Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko...

620
Foru-lege zibilak Euskal Autonomia Erkidegoa Nafarroako Foru Komunitatea 2. argitaraldia Leyes civiles forales Comunidad Autónoma del País Vasco Comunidad Foral de Navarra 2.ª edición Lege-testuak Textos legales

Transcript of Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko...

Page 1: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Foru-lege zibilakEuskal Autonomia ErkidegoaNafarroako Foru Komunitatea2. argitaraldia

Leyes civiles foralesComunidad Autónoma del País VascoComunidad Foral de Navarra2.ª edición

Lege

-tes

tuak

Text

os le

gale

s

Foru

-leg

e zi

bila

k /

Leye

s ci

vile

s fo

rale

sEu

skal

Aut

onom

ia E

rkid

egoa

Com

unid

ad A

utón

oma

del P

aís

Vasc

oN

afar

roak

o Fo

ru K

omun

itate

aC

omun

idad

For

al d

e N

avar

ra2.

arg

itara

ldia

2.ª

edic

ión

Universidad de Deusto

Deustuko Unibertsitatea

• • • • • • • •

97

88

47

48

58

43

3

IS

BN

84

-7

48

5-

84

3-

7

Cub Leyes Civiles F-05 (30 mm) 13/7/05 09:53 Página 1

Page 2: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean
Page 3: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Leyes civiles forales1. Comunidad Autónoma del País Vasco2. Comunidad Foral de Navarra

2.ª edición

Foru-lege zibilak1. Euskal Autonomia Erkidegoa2. Nafarroako Foru Komunitatea

2. argitaraldia

Page 4: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean
Page 5: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Leyes civiles forales1. Comunidad Autónoma del País Vasco2. Comunidad Foral de Navarra2.ª edición, cerrada al 1 de julio de 2005

Foru-lege zibilak1. Euskal Autonomia Erkidegoa2. Nafarroako Foru Komunitatea

2. argitaraldia, 2005eko uztailaren 1ean itxia

2005Instituto Vasco de

Universidad de Deusto Administración PúblicaDeustuko Unibertsitatea Herri Arduralaritzaren

Euskal ErakundeaBilbao - Bilbo

Page 6: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Lan honek IVAP/HAEEren laguntza jaso du.

Eskubide guztiak erreserbaturik daude. Debekatuta dago, le-gearen arabera, argitalpen hau bikoiztea, biltzea edo igortzea,ez osorik, ez zatika, ezta inolako bitarteko edo prozedura tek-nikoren bidez ere, argitaratzaileen esanbidezko baimenikgabe.

© Nafarroako Foru Berriaren itzulpena eta lan honetako jato-rrizko aurkibide analitiko guztiak: Begoña Landa, GotzonLobera, Andres Urrutia, Esther Urrutia, Nafarroako Parla-mentuko itzultzaileak eta Nafarroako Gobernuko Itzul-pen Ataleko zenbait itzultzaile, eta IVAP/HAEEko Itzult-zaile Zerbitzu Ofiziala

© Deustuko Unibertsitatea. Euskal Gaien Institutua© Bigarren argitaraldi honen egokitzaileak:

Andrés Urrutia, Esther Urrutia© IVAP/HAEEko Itzultzaile Zerbitzu Ofiziala

Deustuko Unibertsitatea1. postakutxa-48080 [email protected]

ISBN: 978-84-9830-522-7

Page 7: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Índice

Aurkibidea

© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 8: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Prólogo a la primera edición . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Prólogo a la segunda edición . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

1. COMUNIDAD AUTÓNOMA DEL PAÍS VASCO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Ley 3/1992, de 1 de julio, del Derecho Civil Foral del País Vasco . . . . . . . . . . . . . . . 33

Anexos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

A) Ley 3/1999, de 16 de noviembre, de modificación de la Ley del Derecho Civil Foral del País Vasco, en lo relativo al Fuero Civil de Gipuzkoa . . . . . . . . . 133

B) Ley 2/2003, de 7 de mayo, reguladora de las parejas de hecho . . . . . . . . . . . 139

Índices analíticos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161

Castellano-euskera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163Euskera-castellano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185

2. COMUNIDAD FORAL DE NAVARRA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207

Compilación del Derecho Civil Foral o Fuero Nuevo de Navarra . . . . . . . . . . . . . . 217

Anexo

Ley Foral 6/2000, de 3 de julio, para la igualdad jurídica de las parejas esta-bles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517

Índices analíticos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535

Castellano-euskera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537Euskera-castellano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579

8 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 9: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Lehenengo argitaraldiaren aitzin-solasa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Bigarren argitaraldiaren aitzin-solasa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

1. EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Uztailaren 1eko 3/1992 Legea, Euskal Herriko Foru-Zuzenbide Zibilari buruzkoa . . 33

Eranskinak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

A) 3/1999 Legea, azaroaren 16koa, Euskal Herriko Foru Zuzenbide Zibilari bu-ruzko Legea aldatzekoa, Gipuzkoako Foru Zibilari dagokionez . . . . . . . 133

B) 2/2003 Legea, maiatzaren 7koa, izatezko bikoteak arautzekoa . . . . . . . . . . 139

Aurkibide analitikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161

Gaztelania-euskara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163Euskara-gaztelania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185

2. NAFARROAKO FORU KOMUNITATEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207

Foru Zuzenbide Zibilari buruzko Konpilazioa edo Nafarroako Foru Berria . . . . . 217

Eranskina

6/2000 Foru Legea, uztailaren 3koa, bikote egonkorrentzako berdintasun juri-dikoari buruzkoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517

Aurkibide analitikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535

Gaztelania-euskara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537Euskara-gaztelania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579

9© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 10: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 11: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Lehenengo argitaraldiaren aitzin-solasa

I. Euskara eta foru-lege zibilak

Hona hemen, liburu batera bilduak, euskara ofiziala non eta herrialde horieta-ko foru-lege zibilak, euskaraz eta gaztelaniaz emanak.

Bi dira gaur egun herrialde horiek: Euskal Autonomia Erkidegoa (Araba,Bizkaia, Gipuzkoa) eta Nafarroako Foru Komunitatea.

Azken urteotako euskararen ofizialtasunak azpimarratu du, besteak beste,foru-zuzenbideak eta euskarak betidanik izan duten berebiziko eta barne-barnekoesteka. Izan ere, zuzenbidea eta hizkuntza dira, aspaldiko esanari jarraikiz, herribaten nortasun-adierazlerik bikainenak.

Historiak, haatik, norabide bereziak eta beregainak izan ditu aipatu herri-aldeotan. Hortaz, molde desberdinak eskatzen ditu hark batean eta bestean, zuzenbi-de aplikagarria moldatzean nahiz berori euskaraz ematean.

Alfer-alferrik joko da euskarazko testu bilbatuen bila Euskal Autonomia Er-kidegoaren herrialdeetako edo Nafarroako foruetara. Errazago igarriko dira, hala-koetan, euskal hitz solteak: alkar-poderosoa, hil-burukoa (Bizkaia); ondazilegia(Gipuzkoa), langa, keleta (Nafarroa)… Oro dira erakunde juridikoen izendazioberezkoak, jatorrizko eta garai jakin bateko lekukotza sendoak.

Mentsa, argi dago, bestetik dator. XIX eta XX. mendeak izan dira, herrialdeota-ko foru-zuzenbideentzat, dema-garaiak eta proba-boladak. Harako Kode Zibilak(1889) ekarri zion Espainiari lege zibilen batuketa, gizarte oso baten asmoa zenaekintza egina.

Horren ondorioz, maldan behera foru-lege zibilak, eta, ezinaren aurrean, kodebakar baterako bidean abiatuak.

Zaragozako Biltzarra (1946) izan zuten horiek norabide-aldaketa. EspainiakoKode Zibila osatu beharra zegoen, eta egitekorik beharrena zen, irudiz, foru-legezibilak bildumetara ekartzea.

11© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 12: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Hartara, 1959. urtean, Bizkaia eta Arabako Bilduma lehena, eta Nafarroakoa,aldiz, azkena, 1973. urtean. Foru-bildumetako bi lege-testuak, beraz, prozesu jakinbateko hasiera eta amaiera, irekiera eta itxiera. Lehendabizikoa, laburra eta motza,Kode Zibilari men egitekoa. Bestea, berriz, oparo eta ugaria, Nafarroarentzat anto-lakuntza juridiko baten hezurmamitzaile eta moldatzailea.

Horien hurrengo, Espainiako Konstituzioak ekarri zuen, 1978. urtean, bertakoherrialdeon eskumena, foru-lege zibilak gorde, aldarazi eta garatzekoa. Harenakesanguratsu oso:

149. artikulua.1. Estatuari dagozkio ondorengo alor hauk:[…]8. Zibil legegintza edo bestelako deretxo bereziak diren tokietan,

Erkidego Autonomoek hauk gordetzeko, aldatzeko edo aitzinatzeko du-ten eskubidea salbu. Beti arau juridikoen aplikapen eta eraginkortasu-nari dagozkion erregelak, ezkontzarekiko erei dagozkien harreman juri-diko-zibilak, Erregistro eta Izkribu publikoen eraketa, Kontratuetakobetebeharren oinarriak, lege arteko eztabaida konpontzeko arauak,deretxoaren iturburuak finkatzea, azken kasu hontan Foru errejimenedo Deretxo berezien arauak errespetatuz.

Gera bitez, hortaz, hitzok, eurak baitira egunotan Euskal Autonomia Erki-degoak eta Nafarroak foru-lege zibiletan dituzten gaitasun berrien zimendu etahabeak, jatorrizko forutasunarekin batera.

II. Euskal Autonomia Erkidegoa

Gernikako Estatutua (1979) izan da, Euskal Autonomia Erkidegoan, foru-legezibilen euskarri berria.

Horren artikuluetan murgildu nahi izanez gero, aipamen bitzuak ditu hark,foru zibila eta horren auzitegietako aplikazioan foru-kontuak nabarmentzeko:

10. artikulua.Euskal Herriko Komunitate Autonomoak ondoko gaiei dagokienean

konpetentzia exklusiboa du:[…]5. Euskal Herria osatzen duten Herrialde Historikoen Zuzenbide Zi-

bil Foral eta berezi —idatzia nahiz ohizkoaren— kontserbazio, aldatzeeta bilakaera, bai eta beraren indarraren lurralde-barrutiaren finkape-na ere.

LEYES CIVILES FORALES

12 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 13: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

14. artikulua.1. Euskal Herriko jurisdikzio organoen konpetentzia ondoko haue-

tara hedatzen da:a) Zibil mailan instantzia eta gradu guztietara, Euskadiko Zuzenbi-

de Zibil Foralaren gaietan kasazio eta berrikusketazko errekurtsoakbarne direlarik.

Bazen, horien ondorioz, legegintzan nahiz auzitegiaren gorabeheretan, foru--lege zibilei eusteko modua. Horren itzalpean argitaratu ziren, hurrenez hurren,apirilaren 18ko 6/1988 Legea, foruzko herri-legea zati baten aldatzezkoa (EHAA,1988ko apirilaren 12koa), eta, gero, uztailaren 1eko 3/1992 Legea, Euskal HerrikoForu-Zuzenbide Zibilari buruzkoa (EHAA, 153. zk., 1992ko abuztuaren 7koa).Osagarria izan zuen azken horrek, azaroaren 16ko 3/1999 Legearen bidez (EHAA,249. zk., 1999ko abenduaren 30ekoa), horretara bildu baitziren Gipuzkoako foruzuzenbidearen ezaugarriak.

Argitalpen horietan, esan legez, testuak elebidunak dira. Euskara batuaz etagaztelaniaz datoz testuok1. Bi lege-testu horien artean gerta daitezkeen nondik no-rako eta hizkuntza-tankera desberdinak, ondorenez, azpiraturik geratzen dira, al-dizkari ofizialean aldarrikaturiko testu baliodunaren menpe.

1992. urteko lege horrek, nolanahi ere, euskararekiko arrangura berezia era-kutsi zuen bere zioen azalpenean:

Aparteko ahalegina egin da lege honen euskarari dagokionez, itzul-pena izan beharrean benetan «euskarazkoa» izan dadin, Foru-Zuzenbi-de pribatuan euskarari bere legebidezko eremua eman nahi izan zaiola.Horretarako erabilitako erizpidea hauxe izan da: arlo honetan herri-hiz-keran erabili izan diren hitzak («alkar-poderosoa», «bide-zorrak») etaaurretik datozenak («hil-burukoa») jaso eta gaurregun euskarak lege-gintza-arloan izandako harremanen eraginez sortutako esamoldeekinbatera erabiltzea, testuan berezko barne-egokitasuna eta borobiltasunalortzeko asmoz.

Beste alde batetik, euskararen eta Foru-Zuzenbidearen arteko lotu-ra lortzeko, lege honen eraginpekoak izan daitezkeenei Foru Zibil hone-tako ekintzak eta hitzarmenak euskaraz egiteko eskubidea aitortzen zaie,horren ondorenez sor litezkeen egoerak arautuz (15. atala). Foru-Zuzen-bide pribatuaren eremuan euskararen normalkuntzarako urrats garran-tzitsua ematea ekarriko du guzti horrek, horretan ez dago zalantzarik,lehenengoz elkartzen bait dira testu berean (1988.eko martxoko legea

FORU-LEGE ZIBILAK

13

1 3/1992 Legearen testua bizkaieraz ere argitaratu zen (ontzat emandako bizkaierako idazkera:EHAA, 153. zk., 1992ko abuztuaren 7koa, 7034.etik 7077.erako orrialdeak).

© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 14: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

salbuetsita) Euskal Herriaren berezitasunetako bi: bere hizkuntza etabere Zuzenbide pribatua.

Labur-zurrean esateko, bistan da 3/1992 Legeak irauli egin duela Araba, Biz-kaia eta Gipuzkoako foru-zuzenbide zibilaren egoera. Aldi berean, jarduneko era-gina, Euskal Herriko Auzitegi Nagusiko jurisprudentzia eta ikerketa teoriko nahizunibertsitatekoa gorantz datoz, foru-zuzenbidearen corpus baten osaeran. Horrekdakar, besterik gabe, etorkizunerako gogo bizia Euskal Autonomia Erkidegoaren-tzat, lege-batuketa eragin dezakeena, betiere ohiko izan dituen erakundeen ingu-ruan asmatua eta girotua, eta Euskal Autonomia Erkidego osora zabaldua.

III. Nafarroako Foru Komunitatea

Nafarroako Foru Berria, lehen esan legez, 1973. urtekoa da. Testua bera ereberezi-berezia izan zen, osatze eta egiteari buruzko gorabeheretan, estatuaren bu-ruzagiak bereganatu baitzituen Nafarroako testuaren onestea eta aldarrikatzea.Bestalde, testuaren edukiak eta araubide zehatz bezain luzeak gorpuztu zuten Na-farroako foru-zuzenbidea, XX. mende azkenaren aurrean.

Ex nihilo baino, testu hau aurreko eta aspaldiko bilakaera juridiko batetik ze-torren. Nafarroako Erresuma zaharrak tradizio juridiko aberats eta etengabea zuen,XIX. mende arte gutxienez. Hortik, esaterako, lege-testu horrek aldarrikatzen duentradizio juridikoaren aitortza, lege-iturburuen artean. Hori, eta, era berean, ohitu-rari lege-iturburu nagusi legez egin zitzaion aipamena, bat-batera datoz Nafarroa-ko historia juridikoarekin.

Argitalpen honek testuaren barruan hartzen ditu 1973. urteko testua eta on-dorengo eraldaketak, besteak beste, abenduaren 26ko 19/1975 Dekretu-Legea,abenduaren 5eko 38/1978 Errege Dekretu-Legea eta apirilaren 1eko 5/1987 ForuLegea. Orobat, eranskin gisa, Nafarroako legeria zibil berria, hain zuzen ere, uz-tailaren 3ko 6/2000 Foru Legea, Bikote Egonkorrentzako Berdintasun Juridikoariburuzkoa.

Lege berriak, Nafarroako foru-zuzenbidean, eta Nafarroako legegintza-bote-rea, foru-zuzenbideari buruzko gaietan, ageri-agerikoa. Osterantzeko aldarteak ereforuaren aplikazioan, auzitegi nahiz epaitegietan. Horretarako bidea eta esku--emaileak, bistan da, Foru Hobetzearen aginduak (1982):

48. artikulua.1. Nafarroak eskumen osoa du Foru zuzenbide Zibilaren alorrean.2. Indarra duen Foru Zuzenbide Zibilaren Bilduma edo Nafarroako

Foru Berriaren zainketa, aldaketa eta garapena, foru lege bidez eginenda behar izanez gero.

LEYES CIVILES FORALES

14 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 15: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

61. artikulua1. Nafarroan kokaturiko organo jurisdikzionalaren eskumen dira:a) Arlo zibilean, instantzia eta gradu guztiak, Nafarroako Foru Zu-

zenbide Zibilaren gaietan kasazio eta berrikuspen errekurtsoak barnedirela.

1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu da euskaraz etagaztelaniaz (NAO, 82. zk., 2000ko uztailaren 7koa), eta, horren ondorioz, argital-pen ofiziala hona ekartzeko modukoa izan da, arestian aipatu irizpide berberarimen eginez.

1973. urteko testua euskaratzeak koordinazio-lana ekarri du. Batetik, lehenzirriborroa, Deustuko Unibertsitatearen Euskal Gaien Institutuaren bidez. Horre-tan aritu dira bertako irakasleak: Begoña Landa, Gotzon Lobera, Andres Urrutiaeta Esther Urrutia. Bestetik ere, Nafarroaren ekarria, hango Parlamentuko itzul-tzaileek eta Nafarroako Gobernuko Itzulpen Ataleko zenbait itzultzailek mamitua.Horretatik at, aintzat hartzekoa antropologia (José María Satrustegi), toponimiaeta onomastika (Andrés Iñigo), eta Nafarroako zuzenbide zibileko adituen lana(Patxi Zabaleta), puntu zenbait argitzeko. Esan gabe doa horiek, arloarekin batera,nafar euskara ere sakon ezagutzen dutela. Eurak izan dira euskal izenak argitu dizkigu-tenak (bazkalekuak, fazeriak, iralekuak, kontzeju-jabaria, kanpoko auzotartasu-nak…). HAEE-IVAPen eragina ere nabari-nabaria. Bera izan da testu hauek elebitan emateko bultzada egin duena, baliabide ekonomikoen hornikuntza barne.Erakunde horren Itzultzaileen Zerbitzu Ofizialaren ekarria ere azpimarratu behar,hiztegi eta joskeraren inguruan. Hala mamitu da foru-bildumaren testu euskaldu-na. Elkar-laguntzaren bidez, bakoitzari zor zaiona alboratzeke, batzuen eta besteenirizpideak bateratuz.

IV. Argitalpenaren nondik norakoak

Argitalpena bi zutabetan eman da, eta zutabe bakoitzak hizkuntza bakarra da-rama. Lehendik dugun eskarmentua gogoan hartu eta Zigor Kodearen argitalpenelebidunerako egokitu genuen molde berberari eutsi diogu, erabiltzaileak eskuraizan ditzan gaztelaniazko eta euskarazko testuak.

Geroenean, ohiko den legez, aurkibide analitikoak eta hiztegi bikoitzak datoz,bi hizkuntzen arteko norabideak eta bidegurutzeak egokiturik.

Ezin utz aipatu gabe, hainbat ikerleren lana: José Yanguas y Miranda, Boni-facio Etxegarai, Manuel Lekuona, Julio Caro Baroja, José Luis Lizundia, AbelMuniategi… Horiek sekulakoa ondu dute foru-zuzenbidean euskal hitzen aztar-nak bilatzeko. Horiei zor dieguna aitor bedi eta esan dezagun, berebat, gogoanizan dugula, lan honetan, bi hizkuntza ofizialei zor zaien begirunea. Halako gaie-

FORU-LEGE ZIBILAK

15© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 16: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

tan gutxi dira hain aproposak, zuzenbidearen munduan, foru-legearenak eta euska-rarenak bezalakoak. Lokarri sakonak dituzte horiek, aspaldikoak eta oraingokoak,lehen esan legez.

Gure aldetik, obrak mintzo. Euskarak eta foru-lege zibilak bat egin dute, his-torian lehendabizikoz. Horiek genituen helburu eta eginkizun. Lortu ditugun alaez, eragile juridikoek esango dute. Hona gure lana, guztiontzat onuragarri eta era-bilgarri izan nahi duena.

Egileak

LEYES CIVILES FORALES

16 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 17: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Prólogo a la primera edición

I. El euskera y las leyes civiles forales

He aquí, reunidos en un solo volumen, los textos bilingües (euskera-castella-no) de derecho civil foral de los territorios de la Comunidad Autónoma del PaísVasco (Araba, Bizkaia y Gipuzkoa) y la Comunidad Foral de Navarra, donde lalengua vasca goza, en todo o en parte, del estatus de cooficialidad.

Esa reciente cooficialidad, junto con el hecho de la vigencia actual del dere-cho civil foral, nos ponen de relieve la íntima conexión que desde tiempos inme-moriales ha existido entre esos dos elementos, lengua y derecho civil propio, conla personalidad propia de cada uno de estos territorios.

La historia, sin embargo, difiere en cada uno de ellos, por lo que requiere untratamiento distinto, tanto en lo relativo a las características del derecho aplicable,como a su configuración en euskera.

En efecto, ni en los territorios de la Comunidad Autónoma Vasca, ni en laComunidad Foral de Navarra, se escribieron los textos jurídicos en euskera, lo queno obsta a que palabras e instituciones designadas en euskera aparezcan con ciertafrecuencia en dichos textos: alkar-erosoa, hil-burukoa (en Bizkaia); ondazilegia(en Gipuzkoa), langa, keleta (en Navarra)… Todos ellas son expresiones propiasy originales, testimonio de un pasado concreto.

De todas formas, las verdaderas lagunas o carencias se deben a otros motivos.Los siglos XIX y XX fueron épocas de continuas luchas y conflictos en los territo-rios dotados de derecho civil propio. El Código Civil (1889) supuso para el estadoespañol la recopilación unificadora de leyes civiles, con lo cual se hizo realidad unsueño perseguido a lo largo de todo el siglo.

Como consecuencia de ese proceso de compilación, comenzó la decadenciade los derechos civiles propios, situados en una vía inexorable de convergenciahacia el código único.

17© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 18: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

En el Congreso de Zaragoza (1946), se produjo un importante cambio en esatendencia. Efectivamente, había que enriquecer el Código civil, y, para ello, la la-bor más apremiante era la redacción de compilaciones que recogieran las leyes ci-viles forales.

En esa línea, en 1959, la compilación de Araba y Bizkaia resultó ser pionera.Por el contrario, la compilación de Navarra cerró el ciclo, puesto que se publicó laúltima, en 1973. Por tanto, en el proceso de redacción de compilaciones forales,una marcó el inicio, la apertura, y la otra trajo consigo la culminación o cierre deese proceso. La primera de ellas es breve y concisa, en una clara subordinacióncon respecto al Código Civil. La otra, sin embargo, es rica y prolija, y ha vertebra-do y configurado todo un sistema judírico propio para el territorio de Navarra.

En 1978, la Constitución española reconoció a estos territorios la competen-cia para conservar, modificar y desarrollar sus propias leyes forales. Sus palabrasresultan muy expresivas:

Artículo 149.1. El Estado tiene competencia exclusiva sobre las siguientes mate-

rias:[…]8. Legislación civil, sin perjuicio de la conservación, modificación y

desarrollo por las Comunidades autónomas de los derechos civiles, fo-rales o especiales, allí donde existan. En todo caso, las reglas relativasa la aplicación y eficacia de las normas jurídicas, relaciones jurídico-ci-viles relativas a las formas del matrimonio, ordenación de los registrose instrumentos públicos, bases de las obligaciones contractuales, nor-mas para resolver los conflictos de leyes y determinación de las fuentesdel Derecho, con respeto, en este último caso, a las normas de derechoforal o especial.

Quede aquí constancia de dichas palabras, puesto que ellas constituyen en laactualidad, junto con la foralidad originaria, los cimientos sobre los que se susten-tan las competencias con que cuentan la Comunidad Autónoma Vasca y la Comu-nidad Foral de Navarra en materia de derecho civil foral.

II. Comunidad Autónoma del País Vasco

En la Comunidad Autónoma Vasca, el fundamento de las leyes civiles foraleses el propio Estatuto de Gernika (1979).

La lectura de su articulado permite identificar algunas de las menciones quehace el texto para subrayar, por una parte, la competencia legislativa en materiacivil foral y, por otra, en el conocimiento de los pleitos en materia foral:

LEYES CIVILES FORALES

18 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 19: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 10.La Comunidad Autónoma del País Vasco tiene competencia exclusi-

va en las siguientes materias:[…]5. Conservación, modificación y desarrollo del Derecho Civil Foral

y especial, escrito o consuetudinario propio de los Territorios Históricosque integran el País Vasco y la fijación del ámbito territorial de su vi-gencia.

Artículo 14.1. La competencia de los órganos jurisdiccionales en el País Vasco

se extiende:a) En el orden civil, a todas las instancias y grados, incluidos los

recursos de casación y de revisión en las materias del Derecho Civil Fo-ral propio del País Vasco.

Dichos artículos establecieron el fundamento legal para mantener vivas lasinstituciones forales, tanto en el ámbito legislativo, como en el ámbito jurisdiccio-nal. Al cobijo de dicho articulado, se publicaron, correlativamente, la Ley 6/1988,para la modificación parcial de la compilación foral (BOPV, 12 de abril de 1988),y, posteriormente, la Ley 3/1992, de 1 de julio, de Derecho Civil Foral del PaísVasco (BOPV, n.º 153, de 7 de agosto de 1992). Recientemente, dicha ley ha sidocompletada por la Ley 3/1999, de 16 de noviembre, que ha incorporado las espe-cialidades del derecho civil foral de Gipuzkoa (BOPV, n.º 249, de 30 de diciem-bre de 1999).

En este edición, como se ha dicho, se recoge la versión bilingüe (euskera uni-ficado-castellano) de dichos textos, tal como fueron publicados en el Boletín Ofi-cial del País Vasco1. La existencia de un texto posterior en el tiempo (1999) puedehacer surgir para el lector atento algunas discrepancias con la terminología y el es-tilo utilizado por el primer y más extenso texto (1992), discrepancias que, en todocaso, quedan subsumidas bajo el carácter de texto oficial que da a ambos la publi-cación en el Boletín Oficial del País Vasco.

En todo caso, la propia ley 3/1992 constató su preocupación por el euskera, alindicar lo siguiente en la exposición de motivos:

Cuidado especial pone esta Ley en su texto en euskera —que másque una traducción es una «versión» auténtica—, que quiere propor-cionar al euskera un espacio jurídico propio en el campo del Derecho

FORU-LEGE ZIBILAK

19

1 El texto de la ley 3/1992 se publicó, asimismo, en euskera vizcaíno (versión autorizada eneuskera vizcaíno: BOPV, n.º 153, de 7 de agosto de 1992, páginas 7034-7077).

© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 20: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

privado foral. El criterio que se sigue para conseguirlo es el de recoger,junto a términos acuñados en el habla popular en estas materias («al-kar-poderoso», «bide-zorrak»), los que tienen ya un precedente («hil-buruko»), y combinarlos con los más recientes que la práctica legislati-va está proporcionando al euskera, todo ello con el objeto de lograr unaperfección y coherencia propias en el texto.

Por otra parte, para obtener una conexión entre euskera y DerechoForal, se les reconoce a quienes están bajo el ámbito de aplicación per-sonal de esta Ley el derecho a formalizar en euskera los actos y contra-tos de este Fuero Civil, regulando algunas de las situaciones que ellopuede crear (art. 15). Todo ello, sin duda, supone un paso previo impor-tante para la normalización del euskera en el campo del Derecho foralprivado, ya que por primera vez en la historia (con la excepción de laLey de marzo de 1988) se reúnen en un texto dos de los elementos carac-terísticos del País Vasco: su lengua y su Derecho privado.

En resumen, la Ley 3/1992, a los diez años de su publicación, ha constituidoun auténtico revulsivo para el derecho civil foral de los territorios de Araba, Biz-kaia y Gipuzkoa. La aplicación práctica, la jurisprudencia del Tribunal Superiorde Justicia del País Vasco y la investigación teórica y universitaria han propiciadola elaboración de un auténtico corpus doctrinal en materia de derecho civil foralen el País Vasco que permite ya pensar en esfuerzos posteriores de unificación le-gislativa en torno a las instituciones jurídicas más significativas.

III. Comunidad Foral de Navarra

Como se ha indicado anteriormente, la Ley 1/1973, de 1 de marzo, que apro-bó la Compilación del Derecho Civil Foral de Navarra, cerró el período de lascompilaciones de derecho civil foral. El texto de 1973 fue ciertamente singular,tanto en su elaboración y aprobación por el anterior Jefe de Estado, como en suextenso contenido y minuciosa regulación del derecho civil foral navarro.

Sin embargo, el texto no nacía ex nihilo, sin más, sino que continuaba la rica tra-dición jurídica del Reino de Navarra, ininterrumpida hasta el siglo XIX, tradición jurí-dica que recoge el texto expresamente en su ley 1, dentro de ese sistema de fuentesque encabeza la costumbre, en clara consonancia con el quehacer histórico navarro.

La presente edición recoge el texto de 1973, así como las modificacionesposteriores, entre otras, el Decreto-Ley 19/1975, de 26 de diciembre, el Real De-creto-Ley 38/1978, de 5 de diciembre y la Ley Foral 5/1987, de 1 de abril. Tam-bién recoge la más reciente regulación navarra en materia de derecho civil foral,como es la Ley Foral 6/2000, de 3 de julio, para la Igualdad Jurídica de las Pare-jas Estables.

LEYES CIVILES FORALES

20 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 21: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Se promulgan, por tanto, nuevas leyes relativas al derecho foral navarro y laComunidad Foral hace uso de la competencia legislativa que le corresponde enmateria de derecho propio. Evidentemente, Navarra también ha asumido la com-petencia para la aplicación judicial de dicho derecho. Como muestra de todo ello,baste aquí recordar algunos de los artículos del Amejoramiento del Fuero (1982):

Artículo 48.1. Navarra tiene competencia exclusiva en materia de Derecho Ci-

vil Foral.2. La conservación, modificación y desarrollo de la vigente Compi-

lación del Derecho Civil Foral o Fuero Nuevo de Navarra se llevará acabo, en su caso, mediante ley foral.

Artículo 61.1. La competencia de los órganos jurisdiccionales radicados en Na-

varra se extiende:a) En el orden civil, a todas las instancias y grados, incluidos los

recursos de casación y revisión en las materias de Derecho Civil Foralde Navarra.

El texto del Fuero Nuevo de 1973 carecía de versión en euskera. La Ley Fo-ral 6/2000, de 3 de julio, para la Igualdad Jurídica de las Parejas Estables, por elcontrario, ya publicada en el Boletín Oficial de Navarra (BON, n.º 82, de 7 de ju-lio de 2000), se ha recogido a través de su versión oficial publicada en euskera,aplicando el mismo criterio indicado anteriormente.

Verter al euskera el texto de 1973 ha requerido un trabajo de coordinacióndesde la elaboración del primer borrador realizado por la Universidad de Deus-to, a través del Instituto de Estudios Vascos y los profesores de dicha universi-dad Begoña Landa, Gotzon Lobera, Andres Urrutia y Esther Urrutia, hasta re-coger las aportaciones del Servicio de Traducción, tanto del Parlamento comodel Gobierno de Navarra. Además, ha sido imprescindible el concurso de desta-cados especialistas navarros en antropología (José María Satrustegi), toponimiay onomástica (Andrés Iñigo) y derecho civil foral navarro (Patxi Zabaleta),para lograr un texto acorde con la denominación histórica en euskera de institu-ciones tales como corralizas, facerías, helechales, dominio concellar, vecinda-des foranas…, de las que en algunos casos aparecía directamente en el textocastellano la denominación en euskera, mientras que en otros no ocurría así.Las notas del Instituto Vasco de Administración Pública (IVAP-HAEE) hansido también decisivas a la hora de fijar el léxico y la sintaxis de estos textos,así como dotar al proyecto de los medios económicos necesarios para su reali-zación. Se ha configurado así un texto de consenso para todos, sin exclusionesde ninguna clase.

FORU-LEGE ZIBILAK

21© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 22: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

IV. Características de la publicación

El texto publicado consta de dos columnas, la correspondiente al castellano yla otra al euskera. La publicación previa del texto bilingüe del Código Penal / ZigorKodea en euskera y castellano ha servido de guía y referente para la preparación delpresente texto, que permite al usuario tener a su disposición los textos civiles foralesen ambos idiomas.

Asimismo, como es habitual, se han incorporado a la publicación los índicesanalíticos y glosarios de términos bilingües, a fin de que el tránsito y la búsquedaentre un idioma y otro resulten más sencillos.

Es obligado citar aquí la labor inestimable realizada por autores de sobra co-nocidos: José Yanguas y Miranda, Bonifacio Etxegarai, Manuel Lekuona, JulioCaro Baroja, José Luis Lizundia, Abel Muniategi…, labor que ha facilitado enor-memente la búsqueda de los términos vascos propios del derecho civil foral. Almismo tiempo, para la confección de este trabajo, se ha tenido muy en cuenta elrespeto debido a ambas lenguas oficiales. En el mundo del derecho, pocos temas re-sultan más apropiados, para cumplir ese objetivo, que el de las leyes civiles foralesy el euskera. Como se ha indicado anteriormente, entre ellos existen nexos deunión muy fuertes, tanto antiguos como contemporáneos.

Por nuestra parte, nada más. Que hable la obra. Por primera vez en la historia,el euskera y las leyes civiles forales se han unido. Esa ha sido nuestra intención yese es nuestro desafío. A los operadores jurídicos corresponde decir si lo hemosconseguido o no. He aquí nuestro trabajo, que pretende ser útil y provechoso paratodos.

Los autores

LEYES CIVILES FORALES

22 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 23: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Bigarren argitaraldiaren aitzin-solasa

2/2003 Legea, maiatzaren 7koa, izatezko bikoteak arautzekoa. Halakoxea dutitulua bigarren argitaraldi honetara datorren lege berriak. Izan ere, Euskal Auto-nomia Erkidegoan, lege berri honek ekarri du, zuzenbide zibilaren ikuspegitik,une berria, erkidego osoaren lurraldea eta herritarrak uztartzen dituena. Orobat,egundaino euskal foru-zuzenbide zibilak idatziz barruratu ez dituen hainbat era-kunderen lege-arauketa. Horren testua gehitu zaio (eranskin modura, B letrarekin)bigarren argitaraldi honi, lege-testuaren kontzeptu nagusiak ere aurkibide analiti-koan erakusten direla, euskal herrialde historikoen ohiko zuzenbidetik at. TestuaEuskal Herriko Agintaritza Aldizkarian bi hizkuntzetan agertua da (2003ko maia-tzak 23).

Bilbon, 2005. urteko uztailaren 1ean

23© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 24: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 25: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Prólogo a la segunda edición

La novedad más importante de esta segunda edición es la Ley 2/2003, de 7 demayo, reguladora de las parejas de hecho dentro de la Comunidad Autónoma delPaís Vasco. Esa ley ha supuesto, desde el punto de vista del derecho civil propiodel País Vasco, la apertura de un espacio civil común a todos los territorios y ha-bitantes de la Comunidad Autónoma, junto con la regulación de una serie de insti-tuciones no recogidas hasta el momento en el derecho civil foral vasco escrito. Deahí su recepción obligada en esta segunda edición (en forma de anexo, letra B) yla necesidad de situar sus conceptos en el índice analítico en un lugar diferenciadodel derecho tradicional de los territorios históricos vascos. El texto recogido enambas lenguas es el publicado en el Boletín Oficial del País Vasco (con fecha de23 de mayo de 2003).

Bilbao, a 1 de julio de 2005

25© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 26: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 27: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

1.Comunidad Autónoma del País Vasco

Ley 3/1992, de 1 de julio, del Derecho Civil Foral del País Vasco

Anexos: A) Ley 3/1999, de 16 de noviembre, de modificación de la Ley del Derecho Civil Foral

del País Vasco, en lo relativo al Fuero Civil de Gipuzkoa; B) Ley 2/2003, de 7 de mayo, reguladora de las parejas de hecho

1.Euskal Autonomia Erkidegoa

Uztailaren 1eko 3/1992 Legea, Euskal Herriko Foru-Zuzenbide Zibilari buruzkoa

Eranskinak: A) 3/1999 Legea, azaroaren 16koa, Euskal Herriko Foru Zuzenbide Zibilari buruzko

Legea aldatzekoa, Gipuzkoako Foru Zibilari dagokionez; B) 2/2003 Legea, maiatzaren 7koa, izatezko bikoteak arautzekoa

© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 28: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

1. COMUNIDAD AUTÓNOMA DEL PAÍS VASCO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Ley 3/1992, de 1 de julio, del Derecho Civil Foral del País Vasco . . . . . . . . . . . . . . . 33

Exposición de motivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Título preliminar. De las fuentes del Derecho Foral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

Libro primero. Del Fuero Civil de Bizkaia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

Título I. De la aplicacion de las normas forales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

Capítulo I. Ámbito de aplicación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

Sección I. Ámbito territorial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Sección II. Ámbito personal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

Capítulo II. De los conflictos de Leyes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

Título II. De la troncalidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65Título III. De las sucesiones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

Disposiciones generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68Capítulo I. De la sucesión testada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

Sección I. De los testamentos en general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69Sección II. Del testamento «hil-buruko» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69Sección III. Del poder testatorio y del testamento por comisario . . . . . . . 70Sección IV. Del testamento mancomunado o de hermandad . . . . . . . . . . . 75

Capítulo II. De la sucesión forzosa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76Capítulo III. De la sucesión «ab intestato» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82Capítulo IV. De los pactos sucesorios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84Capítulo V. Disposiciones comunes a las distintas formas de suceder . . . . . 87

Título IV. Del régimen de bienes en el matrimonio y de la comunicación foral 90

Capítulo I. Disposiciones generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90Capítulo II. De la comunicación foral de bienes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91Capítulo III. De la disolución del régimen de comunicación de bienes . . . . . 95

Título V. De la saca foral y demas derechos de adquisicion preferente . . . . . . 99Título VI. De las servidumbres de paso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

Libro segundo. Del Fuero Civil de Álava . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

Título I. Del Fuero de Ayala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

Capítulo I. Ámbito de aplicación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108Capítulo II. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

Sección I. De la libre disposición de bienes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109Sección II. Del usufructo poderoso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

Título II. Del Derecho Civil Foral aplicable en Llodio y Aramaio . . . . . . . . . . 112

28 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 29: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

1. EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Uztailaren 1eko 3/1992 Legea, Euskal Herriko Foru-Zuzenbide Zibilari buruzkoa . . 33

Zioen adierazpena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Atariko idazpurua. Foru-zuzenbidearen iturburuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

Lehenengo liburua. Bizkaiko Foru Zibila . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

I. idazpurua. Foru-arauen ezarpenaz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

I. atalburua. Ezarpen-eremua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

I. saila. Lurralde-eremua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60II. saila. Pertsona-eremua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

II. atalburua. Legeen gatazkak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

II. idazpurua. Tronkala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65III. idazpurua. Oinordetzak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

Erabaki orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68I. atalburua. Testamentu bidezko oinordetza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

I. saila. Testamentuak orokorrean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69II. saila. «Hil-buruko» testamentua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69III. saila. Testamentua egiteko poderea eta eskuorde-bidezko testamentua 70IV. saila. Ermandadeko edo elkarrekiko testamentua . . . . . . . . . . . . . . . . 75

II. atalburua. Derrigorrezko oinordekoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76III. atalburua. Testamenturik gabeko oinordetza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82IV. atalburua. Oinordetza itunak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84V. atalburua. Oinordetzeko erei buruzko baterako erabakiak . . . . . . . . . . . . 87

IV. idazpurua. Ezkontzaren ondasun-jaurpidea eta foru-komunikazioa . . . . . . 90

I. atalburua. Erabaki orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90II. atalburua. Ondasunen foru-komunikazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91III. atalburua. Foru-komunikazioaren jaurpidea amaitzeaz . . . . . . . . . . . . . . 95

V. idazpurua. Saka-eskubidea eta lehentasunez eskuratzeko beste eskubideak 99VI. idazpurua. Bide-zorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

Bigarren liburua. Arabako Foru Zibila . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

I. idazpurua. Aiarako forua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

I. atalburua. Ezarpen-eremua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108II. atalburua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

I. saila. Ondasunen aukerako erabilpenaz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109II. saila. Podere osoko gozamena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

II. idazpurua. Laudion eta Aramaion ezargarri den foru-zuzenbide zibila . . . 112

29© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 30: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Libro tercero. Del Fuero Civil de Guipúzcoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

Título II. Del ámbito de aplicación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

Capítulo I. Ámbito territorial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113Capítulo II. Ámbito personal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113Capítulo III. Ámbito funcional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

Título III. De la ordenación sucesoria del caserío guipuzcoano . . . . . . . . . . . . 114

Capítulo I. De la ordenación sucesoria del caserío y las limitaciones a la li-bertad de disposición por causa de muerte . . . . . . . . . . . . . . . . 114

Capítulo II. De la ordenación por comisario . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120Capítulo III. Del testamento mancomunado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124Capítulo IV. De los pactos sucesorios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

Disposiciones adicionales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129

Primera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129Segunda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129Tercera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

Disposiciones transitorias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

Primera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130Segunda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130Tercera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131Cuarta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131

Disposición derogatoria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131Disposición final . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131

Anexos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

A) Ley 3/1999, de 16 de noviembre, de modificación de la Ley del Derecho Civil Foral del País Vasco, en lo relativo al Fuero Civil de Gipuzkoa . . . . . 133

B) Ley 2/2003, de 7 de mayo, reguladora de las parejas de hecho . . . . . . . . . . . 139

Índices analíticos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161

Castellano-euskera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163Euskera-castellano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185

LEYES CIVILES FORALES

30 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 31: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Hirugarren liburua. Gipuzkoako Foru Zibila . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

II. idazpurua. Aplikazio eremua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

I. atalburua. Lurralde eremua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113II. atalburua. Pertsona eremua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113III. atalburua. Xede eremua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

III. idazpurua. Baserriko oinordetzaren ordenazioa gipuzkoan . . . . . . . . . . . . 114

I. atalburua. Baserriko oinordetzaren ordenazioa eta heriotzako kausaz xe-datzeko askatasunari ezarriko mugak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

II. atalburua. Komisario bidez ordenatzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120III. atalburua. Elkarrekiko testamentua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124IV. atalburua. Oinordetzako itunak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

Erabaki gehigarriak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129

Lehenengoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129Bigarrena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129Hirugarrena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

Aldibaterako erabakiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

Lehenengoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130Bigarrena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130Hirugarrena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131Laugarrena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131

Indargabekotze-erabakia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131Azken erabakia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131

Eranskinak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

A) 3/1999 Legea, azaroaren 16koa, Euskal Herriko Foru Zuzenbide Zibilari buruzko Legea aldatzekoa, Gipuzkoako Foru Zibilari dagokionez . . . . . . 133

B) 2/2003 Legea, maiatzaren 7koa, izatezko bikoteak arautzekoa . . . . . . . . . . 139

Aurkibide analitikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161

Gaztelania-euskara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163Euskara-gaztelania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185

FORU-LEGE ZIBILAK

31© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 32: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 33: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 3/1992, de 1 de julio, del Derecho Civil Foral

del País Vasco

EXPOSICIÓN DE MOTIVOS

La declinación del régimen foralimpidió que nuestro ordenamiento civilevolucionase al compás de los grandesavances de la técnica jurídica en los si-glos XIX y XX y, por ello, los evidentesvalores intrínsecos del Derecho Foralaparecen todavía bajo el ropaje de for-mulaciones arcaicas que es indispensa-ble actualizar, al modo que el viejoDerecho común español se moderniza-ba en el Código Civil y las numerosasleyes posteriores. Por supuesto que nobastaba con un trabajo de recopilacióno compilación, como pretendió el Con-greso de Zaragoza, sino que era obliga-da la acomodación a la técnica y a lasnecesidades de una sociedad actual.

La Constitución de 1978 supuso elfin de las limitaciones que el desarrollode las leyes forales padecía desde losDecretos de Felipe V y, en nuestro caso,desde las guerras carlistas. El art. 149.1.8permite que las Comunidades Autóno-mas puedan conservar, modificar y de-sarrollar su Derecho Civil.

«Allí donde exista», dice el precep-to constitucional. Y existe en el País

Uztailaren 1eko 3/1992 Legea,

Euskal Herriko Foru-Zuzenbide

Zibilari buruzkoa

ZIOEN ADIERAZPENA

Foru-jaurpidea gain-behera joanizanak galerazi egin zion gure araudizibilari legegintza-teknikak XIX. etaXX. mendeetan egindako aurrerapidesakonekin batera joatea eta, horregatik,Foru-Zuzenbideak berez dituen balionabarmenak aintzinako moldez jantzitaagertzen dira oraindik, moldeok egune-ratzea beharrezkoa dela. Horrela jokatuzen Espainiako zuzenbide arruntare-kin, berori berriztatu eta Kode Zibilaeta geroko hainbat lege garatu bait zi-ren. Ez zen nahikoa, noski, biltze etametaketa-lan hutsa, Zaragozako Biltza-rrak horrela jokatu nahi izan bazuenere. Ezinbestekoa zen, ordea, gaurre-gungo gizartearen teknika eta beharri-zanei egokitzea.

Foru-legeek Felipe V.aren garaieta-tik, eta gure kasuan karlistadetatik, ja-saten zituzten garapen-mugak gaindi-tzea ekarri zuen 1978.eko Konstitu-zioak, bere 149.1.8 atalak ohartematenduenaren arauera, Autonomi Elkarteekiraunerazi, aldatu eta garatu egin baitdezakete eurei dagokien Zuzenbide Zi-bila.

Konstituzioak berariazko zuzenbidezibilik «egon badagoenean» dio. Eta

33© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 34: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Vasco, en unos territorios en forma es-crita, como en Bizkaia y Álava, y enotros, como Gipuzkoa, en forma con-suetudinaria, con unos usos muy simi-lares en muchos aspectos a los del res-to del país, que se mantienen pese a lasdificultades que plantea un Derecho co-mún inspirado en principios opuestos.

El Código Civil de 1888, al respe-tar, «por ahora», el régimen de las re-giones forales, se refería expresamentetanto al Derecho escrito como al con-suetudinario, y el actual Estatuto Vas-co, concretando las competencias auto-nómicas en su art. 10.5, señala tambiénque la labor de «conservación, modifi-cación y desarrollo» del Derecho civilforal o especial afecta tanto al Derechoescrito como al consuetudinario.

El legislador vasco tiene, por tanto,la tarea de dar forma nueva, adaptar almundo de hoy, el viejo Derecho Foral,que en Bizkaia y Álava es Derecho es-crito y en Gipuzkoa es Derecho con-suetudinario como se ha dicho. Es unalabor delicada y que debe desarrollarsecon el mayor respeto a la sociedad vas-ca actual a la que ni se le puede privarde sus instituciones más queridas ni seles deben imponer las que estén caren-tes de arraigo, porque, si en otras mate-rias la necesidad puede imponer cam-bios drásticos, el Derecho Civil sola-mente avanza a través de la aceptacióndel pueblo y la asimilación general desus instituciones.

Euskal Herrian horrelakorik badagoegon. Lurralde batzuetan, Bizkaian etaAraban, idatziz mantentzen da. Bestebatzuetan, Gipuzkoan esaterako, ohitu-raz zainduta eta hainbat alorretan Eus-kal Herriko gainerantzeko lurraldeetakooso antzerako usadioei jarraituz, usa-diook iraun egiten dutela nahiz eta aur-kako oinarriak dituen Zuzenbide arrun-tak horretarako hainbat eragozpen jarri.

1888.eko Kode Zibilak «oraingoz»bere hartan uzten zuen forudun Lurral-deetako jaurpidea eta berariaz aipatzenzuen idatzizko zein ohiturazko Zuzen-bidea. Gaurregungo Euskadiko Estatu-tuak, Autonomi Elkarteari dagozkionaginpideak zehazterakoan, 10.5 ataleanadierazten denez, foruzko Zuzenbidezibila edo berariazkoa «iraunerazi, al-datu edo garatzeko» lana berdin burutudaiteke zuzenbide hori idatzizkoa izanzein ohituraz gordetakoa izan.

Horrela bada, euskal legelariek era-berritu eta gaurko mundura egokitu be-har dute Foru-Zuzenbide zaharra, Biz-kaian eta Araban idatzita iraun duena etaGipuzkoan, dagoeneko badakigunez,ohituraz baino gorde ez dena. Kontuzegin beharreko lana da eta gaur egunekoeuskal gizartearekiko begirunerik han-dienarekin burutu beharrekoa, gizartehori ezin bait daiteke maiteen dituenerakundeok gabe utzi, ezta berez erro-tuta ez dituen erakundeok gabe utzi,ezta berez errotuta ez dituen erakun-deak hartzera behartu ere, beste alorbatzuetan beharrizanak aldaketa sako-nak egitea bideratzen badu ere, Zuzen-bide zibilak ezin duelako aurrera eginherritarrak erakundeok onartu eta oro-korrean eurenganatu gabe.

LEYES CIVILES FORALES

34 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 35: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

El Parlamento Vasco, que, confor-me al art. 10.5 del Estatuto, tiene liber-tad para señalar el ámbito de aplica-ción de las instituciones forales, nopuede hacerlo arbitrariamente, y, aun-que en el futuro —según los estudioslo aconsejen y la sociedad lo recla-me—, podrá hacer modificaciones yseguramente deberá hacerlas, en estaprimera elaboración de nuestro Dere-cho, a la que se llega tras profunda me-ditación de la ley, se limita a hacer lanecesaria adaptación del Derecho anuestros tiempos, eliminando algunosanacronismos que la Compilación de1959 aún mantenía y restaurando insti-tuciones muy arraigadas de las queprescindía.

Todo ello sin perjuicio de que se fo-menten los estudios que felizmente sehan iniciado con fuerza en nuestrasUniversidades y que permitirán en unfuturo próximo nuevas reformas y mo-dificaciones legales, incluso en el ám-bito territorial, hasta lograr un DerechoCivil moderno y socialmente avanza-do. Los rasgos comunes del DerechoCivil vasco que debemos descubririrán perfilándose mejor a medida quese profundice en su conocimiento yanálisis, sin que, de momento, puedaevitarse la predominante referencia alos sistemas formulados por escrito ya sus ámbitos concretos de aplicación.

Metodología

Por las razones expuestas, el legis-lador no se considera obligado a respe-tar la sistemática y orden de la Compi-

Eusko Legebiltzarrak, Estatutuaren10.5. atalak ohartemandakoaren araue-ra, foru-erakundeen ezarpen-esparruazehazteko askatasuna du, baina ezin duezarpen-esparrurik besterik gabe alda-tu. Nahiz eta etorkizunean, egindakoazterketek eta gizarteak aldaketak egi-tea eskatuta aldatu beharra egon, ziurasko horrelakorik sartu beharra egongoda eta, gure Zuzenbidearen lehen gor-puzketa honetan, legea sakon ausnartu-ta egindakoan, ez du Zuzenbidea gau-rreguneratu besterik egiten, 1959.ekoBildumak oraindino jasotzen zituengauza zaharkituak ezabatu eta bertanagertzen ez ziran eta berez oso sustrai-turik zeuden beste erakunde batzukagertaraziz.

Edonola ere, guzti hori ez dadilaizan eragozpen gure Unibertsitateetan,zorionez, indartsu sortu diren ikerketakugaritu daitezen, euron bidez eraberritzeeta lege-aldaketak eragin bait daitezke,ezarpen-esparruan bertan ere, Zuzen-bide Zibil berriztua eta gizarte-aldetikaurreratua lortu arte. Bilatu behar ditu-gun euskal Zuzenbide Zibilaren bate-rako berezitasunak agertuz joango diraeurotan sakondu eta aztertu ahala,oraingoz idatziz dauden sistemek etaeuren ezarpen-esparru zehatzek eragindezaketen erakarpen-indarra ekidin ezi-nezkoa delarik.

Metodologia

Aipatutako arrazoiongatik, Bizkaiaeta Arabaren kasuan, Bildumaren era-keta eta atal-hurrenkera zaindu beha-

FORU-LEGE ZIBILAK

35© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 36: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

lación de 1959 para Bizkaia y Álava.Es un marco demasiado estrecho. Ha-bía que incluir instituciones vivas quela Compilación ignoró, como el testa-mento mancomunado, o dar suficientedesarrollo a otras que, como los pactossucesorios, solamente aparecen apun-tadas y se señalan sin ningún desarro-llo en el art. 11, o como el usufructopoderoso ayalés, en el que la falta dedesarrollo ha impedido de hecho suaplicación.

Resultaba asimismo inevitable unTítulo Preliminar que atendiera espe-cialmente a fijar dos puntos esencialesen materia de fuentes del Derecho: elrespeto a la costumbre, tan tradicionalen Bizkaia y Ayala, y la salvaguarda delos principios generales del Derecho,principios sin los cuales la norma jurí-dica queda desprovista de su verdaderavida. El recurso al derecho supletorio,sin atender a los principios inspiradoresdel Fuero ha permitido a alguna juris-prudencia llegar a conclusiones total-mente alejadas del sentimiento foral.

Como consecuencia, se articula eltexto en un Título Preliminar y tres li-bros de dimensión desigual, uno paraBizkaia, otro para Álava y el tercerodestinado a Gipuzkoa.

Denominación

La palabra Compilación, sin tradi-ción entre nosotros, no responde al ca-rácter y objetivos de esta Ley, que es elde hacer una total puesta al día del De-recho privado vasco. De aquí que la

rrik ez du ikusi Legegileak. Esparru es-tuegia da eta horretara mugatu beharrikez du. Bildumak aintzakotzat hartu ezzituen erakunde biziak, elkarrekin edoermandadean egindako testamentuaesaterako, sartu beharra zegoen edo ai-patu baino egiten ez zituen beste ba-tzuk, 11. atalean agertzen diren oinor-detzazko itunak edo Aiarako podereosoko gozamena adibidez, behar beste-an garatu beharra zegoen, azken horigarapen-ezagatik ez delarik benetanezargarri izan.

Ezinbestekoa zen Atariko Idazpu-rua egitea, batez ere Zuzenbideareniturburuen alorrean bi giltzarri finka-tzeko: ohiturea zaintzea, Bizkaian tra-dizio haundikoa dena, eta gure Zuzen-bidearen oinarri orokorren babesa, eurokgabe arau juridikoak bere benetazkobizitasuna galdu egiten bait du, inoizForuaren iturburuei jaramonik egin ezeta zuzenbide osogarrira jo izanagatikforu senetik guztiz urrundutako ondo-rioetara heldu izan dela epaigintza.

Horrela bada, Atariko-Idazpuruaketa luzera ezberdineko hiru Liburuk,lehenengoa Bizkaikoak, bigarrena Ara-bakoak eta hirugarrena Gipuzkoakoak,osatzen dute testua.

Aukeratutako izena

Bilduma hitza, gure artean tradizio-rik gabekoa, ez zaio egokitzen legearenhelburuari ezta izaerari ere, helburuhori euskal Zuzenbide pribatua goitik-behera eguneratzea da eta. Hortik dator

LEYES CIVILES FORALES

36 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 37: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

denominemos Ley sobre el DerechoCivil Foral del País Vasco. Civil por-que se limita al Derecho privado; Fo-ral, para distinguirlo del Derecho co-mún, y no porque resucite institucionesantiguas; y del País Vasco, por su ám-bito de aplicación, aun cuando existanterritorios de Derecho común.

Análisis de la Ley

LIBRO IDerecho Civil Foral de Bizkaia

El derecho a elaborar su propia legis-lación lo poseyó Bizkaia en todo tiempoy solamente desapareció con la decaden-cia del régimen foral. La legislación fo-ral estuvo en vigor en su plenitud hastala Compilación de 1959, que en muchosaspectos la recortó y limitó. El derecho arecuperarla en su sentido tradicional de-bemos considerarlo como un «derechohistórico» amparado en la Constitución,un derecho histórico que fue fuertemen-te afectado por la Compilación realizadaen tiempos de dictadura.

Ha parecido necesario acomodar es-tas disposiciones a nuestro tiempo, eli-minando los formalismos anacrónicosy limitando o excluyendo las disposi-ciones que no se acomodan a la socie-dad actual, como algunos aspectos dela troncalidad, e incluso introduciendo,en algún caso, disposiciones imprescin-dibles para completar el sistema, comoocurre con la ampliación de los dere-chos del cónyuge viudo, el reconoci-miento del derecho de alimentos o laprotección de los arrendatarios de fin-cas rústicas.

Euskal Herriko foru zibilari buruzkoLege izena eman izana. Zibila Zuzen-bide pribatua baino ez duelako hartzen;Foruzkoa Zuzenbide arruntetik bereiz-teko eta ez aintzinako eta ezarpen-es-parruz Euskal Herriko erakundeak ber-piztu egiten dituelako, nahiz eta Zu-zenbide arrunteko esparruak ere egon.

Legearen azterketa

LEHENENGO LIBURUA

Bizkaiko foru-zuzenbide zibila

Bizkaiak betidanik izan du bere le-geria egiteko eskubidea eta foru-jaur-pidea behera etorri zenean baino ezzuen hori galdu. Foru-legeria indarreanegon zen bere osotasunean 1959. urte-ko Bilduma egin zen arte, honek moztueta murriztu egiten zuela hainbat arlo-tan. Ohizko foru-legeria berreskuratze-ko eskubidea Konstituzioak babestu-riko «jatorrizko eskubidetzat» hartubehar dugu, diktadura-garaietan egin-dako Bilduma horrek sakon erasotakojatorrizko eskubidea.

Erabakiok gaurregunera egokitzeabeharrezkotzat jo izan da, aintzinakoiharduerak aldenduz eta gaurko gizar-teari ondo egokitzen ez zaizkion eraba-kiak mugatuz edo kenduz, esate bate-rako tronkalaren gorabehera batzuk,edo inoiz, sistema osatzeko derrigo-rrezko erabaki batzuk gehituz, adibi-dez, gizonezko alargunen eskubideakugaritzeari, mantenu-beharra aitortzea-ri edo baserrietako errentariak babes-teari dagokionean.

FORU-LEGE ZIBILAK

37© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 38: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

No se ha redactado un Código en elsentido de una ley totalizadora de to-das las instituciones conocidas en ma-teria civil, sino que la Ley se limita acumplir el mandato constitucional yestatutario que permite la conserva-ción, modificación y desarrollo denuestro Derecho Foral, y en este casoel vizcaíno. En realidad, iniciamos unproceso que no va a anquilosar las ins-tituciones, sino que las va a mantenervivas y abiertas a los cambios que se-guramente va a imponer la necesariatarea de investigación y la decidida vo-luntad de progreso que alimenta la so-ciedad vizcaína.

La existencia de ordenamientos ci-viles muy diversos en Europa, algunosde ellos más cercanos a nuestras insti-tuciones vizcaínas y vascas, es una rea-lidad enriquecedora, y el hecho de quealgunas instituciones se mantengan di-ferenciadas respecto al Código Civil esuna nota de contraste que, en el futuro,permite esperar síntesis más perfectas.Conviene fijar la atención en que lasúltimas reformas del Código Civil su-ponen, en muchos casos, una aproxi-mación al Derecho Foral, y es sorpren-dente que la Ley de 24-12-1981 (RCL1982\52 y ApNDL 346), que aprobó elestatuto de la explotación familiaragraria y de los agricultores jóvenes,recoge instituciones esenciales a la leyvizcaína —como los testamentos man-comunados y «por comisario», los pac-tos sucesorios, la transmisión íntegradel patrimonio familiar, etc.— y des-conocidos en el Código Civil.

Ez da Koderik ere idatzi, arlo zibi-leko erakunde guztiak batuz egindakolegea ez bait da. Legea Konstituzioa-ren eta Estatutuaren agindua betetzeramugatzen da, eurotan gure Foru-Zu-zenbidea iraunerazi, aldatu eta garatze-ko ahalmena aitortzen dela, kasu hone-tan Bizkaikoa. Erakundeak geldierazibeharrean, bizirik eta Bizkaiko gizar-teak duen aurrera joteko borondateaketa beharrezko ikerketa-lanak seguruasko eskatuko duten aldaketei zabalikmantenduko dituen bideari lotzen ga-tzaizkio Lege honekin.

Europan araupide zibil ezberdinasko egotea, euretariko batzuk Bizkai-ko eta Euskal Herriko erakundeengan-dik hurbilago daudenak, oso aberasga-rria da zalantzarik gabe; eta erakunde-otariko batzuk Kode Zibilarekin bategin gabe irautea ezberdintasunakegon daudela erakusten duen adieraz-garria da, aurrerantzean sintesi hobeakegiteko bideak zabal ditzakeena. KodeZibilean egindako azken berrikuntzeiburuz adi egotea komeni da, arlo ba-tzutan Foru-Zuzenbidera asko hurbil-tzen delako eta harrigarria da Familia-ren baserri-ustiakuntza eta baserritargazteen Estatutoa onartu zuen 1981.ekoabenduaren 24eko Legeak Bizkai-ko legeko erakunderik garrantzitsuenak,Kode Zibilean agertu ere egiten ez zire-nak, ia hitzez hitz, bereganatzen zitue-la ikustea, esate baterako amankomu-neko edo «eskuorde-bidezko» testa-mentuak, oinordetza-itunak, familiarenondasunak osotasunean eskualdatzeaetab.

LEYES CIVILES FORALES

38 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 39: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Título IDel ámbito de aplicación

La determinación del ámbito deaplicación del Derecho Foral en Biz-kaia ha sido considerada una cuestiónbásica para la existencia misma de esteDerecho y, al mismo tiempo, un pro-blema de difícil solución, dada la evo-lución histórica de Villas y Anteigle-sias y la dificultad de identificar el te-rritorio de cada una de ellas, sobretodo en el punto crucial de la ley civilaplicable en las Villas, en las que, en lamayor parte de los casos, subsisten laszonas aforadas con las no aforadas.

La Compilación de 1959, con lascomplicadas reglas que establecen losarts. 2 y 3, contribuyó a una mayorconfusión, hasta el punto de que, a par-tir de ella, se hace difícil precisar siuna persona, fuera del núcleo de lasVillas, es o no aforada.

Además, el sistema de la Compila-ción supone una constante variación delos territorios de la zona aforada y lano aforada, por lo que la seguridad ju-rídica que reclama el art. 9.3 de laConstitución obliga a redactar reglasmás precisas, y con ese criterio, se hanredactado los arts. 6, 7 y 8 de esta LeyForal y la disposición final 1.ª, que seapoyan en la autorización legislativadel art. 10 del Estatuto de Autonomía ypretenden que el territorio aforado que-de perfectamente delimitado.

Por otro lado, la Compilación dejósin valor ni alcance la Concordia de1630, que autorizaba a las Villas de Biz-

Lehenengo idazpuruaEzarpen-eremua

Foru-Zuzenbidea Bizkaian zeineremutan ezarri behar den zehazteaZuzenbide honen izateari berari dago-kion gai oinarrizkotzat hartu da. Baina,aldi berean, arazo horrek konponbidezaila du, Hiriek eta Elizateek histo-rian zehar izan dituzten gora-beherakdirela-eta bakoitzaren barrutia bereiz-tea ez delako bat ere erreza, batez ere,eta hau oso garrantzitsua da, Hirieiezargarri zaien lege zibilari dagokio-nez, Hiririk gehienetan alde forudu-nak alde forugabekoekin batera irau-ten dutelako.

1959. urteko Bildumak nahaste haun-diagoa sortu zuen bere 2. eta 3. ataleta-ko arau marapilotsuekin, eta harrez gerozail egiten da, Hiriguneetatik kanpo, norden foruduna eta nor ez zehaztea.

Gainera, Bildumaren sistemak aldeforudunen eta forugabekoen lurraldeakbehin eta berriro aldatzen ditu. Horidela eta, eta Konstituzioaren 9.3. ata-lak eskatzen duen segurtasun juridikoaaintzakotzat hartuta, arau zehatzagoakegin beharra dago. Erizpide hau erabilida Foru-Lege honen 6, 7 eta 8. atalaketa Azken Erabakietako lehenengoaidazten, Autonomi-Estatutuaren 10. ata-lean aitortutako legegintzarako baime-nean oinarritzen direla eta forudun lu-rraldea zein den ondo zehaztuta utzinahi dutela.

Beste alde batetik, Bildumak balioeta indarrik gabe utzi zuen 1630. urtekoKonkordia. Konkordia horrek Bizkai-

FORU-LEGE ZIBILAK

39© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 40: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

kaia a reclamar la vigencia de la LeyForal en su territorio y en virtud de lacual los municipios de Elorrio (1712),Bermeo (1734), Otxandio (1818) yAreatza (1825) se acogieron al Fuero,en todo o en parte. La presente Leyrestablece la norma concordada en1630, pero actualizándola (art. 10).

En cuanto al ámbito personal de vi-gencia foral, la Ley pretende tambiénuna mayor seguridad jurídica e inclu-so una mayor igualdad, evitando algu-nas injusticias que se deducen de algunassentencias recientes, que en una inter-pretación muy restrictiva llegaron aexigir dos y hasta tres puntos de co-nexión para aplicar la Ley Foral, ano-malía totalmente contraria a las normasconflictuales que establece el TítuloPreliminar del Código Civil, habiéndo-se llegado a negar los derechos detroncalidad a un hijo porque perdió lavecindad vizcaína. Rectificando estatendencia, el art. 16 remite a las dispo-siciones de carácter general como nor-ma conflictual básica, dejando simple-mente a salvo las peculiaridades delestatuto personal de los vizcaínos noaforados.

Título IIDe la troncalidad

La más destacada peculiaridad delDerecho Civil de Bizkaia es, sin duda,el profundo arraigo del principio detroncalidad, que se manifiesta tanto enla sucesión testada como en la intesta-da, en los actos «inter vivos» o «mortiscausa», a título oneroso o lucrativo, ycon una fuerza muy superior a la que

ko Hiriei baimena ematen zien euren ba-rrutian Foru-Legea indarrean izatea es-katzeko eta horretara jokatu zuten Elo-rriok (1712), Bermeok (1734), Otxan-diok (1818) eta Areatzak (1825), Foruaoso-osoan edo zati baten aukeratuz.Lege honek berriro jartzen du indarrean1630.ean konkordatutako araua, bainaeguneratuz (10. atala).

Forua nori ezarri dela eta, horretanere segurtasun juridiko haundiagoa bi-latzen du legeak, baita berdintasunhaundiagoa ere, oraintsuko epai batzu-ren bidegabekeriak aldendu nahian.Epaiok, ulertze-modu oso murrizga-rriak erabiliaz, Foru-Legea ezartzekolotura-puntu bi eta inoiz hiru ere eska-tzera heldu ziren, Kode Zibilaren Ata-riko Idazpuruak ezartzen dituen auzie-tarako arauen aurka eginez. Horretara,inoiz gertatu da seme bati tronkaleko-tasun-eskubideak ukatzea bizkaitar he-rritasuna galdu zuelako. 16. atalak,joera hori zuzenduz, izaera orokorrekoerabakiak hartzen ditu auzietarako oina-rrizko arautzat, forugabeko bizkaita-rren estatutuaren berezitasunak beste-rik gabe salbuetsiz.

Bigarren idazpuruaTronkalekotasuna

Bizkaiko Foru-Zuzenbidearen bere-zitasunik nabarmenena tronkalekotasunasakon sustraiturik egotea da, horretan ezdago zalantzarik. Hori testamentuzkooinordetzan zein testamentugabekoanikusten da, «inter vivos» edo «mortiscausa» ekintzetan, ordainbidezkoaknahiz dohainezkoak izan. Sustraitze hori

LEYES CIVILES FORALES

40 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 41: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

se conoce en todos los países de nues-tro entorno, incluidas las regiones fora-les de la zona pirenaica.

Ello obliga a dedicar a esta institu-ción el Título II del Libro I, que definela troncalidad y sus distintos elemen-tos, pero al mismo tiempo hace un es-fuerzo para aclarar e incluso limitarsus efectos más radicales, adaptando lainstitución a las exigencias de la vidaactual.

En este sentido, se define en losarts. 17 a 20 el doble componente, per-sonal y real, de la troncalidad. La no-vedad, en el aspecto personal, es la in-clusión de los hijos adoptivos entre losparientes tronqueros, siguiendo el sen-tido de la Ley del Parlamento Vasco6/1988, de 18 marzo (LPV 1988\77), yen el aspecto real se hace una defini-ción de los bienes raíces, que se aco-moda más a la naturaleza de la tronca-lidad que la enumeración del art. 334del Código Civil, utilizada por la Com-pilación.

En las enajenaciones a título onero-so, cuando tienen como objeto los bie-nes situados en suelo urbano, el prin-cipio de troncalidad puede resultarperturbador y no se estima tan necesa-rio como en las zonas rústicas, en lasque la conservación de los caseríos esobjetivo fundamental del Fuero. Poresta razón, este Título II se completacon la norma incluida en el art. 114(Título V), que exime de los derechosde preferente adquisición y de la sacaforal el suelo urbano o urbanizable pro-gramado.

gure inguruko herrietan, Auñamendial-deko forudun herrialdeak ere barruan di-rela, ezagutzen dena baino askoz sako-nagoa da.

Hori dela eta, tronkalekotasunarenerakundeak I. Liburuaren II. Idazpuruahartzen du, tronkalekotasuna eta bereosagaiak zehaztuz. Aldi berean, bere era-ginik ertzekoenak argitzeko, eta beharbada mugatzeko, ahaleginak egiten dira,erakunde hau gaurregungo bizimoduarenbeharrizanei egokituz.

Ildo honetatik, tronkalekotasunarenosagai bikoitza, gizasemeei lotutakoaeta gauzei lotutakoa, azaltzen da 17. ata-letik 20.enera. Gizasemeei lotutakoosagaia dela eta, berrikuntza bat dau-kagu, seme-alaba ordeak tronkaleko se-nideen artean sartzea, Eusko Legebil-tzarraren 1988.eko martxoaren 18ko6/1988 Legearen arauera. Gauzei lotu-tako osagaiari buruz, zehaztu egitendira onibarrak. Zehazketa hori Bildu-man erabilitako Kode Zibileko 334. ata-leko zerrenda baino hobeto egokitzenzaio tronkalekotasunaren izaerari.

Hirilurretan kokaturiko ondasunenordainbidezko inorentzeetan tronkale-kotasuna nahaspilotsua izan daiteke etaez zaio baserrialdeetan bezain beha-rrezkoa erizten, Foruaren oinarrizkohelburua baserriaren iraupena bait da.Hori dela eta, II. Idazpuru hau 114. ata-lean (V. Idazpurua) ezarritako arauazosatzen da, lehentasunez eskuratzekoeskubideetatik eta saka-eskubidetik sal-buetsi egiten dela hirilur dena edo iza-tekotan dena.

FORU-LEGE ZIBILAK

41© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 42: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Título IIIDe las sucesiones

De las sucesiones se ocupa el Títu-lo III, que se divide en cinco Capítulos.

Debe destacarse, en el Capítulo I,la nueva regulación del testamento porcomisario o «alkar-poderoso», una delas piezas más importantes de nuestroDerecho Foral, que permite crear unfuerte derecho de viudedad y atendera una adecuada organización de la fa-milia.

En esta materia, la nueva Ley se fun-damenta en los siguientes principios:

a) Se sigue la tradición constantedel pueblo vizcaíno de consignar, en lacasi totalidad de sus capitulacionesmatrimoniales, esta institución jurídicade «alkar-poderoso» o poder testatorio.

b) Se le da a esta institución uncontenido actualizado y en consonan-cia con las situaciones ambientales dela sociedad de hoy.

c) Se refuerza la posición jurídicadel cónyuge comisario, enlazando conla costumbre anterior a la Compilación.

d) Se mantiene la posibilidad deque la sucesión hereditaria se realicede modo razonable y reflexivo median-te el testamento adecuado al momentooportuno, evitando sucesiones intesta-das motivadas muchas veces por faltade previsión.

e) Se evitan desmembraciones y di-visiones irracionales y antieconómicasdel patrimonio, reforzando así las mo-dernas disposiciones administrativasque se dictan últimamente.

Hirugarren idazpuruaOinordetzak

Oinordetzaz III. Idazpuruak dihar-du, bost Atalburutan banatzen dela.

Azpimarratzekoa da, lehenengo Atal-buruan, eskuordeko bidez eginiko testa-mentuaren edo «alkar poderosoa»renarauketa berria, gure Foru-Zuzenbidea-ren osagarririk garrantzitsuenetarikoabera. Berorri esker alargunaren eskubi-deak sendotzea eta familia egokitasunezeratzea bideratzen da.

Arlo horretan, hurrengo hauek diralege berriaren oinarriak:

a) Bizkaitarrek ia euren ezkontza--hitzarmen guztietan alkarpoderosoaedo testamentua egiteko poderea era-biltzeko izan duten etenik gabeko ohi-tureari jarraitu egiten zaio.

b) Erakunde hori eguneratu egitenda, gaurregungo gizartearen beharriza-netara egokituz.

d) Ezkontide eskuordekoaren egoe-ra juridikoa indartu egiten da, Bildumaaurretiko ohiturarekin lotuz.

e) Jaraunspeneko oinordetza zen-tzunez eta ausnartuta egiteko aukerakdirau, behar denean testamentu egokiaeginaz, askotan aurrikuspen ezagatikjazotako testamenturik gabeko oinor-detzarik izan ez dadin.

f) Ondarea zentzunik gabe eta eko-nomiaren aurka sakabanatzea eta zati-tzea eragozten da, azken aldiotan ema-ten diren administrazio-erabaki berriakindartuz.

LEYES CIVILES FORALES

42 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 43: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

f) Se redacta el contenido de estainstitución de modo atractivo, inclusopara los no aforados, que tienen a sualcance aplicar el art. 831 del CódigoCivil, cuyas sucesivas redacciones mo-dificadas van acercándolo al propio delpueblo de Bizkaia.

Y, consecuentemente, respetándo-se en toda su amplitud y con las con-sabidas limitaciones legales la capaci-dad de testar del causante y la desig-nación de comisario o apoderado, seintroducen novedades apoyadas en lacostumbre:

a) Se dota al causante de ampliacompetencia para la designación de co-misario o apoderado (art. 32).

b) Se garantiza el nombramiento,exigiendo la intervención del Notario,bien en testamento, bien en capitula-ciones matrimoniales (art. 33).

c) Se equipara la capacidad para elotorgamiento del comisario y del cau-sante (art. 34).

d) Se exige desinterés por parte delcomisario (art. 39).

e) Se vela, ahora de modo expreso,por la seguridad jurídica de la herenciayacente, regularizando la representa-ción de la misma (art. 40).

f) En la defensa de la familia, se re-gulan por primera vez las obligacionesya intuidas en la costumbre de alimen-tos de los menores e incapaces y lasrelativas a la tutela y curatela (arts. 41y 42).

g) Erakunde hau, Alkarpoderosoa,idazkera erakargarriz hornitzen da,Kode Zibilaren 831. atala erabil deza-keten forugabekoentzat eurentzat ere.Kode horren idazkera aldatuz joan da,bizkaitarrei eurei dagokienera hurbil-tzeraino.

Horrela bada, ohituretan oinarritu-tako berrikuntzak sartzen dira, oinor-detzaileak testamentua egiteko gaitasu-nak eta komisaria edo eskuordekoaizendatzekoak osotasunean dirautela,jakineko lege-mugak kontuan izanda.Hurrengoak dira berrikuntzok:

a) Oinordetzaileari eskuordekoa—komisaria edo podereduna— izen-datzeko gaitasun zabala ematen zaio(32. atala).

b) Izendapena bermatu egiten da,testamentuz zein ezkontza-hitzarme-nez, horretarako beharrezkoa dela Es-kribauak eskuartzea (33. atala).

d) Oinordekoak izendatzeko gaitasu-na berdindu egiten da eskuordekoaren-tzat eta oinordetzailearentzat (34. atala).

e) Eskuordekoak hori izateagatikirabazirik ez izatea beharrezkoa da(39. atala).

f) Oraingoan berariaz zaintzen dabanatugabeko jarauntsiaren segurtasunjuridikoa, bere ordezkari nor izangoden arautuz (40. atala).

g) Familiaren alde jokatuz, oraingo-an lehenengoz arautzen dira adingabekoedo ezgaiei mantenua eman beharrarieta tutoretza edo kuradoretza jartzea-ri dagozkienak ere, ohituretan hori egite-ko joera bazegoen-eta (41 eta 42. atalak).

FORU-LEGE ZIBILAK

43© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 44: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

g) Se regula el ejercicio del poderpara el caso de pluralidad de comisa-rios (art. 43).

h) El plazo del ejercicio del poderse regula con la amplitud característicacon que siempre se ha utilizado, frentea decisiones autoritarias que constriñenlos plazos (art. 44).

i) Con arreglo a la aplicación cons-tante de esta institución, y evitándosesituaciones embarazosas de criterioscerrados de contenido contrario, se re-gula expresamente la posibilidad deluso en varios actos de «alkar-podero-so» (art. 45).

j) Los diversos modos de uso delpoder se regulan en los arts. 46 y 47,con la peculiaridad de que el comisariocónyuge podrá revocar el uso del po-der si éste se hubiera formalizado en supropio testamento.

k) Finalmente, se regula de modoexpreso, recogiendo las actuales situa-ciones jurídicas que pueden darse, laextinción del poder (art. 48).

