Revista do CEIP Ramón Cabanillas. Ano 2012

O

O

S

S

B

B

U

U

G

G

A

A

L

L

L

L

O

O

S

S

Érase unha vez un carballo moi xeneroso: no

verán daba sombra e na súa copa facían os

seus niños moitos paxaros,

a hedra subía polo seu tronco e as

súas landras servían de alimento

para os esquíos e os porcos.

Un día uns insectos puxeron ovos

nas súas verdes follas.

o carballo sentíuse incómodo e

pronunciou as palábras máxicas:

Así que o carballo, que era tan

xeneroso, pedíulle unha folla

ao seu veciño o piñeiro.

Pasou algún tempo e dos ovos

naceron pequenos insectos. Un

deles, ao verse pechado, comezou a

berrar, chorando:

Con ela fixo un buratiño en todos

os bugallos. Por alí saíron os

insectos.

E sabedes que?.

Uns nenos que corrían pola

carballeira, puxéronse a xogar

ás bolas cos bugallos que caéran

ao chan.

Os nenos de 3ºA do cole

Ramón Cabanillas son os seus

amigos e fixeron o trato de

coidalos por sempre.

A

A

V

V

I

I

M

M

B

B

I

I

E

E

I

I

R

R

A

A

V

V

I

I

A

A

X

X

E

E

I

I

R

R

A

A

Que cousa é

larga, flexible

e amarela

e fas cestos con ela?

A

A

D

D

I

I

V

V

I

I

Ñ

Ñ

A

A

O VIMBIO

Os lo

ure

iro

s

do

c

ole

xio

Unha vez, unha avoa regaloulle

unha semente a Pepiño e díxolle:

-Plántaa e cóidaa moito, procura

que medre san, e así cando sexas

grande axudaráche máis veces

das que ti poidas imaxinar.

Pepiño deulle as grazas e foise

para a casa. Contoullo aos seus

pais e estes dixéronlle que lle fixera

caso, xa que todos os avós saben

do que falan.

Pepiño plantou a semente ao lado

do río para que non lle faltara

auga. E ao pouco tempo naceu

unha árbore marabillosa que ía

medrando ao igual ca el, un

bidueiro.

Un día de festa, no que Pepiño

comera moito, doíalle a barriga e

el foi durmir debaixo do bidueiro,

pero a barriga non lle paraba de

doer. Púxose nervioso e empezou a

mordisquear nas follas e a barriga

paroulle de doer. Entón deuse

conta de que as follas eran boas

para a dor de barriga. E acordouse

do que lle dixera a avoa, e pasou

toda a noite pensando niso. Ata

chegou a soñar como sería el de

maior, e viuse na súa casa ao

carón do río xunto ao bidueiral.

Cando espertou contoullo aos seus

pais e estaba tan ledo, tan ledo

que case non se lle entendía o que

dícia.

Logo súa nai díxolle que coidara

moito a árbore e que seguira

plantando as sementes, e así

cumpliría o seu soño e aparte,

seguiría descubrindo moitas

cousas e boas, da que fora a súa

pequena semente da avoa.

PEPIÑO E A SEMENTE

o bidueiro

Meu sabugueiro de follas verdes,

antano tan querido,

Sabugueiriño, sabugueiro!

Moitos nomes tes en galego,

bieiteiro, virandoiro, samuxeiro,

Es sambuca musiqueiro

e tamén bo cervexeiro.

Sabugueiro menciñeiro,

tes remedios para todos.

Dores, feridas e catarros

Esas flores tan branquiñas

que semellan estreliñas,

todas nun acio xuntiñas,

Sabugueiro fermoso,

sabugueiro máxico,

descubrirte foi para min, un soño.

O

O

s

s

a

a

b

b

u

u

g

g

u

u

e

e

i

i

r

r

o

o

R

R

e

e

c

c

e

e

i

i

t

t

a

a

O

O

s

s

a

a

b

b

u

u

g

g

u

u

e

e

i

i

r

r

o

o

é

é

u

u

n

n

b

b

o

o

c

c

o

o

c

c

i

i

ñ

ñ

e

e

i

i

r

r

o

o

,

,

s

s

e

e

n

n

ó

ó

n

n

í

í

d

d

e

e

l

l

o

o

v

v

e

e

r

r

:

:

C

C

o

o

l

l

l

l

e

e

d

d

e

e

f

f

l

l

o

o

r

r

e

e

s

s

d

d

o

o

s

s

a

a

b

b

u

u

g

g

u

u

e

e

i

i

r

r

o

o

a

a

n

n

t

t

e

e

s

s

d

d

a

a

p

p

o

o

l

l

i

i

n

n

i

i

z

z

a

a

c

c

i

i

ó

ó

n

n

.

