GAIA: ORDIZIA, HIRI HEZITZAILEA• ESPERIENTZIA: ESKOLA … · 2017-06-23 · aurkibidea 8 gaia...

hhGAIA: ORDIZIA, HIRI HEZITZAILEA • ESPERIENTZIA: ESKOLA AGENDA •EKARPENAK: JOSEBA SARRIONANDIA • GALDEIDAZUE: JUANA MARIMAGANTO • UNTZI MUSEOA • ATZEKO ATETIK: PAUL BILBAO

151hik hasi4 EURO • 2010EKO URRIA EUSKAL HEZIKETARAKO ALDIZKARIA

Jaione ApalategiNafarroako Unibertsitate Publikoko irakaslea

ELKARRIZKETA

aurkibidea8gaia

ORDIZIA, HIRI HEZITZAILEAEuskal Herrian bada hainbat herri eta hiri “Hiri hezitzaile”gisa antolatzen hasia dena. Orain arte egitasmo horiIruñean, Donostian, Gasteizen, Bilbon, Baionan, Barakaldoneta beste hainbat hiri edo herri handitan garatu bada,duela hiru urte Ordizia (Gipuzkoa) herrian abiatu zenesperientzia.

15elkarrizketa

JAIONE APALATEGIUrte asko daramatza Nafarroako Unibertsitate Publikoanirakasle euskaldunak prestatzen. Pedagogian doktorea da etaikerketa ugari egin ditu hezkuntzaren antolaketaren gainean.

Argitaratzailea: XANGORIN Errekalde hiribidea, 59. Aguila eraikina, 1. solairua. 20018 DONOSTIA GIPUZKOA. Tel: 943/ 371 408 ; www.hikhasi.com; Posta Elektronikoa:[email protected]; Lege Gordailua: SS-1001/95. ISSN: 1135-4690. Erredakzioa: Joxe Mari Auzmendi, Ainhoa Azpiroz eta Arantxa Urbe. Erredakzio batzordea: Nerea Agirre, MirenGuilló, Mari Karmen Irastorza, Pello Jauregi, Aritz Larreta, Josi Oiarbide, Maite Saenz, Xabier Sarasua. Aholkulkariak: Nerea Alzola,Abel Ariznabarreta, Felix Basurko, Begoña Bilbao,Mariam Bilbatua, Aines Dufau, Luis Mari Elizalde, Lore Erriondo, Guillermo Etxeberria, Gurutze Ezkurdia, Idoia Fernandez, Xabier Isasi, Irene Lopez-Goñi, Izaskun Madariaga, KarmelePerez Urraza, Amaia Vazquez,Lontxo Oihartzabal,Fito Rodriguez eta Matilde Sainz. Administrazioa:Arantxa Goiburu. Diseinua:Graf!k. Maketazioa: Xangorin. Inprimategia: ANtzA S.A.L.Azaleko eta elkarrizketako irudiak:Hik Hasi. Gai nagusiko irudiak:Joxe Garmendia. Hezkuntza,Unibertsitate eta Ikerketa Sailak onetsia (2010-09-20). Kopurua:3.600 ale.

hik hasiko artikuluez edonon eta edonoiz balia zaitezke. Kasu horietan iturria aipatzea eskertuko genizuke. hik hasik ez ditu beregain hartzen bertan plazaratutako iritziak ezta bat etorri ere derrigorki haiekin.

5 editoriala

6 kronika

8 gaiaORDIZIA, HIRI HEZITZAILEAESPERIENTZIA

16 elkarrizketaJAIONE APALATEGI

24 esperientziakEskola agenda: kulturaren eta hizkuntzaren transmisio eta komunikaziorako bitartekoa.

26 ekarpenakIdazlea zeu zara, irakurtzen duzulako. JosebaSarrionandiaren ipuin laburrak, mikroipuinak.

32 galdeidazueZer emoziok sustatzen dute, eta nola, pertsonarengarapen egokia?Juana Mari Maganto

35 berriak

40 nora joango gara?Untzi Museoa

42 Atzeko atetikPaul Bilbao

www.hikhasi.com

Euskarak merezi du,hezitzaileentzat ona da eta HIK HASIk behar du.

hik hasiren harpidedun izan nahi dut, urtean 10 ale eta atera daitezkeen ale bereziak etxean jasoz

Izena 1. Deitura

Telefonoa

Posta Kodea

2. Deitura

Helbidea

Herria Herrialdea

Lantokiaren herriaLantokia

IFZ-NAN

Entitatea Sukurtsala K.D. Zenbakia

Sinadura

hik hasi Euskal heziketarako aldizkariaErrekalde hiribidea, 59 Aguila eraikina, 1. solairua

20018 DONOSTIA. GIPUZKOA Tel: 943/37 14 08 Faxa: 943/37 21 54

HARPIDETZA SARIAK (BEZ barne) 50 euro

Prezio horren barruan 10 aldizkari, ale monografikoaketa Euskal Herriko baliabidepedagogikoen gida.Horrez gain, prezio bereziakUdako Topaketetan etaargitararatzen ditugungainontzeko materialetan

hik hasik zure parte-hartzeaezinbestekoa du,harpide zaitez!50 euro urtean

Posta elektronikoa

Harpidetu eta

HIK HASI egitasmoa

bermatu

151. zenbakia. 2010eko urria • hik hasi • 5

e d i t o r i a l au r r i a

AAhhoollkkuurriikk eezz dduu iinnoorrkk bbeerreettzzaatt eettaa bbaaii bbeesstteeeennttzzaatt

Irailaren 13tik 15era Iberoamerika-ko hezkuntza ministroen biltzarra eginzen Buenos Airesen (Argentina). Hel-burua 2021. urterako lurralde horietanerdietsi beharreko hezkuntza lorpenakerabakitzea izan zen.

Denak ados jarri ziren lurraldeengarapenean hezkuntza dela inbertsio-rik garrantzitsuena adierazterakoan.Eta, ondorioz, lehentasunen artean,2021ean hezkuntzarako inbertsioaBarne Produktu Gordinaren (BPG)% 5,5 izan beharreko asmoarekin bategin zuten. Izan ere, gaur egun, orotara,34 milioi alfabetatu gabe eta 100 milioilehen ikasketak amaitu gabe omendaude.

Lurraldearen arabera, hezkuntzaktratu desberdina jasotzen du. Kuban,BPGren % 13,6; Venezuelan, % 9,8; Bo-livian, % 6,3; eta Brasilen, % 5,2 bidera-tzen den bitartean, Peruk eta Uruguayk% 2 gainditzen dute, ozta-ozta.

Hezkuntzan inbertitzen denak, orohar, onurak omen dakartza beste espa-rruetara, hala nola, balio hezigarrien

parrua hobetzeko, etorkizuna presta-tzen zenbat inbertitzenden...

Esate baterako, Espainiako esta-tuak BPGren % 4,3 inbertitzen du hez-kuntzan, Italiarekin batera Europakobaxuena izanik. Batez bestekoa % 5,3dela kontuan hartuz, inbertsioa oso es-kasa dela deritzogu. Eta horrek guztiak,bere ondorio larriak ditu.

Alde batetik, eskola porrota handiada, Europako % 15aren aurrean, % 25e-koa da estatuan. 2015. urterako eskolaporrota % 10era jaisteko erronka du Eu-ropak. Zein neurri hartuko dira helbu-rua lortzeko?

Beste aldetik, 2020an Europakolanpostuen % 85 goi mailako edo mailaertaineko ikasleek beteko omen dituz-te. Antolaketa eta inbertsio hoberik ga-be nola lor litezke helburu horiek?

Eskerrak Hego Euskal Herrian,jende askoren ahaleginei esker, emai-tzak askoz ere hobeak diren, hainbate-tan, Europako batez bestekoen pare-koak.

garapenera, bizikidetzara, prestakun-tzara, ekonomiara eta abarrera.

Guk ere hala dela uste dugu. Jen-dartearen ongizatean eta garapeneanegin daitezkeen inbertsiorik onenakosasunean eta hezkuntzan direla deri-tzogu. Etorkizunari begira, hezkuntzada inklusioa eta aukera berdintasunalortzeko, kultura izateko, oinarrizkoprestakuntza eta etengabea hobetze-ko, eta, ondorioz, lana erdiesteko bide-rik ziurrena.

Deigarria egin zaigu aipatu biltza-rrean Alvaro Marchesi, Angel Gabilon-do eta Felipe Gonzalez estatu espainia-rreko kideak aholkuak ematen ikustea.Ona da, nola ez, esperientziak parteka-tzea, egoerak ezagutzea, etorkizunazhitz egitea, baina, esaten denarekinkontsekuenteak izatea ere oso ona li-tzateke, ezta? Norberak erabaki deza-keen guneetan, neurriak modu kohe-rentean hartzea oso hezigarria litzate-ke. Eta horrek, praktikan, izen propioadu: aurrekontua. Zenbat dedikatzenzaion arlo horri, zer erabakitzen den es-

Hezkuntzan inbertitzen denak,oro har, onurak omen dakartzabeste esparruetara, hala nola,balio hezigarrien garapenera,bizikidetzara, prestakuntzara,ekonomiara eta abarrera.

6 • hik hasi • 151. zenbakia. 2010eko urria

Hiru eleko eredua martxan daEAEn. Jaurlaritzako hiru elekoereduan, eskola orduen % 20

soilik emango dira derrigoreuskaraz. Hiru urte iraungo du

programak eta 40 ikastetxeaukeratu dituzte proba egiteko.Ikastetxe bakoitzean gehienezbi taldek hartuko dute parte,

Lehen Hezkuntzako laugarrenmailakoak eta DerrigorrezkoBigarren Hezkuntzako lehen

mailakoak. Talde horietakoikasleek euskaraz, gaztelaniaz

eta ingelesez ikasiko dituzteikasgaiak. Gutxienez, bost eskolaorduetatik batek izan beharko duezinbestez hizkuntza bakoitzean.

Plangintza berriak, hainzuzen, euskarazko eskola orduak

galtzea ekarriko die D ereduanikasten duten ikasleei.

Hortaz, hiru eleko ereduberriarekin, gaur egun D ereduan

ikasten duten gazteekgaztelaniaz ikasi beharko lukete

Espainiako Hizkuntza etaLiteraturaz gain beste

ikasgairen bat.

kronika

Irailaren 2an eskolatzen hasi zirenIparraldeko ikasleak. Euskaraz ikaste-ko hautua egin dutenen kopuruak (Dereduak) gora egin du aurten ere. Seas-ka ikastolak zabaltzen ari da eta, orohar, ikasleak ugaritzen ari dira hiru he-rrialdeetan.

Berdin gertatu da EAEn, D ereduakdatuetan aurrera egin baitu. Ikasle guz-tietatik ia % 60k D ereduan matrikulatuda, aurreko urtean baino % 1,5 gehiago.Haur txiki hasi berrien kasuan 4tik ia 3matrikulatzen dira hor. Haur Hezkun-tzan % 71 eta Lehen Hezkuntzan % 64.Ikusten denez, mailak aurrera egin aha-la, euskarazko matrikulak beherakadoaz. Horrela, DBHn % 56ra jaisten daeta DBHOn jaitsiera nabarmenagoa da,Lanbide Heziketan batez ere.

Nafarroan TIL eredua sartzenNafarroan, bestalde, gorako ten-

dentzia aurten eten egin dela dirudi.Aurrera begira, ikusi egin beharko daeten hori gauza puntuala den edo hez-kuntza eta hizkuntza politiken ondo-rioa ote den. Ez dira datu guztiak publi-ko egin eta zaila egiten bada ere azkenbalorazioa egitea, ditugun datuekinhau ondoriozta liteke:

- TIL ereduak (ingelesa, euskara etagaztelania edota hizkuntza tratamenduintegratua) iazko datuak hirukoiztu di-tu, 1.219 izatetik 3.999 izatera pasatuz.

- G ereduak (euskara gabea) jarrai-tzen du nagusi izaten herrialdean,47.086 ikaslekin. A ereduak (euskaraikasgaia) ia mila ikasle galdu ditu,15.769 ikasleekin geldituz.

- D ereduak matrikula kopuruangora egin du, 22.616 izatetik 23.059 iza-tera igaroz. Hala ere, datu esanguratsuada portzentualki murgiltze ereduak be-hera egin duela ikustea. Une honetan,% 22,04 ari da D ereduan ikasten.

3 urteko 4.163 ikaslek ekin dioteikasturte berriari, eta horietatik 1.062(% 25,51) programa eleaniztunetan ari-tuko direla nabarmen du NafarroakoGobernuak. Ez du zehaztu ezer gehia-go eta ezin da benetan jakin tendentziazein den. Oro har, TIL eredu berrianmatrikula goraka doala eta urte batzue-tan behintzat hala joango dela dirudi.

Euskal Herrian,oro har,

D ereduko matrikulak

indartzen ari dira

Berria


"Gauza txikiak egiten ditugu denok.Gauza handiak egiten omen dituztenak ez diranire jendea, nire herria"

Bitoriano GandiagaGradu ikasketa gehiago

jartzeko eskatu dio NUPek nafar gobernuari.

Nafarroako agintari politikonagusiak aurrean zituela,

eskaera zehatza egin zuen JulioLafuente Nafarroako

Unibertsitate Publikoko (NUP)errektoreak 2010-2011 ikasturte

hasierako ekitaldian: ikasketagradu gehiago eskatu zituen, eta

Medikuntzarena aipatu zuenzehazki. Zientzietan, Giza

Zientzietan eta NekazaritzaElikadurako esparruetako

graduak ere behar dituztelaazpimarratu zuen “Nafarroako

gizartearen beharreierantzuteko”.

Lafuenteren iritziz, “NUPendagoen eskaintza faltaren

ondorioz, ikasle askok Nafarroautzi behar izaten dute euren

unibertsitate heziketarekinjarraitzeko”.

Lafuentek jakin badaki horiez dutela inolaz ere saihestuko,

baina beste gradu batzuk ezarrizgero, arazoa konpontzeko bidean

jarriko luketela uste du. Miguel Sanz Nafarroakopresidenteak eman zion

erantzuna hau esanez: krisigarai hauek eskatzen dutena da

murriztu, mantendu eta izoztuaditzak ongi konbinatzea.

Seaskaren ustez,

ikastolen aldeko herriak

mehatxatu ditu prefetak

Pirinio Atlantikoetako prefetak,Philippe Reyk, Zuberoa, Lapurdi etaNafarroa Behereko auzapezei igorrita-ko zirkularrak “ikastolak sustengatzendituzten auzapez eta herriko kontsei-luak mehatxatu ditu” Paxkal Indo Seas-kako lehendakariaren ustez. “Ikastetxepribatuei” -sare horretan sartzen dituEstatuak Iparraldeko ikastolak- zuzen-duriko laguntzen karietara legeak ezar-tzen dituen mugak gogorarazi dizkieteprefetak herri hautetsiei. Paxkal Indokikastolek eskaintzen duten zerbitzupublikoa aintzat harturik, Falloux legeabertan behera uztea eskatu du. Legea-ren interpretazio zurruna egitea lepora-tzen zion prefetari. Izan ere, Frantziakolegeak arautzen du elkarte eta erakun-de pribatuek jaso dezaketen diru publi-

koa. Seaskak, ordea, interpretazio za-balagoa egiten du.

Hizkuntza politikan belaunaldigazteen euskalduntzea da lehentasu-na, eta haurrak euskalduntzen ditueneredu bakarra Seaska dela gogoratu duIndok. Horrez gain, Frantziako konsti-tuzioak ondare aitortza egiten dio eus-karari. Indoren iritziz, bi arrazoi horien-gatik argi dago Seaskak funtzio publikobikoitza betetzen duela, eta, ondorioz,laguntza publikoa jasotzeko eskubideosoa duela. Prefetak ez du hori kontuanhartzen, eta egitura pribatuei dagokienlegea inposatu nahi die.

Prefetak argi erakutsi du zein denestatuaren jarrera hizkuntza gutxitue-kiko. Eraikuntza arloan eta gainerako-an behar diren laguntzak ukatzea mur-giltze ereduaren garapenari muga jar-tzea dela azaldu du Indok.