En la sección cuarta de este mismo tí-tulo se regula el testamento mancomuna-do o de hermandad, que la Compilaciónignoró. Esta forma de testamento, quefue mantenida en Navarra y Aragón yque vive vigorosamente en algunos Có-digos modernos, es una de las particula-ridades del Derecho de Bizkaia que lasleyes forales proclamaron y que la cos-tumbre ha mantenido sin interrupción.Por añadidura, su conservación es unaexigencia del principio de libertad civil.

El mayor inconveniente del testa-mento mancomunado, según algunos

h) Eskuordekoak bat baino gehiagoizan daitezeneko podere-erabileraarautzen da (43. atala).

i) Poderea erabiltzeko epea eskuza-baltasunez hartzen da, beti erabili izanden moduan, epeok mugatuegi bihur-tzen dituzten agindukeriazko erabakiakalde batera utziz (44. atala).

j) Berariaz arautzen da alkarpodero-soa ekintza baten baino gehiagotangauzatzeko ahalmena, erakunde horietenik gabe erabili ahal izateko eta el-karren aurkako erizpide itxiek eragin-dako egoera arazotsurik izan ez dadin(45. atala).

k) Poderearen erabilera-moduak 46eta 47. ataletan arautzen dira, eskuor-deko ezkontideak, podere hori beretestamentuan gauzatu bada, poderearenerabilera ezezta egin dezakeela.

l) Amaitzeko, berariaz arautzen dirapoderea iraungitzeko arrazoiak, gau-rregun izan daitezkeen egoera juridi-koak aintzakotzat hartuta (48. atala).

Idazpuru berorretako laugarren sai-lean testamentua elkarrekin edo er-mandadean egitea arautzen da, behino-lako Bildumak jasotzen ez zuena. Tes-tamentu-era hori, Aragoi eta Nafarroanzaindu zena eta gaurregungo Kode ba-tzutan indar-indarrean dirauena, Biz-kaiko Zuzenbidearen berezitasunetari-ko bat da, foru-legeek aldarrikatu etaohiturak etenik gabe zaindutakoa. Gai-nera, horri irauneraztea askatasun zibi-laren eskakizuna ere bada.

Elkarrekin edo ermandadean egin-dako testamentuaren eragozpenik han-

LEYES CIVILES FORALES

44 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 45: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

juristas, se refiere a su irrevocabilidad,pero la ley de Bizkaia la limitaba mu-cho, pues únicamente la mantenía si al-guno de los cónyuges otorgantes falle-ce dentro del año y día siguiente a suotorgamiento (Ley I del Título XXI).Con esta limitación se recoge en lanueva Ley esta institución, añadiendootras precisiones derivadas de la nece-sidad de recoger los avances introduci-dos por la doctrina, y, en todo caso, li-mitando la irrevocabilidad a los actosde disposición sobre bienes comunesque son los que realmente la justifican(arts. 49 a 52).

La sucesión forzosa se regula en elCapítulo II de este Título III. En su re-gulación se ha hecho un gran esfuerzopor acomodar la sucesión foral a lasexigencias de la sociedad actual, y eneste sentido es de destacar:

a) La reducción de la cuota de losascendientes a la mitad de los bienesdel testador en lugar de los cuatro quin-tos (art. 56).

b) El notable incremento de los de-rechos del cónyuge viudo. El derecholimitadísimo de usufructo que le reco-noce la Compilación, se amplía a la mi-tad de todos los bienes cuando el viudoconcurre con ascendientes o descen-dientes, y a los dos tercios si concurrecon colaterales. Sólo en último términoel usufructo puede recaer sobre bienestroncales, y en tal caso se admite la po-sibilidad de su conmutación por un ca-pital en efectivo (art. 58). Naturalmen-

dienetarikoa, legelari batzuen eritzian,aldatu ezinezkoa izatean datza. Bizkai-ko Legeak asko mugatzen zuen aldae-zintasun hori, ezkontide testamentu-egileetarikoren bat testamentu hori eginosteko urtebete eta egun bateko epe ba-rruan hilez gero baino ez bait zuenmantentzen (XXI. Idazpuruko I. Le-gea). Erakunde hori aipatutako mugahorrekin jasotzen da legean, adituekekarritako beste aurrerapen batzuk jasobeharretik eratorritako beste zehaztasunbatzuk gehituz, aldatu ezinezkotasunabienak izandako ondasunenei buruzerabakitzera mugatuz, ondasunok dire-lako hori holan izatearen benetazkoarrazoia (49. ataletik 52.era).

Derrigorrezko ondorengotza III. Idaz-puru horretako II. Atalburuan arautzenda. Berori idazterakoan ahalegin bere-zia egin da foruzko ondorengotza gau-rregungo gizartearen beharrizanei ego-kitzeko, eta alde horretatik hurrengohauek azpimarra genitzake:

a) Aurrekoei dagokiena testamentu-egilearen ondasunen erdia izaterainogutxitzen da, bostetik lau izan beharrean(56. atala).

b) Nabarmen gehitzen dira ezkonti-de alargunaren eskubideak. Bildumanaitortzen zaion gozamen-eskubide hainmurriztu hori handitu egiten da, alar-guna ondorengoekin eta aurrekoekinbatera badago ondasun guztien erdiraheltzeraino, eta hirutik bira alboko se-nideekin batera badago. Besterik ezeanbaino ezin dezake gozamenik izantronkaleko ondasunetatik, eta holako-rik jazoko balitz, onartzen da ondasu-nok dirutan emandako kapitalaren tru-

FORU-LEGE ZIBILAK

45© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 46: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

te, estos derechos se extinguen en loscasos de quiebra del matrimonio pornulidad, separación o divorcio.

En el art. 61 se admite también laposibilidad de legar al cónyuge el usu-fructo universal de todos los bienes.

c) Se simplifican las formalidadesdel apartamiento (art. 54).

d) Se regula el derecho de alimen-tos de los descendientes (art. 66), sinhacer distinción entre las clases de fi-liación, incluyendo, a todos los efec-tos, los hijos adoptivos (art. 53).

e) El art. 62 cubre el vacío de laCompilación Foral dictando normaspara el cálculo de la legítima, y la com-putación y colación de donaciones.

En la sucesión «ab intestato» (Capí-tulo III del Título III) la innovaciónmás importante es también la supre-sión de la distinción entre las diversasclases de hijos (art. 67).

El derecho de representación, limita-do actualmente a la línea descendente,se ha considerado oportuno extenderloa la línea colateral, pero únicamente enel caso de concurrencia de hermanoscon hijos de hermanos (art. 72). Se si-gue así el criterio de la comisión redac-tora del primer proyecto del apéndice,que invocaba una reiterada prácticaconsuetudinaria.

A falta de parientes en la línea rectao en la colateral hasta el cuarto grado,

ke aldatzea ere (58. atala). Edonola ereeskubideok iraungi egiten dira ezkon-tzaren banantze, baliogabekotze edodibortzioa dela eta, ezkontzak porroteginez gero.

61. atalean ondasun guztien goza-mena ezkontideari uzteko aukera ereonartzen da.

d) Oinordekoak baztertzeko egin be-harrekoak erreztu egiten dira (54. atala).

e) Ondorengoen mantenu-eskubideaarautzen da (66. atala), seme-alaba mo-ten arteko bereizkuntzarik egin gabe,seme-alaba ordeak ere horren barruansartuaz ondorio guztietarako (53. atala).

f) 62. atalak Foru-Bildumaren hutsu-nea betetzen du seniparteari dagokionzatia ateratzeko arauak emanaz, baitadohaintzak zenbatgarritzekoak eta ja-rauntsira itzuli beharreko ondasunakzehaztekoak ere.

Testamenturik gabeko ondorengo-tzan (III. Idazpuruko III. Atalburua) be-rrikuntzarik garrantzitsuena seme-alabamoten arteko bereizkuntza kentzea da(67. atala).

Ordezkotza-eskubidea, gaurregunbeherantzako belaun-lerroari mugatutadagoena, alboko belaun-lerrora ere za-baltzeari ondo eritzi zaio, baina neba-arrebak neba-arreben seme-alabekinbatera direnean baino ez (72. atala).Horrela jokatuta lehenengo eranskina-ren egitasmoa atondu zuen batzordea-ren erizpideari jarraitzen zaio, ohiturakbehin eta berriz erakusten zuen horiaintzakotzat hartuta.

Testamenturik gabeko jarauntsie-tan, zuzeneko edo alboko belaun-le-

LEYES CIVILES FORALES

46 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 47: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

la sucesión intestada se defiere a favorde la Diputación Foral correspondiente(art. 73).

En el Capítulo IV, y bajo el epígra-fe «de los pactos sucesorios», se regu-lan diversas formas de sucesión con-tractual, de gran arraigo en la vida viz-caína, que solamente aparecen aludidasen el art. 11 de la Compilación actual,sin hacer ningún desarrollo de esta ma-teria. No solamente la doctrina semuestra cada día más abierta a los pac-tos sucesorios, sino que el propio Có-digo Civil, en las sucesivas reformas,tiende a suavizar su rígido criterio prohi-bitivo inicial.

El principio de libertad civil, inspi-rador de las leyes y costumbres forales,y los antecedentes documentales deBizkaia, en los que los pactos suceso-rios son la forma más frecuente detransmisión del caserío, obligan a suregulación legal, no bastando con lasimple indicación que hacía el art. 11de la Compilación.

El caso más importante de sucesiónpactada es, por supuesto, el que se es-tablece en capítulos matrimoniales,pero también es frecuente en escriturade donación, y así se recoge en el pro-yecto (art. 74).

Se han tenido que analizar tambiénlos tipos de pacto más importantes (almargen del instrumento en que consten),y por ello se regulan con cierta atenciónla donación universal con transmi-sión de bienes de presente o con eficacia«post mortem» así como las donacionesde bienes singulares (arts. 76 a 78).

rroan laugarren belaunaldira heldu etasenitartekorik ez badago, dagokienForu Aldundiaren eskuetara igarokoda (73. atala).

IV. Atalburuan, eta «Oinordetza-Itunak» izenburupean, itun-bidezko oi-nordetza-era batzuk arautzen dira, biz-kaitarren artean ondo sustraituta egonarren gaurregungo Bilduman 11. ata-lean aipatu baino egiten ez direnak,arlo horretan gehiago sakondu gabe.Oinordetza-itunok direla-eta adituakgero eta aldekoago agertu ezeze KodeZibila bera ere, elkarren ostean eginda-ko aldaketetan, hasieran horrelakoakeragozteko zuen erizpide gogorra bi-gunduz joan da.

Askatasun zibilarekiko begiruneak,foruzko lege eta ohituren eragilea de-nak, eta Bizkaian agiri-bidez datozki-gunetan baserria eskualdatzeko erarikerabiliena oinordetza-itunak izateak,beharrezko egiten dute itunok legezarautzea, Bildumaren 11. atalak egitenzuen aipamen hutsa nahiko ez delarik.

Ezkontza-hitzarmenak oinordetza-itunik garrantzitsuenak dira, jakina,baina dohaintzarako eskriturak ere sa-rri egiten dira eta horrela jasotzen daegitasmoan (74. atala).

Itun motarik garrantzitsuenak ereaztertu egin behar izan dira (non ager-tzen diren alde batera utzita) eta horre-gatik arreta bereziaz arautzen da onda-sunak unean bertan zein izendatzaileahil ostean eskualdatuz egindako onda-sun guztien dohaintza, baita jakinekoondasunena ere (76. ataletik 78.era).

FORU-LEGE ZIBILAK

47© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 48: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Resultaba también ineludible hacerreferencia en este lugar a la comunidadde vida o asociación familiar que, muycomúnmente, se establece entre donan-tes y donatarios, el matrimonio joven yel matrimonio viejo, cuando se trans-mite un caserío u otra explotación ru-ral. Se ha tratado de recoger esta insti-tución atendiendo a los usos vigentes(art. 82).

Las reservas y reversiones se re-gulan en el Capítulo V del mismo Títu-lo III, bajo el epígrafe de «Disposicio-nes comunes a las distintas formas desuceder». En primer lugar se recoge lareserva del art. 811 del Código Civil,pero acomodándola a la aplicación quepuede tener en Bizkaia, esto es, limita-da a los bienes no troncales (art. 84).

Los arts. 85, 86 y 87 recogen, conleves modificaciones, la reserva relati-va a los bienes ganados durante el ma-trimonio (art. 85), la que se refiere alos bienes troncales recibidos del patri-monio del cónyuge premuerto al disol-verse la comunicación foral (art. 86) yla de los bienes donados o dotadospara un matrimonio (art. 87).

Asimismo, se incorpora en el art.88 una reserva, paralela a la del art. 968del Código Civil, respecto a los bienesno troncales.

El art. 90 admite la posibilidad deque el reservista pueda designar suce-sor entre los reservatarios. Y cierra elcapítulo el art. 92, regulando el dere-cho de reversión de los bienes donadoscon carga de alimentos.

Baserria edo baserri-ustiakuntzarenbat eskualdatzen denean sarri askotanagertzen da dohaintza-emaile eta har-tzaileen arteko lotura, hau da, ezkontidegazte eta ezkontide zaharrak elkarrekinbizi eta osatutako familia-elkartea, etaezinbestekoa zen hori ere aintzakotzathartzea. Lege-erakunde hori ere sartunahi izan da dirauen ohiturari jarraituz(82. atala).

Inorentzako gordetzeak eta itzul-tzeak III. Idazpuru horren V. Atalbu-ruan arautzen dira «Oinordetzeko ereiburuzko baterako erabakiak» izenburu-pean. Lehenengo eta behin Kode Zibi-lean, 811. atalean, agertzen den inoren-tzako gordetzea jasoten da, baina Biz-kaian izan dezakeen erabileraraegokituta, hau da, tronkaleko ez direnondasunei mugatuta (84. atala).

85, 86 eta 87. ataletan ezkontza-al-dian irabazitako ondasunak inorentzakogordetzea (85. atala), foru-komunika-zioa desegitean aurrez hildako ezkonti-dearen ondaretik etorritako tronkalekoondasunak (86. atala) eta ezkontzaga-tik edo ezkonsaritzat emandako onda-sunak (87. atala) jasotzen dira, aldake-ta txikiekin.

Era berean, tronkaleko ez diren on-dasunetarako, inorentzako gordetzeasartzen da 88. atalean, Kode Zibileko968. atalean agertzen denaren pareanjoanda.

90. atalaren arauera, gordetzaileakgordetakoaren hartzaileen artean izen-da dezake oinordekoa. Atalburua 92.atalean amaitzen da, mantenu beharrazemandako ondasunak itzultzeko esku-bidea arautzen dela bertan.

LEYES CIVILES FORALES

48 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 49: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Título IVDel régimen de bienes en el matrimonio

A este tema se dedica el Título IV.

Siguiendo el criterio de la Ley delParlamento Vasco 6/1988, de 18 marzo,se declara el derecho, muy acorde conla libertad civil que inspira el sistemaforal, de pactar el régimen económicomatrimonial o modificarlo libremen-te, antes o después de su celebración(art. 93).

Se elimina toda discriminación porrazón de sexo, incluso cuando se tratade determinar el régimen de bienes enel caso de que los cónyuges tengan ve-cindad diferente (art. 94). El criterio deeste artículo de la Ley coincide con lareciente reforma del Código Civil enmateria de vecindad civil.

El régimen legal de comunicaciónde bienes queda extinguido en los ca-sos de separación, nulidad o divorcio,y también mediante pacto (art. 95).

Varios preceptos aclaran la dis-tinción entre bienes ganados y bienesprocedentes de cada cónyuge y pre-cisan su régimen jurídico (arts. 97 a102), manteniéndose la exigencia foraldel consentimiento conjunto de amboscónyuges en los actos de disposición(art. 99).

En los supuestos de disolución delmatrimonio por muerte de uno de loscónyuges, la presente Ley sigue la nor-ma foral que distingue entre el supues-to de que haya hijos comunes y el deque no los haya.

Laugarren idazpuruaEzkontzaren ondasunen jaurpidea

Horixe da IV. Idazpuruaren gaia.

Eusko Legebiltzarraren 1988.ekomartxoaren 18ko 6/1988 Legearen eriz-pideari jarraituz, ezkontzaren ondasunenjaurpidea, ezkontza aurretik zein ostean,ituntzeko edo berori askatasunez alda-tzeko eskubidea aitortzen da, foru-sis-temaren eragile den askatasun zibilare-kin neurri handi baten bat datorrena(93. atala).

Andrazkoen eta gizonezkoen artekoedozein bazterkeria ezabatu egiten da,ezkontideek herritasun bera ez dute-nean ondasunen jaurpidea zehaztekokasuan bertan ere bai (94. atala). Legea-ren atal hori bat dator Kode Zibilarenoraintsuko aldaketak herritasun zibila-ren arloan emandako erizpidearekin.

Foru-komunikazioaren legezko jaur-pidea amaitu egiten da ezkontideak ba-nandu zein dibortziatu egiten badira edoezkontza baliogabekotzat joaz gero, bai-ta itunez erabakiz gero ere (95. atala).

Arauren batzuk bereiztu egiten di-tuzte irabazpidezko ondasunak eta ez-kontide bakoitzak ekarritakoak eta eurenlege-jaurpidea zehazten dute (97.etik102. atalera), ondasunei buruz erabaki-tzeko ezkontide bien foruaren arauerakooneritzia ezinbestekoa dela (99. atala).

Ezkontza ezkontideren bat hiltzea-gatik amaitzen denean seme-alabakbienak izatea edo ez izatea bereiztenduen foru-arauari jarraitzen dio legehonek.

FORU-LEGE ZIBILAK

49© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 50: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Habiendo hijos comunes, la comu-nicación se consolida (art. 104) y seestablece una comunidad hereditariaentre el viudo y los sucesores del pre-muerto hasta la división y adjudicaciónde los bienes; pero el cónyuge designa-do comisario puede adjudicarse la mi-tad de todos y cada uno de los bienes(art. 106) y tendrá además el usufructode todo el caudal (art. 105).

En los casos en los que el matrimo-nio se disuelva por sentencia de nuli-dad, separación o divorcio, o cuandono haya hijos comunes, la comunica-ción se disuelve por un sistema similara la sociedad de gananciales (art. 109),aunque, en el último caso, el viudoconserva algunos derechos de hondaraigambre foral (art. 110).

Título VDe los derechos

de adqusición preferente

Este tema merece una atención es-pecial del legislador, pues suele seruno de los motivos de crítica del siste-ma foral, ante los abusos que puedendarse cuando se utiliza el derecho desaca con fines de pura especulación.Por esta razón, esta Ley se ocupa derestringir en algunos aspectos talesefectos perniciosos, al mismo tiempoque simplifica el ejercicio de los dere-chos troncales para lograr que se ajus-ten únicamente a la finalidad foral demantener el bien troncal en la familiatroncal.

Bien seme-alabak egonez gero, fin-katu egiten da foru-komunikazioa(104. atala) eta jaraunspeneko erkidegoegiten da alargunaren eta hildakoarenseme-alaben artean ondasunak banatueta esleitu arte; edonola ere eskuorde-ko izendatutako ezkontideak ondasunguztien erdia eslei diezaioke bere bu-ruari (106. atala) eta, horrez gain, on-dasuntza guztiaren gozamena ere izan-go du (105. atala).

Ezkontzaren banantze, baliogabe-kotze edo dibortzio-epairen bategatikezkontza amaituz gero edo ezkontidebien seme-alabarik ez bada, foru-ko-munikazioa ezabatu egiten da horre-lakoetarako irabazpidezko jaurpideanerabilitakoaren antzeko sistemari ja-rraituz (109. atala). Dena dela, azkenkasu horretan, foru-tradizioan ondosustraitutako eskubide batzuk oraindikere baditu alargunak (110. atala).

Bosgarren idazpuruaLehentasunez

eskuratzeko eskubideak

Legegileak arreta berezia jarri be-har du gai honetan, foru-sistemak jasa-ten dituen kritiken arrazoietariko batizaten bait da, saka-eskubidea espeku-lazio hutserako erabiltzean egon dai-tezkeen gehiegikeriengatik. Horregatikbada, txarrerako eragina duten horrela-ko batzuk mugatu egiten ditu legeak,eta tronkaleko eskubideak erabiltzeaere erreztu bide batez, tronkaleko on-dasunak tronkaleko familian irauteabaino izan ez dadin eskubideon foruz-ko helburu bakarra.

LEYES CIVILES FORALES

50 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 51: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Con estos propósitos se estableceninnovaciones importantes que afectan,en primer término, a los titulares y conobjeto de los derechos de adquisiciónpreferente:

a) En cuanto a los titulares, el art. 126extiende el derecho de preferente ad-quisición a favor del arrendatario cuyocontrato tenga más de cuarenta años devigencia, con preferencia sobre parien-tes colaterales.

Una de las más arraigadas costum-bres es la que permite al arrendatariodisfrutar e incluso transmitir su dere-cho de arrendamiento, otorgando en al-gunos casos capitulaciones o testamen-tos en los que designa sucesor. Estederecho es bien conocido entre los tra-tadistas de nuestro Derecho consuetu-dinario, aunque no se haya recogido enla Compilación, pero ya el Congresode Estudios Vascos de Oñate de 1918solicitaba que se extendiese al arrenda-tario, con más de cuarenta años de po-sesión en el arriendo, el derecho desaca foral. La presente Ley atiende aesta demanda, tan acorde con las exi-gencias sociales de hoy.

b) En cuanto al objeto del derechode adquisición preferente, el art. 114excluye las fincas sitas en suelo urbanoo urbanizable programado, con lo quese trata de evitar la causa más impor-tante de posible abuso de este derecho,manteniéndolo vigente en los lugaresen que tiene su profundo sentido fa-miliar.

La enajenación de bienes troncalesrequiere la previa utilización de los lla-

Helburuok kontuan izanda berri-kuntza garrantzitsuak egiten dira, lehe-nengo eta behin lehentasunez eskura-tzeko eskubidedunei eta eskubideonpe-ko ondasunei eraginez:

a) Eskubidedunoi buruz, 126. atalaklehentasunez eskuratzeko eskubidea ai-tortzen die berrogei urtetik gorakokontratua duten errentariei, alboko be-laun-lerrokoei baino lehentasun han-diagoa emanez.

Sustraituen dagoen ohituretarikobat errentariak berak gozatzeko dau-kan eta eskualda ere egin dezakeenerrentari-eskubidea da, batzuetan es-kubide horren ondorengo nor izangoden ezkontza-hitzarmen edo testamen-tu bidez adieraz dezakeela. Eskubidehori oso ezaguna da gure ohiturazkoZuzenbidea aztertu dutenen artean,Bilduman jaso ez zen arren. 1918.eanOñatin izandako Eusko IkaskuntzarenBiltzarrak ere eskatu egin zuen berro-gei urtetik gorako kontratua zutenerrentariei zabaltzea saka-eskubidea.Lege honek jaso egiten du eskari hori,gaurregungo gizartearen beharrizane-kin bat datorrena.

b) Lehentasunez eskuratzeko esku-bidepeko ondasunei dagokienean,114. atalak kanpoan uzten ditu hirilu-rretan edo hirilur izateko daudenetankokatutako funtsak, horrela eskubidehori erabiltzean sarrien jazo daitekeengehiegikeria-arrazoia aldentzen saia-tuz, indarrean uzten duela eskubidehori famili izaerarekin sakon lotuta da-goen lekuetan.

Tronkaleko ondasunak inorendu au-rretik foru-deiak egin behar izango

FORU-LEGE ZIBILAK

51© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 52: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

mamientos Forales, que, conforme alFuero, eran el anuncio de la voluntadde enajenar y la oferta de los bienes alos parientes. La Compilación desvir-tuó en algún modo esta finalidad exi-giendo la notificación del precio y con-diciones, lo que, dada la posibilidad depedir la nulidad de la venta y la adjudi-cación por el precio de tasación, puedeser un medio de desbaratar una ventaya consensuada y quizá lograda trasfuerte negociación.

La presente Ley vuelve al sistemaforal. El enajenante anuncia su voluntadde vender y los parientes que acuden alllamamiento se comprometen a com-prar por el precio de tasación, si bien,en el caso de que se haya anunciado elprecio, podrán aceptarlo (art. 118). Sinadie concurre al anuncio, el propieta-rio puede vender la finca libremente enel plazo de un año (art. 120).

Los llamamientos, bajo la fe nota-rial, se publican en el tablón de anun-cios del Ayuntamiento, pero, dado queel anuncio en la iglesia parroquial pue-de ser un medio mejor de publicidad,se autoriza al Notario para que los pu-blique también en la iglesia (art. 116).

El tronquero que quiere adquirir elbien raíz debe prestar una fianza cuyacuantía y efectos se regulan en losarts. 117 y 119.

Cuando la enajenación se realicesin llamamientos, los parientes tron-queros poseen el derecho de saca foral,mediante el cual pueden pedir la nuli-dad de la venta y que se les adjudiquela finca por su justa valoración. La pre-sente Ley regula los efectos de este de-

dira. Foruan esaten zenez, ondasunokinorentzeko asmoa agertzea eta euroksenideei eskeintzea zen deion helbu-rua. Bildumak helburu hori, nolabait,aldatu egin zuen, salneurria eta bal-dintzak zehaztea eskatuz. Saldu izanabaliogabekotzat jotzeko eta balioespe-naren arauera esleitzeko aukera zegoe-nez, behar bada tirabira gogorren po-derioz dagoeneko hitzartuta zegoensalmenta hondatu zitekeen.

Lege hau berriro lotzen zaio foru-sistemari. Inorentzaileak bere saltzekoasmoa agertzen du eta dei horri eran-tzuten dioten senideek balioetsitakosalneurrian erosiko dutela agintzendute. Edonola ere, salneurria iragarritabadago, onartu egin dezakete (118. ata-la). Deiari inork ez badio erantzuten,jabeak edonori sal diezaioke urtebete-ko epe barruan (120. atala).

Deiok, Eskribauak egiaztatu, Udale-txeko iragarki-tokian jarriko dira eta,elizan ere agertzeak zabalkundea hobadezakeenez, bertan ere jartzeko baime-na ematen zaio Eskribauari (116. atala).

Onibarra eskuratu nahi dezan tron-kalekoak diru-bermea eman beharkodu, bere kopurua eta ondorioak 117.eta 119. ataletan zehazten direla.

Inorentzea deirik gabe egiten denean,tronkaleko senideek saka-eskubideadute, horren bitartez salmenta balioga-bekotzat jo eta funtsa bidezkotasunezbalioetsita esleitu dakiela eska dezake-tela. Lege honek eskubide hori erabil-tzeak ekar ditzakeen ondorioak arau-

LEYES CIVILES FORALES

52 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 53: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

recho, y en especial, las relaciones en-tre el enajenante, el tronquero que acu-de a la saca y el comprador en la ventaimpugnada (art. 123). El procedimien-to para la acción de nulidad se remiteal juicio ordinario declarativo, remi-sión que autoriza el art. 10.6 del Esta-tuto Vasco, que permite dictar normasprocesales en materia formal.

Título VIDe las servidumbres de paso

Se redacta este Título dada la omi-sión en la Compilación de Título dedi-cado en el Fuero a las prescripciones,omisión que a partir de 1959, y dadoque conforme al Código Civil las ser-vidumbres de paso son imprescripti-bles (art. 539), ha permitido plantearnumerosos litigios en los que se denie-ga la servidumbre sobre derechos depaso de uso muy antiguo. El art. 128de esta Ley recoge de nuevo la adqui-sición por prescripción, pero alarga elplazo foral de quince años para acomo-darlo al de veinte años propio del Có-digo Civil. Al mismo tiempo se dictanotras dos normas, en los arts. 129 y130, para resolver los más importantesconflictos que son objeto de litigio.

LIBRO IIDerecho Civil Foral de Álava

En sintonía con las causas que hanprovocado esta iniciativa, y con inde-pendencia de la incidencia que la alte-ración del Fuero Civil de Bizkaia tieneen los municipios alaveses de Llodio yAramaio, las instituciones forales de

tzen ditu eta, batez ere, inorentzailea,saka-eskubidea eskatzen duen tronka-lekoa eta baliogabekotzat eman densalmentako eroslearen arteko harrema-nak (123. atala). Baliogabeko aldarri-katzeko ihardunbidea aitormenezkoauzibide arruntaren arauera egingo da,euskal Estatutoaren 10.6. atalak foruz-ko gaietan auzibidezko arauak ematekobideak jarri eta horretarako baimenaematen bait du.

Seigarren idazpuruaBide-zorrak

Iraun-legeei buruz Foruak zuen Idaz-purua Bildumak ez zuen jaso eta horre-gatik idatzi da Idazpuru hau. Ez jasotzehorrek, eta Kode Zibilaren arauera era-bili izanaren iraupen hutsak bide-zorrikizatea ekartzen ez duenez (539. atala),makina bat auzi eragin du 1959. urtetikaurrera, eurotan aintzinatik erabilitakobideetatik igarotzeko eskubideak ukatuegin direla. Lege honen 128. atalak be-rriro hartzen du aintzakotzat erabili iza-naren iraupenagatiko zorra, baina forua-ren epea, hamabost urtekoa, luzatu egi-ten du Kode Zibilaren berezkoa denhogei urtekora arte. Aldi berean, bestearau bi ematen dira 129. eta 130. ata-letan, auzigai diren arazorik garrantzi-tsuenei irtenbidea emateko.

BIGARREN LIBURUA

Arabako Foru-Zuzenbide Zibila

Aipatu ekimena bultzatu duten arra-zoien hari beretik, eta Bizkaiko foru-zuzenbide zibilaren aldakuntzak Araba-ko Laudio eta Aramaio udalerrietanduen eragina gorabehera, Arabako fo-ru-erakundeek Aiarako Foruaren gaur

FORU-LEGE ZIBILAK

53© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 54: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Álava han trasladado al Parlamento,mediante esta Ley, su sensibilidad parala solución de los problemas que oca-siona la actual redacción del Fuero deAyala.

A este respecto resulta de absolutaactualidad el Fuero de Ayala, que, aunescaso en reglas, pero de suma trascen-dencia, conecta en su contenido con elmás moderno derecho sucesorio. Laevolución que éste está experimentan-do en los foros doctrinales y en las másrecientes legislaciones se fundamenta,entre otros aspectos, en la consagra-ción del respeto a la libre voluntad delcausante, del que es máximo exponen-te el Fuero de Ayala, escrito y consue-tudinario, al que pueden igualar, perono superar, otras figuras jurídicas delDerecho Comparado.

En el Fuero, la libre disposición debienes «inter vivos» o «mortis causa»por cualquier título está sujeta sólo a laley de apartamiento, no precisando ensí misma de una articulación positivaque la reglamente. Basta la consagra-ción del derecho de libre disposiciónpara que en su ejercicio se produzca lamás rica casuística con garantía de lici-tud. Pero la seguridad jurídica exige elestablecimiento de normas generalesde interpretación y desarrollo que, sinencorsetar la voluntad del disponenteni sustituirla, permitan racionalmen-te complementarla.

El tratamiento que se dio en la Com-pilación del Derecho Civil Foral deVizcaya y Álava a la libre disposiciónde bienes ha dado lugar a problemas de

egungo idazkerak sortarazten dituenarazoen konponbiderako sentiberatasu-na helarazi diote Eusko Legebiltzarrarilege honen bidez.

Gai honi gagozkiolarik, Aiarako Fo-ruak, arau gutxi badu ere garrantzi han-dikoak bait dira, berebiziko gaurkota-suna du, oinordetzari buruzko zuzenbi-de berrienari lotzen zaiolako edukiaridagokionez. Izan ere, zuzenbide-arlohori jakintsuen artean eta legedi berrie-netan jasaten ari den bilakaerak oinor-detzaren eragilearen borondatearekikobegirunearen nagusitasuna du oinarri,besteak beste. Aiarako Foru idatzinahiz ohiturazkoa dugu, hain zuzen,hatsapen horren eredurik behinena,beste zuzenbideetako lege-erakundezenbait parekatu bai baina gailenduezin zaiolarik.

Foruaren arabera, ondasunen auke-rako banaketak, edozein bidez, intervi-vos zein mortis causa ekintzaz, bereiz-ketaren legea du muga bakarra eta, be-rez, arautuko duen lege-arau jakinik ezdu behar. Ondasunak aukeran banatze-ko eskubidea finkatzea asko da, bereezarpenak gertakari-multzo aberats etajoria sortaraz dezan, zilegitasun osozjantzia. Alabaina, lege-segurtasunakulerkera- eta garapen-arau orokorrakezartzea eskatzen du, banatzailearenborondate eta nahia mugatu nahiz or-dezkatu gabe, arrazoiz osabetetzeko bi-deak eman ditzatenak.

Bizkaiko eta Arabako Foru Zuzen-bide Zibilaren Bildumak ondasunenaukerako banaketa arautu zuen mo-duak zenbait arazo sortu du, ihardunean

LEYES CIVILES FORALES

54 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 55: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

índole fundamentalmente práctica quela presente Ley trata de superar.

Así, resulta necesario recoger unsistema de fuentes propio que, junto alDerecho escrito, determine la primacíade la costumbre y de los principios ge-nerales del derecho que inspiran alFuero de Ayala según su tradición jurí-dica, y reconozca el valor de la doctri-na Jurisprudencial antes de acudir alDerecho común.

Es necesario, también, determinarel ámbito territorial de vigencia, con elreconocimiento de las alteraciones delas demarcaciones municipales ya ope-radas y la previsión de su incidencia enlas que pudieran sobrevenir.

La delimitación del ámbito de vi-gencia del Fuero, junto a los criteriosde territorialidad geográfico-adminis-trativa, se completa con la invocaciónde la ley personal del disponente, deri-vada de su vecindad civil.

En cuanto a la facultad de disponerlibremente, y en aras de la seguridadjurídica anteriormente invocada, para lasuperación de los obstáculos que, enla práctica, puedan limitar injustamen-te ese principio universal de libertad sepretende definir el apartamiento, susvariedades, equivalencias y diferenciascon otras figuras jurídicas definito-rias de los derechos de los legitimarios,así como la identificación de éstos y lade sus derechos, incluidos los que pro-ceden en caso de preterición.

Dentro del Libro dedicado al conte-nido del Fuero de Ayala se incorpora,por fin, en el ordenamiento jurídico es-

batik bat, lege honek gainditu nahi li-tuzkeenak.

Horrela, ezinbesteko gertatzen dazuzenbide-iturburu sistema berezia ze-haztea, Zuzenbide idatziarekin batera,Aiarako Forua bere lege-ekanduarenarabera mamitzen duten ohituraren etazuzenbide-hastapen orokorren lehenta-suna finkatu eta Zuzenbide arruntera jobaino lehen epaigintza-erizpideen ba-lioa aitortuko duena.

Beharrezko da, halaber, indar izan-go duen lurralde-esparrua zehaztea,gertatu diren udalerri-mugen aldaketakkontutan hartuz eta gerta daitezkeeneneragina aurrikusiaz.

Foruaren indar-esparrua mugatze-ko, geografia-administraziozko erizpi-deez gain, banatzailearen beraren lege-bidearen aipamenaz osatzen da, bereherritartasunaren ondorio dena.

Ondasunak aukeran banatzeko es-kubideari gagozkiolarik eta aipatu denlege-segurtasunaren mesedetan, aska-tasun-erizpide orokor hori praktikanbidegabeki muga dezaketen eragozpe-nak gainditze aldera, bereizketa finkatunahi izan da, eta baita horren aldaeraeta senipartedunen eskubideak zehaz-ten dituzten bestelako eskubideekikobaliokidetasunak eta ezberdintasunakere eta, halaber, senipartedun horieneta beren eskubideen zehaztapena, baz-tertze-kasuetan dagozkienak barne.

Aiarako Foruaren edukiari eskaini-tako Liburuan, Bildumaren ZioenAdierazpenean aipatutako ohiturazko

FORU-LEGE ZIBILAK

55© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 56: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

crito, el consuetudinario «usufructopoderoso», ya mencionado en la Expo-sición de Motivos de la Compilación,como una figura nacida al amparo dela libre disposición, cuyo arraigo en latierra de Ayala resulta fácilmente con-trastable pero que hasta la presenteLey carecía de regulación positiva oescrita, con las consiguientes dificulta-des de orden práctico que ello suponía.

Para superar esas dificultades, seincorpora al ordenamiento escrito la fi-gura consuetudinaria adaptada a la rea-lidad social, en la que la voluntad delcausante sigue siendo determinantepara definir su contenido.

En el Título II del presente Libro IIse procede a la integración del Fuerode Bizkaia en el Derecho Civil Foral deÁlava para su aplicación, de acuerdocon la tradición jurídica, la Constitu-ción y el Estatuto de Autonomía, enlos municipios de Llodio y Aramaio.

LIBRO IIDerecho Civil Foral de Gipuzkoa

Pese a la falta de leyes escritas, la po-blación guipuzcoana mantuvo desde an-tiguo sus propias instituciones, similaresa las de Bizkaia y Álava. Estas institu-ciones de carácter consuetudinario logra-ron sobrevivir, frente al acoso del Dere-cho escrito, con grandes dificultades, es-pecialmente desde el Ordenamiento deAlcalá de 1348. Las Juntas Generalesde Gipuzkoa pidieron repetidamente quese ordenara la sucesión de forma similara la de Bizkaia (desde las Juntas de Se-gura, 1554), e incluso en el proyecto dearreglo de los Fueros de 1841 la Provin-

«podere osoko gozamena» idatzizkolegebidean jaso da azkenekoz, aukeranbanatzeko eskubidearen hegalpeansortutako lege-erakunde bezala. Aiaraherrian nabarmenki sustraituta egonarren, lege honetara arte ez zuen ida-tzizko araubiderik eta horrek zailtasunpraktikoak zekarzkion.

Eragozpen horiek gainditze aldera,gizarte-egoerari egokitutako erakundehori idatzizko lege-araubidean jaso da,edukia zehazteko orduan oinordetzareneragilearen borondateak erabatekoaizaten jarraitzen duelarik.

II. Liburu honen II. Idazpuruan, Biz-kaiko Forua Arabako Foru-ZuzenbideZibilaren baitan jaso da, bere lege-ekan-duaren, Konstituzioaren eta Estatutua-ren arabera, Laudio eta Aramaio udale-rrietan ezar dadin.

HIRUGARREN LIBURUA

Gipuzkoako Foru-Zuzenbide Zibiila

Idatzizko legerik ez bazuten ere, gi-puzkoarrek aintzinatik mantendu eginzituzten euren erakundeak, Bizkaikoeneta Arabakoen oso antzerakoan zire-nak. Erakundeok bizirik irautea lortuzuten idatzizko Zuzenbidearen erasoarigehiago eginez, baina zailtasun haun-diekin, batez ere 1348.eko AlcalákoOrdenamenduaz geroztik. Gipuzkoa-ko Batzar Nagusiek behin eta berriz es-katu zuten ondorengotza Bizkaiko ka-suaren antzera arautzea (1554.eko Se-gurako Batzarretatik hasita). 1841.ekoForuak egokitzeko egitasmoan ere eska-

LEYES CIVILES FORALES

56 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 57: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

cia pidió el reconocimiento de su Dere-cho Civil secular, siempre sin éxito. Entiempos más recientes la petición se re-nueva a través de la Sociedad de Estu-dios Vascos, en 1918 y 1930, sin que seatampoco atendida.

Pese a todo, y cada vez con mayo-res dificultades, el pueblo guipuzcoanomantuvo su ordenación consuetudina-ria, localizada en las zonas rurales.Esta ordenación, como puso de relieveel gran jurista guipuzcoano don AlvaroNavajas, se centra en materias como latransmisión indivisa de la casa, la re-versión troncal, la dote o la comunidadeconómica familiar.

Sin embargo, existen serias dificul-tades no solamente para determinar elámbito de vigencia de esta costumbre,sino también para fijar claramente sucontenido, en lo que tiene de común, yespecialmente en sus diferencias con elDerecho vizcaíno, navarro o alavés, loque ha de esclarecerse con estudios si-milares a los que desde principios desiglo se hicieron sobre Álava y Bizkaia.

Entre tanto, ha parecido prudenteno hacer definiciones precisas, y limi-tar el alcance de esta Ley al reconoci-miento de la vigencia del Derecho con-suetudinario guipuzcoano, reservandosu ordenación legal a un tiempo futuro,a la vista de los estudios que deberánpromoverse por las instituciones auto-nómicas y forales.

DISPOSICIÓN ADICIONAL

Se pretende eliminar toda duda so-bre la extensión territorial de la Ley

tu zuen Gipuzkoak bere berariazko Zu-zenbide Zibila aitor zekion, baina alpe-rrik. Oraintsuago ere berriro eskatu izanda gauza bera Eusko Ikaskuntzak Elkar-tearen bidez, 1918.ean eta 1930.ean, or-duan ere jaramonik ez zitzaiola egin.

Nahiz eta arazoak gero eta larria-goak izan, gipuzkoarrek, baserrialdean,mantendu egin zuten, ordea, euren ohi-tura-araudia. Etxea banandu gabe es-kualdatzea, tronkalera itzultzeak, ez-konsaria edo familiak osatzen zuenekonomi batasuna bezalako gaiak ba-tzen dira araudi horretan, Alvaro deNavajas gipuzkoar legegile ospetsu-ak agertu zuenez.

Edonola ere, zailtasun garrantzitsuakdaude ohituraren indar-esparrua zehaz-teko ezeze, bere edukia argiro finka-tzeko ere, Bizkaiko, Nafarroako edoArabako legeekiko zer den baterakoaeta zer berezia finkatzeko, horretarakoAraba eta Bizkaiari buruz mendearenhasieran egin ziran ikerketen antzera-koak burutu egin beharko direla.

Bitartean, zuhurtasunez jokatzeariondo eritzita, ez dira definizio zeha-tzak egin eta lege hau ez da Gipuzkoa-ko ohiturazko Zuzenbidea egon dagoe-la aitortzetik haraindi joan, berori legezarautzea gerorako, autonomi mailakoeta foru-erakundeek eragin beharko di-tuzten ikerketen ondorioak aztertzendirenerako utziz.

ERABAKI GEHIGARRIA

Foru-Legearen eta herritasun foru-dunaren lurralde-zabalkundeari buruz-

FORU-LEGE ZIBILAK

57© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 58: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Foral y de la vecindad aforada en Biz-kaia, para lo que se prevé la elabora-ción de unos planos que deberán estara disposición de cualquier interesado,en los Ayuntamientos de las Villas.

DISPOSICIONES TRANSITORIAS

Las Disposiciones Transitorias pre-tenden superar las situaciones jurídicascreadas al amparo de la legislación an-terior y que resultan afectadas por lanueva que la Ley instaura y a la que, enlo factible, han de acomodarse. Por úl-timo, dada la trascendencia de la nuevasituación jurídica que la Ley establecepara sus destinatarios, ha parecidooportuno determinar un plazo de tresmeses en orden a su entrada en vigor.

La lengua vasca y el Fuero Civil

Cuidado especial pone esta Ley ensu texto en euskera —que más que unatraducción es una «versión» auténti-ca—, que quiere proporcionar al euske-ra un espacio jurídico propio en el cam-po del Derecho privado foral. El crite-rio que se sigue para conseguirlo es elde recoger, junto a términos acuñadosen el habla popular en estas materias(«alkar-poderoso», «bide-zorrak»), losque tienen ya un precedente («hil-buru-ko»), y combinarlos con los más re-cientes que la práctica legislativa estáproporcionando al euskera, todo ellocon el objeto de lograr una perfección ycoherencia propias en el texto.

Por otra parte, para obtener una co-nexión entre euskera y Derecho Foral,se les reconoce a quienes están bajo el

ko edozein zalantza alde batera utzinahi izan da Bizkaian. Horretarako,planoak egitea beharrezkotzat jotzenda, nahi dezan edozeinen esku egongodirenak Hirietako Udaletxeetan.

ALDIBATERAKO ERABAKIAK

Aldibaterako Erabakiek aurretiazkolegeriaren menpean sortu eta lege ho-nek ezarritako legeria berriaren eragi-nez aldatutako egoerak gainditu nahidituzte, ahal den neurrian legeria berrihonetara egokitu behar direlako. Azke-nik, lege honen eragina izango dutenenlege-egoera berria horren garrantzitsuadenez, indarrean jartzeko hiru hilabete-ko epea ematea egokitzat jo da.

Euskara eta Foru Zibila

Aparteko ahalegina egin da lege ho-nen euskarari dagokionez, itzulpenaizan beharrean benetan «euskaraz-koa» izan dadin, Foru-Zuzenbide priba-tuan euskarari bere legebidezko eremuaeman nahi izan zaiola. Horretarako era-bilitako erizpidea hauxe izan da: arlohonetan herri-hizkeran erabili izan direnhitzak («alkar-poderosoa», «bide-zo-rrak») eta aurretik datozenak («hil-buru-koa») jaso eta gaurregun euskarak lege-gintza-arloan izandako harremanen era-ginez sortutako esamoldeekin bateraerabiltzea, testuan berezko barne-egoki-tasuna eta borobiltasuna lortzeko asmoz.

Beste alde batetik, euskararen etaForu-Zuzenbidearen arteko lotura lor-tzeko, lege honen eraginpekoak izan

LEYES CIVILES FORALES

58 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 59: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ámbito de aplicación personal de estaLey el derecho a formalizar en euskeralos actos y contratos de este Fuero Civil,regulando algunas de las situaciones queello puede crear (art. 15). Todo ello, sinduda, supone un paso previo importantepara la normalización del euskera en elcampo del Derecho foral privado, yaque por primera vez en la historia (conla excepción de la Ley de marzo de1988) se reúnen en un texto dos de loselementos característicos del País Vas-co: su lengua y su Derecho privado.

TÍTULO PRELIMINAR

DE LAS FUENTES DEL DERECHO FORAL

Artículo 1

1. Constituyen el Derecho Civil Fo-ral de los Territorios Históricos delPaís Vasco las disposiciones de estaLey, la costumbre y los principios ge-nerales del derecho que lo inspiran, deacuerdo con su tradición.

2. La costumbre que no sea notoriadeberá ser probada.

Artículo 2

La jurisprudencia complementará elDerecho Civil Foral con la doctrina rei-terada que establezca la Sala de lo Civildel Tribunal Superior de Justicia delPaís Vasco al interpretar y aplicar aquél.

Artículo 3

1. En defecto de norma foral aplica-ble regirá como supletorio el Código

daitezkeenei Foru Zibil honetako ekin-tzak eta hitzarmenak euskaraz egitekoeskubidea aitortzen zaie, horren ondo-renez sor litezkeen egoerak arautuz(15. atala). Foru-Zuzenbide pribatua-ren eremuan euskararen normalkuntza-rako urrats garrantzitsua ematea ekarri-ko du guzti horrek, horretan ez dagozalantzarik, lehenengoz elkartzen baitdira testu berean (1988.eko martxokolegea salbuetsita) Euskal Herriaren be-rezitasunetako bi: bere hizkuntza etabere Zuzenbide pribatua.

ATARIKO IDAZPURUA

FORU-ZUZENBIDEAREN ITURBURUAK

1. atala

1. Lege honetako aginduek, ohitu-rak eta bere tradizioaren arauera ma-mitzen duten zuzenbide-oinarri oroko-rrek osatzen dute Euskal Herriko Lu-rraldeen Foru-Zuzenbide Zibila.

2. Nabarmena ez den ohitura froga-tu egin beharko da.

2. atala

Epaigintzak osatuko du BizkaikoForu-Zuzenbide Zibila, berori ulertueta ezartzerakoan Euskadiko ZuzentzaAuzitegi Nagusiak eman ditzan jarrai-tuzko erizpideekin.

3. atala

1. Foru-arau ezargarririk ez balego,Kode Zibila eta gainerantzeko ezarpen

FORU-LEGE ZIBILAK

59© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 60: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Civil y demás disposiciones de carác-ter general.

2. La aplicación del Derecho su-pletorio deberá acomodarse a los prin-cipios generales del Derecho CivilForal.

Artículo 4

De acuerdo con el principio de li-bertad civil, tradicional en el DerechoForal vasco, las leyes se presumen dis-positivas, y la renuncia a los derechosde ellas derivados será válida en tantono contraríen el interés o el orden pú-blico, ni perjudiquen a tercero.

LIBRO IDEL FUERO CIVIL DE BIZKAIA

TÍTULO I

DE LA APLICACION DE LAS NORMAS FORALES

CAPÍTULO I

Ámbito de aplicación

SECCIÓN I

Ámbito territorial

Artículo 5

Este Fuero, como legislación civilpropia del Territorio Histórico de Biz-kaia, rige en toda su extensión en el In-fanzonado o Tierra Llana.

orokorreko erabakiak ezarriko liratekezuzenbide osagarri bezala.

2. Zuzenbide osagarriaren ezarpenaForu-Zuzenbide Zibilaren oinarrieiegokitu beharko zaie.

4. atala

Euskal Herriko Foru-Zuzenbideantradiziozko den askatasun zibilaren oi-narriaren arauera, legeak esku-emailedirela jotzen da eta eurotatik datozeneskubideei uko egitea baliozkoa izangoda, beti ere herriaren onaren zein gizar-te-erabidearen aurkakoa ez bada etabeste inori kalterik ez badio egiten.

LEHENENGO LIBURUABIZKAIKO FORU ZIBILA

LEHENENGO TITULUA

FORU-ARAUEN EZARPENAZ

LEHENENGO ATALBURUA

Ezarpen-eremua

LEHENENGO SAILA

Lurralde-eremua

5. atala

Foru honek, Bizkaiko Lurraldekoberezko legeria zibila denez, bere oso-tasunean izango du indarra Lur Lauan.

LEYES CIVILES FORALES

60 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 61: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 6

Con la denominación de Infanzona-do o Tierra Llana se designa a todo elTerritorio Histórico de Bizkaia, conexcepción de la parte no aforada de lasVillas de Balmaseda, Bermeo, Duran-go, Ermua, Gernika-Lumo, Lanestosa,Lekeitio, Markina-Xemein, Ondarroa,Otxandio, Portugalete y Plentzia, de laciudad de Orduña y el actual términomunicipal de Bilbao.

El territorio exceptuado se regirápor la legislación civil general, salvoen cuanto sea aplicable el presenteFuero.

Artículo 7

El territorio no aforado, al que serefiere el artículo anterior, estará inte-grado por el perímetro actual del res-pectivo núcleo urbano originario y elsuelo contiguo al mismo que esté cali-ficado como «urbano» en el planea-miento vigente a la entrada en vigor deeste Fuero.

Artículo 8

Las modificaciones posteriores en elplaneamiento urbanístico no alteraránla extensión del territorio no aforado.

Artículo 9

Las modificaciones administrativasen los límites de los términos munici-pales de Bizkaia no alterarán el Dere-cho Civil aplicable a los territoriosafectados.

La desanexión de una antigua An-teiglesia de la Villa en la que ha estado

6. atala

Lur Laua deritzo Bizkaiko Lurraldeosoari, Balmaseda, Bermeo, Durango,Ermua, Gernika-Lumo, Lanestosa, Le-keitio, Markina-Xemein, Ondarroa,Otxandio, Portugalete eta Plentzia hi-rietako eta Urduña ziutateko alde foru-gabekoa eta Bilboko gaurregungo udalmugarte osoa kanpoan utzita.

Kanpoan utzitako lurraldean legeriazibil orokorra izango da ezargarri,Foru hau ezargarri den guztietan izanezik.

7. atala

Aurreko atalean aipatutako lurraldeforugabekoa hiri bakoitzaren jatorrizkohirigunearen gaurregungo lurrak etaForu hau indarrean sar dadinean inda-rreko hirigintza-planen arauera «hiri-lur» bezala sailkatuta egon daitezenbere albokoek osatuko dute.

8. atala

Hirigintza-planen osteragoko alda-ketek ez dute aldaeraziko lurralde foru-gabekoaren luze-zabalera.

9. atala

Administrazioak egindako Bizkaikoudalen muga-aldaketek ez dute aldae-raziko lurraldeotan ezarri beharrekoZuzenbide Zibila.

Hiriren bati erantsirik dagoen ain-tzina Elizate izandakoren bat Hiri ho-

FORU-LEGE ZIBILAK

61© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 62: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

integrada, le hará recobrar automática-mente su primitiva condición.

Artículo 10

1. Los municipios en los que rige lalegislación civil general podrán optarpor la aplicación de este Fuero Civil entodo su término, en virtud de la Concor-dia de 1630 y de conformidad a lo esta-blecido en la disposición adicional pri-mera de la Constitución y el art. 10.5 delEstatuto de Autonomía del País Vasco,cumpliendo los siguientes requisitos:

a) Acuerdo de la Cooperación adop-tado por mayoría simple.

b) Audiencia de las Juntas Genera-les de Bizkaia.

c) Aprobación de los vecinos, pormayoría simple de los votos válidamen-te emitidos, mediante consulta convoca-da por el Ayuntamiento.

d) Aprobación por ley del Parla-mento Vasco.

2. La iniciativa, en caso de no pros-perar, sólo podrá reiterarse transcurri-dos cinco años.

Artículo 11

Si a resultas de la voluntad expresa-da por sus vecinos, con los trámites delartículo anterior, este Fuero en su inte-gridad pasa a regir en el territorio noaforado de una Villa, aquéllos, por talhecho, ganarán de inmediato la vecin-dad civil foral.

La nueva legislación que resulteaplicable de acuerdo con lo establecido

rretatik bananduko balitz, berez etabesterik gabe berreskuratuko luke zeu-kan jatorrizko elizate-izaera.

10. atala

1. Legeria zibil orokorra ezargarriduten udalerriek Foru zibil hau eurenlurralde guztian ezar dadin aukera eginahal izango dute, 1630.eko Konkordia-ren indarrez eta Konstituzioaren eraba-ki gehigarrietako lehenengoan eta Eus-kal Herriko Autonomia-Estatutuaren10.5. atalean agintzen denaren arauera,honakook betez gero:

a) Udalbatzarraren erabakia, aurka-ko baino aldeko botu gehiagoz.

b) Bizkaiko Batzar Nagusien eritziaentzutea.

c) Herritarrek onartzea, Udalak dei-tutako erreferendumean emandako botubaliodunen gehiengoa aldeko izanda.

d) Eusko Legebiltzarraren lege bi-dez onartzea.

2. Asmo horrek aurrera egingo ezbalu, bost urtegarrenera arte ezingo li-tzaioke berriro ekin.

11. atala

Bertako herritarrek aurreko ataleanzehaztutako urrats guztiekin agerturikoborondatearen ondorioz Foru hau oso-osorik ezartzen bada Hiri bateko lurral-de forugabekoan, foru-herritasun zibilalortuko dute zuzen-zuzen.

Aurreko atalean agindutakoarenarauera ezargarri izan dadin legeria be-

LEYES CIVILES FORALES

62 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 63: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

en el artículo anterior no alterará el ré-gimen económico de los matrimoniospreexistentes, salvo que lo acuerden encapitulaciones matrimoniales.

En lo relativo a las relaciones perso-nales y sucesorias se aplicará lo estable-cido en las disposiciones transitorias.

SECCIÓN II

Ámbito personal

Artículo 12

A los efectos de este Fuero Civil, sonvizcaínos quienes tengan vecindad civilen el Territorio Histórico de Bizkaia.

Aforado o Infanzón es quien tengasu vecindad civil en territorio aforado.

Artículo 13

Los vizcaínos no aforados podrántestar mancomunadamente y por comi-sario, con arreglo a las disposicionesde este Fuero.

Artículo 14

En los instrumentos públicos queotorguen los vizcaínos se hará constarsu vecindad civil, su carácter de aforadoo no, y, en su caso, el régimen de bienespor el que se rige su matrimonio, segúnresulte de sus manifestaciones.

A falta de manifestación, se enten-derá, salvo prueba en contrario, que lavecindad civil del otorgante es la quecorresponde al lugar de su nacimiento,y el régimen de bienes del matrimonioel legal en el lugar del último domicilio

rriak ez du aldaeraziko ordura artekoezkontzen ondasun-jaurpidea, ezkon-tza-hitzarmenetan horrela erabakitzenez baldin badute behintzat.

Pertsonen arteko eta oinordetza-kontuko harremanetan, aldibaterakoerabakietan agintzen dena ezarriko da.

BIGARREN SAILA

Pertsona-eremua

12. atala

Foru zibil honen ondorioetarako,Bizkaiko Lurraldeko herritasun zibiladutenak dira bizkaitarrak.

Foru-lurraldeko herritasun zibi-la duena da forudun edo infantzoia.

13. atala

Bizkaitar forugabekoek elkarrekinedo ermandadean edota eskuordeko bi-dez egin dezakete testamentua, Foruhonetako aginduen esanera.

14. atala

Bizkaitarrek egin ditzaten Eskribau-agirietan euren herritasun zibila, foru-dun ala forugabeko diren eta, hala ba-dagokie, zein ezkontza-jaurpide dutenjaso beharko da, eurek adierazitakoa-ren arauera.

Agiria egin nahi duenak berak adie-razten ez badu, eta bestelako frogarikezean, jaio zen tokiari dagokion herri-tasun zibila duela ulertuko da eta, hala-ber, senar-emazteen ondasunen jaurpi-dea elkarrekin izan duten azkenengo

FORU-LEGE ZIBILAK

63© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 64: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

común de los cónyuges, y, a falta delmismo, el del lugar de celebracióndel matrimonio.

Artículo 15

Los actos y contratos regulados eneste Fuero Civil podrán formalizarseen euskera.

Salvo lo dispuesto en la legislaciónlingüística vigente, cuando el acto ocontrato se formalice ante Notario yéste no conociese el euskera, se preci-sará la intervención de un intérpreteelegido por el otorgante que traduzcasu disposición al castellano, redactán-dose el documento en ambas lenguas,conforme se establece en el ReglamentoNotarial (RCL 1944\994; RCL 1945\57y NDL 22309).

CAPÍTULO II

De los conflictos de Leyes

Artículo 16

A falta de normas especiales, losconflictos de leyes a que dé lugar lacoexistencia, dentro de Bizkaia, de la diversidad de ordenamientos jurídicos,se resolverán de acuerdo con las nor-mas de carácter general, según la natu-raleza de las respectivas instituciones.

Tendrán la vecindad vizcaína aforadalos extranjeros que, en el momento deadquirir la nacionalidad española, ten-gan su vecindad administrativa en terri-torio aforado, salvo opción en contrariodel interesado manifestada en el expe-diente de adquisición de nacionalidad.

bizilekuaren tokiari legez dagokionadela, edo horrelakorik ez bada, ezkon-tza egin zen tokikoa.

15. atala

Foru Zibil honek arautzen dituenekintza eta hitzarmenak euskaraz egindaitezke.

Ekintza edo hitzarmenok Eskribauaurrean egin eta Eskribauak euskarazez badaki, eskritura egin nahi duenakaukeratutako itzultzaile bat beharko da,bere aginduak gaztelaniara itzul ditzan,eta agiria hizkuntza bietan idatziko daEskribautza-araudiak ezartzen duenbezala, beti ere indarrean dagoen hizkun-tzari buruzko legeriak besterik agintzenez badu.

BIGARREN ATALBURUA

Legeen gatazkak

16. atala

Berariazko araurik ez balego, Biz-kai barruan legebide desberdinak bate-ra egoteak biztu ditzan lege-gatazkakarau orokorrak erabilita ebatziko lira-teke, erakunde bakoitzaren izaerarenarauera.

Atzerritarrek bizkaitar forudunenherritasuna izango dute Espainiartasu-na hartzerakoan lurralde foruduneanadministrazio-herritasuna badute, es-painiartzeko espedientean aurkako au-kerarik adierazi ezean.

LEYES CIVILES FORALES

64 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 65: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

TÍTULO II

DE LA TRONCALIDAD

Artículo 17

1. La propiedad de los bienes raíceses troncal. A través de la troncalidad seprotege el carácter familiar del patri-monio.

2. En virtud de la troncalidad, el ti-tular de los bienes raíces solamentepuede disponer de los mismos respe-tando los derechos de los parientestronqueros.

3. Los actos de disposición que vul-neren los derechos de los parientestronqueros podrán ser impugnados enla forma y con los efectos que se esta-blecen en el presente Fuero Civil.

Artículo 18

El parentesco troncal se determinasiempre con relación a un bien raíz sitoen el Infanzonado o Tierra Llana.

Artículo 19

A efectos de la troncalidad, sonbienes raíces la propiedad y demás de-rechos reales de disfrute que recaigansobre:

1. El suelo y todo lo que sobre elmismo se edifica, planta o siembra.

Los bienes muebles destinados ounidos a los expresados en el párrafoanterior tendrán la consideración de raí-ces, salvo que, pudiendo ser separadossin detrimento, se transmitan con inde-pendencia.

BIGARREN IDAZPURUA

TRONKALA

17. atala

1. Onibarren jabetza tronkalekoada. Tronkalaren izate horrekin etxa-guntza familia barruan gordetzen da.

2. Tronkalaren indarrez, onibarrenjabeak ezin ditzake onibarrok erabilitronkaleko senideen eskubideak kontu-tan izan gabe.

3. Tronkaleko senideen eskubideeikalte egin diezaieten erabilpen-ekin-tzen aurka egin daiteke, Foru Zibil ho-netan agindutako moduan eta bertanesandako ondorioekin.

18. atala

Tronkaleko senidetasuna Lur Laueandagoen onibarrari begira zehaztuko dabeti.

19. atala

Tronkalari begira, onibar dira hu-rrengoen gaineko jabetza zein gauzengaineko bestelako gozamen-eskubi-deak:

1. Lurra eta lur gainean eraiki, lan-datu eta ereindako edozer.

Aurreko lerroaldian aipatutakoei lo-tutako zein batutako ondasun mugiko-rrak ere onibartzat joko dira, kalterikgabe banandu ahal izan eta banatutaeskualdatzen direnean izan ezik.

FORU-LEGE ZIBILAK

65© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 66: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

No están sujetos al principio detroncalidad los frutos pendientes y lasplantas, cuando sean objeto de trans-misión separada del suelo, ni los árbo-les, cuando se enajenen para su tala.

2. Las sepulturas en las iglesias.

Artículo 20

Son parientes tronqueros:

1. En la línea descendente, los hijosy demás descendientes, incluso losadoptivos.

2. En la ascendente, los ascendien-tes de la línea de donde proceda la raíz.

3. También lo serán, sin perjuicio dela reserva que se establece en el art. 85de este Fuero, el padre o madre supervi-vientes respecto de los bienes compra-dos o ganados constante el matrimoniode aquéllos y heredados del cónyugepremuerto por sus hijos comunes.

4. En la colateral, los parientes quelo sean por la línea paterna o maternade donde proceda la raíz troncal.

El parentesco troncal para los hijosadoptivos se determinará, en las líneasascendente y colateral, como si eladoptado fuese hijo por naturalezadel adoptante.

Artículo 21

En la línea descendente, el paren-tesco troncal se prolonga sin limitaciónde grado.

En la ascendente, el parentesco tron-cal termina en el ascendiente que pri-mero poseyó la raíz.

Eskuratu gabeko frutuak, lurrarekinbatera eskualdatzen ez diren landaraketa ebakitzeko saltzen diren zuhaitzakez dira tronkalekoak izango.

2. Elizateko sepulturak.

20. atala

Honako hauek dira tronkaleko senide:

1. Beherako belaun-lerroan, seme-ala-bak eta gainerantzeko ondorengoak, bai-ta ordekoak ere.

2. Gorakoan, tronkalaren jatorritikdatorren belaun-lerroko aurrekoak.

3. Baita bizirik dirauen aita edo amaere, ezkontza bitartean erosi edo iraba-zitako eta bietako bat hildakoan bionseme-alabek jarauntsitako ondasuneta-rako, Foru honetako 85. atalean ezar-tzen den gordekizunaren eragozpenikgabe.

4. Alboko belaun-lerroan, onibarrenjatorritik datorren aitaren edo ama-ren belaun-lerroko senideak.

Seme zein alaba ordeentzako, tron-kaleko senidetasuna seme-alabatzakoaguraso ordearen odoleko semea edoalaba balitz bezala zehaztuko da, gora-ko zein alboko belaun-lerroan.

21. atala

Beherako belaun-lerroan, tronkale-ko senidetasunak jarraitu egiten du be-launez-belaun, maila-mugarik gabe.

Gorakoan, tronkaleko senidetasunajatorriko onibarra lehenengoz edukizuen aurrekoan bukatzen da.

LEYES CIVILES FORALES

66 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 67: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

En la colateral, llega hasta el cuartogrado civil, inclusive, de consangui-nidad.

Artículo 22

Tienen la consideración de troncales:

1. Con relación a la línea descen-dente, todos los bienes raíces sitos enel Infanzonado, cualquiera que fuese eltítulo de su adquisición, aunque hubie-sen sido adquiridos de extraños.

2. Con relación a las líneas ascen-dente y colateral, todos los bienes raí-ces sitos en el Infanzonado que hayanpertenecido al tronco común del suce-sor y del causante de la sucesión, in-cluso los que este último hubiese ad-quirido de extraños.

En su caso, las palabras «sucesor» y«causante» se sustituirán por las de«adquirente» y «transmitente» por ac-tos «inter vivos».

3. Los adquiridos por permuta u otrotítulo oneroso que implique la subroga-ción de bienes troncales por otros radi-cantes en el Infanzonado o Tierra Llana.

Artículo 23

Los derechos y obligaciones deriva-dos de la troncalidad corresponden,como vizcaínos, a todos los que tenganvecindad civil en Bizkaia.

Por esencia de la troncalidad, lapérdida de la vecindad vizcaína no su-pone restricción alguna en los derechosy deberes de cualquier naturaleza deri-vados de la misma.

Alboko belaun-lerroan, odolkideta-suneko laugarren belaun-maila zibile-raino iristen da, laugarren hori ere ba-rruan dela.

22. atala

Hurrengook dira tronkalekoak:

1. Beherako belaun-lerroari dagokio-nez, Lur Lauean dauden onibar guztiak,edonola eskuratuak direla, kanpokoen-gandik eskuratuak izan arren.

2. Gorako eta alboko belaun-lerroeidagokienez, Lur Lauean dauden eta oi-nordekoaren eta oinordetzailearen oinberekoak diren onibar guztiak, oinor-detzaileak kanpokoengandik eskura-tuak barruan direla.

«Inter vivos» erako eskualdaketetan«oinordeko» eta «oinordetzaile» ber-ben ordez «eskuratzaile» eta «eskual-datzaile» erabiliko dira.

3. Tronkaleko ondasunen truke zeinordezkotzan hartzea eskatzen duen bes-te ordainbidezko bideren batez eskura-tutako Lur Lauean dauden onibarrak.

23. atala

Tronkaletik datozen eskubide etabetekizunak Bizkaiko herritar zibilguztiei dagozkie, bizkaitar direnez.

Tronkalaren beraren izaeragatik,bizkaitar-herritasuna galtzeak ez dituezertan murriztuko beraren indarrezizandako eskubide eta betekizunak.

FORU-LEGE ZIBILAK

67© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 68: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 24

Los actos de disposición de bienestroncales realizados a título gratuito,«inter vivos» o «mortis causa», a favorde extraños o de parientes que no perte-nezcan a la línea preferente de quientransmite, serán nulos de pleno derecho.

Artículo 25

Quienes no sean vizcaínos aforadosgozarán de libertad para disponer, a títu-lo gratuito, de los bienes troncales en fa-vor de cualquiera de los parientes tron-queros de línea preferente, pero el bene-ficiario de los mismos no podrá tenerparticipación en los bienes no troncales,mientras con ellos no esté cubierta la le-gítima estricta de los demás legitimarios.

Artículo 26

La transmisión a título gratuito deun caserío con sus pertenecidos com-prenderá, salvo disposición en contra-rio, el mobiliario, semovientes, maqui-naria e instalaciones para su explota-ción existentes en el mismo.

TÍTULO III

DE LAS SUCESIONES

Disposiciones generales

Artículo 27

La designación de sucesor en bie-nes, sean o no troncales, tiene lugarpor testamento, por ley, por pacto su-cesorio, capitulaciones matrimonialeso escritura de donación.

24. atala

Tronkaleko ondasunak kanpoko ino-ri zein eskualdatzailearen lehentasunez-ko belauneko ez den inolako seniderieskualdatzeko dohaineko ekintzak, «in-ter vivos» edo «mortis causa» zkoak,berez izango dira lege-baliogabekoak.

25. atala

Bizkaitar forudun ez direnek aska-tasuna dute tronkaleko ondasunak le-hentasunezko belauneko tronkalekoedozeini dohain eskualdatzeko, bainahartzaileak ezingo du hartukizunik izantronkaleko ez diren ondasunetan, onda-sunokin gainontzeko seniparteduneieuren legezko seniparte laburra emanarte.

26. atala

Baserria gainerantzekoekin dohaineskualdatzerakoan, besterik esan ezean,altzariak, abereak, lanabesak eta ustia-pen-ezarkinak sartuko dira.

HIRUGARREN IDAZPURUA

OINORDETZAK

Erabaki orokorrak

27. atala

Oinordekoa, tronkaleko ondasunakizan edo ez izan, testamentuz, legez,oinordetza-itunez, ezkontza-hitzarme-nez zein dohaintza-eskrituraz izendadaiteke.

LEYES CIVILES FORALES

68 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 69: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 28

La designación genérica «parientestronqueros» se entiende referida a losparientes llamados a la sucesión «abintestato» por la línea troncal corres-pondiente.

CAPÍTULO I

De la sucesión testada

SECCIÓN I

De los testamentos en general

Artículo 29

Además de las formas de testar re-guladas por la legislación civil general,se admite en el territorio aforado el tes-tamento «hil-buruko».

Artículo 30

En ningún testamento notarial otor-gado en todo el territorio de Bizkaiaserá precisa la intervención de testigos,salvo que expresamente lo requieran eltestador o el Notario autorizante.

SECCIÓN II

Del testamento «hil-buruko»

Artículo 31

El que se hallare en peligro inmi-nente de muerte podrá otorgar testamen-to ante tres testigos, bien en forma es-crita o de palabra.

Este testamento quedará ineficaz sipasaren dos meses desde que el testador

28. atala

«Tronkaleko senideak» esaten de-nean besterik gabe, eurei dagokien oi-naren belaun-lerrotik testamenturik ga-beko oinordetzara deituriko senideakdirela ulertu behar da.

LEHENENGO ATALBURUA

Testamentu bidezko oinordetza

LEHENENGO SAILA

Testamentuak orokorrean

29. atala

Legeria zibil orokorrean araututakotestamentu-moduez gain, «hil-buru-ko» testamentua ere onartzen da lurral-de forudunean.

30. atala

Bizkaiko lurralde guztian Eskribauaurrean egindako ezein testamentutanez da lekukorik behar izango, testa-mentu-egileak berak edo egiaztatzenduen Eskribauak horrela eskatzen ezbadute behintzat.

BIGARREN SAILA

«Hil-buruko» testamentua

31. atala

Hil zorian dagoenak testamentuaegin dezake hiru lekukoren aurrean,bai ahoz bai idatziz.

Testamentu hori indarrik gabe geratu-ko da egilea hiltzeko arriskutik atera eta

FORU-LEGE ZIBILAK

69© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 70: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

haya salido del peligro de muerte. Cuan-do el testador falleciese en dicho plazo,también quedará ineficaz el testamentosi no se adverase dentro de los tres me-ses siguientes al fallecimiento, en la for-ma prevenida por las leyes procesales.

En el caso de que, habiendo salidoel testador del peligro de muerte, que-dase incapacitado para otorgar un nue-vo testamento, el plazo de adveraciónserá de tres meses contados desde suotorgamiento.

Adverado judicialmente el testa-mento, se procederá a su protocoliza-ción notarial.

SECCIÓN III

Del poder testatorio y del testamento por comisario

Artículo 32

El testador puede encomendar auno o varios comisarios la designaciónde sucesor, la distribución de los bie-nes y cuantas facultades le correspon-dan en orden a la transmisión sucesoriade los mismos.

Artículo 33

El nombramiento de comisario ha-brá de hacerse en testamento ante No-tario.

Los cónyuges, antes o después delmatrimonio, podrán además nombrarserecíprocamente comisario en la escri-tura de capitulaciones o pacto suceso-rio. A esta designación entre cónyugesse le denomina «alkar-poderoso».

bi hilabetegarrenean. Testamentu-egilehori epe horren barruan hilez gero ereindarrik gabe geratuko da testamentua,baldin heriotza osteko hiru hilabeteenbarruan egiaztaerazten ez bada, ihardun-bide-legeek agintzen duten moduan.

Testamentu-egilea hilteko arriskutikatera baina beste testamenturik egite-ko ezgai geratuko balitz, egiaztaeraztekoepea hiru hilabetekoa izango litzateke,testamentua egin zenetik kontatzen ha-sita.

Testamentua epaile batek egiaztae-razi ostean, Eskribau-liburuan jasoera-ziko da.

HIRUGARREN SAILA

Testamentua egiteko poderea eta eskuorde-bidezko testamentua

32. atala

Testamentu-egileak eskuordeko batiedo batzuri eman diezaieke oinordekoaizendatu eta ondasunak banatzeko ar-dura, eta ondasunon oinordetza-eskual-daketa dela eta, berari dagozkion besteahalbide guztiak.

33. atala

Eskuordekoa Eskribau aurrean egin-dako testamentu bidez izendatu beharda.

Senar-emazteek, ezkondu aurretikzein ezkondu ostean, elkar izenda de-zakete eskuordeko ezkontza-hitzarme-nean edo oinordetza-itunean. «Alkar-poderosoa» deritzo senar-emazteen ar-teko izendapen horri.

LEYES CIVILES FORALES

70 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 71: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 34

El comisario habrá de tener la capa-cidad necesaria para el acto a realizaral tiempo de ejercitar el poder testa-torio.

El sucesor designado habrá de sercapaz para suceder en el momento dedicho ejercicio, o en la fecha del falle-cimiento del causante. Quedarán a sal-vo las designaciones condicionales ofideicomisarias.

Artículo 35

El comisario desempeñará su cargoconforme a lo establecido expresamen-te por el comitente en el poder testato-rio, y, en su defecto, tendrá las faculta-des que al causante corresponden se-gún los preceptos de este Fuero.

Artículo 36

En todo caso, el comisario deberárealizar, en el plazo de seis meses des-de que, fallecido el comitente, tengaconocimiento de su designación, un in-ventario de todos los bienes, derechos,cargas y obligaciones de la sucesión,de cuyo contenido deberá dar cuenta alos presuntos sucesores.

Artículo 37

El comisario no podrá revocar eltestamento del comitente, en todo o enparte, a menos que éste le hubiere au-torizado expresamente para ello.

Artículo 38

El comisario podrá adjudicarse a símismo los bienes que le pudiese haber

34. atala

Eskuordeko izendatutakoak beharden besteko gaitasuna izan beharko dutestamentua egiteko poderea gauzatze-ko orduan.

Oinordeko izendatutakoak jarauns-teko gai izan beharko du gauzatze ho-rren orduan edo oinordetzailea hiltzendenean. Baldintzapeko zein fideiko-miso-izendapenak kanpoan geratzendira.

35. atala

Eskuordekoak eskuordetzaileak po-derea ematerakoan berariaz agindutakoa-ri zehatz jarraituaz beteko du bere arduraeta, berariaz agindu gabekoetan, Foruhonetako aginduen arauera oinordetzai-leari dagozkion ahalmenak izango ditu.

36. atala

Edonola ere, eskuordekoak oinor-detzaren ondasun, eskubide, zor eta be-tekizun guztien zerrenda egin beharkodu behin eskuordetzailea hil eta es-kuordeko izendatu duela jakiten due-netik sei hilabeteko epe barruan, eta oi-nordeko ustezkoak zerrenda horrekdioenaren jakitun jarri beharko ditu.

37. atala

Eskuordekoak ezin izango du eskuor-detzailearen testamentua osorik edo berezatirik ezereztu, horretarako baimena be-rariaz eman ez baldin badio behintzat.

38. atala

Eskuordekoak, oinordetzaileak tes-tamentu bidez eman diezaizkion onda-

FORU-LEGE ZIBILAK

71© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 72: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

atribuido por testamento el causante,así como aquellos que le corresponde-rían en el caso de sucesión intestada oa falta de ejercicio del poder testatorio.

Dichas adjudicaciones habrán derealizarse con sujeción a lo estableci-do en los arts. 62 y 64.

Artículo 39

El cargo de comisario es, en todocaso, voluntario y gratuito, y sus facul-tades, mancomunadas o solidarias, sonpersonalísimas e intransferibles.

El comisario podrá designar alba-cea y contador-partidor de la herenciadel comitente.

Artículo 40

Mientras no se defiera la sucesión yla herencia sea aceptada, será represen-tante y administrador del caudal la per-sona que el testador hubiere designadoen su testamento, con las facultadesque le atribuya y las garantías que leimponga.

A falta de designación, representaráy administrará la herencia el cónyugeviudo, y en defecto de éste, el propiocomisario.

Artículo 41

Pendiente el ejercicio del poder tes-tatorio, los hijos y demás descendien-tes del causante en situación legal depedirlos tendrán derecho de alimentoscon cargo a los rendimientos de losbienes hereditarios, a falta de personaobligada a prestarlos.

sunak beretzat har ditzake, baita testa-menturik gabeko oinordetzan edo tes-tamentu-poderea gauzatu ezean legoz-kiokeenak ere.