.

B

B

a

a

t

t

e

e

d

d

e

e

o

o

v

v

o

o

c

c

o

o

n

n

f

f

a

a

r

r

i

i

ñ

ñ

a

a

,

,

c

c

o

o

m

m

a

a

s

s

e

e

f

f

o

o

r

r

a

a

d

d

e

e

s

s

f

f

a

a

c

c

e

e

r

r

c

c

h

h

u

u

l

l

a

a

s

s

.

.

E

E

n

n

g

g

a

a

d

d

i

i

d

d

e

e

u

u

n

n

c

c

h

h

i

i

s

s

q

q

u

u

i

i

ñ

ñ

o

o

d

d

e

e

s

s

a

a

l

l

e

e

,

,

s

s

e

e

s

s

o

o

d

d

e

e

s

s

m

m

o

o

i

i

l

l

a

a

r

r

p

p

e

e

i

i

r

r

o

o

s

s

o

o

u

u

l

l

a

a

r

r

p

p

e

e

i

i

r

r

a

a

s

s

,

,

b

b

o

o

t

t

á

á

d

d

e

e

l

l

l

l

e

e

a

a

z

z

u

u

c

c

r

r

e

e

.

.

R

R

e

e

b

b

o

o

z

z

a

a

d

d

e

e

a

a

s

s

f

f

l

l

o

o

r

r

e

e

s

s

e

e

,

,

d

d

e

e

s

s

p

p

o

o

i

i

s

s

d

d

e

e

e

e

s

s

c

c

o

o

r

r

r

r

e

e

l

l

a

a

s

s

,

,

f

f

r

r

i

i

t

t

í

í

d

d

e

e

a

a

s

s

e

e

n

n

a

a

c

c

e

e

i

i

t

t

e

e

b

b

e

e

n

n

q

q

u

u

e

e

n

n

t

t

e

e

.

.

C

C

a

a

n

n

d

d

o

o

s

s

a

a

e

e

n

n

d

d

a

a

t

t

i

i

x

x

o

o

l

l

a

a

,

,

p

p

o

o

u

u

s

s

á

á

d

d

e

e

l

l

a

a

s

s

e

e

n

n

r

r

i

i

b

b

a

a

d

d

e

e

p

p

a

a

p

p

e

e

l

l

a

a

b

b

s

s

o

o

r

r

b

b

e

e

n

n

t

t

e

e

.

.

E

E

x

x

a

a

e

e

s

s

t

t

á

á

n

n

f

f

e

e

i

i

t

t

a

a

s

s

!

!

Q

Q

u

u

e

e

v

v

o

o

s

s

a

a

p

p

r

r

o

o

v

v

e

e

i

i

t

t

e

e

n

n

l

l

a

a

r

r

p

p

e

e

i

i

r

r

o

o

s

s

e

e

l

l

a

a

r

r

p

p

e

e

i

i

r

r

a

a

s

s

!

!

O

r

a

t

o

e

o

s

a

b

u

g

u

e

i

r

o

M

o

i

t

o

p

e

n

s

a

o

s

a

b

u

g

u

e

i

r

o

á

b

e

i

r

a

d

e

s

e

r

e

g

a

t

o

.

S

o

ñ

a

q

u

e

c

h

e

g

a

a

o

c

a

m

i

ñ

o

,

Á

n

o

i

t

i

ñ

a

v

e

u

u

n

r

a

t

o

,

p

e

r

o

s

ó

e

s

t

i

v

o

u

n

a

n

a

c

o

.

T

i

v

o

q

u

e

m

a

r

c

h

a

r

l

i

x

e

i

r

o

,

n

o

n

s

o

p

o

r

t

a

b

a

a

q

u

e

l

c

h

e

i

r

o

.