Hautetsienganako konfiantzaSeaskaren 40 urteko historia kora-

pilatsua gogoraraziz, traba eta meha-txuak gainditzera deitu ditu hautetsiak.Ikastolen historian Reyren antzeko pre-feta anitz egon direla nabarmen du Se-askak. “Haiek joan dira, eta guk hemensegitzen dugu, sekula baino indartsua-go lan egiten euskararen alde”.

Egoitza eta baliabide publikoak Se-askaren esku uztera deitu ditu auzape-zak, murgiltze eredua hautatu dutenguraso guztiei eskaintza bermatzeko.

G A I A


Ordizia, hiri hezitzailea Esperientzia

Hiri edo herri hezitzaileak: etorkizunekoapustua

Udalerri guztiak dira eremu hezi-tzaileak, eta herritar guztiak dira eragilehezitzaileak, elkarren artean erlaziona-tzen diren heinean; harreman horietantransmititzen dira, hain zuzen ere,balioak eta jarrerak. Beraz, udalerrialan eremu egokia da etengabe aldatzenari den jendarteaten eskaerei erantzu-teko.

Hori horrela, udalerriaren eta hez-kuntzaren arteko harremanetan, hirumaila bereizten dira:

a. Udalerrian ikasi. “Hezkuntza edu-kiontzi” zabala eta askotarikoa da udale-rria

- Azpiegitura egonkorra dago, hez-kuntza arloko erakundeek eratuta.Talde horretan daude eskolak eta hez-kuntza talde ez-formalak: aisialdiko tal-deak, animazio soziokulturala, hel-duen etengabeko hezkuntza zentroak,eta abar.

- Eskolatik kanpoko ekipamendu,baliabide eta erakunde publiko iraun-korrak daude; hala nola, liburutegiak,gizarte etxeak edo kultura etxeak, mu-seoak; alegia, berariaz hezkuntza sor-tzen duten zentroak, haien funtzio na-gusia ez izan arren.

- Hezkuntzarekin lotutako ekin-tzak egiten dira. Atal honetako ekital-diak askotarikoak dira: azokak, biltza-rrak, jardunaldiak, kanpainak, ospaki-zunak eta abar.

b. Udalerriarengandik ikasi - Udalerriak hezkuntza ez-formala

eskaintzen du, eta kultura eta gizalegeaikas daitezke, baina, era berean, bestehainbat balio ere barneratzen dira: oldar-kortasuna, marjinazioa, sentsibilitaterikeza, kontsumismo neurrigabea, eta abar.

c. Udalerria ezagutu - Udalerria esatean, identitatea, le-

kuaren jabetza, partaidetza esan nahida. Bertakoa sentitzeazera da: norbera-ren auzoaren eta udalerri osoaren eska-erei erantzuteko edo haiek bideratzekoardura hartzea.

Errealitate horren aurrean eta ho-rren inguruan sortzen ziren kezkeiaurre egiteko, hiri hezitzaileakdeituriko mugimendua osatu zen1990ean, hiriei elkarrekin lan egitekoaukera eskaini nahian, herritarren bizikalitate hobea lortzeko asmoz.

Horren gaineko informazio gehoa-go nahi duenak, helbidean honetanaurki dezake: http://www.edcities.org.

G

Euskal Herrian bada hain-bat herri eta hiri “Hiri hezi-tzaile”gisa antolatzen hasiadena. Orain arte egitasmo horiIruñean,Donostian,Gastei-zen,Bilbon,Baionan,Bara-kaldon eta beste hainbat hiriedo herri handitan garatu ba-da ere,duela hiru urte Ordizia(Gipuzkoa) herrian abiatu zenesperientzia hori, eta horixeekarri dugu hona,askorentzateguneroko bizipenetatik ger-tuago dagoelakoan eta herriizaerak hezkuntza prozesura-ko beste aukera batzukeskaintzen dituelakoan.

Izan ere,aldaketa nabar-menak gertatzen ari diren ga-raiotan,eskolak beren lanaberrantolatu beharrean dau-de,eta, testuinguru horretan,hiriaren edo herriaren baliohezitzailea indartzen ari da.



Ordizia, hiri hezitzailea

Udal gobernuen egitekoaProiektuaren planteamendua eta urratsak

Tokiko gobernuek hezkuntzanduten zeregina

Tokiko administrazioa herritarren-gandik gertuen dagoena da, eta, horriesker, udal gobernuaren eta herrita-rren arteko harremana zuzena, eta, as-kotan egunerokoa izan ohi da. Udalakaldarrikatzen ari dira, haien hurbilta-suna dela-eta, herrietako egunerokobizimoduan izaten diren arazoei aurreegiteko gune egokiak direla. Tokikogobernuak bultzatu behar du udale-rria hezkuntza eragile intentziozkobihurtzeko prozesua. Haren eragina,beraz, tokiko eragileek kudeatzeko,eragiteko eta gobernuko maila guztie-tan konplizitate egokiak bilatzeko du-ten gaitasunaren baitan dago. Ikuspe-gi horretatik, hauexek dira, besteakbeste, udalerri hezitzailearen proiek-tuaren garapenean kontuan hartu be-harrekoak:

- Agintarien eta herritarren artekoharremana. Herritarren ikuspegitik,parte hartzeko eskubidea hainbat mai-latan erabil daiteke.

- Berrikuntza eta demokrazia.Administrazioan parte hartzeko meto-dologiak errealitate berrietara egokitubehar dira.

- Aldaketetara egokitu beharra.Gure sistema demokratikoko oinarriz-ko arau eta erakundeak –udalerrihomogeneo samarretarako pentsatu-ta– gero eta eskasagoak dira, kulturaaniztasun handiko gaur egungo gizar-tearen errealitateari aurre egiteko.

- Erantzukizuna banatzea.Haute-

tsi, teknikari, administrazio, erakundeeta herritarren arteko elkarlana.

Esan bezala, udaletako hezkuntzapolitikak kontzeptu horien gainean ari-tuko dira: kohesio soziala, erantzukizu-naren banaketaeta aldaketa.

Hiri Hezitzaile Proiektuarenplanteamendua eta urratsak

Oinarri filosofikoak Proiektuaren funtsezko filosofia da

herri ekimenak eta hezkuntzarenakhasieratik integratzea, eta bermatzeahezkuntza komunitatea udalerriak sor-tzen dituen ahalmen eta aukerekinlotuko dela eta haiek onartu egingodirela.

Hezkuntza proiektu bat egiteko,hiru tresna behar dira aldi berean:

- Udalerrian eragina duten dinami-ken azterketa teknikoa: arazoak eta au-kerak definituz eta udalerriaren hez-kuntza maila hobetzeko lan ildoak go-mendatuz.

- Azterketa tekniko horretan, partehartze prozesu koherente eta interakti-boa bultzatzea.

- Komunikazio prozesu integratzai-lea, zeinak bi helburu izango baititu:batetik, herritarrek proiektua ikusibehar dute dinamizaziorako eta gauregungo eta geroko erronkei aurre egi-teko tresna gisa; bestalde, sentsibiliza-zio eta kontzientziazio prozesua dakarberekin, eta horrek abiatuko du herrita-rrek nahi duten udalerria lortzeko pro-zesua, funtzio hezigarria eta biztanleenprestakuntza, sustapena eta garapenabere gain hartuko dituena.

Antolaketa, parte hartzea eta komuni-kazioa

Udalak berak iniziatiba hartu etahiru arloak (antolaketa, parte hartzeaeta komunikazioa) ongi garatzea ezin-bestekoak dira, egitasmoak aurreraegin dezan.

DiagnostikoaDiagnostikoak praktikoa izan

behar du. Helburu horrekin, hau da,herriaren errealitate hezitzailea ezagu-tzeko, lau atal aztertuko dira:

- Nolakoak gara (gizartea berregi-turatzeko oinarrizko adierazle batzuklortze aldera).

- Zer udalerri, herritar, eskola, ikas-le… mota ditugu.

- Zer baliabide, zer harreman… di-tugu.

- Zer iritzi dugu.Azterketa sistematiko hori ez ezik,

diagnostikoak proiektua garatzekoerronka nagusiak aztertu eta udalerrikoheziketa agendaren gai kritiko nagu-siak identifikatu beharko ditu.

Ekintza PlanaEkintza Plana diagnostikoa jendau-

rrean aurkeztu ondoren abiatuko da.Orduan hasiko da inplementazio pro-zesua: gizarte eragileen ekarpenak az-tertu eta proiektuak bideratuko dira,adierazitako arazoei irtenbide espezifi-koak bilatzen hasteko.

Ekintza Planaren amaieran eba-luazioa egingo da, ondorengo urtekoplana zehaztu eta hobetzeko.


G A I A HIRI HEZITZAILEAKOrdiziako esperientzia

Proiektua 2008ko urtarrilaren 16anaurkeztu zen jendaurrean, OrdiziakoD´ Elikatuz zentroan. Bilera hartan,proiektuaren helburuen berri emanzitzaien komunikabideei, eta, harekinbatera, Ordizia Hiri Hezitzaile Proiek-tuak lehenengo hiru urteetan emangozituen urratsak zein izango zirenzehaztu zen:

- Hiri hezitzaileen gainean informa-zioa/dokumentazioa eskaini.

- Ordiziako Udala gaur egunekoerronkei erantzuteko modu berri bateraikitzen hasi.

- Udalaren eta herritarren elkarlanabultzatu.

- Esperientziak aukeratzeko irizpi-deak definitu eta esperientzia zehatzakbideratzen hasi.

- Lortutako emaitzen azterketa etaebaluazioa egin.

Aurkeztutako hiru urteetarako au-rreplangintza honela labur daiteke:

2008. urtea- Hiri Hezitzailearen ildo nagusiak

definitzea. - Udal Ordezkari eta teknikariekin

bat egin eta aurreko esperientziak kon-tuan harturik, Ordizia Hezi-GunearenProiektu Orokorraren zirriborroa gau-zatzea.

2009. urtea- Behin betiko Plana diseinatzea,

eta 2009ko azken hiruhilabeteko eta2010. urtearen ekimenak finkatzea.

- Proiektuan sartuta dauden partai-deek landu behar dituzten ekimeneta-rako aholkularitza eta laguntza presta-tzea.

2010. urtea- Diseinatutako ekimenak garatzea. - Proiektuaren arduradunek plan-

gintzaren jarraipena egitea.- Lortutako emaitzen ebaluazioa eta

analisia egitea.- Amaierako Txostena aurkeztea Hiria hezitzailea dela diogunean,

zera adierazi nahi dugu: hezitzailea iza-teko intentzioa bere barnean kokatzenduela. Asmo horrek konpromiso politi-koa eskatzen du, baina ezinbesteanhiritarren konpromisoa ere beharkodu. Elkarrekin, hiritarrek eta adminis-trazioak, hiru maila horien lanari,behintzat, ekin beharko liokete.

Ordizia, hiri hezitzailea proiektuaren diseinua

Udalerri Hezitzaile Proiektua, Or-diziako Udalaren Euskara, Kulturaeta Hezkuntza departamentuarenekimenez sortu zen, eta GobernuBatzordearen eta Udalbatzarenonespenarekin ekin zion bere ibil-bideari. Proposamena onartu on-doren, Euskal Herriko Unibertsita-teko Donostiako FIHEZI Fakulta-teko hiru irakasleren esku egon daproiektua suspertzea eta koordi-natzea.

PROZESUAREN KRONOGRAMA2008 2009 2010

EKINTZAK Urtarrila/ Iraila/ Urtarrila/ Iraila/ Urtarrila/ Iraila/Ekaina Abendua Ekaina Abendua Ekaina Abendua

Ordiziako Udala gaureguneko erronkeierantzuteko modu berribat eraikitzen hasi.

Ordizia Hiri Hezitzailebihurtzeko testuinguruaezagutu eta diagnostikoaburutu.

Planaren zirriborroa egin

2009ko iraila/ 2010ekoabuztua bitartean gara-tuko den egitasmoarenplana egin.

Egitasmoaren garapena

Lortutako emaitzenazterketa eta ebaluaketa.



Ordizian nola abiatu zen eta zeregin duten azaltzeko, esperientziasustatzen aritu diren bi kide haue-kin izan gara: Joxe GarmendiaEHUko irakaslea eta Belen Maizabertako zinegotzia.

Nola sortu zen “Ordizia, hirihezitzailea” esperientzia?

Belen:Ideia hausnarketaren ondo-rioa izan zen, 2007an, zinegotzi gisahasi nintzenean. Nik kultura, euskaraeta hezkuntza ardura ditut udalean.Gure ustez, oro har, betiko eskemetanari ginen lanean, eta hura aldatu beha-rra zegoen. Gaurko jendartea beste eradinamikoagoan bizi da, eta horretaraegokitu beharra dago. Horri buelta ba-tzuk emanez, Kataluniako hiri hezitzai-leen esperientziak ezagutuz eta abar,herritarrak nola partaide sentitu, sub-jektu aktiboak nola izan, herrian prota-gonista nola izan… Eta, agian, hor dagogakoa, nola uztartu eskolako heziketaeta herrian sortzen den heziketa.

Irakaskuntzan ibili garenok eskolanola “bunkerizatu” den ikusi dugu, es-kema teoriko soil bati erantzun behar-ko balio bezala. Gero, ikaslea bizitzara-ko prestatu behar dugula ohartzengara. Dibortzio horretan nola jokatubehar den asmatu behar da, nola egiten

da hori guztia herriak bitartekoak jar-tzen ez baditu? Horretan datza, asma-tzean zer bitarteko jarri eta nola kudea-tu etekina ateratzeko. 18 urte betetzendituzu, bat-batean eskubide osokoherritarra bihurtzen zara, eta herritargisa ongi erantzuteko zer egiten da?

Eta, zer egin behar da?Belen: Hori guztia, inguruko tekni-

kariei, zinegotziei eta abarri mahai gai-nean jartzen nien. Udalak, behar due-nean, herritarrengana jotzen du, partehar dezaten eskatzeko, taldeak direla,foroak direla… baina herritarrak nolahautematen du hori? Bera garrantzitsuadelako jotzen dute berarengana alaudalari une zehatz horretan interesa-tzen zaiolako? Bi interes horien uztar-keta nola egiten da? Nola sentiarazi he-rritarrari, modu naturalean, udala be-rea ere badela?

Beste kezka bat “publikoaz” egitenden interpretazioa da. Herritarrak osourruti ikusten du udala. Publikoa denhori badirudi ez dela inorena… Hirikoaltzariak, loretokiak eta abar txiki-txikieginda geratzen ziren asteburuetan.Halako egoeran zerbait falta dela,urruntze hori zergatik gertatzen den…kezka iturri dira, eta modu hezitzaileanbideratzea ona litzatekeela uste ge-nuen: elkarrekin lanean aritzea, elkarri

irakatsi eta elkarrekin ikasi, elkarrekineraikitzeko.

Hori dena aurrera ateratzeko, alka-tearekin, gobernu batzordekoekin etaudaleko teknikariekin hitz egin ondo-ren, EHUko Felix Etxeberriarengana jogenuen. Eskaera harriduraz hartu ba-zuen ere hasieran, taldea osatu eginzen.

Nola osatu zenuten taldea?Joxe: Taldea Felix Etxeberriak, Eli-

sabet Arrietak eta nik neuk osatu ge-nuen. Planteamendu interesgarria iru-ditu zitzaigun, herritarren beharreierantzutea unibertsitatearen eginkizu-na ere bada-eta, gure ustez.

Ingurunea, gaur egun, askoz erekonplexuagoa da lehen baino, eta hala-ko ekimenetarako eskola bakarrik sen-titzen da memento askotan. Testuingu-ru horretan hiriaren (herriaren) baliohezitzailea indartu egin behar dela deri-tzogu, eta bi norabideko ibilbidea bul-tzatu behar dela, eskolakoa eta komu-nitatekoa, inongo zalantzarik gabe.

