galicia sindicalórgano do sindicato nacional de cc.00. de galicia

época 4 - número 50 xullo/agosto 1997- 200 pts.XIof/4

CONFEDERACIÓN EUROPEA DE SINDICATOS

41e.tr

•nn Ab-.

«3 emaza• 1.1n11 S i tes material relacionado co mundo

e.«CD

C.> CrlDi.

lie amis do traballo que poda incorporarse PoCC$90tCle ó arquivo gráfico, sonoro e visual c.

1:41 da FUNDACIÓN 10 DE MARZO, =1=1.a» colabora na reconstrucción da C11>

0 •ICSnosa memoria histórica

1E11 O

/cartee, documentos, fotografias, libros, manIfestos, CMe-d. ...• ~1111 «me'pantletos,pegatinas, revistas,Indeos, ou calquera outra cousa)

CCS laaC.3) um liK 0

I:1 1 all el

40. 110.04 J

•=21

.1~4 Pha4c-e-

midg II u ILID0 roa-

+.—. ll bili ........=S

.... ~NigiiM

41114"

u*el g

le-e-C11,ill=s a

Ir..«O

CCS I»..........e CM.•—•

CIDr..«al.........4..a,CO

ir>

= e.a...

0 O

C.> =

CI. II»

4S-e Ips•0CL)

11=i Cm»

Ce...

CCig;

CIL)X.« Pr=

013 =~o -P-- j=lrao

CCS 02)

1=11 Aka

cdP2 '' 0

0 n teme-

1=1 J, gh-is

C13 IM

ol::i C C:r

%. =I Pi.

OCI arquivo histórico de mol entra en contacto connosco c:»Dil

coiresiimsobreiras

1„.,7L) . ) SANTrAGOIDE Guy'rusTELA (981)r-:;epúblic2

EditOrial

"Pendejada"SUMARIO

diferentes I

MAQUETACIONAlejandro Vidal

CC.00.• -Rúa Xeneral Pardihas, 26.21 planta

Uno.: (981) 57 44 60 / Fax: (981) 56 28 46SANTIAGO DE COMPOSTELA

Foto: Xos8P9RYMadADeA M Atinn

IMPRIME

LITONOR

'GALICIA 91/IPICAL d o órgano de comunicación

pública dOINDICATO NACIONAL DE

CON/11341S OBREIRAS DE GALICIA

Tirada deute número:

35 000 exemplaresDep. Legal: C 340 1992

Cada arto dedicamos o tema daportada dun número de Galicia Sin-dica/ á realidade chut país do chama-do terceiro mundo ou a un problema decooperación e solidariedacle interna-cional, que se aproveita para que aFundación Paz e Solidariedadeabra unha campaña concreta de coo-peración. Nesta ocasión imonos referira un dos países máis ferinososmundo, pero tamén dos máis castiga-dos pola brutalidade neoliberal.

O paradigma de aplicación ábrava das doutrinas neoliberais é senciúbida a Guatemala de todo esteséculo. República bananeira de libro,neta fixose plena realidade aquilo tancoiiecido de "canto menos Estado,mellor".

Efectivamente, como acontecerano século dezanove, non houbo máisEstado en Guatemala ca un gobernona cúpula e un exército para defenderos intereses dunha oligarquía minús-cula, todopoderosa e arrasadora dopaís. Despois, nada. Nin institucións,nin organización social, fin tecidoadministrativo mínimo. O Estadoreducido á mínima expresión e o exér-cito que ocupa toda a sociedade etodo o territorio.

O resultado é a ntáis brutal des-composición social e política do país,

a desorde, a violencia social e acorrupción xeneralizada, a organiza-ción da autodefensa popular comoelemental resposta desesperada e, ócabo, a máis sanguenta represión quemasacra pobos enteiros, dudas demiles de persoas rumba verdadeiraorxía cíe morte, tortura e etnocidio.

• Foi tal a degradación conseguida,que a situación de descomposiciónsocial xa non Ile convén a ninguén.Nin ós propios que dela se beneficia-ron.

Os diversos levaniamentos guerri-lleiros que trataron de buscar outraGuatemala, minimamente posible,pódese dicir que fracasaron no terreomilitar; pero no ierreo político fixéronseimprescindibles, simplemente paraabrir un has negociaciórts que, real-mente, antes ca a democracia buscana propia viabilidade do país.

Guatemala, como dicta un líderindixena, "ahorita ni para ellos sirve".

Este é globalmente o resultado final

da aplicación pura e dura das cloutri-nas neoliberctis: ó cabo todos se prexu-dican e rtinguén sae vercladeiramentebeneficiado. Iso chámase estupidez. Aestupidez, o sen sentido total: ¡so ó quecalquera persoa en Guatemala chama-rialle "pendejada".

Editorial: .Pendejada 3Acordos da Executiva., 4Nove mil traballadoresen folga 5Informe:

Guatemala, a granmatanzasilenciada 6A profunda fractura

civil de Bosnia:Gomji Vakuf/Uskoplje,por Don Kirkley 13Breves,

novas laborais 15Opinión:

A fin da dictaduraperpetua no país daeterna primavera,por Jesús Acevedo 20Dionisia López Amador,

una galega contraa impunidade 22Xente nosa 23Libro:

Textos dosubcomandanteMarcos 23Xose Abad,premio "Ksado" 24Pluma convidada,A muller malaen Guatemala,por Ingrid Breier 25

Época 45 Núm. 50 COLABORAN NESTE NUMERO

xulto/agosto 1997

Fids,p,oregi:ZPITORIAL

Isabel %pez, Sendn Mudas,• 'Xiiiitd'Abad, Don Kirkiey,

D'eñe Mas, Jesús Acedo,CarloriVázige4onzalez Aufella l_ombao, NOMA, •

Secretado de Inferinderie' e Publicación Augusto Sánchez, Ingrid &oler,CONSEI LO peltimaccioN M. Añón,

Xan Bello Moreno, Ihte María CastroPaz, Lázaro Fernier!Opez, pera CORRECCION: GABINETE DE NOHMALIZACION

Gamarra Lozano;tedolveeez LINGUISTICA DE CC.00.

González, José Julio MIraz Fernándeze Manuel Núñez López

Begoña Méndez,Arantxa Fernández

Galicia Mece,

Acordos dos erg; los ole dio ,e)

eCCIOP o dice NacionalDeclaración do Sindicato Nacional de C011ibikM1S Obreiras

de Galicia arte a celebración do Día da Patria Galega

O Sindicato Nacional emitiu un comunicado público con motivo da celebracióndo Día da Patria Galega, que resumimos.

Comeza o comunicadosituando este 25 de xullocontexto preelectoral e sinala:

"Ternos a sensación de queestamos no remate dunha etapapolítica, longa e complexa, queofrece un saldo claramentenegativo para Galicia. Nestaetapa Galicia viu reducida cornonunca a súa poboacción activa,...o paro non deixou de medrarsen que o crecemento da nosariqueza nacional trouxera unharazoable creación de emprego.Galicia camiriou nestes anoscara á súa desertización indus-trial" e tamen agricultura pescaestan nun momento dificil,"

"Galicia, ademais, perdeupeso político dentro do tecidodas nacionalidades e rexiönsque conforman o Estado espa-ñol, ocupando en practicamentetodos os índices significativos dodesenvolvemento ou do benes-tar os últimos lugares de todo oEstado".

"Nestes anos Galicia nonavanzou, senón que reeuou, noseu proceso de construcciónnacional".

"Neste clima hostil, os tra-bailadores e traballadoras gale-gos viviron estes últimos anos

xornadas de mobilización e deloita que impediron unha ver-dadeira catástrofe social.Desenvolvendo a nosa acciónsindical en Galicia, con pers-pectiva e conciencia de estar-mos a construir unha nación earticulando solidariamente anosa loita cos traballadores etraballadoras do resto do esta-do e da propia Unión Europea,é evidente que impedimos queos criterios neoliberais se apli-caran radicalmente e evitarnosa destrucción que se pretendíae se anunciaba das coberturassociais que nos proporciona oestado social: o chamado esta-do do benestar".

"As presiöns sindicais e asmobilizacións remataron conacorclos e concertacións parapreservar o sistema de pen-sións, para corrixiren en boaparte a precariedade do empre-go, promovendo o emprego inde-finido e reducindo e causalizan-do o temporal, para potenciarene articularen a negociacióncolectiva e para remataren coadesprotección radical na que seatopaban milleiros de traballa-dores e traballadoras sen cober-tura normativa ningunha".

"Fomos quen, os traballado-res e traballadoras, de erguer

un cerio muro de contencióndas apetencias neoliberais,pero estas seguen aí actuantese ameazadoras desde os gober-nos e programas políticos dadereita.

"g por isto polo que albisca-mos un próximo outono com-plicado, no que os traballado-res teremos que responder con-tundemente, unha vez mäis, ósintentos de deterioración dosservicios públicos fundamen-tais: como a sanidade e o ensi-no, äs manobras de privatiza-ción da empresa pública, oumesmo ós reiterados intentosde ofrecer novas vantaxes fis-cais ó capital, coa correspon-denle mingua dos recursospúblicos para a maioría dapoboación".

"Galicia precisa un verda-deiro cambio de rumbo que osgalegos e galegas poden propi-ciar nas elecciöns próximas"...Desde esta perspectiva chama-mos a toda a cidadanía a parti-ciparen en todos os actos que,ó longo da xeografía galega, eespecialmente en Santiago, secelebren para conmemorareste día. Actos ós que cómprecomparecer cun talante reivin-dicativo, se cabe, major canunca".

ENDEFENSA DO SECTOR PÚBLICO MiDUSTh1ÅL

IN ove miltraballadores

EN FOLGISABELGOMEZ (FERROL)

Convocados unitariamente polaFederación Mineirometalúrxica deCC.00. e a Federación Siderometa-Itirxica de UGT, foron a unha folga de24 horas, o pasado 10 de xullo, máisde 9.000 persoas, que representan o80% do persoal das empresas do sec-tor público industrial de Galicia.

CONCENTRACIÓN EN MADRID

Nesa mesma data, mäis de 2.000traballadores e traballadoras de Gali-cia participaron nunha gran manifes-tación en Madrid. Esta mobilizaciónrespondeu ós anuncios do Gobernodo PP de emprender unha privatiza-ción masiva do sector, que pode levarconsigo o seu práctico desmantela-mento. Para Esteban Vázquez,secretario xeral da Federación Minei-rometalúrxica do S.N. de CC.00. deGalicia "o Goberno da dereita tantamaterializar as privatizaciáns nunbreve periodo de tempo, incum-prindo os compromisos adquiridoscos sindicatos de abrir os corres-pondentes marcos de negociaciónpara tratar os planos industriais e ofuturo das empresas".

O MUDO INDUSTRIALGALEGO FORTEMENTEAfEC/AD O

Segundo fontes da FederaciónMineirometalúrxica de CC,00., asempresas afectadas en Galicia sonclaves no tecido industrial do país.

SANTA BÁRBARA, EMESA-TREFI-LERÍA, PERFIALSA, INESPAL-CORUÑA, ALÚMINA-ALUMINIO,BARRERAS, BAZÁN, ASTANO e IME-NOSA son empresas que ven, dunhaforma ou doutra, ameazado o seufuturo debido ás pretensións doGoberno de acometer de contado astia privatización sen ter en conta osacordos previos acadados, en moitoscasos, cos sindicatos.