O

O

T

T

E

E

I

I

X

X

O

O

N

o

m

e

c

i

e

n

t

í

f

i

c

o

:

T

a

x

u

s

b

a

c

c

a

t

a

.

C

a

r

a

c

t

e

r

í

s

t

i

c

a

s

:

A

c

a

d

a

e

n

t

r

e

1

2

a

1

5

m

e

t

r

o

s

d

e

a

l

t

u

r

a

.

É

u

n

a

á

r

b

o

r

e

m

o

i

l

o

n

x

e

v

a

,

d

e

m

e

d

r

e

l

e

n

t

o

,

p

o

s

ú

e

u

n

h

a

m

a

d

e

i

r

a

m

o

i

d

u

r

a

e

r

e

s

i

s

t

e

n

t

e

.

A

c

o

r

t

i

z

a

d

a

á

r

b

o

r

e

t

e

n

u

n

h

a

c

o

r

q

u

e

o

s

c

i

l

a

e

n

t

r

e

o

c

a

s

t

a

ñ

o

v

e

r

m

e

l

l

o

.

A

s

f

o

l

l

a

s

s

o

n

a

g

u

l

l

a

s

,

p

l

a

n

a

s

d

e

c

o

r

v

e

r

d

e

,

m

i

d

e

n

p

o

l

o

x

e

r

a

l

e

n

t

r

e

1

e

4

c

m

.

E

n

G

a

l

i

c

i

a

é

u

n

h

a

p

l

a

n

t

a

r

a

r

a

q

u

e

a

p

a

r

e

c

e

i

l

l

a

d

a

e

n

l

u

g

a

r

e

s

c

o

m

a

O

C

o

u

r

e

l

,

o

s

A

n

c

a

r

e

s

.

No cemiterio xunto as lousas

hai unha árbore máxica,

grande e frondosa.

Esa árbore viviu moitos anos

e tamén viu moitas cousas.

pobos celtas e romanos e

pelegríns camiño de Santiago.

É o teixo dos druídas,

que cos seus froitos

redondos e vermellos

curaban as feridas.

Hoxe vive solitario

triste e calado

xa que cos seus compañeiros

case temos acabado.

N

o

m

e

c

i

e

n

t

í

f

i

c

o

:

T

a

x

u

s

b

a

c

c

a

t

a

.

C

a

r

a

c

t

e

r

í

s

t

i

c

a

s

:

A

c

a

d

a

e

n

t

r

e

1

2

a

1

5

m

e

t

r

o

s

d

e

a

l

t

u

r

a

.

É

u

n

a

á

r

b

o

r

e

m

o

i

l

o

n

x

e

v

a

,

d

e

m

e

d

r

e

l

e

n

t

o

,

p

o

s

ú

e

u

n

h

a

m

a

d

e

i

r

a

m

o

i

d

u

r

a

e

r

e

s

i

s

t

e

n

t

e

.

A

c

o

r

t

i

z

a

d

a

á

r

b

o

r

e

t

e

n

u

n

h

a

c

o

r

q

u

e

o

s

c

i

l

a

e

n

t

r

e

o

c

a

s

t

a

ñ

o

v

e

r

m

e

l

l

o

.

A

s

f

o

l

l

a

s

s

o

n

a

g

u

l

l

a

s

,

p

l

a

n

a

s

d

e

c

o

r

v

e

r

d

e

,

m

i

d

e

n

p

o

l

o

x

e

r

a

l

e

n

t

r

e

1

e

4

c

m

.

E

n

G

a

l

i

c

i

a

é

u

n

h

a

p

l

a

n

t

a

r

a

r

a

q

u

e

a

p

a

r

e

c

e

i

l

l

a

d

a

e

n

l

u

g

a

r

e

s

c

o

m

a

O

C

o

u

r

e

l

,

o

s

A

n

c

a

r

e

s

.

Busca as palabras marcadas

en negrita desta poesía.

O

O

l

l

l

l

o

o

!

!

:

:

Q

Q

u

u

e

e

a

a

v

v

i

i

s

s

t

t

a

a

e

e

n

n

g

g

a

a

n

n

a

a

.

.

Hai capudres no colexio

teñen copa irregular

e cos nenos polo medio

seguro que che han gustar.