Hiriak eskaintza handia egiten du,baina ez da zerbitzuak eskaintzera soi-lik mugatu behar. Halako proiektu ba-tek, gure ustez, herritarrak beren herri-tartasunean hezi egin behar ditu. Etahori zer da? Hitz egin, entzun, eztabai-datu, elkarrekin adostu… Halakoproiektu batek zentzua hartzen du inte-resgarria delako herritarrentzat, uni-bertsitatearentzat, eta udalarentzat.Hezitzaile izatea herritarren identita-tea, idiosinkrasia, nortasuna, auzolanaindartzea da. Hau da, bertakoa, berta-koekin bertakoentzat egitea da.

Ordizian, nola ari zareteplanteatzen hori guztia?

Belen: Proiektuak, serioa izan nahibadu, jarraipena izan behar du eta sose-guz egin behar da. Kronograma bat


G A I A Internet eta eskolaGero eta aukera gehiagoG A I A HIRI HEZITZAILEAK

Ordiziako esperientzia

egin genuen, eta herrian interesa dutenzein talde izan zitezkeen aztertu ge-nuen. Lehenengo lana asmoaren berriematea izan zen, proiektuaren nondiknorakoak ahalik eta era garbieneanaurkeztea, eta lehenengo ariketa prak-tikoa udaleko politikari eta teknikarie-kin egin zen. Oso ariketa berria izanzen, oso interesgarria, politikariek etateknikariek batera hausnartu baitzutenzer eratako herria nahi duten: zer ametsdituzten, zer aukera dauden, zer zailta-sun, politikariek teknikariak nola ikus-ten dituzten eta teknikariek politikariaknola… Pixka bat biluztea izan zen,errespetu handiz, eta gauza asko ateraziren handik.

Joxe:2008ko urtarrilean abiatu zenguztia. Nola ikusten dugun, zer helburudugun eta zer egin dezakegun. Gero,herriko elkarte guztiei deitu genien etagauza bera egin genuen. Barakaldokoesperientzia aurkeztu zen eta testuin-gurua aztertu ondoren, diagnostikoaegin zen, eta amestu genuena aurreraateratzeko hiru urteko plana finkatzea-ri ekin genion.

Eskolek zer zeregin betetzen dute?Joxe: Herriko talde gisa hartu dute

parte. Eskola, kultura, immigrazioa,komunikazioa, euskara eta aisialdia lanildoak jarri genituen, eta horien arteanlehentasunak jartzeari ekin genion, de-nekin batera aritzea ezinezkoa zelako.Aisialdiari eman genion lehentasuna,eskolak ere horrekin harreman handiaduelako. Baina aisialdian ez daude es-kolak bakarrik, herriko taldeak, udale-kuak, bertsolariak, erretiratuak eta abarere sartu ziren. Horrela, lau ildo nagusisortu ziren: belaunaldien arteko harre-mana, emakumea eta kirola, aisialdiaoporretan eta osasuna eta prebentzioa.

Belen: Aterki zabalaren beharradago, heziketarako plan osoari babesaemango diona. Heziketa horretan, gaz-teak helduekin jarri dira harremanetan,ikasleak jubilatuen etxera joan dira, etaeskulanak, ikuskizunak, eta abar parte-katu dituzte. Aldi berean, nagusiak es-koletara joan dira liburuetan ez dagoenhainbat informazio eskaintzera edoegiten ari direna partekatzera… Belau-naldien arteko harremana nola garatuden ikusita oso pozik gaude.

Joxe: Emakumea Ordizian gaiare-kin ari gara. Bertso eskolakoek ere par-te hartzen dute, eta auzoetako jaietanherriko bertsolariek hartzen dute parte.

Belen: Azken finean, kontrabaliobatzuk ere indartzen ari direla esangogenuke. Bertsolariak auzoetara joatea,bertako elkarteek nola funtzionatzenduten ezagutzea, beraiekin jatorduaegitea eta bertsotan aritzea, beste eze-ren truke, kontrabalioak lantzea da,gaur egun ia dena diruaren truke egitenbaita. Eta, aldi berean, herritartasunasustatzen ari dela deritzogu. Edo, nagu-siak eskolara joan eta zer teknologia-rekin ari diren lanean ikusita, hau esa-tea: “Gazteok, duzuena aprobetxatu!”.Testigantza horiek balio handia dute.

Joxe: Beste norabidean ikusita,ikasleak ateratzen direnean eta besteherritarren aurrean aurkezpenak egi-ten dituztenean edota haiena ezagu-tzen dutenean, hainbat konpetentzialantzen ari dira. Eskolan eskatzen ari di-ren konpetentziak dira eta gizarte ho-rretan bizitzeko prestatzen ari dira. Ezda aktibismo hutsa, harremanak egitendira, elkarlana sortzen da, ezagutza be-rriak agertzen dira...

Aurrera begira, zer ikusten duzue?Joxe: Orain arte, talde eragile bat

aritu da. Ekimen batzuk egin dira etahoriek web orrian sozializatu dira. Lanhorrek jarraitu egin beharko luke. Tal-de eragilearen jarraipena ziurtatu eginbehar da, eta baita abiatu diren egitas-moak ere: belaunaldien artekoena,erretiratuena, beste elkarteetara iristea-rena, emakumeen gaiarena, euskara-rena, aisialdiarena…

Belen: Proiektuak ez luke epe mu-gatu baterako izan behar. Aurrera begi-ra, adostasuna egon beharko luke al-derdi guztien artean, ideia eta esperien-tziarekin bat egiteko. Hurrengo hautes-kundeen emaitza edozein dela ere, he-rri hezitzaile egitasmoaren jarraipenaziurtatu beharko litzateke. Parte hartze-aren transmisioa modu natural batezegiten ez bada, zaila izango da geroraherritarrei parte har dezatela eskatzea.Emaitza egokiak nahi baditugu, trans-misio eta praktika hezitzaile hori eginbeharra dago, ezinbestean.

Amaitzeko, zein da zuen inpresioa?Belen:Niretzat, gustukoena ikaste-

txeek egin duten balioespena izan da.Beraiek, hori guztia heziketarako balia-garria dela diote, erreminta ona dela be-raien curriculumetan dituzten helbu-ruak betetzen laguntzeko. Eskola ba-tek hori ikusteak izugarrizko potentzia-litatea ematen dio egitasmoari. Eskolakherrian txertatuta egon behar du, esko-la baita herriko gunerik garrantzitsue-na, eta ezin du jokatu aparteko zerbaitbalitz bezala.

Joxe: Beno, balioespen orokor bategin da eta talde guztiei pasatu zaie ho-ri. Esan liteke, gorabeherak gorabehe-ra, egindakoa oso ongi balioetsi dela.Bidea ireki da eta aukera handiak dau-de, lan lerro dezente aurreikusten dira-eta. Intentzio hezitzailea egon behar dubeti, eta hori jendeak ongi ulertu du,hortxe dago gakoa.



Adibide zehatza: tailerren ekarpenaPolitikari, teknikari eta herritarren lehentasunen taula konparatiboa

GAIAK UDAL ORDEZKARIAK HERRITARRAKETA TEKNIKARIAK

Komunikazioa

eta

komunikabideak

Modernizazioa

Arlo hezitzailea

Azpiegiturak

Euskara

Arlo soziala

Agenda 21

• Udal eta herritarren arteko harrema-nak eta komunikazioa landu behardira.• Udalak duen web orria informaziora-ko tresna baliagarria eta garrantzitsuada egunero sortzen den informazioahedatzeko eta datu-base moduan era-biltzeko.

• Udalak etorkizunari begira erronkaberriei erantzuteko prestatu beharra du. • Modernizazioa helburu izanik prak-tika egokiak bultzatuko ditu.

• Udalak heziketaz egiten duenariburuz hausnarketa egin behar du. • Arlo horretan udal agintariek eta sai-lek eredu izan behar dute.

• Herri integratzaile baten lehentasune-tako bat oztopo arkitektonikoak ezaba-tzea da. • Etorkizunari begira, auzo berriakikuspegi integratzaile batez eraiki behardira. Auzo zaharrak ere ikuspegi horre-kin berrantolatu eta egokitu behar dira.

• Euskarari prestigioa eman beharrazaio udaletik.

• Arlo horretan lehentasunezko ildoakdira esku-hartze soziofamiliarra etaarriskuan dauden adin txikikoak.

• Mugikortasun arloan (bidegorria,oinezkoentzako eremuak…) parte har-tzea bultzatu behar da.

• Udaletik ematen den komunikazioa hobetu beharradago.

• Heziketa ikuspegitik, herriko sektore guztiak inplika-tzea beharrezkoa da, une konkretu batzuetan gutxie-nez (San Joan Bosco…), elkarlana bultzatzeko. • Heziketa ikuspegia ingurumenera ere zabaldu beharda: dugun ingurune naturala balioetsi (Oiangu,Mariaratz, Oria, Amundarain…), horren balioak ezagu-tarazi, hobetu eta babesteko.• Heziketaren lehentasuna ezin da izan lehiakortasuna:kirola, lehiaketarekin ezin dugu parekatu; garrantzi-tsuena parte hartzea da, haur eta gazteentzat bereziki.

• Azpiegitura eta baliabideen kudeaketa hobeagotubeharra dago.

• Euskara indartu beharra dago. Egiten diren ekimenakhobeto bideratzeko proposamenak zehaztu behar dira.

• Etorkin, gazte eta helduen integrazioa bultzatu beharda, eskolan eta eskolatik kanpo, herriko erakunde etaelkarteak ere inplikatuz.

• Parte hartzea bultzatu zenbait ekimenetan…• Festetan zabor gutxiago sortzeko ekimenak bultzatu.


G A I A Internet eta eskolaGero eta aukera gehiagoG A I A HIRI HEZITZAILEAK

Ordiziako esperientzia

Hauek izan dira 2010ean garatuta-ko egitasmoak:

- Florido Pensil antzerki-bideoaaurkeztu zitzaien herritarrei.

- Jakintza ikastolako ikasleek Erre-tiratuen Etxean antzerki saioa egin zu-ten.

- Herriko erretiratuak Institutuan bi-sitari izan ziren, atzoko eta gaurkoeskolak alderatzeko.

- Urdaneta Ikastetxeko ikasleen etaKimetz elkarteko eskulan taldekoenarteko Topaketak egin ziren.

- Ojanguren Institutuan “Belaunal-dien arteko Topaketak” egin zituzten,ikasleen eta Erretiratuen Etxekoen ar-tean.

- Erretiratuek ikastolan beren espe-rientziak azaldu zituzten.

- Ikuskizun Musikala, Urdaneta, Ja-kintza eta Jubilatuen Etxeko abesba-tzak elkarrekin aritu ziren.

- Majori eta Eskarabila auzoetan,Goierriko bertso eskolakoen eskutik“Bertso saioak” egin ziren.

- Ebaluazio bilera egin zen.

Ordizia, hiri hezitzailearen lehen urratsak. Landutako lan ildoak:belaunaldien arteko harremana, hezkuntza eta bertsolaritza

“Hezkuntzak duen galerarik handiena,bere zientzia den Pedagogiak, oraindikere, behar duen independentzia lortu ezizana da ”

Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) irakaslea

jaione apalategiE L K A R R I Z K E TA



jaioneapalategi

E

“Pedagogiakzientzia gisa bere

independentzia galdu eginzuen. Eta hori izan dahezkuntzak jaso duen

galerarik handiena.Psikologia eta

Soziologiarekin batera sortuzen zientzia da, baina,

horiek ez bezala, Europakoestatu eta nazioen

egituratze eta indartzeekbere independentzia

galtzera eraman zuten.Zergatik ez ditu

unibertsitateak pedagogotalde sendoak eta zergatik

ez dago pedagogoen elkartezientifiko edo ikerketa

zentro independenterik?

”

1988an hasi zen Jaione Apalategiataundarra Iruñeko Irakasle Unibertsi-tate Eskolan lanean,berehala,Nafarro-ako Unibertsitate Publikoko campusa-ren barne geratu zena. Geroztik dabertako irakaslea. Haur Hezkuntzakoberezitasunean hasi zen euskarazkoirakaskuntza ematen. Ondoren etorriziren Lehen Hezkuntzan,Musikan etaAtzerriko Hizkuntzan ere jardun du.Orain Haur eta Lehen HezkuntzakoIrakasle Graduetan -HHIG eta LHIG- etaBigarren Hezkuntzako IrakasleenPrestakuntza Masterrean murgildurikdago.

Pedagogian doktorea da. Kudeake-ta lanetan aritu da 1996tik 2003rabitartean eta 2007tik gaur arte,baiPsikologia eta Pedagogia Sailean zeinGiza eta Gizarte Zientzien Fakultatean,bertako dekanoa izan zelarik.

Hezkuntzaren eta Ikastetxearenerakuntzaren teoria eta praktikarenikuspegitik irakasten eta ikertzen du.Hezkuntza egitatearen garapena,ikastetxearen makro eta mikro antola-ketan nola gauzatzen den aztertzen du,hezkuntza erakundeen eremu erreala,legala eta zientifikoak ikertuz. Harenlehenengo lanak 1986koak dira,etageroztik,argitalpen eta saio akademi-ko ugaritan ezagutzera eman ditu bereekarpenak:bakarrik edo askorenartean egindakoak,kongresu aktetan,aldizkaritan…; hitzaldi,mahai-ingu-ru,irrati edo telebistan…; Doktoregotesi eta behin betiko irakasle lanpos-tuetarako oposaketetako epaimahaiki-de lanetan,hainbat jarraipenerakobatzorde akademikoetan… eta abar.

1992 urtetik Jorge Oteizak harenFundazio-Museoko patronatuko kideizendatu zuen,Nafarroako Altzuzaherrian 2003tik egoitza duenMuseoan. Fundazioaren lanaOteizaren ondare artistiko etaintelektuala kudeatzea da.

Hasi berri dugun ikasturteanmartxan da Bolognako eredusonatua. Zer aldaketa ekarri ditutitulazioen aldetik?

1998an Europako estatu gutxi ba-tzuk, gerora gehitzen joan direnek etaEuropako Unibertsitate Eremua edoEUE gisa ezagutzen dugunak, uniber-tsitateko ikasketen batasun beharraikusten zuten. Ondorioz, beste aldaketaaskorekin batera, diplomaturak, lizen-tziaturak eta doktorego programak,hau da, lehenengo, bigarren zein hiru-garren zikloko tituluen egiturak batera-tu egin dira, graduak eta gradu ondoko-ak (masterrak –profesionalak edo iker-ketakoak- eta doktoregoak) sortuz.

EUEren asmoa zera zen: unibertsi-tate tituluen egitura, neurria, baliokide-tza eta mugikortasuna gauzatzeko,iraupen bereko ikasketak egitea. Horiizan zen lehendabiziko ahalegina. Bai-na, besteak beste, zera gertatu da: ikas-keta batzuk oso-oso politikoak direla,oso administratiboak, eta Irakasle ikas-keta da horietako bat. Badu halako uki-tu berezi bat estatuen politika orokorre-kin eta zehazki hezkuntza politikekin.

1950az geroztik hasi zen, bereziki,hori dena gauzatzen Europan, II. Mun-du Gerraren ondoren. Gaur egun ahozaho, hain erraz eta arruntki azaltzen di-tugun hezkuntza sistemak ez ziren or-dura arte gorpuztu. Saiakerak, ikuspegiteoriko-pedagogikoak, eskolak, mugi-menduak, egon, bai, egon ziren… Bis-tan da XX. mendeko 1935tik 1965ra bi-tartean, irakaskuntza publikoan aurre-rapen kualitatiboak egon zirela, baitahaurtzaroaren Psikologia eta Soziolo-gia zientzietan ere. Pedagogia zientzia,berriz, atzera geratu zen, nabarmen, es-tatu bakoitzak bere hezkuntza sistema-


ren lidergoa eta etorkizunera begira he-rritar denek formatzeko eduki beharre-ko eskubidea beretzat hartzearekin.Hezkuntza sistemak estatu eta nazioentresna politiko baliotsuak bilakatu zi-ren, eta Pedagogia zientzia erabatekoahuldadean sartu zen, eta halaxe jarrai-tzen duela uste dugu guk.