PARAR O MODE1,0PitiTATIZADOk DO PP

Os obxectivos concretos destasmobilizacións resúmense nas consig-nas que inspiraron tanto a folga de 24horas coma a gran manifestación deMadrid. A defensa da industria, avontade de parar o modelo de privati-zación do Goberno, a negociación deplanos Industrials e en prol doemprego foron as mensaxes centraisdestas accións sindicals unitarias. Ossindicatos adoptan, xa que logo,unha posición que trata de salvar, entodo caso, a industria e o empregoprimeiro lugar, polo que non admitenun modelo privatizador que teríacomo resultado a simple destruccióndo tecido industrial público. Este é omodelo que tratan de irnpor os secto-res máis reaccionarios da patronal edo propio Partido Popular e que evita-ría calquera negociación previa cossindicatos destinada a asegurar pla-nos de futuro que garantan a perdu-rabilidade das empresas e dos postosde traballo. Parar este modelo conver-teuse no principal obxectivo dos tra-bailadores e traballadoras.

Esteban Vázquez, secretario xeral da FederaciónMineirometalúrxica do S.N. de CC.00. de Galicia

PREVESE UN OUTONO

QU'ATE

Estas mobilizacións son precurso-ras dun outono no que esta loita esta-rá en primeiro plano. Xunto coadefensa do sector público industrial,nos próximos meses será precisomobilizarse tamén pola defensa dospropios servicios públicos que atin-xen directamente ó benestar da cida-dania, como son a sanidade e o ensi-no públicos, cuestionados polasmedidas conservadoras e tendentes afavorecer o sector privado e que estána pór en marcha os correspondentesdepartamentos ministerlais. Todoeste conxunto de problemas estaránen prinreiro plano á volta das vaca-cións, polo que os sindicatos prevénmobilizaciáns e accións moi duraspara os próximos meses.

Esteban Vázquez declaraba paraGALICIA SINDICAL que "os traballado-res e trabailadoras do sector debenprepararse para unha posible bata-lla dura nos próximos meses. Bata-lla na que se xoga o futuro dasnosas familias e o propio tecidoIndustrial do país. Como sempre,os sindicatos, e nomeadamenteCC.00., estamos en disposición denos mobilizar con contundencia ede exercer toda a presión que sexanecesaria; ó mesmo tempo, sem-pre, patronal e Goberno, nos atopa-rán dispostos 6 diálogo para chegara acordos que impidan a privatiza-ción srdvaxe, garantan os postos detraballo e salvagarden o tecidoIndustrial de Galicia, imprescindi-ble para o seu futuro desenvolve-mento".

Guatemala é un país fermosísimo, pero demasiado próximo a lugares de grande interese estratixicopara Estados Unidos e demasiado próximo tamén 6 seu pasado colonial. Ambos os factores pesaron conforza para que se desencadeara no pequeno país centroamericano unha das maiores matanzas desteséculo, ocultada á opinión pública polas axencias internacionais, xa que os que as realizaban eran`porcos amigos', segundo a terminoloxía de Richard Nixon. Os apuntamentos que seguen pretendendar a coitecer os grandes trazos desta tráxica historia.

Guatemala, a granatanza silenciada

TEXTO: SENÉN 11/IURIAS / FOTOS: XOSÉ ABAD

A COLONIA E ANTES

En América non había bestasantes da chegada dos espariois.E os majas, inventores do abs-tracto cero matemático, nonforon qu en para inventar roda.De aí que traballos durísimos,realizados en Europa por bestas,foran alí realizados por homes.Mal precedente: principal rique-za de explotación foi o traballo doindio.

Durante a colonia, coexistíanun modelo de minifundio conoutro de latifundio, nun cedo

equilibrio, que a Coroa utilizabano seu propio interese e comocontrapeso ó crecente podercrioulo.

A herdania colonial, que aíndaresulta ben gravosa, tiña catroelementos claros interrelaciona-dos; a concentración das melloresterras nas mans dunha minoría; otraballo forzado e gratuito dosindios; a violencia desapiadada,para manter a coacción sobre ainmensa maioría da poboación; oracismo, para exercer a violencia ea explotación sen que os escrúpu-los molestasen.

CONSERVADORES E

LIBERAIS (1821-1944)

Dende que se produce a inde-pendencia do imperio español(1821) ata 1944, o país foi dirixidopor sucesivos gobernos conservado-res ou liberais que alternaban xeral-mente mediante pronunciamentosmilitares. Ambos eran dictatoriais einequivocamente oligárquicos eGuatemala gariou axifia o seu tristealcume de dictadura perpetua

Si diferían en algo, os conser-vadores representaban esencial-

le<

Os contrastes entrepobreza e riqueza enGuatemala nontafileteo undesequilibrio de [orzassenón untia política deestado

iliATENIALA; A GRAN eil.ATANZA SILENCSAJAmente á elite crioula tradicional;os liberais, pola contra, represen-taban os intereses da nova oligar-quía cafetaleira ascendente e oscomerciantes urbanos.

Mentes tanto, o traballo forzo-so (servidurne por débeda, Lei deVagancia, Le i de Viarios) peromäntido, ó tempo que avanzabapaulatinamente o traballo asala-riado.

CO SÉCULO CI1EGAN OSGRINGOS

Paralelamente, foise dandounha crecente subordinación, pri-meiro ó capital inglés e posterior-mente ó norteamericano. A UnitedFruit Company (UFCO), quecomezou a operar en Guatemalaen 1901, non só chegou rápido aser propietaria de gran parte dasmellores terras do país, senón queademais era propietaria da princi-pal empresa de transportes, aEmpresa de Ferrocarrís de Cen-troamericano. O seu poder era talque se consideraba que era unEstado dentro del Estado. Guate-mala pasou a ser literalmenteunha república bananeira demanual.

REVOLUCIONECONTRARREVOLUC ON(1944-70)

En 1944 produciuse un alza-mento de signo democrático enacionalista que levou ó poder aJuan José Arévalo en 1945 e aJacobo Arbenz en 1951, ambos osdous co esmagador apoio electorale popular. Os obxectivos destamoderada revolución (máis mode-rada có New Deal norteamericano)centrábanse na democratizacióndo país e na posibilidade deimpulsar unha industrializaciónautóctona e autocentrada. Polasfia vez, isto facía necesaria unhareforma agraria, que previa aexpropiación pagada das terrasociosas en grandes propiedades. AUnited Fruit Company, que era amajor propietaria e que só cultiva-ba un 15% das súas terras, foinaturalmente afectada.

Isto ahondaba para que osEE.UU. atilaran o goberno Arbenzde comunista e efectuaran ungolpe de estado encabezado poloxeneral Castillo Armas. Non sepreocuparon nin de manter as for-mas; Castillo Armas entrou nopaís no avión do embaixador dosEstados Unidos e avións da CIA,conducidos por pilotos norteame-ricanos, bombardearon a capital eoutras cidades.

A REPRESIÓN E APRIMEIRA GUERR1L1A

A represión que seguiu ó golpe .esmagou as liberdades e conquis-tas sociais a penas saboreadas e

propiciou a rebelión dunha parteimportante das Forzas Armadasen 1960, e a posterior formacióndas primeiras guerrillas (as For-zas Armadas Rebeldes en 1962)na parte oriental do país. Estasguerrillas inspirábanse na recen-temente triunfante revolucióncubana (1959) e na guevaristateoría do foquismo, predominante

na época.A resposta foi brutal.Aquí se crearon os primeirosescuadróns da inorte de AméricaLatina, e aquí lamen se comezoucoa estratexia das desaparicións.Organizouse, baixo o estricto con-trol militar, unha auténtica buro-cracia da morte como brazo arma.'do dos intereses dominantes.

A guerrilla foi derrotada (nonaniquilada nin desaparecida) en1968, e en 1970 as forzas de segu-ridade e paramilitares xa tiñanasasinado 8.000 civís desarma-dos. O resultado do proceso foimaior poder para os militares e aconfiguración do Estado comoEstado contrainsurxente, é dicir, asupeditación de todo ó obxeetivode eombater a subversión.

A GRAN CR1SE(1970-90)

O terremoto do ano 1976, queafectou case exclusivamente óspobres (25.000 mortos, 1.250.000persoas perderon a súa vivenda),esporeou a crise e a autoorganiza-ción da poboación. Producíronse

fe ole

Os militares non se resignaron a ser os cansoligarquia e expoliaron, para eles Lamen,

as terras dos indixenas

mobilizacións en condicións difi-cilísimas, durisimamente repri-midas, co obxectivo evidente deaterrorizar e impedir así ulterio-res actos de rebeldía.

Exemplos notables foron amasacre de Panzós (1978), contraindíxenas que protestaban pacifi-camente pola usurpación dassúas terras e o incendio delibera-do da Embaixada de España (noano 1980), provocado polo exérci-to, queimando no seu interior osindios que entraran nela pacifica-mente (entre eles o pai de Rigober-ta Menchü), amais de a case todosos funcionarios e persoal alí pre-sente.

A NOVA RESPOSTAGUERRILLEIRA

O delirio represivo, a imposibi-lidade de abrir canles democráti-cas para resolver os problemas e ocontinuado roubo de terrasimpulsaron, na primeira metadedos setenta, a aparición de novasguerrillas: a Organización Revolu-cionaria do Pobo en Armas(ORPA), dirbdda por Rodrigo Astu-rias ou comandante Gaspar Ilom(filio do Premio Nóbel de Literatu-ra Miguel Angel Asturias), e oExército Guerrilleiro do Pobo(EGP), dirixido por Ricardo Ramí-

rez (comandante Rolando Morán).Esta vez as guerrillas contabancun importantísimo compofienteindíxena e asumían xa reivindica-cións propiamente indixenas (osindios son o 60% da poboaciónguatemalteca e os pobres porantonomasia). En 1979 reapare-cen binen as FAR, así comoalgunhas fraccións que optaronpola loita armada do Partido Gua-temalteco do Traballo, comunista,igualmente desbaratado en variasocasións (1954, 1966, 1972).

MILITARETERRATENENTES

O ininterrompido espolio dasterras dos indios comezou a ser

realizado tamén directamentepolos altos xefes militares, queaspiraban así a entrar a formarparte da oligarquía terratenente,non resignándose a ser exclusiva-mente o seu brazo armado.

A finais dos anos 70 realiza-ronse importantísmas folgas. Amáis importante delas, a dos tra-bailadores da costa Sur en 1980,produciuse á procura de salariosque permitisen a supervivencia -literalmente, non como metáfora:os panfletos que repartiron nesaocasión, xustificando as süasdemandas, detallaban minucio-samente a composición da axudade custo mínima e o seu importe,aínda que por suposto só conta-ban a alimentación, e non incluí-an o vestido, a vivenda, a saúdenin ningunha outra cousa-. Mobi-lizou 80.000 traballadores encondicións de durísima repre-sión, e logrou que o Gobernodecretase o aumento do salariomínimo.

UMPICACION DASGUERRILLAS E ORXIADE SANG

En 1982 produciuse a coordi-nación unificada de todas as gue-rrillas, integrando a UnidadeRevolucionaria Nacional Guate-malteca (URNG). Os cálculos máisfiables calculan que a URNG con-taba entón con 6.000 membrosarmados. A posibilidade de perde-ren o poder aparecese para osmilitares e mais para a oligarquíacoma unha ameaza real. A respos-ta foi inimaxinable polo sanguina-ria. A estratexia militar baseousena teoría de tiradte a auga 6 peixe.Isto significaba que, xa que nonpodían acabar coa guerrilla, envez de atacala directamente ata-carían as sfias bases sociais deapoio, reais, imaxinadas oupotenciais. Todo progresista foiconsiderado axente do comunis-mo e da subversión e brancodunha campaña de terror absolu-tamente histérica.