Hartukizunok 62. eta 64. ataletanagindutakoei lotuta egin beharko dira.

39. atala

Eskuordekoaren ardura borondatez-koa eta dohainekoa izango da beti etadagozkion ahalmenak, amankomune-koak zein baterakoak egiteko izan,norberarenak eta eskualdaezinak dira.

Eskuordekoak eskuordetzailearenjarauntsiaren albazea eta kontulari-ba-natzailea izenda ditzake.

40. atala

Oinordetzara deitu eta jarauntsiaonartu bitartean, testamentu-egileaktestamentuan bertan izendatutako per-tsona izango da jarauntsiaren ordezkarieta administratzaile, eman diezaizkionahalmenekin eta ezarri diezaizkion eran-tzunbeharrekin.

Inor izendatzen ez bada, alargunakordezkatu eta administratuko du ja-rauntsia eta, alargunik ezean, eskuor-dekoak berak.

41. atala

Testamentu-poderea gauzatu arte,oinordetzailearen seme-alabei eta ho-rretarako legezko eskubidea duten on-dorengo guztiei mantenua zor zaie ja-rauntsi-ondasunen etekinen kontura,horretara behartutako pertsonarik ezbadute.

LEYES CIVILES FORALES

72 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 73: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 42

El comisario está obligado a pro-mover la constitución de la tutela o cu-ratela de los hijos y demás descendien-tes del causante, menores no emanci-pados e incapacitados.

Artículo 43

Los comisarios desempeñarán susfunciones mancomunadamente, salvoque del tenor del testamento resulteotra cosa. Los acuerdos se adoptaránpor mayoría, y en caso de empate deci-dirá el nombrado en primer lugar.

Artículo 44

El comitente podrá señalar plazopara el ejercicio del poder testatorio. Siel comisario fuese el cónyuge, el poderpodrá serle conferido por plazo indefi-nido o por los años que viviere.

A falta de señalamiento de plazo, ésteserá de un año desde la muerte del testa-dor, o desde la declaración judicial de sufallecimiento, si todos los presuntos su-cesores fuesen mayores de edad; en otrocaso, desde que alcanzaren la mayoría deedad todos ellos, sin que sea suficiente, aestos efectos, la emancipación.

Artículo 45

Salvo disposición en contrario deltestador, el comisario podrá usar del poder testatorio en uno o varios actosu otorgamientos.

Artículo 46

El comisario podrá ejercitar el po-der testatorio por actos «inter vivos» o

42. atala

Eskuordekoa oinordetzailearen adin-gabeko edo ezgai diren seme-alabei etagainerantzeko horrelako ondorengoeitutoretza edo kuradoretza jartzera be-hartuta dago.

43. atala

Eskuordekoek amankomunean ihar-dungo dute, testamentuan bertan bes-terik adierazten ez bada. Gehiengozhartuko dituzte erabakiak eta, berdinean,lehenengo izendatutakoak erabakikodu.

44. atala

Eskuordetzaileak testamentu-pode-rea gauzatzeko epea ezar dezake. Es-kuordekoa alarguna balitz, podereaeperik gabe edo bizialdirako eman die-zaioke.

Eperik jarri ezean, testamentu-egileahil zenetik, edo epaileak hil dela adie-razten duenetik, urtebetekoa izango da,ondorengo ustezko guztiak gara-adine-koak badira; ez badira, gara-adinera de-nak heltzen direnean hasiko da epe hori,ondorengook burujabe egitea ez delanahikoa izango horretarako.

45. atala

Eskuordekoak ekintza edo eskriturabakarrean edo bat baino gehiagotangauza dezake testamentu-poderea, tes-tamentu-egileak besterik agindu ezean.

46. atala

Eskuordekoak, «inter vivos» edo«mortis causa» ekintzetan gauza deza-

FORU-LEGE ZIBILAK

73© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 74: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

«mortis causa», a título universal o sin-gular, sin más limitaciones que las im-puestas por la ley al testador.

El cónyuge sobreviviente podrá ha-cer uso en su propio testamento del po-der testatorio concedido por el premuer-to, pero sólo para disponer en favor delos hijos y descendientes comunes. Eneste último caso podrá el comisario darcarácter revocable, de una manera ex-presa, a la disposición realizada en re-presentación de su cónyuge.

Artículo 47

Las disposiciones otorgadas por elcomisario en uso del poder testatorioserán irrevocables, salvo en el supues-to regulado en el párrafo último del ar-tículo anterior.

Artículo 48

El poder testatorio se extinguirá:

1. Al expirar el plazo establecidopara su ejercicio.

2. Por muerte, imposibilidad o inca-pacidad sobrevenida al comisario.

3. En el caso de cónyuge-comisario,por la presentación de la demanda deseparación, divorcio o nulidad matri-monial después de otorgado el podertestatorio.

4. Cuando el cónyuge-comisariocontraiga ulteriores nupcias, lleve vidamarital de hecho o tenga un hijo nomatrimonial, salvo que el testador hu-biere dispuesto expresamente lo con-trario.

ke testamentu-poderea, ondasun guz-tietarako edo batzurentzako, legeaktestamentu-egile ororentzat ezartzendituen mugak baino ez dituela izango.

Alargunak bere testamentuan gauzadezake hildakoak emandako testamen-tu-poderea, baina bien seme-alaba etaondorengoen artean baino ezingo dubanatu. Horrela bada, ezkontidearenizenean egindako banaketa ezeztaga-rria dela adieraz dezake, berariaz, es-kuordekoak.

47. atala

Eskuordekoak testamentu-podereaerabiliz egin ditzan banaketak ezeztuezinekoak izango dira, aurreko atalekoazkenengo zatian araututakoan izanezik.

48. atala

Testamentu-poderea honakootaniraungiko da:

1. Gauzatzeko jarri zaion epea bu-katutakoan.

2. Eskuordekoari heriotza, ezintasu-na edo ezgaitasuna etorri zaiolako.

3. Eskuordekoa ezkontidea bada,testamentu-poderea egin ostean ezkon-tzaren banantze, baliogabekotze edodibortzio-eskea egin dadinean.

4. Eskuordekoa ezkontidea izanda,hau berriro ezkondu dadinean, beste ba-tekin ezkondu-bizimodua daramaneanedo ezkontzatik kanpo seme-alabarikizan dezanean, testamentu-egileak bes-terik adierazi ez badu behintzat.

LEYES CIVILES FORALES

74 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 75: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

5. Por renuncia.

6. Por incurrir el comisario, para conel causante o sus descendientes, en al-guna de las causas que dan lugar a laindignidad para suceder.

7. Por las causas previstas en el pro-pio poder.

8. Por revocación.

SECCIÓN IV

Del testamento mancomunado o de hermandad

Artículo 49

Los cónyuges podrán disponer con-juntamente de sus bienes en un soloinstrumento, mediante el testamentomancomunado o de hermandad.

Este testamento sólo podrá ser otor-gado ante Notario.

Artículo 50

El testamento mancomunado podráser revocado o modificado conjunta-mente por ambos cónyuges, medianteotro testamento o pacto sucesorio pos-terior otorgado ante Notario.

Artículo 51

También podrá ser revocado uni-lateralmente el testamento de herman-dad por cualquiera de los cónyuges,siempre que notifique al otro en formaauténtica la revocación, sin cuyo requi-sito ésta no surtirá efecto.

La revocación unilateral del testa-mento mancomunado, o de cualquiera

5. Uko egiteagatik.

6. Jaraunsteko ezgaitzen duten gaiz-takerietakoren bat egiten badio eskuor-dekoak oinordetzaileari edo bere ondo-rengoei.

7. Poderean bertan agertzen denbeste arrazoiren bategatik.

8. Podere-emaileak ezeztatuta.

LAUGARREN SAILA

Ermandadeko edo elkarrekiko testamentua

49. atala

Senar-emazteek biek batera erabakidezakete euren ondasunei buruz testa-mentua elkarrekin edo ermandadeaneginda.

Testamentu hori Eskribau aurre-an baino ezin daiteke egin.

50. atala

Elkarrekin edo ermandadean egin-dako testamentua ezeztatu edo aldatuegin dezakete senar-emazteek biek ba-tera, Eskribau aurrean egindako bestetestamentu edo oinordetza-itun batez.

51. atala

Senar-emazteetariko batek ere ezez-ta dezake bere aldetik elkarrekin edoermandadean egindako testamentua,besteari modu egiazkoan jakinerazita.Hori gabe, ezeztapenak ez du indarrikizango.

Alde batak elkarrekin edo ermanda-dean egindako testamentua edo bere

FORU-LEGE ZIBILAK

75© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 76: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

de sus cláusulas, hará ineficaces todassus disposiciones.

Artículo 52

Si uno de los cónyuges fallece den-tro del año siguiente a la fecha en queotorgaron el testamento de hermandad,el sobreviviente no podrá revocar lasdisposiciones que recayeren sobre losbienes comunes.

CAPÍTULO II

De la sucesión forzosa

Artículo 53

La sucesión forzosa, sin perjuiciode lo dispuesto para la troncalidad, sedefiere por el siguiente orden:

1. A los hijos, incluso los adopti-vos, y demás descendientes.

2. A los padres y demás ascendientes.

Artículo 54

El testador podrá distribuir libremen-te los bienes que integran la sucesiónforzosa entre los sucesores comprendi-dos en cada una de las líneas a que se re-fiere el artículo anterior, o elegir a unosolo de ellos, apartando a los demás, eincluso preferir al de grado más remotofrente al de grado más próximo.

Los sucesores forzosos podrán serexcluidos sin fórmula especial de apar-tamiento, siempre que conste clara-mente la voluntad del testador de sepa-rarlos de su sucesión.

ataletakoren bat ezeztatzen bada, testa-mentu osoa geratuko da indargalduta.

52. atala

Senar-emazteetariko bat elkarrekinedo ermandadean egindako testamen-tua egin eta urtebete baino lehenagohiltzen bada, alargunak ezin izango duezeztatu bion ondasunen gaineko era-bakirik.

BIGARREN ATALBURUA

Derrigorrezko oinordekoak

53. atala

Derrigorrezko oinordekoak ondokohurrenkeraren arauera deituak izangodira, tronkalekoetarako aginduta dago-enaren kalterik gabe:

1. Seme-alabak, ordekoak barruandirela, eta gainerantzeko ondorengoak.

2. Gurasoak eta beste aurrekoak.

54. atala

Testamentu-egileak askatasun guz-tiz bana ditzake derrigorrezko oinor-detza osatzen duten ondasunak aurrekoatalean aipatutako lerro bakoitzeko oi-nordekoen artean, edo euretarik baka-rra aukeratu besteak baztertuta, baitabelaun-maila urrunagokoa hurbilago-koa baino nahiago izan ere.

Derrigorrezko oinordekoak inongoberariazko bazterketa-esamolderikgabe bazter daitezke, beti ere testa-mentu-egileak oinordetzarik gabe la-gatzeko borondatea argi erakutsi badu.

LEYES CIVILES FORALES

76 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 77: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Los descendientes de otro descen-diente no apartado representan a ésteen la sucesión del ascendiente. En otrocaso, la preterición no intencional daráderecho al preterido a reclamar unacuota igual a la del sucesor de igualgrado menos favorecido.

Artículo 55

La legítima de los descendientes sehalla constituida por los cuatro quintosde la totalidad de los bienes del testador.

El quinto restante es de libre dispo-sición, si hay bienes no troncales sufi-cientes para cubrirlo.

Artículo 56

La legítima de los ascendientes sehalla constituida por la mitad de todoslos bienes del testador. La otra mitades de libre disposición, siempre que nosean troncales.

Artículo 57

Los ascendientes tronqueros decada una de las líneas sucederán, si losbienes fuesen troncales, en los queprocedan de la suya respectiva, sin per-juicio de lo dispuesto en el núm. 3 delart. 20.

Si no hubiese ascendientes tron-queros, sucederán en los bienes tronca-les los colaterales tronqueros designa-dos por el testador, considerándose tá-citamente apartados los que no fuesennombrados. Lo que se adjudique a loscolaterales por este concepto no redu-cirá la parte de libre disposición deltestador.

Baztertu gabeko ondorengo batenondorengoak haren ordezko dira oinor-detzan. Bestela, nahi ez dela testamen-tuan aipatu gabeko inor balego gutxienhartu duen belaun-maila bereko on-dorengoaren besteko zatia eskatzekoeskubidea izango luke.

55. atala

Testamentu-egilearen ondasun guz-tien lau bostenek osatzen dute ondo-rengoen senipartea.

Beste bostena askatasunez banadaiteke, horretarako tronkaleko ez dennahiko ondasunik baldin badago.

56. atala

Aurrekoen senipartea testamentu-egilearen ondasun guztien erdiak osa-tzen du. Beste erdia askatasunez bana-tzekoa da, tronkaleko ondasunak ezbadira behintzat.

57. atala

Tronkaleko ondasunei dagokienean,belaun-lerro bakoitzeko tronkaleko au-rrekoak bakoitzaren belaun-lerrotik da-tozenetarako izango dira oinordeko,20. ataleko 3. zatian agindutakoarenkalterik gabe.

Tronkaleko aurrekorik ez badago,testamentu-egileak izendatutako tron-kaleko alboko senideak izango dira oi-nordeko tronkaleko ondasunetan etaaipatu gabekoak isilbidez baztertu-ta daudela ulertuko da. Alde honetatikalboko senideei banatutako ondasunekez dute gutxituko testamentu-egileakaskatasunez bana dezakeen zatia.

FORU-LEGE ZIBILAK

77© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 78: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 58

El cónyuge viudo tendrá el usufruc-to de la mitad de todos los bienes delcausante, si concurriere con descen-dientes o ascendientes.

En defecto de ascendientes o des-cendientes, tendrá el usufructo de dostercios de todos los bienes.

El usufructo recaerá en último lugarsobre los bienes troncales de ambas lí-neas del causante, en proporción al ha-ber de cada una de ellas.

Podrán los tronqueros conmutar elusufructo del cónyuge viudo, en cuan-to afecte a los bienes troncales, por uncapital en efectivo que será de su libredisponibilidad y no estará sujeto a re-serva ni a devolución en los supuestosde extinción a que se refiere el párrafosiguiente.

El derecho de usufructo del cónyu-ge viudo se extinguirá en el caso de ul-teriores nupcias o de unión marital dehecho, o de que tuviere durante el ma-trimonio, o con posterioridad al mis-mo, un hijo no matrimonial, salvo queel testador haya dispuesto otra cosa.

Artículo 59

Carecerá de derechos sucesorios enla herencia de su consorte el divorcia-do o el cónyuge separado por causa aél imputable.

Artículo 60

No podrá imponerse a los hijos,descendientes o ascendientes, sustitu-

58. atala

Alargunak oinordetzailearen onda-sun guztien erdiaren gozamena izangoluke, ondorengoekin edo aurrekoekinbatera balego.

Ondorengo zein aurrekorik ez bale-go, ondasun guztien bi herenaren goza-mena izango luke.

Azkenengoz, oinordetzailearen bibelaun-lerroetako tronkaleko ondasu-nen gainean jarriko da gozamena, lerro-otako bakoitzaren edukiaren heinean.

Alargunaren gozamena, tronkale-ko ondasunen pentzu denean, eskudi-ruko kapital baten truke alda dezaketetronkaleko senideek. Alargunak askata-sunez erabil dezake dirutza hori eta be-rori dela eta, ez du gordekizuna jartzekoeta atzera emateko beharkizunik izan-go hurrengo lerroaldean aipatzen denmoduan ezeztatzen bada gozamen hori.

Alargunaren gozamen-eskubideaezereztu egingo da berriro ezkontzenbada, edo beste batekin ezkondu-bizi-modua badarama, edo ezkondu denbo-ran zein ostean ezkontzatik kanpokoumerik izaten badu, testamentuegileakbesterik agindu ezean behintzat.

59. atala

Jarauntsian ez du oinordeko izatekoeskubiderik edukiko berari egotzi da-kiokeen arrazoiagatik dibortziatutakoedo banandutako ezkontideak.

60. atala

Ezin izango zaie seme-alabei, ondo-rengoei edo aurrekoei askatasunez ba-

LEYES CIVILES FORALES

78 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 79: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ción o gravamen que exceda de la par-te de libre disposición, a no ser en fa-vor de otros sucesores forzosos.

Tampoco podrá imponerse sustitu-ción o gravamen sobre bienes tronca-les, sino a favor de otro pariente tron-quero de la misma línea.

No afectarán a la intangibilidad dela legítima, o de los bienes troncales,los derechos reconocidos al cónyugeviudo, ni el legado de usufructo uni-versal a favor del mismo.

Artículo 61

El testador podrá legar a su cónyu-ge el usufructo universal de sus bienes,que se extinguirá por las mismas cau-sas que la legítima del art. 58. Este le-gado será incompatible con el legadode la parte de libre disposición, pero siel testador los dispusiere de modo al-ternativo la elección corresponderá alcónyuge viudo.

Artículo 62

1. Para el cálculo de la cuota de le-gítima se tomará el valor de todos losbienes de la sucesión al tiempo en quese perfeccione la delación sucesoria,con deducción de las deudas y cargas.Al valor líquido se le adicionará el delas donaciones computables.

Los bienes troncales del causante secomputarán para el cálculo de la cuotade legítima, y se entenderán imputadosen primer lugar al pago de la misma,salvo disposición expresa en contrariodel testador.

natzeko zatia baino ordezpen edo kar-ga handiagorik ezarri, beste derrigo-rrezko oinordekoen alde ez bada.

Tronkaleko ondasunen gainean ereezin izango da ordezpen edo kargarikezarri, belaun-lerro bereko tronkalekosenideren baten alde ez bada.

Alargunari aitortutako eskubideaketa bere alde ezarritako gozamen-esku-bide orokorraren agintzak ez diote era-gingo senipartearen edo tronkaleko on-dasunen ukitu-ezinari.

61. atala

Testamentu-egileak bere ondasunguztien gozamena utz diezaioke ez-kontideari, 58. ataleko senipartearen-tzat ezarritako arrazoi berberengatikiraungiko dena. Agintza hori eta aska-tasunez banatzeko zatiaren agintzaezin izango dira batera hartu. Hala ere,testamentu-egileak biak aukeran utzibaldin baditu, alargunari dagokio hau-tatzea.

62. atala

1. Seniparteari dagokion zatia atera-tzeko, oinordetzarako deia gauzatzendenean jarauntsiak dituen ondasunguztien balioa hartuko da kontuan, zoreta zorpe guztiak kenduta. Irtetzen duenzenbatekoari dohaintza zenbatgarrienagehituko zaio.

Oinordetzailearen tronkaleko onda-sunak zenbatgarritu egingo dira seni-parteari dagokion zatia ateratzeko eta,ezer baino lehen, senipartea ordaintze-ko jarriko dira, testamentu-egileak kon-trakorik berariaz adierazi ezean.

FORU-LEGE ZIBILAK

79© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 80: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Sólo serán computables las dona-ciones de bienes no troncales efectua-das a favor de quienes no sean suceso-res forzosos y todas aquellas en que nomedie apartamiento expreso.

2. El valor de las donaciones com-putables será el que tenían al tiempo defallecer el causante, previa deducciónde las mejoras útiles costeadas por eldonatario en los bienes donados y delimporte de los gastos extraordinariosde conservación o reparación que hayasufragado el mismo, no causados porsu culpa. Al valor de los bienes se agre-gará la estimación de los deterioros ori-ginados por culpa del donatario que hu-biesen disminuido su valor. De haberenajenado el donatario los bienes do-nados, se tomará como valor el que te-nían en el momento de su enajenación.De los bienes que hubiesen perecidopor culpa del donatario, sólo se compu-tará su valor al tiempo en que su des-trucción tuvo lugar.

3. No serán colacionables las dona-ciones en favor de sucesores forzosos,salvo que el donante disponga lo con-trario o no haga apartamiento expreso.

4. Las donaciones colacionables loserán por el valor de las mismas altiempo de la partición.

Artículo 63

Las deudas del causante se pagaráncon el impone de los bienes mueblesy de los bienes inmuebles no tronca-les, y sólo en defecto de unos y otrosresponderán los bienes raíces tronca-

Tronkaleko ez diren ondasunekinderrigorrezko oinordeko ez direnen aldeegindako dohaintzak eta inor berariazbaztertu gabe egindakoak baino ez dirazenbatgarri izango.

2. Dohaintza zenbatgarrien balioaoinordetzailea hil zenean zutena izangoda, hartutako ondasunotan hartzaileakordaindutako hobekuntza onuragarri-ak eta konpontzeko eta irauneraztekoegin dituen aparteko gastuak kenduta,bere erruz egin behar izan ez baditu.Ondasunon balioari hartzailearen erruzsortutako eta bere balioa urritu dutenandegen balioespenekoa gehituko zaio.Hartzaileak dohaintza-ondasunak ino-rendu baditu, inorentzerakoan zuten ba-lioa hartuko da kontuan. Hartzailearenerruz galdu diren ondasunetarako, gal-du zirenean zuten balioa besterik ez dazenbatgarrituko.

3. Derrigorrezko oinordekoen alde-ko dohaintzak ez dira jarauntsira itzulibeharrekoak izango, emaileak aurka-korik agindu ezean edo esanbidezkobazterketarik egin izan ez badu.

4. Jarauntsira itzuli beharreko do-haintzek banaketa egiteko unean zutenbalioa izango dute.

63. atala

Oinordetzailearen zorrak ondasunmugikorrekin eta tronkaleko ez direnondasun mugiezinekin ordaindukodira. Ez batekorik eta ez bestekorik ezdagoenean bakarrik izango dira eran-

LEYES CIVILES FORALES

80 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 81: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

les de cada línea, en proporción a sucuantía.

Artículo 64

Si hubiese poder testatorio, la valo-ración de los bienes para fijar la legíti-ma se hará:

1. Por el comisario, si no tuviese in-terés en la sucesión.

2. Por el comisario, con el conta-dor-partidor que el causante hubiesedesignado.

3. Por el comisario con los suceso-res presuntos.

4. Por decisión judicial.

Artículo 65

Cuando la sucesión se defiera encapitulaciones matrimoniales, pactosucesorio o escritura de donación, elapartamiento deberá hacerse en la for-ma establecida en los arts. 54 y 57, conlos efectos del art. 62.3.

Artículo 66

Los descendientes del causanteque se encuentren en situación legalde pedir alimentos podrán reclamar-los de los sucesores del mismo, cuandono haya persona obligada a prestarlosde acuerdo con la legislación civil ge-neral.

Los sucesores prestarán alimentosen proporción a los bienes que cadauno hubiere recibido, y no vendránobligados más allá de lo que alcance suvalor.

tzule belaun-lerro bakoitzeko tronkale-ko onibarrak, bakoitzaren heinean.

64. atala

Testamentu-podererik balego, seni-partea zehazteko ondasunen balioa ho-nakook aterako lukete:

1. Eskuordekoak, jarauntsia berariez badoakio.

2. Eskuordekoak, oinordetzaileakizendatutako kontulari-banatzaileare-kin batera.

3. Eskuordekoak, oinordeko ustez-koekin batera.

4. Epailearen erabakiz.

65. atala

Oinordetza ezkontza-hitzarmenez,oinordetza-itunez edo dohaintza-eskri-turaz burutzen denean, bazterketa 54.eta 57. ataletan agindutako eran eginbeharko da eta 62.3. atalean esandakoondorioak izango ditu.

66. atala

Legez mantenua eska dezaketenoinordetzailearen ondorengoek haren oi-nordekoei eska diezaieke mantenuhori, legeria zibil orokorraren araue-ra horretara behartutako beste inor ezbalego.

Oinordeko bakoitzak jarauntsitakoondasunen heinean eman beharko dumantenua eta ondasunon balioaren gai-netik ez du beharkizunik izango.

FORU-LEGE ZIBILAK

81© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 82: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

CAPÍTULO III

De la sucesión «ab intestato»

Artículo 67

La sucesión intestada se deferirá enfavor de los hijos, por derecho propio,y de los demás descendientes, por de-recho de representación.

Artículo 68

A falta de los sucesores expresadosen el artículo anterior, la sucesión seordenará del modo siguiente:

a) Los bienes troncales de cada unade las líneas paterna o materna corres-ponderán a los ascendientes tronquerosde la línea de donde procedan, sin per-juicio de lo dispuesto respecto de loscomprados o ganados, constante el ma-trimonio, por el núm. 3 del art. 20. Sien alguna de las líneas no hay ascen-dientes tronqueros los bienes corres-ponderán a los colaterales tronquerosde la misma.

b) En los bienes no troncales suce-derán ambos padres o el que de ellossobreviviere. En su defecto, se reparti-rán por iguales partes entre las dos lí-neas de ascendientes, sea cual fuere laproximidad de los ascendientes en unay otra línea. Si en alguna de ellas nohay ascendientes, la totalidad de di-chos bienes corresponderá a los ascen-dientes de la línea en que los haya.

Artículo 69

A falta de descendientes y ascen-dientes sucederá el cónyuge viudo, con

HIRUGARREN ATALBURUA

Testamenturik gabeko oinordetza

67. atala

Testamenturik gabeko oinordetzaseme-alaben alde burutuko da, berezkoeskubidez, eta bestelako ondorengoenalde, ordezkotza-eskubidez.

68. atala

Aurreko atalean aipaturiko ondo-rengorik ez badago, jarauntsia honela-xe banatuko da:

a) Aitaren zein amaren aldeko be-laun-lerroko tronkaleko ondasunakbelaun-lerro bakoitzeko tronkaleko au-rrekoei dagozkie, ezkontza bitarteanerosi edo irabazitakoen gainean 20. ata-leko 3. zenbakian esandakoaren kalte-rik gabe. Belaun-lerroren baten tronka-leko aurrekorik ez dagoenean, ondasu-nok horren alboko senide tronkalekoeidagozkie.

b) Tronkaleko ez diren ondasunetan,guraso biak izango dira oinordeko edobiotatik bizirik dagoena. Guraso bizirikezean, belaun-lerro bietako aurrekoenartean erdibituko dira, aurrekook edo-zein belauneko direla ere. Belaun-lerrobiotako baten aurrekorik ez dagoenean,badagoeneko belaun-lerroko aurrekoeidagozkie ondasun guztiok.

69. atala

Ondorengorik ez aurrekorik ez ba-dago, alarguna izango da jarauntsiaren

LEYES CIVILES FORALES

82 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 83: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

preferencia a los colaterales, en todoslos bienes no troncales.

En los demás casos, conservará losderechos legitimarios recogidos en elart. 58.

Artículo 70

A falta de ascendientes y cónyuge,los bienes no troncales se repartiránpor mitad entre las dos líneas colatera-les, hasta el cuarto grado, sea cual fue-re la proximidad de los parientes enuna u otra.

Sólo cuando en una de las dos nohaya colaterales, pasarán íntegramentea los colaterales de la única línea enque los haya.

Artículo 71

En cada una de las líneas, paterna omaterna, el pariente más próximo ex-cluye al más remoto. Si los parientesde grado preferente son varios, los bie-nes se repartirán entre ellos por partesiguales.

Artículo 72

En la línea colateral se dará el dere-cho de representación sólo cuandoconcurran hermanos con hijos de her-manos, sucediendo los primeros porcabezas y los segundos por estirpes. Siconcurren hermanos de doble vínculocon hermanos de vínculo sencillo,aquellos sucederán en doble porciónque éstos.

oinordeko, alboko senideak baino lehe-nago, tronkaleko ez diren ondasunguztietan.

Bestelakoetan, alargunak 58. ataleanaitortutako seniparte-eskubideak izan-go ditu.

70. atala

Ez aurrekorik ezta ezkontiderik ereez dagoenean, tronkaleko ez diren on-dasunak alboko senideetako belaun-lerrobien artean erdibituko dira, laugarrenbelaun-mailaraino, belaun-lerro bakoi-tzeko senideen hurbiltasuna edozeindela ere.

Biotakoren baten alboko seniderikez dagoenean, beste lerroko alboko se-nideei dagozkie ondasunok oso-osorik.

71. atala

Belaun-lerro bakoitzean, amareneanzein aitarenean, hurbilagoko senideakurrunagokoa kanporatzen du. Lehenta-suna duten senideak bat baino gehiagobadira, ondasunak euren artean banatu-ko dira zati berdinetan.

72. atala

Alboko belaun-lerroan, neba-arrebaketa neba-arrebon seme-alabak batera di-renean baino ez da ordezkotza-eskubi-derik izango. Neba-arrebok buruko etaseme-alabok erroko hartuta izango diraoinordeko. Guraso bietako neba-arre-bak eta guraso bakarreko neba-arrebakbatera direnean, lehenengoei bigarreneihalako bi zati dagokie jarauntsian.

FORU-LEGE ZIBILAK

83© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 84: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 73

En la sucesión «ab intestato», a fal-ta de colaterales, será llamada la Di-putación Foral del Territorio Históricocorrespondiente a la vecindad del cau-sante.

CAPÍTULO IV

De los pactos sucesorios

Artículo 74

Mediante capitulaciones matrimo-niales, donación o pacto otorgado enescritura pública, se puede disponer lasucesión en bienes de los otorgantes,bien a título universal o particular, conlas modalidades, reservas, sustitucio-nes, cláusulas de reversión, cargas yobligaciones que se acuerden. Losotorgantes podrán, asimismo, ordenarla transmisión actual de todos los bie-nes presentes, o parte de ellos, o biendiferirla al momento de la muerte.

Artículo 75

La designación de sucesor en bie-nes por pacto sucesorio deja sin efectocualquier disposición testamentaria an-terior sobre los propios bienes.

Dicha designación sólo podrá mo-dificarse o resolverse mediante nuevopacto entre los otorgantes o sus suce-sores, y por las causas que hayan esta-blecido las partes.

Artículo 76

La donación «mortis causa» de bie-nes singulares se considera pacto suce-

73. atala

Testamenturik gabeko oinordetze-tan, alboko seniderik ere ez badago, oi-nordetzailearen herritasunari dagokionLurraldeko Foru Aldundiari dei egingozaio.

LAUGARREN ATALBURUA

Oinordetza itunak

74. atala

Ezkontza-hitzarmenez, dohaintzazedo Eskribau aurreko eskritura bitar-tez egindako itunez bana daitezke ja-rauntsiko ondasunak, guztiak edo ba-tzuk, bertan agindutako era, gordekizun,ordezkatze, itzultze-hizpaketa, zorpeeta betekizunekin. Eskritura-egileek,gainera, dauzkaten ondasun guztiakedo batzuk unean bertan eskualdatzezein hildakoan egin dadila erabaki de-zakete.

75. atala

Ondasunen oinordekoa oinordetza--itunez izendatzen bada, indarrik gabegeratuko da aurretik testamentu bitartezegindako edonolako ondasun-banaketa.

Izendapen hori, egin dutenen edoeuren ondorengoen arteko itun berribatez baino ezin izango da aldatu eztairaungi ere eta, beti ere, alde biek itun-dutako arrazoiengatik baino ez.

76. atala

«Mortis causa» egindako ondasunjakin baten dohaintza oinordetza-itun-

LEYES CIVILES FORALES

84 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 85: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

sorio, y también lo será la donaciónuniversal «inter vivos», salvo estipula-ción en contrario.

Artículo 77

La designación sucesoria con trans-misión de presente de los bienes con-fiere al sucesor la titularidad de losmismos, con limitaciones pactadas eninterés de los instituyentes, de la fami-lia y de la explotación de los bienes,por lo que, salvo pacto en contrario,todo acto de disposición o gravamenrequerirá para su validez el consenti-miento conjunto del instituyente e ins-tituido.

Artículo 78

La designación sucesoria con efica-cia «post mortem» confiere al institui-do la cualidad de sucesor en los bienes,que será inalienable e inembargable. Sila designación se hizo a favor del hijoque va a contraer matrimonio, éste po-drá disponer de su derecho a título gra-tuito, por actos «inter vivos» o «mortiscausa», a favor de sus hijos y descen-dientes.

Si bien los instituyentes conservanla propiedad de los bienes, sólo po-drán disponer de los mismos a títulooneroso.

Artículo 79

Los instituyentes pueden revocar ladesignación:

1. Por las causas pactadas.

2. Por incumplimiento grave de lascargas y condiciones establecidas.

tzat joko da, baita «inter vivos» ekin-tzaren bidezko ondasun guztien do-haintza ere, besterik hitzartu ezean.

77. atala

Ondasunak unean bertan eskualda-tzeko egiten den oinordeko-izendape-nak ondasunon jabetza ematen diooinordekoari, izendatzailearen, fami-liaren zein ondasunen irabazpidearenmesedean alde biek hitzartutako muga-baldintzekin. Horregatik, edonolakoerabaki edo karga-ekintzak izendatzai-learen eta izendatutakoaren artekoadostasun baterakoa beharko du ba-liozkoa izateko, bestelako itunik ezean.

78. atala

Hil ostean indarra izan dezan egin-dako oinordeko-izendapenak ondasu-non oinordeko izaera ematen dio izen-datutakoari eta berak ezin izango du ezinorendu ez zorpetu. Ezkontzeko dago-en seme edo alaba izendatu bada oi-nordeko, honek bere seme-alabei edoondorengoei bana diezaieke ondasunokdohain, «inter vivos» edo «mortis cau-sa» ekintzen bidez.

Izendatzaileek ondasunon jabe iza-ten jarraitzen badute ere, ordainbidezbaino ezin izango dituzte ondasunokbanatu.

79. atala

Izendatzaileek honako hauetan ezez-ta ditzakete izendapena:

1. Itundutako arrazoiengatik.

2. Jarritako zorpe eta baldintzetanez betetze larria egin izanagatik.

FORU-LEGE ZIBILAK

85© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 86: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

3. Por haber incurrido el instituidoen causa de indignidad o desheredación.

4. Por conducta del instituto queimpida la normal convivencia familiar.

5. En los casos de nulidad matrimo-nial, separación o divorcio de los institui-dos, cuando el pacto sucesorio se hayaotorgado en atención a ese matrimonio.

Artículo 80

Se resolverá la designación suce-soria:

1. Por cumplimiento de la condi-ción resolutoria a la que estaba sujeta.

2. Por fallecimiento del instituidosin que dejare descendencia.

3. Por acuerdo entre los otorgantesformalizado en escritura pública.

Artículo 81

En los supuestos expresados en losartículos anteriores, deberá abonarse,en el plazo de un año, el valor actualde las mejoras e incorporaciones quehubiesen costeado los instituidos.

Artículo 82

Si se hubiere pactado la comunidadde vida entre instituyentes e institui-dos, reserva de usufructo o de otras fa-cultades análogas a favor de los prime-ros, se entenderá que, por muerte deuno de los instituyentes, el cónyuge su-perviviente conserva íntegros y con ca-rácter vitalicio los derechos que losmismos se hubieran reservado.

3. Izendatutakoak ezgaitzeko edooinordetza galtzeko arrazoi direnetako-ren bat egin badu.

4. Izendatutakoak familikoen egu-neroko elkarbizitza galeraziz jokatzenbadu.

5. Izendatutakoen ezkontzaren ba-nantze, baliogabekotze edo dibortzioagertatuz gero, oinordetza-ituna ezkon-tzagatik egin denean.

80. atala

Oinordeko izendapena honako haue-tan iraungiko da:

1. Izendapena baldintzatzen zueniraungitze-kasua jasoz gero.

2. Izendatutakoa ondorengorik gabehiltzen denean.

3. Izendatzaileen erabakiz, Eskri-bau-eskrituraz gauzatuta.

81. atala

Aurreko ataletan aipatutako kasue-tan, euren kontura egindako hobekun-tzen eta gehikuntzen eguneratutako ba-lioa ordaindu beharko zaie izendatuta-koei urtebeteko epean.

82. atala

Izendatzaileek eta izendatutakoekelkarrekin biziko direla edo gozamen--eskubidea zein antzerako beste ahal-menen bat ez galtzea itundu baduteizendatzaileen alde, bietako bat hildabere alargunak osorik eta bizi den ar-tean gordeko ditu eskubideok.

LEYES CIVILES FORALES

86 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 87: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 83

La designación sucesoria otorgadaa favor de un contrayente determinaráque, por premoriencia del instituido, setransmita su derecho a los hijos y des-cendientes.

Revertirán al instituyente el patrimo-nio o bienes objeto de pacto con trans-misión de presente, en el supuesto depremoriencia del instituido sin que deja-re descendencia.

CAPÍTULO V

Disposiciones comunes a las distintas formas de suceder

Artículo 84

El ascendiente que heredare de sudescendiente bienes no troncales queéste hubiere adquirido por título lucra-tivo de otro ascendiente o de un her-mano, se halla obligado a reservar losque hubiere adquirido por ministeriode la ley en favor de los parientes queestén dentro del tercer grado y perte-nezcan a la línea de donde los bienesprocedan.

Artículo 85

El padre o la madre que a título gra-tuito adquiere de un hijo bienes raícesque éste a su vez hubiese adquirido,también a título gratuito, de su madre ode su padre, tendrá, si contrae ulteriormatrimonio o tiene un hijo que no losea del cónyuge premuerto, la obliga-ción de reservarlos a favor del trans-mitente y de sus hermanos de doble

83. atala

Ezkontzera doanen bat oinordekoizendatzen bada, eta izendatutakoa ari-nago hiltzen bada, berari dagokion es-kubidea seme-alabei eta ondorengoeieskualdatuko zaie.

Izendatutakoa ondorengorik utzigabe hilgo balitz, izendatzaileari itzuli-ko litzaizkioke unean bertan eskualda-tzeko itunpeko ondare edo ondasunak.

BOSGARREN ATALBURUA

Oinordetzeko erei buruzko baterako erabakiak

84. atala

Ondorengoren batek beste aurrekoedo neba-arrebaren batengandik ira-bazpidez jasotako tronkaleko ez direnondasunak bere aurrekoren bati utzizgero, aurreko horrek ondasunak dato-zen lerroko hirugarren belaun-maila-rainoko senideentzat gorde behar izan-go ditu lege-indarrez jasotakoak.

85. atala

Gurasoengandik onibarrik dohainlortu izan duen seme-alabak onibarrokberriro ere dohain eskuratzen badizkioaitari edo amari eta dena delako gurasohorrek, gerokoan berriro ezkondu edoaurrean hildako ezkontidearena ez denseme-alabarik izanez gero, eskualda-tzailearen eta bere guraso bereko ne-ba-arrebentzat edo euren edozein on-

FORU-LEGE ZIBILAK

87© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 88: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

vínculo, o de los descendientes de cual-quiera de ellos.

Artículo 86

El viudo que contraiga ulterior matri-monio o tenga algún hijo que no sea elcónyuge premuerto está obligado a reser-var, a favor de los parientes tronquerosde su expresado cónyuge, los bienestroncales procedentes de éste que hubie-se adquirido por comunicación foral.

En los mismos supuestos, el cónyu-ge viudo que al disolverse la comuni-cación foral hubiese recibido bienescuyo valor sea mayor que la suma delos bienes de su procedencia y la mitadde los ganados, está obligado a reser-var el exceso a favor de los hijos y des-cendientes del matrimonio disuelto.

Artículo 87

En los bienes raíces donados paraun matrimonio, antes o después de sucelebración, sucederán los hijos o des-cendientes habidos de él, con exclu-sión de cualesquiera otros.

Artículo 88

El viudo o viuda que pase a ulteriormatrimonio, o tenga un hijo que no losea de su difunto consorte, estará obli-gado a reservar a los hijos y descen-dientes del expresado cónyuge pre-muerto todos los bienes que haya adqui-rido de éste por testamento, donación uotro cualquier título lucrativo.

Artículo 89

Las reservas aquí reguladas alcan-zan, en todo caso, a los edificios, plan-

dorengorentzat gorde beharko ditu on-dasunok.

86. atala

Berriro ezkontzen den alargunak,edo aurrerago hildako ezkontidearena ezden seme-alabarik duenak, hildakoezkontidearen tronkaleko senideentzatgorde beharko ditu hildakoarengandikforu-komunikazioaren bidez etorritakotronkaleko ondasunak.

Kasuotan ere, ezkontideren bat hilizanagatik foru-komunikazioa amaitze-an, alargunak jasotako ondasunek berejatorrizkoen eta irabazitako erdiarenbatuketak baino balio handiagoa badu-te, gaindikin hori ezkontza horretatiksortutako seme-alaba eta ondorengo-entzat gorde beharko du alargunak.

87. atala

Ezkontzagatik, ezkontza aurretik zeinostean, emandako ondasun mugiezinenoinordeko, ezkontza horretatik sortutakoseme-alabak edo ondorengoak baino ezdira izango.

88. atala

Berriro ezkontzen den alargunak, edoaurrerago hildako ezkontidearena ezden seme-alabarik duenak, hildakoa-rengandik testamentuz, dohaintzaz edoirabazpidezko beste edozein eratan ja-sotako ondasun guztiak gorde beharkoditu aipatutako hildakoaren seme-alabaeta ondorengoentzat.

89. atala

Hemen zehaztutako gordekizunak,edonola ere, gordetzaileak egindako

LEYES CIVILES FORALES

88 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 89: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

tíos y mejoras que hubieren sido he-chos por el reservista, con la obliga-ción de satisfacer a éste o a sus herede-ros el valor actual de los mismos, den-tro del año y día a contar de la fechaen que el reservatario hubiere entrado ensu posesión.

Artículo 90

El reservista, en todos los casos re-gulados en este Capítulo, podrá desig-nar sucesor entre los reservatarios, enlos términos establecidos para la suce-sión testada, y no podrá imponer susti-tuciones y gravámenes sino en favorde ellos.

Artículo 91

Los ascendientes suceden con ex-clusión de otras personas en los bienesno troncales dados por ellos a sus hijoso descendientes muertos sin posteriori-dad, cuando los mismos objetos do-nados existan en la sucesión. Si hubie-ren sido enajenados, sucederán en to-das las acciones que el donatariotuviera en relación a ellos, y en el pre-cio si se hubieren vendido, o en losbienes con que se hayan sustituido silos permutó o cambió.

Artículo 92

Revertirán al donante los bienes do-nados con carga de alimentos, si eldonatario falleciere en vida de aquél sindejar hijos ni descendientes.

eraikuntza, landaketa eta hobekuntzeibaino ez dagozkie, gordetzaile horriedo bere oinordekoei eguneratutakoeuron balioa ordaindu beharko zaiela.Ordainketa hori gordetakoaren hartzai-leak ondasunok eskura ditzan eguneanhasita urtebete eta egun bateko epe ba-rruan egin beharko da.

90. atala

Atalburu honetan araututako kasuguztietan gordetzaileak gordetakoarenhartzaileen artean izenda dezake ondo-rengoa, testamentu bidezko oinorde-tzetarako araututakoaren arauera, etagordetzaileak ezingo du ordezkapenikegin edo kargarik jarri hartzaileon aldeez bada.

91. atala

Aurrekoak baino ez dira oinordekoizango umerik izan gabe hildako eurenseme-alabei edo ondorengoei emandakotronkaleko ez diren ondasunei dagokie-nean, beti ere oinordetzan emandakoondasun berberok badaude. Ondasunokinorendu egin badira, dohaintza-hartzai-leak eurongatik izan ditzan eskubideguztiak izango dituzte aurrekoek. Eraberean, ondasunok saldu izan balira,salneurria eskura lezakete, eta trukatuedo aldatu egin balira, euron ordez jaso-takoa.

92. atala

Mantenu-beharraz emandako onda-sunen hartzailea seme-alaba edo on-dorengorik gabe hiltzen bada emaileabizi dela, emaileari itzuliko zaizkio on-dasunok.

FORU-LEGE ZIBILAK

89© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 90: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

El donatario no podrá, en este caso,en vida del donante, enajenar, gravarni disponer, por título gratuito, «intervivos» o «mortis causa», de los bienesdonados, a no ser en favor de sus hijoso descendientes.

TÍTULO IV

DEL REGIMEN DE BIENES EN EL MATRIMONIO Y DE

LA COMUNICACION FORAL

CAPÍTULO I

Disposiciones generales

Artículo 93

El régimen económico del matri-monio será el que libremente pactenlos cónyuges en escritura pública, an-tes o después de su celebración.

El régimen económico matrimonial,tanto el pactado como el legal, podráser modificado mediante el otorgamien-to de capitulaciones matrimoniales.

En ningún caso las modificacionesen el régimen económico matrimonialperjudicarán los derechos adquiridospor terceros, ni los derivados de latroncalidad.

Artículo 94

A falta de pacto, se entenderán su-jetos a comunicación foral los matri-monios en que ambos contrayentessean vizcaínos aforados o, a falta de

Kasu horretan, emailea bizi dela, do-haintza-hartzaileak ezingo ditu jasotakoondasunok inorendu, kargatu edo euroiburuz erabaki, «inter vivos» edo «mor-tis causa» ekintzaz, dohaineko ekintzaz,bere seme-alaba edo ondorengoen aldeizan ezik.

LAUGARREN IDAZPURUA

EZKONTZAREN ONDASUN-JAURPIDEA

ETA FORU-KOMUNIKAZIOA

LEHENENGO ATALBURUA

Erabaki orokorrak

93. atala

Ezkontzaren ondasunen jaurpideaezkontideek, ezkondu aurretik zein os-tean, askatasunez Eskribau-eskriturabidez itun dezatena izango da.

Ezkontzaren ondasunen jaurpidea,itundutakoa zein legezkoa, aldatu eginliteke ezkontza-hitzarmen bidez.

Edonola ere, ezkontzaren ondasu-nen jaurpidean izandako aldaketak ezdira beste inork eskuratutako eskubideenedo tronkaletik eratorritakoen kaltera-ko izango.

94. atala

Itunik egon ez dadinean, hurrengokasuotan ulertuko da ezkongaiak foru--komunikaziopean ezkontzen direla:biak forudun bizkaitarrak direnean;

LEYES CIVILES FORALES

90 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 91: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

vecindad común, si fijan la residenciahabitual común inmediatamente poste-rior a su celebración en la Tierra Lla-na, y, a falta de dicha residencia co-mún, si en ella ha tenido lugar la cele-bración del matrimonio.

CAPÍTULO II

De la comunicación foral de bienes

Artículo 95

En virtud de la comunicación foral seharán comunes, por mitad entre maridoy mujer, todos los bienes muebles o raí-ces, de la procedencia que sean, pertene-cientes a una u otra, por cualquier título,tanto los aportados como los adquiridosen constante matrimonio y sea cual fue-re el lugar en que radiquen.

La comunicación foral, constantematrimonio, tiene el alcance y las limi-taciones previstas en este Fuero, y ce-sará automáticamente por sentencia deseparación conyugal, nulidad de matri-monio o divorcio, así como por el otor-gamiento de capitulaciones matrimo-niales, cuando los cónyuges se acojana un régimen económico matrimonialde distinta naturaleza.

También cesará la comunicaciónforal por decisión judicial, y a peti-ción de uno de los cónyuges, en los si-guientes casos:

1. Haber sido el otro cónyuge judi-cialmente incapacitado, declarado au-sente o en quiebra o concurso de acree-dores, o condenado por abandono defamilia.

biok herritasun hori ez dutenean, bate-ra bizitzeko izan dezaten lehenengoohizko egoitza Lur Lauan badago; etabaterako egoitza hori izan ezean, LurLauean ezkondu badira.

BIGARREN ATALBURUA

Ondasunen foru-komunikazioa

95. atala

Foru-komunikazioaren bidez ezkon-tideek erdibana izango dituzte ondasunmugiezin edo mugikor guztiak, ondasu-non jatorria dena delakoa dela, batenakzein bestearenak izan, berdin ezkontza-ra bakoitzak ekarritakoak zein ezkon-tzan zehar irabazitakoak, ondasunokdauden lekuak zerikusirik ez duela.

Foru-komunikazioak, ezkontzak di-rauen artean, Foruan zehaztutako za-balkunde eta mugak ditu eta berez etabesterik gabe amaituko da ezkontzarenbanantze, baliogabekotze edo dibor-tzio-epaiez, baita ezkontza-hitzarme-nez ere ezkontideek beste ondasunenjaurpideren bat aurkeratzen badute.

Foru-komunikazioa epailearen era-bakiaz eta ezkontideren batek eskatutabuka daiteke, hurrengo kasuotan:

1. Beste ezkontidea ezgaitua izan,alde egindakotzat jo, porrot eginda da-goela edo zor-hartzekodunak dituelaaldarrikatu edo familia uzteagatik zi-gortu dutelako epaibidez.

FORU-LEGE ZIBILAK

91© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 92: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

2. Venir realizando el otro cónyugeactos de disposición o de gestión endaño o fraude de sus derechos.

3. Llevar separado de hecho duran-te más de un año, aunque fuese de mu-tuo acuerdo.

Artículo 96

La comunicación foral, que nacecon el matrimonio, se consolida en elmomento de su disolución por falleci-miento de uno de los cónyuges con hi-jos o descendientes comunes.

Artículo 97

En la comunicación foral, la distin-ción entre bienes ganados y bienesprocedentes de cada uno de los cónyu-ges, se ajustará a las normas de la le-gislación civil general sobre bienes ga-nanciales y bienes privativos.

Artículo 98

Las cargas del matrimonio serán su-fragadas, en primer lugar, con los bie-nes ganados, y sólo a falta o por insu-ficiencia de ellos responderán los bie-nes procedentes de cada cónyuge, enproporción a su valor.

Lo satisfecho con estos últimos serácompensado con las ganancias futuras.

Artículo 99

En la comunicación foral, los actosde disposición de bienes requerirán delconsentimiento de ambos cónyuges.

2. Beste ezkontideak bere eskubi-deen kalterako erabakiak hartu edo ku-deaketa egiten duenean.

3. Epairik gabe bananduta urtebeteedo gehiago egotea, elkarrekin bat eto-rrita bada ere.

96. atala

Foru-komunikazioa, ezkontzeaz ba-tera sortzen dena, seme-alaba edo on-dorengorik elkarrekin izan duten ez-kontideren bat hiltzeagatik ezkontzadesegiten den unean finkatzen da.

97. atala

Foru-komunikazioan, irabazitakoeta ezkontide bakoitzak ekarritako on-dasunen arteko bereizkuntza, legeriazibil orokorrak irabazpidezko ondasu-netarako eta bakarrekoetarako ematendituen arauei jarraituz egingo da.

98. atala

Ezkontzako zorpeak, lehenengo etabehin, irabazitako ondasunekin ordain-duko dira, eta horrelakorik ez balegoedo daudenak nahiko ez balira bainoez lirateke ezkontide bakoitzaren jato-rrizko ondasunen pentzu ordainduko,euren balioaren heinean.

Azkenon pentzu egindakoak gero-koan izan daitezkeen irabaziekin or-dainduko dira.

99. atala

Foru-komunikazioak dirauen artean,ondasunei buruz erabakitzeko ezkonti-de bien baimena beharko da.

LEYES CIVILES FORALES

92 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 93: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Si uno de los cónyuges se negara aotorgarlo, podrá el Juez autorizar ladisposición si lo considera de interéspara la familia.

No obstante, cualquiera de los cón-yuges podrá, por sí solo, disponer deldinero o valores mobiliarios de los quesea titular.

Artículo 100

Corresponderá en exclusiva a cadacónyuge la administración de los bie-nes de su procedencia.

Artículo 101

La administración de los bienes ga-nados corresponderá conjuntamente aambos cónyuges, sin perjuicio de lo es-tablecido a tal efecto en el Código deComercio.

Artículo 102

Las deudas y obligaciones contraí-das por cualquiera de los cónyuges, sinconsentimiento del otro, únicamenteserán de cargo de la respectiva mitadcomunicada del obligado, con las limi-taciones siguientes.

Primera.—Quedarán siempre libresde responsabilidad los bienes proce-dentes del cónyuge no deudor.

Segunda.—La responsabilidad delos bienes ganados y de los proceden-tes del deudor estará sujeta a las si-guientes reglas:

1. El embargo deberá ser notificadoal cónyuge no deudor, quien tendrá de-recho a pedir, en el plazo de quince días

Ezkontideetariko batek baimen ho-ri eman nahi izango ez balu, Epaileakeman dezake horretarako baimena, fa-miliaren onerako dela baderitzo.

Edonola ere, eskontide bakoitzakbere kabuz erabil ditzake bere izeneandauden diru edo ondasun mugikorrak.

100. atala

Ezkontide bakoitzari berari bainoez dagokio bere jatorrizko ondasunakadministratzea.

101. atala

Batera irabazitako ondasunak admi-nistratzea ezkontide biei dagokie, horidela eta, Merkataritza-Kodean zehaz-tutakoaren eragozpenik gabe.

102. atala

Beste ezkontidearen baimenik gabeegindako zorrak eta betebeharrak zor-petutakoari foru-komunikazioaren bi-dez dagokion erdiaren pentzu ordain-duko dira, hurrengoetan izan ezik:

Lehenengoa.—Zorpetu ez den ez-kontidearen ondasunak beti geratukodira erantzunkizunetik kanpo.

Bigarrena.—Irabazitako ondasuneneta zorpetutakoaren jatorrizko ondasu-nen pentzuko erantzunkizuna hurrengoarauoi jarraituz izango da:

1. Bahitura jakinerazi egin beharkozaio zordun ez den ezkontideari. Ho-rrek, hamabost egutegi-eguneko epea

FORU-LEGE ZIBILAK

93© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 94: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

naturales, la disolución de la comunica-ción foral por las reglas del art. 109, encuyo caso sólo quedarán sujetos a res-ponsabilidad los bienes adjudicados alobligado, y el matrimonio pasará a re-girse por el régimen de separación debienes. Este derecho no tendrá lugar siel acreedor probare que la deuda ha re-percutido en beneficio de la familia.

2. La adjudicación de los bienes pordisolución de la comunicación foral sellevará a cabo, en pieza separada, en elmismo procedimiento de ejecución,por las normas establecidas para lapartición de las herencias.

3. Dentro del plazo de seis meses acontar de la adjudicación de los bienescomunicados, el cónyuge no deudorpodrá optar por iniciar de nuevo la co-municación foral, manifestándolo endocumento público.

Tercera.—Si dicha mitad comuni-cada del obligado fuera vendida, elcónyuge responsable no tendrá, cons-tante matrimonio, parte alguna en lamitad restante, que quedará bajo la ad-ministración del otro cónyuge. No po-drá éste anejarla sin autorización judi-cial, y deberá designar sus frutos a losgastos ordinarios de la familia.

En todo caso, los bienes sobre losque se haya hecho efectiva la ejecu-ción se imputarán como recibidos porel cónyuge deudor, a cuenta de su par-ticipación en la comunicación, por elvalor de aquéllos al tiempo de liquidar-se la sociedad conyugal.

du foru-komunikazioa buka dadin es-katzeko, 109. atalean zehaztutakoarenarauera. Horrelakorik jazoz gero, zorpe-tutakoari esleitutako ondasunen pentzubaino ez da zorra ordainduko eta hor-tik aurrera ondasunen banatze-jaurpi-dea izango du ezkontzak. Eskubidehori ez da izango hartzekodunak zorrafamiliaren onerako izan dela erakustenbadu.

2. Foru-komunikazioa amaitzeaga-tiko ondasunak norbaiti esleitzea bete-razpen-ekinbide berean, baina bereiz-tuta, gauzatuko da, jarauntsiak bana-tzeko arauei jarraituz.

3. Zordun ez zen ezkontideak berriroere ondasunak foru-komunikaziopeanizatea eska lezake, bakoitzari zegokionerdia esleitu zenetik sei hilabeteko epebarruan, eskari hori Eskribau-agiri bi-dez egin beharko dela.

Hirugarrena.—Foru-komunikazioanzordunari dagokion erdia zorrak ordain-tzeko erabili egin bada, beti ere ez-kontzak iraun egiten badu, geratzen denbeste erdia dela eta, ez du zordunak ino-lako parterik izango, zorrik gabeko ez-kontidearen administraziopean geratzendela. Honek epailearen baimenik gabeezin izango du inorendu eta bertatikeratorritakoa familiaren agizko gastue-tarako erabili behar izango da.

Edozein modutan ere, zorra ordain-tzeko erabilitako ondasunak ezkontidezordunak jasotakotzat joko dira, foru-komunikazioarengatik dagokionarenpentzu, ondasunon balioa ezkontza-ren orduko ondasunen jaurpidean amai-tzean zutena izango dela.

LEYES CIVILES FORALES

94 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 95: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 103

Durante la vigencia de la comunica-ción foral, el cónyuge llamado a unaherencia no podrá repudiarla sin elconsentimiento del otro. A falta deacuerdo, se entenderá aceptada a bene-ficio de inventario.

CAPÍTULO III

De la disolución del régimen de comunicación de bienes

Artículo 104

Cuando el matrimonio se disuelvapor la muerte de uno de los cónyuges,dejando hijos o descendientes comunes,se consolida la comunicación foral y setransforma en comunidad de bienes en-tre el cónyuge viudo, de una parte, y loshijos o descendientes que sean suceso-res del premuerto, de otra, hasta la divi-sión y adjudicación de los bienes.

Artículo 105

Si el causante hubiera designado co-misario, los bienes permanecerán encomunidad hasta que haga la designaciónde sucesor. Mientras los bienes conti-núen en este estado, el cónyuge viudo,salvo disposición contraria del testador,será el único representante de la heren-cia y administrador de todo el caudal,en tanto no medie aceptación de la he-rencia por los sucesores designados.

Salvo disposición en contrario deltestador, el cónyuge viudo, designado

103. atala

Foru-komunikazioak dirauen artean,jaraunspenen batera deitutako ezkonti-deak derrigorrez onartu beharko dubeste ezkontideak ez onartzeko baime-nik ematen ez badio. Adostasunik ezbada, jarauntsia, bere zorrei daudenondasunen neurrian baino ez erantzute-kotan onartzen dela ulertuko da.

HIRUGARREN ATALBURUA

Foru-komunikazioaren jaurpidea amaitzeaz

104. atala

Ezkontideetariko bat hiltzeagatikezkontza desegin eta bien seme-alabakizan daitezenean finkatzen da foru-ko-munikazioa eta ondasun-erkidegobihurtzen da. Erkidego hori alde batetikalargunak eta beste batetik hildakoarenseme-alaba edo ondorengoek osatzendute, ondasunak banatu eta esleitu arteiraungo duela.

105. atala

Oinordetzaileak eskuordekoa izen-datu badu ondasunek erkidegoan jarrai-tuko dute oinordekoa izendatu arte. On-dasunok horrela jarrai dezaten arteanalarguna izango da, testamentu egileakbestelakorik agindu ezean, jaraunspena-ren ordezkari bakarra eta ondasuntzaguztiaren administraria, izendatutakooinordekoek jarauntsia onartzen ez du-ten bitartean.

Testamentu-egileak bestelakorikagindu ezean, bakarrik edo beste ba-

FORU-LEGE ZIBILAK

95© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 96: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

comisario único o con otras personas,mientras no haga uso del poder testato-rio tendrá además el usufructo del cau-dal, sin obligación de prestar fianza.

Artículo 106

Por excepción a lo dispuesto en elart. 104, el cónyuge viudo, nombradocomisario, podrá adjudicarse la mitadde todos y cada uno de los bienes, de-jando la otra mitad de la sucesión delpremuerto, sin perjuicio de la reservade bienes troncales.

En el caso de que exista contador-partidor designado por el causante, elcónyuge comisario, conjuntamente conel contador-partidor, podrá llevar a cabola disolución y liquidación de la comu-nidad constituida, en la forma previstaen el art. 108, quedando en la sucesióndel causante los bienes adjudicados a lamisma. Igualmente, lo podrá realizarcon los sucesores presuntos o, en otrocaso, por decisión judicial a su instancia.

Artículo 107

El cónyuge viudo, cuando el matri-monio se haya disuelto con hijos o des-cendientes, podrá instar judicialmentea los sucesores del fallecido a queacepten cualquier herencia en que ésteestuviere interesado. Transcurrido elplazo señalado por el Juez, que no ex-cederá de treinta días, sin que mani-fiesten su voluntad de aceptar la heren-cia, o cuando repudien la misma, podrádicho cónyuge aceptarla a beneficio deinventario.

tzuekin batera eskuordeko izendatuta-ko alargunak, testamentu egiteko pode-rea erabili arte, ondasuntza guztiarengozamenerako eskubidea izango du,bermerik jarri behar izango ez duela.

106. atala

104. atalean zehaztutakoaren sal-buespen bezala, eskuordeko izendatu-tako alargunak bere buruari eslei die-zaioke ondasun guzti-guztien erdia,beste erdia hildakoaren oinordekoen-tzako utzita, tronkaleko ondasunakgorde beharrari kalte egin gabe.

Oinordetzaileak izendatutako kontu-lari-banatzailerik badago, eskuordekoezkontideak, kontulari-banatzailearekinbatera, eratutako ondasun-erkidegoaezabatu eta kitatu egin lezake, 108. ata-lean zehaztutako eran, oinordetzailea-ren oinordetzari berari izendatutako on-dasunak geratuko zaizkiola. Berdinjoka lezake ustezko oinordekoekin edo,bestela, bere eskariz emandako epai bi-dez ere egin lezake.

107. atala

Ezkontide bat hil eta ezkontzan se-me-alaba edo ondorengoak izan badira,alargunak epai bidez eskatu diezaiekehildakoaren oinordekoei hildakoari be-rari zegokion jarauntsiren bat onartzea.Epaileak emandako epea, edonola erehogeitamar egunetik gorakoa izango ezdena, igaro eta oinordekook jarauntsiaonartzeko borondaterik agertzen ez ba-dute, edo ez dutela nahi adierazten badu-te, alargunak bereganatu egin dezake ja-rauntsi hori zorrak irabazien neurrianbaino ez ordaintzekotan.

LEYES CIVILES FORALES

96 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 97: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 108

En la adjudicación de los bienes co-municados se observarán las reglas si-guientes:

1. En primer lugar, se adjudicaránal cónyuge viudo, en pago de su haber,raíces troncales de su procedencia.

2. Si éstos no bastaren, se comple-tará su haber con muebles y raíces notroncales.

3. Sólo cuando los bienes de las dosreglas anteriores no sean bastantes seacudirá a la raíz troncal del cónyugepremuerto.

Para determinar el haber del cónyu-ge viudo se tendrá presente lo dispues-to en el art. 102.

Artículo 109

En todos los casos en que la comu-nicación foral se extinga por falleci-miento de uno de los cónyuges sin de-jar descendientes comunes, o por senten-cia de separación, divorcio o nulidad,se procederá conforme a las siguientesreglas:

1. Pertenecerán a cada cónyuge losbienes de su procedencia o los que sehubiesen adquirido con ellos o con elimporte de su venta. Si la adquisiciónse hubiera hecho en parte con bienesde otra procedencia, pertenecerán enproindivisión a los titulares de talesbienes en proporción a su cuantía.

2. Los bienes ganados se distribui-rán por mitades entre ambos cónyuges.

108. atala

Foru-komunikaziopean zeuden on-dasunak esleitzerakoan hurrengo arauokizango dira kontuan:

1. Lehenengo eta behin alargunaribere jatorrizko tronkaleko onibarrakesleituko zaizkio, dagokion hartzekoaordaintzeko

2. Horiek nahikoa ez badira, esku--ondasunek eta tronkaleko ez direnonibarrek osatuko dute bere hartzekoa.

3. Aurreko arau biok nahikoa ez di-renean baino ez da joko hildako ezkon-tidearen tronkaleko ondasunetara.

Alargunaren hartzekoa ateratzeko102. atalean zehaztutakoa hartuko daaintzakotzat.

109. atala

Ezkontide bien seme-alabarik egonez eta ezkontideetariko baten herio-tzagatik amaitzen bada foru-komu-nikazioa, edo ezkontzaren banantze,baliogabekotze edo dibortzio-epaiaegoteagatik, hurrengo arauoi jarraituzjokatuko da:

1. Ezkontide bakoitzari baino ez dagozkio berak jatorriz ekarritako onda-sunak edo eurokin lortutakoak edo on-dasunok saltzetik lortutakoak. Jasota-koak bere jatorrizkoak ez ziren bes-te ondasun batzuetatik ere atera badira,ondasunon jabeenak izango dira bana-tu arte jabekidetasunean eta euren ba-lioaren heinean.

2. Irabazitako ondasunak erdibanaegingo dira ezkontide bien artean.

FORU-LEGE ZIBILAK

97© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 98: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

3. Si alguno de los bienes de uncónyuge o su valor se hubiese gastadoen interés de la familia, se tendrá encuenta su valor actualizado para pagar-lo con los bienes ganados, y, si éstosno fueren bastantes, de la diferenciapagará el otro cónyuge la parte propor-cional que le corresponda, según el va-lor de los de cada uno de ellos.

En el supuesto de extinción de lacomunicación foral por modificacióndel régimen económico del matrimo-nio, se estará a lo pactado, y, en su de-fecto, será de aplicación lo dispuestoen este artículo.

Artículo 110

Cuando se trate de disolución pormuerte de un cónyuge y no existandescendientes, además de las normasdel artículo anterior se aplicarán las si-guientes:

1. El cónyuge viudo que hubieravenido al caserío del premuerto tendrá,mientras se conserve en tal estado, elderecho de continuar en él durante unaño y un día, sin perjuicio de los de-más derechos que le correspondan pordisposición legal o voluntaria.

2. Cuando el cónyuge viudo hubie-re traído dote u otra aportación, el pla-zo establecido en la regla anterior seprorrogará por todo el tiempo que losherederos del finado tarden en devol-vérsela.

3. Las adquisiciones onerosas o me-joras de bienes raíces troncales seránpara el cónyuge de cuya línea proven-

3. Ezkontideren baten ondasunetari-koren bat edo horrek balio duena fami-liaren onerako gastatu izan balitz, bereeguneratutako balioa hartuko litzatekekontuan irabazitako ondasunekin or-daindu ahal izan dadin, eta irabazita-kook nahiko ez balira, falta denetikbeste ezkontideak berari dagokion hei-nean ordainduko luke, bakoitzak di-tuen ondasunen balioaren arauera.

Foru-komunikazioa ezkontzarenondasunen jaurpidea aldatu izanagatikamaituz gero, itundutakoari jarraitukozaio eta, horrelakorik ezean, atal hone-tan esandakoa ezarriko da.

110. atala

Ondorengorik izan ez eta ezkonti-deetariko baten heriotzagatik amaitzenbada, aurreko ataleko arauez gain bes-teok ere erabiliko dira:

1. Hildakoaren baserrira etorritakoalargunak, alargun dirauen artean, ba-serrian jarrai dezake urtebete eta egunbatez, legezko edo borondatezko eraba-kiz dagozkion gainerantzeko eskubi-deen eragozpenik gabe.

2. Alargunak ezkonsaria edo antzekoondasuna ekarri balu, aurrean zehaztu-tako epe hori luzatu egingo litzatekehildakoaren jaraunsleek berori itzultzeneman dezaten denbora guztian zehar.

3. Tronkaleko onibarren ordainbi-dezko eskuraketak edo hobekuntzak,zeinen lerrotik datozen hartako ezkon-

LEYES CIVILES FORALES

98 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 99: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

gan o para sus herederos tronqueros,pero se tendrá presente en la liquida-ción de la sociedad conyugal el valoractualizado de las inversiones realiza-das, con abono al otro cónyuge, o a susherederos, del haber que le correspon-da. Tal abono podrá no tener efectohasta el fallecimiento del cónyuge viu-do, pues se reconoce a éste el derechode gozar y disfrutar libremente de sumitad durante sus días.

Artículo 111

Cuando la comunicación foral se ex-tinga en virtud de sentencia de nulidaddel matrimonio, de divorcio o de sepa-ración, se tendrán en cuenta los efectosperjudiciales que el cese de la comuni-cación produzca al cónyuge de buena feo al que no hubiera dado lugar a la cau-sa de separación o divorcio, para fijaruna pensión a su favor o complementarla fijada en aplicación de las normasde la legislación civil general.

TÍTULO V

DE LA SACA FORAL Y DEMAS DERECHOS

DE ADQUISICION PREFERENTE

Artículo 112

Los parientes tronqueros, sean o noaforados según el orden del art. 20 y lalínea y grado de proximidad a la raíz,tienen un derecho preferente de adqui-sición sobre los bienes troncales que se

tidearentzat edo bere tronkaleko ja-raunsleentzat izango dira. Edonola ere,ezkontzaren ondasunen jaurpidea ki-tatzerakoan, beste ezkontideari edobere oinordekoei dagokien hartzekoaordaintzeko, kontuan izango da egin-dako diruezarketen balio eguneratuta-koa. Ordainketa hori ezkontide alargu-na hil arte egin gabe utz daiteke, biziden artean bere erdia askatasun osozgozatu eta erabiltzeko eskubidea aitor-tzen bait zaio.

111. atala

Ezkontzaren banantze, baliogabe-kotze edo dibortzio-epaiz amaitzenbada ezkontza, foru-komunikazioaamaitzeak errudun edo banantzearenzein dibortzioaren eragile izan ez denezkontideari eragindako kalteak kon-tuan izango dira bere aldeko pentsioazehazteko edo legeria zibil orokorrekoarauei jarraituz jarritakoa osatzeko.

BOSGARREN IDAZPURUA

SAKA-ESKUBIDEA ETA LEHENTASUNEZ

ESKURATZEKO BESTE ESKUBIDEAK

112. atala

Tronkaleko senideek, forudunakzein forurik gabekoak izan, 20. atala-ren hurrenkeraren eta lerroaren eta be-laun-mailaren oinarekiko hurbiltasuna-ren arauera, kanpokoei eta ordainbidez

FORU-LEGE ZIBILAK

99© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 100: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

intentare enajenar a extraños y a títulooneroso.

También habrá lugar a la adquisi-ción preferente cuando la enajenaciónse efectúe a favor de un pariente tron-quero de línea posterior a la de quienejercita el derecho.

El derecho de adquisición preferen-te puede ser renunciado en cualquiertiempo, pero la renuncia no vincularáal tronquero pasado un año desde sufecha.

Artículo 113

Dentro de cada línea el parientemás próximo excluye al más remoto.Si fueren varios los parientes del mis-mo grado que ejerciten el derecho depreferente adquisición, corresponderáel derecho al tronquero que esté en po-sesión de la finca, y, en otro caso, elenajenante podrá elegir de entre ellos aquien prefiera. A falta de esta elección,la designación del adquirente se deci-dirá por sorteo ante Notario.

Artículo 114

No tendrá lugar el derecho de ad-quisición preferente en la enajenaciónde fincas radicantes en suelo urbano, oque deba ser urbanizado según progra-ma del Plan que se halle vigente.

Por excepción, procederá el dere-cho de preferente adquisición cuandose trate de la enajenación de un edifi-cio, singular en su conjunto, cualquieraque sea su situación, si hubiere consti-tuido el hogar familiar de un ascen-diente del pariente tronquero.

inorendu nahi izan daitezen tronkalekoondasunak direla-eta lehentasunez es-kuratzeko eskubidea dute.

Eskubidea erabiltzen duen tronkale-ko senidea baino lerro urrunagoko tron-kaleko senideren baten alde egin dadi-nean inorentzea, orduan ere izan lite-ke lehentasunezko eskuraketa.

Tronkalekoak uko egin diezaiokelehentasunez eskuratzeko eskubideariedozein unetan, baina behin une horre-tatik urtebete igaro ondoren ez da uka-tze horretara behartuta egongo.

113. atala

Lerro bakoitzaren barruan, hurbila-goko senideak urrunagokoa kanpora-tzen du. Lehentasunez eskuratzeko es-kubidea belaun-maila bereko senidebatek baino gehiagok erabiltzen badu-te, eskubidea funtsa duen tronkalekoaridagokio edo, bestela, inorenganatzai-leak euron artean nahiago duena aukeradezake. Inor aukeratu ezean, eskura-tzailea Eskribauaren aurreko zozketazerabakiko da.

114. atala

Ez da lehentasunez eskuratzeko es-kubiderik izango hirilur direnetan, edoindarreko hirigintza-planen arauera hi-rilur izango direnetan, dauden funtsakinorentzea dela eta.

Salbuespen bezala, tronkaleko seni-dearen aurrekoren baten famili-etxeaizandakoa, eta osotasunean bereziadena, inorentzea dela eta, lehentasunezeskuratzeko eskubidea izango da, da-goen tokian dagoela.

LEYES CIVILES FORALES

100 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 101: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 115

Si son varias las fincas que se ena-jenan, podrá el tronquero ejercitar suderecho respecto de una o varias y node las demás, pero tratándose de laenajenación de un caserío habrá de ad-quirirlo como una unidad de explota-ción, con todos los pertenecidos que seenajenen, aunque figuren inscritos se-paradamente en el Registro de la Pro-piedad.

Artículo 116

Quien pretenda enajenar bienes su-jetos a saca foral practicará notarial-mente el llamamiento a los parientestronqueros.

El llamamiento se anunciará pormedio de edictos que se publicarán enla forma prevista en este artículo.

El edicto habrá de expresar las cir-cunstancias de quien pretenda efectuarla transmisión, las de la finca a ena-jenar, su título de adquisición, el valorcatastral si constare, y el Notario bajocuya fe pretenda formalizarse la enaje-nación, así como los datos de identifi-cación registral, si la finca los tuviere.

El edicto se publicará, en todo caso,en el tablón de anuncios del Ayunta-miento en cuyo término municipal ra-dique la finca, pudiendo también remi-tirse a la iglesia parroquial, si el Nota-rio autorizante del acta lo consideraoportuno.

El llamamiento se consignará enacta notarial. A tal fin, el Notario en-tregará personalmente, o remitirá por

115. atala

Inorendutako funtsak bat bainogehiago direnean, eurotariko bat edobatzuk direla-eta erabil dezake tronka-lekoak bere eskubidea, guztietan erabi-li beharrean, baina inorendutakoa base-rria bada, ustiakuntza-batasuntzat es-kuratu behar izango du berari lotutakoguztiekin, Jabetza-Lerrokategian ba-nanduta agertzen badira ere.

116. atala

Saka-eskubidepeko ondasunik ino-rendu nahi dezanak Eskribau bidezkodeia egingo die tronkaleko senideei.

Deia atal honetan zehaztutakoarenarauera argitaratutako iragarpen-agirizegingo da.

Iragarpen-agirian ondorengoak adie-raziko dira: inorentzea egin nahi due-naren gora-beherak, inorentzen denfuntsarenak, horren eskuraketa nondikdatorkion, katastroaren arauerako ba-lioa, horrelakorik baldin balego, eta ino-rentzea gauzatzeko aukeratutako Eskri-baua, baita funtsaren lerrokatze-ezau-garriak ere, horrelakorik balu.

Iragarpen-agiria, edozelan ere, fun-tsa dagoen Udalerriaren udaletxekoiragarkietarako tokian emango da argi-tara, parroki-elizara ere igorri litekeelaEskribau agiri-egileak horrela egiteariegoki baldin baleritzo.

Deia Eskribau-Agiriz adieraziko da.Horretarako, Eskribauak Alkateari ira-garpen-agiria eskura eman edo jaso-

FORU-LEGE ZIBILAK

101© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 102: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

correo certificado con acuse de recibo,el edicto al Alcalde y, en su caso, alPárroco correspondiente, para su fija-ción y exposición al público durante elplazo de quince días consecutivos, loque se acreditará por certificación sus-crita, o visada al pie del edicto, por eldestinatario.

Artículo 117

El tronquero que pretenda adquirirel bien raíz comparecerá ante el Nota-rio designado en el edicto dentro de losdiez días hábiles siguientes al venci-miento del plazo de publicación. En elmismo acto depositará, en concepto defianza, el veinte por cien de su valorcatastral, si consta en el edicto.

Si acudiese más de un tronquero,todos ellos estarán obligados a la con-signación de la fianza, que el Notarioretendrá hasta el otorgamiento de la es-critura, entendiéndose que quien la re-tire renuncia a su derecho.

Todas las actuaciones notarialesanteriores a la escritura de venta seextenderán en un solo instrumento. ElNotario facilitará a los comparecien-tes testimonio de todas las diligenciaspracticadas.

Artículo 118

El Notario convocará a las partespara que, dentro de los veinte días há-biles siguientes al vencimiento del pla-zo señalado en el artículo anterior, de-signen el perito que haya de valorar lafinca. Si no se pusieran de acuerdo, sedesignará un perito por cada parte y un

izanaren agiridun ziurtatutako postabi-dez igorri diezaioke, eta, halan baderi-tzo, dagokion Parrokoari ere, iragar-kietarako tokian jarri eta hamabostegunez etenik gabe jendeaurrean egondadin. Jaso duenak hori horrela izandela egiaztatuko du berak izenpetutakoedo iragarpen-agiriaren behekaldeanonetsitako egiaztagiriz.

117. atala

Onibarra eskura nahi duen tronkale-koak iragarpen-agirian aipatzen den Es-kribauarengana joko du argitalpenarenepearen amaieratik hamar astegune-ko epearen barruan. Ekintza bereankatastroko balioaren ehuneko hogeiagordailuan emango du bermetzat, ira-garpen-agirian balio hori aipatzen bada.

Tronkaleko bat baino gehiago ager-tzen badira, denak eman behar izangodute berme-gordekizuna, Eskribau-es-kritura egin arte Eskribauak gordekoduena, itzultzea eskatzen duenak esku-bideari uko egiten diola ulertzen dela.