Zer ondorio ekarri du horrek?Bada, Pedagogia independentea ez

izatea. XIX. mende bukaeran eta XX.mende hasieran Pedagogia, Soziologiaeta Psikologia zientzia independentegisa beren ibilbidea egiten hasi ziren etaekarpen berri asko ekarri zituzten hez-kuntza eta heziketaren mundura. Zien-tziek ikuspegi berriak ekarri behar di-tuztela suposatzen da, hor dauden etaikusten ez diren ikuspegiak argitaraekarriz. Baina zer gertatu zen? Hiru ho-rietatik Pedagogiak bere independen-tzia galdu egin zuela. Eta hori izan dagure Hezkuntzaren galerarik handie-na. Psikologiak zientzia independenteizaten jarraitzen du, hots, bere ikerketazentroak ditu, eta elkarte zientifiko in-dartsuak ere bai. Soziologiak berdin.Baina Pedagogiak? Zer da Pedagogia?Zenbait estatutan Pedagogia ikasketakdaude, baina zertarako balio dute? Ezda argi aurreikusten ikasketa horren ezlan eremua ez egitekoa. Hezkuntzare-kin lotzen den lanbide profila irakasle-arena da. Eta non daude pedagogoak,zein da lanbide honen profila. Nork da-ki? Zergatik ez ditu unibertsitateak pe-dagogo talde sendoak eta zergatik ezdago pedagogoen elkarte zientifikosendorik, elkargorik edo ikerketa zen-tro independenterik?

Nire ustez, euskaldunok zeregingarrantzitsua daukagu hor: gure hez-kuntza lorpenei dagokien iraunkorta-suna, hedapena eta berrikuntza ema-ten jarraitzeko, pedagogia zientzia in-dependente gisa ulertzea eta antola-tzea, hain zuen ere.

Eduki eta metodologia aldetikezer aldatu al da Bolognarekin?

Bai. Unibertsitate guztiok graduen(eta masterren) oroit-idazkiak egin di-

tugu gero estatuetako hezkuntza agin-teek baieztatu dizkigutenak eta hor ja-sotzen ditugu aldaketa guztiak. Gurean16-18 hilabete jardun ginen idazten.Oroit-idazki horretan esandakoak he-mendik 6 urtera ebaluatuko dizkigute.

Guk garrantzi berezia ematen dio-gu “egiten jakiteari”, praktikari eta teo-riarekin duen loturari. Horregatik, le-hentasuna emango diegu proiektuenbidezko irakaskuntza-ikaskuntzari etaikastetxeetako praktikari. Alderdi ho-riek guztiak integratuko dituen irakastemetodologia pentsatu eta antolatu du-gu: talde handian, lan autonomoan etatalde ertain edo txikian (mintegia/lanpraktikoa), irakasteko eredu hori erraz-tuko duena. Horretarako, ordutegi batere asmatu dugu, elkarren segidako biegunetan metodologia ibilaldia egitenduena.

Orduan, besteak beste, aldaketa batpracticumarena da. Ez dago gaur egunaplikazio praktikorik gabeko ikasketa-rik, are gutxiago HHIG eta LHIG beza-lako titulu profesionaletan. Gure ikas-keta plana 4 urtekoa da eta 2. urtetik au-rrera 6 hilero eskolara joan behar duteunibertsitatean ikasitakoa frogatzera.

Horretarako, guk aurretik proiektubatzuk prestatu beharko ditugu eskole-tako irakasle eta tutoreekin batera.

Eredu hori egokia dela uler dezake-

gu denok (unibertsitateak, hezkuntzasareak, elkarteak zein ikastetxeak), bai-na ondo gauzatzeko erkidegoko admi-nistrazioaren inplikazioa beharrezkoada. Unibertsitateak irakasle onak for-matu ahalko ditu, baldin eta proiektuhonetan sinesten duten ikastetxeak etatutoreak eskura jartzen bazaizkio. Gukesana diogu Nafarroako HezkuntzaAdministrazioari, onartua dugun oroit-idazkiari jarraiki, antolatu nahi dugunEskola praktiken eredua garatzeko,ezinbestekoa izango dela, NUPek,ziurtagiri baten bitartez, Haur eta Lehenikastetxeetako irakasle elkartuak direlaaitortzea. Eta unibertsitateko irakasleoigure lan orduetatik % 5 horretarakoonartuko diguten bezalaxe, beste era-baki mota batzuen artean, ikastetxeeta-koei % 15 aitortzeko bidea egin behar-ko lukete. Zer egin dezakegu hezkun-tza elkarte eta administrazioek ez badu-te onartzen bere plantillako irakaslehoriek unibertsitateko formazioan ko-laboratzen ari direla, eta astean bete be-harreko ordu kopurutik, ordu batzuk,honetara dedikatu behar dituztela? Zer-gatik? Irakasle profesionalak direlakoeta lanbide honen errealitatea ezagu-tzeko tutore hobeagorik ez dagoelako.Hori delako heziketa teorikoa eta prak-tikoa sustatzeko modurik egoki, bidez-ko eta formatzaileena.

20 •hik hasi • 151. zenbakia. 2010eko urria

jaioneapalategi

E

“Orokorreanerretiratu arrakastatsuen

gizarte ereduan bizi gara.Retraité. Oharkabean,

jende gaztea erretiratuhorien mentalitatearekinetortzen da: lanpostu on

bat lehenbailehen, eta gerooporrak, asteburuak libre,pisuak, autoak… gizarte

honek hori erakutsidiolako. Gazteengan

gustatzen ez zaigunaguregatik da, ez

gazteengatik. Agian guknahi gabe, baina guk

egindako eta erakutsitakobidea egiten dute, bideahorrela aurkitu dutelako

iritsi dira horra.

”

Zehaztuta al daukazue oroit-idazkian nolako irakasleak hezibehar dituzuen?

Bai. Hasteko, denok dakigu irakas-leek formazio teoriko sakona eduki be-har dutela. Baina teoria zertarako? Geroaplikatzen jakiteko. Aplikazioan oina-rritutako teoria izan behar du. Erakutsdiezazkiegun Europan adostuak dau-den hezkuntza eta heziketarako erron-ka eta gaitasunak zein diren. Baina jaki-nik, gero indarrean dagoen eta lekuanlekuko eskola ereduan lan egitekoprestatu behar dela.

Gure HHIG eta LHIGko IkasketaPlan hauek ondoko profila duten ira-kasleak hezitzeko asmoa dute: kultu-ran jantziak, lanbideari dagokion ardu-ra etiko eta soziala garatzeko eta profe-sionalak, helburu eta ikaskuntza emai-tzak gaitasunetan ezartzeko gai izangodirenak.

Zein ezaugarri edo gaitasun izanbehar dituzte etorkizunekoirakasleek?

Lehendabizkoa: irakasleak pertso-na kultua izan behar du. Eta hori da gauregungo gabezia ikaragarri bat. Kulturaorokorra edo goi mailakoa falta da. Gi-zartea, haurrak eta ikastetxeak inguru-ne sozio-ekonomiko-geografiko-his-toriko batean kokatuta daude. Gauregun gutxik erabiltzen dute ongi geo-grafia. Ikaragarria da zer gutxi dakigungeografiaren inguruan. Euskal Herrikoirakasleok oso ongi menperatu beha-rrekoa da, lehengo eta behin geurea,ondoren Europakoa eta atzetik besteguztiak.

Orduan, gure fakultatea Nafarroanbaldin badago, erakuts diezaiegun gu-re ikasleei lasai eta ondo Nafarroako in-guruneak kokatzen eta arlo zientifikobakoitzean izan ditzazkeen harrema-nak ulertzen. Eta horrekin, irakurketajantziak eginez eta iturri egokietara bi-deratuz, formazio sendo bat eta etenga-berako bidea eskaini ahalko diegu.

Unibertsitateko irakasleen lana, ikas-leen prestakuntza akademiko, profesio-nal edo zientifikorako gaitasunak lor-tzen laguntzea da. Hortan dago gakoa.

Motibatuta edo kezkapedagogikoarekin ikusten aldituzu fakultateko ikasleak? Alalan finko bat, soldata bat,ordutegi ona… lortzea da eurenhelburua?

Bai, posible da bigarren hori gerta-tzea, baina, agian, hori ez da beraiek us-te dutena, baizik eta gizarte honek era-man ditu hori uste izatera. Gazteak diraeta gazte horiek gizarte honekin aurki-tu dira. Gizarte horretan tokia egiteko i-kasketa batzuk ikasten hasten dira etaesaten dieten moduan: honetarako,horretarako eta han gelditzeko.

Orokorrean erretiratu arrakasta-tsuen gizarte ereduan bizi gara. Retrai-té. Oharkabean, Jende gaztea erretiratuhorien mentalitatearekin etortzen da:lanpostu on bat lehenbailehen, eta ge-ro oporrak, asteburuak libre, pisuak,autoak… gizarte honek hori erakutsidielako. Gazteengan gustatzen ez zai-guna guregatik da, ez gazteengatik.Agian guk nahi gabe, baina guk eginda-ko eta erakutsitako bidea egiten dute,bidea horrela aurkitu dutelako iritsi dirahorra.

Gu gure gurasoek hezi gintuzteneta guk geure seme-alabak. Kontura-tzen gara hezteko zenbat izerdi aterabehar den eta emaitzak zein gutxi ikus-ten diren batzuetan baina, ia beti, gukontzat ematen ditugun emaitzetaz arigara… Bada, gizarte bat ere hezi eginbehar da eta bere erakundeetako eragi-le guztien ardura da, politikariak etateknikariak barne.

Gizartea eta politikariak aipatudituzu. Zer harreman duzueunibertsitatekookadministrazioarekin, eskolarekineta, oro har, gizartearekin?

Guk dauzkagun ikasleak, ikaske-tak bukatu orduko badirudi desagertuegiten direla. Gurekiko harremana bu-katu egiten da. Batzuk oposaketa siste-man sartzen dira eta administrazioare-kin jartzen dira harremanetan: adminis-trazioak bere formazio zentroak izanohi ditu eta haiek eskaintzen diete,nonbait, behar duten guztia. Beste ba-


tzuk ikastola edo ikastetxe pribatueta-ra jotzen dute eta haiek ere beren for-mazioa eskaintzen dute. Eta unibertsi-tateok hemen gelditzen gara. Gure titu-luak beharrezkoak dira lanpostuetaraaurkezteko, baina handik aurrera, he-ziketa iraunkorrerako, ezer gutxitara-ko behar gaituztela dirudi edo ezer gu-txi eskaintzen dugula, guk geok ere.Bai, parte hartzen dugu hezkuntza sareosoarekin, ez dakit zertan, deitzen di-gute ez dakit zer egiteko, ikertzen du-gu, argitaratzen dugu… baina ez dagosarea behar bezala antolatuta.

Nik hiru erpin dituen ezinbestekolan-batzordeen beharra ikusten duthezkuntzan: unibertsitatea, ikastetxe-ak eta administrazioaren artean osatu-takoak, hain zuzen ere.

Denok hitz egiten dugu Finlandia-ko irakasleen prestaketa ereduaz etahan egin zuten lehenengo gauza admi-nistrazioko garbiketa adostea izan zen,unibertsitateari formazioaren lekukoapasaz. Eta gaur egun eskoletan, admi-nistrazioan eta unibertsitatean laneandihardutenak oso elkartuta daude.

Bestetik, Euskal Herrian ikastetxe-ak egiten ari diren lana ikaragarria daeta hori askoz gehiago egituratu beharda.

Eta azkenik, unibertsitateari aska-tasuna eta laguntza (gizazkoak zeinmaterialak) eman behar zaizkio pen-tsatzeko, sortzeko eta ikertzeko, ezhonen edo haren mesederako, hez-kuntza eragileen eta gizartearen me-sedetarako baizik. Adibidez, eskolajardunak zer izan behar du, goizekoaala arratsaldekoa? Unibertsitatean horiikertzen duten irakasleak egon behardute, baina ikertu dezatela ez beraieiotu zaielako, baizik eta ikastetxeekinharremanetan jarriz, hango irakaslee-kin, guraso elkarteekin, administra-zioarekin eta nazioarteko beste eredubatzuk aztertuz, gizartearen izate etapremiei erantzungo dioten proposa-menak egiteko. Ezin da ordutegi batezarri ikerketa sendo batean oinarritugabeko beste arrazoi politiko, admi-nistratibo, korporatibo edo ez dakitzeregatik.

Hiru erpin horiek ezinbesteanerlazionatu behar dute. Ba al dagohorretarako borondaterik?

Lehendabizi, borondatea agertze-ko, giza-kultura baten parte sentitu be-har zara eta une honetan, gure herrian,gabezia handia ikusten dut. Gure lu-rralde ezberdinetako administrazioak,berea eta berea egiten ari dira, eta horiongi egitea beste helbururik ez dute.Gure unibertsitateetan gauza bera ger-tatzen da. Eta gainerako lekuetan erebai.

Baina lehen aipatu dudan moduan,II. Mundu Gerraren ondoren lana sortuzen, gosetea amaitu, familiak eurenpremiei erantzuten hasi ziren eta poli-ki-poliki esaten has zitekeen “ai, zeinondo gauden, zein lasai”. Euskarareneskolagintzan lasaitasun egoera beraikusten dut. Zergatik? Lorpen handiaizan da eta dagoeneko hori horrela iku-si eta bizi izan duten belaunaldiak ditu-gu. Orduan, horiek etorri dira, jarri diraeta egon hor daude. Giza eta gizartea-ren eskubideaz asko hitz egiten da, osoondo ezagutzen dira eta hedatze ahale-ginetan ari gara. Baina betekizunak ezdakit hain bide ona daramaten, ez otediren oso pertsonalak eta oso gutxi so-zialak. Ez da hainbeste ikusten komu-nitateari edo elkarteari eman beharre-ko alderdi hori.

Irakasleak prestatzen ari gara, ongiari dira iristen lanpostuetara, ongi egi-ten dute lan… baina ez da nahikoa ezbaditugu hezkuntza eta heziketa gau-zatzen den leku guztietan pentsalariaketa ekintzaileak sortzen. Profesionalta-sunik gabeko borondatearekin ez du-gu aurrera egingo. Horregatik, buruza-gi profesionalak behar ditugu, liderrakbehar ditugu. Askotan lidergo hitza ezdugu ongi erabiltzen, ez dugu beharden lekuetan azaltzen edo ez dakit zerkomeri gertatzen zaigun.

Hezkuntza pentsalariak etaekintzaileak. Nor ikusten duzu lanhori egiten?

Pedagogoak batean eta irakasleakbestean. Argi eta garbi ikusten dut hez-kuntzak bi lanbide atal nagusi bereizi

beharko lituzkeela: bata irakasleekosatuko luketena, non Euskal Herrikohegoaldeko unibertsitateetan, behinikbehin, 4 urteko gradua eskuratu ondo-ren, lehenbailehen ikastetxeetan lane-an jarri beharko liratekeenak. Bien bi-

22 •hik hasi • 151. zenbakia. 2010eko urria

jaioneapalategi

E

“Irakasleakprestatzen ari gara, ongi

ari dira iristenlanpostuetara, ongi egiten

dute lan… baina ez danahikoa ez baditugu

hezkuntza pentsalariaketa ekintzaileak sortzen.

Profesionaltasunikgabeko borondatearekin

ez dugu aurreraegingo.

”

tartean unibertsitateek irakasle lanbi-dearen inguruko gradu ondokoakprestatzen aritu beharko lukete, hez-kuntza administrazio eta ikastetxeekinelkarlanean.