Durante o goberno do xeneralLucas García (1978-82) princi-piou a contraofensiva do exercitoa grande escala, que alcanzou oseu paroxismo baixo a presiden-

Oati

Un sacerdote maia fal a súa oración ritual.Para él, a democracia posibilitará o exercicico libre das súas crenzas

_

e:e.e2 eeee "keZte.,..

e

cia do xeneral Efraín Ríos Montt(1982-83). 0 resultado foi pavoro-so: 440 aldeas indbcenas forondestruidas (asaesinaban mesmoos nenos e anciáns, obviamentenon implicados en nada, como sea susceptibilidade de colaborarcoa guerrilla fora algo xenetico ouracial); máis de 100.000 civísmortos; desprazamentos, fuxindodo terror, de máis do 10% dapoboación (máis de un millón depersoas), con 150.000 refuxiadosno veciño México; 40.000 desapa-recidos. As cifras son tremendas -e as que damos son as das esti-macións máis serias e están, pro-bablemente, por debaixo da reali-dade: Inforpres, American Watch,BPHRG, fontes da Igrexia e deNacións Unidas-. Máis tremendas

tendo en conta a poboación dopaís (arredor de 7 millóns no ano1980) e comparando o número devíctimas co número de guerrillei-ros activos, que como xa dixemoseran arredor de 6.000 comomoito.

O TERROR XERALIZADO

COMO ARMA POLÍTICA

Pero por riba das cifras, un sódos casos ou das matanzas é ocolmo do horror. As formas dematar e torturar estaban e estánpensadas, non para simplementequitar a vida ou obter unha infor-mación; eran (e son) unha n'en-saxe a calquera persoa rninima-

mente progresista, para que com-prenclese que se participaba enactividades políticas ou reivindi-cativas non só podía perder avida, senón ademais perdela nomedio dos máis atroces sufrí-mentos. Por iso os cadáveres que>aparecían tiñan (e terien) sinaisdas máis terribles torturas, cornoesfoladuras, queimaduras consoprete ou ferros ardentes, des-pedazamentos, empalamentos,colgamentos polos órganos xeni-

mutilacións diversas, arrin-cadas de uñas, barrenas do era -nio, etcétera. Tanto o momentode aparición dos cadáveres comaa xeito de aparición planificábasepara xerar máis terror: cos testí-culos nas cuneas dos ollos, cosseos mutilados e brutais sinaisde violencia sexual, decapita-dos...

E todo publicábase (e se publi-ca) con detalle na prensa. Nonpor liberdade de expresión, cornopodía pensar algún despistado,senón para espallar axeitada-mente a campaña de terror. Uncorpo especial: os kaibiles, estabae está adestrado especificamentepara matar nestas ondas de san-gue. A súa preparación vai enea-aliñada a convertelos en máqui-nas de matar, a borrar deles todosentimento humanitario. Unexemplo que sería estrafalario senon fose ben significativo:comezo do seu adestramento fái-selles entrega dunha mascota(normalmente un can) para que acoiden permanentemente, mesesdespois, cando xa están encariña-dos con ela, tefien que matalacoas súas propias mans e beber oseu sangue.

Para maior escarnio, o exérci-to que mata e tortura os indixe-nas está composto esencialmentepor indíxenas. O recrutamentopara o servicio militar (30 meses)ten as maneiras dunha cacería.Unidades militares con camións eartillería mediana cercan aspoboacións (especialmente osmercados, os lugares de espectá-culo e de culto), entran nas viven-das e capturan pola forza osmozos para os levar ó cuartel.Unha das reivindicacións impor-tantes da oposición actualmenteé a de desterrar este método derecrutamento.

GUA1flEMALA A GFIAN MATMZA SILENCIADA

A ESTRATEXIA DECOMPROMETER NA

REPRESIÓN

Non é este o único xeito decomprometer os indíxenas narepresión dos seus irmáns. Ooutro son as Patrullas de Autode-fensa Civil (PAC), armadas e diri-xidas polo exército e nas que axente se ve obrigada a participar,pois do contrario os militarespresuponen que se é simpatizan-te da guerrilla, co resultado

El buen vestir

correspondente. Estas PAC, queabranguen máis de un millón depersoas (concretamente en 1987participaban 1.200.000 persoas,é dicir, á metade da poboaciónmasculina do país major de 15anos), encárganse da represiónno seu eido. Algúns colaboran coexército voluntariamente. Amaioría non, pero unha vez queempezan a participar na repre-sión, a tomar parte en torturas easasinatos, vense progresiva-mente comprometidos e resultadificil recuar. O desarmamento e

ma IarTiui?r le Hoy

desorganización das PAC é unhadas tarefas máis necesarias edifíciles do actual proceso depacificación,

SITUACIÓN ECONÓMICA E

SOCIALOs cultivos de exportación

tefien un peso importantísimo naeconomía guatemalteca (café,bananas, algodón, azucre, carda-momo), amais das remesas domillón de emigrantes (moitos ile-gais) que se calcula que viven enEstados Unidos.

Nesta economía tan vencella-da ó exterior, os novos industriaisson polo xeral socios menores docapital estranxeiro. Non hai,pois, unha burguesía industrialinteresada en substituir asimportacións por producciónnacional nin, consecuentemente,na expansión do mercado inter-no.

Calculase que o 60% da pobo-ación é inclixena. O cálculo é vago,xa que a palabra indbcena e a súacontraria ladino se refiren en mol-tos casos máis a unha realidadecultural ca racial. Os incfixenaspadecen unha situación próxima

apartheid de feito.

OS INDICES DA if bliCA

MISERIA

Moitos dos índices citados acontinuación son do propio gober-no de Guatemala, e todos son fia-bles e máis conservadores cademagóxicos: o 87% da poboaciónten ingresos por baixo do nivel depobreza; a distribución de terrasa mäis desigual de toda AméricaLatina (o 2% das propiedadesmäis grandes ocupa o 67% dasterras cultivables); o paro afecta ó65% da poboación activa; o 82%dos nenos menores de cinco anosestán desnutridos, e pola súamortandade infantil Guatemalaocupou o terceiro lugar mundialen 1987; o 75% dos adultos sonanalfabetos funcionais ou totais...

Cómpre destacar que estasmedias son medias, é dicir, que osdatos para os indíxenas e paradeterminarlas zonas do territorio

m.44r.ç>

GUATtl GRAN MATANZA 4

A dictadura introduciu e apoiou as sectas protestantes procedentes dos EstadosUnidos (á esquerda); pactou cos sectores MäiS reaccionarios da lgrexa católica,tratou de destruir os vestixios das crenzas majas e persegue ós católicosprogresistas

son moito peores. Por exemplo, aesperanza de vida dos indios (49anos) é 16 anos inferior á dos ladi-nos.

A DESCOMPOSICIÓN DOTEMO SOCIAL

A violencia está instaurada nopaís e non exclusivamente nocampo político. Guatemala é unbo exemplo para desmentir que adelincuencia se combate conrepresión.

dificil imaxinar máis repre-sión, pero a miseria e o desarrai-gamento converten mona xente(empezando por policías e milita-res) en delincuentes, particular-mente na Cidade de Guatemala.Os asaltos a man armada e ossecuestros son totalmente habi-tuais.

O estado de dereito é practica-mente inexistente. A confianza napolicía ou na xustiza é nula, razónpola que a xente toma a xustizapola man.

Fomos testigos de charlasexplicativas de representantesdas Nacións Unidas a alcaldesindíxenas, tentando convencelosde que no caso de delicto o que

había que facer era denuncialo ápolicía e mais õ xuíz.

Os alcaldes escoltaban visible-mente asombrados e comentabanentre si con incredulidade axitadao que estaban a oír. Segundounha noticia recente da prensa,levábase producido nos últimosmeses unha media de un lincha-mento cada catro días.

O PARADIGMANEOLIBERAL

Tamén conviría que fixesenunha visita a Guatemala os após-tolos do "canto menos Estadomellor". O país ten un dos siste-mas tributarios máis raquíticos(5,3% do PIB) e regresivos (menosdo 20% son impostos directos) domundo: ata o punto de Iles reco-mendar máis gasto público nadamenos que o mismísimo BancoMundial.

As estradas, escalas ou insta-lacións de saúde son case inexis-tentes ou de pésima calidade.Nótase por todas as partes que opaís está desarticulado.

O Estado é un Estado decimo-nónico, no que a función máisimportante é a militar ou policial.

AS RELIXIONS COMOARMAS POLÍTICAS

Por se todos eses problemasforan pouco, Guatemala está asufrir unha verdadeira invasiónde sectas protestantes norteame-ricanas, dotadas con abundantesmedios económicos cos que com-prar vontades. Estas sectas caseque todas son ultra-místicas, sonun importante factor de desarti-culación social e causante de gra-ves enfrontamentos mesmo entrexente de idénticas comunidadesou pobos. O xeneral Ríos Montt,artífice das principais matanzas,era membro destacado dunhadesas sectas, a Igrexia do Verbo.

En contraposición, a Igrexiacatólica, que durante moitos anosasumira unha posición reacciona-ria, comezou a evolucionar nosanos 70 e a partir de 1982 venxogando un papel moderador epredominantemente progresista.

A DESCOMPOSICION DADICTADURA

A comezos dos anos 80, parti-cularmente tras da queima da

retAk'

GUATEMALA A

Arriba, a deputada indixena Rosalina Tuyuc e a delegación de PAZ E SOLIDARIEDADE na entrevista coalcalde de Colotenango. A esquerda, dous policías de MINUGUA: un carabinieri, filio de galegos, e uninspector valenciano

Embaixada Española, Guatemalapasou a ser unha especie de pariainternacional nos círculos políti-cos e diplomáticos. A represiónera tan salvaxe que mesmo osEstados Unidos, con Ronald Rea-gan á fronte, lle retirou a axudamilitar directa (seguírona reali-zando a través dos israelís).

Por outra parte, áinda que oexército derrotara a guerrilla entermos militares xa en 1985, ómesmo tempo estaba desprestixia-do para dirbdr o país por incompe-tente e corrupto. Guatemala nece-sitaba ademais investimentosestranxeíros, que difícilmente che-ganan sen un mínimo de paz eestabilidade. Por todo iso, en1984, baixo a inspiración militar,redactouse unha nova Constitu-ción -que, entre (nitras cousasconsagraba as Patrullas de Auto-defensa Civil e a impunidade polasatrocidades cometidas, tal comoocorreu noutros paises latinoame-ricanos-. Para o exercito, segundodeclaracións de importantes man-dos, esta nova democracia era "acontinuación da guerra por outrosmedios". Con todo, permitiu quese convocaran unhas elecciónsmáis abertas cás fraudulentas decostume e que por primeira vez en

moitos anos un civil, o democris-tiano Vinicio Cerezo, accedera ópoder (xaneiro de 1986).