Salmentazko Eskribau-eskriturarenaurreko Eskribauaren iharduera guz-tiak agiri bakarrean jasoko dira. Eskri-bauak burututako ekinbide guztien le-kukotza emango die agertutakoei.

118. atala

Eskribauak dei egingo die batzueieta besteei funtsa balioetsi behar duenaditua izendatu dezaten aurreko ataleanaipatutako epea amaitu eta hogei aste-guneko epea bete orduko. Horretan batez badatoz, alderdi bakoitzeko aditubana izendatuko da, baita hirugarren

LEYES CIVILES FORALES

102 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 103: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

tercero por insaculación ante el Nota-rio, entre cuatro designados por él. Enel mismo acto, el enajenante declararásu preferencia entre los tronqueros, deconformidad con lo establecido en elart. 113.

El precio que señalen los peritosserá vinculante para las partes, que de-berán otorgar la escritura dentro de losquince días siguientes a aquel en quese les notifique el resultado de la ta-sación.

No será precisa tasación si el trans-mitente y el tronquero preferente, ele-gido o designado, acuerdan el precio,formalizando simultáneamente la es-critura pública.

Artículo 119

La fianza responderá de las obliga-ciones de quien la presta y, en caso deno comparecer al otorgamiento de laescritura, el transmitente podrá optarentre exigir que se lleve a cabo dichootorgamiento por el precio fijado o te-nerle por desistido de la adquisición,quedando en poder de quien anunciósu propósito de enajenar el importe dela fianza en concepto de indemniza-ción de perjuicios. Si optase por latransmisión, la fianza se consideraráparte del precio.

En caso de desistimiento el Notario,en el plazo de diez días, lo notificará alos parientes tronqueros que hubieranprestado y mantenido la fianza, seña-lando día y hora para la formalizaciónde la venta. Entre la notificación y lafecha de formalización deberá transcu-

bat ere, Eskribauak izendatutako lauizen zorro baten sartu eta zozketaz bereaurrean ateratakoa aukeratuz. Ekintzaberean, inorentzaileak tronkalekoen ar-tean nor duen nahiago adieraziko du,113. atalean zehaztutakoaren arauera.

Adituek jarritako salneurrira behar-tuta egongo dira alderdietakoak, sal-neurri horren berri ematen duen jakine-razpena jaso eta biharamonean hasitahamabost eguneko epea dutela Eskri-bau-eskritura egiteko.

Ez da beharrezkoa izango adituonneurketarik eskualdatzailea eta aukera-tutako edo izendatutako lehentasunez-ko tronkaleko senidea salneurrian batbadatoz, aldi berean Eskribau-eskrituraburutuko dutela.

119. atala

Bermetzat emandakoa emailearenbetebeharren erantzunkizunetarakoizango da eta, Eskribau-eskritura egite-ko orduan agertzen ez bada, eskualda-tzaileak aukeran izango du eskualdake-ta jarritako salneurrian egiteko eskatzeaedo eskuratu nahi ez duela ulertzea,inorentzea egiteko asmoa zuenarentzatizango dela bermea, kalte-ordain beza-la. Eskualdaketa egitea aukeratukobalu, bermea salneurriaren zatitzat har-tuko litzateke.

Eskuratu nahi ez denean, bermeagordailuan eman eta mantendu dutentronkaleko senideei horren jakineraz-pena emango die Eskribauak, hamareguneko epean, salmenta egiteko egu-na eta ordua zehaztuz. Jakineraztetiksalmenta egiteko egunera arte gutxie-

FORU-LEGE ZIBILAK

103© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 104: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

rrir un mínimo de quince días, salvoque los notificados pidieran nueva ta-sación.

Artículo 120

Si no se presentara o consumara suderecho ningún pariente tronquero, elpropietario quedará en libertad paraenajenar la raíz a tercero por cualquiertítulo oneroso y por el precio y condi-ciones que libremente decida, dentrodel plazo de un año contado desde lafecha de la última publicación deledicto. Pasado este plazo, no podráenajenarla a título oneroso sin nuevollamamiento.

Se entenderá no presentado el tron-quero si dejare caducar cualquiera delos plazos que se señalan en este Título.

Artículo 121

Por comparecencia ante Notario po-drá acordarse, por unanimidad entre elenajenante y los tronqueros que compa-recieren legalmente al llamamiento, in-cluidos los de grado no preferente, laenajenación de la finca a un tercero, quese habrá de formalizar en el plazo de unaño previsto en el artículo anterior.

Artículo 122

En toda escritura de enajenación atítulo oneroso de bienes troncales, suje-ta a saca foral, se consignará si se dio ono el llamamiento foral, con referenciacircunstanciada, en el primer caso, alacta de fijación del edicto y diligenciassubsiguientes, y haciendo constar en lacorrespondiente inscripción si se dio ono en forma legal el llamamiento.

nez hamabost egun igaro beharko dute,jakinerazpena jaso dutenek adituek be-rriro neur dezaten eskatu ezik.

120. atala

Tronkaleko seniderik agertuko ezbalitz edo batek ere ez balu bere esku-bidea erabiliko, jabeak askatasun osoaizango luke onibarra beste norbaiti ino-rentzeko edonolako ordainbidez etaberak erabakitako salneurri eta baldin-tzen arauera, iragarpen-agiria azkenezargitara eman eta urtebeteko epearenbarruan. Epe hori igaro ondoren, ezinizango du ordainbidez inorendu deiaberriro egin gabe.

Tronkalekoa ez agertutzat joko daIdazpuru honetan aipatutako edozeinepe iraungiten uzten duenean.

121. atala

Inorentzaileak eta deira legez ager-tutako tronkalekoek, lehentasunezkobelaun-mailakoak ez direnek ere, fun-tsa beste norbaiti inorentzea erabakidezakete, ahobatez eta Eskribau aurre-ko agerpen bidez. Inorentzea aurrekoatalean aipatutako urte beteko epeanegin beharko da.

122. atala

Saka-eskubidepean dauden tronka-leko ondasunen ordainbidezko inoren-tzeko edozein Eskribau-eskrituratanforu-deia egin den ala ez jarriko da.Baiezkoan, iragarpen-agiria jarri izana-ri buruzko agiria eta ostean burututakoekinbideak aipatuko dira, dagokion le-rrokapenean dei hori legezko eran eginzen ala ez zehaztuz.

LEYES CIVILES FORALES

104 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 105: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 123

Cuando el bien raíz se enajene sinprevio llamamiento, cualquier tronque-ro cuyo derecho sea preferente al deladquirente podrá ejercitar la saca foral,solicitando la nulidad de la enajena-ción y que se le adjudique la finca porsu justa valoración. Deberá ejercitareste derecho en juicio ordinario, pro-movido contra el vendedor y compra-dor, dentro del plazo de tres mesesdesde la inscripción en el Registro dela Propiedad o, en defecto de ella, des-de que tuvo conocimiento de la enaje-nación.

Cuando se diere lugar a la saca, eltronquero deberá consignar en el Juz-gado el precio en que se valore la raíz,sobre el cual tendrá el comprador pre-ferencia respecto de cualquier otroacreedor del vendedor para reintegrar-se del precio de su compra con sus in-tereses.

Las cuestiones entre el vendedor yel comprador, relativas a la responsabi-lidad por daños y perjuicios, serán re-sueltas en período de ejecución de sen-tencia, y en pieza separada, por los trá-mites de los incidentes.

Artículo 124

En los casos de ejecución hipoteca-ria, judicial o extrajudicial, o en proce-dimientos de apremio, los parientestronqueros podrán ejercitar cualquierade los siguientes derechos:

1. El de preferente adquisición, porel precio de adjudicación, compare-ciendo ante el órgano que celebró la

123. atala

Onibarra inorendu egingo balitz au-rreko deia egin gabe, eskuratu duenakbaino lehenagoko eskubidea duen tron-kaleko edozeinek erabil dezake saka-eskubidea, egindako inorentzea bertanbehera uzteko eta funtsa bidezko balioa-ren arauera berari izendatzeko eskatuz.Eskubide hori saltzaile eta eroslearenaurkako agizko epaiketaz erabili beharizango du, Jabetza-Lerrokategian ager-tuerazi egiten denetik, edo egiten ezbada inorentzearen berri izan duenetik,hiru hilabeteko epea bete orduko.

Saka gertatuko balitz, onibarrarenbalioaren salneurria gordekizun emanbeharko du tronkalekoak Epaitegian,eta horren gainean erosleak izango dulehentasuna, saltzailearen beste edo-zein hartzekodunen aurretik, egindakoerosketaren salneurria eta horren erre-dituak berreskuratzeko.

Eroslearen eta saltzailearen artekoarazoak, kalteei buruzko erantzunkizu-nak direla-eta, epaiaren egiterapen-al-dian erabakiko dira gertakizunen ekinbi-de berean, baina bereiztuta.

124. atala

Bahitura bidezko zor-ordainketetan,epaizkoak edo epaiz kanpokoak, zeinpremiazko ihardunbidezkoetan, tronka-leko senideek hurrengo eskubideetari-ko edozein erabil dezakete:

1. Lehentasunez eskuratzekoa, es-leipenaren salneurri berean, enkanteaegiten duen ihardute-sailaren aurrean

FORU-LEGE ZIBILAK

105© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 106: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

subasta antes de que se otorgue el ins-trumento público de transmisión al ad-judicatario y consignando en el acto elprecio expresado, o

2. El de saca foral, del modo regu-lado en este Título y dentro del plazode tres meses a contar de la fecha de lasubasta.

Igual derecho tendrá en caso de ad-judicación al acreedor ejecutante, du-rante el plazo de tres meses a partir dela adjudicación.

Artículo 125

Lo dispuesto en este Título se apli-cará en los casos de permuta si concurrealguna de las circunstancias siguientes:

1. Que se permute una finca troncalpor bienes no troncales o que, siéndo-lo, estén excluidos del derecho de pre-ferente adquisición.

2. Que el valor de la finca que serecibe sea inferior en un tercio a la fin-ca troncal que se entrega en permuta.

Artículo 126

El arrendatario cuyo contrato dearrendamiento tenga más de cuarentaaños de vigencia, incluido el tiempo enque poseyeron la finca los parientes dequienes traiga causa, tendrá el derechode preferente adquisición de la fincaarrendada, en los términos que se regu-lan en el presente Título.

Este derecho del arrendatario serápreferente al de los parientes colatera-

agertuz, hartzaileari eskualdaketarenEskribau-eskriturea egin orduko, etaaipatutako salneurria ekintzan bertangordailuan emanaz, edo

2. Saka deritzona, Idazpuru honetanaraututakoaren arauera eta enkanteaegin den egunetik hasita hiru hilabete-ko epearen barruan.

Zorraren hartzekodunari izendatzenzaionean ere berdin izango du eskubi-dea, izendatze-egunetik hasita hiru hi-labeteko epearen barruan.

125. atala

Idazpuru honetan araututakoa tru-kaketetan ere ezarriko da jarraian ze-hazturiko egoerotan:

1. Tronkaleko funtsa tronkalekoakez diren ondasunen ordez trukatzen de-nean, edo tronkalekoak izan arren le-hentasunez eskuratzeko eskubidepetikkanpo daudenean.

2. Trukaketaren bidez jasotzen denfuntsak emandako tronkaleko ondasu-naren balioaren heren bat gutxiago ba-lio duenean.

126. atala

Berrogei urtetik gora errenta-hitzar-mena indarrean izan dezan errentariak,bere senideek funtsa errentan izan zu-ten denborea ere barruan dela, errentanhartutako funtsa hori dela eta lehenta-sunez eskuratzeko eskubidea izangodu, Idazpuru honetan arautzen denarenarauera.

Errentariaren aipatutako eskubideaklehentasuna dauka alboko senideena-

LEYES CIVILES FORALES

106 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 107: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

les, y ningún tronquero tendrá derechopreferente cuando la finca se le trans-mita en virtud del derecho de acceso ala propiedad.

Artículo 127

Los derechos reconocidos en esteTítulo serán preferentes a cualquierotro de naturaleza análoga.

TÍTULO VI

DE LAS SERVIDUMBRES DE PASO

Artículo 128

La servidumbre de paso se adquiereen virtud de título o por prescripciónde veinte años.

Artículo 129

El dueño del predio dominante po-drá exigir, mediante la correspondienteindemnización, que se dé mayor an-chura a la servidumbre de paso, en lamedida suficiente para satisfacer todaslas necesidades de dicho predio.

Artículo 130

En la servidumbre de paso, el due-ño del predio dominante está facultadopara realizar a su costa las obras deafirmado que considere convenientespara su mejor utilización, notificándolopreviamente al dueño del predio sir-viente.

ren aurrean, eta tronkaleko batek ere ezdu lehentasunezko eskubiderik izangojabe izatera heltzeko eskubidea dela--eta inorentzen zaionean funtsa erren-tariari.

127. atala

Idazpuru honetan aitorturiko esku-bideek antzeko izaeradun beste edozei-nek baino lehentasun haundiagoa izan-go dute.

SEIGARREN IDAZPURUA

BIDE-ZORRAK

128. atala

Bide-zorra tituluz edo hogei urtekoerabilpenez eskuratzen da.

129. atala

Bide-zorraren zabalera lur-zati zor-hartzailearen beharrizan guztiak bete-tzeko bestean handitzea eska dezakelur-zati horren jabeak, horri dagokionkalte-ordaina emanaz.

130. atala

Bide-zorrean, berori hobeto erabil-tzeko komenigarritzat jotzen dituenbide-zoruko lanak bere pentzu egitekoahalmena du lur-zati zor-hartzailearenjabeak, lur-zati zor-emailearen jabearihorren berri eman ostean.

FORU-LEGE ZIBILAK

107© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 108: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

LIBRO IIDEL FUERO CIVIL DE ÁLAVA

TÍTULO I

DEL FUERO DE AYALA

CAPÍTULO I

Ámbito de aplicación

Artículo 131

El Fuero de Ayala se aplica en todoel término de los municipios de Ayala,Amurrio y Okondo, y en los pobladosde Mendieta, Retes de Tudela, SantaColoma y Sojoguti, del municipio deArtziniega.

Artículo 132

1. La incorporación de uno o másmunicipios a algunos en los que seaplica el Fuero de Ayala supondrá laextensión del mismo al municipio in-corporado.

2. La incorporación de un munici-pio aforado a otro no aforado, o la se-gregación de parte de su término muni-cipal, no afectarán al derecho civil queera aplicable en el territorio incorpora-do o segregado.

3. Si alguno de los municipios afo-rados se fusiona con otro u otros noaforados, el Fuero de Ayala será deaplicación en el municipio resultante.

Artículo 133

1. La vecindad civil determinará laaplicación del Fuero de Ayala.

BIGARREN LIBURUAARABAKO FORU ZIBILA

LEHENENGO IDAZPURUA

AIARAKO FORUA

LEHENENGO ATALBURUA

Ezarpen-eremua

131. atala

Aiarako Forua, Aiara, Amurrio etaOkondo udalerri osoetan eta Artzinie-ga udalerriko Mendieta, Erreta-Tutera,Santa Koloma eta Zolloguti herrietanezartzen da.

132. atala

1. Udalerri bat edo batzuk batzenbazaizkio Aiarako Forua ezargarri duenudalerriren bati, Aiarako Forua hedatu-ko zaio udalerri batuberriari.

2. Udalerri forugabe bati udalerriforudunen bat batzen bazaio edota uda-lerri forudunen baten zati bat banatzenbada, horrek ez dio eragingo batutakolurraldean nahiz banatuan ezargarrizen zuzenbide zibilari.

3. Udalerri forudunetakoren batekbat egiten badu udalerri forugaberen ba-tekin, Aiarako Forua izango da ezarga-rri udalerri berri horretan.

133. atala

1. Herritasun zibilak aginduko duAiarako Forua ezartzerakoan.

LEYES CIVILES FORALES

108 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 109: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

2. A efectos de la aplicación delFuero de Ayala, la determinación de lavecindad civil se regirá por el Derechocomún.

CAPÍTULO II

SECCIÓN I

De la libre disposicion de bienes

Artículo 134

1. Los que ostenten la vecindad fo-ral podrán disponer libremente portestamento, manda o donación, a títulouniversal o particular, apartando a susherederos forzosos con poco o conmucho, como quisieren o por bien tu-vieren.

2. Se entenderá por herederos for-zosos los descendientes, ascendientes yel cónyuge, en los casos establecidosen el Código Civil.

Artículo 135

1. El apartamiento podrá ser expre-so o tácito, individualizado o conjunto.

2. Se considerarán apartamiento tá-cito la preterición intencional y la des-heredación justa o injusta.

3. El apartamiento conjunto de losherederos forzosos comprenderá a to-dos los existentes en el momento delfallecimiento del causante.

2. Aiarako Forua ezartzeko orduan,Zuzenbide arruntak arautuko du herri-tasun zibila.

BIGARREN ATALBURUA

LEHENENGO SAILA

Ondasunen aukerako erabilpenaz

134. atala

1. Foru-herritasuna daukienek on-dasunak askatasun osoz erabil ditzake-te, guztiak ala zati bat, testamentuz,agintzaz nahiz dohaintza bidez, derri-gorrezko oinordekoak handiaz nahiztxikiaz baztertu ondoren, on ala hobeeritziagatik.

2. Ondorengoak, aurrekoak eta ez-kontidea joko dira derrigorrezko oinor-dekotzat, Kode Zibilak erabakitako ka-suetan.

135. atala

1. Bazterketa esan nahiz isilbidez-koa izan daiteke eta, halaber, banakakoaedo baterakoa.

2. Isilbidezko bazterketatzat jokodira nahita aipatu gabekoa eta bidez-ko zein bidegabeko oinordetza-kentzea.

3. Derrigorrezko oinordeko guztienbaterako bazterketak, oinordetzaileahiltzean horrelakoak diren guztiak har-tuko ditu.

FORU-LEGE ZIBILAK

109© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 110: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 136

No se considerarán preteridos los le-gitimarios apartados por cualquier título.

Artículo 137

El heredero forzoso preterido no in-tencionalmente podrá reclamar su legí-tima. La institución de heredero y de-más disposiciones testamentarias se re-ducirán en cuanto perjudiquen a dichalegítima.

Artículo 138

Cuando la preterición afecte a todoslos descendientes, éstos tendrán dere-cho a la legítima larga. Cuando afectea alguno de ellos tendrá derecho a reci-bir tanto como el menos favorecido delos demás legitimarios no preteridos y,como mínimo, la legítima estricta.

Artículo 139

Los descendientes de otros descen-dientes apartados no se consideraránpreteridos y sustituirán al ascendienteen el apartamiento.

SECCIÓN II

Del usufructo poderoso

Artículo 140

El usufructo poderoso atribuye alusufructuario, además del contenidopropio del derecho de usufruto, la fa-cultad de disponer a título gratuito,

136. atala

Ez dira aipatu gabekotzat joko edo-zein bidez baztertutako senipartedunak.

137. atala

Nahigabe aipaturik gabeko derrigo-rrezko oinordekoak, bere seniparteaeska dezake. Oinordeko-izendapenaeta testamentuko gainerako erabakiguztiak seniparte hori gutxi dezatenneurrian murriztuko dira.

138. atala

Ondorengo guztiak aipatu gabe uz-ten direnean, seniparte luzea jasotzekoeskubidea izango dute ondorengook.Horietakoren bat baino ez bada aipatugabe utzi gainerako senipartedun aipa-tutakoetatik gutxien jasotakoak bestehartzeko eskubidea izango du eta, gu-txienez, seniparte laburra.

139. atala

Baztertutako ondorengoen ondoren-goak ez dira aipatugabekotzat joko, etaaurrekoaren ordezko gertatuko dirabazterketan.

BIGARREN SAILA

Podere osoko gozamena

140. atala

Podere osoko gozamenaren arabe-ra, gozamendunari dagokio, inter vi-vos edo mortis causa ekintzaz, goza-men-jartzailearen seme-alaba edo on-

LEYES CIVILES FORALES

110 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 111: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

«inter vivos» o «mortis causa», de latotalidad o parte de los bienes, en favorde todos o alguno de los hijos o des-cendientes del constituyente del usu-fructo.

Artículo 141

No obstante lo dispuesto en el ar-tículo anterior, en ejercicio de la liber-tad de testar, el constituyente del usu-fructo estará facultado para señalar laspersonas entre las cuales el usufructua-rio poderoso pueda designar al o a losdestinatarios de los bienes, así comopara ampliar, restringir o concretar sucontenido.

Artículo 142

El usufructo poderoso es un dere-cho personalísimo. No podrá ser enaje-nado ni gravado por ningún título, sal-vo autorización del constituyente.

Artículo 143

Se considerarán apartados los le-gitimarios entre los cuales el usufruc-tuario pueda disponer de los bienesdel usufructo poderoso, sin perjuicio delderecho que les pueda corresponderrespecto de aquellos bienes de los queel usufructuario no hubiera dispuesto.

Artículo 144

Todas las reparaciones, gastos, car-gas y contribuciones de los bienes ob-jeto del usufructo poderoso serán decargo del usufructuario mientras nodisponga de los mismos.

dorengo guztien nahiz zenbaiten arteanondasun guztiak zein ondasun batzukdohain banatzeko ahalmena, gozamen--eskubidearen berezko edukiari dago-kionaz gain.

141. atala

Aurreko atalean erabakitakoa gora-behera, testamentu egiteko askatasunaerabiliaz, gozamen-jartzaileak eskuosoa izango du podere osoko goza-mendunak ondasunen jasotzailea edojasotzaileak nortzuren artean izendaditzakeen aipatzeko eta, halaber, po-dere osoaren edukia zabaldu, murriztunahiz zehatzagotzeko.

142. atala

Podere osoko gozamena bere-berez-ko eskubidea da. Ezin izango da ino-lako bidez ez inorendu ez zorpetu, go-zamen-jartzailearen baimenik gabe.

143. atala

Gozamendunak podere osoko goza-meneko ondasunak zenbait senipar-tedunen artean bana baditzake, seni-partedunok baztertutzat joko dira, goza-mendunak banatu gabeko ondasunekikoegoki dakiekeen eskubidearen kalterikgabe.

144. atala

Podere osoko gozamenpeko onda-sunei dagozkien andega-konponketa,gastu, zorpe nahiz zerga guztiak goza-mendunaren kontura izango dira, onda-sunok bana ditzan artean.

FORU-LEGE ZIBILAK

111© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 112: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 145

El usufructuario poderoso no ven-drá obligado a prestar fianza, salvo im-posición expresa del causante.

TÍTULO II

DEL DERECHO CIVIL FORALAPLICABLE EN LLODIO

Y ARAMAIO

Artículo 146

1. En los municipios de Llodio yAramaio rige el Fuero de Bizkaia, sal-vo los preceptos que se refieren a ladeterminación del ámbito territorial, deaplicación específica para el TerritorioHistórico de Bizkaia.

2. La vecindad civil determinará laaplicación del Fuero de Bizkaia en losmunicipios de Llodio y Aramaio.

LIBRO IIIDEL FUERO CIVIL DE GUIPUZCOA*

Artículo 147

1. Se reconoce la vigencia de lascostumbres civiles sobre la ordenación

145. atala

Podere osoko gozamendunak ez dubermerik ezarri beharrik izango, oinor-detzaleak besterik agindu izan ezean.

BIGARREN IDAZPURUA

LAUDION ETA ARAMAIONEZARGARRI DEN

FORU-ZUZENBIDE ZIBILA

146. atala

1. Laudio eta Aramaio udalerrietanBizkaiko Forua da ezargarri, BizkaiaLurralderako bereziki ezargarri izandaitekeen lurralde-eremuaren zehazta-penari dagozkion erabakiak salbu.

2. Bizkaiko Forua ezartzerakoan he-rritasun zibilak aginduko du Laudio etaAramaio udalerrietan.

HIRUGARREN LIBURUAGIPUZKOAKO FORU ZIBILA*

147. atala

1. Baserriaren eta famili ondarearenordenazioaren inguruan Gipuzkoan

LEYES CIVILES FORALES

112

* Libro redactado de acuerdo con la Ley3/1999, de 16 de noviembre, de modifica-ción de la Ley de Derecho Civil Foral delPaís Vasco en lo relativo al fuero civil deGipuzkoa (BOPV, n.o 249, 30 de diciembrede 1999). Véase Anexo.

* Liburu hori idatzi da azaroaren 16ko 3/1999Legearen arabera (EHAA, 249. zk., 1999koabenduak 30); lege horrek Euskal Herriko ForuZuzenbide Zibilari buruzko Legea aldatu du,Gipuzkoako foru zibilari dagokionez. IkusEranskina.

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 113: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

del caserío y del patrimonio familiaren Gipuzkoa.

2. Como plasmación y desarrollo deaquéllas, se establecen las siguientesdisposiciones relativas a la transmisiónmortis causa del caserío, que integranel Fuero Civil de Gipuzkoa.

TITULO II

DEL AMBITO DE APLICACIÓN

CAPÍTULO PRIMERO

Ámbito territorial

Artículo 148

El presente Fuero rige en todo el Te-rritorio Histórico de Gipuzkoa en tantoque legislación civil propia del mismo.

CAPÍTULO II

Ámbito personal

Artículo 149

A los efectos del presente Fuero Ci-vil, son guipuzcoanos quienes hayanganado vecindad civil en el TerritorioHistórico de Gipuzkoa.

CAPÍTULO III

Ámbito funcional

Artículo 150

Aquellos guipuzcoanos que sean titu-lares de un caserío sito en el territorio

dauden ohitura zibilen indarra aitor-tzen da.

2. Ohitura horiek jaso eta garatzea-rren, Gipuzkoako foru zibila osatzenduten baserria mortis causa eskualda-tzeari buruzko ondorengo arauak xe-datu dira.

II. IDAZPURUA

APLIKAZIO EREMUA

I. ATALBURUA

Lurralde eremua

148. atala

Foru honek Gipuzkoako lurraldehistoriko osoan izango du indarra, ber-tako arautegi zibila denez.

II. ATALBURUA

Pertsona eremua

149. atala

Foru zibil honi dagokionez, Gi-puzkoako lurralde historikoan auzo-tartasun zibila eskuratu duen oro da gi-puzkoar.

III. ATALBURUA

Xede eremua

150. atala

Gipuzkoan kokatutako baserria dutengipuzkoarrek foru zibil honetan adiera-

FORU-LEGE ZIBILAK

113© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 114: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

histórico de Gipuzkoa podrán servirsede los instrumentos que disciplina elpresente Fuero Civil en orden a su trans-misión, sin perjuicio de lo que, en rela-ción al testamento mancomunado, esta-blece el apartado 2 del artículo 172.

Artículo 151

Se entenderá por caserío el conjuntoformado por la casa destinada a vivien-da y cualesquiera otras edificaciones,dependencias, terrenos y ondazilegisanejos a aquélla, así como el mobiliario,semovientes y máquinas afectos a suexplotación, si fuere objeto de ésta.

Artículo 152

La transmisión a título gratuito de uncaserío y sus pertenecidos comprende-rá, salvo disposición en contrario, elconjunto descrito en el artículo anterior.

TITULO III

DE LA ORDENACIÓN SUCESORIADEL CASERIO GUIPUZCOANO

CAPÍTULO PRIMERO

De la ordenación sucesoria del caseríoy las limitaciones a la libertad

de disposición por causa de muerte

Artículo 153

Rigen en el territorio histórico deGipuzkoa las limitaciones que a la li-bertad de disposición por causa demuerte impone el Capítulo II, Título III,

zitako baliabideak erabili ahal izangodituzte baserria eskualdatzeko, elkarre-kiko testamentuari buruz 172. ataleko2. zenbakian xedatutakoaren kalterikgabe.

151. atala

Baserria etxebizitzak berak eta harilotutako gainerako eraikin, areto, lur-sail eta ondazilegiek osatzen dute, baieta, baserriaren ustiaketari, ustiatzenbada, atxikitako ondasun higigarriek,aziendek eta makinek ere.

152. atala

Baserriaren eta hari lotutako onda-sunen doako eskualdaketak aurrekoatalean adierazitako guztiak hartu-ko ditu barruan, aurkako xedapenikezean.

III. IDAZPURUA

BASERRIKO OINORDETZARENORDENAZIOA GIPUZKOAN

I. ATALBURUA

Baserriko oinordetzaren ordenazioaeta heriotzako kausaz xedatzeko askatasunari ezarritako mugak

153. atala

Gipuzkoan indarrean daude KodeZibilak heriotzako kausaz xedatzekoaskatasunari ezartzen dizkion mugak(III. liburuko III. idazpuruko II. atalbu-

LEYES CIVILES FORALES

114 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 115: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Libro III del Código civil, a salvo lasdeterminaciones que recogen los artícu-los siguientes en pro de la ordenaciónindivisa del caserío guipuzcoano.

Artículo 154

1. Si el causante dispusiere del ca-serío y sus pertenecidos a favor de algu-no o, en proindivisión, a favor de al-gunos de los herederos forzosos men-cionados en los dos primeros númerosdel artículo 807 del Código civil, seentenderá que el beneficiario o benefi-ciarios suceden en él con exclusión decualesquiera otras personas.

2. En tal caso, y salvo que el cau-sante estableciere expresamente lo con-trario, el valor del caserío y sus perte-necidos no se computará en el caudalque, para el cálculo de las legítimas,determina el artículo 818 del propioCódigo civil.

3. No obstante lo dispuesto en elapartado anterior, el valor del caserío ysus pertenecidos deberá imputarse en lalegítima que, sobre el resto del patrimo-nio del causante, corresponda al herede-ro o herederos forzosos que hayan suce-dido en el mismo, a los solos efectos deprocurar la satisfacción de aquélla.

4. Si los favorecidos fuesen hijos odescendientes con derecho de represen-tación, se circunscribirá la imputación asu legítima estricta, incluida la parte queles corresponda en el tercio de mejoraque no haya sido empleada en mejorar.

5. La porción así satisfecha incremen-tará proporcionalmente la cuota legitima-ria de los demás herederos forzosos.

rua), baserria zatitu gabe eskualdatzeaarautzen duten ondorengo atalek xeda-tutakoa izan ezik.

154. atala

1. Kausatzaileak baserria eta harilotutako ondasunak Kode Zibileko807. ataleko aurreneko bi zenbakietanaipatzen diren nahitaezko jaraunslerenbaten edo, zatitu gabe, batzuen aldexedatzen baditu, onuraduna edo onura-dunak baserriaren oinordeko bakarrakdirela ulertuko da.

2. Halakoetan, eta kausatzaileak es-preski aurkakorik adierazten ez badu,baserriaren eta hari lotutako ondasu-nen balioa ez da kontuan hartuko se-niparteak zehazteko Kode Zibileko818. atalak xedatzen duen ondasuntzan.

3. Aurreko zenbakian xedatutakoa-gatik ere, baserria oinordetzan hartuduten nahitaezko jaraunsleei, kausa-tzailearen gainerako ondaretik dago-kien seniparteari egotzi beharko zaiobaserriaren eta hari lotutako ondasu-nen balioa, senipartea ordaintzeko ezbesterako.

4. Onuradunak seme-alabak edo or-dezkapen eskubidea duten ondoren-goak badira, seniparte hertsia jasokodute, hobetzeko erabili ez den hobe-kuntzako herenean dagokien zatia bar-ne dela.

5. Hala ordaindutako zati horren bidezgainerako nahitaezko jaraunsleen seni-parteko kuota neurri berean handituko da.

FORU-LEGE ZIBILAK

115© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 116: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 155

1. Las prescripciones del artículoanterior serán de aplicación, igualmen-te, a la donación que el titular hicieradel caserio y sus pertenecidos cuandoel beneficiario o beneficiarios de lamisma sean alguno o algunos de losherederos forzosos mencionados enlos dos primeros números del artículo807 del Código civil, siempre que aqué-llos conserven, hasta el fallecimientodel donante, el destino que el caserío tu-viere al momento de la atribución ymantengan, en su caso, la indivisión.

2. Las donaciones contempladas enel apartado anterior no serán colaciona-bles, salvo si el causante hubiese dis-puesto expresamente lo contrario.

Artículo 156

La exclusión del valor del caserío ysus pertenecidos del cómputo legitima-rio referido en los artículos anterioresprocederá únicamente si el beneficiarioo beneficiarios ostentaren la cualidadde herederos forzosos al momento delfallecimiento del causante o del donan-te. A este solo efecto, se entenderáque gozan de tal condición todos los descendientes, incluso aquéllos quedesciendan de otro que pudiera concu-rrir a la misma sucesión.

Artículo 157

1. Si procediese la exclusión del va-lor del caserío y sus pertenecidos delcómputo legitimario, la atribución albeneficiario o beneficiarios quedará asalvo en todo caso de la reclamacióndel heredero forzoso que solicite el

155. atala

1. Aurreko atalean xedatutakoa apli-kagarria izango zaie, baita ere, base-rriaren eta hari lotutako ondasunen do-haintzei, onuraduna edo onuradunakKode Zibilak 807. ataleko aurreneko bizenbakietan aipatutako nahitaezko ja-raunsleetako bat edo batzuk badira, betiere haiek baserriak esleipen unean zuenjarduerari eusten badiote eta zatitu gabegordetzen badute, dohaintza-emaileahil arte.

2. Aurreko zenbakian adierazitakodohaintzak ez dira kolazionagarriakizango, baldin eta kausatzaileak es-preski aurkakoa adierazten ez badu.

156. atala

Aurreko ataletan aipatu bezala seni-partea zehazterakoan baserriaren etahari lotutako ondasunen balioa. Kon-tuan ez hartze hori bidezkoa izango dabakar-bakarrik kausatzailearen edo do-haintza-emailearen heriotzaren uneanonuradunak nahitaezko jaraunsle bal-din badira. Ondorio horretarako ezbesterako, ondorengo guztiak hartukodira nahitaezko jaraunsletzat, bai etaoinordetza bera dagokien beste ondo-rengo batzuen ondorengoak ere.

157. atala

1. Baserriaren eta hari lotutako on-dasunen balioa seniparteko kuotatikkanpo geratu badira, onuradunari edoonuradunei egindako esleipena ezingodute erreklamatu ez bere seniparteaosatzeko eskatzen duen nahitaezko ja-

LEYES CIVILES FORALES

116 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 117: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

complemento de su legítima, de la delpreterido y de la del injustamente des-heredado.

2. Dicha atribución tampoco sufriráafección de ningún género al pago enmetálico de la legítima en los supues-tos en que éste proceda a tenor de loestablecido en en Código civil.

Artículo 158

1. Los descendientes y ascendientesque ostentaren la condición de herede-ros forzosos y que, como consecuenciade la exclusión del caserío y sus perte-necidos del cómputo legitimario, que-daren en situación legal de pedir ali-mentos, podrán reclamárselos al bene-ficiario o beneficiarios de aquél, enproporción a cuanto éstos hubieren re-cibido del causante.

2. El cumplimiento de esta obliga-ción será exigible aun cuando el bene-ficiario o beneficiarios hubiesen recibi-do el caserío y sus pertenecidos me-diante donación, si al fallecimiento deldonante se constatare la situación aque alude el apartado anterior.

3. Mientras por consecuencia de lodispuesto en el apartado 2 del artícu-lo 161 del presente Libro el beneficia-rio o beneficiarios ostentaren unica-mente la nuda propiedad, la demandade alimentos deberá dirigirse contra elcónyuge usufructuario, que será ali-mentante en las mismas condicionesdispuestas para aquéllos.

4. El causante podrá privar de estederecho de alimentos al heredero for-zoso que hubiere incurrido en alguna

raunsleak, ez aipatu gabe geratutakoakez eta bidegabe desjarauntsiak ere.

2. Esleipen horretan ez du inolakoeraginik izango Kode Zibilak ezarrita-koari jarraituz senipartea eskudirutanordaindu behar izanak ere.

158. atala

1. Nahitaezko jaraunsle diren ondo-rengo eta aurrekoek, baserria eta harilotutako ondasunak senipartearen kon-putotik kanpo gelditu direlako, mante-nua eskatzeko legezko egoeran geratubadira, baserriaren onuradunari edoonuradunei eska diezaiekete, horiekkausatzailearengatik jasotakoaren neu-rrian.

2. Aurreko puntuan xedatutako obli-gazioa bete egin beharko da onuradu-nak edo onuradunek baserria eta hari lo-tutako ondasunak dohaintzan jaso badi-tuzte ere, baldin eta dohaintza-emaileahiltzean aurreko zenbakian aipatutakoegoera gertatzen dela nabaria bada.

3. Liburu honetako 161. ataleko 2.zenbakian xedatutakoaren ondorioz,onuradunak edo onuradunek jabetzasoila baino ez badute hartu, gozameneskubidea duen ezkontideari eskatu be-harko diote mantenua, eta hura izangoda mantenu emailea onuradunari le-gozkiokeen baldintza beretan.

4. Kausatzaileak mantenua jasotze-ko eskubidea ken diezaioke Kode Zibi-leko 853 eta 854. ataletan aipatzen den

FORU-LEGE ZIBILAK

117© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 118: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

de las causas de desheredación con-templadas en los artículos 853 y 854del Código civil.

Artículo 159

1. En caso de que procediere la ex-clusión del valor del caserío y sus per-tenecidos del cómputo legitimario, elcónyuge viudo ostentará un derecho dehabitación sobre la casa o la parte de lamisma que constituyere la vivienda fa-miliar.

2. Gozará de este derecho de habi-tación el cónyuge que al morir su con-sorte no se hallare separado por sen-tencia firme o separado de hecho pormutuo acuerdo que conste fehaciente-mente, y lo perderá si contrajere nuevomatrimonio o si pasare a vivir marital-mente de hecho con otra persona.

3. El causante podrá privar de estederecho a su consorte si hubiere incu-rrido en alguna de las causas de deshe-redación contempladas en el artículo855 del Código civil.

Artículo 160

El derecho de habitación al que alu-de el artículo anterior es independientey distinto del derecho que, sobre el res-to del patrimonio de causante, pudieracorresponder al cónyuge viudo a tenorde lo establecido en los artículos 834 a840 del Código civil.

Artículo 161

1. Si el causante dispusiere del ca-serío y sus pertenecidos en la forma

desjaraunsteko arrazoiren bat emanduen nahitaezko jaraunsleari.

159. atala

1. Baserria eta hari lotutako onda-sunak seniparteko kuotatik kanpo uz-ten badira alargun gelditu den ezkonti-deak famili etxean edo famili etxebizi-tza modura erabiltzen den etxearenzatian bizitzen jarraitzeko eskubideaizango du.

2. Kausatzailea hiltzen den uneanepai irmo bidez bananduta edota, erafrogagarrian, bien arteko adostasunezbananduta ez dagoen ezkontideakizango du bertan bizitzen jarraitzekoeskubide hori, eta galdu egingo du be-rriz ezkontzen bada edo beste pertso-na batekin gertatzez ezkonbizitza egi-ten badu.

3. Kausatzaileak eskubide hori kendiezaioke ezkontideari Kode Zibileko855. atalean desjarauntsia izateko ja-sotzen den kasuaren batean sartu bada.

160. atala

Aurreko atalean aipatu den etxean bi-zitzen jarraitzeko eskubide hori desberdi-na eta independentea da ezkontide alar-gunari, Kode Zibileko 834. ataletik 840.atalera bitartekoetan xedatutakoarenarabera, kausatzailearen gainerako on-darearengan dagokion eskubidearena.

161. atala

1. Kausatzaileak baserria eta harilotutako ondasunak 154. atalean aurrei-

LEYES CIVILES FORALES

118 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 119: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

prevista en el artículo 154, no podráimponer sobre el mismo limitación ocarga de ninguna especie, a excepciónde las contempladas en los artículosanteriores y de las que en su caso esta-bleciere ateniéndose al uso y costum-bre del lugar.

2. Como excepción, será válido ellegado del usufructo del caserío y suspertenecidos dispuesto en favor delcónyuge. El viudo perderá esta atribu-ción si contrajere nuevo matrimonio osi pasare a vivir maritalmente de hechocon otra persona, salvo que el causantehubiere ordenado otra cosa.

Artículo 162

1. Si el causante hubiere dispuestodel caserío y sus pertenecidos en laforma prevista en el artículo 154, elbeneficiario o beneficiarios que lo ha-yan recibido no podrán alterar, duranteun plazo de seis años, el destino para elcual lo empleó áquel, ni, en su caso,solicitar la división de la comunidad.

2. De otro modo, el beneficiario obeneficiarios deberán abonar a sus co-herederos forzosos, o a los herederos deéstos, una cantidad igual a la diferenciaexistente entre todo lo que estos últimospercibieron del causante y lo que hubie-ran debido percibir en concepto de legí-tima si no hubiese procedido la exclu-sión del valor del caserío y sus pertene-cidos del cómputo legitimario.

3. Si los acreedores a esta indemni-zación lo fueren hijos o descendientesdel causante, el importe de la diferen-cia a que alude el apartado anterior se

kusitakoari jarraituz xedatzen baditu,ezingo die inolako muga edo kargarikezarri, aurreko ataletan adierazitakoaketa tokian tokiko usadio eta ohiturarenarabera ezartzen direnak izan ezik.

2. Salbuespenez, baliozkoa izangoda baserriaren eta hari lotutako onda-sunen gozamena ezkontidearen aldexedatzea. Dena dela, alargunak galduegingo du eskubide hori berriz ezkon-tzen bada edo gertatzez ezkonbizitzaegiten badu, kausatzaileak besterikagindu ez bazuen behintzat.

162. atala

1. Kausatzaileak baserria eta harilotutako ondasunak 154. atalean au-rreikusitakoari jarraituz xedatzen badi-tu, onuradunak edo onuradunek lehenzuen jarduerari eutsi beharko diote gu-txienez sei urtez eta erkidegoa zatitze-ko ere ezingo dute eskatu.

2. Bestela, onuradunak edo onura-dunek nahitaezko jaraunslekideei, edohorien jaraunsleei, kopuru jakin batordaindu beharko diete, horiek kausa-tzailearengandik jaso duten guztiareneta, baserriaren eta hari lotutako onda-sunen balioa senipartearen konputotikkendu ez balitz, seniparte modura ja-soko zuketenaren arteko aldearen adi-nakoa.

3. Kalte-ordain horren hartzekodu-nak kausatzailearen seme-alabak edoondorengoak badira, ordaindu beha-rreko kopuru hori seniparte hertsian

FORU-LEGE ZIBILAK

119© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 120: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

calculará atendiendo a la porción queles hubiera correspondido en el terciode legítima estricta.

4. Sin embargo, si el causante hubie-re dispuesto del caserío y sus perteneci-dos mediante pacto sucesorio con trans-misión de presente, se estará a lo señá-lado en el apartado 1 del artículo 155.

Artículo 163

Si como consecuencia de la exclu-sión del valor del caserío y sus pertene-cidos del cómputo legitimario devinie-se inoficiosa alguna donación otorgadacon anterioridad a la disposición deáquel, el beneficiario o beneficiariosque hayan recibido el caserío no po-drán reclamar su reducción, pero sí podrán hacerlo, en defensa de su propioderecho, los demás herederos forzosos.

CAPÍTULO II

De la ordenación por comisario

Artículo 164

1. El causante podrá encomendar asu cónyuge la designación de sucesoren el caserío y sus pertenecidos. Esteencargo podrá comprender también elresto de su patrimonio.

2. El nombramiento de comisarioúnicamente será válido en los dos si-guientes supuestos:

1.º Si el causante hubiere señaladoel grupo de personas entre las cualesha de efectuarse la designación.

jasoko luketenaren arabera kalkulatu-ko da.

4. Nolanahi ere, kausatzaileak base-rria eta hari lotutako ondasunak presen-teko eskualdaketa egiten duen oinorde-tzako itunaren bidez xedatzen baditu,155. ataleko 1. zenbakian adierazitakoaaintzat hartuko da.

163. atala

Baserriaren eta hari lotutako onda-sunen balioa senipartearen konputotikkanpo gelditu bada eta, horren ondorioz,haren xedapena egin baino lehenagokodohaintzaren bat ezofizioso bihurtzenbada, baserria hartutako onuradunak edoonuradunek ezingo dute murriztu dadineskatu; gainerako nahitaezko jarauns-leek, berriz, eskatu ahal izango dute be-ren eskubidea defendatze aldera.

II. ATALBURUA

Komisario bidez ordenatzea

164. atala

1. Kausatzaileak ezkontidearen eskuutz dezake baserriaren eta hari lotutakoondasunen oinordea izendatzeko ardu-ra. Nahi izanez gero, gainerako onda-rearen oinorde izango dena ere izen-datzeko ardura eman diezaioke.

2. Komisarioa honako bi egoera haue-tan bakarrik izendatu ahal izango da:

1. Kausatzaileak pertsona multzobat izendatu bazuen horien artean oi-nordeak izenda daitezen.

LEYES CIVILES FORALES

120 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 121: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

2.º Si, a falta de tal señalamiento, elcausante hubiere dejado herederos for-zosos.

3. En el supuesto referido en el nú-mero 2.º del apartado anterior, el comi-sario deberá realizar la designación desucesor o sucesores entre las personasque ostentaren la condición de herede-ros forzosos al momento del falleci-miento del causante o entre cualesquie-ra descendientes de éste, aun cuandovivan sus ascendientes y aquéllos hu-biesen nacido con posterioridad al óbi-to del causante. Si alguno o algunos deestos últimos fueren designados final-mente por el comisario como benefi-ciarios del caserío y sus pertenecidos,procederá asimismo la exclusión delcómputo legitimario contemplada en elartículo 156 del presente Libro.

Artículo 165

El nombramiento de comisario ha-brá de realizarse en testamento abiertootorgado ante Notario o en escriturapública. Esta escritura pordrá ser la decapitulaciones matrimoniales.

Artículo 166

1. El comisario desempeñará, sucargo conforme a lo establecido por elcausante.

2. En otro caso, ostentará las mismasfacultades, incluidas las opciones deeste Fuero, que hubieran correspondidoal causante. Sin embargo, no podrá elcomisario revocar el todo o en parte el testamento de éste si no hubiere sidoexpresamente autorizado para ello.

2. Halakorik izendatu ez eta kausa-tzaileak nahitaezko jaraunsleak utzi ba-ditu.

3. Aurreko zenbakiko 2. puntuanadierazitako kasuan, komisarioak izen-datu beharko ditu oinordekoa edo oi-nordekoak kausatzailea hil den uneannahitaezko jaraunsle diren pertsonenedo horien ondorengoen artetik, nahizeta aurrekoak oraindik bizi eta ondo-rengo horiek kausatzailearen heriotzaondoren jaiotakoak izan. Azkeneankomisarioak horietako norbait base-rriaren eta hari lotutako ondasunenonuradun izendatzen badu, bidezkoaizango da liburu honetako 156. ataleanjaso bezala senipartearen konputotikkanpo uztea.

165. atala

Komisarioa notario aurrean edo es-kritura publikoan egindako testamentuirekiaren bidez izendatu beharko da.Eskritura hori ezkontzako hitzarmene-ko eskritura ere izan daiteke.

166. atala

1. Komisarioak kausatzaileak eza-rritakoaren arabera beteko ditu bereeginkizunak.

2. Bestela, kausatzaileak izango zi-tuzkeen ahalmen berberak izango ditu,Foru honetako aukerak barne. Denadela, komisarioak ezingo luke errebo-katu kausatzailearen testamentua, ezosorik ez zati batean, horretarako es-preski baimendua izan ez balitz.

FORU-LEGE ZIBILAK

121© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 122: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 167

1. En el plazo de seis meses desdela muerte del causante o desde la de-claración judicial de su fallecimiento,el comisario deberá realizar un inven-tario de todos los bienes, derechos,cargas y obligaciones de la sucesión,de cuyo contenido deberá dar cuenta alos posibles sucesores.

2. Dicho inventario se elevará a es-critura pública si así lo solicitare cual-quiera de los posibles sucesores.

Artículo 168

1. Mientras no se defiera la suce-sión y la herencia sea aceptada, actuarácomo administrador del caudal la per-sona que a tal efecto hubiere designadoel causante.

2. A falta de designación, dicha ad-ministración corresponderá al comisario.

Artículo 169

1. El causante podrá señalar al co-misario un plazo determinado para elejercicio del poder. Si el cónyuge fue-re, además, usufructuario vitalicio, elplazo podrá concederse por los días desu vida respecto de los bienes a que al-cance el usufructo.

2. A falta de cualquier acotación, elplazo será de un año desde la muerte delcausante o desde la declaración judicialde su fallecimiento si todos los posiblessucesores fueren mayores de edad o es-tuvieren emancipados; en otro caso, des-de que el más joven de ellos alcanzare lamayoría de edad o quedare emancipado.

167. atala

1. Kausatzailea hil edo epaileak hil-dakotzat jo eta sei hilabeteko epean,komisarioak oinordetzan dauden onda-sun, eskubide, karga eta betebehar guz-tien inbentarioa egin beharko du, etaoinordeko izan daitezkeenei horrenedukinaren berri eman beharko die.

2. Inbentario hori eskritura publikobihurtuko da oinordeko izan daitekeenedozeinek hala eskatzen badu.

168. atala

1. Oinordetza aditzera ematen eta ja-raunspena onartzen den arte kausatzai-leak horretarako izendatu zuen pertso-nak administratu du ondasuntza.

2. Inor izendatu ezean, komisarioakberak hartuko du eginkizun hori.

169. atala

1. Kausatzaileak epe jakin bat jardiezaioke komisarioari bere ahalordeaburutu dezan. Ezkontideak ondasunenbiziarteko gozamenduna ere baden ka-suetan, epe hori haren bizitza guztirakoizan daiteke gozamenean utzitako on-dasunei dagokienez.

2. Mugatu ez bada, epea urtebetekoaizango da kausatzailea hiltzen denetikedo epaileak hildakotzat jotzen duene-tik hasita, oinordeko izan daitezkeen guz-tiak adin nagusikoak badira edo buruja-beturik badaude; bestela, oinordekorikgazteenak hemezortzi urte betetzen di-tuenetik edo burujabetzen denetik hasita.

LEYES CIVILES FORALES

122 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 123: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 170

1. El comisario podrá realizar la de-signación de sucesor o sucesores me-diante escritura pública. También po-drá llevarla a cabo en su propio testa-mento cuando disponga de los bienesque estuviere usufructuando con carác-ter vitalicio y para cuya disposición notuviere señalado plazo más breve.

2. La ordenación realizada por elcomisario en escritura pública seráirrevocable. La efectuada en testamen-to será revocable hasta el momento desu muerte.

Artículo 171

El poder testatorio se extinguirá:

1.º Al expirar el plazo establecidopara su ejercicio.

2.º Por muerte, imposibilidad o in-capacidad sobrevenida del comisario.

3.º Por la presentación de la deman-da de separación, divorcio o nulidadmatrimonial después de otorgado elpoder.

4.º Cuando el comisario contraigaulteriores nupcias o lleve vida maritalde hecho, salvo que el causante hubie-re dispuesto expresamente lo contrario.

5.º Por renuncia.

6.º Por incurrir el comisario, paracon el causante o sus descendientes, enalguna de las causas que dan lugar a laindignidad para suceder.

170. atala

1. Komisarioak eskritura publikobidez egin dezake oinordearen edo oi-nordeen izendapena. Horrez gain, be-raren testamentuan ere izenda ditzake,baldin eta biziarteko gozamenean di-tuen ondasunak xedatzen baditu etahoriek xedatzeko epe laburragorik eza-rri ez bazaio.

2. Komisarioak eskritura publikoanegindako ordenazioa errebokaezinaizango da. Testamentuan egindakoaerrebokagarria izango da hura hil artean.

171. atala

Testamenturako ahalordea iraungiegingo da:

1. Horretarako ezarritako epea bu-katzen bada.

2. Komisarioaren geroztikako he-riotza, ezintasun edo ezgaitasuna gerta-tzen bada.

3. Ahalordea eman ondoren banan-tzeko, dibortziatzeko edo ezkontza deu-sezteko demanda aurkezten bada.

4. Komisarioa geroztik ezkontzenbada edo gertatzez ezkonbizitza egi-ten badu, kausatzaileak espreski aurka-koa adierazi zuenean izan ezik.

5. Uko eginez gero.

6. Komisarioak kausatzailearekikoedo haren ondorengoekiko oinorde iza-teko ezduintasuna dakarren arrazoirenbat ematen badu.

FORU-LEGE ZIBILAK

123© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 124: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

7.º Por las causas previstas en elpropio poder.

8.º Por revocación.

CAPÍTULO III

Del testamento mancomunado

Artículo 172

1. Mediante el testamento manco-munado, los cónyuges podrán ordenarla sucesión en el caserío a través de unsolo instrumento, en el que, además, po-drán disponer del resto de sus bienes.

2. Podrán testar mancomunadamen-te aquellos matrimonios en los que almenos uno de los consortes reunierelas condiciones que exige el presenteFuero para su aplicación.

Artículo 173

El testamento mancomunado sólopodrá revestir forma abierta y deberáotorgarse, en todo caso, ante Notario.

Artículo 174

1. Las sentencias de nulidad delmatrimonio, de divorcio y de separa-ción harán ineficaces las liberalidadesque los cónyuges se hubieren concedi-do en el testamento mancomunado.

2. También provocarán la inefica-cia de las disposiciones que cualquierade los consortes hubiere realizado so-bre su propia herencia, siempre quetuvieren su causa en las disposicionesdel otro.

7. Ahalordean aurreikusitako kausez.

8. Errebokazioz.

III. ATALBURUA

Elkarrekiko testamentua

172. atala

1. Elkarrekiko testamentuaren bidezezkontideek agiri bakar batez xedatudezakete baserriko oinordetza, eta be-ren gainerako ondasun guztiak ere xe-datu ditzakete hartan.

2. Elkarrekiko testamentua eginahal izateko gutxienez ezkontide batekbete behar ditu aplikagarria izatekoforu honek ezarritako baldintzak.

173. atala

Elkarrekiko testamentua irekia izan-go da beti eta notario aurrean egin be-harko da.

174. atala

1. Ezkontza deusezteko, dibortziatuedo banantzeko epaiek eraginik gabeutziko dituzte ezkontideek elkarrekikotestamentuan elkarri aitortutako libe-ralitateak.

2. Epai horiek, halaber, eraginik gabeutziko dituzte ezkontideren batek berejaraunspenari buruz egindako xedape-nak ere horien kausa bestearen xeda-penetan datzanean.

LEYES CIVILES FORALES

124 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 125: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

3. Se presume, salvo prueba en con-trario, que tienen esta naturaleza co-rrespectiva todas las disposiciones decarácter patrimonial contenidas en eltestamento mancomunado.

Artículo 175

1. En vida de los otorgantes, el testa-mento mancomunado podrá ser revoca-do o modificado conjuntamente por am-bos cónyuges observando las mismasformalidades que se exigen para su otor-gamiento o mediante pacto sucesorio.

2. La revocación o modificaciónunilateral deberá hacerse también me-diante testamento abierto otorgadoante Notario o mediante pacto suceso-rio. Esta revocación o modificaciónunilateral sólo surtirá efecto desde lafecha en que se notificare fehaciente-mente al otro consorte.

Artículo 176

1. Si la revocación o modificaciónunilateral a que se refiere el artículoanterior afectara a alguna disposiciónque tuviere causa en otra otorgada porel otro testador, devendrán ineficacestodas las que sean igualmente corres-pectivas.

2. Salvo prueba en contrario, sepresumen correspectivas todas las dis-posiciones de carácter patrimonial con-tenidas en el testamento que se revo-que o modifique.

Artículo 177

1. Fallecido uno de los cónyuges, elotro no podrá revocar ni modificar las

3. Elkarrekiko testamentuan onda-reari dagokionez emandako xedapenguztiek elkarrekikotasun izaera horidutela joko da, aurkako frogarik ezean.

175. atala

1. Testamentugileak bizirik daudenbitartean elkarrekiko testamentua erre-bokatu edo aldatu ahal izango dute biezkontideek elkarrekin, testamentua egi-teko eskatzen diren baldintza berberakbetez edo oinordetzako ituna eginez.

2. Bietako batek bakarrik erreboka-tu edo aldatzeko, notarioaren aurrekotestamentu irekia edota oinordetza-ko ituna egin beharko du. Alde bakarrenerrebokazioak edo aldaketak beste ez-kontideari era frogagarrian jakinaraz-ten zaionetik aurrera bakarrik izangodu eragina.

176. atala

1. Aurreko atalean aipatzen denalde bakarraren errebokazioak edo al-daketak ondoriorik baldin badu bestetestamentugileak emandako xedapenenbatek kausatutako xedapenen batean,eraginik gabe geratuko dira orobat el-karrekikoak diren guztiak.

2. Aurkako frogarik ezean, errebo-katzen edo aldatzen den testamentuanondareari dagokionez emandako xeda-pen guztiak elkarrekikoak direla uler-tuko da.

177. atala

1. Ezkontide bat hiltzen denean bes-teak ezingo ditu bere jaraunspenari bu-

FORU-LEGE ZIBILAK

125© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 126: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

disposiciones que hubiere otorgado so-bre su propia herencia si tuvieren sucausa en las disposiciones del pre-muerto.

2. Será de aplicación al presentecaso la presunción de correspectividadestablecida en el apartado 2 del artícu-lo anterior.

Artículo 178

1. El supérstite no podrá disponer atítulo gratuito de los bienes que se ha-yan señalado como objeto de las suso-dichas disposiciones correspectivas,salvo en favor de la persona o personasque se hubieren designado como bene-ficiario o beneficiarios de las mismasen el testamento mancomunado.

2. La limitación que se establece enel apartado anterior no tendrá efecto sien el propio testamento mancomunadose hubiere dispuesto otra cosa.

CAPÍTULO IV

De los pactos sucesorios

Artículo 179

La ordenación de la sucesión en elcaserío y sus pertenecidos podrá reali-zarse en virtud de pacto sucesorioplasmado en escritura pública. Losotorgantes podrán utilizar, para estefin, la de capitulaciones matrimonia-les.

Artículo 180

1. El pacto sucesorio podrá ser contransmisión de presente del caserío y

ruz emandako xedapenak errebokatu ezaldatu, xedapen horien kausa lehenagohildakoaren xedapenetan badatza.

2. Halakoetan, aurreko ataleko 2. zen-bakian aipatzen den ustezko elkarrekiko-tasuna izango da aplikagarria.

178. atala

1. Bizirik gelditzen den ezkontideakezingo ditu doanezko izaeraz xedatugoian aipatu legez elkarrekikoak direnxedapenetan sartutako ondasunak, el-karrekiko testamentuan berorien onu-radun izendatuak ziren pertsonen aldeez bada.

2. Aurreko zenbakian ezarritakomugak ez du eraginik izango elkarreki-ko testamentuan bertan beste zerbaitxedatu bada.

IV. ATALBURUA

Oinordetzako itunak

179. atala

Baserriaren eta hari lotutako onda-sunen ordenazioa eskritura publiko-az egindako oinordetzako itunaren bidezegin ahal izango da. Itungileek ezkon-tzako hitzarmeneko eskritura erabil de-zakete helburu horretarako.

180. atala

1. Oinordetzako ituna, baserria etahari lotutako ondasunak presenteko es-

LEYES CIVILES FORALES

126 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 127: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

sus pertenecidos o con transmisión di-ferida al momento de la muerte.

2. La donación mortis causa del ca-serío y sus pertenecidos tendrá la con-sideración de pacto sucesorio.

Artículo 181

La designación sucesoria con trans-misión de presente del caserío y suspertenecidos confiere al sucesor la titu-laridad del mismo con las limitacionespactadas. Todo acto de disposición ogravamen requerirá para su validez elconsentimiento conjunto de instituyen-te e instituido.

Artículo 182

En caso de designación sucesoriacon transmisión diferida, el instituyen-te sólo podrá disponer del caserio y suspertenecidos a título oneroso.

Artículo 183

La designación de sucesor por pac-to sucesorio dejará sin efecto cualquierdisposición testamentaria anterior. Enel caso del testamento mancomunado seestará a lo dispuesto en los artículos 175a 178 de este Libro.

Artículo 184

La designación realizada en pactosucesorio sólo podrá modificarse o de-jarse sin efecto mediante nuevo pactoentre el instituyente y el instituido, ocon los descendientes de éste, o por lascausas establecidas en los dos artículossiguientes.

kualdaketaz edo izendatzailea hiltzen denunerarte geroratuaz egin ahal izango da.

2. Baserriaren eta hari lotutako onda-sunen mortis causa-ko dohaintza oinor-dekotza ituntzat hartuko da.

181. atala

Baserria eta hari lotutako ondasunakunean bertan eskualdatzeak oinordekoizendatua izan dena haien titular bihur-tzen du, itundutako mugen barruan. On-dasun horien gaineko xedapenetik edokargarik dakarren egintza oro baliozkoaizateko izendatzailearen eta izendatua-ren adostasuna beharko da.

182. atala

Oinordekoa eskualdaketa geroratuzizendatu den kasuetan, izendatzaileakkostu bidez bakarrik xeda ditzake ba-serria eta hari lotutako ondasunak.

183. atala

Oinordekoa oinordekotzako ituna-ren bidez izendatzen bada, testamentuzaurretik emandako xedapen guztiakeraginik gabe geldituko dira. Elkarre-kiko testamentua egin bada liburu ho-netako 175. ataletik 178. atalera bitar-tekoetan ezarritakoa aintzat hartuko da.

184. atala

Oinordekotza itunaren bidez egin-dako izendapena, bakar-bakarrik izenda-tzailearen eta izendatuaren, edo izen-datuaren ondorengoen, arteko beste itunbaten bitartez edo ondorengo bi ata-letan ezartzen diren kausez aldatu edoeraginik gabe utzi ahal izango da.

FORU-LEGE ZIBILAK

127© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 128: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 185

El instituyente podrá revocar la de-signación:

1.º Por las causas pactadas.

2.º Por incumplimiento grave de lascargas y condiciones establecidas.

3.º Por haber incurrido el institui-do en causa de indignidad o deshere-dación.

4.º Por conducta del instituido queimpida la normal convivencia familiar.

5.º En los casos de nulidad matrimo-nial, separación o divorcio del institui-do, cuando el pacto sucesorio se hayaotorgado en atención a ese matrimonio.

Artículo 186

Se resolverá la designación sucesoria:

1.º Por cumplimiento de la condi-ción resolutoria a que estuviere sujeta.

2.º Por fallecimiento del instituido sinque dejare descendencia o, aun cuando lahubiere dejado, si el instituyente privó aésta del derecho de representación.

Artículo 187

En los supuestos expresados en losdos artículos anteriores, deberá abonar-se, en el plazo de un año, el valor ac-tual de las nuevas construcciones y me-joras que hubiese costeado el instituido.

Artículo 188

Si conforme al uso y costumbre dellugar, se hubiere pactado la comunidad

185. atala

Izendatzaileak izendapena errebokadezake:

1. Itundutako kausak direla medio.

2. Ezarritako kargak eta baldintzakera larrian bete gabe uzten badira.

3. Izendatua ezduintasun edo desja-raunspen kausan sartzen bada.

4. Izendatuaren jokabideak familia-ko bizitza normala eragozten badu.

5. Izendatuaren ezkontza deuseztu,banandu edo dibortziatuz gero, oinor-detzako ituna ezkontza hori dela etaeman bada.

186. atala

Oinordetzako izendapena indarga-betu egingo da:

1. Izendapena atxikia dagoen bal-dintza indargabetzailea betetzen bada.

2. Izendatua ondorengorik utzi gabehiltzen bada edota, ondorengoak utzitaere, izendatzaileak ordezkapen eskubi-dea ukatu bazien.

187. atala

Aurreko bi ataletan adierazitakorikgertatuz gero, izendatuak ordaindutaegindako eraikin berrien eta hobekun-tzen balio eguneratua ordaindu behar-ko litzateke urtebeteko epean.

188. atala

Tokian tokiko usadio eta ohiturarijarraituz, izendatzaileek, edo izenda-

LEYES CIVILES FORALES

128 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 129: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

de vida entre instituyente y su cónyu-ge, al fallecimiento de uno de los pri-meros, el supérstite conservará, sinmengua alguna, los derechos y prerro-gativas que se hubiesen reservado enel pacto.

DISPOSICIONES ADICIONALES

Primera

A los efectos de lo dispuesto en elart. 7, los Ayuntamientos de las Villasvizcaínas no aforadas deberán elabo-rar, en el plazo de tres meses a partirde la publicación de esta Ley, el planoque delimite el núcleo urbano origi-nario y el suelo contiguo al mismoque esté calificado como «urbano» enel planeamiento vigente en el muni-cipio.

Los planos elaborados por los Ayun-tamientos referidos deberán ser remiti-dos a la Diputación Foral, para ser so-metidos, por esta última, a la aproba-ción definitiva por parte de las JuntasGenerales de Bizkaia, que ordenaránsu publicación.

Aprobados los planos a los que estadisposición se refiere, se remitirán co-pias de los mismos al Tribunal Supe-rior de Justicia y al Ayuntamiento res-pectivo, a fin de que puedan ser con-sultados por los interesados.

Segunda

Las remisiones que en el Libro IIIde la presente Ley se hacen al articula-do del Código civil se entenderán he-

tzaileak eta bere ezkontideak, eta izen-datuak eta bere ezkontideak elkarbizi-tza itundu badute, aurreneko haietako-ren bat hiltzen bada, bizirik gelditu denezkontideak itunean gorde dituzten es-kubideak eta prerrogatibak beren osoanizaten jarraituko du.

ERABAKI GEHIGARRIAK

Lehenengoa

7. atalean ezarritakoaren ondorioe-tarako, forurik gabeko Bizkaiko Hirieta-ko Udalek Lege hau argitaratzen dene-tik hiru hilabeteko epea dute jatorrizkohirigunearen gaur eguneko lurrak eta in-darreko hirigintza-planen arauera «hiri-lur» bezala sailkatuta egon daitezenbere albokoak zehaztuko dituen planoaegiteko.

Aipatutako Udalek egin beharrekoplanook Foru Aldundira bidali beharizango dituzte, eta honek Batzar Nagu-sietara bidaliko ditu, behin-betikotasu-nez onartu ondoren euren argitalpenaaginduko dutela.

Erabaki honetan aipatutako planookonartu ondoren, kopia bana igorrikozaie Zuzentza Auzitegi Nagusiari etadagokion Udalari, nahi dezatenen es-kura egon daitezen.

Bigarrena

Lege honetako III. liburuan KodeZibilari buruz egiten diren aipamenak,liburua indarrean sartzean Kodeak in-

FORU-LEGE ZIBILAK

129© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 130: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

chas en la redacción vigente a la entra-da en vigor de aquél.

Tercera

1. La presente Ley no agota, sinoque explicita por vez primera, las cos-tumbres civiles sobre la ordenación delcaserío y del patrimonio familiar enGipuzkoa.

2. El Gobierno Vasco y las institu-ciones forales de Gipuzkoa promoverány estimularán los trabajos necesariospara que el Derecho civil guipuzcoanose investigue, modifique y desarrolle enlos términos que la Constitución y elEstatuto exigen.

DISPOSICIONES TRANSITORIAS

Primera

Las relaciones personales y suceso-rias, en el supuesto al que se refiere elart. 11 de esta Ley, se regirán por lanueva legislación, desde su entrada envigor, y con arreglo a las disposicionestransitorias del Código Civil que fue-ren aplicables.

Segunda

Lo establecido en el art. 44 encuanto al plazo para el ejercicio del po-der testatorio, y en el art. 45 respecto ala posibilidad de ejercitar el poder tes-tatorio en uno o varios actos u otorga-mientos, será de aplicación retroactivaa los otorgados con anterioridad a laentrada en vigor de esta Ley.

darrean duen idazketari egindakotzathartu beharko dira.

Hirugarrena

1. Lege honek ez ditu agortzen, le-hengo aldiz aditzera eman baizik, ba-serriaren eta famili ondarearen ordena-zioaren inguruan Gipuzkoan daudenohitura zibilak.

2. Eusko Jaurlaritzak eta Gipuzkoa-ko foru erakundeek behar diren bitar-tekoak sustatu eta bultzatuko dituzteGipuzkoako zuzenbide zibila ikertu,aldatu eta garatu dadin, Konstituzioaketa Estatutuak ezarri bezala.

ALDIBATERAKO ERABAKIAK

Lehenengoa

Pertsona eta oinordetzazko harrema-nak, lege honen 11. atalak aipatzen due-nerako, legeria berriak arautuko ditu,berori indarrean sartuaz batera eta ezar-garri diren Kode Zibilaren aldibaterakoerabakien arauera.

Bigarrena

44. atalean testamentua egiteko pode-rea erabiltzeko epeari buruz eta 45. ata-lean testamentu-poderea ekintza edoeskritura bakarrean zein bat bainogehiagotan erabiltzeko aukereari buruzzehaztutakoa atzera-indarrezkoa izan-go da Lege hau indarrean jarri bainoarinagokoentzat.

LEYES CIVILES FORALES

130 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 131: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Tercera

En los poderes testatorios otorgadosantes de la entrada en vigor de la Ley,la designación de comisario a favor delcónyuge implicará la atribución delusufructo vitalicio, que no se extingui-rá por el uso de dicho poder.

Cuarta

La posesión de una servidumbre depaso comenzada antes de la vigenciade esta ley aprovechará al poseedor aefectos de su adquisición por prescrip-ción.

DISPOSICIÓN DEROGATORIA

A la entrada en vigor de la presen-te Ley, quedan derogadas la Ley de30-7-1959 (RCL 1959\1052 y NDL30747), sobre Compilación del DerechoCivil Foral de Bizkaia y Álava, la Leydel Parlamento Vasco de 18-3-1988(LPV 1988\77), de Modificación Par-cial del Derecho Civil Foral, y cuantasdisposiciones se opongan a lo dispues-to en él.

DISPOSICIÓN FINAL

La presente Ley se publicará en el«Boletín Oficial del País Vasco» y enlos de los Territorios Históricos que locomponen, y entrará en vigor a los tresmeses de su publicación íntegra en elprimero de ellos.

Hirugarrena

Legea indarrean jarri aurretik eman-dako testamentua egiteko podereetanezkontidea eskuordeko izendatu bada,bizi den artean gozamena izateko esku-bidea aitortuko zaio, podere hori era-biltzeagatik iraungiko ez dena.

Laugarrena

Lege hau indarrean jarri aurretikhasitako bide-erabilpena kontuan izan-go da bide-zorraren eskubidedun izate-ko epe-arazoetarako.

INDARGABEKOTZE-ERABAKIA

Lege hau indarrean jarri dadineanindargabekotuta geratuko dira Bizkai-ko ete Arabako Foru-Zuzenbide Zibila-ren Bildumari buruzko 1959.eko uztai-laren 30eko Legea, Foru-ZuzenbideZibilaren Zatizko Aldaketari buruzko1988.eko martxoaren 18ko Eusko Le-gebiltzarraren Legea eta Lege honenaurka joan daitezen beste erabaki guz-tiak.

AZKEN ERABAKIA

Lege hau Euskal herriko Agintari-tzaren Aldizkarian eta Autonomi El-kartea osatzen duten Lurraldeetakoetanargitaratuko da, euretariko lehenengoanosorik argitaratzetik hiru hilabetera ja-rriko dela indarrean.

FORU-LEGE ZIBILAK

131© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 132: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 133: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

AnexosA) Ley 3/1999,

de 16 de noviembre, de modificación de la Ley

del Derecho Civil Foral delPaís Vasco, en lo relativo

al Fuero Civil de Gipuzkoa

EXPOSICIÓN DE MOTIVOS

La ley 3/1992, de 1 de julio, del De-recho Civil Foral del País Vasco, incor-poró en su Libro III, dedicado al FueroCivil de Gipuzkoa, un único artículo, el147, en el que se reconoce la vigenciade las costumbres civiles sobre la orde-nación del caserío y del patrimonio fa-miliar en Gipuzkoa, estableciendo queel Gobierno Vasco y las institucionesforales de Gipuzkoa promoverán y esti-mularán los trabajos necesarios paraque el derecho consuetudinario quededefinitivamente formulado en los térmi-nos de su vigencia actual.

Se trata de abordar la regulación porley de la costumbre más arraigada en elmundo rural guipuzcoano, como es latransmisión familiar del caserío indivi-so. La conveniencia de hacerlo vienemotivada por las dificultades constata-das por los profesionales del derechopara la consecución de ese objetivo, enun momento en el que, más que nunca,la continuidad de las cada vez más ex-plotaciones agropecuarias requiere dedecididas medidas de protección.

Diversas circunstancias dificultanhoy en día la continuidad por los jóve-

EranskinakA) 3/1999 Legea,

azaroaren 16koa, EuskalHerriko Foru ZuzenbideZibilari buruzko Legea

aldatzekoa, Gipuzkoako ForuZibilari dagokionez

AZALPENA

Uztailaren 1eko 3/1992 Legeak, Eus-kal Herriko Foru Zibilari buruzkoak,atal bakarra jaso zuen, 147garrena. Atalhartan, baserriaren eta famili ondarea-ren ordenazioaren inguruan Gipuzkoandauden ohitura zibilei arau indarra ator-tzen zaie eta, halaber, Eusko Jaurlari-tzak eta Gipuzkoako foru erakundeekbehar diren bitartekoak sustatu etabultzatuko dituztela ezartzen da, ohitu-razko zuzenbidea gaurko eguneanduen indarrez behin betiko jasoa geradadin.

Hortaz, lege honen xedea da legezarautzea Gipuzkoako baserri munduansustraituena dagoen ohitura, hau da,baserria familia barruan zatitu gabe es-kualdatzea. Hala egitea komeni da,izan ere zuzenbidearen alorreko profe-sionalek xede hori bete dadin eragoz-penak ikusten ari dira une hauetan,gero eta urrinago diren abelur ustiale-kuak, orain inoiz baino gehiago, babesneurri sendoen beharrean daudenean.

Inguruabar desberdinak direla me-dio, belaunaldiz belaunaldi eskualdatu

133© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 134: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

nes agricultores de las explotacionesagrarias familiares transmitidas de ge-neración en generación. Además de lasque tienen que ver con el cambio delos modos de vida en la sociedad mo-derna, una de ellas es probablemente laausencia de una adecuada configura-ción jurídica de las relaciones patrimo-niales entre los miembros de la familiaque, pertenecientes a distintas genera-ciones, conviven en el caserío.

Procede, por ello, reflejar en unanorma escrita los mecanismos jurídi-cos que por costumbre se han mante-nido vigentes en Gipuzkoa a lo largode los siglos, debidamente actualiza-dos, a fin de hacer posible que el agri-cultor transmita el caserío, incluso envida, a alguno o algunos de sus des-cendientes o ascendientes, con certezade los derechos y obligaciones que és-tos adquieren.

En la sucesión del caserío, la cargadel abono de las legítimas suele ser amenudo excesiva para el sucesor yacarrea problemas en las familias. Porello ha de permitirse su elusión en loscasos en que así se quiera establecer.

Lógicamente, conforme al principiode libertad civil, los mecanismos quese regulan no se imponen necesaria-mente a los guipuzcoanos como Dere-cho imperativo, sino que se ponen a sudisposición por si consideran adecuadoservirse de ellos.

El Título primero del nuevo Libro IIIse compone de un único precepto, devalor declarativo, que, respetando par-cialmente la letra del original artícu-

ohi diren baserri ustiaketetan nekazarigazteek jarrai dezaten eragozpenakdaude gaur egun. Eragozpen horien ar-tean, gizarte modernoan gertatzen aridiren bizimodu aldaketaz gainera, badalege hutsune bat ere: belaunaldi des-berdinekoak izan arren baserrian elka-rrekin bizi diren senitartekoek onda-re harremanen lege-arau egokirik eza,hain zuzen.

Horregatik bada, egokia da legeidatzi batean jasotzea eta aditzera ema-tea Gipuzkoan usadioz eta mendezmende indarrean iraun duten bitartekojuridikoak, behar bezala eguneratuta,posible izan dadin nekazariak, bizidela ere, baserria bere ondorengo edoaurrekoren bati edo batzuei eskualdatuahal izatea, horiek zein eskubide etaobligazio hartzen dituzten ziur jakinda.

Baserriko oinordetza gauzatzera-koan, senipartea ordaindu behar izateakarga handiegia izaten da maiz oinorde-koarentzat eta arazoak sortu izan ditufamilietan. Horregatik, hori saihestekoaukera eman behar da hala ezarri nahiden kasuetan.

Askatasun zibilaren printzipioarenarabera, jakina, hemen arautzen di-ren bitartekoak ez zaizkie gipuzkoarreiAginduzko Zuzenbide gisa ezartzenderrigorrez; alabaina, gipuzkoarren es-kura jartzen dira, egoki ikusten badutebalia ditzaten.

III. liburuko lehenbiziko idazpu-ruak atal bakarra du, aitorpen balioaduena eta 147. atalaren edukiaren zatibat, ohituraren indarrari dagokiona,

LEYES CIVILES FORALES

134 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 135: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

lo 147 en lo relativo a la vigencia de lacostumbre, hace referencia a su plas-mación y desarrollo por primera vezpor escrito en Gipuzkoa.

El título segundo define el ámbitode aplicación del Fuero guipuzcoanoen sus tres fundamentales vertientes: elámbito territorial, el personal y otromás, de carácter un tanto atípico, peronecesario para explicitar los objetivosperseguidos: el funcional. En él se se-ñala qué sujetos pueden hacer uso delos instrumentos ordenados por el Fue-ro y el fin al que éstos sirven: la trans-misión de caserío guipuzcoano. Ladescripción de este singular ámbitotampoco podría descuidar la definicióndel objeto, esto es, del caserío, y la in-corporación de una norma interpretati-va que facilite su consideración unita-ria en el tráfico.