Beste alderdia, pedagogoek osatu-ko luketena da. Independenteak. Ez daulertu behar talde honetatik bakarrikaterako liratekenik “pentsalariak”. Ezda hala, noski! Bai, ordea, horien egite-koa hezkuntza pentsatzea izan behardela, gero pentsalariak bihurtu edo ez.Eta pedagogoek zertarako balio dute?Unibertsitateko hezkuntza ikasketeta-ko irakasle izateko… administraziokohezkuntza agintari, teknikari eta sail ez-berdinetako arduradunak izateko…ikastetxe eta hezkuntza aldi ezberdine-tako zuzendari pedagogiko (HaurHezkuntza, Lehen Hezkuntza, Derri-gorrezko Bigarren Hezkuntza, LanbideHeziketa, Batxilerra…) orientalari etaabar izateko. Horretarako gaitu behar-ko lukete Pedagogia gradu eta graduondoko tituluek. Zuzendari pedagogi-koak behar dira ikastetxeetan, ezin du-gu jarraitu txanda pasa eginez, orain ni-ri egokitu zait eta gero zuri.

Horrela antolatutako hezkuntzaikasketak benetako aldaketa eta hobe-kuntza ekarriko luke ikastetxe eta hezi-keta mundura. Ikastetxeetako irakasle-ek irakasle ikasketak, eta zuzendariekpedagogiakoak egin eta etengabekoformazioa jasotzeko, berrantolatzeandago gakoa.

Zenbat ikasle dituzue irakasleikasketak euskaraz egiten?Nolakoa da garapena?

Euskarazko lerroaren garapena ha-rrigarria izan da. 1988an hasi ginenean8-9 ikaslerekin hasi ginen eta gaur egun120tik gertu gaude, plaza erdiak HaurHezkuntzarako eta beste erdiak LehenHezkuntzarako. Erdarako lerroan tal-de bat gehiago dute Lehen Hezkun-tzan, guztira 180 plaza dituztelarik. Ho-ri harrigarria da. Zera ikusten da: ikas-keta hauek egitera etortzen direnek,besteak beste, euskarazko ikasketahauek baliagarriak direla pentsatzendutela.

Nola ikusten duzu euskararengarapena gainerako ikastetxenafarretan?

Hor gertatzen ari dena ere oso adie-razgarria da da. Harrigarria. Nafarroandagoen 1986ko Euskararen Legeak se-kulako bilakaerak sortarazi ditu ikaste-txeetan. Legeak, esaten duena esatendu, baina oso interesgarria da ezagu-tzea lege horren aurrekariak eta ondo-rioak. Gutxik dakite aurretik egin zirenikerketen berri eta ondotik, gertatzenari dena, Euskal Herrian gutxitxo eza-gutzen dela esango nuke. Eta garran-tzitsua da errealitatea, legea eta baitaaurrekariak ezagutzea ere.

EHUko Antropologia Saileko JesusAzcona Mauleon katedradun nafarrakzuzendutako taldeak “Nafarroako eus-kararen muga geografiko eta sozialak”ikertzeko enkargua hartu zuen. Ikerke-taren ondorioetako azken lerroan zerazioen: “…euskara nafar guztien ondaregisa hartu behar da; babestu nahi bada,foru osoan egin beharko da…”. Eta ha-la eta guztiz ere, muzin egin zitzaien on-dorio horiei. Euskararen aldeko legeaizan beharrean, erdararen babeserakolegean bihurtu zen.

Zer ondorio ekarri ditu EuskararenLegeak?

Ondorio oso onak eta txarrak ekarriditu. Garapen desberdinak izan dira etaatzerabideak ere bai. Adibidez, ordutikurte asko pasa dira eta pena da Nafarro-an eskolaren bitartez sare publikoanzein pribatuan ezin ahalbidetu izanaeuskararen garapen ofiziala lurraldeosoan. Nafarroan, euskarak aitorpenofizial ezberdina du. Lurraldearen zatibatean soilik da ofiziala (lurralde eus-kalduna), beste batean (lurralde mis-toa) gurasoek eskatzen badute (ikaste-txe publikoetan gauzatzen dena soiliketa ikastetxe pribatuetan islatzen ez de-na), eta hirugarrenean, berriz, ez da ofi-ziala (lurralde ez- euskalduna). Ikasto-lak, hiru lurraldeetan zehar aurkitzendira antolaturik.

Bost aldiz eskatu da Nafarroako Le-gebiltzarrean lege hori aldatzeko eta ezda aldatu. Baina, soziologikoki, jendea

Bi urterako telebista itzalikonuke. Eta ez berez, kultura etahizkuntzaren garapenerako tres-na desegokia dela pentsatzen ezdudalako, baizik eta, alde bate-tik,bera gabe bizitzen jakitea ere,ona delako; eta bestetik, euskal-dunok hartu ditugun ohitura etaerabilerak hausnartzeko eta as-ko eta asko uxatzeko.


euskararen alde sentsibilizatzea lortudu lege horrek eta hainbat lorpen erdie-tsi dira. Esate baterako, zonalde ez eus-kaldunetan harrigarria da zenbat ikasledabiltzan A ereduan, kontuan izanik Geredua edo euskararik gabeko irakas-kuntza ere aukera dezaketela. D ere-duan ikasteko aukerarik ez daukatebaldin eta ikastoletara joaten ez badira.Beste zenbait herritan mugimenduakhasi dira lurralde ez euskaldunetik lu-rralde mistora pasatzeko eskatuz etalortu dute. Adibidez Noainen, Mutiloa-goitin eta Mutiloabeitin.

Sare publikoan izugarrizko mugi-mendua dago, oso sutsua da. NIZE el-kartean sare publikoko zuzendariakdaude elkartuta eta oso talde dinami-koa da. Hezkuntza administrazioankontuan hartzea lortu dute.

Bestetik, Nafarroan sare pribatuaere kontuan hartzekoa da, aurtengo da-tuek diote % 35koa dela eta oraindik gu-txi dira euskararen aldeko irakaskun-tzaren apustua egin dutenak.

Egon diren lorpenak behetik gora-ko bidea egin dute eta oso esangarriakdira. Alde horretatik, oso baikor naiz.Shakespearek esaten omen zuen:“…noizbait Nafarroak mundua harritu-ko du...”

Nola dago euskal curriculumarengaia Nafarroan?

Curriculumaren gaiarekin berrizere hatzapar politiko hutsa egon da,aginte politiko ez nafarren hatzaparra.Beraien asmo politikoa Nafarroa nafar-tasunez hustea da, bera dena ez izatenuztea. Orduan, zer da nafar izatea be-raientzat? Bada, nafarra ez izatea. Ku-riosoa da, ez dakit silogismoa den edozer, baina beraiek egiten duten guztianafarra izaten uzteko egiten dute. Or-duan, curriculumari dagokionez, be-raien kezka da ezertan ere antzik ezedukitzea Euskal Autonomia Erkide-gokoarekin, ezertan ere ez, eta aldi be-rean, Euskal Herriko curriculumerakobidea galaraztea.

Orduan, horretarako, beraien eskudauden baliabide guztiak abian jarri di-tuzte. Ikasmaterialak, testu liburuak,

mapak eta abar derrigortzen dituzte.Hori dena egin dute, baina erantzunhandia izaten ari da.

Ingelesa sartzeak ez al diokalterik egin euskarazko ereduari?

Bistan da administrazio batek menuoso deigarria eta modu onean eskain-tzen baldin badu, gerta litekeela gurasoaskok aukera hori egitea. Baina horre-lako eskaintzak zer galera ekar lezake?Atzerriko hizkuntzak metodologiaegoki baten bidez landu behar dira etaoraingo nafar gobernuak egin duena(eta EAE ere kopiatzen hasi dena) asmoeta gogo politiko bat besterik ez da. Ezdaukate oinarri zientifikorik eta irakas-lerik. Asmo bat da, ideologia bat, gogopolitiko bat, nahi bat, eta horretarakoeraikinak egin dituzte, dirua badagoelaazaldu, jendea beka sendoekin Londo-nera edo Vancouverera (Canada) bida-li… Baina horrek ez du gorpuzten au-kera bat.

Horrelako menu batek, bederen, bimotatako jendea erakartzen du:

1. Nahiz eta ez egon erabat ados es-kaintzen den moduarekin, aukera horiberez ona dela ulertzen dutenak.

2. Buru belarri ados daudenak.Bigarren horiek ez dira hainbeste

eta leku guztietan egoten dira boterearijarraitzeko beti prest.

Badira euskararen aurkaria ez litza-tekeela izan behar uste dutenak. Etabaita ere, euskararen aurka antolatuta-ko eskaintza dela uste dutenak. Eta bes-teak beste, guk badakigu, Nafarroanzehar hedatu nahi den “hizkuntzen tra-taera bateratua” -HTB- gisa ezagutzenden apustu hau aurrera eramateko, fa-kultate honetatik zer motatako irakas-leak ateratzen diren eta nola daudenprestatuta. Beraiek ez gaituzte kontuanhartu, ez NUPen betidanik ditugunirakasle ikasketak, ez hizkuntza elebi-dun eta eleanitzean aspalditik laneanari diren ikastetxe eta ikastolak. Eta nos-ki, herritarra ez dago hiperinformatuta,ia gauza gutxitan edukitzen ditugu gau-zak argi. Orain arteko guztia suziriakizan dira. Ikusiko dugu jaiak bukatzendirenean jendeak zer esaten duen!


e s p e r i e n t z i a k

Abiapuntua2008/2009 ikasturtean, Bermeoko

Euskara Zerbitzuarekin batera, IruneAllika eta Bittor Uriartek hango topo-nimiaz egindako ikerketa digitalizatze-az gain, leku izenen transmisio eta jen-darteratzeko komunikazio plana buru-tu genuen. Bitartekoetako bat EskolaAgenda izan zen. Eskola bakoitzari bereagenda berezitua egin zitzaion, diseinubereziaz, eduki lokal komunen oinarri-pean.

2009/2010 ikasturterako sortu ge-nuen Bermeoko Eskola Agendak kimuberri bi izan ditu hasi berria den ikastur-tean. Bermeoko hezurdura hartan sa-kondu egin dugu, eta 2010/2011 ikas-turterako Eskola Agenda bana izangodute Arrasaten eta Larrabetzun.

Dijitalidadea s.l.-n, euskarazko on-darea digitalizatzeaz gain, herritargehienengana helaraztea dugu helbu-ru. Sinergia horretan euskaraz lekuanlekuko, Euskal Herriko zein mundukohezkuntza eta kultura edukien transmi-

siorako nola ikasle-irakasle eta guraso-en arteko komunikaziorako bitartekoegokia sortu nahi izan dugu.

HeldulekuaGure hezkuntzan ohiko errealitatea

dugu eskoletako irakasleak bizi ez di-ren herrietara tokialdatu behar izatea,euren jarduna burutzeko. Eta herri ho-rrekin duten kontaktua, gehienbat, es-kolako testuinguruan izaten da. Ez da-go hango hizkuntza, hango kultura, ki-rola eta elkarteen jarduna eta izaera,hango bizimoduan indarrean direnohiturak, erritualak, jai egunen sinbo-logia, historia... ezagutzeko aukera etabitarteko formal askorik.

Baina ez da irakasleen egoera baka-rrik. Ez dira irakasleak lekualdatzendiren bakarrak. Edozein herritara etorriberri asko gara. Adopzioan jasotakoherriaren izana gehiago ala gutxiagoezagutuko dugu. Elkarrekintza sozialedo kulturalaren bitartez garatuagoaizango dugu errealitate horren transmi-sioa, hango paisaia bihurtu ahala.

Errealitate hori eta, egungo transmi-sioan, belaunaldien arteko harremanetenaren ondorioz bizi dugun hutsu-nea, oso kontuan izan dugu agendarenegituraketa eta mamia lantzeko or-duan.

Elkarren berriEskola Agenda, kulturaren eta hiz-

kuntzaren transmisiorako egunerokoeuskarria izateaz gain, komunikazioansakontzeko aukera ere bada. Eta, modubatean edo bestean, agendaren erabil-tzaileak (ikasleak, irakasleak eta gura-soak) kontuan hartu izan ditugu propo-

samenean. Funtsean, haurren eta gaz-teen heziketan, osagarri direlako esko-la eta familia.

Eskola Agenda bat egiteak, berez,ez dakar berrikuntza handirik eskolakomaterialgintzaren alorrera. Euskarrihorretan, lehendik ere, badira hamaikaagenda-eta. Aldea, nabarmena bidebatez, abiapuntuari eta helburuei da-gokie.

Lekuan lekuko edukiakEskola Agendaren egituraketan be-

rebiziko garrantzia dute lekuan lekukoedukiek. Larrabetzun ti-teu edo txaka-da baten esaten den legez, BermeonDxakada batenesango da. Arrasatekoherriak Udalaizpean bere dragoiari

ESKOLA AGENDA: kulturaren eta hizkuntzarentransmisio eta komunikaziorako bitartekoa

Alberto de Abajo, Dijitalidadeako kidea.

diosala egiten dion bitartean, Larrabe-tzuko akerrak eta ahuntzak Bizkargitikgora ibiliko dira.

Hilabete bakoitzari hasiera ezberdi-na emango diogu, eta diseinuan ere ur-taroen joan-etorriak isla izango du. Ko-lore hotz edo epelak konbinatuz.

Beste hizkuntzetan bezala, euska-raz, baditugu gure hilabeteen joan-eto-rriak deskribatzeko esamoldeak: “Ur-tarril hotza, neguaren bihotza”, “Aza-roa hotz, negua motz”...

Hilabete bakoitzari dagokion esa-moldearekin batera, herri horretakoauzo, jolas edo historia garatuko dira,eskolaren beharrizanen arabera. Ber-meon, esaterako, herria osatzen dutenauzoen deskribapenari egin zaio erre-ferentzia, auzo horietako alkate edoalkatesaren irudia bertoko erraldoienirudiz jantziz. Arrasaten, ostera, berres-kuraturiko antzinako jolasekin hasikodituzte hilabeteak. Eta Larrabetzun,hango historiaren pasarteak ezkutatuz,asmakizunak proposatu dira, desitxu-raturiko argazkiekin puzzleak osa di-tzaten.

Agenda astea argi egituratu da, etaorrialdeetako goiburuek eta orri-oinekeduki asko batzen dituzte. Eduki loka-letako esaerak (Edan bako mozkorra,Berba egin baju eta urrin ailegeu...),berbak (sustrukue, ogi-gaztaia, tata-lea...), zirtoak (Zer moduz klasean?Ondo, amaitzen danean...) eta esaldieginak (Heu haz egoteko artxoa!).Horiek guztiak, aste bitik behin, KoldoIzagirrek batutako eta sortutako mun-duko errefrau eta asmakizunekin txan-dakatzen dira.

Eduki orokorrakIzan ere, ez dugu ahaztu nahi izan

munduko parte ere bagarela, eta, ho-rretarako, munduko herrialde askota-ko errefrauak batu eta gureekin uztartuditugu. Mingotsak dira isuritako mal-koak, mingotsagoak isuri bakoak


(irlandarren jakinduria), Berbak ipotx,eginak erraldoi (suitzarren jakinduria)edota Haurra buztinezkoa da (arme-niarren jakinduria), adibidez.

Horrez gain, munduko esaera za-harrei txanda hartuko die proposatuta-ko hainbat asmakizunek. Asmakizunhoriek irakasleek baino ez dituzte izan-go, eta material didaktiko legez erabiliahal izango dituzte.

Bestalde, astero, guraso, irakasleeta ikasleentzat interesgarria izan lite-keen eta euskarazko kulturari, hezkun-tzari zein informatikari buruzko gaienwebgune bat proposatuko da: http://-egbjolasak.ulibarri.info/, http://www.-armiarma.com, http://guraso.com/...

Hilabetearen amaieran, bestalde,biografia bat jartzen da. Koldo Izagirrekmunduko 10 haurren biografia jaso etagaratu ditu. Familia txiro batean jaiota-ko Pakistango Iqbal Masih-ren alfon-bragilearena, Kanputxeako minek zi-gortutako Song Kosal-ena, Afrikakoumeek urez hornitzeko sutsuki borro-katu den Ryan Hreljac kanadarrarenistorioa...