Capudre dos nosos bosques

que adornas as nosas fragas

ti que vives polo norte

chegaches as nosas casas.

Dime ti que non che gusta

que estás mellor cos bidueiros

aportando fermosura

lonxe dos nosos horteiros.

As túas lanceoladas follas

dunha cor verde especial

mestúranse coas flores novas

invítannos a descansar.

Pousadas nas túas pólas

estaba un paxariño

daba gusto ver a nai

dando de comer ao fillo.

As túas flores olorosas

albergan moitos insectos

queren nas pólas pelosas

faceren os seus casetos.

Ao teu froito foi picar

un negro e fermoso merlo

mais axiña botou a voar

ocultándose no ceo.

Tamén quixo a raposa

alí durmir unha sesta

espertábana as follas

que lle caían pola testa.

Así pasan os outonos

invernos e primaveras

acubillando a uns e outros

días e noites enteiras.

Se prenden lume e estás seco

que será do teu futuro?

Quedarás coma un boneco

co corazón ben escuro.

Xa sabes o que ha pasar

se non coidas a paisaxe,

todos temos que axudar

seguide esta mensaxe.

C

C

A

A

P

P

U

U

D

D

R

R

E

E

Nome científico: Pinus Pinaster Aiton

Nomes populares : Piñeiro bravo, Piñeiro do

país, Piñeiro marítimo.

Descrición: Árbore de tamaño variable

duns 25-35 m de altura. Pode vivir entre 200

e 300 anos. Monoica (ten flores femininas e

masculinas separadas), perenne e resinosa.

As súas follas en forma de agulla fan que o

pino transpire pouco H2O e resista nos

climas secos. Miden entre 15-25 cm, son

ríxidas,dun verde intenso,aciculares e

agrupadas de dúas en dúas.

Ademais a lonxitude das súas raíces

permítenlle captar mellor a H2O do chan.

O seu tronco é dereito e algo flexible. Ten a

cortiza grosa, escura e gretada.

Tamén ten flor masculina e feminina, con

forma de conos.

A súa copa é irregularmente redondeada,

pouco densa.

As piñas son de 8-22 cm, cónicas,

alongadas e de cor castaño brillante.

Florece entre marzo e maio.

Hábitat: É unha árbore naturalizada en

Galicia, amplamente usada en

repoboacións forestais

desde o século XVIII, parece ser que

procede de Portugal. Prefire solo silíceos,

aínda que tamén habita nos calcáreos.

Adoitan estar en climas húmidos con

invernos suaves.

Valores: Coa madeira fanse pasamáns,

pincheiros, cadeiras...

Coa cortiza fanse manualidades como por

exemplo: barquiños de xoguete.

As flores convértense en piñas coas que se

prende o lume.

Outros: Son o Piñeiro silvestre, o Piñeiro

Brutia, o Piñeiro Pinea, o Piñeiro Mugo, o

Piñeiro Nigra.

Había unha vez un carballo e un piñeiro que

se levaban moi ben.

Un día pola tarde, por mala sorte, o carballo

escoitou que ían talalo.

Cando o gaio, que sempre ía comer as súas

landras, viu que o carballo estaba triste,

preguntoulle que lle pasaba. El contoulle o

que escoitara. O gaio marchou e foi

contarllo ao piñeiro,que era moi amigo seu.

O piñeiro preocupouse moito e decidiu que

ía axudar ao carballo.

Ao día seguinte, chegaron os leñadores

cuns machados e tentaron cortar o

carballo, pero o piñeiro lanzoulles unha piña

e deulle nas tempas e fíxoos durmir ata a

noite. Con isto gañaron tempo, xa que pola

noite tiñan que ir para a casa.

Á maña seguinte foron cun trade. Cando se

achegaron ao carballo os animais

comezaron a atacalos. Mentres, o piñeiro

lanzoulle ao seu amigo o carballo uns piñóns

da invisibilidade e os taladores quedaron

pampos porque a árbore desaparecera.

Despois, aos taladores lanzoulles unha

cortiza envolvente e lanzounos a un río preto

de alí. Deixounos flotar ata que o río os

arrastrou bastante lonxe e logo fixo que a

cortiza se abrise e saíran. Así aprenderon a

lección e decidiron que ían plantar máis

árbores.