El Título tercero constituye el nú-cleo del nuevo Fuero Civil guipuzcoa-no, pues en él se regulan los mecanis-mos que atienden a la consecución delobjetivo final.

Obstáculo tradicional a la transmi-sión indivisa de la explotación lo hasido y sigue siéndolo el sistema legiti-mario del Código Civil, si se pretendevigente tal cual en el Territorio Histó-rico de Gipuzkoa. La ley intenta posi-bilitar aquélla sin propiciar la absolutaquiebra de éste.

Se regula la fiducia sucesoria, quees instrumento tópico para una mejorordenación sucesoria del caserío, no sólo en el ámbito del Derecho viz-

errespetatuz, ohitura hori Gipuzkoanlehenbiziko aldiz idatziz jaso eta gara-tu izana aipatzen duena.

Bigarren idazpuruan GipuzkoakoForuak duen aplikazio eremua zehaz-ten da, hiru alderdi nagusi bereiztuta:lurralde eremua, pertsona eremua eta,azkenik, xede eremua, berez atipikoxamarra den arren testuak dituen hel-buruak ondo azaltzeko beharrezkoadena. Foruak jasotzen dituen bitarte-koez zein balia daitekeen adierazten dabertan, eta bitarteko horien xedea zeinden: gipuzkoar baserriaren eskualdake-ta, alegia. Eremu honen azalpenean de-rrigorrezkoa zen gaiaren, hau da, base-rriaren definizioa eta, halaber, horreninterpretazio arau bat sartzea, gaia moduunitarioan hartua izan dadin trafikoaribegira.

Hirugarren idazpurua GipuzkoakoForu Zibil berriaren muina da, hartanarautzen baitira azken helburua iriste-ko jartzen diren bitartekoak.

Nekazal ustialekua zatitu gabe es-kualdatzeko eragozpena izan ohi da,eta oraindik ere bada, Kode Zibilakezarritako seniparte sistema, Gipuzkoa-ko lurralde historikoan bere horretanindarrean dagoela kontsideratzen badabehintzat. Legeak baserria zatitu gabeeskualdatu ahal izateko aukera emannahi du, seniparte sistema zeharo ber-tan behera utzi gabe.

Oinordekotzako fiduzia ere erregu-latu egiten da, baserriaren oinordeko-tzaren ordenazioa hobetzeko bitartekotopikoa baita Bizkaiko eta Aialako Zu-

FORU-LEGE ZIBILAK

135© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 136: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

caíno y ayalés, sino también en lapráctica consuetudinaria guipuzcoana.

Se determina el régimen del testa-mento mancomunado, instrumentofundamental en orden a la transmisiónindivisa de la explotación y la consi-guiente elección por los cónyuges deun único sucesor. Esta forma testa-mentaria constituye remedio idóneopara la disposición y ordenación de losbienes comunes y su distribución con-forme a los intereses de la familia, ypermite paliar los inconvenientes queen la partición del haber hereditarioplantea la liquidación del régimen eco-nómico matrimonial por excelencia: lasociedad de gananciales.

Por otra parte, la ordenación de lasucesión contractual cuenta con idénti-cas justificaciones a las expuestas,pero es que, además, el «heredamien-to» constituye también uso tradicionalen el Territorio Histórico de Gipuzkoa,si bien esta institución ha parecido,hasta ahora, «un tanto desdibujadacomo consecuencia de las prohicionesnormativas propias del Derecho civilcomún», tal y como indicaba NavajasLaporte.

Finalmente, dos esenciales previsio-nes completan la estructura del texto.La primera de ellas pretende que las re-misiones que el Fuero Civil de Gipuz-koa hace al articulado del Código seentiendan hechas en la redacción queéste tenga a la entrada en vigor de estaLey, pues, de otra manera, una eventualmodificación del régimen que sobre laslimitaciones a la libertad de disposiciónpor causa de muerte disciplina el Códi-

zenbidearen eremuan ez ezik Gipuz-koako usadio eta ohituretan ere.

Elkarrekiko testamentuaren araudiazehazten da, funtsezko bitartekoa baitabaserria zatitu gabe eskualdatu ahalizateko eta, beraz, ezkontideek oinordebakarra hautatzeko. Testamentua egite-ko modu hori baliabide ezin egokiagoada ondasun komunak familaren intere-sen arabera xedatzeko, ordenatzeko etabanatzeko, izan ere aukera ematen duoinordetza partitzerakoan ezkontideenaraudi ekonomiko berariazkoena denirabazizkoen elkartea likidatzeak sor-tzen dituen eragozpenak leuntzeko.

Beste aldetik, oinordekotza itundua-ren ordenazioa ere aurreko puntuetanadierazitako arrazoiengatik jaso da,baina, gainera, «heredamendua» Gi-puzkoako lurralde historikoko usadioazaharra da, nahiz eta orain arte «lausotusamarra egon den Zuzenbide zibil ko-munaren arau debekuen ondorioz», Na-vajas Laportek adierazten duen bezala.

Azkenik, funtsezko bi aurreikuspe-nek burutzen dute testuaren egitura.Lehenbizikoa, Gipuzkoako Foru Zibi-lak Kode Zibileko atalei buruz egitendituen aipamenak lege hau indarreansartzen denean Kodeak duen idazketariburuz eginak direla ulertzeko jarria da,izan ere, heriotzaren kausaz Kode Zi-bilak xedapen libreari ezartzen dizkionmugen araudia gerora aldatzeak, orainproposatzen den oinordekotza sistema

LEYES CIVILES FORALES

136 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 137: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

go civil podría provocar la quiebra delsistema sucesorio propuesto.

La imposición del carácter «estáti-co» de las citadas remisiones obedece,pues, a un elemental prurito de pruden-cia legislativa.

La segunda de las previsiones apun-tadas es la de que la nueva redaccióndel Libro III de la Ley supone única-mente —como no podía ser de otromodo— la conservación o primera ver-sión del Derecho consuetudinario gui-puzkoano relativo a la transmisión indi-visa del caserío. Se ha estimado perti-nente subrayar, en consecuencia, queesta actualización lo es sin perjuicio dela competencia asumida por la Comuni-dad Autónoma en el artículo 10.5 de suEstatuto: a ésta corresponde en exclusi-va la conservación, pero también la mo-dificación y desarrollo del Derecho civilForal y especial, escrito o consuetudina-rio, propio de los Territorios Históricosque integran el País Vasco, y la fijacióndel ámbito territorial de su vigencia.

Artículo primero

Quedan derogados y sustituidos porel contenido de la presente Ley el Li-bro III y el artículo 147 de la Ley 3/1992,de 1 de julio, del Derecho Civil Foral delPaís Vasco.

Artículo segundo

El Libro III de la Ley 3/1992, de 1 dejulio, del Derecho Civil Foral del PaísVasco tendrá el siguiente contenido:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

bertan behera geratzea ekar zezakeenbestela.

Aipamen horiei izaera estatikoaeman izana, beraz, legegintzaren alde-tik zuhurtziaz jokatzearren izan da.

Aipatutako bigarren aurreikuspe-naren arabera, Legearen III. liburuariemandako idazketa baserriaren eskual-daketa zatitugabeari buruzko Gipuzkoa-ko Ohiturazko Zuzenbidearen iraupe-na edo lehenbiziko idaztaldia bakarrikizango litzateke, eta ezin bestela izan,gainera. Horregatik, egoki ikusi da az-pimarkatzea eguneratze hori Autono-mia Erkidegoak Estatutuaren 10.5 ata-laren indarrez berea duen eskumenaeragotzi gabe egin dela, hark dioenezAutonomia Erkidegoari baitagokioEuskal Herria osatzen duten LurraldeHistorikoen Zuzenbide Zibil Foral etabereziaren —idatzi nahiz ohizkoaren—kontserbazio, aldatze eta bilakaera, baieta beraren indarraren lurralde-barru-tiaren finkapena ere.

Lehenengo artikulua

Lege honen edukiak uztailaren 1eko3/1992 Legeak, Euskal Herriko ForuZuzenbide Zibilarenak, III. liburuaneta 147. atalean xedatutakoa indarga-betu eta ordezten du.

Bigarren artikulua

Hona hemen uztailaren 1eko 3/1992Legeak, Euskal Herriko Foru Zuzenbi-de Zibilarenak, III. liburuan izangoduen edukia.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

FORU-LEGE ZIBILAK

137© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 138: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo tercero

Se añaden a la Ley 3/1992, de 1 dejulio, del Derecho Civil Foral del PaísVasco, las siguientes disposiciones adi-cionales:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

DISPOSICIÓN FINAL

ÚNICA

La presente Ley se publicará en elBoletín Oficial del País Vasco y enel del Territorio Histórico de Gipuzkoay entrará en vigor el día siguiente al desu publicación en aquél.

Hirugarren artikulua

Uztailaren 1eko 3/1992ko Legeari,Euskal Herriko Foru Zuzenbide Zibila-renari, honako erabaki gehigarri hauekeransten zaizkio:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

AMAIERAKO XEDAPEN

BAKARRA

Lege hau Euskal Herriko Agintari-tzaren Aldizkarian eta Gipuzkoako Al-dizkari Ofizialean argitaratuko da etalehenbizi aipatutako hartan argitaratueta biharamunean sartuko da indarrean.

LEYES CIVILES FORALES

138 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 139: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

B) Ley 2/2003, de 7 de mayo,

reguladora de las parejas de hecho

EXPOSICIÓN DE MOTIVOS

I

En el ejercicio de la libertad perso-nal, muchas personas constituyen uni-dades de relación afectivo-sexuales decarácter estable sin llegar a formalizar-las en un contrato matrimonial, bienporque no desean sujetarse a este régi-men, bien porque, al tratarse de parejasdel mismo sexo, no tienen la posibili-dad de casarse. Estas uniones dan lugara verdaderos núcleos familiares no su-jetos actualmente a ninguna regulaciónjurídica, más allá de la interpretaciónque los jueces y tribunales formulan enaquellos casos en los que el desamparodel derecho produce la judicializaciónde los conflictos.

Especial desprotección sufren losgrupos familiares en los que la parejaestá compuesta por dos hombres o dosmujeres, que se ven discriminadosfrente al resto de parejas por ejerceruna opción afectivo-sexual tan legíti-ma como cualquier otra al ver negadopor el ordenamiento jurídico el accesoal matrimonio y, en algunos casos, elejercicio de los mismos derechos deque gozan las parejas no casadas com-puestas por un hombre y una mujer.

B) 2/2003 Legea,maiatzaren 7koa,izatezko bikoteak

arautzekoa

ZIOEN ADIERAZPENA

I

Pertsona askok, beren buruaren as-katasunaz baliatzerakoan, harreman-talde afektibo eta sexual iraunkorrakeratzen dituzte, ezkontza-kontratu bi-dez gauzatzera iritis gabe, edo araubi-de horretara lotzerik nahi ez dutelako,edo, sexu bereko bikoteak izateagatik,ezkontzeko aukerarik ez dutelako. El-kartze horiek benetako familia-guneaksortzen dituzte, gaur egun inolakoarautze juridikorik ez dutenak, zuzen-bidearen babesik ezaren eraginez ga-tazkak epai bidean jartzen diren kasue-tan epaileek eta auzitegiek emandakointerpretaziora mugatuta.

Berezia da bi gizonek edo bi ema-kumek osatutako bikoteen familia-mo-tek jasaten duten babesik eza, bereiz-keria jasaten baitute bestelako bikoteenaldean, egindako aukera afektibo etasexuala beste edozein aukera bezain zi-legi izan arren, ordenamendu juridiko-ak ezkontzako ateak ukatzen dizkiela-ko, eta gizon batek eta emakume batekosatutako bikote ezkongabeen eskubi-de berberen gozamena ukatzen dielakozenbait kasutan.

139© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 140: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

El artículo 39 de la ConstituciónEspañola señala la obligación de lospoderes públicos de asegurar la protec-ción social, económica y jurídica de lafamilia. En dicho artículo no existe re-ferencia a un modelo de familia deter-minado ni predominante, lo que hacenecesaria una interpretación amplia delo que debe entenderse por tal, conse-cuente con la realidad social actual ycon el resto del articulado constitucio-nal, en particular los artículos 9.2(obligación de los poderes públicos depromover las condiciones para que lalibertad y la igualdad del individuo yde los grupos en que se integra seanreales y efectivas), 10.1 (la dignidad dela persona y el libre desarrollo de lapersonalidad como fundamentos delorden político y la paz social), y 14(los españoles son iguales ante la Ley,sin que pueda prevalecer discrimina-ción alguna por razón de nacimiento,raza, sexo, religión, opinión o cual-quier otra condición o circunstanciapersonal o social).

El principio de no discriminación seincumple, especialmente, en el caso delas personas homosexuales, que se venexcluidas del derecho a contraer matri-monio, a pesar de que dicha exclusiónno figura en el texto constitucional.Discriminación contraria, asimismo, ala resolución de 1 de octubre de 1981aprobada por la Asamblea de Parla-mentarios del Consejo de Europa rela-tiva a los derechos de los homosexua-les, que el Parlamento vasco hizo suyamediante la aprobación de una propo-sición no de ley aprobada el 28 de

Espainiako Konstituzioko 39. arti-kuluan aipatzen da agintari publikoenbetebeharra familiari gizartean eta eko-nomian babesa bermatzeko eta babesjuridikoa emateko. Artikulu horretanez da aipatzen familia-eredu jakin bat,ez eta eredu nagusi bat ere; beharrez-koa da, beraz, familia ulertzeko mo-duaren gainean interpretazio zabalaegitea, egungo gizartearen egoerarekineta Konstituzioko gainerako artikulue-kin bat etorriko dena, batez ere 9.2 arti-kuluarekin (agintari publikoen betebeha-rra da norbanakoaren eta norbanakoakelkartzen direnean sortutako taldeenaskatasuna eta berdintasuna lortzekobaldintzak sustatzea), 10.1 artikuluare-kin (ordena politikoaren eta bake sozia-laren oinarri dira pertsonaren duintasu-na eta nortasunaren garapen askea), eta14. artikuluarekin (espainiarrak berdi-nak dira Legearen aurrean, eta ezin dagailendu inolako bereizkeriarik ez jaio-tza, arraza, sexu, erlijio edo iritziaren-gatik ez norbanakoaren zein gizartearenbeste edozein izaera nahiz gorabehera-rengatik ere).

Bereizkeriarik ezaren printzipioahautsi egiten da, batez ere, homosexua-len kasuan, ezkontzeko eskubidetikbaztertuta uzten direlako, nahiz etabazterkeria hori Konstituzioko testuanagertu ez. Bereizkeria hori, halaber,ekimen hauen guztion kontrakoa da:Europako Kontseiluko Parlamentu Ba-tzarrak homosexualen eskubideei bu-ruz onartutako 1981eko urriaren 1ekoerabakiaren kontrakoa, eta erabaki horibere egin zuen Eusko Legebiltzarrak1982ko maiatzaren 28an onartutako le-gez besteko proposamen baten bidez;

LEYES CIVILES FORALES

140 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 141: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

mayo de 1982; a la resolución adopta-da por el Parlamento Europeo en 1984,en la que se hacía eco de la evoluciónde la realidad social en la Unión Euro-pea y aprobaba la primera iniciativa afavor de la adopción de medidas ten-dentes a promover la igualdad de les-bianas y gays; a la resolución del Con-sejo de Europa de 7 de mayo de 1988,que postula el reconocimiento de laeficacia de los contratos y pactos matri-moniales entre convivientes de hecho;a la resolución del Parlamento Europeode 6 de febrero de 1994 sobre la igual-dad de derechos de los homosexualesen la UE, reiterando su convicción deque todos los ciudadanos tienen dere-cho a un trato idéntico con indepen-dencia de su orientación sexual, y pi-diendo a los Estados miembro que seponga fin al trato desigual de las perso-nas de orientación homosexual en dis-posiciones jurídicas y administrativas,que el Parlamento Vasco hizo suyamediante la aprobación de una propo-sición no de ley el 23 de junio de 1995;y al artículo 13 del Tratado de Amster-dam, por el que se revisan los TratadosFundacionales de la UE, que faculta alConsejo a luchar contra la discrimina-ción por razón de orientación sexual.Dicho artículo 13 está encuadrado enla parte del tratado denominada «Prin-cipios», lo que implica su importanciabásica para todo el ámbito de la legis-lación comunitaria. El 26 de setiembrede 2000 también la Asamblea Parla-mentaria del Consejo de Europa ha re-comendado a los Gobiernos de los Esta-dos miembro (41) que adopten medidaspara poner fin a la discriminación delas personas homosexuales.

1984an Europako Parlamentuak onar-tutako erabakiaren kontrakoa, EuroparBatasunean gizarte-errealitateak izan-dako bilakaera jasotzeaz aparte gayeneta lesbianen berdintasuna sustatzekoneurriak hartzearen aldeko lehenengoekimena onartu baitzen; Europako Kon-tseiluaren 1988ko maiatzaren 7ko era-bakiaren kontrakoa, izatezko bizikideenarteko ezkontza-kontratuen eta ituneneraginkortasuna onartzeko eskatzen bai-tu; Europar Batasuneko homosexualeneskubideen berdintasunari buruzko Eu-ropako Parlamentuaren 1994ko otsaila-ren 6ko erabakiaren kontrakoa, berretsiegin baitzen herritar guztiek tratu ber-dina jasotzeko eskubidea dutela berenjoera sexuala alde batera utzita, eta Ba-tasuneko estatuye eskatu baitzitzaienutz ziezaiotela joera homosexualekopertsonei tratu desberdina emateari baixedapen juridikoetan bai administra-ziokoetan, eta erabaki hori bere eginzuen Eusko Legebiltzarrak 1995ekoekainaren 23an onartutako legez beste-ko proposamen baten bidez; eta Euro-par Batasuna eratzeko itunak aldatzensitúen Amsterdamgo Ituneko 13. arti-kuluaren kontrakoa, hain zuzen ere ar-tikulu horrek ahalmena ematen baitioKontseiluari sexu-joera dela-eta dago-en bereizkeriaren kontra borrokatzeko.Aipatutako 13. artikulu hori «Printzi-pioak» izeneko zatian dator itunarenbaitan, eta esan nahi du berebiziko ga-rrantzia duela Europar Batasuneko lege-eremu osorako. Europako KontseilukoParlamentu Batzarrak 2000ko irailaren26an gomendioa egin die Kontseilukokide diren 41 estatuetako gobernueineurriak har ditzaten pertsona homose-xualen aurkako bereizkeria baztertzeko.

FORU-LEGE ZIBILAK

141© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 142: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Nuestro ordenamiento jurídico harecogido ya algunos casos en los quese reconoce a las parejas unidas de for-ma estable en una relación de afectivi-dad análoga a la conyugal una situa-ción equiparable a los matrimonios, enparticular en cuanto a la adopción, losarrendamientos urbanos, el derecho deasilo, determinadas disposiciones pe-nales o prestaciones sociales.

No obstante, permanecen en el or-denamiento distintas disposiciones le-gales que discriminan negativamentelos modelos de familia distintos deltradicional, basado en el matrimonio,desconociendo que el derecho a con-traer matrimonio del artículo 32 de laConstitución incluye el derecho a nocontraerlo y optar por un modelo fami-liar distinto, sin que el ejercicio de esederecho deba comportar un trato legalmás desfavorable. A pesar de que eltexto constitucional no prohibe o limitael derecho a contraer matrimonio entrepersonas del mismo sexo, en la prácti-ca, sin embargo, se impide el ejerciciode este derecho a todas las parejas for-madas por dos mujeres o dos hombres.

El Estatuto de Autonomía del PaísVasco establece en su artículo 9.2 quelos poderes públicos vascos deben ve-lar y garantizar el adecuado ejerciciode los derechos y deberes fundamenta-les de los ciudadanos, así como adop-tar las medidas necesarias para promo-ver las condiciones y remover losobstáculos para que la libertad y laigualdad del individuo y de los gruposen que se integra sean efectivas y rea-les, facilitando la participación de to-dos los ciudadanos en la vida política,

Gure ordenamendu juridikoak da-goeneko jaso ditu zenbait kasu ezkon-tza-elkarteen antzeko afektibitateharre-man egonkorrez elkartutako bikoteeiezkontideen pareko egoera onartzeko,zehazki adopzioari, hiri-errentamen-duei, asilo-eskubideari, arlo penalekozenbait xedapeni edo gizarte-prestazio-ei buruz.

Hala ere, ordenamenduan badirazenbait lege-xedapen ezkontzan oina-rritutako ohiko familia-eredutik beste-lakoak diren ereduen aurkako bereizke-ria egiten dutenak, ez baitute kontuanhartzen Konstituzioko 32. artikuluanezkontzeko eskubidea jasotzen deneanez ezkontzeko eskubidea ere jasotzendela, baita beste familia-eredu bat au-keratzeko ere, eta eskubide horretazbaliatzeak ez duela zertan legearen au-rrean tratu txarragorik sortu. Konstitu-zioko testuan debekurik edo mugarikegon ez arren sexu bereko pertsonenartean ezkontzeko, praktikan, hala ere,eragotzi egiten zaie eskubide horretazbaliatzea bi emakumek edo bi gizonekosatutako bikoteei.

Euskal Autonomia Estatutuko 9.2artikuluan ezartzen denez, euskal agin-tari publikoek herritarren oinarrizkoeskubideak eta betebeharrak egoki be-tetzea zaindu eta bermatu behar dute,baita norbanakoaren eta norbanakoakelkartzen direnean sortutako taldeenaskatasuna eta berdintasuna benetako-ak eta eraginkorrak izatea lortzeko bal-dintzak sustatzeko eta oztopoak ken-tzeko beharrezko neurriak hartu ere,herritar guztiek Euskadiko politika,ekonomia, kultura eta gizarteko bizi-

LEYES CIVILES FORALES

142 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 143: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

económica, cultural y social del PaísVasco. El mismo artículo 9.1, en susapartados a) y b), señala que los pode-res públicos vascos velarán y garanti-zarán el adecuado ejercicio de los de-rechos y deberes fundamentales de losciudadanos, e impulsarán particular-mente una política tendente a la mejorade las condiciones de vida.

Esta Comunidad Autónoma ostentacompetencias, recogidas en el Título Ide su Estatuto de Autonomía, en diver-sas materias que afectan a la situaciónde las parejas de hecho, tales como laconservación, modificación y desarro-llo del Derecho Civil foral y especial,escrito o consuetudinario propio de losterritorios históricos que integran elPaís Vasco y la fijación del ámbito te-rritorial de su vigencia (artículo 10.5);organización, régimen y funcionamien-to de las instituciones y establecimientosde protección y tutela de menores (ar-tículo 10.14); sanidad interior (artículo18.1), y, especialmente, asistencia so-cial (artículo 10.12). Es necesario, portanto, hacer mención explícita en elDerecho positivo a la aplicación delprincipio de no discriminación a la libreconstitución de modelos familiares dis-tintos al tradicional, para que en la inter-pretación y aplicación del ordenamientojurídico de la Comunidad Autónoma deEuskadi nadie pueda ser discriminadopor razón del grupo familiar del que for-me parte, tenga éste su origen en la filia-ción, en el matrimonio o en la uniónafectiva y sexual de dos personas, seandel mismo o distinto sexo.

La presente ley pretende contribuiry avanzar hacia la superación de todas

tzan parte har dezaten erraztasunakemanez. Estatutuko 9.1 artikuluak a)eta b) idatz-zatietan adierazten duenez,euskal agintari publikoek herritarrenoinarrizko eskubideak eta betebeharrakegoki betetzea zaindu eta bermatu be-har dute, eta bizi-baldintza hobeak lor-tzeko politika bultzatu behar dute bere-ziki.

Euskal Autonomia Erkidegoak, Au-tonomia Estatutuko I. tituluan jasotako-aren arabera, izatezko bikoteen egoeraneragina duten hainbat gairi buruzko es-kumenak ditu, hala nola Euskadi osa-tzen duten lurralde historikoentzat be-rezkoa den idatzizko zein ohiturazkoForu Zuzenbide Zibila eta ZuzenbideZibil berezia zaindu, aldatu eta gara-tzekoa, eta bere eraginpeko lurralde-eremua finkatzekoa (10.5 artikulua);adingabeak babestu eta horien tutoretzaegiteko erakunde eta establezimenduenantolaketa, araubidea eta jarduteko mo-dua; barne-osasuna (18.1 artikulua);eta, bereziki, gizartelaguntza (10.12 ar-tikulua). Beharrezkoa da, beraz, Zu-zenbide positiboan berariaz aipatzeaohikoak ez diren familia-ereduak aska-tasunez eratzeko bereizkeriarik ezarenprintzipioaren aplikazioa, Euskal Au-tonomia Erkidegoaren legedia interpre-tatu eta aplikatzerakoan inoren aurkabereizkeriarik egin ez dadin beraren fa-miliamota dela-eta; berdin izango dafamilia horren jatorria seme-alabatasu-na, ezkontza edo bi pertsonaren artekoelkartze afektibo edo sexuala izatea,direla pertsona horiek sexu berekoakzein desberdinekoak.

Lege honek egungo legedian bizirikdirauten bereizkeria guztiak gainditze-

FORU-LEGE ZIBILAK

143© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 144: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

las discriminaciones que por razón dela condición o circunstancia personal osocial de los componentes de la fami-lia, entendida en la diversidad de for-mas de expresar la afectividad y la se-xualidad admitidas culturalmente ennuestro entorno social, perduran en lalegislación, y perfeccionar el desarro-llo normativo de los principios consti-tucionales de no discriminación, libredesarrollo de la personalidad y protec-ción social, económica y jurídica de lafamilia, adecuando la normativa a larealidad social del momento histórico.

II

La presente Ley se configura, enconsecuencia, como un texto que pre-tende, fundamentalmente, poner fin ala discriminación legal que padecenmuchas personas al hacer uso de su li-bertad de configurar el modelo de fa-milia que se adecua al desarrollo de supersonalidad, dentro de un marco derespeto a todas las opciones afectivo-sexuales y a los principios de plurali-dad, igualdad y libertad. A tal fin, laley incluye, en el Capítulo I, un artícu-lo que prohibe la discriminación porrazón del grupo familiar en el que cadacual se integra y por razón de la orien-tación sexual, tanto en la interpretacióncomo en la aplicación del ordenamien-to jurídico, artículo que reviste una es-pecial importancia por su universali-dad.

En el mismo Capítulo I se define elámbito de aplicación de la ley, que al-

ko bidean aurrera egin eta horretan la-gundu nahi du, familiako kideen izaeraedo gorabehera pertsonal edo sozialabada bereizkeriaren oinarri, gure gizar-te-inguruaren kulturan onartutakoafektibitate- eta sexualitate-adierazpideugarien arabera ulertuta familia; etahorrekin batera Konstituzioan bereiz-keriaren aurka, nortasuna askatasunezgaratzearen alde eta familiaren babessozial, ekonomiko eta juridikoarenalde aipatzen diren printzipioen araubidezko garapena hobetu nahi da, arau-dia gizarteak historiako une bakoitzeanbizi duen egoerara egokituta.

II

Ondorioz, lege honen helburua, ba-tez ere, pertsona askok beren nortasunagaratzen lagunduko dien familia-ere-dua aukeratzean jasaten duen lege-dis-kriminazioa desagerraraztea da; aukeraafektibo eta sexual guztiak errespetatu-ko dituen esparru bat sortu nahi da,aniztasun, berdintasun eta askatasunprintzipioak errespetatuta. Helburu ho-riek lortzeko, lehenengo kapituluko ar-tikulu batean ordenamendu juridikoainterpretatu edo betearazteko orduanbakoitzak aukeratutako familia-mo-duagatik edo joera sexualagatik inola-ko bereizkeriarik egitea debekatu da.Artikulu hori garrantzi berezikoa daunibertsala izateagatik.

I. kapituluan bertan legearen ezar-pen-eremua zein izango den zehaztu

LEYES CIVILES FORALES

144 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 145: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

canza a todas las parejas en las que unade las partes tiene vecindad adminis-trativa en esta Comunidad Autónoma,sin hacer distinción entre nacionales yextranjeros en el caso de la otra parte;define el concepto de pareja que entraen la ley; establece los requisitos paratener esta consideración, y regula, encuanto a sus principios básicos, el Re-gistro de Parejas de Hecho que crea lapropia ley, registro que tiene una espe-cial importancia al tener la inscripciónel carácter de constitutiva, lo que sehace precisamente para evitar que aque-llas parejas que no deseen en modo al-guno acogerse a la ley se vean someti-das contra su voluntad a un régimen dederechos y obligaciones como el aquírecogido.

El Capítulo II estipula, precisamen-te, cuál es ese régimen de derechos yobligaciones aplicable a las parejas quese inscriben en el registro. El texto sigueel principio de dar validez a los pactosque libremente acuerden los miembrosde la pareja, y establece, en defecto depacto o cuando éstos no sean válidos,la posibilidad de acogerse a las cláusu-las que con carácter general se esta-blezcan reglamentariamente, con in-clusión de determinadas previsionesque buscan la protección de los hijos,si los hubiera, y de la parte más des-protegida en caso de ruptura de la pa-reja o de fallecimiento de una de laspartes.

El Capítulo III regula la adopción yel acogimiento familiar de menores,así como el régimen sucesorio aplica-ble a las parejas inscritas. En el primercaso, se trata de poner fin a la discrimi-

da; izan ere, bikotekideetako batek ad-ministrazio-egoitza Autonomia Erkide-go honetan baldin badauka, legeko es-kubideak aitortuko zaizkio bikoteari,inolako bereizketarik egin gabe Estatu-koen eta atzerrikoen artean. Horrekinbatera, legearen arabera bikote hitzazzer ulertuko den zehaztu, bikotetzathartzeko zein baldintza bete beharkodiren finkatu eta legeak berak sortutakoIzatezko Bikoteen Erregistroa arautudu, oinarrizko printzipioetan. Erregistrohori garrantzi handikoa da, izen-emate-ak bikotea eratzeko balio duelako, hainzuzen ere legeak aitortutako eskubide-ak eskuratu nahi ez dituzten bikoteakez daitezen beren borondatearen aurkalegeko eskubide eta betebeharren men-pe geratu.

II. kapituluan, hain justu ere, erre-gistroan izena ematen duten bikoteekzein eskubide eta betebehar izango di-tuzten arautu da. Testuak oinarri duenprintzipioaren arabera, bikotekideekaskatasunez egindako hitzarmenei ba-lioa eman nahi zaie, eta, hitzarmen ho-riek akatsen bat baldin badute edo ezbaldin badira baliozkoak, orokorreanerregelamendu bidez ezarriko direnklausulek diotenari heldu ahal izangodiote; eta horretan, gainera, aurreikus-pen batzuk egin dira, seme-alabarikizanez gero, horiek babesteko, bai eta,bikotea desegitean edo bikotekide bathiltzen bada, babes gutxien duen aldeababesteko ere.

III. kapituluan adingabekoen adop-zioa edo horiek familian hartzea arautuda, baita izena eman duten bikoteekzein oinordetza-erregimen izango du-ten ere. Lehenengo kasuan, gaur egun

FORU-LEGE ZIBILAK

145© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 146: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

nación que padecen únicamente las pa-rejas compuestas por dos hombres odos mujeres, que son las que se venprivadas en el actual ordenamiento ju-rídico de la posibilidad de adoptar oacoger conjuntamente. En el segundo,la ley equipara a las parejas de hechoinscritas con los matrimonios en cuan-to al régimen sucesorio contenido en elDerecho Civil foral, con indicación delas distintas modalidades sucesoriasque se contemplan en la actual legisla-ción.

El Capítulo IV, por su parte, esta-blece una serie de previsiones que bus-can poner fin a la discriminación en elámbito del Derecho público dentro delas competencias de la CAV, equipa-rando a las parejas casadas y a las nocasadas en materia fiscal, de funciónpública, sanitaria, de mediación fami-liar y de ciertas tramitaciones adminis-trativas, así como laboral y de Seguri-dad Social dentro del limitado ámbitode las actuales competencias de la Co-munidad Autónoma del País Vasco.

El Capítulo V, a su vez, trata de laextinción de la unión en pareja objetode la presente ley, estableciendo lasdistintas causas que dan lugar a la ex-tinción y los efectos de la misma. En elcaso de la extinción por mutuo acuerdoo decisión de uno de los miembros dela pareja de poner fin a esta, se estable-ce un procedimiento rápido y sencillo,pero atento, a la vez, al principio de se-guridad jurídica, toda vez que no sepuede autorizar ninguna inscripción sinla previa cancelación de la anterior odisolución del matrimonio preexistente,lo que, unido a la interconexión con el

bi gizonek edo bi emakumek osatutakobikoteek baino jasaten ez duten bereiz-keria desagerrarazi nahi da, kasu horie-tan ukatzen baitu egungo ordenamendujuridikoak haurrak elkarrekin adoptatuedo familian hartzea. Bigarren kasuan,legeak maila berean jarri ditu erregis-troan izena emango duten izatezko bi-koteak eta ezkontideak, Foru Zuzenbi-de Zibilean oinordetza-erregimenariburuz esaten direnetan; horrekin bate-ra, gaur egungo legedian oinordetzakozein aukera dauden ere aipatu da.

IV. kapituluan, aurreikuspen batzukegin dira EAEk dituen eskumenen ba-rruan, Zuzenbide publikotik bereizke-ria desagerrarazteko, eta, horretarako,ezkondutako bikoteak eta bestelako bi-koteak maila berean jarri dira zerga,funtzio publiko, osasun, familiako bitar-tekaritza eta zenbait administrazio-iza-pideren arloan. Lan arloan eta GizarteSegurantzarenean ere beste horrenbesteegin da, Euskal Autonomia Erkidegoakgaur egun esparru horretan dituen es-kumen urrien eremuan.

V. kapitulua lege honetan arautzenden bikote-modua amaitzeari buruzkoada; zergatik gerta daitekeen eta zeinondorio izango dituen zehaztu du. Bialdeak ados jarrita edo aldeetakorenbatek erabakita amaitzen bada bikotea,prozedura azkar eta erraza erabili ahalizango da, baina segurtasun juridikoa-ren printzipioa ere zainduko da, ezinizango baita inolako izen-ematerik bai-mendu aurrekoa bertan behera utzi arteedo ezkontza desegin arte. Horrela, etakontuan izanda legean Bikoteen Erre-gistroa arautzen duten artikuluetan ai-patzen denez erregistro hori gainontze-

LEYES CIVILES FORALES

146 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 147: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

resto de registros de cualquier naturale-za que prevé el texto legal en el articu-lado que regula el Registro de Parejas,evitará cualquier duplicidad que pudie-ra producirse de buena o de mala fe.

CAPÍTULO I

DISPOSICIONES GENERALES

Artículo 1. Objeto de la ley y princi-pio de no discriminación

1. La presente ley tiene por objetoregular el régimen jurídico aplicable aaquellas personas que acuerden consti-tuirse en pareja de hecho.

2. En la interpretación y aplicacióndel ordenamiento jurídico de la Comu-nidad Autónoma de Euskadi nadie po-drá ser discriminado por razón del gru-po familiar del que forme parte, tengaéste su origen en la filiación, en el ma-trimonio o en la unión afectiva y se-xual de dos personas, sean del mismoo distinto sexo.

Artículo 2. Concepto de pareja dehecho y ámbito de aplicación

1. A los efectos de la aplicación deesta ley, se considera pareja de hecho ala resultante de la unión libre de dospersonas, mayores de edad o menoresemancipadas, con plena capacidad, queno sean parientes por consanguinidad oadopción en línea recta o por consan-guinidad en segundo grado colateral yque se encuentren ligadas por una rela-ción afectivo-sexual, sean del mismo o

ko era bateko zein besteko erregistroe-kin lotuta egongo dela, asmo txarrikgabe edo asmo txarrez gertatutako bi-koizketak saihestuko dira.

I. KAPITULUA

XEDAPEN OROKORRAK

1. artikulua. Legearen helburua etabereizkeriarik ez egiteko printzi-pioa

1. Lege honen helburua da izatezkobikotea eratzea erabakitzen duten per-tsonei aplikatzeko lege-erregimenaarautzea.

2. Euskal Autonomia Erkidegoarenlegedia interpretatu eta aplikatzerako-an, ezin izango da bereizkeriarik egininoren aurka beraren familia-motadela-eta; berdin izango da familia ho-rren jatorria seme-alabatasuna, ezkon-tza edo bi pertsonaren arteko elkartzeafektibo edo sexuala izatea, direla per-tsona horiek sexu berekoak zein des-berdinekoak.

2. artikulua. Izatezko bikotearenkontzeptua eta aplikazio-eremua

1. Lege hau aplikatzeko, izatezkobikotea da bi pertsonaren arteko elkar-tze askearen ondorioa; pertsona horiekadinez nagusi edo adingabeko eman-tzipatuak izan behar dute, gaitasunosoa izan behar dute, eta ezin dute eu-ren artean lerro zuzeneko odol- edoadopzio-ahaidetasunik eduki, ez eta al-boko lerroko bigarren mailako odol-ahaidetasunik ere. Harreman sexual

FORU-LEGE ZIBILAK

147© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 148: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

distinto sexo. Asimismo, ambos miem-bros de la pareja deberán cumplir el re-quisito de no estar unidos a otra perso-na por vínculo matrimonial o porpareja de hecho.

2. Las disposiciones de la presenteley serán de aplicación a las parejas dehecho constituidas en los términos delartículo 3 y siguientes de la ley. A talefecto, podrán inscribirse aquellas pa-rejas de hecho en las que al menos unode sus integrantes tenga su vecindadadministrativa en el territorio de la Co-munidad Autónoma de Euskadi, sindistinguir, en el caso de la otra parte,su nacionalidad.

Artículo 3. Constitución y acredita-ción

1. La inscripción de la pareja en elRegistro de Parejas de Hecho de la Co-munidad Autónoma del País Vasco,que se creará al efecto, tendrá carácterconstitutivo, de modo que a las no ins-critas no les será aplicable la presenteley.

2. La constitución de la pareja ob-jeto de la presente regulación, asícomo el contenido jurídico patrimonialde la relación, se acreditará mediantecertificación expedida por el Registrode Parejas de Hecho de la ComunidadAutónoma del País Vasco.

3. Las inscripciones practicadas enlos registros municipales de aquellaslocalidades que cuenten con ellos ten-drán el mismo efecto constitutivo,siempre y cuando al practicar dicha

edo afektiboa izan behar dute elkarrenartean, eta berdin izango da pertsonahoriek sexu berekoak edo desberdine-koak izatea. Gainera, bikoteko kideek,ez batak ez besteak, ezin dute ezkontzaedo izatezko bikotearen bidezko lotu-rarik izan beste inorekin ere.

2. Lege honetako xedapenak 3. ar-tikuluan eta ondokoetan zehazten deneran eratutako izatezko bikoteei apli-katuko zaizkie. Horrela, bada, izenaeman ahal izateko, bikotekideetako ba-tek behintzat Euskal Autonomia Erki-degoko lurraldean eduki behar du egoi-tza, eta ez da begiratuko bestebikotekideak zer herritartasun duen.

3. artikulua. Eraketa eta egiaztape-na

1. Euskal Autonomia ErkidegokoIzatezko Bikoteen Erregistroa sortukoda, eta hor izena ematen duten bikote-ak legez eratu direla joko da; beraz,izena ematen ez duten bikoteei ez zaielege hau aplikatuko.

2. Hala bikotearen eraketa, arauhauen xede dena, nola bikote-harrema-naren eduki juridiko-patrimoniala Eus-kal Autonomia Erkidegoko IzatezkoBikoteen Erregistroak emango duenziurtagiriaren bidez egiaztatuko dira.

3. Udal-erregistroak dituzten he-rrietan egiten diren izen-emateek era-keta-ondorio berbera izango dute, bal-din eta izena ematerakoan lege honetanezarritako eskakizunak bete badira;

LEYES CIVILES FORALES

148 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 149: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

inscripción se hayan observado los re-quisitos establecidos en la presente ley,lo que deberá ser verificado por el Re-gistro de Parejas de Hecho de la Co-munidad Autónoma del País Vasco.

Artículo 4. Registros de Parejas deHecho

1. Se crea el Registro de Parejas deHecho de la Comunidad Autónoma delPaís Vasco, dependiente orgánicamen-te del departamento que en cada mo-mento tenga atribuida su gestión, decarácter administrativo y funciona-miento descentralizado.

2. El registro tiene como objeto lainscripción de las declaraciones deconstitución y extinción de las parejasde hecho, así como la de los conveniosy pactos reguladores del régimen eco-nómico-patrimonial que podrán esta-blecer los componentes de la unión.

3. Junto con la solicitud de inscrip-ción, ambos miembros de la pareja de-berán, además de manifestar su voluntadde inscribirse, acreditar el cumplimientode los requisitos establecidos en el ar-tículo 2.1, así como señalar domiciliode la pareja.

4. El registro expedirá certificacio-nes de la inscripción a instancia decualquiera de los miembros de la pare-ja, de quienes acrediten un interés legí-timo y de los jueces y tribunales dejusticia.

5. Los registros municipales debe-rán comunicar al Registro de Parejasde Hecho de la Comunidad Autónomadel País Vasco las inscripciones practi-cadas, con indicación de los pactos o

Euskal Autonomia Erkidegoko Izatez-ko Bikoteen Erregistroak egiaztatukodu eskakizun horiek bete direnetz.

4. artikulua. Izatezko BikoteenErregistroa

1. Honen bidez, Euskal AutonomiaErkidegoko Izatezko Bikoteen Erregis-troa sortzen da, eta unean-unean harenkudeaketaren ardura duen sailaren men-pean egongo da; erregistro horrek admi-nistrazio-erako kudeaketa izango du etaera deszentralizatuan jardungo da.

2. Erregistroaren xedea da izatezkobikoteen eratze- eta amaitze-deklara-zioak jasotzea; bikoteak ezarri ahalizango dituen ekonomia- eta ondare-erregimena arautzeko hitzarmen etaitunak ere jasoko dira.

3. Izena emateko eskabidearekinbatera, bikotekideek, izena ematekonahia adierazi ez ezik, 2.1 artikuluanezarritako eskakizunak betetzen dituz-tela egiaztatu ere egin beharko dute;gainera, bikotearen bizilekua adierazibeharko dute.

4. Bikoteko kideetako edozeinekeskatuz gero, edo legezko interesaegiaztatzen duen edozeinek nahiz epai-le eta auzitegiek eskatuz gero, erregis-troak izen-ematearen ziurtagiria egineta eman beharko du.

5. Egin dituzten izen-emateak jaki-narazi beharko dizkiote udal-erregis-troek Euskal Autonomia ErkidegokoIzatezko Bikoteen Erregistroari, eta bi-kotekideek sinatutako hitzarmen eta

FORU-LEGE ZIBILAK

149© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 150: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

convenios reguladores suscritos por loscomponentes de la pareja, así como lascancelaciones de las inscripcionespracticadas o las modificaciones de es-tas que afecten al domicilio o al conve-nio o pacto regulador.

6. El Registro de Parejas de la Co-munidad Autónoma del País Vasco secoordinará con los de similar naturale-za de otras Comunidades Autónomas através de los correspondientes conve-nios.

7. La estructura y funcionamientodel Registro de Parejas de Hecho de laComunidad Autónoma de Euskadi seestablecerán reglamentariamente.

CAPÍTULO II

CONTENIDO DE LA RELACIÓNDE PAREJA

Artículo 5. Regulación de la rela-ción y régimen económico

1. Los miembros de la pareja dehecho podrán regular las relacionespersonales y patrimoniales derivadasde su unión, mediante documento pú-blico o privado, con indicación de susrespectivos derechos y deberes, asícomo las compensaciones económicaspara el caso de disolución de la pareja.

2. No podrá pactarse la constitu-ción de una pareja de hecho con carác-ter temporal ni someterse a condición.Las Administraciones públicas no ins-cribirán en el registro los pactos queatentaran contra los derechos funda-

itunak adierazi beharko dituzte jakina-razpen horietan; egindako izen-emate-en bertan behera uzteak ere jakinarazibeharko dizkiote, bai eta horien alda-ketak ere, bizilekuari edo hitzarmenedo itun arautzaileari eragiten badiote.

6. Euskal Autonomia ErkidegokoIzatezko Bikoteen Erregistroa besteautonomia-erkidego batzuetan berarenantzeko direnekin koordinatu beharkoda kasuan kasuko hitzarmenen bitartez.

7. Erregelamendu bidez ezarrikodira Euskal Autonomia ErkidegokoIzatezko Bikoteen Erregistroaren egi-tura eta jardunbidea.

II. KAPITULUA

BIKOTE-HARREMANARENEDUKIA

5. artikulua. Bikotearen harremanaeta ekonomiaerregimena arau-tzea

1. Izatezko bikoteko kideek berenelkartzearen ondorio diren harremanpertsonal eta ondarezkoak arautu ahalizango dituzte agiri publiko edo priba-tuaren bitartez, eta bakoitzaren eskubideeta betebeharrak zehaztuko dituzte hor,bai eta bikotea deseginez gero eman be-harreko ordain ekonomikoak ere.

2. Ezingo da hitzartu izatezko bi-kotea aldi baterako eratzea, ez eta ha-ren eraketa baldintzaren baten menpeezarri ere. Administrazio publikoek ezdituzte erregistroan jasoko edozein bi-kotekideren oinarrizko eskubide eta as-

LEYES CIVILES FORALES

150 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 151: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

mentales y las libertades públicas decualquiera de sus miembros.

Artículo 6. Cláusulas generales

En defecto de otro pacto expreso,los miembros de la pareja podránadherirse a las cláusulas que con carác-ter general se establezcan. Dichas cláu-sulas generales preverán:

1. La contribución al mantenimien-to de la vivienda y de los gastos comu-nes, mediante aportación económica otrabajo personal. Se considerará contri-bución a los gastos comunes el trabajodoméstico, la colaboración personal oprofesional no retribuida o insufi-cientemente retribuida a la profesión oa la empresa del otro miembro, asícomo los recursos procedentes de suactividad o de sus bienes, en propor-ción a sus ingresos respectivos, y, siéstos no fueran suficientes, en propor-ción a sus patrimonios. No tendrán laconsideración de gastos comunes losderivados de la gestión y la defensa delos bienes propios de cada miembro,ni, en general, los que respondan al in-terés exclusivo de uno de los miem-bros de la pareja. Ninguno de losmiembros podrá enajenar, gravar o, engeneral, disponer de su derecho sobrelos bienes comunes de cualquier formaque comprometa su uso sin el consen-timiento del otro.

2. Los efectos del cese, señalándo-se:

a) Una pensión periódica para elmiembro de la pareja que la necesitarapara atender adecuadamente su susten-to en uno de los siguientes casos:

katasunak hautsi litzaketen itunak.

6. artikulua. Klausula orokorrak

Bikoteek, berariazko hitzarmen bategin ezean, badute era orokor batezezarritako klausulei heltzea. Klausulaorokor horietan honako alderdi hauekegongo dira aurreikusita:

1. Etxebizitzari eusteko eta gastu er-kideetarako egin beharreko ekarpenak,baliabide ekonomikoak jarriz edo nor-beraren lanaren bidez. Gastu erkideeta-rako ekarpen izango dira etxeko lanak;orobat, beste bikotekidearen lanbide edoenpresan laguntza pertsonal edo profe-sionala ematea, ordaindu gabe edo be-har bezala ordaindu gabe egiten denean;baita norberaren jarduera edo ondasune-tatik datozen baliabideak ere, bakoitza-ren diru-sarreren araberakoak, edo, ba-koitzaren diru-sarrera horiek nahikoa ezbadira, bakoitzaren ondarearen arabera-koak. Ez dira gastu erkidetzat joko biko-tekide bakoitzaren ondasunak aldezteakedo kudeatzeak eragindakoak, eta biko-teko kideren baten interes hutsekoak di-renak ere ez, oro har. Bikotekideetakoinork ezingo du ondasun erkideen gai-neko bere eskubidea besterendu, karga-petu edo, oro har, eskubide horretaz xe-datu, baldin eta horrek eskubide horrenerabilera beste bikotekidearen baimenikgabe erabiltzeko aukera badakar.

2. Bikotea amaitzearen ondorioak,honako hauek zehaztuz:

a) Behar bezalako mantenurako bi-kotekideren batek behar izan lezakeenaldizkako pentsioa, egoera hauetako-ren bat gertatuz gero:

FORU-LEGE ZIBILAK

151© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 152: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

1. Si la unión hubiera supuesto dis-minución en la capacidad del solicitan-te de obtener ingresos.

2. Si el cuidado de los hijos e hijascomunes a su cargo le impidieran larealización de actividades laborales olas dificultara seriamente.

b) Una compensación económica afavor del miembro de la pareja que, sinretribución o con retribución insufi-ciente, haya trabajado para el hogar co-mún o para el otro miembro, en el casode que se haya generado por este moti-vo una situación de desigualdad entreel patrimonio de ambos que impliqueun enriquecimiento injusto.

c) El derecho del superviviente, enel caso de extinción de la pareja pormuerte o declaración de fallecimientode uno de sus componentes, cuandoexistiese convivencia y siempre que noperjudique a la legítima de los herede-ros forzosos, a la propiedad del ajuardoméstico y al uso de la vivienda co-mún durante el año siguiente a la de-función, salvo si constituyera nuevapareja de hecho o contrajera matrimo-nio.

CAPÍTULO III

ADOPCIÓN, ACOGIMIENTO Y

RÉGIMEN SUCESORIO

Artículo 7. Del acogimiento de me-nores

Los miembros de la pareja podrán,en los términos establecidos por la nor-mativa vigente, formalizar el acogi-

1. Bikotean elkartzeak diru-sarre-rak eskuratzeko gaitasuna gutxitzeaeragin izana pentsioa eskatzen duenari.

2. Bien artean izandako seme-ala-bak zaindu beharragatik lanean arituezina, edo eginkizun hori lanean ari-tzeko oztopo handia izatea.

b) Ordainik jaso gabe edo beharbesteko ordainik jaso gabe bikotearenetxebizitzarako edo beste bikotekidea-rentzako lan egin duen bikotekideakjaso beharko duen ordain ekonomikoa,baldin eta lan horrengatik bidegabekoaberastea eragin bada, bien ondareenartean desberdintasuna sortuz.

c) Kideetako baten heriotzagatik edoheriotza-deklarazioarengatik bikote-ha-rremana amaitzen denean, bizirik geldi-tzen den bikotekideak edukiko duen es-kubidea etxeko arreoaren jabetzarakoeta heriotzaren ondoko urtean zeharetxebizitza erkidea erabiltzeko, baldineta bien artean elkarbizitza egon bazeneta nahitaezko oinordekoen senipartearikalterik eragiten ez bazaio. Ez du esku-bide hori izango izatezko bikote berriaeratzen badu edo ezkondu egiten bada.

III. KAPITULUA

ADOPZIOA, FAMILIA-HARRERAETA

OINORDETZA-ERREGIMENA

7. artikulua. Adingabeak familianhartzea

Bikotekideek, biek batera, indarre-an dagoen legediaren arabera, adinga-beak hartu ahal izango dituzte fami-

LEYES CIVILES FORALES

152 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 153: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

miento de menores de forma conjuntacon iguales derechos y deberes que lasparejas unidas por matrimonio.

Artículo 8. De la adopción

1. Los miembros de parejas forma-das por dos personas del mismo sexopodrán adoptar de forma conjunta, coniguales derechos y deberes que las pa-rejas formadas por dos personas dedistinto sexo y las parejas unidas pormatrimonio.

2. La hija o hijo adoptivo o bioló-gico de una de las partes de la parejatendrá derecho a ser adoptado por laotra parte.

Artículo 9. Régimen sucesorio

A los efectos de la Ley 3/1992, de 1de julio, de Derecho Civil Foral delPaís Vasco, las parejas de hecho ten-drán la misma consideración que lascasadas. Así, en relación con el régi-men sucesorio y en función del Dere-cho Civil foral aplicable en cada caso:

1. Podrán pactar que a la muerte deuno de ellos el otro pueda conservar enusufructo la totalidad de los bienes co-munes.

2. Podrán disponer conjuntamentede sus bienes en un solo instrumento,mediante el testamento mancomunadoo de hermandad, pudiendo ser revoca-do o modificado por los miembros dela pareja.

3. Podrán nombrarse recíproca-mente comisario en el testamento opacto sucesorio.

lian, ezkondutako bikoteen eskubideeta betebehar berdinekin.

8. artikulua. Adopzioa

1. Sexu bereko pertsonek osatutakobikoteko kideek, biek batera, adoptatuegin ahal izango dute, sexu desberdi-neko pertsonek osatutako bikoteen etaezkondutako bikoteen eskubide eta be-tebehar berdinekin.

2. Bikoteko kide baten seme edoalaba biologikoak zein adopzio bidez-koak eskubidea dute bikoteko beste ki-deak adopta ditzan.

9. artikulua. Oinordetza-erregimena

Euskal Herriko Foru Zuzenbide Zi-bilaren uztailaren 1eko 3/1992 Legeakezarritako ondorioetarako, izatezko bi-koteak ezkondutako bikoteen pareko-tzat hartuko dira. Horrela, bada, oinor-detza-erregimenari dagokionez, etakasuan-kasuan aplikatzekoa den foru-zuzenbide zibilaren arabera:

1. Kideetako bat hiltzen denean bi-zirik irauten duenak ondasun erkideguztien gozamena eduki dezan hitzartuahal izango dute.

2. Elkarren artean ondasun guztiezxedatu ahal izango dute agiri bakar ba-tean, testamentu mankomunatu edo el-karrekikoaren bidez, eta biek ezeztatuedo aldatu egin ahal izango dute testa-mentu hori.

3. Testamentuan edo oinordetza-itunean, batak bestea eskuorde izenda-tu ahal izango du.

FORU-LEGE ZIBILAK

153© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 154: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

CAPÍTULO IV

RÉGIMEN DE DERECHO PÚBLICOADMINISTRATIVO

Artículo 10. Régimen fiscal

Se otorgará, en el marco de lascompetencias normativas de la Comu-nidad Autónoma de Euskadi, el mismotratamiento fiscal a las parejas de he-cho que a las unidas por matrimonio.

Artículo 11. Régimen de función pú-blica

Los miembros de las parejas de he-cho tendrán la misma consideraciónque los cónyuges a los efectos de loprevisto en la ley de la Función Públi-ca Vasca, y en el resto de normas queregulan el estatuto de los funcionariosdel País Vasco, en cuanto a licencias,permisos, situaciones administrativas yprovisión de puestos de trabajo.

Artículo 12. Mediación

En caso de desacuerdo entre losmiembros de la pareja, podrá instarse,de común acuerdo, la mediación fami-liar en los términos que señale la nor-mativa reguladora de esta figura.

Artículo 13. Servicios sanitarios

En el ámbito de los servicios sanita-rios, los miembros de la pareja de he-cho tendrán los mismos derechos quela normativa sectorial sanitaria atribu-ya a los cónyuges o familiares y asi-mismo tendrán derecho a obtener, entérminos comprensibles, informacióncompleta y continuada, verbal y escri-

IV. KAPITULUA

ADMINISTRAZIOAREN ARLOKO ZUZENBIDE

PUBLIKOKO ERREGIMENA

10. artikulua. Zerga-erregimena

Euskal Autonomia Erkidegoak di-tuen araugintzako eskumenen barruan,izatezko bikoteek ezkondutako bikote-ek duten zerga-tratamendu bera izangodute.

11. artikulua. Funtzio publikokoerregimena

Izatezko bikotea osatzen duten per-tsonak ezkontideak bezalakoak izangodira Euskal Funtzio Publikoaren Lege-an eta Euskadiko funtzionarioen es-tatutua arautzen duten arauetan esatendirenetarako, hain zuzen ere lizentzia,baimen, administrazio-egoera eta lan-postuak betetzeari dagokionez.

12. artikulua. Bitartekaritza

Bikotea osatzen dutenak ados jar-tzen ez badira, familientzako bitarteka-ritzaz baliatu ahal izango da biek nahibaldin badute, aukera hori arautzenduen araudiarekin bat.

13. artikulua. Osasun-zerbitzuak

Osasun-zerbitzuetan, izatezko biko-tea osatzen dutenek osasunaren arlokoaraudiak ezkontideei eta senitartekoeiaitortutako eskubide berak izango di-tuzte; era berean, eskubidea izangodute beren bikotekideen diagnostikoa-ri, pronostikoari eta tratamendurakoaukerei buruzko informazio ulergarria,

LEYES CIVILES FORALES

154 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 155: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ta, sobre diagnóstico, pronóstico y al-ternativas de tratamiento, incluida lainformación y prestación de testimonioen los casos de donación y extracciónde órganos.

Si fuera preciso el previo consenti-miento escrito de un paciente para larealización de una intervención sanita-ria y éste no se hallase capacitado paratomar decisiones, los miembros de lapareja de hecho tendrán el derecho quela legislación sanitaria reconoce a loscónyuges y familiares de los usuariosdel sistema sanitario público vasco.

Artículo 14. Residencias para perso-nas mayores

Las residencias para personas mayo-res, tanto públicas como privadas, dis-pensarán el mismo trato a las parejas dehecho que a las unidas por matrimonio,tanto en lo relativo a su acceso al centrocomo en las condiciones de estancia yutilización de los servicios, incluido eluso de habitaciones, la posibilidad decompartir otras instalaciones existentesy cualesquiera otras condiciones de uti-lización y estancia en el centro.

Artículo 15. Trámites administrati-vos post mórtem

En caso de fallecimiento de uno delos componentes de la pareja de hecho,el otro podrá participar en los trámitesy gestiones relativas a la identificacióny disposición del cadáver, enterramien-to, recepción de objetos personales deldifunto y cualesquiera otros que resul-taran precisos, en iguales condicionesque las parejas casadas.

osoa eta etengabea jasotzeko —ahozeta idatziz—, baita organoak eman etaorganook ateratzeari buruzko informa-zioa jasotzeko eta lekukotasuna adie-razteko ere.

Osasun arloko esku-hartzeren batdela-eta gaixoaren aurretiazko baimenidatzia behar bada eta gaixo horrekerabakiak hartzeko gaitasunik ez badu,izatezko bikotea osatzen dutenek osa-sun arloko legediak euskal osasun pu-blikoaren erabiltzaileen ezkontide etasenitartekoei aitortutako eskubide be-rak izango dituzte.

14. artikulua. Zaharrentzako egoi-tzak

Zaharrentzako egoitzek, nola publi-koek hala pribatuek, ezkontzaz elkartu-tako bikoteei ematen zaien trataerabera emango diete izatezko bikoteei,bai egoitzetan sartu bai han bizi etazerbitzuak baliatzeari dagokionez, ge-lak erabiltzea barne, bai eta egoitzakobeste instalazio batzuk elkarrekin era-bili ahal izateari eta egoitza erabili etabertan egoteko beste edozein baldin-tzari dagokionez ere.

15. artikulua. Post mortem adminis-trazio-izapideak

Izatezko bikotea osatzen duten ki-deetakoren bat hil egiten baldin bada,beste kideak gorpua identifikatu, esku-ratu, lur eman, hildakoaren objektuakjaso eta beharrezko diren gainerakoizapide eta kudeaketa-lanetan partehartu ahal izango du, ezkonduek egitenduten baldintza beretan.

FORU-LEGE ZIBILAK

155© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 156: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Artículo 16. Régimen penitenciario

La Administración de la Comuni-dad Autónoma de Euskadi, en el ámbi-to de sus competencias, velará por eltratamiento igualitario entre las parejasde hecho, sean del mismo o diferentesexo, y las parejas casadas en la aplica-ción de la normativa que regula loscentros penitenciarios ubicados en laComunidad Autónoma de Euskadi.

Artículo 17. Régimen laboral y de laSeguridad Social

La Administración de la Comuni-dad Autónoma de Euskadi, en el ámbi-to de sus competencias en materia so-cial, velará por la plena equiparaciónde derechos entre las parejas de hechoy las casadas en la aplicación de lasnormas laborales y de la Seguridad So-cial, tanto se trate del sector públicocomo del privado.

CAPÍTULO V

EXTINCIÓN DE LA PAREJA DE HECHO

Artículo 18. Causas de extinción

A los efectos de la presente ley, seconsiderará extinguida la pareja de he-cho por las siguientes causas:

a) De común acuerdo.

b) Por decisión unilateral de uno delos miembros de la pareja, comunicadafehacientemente al otro.

16. artikulua. Espetxeetako erregi-mena

Euskal Autonomia Erkidegoko Ad-ministrazioak, bere eskumenez baliatu-ta, egin beharrekoak egingo ditu iza-tezko bikoteek –sexu berekoak nahizdesberdinekoak izan– eta ezkondutakobikoteek berdintasunezko tratamenduaizan dezaten Euskal Autonomia Erki-degoko espetxeetako araudia ezartzera-koan.

17. artikulua. Laneko eta GizarteSegurantzako erregimena

Euskal Autonomia Erkidegoko Ad-ministrazioak, gizarte arloan dituen es-kumenez baliatuta, egin beharrekoakegingo ditu lan arloko eta Gizarte Se-gurantzako arauak ezartzerakoan iza-tezko bikoteek eta ezkonduek eskubi-de-berdintasun osoa izan dezaten baiarlo publikoan bai pribatuan.

V. KAPITULUA

IZATEZKO BIKOTEA AMAITZEA

18. artikulua. Bikotea amaitzekoarrazoiak

Lege honetan aipatzen direnetara-ko, izatezko bikotea ondorengo arra-zoiengatik joko da amaitutzat:

a) Kide biak horretan ados jarri di-relako.

b) Bietako batek hala erabaki duela-ko, eta besteari egiaztatzeko moduanjakinarazi diolako.

LEYES CIVILES FORALES

156 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 157: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

c) Por muerte o declaración de fa-llecimiento de uno de los miembros dela pareja.

d) Por matrimonio entre los propiosmiembros de la pareja.

e) Por matrimonio de cualquiera delos componentes de la pareja.

Artículo 19. Efectos y obligacionesderivados de la extinción

1. Cuando se produzca la extinciónde la pareja de hecho, ambos miem-bros de la pareja, o uno de ellos en loscasos de decisión unilateral, deberáninstar la cancelación de la inscripciónen el correspondiente registro. Ningu-na de las partes podrá constituir nuevarelación de pareja sometida a esta leysin la previa cancelación de la ante-rior.

2. En aquellos casos en los que seencuentre plenamente acreditado el falle-cimiento de uno o de los dos integrantesde la pareja de hecho o el matrimonio deuno o de ambos, podrá practicarse lacancelación de la inscripción de oficio oa instancia de parte interesada.

DISPOSICIONES ADICIONALES

Primera

Todas las referencias hechas al ma-trimonio en las normas legales y regla-mentarias aprobadas en la ComunidadAutónoma de Euskadi con anterioridada la entrada en vigor de la presente leyse entenderán hechas también a las pa-rejas de hecho.

c) Bikotea osatzen dutenetako bathil delako edo hildakotzat jo dutelako.

d) Izatezko bikotea osatzen dutenakelkarrekin ezkondu direlako.

e) Bikotea osatzen dutenetako batezkondu egin delako.

19. artikulua. Bikotea amaitzeak di-tuen ondorio eta betebeharrak

1. Izatezko bikotea amaitzen baldinbada, bi kideek, edo bi kideetako batek—erabakia bakarrarena baldin bada—,kasuan kasuko erregistroko izen-ema-tea bertan behera uzteko eskatu behar-ko dute. Ez kide batek ez besteak ezinizango du lege honen araberako bestebikoterik osatu, aldez aurrekoa bertanbehera uzten ez baldin badu.

2. Erabat egiaztatuta baldin badagoizatezko bikotea osatzen dutenetakobat edo biak hilda daudela, edo bietakobat edo biak ezkonduta, izen-emateabertan behera utzi ahal izango du Ad-ministrazioak bere kabuz nahiz intere-satuak eskatuta.

XEDAPEN GEHIGARRIAK

Lehenengoa

Euskal Autonomia Erkidegoan legehau indarrean jarri aurretik onartutakolege eta araudi guztietan ezkontzari bu-ruz egindako aipamenak izatezko biko-teei buruz egindakoak ere badirelajoko da aurrerantzean.

FORU-LEGE ZIBILAK

157© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 158: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Segunda

En todas las materias no reguladasexpresamente en esta ley, las parejas dehecho se entenderán equiparadas al ma-trimonio en las relaciones jurídicas quepuedan establecer con las diversas Admi-nistraciones públicas del País Vasco, conlas únicas limitaciones que puedan resul-tar por aplicación de la normativa vigente.

DISPOSICIONES TRANSITORIAS

Primera

Esta ley será de aplicación a las pa-rejas de hecho constituidas con anterio-ridad a su entrada en vigor siempre quecumplan los requisitos establecidos enla misma. A estos efectos, los registrosmunicipales, previo consentimiento delos integrantes de la pareja, remitirán alRegistro de Parejas de Hecho de la Co-munidad Autónoma del País Vasco to-das las inscripciones practicadas, juntocon la documentación que las acompa-ña, para que se compruebe su validez.

Segunda

En tanto se aprueba el reglamentoregulador del Registro de Parejas deHecho de la Comunidad Autónoma delPaís Vasco, el registro resolverá sobrelas cuestiones que se susciten atendien-do a lo dispuesto en la presente ley.

DISPOSICIÓN DEROGATORIA

Quedan derogadas todas las dispo-siciones que se opongan a lo estableci-do por la presente ley.

Bigarrena

Lege honetan berariaz araututa ezdauden gai guztietan, izatezko bikote-ak Euskal Autonomia Erkidegoko ad-ministrazio publikoekin izan litzaketenharreman juridikoetan ezkontideekinparekaturik egongo dira, eta indarreandauden arauak aplikatzeak eragin litza-keen mugak bakarrik izango dituzte.

XEDAPEN IRAGANKORRAK

Lehenengoa

Lege hau onartu aurretik osatutakoizatezko bikoteei ere ezarriko zaie ho-netan esaten dena, baldin eta legean ai-patzen diren baldintza guztiak betetzenbadituzte. Horretarako, udal-erregistro-ek, aldez aurretik bikotekideek baime-na ematen badute, Euskal AutonomiaErkidegoko Izatezko Bikoteen Erregis-trora izatezko bikote guztien zerrendabidaliko dute, dituzten agiriekin batera,erregistroak izen-emateak baliozkoakdiren edo ez egiazta dezan.

Bigarrena

Euskal Autonomia Erkidegoko Iza-tezko Bikoteen Erregistroaren araudiaonartu bitartean, sortzen diren zalan-tzak lege honetan esaten denaren ara-bera argituko ditu erregistroak.

XEDAPEN INDARGABETZAILEA

Indarrik gabe geratu dira lege hone-tan esaten denarekin bat ez datozen xe-dapen guztiak.

LEYES CIVILES FORALES

158 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 159: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

DISPOSICIONES FINALES

Primera

El Gobierno Vasco dictará, en elplazo máximo de seis meses, las dispo-siciones reglamentarias que resultennecesarias para la aplicación y desarro-llo de lo establecido en la presenteLey, sin perjuicio de aquellas materiasque quedan reservadas a una normacon rango de ley o de norma foral.

Segunda

La presente Ley entrará en vigor eldía siguiente al de su publicación en elBoletín Oficial del País Vasco.

AZKENAK XEDAPENETATIK

Lehenengoa

Sei hilabete igaro baino lehen, Eus-ko Jaurlaritzak behar diren erregela-menduzko xedapenak emango ditulege honetan esaten dena betearazi etagaratzeko, nahiz eta lege edo foru-araubidez garatzekoak diren arloak hala ga-ratuko diren.

Bigarrena

Lege hau Euskal Herriko Agintari-tzaren Aldizkarian argitaratu eta biha-ramunean sartuko da indarrean.

FORU-LEGE ZIBILAK

159© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 160: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 161: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Índices analíticosComunidad Autónoma del País Vasco

Aurkibide analitikoakEuskal Autonomia Erkidegoa

© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 162: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

AbreviaturasDA: Disposición adicional

DT: Disposición transitoria

LaburdurakEG: Erabaki gehigarria

AE: Aldibaterako erabakia

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 163: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

CASTELLANO-EUSKERA

TÍTULO PRELIMINAR

Fuentes del Derecho ForalCostumbre, 1.2.Derecho supletorio, 3.Determinación de las fuentes, 1.Jurisprudencia, 2.Ley, 1.1.Principio de libertad civil, 4.Principios generales de derecho, 1.1, 3.2

y 4.

FUERO CIVIL DE ÁLAVA

Fuero de Ayala

Ámbito de aplicaciónPersonal, 133.Territorial, 131 y 132.

Incorporación de municipio aforadoa uno no aforado, 132.2.

Incorporación de municipio no afo-rado a uno aforado, 132.1.

Fusión de municipio aforado con noaforado, 132.3.

Términos municipales y poblacionesacogidas al Fuero de Ayala, 131.

SucesiónForzosa

Apartamiento, 134.1, 135, 136, 138,139.

Preterición de los legitimarios, 136.Tipos de apartamiento, 135.Usufructo poderoso y apartamiento,

143.Herederos forzosos, 134.2.Legítima y legitimarios, 137 a 139.

Libre disposición de los bienes, 134.1.

GAZTELANIA-EUSKARA

ATARIKO IDAZPURUA

Foru-Zuzenbidearen iturburuakOhitura, 1.2.Zuzenbide osagarria, 3.Iturburuak zeintzuk diren, 1.Epaigintza, 2.Legea, 1.1.Askatasun zibilaren oinarria, 4.Zuzenbide-oinarri orokorrak, 1.1, 3.2

eta 4.

ARABAKO FORU ZIBILA

Aiarako Forua

Ezarpen-eremuaPertsona-eremua, 133.Lurralde-eremua, 131 eta 132.

Udalerri forugabe bati udalerri foru-dunen bat batzea, 132.2.

Udalerri forudun bati udalerri foruga-been bat batzea, 132.1.

Udalerri forudunetakoren batek bategitea udalerri forugaberen bate-kin, 132.3.

Aiarako Foruaren menpeko udale-rriak eta herriak, 131.

OinordetzaDerrigorrezkoa

Bazterketa, 134.1, 135, 136, 138 eta139.

Senipartedunak aipatu gabe uztea, 136.Bazterketa motak, 135.Podere osoko gozamena eta bazter-

keta, 143.Derrigorrezko oinordekoak, 134.2.Senipartea eta senipartedunak, 137.etik

139.era.Ondasunak askatasun osoz erabil-

tzea, 134.1.

163© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 164: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Preterición, 137 a 139.Descendientes de descendiente apar-

tado, 139.Preterición no intencional de herede-

ro forzoso, 137.Preterición que afecte a todos los des-

cendientes, 138.Preterición que afecte a alguno de

los descendientes, 138 in fine.Usufructo poderoso

Apartamiento y usufructo podero-so, 143.

Carácteres del usufructo poderoso,142.

Cargas del usufructuario, 144.Definición, 140.Destinatarios de las disposiciones

realizadas por el usufructario po-deroso, 140 y 141.

Facultades del usufructuario legal-mente establecidas, 140.

Fianza, 145.Regulación por el otorgante del usu-

fructo, 141.

Vecindad civilDeterminación con aplicación de las nor-

mas de Derecho común, 133.2.Vecindad civil como punto de conexión

personal, 133.1.

Derecho civil foral aplicable en Llodio y Aramaio

Ámbito personal, 146.2.Derecho civil aplicable, 146.1.Territorio, 146.1.

FUERO CIVIL DE BIZKAIA

A

AdopciónAdopción y legítima, 53.1.Adopción y parentesco troncal, 20 in

fine.

Aipatu gabe uztea, 137.etik 139.era.Baztertutako ondorengoaren ondo-

rengoak, 139.Nahigabe aipaturik gabeko derrigo-

rrezko oinordekoa, 137.Ondorengo guztiak aipatu gabe uz-

tea, 138.Ondorengoetakoren bat aipatu gabe

uztea, 138 in fine.Podere osoko gozamena

Bazterketa eta podere osoko goza-mena, 143.

Podere osoko gozamenaren ezauga-rriak, 142.

Gozamendunaren zorpeak, 144.Definizioa, 140.Podere osoko gozamendunak hartu-

tako erabakien jasotzaileak, 140eta 141.

Gozamendunak lege-aginduz dituenahalmenak, 140.

Bermea, 145.Gozamen-jartzaileak ezarritako arau-

keta, 141.

Herritasun zibilaHerritasun zibila zehaztea, Zuzenbide

arruntaren arauak ezarriz, 133.2.Herritasun zibila, pertsonaren lotura

gune bezala, 133.1.

Laudio eta Aramaion ezarri beharreko Foru-Zuzenbide Zibila

Pertsona-eremua, 146.2.Ezarri beharreko Zuzenbide Zibila, 146.1.Lurraldea, 146.1.

BIZKAIKO FORU ZIBILA

Seme-alaba ordeakOrdekoak eta senipartea, 53.1.Ordekoak eta tronkaleko senideak, 20 in

fine.

LEYES CIVILES FORALES

164 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 165: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Adveración judicialPeriodo de adveración del testamento

hil-buruko, 31.2 y 31.3.

Albacea y contador partidorAlbacea y contador-partidor designado

por el comisario, 39.2.

AlimentosAlimentos a los que tienen derecho los hi-

jos y descendientes del comitente, 41.Derecho de alimentos de los descen-

dientes del causante, 66.

Alkar-poderosoAlkar-poderoso, 33 in fine.

Ámbito de aplicaciónPersonal, 12 a 14.

Condición de vizcaíno, 12.Contenido necesario de documentos

públicos otorgados por vizcaíno,14.

Presunciones relacionadas con la ve-cindad civil, 14.

Vizcaíno aforado, 12.2.Vizcaíno no aforado, testamento man-

comunado y por comisario, 13.

Territorial, 5 a 11.Ampliación del mismo por ejercicio

de villa del derecho de opción, 10y 11.

Desanexión de anteiglesia, 9.2.Determinación de zonas aforadas y no

aforadas en las villas, 7, 8 y DA.Modificaciones administrativas en

los límites de los términos muni-cipales, 9.

Normas transitorias en caso amplia-ción del Fuero Civil a villa, 11,DT 1.ª y 2.ª.

Requisitos para el acogimiento devilla a Fuero Civil, 10.

Territorio aforado, 5.Territorio no aforado, 6 y 7.Villas, 6.

Apartamiento(Véase Sucesión forzosa.)

Epaileak egiaztaerazteaHil-buruko testamentua egiaztaerazteko

epea, 31.2 eta 31.3.

Albazea eta kontulari-banatzaileaEskuordekoak izendaturiko albazea eta

kontulari-banatzailea, 39.2.

MantenuaEskuordetzailearen seme-alaba eta ondo-

rengoek duten mantenu eskubidea, 41.Oinordetzailearen ondorengoek duten

mantenu eskubidea, 66.

Alkar-poderosoaAlkar-poderosoa, 33 in fine.

Ezarpen-eremuaPertsona-eremua, 12.etik 14.era.

Bizkaitar izatea, 12.Bizkaitarrek egindako eskribau-agi-

rietan jaso behar dena, 14.

Herritasun zibilari buruzko presun-tzioak, 14.

Bizkaitar foruduna, 12.2.Bizkaitar forugabea, elkarrekiko tes-

tamentua eta eskuorde-bidezkotestamentua, 13.

Lurralde-eremua, 5.etik 11.era.Lurralde-eremuaren hedapena, hiriak

aukera eskubidea erabiltzeagatik,10 eta 11.

Elizatea hiritik banantzea, 9.2.Hirietako alde forudunak eta foruga-

beak zehaztea, 7, 8 eta EG.Administrazioak udaletan egindako

muga-aldaketak, 9.

Aldibaterako arauak, Foru Zibila hi-rietara hedatzen denean, 11, eta 1eta 2. AE.

Foru Zibila aukeratzeko bete behardena, 10.

Lurralde foruduna, 5.Lurralde forugabekoa, 6 eta 7.Hiriak, 6.

Bazterketa(Ikus Oinordetza derrigorrezkoa.)

FORU-LEGE ZIBILAK

165© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 166: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

B

BienGanado, 97.Procedente de uno de los cónyuges, 97.Raíz, 19.Troncal, 22.

C

CaseríoDerecho de adquisición preferente, 115.Transmisión a título gratuito, 26.

Colación hereditariaDonaciones colacionables, 62.

Comisario(Véase Testamento por comisario.)

Comunicación foralAdministración y disposición de los bie-

nes en la comunicación foralAdministración, 100 y 101.Disposición, 99.

Bienes ganados y procedentes de uno delos cónyuges, 97.

Cargas matrimoniales y modo en que hande ser sufragadas, 98.

Causas de cesación de comunicación fo-ral, 95.Liquidación en supuestos de cesación

de la comunicación foral por sen-tencia de separación, nulidad ydivorcio, 109 y 111.

Liquidación en supuestos de cesaciónde la comunicación foral por mo-dificación del régimen ecónomi-co matrimonial, 109 in fine.

Liquidación en supuestos de extin-ción de la comunicación foralpor fallecimiento sin descenden-cia común, 109 y 110.

Consolidación, 96 y 104.Definición, 95.Deudas y responsabilidad, 102.

OndasunaIrabazitakoa, 97.Ezkontide bakoitzak ekarritakoa, 97.Onibarra, 19.Tronkalekoa, 22.

BaserriaLehentasunez eskuratzeko eskubidea, 115.Dohain eskualdatzea, 26.