Alegia, Disney Channel-ez gain, ba-dagoela beste mundu bat erakutsi nahida.

Asmo informatiboa eta oinarrifuntzionala

Aipatu ditugun edukiez gain, herribakoitzeko kulturaren, kirolaren etabestelako elkarteen gaineko informa-zioa uztartzen da agendan bertan. Udalzerbitzuak, garraiobideen informa-zioa, eskola egutegi eta ordutegia, or-

dutegi osagarria... Erabiltzaile guztien-tzako baliagarria den informazioa pa-pereratu dugu.

Guraso eta irakasleen arteko infor-mazio trukerako aukera ere zabalik utzidugu.

Lehen Hezkuntzan, hastekoEskola Agenda, batez ere, LHrako

bideratuta dagoen egitasmoa da. LHko ikasleak idazketa eta irakur-

keta prozesuan murgiltzen dira. Ho-rren gaineko ohiturak sortzea lagunga-rria da haurren prozesua dinamizatze-ko. Horrez gain, hainbat kasutan, eurenlehenengo etxeko lanekin hasten dira.Ardura handiagoa eskatuko zaie, etaautonomiaren garapenean beste anto-laketa egituratuagoa behar dute. Esko-la Agenda lagungarri izan daitekeela-koan gaude.•

Informazio gehiagorako: a.deaba-jo@ dijitalidadea.com / 675 006 627


e k a r p e n a k

Liburua berria eta berritzailea da.Sarrionandiak izenburuan iradokitzenduen moduan, idazketa irakurketare-kin osatu eta biderkatzen da. Harenesanetan, irakurketa bakoitza berridaz-keta bat da. Beraz, testuak argitaratzenden mementoan hasten du bizitza.

Idazleak kontatzen duenez, ipuinbat asmatzea errealitateari harresianleiho bat zabaltzea da, bestaldean to-patuko denaz jabetu gabe oraindik, za-lantza, beldur apur batekin. Berakleihoa zabaltzen du, zerbait seinala-tzen du beharbada, baina lagunari da-gokio begiratu eta nahi duena ikustekolibertatea.

133 ipuinak marrazkiz lagundurikdaude. Ipuin beste marrazki dago libu-ruan, ia guztiak Lierni Altubek eginda-koak, eta haiek ere bizitza propioa har-tzen dute.

Liburuaren mamia, irakurle guztieibegira

Liburuan aurkituko dituzuen ipui-nak mikroipuinak edo ipuin laburrak di-ra. Joseba Sarrionandia da euskaraz ge-neroa gehien eta sakonen landu duena.

Liburuaren sarrera gisa, irakurlea li-buruaren eta haren nondik norakoarenbidean kokatuko dituen testu batzukdaude. Haien ondotik, 40 ipuin pasa-txoz osaturiko hiru atal nagusi daude:

1. Leihoak egiten zituen neskatoa:atal horretan irudimenaren indarra da

nagusi, eta fantasia eta surrealismopuntu bat lagun ditu.

2. Biba zorrien izurritea:eskola du gainagusitzat, eta eskola horrek jendarteosoaren alegoria gisa ere jokatzen du.

3. Unibertsoaren historia eta besteistorio batzuk: itxura entziklopedikobaten azpian gai soziologikoak ereagertzen ditu.

HIK HASIk eskolaratu nahi izan duJoseba Sarrionandiak idatzi dituen

aurreko liburuek eman diguten gisan,honek irakurtzerakoan gozatu eta pen-tsatzeko aukera eman digu, batez ere.Gozamen horren ondoren, liburuarietekin pedagogikoa ateratzea otu zi-tzaigun, pentsatzea, eztabaidatzea,ikuspuntuak eman eta besteenak kon-tuan hartzea, horiek guztiak hain beha-rrezkoak izan arren, tamalez hain gutxilantzen diren garai hauetan. Beraz, li-buruak dakarren berrikuntza nagusiaharen hedapena da.

Liburua, Joseba Sarrionandiarenaurreko liburuek izan dituzten hartzai-leengana ez ezik, eskolako haur etagazteengana ere hurbildu nahi izan da.

Ipuinen egokitasunaz eta eskain-tzen duen paradaz oharturik, hik hasikliburua eskolaratu nahi izan du. Horre-tarako, bi tresna diseinatu ditugu, libu-rua erabiltzeko iradokizun pedagogi-koen gidaren eta eskolei eskainikozaien ikuskizunaren bidez.

Liburuaren erabilera didaktikoaLeku aproposa da leihoa gogoeta

egiteko, eta liburuak pentsatzekoleihoak zabaltzen dituela iruditu zaigu.Hauxe duzu gonbita ikasleekin leihobat marraztu eta handik, patxadaz,ikusten duzuenaren gainean hausnar-tzeko, galderek ez dutela erantzun ba-karra jabetzeko, eta, zergatik ez, ametsegiteko.

Guk ere geure burua leihoan irudi-katu dugu, hezitzaileekin batera han-dik begira. Eta liburuaren erabilera pe-dagogikoa errazteko gida bat prestatudugu iradokizunekin. Liburuan, beraz,ipuinekin gogoeta egiteko hainbat

Pentsamenduaren autonomia eta ikuspegi kritikoa lantzeko liburua:IDAZLEA ZEU ZARA, IRAKURTZEN DUZULAKOJoseba Sarrionandiaren ipuin laburrak, mikroipuinak

ideia eta eredu aurkituko ditugu, irado-kizun gisa eskolan, aisialdian edo etxe-an erabiltzeko. Gida horretan ondoren-goak jasotzen dira:

1. “Ipuin laburrak” genero literario-aren historia eta

ezaugarriak, liburuaren gainekoazalpenekin batera.

2. Autoreek, testuarena eta marraz-kiena, emandako argibide batzuk. As-mo berezi honetarako idazleak eta ma-rrazkilariak emandako informazioa,hain zuzen.

3. Ipuin batzuen inguruan gogoetaegiteko hik hasik prestaturiko hainbatideia eta eredu aurki daitezke iradoki-zun gisa. Adibideak dira, Hik Hasikoenbegiradak, erabiltzaileak, nahi badu,osatu ahal izango dituenak.

4. Aurkibideak: pedagogikoa etagaikakoa. Pedagogikoan, ipuin ba-koitzean zer eduki edo balio landudaitezkeen, eta, orientabide moduan,zer adinetakoentzat izan daitezkeen e-gokiak.

Hainbat gaitasun lantzeko baliagarriIpuinen lanketak hainbat gaitasun

orokor eta espezifiko lantzeko baliobadu ere, Elkarrekin bizitzen ikasi,Komunikatzen ikasi, Pentsatzen ika-si eta, batez ere, gaitasunak garatzen la-guntzeko oso baliagarri izan daiteke.

Zabalik dauden leihoakLeihotik begira jarri bazarete inoiz,

badakizue zenbatezinak direla handikikus eta antzeman daitezkeen gauzak.Inork ere ezin izango du halako leiho-tan paratzen den jendearen begirikkaiolatu. Zabaldu leihoa eta hitz egin,hitzek zer esan nahi duten jakinda pitinbat errazagoa izango baita hitz egitea.

Zabalak eta zabalik dauden leihoaknahi ditugu. Mundua, eta bizitza, ahaliketa gehien ikusteko, geure begiz. Aha-lik eta koloretsuen! Adinka sailkatua

Ipuinak adin jakin baterako ez ba-daude ere, iradokizun gisa, adinka sail-katutako proposamena egiten ausartugara, inori baliagarri suerta dakiokeela-koan.

Baina, batez ere, narrazio bakoitzakeskaintzen dizkizun une magiko ho-riek goza ditzazun da gure nahia!

Ipuinak nola landu, iradokizun gisaIpuin guztiak adinaren eta gaiaren

arabera sailkatu baditugu ere, HaurHezkuntzan, Lehen Hezkuntzan edohelduagoekin nola landu bina adibidejarri ditugu.

Ondoren, horietako bi aukeratu di-tugu. Leihoak deritzan ipuinean HaurHezkuntzan lantzeko ideiak proposa-tzen ditugu, eta Top secret ipuinean hel-duagoekin lantzeko ideiak:

LEIHOAK (16. or.)Hezitzaileak irakurriko du ipuina.

II rr aakkuurr rr ii aa uurr rreettiikk::Entzuleen arreta erakartzeko giroa

sortzea komeni da. Taldean landubehar bada, ahal dela gozo. Biribileaneserita jar gintezke.

Girotzeko, halakoak esan genitza-ke:

- Ikusten ditugun gauzetan (atea,etxea, mendia, txakurra…) bakarrikpentsatzen dugu, ala, pentsamendu bi-txiak ere izaten ditugu?

- Zer ikusten duzu zure leihotik?- Egoten al zara leihotik begira? - Bada, irakurri behar dudan ipui-

nak, Leihoak izenekoak, leiho bitxiakditu. Erne! Ea zer gertatzen den. Horre-taz gero hitz egingo dugu.

IIrraakkuurrrrii oosstteeaann::- Isiltasun unetxo bat utzi, haur guz-

tiak begiradarekin erakartzen saiatu.Galderak ahalik eta era irekienean

egitea komeni da. Interesa duten har-tan arreta jarrita, denen parte hartzea



eta denek hitz egin dezaten errazteko.- Gustatu al zaizue? Polita iruditu al

zaizue? Zer izan duzue gustuko? Zergehiago? Eta zuk, (Olaia), beste zerbaitesan nahi duzu?

- Zer esaten da ipuinean? (Txikieneigaldera hori zuzenean egin beharrean,edukia berreskuratuko dugu, gehienzer gustatu zaien galdetuz.)

- Hainbat interpretazio ager litezke,kontrajarriak, agian. Hori ona litzateke.Horrela, bakoitzaren interpretazioaarrazoitzea eskatuko genuke.

- Amama agertzen da… Ikustenduenaz hitz egiten du… Begien garran-tziaz hausnartzen du... Kanpokoaz etabarrukoaz ari da…

- Itxi begiak, ea zer ikusten duzuen.Bakoitzak bere irudimenezko leihotikikusten duena adieraz dezake.

Zertarako balio dezake: leiho mo-ta desberdinez aritzeko, munduareki-ko arreta lantzeko, sormena eta irudi-mena sustatzeko…

Zer gehiago egin daiteke: antzez-tu, norberak marrazkiaren bidez ipuinaadierazi eta abar. Amamaren leihoaipuina (21. or.) irakur genezake. Edo,Barruak, 11. orrialdekoa, ipuinen arte-ko erlazioa aztertzeko.

Berriro irakurri: saioa amaitzean,edo beste egun batean, ipuina berriroirakur liteke, besteei entzundakoare-kin interpretazio osatuagoa egiteko au-kera eskainiko baitiegu.

da” osa dezakegu.Gero, alderatu dezakegu zenbatek

bat egiten duten “egia jakin” garrantzi-tsuena adierazterakoan, denak adosote dauden egia guztiekin, eta abar.

Zer gehiago egin liteke: nork bereiritzi kritikoa idatz dezake. Mundua ho-betzeko asmoz, bakoitzak gaur egun-go bizitzatik zer aldatuko lukeen, edozer nahiko lukeen egia bihurtzea, idatzdezake. Nork bere “sekretua” asma le-zake, besteei aurkeztu, eta abar. Edo,irudimena lantzeko, “gezurra” asma li-teke eta besteei zabalduz, “egia jakina”bihurtu.

Sekretua ipuina (39. or.) ere irakurliteke, bi ipuin horien artean lotura egi-teko.

Joseba Sarrionandiaren desira“Espero dut irakurketa gozagarria

izango zaizula. Hainbeste oinaze etahainbeste umiliazio ikusten diren mun-du honetan, batak besteari hainbestemin eragiten diola, atsegin apur bateman ahal izatea ederra litzateke”.

Liburua non eskuratuOhiko liburu dendetan erosi ahal

izango da liburua. Kasu horretan, gidanahi duenak www.hikhasi.com atari-tik jaitsi ahal izango du. Hala ere, nahiduenak, www.hikhasi.com helbideanere eska dezake, eta Hik Hasik erabile-ra pedagogikoa egiteko iradokizun di-daktikoen gida bidaliko dio postaarruntaz.•

Informazio gehiagorako: [email protected] edo 943 371 408

Ipuina sor genezake:ni hasiko naizesaldi bat esanez, gero beste batek bes-te bat, eta horrela jarraituko dugu de-nen artean ipuina osatu arte.

TOP SECRET (99. or.)Bakoitzak bere kabuz irakurriko du

ipuina. Nahi izanez gero, ondoren,ikasle batek edo hezitzaileak irakur de-zake ozen.

Hausnarketa girotzeko asmoz: Zuek ba al duzue sekreturik? Zer

motatako sekretuak dira horiek? Gaur-koan Top secret deritzan idatzia azter-tuko dugu:

- Bidezkoa al da gezurretan aritzeasekretuak gordetzeko?

- Une honetan, ba al duzue lagunenbatekin partekatzen duzuen sekretu-rik?

- Gorde al diozu inori inoiz sekretu-rik? Jakin edo zabaldu al zen?

- Halakoetan zer sentitzen da?- Ikasle batek ozen irakur lezake

edo, idatzia denei banatu, eta irakurtze-ko denbora eman diezaiekegu.

- Zure ustez, zer esan nahi du esaerazahar honek?: “Bati esaten zaiona ha-maikak jakiten du”.

Irakurri edo entzun ondoren:- Halakoak esanez eragin liteke ez-

tabaida:* Zer egingo zenukete halako zer-

bait jakingo bazenute?• Bada, ni, isildu! Kar-kar-kar…• Ni ere bai.• Halako egia handiak jakitea arazo

bihurtzen da. - Beste bide bat ere har liteke, zu-

zentasunarena edo zentzugabekeria-rena:

* Zentzugabea da, mundua biribilabaita eta ez laua. Nola gorde, bada, ha-lako gezurra?

Zertarako balio dezake: “egia jaki-nak”, sekretuak, konplizitatea eta abaraztertzeko.

Adibidez: ezagutzen duten “egia ja-kin” garrantzitsuena idazteko eska die-zaiokegu bakoitzari. Ondoren, denakbildu eta “gelako egia jakinen zerren-

Zer emoziok sustatzendute, eta nola,

pertsonaren garapenegokia?

Emozioek gizakiak bizi dituen pro-zesu guztietan parte hartzen dute, jaio-tzen garenetik gurekin ditugu; izan ere,bizi ditugun esperientzia guztietansentitzen dugu emozioren bat. Senti-tzen dugunak eta sentitzeko moduakindar izugarria du gutako bakoitzaren-gan. Gure emozioetan arreta jartzea la-gungarri izango zaigu geure burua ho-beto ezagutzeko eta nolakoak gareneta zer gaitasun ditugun jakiteko.

Gure bizitza pertsonalaren eta gureharremanen kalitatea, hein handian,gure emozioak bizitzeko moduarenaraberakoa da. Hala ere, gure hezkun-tza prozesuan ez dugu halako ikasgai-rik izan. Zaila gertatzen zaigu gai haue-taz hitz egitea, zer gertatzen zaigun etazer gaitasun ditugun edo nola aurki di-tzakegun ohartzea. Eguneroko gertae-rak bizitzeko eta horiei aurre egitekoerabiltzen dugun ikuspegi positiboa-

ren menpe dago zoriona. Hori guztia,zorionez, ikasi egin daiteke.

Hezkuntzan emozio positiboaksustatzea osasunean, buruaren ongiza-tean eta bizi kalitatean inbertitzea da,

pertsonari indar handien ematen dio-ten alderdiak ezagutzea, garatzea etaalderdi horietan aurrera egitea esannahi baitu. Kontua ez da emozio negati-boak bazter uztea, baizik eta emoziopositiboak ardaztea eta sustatzea, zail-tasunen aurrean “airbag” baten mo-duan jokatzen baitute. Egoera zailakhortxe daude, eta, askotan, ezin ditugualdatu, baina bizitzako egoera horienaurrean dugun begirada eta jarrera aldadaiteke. Hazteko eta aurrera egitekoedo modu osasungarrian bizitzen ikas-teko aukera moduan ikusi behar ditugu,zoritxarren aurrean indartuta irteteko.