A DEMOCRACIA NOMINAL

Realmente, pouco mudaron ascousas, aínda que sen ter xa adimensión etnocida dos anos1980-83. Ainda que os militaresnon estaban visiblemente á frontedo Goberno seguían tendo a hexe-monja real. Nos sucesivos gober-nos democráticos de Vinicio Cere-zo e Jorge Serrano (1986-93) arepresión política causou (segun-do a prensa guatemalteca) 7.568asasinatos políticos e 2.002secuestros-desaparicións decarácter político. Durante esesanos non hotzbo presos políticos:as persoas que realizaban activi-dades que os militares considera-ban subversivas eran asasinadasou desaparecidas sen mediarxuízo ningún.

OS PRIMEIROS INTENTOSDE PAZ

Con todo, en outubro de 1987convocouse en Madrid a primeirareunión directa de representantesdo Goberno guatemalteco coaguerrilla. Esta reunión non pro-duchu resultados concretos apa-rentes.

Como consecuencia dos Acor-dos de Esquipulas II o Goberno

nomeou unha Comisión Nacionalde Reconciliación que se reuniucoa URNG en Oslo en 1990,rematando cun acordo de proce-demento para a busca da paz.Estas reunións concluíron coarecente sinatura dos acordos depacificación, aceptando a guerri-lla a entrega das armas e abrín-dose un proceso cheo de interro-gantes.

O LEINTO E TORTUOSOCAMIÑO DADEMOCRACIA

Despois do débil goberno deRamiro de León Carpio (1993-95),o actual presidente saldo das elec-cións de 1996, Alvaro Arzú, estádemostrando ter máis firmeza emäis capacidade de se subtraer ápresión militar. E é que por pri-meira vez hai deputados inclixe-nas no Parlamento, como Rosali-na Tuyuc, da Fronte DemocráticaNova Guatemala, con quen tive-mos ocasión de conversar. O pro-ceso de paz avanzou (coa colabo-ración, neste caso moi positivadas Nacións Unidas), ainda que osasasinatos e a impunidade conque se fan seguen a ser un obstá-culo importante para a reorgani-zación da vida social.

Os problemas son inmensospero, albiscadas as posibilidadesde democracia e benestar no breveperíodo de 1944 a 1954, os guate-maltecos xa non se resignan a unfuturo de miseria e opresión.

1 2

A PROFUNDA FRACTURA CIVIL DE BOSNIA

** Valtruf/ UskopljeDon Kirkley

ver a elas e reconstruilas. A vilamesma estaba seriamente cla.nadapor mor dos enfrontamentos. Arazón de que se Ile dean dousnomes é que esta poboación de10.000 habitantes foi dividida,igual cá mellor coriecida Mostar,nunha vila bosnia (musulmana),Gornji Vakuf, e unha croata,Uskoplje.

DOUS NIAS, DOLSMUNDOS

Dúas vilas con cadanseus ser-vicios: policía, moeda (o marcoalemán é aceptado en tódalas par-tes), escotas, autobuses, gobemolocal e servicio telefónico. O siste-

ma de teléfono en Uskoplje é novoe un pode chamar a calqueraparte do mundo excepto ás núme-ros de Gornji Vakuf, a tan só unsmetros de distancia. Chamar aUskoplje desde Croacia requireun código local aíncla que Croaciarecoriecera oficialmente a integri-dade territorial de Bosnia. A uñadivisoria non é evidente pero éobservada coma se dun valo eléc-trico se tratase, todo ó longo dametade da rúa.

O proxecto de axuda humani-taria levou douscentos nenos pro-cedentes de ámbolos dous ladosde vacacións á costa, e duranteuns poucos días despois do regre-so os novos amigos reunianse nomedio da rúa principal dividida,cada un no seu propio lado da

Non é doado escribir un artigo sobre Bosnia sen que resulte ou trivial ou deprimente. Unha guerra civil quecustou un cuarto de millón de vidas na ex lugoslavia deixou terribles pegadas que marcarán os superviventes

para o resto das súcis vidas. O que máis me impresionou durante os cinco meses que pasei ahlfoi a fortecapaciclade de recuperación da xente e como pode un chegar a afacerse ás circunstancias máis estrailas.

Cheguei conducindo desdeLondres nun coche pequeno noque levaba as mifias ferramentasde electricista e todo resultou nor-mal ata a vila de Karlovac en Cro-acia. Entón, a escena de destruc-ción que apareceu en fronte millatras cruza-lo río deixourne coaboca aberta. A partir de aquí fíxo-se completamente normal condu-cir ó tongo de millas e millas coavisión de casas sen tellado porefecto de explosivos e sen signo devida ningún agás as patrullas dastropas internacionais (IFOR,agora SFOR). Atopábame narexión poboada polos serbios, quea abandonaran en masa cando oscroatas comezaron a OperaciónTormenta en 1995. Ó principio daguerra non era infrecuente que ascasas dunha comunidade expul-sada foran destruidas con armaspequenas para que a xente des-cargara a sfia rabia no que repre-sentaba o traballo dunha vida e asalvación para os seus antigosveciiios. Uns poucos gramos deexplosivo destruirían a estructurado tellado e tarjan a casa inhabi-table.

Algúns centos de quilómetrosmáis tarde conducin pasandopola gran base británica do con-tinxente IFOR ata chegar (5 centroda vila que ia se-lo meu fogardurante os cinco meses seguintes.Gornji Vakuf / Uskoplje é unapequena poboación situada estra-texicamente na estrada que levanorte desde Mostar. A vila estáchea de refuxiados das aldeasvecirias que quedaron destruidasna loita; a xente ten medo de vol-

ZjI44e3:417eeteeke

liria, mentres os coches tiñan queconducir õ redor deles. Desafortu-nadamente, as presións públicaspara mante-la división son moitomáis fortes cás que propugnan aintegración, polo que isto deixoude suceder; polo menos, foisinal de esperanza. Noutra oca-sión, un grupo de mozos bosnios(musulmáns) que beberan unpouco mäis da conta estabanpofiendo en pé, despois do toquede queda, un vello sinal de tráficona Hila de confrontación. Resulta-bailes divertido que a policía croa-ta, que tina un posto a 50 ni de all,Iles dixera que parasen ou quechamarían a policía —ou sexa,posto da policía bosnia que estabaa 400 m.

Esta continua separación dasdúas comunidades non é sorpren-dente pois os partidos nacionalis-tas que levaron o país á guerraestán aínda no poder; e hai pou-cos signos de que a forza Interna-cional vaia facer algún movemen-to para arrestar coriecidos crimi-nais de guerra que seguen a ocu-par posicións fortes. Todos aque-les, sexan do lado que sexan, queestean a favor da integraciónestán obligados a calar baixo orisco de perde-lo traballo, se é queson tan afortunados de ter un, oude sufrir presións ou intimidaciónmáis directa. As vellas estructu-ras de poder e os hábitos decorrupción do sistema comunista

non cambiaron moito e os recur-sos canalizados a través do gober-no local non sempre chegan ósmáis necesitados.

O meu traballo consistía enporie-los cables eléctricos nascasas reconstruidas, o que facía aámbolos dous lados da liria deconfrontación, ainda que princi-palmente na parte bosnia. Algun-has das casas estaban situadas ópe dun outeiro polo onde as forzascroatas botaran a rolos toneis deaceite cheos de explosivos. Oouteiro estaba minado e, estandoeu alí, escoitei unha explosión edescubrin despois que morreraun rabaño de cabras. / 51 partedeste temor sempre presente ásminas, non había mono perigofísico, aínda que recordo a sorpre-sa que levei unha noite ó escolta-lo disparo dun fusil Kalashnikov apoucos metros do meu camiño äcasa. Foi despois de ver que dúasmulleres que estaban õ meu carónnon se preocupaban en absoluto,cando me decatei de que quizais oautor do disparo estaba simple-mente festexando a boa cea quecocinara a súa muller. ¿Quensabe?

UN INGLÉS ESMIRRL4D0

Podería dicir que o momentomáis paralizante que sufrín foi ósaber que un dos habitantes davila, propietario da casa na que euestaba a traballar, quería casarmecoa súa filia. Asegurárame que eraunha rapaza forte e, cando a corie-cín, non o dubidei nin un momen-to. Tiña o aspecto de dedicarsecomo entretemento ó levantamen-to de pesos, õ estilo basco, e ascosturas da súa chaqueta de pelestalaran coa forza dos músculos.Supolin que hai peores maneirasde morrer para un inglés esmirra-do coma min, pero decidín pospo-ríelo polo momento.

A preocupación maior dosmozos rnusulmáns cultos deGornji Vakuf é marchar de alí. Axente que o país máis precisasemella estar completamentedesilusionada co futuro da terrana que viven. Están á espera deque a guerra volva estalar dentrode poucos anos e algúns intentan

rematar na universidade paramarchar despois a Australia oucalquera outro lugar o máis afas-tado posible de Bosnia.

O papel das tropas internacio-nais non é claro; xunto coa policíanon armada das Nacións Unidas(UN IPTF), están ali supostamentepara reforza-lo Acordo de Daytonque garante o regreso dos refuxia-dos ós seus fogares. A únicaacción firme tomada mentres euestaba ah foi a desarticulación edesarmamento, por parte das tro-pas francesas, dunha unidade doexército bosnio sospeitosa de terescoltado o regreso dos musul-máns ás súas casas no lado serbioda liria de armisticio. Tratábase,en teoría, dun labor que tiñan quefacer as propias tropas interna-cionais, pero só actuaron cando aposta en cuestion do statu quoameazou con forza-lo conflictoarmado. Así pois, Dayton nonresulta violado no máis importan-te, pero mentres os grupos étnicosestán apoiando tan solidamenteos partidos nacionalistas que pre-dican a separación, ¿por que terí-an os exércitos da OTAN quearrisca-las vidas dos seus solda-dos obrigando a unha reintegra-ción de comunidades para as queos seus propios líderes fomentana desunión? Canto máis dure oestancamento no proceso deregreso da poboación ás stiascasas, máis dificil será acadalo. Seesta dificultade se vise superadapolo arresto e xuízo dos máisimportantes criminais de guerra,os cidadáns en xeral, moitos doscales desexan volver a vivir xun-tos, poderían empezar a sentirselibres dos efectos paralizantes domedo e comezaría unha activida-de política normal.

Don Kirkley é un profesor xubiladoprocedente de Londres, que traballa naactualidade como electricista. O proxec-to no que colaborou é dependente da Ofi-cina das Nacións Unidas de Viena(UNOV) e leva posta en marcha diversasaccións: un grupo de mulleres, un centrode xuventude, cursos de lingua e deinformática así como a reconstrucción devivendas. O proxecto, amais de contratarpersoat local, ten voluntarios con dedica-ción prolongada procedentes de Inglate-rra, América, Alemana e Holanda.

TRADUCCION DO INGLÉS: CONCHA MAS

1

Galia'

Novas laborais • Breves • Novas laborais • Breves • Novas laborais

Jesús Mosquera e Xesús Díaz, secretarios xeraisde UGT-Galicia e do S. N. de CC.00. de Galicia

TRANSFORMAR O

EMPREGO PRECARIO

EN INDEFINIDO

É o obxectivo dunha campañainiciado por CC. 00. e UGT deGalicia tras aprobarse a norma-tiva correspondente polo Goberno.Os secretarios xerais dos doussindicatos mostranse dispostos avisitar eles mismos as empresas nocaso de seren requeridos polostraballadores e traballadoras.