Jarauntsira itzultzeaJarauntsira itzuli beharreko dohaintzak, 62.

Eskuordekoa(Ikus Eskuorde-bidezko testamentua.)

Foru-komunikazioaForu-komunikazioan, ondasunak admi-

nistratu eta horiei buruz erabakitzeaAdministratzea, 100 eta 101.Erabakitzea, 99.

Irabazitako eta ezkontide bakoitzak eka-rritako ondasunak, 97.

Ezkontzako zorpeak eta horiek ordain-tzeko modua, 98.

Foru-komunikazioa amaitzeko arra-zoiak, 95.Foru-komunikazioa amaitu eta liki-

datzea, ezkontzaren banantze, ba-liogabekotze edo dibortzio-epaiaegoteagatik, 109 eta 111.

Foru-komunikazioa amaitu eta likida-tzea, ezkontzaren ondasunen jaur-pidea aldatu izanagatik, 109 infine.

Foru-komunikazioa azkendu eta li-kidatzea, ondorengorik izan ezeta ezkontideetariko baten herio-tzagatik, 109 eta 110.

Finkatzea, 96 eta 104.Definizioa, 95.Zorrak eta erantzukizuna, 102.

LEYES CIVILES FORALES

166 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 167: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Disolución de la comunicación foral porfallecimiento de uno de los cónyugesdejando descendencia común, 104 a108.

Aceptación de la herencia y comunica-ción foral, 103 y 107.

Adjudicación de bienes comunicados,108.

Supuesto de presencia de comisario, 105.Administración y representación del cau-

dal concedida al cónyuge viudo, 105.Facultad del cónyuge comisario de adju-

dicación de la mitad de todos y cadauno de los bienes, 106.1.

Indivisión hasta hacer uso del poder tes-tatorio, 105.

Liquidación de la comunidad, 106.2.Usufructo del cónyuge comisario sobre

el caudal, 105.Usufructo universal del cónyuge viudo

en los poderes otorgados con an-terioridad a la entrada en vigor de laley, DT 3.ª.

Transformación de la comunicación fo-ral en comunidad de bienes, 104.

Matrimonios sujetos a comunicaciónforal, 94.

Nacimiento, 96.Pensión a favor de cónyuge en supues-

tos de cesación de comunicación fo-ral por sentecia de separación, nuli-dad y divorcio, 111.

Régimen legal supletorio, 94.Repudiación de la herencia y comunica-

ción foral, 103 y 107.

Conflicto de leyesAdquisición de nacionalidad española y

vecindad aforada, 16.2.Aplicación de la legislación general, 16.1.Normas de conflicto en la determina-

ción del régimen económico matrimo-nial, 94.

Presunción de vecindad civil, 14.2.

Cónyuge(Véase Comunicación foral.)

Foru-komunikazioa amaitu/desegin/eza-batzea, ezkontideetariko bat hiltzea-gatik, bien seme-alabak izan daiteze-nean, 104.etik 108.era.

Jarauntsia/jaraunspena onartzea etaforu-komunikazioa, 103 eta 107.

Foru-komunikaziopeko ondasunak es-leitzea, 108.

Eskuordekoa izatea, 105.Alargunari ondasuntzaren administra-

zioa eta ordezkotza ematea, 105.Alargun eskuordekoaren ahalmena, on-

dasun guzti-guztien erdia bere bu-ruari esleitzeko, 106.1.

Erkidegoa, testamentu-poderea erabiliarte, 105.

Ondasun-erkidegoa kitatzea, 106.2.Ezkontide eskuordekoak gozamena iza-

tea, ondasuntzaren gainean, 105.Legea indarrean jarri aurretik emandako

testamentu-podereetan, ezkontide es-kuordekoak ondasun guztien gaine-ko gozamena izatea, 3. AE.

Foru-komunikazioa ondasun-erkidegobihurtzea, 104.

Foru-komunikaziopeko ezkontzak, 94.

Sortzea, 96.Ezkontidearen pentsioa, foru-komunika-

zioa amaitzen denean, ezkontzarenbanantze, baliogabekotze edo dibor-tzio-epaiz, 111.

Lege-jaurpide osagarria, 94.Jaraunspena onartzeko beharra eta foru-

komunikazioa, 103 eta 107.

Legeen gatazkakEspainiartasuna hartzea eta herritasun

foruduna, 16.2.Legeria orokorra ezartzea, 16.1.Gatazka-arauak, ezkontzaren ondasunen

jaurpidea zehaztean, 94.

Herritasun zibilari buruzko presuntzioa,14.2.

Ezkontidea/senar-emazteak(Ikus Foru-komunikazioa.)

FORU-LEGE ZIBILAK

167© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 168: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Cónyuge viudoBienes sobre los que recae el usufructo, 58.Conmutación del usufructo por un capi-

tal en efectivo, 58.4.Extinción del derecho de usufructo, 58.5,

59.Legado al cónyuge del usufructo univer-

sal, 61.Legítima, 58 y 59.Usufructo del cónyuge viudo sobre el

caserío, 110.Usufructo del cónyuge comisario sobre

el caudal, 105.2 y DT 3.ª.

D

Derecho de representaciónDescendientes de otro descendiente no

apartado, 54.3.Descendientes del instituido en pacto

sucesorio, 83.1.Sucesión «ab intestato»/intestada

El más próximo excluye al más re-moto en parientes de la misma lí-nea, 71.

Línea descendente, 67.Línea colateral, 72.

DescendienteAlimentos, 41 eta 66.Apartamiento, 54.Comunicación foral, 96, 104, 107, 109 y

110.Gravamen sobore la legítima, 60.Legítima, 55.Pactos sucesorios, 78 y 83.Parientes tronqueros, 20.Poder testatorio, 46 y 48.Reservas, 85 a 88.Reversiones, 84, 91 y 92.Sucesión intestada, 67.Sucesor forzoso, 53.Tutela o curatela, 42.

DeudaCálculo de la cuota de legítima, 62.

AlargunaGozamenpeko ondasunak, 58.Gozamena eskudiruko kapital baten tru-

ke aldatzea, 58.4.Gozamen eskubidea ezereztea, 58.5 eta

59.Ondasun guztien gozamena ezkontideari

uztea, 61.Senipartea, 58 y 59.Alargunak baserriaren gaineko gozame-

na izatea, 110.Ezkontide eskuordekoak ondasuntza

guztiaren gainean duen gozamena,105.2 eta 3. AE.

Ordezkotza-eskubideaBaztertu gabeko ondorengo baten ondo-

rengoak, 54.3.Oinordetza-itunen bidez izendatutakoa-

ren ondorengoak, 83.1.Testamenturik gabeko oinordetza

Belaun-lerro bakoitzean, hurbilago-ko senideak urrunagokoa kanpo-ratzen du, 71.

Beherantzako belaun-lerroa, 67.Alboko belaun-lerroa, 72.

OndorengoaMantenua, 41 eta 66.Bazterketa, 54.Foru-komunikazioa, 96, 104, 107, 109

eta 110.Senipartearen gaineko karga, 60.Senipartea, 55.Oinordetza-itunak, 78 eta 83.Tronkaleko senideak, 20.Testamentu-poderea, 46 eta 48.Gordekizunak, 85.etik 88.era.Itzultzeak, 84, 91 eta 92.Testamenturik gabeko oinordetza, 67.Derrigorrezko oinordekoa, 53.Tutoretza edo kuradoretza, 42.

ZorraSeniparteari dagokion zatia ateratzea, 62.

LEYES CIVILES FORALES

168 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 169: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Del causante, 63.De uno de los cónyuges en régimen de

comunicación foral, 102.

DivorcioDivorcio y comunicación foral, 95.2,

109 y 111.Divorcio y pactos sucesorios, 79.5.Divorcio en relación con los derechos

sucesorios del cónyuge viudo, 59.Extinción del poder testatorio, 48.3.

Documento públicoContenido necesario, 14.Utilización del euskera, 15.

E

EuskeraUtilización en documento público, 15.

F

FianzaFianza y cónyuge comisario usufructua-

rio, 105.2.Fianzas y derechos de adquisición pre-

ferente, 117 y 119.

L

Legado al cónyuge del usufructo univer-salCausas de extinción, 61 y 58 in fine.Incompatibilidad con el legado de la

parte de libre disposición, 61 in fine.

Legado de usufructo universal al cónyu-ge viudo e intangibilidad de la legíti-ma, 60.3.

Regulación, 61.

Oinordetzailearen zorra, 63.Ezkontide baten zorra, foru-komunika-

zioaren jaurpidean, 102.

Dibortzioa eta banantzeaDibortzioa eta foru-komunikazioa, 95.2,

109 eta 111.Dibortzioa eta oinordetza-itunak, 79.5.Dibortzioa, alargunak oinordeko izateko

dituen eskubideei begira, 59.Testamentu-poderea iraungitzea, 48.3.

Eskribau-agiriaJaso behar dena, 14.Euskara erabiltzea, 15.

EuskaraEskribau-agirian erabiltzea, 15.

BermeaBermea eta alargun eskuordeko goza-

menduna, 105.2.Bermeak eta lehentasunez eskuratzeko

eskubideak, 117 eta 119.

Ezkontideari ondasun guztien gozamenauzteaEzerezteko arrazoiak, 61 eta 58 in fine.Batera ezinezkoak izatea ezkontideari

ondasun guztien gozamena uztea etaaskatasunez banatzeko zatiaren agin-tza, 61 in fine.

Alargunari ondasun guztien gozamenaematea eta senipartearen ukitu-ezina,60.3.

Arauketa, 61.

FORU-LEGE ZIBILAK

169© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 170: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

LegítimaCálculo y valoración de los bienes

Colación, 62.3 eta 62.4.Computación, 62.1 eta 62.2.Cuota de libre disposición, 55.2, 56

in fine y 57 in fine.Derecho de representación de los des-

cendientes de otro descendienteno apartado, 54.3.

Derecho de alimentos de los descen-dientes del causante, 66.

Gravámenes y sustituciones, 60.Imputación, 62.1.Intangibilidad de la legítima, 60.Método, 62.Supuesto de poder testatorio, 64.

De los ascendientes, 56 y 57.1.De los colaterales tronqueros, 57.2.

De los descendientes, 55.Del viudo

Bienes sobre los que recae el usu-fructo, 58.

Causas, 58.5.Conmutación del usufructo por un

capital en efectivo, 58.4.Extinción del derecho de usufructo.Divorcio y separación, 59.

Legitimarios, 53, 57 y 58.Libre disposición de bienes entre legiti-

marios, 54.1.Preterición no intencional, 54 in fine.

P

Pacto sucesorioConcepto, 74.Contenido y tipos de pacto, 74.Cónyuge viudo y sus derechos, en los

supuestos de fallecimiento del insti-tuyente, si el pacto sucesorio se dacon reserva de usufructo o comuni-dad de vida, 82.

Designación de sucesor en general, 75.1.

SeniparteaOndasunak atera eta balioestea

Jarauntsira itzultzea, 62.3 eta 62.4.Zenbatzea, 62.1 eta 62.2.Askatasunez banatzeko zatia, 55.2,

56 in fine eta 57 in fine.Baztertu gabeko ondorengo baten

ondorengoek duten ordezkotza-eskubidea, 54.3.

Oinordetzailearen ondorengoek du-ten mantenu eskubidea, 66.

Kargak eta ordezpenak, 60.Egoztea, 62.1.Senipartearen ukitu-ezina, 60.Metodoa, 62.Testamentu-poderearen kasua, 64.

Aurrekoen senipartea, 56 eta 57.1.Tronkaleko alboko senideen senipartea,

57.2.Ondorengoen senipartea, 55.Alargunaren senipartea

Gozamena zein ondasunen gainekoaden, 58.

Arrazoiak, 58.5.Gozamena eskudiruko kapital baten

truke aldatzea, 58.4.Gozamen-eskubidea ezereztea.Dibortzioa eta banantzea, 59.

Senipartedunak, 53, 57 eta 58.Ondasunak senipartedunen artean bana-

tzeko askatasuna, 54.1.Nahi ez dela norbait aipatu gabe uztea,

54 in fine.

Oinordetza-itunaKontzeptua, 74.Edukia eta itun motak, 74.Alarguna eta beraren eskubideak, izen-

datzailea hiltzen den kasuetan, bal-din eta oinordetza-ituna ematen badagozamena galdu gabe edota elkarbi-zitza itunduz, 82.

Oinordekoa izendatzea orokorrean, 75.1.

LEYES CIVILES FORALES

170 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 171: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Designación de sucesor con transmisiónde bienes de presente, 77.

Disposición de bienes trasmitidos, 77 infine.

Designación de sucesor con eficacia«post mortem»Condición de sucesor: inalinaliedad e

inembargabilidad. Excepción, 78.

Derecho de representación de los des-cendientes del instituido, 83.1.

Donación «mortis causa» de bienessingulares y donaciones univer-sales «inter vivos», 76.

Forma, 74.Mejoras e incorporaciones, 81.Modificación y resolución, 75.2.Reversión de los bienes al instituyen-

te, en casos de premoriencia delinstituido sin descendencia, 83.2.

Resolución, 80.Revocación, 79.

Pariente tronqueroConcepto, 20 y 21.Designación genérica «parientes tron-

queros» en sucesiones, 28.

PensiónPensión a favor de cónyuge, en supues-

tos de cesación de comunicación fo-ral por sentecia de separación, nuli-dad y divorcio, 111.

PermutaPermuta de bienes troncales, 22.3.Permuta y derechos de adquisición pre-

ferente, 125.

PlazoPlazo de ejercicio del poder

Plazo establecido por el comitente,44.1.

Plazo legal subsidiario, 44.2.Extinción por transcurso del plazo

sin ejercicio, 48.1.

Ondasunak unean bertan eskualdatze-ko egiten den oinordeko-izendapena,77.

Eskualdatutako ondasunei buruzko era-bakiak, 77 in fine.

Hil ostean indarra izan dezan egindakooinordeko-izendapenaOinordeko izaera: oinordeko izaera

inorendu edo zorpetzeko ezinta-suna. Salbuespena, 78.

Izendatutakoaren ondorengoek dutenordezkotza-eskubidea, 83.1.

«Mortis causa» egindako ondasunjakin baten dohaintza eta «intervivos» ekintzaren bidezko onda-sun guztien dohaintza, 76.

Forma, 74.Hobekuntza eta gehikuntzak, 81.Aldatu eta iraungitzea, 75.2.Izendatzaileari ondasunak itzultzea,

izendatutakoa ondorengorik utzigabe hiltzen denean, 83.2.

Iraungitzea, 80.Ezeztatzea, 79.

Tronkaleko senideaKontzeptua, 20 eta 21.«Tronkaleko senideak» esatea besterik

gabe oinordetzaren arloan, 28.

PentsioaEzkontidearen aldeko pentsioa, foru-ko-

munikazioa amaitzen denean ezkon-tzaren banantze, baliogabekotze edodibortzio-epaiz, 111.

TrukeaTronkaleko ondasunen trukea, 22.3.Trukea eta lehentasunez eskuratzeko es-

kubideak, 125.

EpeaPoderea gauzatzeko epea

Eskuordetzaileak ezarritako epea,44.1.

Legezko epe sorospidezkoa, 44.2Poderea iraungitzea, epea bukatzea-

gatik hori gauzatu gabe, 48.1.

FORU-LEGE ZIBILAK

171© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 172: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Plazos y derechos de adquisición pre-ferente, 116.5, 117, 118.1, 119.2, 120,121 y 123.1 in fine.

Poder testatorio(Véase Testamento por comisario.)

PresunciónSobre el carácter dispositivo de las nor-

mas de Derecho Civil Foral, 4.Sobre la vecindad civil y régimen eco-

nómico matrimonial, 14.

Preterición de sucesorNo intencional, 54 in fine.

R

Régimen económico matrimonialDerechos adquiridos por terceros y tron-

calidad en la modificación del régi-men económico matrimonial, 93.3.

Libertad de estipulación, 93.1.Modificación, 93.2.Normas de conflicto en la determina-

ción del régimen económico matrimo-nial, 94.

Presunción, 14.(Véase Comunicación foral.)

RenunciaA derechos de adquisición preferente,

112.3 y 117.2.A derechos en general, 4.Al cargo de comisario, 48.5.

ReservaConmutación del usufructo viudal, 74. De bienes comprados o ganados constan-

te matrimonio, 85 y 20.3.De bienes no troncales, 84, 86.2 y 88.

De bienes no troncales comunicados, encuanto excedan de los bienes privati-vos y mitad de gananciales, 86.2.

Epeak eta lehentasunez eskuratzeko es-kubideak, 116.5, 117, 118.1, 119.2,120, 121 eta 123.1 in fine.

Testamentu-poderea(Ikus Eskuorde-bidezko testamentua.)

PresuntzioaForu-Zuzenbide Zibileko arauen izaera

esku-emaileari buruzko presuntzioa, 4.Herritasun zibilari eta ezkontzaren onda-

sunen jaurpideari buruzko presun-tzioa, 14.

Oinordekoa aipatu gabe uzteaNahi ez dela gertatzen denean, 54 in fine.

Ezkontzaren ondasunen jaurpideaBeste inork eskuratutako eskubideak eta

tronkala, ezkontzaren ondasunen jaur-pidea aldatzean, 93.3.

Ituntzeko askatasuna, 93.1.Aldatzea, 93.2.Gatazka-arauak, ezkontzaren ondasunen

jaurpidea zehazteko orduan, 94.

Presuntzioa, 14.(Ikus Foru-komunikazioa.)

Uko egiteaLehentasunez eskuratzeko eskubideei uko

egitea, 112.3 eta 117.2.Eskubideei orokorrean uko egitea, 4.Eskuordekoaren ardurari uko egitea, 48.5.

Gordekizuna/gordetzeaAlargunaren gozamena aldatzea, 74.Ezkontzan zehar erosi edo irabazitako

ondasunak gordetzea, 85 eta 20.3.Tronkaleko ez diren ondasunak gorde-

tzea, 84, 86.2 eta 88.Foru-komunikaziopeko ondasun ez-tron-

kalak gordetzea, horien balioa bakarre-koen eta irabazitako erdiaren batuketa-rena baino handiagoa den heinean,86.2.

LEYES CIVILES FORALES

172 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 173: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

De bienes troncales comunicados, 86.1.

Extensión, 89.Facultades de los reservistas para de-

signar sucesor entre los reservata-rios, 90.

Lineal, 84.Troncal de bienes raíces, 85 y 86.1.Vidual, 88.Sucesión de los hijos o descendientes de

un matrimonio en los bienes donadospara el mismo, antes o después de sucelebración, 87.

Responsabilidad hereditaria(Véase Deuda.)

ReversiónAl ascendiente de los bienes no tronca-

les donados al descendiente, cuandoéste fallezca sin posterioridad, 91.

Al donante de los bienes donados concarga de alimentos, 92.

De los bienes al instituyente, en casos depremoriencia del instituido en pactosucesorio sin descendencia, 83.2.

RevocaciónDel testamento mancomunado, 51 y 52.Prohibición de revocar el testamento del

comitente impuesta al comisario, sal-vo autorización expresa, 37.

Revocación y poder testatorio, 46 y 47.

Revocación y pactos sucesorios, 79.

S

Saca foral y demás derechos de adquisi-ción preferenteArrendatarios

Derecho de adquisición preferentecon prevalencia sobre el de los co-laterales, 126.2.

Foru-komunikaziopeko ondasun tronka-lekoak gordetzea, 86.1.

Hedatzea, 89.Gordetzailearen ahalmenak, gordetakoa-

ren hartzaileen artean ondorengoaizendatzeko, 90.

Lerro-erreserba, 84.Tronkaleko onibarrak, 85 eta 86.1.Alargun-erreserba, 88.Ezkontzako seme-alaba edo ondorengoak

oinordeko izatea, ezkontzagatik, ho-rren aurretik zein ostean, emandakoondasunetan, 87.

Jaraunspeneko erantzukizuna(Ikus Zorra.)

ItzultzeaAurrekoari itzultzea ondorengoari eman-

dako ondasun ez-tronkalak, ondoren-go hori umerik izan gabe hiltzen de-nean, 91.

Emaileari itzultzea, mantenu-beharrazemandako ondasunak, 92.

Izendatzaileari ondasunak itzultzea, oi-nordetza-itunean izendatutakoa on-dorengorik utzi gabe hiltzen denean,83.2.

Ezeztea/ezereztea/ezeztatzeaElkarrekiko testamentua, 51 eta 52.Eskuordekoari jarritako debekua, eskuor-

detzailearen testamentua ezerezteko,salbu eta baimena berariaz eman de-nean, 37.

Ezeztu/ezeztatzea eta testamentu-po-derea, 46 eta 47.

Ezeztatzea eta oinordetza itunak, 79.

Saka-eskubidea eta lehentasunez eskura-tzeko gainerako eskubideakErrentariaren eskubideak

Lehentasunez eskuratzeko eskubideaklehentasuna izatea, alboko seni-deenaren aurretik, 126.2.

FORU-LEGE ZIBILAK

173© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 174: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Derecho de acceso a la propiedad delarrendatario, 126.2.

Derechos de adquicisión preferente,tratándose de la enajenación deun caserío, 115.

Fincas en territorio foral, no sometidas aderecho preferente de adquisición

Radicadas en suelo urbano, o que de-ban se urbanizadas de acuerdo conPlan que se halle vigente, 114.1eta DA.

Excepción, edificio singular en suconjunto, 114.2.

LlamamientosAcuerdo por unanimidad entre el ena-

jenante y los parientes tronquerosque comparecieron legalmente alllamamiento para la enajenaciónde la finca a un tercero, 121.

Edictos, 116 a 122.Consignación en acta notarial del

llamamiento, 116.5.Contenido de los edictos, 116.3.

Modos de realizar los edictos,116.4.

Publicidad, 116.4.Consignación del llamamiento foral

en la escritura de enajenación yen la inscripción, 122.

Comparecencia ante notario, 117.Ejecución hipotecaria y apremio, en

relación con el derecho de adqui-sición preferente, 124.1.

Fianza, 117 y 119.Libre enajenación del bien. No pre-

sentación o no consecución de suderecho por ningún pariente tron-quero, 120.

Obligación de los llamamientos, 116.1.Peritos, 118.1.Plazos, 116.5, 117, 118.1, 119.2, 120

eta 121.Precio, 118.Tasación por perito, 118.

Permuta, 125.

Errentariak jabe izatera heltzeko dueneskubidea, 126.2.

Lehentasunez eskuratzeko eskubideak,inorendutakoa baserria denean,115.

Lurralde foruduneko funtsak, lehentasu-nez eskuratzeko eskubidearen menpeez daudenakHirilurrean daudenak, edo indarreko

hirigintza-planen arauera hirilurizango direnak, 114.1 eta EG.

Salbuespena, osotasunean bereziaden famili-etxea, 114.2.

DeiakInorentzaileak eta deira legez agertu-

tako tronkalekoek ahobatez era-bakitzea, funtsa beste norbaitiinorentzeko, 121.

Iragarpen-agiria, 116.etik 122. era.Deia eskribau-agiriz adieraztea,

116.5.Iragarpen-agirian jaso behar dena,

116.3.Iragarpen-agiriak egiteko mo-

duak, 116.4.Zabalkundea, 116.4.

Inorentzeko eskribau-eskrituran etalerrokapenean, foru-deia jartzea,122.

Eskribauarengana jotzea, 117.Bahitura bidezko zor-ordainketa eta

premia, lehentasunez eskuratze-ko eskubideari begira, 124.1.

Bermea, 117 eta 119.Ondasuna inorentzeko askatasuna.

Tronkaleko seniderik ez agertzeaedo batek ere bere eskubidea ezerabiltzea, 120.

Deia egiteko beharra, 116.1.Adituak, 118.1.Epeak, 116.5, 117, 118.1, 119.2, 120

eta 121.Salneurria, 118.Adituek egindako neurketa, 118.

Trukea, 125.

LEYES CIVILES FORALES

174 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 175: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Pluralidad de fincas, 115.Prelación entre los parientes, 113.Preferencia de estos derechos de adqui-

sición preferente, frente a cualquierotro de naturaleza análoga, 127.

Renuncia al derecho de adquisición pre-ferente, 112.3 y 117.2.

Saca foral: enajenación sin llamamien-tosConsignación de precio, 123.2.

Comprador y preferencia sobre elprecio, 123.2.

Ejecución hipotecaria y apremio enrelación con la saca foral, 124.2.

Nulidad de la enajenación, 123.1.Responsabilidad por daños y perjucios

reclamada por el comprador, 123.3.Plazo, 123.1 in fine.Supuestos, 112 y 125.Titulares del derecho de adquisición

preferente, 112.1, 20 y 113.Trámites, 123.1.

SeparaciónSeparación en relación con los derechos

sucesorios del cónyuge viudo, 59.Separación y comunicación foral, 95.2,

109 y 111.Separación y pactos sucesorios, 79.5.Extinción del poder testatorio, 48.3.

Servidumbre de pasoObras de afirmado de paso, 130.Obras de anchura de servidumbre de paso,

129.Modos de adquisición, 128 eta DT.4.ª.Posesión de servidumbre de paso con

anterioridad a la entrada en vigor dela ley, DT.4.ª.

SucesiónAbintestato

Hijos en primer lugar, 67.Ascendientes, a falta de los anteriores,

68.Cónyuge viudo, 69.Colaterales, 70.

Funts aniztasuna, 115.Senideen arteko hurrenkera, 113.Lehentasunez eskuratzeko eskubideek

lehentasuna izatea, antzeko izaera-dun beste edozeinek baino, 127.

Lehentasunez eskuratzeko eskubideariuko egitea, 112.3 eta 117.2.

Saka-eskubidea: deirik gabe inorentzea

Salneurria gordekizun ematea,123.2.

Eroslea eta salneurriaren gaineko le-hentasuna, 123.2.

Bahitura bidezko zor-ordainketa etapremia, saka-eskubideari begira,124.2.

Inorentzea bertan behera uztea, 123.1.Erosleak erreklamatzea kalteei bu-

ruzko erantzukizuna, 123.3.Epea, 123.1 in fine.Kasuak, 112 eta 125.Lehentasunez eskuratzeko eskubidea

dutenak, 112.1, 20 eta 113. Urratsak, 123.1.

BanantzeaBanantzea, alargunak oinordeko izateko

dituen eskubideei begira, 59.Banantzea eta foru-komunikazioa, 95.2,

109 eta 111.Banantzea eta oinordetza-itunak, 79.5.Testamentu-poderea iraungitzea, 48.3.

Bide-zorraBide-zoruko lanak, 130.Bide-zorraren zabalera handitzeko lanak,

129.Eskuratzeko moduak, 128 eta 4. AE.Lege hau indarrean jarri aurretik hasita-

ko bide-erabilpena, 4. AE.

OinordetzaTestamenturik gabeko oinordetza

Seme-alabak lehenengo eta behin, 67.Aurrekoak, ondorengorik ez badago,

68.Alarguna, 69.Alboko senideak, 70.

FORU-LEGE ZIBILAK

175© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 176: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Diputación Foral del Territorio Histó-rico correspondiente a la vecindaddel causante, 73.

Aceptación de la herencia y comunica-ción foral, 103 y 107.

Contractual(Véase Pacto sucesorio.)

Delación y designación de sucesor, 27.Designación genérica de «parientes tron-

queros» en sucesiones, 28.Deudas del causante y responsabilidad,

63.Disposiciones comunes a las distintas

formas de suceder(Véase Reserva y Reversión.)

ForzosaApartamiento, 54, 57.2, 62.1 in fine

y 62.3.Apartamiento realizado en capitula-

ciones matrimoniales, pactos suce-sorios y escritura de donación, 65.

Apartamiento y derecho de represen-tación, 54.3.

Efectos del apartamiento en donacio-nes, 62.1 in fine y 62.3.

Forma de apartamiento de descen-dientes y ascendientes, 54.2.

Forma de apartamiento de colatera-les. Apartamiento tácito, 57.2.

(Véase Legítima.)Testada

Regulación, 29 a 52.Formas de testar, 29.Intervención de testigos en testamen-

to notarial, 30.Legado al cónyuge del usufructo uni-

versal, 58 in fine, 60.3 y 61.Representación y administración de

la herencia no aceptada, 40 y 105.

T

TestamentoFormas de testar, 29.Intervención de testigos, 30.

Herritasunari dagokion LurraldekoForu Aldundia, 73.

Jaraunspena onartzea eta foru-komu-nikazioa, 103 eta 107.

Itun-bidezkoa(Ikus Oinordetza-ituna.)

Deia eta oinordekoa izendatzea, 27.«Tronkaleko senideak» esatea besterik

gabe oinordetzaren arloan, 28.Oinordetzailearen zorrak eta erantzu-

kizuna, 63.Oinordetzeko erei buruzko baterako era-

bakiak(Ikus Gordekizuna eta Itzultzea.)

DerrigorrezkoaBazterketa, 54, 57.2, 62.1 in fine eta

62.3.Ezkontza-hitzarmenetan, oinordetza-

itunetan eta dohaintza-eskriture-tan egindako bazterketa, 65.

Bazterketa eta ordezkotza-eskubi-dea, 54.3.

Dohaintzetan egindako bazterketarenondorioak, 62.1 in fine eta 62.3.

Ondorengoak eta aurrekoak bazter-tzeko modua, 54.2.

Alboko senideak baztertzeko modua.Isilbidezko bazterketa, 57.2.

(Ikus Senipartea.)Testamentuzkoa/testamentu bidezkoa

Arauketa, 29.etik 52.era.Testamentu egiteko moduak, 29.Lekukoen beharra, eskribau aurrean

egindako testamentuan, 30.Ondasun guztien gozamena ezkonti-

deari uztea, 58 in fine, 60.3 eta 61.Onartu gabeko jarauntsiaren/jarauns-

penaren administrazioa eta ordez-kotza, 40 eta 105.

TestamentuaTestamentu egiteko moduak, 29.Lekukoen beharra, 30.

LEYES CIVILES FORALES

176 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 177: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Testamento «hil-buruko»Forma oral o escrita, 31.1.Periodo de adveración, 31.2 y 31.3.Periodo de validez, 31.2.Protocolización notarial, 31.4.Regulación, 31.Supuesto de aplicación, 31.1.Testigos, 31.1.

Testamento mancomunado o de herman-dadConcepto, 49.Forma, 50.Irrevocabilidad, 52.Otorgantes, 49.Regulación, 49 a 52.Revocación o modificación realizada con-

juntamente por ambos cónyuges, 50.Revocación unilateral, 51.Vizcaínos no aforados, 13.

Testamento por comisarioRegulación, 32 a 48.Vizcaínos no aforados, 13.Poder testatorio

Alkar-poderoso, 33 in fine.Capacidad requerida al comisario y

al sucesor, 34.Carácter del cargo, 39.Cálculo de la legítima y valoración

de los bienes cuando hay podertestatorio, 64.

Causas de extinción del poder testa-torio, 48.

Contenido del poder, 32 y 35.Facultad del comisario de adjudicarse

a sí mismo bienes del comitente,38.

Facultad del cónyuge comisario deadjudicarse la mitad de todos ycada uno de los bienes en la diso-lución de la comunicación foral,106.1.

Facultad de designar albacea y con-tador-partidor, 39.2.

Instrucciones del comitente, 35.

«Hil-buruko» testamentuaAhoz edo idatziz, 31.1.Egiaztearazteko epea, 31.2 eta 31.3.Baliozkoa izateko epea, 31.2.Eskribau-liburuan jasoeraztea, 31.4.Arauketa, 31.Ezarpen-kasua, 31.1.Lekukoak, 31.1.

Ermandadeko edo elkarrekiko testamen-tuaKontzeptua, 49.Forma, 50.Ezeztatzeko ezintasuna, 52.Testamentu-egileak, 49.Arauketa, 49.etik 52.era.Senar-emazteek, biek batera, elkarrekiko

testamentua ezeztatu edo aldatzea, 50.Senar-emazteetariko batek ezeztatzea, 51.Bizkaitar forugabeak, 13.

Eskuorde-bidezko testamentuaArauketa, 32.etik 48.era.Bizkaitar forugabeak, 13.Testamenturako poderea/testamentua egi-

teko poderea/testamentu-podereaAlkar-poderosoa, 33 in fineEskuordekoak eta oinordekoak izan

behar duten gaitasuna, 34.Arduraren izaera, 39.Senipartea zehaztea eta ondasunen

balioa ateratzea, testamentu-po-derea dagoenean, 64.

Testamentu-poderea iraungitzekoarrazoiak, 48.

Poderearen edukia, 32 eta 35.Eskuordekoaren ahalmena, eskuor-

detzaileak eman diezaizkion on-dasunak beretzat hartzeko, 38.

Alargun eskuordekoaren ahalmena,ondasun guzti-guztien erdia bereburuari esleitzeko, foru-komuni-kazioa desegitean, 106.1.

Albazea eta kontulari-banatzailea izen-datzeko ahalmena, 39.2.

Eskuordetzaileak emandako jarraibi-deak, 35.

FORU-LEGE ZIBILAK

177© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 178: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Inventario a realizar por el comisario,36.

Modo de otorgamiento del poder tes-tatorio o nombramiento de comi-sario, 33.

Modos de ejercicio del poder. Man-comunidad. Adopción de acuer-dos, 43.

Plazo de ejercicio establecido por elcomitente, 44.1.

Plazo legal subsidiario, 44.2 y DT 2.ª.

Obligación de prestar alimentos, 41.Obligación de promover la tutela y

curatela, 42.Prohibición de revocar el testamento

del comitente impuesta al comi-sario, salvo autorización expresa,37.

Representación y administración dela herencia no aceptada, 40 y 105.

Acto en ejercicio del poder: Testamentopor comisarioModos de ejercitar el poder testato-

rio, 46.1.Testamento propio del comisario,

46.2.Unidad o pluralidad de actos en ejer-

cicio del poder, 45 y DT.2.ª.

Irrevocabilidad del ejercicio del po-der como norma general, 47.

Revocabilidad del ejercicio del poder realizado en testamento del comisario, 46 in fine.

TestigoIntervención de testigos en testamento

notarial, 30.Testigos en el testamento hil-buruko, 31.1.

TroncalidadAdopción y parentesco troncal, 20 in fine.

Bien raíz(Véase Bien.)

Eskuordekoak egin beharreko inben-tarioa, 36.

Testamenturako poderea ematekoedota eskuordekoak izendatze-ko forma, 33.

Poderea gauzatzeko modua. Amanko-munitatea. Erabakiak hartzea, 43.

Eskuordetzaileak poderea gauzatze-ko ezarri duen epea, 44.1.

Legezko epe sorospidezkoa, 44.2 eta2. AE.

Mantenua emateko beharra, 41.Tutoretza edo kuradoretza jartzeko

beharra, 42.Eskuordekoari jarritako debekua, es-

kuordetzailearen testamentua eze-rezteko, salbu eta baimena bera-riaz eman denean, 37.

Onartu gabeko jarauntsiaren/jarauns-penaren administrazioa eta or-dezkotza, 40 eta 105.

Poderea gauzatzeko ekintza: Eskuorde-bidezko testamentuaTestamentu-poderea gauzatzeko mo-

duak, 46.1.Eskuordekoaren beraren testamen-

tua, 46.2.Poderea ekintza bakarrean zein bat

baino gehiagotan gauzatzea, 45eta 2. AE.

Poderearen erabiltzea ezezteko ezin-tasuna, arau orokor gisa, 47.

Poderearen erabiltzea ezeztatu ahalizatea, podere hori eskuordekoa-ren testamentuan erabili denean,46 in fine.

LekukoaLekukoen beharra, eskribau aurrean egin-

dako testamentuan, 30.Lekukoak hil-buruko testamentuan, 31.1.

TronkalaOrdekoak eta tronkaleko senideak, 20 in

fine.Onibarra

(Ikus Ondasuna.)

LEYES CIVILES FORALES

178 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 179: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Bien troncal(Véase Bien.)

Comunicación foral y troncalidad, 108.Disposición a título gratuito de bienes

troncales por quien no sea vizcaínoaforado, 25.

Límites en la disposición de bienes raí-ces, 17.2.

Nulidad de pleno derecho de las disposi-ciones a título gratuito de bienes tron-cales, 24.

Parientes tronqueros, 18, 20 y 21.Permuta de bienes troncales, 22.3.Régimen económico matrimonial y

troncalidad, 93.3.Reservas troncales de bienes raíces, 86,

85 y 20.3.Sanción en la disposición de bienes tron-

cales con ataque a los derechos de losparientes tronqueros, 17.3, 24 y 123.

Transmisión a título gratuito de caserío,26.

Troncalidad y sus efectos, 17 a 26.

Tutela y curatelaTutela o curatela a promover por el co-

misario, 42.

U

UsufructoDel cónyuge viudo

(Véase Cónyuge viudo.)

V

Vecindad civilNorma de conflicto, 16.1.Presunciones, 14.2.Vecindad civil y documentos públicos,

14.1.

Tronkaleko ondasuna(Ikus Ondasuna.)

Foru-komunikazioa eta tronkala, 108.Bizkaitar forugabeak tronkaleko onda-

sunak dohain eskualdatzea, 25.

Onibarrak erabiltzeko mugak, 17.2.

Berez lege-baliogabekoak izatea tronka-leko ondasunak dohain eskualdatze-ko ekintzak, 24.

Tronkaleko senideak, 18, 20 eta 21.Tronkaleko ondasunen trukea, 22.3.Ezkontzaren ondasunen jaurpidea eta

tronkala, 93.3.Onibarrei buruzko gordekizun tronkale-

koak, 86, 85 eta 20.3.Tronkaleko ondasunei buruzko eraba-

kiak zehatzea, horiek kalte egitendietenean tronkaleko senideen esku-bideei, 17.3, 24 eta 123.

Baserria dohain eskualdatzea, 26.

Tronkala eta horren ondorioak, 17.etik26.era.

Tutoretza eta kuradoretzaEskuordekoak duen beharra, tutoretza

edo kuradotza jartzeko, 42.

GozamenaAlargunaren gozamena

(Ikus Alarguna.)

Herritasun zibilaGatazka-araua, 16.1.Presuntzioak, 14.2.Herritasun zibila eta eskribau-agiriak,

14.1.

FORU-LEGE ZIBILAK

179© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 180: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Vecindad civil y sometimiento de villasal Fuero Civil, 11.1.

Vecindad civil, y derechos y obligacio-nes derivados de la troncalidad, 23.

Vizcaíno aforado, 12.2.Vizcaíno no aforado, 13.

FUERO CIVIL DE GIPUZKOA

Alimentos, 158.

Ámbito de aplicaciónFuncional, 150, 151 y 152.Personal, 149.Territorial, 148.

CaseríoConcepto, 151.Computación para el cálculo de las legí-

timas, 154.2, 154.3, 154.4, 154.5,156, 157 y 163.

Disposición en favor de un heredero for-zoso o varios en proindivisión, com-prendidos en los dos primeros núme-ros del artículo 807 del Código civil

Disposición mediante pacto suceso-rio con transmisión de presente,162.4.

Imposibilidad de alterar el destino,162.1, 162.2 y 162.3.

Imposibilidad de solicitar la divisiónde la comunidad, 162.1, 162.2 y162.3.

Limitaciones y cargas, 161.Sucesión con exclusión de cualesquie-

ra otras personas, 154.1.Donación

En favor de los herederos forzososcomprendidos en los dos prime-ros números del artículo 807 delCódigo civil, 155.

Inoficiosidad, 163.Ordenación

Ordenación mediante pactos suceso-rios, 179 a 188.

Herritasun zibila eta hiriak Foru Zibila-ren menpe egotea, 11.1.

Herritasun zibila, eta tronkalak ematendituen eskubide eta beharrak, 23.

Bizkaitar foruduna, 12.2.Bizkaitar forugabea, 13.

GIPUZKOAKO FORU ZIBILA

Mantenua, 158

Aplikazio eremuaXede eremua, 150, 151 eta 152.Pertsona eremua, 149.Lurralde eremua, 148.

BaserriaKontzeptua, 151.Senipartearen konputoa, 154.2, 154.3,

154.4, 154.5, 156, 157, 158, 159,162, 163 eta 164.

Kode Zibileko 807. ataleko aurrenekobi zenbakietan aipatzen diren nahi-taezko jaraunsleren baten edo, zatitugabe, batzuen alde egindako xeda-penaOinordetzako itunaren bidez xeda-

tzea, presenteko eskualdaketaeginez, 162.4.

Lehengo jarduerari eutsi beharra,162.1, 162.2 eta 162.3.

Erkidegoaren zatiketa eskatzeko ezin-tasuna, 162.1, 162.2 eta 162.3.

Muga eta kargak, 161.Baserriaren oinordeko bakarrak, 154.1.

DohaintzaKode Zibilaren 807. ataleko aurrene-

ko bi zenbakietan aipatzen dirennahitaezko jaraunsleetako batenedo batzuen alde, 155.

Ezofizosotasuna, 163.Ordenazioa

Oinordetzako/oinordekotzako ituna-ren bidez, 179.etik 188.era.

LEYES CIVILES FORALES

180 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 181: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ordenación mediante testamento man-comunado, 172 a 178.

Ordenación por comisario, 164 a 171.Ordenación sucesoria y sus limita-

ciones, 153 a 163.Vigencia de las costumbres civiles,

147.1.Transmisión en general, 150.Transmisión a título gratuito, 152.Transmisión mortis causa, 147.2.

Comisario(Véase Poder testatorio.)

CostumbreInvestigación, modificación y desarrollo,

DA 3.Vigencia, 147.1.

Derecho de habitación, 159 y 160.

Libertad de disposición mortis causaLimitaciones, 153.

Ondazilegi, 151.

Pacto sucesorioAdmisibilidad, 179.Comunidad de vida, 188.Donación mortis causa del caserío y sus

pertenecidos, 180.2.Forma, 179.Ineficacia de las disposiciones testamenta-

rias anteriores, 183.Modificación e ineficacia de la desig-

nación realizada en pacto sucesorio,184.

Resolución de la designación, 186 y 187.Revocación de la designación, 185 y 187.Revocación o modificación del testa-

mento mancomunado, 175.Transmisión de presente, 164.2, 180.1 y

181.Transmisión diferida al momento de la

muerte, 180.1 y 182.

Poder testatorioAdministración del caudal, hasta la acep-

tación de la herencia, 168.

Elkarrekiko testamentuaren bidez,172.etik 178.era.

Komisario bidez, 164.etik 171.era.Oinordetzaren ordenazioa eta horren

mugak, 153.etik 163.era.Ohitura zibilen indarra, 147.1.

Eskualdaketa orokorrean, 150.Doako eskualdaketa, 152.Mortis causa eskualdaketa, 147.2.

Komisarioa(Ikus Testamenturako ahalordea.)

OhituraIkertu, aldatu eta garatzea, 3. EG.

Indarra, 147.1.

Bertan bizitzen jarraitzeko eskubidea,159 eta 160.

Heriotzako kausaz xedatzeko askatasunaMugak, 153.

Ondazilegia, 151.

Oinordetzako/oinordekotzako itunaOnargarritasuna, 179.Elkarbizitza, 188.Baserriaren eta hari lotutako ondasunen

mortis causa-ko dohaintza, 180.2.Forma, 179.Testamentuz aurretik emandako xedape-

nak eraginik gabe geratzea, 183.Oinordekotza itunaren bidez egindako

izendapena aldatu edo eraginik gabeuztea, 184.

Izendapena indargabetzea, 186 eta 187.Izendapena errebokatzea, 185 eta 187.Elkarrekiko testamentua errebokatu edo

aldatzea, 175.Presenteko eskualdaketa, 162.4, 180.1

eta 181.Eskualdaketa geroratzea, izendatzailea

hiltzen den unerarte, 180.1 eta 182.

Testamenturako ahalordeaOndasuntza administratzea, jaraunspena

onartu arte, 168.

FORU-LEGE ZIBILAK

181© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 182: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Contenido del cargo, 166.Cónyuge comisario, 164.Designación de sucesor o sucesores por

parte del comisario, 170.1.Extinción del poder testatorio, 171.

Forma del nombramiento, 165.Irrevocabilidad de la ordenación realiza-

da por el comisario, 170.2.Plazo para ejercitar el poder, 169.Realización de inventario, 167.Supuestos para la validez del nombra-

miento de comisario, 164.2 y 164.3.

Testamento mancomunadoConcepto, 172.1.Disposición de bienes por parte del comi-

sario, 178.Forma, 173.Ineficacia derivada de las sentencias de

nulidad, divorcio y separación, 174.

Posibilidad de utilizarlo, 150 y 172.2.Revocación o modificación

Pacto sucesorio posterior, 183.Realizada por ambos otorgantes, 175.1.Realizada por uno de los cónyuges

al fallecimiento del otro, 177.Unilateral en vida de ambos cónyu-

ges, 175.2 y 176.

Vecindad civilConcepto de guipuzcoano, 149.Posibilidad de servirse de los instrumen-

tos forales, 150.

PAREJAS DE HECHO

Acogimiento de menores, 7.Adopción, 8.Causas de extinción, 18.Cláusulas generales, 6.Concepto y ámbito de aplicación, 2. Constitución y acreditación, 3.Efectos y obligaciones derivados de la ex-

tinción, 19.

Eginkizunak betetzea, 166.Ezkontide komisarioa, 164.Komisarioak oinordea edo oinordeak

izendatzea, 170.1.Testamenturako ahalordea iraungitzea,

171.Izendapena egiteko forma, 165.Komisarioak egindako ordenazioa erre-

bokaezina izatea, 170.2.Ahalordea burutzeko epea, 169.Inbentarioa egitea, 167.Komisarioa izendatzeko egoerak, 164.2

eta 164.3.

Elkarrekiko testamentuaKontzeptua, 172.1.Komisarioak ondasunak xedatzea, 178.

Forma, 173.Eragin eza, ezkontza deusezteko, dibor-

tziatu edo banantzeko epaien ondo-rioz, 174.

Erabiltzeko aukera, 150 eta 172.2.Errebokatu edo aldatzea

Geroko oinordekotza ituna, 183.Bi testamentugileek egindakoa, 175.1.Ezkontide bat hiltzen denean, besteak

egindakoa, 177.Batek bakarrik egindakoa, bi-biok

bizirik daudenean, 175.2 eta 176.

Auzotartasun zibilaGipuzkoar izatea, 149.Foru baliabideak erabili ahal izatea, 150.

IZATEZKO BIKOTEAK

Adingabeak familian hartzea, 7.Adopzioa, 8.Bikotea amaitzeko arrazoiak, 18.Klausula orokorrak, 6.Kontzeptua eta aplikazio-eremua, 2.Eraketa eta egiaztapena, 3.Bikotea amaitzeak dituen ondorio eta bete-

beharrak, 19.

LEYES CIVILES FORALES

182 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 183: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Mediación, 12.Principio de no discriminación, 1.Régimen de función pública, 11.Régimen fiscal, 10.Régimen laboral y de la Seguridad Social,

17.Régimen sucesorio, 9.Régimen penitenciario, 16.Registro de Parejas de Hecho, 4.Regulación de la relación y régimen econó-

mico, 5.Residencias para personas mayores, 14.Servicios sanitarios, 13.Trámites administrativos post mortem, 15.

(Véase Anexo, letra B)

Bitartekaritza, 12.Bereizkeriarik ez egiteko printzipioa, 1.Funtzio publikoko erregimena, 11.Zerga- erregimena, 10.Laneko eta Gizarte Segurantzako erregime-

na, 17.Oinordetza-erregimena, 9.Espetxeetako erregimena, 16.Izatezko Bikoteen Erregistroa, 4.Bikotearen harremana eta ekonomia-erregi-

mena arautzea, 5.Zaharrentzako egoitzak, 14.Osasun-zerbitzuak, 13.Post mortem administrazio-izapideak, 15.

(Ikus Eranskinaren B letra)

FORU-LEGE ZIBILAK

183© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 184: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 185: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

EUSKARA-GAZTELANIA

ATARIKO IDAZPURUA

Foru-Zuzenbidearen iturburuakAskatasun zibilaren oinarria, 4.Epaigintza, 2.Iturburuak zeintzuk diren, 1.Legea, 1.1.Ohitura, 1.2.Zuzenbide osagarria, 3.Zuzenbide-oinarri orokorrak, 1.1, 3.2

eta 4.

ARABAKO FORU ZIBILA

Aiarako Forua

Ezarpen-eremuaLurralde-eremua, 131 eta 132.

Aiarako Foruaren menpeko udale-rriak eta herriak, 131.

Udalerri forudun bati udalerri foru-gabeen bat batzea, 132.1.

Udalerri forudunetakoren batek bategitea udalerri forugaberen bate-kin, 132.3.

Udalerri forugabe bati udalerri foru-dunen bat batzea, 132.2.

Pertsona-eremua, 133.

Herritasun zibilaHerritasun zibila, pertsonaren lotura gune

bezala, 133.1.Herritasun zibila zehaztea, Zuzenbide

arruntaren arauak ezarriz, 133.2.

OinordetzaDerrigorrezkoa

Aipatu gabe uztea, 137.etik 139.era.Bazterketa, 134.1, 135, 136, 138 eta

139.Bazterketa motak, 135.Baztertutako ondorengoaren ondo-

rengoak, 139.

CASTELLANO-EUSKERA

TÍTULO PRELIMINAR

Fuentes del Derecho ForalPrincipio de libertad civil, 4.Jurisprudencia, 2.Determinación de las fuentes, 1.Ley, 1.1.Costumbre, 1.2.Derecho supletorio, 3.Principios generales de derecho, 1.1, 3.2

y 4.

FUERO CIVIL DE ÁLAVA

Fuero de Ayala

Ámbito de aplicaciónTerritorial, 131 y 132.

Términos municipales y poblacionesacogidas al Fuero de Ayala, 131.

Incorporación de municipio no afo-rado a uno aforado, 132.1.

Fusión de municipio aforado con noaforado, 132.3.

Incorporación de municipio aforadoa uno no aforado, 132.2.

Personal, 133.

Vecindad civilVecindad civil como punto de conexión

personal, 133.1.Determinación con aplicación de las

normas de Derecho común, 133.2.

SucesiónForzosa

Preterición, 137 a 139.Apartamiento, 134.1, 135, 136, 138,

139.Tipos de apartamiento, 135.Descendientes de descendiente apar-

tado, 139.

FORU-LEGE ZIBILAK

185© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 186: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Derrigorrezko oinordekoak, 134.2.Nahigabe aipaturik gabeko derrigo-

rrezko oinordekoa, 137.Ondasunak askatasun osoz erabil-

tzea, 134.1.Ondorengo guztiak aipatu gabe uz-

tea, 138.Ondorengoetakoren bat aipatu gabe

uztea, 138 in fine.Podere osoko gozamena eta bazter-

keta, 143.Senipartea eta senipartedunak, 137.etik

139.era.Senipartedunak aipatu gabe uztea, 136.

Podere osoko gozamenaBazterketa eta podere osoko goza-

mena, 143.Bermea, 145.Definizioa, 140.Gozamen-jartzaileak ezarritako arau-

keta, 141.Gozamendunak lege-aginduz dituen

ahalmenak, 140.Gozamendunaren zorpeak, 144.Podere osoko gozamenaren ezauga-

rriak, 142.Podere osoko gozamendunak hartu-

tako erabakien jasotzaileak, 140eta 141.

Laudio eta Aramaion ezarri beharreko Foru-Zuzenbide Zibila

Ezarri beharreko Zuzenbide Zibila, 146.1.Lurraldea, 146.1.Pertsona-eremua, 146.2.

BIZKAIKO FORU ZIBILA

A

AlargunaAlargunak baserriaren gaineko gozame-

na izatea, 110.

Herederos forzosos, 134.2.Preterición no intencional de herede-

ro forzoso, 137.Libre disposición de los bienes, 134.1.

Preterición que afecte a todos losdescendientes, 138.

Preterición que afecte a alguno delos descendientes, 138 in fine.

Usufructo poderoso y apartamiento,143.

Legítima y legitimarios, 137 a 139.

Preterición de los legitimarios, 136.Usufructo poderoso

Apartamiento y usufructo poderoso,143.

Fianza, 145.Definición, 140.Regulación por el otorgante del usu-

fructo, 141.Facultades del usufructuario legal-

mente establecidas, 140.Cargas del usufructuario, 144.Carácteres del usufructo poderoso,

142.Destinatarios de las disposiciones

realizadas por el usufructario po-deroso, 140 y 141.

Derecho civil foral aplicable en Llodio y Aramaio

Derecho civil aplicable, 146.1.Territorio, 146.1.Ámbito personal, 146.2.

FUERO CIVIL DE BIZKAIA

Cónyuge viudoUsufructo del cónyuge viudo sobre el

caserío, 110.

LEYES CIVILES FORALES

186 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 187: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ezkontide eskuordekoak ondasuntza guz-tiaren gainean duen gozamena, 105.2eta 3. AE.

Gozamen eskubidea ezereztea, 58.5 eta59.

Gozamena eskudiruko kapital baten tru-ke aldatzea, 58.4.

Gozamenpeko ondasunak, 58.Senipartea, 58 y 59.Ondasun guztien gozamena ezkontideari

uztea, 61.

Albazea eta kontulari-banatzaileaEskuordekoak izendaturiko albazea eta

kontulari-banatzailea, 39.2.

EzezteaEzeztea eta testamentu-poderea, 47.

EzerezteaEskuordekoari jarritako debekua, eskuor-

detzailearen testamentua ezerezteko,salbu eta baimena berariaz eman de-nean, 37.

EzeztatzeaEzeztatzea eta testamentu-poderea, 46. Ezeztatzea eta oinordetza itunak, 79.Elkarrekiko testamentua, 51 eta 52.

Alkar-poderosoaAlkar-poderosoa, 33 in fine.

B

BanantzeaBanantzea eta foru-komunikazioa, 95.2,

109 eta 111.Banantzea, alargunak oinordeko izateko

dituen eskubideei begira, 59.Banantzea eta oinordetza-itunak, 79.5.Testamentu-poderea iraungitzea, 48.3.

BaserriaDohain eskualdatzea, 26.Lehentasunez eskuratzeko eskubidea, 115.

Bazterketa(Ikus Oinordetza derrigorrezkoa.)

Usufructo del cónyuge comisario sobreel caudal, 105.2 y DT 3.ª.

Extinción del derecho de usufructo, 58.5,59.

Conmutación del usufructo por un capi-tal en efectivo, 58.4.

Bienes sobre los que recae el usufructo, 58.Legítima, 58 y 59.Legado al cónyuge del usufructo univer-

sal, 61.

Albacea y contador partidorAlbacea y contador-partidor designado

por el comisario, 39.2.

RevocaciónRevocación y poder testatorio, 47.

RevocaciónProhibición de revocar el testamento del

comitente impuesta al comisario, sal-vo autorización expresa, 37.

RevocaciónRevocación y poder testatorio, 46.Revocación y pactos sucesorios, 79.Del testamento mancomunado, 51 y 52.

Alkar-poderosoAlkar-poderoso, 33 in fine.

SeparaciónSeparación y comunicación foral, 95.2,

109 y 111.Separación en relación con los derechos

sucesorios del cónyuge viudo, 59.Separación y pactos sucesorios, 79.5.Extinción del poder testatorio, 48.3.

CaseríoTransmisión a título gratuito, 26.Derecho de adquisición preferente, 115.

Apartamiento(Véase Sucesión forzosa.)

FORU-LEGE ZIBILAK

187© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 188: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

BermeaBermea eta alargun eskuordeko goza-

menduna, 105.2.Bermeak eta lehentasunez eskuratzeko

eskubideak, 117 eta 119.

Bide-zorraBide-zorraren zabalera handitzeko la-

nak, 129.Bide-zoruko lanak, 130.Eskuratzeko moduak, 128 eta 4. AE.Lege hau indarrean jarri aurretik hasita-

ko bide-erabilpena, 4. AE.

D

DibortzioaDibortzioa eta foru-komunikazioa, 95.2,

109 eta 111.Dibortzioa, alargunak oinordeko izateko

dituen eskubideei begira, 59.Dibortzioa eta oinordetza-itunak, 79.5.Testamentu-poderea iraungitzea, 48.3.

E

Epaileak egiaztaerazteaHil-buruko testamentua egiaztaerazteko

epea, 31.2 eta 31.3.

EpeaEpeak eta lehentasunez eskuratzeko es-

kubideak, 116.5, 117, 118.1, 119.2,120, 121 eta 123.1 in fine.

Poderea gauzatzeko epeaEskuordetzaileak ezarritako epea,

44.1.Legezko epe sorospidezkoa, 44.2Poderea iraungitzea, epea bukatzea-

gatik hori gauzatu gabe, 48.1.

Ermandadeko edo elkarrekiko testamentuaArauketa, 49.etik 52.era.Bizkaitar forugabeak, 13.Ezeztatzeko ezintasuna, 52.

FianzaFianza y cónyuge comisario usufructua-

rio, 105.2.Fianzas y derechos de adquisición pre-

ferente, 117 y 119.

Servidumbre de pasoObras de anchura de servidumbre de paso,

129.Obras de afirmado de paso, 130.Modos de adquisición, 128 eta DT.4.ª.Posesión de servidumbre de paso con

anterioridad a la entrada en vigor dela ley, DT.4.ª.

DivorcioDivorcio y comunicación foral, 95.2,

109 y 111.Divorcio en relación con los derechos

sucesorios del cónyuge viudo, 59.Divorcio y pactos sucesorios, 79.5.Extinción del poder testatorio, 48.3.

Adveración judicialPeriodo de adveración del testamento

hil-buruko, 31.2 y 31.3.

PlazoPlazos y derechos de adquisición pre-

ferente, 116.5, 117, 118.1, 119.2,120, 121 y 123.1 in fine.

Plazo de ejercicio del poderPlazo establecido por el comitente,

44.1.Plazo legal subsidiario, 44.2.Extinción por transcurso del plazo

sin ejercicio, 48.1.

Testamento mancomunado o de hermandadRegulación, 49 a 52.Vizcaínos no aforados, 13.Irrevocabilidad, 52.

LEYES CIVILES FORALES

188 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 189: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Forma, 50.Kontzeptua, 49.Senar-emazteek, biek batera, elkarrekiko

testamentua ezeztatu edo aldatzea, 50.Senar-emazteetariko batek ezeztatzea, 51.Testamentu-egileak, 49.

Eskribau-agiriaEuskara erabiltzea, 15.Jaso behar dena, 14.

Eskuorde-bidezko testamentuaArauketa, 32.etik 48.era.Bizkaitar forugabeak, 13.Testamenturako poderea/testamentua egi-

teko poderea/testamentu-podereaAlargun eskuordekoaren ahalmena,

ondasun guzti-guztien erdia bereburuari esleitzeko, foru-komuni-kazioa desegitean, 106.1.

Albazea eta kontulari-banatzaileaizendatzeko ahalmena, 39.2.

Alkar-poderosoa, 33 in fineArduraren izaera, 39.Eskuordekoak egin beharreko inben-

tarioa, 36.Eskuordekoak eta oinordekoak izan

behar duten gaitasuna, 34.Eskuordekoaren ahalmena, eskuor-

detzaileak eman diezaizkion on-dasunak beretzat hartzeko, 38.

Eskuordekoari jarritako debekua, es-kuordetzailearen testamentua eze-rezteko, salbu eta baimena bera-riaz eman denean, 37.

Eskuordetzaileak emandako jarraibi-deak, 35.

Eskuordetzaileak poderea gauzatze-ko ezarri duen epea, 44.1.

Legezko epe sorospidezkoa, 44.2 eta2. AE.

Mantenua emateko beharra, 41.Onartu gabeko jarauntsiaren/jarauns-

penaren administrazioa eta ordez-kotza, 40 eta 105.

Poderea gauzatzeko modua. Aman-komunitatea. Erabakiak hartzea,43.

Forma, 50.Concepto, 49.Revocación o modificación realizada con-

juntamente por ambos cónyuges, 50.Revocación unilateral, 51.Otorgantes, 49.

Documento públicoUtilización del euskera, 15.Contenido necesario, 14.

Testamento por comisarioRegulación, 32 a 48.Vizcaínos no aforados, 13.Poder testatorio

Facultad del cónyuge comisario de ad-judicarse la mitad de todos y cadauno de los bienes en la disoluciónde la comunicación foral, 106.1.

Facultad de designar albacea y con-tador-partidor, 39.2.

Alkar-poderoso, 33 in fine.Carácter del cargo, 39.Inventario a realizar por el comisa-

rio, 36.Capacidad requerida al comisario y

al sucesor, 34.Facultad del comisario de adjudicarse

a sí mismo bienes del comitente,38.

Prohibición de revocar el testamentodel comitente impuesta al comisa-rio, salvo autorización expresa, 37.

Instrucciones del comitente, 35.

Plazo de ejercicio establecido por elcomitente, 44.1.

Plazo legal subsidiario, 44.2 y DT 2.ª.

Obligación de prestar alimentos, 41.Representación y administración de

la herencia no aceptada, 40 y 105.

Modos de ejercicio del poder. Man-comunidad. Adopción de acuer-dos, 43.

FORU-LEGE ZIBILAK

189© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 190: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Poderearen edukia, 32 eta 35.Senipartea zehaztea eta ondasunen

balioa ateratzea, testamentu-po-derea dagoenean, 64.

Testamentu-poderea iraungitze-ko arrazoiak, 48.

Testamenturako poderea ematekoedota eskuordekoak izendatze-ko forma, 33.

Tutoretza edo kuradoretza jartzekobeharra, 42.

Testamenturako poderea gauzatzeko ekin-tza: Eskuorde-bidezko testamentuaEskuordekoaren beraren testamentua,

46.2.Poderea ekintza bakarrean zein bat

baino gehiagotan gauzatzea, 45 eta2. AE.

Poderearen erabiltzea ezeztatu ahalizatea, podere hori eskuordekoa-ren testamentuan erabili denean,46 in fine.

Poderearen erabiltzea ezezteko ezin-tasuna, arau orokor gisa, 47.

Testamentu-poderea gauzatzeko mo-duak, 46.1.

Eskuordekoa(Ikus Eskuorde-bidezko testamentua.)

EuskaraEskribau-agirian erabiltzea, 15.

Ezarpen-eremuaPertsona-eremua, 12.etik 14.era.

Bizkaitar foruduna, 12.2.Bizkaitar forugabea, elkarrekiko tes-

tamentua eta eskuorde-bidezkotestamentua, 13.

Bizkaitar izatea, 12.Bizkaitarrek egindako eskribau-agi-

rietan jaso behar dena, 14.

Herritasun zibilari buruzko presun-tzioak, 14.

Lurralde-eremua, 5.etik 11.era.Administrazioak udaletan egindako

muga-aldaketak, 9.

Contenido del poder, 32 y 35.Cálculo de la legítima y valoración

de los bienes cuando hay podertestatorio, 64.

Causas de extinción del poder testa-torio, 48.

Modo de otorgamiento del poder tes-tatorio o nombramiento de comi-sario, 33.

Obligación de promover la tutela ycuratela, 42.

Acto en ejercicio del poder testatorio:Testamento por comisarioTestamento propio del comisario,

46.2.Unidad o pluralidad de actos en ejer-

cicio del poder, 45 y DT.2.ª.

Revocabilidad del ejercicio del po-der realizado en testamento delcomisario, 46 in fine.

Irrevocabilidad del ejercicio del po-der como norma general, 47.

Modos de ejercitar el poder testato-rio, 46.1.

Comisario(Véase Testamento por comisario.)

EuskeraUtilización en documento público, 15.

Ámbito de aplicaciónPersonal, 12 a 14.

Vizcaíno aforado, 12.2.Vizcaíno no aforado, testamento man-

comunado y por comisario, 13.

Condición de vizcaíno, 12.Contenido necesario de documentos

públicos otorgados por vizcaíno,14.

Presunciones relacionadas con la ve-cindad civil, 14.

Territorial, 5 a 11.Modificaciones administrativas en

los límites de los términos muni-cipales, 9.

LEYES CIVILES FORALES

190 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 191: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Aldibaterako arauak, Foru Zibila hi-rietara hedatzen denean, 11, eta 1eta 2. AE.

Elizatea hiritik banantzea, 9.2.Foru Zibila aukeratzeko bete behar

dena, 10.Hiriak, 6.Hirietako alde forudunak eta foruga-

beak zehaztea, 7, 8 eta EG.Lurralde foruduna, 5.Lurralde forugabekoa, 6 eta 7.Lurralde-eremuaren hedapena, hiriak

aukera eskubidea erabiltzeagatik,10 eta 11.

Ezkontidea(Ikus Foru-komunikazioa.)

Ezkontideari ondasun guztien gozame-na uzteaAlargunari ondasun guztien gozamena

ematea eta senipartearen ukitu-ezina,60.3.

Arauketa, 61.Batera ezinezkoak izatea ezkontideari

ondasun guztien gozamena uztea etaaskatasunez banatzeko zatiaren agin-tza, 61 in fine.

Ezerezteko arrazoiak, 61 eta 58 in fine.

Ezkontzaren ondasunen jaurpideaAldatzea, 93.2.Beste inork eskuratutako eskubideak eta

tronkala, ezkontzaren ondasunen jaur-pidea aldatzean, 93.3.

Gatazka-arauak, ezkontzaren ondasunenjaurpidea zehazteko orduan, 94.

Ituntzeko askatasuna, 93.1.Presuntzioa, 14.(Ikus Foru-komunikazioa.)

F

Foru-komunikazioaAlargun eskuordekoaren ahalmena, on-

dasun guzti-guztien erdia bere bu-ruari esleitzeko, 106.1.

Normas transitorias en caso amplia-ción del Fuero Civil a villa, 11,DT 1.ª y 2.ª.

Desanexión de anteiglesia, 9.2.Requisitos para el acogimiento de

villa a Fuero Civil, 10.Villas, 6.Determinación de zonas aforadas y no

aforadas en las villas, 7, 8 y DA.Territorio aforado, 5.Territorio no aforado, 6 y 7.Ampliación del mismo por ejercicio

de villa del derecho de opción,10 y 11.

Cónyuge(Véase Comunicación foral.)

Legado al cónyuge del usufructo univer-salLegado de usufructo universal al cónyu-

ge viudo e intangibilidad de la legíti-ma, 60.3.

Regulación, 61.Incompatibilidad con el legado de la

parte de libre disposición, 61 in fine.

Causas de extinción, 61 y 58 in fine.

Régimen económico matrimonialModificación, 93.2.Derechos adquiridos por terceros y tron-

calidad en la modificación del régi-men económico matrimonial, 93.3.

Normas de conflicto en la determina-ción del régimen económico matrimo-nial, 94.

Libertad de estipulación, 93.1.Presunción, 14.(Véase Comunicación foral.)

Comunicación foralFacultad del cónyuge comisario de adju-

dicación de la mitad de todos y cadauno de los bienes, 106.1.

FORU-LEGE ZIBILAK

191© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 192: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Alargunari ondasuntzaren administra-zioa eta ordezkotza ematea, 105.

Definizioa, 95.Erkidegoa, testamentu-poderea erabili

arte, 105.Eskuordekoa izatea, 105.Ezkontide eskuordekoak gozamena iza-

tea, ondasuntzaren gainean, 105.Ezkontidearen pentsioa, foru-komunika-

zioa amaitzen denean, ezkontzarenbanantze, baliogabekotze edo dibor-tzio-epaiz, 111.

Ezkontzako zorpeak eta horiek ordain-tzeko modua, 98.

Finkatzea, 96 eta 104.Foru-komunikazioa amaitu/desegin/eza-

batzea, ezkontideetariko bat hiltzea-gatik, bien seme-alabak izan daiteze-nean, 104.etik 108.era.

Foru-komunikazioa amaitzeko arrazoiak,95.Foru-komunikazioa amaitu eta liki-

datzea, ezkontzaren banantze, ba-liogabekotze edo dibortzio-epaiaegoteagatik, 109 eta 111.

Foru-komunikazioa amaitu eta liki-datzea, ezkontzaren ondasunenjaurpidea aldatu izanagatik, 109in fine.

Foru-komunikazioa azkendu eta liki-datzea, ondorengorik izan ez etaezkontideetariko baten heriotza-gatik, 109 eta 110.

Foru-komunikazioa ondasun-erkidegobihurtzea, 104.

Foru-komunikazioan, ondasunak admi-nistratu eta horiei buruz erabakitzeaAdministratzea, 100 eta 101.Erabakitzea, 99.

Foru-komunikaziopeko ezkontzak, 94.

Foru-komunikaziopeko ondasunak es-leitzea, 108.

Irabazitako eta ezkontide bakoitzak eka-rritako ondasunak, 97.

Jaraunspena onartzeko beharra eta foru-komunikazioa, 103 eta 107.

Administración y representación del cau-dal concedida al cónyuge viudo, 105.

Definición, 95.Indivisión hasta hacer uso del poder tes-

tatorio, 105.Supuesto de presencia de comisario, 105.Usufructo del cónyuge comisario sobre

el caudal, 105.Pensión a favor de cónyuge en supues-

tos de cesación de comunicación fo-ral por sentecia de separación, nuli-dad y divorcio, 111.

Cargas matrimoniales y modo en quehan de ser sufragadas, 98.

Consolidación, 96 y 104.Disolución de la comunicación foral por

fallecimiento de uno de los cónyugesdejando descendencia común, 104 a108.

Causas de cesación de comunicación fo-ral, 95.Liquidación en supuestos de cesación

de la comunicación foral por sen-tencia de separación, nulidad ydivorcio, 109 y 111.

Liquidación en supuestos de cesaciónde la comunicación foral por mo-dificación del régimen ecónomicomatrimonial, 109 in fine.

Liquidación en supuestos de extin-ción de la comunicación foral porfallecimiento sin descendenciacomún, 109 y 110.

Transformación de la comunicación fo-ral en comunidad de bienes, 104.

Administración y disposición de los bie-nes en la comunicación foralAdministración, 100 y 101.Disposición, 99.

Matrimonios sujetos a comunicación fo-ral, 94.

Adjudicación de bienes comunicados,108.

Bienes ganados y procedentes de uno delos cónyuges, 97.

Aceptación de la herencia y comunica-ción foral, 103 y 107.

LEYES CIVILES FORALES

192 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 193: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Jarauntsia/jaraunspena onartzea eta foru-komunikazioa, 103 eta 107.

Lege-jaurpide osagarria, 94.Legea indarrean jarri aurretik emandako

testamentu-podereetan, ezkontide es-kuordekoak ondasun guztien gaine-ko gozamena izatea, 3. AE.

Ondasun-erkidegoa kitatzea, 106.2.Sortzea, 96.Zorrak eta erantzukizuna, 102.

G

GordekizunaEzkontzan zehar erosi edo irabazitako

ondasunena, 20.3.Alargunaren gozamena aldatzea, 74.Hedatzea, 89.

GordetzeaAlargun-erreserba, 88.Ezkontzako seme-alaba edo ondorengo-

ak oinordeko izatea, ezkontzagatik,horren aurretik zein ostean, emanda-ko ondasunetan, 87.

Ezkontzan zehar erosi edo irabazitakoondasunak gordetzea, 85 eta 20.3.

Foru-komunikaziopeko ondasun ez-tron-kalak gordetzea, horien balioa baka-rrekoen eta irabazitako erdiaren batu-ketarena baino handiagoa den hei-nean, 86.2.

Foru-komunikaziopeko ondasun tronka-lekoak gordetzea, 86.1.

Gordetzailearen ahalmenak, gordetakoa-ren hartzaileen artean ondorengoaizendatzeko, 90.

Lerro-erreserba, 84.Tronkaleko ez diren ondasunak gorde-

tzea, 84, 86.2 eta 88.Tronkaleko onibarrak, 85 eta 86.1.

GozamenaAlargunaren gozamena

(Ikus Alarguna.)

Repudiación de la herencia y comunica-ción foral, 103 y 107.

Régimen legal supletorio, 94.Usufructo universal del cónyuge viudo

en los poderes otorgados con an-terioridad a la entrada en vigor de laley, DT 3.ª.

Liquidación de la comunidad, 106.2.Nacimiento, 96.Deudas y responsabilidad, 102.

ReservaDe bienes comprados o ganados cons-

tante matrimonio, 20.3.Conmutación del usufructo vidual, 74.Extensión, 89.

ReservaVidual, 88.Sucesión de los hijos o descendientes de

un matrimonio en los bienes donadospara el mismo, antes o después de sucelebración, 87.

De bienes comprados o ganados cons-tante matrimonio, 85.

De bienes no troncales comunicados, encuanto excedan de los bienes privati-vos y mitad de gananciales, 86.2.

De bienes troncales comunicados, 86.1.

Facultades de los reservistas para desig-nar sucesor entre los reservatarios, 90.

Lineal, 84.De bienes no troncales, 84, 86.2 y 88.

Troncal de bienes raíces, 85 y 86.1.

UsufructoDel cónyuge viudo

(Véase Cónyuge viudo.)

FORU-LEGE ZIBILAK

193© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 194: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

H

Herritasun zibilaBizkaitar foruduna, 12.2.Bizkaitar forugabea, 13.Gatazka-araua, 16.1.Herritasun zibila eta eskribau-agiriak,

14.1.Herritasun zibila eta hiriak Foru Zibila-

ren menpe egotea, 11.1.Herritasun zibila, eta tronkalak ematen

dituen eskubide eta beharrak, 23.Presuntzioak, 14.2.

«Hil-buruko» testamentuaAhoz edo idatziz, 31.1.Arauketa, 31.Baliozkoa izateko epea, 31.2.Egiaztearazteko epea, 31.2 eta 31.3.Eskribau-liburuan jasoeraztea, 31.4.Ezarpen-kasua, 31.1.Lekukoak, 31.1.

I

ItzultzeaAurrekoari itzultzea ondorengoari eman-

dako ondasun ez-tronkalak, ondoren-go hori umerik izan gabe hiltzen de-nean, 91.

Emaileari itzultzea, mantenu-beharrazemandako ondasunak, 92.

Izendatzaileari ondasunak itzultzea, oinor-detza-itunean izendatutakoa ondoren-gorik utzi gabe hiltzen denean, 83.2.

J

Jaraunspeneko erantzukizuna(Ikus Zorra.)

Jarauntsira itzultzeaJarauntsira itzuli beharreko dohaintzak, 62.

Vecindad civilVizcaíno aforado, 12.2.Vizcaíno no aforado, 13.Norma de conflicto, 16.1.Vecindad civil y documentos públicos,

14.1.Vecindad civil y sometimiento de villas

al Fuero Civil, 11.1.Vecindad civil, y derechos y obligacio-

nes derivados de la troncalidad, 23.Presunciones, 14.2.

Testamento «hil-buruko»Forma oral o escrita, 31.1.Regulación, 31.Periodo de validez, 31.2.Periodo de adveración, 31.2 y 31.3.Protocolización notarial, 31.4.Supuesto de aplicación, 31.1.Testigos, 31.1.

ReversiónAl ascendiente de los bienes no tronca-

les donados al descendiente, cuandoéste fallezca sin posterioridad, 91.

Al donante de los bienes donados concarga de alimentos, 92.

De los bienes al instituyente, en casos depremoriencia del instituido en pactosucesorio sin descendencia, 83.2.

Responsabilidad hereditaria(Véase Deuda.)

Colación hereditariaDonaciones colacionables, 62.

LEYES CIVILES FORALES

194 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 195: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

L

Legeen gatazkakEspainiartasuna hartzea eta herritasun

foruduna, 16.2.Gatazka-arauak, ezkontzaren ondasunen

jaurpidea zehaztean, 94.

Herritasun zibilari buruzko presuntzioa,14.2.

Legeria orokorra ezartzea, 16.1.

LekukoaLekukoak hil-buruko testamentuan, 31.1.Lekukoen beharra, eskribau aurrean egin-

dako testamentuan, 30.

M

MantenuaEskuordetzailearen seme-alaba eta ondo-

rengoek duten mantenu eskubidea, 41.Oinordetzailearen ondorengoek duten

mantenu eskubidea, 66.

O

Oinordekoa aipatu gabe uzteaNahi ez dela gertatzen denean, 54 in fine.

OinordetzaDeia eta oinordekoa izendatzea, 27.Derrigorrezkoa

Alboko senideak baztertzeko modua.Isilbidezko bazterketa, 57.2.

Bazterketa, 54, 57.2, 62.1 in fine eta62.3.

Bazterketa eta ordezkotza-eskubi-dea, 54.3.

Dohaintzetan egindako bazterketarenondorioak, 62.1 in fine eta 62.3.

Ezkontza-hitzarmenetan, oinordetza-itunetan eta dohaintza-eskriture-tan egindako bazterketa, 65.

Conflicto de leyesAdquisición de nacionalidad española y

vecindad aforada, 16.2.Normas de conflicto en la determinación

del régimen económico matrimonial,94.

Presunción de vecindad civil, 14.2.

Aplicación de la legislación general, 16.1.

TestigoTestigos en el testamento hil-buruko, 31.1.Intervención de testigos en testamento

notarial, 30.

AlimentosAlimentos a los que tienen derecho los hi-

jos y descendientes del comitente, 41.Derecho de alimentos de los descen-

dientes del causante, 66.

Preterición de sucesorNo intencional, 54 in fine.

SucesiónDelación y designación de sucesor, 27.Forzosa

Forma de apartamiento de colatera-les. Apartamiento tácito, 57.2.

Apartamiento, 54, 57.2, 62.1 in finey 62.3.

Apartamiento y derecho de represen-tación, 54.3.