Baina, zer emozio positibok susta-tzen dute pertsonaren garapen egokia?Galdera horri erantzuteko Seligman ai-patuko dut, gai horren inguruko iker-tzaile onenetako bat; Seligmanek eske-ma bat proposatzen du, landu nahi dengaraiaren arabera kontuan hartzeko.

galdeidazue

?Juana Maria MAGANTO

EHUKO IRAKASLEA



Emozio positiboak ikasieta garatu egin daitezke.Familiak, eskolak etakomunitateak pertsonagizatiarragoak, gaitasunhandiagokoak,askeagoak etaelkartasunaagertzendutenak nahidituzte, eta, hori lortzeko,bizitzan zehar horienikaskuntza eta hobekuntzatxertatzeko erronka dute,zorroztasun zientifiko, eta,beraz, ezagutza teorikoa-ren eta praktikoarenkalitatean oinarrituta.

?

Beraz, honako hauek garatzea kome-niko litzateke: iraganak sortzen dizki-gun emozio positiboak, besteak beste,asetasuna, norberaren errealizazioa,harrotasuna, baretasuna, esker ona…Gure iraganari buruz ditugun pentsa-menduek zehazten dituzte emozio ho-riek. Baita orainarekin lotutako emo-zioak eta alaitasuna, lasaitasuna, grina,atsegina eta jariakortasuna adieraztendutenak ere. Eta, jakina, etorkizunariburuzko emozio positiboak, besteakbeste, baikortasuna, itxaropena, fedeaeta konfiantza, gure etorkizunari buruzditugun pentsamenduek zehazten di-tuztenak.

Pertsona batek norberaren garapenegokia lortzeko ikasi eta garatu behardituen gakoak zein diren zehaztu be-harko banu, honako hauek azpimarra-tuko nituzke:

- Gizarte harreman esanguratsuaketa osasuntsuak garatu eta zaindu.- Gustuko dituen gauzak egin.- Bizitza antolatu eta planifikatu.- Helburu esanguratsuak lortzen

saiatu eta jarraikia izan.- Itxaropenak eta nahiak gutxitu.- Pentsamendu positiboa izan.- Zailtasunei modu eraikitzaileanaurre egin.- Arreta orainean jarri.- Nork bere burua onartu eta balio-etsi.

Emozio positiboek bizitzan arra-kasta izatea ekartzen dute, esparru etaadin guztietan. Beraz, garrantzitsua dahoriek hobetzea. Emozio positiboakikasi eta garatu egin daitezke. Familiak,eskolak eta elkarteak pertsona gizatia-rragoak, gaitasun handiagokoak, aske-agoak eta elkartasuna agertzen dute-nak nahi dituzte, eta, hori lortzeko, bizi-tzan zehar horien ikaskuntza eta hobe-kuntza txertatzeko erronka dute, zo-rroztasun zientifiko, eta, beraz, ezagu-tza teorikoaren eta praktikoaren kalita-tean oinarrituta.

Gai horretan gehiago sakondu ahalizateko honoko liburu hau gomenda-tuko nuke: Maganto, C. eta Maganto J.M. (2010), “Cómo potenciar las emo-ciones positivas y afrontar las negati-vas”, Pirámide argitaletxearena. Libu-ruak emozio positiboek pertsonei bizi-tzan eskaintzen dizkieten aukerenikuspegi bat ematen du. Gaia bi ikus-puntutatik aztertzen dute: alde batetikgarapenarekin lotutako ikuspegitik,hots, haurtzarotik zahartzarora arte,eta, bestetik, hezkuntzaren ikuspegi-tik, hobekuntza pertsonalerako propo-samenak egiten baititu. Liburu horrenegileek modu argi eta didaktikoan azal-tzen dute zer diren emozioak, horienezaugarri nagusiak eta gure egunerokobizitzan nola funtzionatzen duten. Gai-nera, emozio positibo eta negatibo na-gusien ikuspegi bat aurkezten dute,gugan duten eragina zehaztuz etahorietako bakoitza sustatzeko edo ho-riei aurre egiteko orientabide aberatsaketa zehatzak emanez. Honako haueklortu eta ikasi behar ditugu:

- Emozio positiboak eta negati-boak ezagutzen.- Emozio horiek zergatik gertatzendiren aztertzen.

- Oinarri biologikoak eta organis-morako dituen ondorioak antze-maten. - Gizarte osagaiak eta baldintzak ze-hazten.- Adierazteko moduak finkatzen.- Ezagutzeko, erabiltzeko eta hobetzeko estrategiak sustatzen.- Emozioak garatzeko esku hartzeko jarraibideak hautematen.Azkenik, atal bat aurkezten dute

emozioak hainbat ikuspuntutatik nolalan daitezkeen zehazteko: adimenemozionala, osasun integrala, hitzenboterea edota pentsamenduaren inda-rra.

Liburu haren edukia onuragarria dadinamika pertsonala eta harremanakhobetzeko interesa duten pertsonaguztientzat, profesionalak izan edo ez.Psikologiaren eta hezkuntza positiboa-ren ikuspegitik eskaintzen dituen eskuhartzeko baliabideak esparru kliniko-an, hezkuntzan, gizartean eta familianaplika daitezke. •

Gure bizitza pertsonalareneta gure harremanenkalitatea, hein handian,gure emozioak bizitzekomoduaren araberakoa da. Zaila gertatzen zaigu gaihauetaz hitz egitea, zergertatzen zaigun eta zergaitasun ditugun edo nola

aurki ditzakegunohartzea.Egunerokogertaerakbizitzeko eta

horiei aurre egitekoerabiltzen dugun ikuspegipositiboaren menpe dagozoriona.

?

* Myrtha Hebe Chocler. Buenos Aireseko (Argentina)Psikomotrizitate Eskolako zuzendaria. Psikologian eta Fonoaudiologian doktorea den emakumeargentinar hau Fundari (Umeen Eskubideen Aldeko Fundazioa)erakundeko zuzendaria da. Kargu bera du Buenos Aireseko(Argentina) Catamarcako Unibertsitate Nazionaleko UmeenGarapenaren Arreta Goiztiarraren ikasketetan.- Mugimendu askatasunaren garrantzia subjektibitatearengenesi goiztiarrean. Haren baldintzak eta arriskuak.

* Elena Herran. EHUko irakaslea. Maistra,Psikomotrizitatean espezialista eta Psikologian doktorea.Urteak daramatza haur txikien ikerketak egiten. - Jauzia, otsoa eta etxetxoa. 2 urtekoekin egindakoesperientzia.

informazio osoa eta izena emateko aukera: www.hikhasi.com943 371 408

HAUR TXIKIEN MUNGIMENDUARENBEHAKETA

Jardunaldiak

Azaroaren 5ean (ostirala) DURANGON - Azaroaren 6an (larunbata) DONOSTIAN.Kopuru mugatua bi saioetan.

HIK HASI jardunaldiak prestatzen ari da Haur Hezkuntzako hezitzaileentzat,txikienekin dabilenentzat, bereziki.

Bide eginean jarraitzen dugu zuen

ekarpenekin eta parte-hartze

handiagoarekin aberastu nahi dugularik.

Hik Hasi proiektua irekia

den heinean, interesa duen edonoren

parte-hartzea gustu handiz hartzen dugu.

Jar ezazu zure aletxoa euskal

hezkuntzaren

aldeko ekimen honetan.

berriakurria

34 • hik hasi • 141. zenbakia. 2009ko urria

450 kide ibili dira aurtengo Hik HasiUdako Topaketetako 21 ikastaroetan,goiz eta arratsaldez. Agian horregatik,inoiz izan den kopururik baxuena izanda aurtengoa.

XI. Hik Hasi Udako Topaketak uz-tailaren 1ean eta 2an izan dira, Donos-tiako Pedagogia Fakultatean eta Ekin-tza ikastolan. Ohi denez, HIK HASIk etaEHUko Hezkuntzaren Teoria eta Histo-ria Sailak antolatu dituzte elkarrekinTopaketak.

Felix Basurko eskolako eta EHUkoirakasle ohia eta Hik Hasiko kolabora-tzailea omendua izan da. Eskola eta

XI. hik hasi Udako Topaketak

unibertsitatea elkarrekin aritzearennahia agertu du betidanik Felixek etaTopaketak elkarrekin antolatzeko sus-tatzaile fina izan dugu. Gure esker han-dienak berarentzat.

Zailtasunak zailtasun,Udako Topa-ketek aurrera egingo dute

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sai-lak egin duen diru laguntzen murrizke-tak, alde batetik, eta Gipuzkoako ForuAldundiaren diru laguntza ezak, beste-tik, topaketak antolatzea zailtzen baduere, harpidetzen igoerak asko lagundudu egitasmoa mantentzen.

Kafe solasaldiakIkastaroen tartean eta kafea eta pas-

tak dastatuz, bi saio egin ziren. Argaz-kian, Antzerkizaleen elkartearen aur-kezpen solasaldia duzue. Horren on-doren antzerki ikuskizuna egin zen.

Hurrengo egunean, aldiz, herrikoondare kulturala ezagutarazteko eginden Eskola agenda aurkeztu zen.

“Ahozko hizkuntza lantzen”25. monografikoa kalean

5. urtez antolatzen den Kosmodiseak bi oinarri ditu: batetik,talde lanarekin kultura ekintzailearen balore, konpetentzia etagaitasunak lantzea, eta, bestetik, teknologia berrien erabilera,wiki, blog, simulatzaile eta multimedia ediziorako programe-kin praktikan jartzea.

Iaz, 1.493 ikaslek, 80 irakaslek eta 41 zentrok hartu zutenparte. Parte hartzaile haiek egindako gomendioak jarraituz,ezaugarri berriak ezarri zaizkio Kosmodiseari.

Informazio gehiago:www.kosmodisea.net edo [email protected] 900 840 842 telefono zenbakian.


Harpidetuz gero,monografiko honekin batera

aurreko beste monografiko bateta Baliabideen Gida DOAN

KOSMODISEA 2010/2011

Pedagogia 2011 Habanan

Haur eta Lehen Hezkuntzako irakasleentzako GITARRA ikastaroa

Iaz bezala, ikasturte hasierarekinbatera Xirula Mirulak gitarra erakuste-ko ekimena jarriko du martxan. Urteakdaramatza Xirula Mirulak haurrekin la-nean. Oraingoan, baina, haurrei bainohezitzaileei eta hezitzailegaiei zuzen-dutako ikastaroa antolatzen ari da.Hain zuzen ere, Haur Hezkuntzan etaLehen Hezkuntzan arituko diren ira-


Istorio txikiak, mundu handiakHaur eta Gazte Literatura ezagutzen (HGL)

Urtarrilaren 24tik 28ra izango da aurtengo biltzarra. Azken Topaketetan, 2009an, ia 5.000 hezitzailek hartu zuten parte. 40

herrialde baino gehiagoko ordezkaritza izan zen, ehunka ponentzia,ikastaroak, eskoletara bisitak, kultur ikuskizunak eta abar.

2011n, “Hezitzaileen batasunerako topaketak” izenburupean egingodirenak, ildo bera jarraituko dute. Bertan, 19 simposium, hainbat hitzaldi,ikastaro eta eskoletarako bisitak egingo dira.

Inork hara joateko interesa balu, jar dadila gurekin harremanetan.Azaroaren 15a baino [email protected] helbidera idatziz,nortzuk joango liratekeen jakitea komeni baita ordurako.

Bestalde, nahi duenak, www.pedagogia2011.rimed.cu helbideaninformazio gehiago jaso dezake.

rari buruz gehiago jakiteko, joeren berriizateko, metodologiak ikasteko edotaegile eta pentsalari garrantzitsuak eza-gutzeko.

Hezitzaileentzat eta profesionalen-tzat, berriz, irakurketaren bidean orien-tazioa jasotzeko egokia izan daiteke.

Urriaren 22an eta 23an BilbonIzena emateko, ondoko helbidean: www.istoriotxikiak.com

Haur edo nerabe garenean gauzaasko dugu ikasteko. Urte batzuk geroa-go, norbera baino askoz handiagoaden erronkari aurre egin beha izatendiogu, hots, gure inguruan gertatzen di-ren gauza asko ulertzeko erronkari. Etabaten bat “mundua” ezagutu behar du-gula esatera ausartzen da. “Mundua”ala “munduak”?...

Haur eta Gazte Literatura jardunal-diak aukera ona izan daitezke literatu-

kasleentzako gitarra ikastaroa. Asmoa maila apalenetik hastea da,

hau da, ezertxo ere ez dakiten irakasle-ekin. Helburua, ikastaro amaieran, es-kola giroko kantuak eta zenbait abestiherrikoi gitarraz laguntzeko gai izateada; tonalitatea eta erritmoa zainduz.

Urriaren erdi aldean hasi eta ikas-turtea amaitu bitartean, astean behin el-

kartzea da asmoa.

Noiz: ostiraletanOrdua: 18:00etanIraupena: 75 minutuArgibide gehiagorako: 943 46 3 5 55edo [email protected]: Catalina Erauso 12 (Amara auzoa). DONOSTIA.

Zure helbide elektronikoan Hik Hasiri buruzko azken berriak eta hainbat albiste jaso nahi badituzu, gure buletin elektroni-koan harpidetu besterik ez duzu egin behar. www.hikhasi.com web orrian izena eman, eta etxetik mugitu gabe jasoko duzuHik Hasiren berri!

Gure buletin elektronikoa jaso nahi al duzu?

Datorren hilabeteko eztabaidarako galdera...>>> Seaskako ikastolei ikastetxe pribatuen trataera eman nahi die Philippe Rey prefetak, lagundu nahi duten herriko etxeakmehatxatuz. Seaskako Paskal Indo lehendakariak, aldiz, beraiek zerbitzu publikoa betetzen dutela dio. Eta, zuk zer diozu?

Hik hasiren web gunean dugun EZTABAIDAGUNEA paperera ekarri dugu. Hilero, web orrian jasoko ditugun iritzienlaburpena izango duzue eta baita hurrengo galdera zein izango den ezagutzeko aukera ere. Hona hemen azkeneztabaidak utzi diguna...

>>> Bakerako hezkuntza plana ordezkatuz, Bizikidetza demokratikoa eta indarkeriari legitimazioa kentzea planaprestatzen ari da EAEko Hezkuntza Saila. Zein da zure iritzia aldaketa horri buruz?