G.S.(SANTIAGo)

Os secretarios xerais deCC.00. e UGT de Galicia, logo dese aprobar a normativa que reco-lle o Acordo para a Estabilidadeno Emprego, asinado entre ossindicatos e as patronals, abri-ron unha campaña destinada aentrar en contacto coas empre-sas de Galicia para que porian enmarcha o acordo e traten de con-verter en fixos unha gran partedos empregos precarios existen-tes. A campaña tenta, en primei-ro lugar, que os sindicalistas,delegados e delegadas de persoale os comités se entrevisten cosempresarios para lles explicar asituación, informalos dos incen-tivos fiscais e das bonificaciónsna Seguridade Social que existene acordar o número de persoas

traballadoras temporais da súaempresa que pasarán a fixas. Denon atopar unha resposta ade-cuada, imporierase a presión pre-cisa, tanto esixindo o cumpri-mento estricto da lei coma pro-movendo as mobilizacións nece-sarias.

Tanto Xesüs Díaz coma XesüsMosquera mostráronse dispostosa encabezar eles mesmos as entre-vistas, sempre que sexan requiri-dos polos traballadores e traballa-doras das empresas. De feito, xainiciaron os contactos nalgunhasempresas representativas e terienprogramadas diversas visitas paraas próximas semanas.

En todo caso, dirixentes deCC.00. sinalaron que o grosodesta campaña se realizará, comoé natural, na negociación colectivado próximo ano 1998, que nestaocasión debe comezar mesmo óprincipiar o ano.

PROSEGUE O DEBATE SOBRE

O DOCUMENTO "MEDIDASPARA O AVANCE ECONOMICO E

A CREACION DE EMPREGO"

XESÚS DÍAZ E

XESÚS MOSQUERADEBATEN EN

ASEMBLEAS DE

DELEGADOS E

DELEGADAS

G.S. (SANTIAGO)

Os secretarios xerais deCC.00. e de UGT presidiron sen-llas asembleas de delegados e

delegadas onde se debaten odocumento Medidas para o avan-ce económico e a creación deemprego.

Este documento foi presentadono Consello Económico e Social,corno unha contribución deCC.00. e UGT para que este orga-nismo realice un diagnóstico dasituación económica e social deGalicia, que polda servir de basepara abrir unha negociación sobrea industrialización e a creación deemprego en Galicia co futuroGoberno que sala das eleccións deoutubro.

Así mesmo, o documento pre-sentouse á Confederación deEmpresarios de Galicia (CEG), óspartidos políticos, ós medios decomunicación, a institucións e áopinión pública.

Pola súa parte, ComisiOnsObreiras e UGT abriron o debateinterno sobre a proposta inicial.Debate que se tramitou, nunhapiimeira fase, en catro asembleasde delegados e delegadas que serealizaron na Coruña, Vigo,Ourense e Lugo e que contaroncoa participación dos fundamen-tais cadros sindicais, os cales pre-sentaron análises, críticas e ache-gas ó texto.

Preténdese estender este deba-te nun próximo futuro a grupos deexpertos de diversos sectores,colectivos de profesionais, empre-sarios interesados e instanciascívicas sensibles ós problemas dodesenvolvernento económico esocial de Galicia.

Os secretarios xerais de Corni-sións Obreiras e UGT, Xesüs Díaze Xesüs Mosquera, fixeron finca-pé na conveniencia de que duran-te a campaña electoral os partidosreflexionasen e debatesen sobreestes asuntos cardinais para avida dos traballadores e traballa-doras e para a maioría da cidada-nía, evitando así a reducción dacampaña ás descualificacións sensentido ou ós actos simplementepropagandísticos baldeiros decontido real.

Novas laborais • Breves • Novas laborais • Breves • Novas laborais

a.00. Cs A LEIDE RESÍDUOS

SÓLIDOS URBANOS

G.S. (SANTIAGO)

O Sindicato Nacional deCC.00. de Galicia lamenta pro-fundamente a teimosía do gobernodo Partido Popular que, nos dena-deiros tempos do seu mandato,saca adiante unha Lei de ResiduosSólidos Urbanos contraria a aque-la que fora presentada no Parla-mento por iniciativa lexislativapopular, apoiada por mais de50.000 sinaturas, que tamen serecolleron desde os sindicatos.

Esta lei está feita na exclusivamedida da estratexia do PP paratratar o problema do lixo en Gali-cia, que opta practicamente polasoa incineración antes do seu ver-tido, polo que non reduce nodesexable os niveis de contamina-ción que unha verdadeira políticade medio ambiente requiriría.

Segundo a secretaria de MedioAmbiente de CC.00., Tensi Álva-rez: "o mi% preocupante da lei eque trata de consagrar un únicosistema de tratamento do lixo epasa absolutamente de arbitrarnormas e medidas para a sitareducción, a recollida selectiva,a reciclare e calquera outraacción de carácter preventivo.(Notase por un só sistema, caro ealtamente contaminante".

O pasado nove de xullo, mentresa lei se aprobaba no Parlamento,unha manifestación promovida polaComisión Promotora da IniciativaLexislativa Popular reunía un abon-doso grupo de persoas diante doParlamento de Galicia. Nesta con-centración estivo presente o secre-tario xeral de CC.00. de Galicia,Xesiis Díaz, quen manifestaba paraGalicia Sindical: "os traballadorese traballadoras de Galicia son sen-

sibles a este problema do trata-mento do lixo, como non pode serdoutra naaneira, pois que afecta ácalidade da vida diaria de todos. Amin paréceme unha irresponsabi-lidade do goberno do PP querompa os acordos que sobre estetema se conseguiron e trate deimpoiier no Parlamento unica-mente a mía tase, moi discutible,precisamente cando este Gobernoestá nas boqueadas. Desde CC.00.non irnos permitir que intereseseconómicos poidan primar sobre oclaro e prioritario interese socialque unha actividade como estaten".

Dionislig López

SOLICRAN UNHA

RÚA EN FERROL EN

MEMORIA DOS

G S

DESAPARECIDOS NA

ARXEN11NA&S. (FERROL)

A nai dun galego desaparecido,Dionisia López, que visitou oalcalde de Ferrol acompañada dossecretarios xerais de CC.00. eUGT, amosouse moi agradecida e

impresionada polas mostras desolidahedade que está a recibir enGalicia e solicitou da primeiraautoridade de Ferrol que se dedi-case unha rúa desta cidade ósgalegos desaparecidos durante adictadura militar de Arxentina.Lembrou Dionisia López que o seufilio desaparecido, Antonio AdolfoDíaz, naceu hai máis de 40 anosprecisamente en Ferrol.

Bernardo Rego, secretarioxeral da Unión Comarcal de Ferro],cleclarou para GALICIA SINDICAL:

"Dionisia López contará contodo o apoio de CC.00. para mu-dar a que os militares arxentinosresponsables da desaparición demäis de 300 galegos sexan xul-gados en España, tal e como pre-tende o xuíz Garzón. Pero, -enga-diu o dirixente sindical- nesteapoio deben participar aberta-mente o maior número de orga-nizacións posibles: sindicais,políticas, sociais e mesmo cultu-rais, porque este é un asunto detodos e todas, onde as diferen-cias lerítimas non deben contare onde non cabe ningún tipo deexclusividade".

G.S. (SANTIAGO)

Fonda impresión causou entoda Galicia o gravísimo accidente

SOLIDAR IEDADE COAS

VICTIMAS DO ACCIDENTE DE

VALENCIA

PAROS DUNHA HO

NOS ASIELEIROS E J 1

MNUTOS DE SILENCIO

NAS EMPRESAS DO

METAL

.16 O aiiciie eanclical

cal

Novas laborais • Breves • Novas laborais • Breves • Novas laborais

laboral °corrido nos estaleiros deValencia, onde perderon a vida 18traballadores, dous deles galegos.Diante de todas as sedes deCC.00. e UGT, representantesdestas dúas organizacións garda-ron un minuto de silencio enmemoria dos traballadores modosás doce do medio día. Igualmente,os estaleiros de Galicia efectuaronun paro de unha hora e nas empre-sas do metal convocáronse cincominutos de silencio, convocatoriasque foron masivamente seguidas.

Con preocupación e indignaciónvese nos ámbitos sindicals a excesi-va frecuencia de accidentes, o queven demostrar que son lexitimas asdenuncias que CC.00. e UGTvefien facendo sobre a excesiva len-titude con que se está a aplicar anova Lei de Prevención de RiscosLaborais. Segundo fontes deCC.00., os delegados e delegadasdeste sindicato fan ben candodemandan das empresas o estrictocumprimento da lei, do que osempresarios parecen querer fuxir.Non é xustificable para os sindica-listas de CC.00. a desidia mostradapola maioria da patronal que,segundo Tensi Álvarez "parece tera preocupación cambiada; osempresarios, moitas veces, nistoda saúde laboral, están rais pre-ocupados en como eludir a lei caen como cumprila. Os traballado-res e traballadoras non se podenpermitir ningunha desidia, poisvailles niso nada menos que apropia vida, como quedou demanifesto na desgracia de Valen-cia e noutros moitos accidentes".

É o momento do té mirilla haima saharaui

ASISTIU UNHA

REPRESENTACIÓN DA

FUNDACIÓN PAZ E

SOLIDARIEDADE DE CC.00.

DE GALICIA

CONFERENCIA

SINPi DE

SOUDARIEDADE CO'EI

G.S.(SANTIAGO)En representación da Funda-

ción Paz e Solidariedade deCC.00. de Galicia, o director daFundación, Sellen Murias, asistiuen Madrid, o pasado 3 de xullo, áConferencia Sindical de Solidarie-dade co Pobo Saharaui, organiza-da en Madrid por CC.00. e UGT.

A conferencia reálizase ante asperspectivas que parecen abrirsenomearse un novo representante

das Nacións Unidas para este con-flicto, James Baker, e ante a aper-tura de novas conversas entre oFronte Polisario e Marrocos.CC.00, e UGT son conscientes deque é precisa a mobilización da opi-nión pública para evitar unha novafrustración neste eterno conflicto.Ademais do Fronte Polisario e UGT-SARIO interviron na conferencia osrepresentantes das principals for-zas sindicals de Francia, Italia, Por-tugal e Grecia, que se manifestaronunánime e inequivocamente endefensa do dereito de autodetermi-nación do pobo saharaui.

Púxose de manifesto na confe-rencia que o referendo da autode-terminación do pobo saharaui,auspiciado pola ONU, non se levoua cabo por tres razóns fundamen-táis: a falta de firmeza e seriedadedas Nacións Unidas na xestióndeste conflicto; o boicot de Marro-cos contra unha consulta que sabeperdida manobrando para lograrunha parodia de referendo no quevoten mäis marroquis ca saha-rauis; e a desidia das grandespotencias que, a diferencia doutroscasos, eludiron presionar politica-mente a Marrocos para que cum-plise os acordos da ONU.

Diversas intervencións deixaronclaro que, a pesar de que nesta gue-rra Marrocos gasta uns tres millónsde dólares diarios, ningún plano depaz prosperará sen a mobilizaciónda opinión pública e unanlmemen-te se considerou que era necesariopronunciarse en defensa da paz edo dereito de autodeterminación dopobo saharaui antes de finais de

O Correo Galego

Candidatura P.A.S. de CC.00.

ELECCIÓNS SINDICAIS

ENTRE O PERSOAL DE

ADMINISTRACIÓN DA

UNIVERSIDADF, DE VIGO

CC.00. É A PRIMEIRAFORZA SINDICAL

G.S. (Vioo)Cun alto índice de participa-

ción (92,6%) celebráronse as elec-

Novas laborais • Breves • Novas laborais • Breves • Novas laborais

setembro, momento no que JamesBaker deberá informar á ONU.