Efectos del apartamiento en donacio-nes, 62.1 in fine y 62.3.

Apartamiento realizado en capitula-ciones matrimoniales, pactos suce-sorios y escritura de donación, 65.

FORU-LEGE ZIBILAK

195© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 196: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ondorengoak eta aurrekoak bazter-tzeko modua, 54.2.

(Ikus Senipartea.)Itun-bidezkoa

(Ikus Oinordetza-ituna.)Jaraunspena derrigor onartzeko beharra

eta foru-komunikazioa, 103 eta 107.Oinordetzailearen zorrak eta erantzukizu-

na, 63.Oinordetzeko erei buruzko baterako era-

bakiak(Ikus Gordekizuna eta Itzultzea.)

Testamenturik gabekoaAlarguna, 69.Alboko senideak, 70.Aurrekoak, ondorengorik ez badago,

68.Herritasunari dagokion Lurraldeko

Foru Aldundia, 73.

Seme-alabak lehenengo eta behin, 67.«Tronkaleko senideak» esatea besterik

gabe oinordetzaren arloan, 28.Testamentuzkoa/testamentu bidezkoa

Arauketa, 29.etik 52.era.Lekukoen beharra, eskribau aurrean

egindako testamentuan, 30.Onartu gabeko jarauntsiaren/jarauns-

penaren administrazioa eta ordez-kotza, 40 eta 105.

Ondasun guztien gozamena ezkonti-deari uztea, 58 in fine, 60.3 eta 61.

Testamentu egiteko moduak, 29.

Oinordetza-itunaAlarguna eta beraren eskubideak, izen-

datzailea hiltzen den kasuetan, bal-din eta oinordetza-ituna ematen badagozamena galdu gabe edota elkarbi-zitza itunduz, 82.

Edukia eta itun motak, 74.Eskualdatutako ondasunei buruzko era-

bakiak, 77 in fine.Ezeztatzea, 79.Hil ostean indarra izan dezan egindako

oinordeko-izendapenaAldatu eta iraungitzea, 75.2.

Forma de apartamiento de descen-dientes y ascendientes, 54.2.

(Véase Legítima.)Contractual

(Véase Pacto sucesorio.)Aceptación de la herencia y comunica-

ción foral, 103 y 107.Deudas del causante y responsabilidad,

63.Disposiciones comunes a las distintas

formas de suceder(Véase Reserva y Reversión.)

AbintestatoCónyuge viudo, 69.Colaterales, 70.Ascendientes, a falta de los anterio-

res, 68.Diputación Foral del Territorio His-

tórico correspondiente a la vecin-dad del causante, 73.

Hijos en primer lugar, 67.Designación genérica de «parientes tron-

queros» en sucesiones, 28.Testada

Regulación, 29 a 52.Intervención de testigos en testa-

mento notarial, 30.Representación y administración de

la herencia no aceptada, 40 y 105.

Legado al cónyuge del usufructo uni-versal, 58 in fine, 60.3 y 61.

Formas de testar, 29.Pacto sucesorio

Cónyuge viudo y sus derechos, en lossupuestos de fallecimiento del insti-tuyente, si el pacto sucesorio se dacon reserva de usufructo o comuni-dad de vida, 82.

Contenido y tipos de pacto, 74.Disposición de bienes trasmitidos, 77 in

fine.Revocación, 79.Designación de sucesor con eficacia «post

mortem»Modificación y resolución, 75.2.

LEYES CIVILES FORALES

196 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 197: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Forma, 74.Hobekuntza eta gehikuntzak, 81.Izendatutakoaren ondorengoek duten

ordezkotza-eskubidea, 83.1.Izendatzaileari ondasunak itzultzea,

izendatutakoa ondorengorik utzigabe hiltzen denean, 83.2.

«Mortis causa» egindako ondasunjakin baten dohaintza eta «intervivos» ekintzaren bidezko onda-sun guztien dohaintza, 76.

Oinordeko izaera: oinordeko izaerainorendu edo zorpetzeko ezintasu-na. Salbuespena, 78.

Iraungitzea, 80.Kontzeptua, 74.Oinordekoa izendatzea orokorrean, 75.1.Ondasunak unean bertan eskualdatzeko

egiten den oinordeko-izendapena, 77.

OndasunaEzkontide bakoitzak ekarritakoa, 97.Irabazitakoa, 97.Onibarra, 19.Tronkalekoa, 22.

OndorengoaBazterketa, 54.Derrigorrezko oinordekoa, 53.Foru-komunikazioa, 96, 104, 107, 109

eta 110.Gordekizunak, 85.etik 88.era.Itzultzeak, 84, 91 eta 92.Mantenua, 41 eta 66.Oinordetza-itunak, 78 eta 83.Senipartea, 55.Senipartearen gaineko karga, 60.Testamentu-poderea, 46 eta 48.Testamenturik gabeko oinordetza, 67.Tronkaleko senideak, 20.Tutoretza edo kuradoretza, 42.

Ordezkotza-eskubideaBaztertu gabeko ondorengo baten ondo-

rengoak, 54.3.Oinordetza-itunen bidez izendatutakoa-

ren ondorengoak, 83.1.

Forma, 74.Mejoras e incorporaciones, 81.Derecho de representación de los des-

cendientes del instituido, 83.1.Reversión de los bienes al institu-

yente, en casos de premorienciadel instituido sin descendencia,83.2.

Donación «mortis causa» de bienessingulares y donaciones univer-sales «inter vivos», 76.

Condición de sucesor: inalinaliedad einembargabilidad. Excepción, 78.

Resolución, 80.Concepto, 74.Designación de sucesor en general, 75.1.Designación de sucesor con transmisión

de bienes de presente, 77.

BienProcedente de uno de los cónyuges, 97.Ganado, 97.Raíz, 19.Troncal, 22.

DescendienteApartamiento, 54.Sucesor forzoso, 53.Comunicación foral, 96, 104, 107, 109 y

110.Reservas, 85 a 88.Reversiones, 84, 91 y 92.Alimentos, 41 eta 66.Pactos sucesorios, 78 y 83.Legítima, 55.Gravamen sobore la legítima, 60.Poder testatorio, 46 y 48.Sucesión intestada, 67.Parientes tronqueros, 20.Tutela o curatela, 42.

Derecho de representaciónDescendientes de otro descendiente no

apartado, 54.3.Descendientes del instituido en pacto

sucesorio, 83.1.

FORU-LEGE ZIBILAK

197© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 198: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Testamenturik gabeko oinordetzaAlboko belaun-lerroa, 72.Beherantzako belaun-lerroa, 67.Belaun-lerro bakoitzean, hurbilago-

ko senideak urrunagokoa kanpo-ratzen du, 71.

P

PentsioaEzkontidearen aldeko pentsioa, foru-ko-

munikazioa amaitzen denean ezkon-tzaren banantze, baliogabekotze edodibortzio-epaiz, 111.

PresuntzioaForu-Zuzenbide Zibileko arauen izaera

esku-emaileari buruzko presuntzioa, 4.Herritasun zibilari eta ezkontzaren onda-

sunen jaurpideari buruzko presun-tzioa, 14.

S

Saka-eskubidea eta lehentasunez eskura-tzeko gainerako eskubideakDeiak

Adituak, 118.1.Adituek egindako neurketa, 118.Bahitura bidezko zor-ordainketa eta

premia, lehentasunez eskuratze-ko eskubideari begira, 124.1.

Bermea, 117 eta 119.Deia egiteko beharra, 116.1.

Epeak, 116.5, 117, 118.1, 119.2, 120eta 121.

Eskribauarengana jotzea, 117.Inorentzaileak eta deira legez agertu-

tako tronkalekoek ahobatez era-bakitzea, funtsa beste norbaitiinorentzeko, 121.

Sucesión «ab intestato»/intestadaLínea colateral, 72.Línea descendente, 67.El más próximo excluye al más re-

moto en parientes de la misma lí-nea, 71.

PensiónPensión a favor de cónyuge, en supues-

tos de cesación de comunicación fo-ral por sentecia de separación, nuli-dad y divorcio, 111.

PresunciónSobre el carácter dispositivo de las nor-

mas de Derecho Civil Foral, 4.Sobre la vecindad civil y régimen eco-

nómico matrimonial, 14.

Saca foral y demás derechos de adquisi-ción preferenteLlamamientos

Peritos, 118.1.Tasación por perito, 118.Ejecución hipotecaria y apremio, en

relación con el derecho de adqui-sición preferente, 124.1.

Fianza, 117 y 119.Obligación de los llamamientos,

116.1.Plazos, 116.5, 117, 118.1, 119.2, 120

eta 121.Comparecencia ante notario, 117.Acuerdo por unanimidad entre el

enajenante y los parientes tron-queros que comparecieron legal-mente al llamamiento para laenajenación de la finca a un ter-cero, 121.

LEYES CIVILES FORALES

198 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 199: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Inorentzeko eskribau-eskrituran etalerrokapenean, foru-deia jartzea,122.

Iragarpen-agiria, 116.etik 122. era.Deia eskribau-agiriz adieraztea,

116.5.Iragarpen-agirian jaso behar dena,

116.3.Iragarpen-agiriak egiteko mo-

duak, 116.4.Zabalkundea, 116.4.

Ondasuna inorentzeko askatasuna.Tronkaleko seniderik ez agertzeaedo batek ere bere eskubidea ezerabiltzea, 120.

Salneurria, 118.Errentariaren eskubideak

Errentariak jabe izatera heltzeko dueneskubidea, 126.2.

Lehentasunez eskuratzeko eskubi-deak, inorendutakoa baserria de-nean, 115.

Lehentasunez eskuratzeko eskubideaklehentasuna izatea, alboko seni-deenaren aurretik, 126.2.

Funts aniztasuna, 115.Lehentasunez eskuratzeko eskubideari

uko egitea, 112.3 eta 117.2.Lehentasunez eskuratzeko eskubideek

lehentasuna izatea, antzeko izaera-dun beste edozeinek baino, 127.

Lurralde foruduneko funtsak, lehentasu-nez eskuratzeko eskubidearen menpeez daudenakHirilurrean daudenak, edo indarreko

hirigintza-planen arauera hirilurizango direnak, 114.1 eta EG.

Salbuespena, osotasunean bereziaden famili-etxea, 114.2.

Saka-eskubidea: deirik gabe inorentzeaBahitura bidezko zor-ordainketa eta

premia, saka-eskubideari begira,124.2.

Epea, 123.1 in fine.Eroslea eta salneurriaren gaineko le-

hentasuna, 123.2.

Consignación del llamamiento foralen la escritura de enajenación y enla inscripción, 122.

Edictos, 116 a 122.Consignación en acta notarial del

llamamiento, 116.5.Contenido de los edictos, 116.3.

Modos de realizar los edictos,116.4.

Publicidad, 116.4.Libre enajenación del bien. No pre-

sentación o no consecución de suderecho por ningún pariente tron-quero, 120.

Precio, 118.Arrendatarios

Derecho de acceso a la propiedad delarrendatario, 126.2.

Derechos de adquicisión preferente,tratándose de la enajenación deun caserío, 115.

Derecho de adquisición preferentecon prevalencia sobre el de loscolaterales, 126.2.

Pluralidad de fincas, 115.Renuncia al derecho de adquisición pre-

ferente, 112.3 y 117.2.Preferencia de estos derechos de adqui-

sición preferente, frente a cualquierotro de naturaleza análoga, 127.

Fincas en territorio foral, no sometidas aderecho preferente de adquisición

Radicadas en suelo urbano, o que de-ban se urbanizadas de acuerdo conPlan que se halle vigente, 114.1eta DA.

Excepción, edificio singular en su con-junto, 114.2.

Saca foral: enajenación sin llamamientosEjecución hipotecaria y apremio en

relación con la saca foral, 124.2.

Plazo, 123.1 in fine.Comprador y preferencia sobre el

precio, 123.2.

FORU-LEGE ZIBILAK

199© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 200: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Erosleak erreklamatzea kalteei bu-ruzko erantzukizuna, 123.3.

Inorentzea bertan behera uztea, 123.1.Kasuak, 112 eta 125.Lehentasunez eskuratzeko eskubidea

dutenak, 112.1, 20 eta 113. Salneurria gordekizun ematea, 123.2.Urratsak, 123.1.

Senideen arteko hurrenkera, 113.Trukea, 125.

Seme-alaba ordeakOrdekoak eta senipartea, 53.1.Ordekoak eta tronkaleko senideak, 20 in

fine.

Senar-emazteak(Ikus Foru-komunikazioa.)

SeniparteaAlargunaren senipartea

Dibortzioa eta banantzea, 59.Gozamen-eskubidea ezereztea. Arra-

zoiak, 58.5.Gozamena eskudiruko kapital baten

truke aldatzea, 58.4.Gozamena zein ondasunen gainekoa

den, 58.Aurrekoen senipartea, 56 eta 57.1.Nahi ez dela norbait aipatu gabe uztea,

54 in fine.Ondasunak atera eta balioestea

Askatasunez banatzeko zatia, 55.2,56 in fine eta 57 in fine.

Baztertu gabeko ondorengo batenondorengoek duten ordezkotza-eskubidea, 54.3.

Egoztea, 62.1.Jarauntsira itzultzea, 62.3 eta 62.4.Kargak eta ordezpenak, 60.Metodoa, 62.Oinordetzailearen ondorengoek du-

ten mantenu eskubidea, 66.Senipartearen ukitu-ezina, 60.Testamentu-poderearen kasua, 64.Zenbatzea, 62.1 eta 62.2.

Ondasunak senipartedunen artean bana-tzeko askatasuna, 54.1.

Responsabilidad por daños y perjuciosreclamada por el comprador, 123.3.

Nulidad de la enajenación, 123.1.Supuestos, 112 y 125.Titulares del derecho de adquisición

preferente, 112.1, 20 y 113.Consignación de precio, 123.2.Trámites, 123.1.

Prelación entre los parientes, 113.Permuta, 125.

AdopciónAdopción y legítima, 53.1.Adopción y parentesco troncal, 20 in

fine.

Cónyuge(Véase Comunicación foral.)

LegítimaDel viudo

Divorcio y separación, 59.Extinción del derecho de usufructo.

Causas, 58.5.Conmutación del usufructo por un

capital en efectivo, 58.4.Bienes sobre los que recae el usu-

fructo, 58.De los ascendientes, 56 y 57.1.Preterición no intencional, 54 in fine.

Cálculo y valoración de los bienesCuota de libre disposición, 55.2, 56

in fine y 57 in fine.Derecho de representación de los

descendientes de otro descen-diente no apartado, 54.3.

Egoztea, 62.1.Colación, 62.3 eta 62.4.Gravámenes y sustituciones, 60.Método, 62.Derecho de alimentos de los descen-

dientes del causante, 66.Intangibilidad de la legítima, 60.Supuesto de poder testatorio, 64.Computación, 62.1 eta 62.2.

Libre disposición de bienes entre legiti-marios, 54.1.

LEYES CIVILES FORALES

200 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 201: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ondorengoen senipartea, 55.Senipartedunak, 53, 57 eta 58.Tronkaleko alboko senideen senipartea,

57.2.

T

Testamentu-poderea(Ikus Eskuorde-bidezko testamentua.)

TestamentuaLekukoen beharra, 30.Testamentu egiteko moduak, 29.

TronkalaBaserria dohain eskualdatzea, 26.

Berez lege-baliogabekoak izatea tronka-leko ondasunak dohain eskualdatze-ko ekintzak, 24.

Bizkaitar forugabeak tronkaleko onda-sunak dohain eskualdatzea, 25.

Ezkontzaren ondasunen jaurpidea etatronkala, 93.3.

Foru-komunikazioa eta tronkala, 108.Onibarra

(Ikus Ondasuna.)Onibarrak erabiltzeko mugak, 17.2.

Onibarrei buruzko gordekizun tronkale-koak, 86, 85 eta 20.3.

Ordekoak eta tronkaleko senideak, 20 infine.

Tronkaleko ondasuna(Ikus Ondasuna.)

Tronkaleko ondasunen trukea, 22.3.Tronkaleko senideak, 18, 20 eta 21.Tronkaleko ondasunei buruzko eraba-

kiak zehatzea, horiek kalte egitendietenean tronkaleko senideen esku-bideei, 17.3, 24 eta 123.

Tronkala eta horren ondorioak, 17.etik26.era.

Tronkaleko senideaKontzeptua, 20 eta 21.

De los descendientes, 55.Legitimarios, 53, 57 y 58.De los colaterales tronqueros, 57.2.

Poder testatorio(Véase Testamento por comisario.)

TestamentoIntervención de testigos, 30.Formas de testar, 29.

TroncalidadTransmisión a título gratuito de caserío,

26.Nulidad de pleno derecho de las disposi-

ciones a título gratuito de bienes tron-cales, 24.

Disposición a título gratuito de bienestroncales por quien no sea vizcaínoaforado, 25.

Régimen económico matrimonial y tron-calidad, 93.3.

Comunicación foral y troncalidad, 108.Bien raíz

(Véase Bien.)Límites en la disposición de bienes raí-

ces, 17.2.Reservas troncales de bienes raíces, 86,

85 y 20.3.Adopción y parentesco troncal, 20 in

fine.Bien troncal

(Véase Bien.)Permuta de bienes troncales, 22.3.Parientes tronqueros, 18, 20 y 21.Sanción en la disposición de bienes

troncales con ataque a los derechosde los parientes tronqueros, 17.3, 24y 123.

Troncalidad y sus efectos, 17 a 26.

Pariente tronqueroConcepto, 20 y 21.

FORU-LEGE ZIBILAK

201© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 202: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

«Tronkaleko senideak» esatea besterikgabe oinordetzaren arloan, 28.

TrukeaTronkaleko ondasunen trukea, 22.3.Trukea eta lehentasunez eskuratzeko es-

kubideak, 125.

Tutoretza eta kuradoretzaEskuordekoak duen beharra, tutoretza

edo kuradotza jartzeko, 42.

U

Uko egiteaEskubideei orokorrean uko egitea, 4.Eskuordekoaren ardurari uko egitea, 48.5.Lehentasunez eskuratzeko eskubideei

uko egitea, 112.3 eta 117.2.

Z

ZorraEzkontide baten zorra, foru-komunika-

zioaren jaurpidean, 102.Seniparteari dagokion zatia ateratzea, 62.Oinordetzailearen zorra, 63.

GIPUZKOAKO FORU ZIBILA

Aplikazio eremuaLurralde eremua, 148.Pertsona eremua, 149.Xede eremua, 150, 151 eta 152.

Auzotartasun zibilaForu baliabideak erabili ahal izatea, 150.

Gipuzkoar izatea, 149.

BaserriaDoako eskualdaketa, 152.Dohaintza

Ezofizosotasuna, 163.

Designación genérica «parientes tron-queros» en sucesiones, 28.

PermutaPermuta de bienes troncales, 22.3.Permuta y derechos de adquisición pre-

ferente, 125.

Tutela y curatelaTutela o curatela a promover por el co-

misario, 42.

RenunciaA derechos en general, 4.Al cargo de comisario, 48.5.A derechos de adquisición preferente,

112.3 y 117.2.

DeudaDe uno de los cónyuges en régimen de

comunicación foral, 102.Cálculo de la cuota de legítima, 62.Del causante, 63.

FUERO CIVIL DE GIPUZKOA

Ámbito de aplicaciónTerritorial, 148.Personal, 149.Funcional, 150, 151 y 152.

Vecindad civilPosibilidad de servirse de los instrumen-

tos forales, 150.Concepto de guipuzcoano, 149.

CaseríoTransmisión a título gratuito, 152.Donación

Inoficiosidad, 163.

LEYES CIVILES FORALES

202 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 203: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Kode Zibilaren 807. ataleko aurrene-ko bi zenbakietan aipatzen dirennahitaezko jaraunsleetako batenedo batzuen alde, 155.

Eskualdaketa orokorrean, 150.Kode Zibileko 807. ataleko aurreneko bi

zenbakietan aipatzen diren nahitaezkojaraunsleren baten edo, zatitu gabe,batzuen alde egindako xedapenaBaserriaren oinordeko bakarrak, 154.1.

Erkidegoaren zatiketa eskatzeko ezin-tasuna, 162.1, 162.2 eta 162.3.

Lehengo jarduerari eutsi beharra,162.1, 162.2 eta 162.3.

Muga eta kargak, 161.Oinordetzako itunaren bidez xeda-

tzea, presenteko eskualdaketaeginez, 162.4.

Kontzeptua, 151.Mortis causa eskualdaketa, 147.2.Ordenazioa

Elkarrekiko testamentuaren bidez,172.etik 178.era.

Komisario bidez, 164.etik 171.era.Ohitura zibilen indarra, 147.1.

Oinordetzako/oinordekotzako ituna-ren bidez, 179.etik 188.era.

Oinordetzaren ordenazioa eta horrenmugak, 153.etik 163.era.

Senipartearen konputoa, 154.2, 154.3,154.4, 154.5, 156, 157, 158, 159,162, 163 eta 164.

Bertan bizitzen jarraitzeko eskubidea, 159eta 160.

Elkarrekiko testamentuaErabiltzeko aukera, 150 eta 172.2.Eragin eza, ezkontza deusezteko, dibor-

tziatu edo banantzeko epaien ondo-rioz, 174.

Errebokatu edo aldatzeaBi testamentugileek egindakoa, 175.1.Ezkontide bat hiltzen denean, beste-

ak egindakoa, 177.

En favor de los herederos forzososcomprendidos en los dos prime-ros números del artículo 807 delCódigo civil, 155.

Transmisión en general, 150.Disposición en favor de un heredero for-

zoso o varios en proindivisión, com-prendidos en los dos primeros núme-ros del artículo 807 del Código civilSucesión con exclusión de cuales-

quiera otras personas, 154.1.Imposibilidad de alterar el destino,

162.1, 162.2 y 162.3.Imposibilidad de solicitar la división

de la comunidad, 162.1, 162.2 y162.3.

Limitaciones y cargas, 161.Disposición mediante pacto suceso-

rio con transmisión de presente,162.4.

Concepto, 151.Transmisión mortis causa, 147.2.Ordenación

Ordenación mediante testamentomancomunado, 172 a 178.

Ordenación por comisario, 164 a 171.Vigencia de las costumbres civiles,

147.1.Ordenación mediante pactos suceso-

rios, 179 a 188.Ordenación sucesoria y sus limita-

ciones, 153 a 163.Computación para el cálculo de las legí-

timas, 154.2, 154.3, 154.4, 154.5,156, 157 y 163.

Derecho de habitación, 159 y 160.

Testamento mancomunadoPosibilidad de utilizarlo, 150 y 172.2.Ineficacia derivada de las sentencias de

nulidad, divorcio y separación, 174.

Revocación o modificaciónRealizada por ambos otorgantes, 175.1.Realizada por uno de los cónyuges

al fallecimiento del otro, 177.

FORU-LEGE ZIBILAK

203© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 204: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ezkontide batek bakarrik egindakoa,bi-biok bizirik daudenean, 175.2eta 176.

Geroko oinordekotza ituna, 183.Forma, 173.Komisarioak ondasunak xedatzea, 178.

Kontzeptua, 172.1.

Heriotzako kausaz xedatzeko askatasuna,Mugak, 153.

Komisarioa(Ikus Testamenturako ahalordea.)

Mantenua, 158

OhituraIkertu, aldatu eta garatzea, 3. EG.

Indarra, 147.1.

Oinordekotza itunaBaserriaren eta hari lotutako ondasunen

mortis causa-ko dohaintza, 180.2.Oinordekotza itunaren bidez egindako

izendapena aldatu edo eraginik gabeuztea, 184.

Oinordekotzako itunaTestamentuz aurretik emandako xedape-

nak eraginik gabe geratzea, 183.

Oinordetzako itunaPresenteko eskualdaketa, 162.4, 180.1

eta 181.Elkarrekiko testamentua errebokatu edo

aldatzea, 175.Forma, 179.Onargarritasuna, 179.Elkarbizitza, 188.Eskualdaketa geroratzea, izendatzailea

hiltzen den unerarte, 180.1 eta 182.Izendapena errebokatzea, 185 eta 187.Izendapena indargabetzea, 186 eta 187.

Ondazilegia, 151.

Testamenturako ahalordeaAhalordea burutzeko epea, 169.Eginkizunak betetzea, 166.

Unilateral en vida de ambos cónyu-ges, 175.2 y 176.

Pacto sucesorio posterior, 183.Forma, 173.Disposición de bienes por parte del co-

misario, 178.Concepto, 172.1.

Libertad de disposición mortis causaLimitaciones, 153.

Comisario(Véase Poder testatorio.)

Alimentos, 158.

CostumbreInvestigación, modificación y desarro-

llo, DA 3.Vigencia, 147.1.

Pacto sucesorioDonación mortis causa del caserío y sus

pertenecidos, 180.2.Modificación e ineficacia de la designa-

ción realizada en pacto sucesorio, 184.

Pacto sucesorioIneficacia de las disposiciones testamenta-

rias anteriores, 183.

Pacto sucesorioTransmisión de presente, 164.2, 180.1 y

181.Revocación o modificación del testamen-

to mancomunado, 175.Forma, 179.Admisibilidad, 179.Comunidad de vida, 188.Transmisión diferida al momento de la

muerte, 180.1 y 182.Revocación de la designación, 185 y 187.Resolución de la designación, 186 y 187.

Ondazilegi, 151.

Poder testatorioPlazo para ejercitar el poder, 169.Contenido del cargo, 166.

LEYES CIVILES FORALES

204 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 205: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ezkontide komisarioa, 164.Inbentarioa egitea, 167.Izendapena egiteko forma, 165.Komisarioa izendatzeko egoerak, 164.2

eta 164.3.Komisarioak egindako ordenazioa erre-

bokaezina izatea, 170.2.Komisarioak oinordea edo oinordeak

izendatzea, 170.1.Ondasuntza administratzea, jaraunspena

onartu arte, 168.Testamenturako ahalordea iraungitzea,

171.

IZATEZKO BIKOTEAK

Adingabeak familian hartzea, 7.Adopzioa, 8.Bereizkeriarik ez egiteko printzipioa, 1.Bikotea amaitzeak dituen ondorio eta bete-

beharrak, 19.Bikotea amaitzeko arrazoiak, 18.Bikotearen harremana eta ekonomia-erregi-

mena arautzea, 5.Bitartekaritza, 12.Eraketa eta egiaztapena, 3.Espetxeetako erregimena, 16.Funtzio publikoko erregimena, 11.Izatezko Bikoteen Erregistroa, 4.Klausula orokorrak, 6.Kontzeptua eta aplikazio-eremua, 2.Laneko eta Gizarte Segurantzako erregime-

na, 17.Oinordetza-erregimena, 9.Osasun-zerbitzuak, 13.Post mortem administrazio-izapideak, 15.Zaharrentzako egoitzak, 14.Zerga- erregimena, 10.

(Ikus Eranskinaren B letra)

Cónyuge comisario, 164.Realización de inventario, 167.Forma del nombramiento, 165.Supuestos para la validez del nombra-

miento de comisario, 164.2 y 164.3.Irrevocabilidad de la ordenación realiza-

da por el comisario, 170.2.Designación de sucesor o sucesores por

parte del comisario, 170.1.Administración del caudal, hasta la acep-

tación de la herencia, 168.Extinción del poder testatorio, 171.

PAREJAS DE HECHO

Acogimiento de menores, 7.Adopción, 8.Principio de no discriminación, 1.Efectos y obligaciones derivados de la ex-

tinción, 19.Causas de extinción, 18.Regulación de la relación y régimen econó-

mico, 5.Mediación, 12.Constitución y acreditación, 3.Régimen penitenciario, 16.Régimen de función pública, 11.Registro de Parejas de Hecho, 4.Cláusulas generales, 6.Concepto y ámbito de aplicación, 2. Régimen laboral y de la Seguridad Social,

17.Régimen sucesorio, 9.Servicios sanitarios, 13.Trámites administrativos post mortem, 15.Residencias para personas mayores, 14.Régimen fiscal, 10.

(Véase Anexo, letra B)

FORU-LEGE ZIBILAK

205© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 206: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 207: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

2.Comunidad Foral de Navarra

Compilación del Derecho Civil Foral o Fuero Nuevo de Navarra

Anexo. Ley Foral 6/2000, de 3 de julio, para la igualdad jurídicia de las parejas estables

2.Nafarroako Foru Komunitatea

Foru Zuzenbide Zibilari buruzko Konpilazioa edo Nafarroako Foru Berria

Eranskina. 6/2000 Foru Legea, uztailaren 3koa, bikote egonkorrentzako berdintasun juridikoari buruzkoa

© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 208: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

2. COMUNIDAD FORAL DE NAVARRA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207

Compilación del Derecho Civil Foral o Fuero Nuevo de Navarra . . . . . . . . . . . . . . 217

Exposición de motivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

Libro preliminar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229

Título I. De las fuentes del Derecho navarro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229Título II. De la condición foral de navarro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232Título III. De ejercicio de los derechos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234Título IV. De la prescripción de acciones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237

Libro primero. De las personas y de la familia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242

Título I. De las personas jurídicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242Título II. De las entidades y sujetos colectivos sin personalidad jurídica . . 245Título III. De la capacidad de las personas individuales . . . . . . . . . . . . . . . . 246Título IV. De la capacidad de los cónyuges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247Título V. De la patria potestad y de la filiación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252Título VI. De la adopción y del prohijamiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264Título VII. De los principios fundamentales del régimen de bienes en la familia 266Título VIII. De las capitulaciones matrimoniales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267Título IX. De régimen de bienes en el matrimonio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270

Capítulo I. De la sociedad conyugal de conquistas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270Capítulo II. De la sociedad familiar de conquistas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281Capítulo III. Del régimen de comunidad universal de bienes . . . . . . . . . . . . 284Capítulo IV. Del régimen de separación de bienes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286

Título X. Del régimen de bienes en segundas o posteriores nupcias . . . . . . 288Título XI. De las donaciones «propter nuptias» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291Título XII. De la dote y de las arras . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298

Capítulo I. De la dote . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298Capítulo II. De las arras . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300

Título XIII. De la disolución de las comunidades familiares . . . . . . . . . . . . . 302Título XIV. Del acogimiento a la casa y de las dotaciones . . . . . . . . . . . . . . . 304Título XV. De los parientes mayores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307

Libro segundo. De las donaciones y sucesiones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311

Título I. Principios fundamentales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311Título II. De las donaciones inter vivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316Título III. De las donaciones mortis causa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319Título IV. De los pactos o contratos sucesorios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321

Capítulo I. Disposiciones generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321Capítulo II. Disposiciones especiales sobre pactos de institución . . . . . . . . 323

208 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 209: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

2. NAFARROAKO FORU KOMUNITATEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207

Foru Zuzenbide Zibilari buruzko Konpilazioa edo Nafarroako Foru Berria . . . . . 217

Zioen azalpena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

Atariko liburua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229

I. titulua. Nafarroako Zuzenbidearen iturriak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229II. titulua. Nafarroako forudunaren izaera zibila . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232III. titulua. Eskubideak egikaritzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234IV. titulua. Akzioak preskribatzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237

Lehenengo liburua. Pertsonak eta familia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242

I. titulua. Pertsona juridikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242II. titulua. Nortasun juridikorik gabeko erakunde eta subjektu kolektiboak . . 245III. titulua. Norbanakoen gaitasuna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246IV. titulua. Ezkontideen gaitasuna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247V. titulua. Guraso-ahala eta seme-alabatasuna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252VI. titulua. Adopzioa eta umeordetzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264VII. titulua. Familiaren ondasun-eraentzari buruzko oinarrizko printzipioak . . 266VIII. titulua. Ezkontzako itunak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267IX. titulua. Ezkontzako ondasun-eraentza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270

I. kapitulua. Konkisten gaineko ezkontza-sozietatea . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270II. kapitulua. Konkisten gaineko sozietatea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281III. kapitulua. Ondasunen erkidego unibertsalari buruzko eraentza . . . . . . . . 284IV. kapitulua. Ondasunen banantze-eraentza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286

X. titulua. Bigarrenez edo gehiagogarrenez ezkondutakoen ondasun-eraentza 288XI. titulua. «Propter nuptias» dohaintzak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291XII. titulua. Ezkonsaria eta erresak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298

I. kapitulua. Ezkonsaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298II. kapitulua. Erresak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300

XIII. titulua. Familia-erkidegoak desegitea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302XIV. titulua. Etxe-harrera eta zuzkidurak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304XV. titulua. Ahaide Nagusiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307

Bigarren liburua. Dohaintzak eta oinordetzak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311

I. titulua. Oinarrizko printzipioak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311II. titulua. Inter vivos dohaintzak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316III. titulua. Mortis causa dohaintzak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319IV. titulua. Oinordetzako itun edo kontratuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321

I. kapitulua. Xedapen orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321II. kapitulua. Xedapen bereziak, jaraunslea izendatzeko itunei buruz . . . . . 323

209© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 210: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Título V. Del testamento y sus formas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326

Capítulo I. Disposiciones generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326Capítulo II. De las formas del testamento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328Capítulo III. Del codicilo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330Capítulo IV. De las memorias testamentarias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331Capítulo V. Del testamento de hermandad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333

Título VI. De la nulidad e ineficacia de las disposiciones mortis causa . . . . 337Título VII. De la institución de heredero . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340Título VIII. De las sustituciones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342

Capítulo I. Disposiciones generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342Capítulo II. De la sustitución vulgar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343Capítulo III. De la sustitución fideicomisaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343Capítulo IV. De la sustitución de residuo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350

Título IX. De los legados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351Título X. De las limitaciones a la libertad de disponer . . . . . . . . . . . . . . . . 356

Capítulo I. Del usufructo legal de fidelidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356Capítulo II. De la legítima . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366Capítulo III. De los derechos de los hijos de anterior matrimonio . . . . . . . . 368Capítulo IV. De la reserva del bínubo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370Capítulo V. De la reversión de bienes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372

Título XI. De los fiduciarios-comisarios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373Título XII. De los herederos de confianza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376Título XIII. De los albaceas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380Título XIV. De la sucesión legal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383

Capítulo I. Disposiciones comunes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383Capítulo II. De la sucesión en bienes no troncales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384Capítulo III. De la sucesión en bienes troncales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385

Título XV. De derecho de representación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386Título XVI. De derecho de acrecer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388Título XVII. De la adquisición, de la renuncia de la herencia y de otras libera-

lidades . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389Título XVIII. De la acción de petición de herencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393Título XIX. De la cesión de herencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394Título XX. De la partición de herencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396

Capítulo I. Disposiciones generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396Capítulo II. Partición por el causante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399Capítulo III. Partición por contador-partidor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400Capítulo IV. Partición por los herederos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402

Libro tercero. De los bienes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403

Título I. De la propiedad y posesión de las cosas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403

Capítulo I. Principios generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403Capítulo II. De las limitaciones de la propiedad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410

LEYES CIVILES FORALES

210 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 211: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

V. titulua. Testamentua eta horren formak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326

I. kapitulua. Xedapen orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326II. kapitulua. Testamentuaren formak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328III. kapitulua. Kodiziloa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330IV. kapitulua. Testamentuko memoriak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331V. kapitulua. Ermandadeko testamentua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333

VI. titulua. Mortis causa xedapenen deuseztasun eta eragingabetasuna . . . 337VII. titulua. Jaraunsle-izendapena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340VIII. titulua. Ordezpenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342

I. kapitulua. Printzipio orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342II. kapitulua. Ordezpen arrunta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343III. kapitulua. Fideikomisozko ordezpena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343IV. kapitulua. Hondakinaren gaineko ordezpena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350

IX. titulua. Legatuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351X. titulua. Xedatzeko askatasunaren mugapenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356

I. kapitulua. Fideltasunaren ondoriozko lege-gozamena . . . . . . . . . . . . . . . 356II. kapitulua. Senipartea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366III. kapitulua. Aurreko ezkontzako seme-alaben eskubideak . . . . . . . . . . . . . 368IV. kapitulua. Bigarrenez ezkondutakoak egin beharreko erreserba . . . . . . . 370V. kapitulua. Ondasunak lehengoratzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372

XI. titulua. Fiduziario-komisarioak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373XII. titulua. Konfiantzazko jaraunsleak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376XIII. titulua. Albazeak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380XIV. titulua. Legezko oinordetza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383

I. kapitulua. Guztietarako xedapenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383II. kapitulua. Ondasun ez tronkalen gaineko oinordetza . . . . . . . . . . . . . . . . 384III. kapitulua. Ondasun tronkalen gaineko oinordetza . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385

XV. titulua. Ordezkapen-eskubidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386XVI. titulua. Gehiagotze-eskubidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388XVII. titulua. Jarauntsia eta beste eskuzabaltasun batzuk eskuratzea edo horiei

uko egitea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389XVIII. titulua. Jarauntsia eskatzeko akzioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393XIX. titulua. Jarauntsia lagatzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394XX. titulua. Jarauntsiaren banaketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396

I. kapitulua. Xedapen orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396II. kapitulua. Kausatzaileak egindako banaketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399III. kapitulua. Kontulari-banatzaileak egindako banaketa . . . . . . . . . . . . . . . 400IV. kapitulua. Jaraunsleek egindako banaketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402

Hirugarren liburua. Ondasunak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403

I. titulua. Gauzen gaineko jabetza eta edukitza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403

I. kapitulua. Xedapen orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403II. kapitulua. Jabetzaren mugapenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410

FORU-LEGE ZIBILAK

211© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 212: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Título II. De las comunidades de bienes y derechos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412

Capítulo I. Principios generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412Capítulo II. De la comunidad pro indiviso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413Capítulo III. De las comunidades especiales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416Capítulo IV. De las «corralizas» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417Capítulo V. De las «facerías», «helechales», «dominio concellar» y «vecin-

dades foranas» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420

Título III. De las servidumbres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424Título IV. Del usufructo, habitación, uso y otros derechos similares . . . . . . . 430

Capítulo I. Del usufructo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430Capítulo II. De la habitación, uso y otros derechos similares . . . . . . . . . . . . 436

Título V. Del derecho de superficie y otros derechos similares . . . . . . . . . . 439

Capítulo I. Disposiciones generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439Capítulo II. Del derecho de superficie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441Capítulo III. De los derechos de sobreedificación y subedificación . . . . . . . 443Capítulo IV. Del derecho de plantaciones en suelo ajeno . . . . . . . . . . . . . . . 446

Título VI. De los retractos y otros derechos de adquisición preferente . . . . . 447

Capítulo I. Disposiciones generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447Capítulo II. Del retracto gracioso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449Capítulo III. Del retracto gentilicio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449Capítulo IV. De la opción, tanteo y retracto voluntarios . . . . . . . . . . . . . . . . 453

Título VII. De las garantías reales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455

Capítulo I. Principios generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455Capítulo II. De las garantías fiduciaria y por arras . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456Capítulo III. De la prenda con desplazamiento, hipoteca, anticresis, derecho

de retención y depósito en garantía . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457Capítulo IV. De la venta con pacto de retro como garantía . . . . . . . . . . . . . . 460Capítulo V. De las prohibiciones de disponer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463Capítulo VI. De la venta con pacto de reserva de dominio . . . . . . . . . . . . . . 463Capítulo VII. De la venta con pacto comisorio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465

Título VIII. De las obligaciones en general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466

Capítulo I. De las fuentes y efectos de las obligaciones . . . . . . . . . . . . . . . 466Capítulo II. Del cumplimiento y extinción de las obligaciones . . . . . . . . . . 468Capítulo III. De la rescisión por lesión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471Capítulo IV. Del enriquecimiento sin causa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475Capítulo V. De la cesión de las obligaciones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477

Título IX. De las estipulaciones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480

Capítulo I. De las promesas en general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480Capítulo II. De la fianza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485

LEYES CIVILES FORALES

212 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 213: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

II. titulua. Ondasun eta eskubideen erkidegoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412

I. kapitulua. Printzipio orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412II. kapitulua. Erkidego indibisoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413III. kapitulua. Erkidego bereziak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416IV. kapitulua. «Bazkalekuak» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417V. kapitulua. «Fazeriak», «iralekuak», «kontzeju-jabaria» eta «kanpoko auzo-

tartasunak» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420

III. titulua. Zortasunak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424IV. titulua. Gozamena, biztantzea, erabiltzea eta antzeko beste eskubideak . . 430

I. kapitulua. Gozamena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430II. kapitulua. Biztantzea, erabiltzea eta antzeko beste eskubide batzuk . . . . 436

V. titulua. Azalera-eskubidea eta antzeko beste eskubide batzuk . . . . . . . . . 439

I. kapitulua. Xedapen orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439II. kapitulua. Azalera-eskubidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441III. kapitulua. Eraikin baten gainean eta azpian eraikitzeko eskubideak . . . . 443IV. kapitulua. Inoren lurrean landatzeko eskubidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446

VI. titulua. Atzera-eskuratzeak eta lehenespenez eskuratzeko beste eskubide batzuk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447

I. kapitulua. Xedapen orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447II. kapitulua. Grazia bidezko atzera-eskuratzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449III. kapitulua. Atzera-eskuratze jentilizioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449IV. kapitulua. Borondatezko aukera, eroslehentasun eta atzera-eskuratzea . . 453

VII. titulua. Berme errealak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455

I. kapitulua. Printzipio orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455II. kapitulua. Berme fiduziarioa eta erresen bermea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456III. kapitulua. Edukitzaren lekualdaketadun bahia, hipoteka, antikresia, atxi-

kitzeko eskubidea eta berme gisa egindako gordailua . . . . . . . 457IV. kapitulua. Salmentan, berme gisa, atzera-eskuratzeko ituna jasotzea . . . 460V. kapitulua. Xedatzeko debekuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463VI. kapitulua. Salmenta egitea, jabaria erreserbatzeko itunarekin . . . . . . . . . 463VII. kapitulua. Komiso-itunarekin egindako salmenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465

VIII. titulua. Betebeharrak orokorrean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466

I. kapitulua. Betebeharren iturri eta ondoreak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466II. kapitulua. Betebeharren betepena eta azkentzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468III. kapitulua. Kaltearen ondoriozko hutsalketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471IV. kapitulua. Arrazoirik gabe aberastea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475V. kapitulua. Betebeharrak lagatzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477

IX. titulua. Hizpaketak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480

I. kapitulua. Hitzemateak orokorrean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480II. kapitulua. Fidantza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485

FORU-LEGE ZIBILAK

213© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 214: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Título X. De los préstamos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488Título XI. Del censo consignativo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491Título XII. De los contratos de custodia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493Título XIII. Del contrato de mandato y de la gestión de negocios . . . . . . . . . . 496Título XIV. De la compraventa y de la permuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499

Capítulo I. De la compraventa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499Capítulo II. De la venta a retro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505Capítulo III. De la permuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508

Título XV. Del arrendamiento de cosas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509

Disposiciones transitorias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513

Primera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513Segunda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513Tercera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514Cuarta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514Quinta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514

Disposición adicional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515

Anexo

Ley Foral 6/2000, de 3 de julio, para la igualdad jurídicia de las parejas esta-bles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517

Índices analíticos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535

Castellano-euskera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537Euskera-castellano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579

LEYES CIVILES FORALES

214 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 215: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

X. titulua. Maileguak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488XI. titulua. Zainpeketa-zentsua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491XII. titulua. Zaintza-kontratuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493XIII. titulua. Mandatu-kontratua eta negozioen kudeaketa . . . . . . . . . . . . . . . . 496XIV. titulua. Salerosketa eta trukaketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499

I. kapitulua. Salerosketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499II. kapitulua. Salmenta atzera-eskuratzeko itunarekin egitea . . . . . . . . . . . . 505III. kapitulua. Trukaketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508

XV. titulua. Gauzen errentamendua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509

Xedapen iragankorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513

Lehenengoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513Bigarrena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513Hirugarrena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514Laugarrena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514Bosgarrena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514

Xedapen gehigarria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515

Eranskina

6/2000 Foru Legea, uztailaren 3koa, bikote egonkorrentzako berdintasun juri-dikoari buruzkoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517

Aurkibide analitikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535

Gaztelania-euskara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537Euskara-gaztelania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579

FORU-LEGE ZIBILAK

215© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 216: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 217: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Compilación del Derecho Civil Foral

o Fuero Nuevo de Navarra

EXPOSICIÓN DE MOTIVOS

Con esta Compilación del Derechocivil foral de Navarra culmina la Reco-pilación de los Derechos forales de Es-paña, laboriosamente realizada a lo lar-go de los últimos veinticinco años. Yaen 1946, superados los prejuicios queimpedían el reconocimiento expreso deun hecho histórico tan notorio y natu-ral como es el de la variedad de unosderechos regionales armoniosamenteintegrados dentro de una perfecta uni-dad política nacional, se quiso dar undecidido impulso oficial, en el Congre-so de Derecho Civil celebrado en Zara-goza, para la Normalización legal de lapluralidad jurídica de nuestra Patria.Seguidamente, por Decreto de 23 demayo de 1947, se ordenó la constitu-ción de las distintas comisiones de ju-ristas locales que habían de redactarlos proyectos de las respectivas compi-laciones. Dentro de este planteamientode la codificación foral se advertía lasingularidad del régimen jurídico deNavarra, y por eso la Orden de 10 de fe-brero de 1948 atribuyó a la DiputaciónForal el nombramiento de la corres-pondiente Comisión, de la que había deser Presidente el de la Audiencia Terri-torial de Pamplona. Esta diferenciarespecto a las otras regiones forales noera más que una estricta consecuencia

Foru Zuzenbide Zibilari buruzko Konpilazioa edo

Nafarroako Foru Berria

ZIOEN AZALPENA

Nafarroako foru zuzenbide zibilariburuzko konpilazio honekin buru ema-ten zaio Espainiako foru zuzenbideenbildumari. Azken hogeita bost urteetanzehar gogor lan egin ondoren erdietsida bilduma hori. Egitate historiko naba-ri eta berezkoa zen, izan ere, nazioarenbatasun politikora modu harmonikoanbilduriko erregio zuzenbideen aniztasu-na; egitate hori esanbidez aitor zedineragozteko aurreiritziak bazter utzita,1946. urtean, Zaragozan zuzenbide zi-bilari buruzko kongresua egin zen.Kongresu horretan, bultzakada ofizialaeman nahi izan zitzaion Espainiakoaniztasun juridikoaren normalizazioari.Horren ondotik, 1947ko maiatzaren23ko Dekretuaren bidez, tokian toki-ko juristen batzorde desberdinak eratzekoagindu zen, horiek konpilazioei buruz-ko proiektuak idatz zitzaten. Foruen kode-keta egiteko asmoarekin, Nafarroakoaraubidearen berezitasuna antzemanzen; horren ondorioz, 1948ko otsailaren10eko Aginduak Foru Diputazioarieratxiki zion batzorde eskuduna izen-datzeko ardura; horren lehendakariaIruñeko Lurralde Entzutegiaren lehen-dakaria izan behar zen. Gainerako foruerregioei begira, beraz, desberdintasunhori gertatu zen. Desberdintasuna, egiaesateko, 1841eko abuztuaren 16ko Lege

217© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 218: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

de Ley Paccionada, de 16 de agosto de1841. De conformidad con esta Ley, seexigía el procedimiento de conveniopara introducir reformas legislativas enNavarra.

Promulgadas de 1959 a 1977 lasCompilaciones de Vizcaya y Álava,Cataluña, Baleares, Galicia y Aragón,quedaba como última ésta de Navarra.Ya en 1959, un Proyecto de Fuero Re-copilado sirvió como primera basepara un renovado estudio por los juris-tas de esa región foral. La labor no in-terrumpida dio como resultado, en1971, la redacción, con carácter priva-do, de una «Recopilación» o «FueroNuevo de Navarra», que la ComisiónOficial Compiladora designada por laDiputación Foral, por acuerdo de 30 dejunio de 1971, elevó a la consideraciónde Anteproyecto, y la excelentísimaDiputación Foral mandó publicar en su«Boletín Oficial» de 4 de agosto, a lavez que abría un plazo de informaciónhasta el 15 de octubre del mismo año.Las enmiendas presentadas fueron tansólo catorce y a muy escaso número deLeyes, con lo que se ha reconocido laadecuación de dicha redacción con elderecho realmente vivido en Navarra.

Para dar el debido cauce a la apro-bación del Anteproyecto, en armoníacon el régimen paccionado de Navarra,las Órdenes de 24 de noviembre y 6 dediciembre de 1971 designaron loscomponentes de una Sección especialde la Comisión General de Codifica-ción que debían estudiar aquel texto y

Itunduaren zuzeneko ondorioa baino ezzen. Lege horrekin bat etorriz, Nafa-rroan itun-prozedura bete behar zen le-geak aldatzeko.

1959tik 1977rako urteetan, Bizkaiaeta Araba, Katalunia, Balearretako,Galizia eta Aragoiko konpilazioak al-darrikatu ziren; horien ondotik, Nafa-rroakoa baino ez zen geratzen. 1959an,Foru Bildumaren Proiektuak lehenurratsa eman zuen, foru erregio horre-tako juristek ikerketa berriztatua eginzezaten. Lanari buru-belarri ekin ondo-ren, azkenik, 1971n, izaera pribatuare-kin, «Bilduma» edo «Nafarroako ForuBerria» idatzi zen. Foru DiputazioakBatzorde Ofiziala izendatu zuen konpi-lazioa egiteko, eta horrek, 1971koekainaren 30eko erabakiaren bidez,Aurreproiektuaren izaera eman zionbildumari. Foru Diputazio txit Garaiak,bestalde, abuztuaren 4ko «AldizkariOfizialean» aurreproiektua argitaratze-ko agindu zuen; aldi berean, informa-zio-epea ireki zuen, urte bereko urria-ren 15a arte. Aurreproiektuari hamalauzuzenketa bakarrik egin zitzaizkion,eta horiek lege gutxi batzuei buruz-koak izan ziren. Horrekin, beraz, argigeratu zen aurreproiektuaren idazkerakbat egin zuela Nafarroan benetan gau-zaturiko zuzenbidearekin.

Nafarroako araubide itunduarekinbat etorriz, aurreproiektua behar bezalaonesteko, 1971ko azaroaren 24 etaabenduaren 6ko aginduen bidez, Kode-gintzarako Batzorde Orokorraren atalbereziaren kideak izendatu ziren, etakideok, testua aztertu ondoren, erabakibehar zuten hori itunaren objektu gisa

LEYES CIVILES FORALES

218 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 219: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

dictaminar sobre su aceptación comoobjeto del correspondiente convenio.Durante un año, ambas Comisiones, laEspecial de Códigos y la Compiladorade Navarra, han venido trabajando enestrecha relación para fijar el texto re-fundido del proyecto de 596 leyes, enel que pueden observarse algunas co-rrecciones y ciertas mejoras respecto alanteproyecto de 616 leyes. Debe ad-vertirse a este propósito que el uso dela palabra «ley» para designar las dis-posiciones de la presente Compilaciónobedece a un criterio de fidelidad a latradición legislativa de Navarra.

Al texto del anteproyecto se añadie-ron cinco disposiciones transitorias ydos disposiciones finales. En aquéllasse regulan las situaciones y relacionescausadas con anterioridad a la promul-gación de esta Compilación, y en lasdisposiciones finales se prevé el proce-dimiento para futuras modificacioneslegales, conforme al sistema de la Leypaccionada, y se da carácter estable ala Comisión Compiladora para la regu-lar información y eventual alteracióndel derecho recopilado.

Se presenta esta Compilación comoun fiel reflejo del derecho civil real-mente vigente en Navarra, y no comoun simple registro de unas pocas parti-cularidades jurídicas, por lo que, dentrode la continuidad histórica del derechonavarro, recibe justamente la denomi-nación de «Fuero Nuevo de Navarra».Al mismo tiempo que ha prescindido,por falta de uso, de muchas institucio-nes legales de Navarra, o provenientes

onesteko modukoa zen ala ez. Urte-betean zehar, bi batzordeak, kodeak egi-teko batzorde berezia eta Nafarroakokonpilazioa egitekoa, elkarlanean arituziren, 596 legez osaturiko proiektuarentestu bategina finkatzeko; testu horre-tan, zuzenketak ez ezik, 616 legedunaurreproiektuari begira hobekuntzakere nabari daitezke. Horren inguruan,argitu behar da konpilazio honetakoxedapenei «lege» deitzeak agerian jar-tzen duela Nafarroako lege-tradizioarieutsi nahi izana.

Aurreproiektuaren testuari erantsizitzaizkion bost xedapen iragankor eta,horiez gain, beste bi xedapen, azkenxedapen deitzen diren horietakoak. Le-henengoetan, konpilazio hau aldarrika-tu aurretik sorturiko egoera eta harre-manak arautzen dira, eta, azken xeda-penetan, aldiz, Lege Itunduarekin bateginez etorkizunean izan daitezkeenlege-aldaketak gauzatzeko prozesua;azken horietan ere, Batzorde Konpila-ziogileari egonkortasuna ematen zaio,bildutako zuzenbideari buruzko infor-mazioa aldizka jasotzeko eta horri, be-har izanez gero, aldaketak egiteko.

Konpilazio honetan aurki daitekeNafarroan benetan indarrean dagoenzuzenbide zibilaren erakusgarri argia,ez, ordea, berezitasun juridiko gutxibatzuen zerrendaketa hutsa. Ondore-nez, Nafarroako zuzenbidearen ibilbi-de historikoaren harira, konpilaziohoni «Nafarroako Foru Berria» deritzo.Foru honek alde batera utzi ditu Nafa-rroako legezko erakunde asko, bai etaNafarroan osagarria den zuzenbide er-

FORU-LEGE ZIBILAK

219© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 220: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

del derecho romano, que en ella valecomo supletorio, ha sabido incorporarotras consuetudinarias y de la prácticacotidiana que ofrecen soluciones jurídi-cas de gran actualidad, siempre debida-mente elaboradas por una doctrina ri-gurosa y congruentemente armonizadascon el sistema general propio del dere-cho de Navarra. Y no deja de ser signi-ficativo que precisamente una regiónque ha sentido y defendido la unidadpolítica de España haya sabido presen-tar sin timideces una formulación de supropio derecho civil, afirmando conello la vitalidad de todos los ordena-mientos forales como vía para un con-certado progreso del derecho de nuestraPatria.

Si la extensión no resulta excesiva,pese a la amplitud de la concepción,ello se debe a que se ha renunciado de-liberadamente a enunciados que sonmás propios de la doctrina que de laley y a determinadas casuísticas quedeberán ser explicitadas por la doctrinade los comentaristas y de los Jueces.

Se divide esta Compilación en treslibros, precedidos por otro preliminar.Trata el libro primero de las personasy de la familia, asociando así lo que esesencial para la tradicional concepciónnavarra, según la cual la estructura yla legitimidad familiar, así como launidad de la casa, son el fundamentomismo de la personalidad y de todo elorden social. Tras un primer título so-bre las personas jurídicas, en el que sehace constar aquellas instituciones na-varras que tradicionalmente la tienenreconocida, versa el segundo sobre

romatarretik datozen beste erakundebatzuk ere, horiek erabiltzen ez direla-ko. Baina, aldi berean, Foruak bere ba-rruan hartu ditu ohiturazko erakundeaketa eguneroko eginerek sorrarazitako-ak, horiek guztiek gaurkotasun handi-ko irtenbide juridikoak ematen dituzte-lako; erakundeok doktrina zorrotzarenagindupean landu eta zentzuz harmoni-zatu izan dira Nafarroako zuzenbidearensistema orokorrarekin. Adierazgarriada, izatez, Espainiaren batasun politi-koa bultzatu eta defendatu duen erre-gioak bere zuzenbide zibilaren formu-lazio berezia egitea, horrekin agerianjartzen baita foru antolamendu guztiekeragin handia izan dezaketela Espai-niako zuzenbidearen aurrerapen bate-ratua lortzeko bidean.

Asmoa oso zabala izan arren, bil-dumaren hedadura ez da gehiegizkoa.Nahita uko egin zaie legearekin bainodoktrinarekin zerikusia duten adieraz-penei, bai eta kasu zehatzei ere, ho-riek zehaztu behar baitira iruzkingileeta epaileek emandako doktrinarenarabera.

Konpilazio hau hiru liburutan zatitu-rik dago, horien atarian beste liburu batere izanik. Lehenengo liburuan, per-tsonak eta familia arautzen dira. Ho-rrekin, Nafarroan betidanik izan denulerkeraren oinarria antzematen da;horren arabera, familiaren egitura etalege-oinarria, bai eta etxearen batasu-na ere, nortasunaren eta gizarte antola-menduaren euskarri dira. Lehenengotitulua pertsona juridikoei buruzkoada; horretan agerrarazten diren era-kunde nafarrei tradizioz aitortu zaienortasuna. Bigarren titulura bildutakoa

LEYES CIVILES FORALES

220 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 221: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

una realidad desatendida por la legis-lación, pero de insoslayable vigencia,cual es los sujetos colectivos sin per-sonalidad jurídica. Los títulos III y IVregulan la capacidad general de laspersonas individuales y la de los cón-yuges, fijando en especial aquellos ac-tos que la mujer puede realizar sin lalicencia marital (ley 57).

El título V fija con realismo el con-cepto de la patria potestad, muy diver-so ya del romano, y la posición de loshijos legítimos y naturales. A conti-nuación (título VI), se trata de la adop-ción y el prohijamiento, institucionesde gran actualidad en Navarra, y se re-gula con la amplitud que el Derechonavarro permite el pacto sucesorio en-tre adoptante y adoptado.

Se pasa en los títulos siguientes alos principios fundamentales del régi-men de bienes en la familia (VII), porel que se regula la donación y los con-tratos entre cónyuges; luego, a las ca-pitulaciones matrimoniales (VIII), queen Derecho navarro pueden ser modifi-cadas en cualquier momento; al régi-men de bienes en el matrimonio (IX), enespecial al supletorio de «conquistas»(capítulo I), que puede existir como so-ciedad familiar (capítulo II), y a la Co-munidad universal (capítulo III), asícomo al régimen de separación de bie-nes (capítulo IV). Especial importanciatiene para el Derecho navarro el régi-men de bienes en segundas o posterio-res nupcias (título X), dada la enérgica

egun indarrean dagoen errealitatea da,hain zuzen ere, legeriak orain arte baz-tertuta izan duena, nortasun juridi-korik gabeko subjektu kolektiboei bu-ruzkoa. III eta IV. tituluek norbanakoeneta ezkontideen gaitasun orokorraarautzen dute; horietan, bereziki fin-katzen dira emakumeak senarrarenbaimenik gabe gauza ditzakeen egin-tzak (57. legea).

V. tituluak errealismoz finkatzendu, guraso-ahalari buruzko kontzeptua,zuzenbide erromatarrak araututakoare-kin desberdintasun ugari dituena, baieta legebidezko eta odoleko seme-ala-ben egoera ere. Horren ondoren (VI. ti-tuluan), adopzioa eta umeordetzeaarautzen dira; erakundeok Nafarroanegun indar handia dute, eta horiek za-bal arautu dira, Nafarroako zuzenbi-deak zabal arautu eta onartzen baititu,orobat, adopzio-hartzaile eta adopta-tuaren arteko oinordetza-itunak.

Hurrengo tituluetan, familiako onda-sun-eraentzari buruz, oinarrizko prin-tzipioak aipatzen dira (VII), ezkontideenarteko dohaintza eta kontratuak arautuz.Horren ondotik, ezkontzako itunak jo-rratzen dira (VIII); horiek, Nafarroakozuzenbidean, edonoiz aldaraz daitezke.Ondoren, ezkontzako ondasun-eraentza(IX) arautu da; bereziki «konkistak»izeneko eraentza, osagarria dena (I. ka-pitulua) eta familia-sozietate izan daite-keena (II. kapitulua), eta erkidego uni-bertsala (III. kapitulua), eta ondasunenbanantze-eraentza ere (IV. kapitulua).Nafarroako zuzenbidean, garrantzi be-rezia du bigarrenez edo gehiagogarre-nez ezkondutakoen ondasun-eraentzak(X. titulua), zuzenbide horrek defentsa

FORU-LEGE ZIBILAK

221© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 222: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

defensa que establece aquel Derecho afavor de los hijos de anteriores nupcias,verdadera limitación de la libertad dedisponer reconocida como principiofundamental del Derecho sucesorio.

En el título XI se trata de las dona-ciones propter nupcias, y en el XII, dela dote y de las arras.

Finalmente, el título XIII versa so-bre la disolución de las comunidadesfamiliares; el XIV, sobre el régimen tí-picamente navarro del acogimiento ala Casa y de las dotaciones, y el XV,de la institución de los Parientes ma-yores a cuya intervención se hace re-ferencia más concreta en otras muchasleyes de la presente Compilación.

En el libro II se asocian las dona-ciones y las sucesiones, asociación in-discutible para el Derecho navarro, elcual presenta una riquísima gama deformas y modalidades de liberalidad,desde la donación ínter vivos al mássolemne testamento unilateral, pasandopor las capitulaciones matrimoniales,pactos sucesorios, testamentos de her-mandad, etcétera, sin que pueda apre-ciarse solución de continuidad. El títu-lo I, de principios fundamentales, ofre-ce uno de los cuadros más vivos delDerecho navarro, con la libertad detestar, la consideración como herederodel donatario universal, la fiducia su-cesoria, el poder otorgado post mor-tem, la renuncia a la herencia futura,etc. Luego, en el título II, se trata delas donaciones ínter vivos y el proble-ma de su revocabilidad; en el III, de lasdonaciones mortis causa; en el IV, delos pactos o contratos sucesorios, ins-

gogorra ezartzen baitu aurreko ezkon-tzako seme-alaben mesederako, oinor-detza zuzenbidearen oinarrizko printzi-pio den xedatze-askatasuna mugatuz.

XI. tituluan propter nupcias dohain-tzak arautu dira, eta, XII.ean, ezkonsariaeta erresak.

Azkenik, XIII. titulua familia-erkide-goak desegiteari buruz ari da; XIV. titu-lua, Nafarroan ohikoa den etxe-harrera-ri eta zuzkidura izenekoei buruz; etaXV. titulua, Ahaide Nagusien erakun-deari buruz. Ahaideon esku-hartzea ze-hatzago aipatzen da konpilazio honetakobeste lege askotan.

II. liburuan dohaintzak eta oinor-detzak elkarrekin lotzen dira. Loturahori ezbairik gabekoa da, Nafarroakozuzenbidearen ikusmiratik. Horretan,eskuzabaltasunari dagokionez, orotari-ko forma eta aldaerak agertzen dira, di-rela inter vivos dohaintzak, direla aldebakarreko testamenturik solemneena,ezkontzako itunak, oinordetza-itunak,ermandadeko testamentuak eta abarre-koak barne, horien arteko lotura inondikinora hautsi gabe. I. tituluak, oinarrizkoprintzipioei buruzkoak, Nafarroako zu-zenbidean indarrik handiena dutenerakundeak aipatzen ditu; kasurako,testamentua egiteko askatasuna, do-haintza-hartzaile unibertsala jarauns-letzat hartzea, oinordetza-fiduzia, postmortem emandako ahalordea, etorkizu-neko jarauntsiari uko egitea etab. Ja-rraian, II. tituluan, inter vivos dohaintzakaztertzen dira, bai eta horiek ezeztatzeariburuzko arazoa ere; III. tituluan, mortis

LEYES CIVILES FORALES

222 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 223: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

titución especialmente elaborada porlos juristas de Navarra; en el V, sobreel testamento y sus diversas formas, in-cluyendo los codicilos (capítulo III), lasmemorias testamentarias (capítulo IV)y, en especial, el muy frecuente en Na-varra testamento de hermandad (capí-tulo V), que los navarros pueden otor-gar incluso en el extranjero. De la nuli-dad e ineficacia de las disposicionesmortis causa trata el título VI, y en losVII y VIII, respectivamente, de la ins-titución de heredero y de las sustitu-ciones vulgar (capítulo II), fideicomi-saria (capítulo III), una de cuyasmodalidades es la «sustitución pupi-lar», tal como se practica en Navarra(ley 227) y la de residuo (capítulo IV).

De los legados, a los que se asimi-lan los fideicomisos a título particulardel derecho romano, trata el título IX,y en el X se formulan los límites a lalibertad de testar navarra; a saber: elusufructo de fidelidad (capítulo I), ins-titución sucesoria, en Navarra, y nodel régimen de bienes en el matrimo-nio, por lo que se determina por la leypersonal del causante al tiempo de sumuerte; tiene tal vigencia esta institu-ción en Navarra que puede considerar-se como modelo principal para cual-quier otro tipo de usufructo. Luego, lalegítima formal de los descendientes(capítulo II), que supone en realidaduna imposición de no-preterición porparte del disponente, pues carece decontenido patrimonial exigible, razón

causa dohaintzak; IV. tituluan, oinor-detza-itun edo —kontratuak, halakoakNafarroako juristek bereziki prestaturi-ko erakundeak baitira; V. Tituluan, tes-tamentua eta horrek dituen formak,horien artean kodiziloak (III. kapitu-lua), testamentuko memoriak (IV. kapi-tulua) eta, batik bat, Nafarroan ohikoaden ermandadeko testamentua (V. ka-pitulua) aipatuz, nafarrek halakoa atze-rrian ere egin baitezakete. Mortis causaxedapenen deuseztasun eta eraginga-betasunaren inguruan, VI. titulua arida, eta VII eta VIII. tituluek, hurrenezhurren, euren barruan hartzen dituztejaraunsle-izendapena, ordezpen arrunta(II. kapitulua) eta fideikomisozko ordez-pena (III. kapitulua); horren aldaera bat«zurtz ordezpena» da (IV. kapitulua),Nafarroan egin ohi den moduan (227. le-gea), eta hondakinaren gaineko ordez-pena (IV. kapitulua).

Zuzenbide erromatarrean, banaka-ko tituluaren bidezko fideikomisoakarautu ziren, eta horiekin berdinetsi-tako legatuei buruzkoa da IX. titulua.X. tituluan, nafarrek testamentua egite-ko duten askatasunaren mugak ezar-tzen dira, besteak beste fideltasun-go-zamena (I. kapitulua). Nafarroan, goza-men hori oinordetzako erakundea da,ez, ordea, ezkontzako ondasun-eraen-tzarena; ondorenez, hori zehaztuko da,kausatzaileari heriotza-unean dago-kion lege pertsonalaren arabera. Era-kunde horren indarra Nafarroan hainhandia da ezen bestelako gozameneneredu nagusitzat har baitaiteke. Horrenondotik dator ondorengoen seniparteformala (II. kapitulua). Erakunde horidela bide, xedatzaileak ezin izanen

FORU-LEGE ZIBILAK

223© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 224: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

por la que se ha estimado convenientemantener la vieja fórmula foral de loscinco «sueldos febles por bienes mue-bles y una robada de tierra en los mon-tes comunes por inmuebles», que ponemejor de manifiesto el carácter mera-mente formal de dicha institución legi-timaria, y a esta limitación hay queañadir las más importantes de los de-rechos de los hijos de anteriores nup-cias (capítulo III), las reservas (capí-tulo IV) y la reversión de bienes (ca-pítulo V).

Los títulos siguientes recogen el de-recho vigente en Navarra relativo aciertas figuras de intermediarios para laejecución de las disposiciones mortiscausa, los fiduciarios-comisarios (títu-lo XI), los herederos de confianza (tí-tulo XII) y los albaceas (título XIII).

Dada la gran importancia de la vo-luntad en orden a la sucesión, se com-prende que la tenga mucho menor laque debe llamarse en Navarra suce-sión «legal», por venir determinadamediante disposición de la Ley, y no«legítima», lo que supondría una natu-ralidad que tal delación sucesoria notiene en Navarra, ni tampoco «intesta-da», ya que no sólo puede quedar ex-cluida por la forma testamentaria, sinotambién por otras modalidades de su-cesión voluntaria. Al orden de esta suce-sión legal se refiere el título XIV, conespecial tratamiento de la sucesión debienes troncales (capítulo III), y notroncales (capítulo II), y constancia dela preferencia, contraria al derecho ro-

ditu ondorengoak preteritu; erakundehorrek ez du galdatzeko moduko on-dare-edukirik, eta, horren ondorioz,egokitzat hartu da antzinako foru for-mula honi eustea: «ondasun higigarrieidagokienez, bost alokairu feble, eta,ondasun higiezinei dagokienez, herri--mendietako erregu bat lur». Horrekin,agerian geratu da senipartearen era-kundeak duen izaera formala. Mugapenhorri gehitu behar zaizkio garrantzi-tsuagoak diren beste batzuk; hain zuzenere, aurreko ezkontzako seme-alabeneskubideak (III. kapitulua), erreserbak(IV. kapitulua) eta ondasunen lehen-goratzea.

Horren ondorengo tituluek euren ba-rruan hartzen dute mortis causa xedape-nak betearazteko bitartekariei buruz Na-farroan indarrean dagoen zuzenbidea:fiduziario-komisarioak (XI. titulua),konfiantzazko jaraunsleak (XII. titulua)eta albazeak (XIII. titulua).

Oinordetzaren ondoreetarako, jakinadenez, borondateak garrantzi handia du.Garrantzi hori kontuan hartuta, bistakoada Nafarroan «legezko» oinordetza ize-nekoaren garrantziak txikiagoa izanbehar duela, hori legearen aginduz ze-hazten delako. Zernahi gisaz, legezkooinordetza ez da «legitimoa»; hala iza-nen balitz, oinordetza berezkoa izanenlitzateke, baina oinordetzarako dela-zioak ez du halako izaerarik Nafa-rroan. Era berean, legezko oinordetzaez da «testamenturik gabekoa»; izanere, legezko oinordetza hori bazter dai-teke, testamentuaren bidez ez ezik, bo-rondatezko oinordetza gauzatzeko bestealdaera batzuen bitartez ere. Legezkooinordetzari buruz ari da XIV. titulua;

LEYES CIVILES FORALES

224 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 225: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

mano, del cónyuge respecto a los cola-terales.

El derecho de representación, porel que los descendientes se subroganen el derecho de un ascendiente que nollegó a adquirir por premoriencia o in-capacidad, excede, en Navarra, el ám-bito de la sucesión legal (título XV),con lo que se reduce mucho el alcancedel derecho de acrecer (título XVI).

Los últimos títulos de este libro IIse refieren a la adquisición y renunciade la herencia (título XVII), a la here-ditatis petitio (título XVIII), a la cesiónde herencia (título XIX) y su parti-ción (título XX).

El libro III es el más amplio, por-que abarca toda la materia de los dere-chos reales (títulos I-VII) y las obliga-ciones (títulos VIII-XI). En cuanto a lapropiedad y posesión de los bienes (tí-tulo I), es interesante destacar el régi-men singular de adquisición de los fru-tos de las heredades desde que son ma-nifiestas (ley 354), y en el título II, Delas comunidades de bienes y derechos,se expone con claridad el régimen demodalidades especiales, muy frecuen-tes, pero que no siempre se interpretanconvenientemente, como son las co-rralizas (capítulo IV), facerías, hele-chales, el dominio concellar y las ve-cindades foranas (capítulo V); la erró-nea configuración, que a veces se ha

horretan, bereziki arautu da ondasuntronkalen gaineko oinordetza (III. kapi-tulua) eta ondasun ez-tronkalen gainekoa(II. kapitulua). Eta, zuzenbide erromata-rraren aurka, ezkontideari lehenespenaeman zaio, alboko ahaideen aurretik.

Ordezkapen-eskubidea dela medio,ondorengoak aurreko baten eskubi-dean subrogatzen dira, azken horrekoinordetza eskuratu ez duenean, au-rrez hiltzeagatik edo ezgaitasunarenondorioz. Nafarroan, eskubide horreklegezko oinordetzaren eremua gaindi-tzen du (XV. titulua), eta, horrekin,gehiagotze-eskubidearen norainokoaarras urritzen da.

II. liburuko azken tituluek honako gaihauek jorratzen dituzte: jarauntsia esku-ratu eta horri uko egitea (XVII. titulua),hereditatis petitio izenekoa (XVIII. titu-lua), jarauntsia lagatzea (XIX. titulua)eta horren banaketa (XX. titulua).

III. liburua luzeena da, eskubideerreal (I-VII, tituluak) eta betebeharrei(VIII-XI, tituluak) buruzko kontu guz-tiak arautzen baititu. Ondasunen gai-neko jabetza eta edukitzari dagokionez(I. titulua), azpimarratzekoa da lan-detatik fruituak eskuratzeko araubideberezia, horiek agerikoak direnetik(354. legea). II. tituluan, ondasun etaeskubideen erkidegoak arautzen dira;arauketa horretan, argiro-argiro azal-tzen da aldaera berezien araubidea.Nafarroan, sarritan sortzen dira halakoerkidegoak, eta horien gaineko inter-pretazioak ez dira beti modu egokianegiten. Erkidego horien artean ditugu,besteak beste, bazkalekuak (IV. kapitu-lua), fazeriak, iralekuak, kontzeju-jaba-

FORU-LEGE ZIBILAK

225© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 226: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

insinuado en la jurisprudencia, de talesderechos como servidumbres «perso-nales» desfiguraba su propia naturale-za impidiendo la redención. Conformea la más depurada doctrina, se conside-ran como servidumbres (título III) tansólo las prediales, de las que se recogenalgunas particularidades siempre vigen-tes en Navarra, y como derechos realesespeciales los de usufructo, habitación,uso y otros similares (título IV).

De gran utilidad resulta la regulacióndel derecho de superficie y otros simila-res (título V), que han cobrado renova-da aplicación en el desarrollo urbano, yla Compilación presenta una ordenaciónnueva, fiel reflejo de la práctica vigenteen materia de sobreedificación y sube-dificación (capítulo III).

El título VI ordena todo lo relativoal derecho de retracto y otros derechosde adquisición preferente, que presentauna mayor complejidad por la inciden-cia de tipos especiales de derechos con-currentes.

Finalmente, a las garantías realesse dedica el título VII, incluyendo laventa con pacto de retro en función degarantía (capítulo IV), las prohibicio-nes de disponer (capítulo V), la ventacon reserva de dominio (capítulo VI)y la venta con pacto comisario (capí-tulo VII).

ria eta kanpoko auzotartasunak (V. ka-pitulua). Horiei buruz, jurisprudentziakokerreko moduan adierazi du eskubi-deok zortasun «pertsonalak» direla;horrek erakundeon izaera desitxuratudu, horien askatzea eragotziz. Doktri-narik garbienarekin bat etorriz, zorta-sun dira (III. titulua) lurraren gainekoakbakarrik, eta horiei buruz zenbait bere-zitasun jaso dira, Nafarroan betidanikindarrean egon direlako. Eskubideerreal berezien artean, gozamena, biz-tantzea, erabiltzea eta horien antze-koak aipatzekoak dira (IV. titulua).

Azalera-eskubidearen eta antzekobeste eskubide batzuen arauketa (V. titu-lua) oso erabilgarria da, hiriaren garape-narekin eskubideok berriro aplikatu izanbaitira. Eta Konpilazioak antolaketa be-rria ematen du, inoren eraikinaren gai-nean edo azpian eraikitzeari buruzkokontuetan, egunean-egunean gauzatu-riko egineren adierazgarri gisa (III. kapi-tulua).

IV. tituluan, atzera-eskuratzeko es-kubideari eta lehenespenez eskuratze-ko beste eskubideei buruzko kontuakbarneratu dira. Horietan, konplexutasu-na areagotzen da, mota bereziak ager-tzen baitira elkarrekin pilaturiko esku-bideen artean.

Azkenik, VII. titulua berme errealezarduratzen da. Horren barruan jaso dira,besteak beste, berme gisa eta atzera-es-kuratzeko itunarekin egindako salmenta(IV. kapitulua), xedatzeko debekuak(V. kapitulua), jabari-erreserbarekinegindako salmenta (VI. kapitulua) etakomiso-itunarekin egindako salmenta(VII. kapitulua).

LEYES CIVILES FORALES

226 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 227: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

La sistemática de las obligaciones—cuyos principios generales se reco-gen en el título VII del tercer libro—distingue, en primer lugar, las prome-sas unilaterales, designadas con elnombre romano de estipulaciones (tí-tulo IX), a las que se agrega el acto si-milar de la fianza (capitulo II) en se-gundo lugar, los distintos tipos de prés-tamos (título X) —a los que sigue elcenso consignativo (título XI)—, y entercero, los contratos de custodia (títu-lo XII), de mandato (título XIII), decompraventa y permuta (título XIV) yde arrendamiento (título XV y últi-mo de la Compilación).

Así pues, se prescinde de la categoríadel «cuasi-contrato» y, en su lugar, setrata del enriquecimiento sin causa (ca-pítulo IV) en el título general (VII) so-bre las obligaciones, y de la gestión denegocios como figura similar al manda-to (leyes 560 y 561 del título XIII).Debe señalarse también la eliminaciónde la superada figura del arrendamien-to de servicios, que, en la medida enque no queda regulada como contratode trabajo, se somete a las reglas delmandato (ley 562), orillándose así unaya ociosa discusión de los autores, quehace tiempo debiera haber sido olvi-dada.

La orgánica estructura de estos treslibros queda coronada por el Libropreliminar que los precede. Sus cua-renta y una leyes se distribuyen en

Betebeharren gaineko sistematikak—betebeharren printzipio orokorrakhirugarren liburuko VII. titulura bil-tzen dira— bereizten ditu, lehenik etabehin, alde bakarreko hitzemateak; ho-riei zuzenbide erromatarretik datorrenhizpaketa izena eman zaie (IX. titulua).Bigarrenik, horiei gehitzen zaizkie, ba-tetik, antzekoa den egintza, fidantzahain zuzen (II. kapitulua), eta, bestetik,mailegu motak ere (X. titulua) —horienondoren, zainpeketa-zentsuari buruzkoarauketa ematen da (XI. titulua)—. Eta,hirugarrenik, zaintza (XII. titulua),mandatu (XIII. titulua), salerosketa etatrukaketa (XIV. titulua) eta errenta-menduari buruzko kontratuak (XV. ti-tulua, hori Konpilazioaren azken titu-lua izanik) arautzen dira.