>FEN berriaHasteko izen ponposo horren atzean frankismoaren garaiko Formación del Espíritu Nacionalaren bertsio berria dagoela esan be-

harra dago. Gerra garaiko eta ondorengo milaka biktima ahaztu ondoren, orain kontu hauekin etortzea falta zitzaien. Lotsarik ez dute!Okerrena zera da: EAJ alderdiak berriro salduko gaitu eta Hezkuntzako eragileekin eta langileekin hitz egin gabe, FEN berria onartu-ko du. Santi Angulo

>INTSUMISIOAHarrigarria da norainoko GORROTOA erakusten duen "bakerako" plan horrek. Ez du inolaz ere herri honen askapenik nahi, eta

horretarako, barne sailarekin elkarlanean ikasgeletara gorrotoa, banaketa eta ikasleen "biolentziaren kondena" bilatu nahi dute. Nolada posible, edozein ikastetxeko klaustro batean ados jartzen ez garen gai bat ikasleen ahotan jarraraztea? Zein erru dute ikasleek poli-tikari batzuen burutazioak jasateko? Eskoletako guraso eta irakasleok "bakerako hezkuntzaren" arloari INTSUMISO izan behar dugu.Aurre egin diezaiiogun INPOSAKETA honi, eta salatu dezagun alderdikeria. Hezkuntza hori baino askoz ere gehiago da. Herri honenaskatasuna nahi dugu eta Herri hontako sektore garrantzitsu bat gara. Egin gaitezen intsumiso. Soldaduzkaren borroka garaitu ge-nuen, hau ere irabaziko dugu. Gorrotoaren gainetik, herri koloretsu, borrokalari eta alaiaren aldeko heziketa bultza dezagun. Gureikasleek merezi dute, gure herriak ere bai. Nineu

>Ikasturte berrian, zaharrak berriIkusi, entzun eta irakurri ditut hainbat adierazpen gaiari dagozkionak. Inork ez du argitzen, modu errealean, nola planteatuko den

gaia. Asuntoa da, hala nola, alde bateko biktimak soilik eraman nahi dituztela eskoletara.Ezagutu berri ditut Francok hasi zuen gerraren ondorioen hainbat pasarte. Oinarrian, oraingo gorroto berak mugitu zuen faxista

hura, inposizioaren gorrotoa. Kaltetu eta biktima asko egon zen guda krudel hartan, baina biktima batzuk bakarrik izan ziren erreko-nozituak, lagunduak eta goraipatuak. Beste biktimak, guda hasi ez zirenak, baztertuak, izkutatuak, isilduak eta ahaztuak izatera kon-denatu nahi zituzten. Asko lortu zuten, nola ez, baina ez guztia. Gaur da eguna, haiei buruz hitz egiten duguna, ezagutzen ez zenaargitzen ahalegintzen ari dena, maitatzeko eskubidea zabaltzen ari dena, berdintasunean tratatuak izateko eskubidea aldarrikatzen aridena…

Historia erreala ezagutzea ezinbesteko baldintza da bide okerrak eta mingarriak indartzen ez joateko, eta hori guztia, batez ere hez-kuntzan, jendarte hobea prestatu nahi bada, behintzat . Horregatik, modu itxian, alde bateko biktimak soilik lantzen badira, inposi-zioaren ikuspegia ezartzen bada... INTSUMISIOA da bidea. Amagoia Lizarazu


argitalpenak

ParisepetitImanol Azkue / Eider Eibar

AIZKORRIGorka Parisera joan da familiarekin

oporretan. Hiria ez zaio hain handia iru-ditu, Turrifelera igota hiria oso-osorikikusten da. Halere bada handik ikustenez den gauza handi bat, lurpean dabi-len satorra, metroa, entzungor samarraberau. Metro osoa ere paper batean sar-tzen da. Mutikoak egoera latzean aurki-tuko du bere burua metroan. 8 urtetikaurrerakoentzat aproposa.•

Hezkuntza, gizarte eta eraldaketakooperatiboa

Joseba Azkarraga EtxagibelLANKI-HUHEZI

Hezkuntza tresna garrantzitsua daedozein herrialderentzat. Gogoeta lanhorretan egungo garaiaren oinarrizkoezaugarriak agerira ekarri, eta garaiaridarizkion hezkuntza-eredu etaerronkak azaltzen ditu, finean,mundua humanizatzeko lagungarriizango den hezkuntza eraikitzeko.•

Darwin eta diseinu inteligenteaFrancisco J. Ayala

GAIAKKreazionismoa, kristautasuna eta

eboluzioa. Templeton zientzia saria ja-so duen biologoaren liburua itzuli duJulen Kaltzadak. Darwin, kreazionis-moa eta EBetan hasi eta azkar hedatzenari den “Diseinu Inteligentea” izenekomugimendua. Organismoak guztizkonplexuak dira eta “diseinatuak” izandirela frogatzen omen du…•

Euskal soinu tresnen bidaiaHaladzipo / Aritz Garcia

HALA DZIPOEuskal folklorea ezagutu, dibulga-

tu, jaso eta aberasteko helburuarekinsortu zen Hala Dzipo Kultur Elkartea.Xedeari jarraituz ”Musika tresnen has-tapenak” liburua, eta “Euskal soinutresnen bidaia”, CD-ROMa, argitaratudituzte. Trikitixa, dultzaina, alboka, txi-rula, txistua, atabala, txalaparta etapanderoa ezagutzeko jolas eta ariketadibertigarriak dakarzkigute. •

ihitza aldizkariaIngurugela

EUSKO JAURLARITZAIritsi da udazkeneko alea. Bidezko

merkataritza du gai nagusia. Zein diraohiko merkataritzarekiko aldeak? Ban-ku etikoa, denbora bankua, hots, zerbi-tzu trukaketa, eta egungo kontsumoeredua dira ale honetako proiektuenardatzak. Halaber etapa guztietarakojarduera interesgarriak eta baliabideugari agertzen dira. •

Beste GuAsier Mendoza / Ivan Mata

ELKARI. Mikel Zarate Haur Literaturako Sa-

ria irabazi du idazle zarauztarrak elebe-rriarekin. Kristianek banpiroen ezau-garriak ditu: ez du bere aurpegia ispi-luan ikusten, usaimena zorroztu zaio,odolak erakartzen du… Aldi bereanpareko etxean bizi diren Morgandarrekere badute beren istorioa. 12 urtetik go-rakoentzat da umorez eta irudimenezlandutako kontakizuna.•


... nora joangogara?

“Untzi Museoa”Donostiatik mundura, itsasoan barrena

Hezkuntza eskaintzaBISITA GIDATUAK “Euskaldunak eta

Pazifikoa. Andres Urdanetaren omenez”ERAKUSKETARA.

Erakusketa horren helburua Ozea-no Barean eta Asia Ekialdean izandako

euskal presentziaren historia aditzeraematea da.

Garapen kronologikoak XVI. men-detik, hots, deskubrimenduen garaitikgaur egun arte hartzen du. Balio histori-ko zein artistiko handia duten piezekosatzen dute erakusketa.

Erakusketaren esparrua zabala da:Elkano, Urdaneta, Manilako Galeoia,Filipinetako Errege Konpainia, XIX.mendeko euskal emigrazioa, XX. men-deko pilotariak Ekialdean, XXI. men-deko borondatezko lankideak…

“Kontxako Estropaden Historia”.Tailerra.

Pasioz betetako estropaden mun-dura modu dibertigarrian eta partehar-tzailearen bidez gerturatzeko paradaeskaintzen du espazio horrek: zergatik

sortu ziren estropadak gure kostalde-an, zer-nolako bilakaera izan duten es-tropadek, erabiltzen diren ontzien ebo-luzioa nolakoa izan den, gure kostalde-ko arraunlarien jantziak probatzeko etaarraunlari batek arrauna nola egitenduen simulatzeko txokotxo bat ereprestatu da. Tailerrera edonor joan dai-teke, hala nola, eskola taldeak, aisialditaldeak, euskaltegiak, familiak, beharbereziak dituzten taldeak..

“Elkano, nora hoa?”. Mahai jokoa. Jarduera horretan Juan Sebastian

Elkano eta haren bidaide asko ezagutu-ko ditugu. Historiari egindako ekarpe-naren analisia: mundua biribila zelaegiaztatzearen garrantzia, Atlantikoa-ren eta Ozeano Barearen arteko jarrai-pena, espezien balioa…


Ontzi Museoa Donostiako portuandago, Kontsulatuaren dorretxean.Eraikina XVIII. mendekoa da. Museo-aren bi solairu nagusietan iraupen lu-zeko aldi baterako erakusketak egi-ten dira, gai monografikoak jorratze-ko. Horiek aukeratzeko unean, histo-rian eta kulturan duten garrantziahartzen da kontuan. Goiko solairuanneurri txikiagoko erakusketak etalantegi pedagogikoak egiten dira, etaMuseoaren funtsak kontsultatu nahidituzten pertsonentzako liburutegiespezializatua ere badago.

2011ko otsaila arte,“Euskaldunaketa Pazifikoa. Andres Urdanetarenomenez" erakusketa ikusi ahal izan-go da lehen bi solairuetan,eta hiruga-rrenean, “Kontxako Estropaden His-toria”ri buruzko tailer didaktikoa.

Museoaren helburua euskaldu-nek itsasoarekin lotura izan dutenhistoriaren eta itsas ondarearen kon-tserbazioan, azterketan eta zabal-kundean laguntzea da.


Ordutegia: - Asteartetik larunbatera: 10:00etatik 13:30etara

eta 16:00etatik 19:30etara. - Igande eta jaiegunetan: 11:00etatik 14:00etara.- Astelehenetan itxita.

Prezioa:Bisita gidatuak eta programa didaktikoak- Asteartetik ostiralera eta adin guztietarako: euro 1 pertsonako.Bisita ez gidatuak-Sarrera orokorra: 1,20 euro.- Ikasle eta jubilatuak: 0,60 euro.- 10 urtez beherako haurrek doan. - Ostegunetan doan.

iKaiko pasealekua 24. 20.003. DONOSTIA. Tel: 943-430051. Faxa: 943-431115 http://um.gipuzkoakultura.net/heziketa-programak.php [email protected] (Amagoia)

Oharrak:

OONNTTZZII MMUUSSEEOOAA “Euskaldunak eta Pazifikoa” era-kusketa oinarritzat hartuta, mahai joko,lamina, bideo eta espeziak (intxaurmuskatua, kanela…) ere eskuarteanditugula munduaren ezagutzan haingarrantzitsua izan zen espediziora ger-turatuko gara.

“Arrantza erak”. Tailerra.Arrantza egiteko dauden sistemak

ezagutzeko aukera emango digu saio-ak.

Azalpenen osagarri, bideo bat ikus-teaz gain, parte hartzaileek eskulanaegiten dute: atunetarako "maluta" bat,hain zuzen. Arrantza arduratsuaz etaitsasoko baliabideen zaintzaz ere aritu-ko da saioa. Gainera, aurrez eskatuz ge-ro, arrantzale bat elkarrizketatzeko au-kera dago, eta, hainbat belaunaldirenarteko tailerra burutzeko.

“Ondarea zer den ikasten”. Minte-gia.

Itsasoarekin lotura duen ondareagorde eta zaintzea da Ontzi Museoarenzeregina, ikertu eta hedatzearekin ba-tera. Saio horren bidez, Ontzi Museokofuntsetako eta bildumako ondare ba-lioko piezak jaso ohi duen trataera azal-du eta aztertuko dugu, haren jatorria,egoera, zainketa eta kokapenaren zer-nolakoak aztertzeko eta ariketa parte-hartzaileen bidez ulertarazteko.•

“Donostia, itsas hiria”. Ibilbide historiko-literarioa 14 urtetik gorakoentzat. Ibilbidea Bretxa inguruan hasi ohi da. Han, harresien aztarnak aztertu,

ikusi eta hiriaren sorrerari eta garapenari buruz mintzatu ondoren, hirikoParte Zaharrean barrena, itsas historiarekin lotura duten hainbat espazio bi-sitatzen dira. Itsas Kontsulatuaren Dorretxean amaituko da ibilbidea (egunOntzi Museoaren etxea dena).

Ibilbide historikoa Santa Klara uhartean: “uharte ezezaguna”. Gaur egun Santa Klara uhartea Donostiako paisaiaren elementu ga-

rrantzitsu bat bada ere, gutxik ezagutzen dute sakonki. Altxor natural, pai-sajistiko eta historikoa bihurtu zaigu uhartea. Santa Klarara egingo den bisi-taldiak aukera emango du ondare naturalaz gozatzeko, paisaiaren berezi-tasunak behatzeko, flora, fauna… Ondare kulturalera ere gerturatuko daeta historia, kondairak, tradizioak eta mantentzen diren arkeologia aztar-nak eta itsasargia ezagutzeko aukera izango da. Proposatzen den ibilbidehorrek denboran bidaiatzeko aukera eskaintzen du: uhartea desterratu etakoarentenan jartzen zituzten pertsonen bazterra, hiriaren defentsarako ko-kaleku estrategikoa... Farozain eta ontzi-jabeen istorio interesgarriak ereentzungo dira. Flysch-aren jarraipen bezala uhartearen formakuntza geo-logikoa ere aztertu ahal izango da eta zorte piska batekin, podarcis hispa-nica sebastiani sugandila ikusiko da.

*Udako programa. Ibilbidea baldintzatuta egon daiteke irlara eramaten duen ontzi-enpresak hartuko di-

tuen erabakiengatik (eguraldiaren eta jende kopuruaren araberako erabakiak). Galdetu prezioak.

IIBBIILLBBIIDDEEAAKK


atzeko atetik

*

Euskaldun eleanitza

Aurreko egunean andereño Agur-tzaneren galde egin nuen. 2009ko ekai-nean erretreta hartu, baina egun Alzei-merrak jota dagoela esan zidaten.

Andereño Agurtzanek bizitza osoaeman zuen ikastolan, eta lasai bizitzekogaraia iritsi zaionean, hara zer nolakoamaiera ekarri dion patuak. Neuk ereirakasle izan nuen eskolaurrean ande-reño Agurtzane. Artean, euskarazko li-bururik ez eta Ron Ron izeneko gazte-laniazko materiala erabiltzen genuen,etxebizitza batzuen behealdean koka-tuta zeuden gela ilun haietan. Fitxak etafitxak egiten genituen, baina beti zego-en tartea abestietarako edota jolasera-ko. Andereño Agurtzane gure eskual-deko hainbat ume euskaldundu dituenbeste eragile anonimo bat izan da.

Eskolaurrea amaitu eta Ikastolahandira eraman gintuzten, eta esan be-har dut zorte handiagoa izan genuelatestu-liburuetan, SAIOKAren belaunal-dikoa bainaiz. Anekdota bitxia ere ba-dut horren inguruan; izan ere, urte haie-tan gure ikastolan irakasle zebilen etahogeita hamar urte beranduago lanki-de izan dudan Xabier Mendiguren izanzen egileetako bat. Hiru hamarkadarenbueltan geure hizkuntzaren aldeko la-nak batu gaitu. Ez da horren arraroa,izan ere, 21.000 km2 besterik ez duenherri bat gara; edo hori irakatsi zidatenniri behinik behin; nahiz eta orain 7.234km2 duen herria dela irakastera behartunahi duten.

OHOko hirugarren mailan, gaztela-nia. Astero hiruzpalau orduz eskola-or-duan gaztelaniaz egin zitekeen irakas-learen haserrea piztu gabe. Soziolin-guistikoki ingurune erdaldunean ko-katuta dago gure ikastola, eta batek bai-no gehiagok arnasa-gune zuen gaztela-niako eskola. Dena den, are zirraraga-rriagoa izan zen OHOko seigarren mai-

lan ingelesa ikasten hasi ginenean Tar-get English for EGB liburu gorriarekin.

Orduan, inolako erreparorik ez ze-goen Euskal Herria zein lurraldek osa-tzen zuten irakasteko. Beste ikastetxebatzuetako ikasleek ez bezala, guk Eus-kal Herriko orografia, klimatologia etaabarrekoa ikasten genituen, normalta-sun osoz. Etxepare, Oihenart edotaAxular nor ziren ikasten genuen; geurehizkuntzan eta berton sortutako litera-tura, hain zuzen ere.

Egun, gaztelaniaz ondo moldatzennaiz, bai eta ingelesez zein frantsesezere. Euskaldun eleanitza naiz, beste as-ko bezala, eta eleaniztasun hori ikasinuen ereduari zor diot. Bestalde, Eus-kal Herria zein lurraldek osatzen dutenbadakit. Halaber, Euskal Herria juridi-koki bi Estatutan dagoela, eta Espainia-ko Estatuan gure herria bi autonomia-erkidegotan zatituta dagoela dakit. Niriez zidaten inoiz gezurrik irakatsi. Aitzi-tik, egia osoa jartzen ziguten begienaurrean.•

Paul BILBAO SARRIAKONTSEILUKO IDAZKARI NAGUSIA

Ingurunea ulertzeko, komunikazio erosoagoak izateko, gure gizata-suna osatzeko,behar-beharrezkoa deritzogu gorputz-espresibitatea-ren berreskurapena.

Imanol Urbieta

GAIA: ORDIZIA, HIRI HEZITZAILEA• ESPERIENTZIA: ESKOLA … · 2017-06-23 · aurkibidea 8 gaia...

Documents

Transcript of GAIA: ORDIZIA, HIRI HEZITZAILEA• ESPERIENTZIA: ESKOLA … · 2017-06-23 · aurkibidea 8 gaia...