Os reunidos acordaron que oseixes da presión política e na opiniónpública deberían ser os seguintes:

1.- Presionar para que se deaunha saída negociada e pacífica óconflicto e para que o Goberno espa-ñol e a UE presionen nesa dirección.

2.- Que se asegure unha con-sulta clara e xusta para a auténti-ca poboación saharaui, pois só asíhaberá estabilidade na rexión,

3.- Impedir que continúe osubministro de armas ás partesen conflicto, tal como fan monospaíses que din defender as resolu-cións da ONU.

4.- Reclamar que nin o Gober-no español nin a UE realicen acor-dos con Marrocos sobre recursoslocalizados no territorio saharaui.

5.- Denunciar a reiterada viola-ción dos dereitos humanos que levaa cabo o Goberno de Hassán II enterritono marroquí e saharaui.

6.- Continuar coa axudahumanitaria ó Sahara.

cións sindicais para o Persoal deAdministración e Servicios (PAS)da Universidade de Vigo, e maisdos seus Campus de Ourense ePontevedra. Disputábanse setedelegados • ou delegadas, dos queos Indepedentes conseguiron un,UGT un, a CIG dous e CC.00,tres.

Xose Luís Gómez, María Fari-za e Torii Salgado, que encabeza-ban a lista, constitúen a repre-sentación de CC.00. na Xunta dePersoal.

Con estes resultados, CC.00.colócase á cabeza da representa-ción sindical e, previsiblemente,gobeme na Xunta de Persoalxunto coa UGT, pois xuntos aca-dan a maioria absoluta.

Durante a campaña electoral,os membros da candidatura deCC.00. explicaron o seu progra-ma sobre os obxectivos concretosen temas como formación, retri-bucións, ampliación do cadro depersoal, promoción interna, orga-nización do traballo, acciónsocial, saúde laboral, xornada detraballo e vacacións e acción sin-dical.

DENTRO DA CAMPANA

EUROPEA CONTRA O

RACISMO

CC.00. CELEBROUEN MG° UNHA

EXPOSICIÓN SOBRE

A INMIGRACIÓN E

A MIGRACIÓN

G.S. (Vio())

O alcalde de Vigo, ManuelPérez, coa conselleira de Cultura,

Y4'eareee4e, i'

Maite Fernández, o secretarioconfederal de Migracións deCC.00., Fernando Galán e mailosecretario xeral de CC.00. deVigo, Manel Fernández, inaugura-ron o pasado 18 de xurio unhaexposición sobre a emigraciónespañola e a actual inmigración ónoso país. Esta exposición inserí-bese nos actos da Campaña Euro-pea contra o Racismo que se pro-move baixo o lema Ti-eu, cos mes-mos dereitos.

O alcalde vigués no acto deinauguración avogou porque Vigosexa "unha cidade aberta e tole-rante". "E preciso -engadiu- elimi-nar barreiras culturais e concep-tuais que nos leven cara a esameta na que todos poidamos con-vivir sen separacións por razón dacor da pel ou do lugar de nace-mento. Somos nós, o GobernoMunicipal -rematou- os agradeci-dos a esta iniciativa, pola que feli-citamos ós seus organizadores".

Manel Fernández, pola súaparte, congratulouse de que foseVigo o lugar onde se iniciou estacampaña:. "Vigo foi chamada aporta do Atlántico, porque de aquípartiron milleiros de galegos egalegas para a emigración. Oxalásempre a poidamos chamar, deagora en diante, a porta da espe-ranza e da acollida; porque sexa-mos quen, a cidadanía de Vigo, demostrar sempre un talante aberto,hospitalario e acolledor cos queagora verien aquí mellorar lexiti-

Novas laborais • Breves • Novas laborais • Breves • Novas laborais

mamente a súa vida persoal efamiliar".

A exposición, situada na Casadas Artes e que foi moi visitadadurante os dez días que estivo enVigo, recolle en fotomurais expre-sivas e dramáticas imaxes da emi-gración dos anos sesenta e ante-riores en España e da actual inmi-gración desde países do terceiromundo ou da Europa do leste.

CONTINÚA A LOITA CONTRA

A PROLONGACIÓN DA

XORNADA NA BANCA

CARA G CIAPRESIONA OS

1RAB RESTEMPOR S

A Federación Galega da Bancade CC.00. continúa a súa campañaen toda Galicia contra os intentos deprolongación da xornada por parledas patronais do sector. Recente-mente o conflicto agudizouse enVigo, onde o pasado día 3 de xullo seporducin unha concentración demáis de 50 delegados e delegadasdiante da Oficina Principal de CaixaGalicia, que trata de obrigar o seu

cadro de persoal a prolongar a xor-nada.

Segundo fontes da FederaciónGalega de Banca de CC.00., osintentos abusivos de prolongar axornada, sen sequera o traballador •percibir ningún tipo de contrapres-tación, prochlicense con carácterxeneralizado na Caixa Galicia daprovincia de Pontevedra e cosempregados e empregadas tempo-rais, que son coaccionados coafutura renovación do seu contratopara cederen ás pretensións dapatronal.

Por outra parte, AlejandroMartínez, delegado e sindicalistade CC.00. foi detido e denunciadopor pegar carteis contra a prolon-gación da xornada en Pontevedra.Detención e denuncia que a Fede-ración de Banca de CC.00. consi-dera inxustificada e atentatoriacontra os dereitos fundamentais deexpresión, manifestación e liberda-de de acción sindical.

Pola súa parte, o secretarioxeral da Federación Galega deBanca de CC.00., Antonio BlancoCarballo, sinalaba para GaliciaSindical que "unha mostra da pre-cariedade do emprego temporal éprecisamente a capacidade depresión que a patronal ten sobreos traballadores e traballadoraspara lies impor condicións,mesmo ilegais, por mor dadependencia na renovación dasúa contratación. Estas situa-cións -engadía o dirixente sindi-cal- deben superarse aplicandocorrectamente os acordos sobrea estabilidade no emprego, que éoutro dos obxectivos que se per-seguen con estas mobilizaciöns.Pretendemos que Caixa Galicia eoutras empresas dean xa o pasode converter os empregos tem-porais en fixos. Non debemosesquecer que Caixa Galicia, porexemplo, acadou uns beneficiosnos primeiros cinco meses doano de 13.000 millóns de pesetasque, evidentemente, debenrepercutir en lograr unha maiorcalidade no emprego".

AMBI L aÓN DOPERSOAL lE CORREOS

E TELÉGRAFOS DA

CORUÑA

Para expresar o "máis profundorexeitarnento dos traballadores etraballadoras contra a política dis-criminatoria que a DirecciónXeral está practicando co persoallaboral, fixo e eventual", mobilizá-ronse en toda España os ernprega-dos laborais de Correos e Telégrafos.Este colectivo reúne a 17.000 traba-lladores e traballadoras.

Na Coruña, a Sección Sindicalde CC.00. convocou o persoalpara realizaren concentracións.Convocatoria á que se sumaron ossindicatos da CIG e S.L. Estamobilización pretendía demos-trarlle á Dirección a disposicióndo persoal de defender os seusdereitos e un convenio xusto.

Formulaban así mesmo, ostraballadores e traballadoras, queas sfias reivindicacións laboraistrascenden os seus dereitosviduais e resultan imprescindiblespara asegurar un servicio públicoeficaz para a eidadanía. Entenderepresentación sindical destecolectivo que non é doado asegu-rar a necesaria calidade di in servi-cio público "cando se pisan osnosos dereitos mäis elementais,cando non se respectan os prin-cipios básicos da negociacióncolectiva, cando se desvirtúa ecreba o xogo democrático nasreiacións laborais, cando a regu-lación dos nosos dereitos levaparada máis de seis anos, candoas nosas reivindicacións só ato-pan nos xestores da entidade osilencio. Todo isto -conclúen-pon en perigo a eficacia e efi-ciencia do noso servicio públicopostal".

Ce.

Jesús Acevedo

Ve>,

II

ifi

paísdictadura perpetua

eterna p !... . avera

Guatemala, o país da eterna pri-mavera, loita afanadamante, comonunca antes fixera, por saír dointerminable inverno cru.

0 29 de decembro de 1996pechouse o círculo formal de enfron-tamento armado interno, trata sinatu-ra da "paz firme y duradera" entre oGoberno guatemalteco e a comandan-cia da URNG, rematando así un tongoproceso negociador de case unhadécada, non exento de problemas,tensións e incertezas. As mesmas quequedaron flotando no ar un minutodespois dese acto protocolario -tanimportante por outra banda- difundi-do por medio mundo, pero que nuncapuido ser visto nin escoltado polosmillóns de guatemaltecos que carecenmesmo dunha humilde radio.

Nove son os Acordos de Paz subs-critos polas partes: sete de caráctersubstantivo (Reasentamento dasPoboacións Desarraigadas, Esclare-cemento Histórico, Dereitos Huma-nos, Identidacle e Dereitos dos PobosIndbcenas, Socioeconómico e daTen-a, Fortalecemento do Poder Civil,Incorporación da URNG) e dous decarácter operativo (Cesamento doFogo e Cronogratna). Debuxa estesacordos un novo modelo de Estado:democrático, de dereito, multiétnico,pluricultural, multilingüe e social.Pero dadas as especiais característi-cas do proceso negociador -convarios elementos de secretismo eexclusividade en e entre os autoresdo mesmo- e maila ausencia dunauténtico traban() de difusión masi-va, a maioría da cidadanía guatemal-teca -incluidos moitos funcionariospúblicos- desconece o contido dese

Proxecto de Estado, polo que difícil-mente se puideron apropiar del ecolaborar na súa instrumentación.Esta é unha das causas fundamen-tais que obstaculizan a transiciónactual, aínda que non é a única.

As estructuras económicas esociais sofren un serio atraso históri-co. As infraestructuras básicas, namaior parte do país, son case inexis-tentes. A feble administración pública(típica dunha dictadura militar cen-

Coa firma da paz átese

unha nova dinámica

social e política en todos

os ambo tos da vida

patemaiteca cara a

oteo horizonte mis

esperanzador"

troamericana) está totalmente condi-cionada pola corrupción interna, agrave carencia de recursos humanose materials, a concentración e centra-lización na capital do país, a inexis-tencia de modelos democráticos dexestión e administración e a ausencia-desde o seu nacemento- dunha tra-dición de servicio público. As forzaspoliticas e sindicais son &Mes inter-namente, (poucos cadros e de baixoperfil), como resultado dunha arrasa-

dora e indesmaiable represión, e care-cen dun verdadeiro apoio popular, enparte pola razón mencionada. Asociedade no seu conxunto estádesarticulada e desmotivada, logo de43 anos de dictaduras e de guerracivil (35 anos). A comunidade indíxe-na (polo menos o 60% da poboación)está fragmentada por razóns obxecti-vas (24 grupos: 22 comunidades lin-güísticas majas, os negros caribes-garífunas e os xincas), por razóns his-tóricas (desde a bárbara conquista epostcolonización, na que o indíxenafoi concentrado en encomendas decolonos europeos primeiro e de criou-los despois, ata as masacres militaresdo período de violencia dos primeirosanos 80, cualificadas por moitosespecialistas como auténtico etnoci-dio -fálase de 150.000 mortos- e aeterna discriminación) e por razónsda política contrainsurxente do exér-cito (que chegou a ter forzadamente, apartir das masacres, 600.000 campe-sirios armados, facendo de policíapolítica e social) dirixida a se enfron-tar contra a guerrilla, ö tempo quedesarticulaba e aculturizaba o pobolabrego, maioritariamente indíxena.

Este sombrío panorama combáte-se con decisión desde o actual gober-no reformista e liberal de Alvaro Arzú,do Partido de Avanzada Nacional(PAN), pero tamén con moitos erros,relativos á anacrónica tradición presi-dencialista local, á súa estreita vincu-lación cos poderes fácticos do país(oligarquía periclitada e exército con-vulso entre fraccións antagónicas) e áurxencia por presentar resultadostanxibles en todos os ámbitos: tanto ásúa cidadanía coma á comunidade

iJkgie:2

internacional, que esta a ser unhaimportantísima fonte de impulsoseconómicos e políticos neste procesode cambio. Este último factor, o exter-no, lévanos ó cerne da cuestión.

Ainda que a mesma orixe do con-flicto militar, político e socioeconómi-co !tría xa unhas enormes vincula-cións externas de dependencia, cosEE.UU. fundamentalmente, a comu-nidade internacional xogou un papelprotagonista desde o inicio do proce-so negociador, ata o punto de facersefinalmente imprescindible, tantopara a conclusión dos Acordos dePaz (coa intervención decisiva dunmoderador da ONU), coma para asúa verificación internacional (a tra-vés dunha misión ad hoc dasNacións Unidas: MINUGUA) e a súaposterior activación e desenvolve-mento, que tería sido absolutamenteirrealizable sen a súa achega econó-mica (cifrada en máis de 2.000millóns de dólares-USA a curtoprazo) e o seu apoio político.

Pero a axuda internacional noné nunca inocente nin incondiconal.A Misión de Nacións Unidas para aVerificación dos Acordos de Paz enGuatemala (MINUGUA) posiblemen-te é considerada polos guatemalte-cos e guatemaltecas partidarios doproceso de cambio, coma unha dasferramentas claves da transición,en tanto que está resultando omajor condicionante do poder norespecto ós compromisos adquiri-dos nos acordos e no seu cumpri-mento. E o mesmo podería dicirse,atilda con major énfase, da comuni-dade internacional. Pero estamisión ten os condicionantes lóxi-cos derivados da doutnna interna-cional do non intervencionismo, tanpatentes no sistema das NaciönsUnidas e só contraditos cando asituación na que se intervén afectaós intereses do estado dunha dasgrandes potencias, claro está.Aínda que, deica hoxe, as liñas deactuación de MINUGUA non chega-ron nunca a resultar tan compra-centes e permisivas cara ó podercoma as que soen adoptar tradicio-nalmente os organidmos da ONU.

No que se retire ós grandes acto-res político-económicos internacio-nais, nomeadamente EE.UU., U.E. ou

A presencia imprescindible da ONU

Xapón, aconsellaron claramentealgunhas medidas que consideranimprescindibles que execute o gober-no guatemalteco: privatizacións nosector público, reaxustes no sistemaimpositivo, modernización da estruc-tura da Administración do Estado,sincronización local coas políticasdesefiadas desde o G-7 (rexionaliza-

A presellcia imprescindible da tradición

ciön dependente do centro occiden-tal), e outras, encamiñadas a impedira utilización arbitraria e improductivada axuda que se presta, tal como vendemandando repetidamente a opi-nión pública internacional, perolumen dirixidas a asegurarse o enea-

A presencia imprescindible do pobo inffiena

rreiramento de Guatemala (e de Cen-troamérica no seu conxunto) cara ómodelo desehado desde Nova York,Bruxelas, Toquio e outros centrosreais de toma de decisións.

Polo tanto, o ineludible factorexterno pode rematar resultandofatal para os procesos de cambio enque Guatemala está inmersa se,durante este inestable e complexotránsito, decidisen retirar o scu apoloparcial ou totalmente.

A pesar de todos estes datos nonmoi aduladores, existen tomen facto-res internos no proceso que están acontribuir a reforzalo. A estructura-ción e afianzamento dunha opción degoberno claramente reformista(Arzú-PAN), como indicio incuestio-nable da imprescindible reconversiónda parte máis dinámica da oligarquíalocal e de amplos sectores da raquíti-ca clase media. O xundimento e con-solidación dun movemento inclixena,organizado na diversidade ideolffidcae programática, que si está apropián-dose do contido dos acordos, en tantoque é o máis útil instrumento conque nunca se contou para erradicaralgún día a discriminación e a explo-tación secular en Guatemala e paraconquistar todos aqueles espacios depoder que lexitimamente pertencen,e que historicamente foron negados,a quen real e xenuínamente posúe asoberanía popular nacional nestasufrida República. A apertura deespacios de diálogo e concertación ólongo de toda a xeografia guatemalte-ca, entre diversos autores sociais epolíticos, con miras a participar eaproveitarse dos mecanismos de exe-cución dos acordos e dos beneficiosdimanantes dos mesmos. O comezo,en fin, dunha nova dinámica socio-política en todos os ámbitos da vidaguatemalteca que apuntan sen dübi-da cara a outro horizonte máis espe-ranzador.

En frase dalgüns líderes políticose relixiosos malas: 'en Guatemala,ahorita, está saliendo la noche y latiniebla y está llegando la era de laluz que nos prometieron nuestrosabuelos en el Popol Vith".

JESUS ACEVEDO É ESPAÑOL, NADO EN GUINEA ECUATORIAL,COOPERANTE INTERNACIONAL, E AGORA TRABALLA NA MISION DASNACIONS UNIDAS EN GUATEMALA (MINUGUA)

22 *O.

Dionisia López Amado é unha das nais dos desaparecidos durante adictadura militar da Arxentina. Cofundadora do tenaz Colectivo

de nais de Desaparecidos, que seguen a buscar os seus fillos por-que non admiten nin o esquecemento nin a impunidade. Cancio

[ala en público ou comparece diante dos medios cúbrese co xa clásicopano branco da dignidade e xorden as palabras con contundencia efirza. Dionisia naceu en Cedeira hai 69 anos e desde o mesmo fatí-

dico 15 de maio de 1976 non deixou de buscar o seu filio, un dosmoitos galegos desaparecidos.

misia López Amado,unha galega contra a

impunidade

"O tneu filio, xa desde ben novillo,amosoume o camino da solidarieda-de. Chamase Antonio Adolfo DíazLópez. Del aprendín que o 12 de outu-bro de 1492 foi en realidade o iniciodun gran xertocicito. Era fotógrafo exornalista nun periódico de esquer-das. Estaba casado e co porvir aberto.El e maus a súa muller facían traballosocial nas villas miseria. 0 15 de malode 1976, que era sábado, unha patru-lla militar camuflada abría a porta dasúa vivenda a patadas: 'abran /apuerta ¡carajo!'. Rebentaron unhacápsula de gases lacrimóxenos, des

-truiran todo o que non roubaron e levá-rollos ós dous nunha camioneta coasmans atadas cun aramio e a bocapechada cun esparadrapo".

Xunto con eles, os militares dete-rien outras persoas das vivendaspróximas, entre elas unha mullerque foi deixada en liberdade õ díaseguinte. Por ela sábese como suce-deron os acontecementos durante otraslado.

"O meu filio, bo coftecedor doterreo, durante o traslado logra quitaro esparadrapo da boca e uai relatan-dolles ós comparieiros detidos poronde van, Primetro: 'estamos cruzan-do la barrera de Bancalari'. De segui-do: 'estamos cruzando la barrera deDon Torcuato, así que entramos porpuerta 7 en Campo de Mato'. Despois,nunca máis nada".

Texto: Aurelia Lombao / Fotos: NOVOA

A partir dese mesmo día Dionisiaempeza a eterna peregrinación daprocura sempre frustrada. Nuncamáis volve saber do seu filio, Nesabusca, nas filas de nais e parentes dedesaparecidos empezan os contactos,as confidencias, os apoios, e nace aorganización máis tenaz e inquietan-te para os asasinos da dictadura mili-tar. A angustia de centos de naís con-vertese nun movemento de fondocalado político e reivindicativo:

"Dende entón xa nunca uoluín sera mesma. Hoxe estou onde consideroque é preciso estar por solidartedade.Non sinto odio, porque o odio deshilee sería coma eles. A loita é pola ver-dade, a xustiza e a memoria. Trataseda defensa dos dereitos humanos, dademocracia verdadeira, da conviven-cia en paz".

APOIO GALEGO

A Galicia chega convidada porunha comisión de apoio ás nais degalegos desaparecidos da que tamenforma parte CC.00.

"Entre os desaparecidos hai n-toi-tos fillos de esparlois e a maioría des-tes son yate gos. O día que me entereide que en Galicia había esta comisiónque loitaba por buscar os desapareci-dos galegos, chorei de ledicia e deorgullo".

A Comisión ten como obxectivoapoiar a iniciativa do xuíz Garzón deprocesar militares arxentinos poladesaparición de cidadáns esparioisdurante a dictadura e tratar de facili-tar a presencia en España de persoasque poiclan testemuñar no proceso.

"E preciso apoiar con forza a Gar-zón. España pode xulgalos. Procesa-dos xa están criminais como Massera,Videla, Bttssi. Este último xa non podeveranear en Uruguai, porque corre operigo de caer nas mans da policíainternacional en virtude da orde debusca e captura do xitíz Garzón. Podencaer un día, e xa hoxe o seu propio paísse converte na súa cadea".

Para Dionisia a loita continúa.Quixera que algún día caese nasmans da xustiza toda a documenta-ción que, ó parecer, existe, e mesmogran cantidade de cartos depositadosen contas clandestinas de Suiza.

"Hai tnoitos papeis, porque todo oque facían o documentaban, igual cósnacis. Nisto, e en case todo, actuabancoma os nacis. É notorio que hat moi-tos xu.deos desaparecidos, e con estesos torturadores asaftábanse especial-mente. E preciso desenterrar todo,para que nunca mäis volva suceder".

Dionisia emociónase ó longo daentrevista e, chorando, é capaz detransmitir unha gran paz e lediciaserea. Na cafetería santiaguesa entra,momo, este sol excepcional de xullo.

XOSÉ M. FRANQUEIRACORCOBADO

Foi unha mala noticia paraos compañeiros e compatieirasdo sindicato a da morte deXosé M. Franqueira Corcoba-do, sindicalista que se carac-Lerizou pola súa bonhomía,entrega e xenerosidade coacausa dos traballadores e tra-bailadoras.

Víase, no sindicato e noscírculos que tiveron a sorte detratalo, fundamentalmente,como unha persoa que trans-mitía confianza.

O seu discreto, continuadoe profundo compromiso sindi-cal marcou o camirio de moitaxente que seguíu os seuspasos.

No último Congreso do Sin-dicato Nacional de ComisiónsObreiras de Galicia mereceu aespecial confianza de ser elixi-do para a Comisión de Garan-tías, institución que sempreacolle os compañeiros ou com-pañeiras que destacan poloseu equilibrio e sentido daequidade.

Pois ben, a Comisión deGarantías, reunida o pasado 6de xutio, remitía unha nota aGALICIA SINDICAL na que expre-saba a súa condolencia e sina-laba que "Xosé Franqueiraden mostras, no tempo quenos acomparion nas nosastarefas, dunha encomiableactitude de prudencia e sen-tido común".

Conclúen os comparieirosda Comisión expresando o seusentir e trasladan á súa fami-lia e amigos o seu "máis sen-tido pésame".

O sentimento de pesar polaperda do comparieiro e o seubo recordo acompañan a moi-tos compañeiros e compariei-ras do sindicato ó que dedicouboa parte da súa vida.

.11nMIM

RECOMERAMOS

UN LIBRO PARA COÑECER AMÁIS NOVA LINGUAXEPOLÍTICAAugusto Sánchez

CUENTOS PARAUNA SOLEDAD

DESVELADATextos del

subcomandanteinsurgente Mareos

Editan: colectivos desoliclariedade con

ChiapasColabora na edicióna FUNDACION PAZ E

SOLIDARIEDADE DE

CC.00. DE GALICIA

Madrid, xurio de1997

A insurrecciónzapatista no Estadode Chiapas (México)significou, entreoutras cousas esegundo os mäis pers-picaces analistas polí-ticos, un cambio pro,fundo na maneirä deconcibir a práctica e oexercicio da políticadesde a esquerda,Dixose, e non sen unserio fundamento,que o levantamento eChiapas veu restable-cer a esperanza perdi-da de todas as esquer-das do mundo, recen-temente acoiteladascontra o muro de Ber-lin. Se hai unha novapolítica da esquerdahase de constatarnunha nova linguaxe;Isto é o que acheganestes sorprendentesescritos políticos do•

23-

subcornandante Mar-cos que, segundo elmesmo di: "escribo,porque si no escribo,disparo".

É aconsellableaproximarse a estanova e novedosa lin-guaxe da esquerdapolítica, e polo tantonova concepción dapropia política, por-que a todos nos atin-xe. Paga a pena, aíndaque só sexa para estaró día, para non perder

Para facerse coneste libro que ten unprezo político de tan só800 pesetas. podédes-vos dirixir a GaliciaSindical ou á Funda-ción Paz e Solidarieda-de (CC.00. da Coru-ña. Rúa Isaac Peral 42- 1. CP:15008). TF.-(981) 14 41 81. FAX:(981) 14 41 69.

o tren da historia, epara mellor compren-der o que nos estápasando.

ESCARAMUZA,

U1VHA NOVA

REVISTA

DE TEATRO

Acabamos de ver onúmero un de Escara-muza, unha nova revistade teatro saída das manse da cabeza de actores,directores, técnicos exentes da farándula gale-ga: unha garantía.

Neste primeiro núme-ro, de coidada feitura, faci-litase unha exhaustiva e'axil información do mundoe da actualidade do teatrogalego. Bo agoiro.

Compräcenos reco-mendala e facemos votosporque teña o éxito que,comprobamos, merece.Benvidos, amigas e ami-gos.

ABRIL • NIA10 • X(JNO 1997 • N,1

LII ,\ 1 \ 1 )ç, 1%. n. '1( ).n, 1)i 'tt

D1i.,?1..( lJl 1,‘ ,`7) I)1

O TRABALLO PREMIADO É UNHA IMPRESIONANTE VISIÓN

DA INMIGRACION EN GALICIA

O NOSO COLABORADOR, XOSÉABAD, PREMIO "LUÍS KSADO" DE

FOTOGRAFÍAXosi Abad, o prestixio-

so fotógrafo galego, que conxenerosiclade colaborahabitualmente con GaliciaSindical recibiu o primeiropremio Luís Ksado daDeputación da Coruña,tras competir con relevan-tes fotógrafos, que tiveronque presentar os seus tra-ballos, baixo plica, sobre otema: Galicia.

O fotógrafo coruñés éautor, xunto con M.de varias das portadas últi-mas de GALICIA SINDICAL.

O traballo de XoséAbad centrouse sobre aGalicia mäis actual, a queestá nacendo, a que aíndanon rematou de ser, peroxa se pode percibir en con-traste co noso recentepasado: a Galicia da inmi-gración,

Retrata Xosé Abad estamoderna realidade de Gali-cia cunha contundentemodernidade expresiva etécnica. É un inquietantetraballo que se expresa conforza, utilizando con gran

precisión técnica e sensibi-lidade artística a luz e a cor.Rostros e olladas conmove-doras de homes e mulleresacabados de chegar expre-san baixo unha luz manae viva a traxedia do diariovivir do inmigrante nunpaís como Galicia, que caseo único que soubo facer foiprecisamente emigrar.

Nas súas palabras deagradecemento ó recoller opremio Xose Abad desta-cou a colaboración deCC.00. e de CITE, personi-

ficada en Messaond Elo-mari "sen o que -dixo-sería imposible realizar otraballo".

Desde GALICIA SINDICAL

os nosos sinceros para-bens, e tamén interesados,porque xa podemos fardarde colaborador de nivel.

GALICIASINDICAL

CAMBIA DEFORMATO

Este número 50 de"GALICIA SINDICAL" é oderradeiro número da süa4 4 etapa. A partir destenúmero comeza unha 5'etapa cun novo formato, ochamado tabloide, Comaun periódico, para enteder-nos. —

Foi a Comisión Executi-va, como corresponde,quen acordou este cambioco obxectivo de ganar en"eficiencia", que é conse-guir os resultados mellorescos esforzos mínimos.

Trataremos de mellorar,ampliar e e axilizar a infor-mación. Pero sobre todo, defacilitar e promover mäis avosa participación impres-cindible.

tiOren

Ingrid Breier

geneseerueummommewemme,.

PLUMA CONVIDADA

1),.p r mara en(; •

Falar da muller inffixena enGuatemala é falar de marxina-ción, pobreza e discriminación.Mais tatuen é falar de transmisiónde costumes, valores, culturas etradicións.

A muller mala en Guatemala,desde nena, é criada polos seuspais para ser a única da casa -xunto coa súa nai- que se dediqueós labores domésticos e ó coidadodos cativos, mentres que oshomes son criados para outro tipode traballos. Anida que cómpresublifiar que os nenos gozanpouco tempo da infancia. Os palsvanos necesitar axiiia para osaxudaren no traballo. A partir dos10 ou 11 anos traballarán casecoma un adulto. Desde o mesmonacemento e no seu propio fogar,a nena indixena val ser recibidade xeito distinto polo seu pal, quenon fai festas, senón que se laja.En cambio, se nace un home, opai festexa e convida os vecifíospara que saiban que tivo unmachirio.

Logo, co pasar do tempo, anena hase encontrar que, se nacasa non hai cartos (na maioríadesoladora dos casos), só o nenoirá á escola, porque ó cabo asmulleres casarán e non necesitanestudios. O 75% das mulleresindixenas son analfabetas. Estaimposibilidade de ir ä escola e deeducarse fai que na meirandeparte dos casos a muller maiapoida expresarse no idioma pro-pio e, polo tanto, queda incomuni-cada co mundo oficial, que só falae entende o español, e é quenestablece as pontes para chegar aun entendemento mutuo (inter-cultural). Non falar español enGuatemala implica ter unha malaou nula atención nos organismos

"Tarnedis thuiínaciõn

que sofren as mulleres

padicular,

Os ladinos, non

indixenas, alcuman

s miliefes indias o

momo de Maria

Uha Haría e,

despectivamen

unila

públicos (xulgados, fiscalía, hos-pitals, concellos...) e un mal tratopor parte dos particulares, quenon comprenden (nin o tentanfacer) e desprezan as linguasmalas.

Atoparase a muller maia conoutro problema engadido candose tratar de decidir quen se ha ali-mentar na casa. Primeiro recibi-rán a comida os homes, porque"eles son os que traballan" e des -pols as mulleres da casa, come-zando polas nenas, para rematarna nai.

Tamén a discriminación queas mulleres sofren como indixe-nas é propia e particular, porqueen xeral seguen a levar o seutraxe tradicional (típico). Oshomes, pola contra, case que dei-xaron xa de utilizar o seu traxetradicional para non se sentirentan discriminados. Este mal tratovívese en ámbitos diversos ecomunmente os ladinos (nonindíxenas) alcuman as mulleresindixenas co nome de María.Unha María é despectivamenteunha muller mala.

A discriminación contra amuller indíxena foi tratada noAcordo de Identidade e Dereitosdos Pobos Indixenas , que vén serparte do acordo asinado entre o

Mere3,1e.

Saeta Sindical 25

1

PLUMA CONVIDADA

Goberno e a URNG. Aquí se reco-frece especificamente que elassofren a discriminación por tresfactores: por seren pobres, porseren indixenas e por serenmulleres, e preséntanse propos-tas para cornbater e erradicar adiscriminación.

A muller mala, a pesar do dito,ten un rol determinante no aspec-to cultural, pois que se constittieen educadora, comunicadora ereproductora dos seus valores ecosmovisión, como suxeito activono mantemento e construcción daidentidade do pobo mala.

Tamen xoga un papel impor-tante na atención á saüde da sfiacomunidade. As parteiras tradi-cionais indixenas atenden asmulleres embarazadas con enfer-midades diversas. O seu éxitoreside en se despra rzaren ó lugaronde se atopa a sita paciente,dominan o seu idioma e prestanunha atención baseada nos corie-cementos ancestrais, obtidos ótongo dos anos no contexto dacultura mala.

Nesa mesma cultura maia, amuller representa grandes perso-naxes: a avoa lxmucarn; a naibcquic, que experimentou o culti-vo do grao básico maia ( o millo),domeouno e colleitouno; Ixchel,que se relaciona co cosmos,representa a lúa e é nai da natu-reza, polo que se vincula ó perío-do de xestación da muller, ante-rior a parir un novo ser: Así se

esde o memo

;lamento, a muller

vai ser recibida de xeito

distinto, Se nace

unha nena, o pi

!M'ase, Se nace un

home, o pa;

festexa e convida

os vecinos"

establece o calendario maia denove lúas, ou nove meses. Senembargo, no proceso de coloniza-ción mitificouse o home mala eeste sistema fixose patriarcal,relegando a muller a un papelsecundario.

A pesar da discriminación e dapobreza, a muller maia comezoulentamente a tomar conciencia daimportancia do seu papel dentroda comunidade e comezou a esixirque se respectasen os seus derei-tos. Tenta, xa que logo, participarnas instancias comunais con moi-tas dificultades e procuran terrepresentación nos espaciosnacionais de decisión.

Actualmente hai &las deputa-das indixenas no Parlamento:Rosalina Tuyuc e Manuela Alva-rado. Todo isto forma parte dunproceso longo e penoso que levaráanos, se se quere facer recuartanta opresión e discriminacióncontra a muller indixena, porparte dos mesmos homes e mulle-res malas e, sobre todo, por partedos ladinos.

De todos os xeitos, as novasxeracións de mulleres indixenasde Guatemala xa poden aspirar ater un futuro mellor e binen máismisto.

Kethe4.4:'

INGRID BREIER É ARXENTINA, LICENCIADA EN DEREITO E

TRABALLA NA MISION DAS NACIONS UNIDAS EN GUATEMALA

(MINUGUA)

26 Galleta SOn

eXIIMIMeIMIMMASeleffl

A autora —segunda pote dereita— coscompadeiros de PAZ E SOLIDARIEDADE

IUprelle portaä item Met. idadem

s o teule cc

rate"xando asconvenio,

da t a

Porque podes facelo

UNTADE GALICIA

CONSELLERÍA DE EDUCACIÓNE ORDENACIÓN UNIVERSITARIADirección Xeral de Política Lingüística