Horrela, bada, «kuasikontratuen»kategoria alde batera utzi da; horren or-dez, arrazoirik gabe aberastea (IV. ka-pitulua) betebeharrei buruzko tituluorokorrean arautu da (VII), eta nego-zioen kudeaketa, aldiz, mandatuarenantzeko erakunde gisa (XIII. tituluko560 eta 561. legeak). Tankera berean,aipatzeko modukoa da zerbitzu-erren-tamendua desagerrarazi egin dela;errentamendu hori lan-kontratu gisaarautzen ez den neurrian, mandatuariburuzko erregelen menpe geratuko da(562. legea); horrekin, autoreen arteanalferreko suertatu den eztabaida ezere-zean geratu da, aspaldidanik ahazturikegon beharko litzatekeen eztabaidabaita hori.

Hiru liburu horien egitura organikoa-ren aitzinean, atariko titulua agertzenda. Horren berrogeita bat legeak lau ti-tulutan banatzen dira; hurrenez hurren,

FORU-LEGE ZIBILAK

227© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 228: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

cuatro títulos, respectivamente, sobrelas fuentes (título I), la condición foralde las personas físicas y jurídicas (tí-tulo II), el ejercicio de los derechos(título III) y la prescripción de las ac-ciones (título IV). Una mención espe-cial merece el reconocimiento de lacostumbre como primera fuente (ley 2),incluso cuando se oponga al Derechoescrito, siempre que no sea contra lamoral o el orden público (ley 3). Aun-que con este reconocimiento parezcadebilitarse la fuerza de la misma Com-pilación, ello se debe a una indeclina-ble exigencia del Derecho privativo deNavarra, que se muestra así como unordenamiento abierto al desarrollo fu-turo determinado por la práctica. Ellono obsta, sin embargo, a que el Dere-cho supletorio particular de Navarraquede siempre integrado por su tradi-ción jurídica, constituida por sus anti-guas Leyes y el derecho romano, enaquellas instituciones que de él se hanrecibido en la práctica de nuestro tiem-po, tradición a la que suple, en su caso,el Código Civil y las Leyes generalesde España (ley 6).

Hay que tener en cuenta, por lo de-más, que las mismas leyes de esta Com-pilación, como todas las Leyes vigen-tes en Navarra, tienen normalmente ca-rácter dispositivo (ley 8), ya que elprimer principio y fundamento de todoel Derecho navarro es la primacía de lavoluntad privada, como se expresa enla antigua regla «paramiento fuero vien-ze» (ley 7).

Aunque la codificación no debeconsiderarse nunca como un términofinal, sino como un proceso para el de-

iturriak (I. titulua), pertsona fisiko etajuridikoen forudun-izaera (II. titulua),eskubideen egikaritza (III. titulua) etaakzioen preskripzioa (IV. titulua). Ai-pamen berezia egin behar da ohiturariburuz, hori lehendabiziko iturritzathartzen baita (2. legea), zuzenbidearenaurkakoa izan arren, baldin eta moralaedo ordena publikoa urratzen ez badu(3. legea). Itxuraz, aitorpen horren era-ginez, Konpilazioaren beraren indarraahuldu egiten da. Hala ere, Nafarroakoberezko zuzenbideak ezartzen du horihala izateko beharra, eta horrek age-rian jartzen du Nafarroako antolamen-dua, etorkizunean, praktikak aginduta-ko moduan garatuko dela. Horrek ezdakar inolako oztoporik, alabaina, Na-farroako zuzenbide osagarri bereziabertako tradizio juridikoarekin inte-gratzeko; tradizio horretara biltzen diraNafarroako antzinako legeak eta zuzen-bide erromatarra, zuzenbide horretatikegungo praktikan hartu diren erakun-deei dagokienez. Hala denean, tradiziohorren osagarri dira, berebat, Espai-niako Kode Zibila eta lege orokorrak(6. legea).

Gainerakoan, gogoan izan behar daorokorrean esku-emaileak direla Konpi-lazio honetako legeak eta Nafarroan in-darrean dauden beste guztiak ere (8. le-gea). Borondate pribatuaren lehentasunaNafarroako zuzenbidearen printzipioeta oinarri nagusia da, «paramiento fue-ro vienze» antzinako erregelan adie-razten den moduan (7. legea).

Kodegintza ezin da inola ere azkenjomugatzat hartu, baizik eta zuzenbi-dearen garapenerako prozesutzat; hala

LEYES CIVILES FORALES

228 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 229: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

sarrollo del Derecho, con la presenteCompilación viene a cumplirse el pro-pósito de aclarar y renovar con unamás depurada expresión el Derecho deNavarra, ya que, examinado cuidado-samente el texto del proyecto los juris-tas designados al efecto, tras habersido atendidas las enmiendas que fueobjeto, puede afirmarse su correspon-dencia con el Derecho vigente.

LIBRO PRELIMINAR

TÍTULO PRIMERO

DE LAS FUENTES DEL DERECHO NAVARRO

Ley 1Compilación

Esta Compilación del Derecho Pri-vado Foral, o Fuero Nuevo de Navarra,recoge el vigente Derecho Civil del an-tiguo Reino, conforme a la tradición ya la observancia práctica de sus cos-tumbres, fueros y leyes.

Tradición jurídica navarra

Como expresión del sentido históri-co y de la continuidad del Derecho Pri-vado Foral de Navarra, conservan ran-go preferente para la interpretación eintegración de las leyes de la Compila-ción, y por este orden: las leyes deCortes posteriores a la Novísima Reco-pilación; la Novísima Recopilación;los Amejoramientos del Fuero; el Fue-

ere, Konpilazio honekin lortu nahi izanda Nafarroako zuzenbidearen edukiaadierazpide garbiago batez argitu etaberriztatzea. Eta, behin horretarakoizendatu diren juristek proiektuarentestua arretaz aztertu ondoren, eta zu-zenketak aintzat hartu eta gero, esandaiteke horrek bat egiten duela egunindarrean dagoen zuzenbidearekin.

ATARIKO LIBURUA

I. TITULUA

NAFARROAKO ZUZENBIDEAREN ITURRIAK

1. legeaKonpilazioa

Foru Zuzenbide Pribatuari buruzkoKonpilazio edo Nafarroako Foru Berrihonek bere barnean hartzen du antzina-ko erresumaren zuzenbidetik egun inda-rrean dagoen zuzenbide zibila, betiere,tradizioarekin eta bertako ohitura, forueta legeen praktikarekin bat etorriz.

Nafarroako tradizio juridikoa

Nafarroako foru zuzenbide pribatua-ren esangura historikoaren eta zuzenbidehorren iraupenaren adierazpen gisa,Konpilazioko legeen interpretazio etaintegrazioa egiteko lehenespena dute, ja-rraiko hurrenkeraren arabera, honakohauek: Bilduma Berri-berriaz geroztik,Gorteetan emandako legeek; BildumaBerri-berriak; Foruaren hobetze izene-

FORU-LEGE ZIBILAK

229© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 230: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ro General de Navarra; los demás tex-tos legales, como los fueros locales yel Fuero Reducido, y el Derecho Ro-mano para las instituciones o preceptosque la costumbre o la presente Compi-lación hayan recibido del mismo.

Ley 2Prelación de fuentes

En Navarra la prelación de fuentesde Derecho es la siguiente:

1. La costumbre.

2. Las leyes de la Presente Compi-lación.

3. Los principios generales del De-recho navarro.

4. El Derecho supletorio.

Ley 3Costumbre

La costumbre que no se oponga a lamoral o al orden público, aunque seacontra ley, prevalece sobre el Derechoescrito. La costumbre local tiene pre-ferencia respecto a la general.

La costumbre que no sea notoriadeberá ser alegada y probada ante losTribunales.

Ley 4Principios generales

Son principios generales los de De-recho natural o histórico que informanel total ordenamiento civil navarro ylos que resultan de sus disposiciones.

koek; Nafarroako Foru Orokorrak; gai-nerako legeek, besteak beste, toki forueketa Foru Laburrak; bai eta zuzenbideerromatarrak ere, ohiturak edo konpila-zio honek zuzenbide horretatik jasotakoerakunde edo manuei dagokienez.

2. legeaIturri hurrenkera

Nafarroan, zuzenbidearen iturri-hu-rrenkera jarraikoa da:

1. Ohitura.

2. Konpilazio honetako legeak.

3. Nafarroako zuzenbidearen printzi-pio orokorrak.

4. Zuzenbide osagarria.

3. legeaOhitura

Ohitura moralaren edo ordena pu-blikoaren aurkakoa ez bada, legearenaurkakoa izan arren, lehentasuna duzuzenbide idatziaren aurretik. Tokikoohiturak lehenespena du ohitura oroko-rrari begira.

Ohitura nabaria ez bada, alegatu etafrogatu beharko da auzitegietan.

4. legeaPrintzipio orokorrak

Printzipio orokorrak dira zuzenbidenatural edo historikoak eratorri eta Na-farroako antolamendu zibil osoa era-tzen dutenak, bai eta antolamendu ho-rren xedapenetatik datozenak ere.

LEYES CIVILES FORALES

230 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 231: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 5Analogía

Antes de aplicarse el Derecho su-pletorio, deberá integrarse el Derechoprivativo mediante la racional exten-sión analógica de sus disposiciones.

Ley 6Derecho supletorio

El Código civil y las leyes genera-les de España serán Derecho supletoriode esta Compilación y de la tradiciónjurídica navarra expresada en la ley 1,y no se aplicarán a supuestos distintosde los expresamente previstos.

Ley 7«Paramiento»

Conforme al principio «paramientofuero vienze» o «paramiento ley vien-ze», la voluntad unilateral o contrac-tual prevalece sobre cualquier fuentede Derecho, salvo que sea contraria ala moral o al orden público, vaya enperjuicio de tercero o se oponga a unprecepto prohibitivo de esta Compila-ción con sanción de nulidad.

Ley 8Libertad civil

En razón de la libertad civil, esen-cial en el Derecho navarro, las leyes sepresumen dispositivas.

5. legeaAnalogia

Zuzenbide osagarria aplikatu bainolehen, berezko zuzenbidea integratubeharko da, berorren xedapenen heda-tze analogikoa zentzuz eginez.

6. legeaZuzenbide osagarria

Espainiako Kode Zibila eta legeorokorrak zuzenbide osagarri izanendira, konpilazio honi eta 1. legeakadierazitako tradizio juridiko nafarraribegira, eta ez dira aplikatuko beraie-tan esanbidez arauturiko kasuetatikkanpo.

7. legea«Paramiento»

«Paramiento fuero vienze» edo «pa-ramiento ley vienze» printzipioarekinbat etorriz, alde bakarreko edo kontra-tuzko borondateak lehentasuna du,zuzenbidearen iturri guztien aurretik,salbu eta borondate hori moralarenedo ordena publikoaren aurkakoa de-nean, hirugarrenari kalte egiten dionean,edota konpilazio honetako debekuzkomanuen aurkakoa izan eta manu ho-riek deuseztasun-zehapena dakarte-nean.

8. legeaAskatasun zibila

Askatasun zibila oinarrizkoa da Na-farroako zuzenbidean; askatasun horrenondorioz uste da legeak esku-emaileakdirela.

FORU-LEGE ZIBILAK

231© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 232: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 9Renuncia de derechos

La renuncia de derechos es válida,salvo que atente al orden público o sehaga en fraude de ley.

Ley 10Estatutos

En lo no previsto en la presenteCompilación, la determinación y efec-tos de los estatutos personal, real y for-mal se regirán por las disposiciones delCódigo Civil y conforme al principiode reciprocidad.

TÍTULO II

DE LA CONDICIÓN CIVIL FORAL DE NAVARRO

Ley 11Reciprocidad de la condición civil

La adquisición, conservación, pérdi-da y recuperación de la condición foralde navarro se rige, en lo no previsto enesta Compilación, por la legislación ge-neral y conforme al principio de reci-procidad.

Ley 12Navarros en el extranjero

Los navarros residentes en el ex-tranjero no perderán su condición foralen tanto conserven la nacionalidad es-pañola. Los que adquieren nacionali-

9. legeaEskubideei uko egitea

Eskubideei uko egitea baliozkoa da,salbu eta horrekin ordena publikoahausten denean edo lege-maulaz egitendenean.

10. legeaEstatutuak

Konpilazio honek arautzen ez di-tuen kontuetan, Kode Zibilaren xedape-nek eraenduko dituzte estatutu pertso-nal, erreal eta formalaren zehaztapenaeta ondoreak, betiere, elkarrekikotasun--printzipioarekin bat etorriz.

II. TITULUA

NAFARROAKO FORUDUNARENIZAERA ZIBILA

11. legeaIzaera zibilaren elkarrekikotasuna

Nafarroako forudunaren izaera es-kuratu, horri eutsi, galdu eta berresku-ratzeari dagokionez, legeria orokorrakeraenduko ditu konpilazio honek arau-tzen ez dituen kontuak, betiere, elkarre-kikotasun-printzipioarekin bat etorriz.

12. legeaNafarrak atzerrian

Nafarrek, bizilekua atzerrian izanarren, ez dute forudunaren izaera gal-tzen, Espainiako naziokotasunari eustendioten bitartean. Nafarrek, Espainiako

LEYES CIVILES FORALES

232 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 233: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

dad extranjera sin perder la española,conservarán también la condición foralnavarra.

Los navarros que hubieren perdidola nacionalidad española, al recupe-rarla recobrarán también su condiciónforal.

Ley 13Extranjeros nacionalizados

En el expediente de adquisición orecuperación de la nacionalidad espa-ñola, se presumirá que adquiere la con-dición foral de navarro el extranjeroque residiere en Navarra al conseguirla nacionalidad.

Ley 14Presunción

Cuando no sea claramente determi-nable la condición foral de navarro,prevalecerá ésta si correspondiera porrazón del lugar de nacimiento.

Ley 15Condición foral

de las personas jurídicas

La condición foral navarra de laspersonas jurídicas se determinará porsu domicilio.

Ley 16Efectos de la condición foral

La condición foral navarra de unapersona somete a ésta al Derecho Civily a las disposiciones administrativas yfiscales de Navarra.

naziokotasuna galdu gabe, atzerrikoaeskuratzen dutenean ere, Nafarroako fo-rudunaren izaerari eutsiko diote.

Nafarrek, Espainiako naziokotasunagaldu eta gero, hori berreskuratzen du-tenean ere, forudunaren izaera berres-kuratuko dute.

13. legeaAtzerritar naziokotuak

Espainiako naziokotasuna eskura-tzeko edo berreskuratzeko espedientean,uste izanen da atzerritarrak, Nafarroanbizilekua badu, Nafarroako foruduna-ren izaera eskuratzen duela, Espainiakonaziokotasuna lortzean.

14. legeaPresuntzioa

Nafarroako forudunaren izaera ezindenean argiro zehaztu, horrek lehenta-suna izanen du, jaiolekuaren ondoriozhari hala badagokio.

15. legeaPertsona juridikoak

Nafarroako forudunak izatea

Egoitzak zehaztuko du pertsona ju-ridikoak Nafarroako forudun izatea.

16. legeaForudun-izaeraren ondoreak

Norbaitek Nafarroako forudunarenizaera baldin badu, pertsona hori Nafa-rroako zuzenbide zibilaren menpe etabertako administrazio- nahiz zerga-xe-dapenen menpe geratuko da.

FORU-LEGE ZIBILAK

233© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 234: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Cambios de condición

Los actos celebrados por personasde condición foral no perderán su vali-dez por quedar éstas sometidas poste-riormente a otro Derecho, pero losefectos de esos actos deberán acomo-darse a las exigencias del nuevo De-recho. Asimismo, los actos celebradospor quienes con posterioridad a suotorgamiento adquieran la condición fo-ral deberán producir sus efectos con-forme al Derecho navarro, aunque éstedifiera del Derecho a que se sometió sucelebración.

TÍTULO III

DEL EJERCICIO DE LOS DERECHOS

Ley 17Libertad y limitaciones

Los derechos pueden ejercitarse li-bremente, sin más limitaciones que lasexigidas por su naturaleza, la buena fe,las rectas costumbres y el uso inocuode otras personas, y las impuestas porprohibición expresa de la ley.

Ley 18Perfección formal

La declaración de voluntad, expre-sada en cualquier forma, es válida y le-gítima para el ejercicio de los derechosque de la misma se deriven.

Izaera-aldaketak

Norbaitzuk forudunak badira, etazenbait egintza burutzen badituzte,egintza horiek ez dute baliozkotasunikgalduko, gero pertsona horiek beste zu-zenbide baten menpe geratu arren; bai-na egintzon ondoreak beste zuzenbidehorren eskakizunei egokitu beharkozaizkie. Era berean, egintzak gauzatueta gero, horien egileek forudunarenizaera eskuratzen badute, orduan, egin-tzok ondoreak sortuko dituzte Nafarro-ako zuzenbidearekin bat etorriz, nahizeta egintza gauzatzeko bete den zuzen-bidea Nafarroakoaz bestelakoa izan.

III. TITULUA

ESKUBIDEAK EGIKARITZEA

17. legeaAskatasuna eta mugapenak

Eskubideak askatasunez egikari dai-tezke, eta egikaritza horren mugapenbakarrak dira eskubidearen izaerak,onusteak, ohitura zuzenek eta bestepertsona batzuen kalterik gabeko erabi-lerak dakartzatenak, eta legeetan esan-bidezko debekuen bidez ezarritakoak.

18. legeaBurutze formala

Borondatea adierazteko forma edo-zein izanda ere, aitorpen hori balioz-koa eta zuzenbidearen araberakoa da,berorrek erakarritako eskubideak egi-karitzeko.

LEYES CIVILES FORALES

234 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 235: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

No obstante, los actos o contratospara los que la ley no exija una formadeterminada, pero ésta se hubiese con-venido expresamente, no se considera-rán perfeccionados sin el cumplimientode dicha forma. Cuando se trate de unacto que usualmente revista una formadeterminada, se presumirá que las par-tes han querido supeditar la perfeccióndel acto al cumplimiento de la misma.

En los casos en que esta Compila-ción exija cierta forma, se consideraráde solemnidad.

Ley 19Nulidad, anulabilidad

y rescisión

Sin perjuicio de lo dispuesto en laley 50, son nulas las declaraciones devoluntad emitidas por menores noemancipados o personas que no se ha-llen en su cabal juicio, las de objetoimposible o inmoral y todas aquellasque estén prohibidas por la ley.

Son anulables las declaraciones vi-ciadas por error, dolo o violencia físicao moral graves, pero no podrá alegarseel error inexcusable de hecho o de De-recho.

Son rescindibles las declaracionesde voluntad cuando así lo disponga laley.

Ley 20Silencio u omisión

El silencio o la omisión no se consi-derarán como declaración de voluntad,

Dena den, legeak ez badu forma ze-hatzik ezartzen egintza edo kontratujakin batzuentzat, baina forma horiesanbidez hitzartu bada, egintza edokontratu horiek ez dira burututzat joko,forma hori betetzen ez bada. Egintzabati forma zehatza eman ohi bazaio,uste izanen da alderdiek egintzaren bu-rutzapena jarri nahi izan dutela formahori betetzearen menpe.

Konpilazio honen aginduz formajakina bete behar den kasuetan, horisolemnetzat hartuko da.

19. legeaDeuseztasun, deuseztakortasun

eta hutsalketa

50. legean xedatutakoari kalterikegin gabe, deusezak dira adingabekoemantzipatugabeek eta zentzutasunikez dutenek egindako borondate-aitor-penak, bai eta helburu ezinezkoa edomoralaren aurkakoa dutenak, eta legezdebekaturik daudenak ere.

Deuseztakorrak dira okerraren, do-loaren nahiz indarkeria fisiko edo mo-ral larriaren eraginez akastun diren ai-torpenak; baina ezin izanen da alegatuegitezko edo zuzenbideko oker barkae-zina.

Hutsalkorrak dira borondate-aitor-penak, legeak hala xedatzen duenean.

20. legeaIsiltasuna edo ez-egitea

Isiltasuna edo ez-egitea ez dira bo-rondate-aitorpentzat hartuko, salbu eta

FORU-LEGE ZIBILAK

235© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 236: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

a no ser que así deba interpretarse con-forme a la ley, la costumbre o los usos,o lo convenido entre las partes.

Ley 21Simulación

Los actos producen los efectospropios de la declaración manifestadapor las partes, pero si fueran simula-dos sólo valdrá lo que aquéllas hayanquerido realmente hacer, siempre quefuere lícito y reúna todos los requisi-tos formales que la ley exija para elmismo.

La nulidad de la declaración simu-lada no puede alegarse contra tercerosde buena fe.

Ley 22Fraude a terceros

Los actos realizados con intenciónde excluir injustamente el derecho deun tercero pueden impugnarse a la vezque se ejercita el derecho que se inten-tó defraudar.

Ley 23Concurrencia de derechos

Cuando sobre una cosa concurrenvarios derechos a usar de la misma,cada titular deberá ceder en el suyopara hacer posible el ejercicio de to-dos, conforme a la naturaleza y catego-ría de los distintos derechos y en consi-deración a su concurrencia equitativa.

hori horrela interpretatu behar deneanlegearekin, ohiturarekin nahiz usadioe-kin, edota alderdiek hitzarturikoarekinbat etorriz.

21. legeaItxura egitea

Egintzek sortzen dituzte alderdiekagertutako aitorpenei dagozkien ondo-reak; baina, horiek itxurazkoak badira,baliozkoa izanen da alderdiek benetanegin nahi izan duten hori bakarrik, bal-din eta zilegia bada, eta horretara bil-tzen badira legeak ezarritako betekizunformal guztiak.

Itxurazko aitorpenaren deuseztasu-na ezin da alegatu hirugarren onuste-dunen aurka.

22. legeaHirugarrenei iruzur egitea

Egintzak gauzatu badira hirugarre-naren eskubidea bidegabe baztertzekoasmoarekin, egintza horiek aurkaradaitezke, eta, aldi berean, zein eskubi-deri iruzur egin nahi, eta eskubide horiegikari daiteke.

23. legeaEskubideak pilatzea

Gauza beraren gain hori erabiltzekozenbait eskubide pilatzen direnean, ti-tular bakoitzak, bere eskubideari dago-kionez, amore eman beharko du, guz-tien egikaritza ahalbidetzeko, eskubidehorien guztien izaera eta kategoriare-kin bat etorriz, eta pilatzea ekitatezgauzatuko dela kontuan hartuta.

LEYES CIVILES FORALES

236 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 237: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 24Presunciones

Las presunciones establecidas enesta Compilación se considerarán «iuristantum», salvo que la ley excluya ex-presamente toda prueba en contrario.

Ley 25No uso

Los derechos pueden extinguirsepor la falta de uso en los casos previs-tos por el pacto, la costumbre o la ley.

TÍTULO IV

DE LA PRESCRIPCIÓN DE ACCIONES

Ley 26Caducidad. Prescripción

Las acciones que tienen un plazoestablecido no pueden ejercitarse des-pués de transcurrido. Todas las accio-nes que no sean imprescriptibles pordeclaración de la ley, prescribirán enlos plazos que se establecen en el pre-sente Título.

Ley 27Pactos y renuncia

No tendrán efecto los convenios odisposiciones destinados a modificarlos plazos legales de prescripción. Sinembargo, se podrá renunciar a la pres-cripción ganada.

24. legeaPresuntzioak

Konpilazio honetan ezarritako pre-suntzioak «iuris tantum» erakotzat har-tuko dira, salbu eta legeak esanbidezbaztertzen duenean kontrako froga egi-teko aukera.

25. legeaEz erabiltzea

Eskubideak ez erabiltzeagatik az-ken daitezke, itunak, ohiturak edo le-geak ezarritako kasuetan.

IV. TITULUA

AKZIOAK PRESKRIBATZEA

26. legeaIraungitzea. Preskripzioa

Akzio jakin batzuetarako epe zeha-tza ezarri bada, akziook ezin izanendira egikaritu epe hori igaro eta gero.Akzioak legearen aginduz preskribae-zinak ez badira, titulu honetan ezarrita-ko epeetan preskribatuko dira.

27. legeaItunak eta uko egitea

Hitzarmen edo xedapenek ez duteondorerik izanen beren helburua legeanezarritako preskripzio-epeak aldarazteabada. Alabaina, irabazitako preskrip-zioari uko egin dakioke.

FORU-LEGE ZIBILAK

237© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 238: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 28Plazos:

a) Prestación de servicios y suministros

Las acciones para exigir deudas porservicios profesionales prestados y gé-neros o animales vendidos por un co-merciante a quien no lo sea prescribena los tres años, a partir de la prestacióndel servicio o entrega de la cosa. Cuan-do la deuda conste en un documento,la acción prescribe en el plazo de diezaños, que se contarán desde la presta-ción o entrega, salvo que de otro modose estableciera en el documento.

Ley 29b) Préstamos

En los préstamos con interés, la ac-ción personal para reclamar el capitalprescribe a los diez años, y la de los in-tereses, a los cinco. Si el préstamo fue-re sin interés, se aplicará lo dispuestoen la ley 39.

Ley 30c) Acción hipotecaria

La acción hipotecaria prescribe alos veinte años.

Ley 31d) Títulos ejecutivos

En los títulos judiciales o extrajudi-ciales que tengan aparejada ejecución,la acción ejecutiva prescribe a los diez

28. legeaEpeak:

a) Zerbitzu eta hornidurak egitea

Profesionalak zerbitzuak egiteaga-tik, eta merkatariak merkatari ez deninori merkatu-gaiak edo animaliaksaltzeagatik, zorrak sortzen badira, or-duan, hiru urte igarotakoan preskriba-tuko dira zor horiek galdatzeko ak-zioak, betiere, zerbitzua egin denetikedo gauza eman denetik zenbatuta. Zo-rra agiri batean agerrarazi bada, akzioahamar urteko epean preskribatuko da;zerbitzua egin denetik edo gauza emandenetik hasita zenbatuko da epe hori,agirian bestelakoa ezartzen denean izanezik.

29. legeab) Maileguak

Korritudun maileguetan, hamar urteigarotakoan preskribatzen da kapitalaerreklamatzeko akzio pertsonala, etakorrituak erreklamatzeko akzioa, bosturte igarotakoan. Mailegua korriturikgabekoa denean, 39. legean xedaturi-koa aplikatuko da.

30. legeac) Akzio hipotekarioa

Akzio hipotekarioa hogei urte iga-rotakoan preskribatzen da.

31. legead) Betearazpen-tituluak

Epaiketako tituluetan, edo epaiketa-tik kanpoko tituluek betearazpena da-kartenean, betearazpen-akzioa hamar

LEYES CIVILES FORALES

238 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 239: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

años, y la acción ordinaria subsistirádentro del plazo de la ley 39.

Ley 32e) Censos

La acción para reclamar los créditoscensales prescribe a los cinco años, yla capital del censo, a los cuarenta.

Ley 33f) Rescisión por lesión

La acción rescisoria por lesión enor-me prescribe a los diez años, y la resciso-ria por lesión enormísima, a los treinta.

Ley 34g) Rescisión e impugnación

Las acciones de rescisión no previs-tas en la ley anterior y las de impugna-ción de actos anulables prescriben alos cuatro años.

Ley 35h) Saneamiento

Las acciones de saneamiento pres-criben: la redhibitoria, a los seis meses,y la «quanti minoris», al año.

Ley 36i) Injuria y calumnia

La acción para exigir responsabili-dad por injuria o calumnia prescribe alaño.

urte igarotakoan preskribatzen da, etaakzio arruntak indarrean dirau 39. le-geak ezarritako epean zehar.

32. legeae) Zentsuak

Zentsuen kredituak erreklamatzekoakzioa bost urte igarotakoan preskriba-tzen da, eta zentsuen kapitala errekla-matzekoa, berrogei urte igarotakoan.

33. legeaf) Kaltearen ondoriozko hutsalketa

Kalte larriaren ondoriozko hutsalke-ta-akzioa hamar urte igarotakoan preskri-batzen da, eta kalte larri-larriaren ondo-riozkoa, hogeita hamar urte igarotakoan.

34. legeag) Hutsaltzea eta aurkaratzea

Aurreko legera biltzen ez diren hu-tsalketa-akzioak eta egintza deusezta-korrak aurkaratzekoak lau urte igaro-takotan preskribatzen dira.

35. legeah) Saneamendua

Saneamendu-akzioak preskribatzendira: tratua hausteko akzioa, sei hilabe-tean, eta «quanti minoris» akzioa, urte-betean.

36. legeai) Irain eta kalumnia

Irain edo kalumnien ondoriozko eran-tzukizuna galdatzeko akzioa urtebeteigarotakoan preskribatzen da.

FORU-LEGE ZIBILAK

239© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 240: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 37j) Acciones posesorias

La acción para retener o recobrar laposesión prescribe al año.

Ley 38k) Remisión a otras leyes

de prescripción

Las acciones siguientes prescribenen los plazos establecidos en las leyesque se indican a continuación

1. La de petición de herencia, con-forme a lo dispuesto en la ley 324.

2. La de retraer en la venta con pac-to de retro, conforme a la ley 480.

3. La de carta de gracia por tiempoindefinido o perpetuo, conforme a lodispuesto en la ley 583.

4. La acción para exigir responsabi-lidad por culpa extracontractual, conarreglo a lo dispuesto en la ley 488, pá-rrafo segundo.

Ley 39Prescripción general

a) De acciones

Las acciones personales que no ten-gan establecido otro plazo especialprescriben a los treinta años, con inde-pendencia del plazo de prescripciónpropio de la garantía real que se hubie-re constituido.

b) De acciones reales

Las acciones reales que no tenganestablecido plazo especial sólo prescri-

37. legeaf) Edukitza-akzioak

Edukitza atxiki edo berreskuratzekoakzioa urtebete igarotakoan preskriba-tzen da.

38. legeak) Preskripzioari buruzko beste lege

batzuetara igortzea

Hurrengo akzioak lege hauetan eza-rritako epeetan preskribatzen dira:

1. Jarauntsia eskatzeko akzioa, 324.legeak ezarritakoarekin bat etorriz.

2. Atzera-eskuratzeko itunarekinegindako salmentetan, atzera-eskura-tzeko akzioa, 480. legearekin bat etorriz.

3. Epe mugagabeko edo betiko gra-zia-agiriaren ondoriozko akzioa, 583. le-geak xedatutakoarekin bat etorriz.

4. Kontratuz kanpoko erruaren on-doriozko erantzukizuna galdatzeko ak-zioa, 488. legearen bigarren lerrokadanxedaturikoarekin bat etorriz.

39. legeaPreskripzio orokorra

a) Akzioak

Akzio pertsonalen inguruan ez badaepe berezirik ezarri, akziook hogeitahamar urte igarotakoan preskribatzendira; horretan ez da kontuan hartukokasuan-kasuan eratutako berme errea-lak zein preskripzio-epe duen.

b) Akzio errealak

Akzio errealen inguruan ez badaepe berezirik ezarri, horiek usukapioa-

LEYES CIVILES FORALES

240 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 241: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ben a consecuencia de la usucapióncon la que resulten incompatibles.

Ley 40Interrupción de la prescripción

La prescripción de veinte o treintaaños se interrumpe por la notificaciónde la demanda al demandado; la de cua-renta años, por la contestación de ésta ala demanda. En todo otro plazo estable-cido para el ejercicio de una acción, seconsidera ésta ejercitada por la interpo-sición de la demanda o acto procesal le-galmente equivalente.

Asimismo, se interrumpirá la pres-cripción de plazos menores a veinteaños por la reclamación extrajudicialdirigida al deudor. El reconocimientode la deuda por el deudor, aunque seaimplícito, en todo caso interrumpe laprescripción.

Ley 41Acciones imprescriptibles

Son imprescriptibles:

1. Las acciones de estado civil queno tengan establecido plazo para suejercicio.

2. La acción declarativa de la cuali-dad de heredero.

3. Las acciones divisorias de los co-muneros y de los coherederos y las dedeslinde, sin perjuicio de la prescrip-ción adquisitiva de los bienes afec-tados.

ren ondorioz bakarrik preskribatzendira, usukapioa akzio errealekin bate-raezina den neurrian.

40. legeaPreskripzioa geldiaraztea

Hogei edo hogeita hamar urtekopreskripzioa geldiarazten da deman-datuari demanda jakinarazten zaio-nean; berrogei urtekoa, demandatuakdemandari erantzuten dionean. Beste-lako epea ezarri bada akzioa egikari-tzeko, ulertu behar da akzio hori egi-karitu dela, demanda edo legez horrenparekoa den prozesu-egintza jarri de-nean.

Era berean, hogei urtetik beherakoepeen preskripzioa geldiaraziko da,zordunari epaiketatik kanpo egindakoerreklamazioaren ondorioz. Zordunakzorra aitortzen badu, modu inplizituanbada ere, horrek preskripzioa geldia-razten du beti.

41. legeaAkzio preskribaezinak

Preskribaezinak dira:

1. Egoera zibilari buruzko akzioak,horiek egikaritzeko eperik ezarri ez de-nean.

2. Jaraunsle-izaera deklaratzeko ak-zioa.

3. Erkide eta jaraunskideei dagoz-kien zatiketa-akzioak eta mugaketa-ak-zioak, betiere, eragindako ondasunengaineko preskripzio eskuratzaileari kal-terik egin gabe.

FORU-LEGE ZIBILAK

241© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 242: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

LIBRO PRIMERODE LAS PERSONAS Y DE LA FAMILIA

TÍTULO PRIMERO

DE LAS PERSONAS JURÍDICAS

Ley 42Diputación Foral

La Diputación Foral de Navarra,persona jurídica de Derecho público,plena y autónoma, puede otorgar o re-conocer personalidad jurídica comocorporación, asociación o fundación acualesquiera instituciones o serviciosque radiquen en Navarra, creados o re-conocidos por la misma Diputación.

Ley 43Personas jurídicas

Además de las instituciones cuyapersonalidad jurídica se halla reconoci-da por las leyes, la tienen igualmentepor antigua costumbre:

1. Los Concejos que integran los di-versos Ayuntamientos, Distritos, Va-lles, Cendeas y Almiradíos de Navarra.

2. El noble Valle y Universidad deBaztán y las Juntas Generales de losValles de Roncal y Salazar, sin perjui-cio de la personalidad jurídica de losAyuntamientos que los integran. EstasCorporaciones actuarán siempre con-forme a lo establecido en sus respecti-vas ordenanzas.

3. La Junta de Bardenas Reales, quese regirá por sus Ordenanzas.

I. LIBURUAPERTSONAK ETA FAMILIA

I. TITULUA

PERTSONA JURIDIKOAK

42. legeaForu Diputazioa

Nafarroako Foru Diputazioa Zuzen-bide publikoko pertsona juridiko osoeta autonomoa da, eta nortasun juridi-koa eman edo aitor diezaieke, korpora-zio, elkarte nahiz fundazio gisa, Nafa-rroan dauden orotariko erakunde etazerbitzuei, Diputazioak berak horiekeratu edo aitortu baditu.

43. legeaPertsona juridikoak

Zenbait erakundek nortasun juridi-koa dute, legeak hori aitortzen duelako;horiez gain, halako nortasuna dute, an-tzinako ohituraren ondorioz:

1. Kontzejuek, Nafarroako udal, ba-rruti, haran, zendea eta almiradioakosatzen dituztenek.

2. Baztango Haran eta Unibertsitatenobleak, eta Erronkari eta Zaraitzukoharanetako Batzarreek ere, horiek osa-tzen dituzten udalen nortasun juridi-koari kalterik egin gabe. Korporaziookbeti jardunen dute, euren ordenantzekzer ezarri eta horrekin bat etorriz.

3. Errege Bardeako Batzarreak, be-ren ordenantzek eraenduta.

LEYES CIVILES FORALES

242 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 243: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

4. Las Juntas o «Patronatos mere le-gos» de los Santuarios, Ermitas, Cofra-días y similares, sin perjuicio de lacondición que les conceda el Derechocanónico.

5. Las Cajas Rurales, Hermandadesy otras agrupaciones agro-sociales noprohibidas por las leyes.

6. Las fundaciones privadas consti-tuidas conforme a la ley siguiente.

Ley 44Fundaciones

Por actos inter vivos o mortis causa,cualquier persona puede crear en Na-varra, sin necesidad de aprobación ad-ministrativa, fundaciones de caridad,fomento o de otro interés social evi-dente, siempre que el fundador expresesu voluntad de conferir personalidadjurídica a la fundación, al determinarsu fin y asignarle un patrimonio, quepodrá consistir en bienes o derechos decualquier clase.

La fundación por acto inter vivosdebe hacerse en escritura pública en laque consten los estatutos que determi-nen el nombramiento, renovación, fun-cionamiento y atribuciones del Patro-nato.

En las fundaciones por acto mortiscausa, el fundador puede ordenar por símismo los estatutos o encomendar suordenación, total o parcialmente, al pri-mer Patronato o a otras personas. Igual-mente puede dotar de bienes a la funda-ción, ya en el propio acto fundacional,ya en acto separado, ya delegando en

4. Santutegi, baseliza, kofradia etahorien antzeko erakundeen batzarreekedo «mere legos patronatuek», zuzen-bide kanonikoak horiei ematen dienizaerari kalterik egin gabe.

5. Baserritarren kutxek, ermanda-deek eta gizarte-nekazaritzako elkar-tzeek, legez debekaturik ez badaude.

6. Fundazio pribatuek, hurrengo le-gearekin bat etorriz eratu badira.

44. legeaFundazioak

Inter vivos edo mortis causa egintzenbitartez, Nafarroan edonork era ditzake,Administrazioaren onespenik gabe, kari-tate-fundazioak, sustapen-fundazioakedota ageriko beste gizarte-interesen batduten fundazioak; horretarako, eratzai-leak adierazi behar du fundazioari norta-sun juridikoa emateko borondatea duela,horren xedea zehaztu eta horri ondareaesleitzeko unean; ondare hori orotarikoondasun edo eskubideez osaturik egondaiteke.

Inter vivos egintzaren bidezko funda-zioa eskritura publikoan eratu beharda; eskritura horretan estatutuak age-rrarazi behar dira, eta, horietan, Patro-natuaren izendapen, berriztatze, jardun-bide eta aginpideak zehaztu behar dira.

Mortis causa egintzaren bidezkofundazioetan, eratzaileak bere kabuzantola ditzake estatutuak edo, bestela,horien antolaketa, osorik edo zati batez,lehenengo Patronatuaren edo beste ino-ren ardurapean utz dezake. Era berean,eratzaileak ondasunez zuzki dezakefundazioa, dela eratze egintzan bertan,

FORU-LEGE ZIBILAK

243© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 244: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

otras personas la asignación de bienes,a título universal o singular.

Ley 45Régimen

Las fundaciones se regirán por lavoluntad del fundador, manifestada enel acto constitutivo y en los estatutos,que será suplida en lo no previsto e in-tegrada en su interpretación por lasdisposiciones contenidas en el Libro IIde esta Compilación.

Ley 46Facultades del Patronato

Salvo que otra cosa se disponga enlos estatutos, corresponden al Patrona-to, plenamente y sin limitación alguna,las facultades siguientes:

1. Las de administración y disposi-ción del patrimonio de la fundación.

2. La de interpretar la voluntad delfundador.

3. Las de inversión, realización, trans-formación y depósito de los bienes yaplicación de los mismos a los fines fun-dacionales.

4. Las de confeccionar los presu-puestos y aprobar las cuentas por sísolo y con plenitud de efectos.

Tratándose de fundaciones consti-tuidas por voluntad privada, el funda-dor podrá eximir a la fundación detoda intervención administrativa. Sin

dela egintza bananduan, dela ondasu-nak esleitzeko ardura beste pertsonabatzuei eskuordetuz, titulu unibertsala-ren nahiz banakako tituluaren bidez.

45. legeaAraubidea

Eratzailearen borondateak eraendu-ko du fundazioa; borondate hori erake-ta-egintzan bertan eta estatutuetan adie-razi behar da; eta, konpilazio honetakoII. liburuan jasotako xedapenak erabili-ko dira, borondate horrek arautzen ezdituen kontuak ordezteko eta horreninterpretazioa integratzeko.

46. legeaPatronatuaren ahalmenak

Estatutuetan bestelakorik xedatuezean, Patronatuari dagozkio, bete-beteaneta inolako mugapenik gabe, ondokoahalmenak:

1. Fundazioaren ondarea adminis-tratu eta xedatzekoak.

2. Eratzailearen borondatea inter-pretatzekoa.

3. Ondasunekin inbertsioak egin,horiek diru bihurtu, transformatu edogordailupean jartzekoak, bai eta onda-sunak fundazioaren xedeetarako era-biltzekoa ere.

4. Aurrekontuak egin, eta bere ka-buz eta eragingarritasun osoz kontuakonestekoak.

Fundazioak borondate pribatuarenbidez eratzen direnean, eratzaileak Ad-ministrazioaren esku-hartzetik kanpoutz dezake fundazioa. Dena den, nor-

LEYES CIVILES FORALES

244 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 245: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

embargo, a instancia de cualquier per-sona, el Ministerio Fiscal podrá ins-peccionar la gestión e instar y ejercitarlas acciones procedentes.

Ley 47Reversión

El acto fundacional o los estatutospodrán establecer la reversión de losbienes en favor de los herederos delfundador o de determinadas personas,sean o no parientes de éste, con el lími-te de la ley 224.

Extinción

Cuando se extinga una Fundaciónsin haberse previsto el destino de susbienes, adquirirá éstos la ComunidadForal de Navarra, que los aplicará a fi-nes similares a los establecidos por elfundador.

TÍTULO II

DE LAS ENTIDADES Y SUJETOS COLECTIVOS

SIN PERSONALIDAD JURÍDICA

Ley 48La casa

La casa, sin constituir persona jurí-dica, tiene su propio nombre y es suje-to de derechos y obligaciones respectoa las relaciones de vecindad, prestacio-nes de servicios, aprovechamientos co-munales, identificación y deslinde defincas, y otras re1aciones establecidaspor la costumbre y usos locales.

baitek hala eskatuz gero, Fiskaltzakfundazioaren kudeaketa ikuska dezake,eta akzio egokiak eragin eta egikariditzake.

47. legeaLehengoratzea

Eraketa-egintzak edo estatutuek on-dasunen lehengoratzea ezar dezakete,eratzailearen jaraunsle edo pertsona jakinbatzuen mesederako, pertsona horiekeratzailearen ahaide izan zein ez, betiere,224. legean ezarritako mugarekin.

Azkentzea

Fundazioa azkentzen denean, ez ba-dago zehazturik zein xede izan behar du-ten horren ondasunek, Nafarroako ForuKomunitateak eskuratuko ditu ondasu-nok, eta horiek erabiliko ditu, eratzaileakezarritako xedeen antzekoak iristeko.

II. TITULUA

NORTASUN JURIDIKORIK GABEKO ERAKUNDE ETA

SUBJEKTU KOLEKTIBOAK

48. legeaEtxea

Etxea ez da pertsona juridikoa, bainaizen berezia du, eta eskubide eta betebe-harren subjektu da auzotartasun-harre-manetan, zerbitzu-egiteetan, herri-apro-betxamenduetan, finken identifikazioeta mugaketetan, eta tokiko ohitura etausadioek ezarritako bestelako harrema-netan ere.

FORU-LEGE ZIBILAK

245© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 246: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Corresponde a los amos el gobiernode la Casa, el mantenimiento de suunidad y la conservación y defensa desu patrimonio y nombre.

Ley 49Sociedades y agrupaciones

sin personalidad

Las sociedades u otras agrupacio-nes cuya personalidad no haya sido re-conocida pueden, sin embargo, actuarcomo sujetos de derecho por media-ción de quienes ostenten una represen-tación expresa o tácitamente conferida.

La titularidad de los derechos adqui-ridos por estos sujetos colectivos se con-siderará conjunta de todos los miembrosy será necesaria la unanimidad para dis-poner de esos derechos. De las obliga-ciones contraídas por dichos sujetos co-lectivos responderán solidariamente to-dos los miembros.

TÍTULO III

DE LA CAPACIDAD DE LAS PERSONAS INDIVIDUALES

Ley 50Capacidad

La capacidad plena se adquiere conla mayoría de edad al cumplirse losdieciocho años.

Los menores de edad que sean pú-beres tendrán capacidad para los actosdeterminados en esta Compilación. Se

Etxeko jaun-andreei dagozkie etxeagobernatzea, horren batasunari eustea,eta etxearen ondarea eta izena irau-narazi eta defendatzea.

49. legeaNortasunik gabeko sozietate

eta elkartzeak

Sozietate edo elkartzeek, horiei nor-tasuna aitortu ez bazaie ere, zuzenbide-ko subjektu gisa jardun dezakete, per-tsona jakin batzuen bitartez, horieiesanbidez edo isilbidez ordezkaritzaeman dien neurrian.

Subjektu kolektiboek eskubideak es-kuratzen badituzte, eskubide horien titu-lartasuna kide guztiei batera dagokielaulertuko da, eta kideon ahobatekotasunanahitaezkoa izanen da, halako eskubi-deak xedatzeko. Subjektu kolektiboekbetebeharrak hartzen badituzte, betebe-harron gain subjektuon kide guztiek iza-nen dute erantzukizun solidarioa.

III. TITULUA

NORBANAKOEN GAITASUNA

50. legeaGaitasuna

Gaitasun osoa adin nagusitasunare-kin eskuratzen da, hemezortzi urte be-tetakoan.

Adingabe puberrek gaitasuna iza-nen dute konpilazio honetan zehazturi-ko egintzak gauzatzeko. Pubertzat har-

LEYES CIVILES FORALES

246 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 247: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

consideran púberes los mayores de ca-torce años de uno y otro sexo.

Los púberes no emancipados pue-den aceptar por sí solos toda clase deliberalidades por las que no contraiganobligaciones, aunque aquéllas conten-gan limitaciones o prohibiciones sobrelos bienes objeto de la liberalidad.

Ley 51Representación

Toda persona capaz puede realizar,mediante apoderado, todos los actosque podría realizar por sí, sin más limi-taciones que las establecidas en estaCompilación.

Ley 52Revocabilidad

El poder de representación podrárevocarse libremente por el poderdan-te, salvo que se hubiere concedido concarácter irrevocable en razón de un in-terés legítimo del apoderado o de queentre éste y el poderdante exista unarelación contractual que justifique lairrevocabilidad.

TÍTULO IV

DE LA CAPACIDAD DE LOS CÓNYUGES

Ley 53Capacidad

Salvo lo pactado en capitulacionesmatrimoniales y lo especialmente dis-

tuko dira hamalau urtekoak baino na-gusiagoak direnak, horiek sexu bate-koak zein bestekoak izan.

Puber emantzipatugabeek euren ka-buz onar ditzakete orotariko eskuza-baltasunak, horiekin ez badute inolakobetebeharrik hartzen, nahiz eta eskuza-baltasunaren objektu diren ondasunengainean mugapen edo debekuak izan.

51. legeaOrdezkapena

Pertsona gai orok ahaldunaren bi-dez burutu ahal ditu berak bere kabuzburutu ahal izanen lituzkeen egintzaguztiak, eta konpilazio honetan ezarri-tako mugapenak baino ez ditu izanen.

52. legeaEzeztakortasuna

Ahalmen-emaileak askatasunez ezez-ta dezake ordezkaritza-ahalordea, salbueta ahalordea izaera ezeztaezinaz emandenean ahaldunaren legebidezko intere-saren ondorioz, edota, ahaldunaren etaahalmen-emailearen artean kontratuzkoharremanak izanik, harremanok ezezta-ezintasuna justifikatzen dutenean.

IV. TITULUA

EZKONTIDEEN GAITASUNA

53. legeaGaitasuna

Ezkontzako itunetan hitzarturikoaeta konpilazio honetan bereziki xedatu-

FORU-LEGE ZIBILAK

247© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 248: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

puesto en esta Compilación, cada unode los cónyuges, por sí solo, podráejercitar y defender derechos y reali-zar, en nombre propio o ajeno, cuales-quiera actos judiciales o extrajudicialesde administración, disposición y repre-sentación.

Ley 54Potestad doméstica

Cualquiera de los cónyuges por sísolo puede disponer de los bienes co-munes y obligar a la sociedad conyu-gal para atender a los gastos urgentes,aun extraordinarios, y a las necesida-des ordinarias de la familia conforme alas circunstancias de ésta y al uso dellugar, sin perjuicio de los reembolsosque procedan.

Afección de bienes

La responsabilidad por los actosque realice uno sólo de los cónyuges,en cumplimiento de las obligacionesvoluntariamente aceptadas, afectará,exclusivamente, a los bienes privativosdel obligado, salvo que hayan sido asu-midas con el consentimiento del otrocónyuge, en cuyo caso la responsabili-dad afectará también a los bienes dela sociedad conyugal, sin perjuicio de lodispuesto en la ley 85.

De las obligaciones contraídas poruno sólo de los cónyuges en el cumpli-miento de obligaciones legales deinexcusable ejercicio, comunes a am-bos, responderán solidariamente losbienes del cónyuge que contrajo ladeuda y los de la sociedad conyugal, ysubsidiariamente los del otro cónyuge,

rikoa salbu, ezkontide bakoitzak berekabuz egikari eta defenda ditzake esku-bideak, eta bere izenean edo inoren ize-nean gauza ditzake epaiketako nahizepaiketatik kanpoko administrazio-, xe-datze- eta ordezkaritza-egintzak ere.

54. legeaEtxeko ahala

Ezkontideetatik edozeinek bere ka-buz ondasun erkideak xeda ditzake, etaezkontzako sozietatea behartu dezake,presako nahiz aparteko gastuei aurreegitera eta familiaren ohiko beharriza-nak asetzera, familiaren inguruabarre-kin eta tokiko usadioarekin bat etorriz,eta bidezkoak diren itzulketei kalterikegin gabe.

Ondasunen gain eragina izatea

Ezkontide batek bakarrik, boronda-tez onarturiko betebeharrak betetzeko,zenbait egintza burutzen baditu, egin-tzon gaineko erantzukizunak eraginaizanen du betebeharpekoaren ondasunpribatiboetan bakarrik, salbu eta horiekbeste ezkontidearen adostasunarekinhartu direnean; kasu horretan, erantzu-kizunak eragina izanen du ezkontzakosozietatearen ondasunetan ere, 85. le-gean xedaturikoari kalterik egin gabe.

Ezkontide batek bakarrik, egikari-tza barkaezina duten legezko betebeha-rrak betetzeko, betebeharrak hartu ba-ditu, betebeharroi aurre eginen zaie,modu solidarioan, betebeharra hartuduen ezkontidearen eta ezkontzako so-zietatearen ondasunekin, eta, modusubsidiarioan, beste ezkontidearen on-

LEYES CIVILES FORALES

248 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 249: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

sin perjuicio de los reembolsos queprocedan.

Ley 55Vivienda y ajuar

Se necesitará el consentimiento deambos cónyuges o, en su defecto, auto-rización judicial para disponer inter vi-vos o sustraer al uso común los dere-chos sobre la vivienda habitual del ma-trimonio o sobre el mobiliario ordinariode la misma, aunque pertenezcan a unosólo con carácter privativo.

La manifestación errónea o falsadel cónyuge titular, respecto a no servivienda habitual, no perjudicará a ter-ceros de buena fe.

Ley 56Comunidad universal y separación de bienes

En el régimen de comunidad uni-versal y en el de separación de bienesse estará a lo dispuesto, respectiva-mente, en las leyes 101 y 103.

Ley 57Disposición mortis causa

Por actos mortis causa cada uno delos cónyuges puede disponer de susrespectivos bienes privativos y de laparte que a la disolución de la sociedadconyugal le corresponda en los bienesde conquista.

Cuando se disponga de bienes de-terminados que sean de conquista seobservará lo que para el legado se esta-blece en la ley 251.

dasunekin, bidezkoak diren itzulketeikalterik egin gabe.

55. legeaEtxebizitza eta ostilamendua

Bi ezkontideen adostasuna edo, ha-lakorik izan ezean, epailearen baimenaizan behar da, ezkontideen ohiko etxe-bizitzaren edo bertako altzarien gaine-ko eskubideak inter vivos xedatzekoedo horiek erabilera erkidetik kanpouzteko, nahiz eta halakoak ezkontidebaten ondasun pribatiboak izan.

Ezkontide titularrak erruz edo fal-tsukeriaz adierazten badu etxebizitzaez dela ohikoa, horrek ez die kalterikeginen hirugarren onustedunei.

56. legeaErkidego unibertsala

eta ondasunen banantzea

Erkidego unibertsalari eta ondasu-nen banantze-eraentzari buruz, 101 eta103. legeetan xedaturikoa bete beharkoda, hurrenez hurren.

57. legeaMortis causa xedapena

Mortis causa egintzen bidez, ezkon-tide bakoitzak xeda ditzake bere onda-sun pribatiboak, bai eta ezkontzako so-zietatea desegitean konkista-ondasune-tik dagokion zatia ere.

Konkista-ondasun zehatzak xeda-tzen direnean, 251. legeak legatuariburuz ezarritakoa bete beharko da.

FORU-LEGE ZIBILAK

249© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 250: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 58Habilitación judicial

Respecto a los actos en que cual-quiera de los cónyuges precisara, porpacto o por ley, el consentimiento delotro, podrá éste ser suplido por elJuez, quien resolverá sobre su proce-dencia, a solicitud fundada y previainformación sumaria, con citación deambos cónyuges.

Ley 59Ratificación

Los actos realizados por uno de loscónyuges sin el necesario consenti-miento del otro, podrán ser ratificadospor éste o sus herederos, y serán váli-dos si aquél o éstos no los impugnarondentro del plazo de cuatro años, a con-tar del día de la disolución del matri-monio o de la separación legal.

Ley 60Consentimiento

El marido y la mujer pueden pres-tarse el consentimiento para uno o va-rios actos o en términos generales. Elacto por el que se concedan anticipada-mente el consentimiento será revoca-ble, a no ser que se haya otorgado encapitulaciones matrimoniales.

Los cónyuges pueden otorgar, unoen favor del otro o ambos recíproca-mente, poderes con las facultades quetengan por conveniente, para uno o va-

58. legeaGaikuntza judiziala

Ezkontideetatik edozeinek, egintzajakin batzuk gauzatzeko, itun edo le-gearen ondorioz, bestearen adostasunabehar badu, hori epaileak ordeztu ahalizanen du; epaileak, eskaera oinarridu-na egiten bazaio, ordezpen hori bidez-koa den ebatzi beharko du informaziolaburra jaso ondoren eta bi ezkontideakzitatuta.

59. legeaBerrespena

Ezkontide batek, besteak eman beha-rreko adostasunik gabe, egintzak gau-zatzen baditu, azken horrek edo bera-ren jaraunsleek egintzok berretsi ahalizanen dituzte, eta baliozkoak izanendira, hark edo horiek ez badituzte aur-karatzen lau urteko epean, ezkontzarendesegitea edo legezko banantzea gerta-tu den egunetik zenbatuta.

60. legeaAdostasuna

Senarrak eta emazteak adostasunaeman diezaiokete elkarri, egintza jakinbat edo batzuk gauzatzeko, edo oro-korrean. Egintzaren bat burutzen badaadostasun hori aurreraturik emateko,egintza hori ezeztakorra izanen da,ezkontzako itunetan eman deneanizan ezik.

Ezkontideek ahalordeak eman di-tzakete, batak bestearen mesederakoedo bi-biek elkarren mesederako, eurekegoki deritzeten ahalmenekin, egintza

LEYES CIVILES FORALES

250 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 251: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

jakin bat edo batzuk gauzatzeko, edoorokorrean. Ahalorde horiek ezeztako-rrak izanen dira beti.

61. legeaFidantza ematea

Ezkontideetatik edozeinek fidantzaeman, bestelako betebeharra bere gainhar edo berme erreala eman dezake,beste ezkontidearen edo hirugarrenenmesederako.

Ezkontide batek bakarrik berme ho-riek ematen baditu hirugarrenen mese-derako, bermeok ezkontide horren onda-sun pribatiboetan bakarrik izanen duteeragina. Bi ezkontideek ematen dituz-tenean bermeak, bermeok ondasun pri-batiboetan eta ondasun erkideetan iza-nen dute eragina.

62. legeaKode Zibila osagarri moduan aplikatzea

Ezkontideen absentzia, ezgaitasun,zarrastelkeria edo legezko banantzearenkasuetan, Kode Zibilaren xedapenakaplikatuko dira.

Bikote egonkorreko kideak eta ez-kondutako bikoteetako kideak egoeraberean egonen dira gai hauekin lotuta-ko akzioez baliatzeari dagokionez: ez-gaitzea, absentzi deklarazioa eta za-rrasteltasun deklarazioa*.

rios actos, o en términos generales. Es-tos poderes serán siempre revocables.

Ley 61Afianzamiento

Cualquiera de los cónyuges puedeafianzar, obligarse de otro modo o dargarantía real, tanto en favor del otrocomo de terceras personas.

Estas garantías, prestadas en favorde terceros por uno solo de los cónyu-ges, afectarán exclusivamente a losbienes privativos de éste. Si se presta-ren por los dos cónyuges, afectarántanto a los bienes privativos como a losbienes comunes.

Ley 62Aplicación supletorio del Código Civil

En los casos de ausencia, incapaci-dad, prodigalidad o separación legal delos cónyuges, serán aplicables las dis-posiciones del Código Civil.

Los miembros de una pareja establese consideran equiparados a la situa-ción de los cónyuges unidos por matri-monio en cuanto al ejercicio de las ac-ciones relacionadas con la incapaci-tación, la declaración de ausencia y ladeclaración de prodigalidad*.

FORU-LEGE ZIBILAK

251

* Este párrafo ha sido añadido por la Ley Fo-ral 6/2000, de 3 de julio, para la igualdad ju-rídica de las parejas estables, contra la quese ha interpuesto recurso de inconstituciona-lidad.

* Uztailaren 3ko 6/2000 Foru Legeak, BikoteEgonkorrentzako Berdintasun Juridikoari bu-ruzkoak, lerrokada hori gaineratu du; denaden, konstituzioaurkakotasun-errekurtsoa ja-rri da lege horren aurka.

© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 252: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

TÍTULO V

DE LA PATRIA POTESTAD Y DE LA FILIACIÓN

Ley 63Titularidad y contenido

La patria potestad sobre los hijosmenores no emancipados y sobre los in-capacitados corresponde conjuntamenteal padre y a la madre, y comprende lossiguientes deberes y facultades:

1. Velar por ellos, tenerlos en sucompañía, alimentarlos, educarlos, co-rregirlos razonable y moderadamente yprocurar su debida formación.

2. Representarlos en cuantos actosles conciernan y no puedan legalmen-te realizar por sí mismos, salvo queguarden relación con bienes cuya ad-ministración no corresponda a los pa-dres y sin perjuicio de lo dispuesto enla ley 64.

3. Administrar y disponer de susbienes en las condiciones que establecela ley 65, y usufructuarlos dando a losfrutos percibidos las aplicaciones quedemanden el interés de los hijos a quie-nes pertenezcan los bienes y el de la fa-milia a cuyo sostenimiento han de con-tribuir en la proporción adecuada.

Corresponde también a los padresla defensa de los intereses y expectati-vas de los hijos concebidos y no naci-dos, e incluso de los no concebidos.

Los hijos, por su parte, deben obe-decer a los padres en tanto permanez-

V. TITULUA

GURASO-AHALA ETA SEME-ALABATASUNA

63. legeaTitulartasuna eta edukia

Guraso-ahala aitari eta amari bateradagokie, nola seme-alaba adingabekoemantzipatugabeen gain, hala seme-ala-ba ezgaituen gain, eta ahal horrek berebarruan hartzen ditu ondoko eginbehareta ahalmenak:

1. Seme-alabak jagotea, eurokin iza-tea, mantenua ematea, seme-alabokheztea, zentzuz eta neurriz zuzentzea, etaheziketa egokia ematea.

2. Seme-alabei dagozkien egintze-tan, eurak ordezkatzea, euren kabuzezin dituztenean legearen aginduz ha-lako egintzak gauzatu, salbu eta egin-tzok gurasoen administraziotik kanpodauden ondasunei buruzkoak direnean,betiere, 64. legeak xedatutakoari kalte-rik egin gabe.

3. Seme-alaben ondasunak adminis-tratu eta xedatzea, 65. legeak ezarritakobaldintzetan, eta horien gaineko goza-mena izatea, jasotako fruituak ondasu-nen jabe diren seme-alaben eta familia-ren interesaren arabera erabiliz, familiamantentzen lagundu behar baitute pro-portzio egokian.

Era berean, gurasoei dagokie ernaldu-ta baina jaio gabe dauden seme-alabeninteres eta igurikimenak defendatzea,bai eta ernaldu gabe daudenenak ere.

Seme-alabek, bestalde, gurasoen esa-nak egin behar dituzte, horien ahalpean

LEYES CIVILES FORALES

252 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 253: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

can bajo su potestad, respetarlos siem-pre y contribuir al sostenimiento de lafamilia mientras convivan con ella.

Ejercicio

Las funciones inherentes a la patriapotestad se ejercerán por el padre y lamadre según lo convenido y, en defec-to de pacto, por ambos conjuntamente.Serán, sin embargo, válidos los actosque cualquiera de ellos realice por sísolo para atender a las necesidades or-dinarias de los hijos, según las circuns-tancias familiares y el uso del lugar, oen situaciones que exijan una urgentesolución.

En los casos de declaración de au-sencia o de incapacitación de uno delos padres, la patria potestad será ejer-cida por el otro; en el de imposibilidadde uno de los padres, podrá el otro re-cabar del Juez la atribución exclusivadel ejercicio de la patria potestad.

Si hubiera desacuerdo, los ParientesMayores, a solicitud conjunta de am-bos padres, y el Juez, a petición decualquiera de éstos, resolverán su dis-crepancia, después de oír a los intere-sados e intentar la conciliación, atribu-yendo sin ulterior recurso la facultadde decidir, en el caso concreto someti-do a su conocimiento, al padre o a lamadre. Cuando las circunstancias loaconsejen podrá también el Juez, porun plazo que no exceda de dos años,distribuir entre ellos las funciones de lapatria potestad o atribuir éstas a uno delos dos.

dauden bitartean; haiek errespetatu be-har dituzte beti, eta familia mantentzenlagundu behar dute horrekin bizi direnbitartean.

Egikaritza

Aitak eta amak bete behar dituzte,hitzartutakoaren arabera, guraso-ahala-ri datxezkion eginkizunak, eta, itunikizan ezean, bi-biek batera. Baliozko-ak izanen dira, hala ere, horietatik edozei-nek bere kabuz gauzaturiko egintzak,horiek egin badira seme-alaben ohikobeharrizanak asetzeko, familiaren in-guruabarren eta tokiko usadioaren ara-bera, edo presako konponbidea beharduten egoeretan.

Guraso baten absentzia- edo ezgai-keta-adierazpena ematen denean, bes-teak egikarituko du guraso-ahala; gura-so baten ezintasun kasuan, besteakepaileari eska diezaioke guraso-ahala-ren egikaritza esklusiboa berari eratxi-kitzeko.

Desadostasuna izanez gero, AhaideNagusiek, bi gurasoek batera hala eska-tuta, eta epaileak, gurasoetatik edozei-nek hala eskatuta, desadostasun horikonponduko dute, interesdunei entzuneta berradiskidetze ahaleginak egin etagero; beren erabakimenaren menpe ja-rritako kasu zehatzean, aitari edo ama-ri eratxikiko diote erabakitzeko ahalme-na, ondoren errekurtsoa jartzeko auke-rarik izan gabe. Inguruabarren araberakomenigarri denean, epaileak haienartean banatu ahal izanen ditu gura-so-ahalaren eginkizunak edo bietatikbati eratxiki bi urtetik gorakoa ez deneperako.

FORU-LEGE ZIBILAK

253© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 254: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 64Defensor judicial

Cuando hubiere intereses contra-puestos entre los padres y los hijosbajo su potestad, se requerirá la inter-vención de defensor judicial. Si la con-traposición de intereses existiera sólocon uno de los progenitores, corres-ponde al otro la representación delhijo, sin necesidad de nombramientojudicial.

El Juez nombrará defensor, con lasfacultades que señale, a alguna de las personas a quienes en su caso podríacorresponder el ejercicio de la tutela.

No será necesaria la intervención dedefensor judicial, aunque haya intere-ses contrapuestos, cuando se trate deotorgamiento de capitulaciones matri-moniales, o de nombramientos de he-redero y donaciones con pactos deconvivencia entre donantes y dona-tarios.

Ley 65Administración

Los padres administrarán todos losbienes de los hijos sometidos a su po-testad, con excepción de los siguientes:

1. Los bienes objeto de liberalidad,cuando quien la otorgue excluya la ad-ministración de los padres. Podrá tam-bién el otorgante excluir el usufructode los padres y establecer el régimenque estime conveniente para la admi-nistración y disposición de aquellosbienes, incluso excluir la necesidad deautorización judicial y de intervenciónde defensor judicial.

64. legeaDefendatzaile judiziala

Gurasoen eta euren ahalpeko seme--alaben interesak elkarren aurkakoakdirenean, beharrezkoa izanen da defen-datzaile judizialaren esku-hartzea. In-teresen arteko aurkakotasuna gurasobati begira bakarrik gertatzen bada,besteari dagokio seme edo alabaren or-dezkaritza, izendapen judizialaren be-harrik izan gabe.

Epaileak defendatzailea izendatukodu, berak zehazturiko ahalmenekin, tu-toretzaren egikaritza izan dezaketenpertsonen artetik, halakoak badira.

Defendatzaile judizialaren esku--hartzea ez da beharrezkoa izanen, in-teresak elkarren aurkakoak izan arren,ezkontzako itunak edo jaraunsle-izen-dapenak egiten direnean, ezta dohain-tza-emaileen eta dohaintza-hartzaileenarteko elkarbizitza-itunarekin dohain-tzak egiten direnean ere.

65. legeaAdministrazioa

Gurasoek euren ahalpeko seme-ala-ben ondasunak administratuko dituzte,ondokoak izan ezik:

1. Eskuzabaltasunaren objektu di-ren ondasunak, horren emaileak gura-soen administrazioa baztertu badu. Eraberean, egileak gurasoen gozamenabazter dezake, eta bere ustez halakoondasunak administratu eta xedatze-ko egoki den araubidea ezar dezake, baieta epailearen baimenaren eta defen-datzaile judizialaren esku-hartzearenbeharrak baztertu ere.

LEYES CIVILES FORALES

254 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 255: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

2. Los adquiridos mortis causa cuan-do el padre, la madre o ambos no pu-dieron adquirirlos por incapacidad acausa de indignidad. Estos bienes se-rán administrados por el otro progeni-tor y, en su defecto, por un administra-dor judicialmente designado.

Cuando la administración de los pa-dres ponga en peligro el patrimonio delhijo, el Juez, a petición de parte intere-sada o del Ministerio Fiscal, podrá exi-gir a aquéllos garantía adecuada, o to-mar otras medidas para la seguridad delos bienes, e incluso privar a los padresde la administración y nombrar un ad-ministrador.

Al término de la administración, loshijos, el administrador judicial o el Mi-nisterio Fiscal podrán pedir a los pa-dres rendición de cuentas de aquélla yexigir el resarcimiento de los daños eindemnización de los perjuicios que ensu caso proceda. La acción correspon-diente prescribirá a los tres años.

Disposición

Los padres no podrán renunciar alos derechos de que los hijos sean titu-lares, ni enajenar o gravar bienes in-muebles, establecimientos industrialeso mercantiles, o sus elementos esencia-les, u objetos de valor extraordinario,sin la previa autorización judicial, oídoel Ministerio Fiscal. No será necesariaesta autorización para la cancelaciónde hipoteca u otra garantía real conse-cuente al cobro del crédito asegurado,para la retroventa por ejercicio de underecho de retracto legal o voluntario,

2. Mortis causa eskuratutako ondasu-nak, baldin eta aitak, amak edo bi-biekezin badituzte horiek eskuratu, ezduinta-sunaren ondoriozko ezgaitasunarenga-tik. Ondasun horiek beste gurasoak ad-ministratuko ditu eta, horrelakorik izanezean, epaiketa bidez izendaturiko ad-ministratzaileak.

Gurasoen administrazioak arriskuanjartzen badu seme edo alabaren onda-rea, epaileak galda diezaieke, alderdiinteresdunak edo Fiskaltzak hala eska-tuta, gurasoek berme egokia eman de-zaten, edo ondasunen segurtasunerakobeste neurri batzuk ere har ditzake; ha-laber, gurasoei administrazioa kenduahal die eta administratzailea izendatu.

Administrazioa bukatzean, seme-ala-bek, epai administratzaileak edo Fiskal-tzak gurasoei eska diezaiekete adminis-trazio horren kontuak emateko, eta, bi-dezkoa denean, kalte eta galeren ordainaemateko. Horretarako akzioa hiru urteigarotakoan preskribatzen da.

Xedapena

Gurasoek ezin diezaiekete ukorikegin seme-alaben titulartasunpeko es-kubideei, eta, era berean, ezin dituztebesterendu edo kargatu ondasun higie-zinak, industria nahiz merkataritza-ko establezimenduak, horien oinarrizkoosagaiak eta aparteko baliodun objek-tuak, non eta aldez aurretik epaileak,Fiskaltzari entzun eta gero, horretarakobaimenik eman ez duen. Baimen horiez da beharrezkoa izanen, kreditu ber-matua kobratu ondoren, hipoteka edobeste berme erreal bat ezerezteko, le-

FORU-LEGE ZIBILAK

255© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 256: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ni para cualesquiera actos de disposi-ción que hayan de cumplirse obligato-riamente.

Los padres podrán aceptar por símismos cualesquiera disposiciones atítulo lucrativo a favor de los hijos, sinnecesidad de autorización judicial; éstaserá necesaria, sin embargo, para la re-pudiación de aquéllas.

Si el menor hubiera cumplido dieci-séis años y consintiere en documentopúblico, no será precisa la autorizaciónjudicial a que se refieren los dos párra-fos anteriores.

Ley 66Extinción de la patria potestad

La potestad sobre los hijos se extin-gue:

1. Por la muerte o la declaración defallecimiento del hijo o de ambos pa-dres.

2. Por la emancipación.

3. Por la adopción del hijo.

Renacimiento

Renacerá automáticamente la patriapotestad sobre el hijo declarado falleci-do si éste reaparece antes de su mayo-ría de edad. También la recuperará elprogenitor declarado fallecido cuandoreaparezca durante la menor edad delhijo.

gezko nahiz borondatezko atzera-esku-ratzeko eskubidea egikaritzeko, eztanahitaez bete behar diren xedatze-egin-tzak gauzatzeko ere.

Gurasoek euren kabuz onar ditzake-te seme-alaben mesederako dohainikegindako xedapen guztiak, epailearenbaimenaren beharrik gabe; hori beha-rrezkoa izanen da, alabaina, halakoakarbuiatzeko.

Adingabeak hamasei urte bete badi-tu, eta agiri publikoan bere adostasunaeman badu, ez da beharrezkoa izanenaurreko bi lerrokadetan aipaturiko epai-learen baimena.

66. legeaGuraso-ahala azkentzea

Seme-alaben gaineko ahala azken-tzen da:

1. Semearen, alabaren edo bi gura-soen heriotzaren ondorioz edo horienheriotza-adierazpenaren ondorioz.

2. Seme edo alabaren emantzipa-zioaren ondorioz.

3. Seme edo alabaren gaineko adop-zioaren ondorioz.

Berpiztea

Seme edo alabaren heriotza-adie-razpena egin eta hori adin nagusitasu-nera heldu baino lehen berragertzenbada, guraso-ahala besterik gabe ber-piztuko da. Gurasoaren heriotza-adie-razpena egin bada, eta, semea edo alabaoraindik adingabea dela, guraso horiberragertzen bada, guraso horrek ahalaberreskuratuko du.

LEYES CIVILES FORALES

256 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 257: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Capacidad del menor emancipado

El menor emancipado puede realizarpor sí toda clase de actos y contratos,incluso comparecer en juicio, exceptotomar dinero a préstamo, enajenar ogravar bienes inmuebles, estableci-mientos mercantiles o industriales, osus elementos esenciales, u objetos devalor extraordinario; para estos actos,al igual que para la comparecencia enjuicio que verse sobre los mismos otenga por objeto bienes de las clasesindicadas, requerirá la asistencia deuno cualquiera de sus padres o, en sucaso, de los Parientes Mayores o delcurador.

El mayor de dieciséis años que conel consentimiento de sus padres vivaindependiente de ellos se considerarápara todos los efectos como emancipa-do. Los padres podrán con justa causarevocar este consentimiento.

Privación de la patria potestad

El padre o la madre podrán ser pri-vados total o parcialmente de su potes-tad por sentencia firme. Los Tribunalespodrán, en beneficio e interés del hijo,acordar la recuperación de la patria po-testad cuando hubiese cesado la causaque motivo la privación.

Ley 67Patria potestad prorrogada

La patria potestad sobre los hijosmenores que hubiesen sido incapacita-dos quedará prorrogada por ministeriode la ley al llegar aquéllos a su mayo-ría de edad.

Adingabe emantzipatuaren gaitasuna

Adingabe emantzipatuak bere ka-buz gauza ditzake orotariko egintzaedo kontratuak, bai eta epaiketan ager-tu ere, baina ezin du dirua maileguanhartu, ezta ondasun higiezinak, merka-taritza nahiz industriako establezimen-duak, horien oinarrizko osagaiak etaaparteko baliodun objektuak besteren-du edo kargatu ere; egintza horiek gau-zatzeko, eta ondasun horiei buruzkoepaiketan edo mota horietako ondasu-nen gaineko epaiketan agertzeko, gura-soetatik edozeinen laguntza beharkodu edo, hala behar denean, Ahaide Na-gusiena nahiz kuradorearena.

Hamasei urtekoa baino nagusiagoaberegain bizi bada gurasoen adostasu-narekin, emantzipatutzat hartuko daondore guztietarako. Gurasoek adosta-sun hori ezezta dezakete, horretarakoarrazoi zuzenik izanez gero.

Guraso-ahala kentzea

Aitari edo amari guraso-ahala oso-rik zein zati batez kendu ahal zaio epaiirmoaren bidez. Auzitegiek, seme edoalabaren onura eta intereserako, gura-so-ahalaren berreskuraketa erabaki de-zakete, baldin eta kentzea eragin duenarrazoia amaitu bada.

67. legeaGuraso-ahal luzatua

Seme-alaba adingabeak ezgaituakizan badira, horien gaineko guraso-aha-la luzaturik geratuko da lege-aginduz,haiek adin nagusitasunera heltzean.

FORU-LEGE ZIBILAK

257© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 258: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Rehabilitación

La patria potestad se rehabilitará,también por ministerio de la ley, sobrelos hijos solteros mayores de edad oemancipados, si fueren incapacitadosen vida de alguno de sus padres. En laresolución de incapacitación se fijará elcontenido y límite de la patria potestad.

Además de las causas enumeradasen la ley 66, la patria potestad prorroga-da se extinguirá por haberse decretadola cesación de la incapacitación y porcontraer matrimonio el incapacitado.

Ley 68Clases de filiación

La filiación puede tener lugar pornaturaleza y por adopción; aquélla pue-de ser matrimonial y no matrimonial.

La filiación matrimonial y la no ma-trimonial surten los mismos efectosconforme a lo dispuesto en las leyes deesta Compilación.

Se consideran hijos matrimoniales:

1. Los nacidos después de los cientoochenta días siguientes al de la celebra-ción del matrimonio y antes de los tres-cientos días siguientes a su disolución oa la separación efectiva de los cónyuges.

2. Los nacidos dentro de los cientoochenta días siguientes al de la celebra-ción del matrimonio, si el marido nodesconociera su paternidad mediantedeclaración formalizada en documentoauténtico dentro de los seis meses si-guientes al conocimiento del parto. No

Birgaikuntza

Guraso-ahala birgaituko da, lege--aginduz ere, seme-alaba ezkongabeengainean, adin nagusiko nahiz emantzi-patu izan, horiek guraso bat bizirik da-goela ezgaituak izan badira. Ezgaiketa--ebazpenean finkatuko da guraso-ahalhorrek zein eduki eta muga dituen.

66. legeak aipaturiko arrazoiez gain,guraso-ahal luzatua azkenduko da ez-gaiketaren amaiera dekretatzen denean,eta ezgaitua ezkontzen denean.

68. legeaSeme-alabatasun motak

Seme-alabatasuna naturaren ara-berakoa eta adopzio bidezkoa izan dai-teke; halaber, lehena ezkontzakoa etaezkontzaz kanpokoa izan daiteke.

Ezkontzako seme-alabatasunak etaezkontzaz kanpokoak ondore berberaksortzen dituzte, konpilazio honetakolegeek xedatutakoarekin bat etorriz.

Ezkontzako seme edo alabatzat har-tzen dira:

1. Ezkontza egin denetik ehun etalaurogei egun igaro ondoren, eta ezkon-tza hori desegin denetik edo ezkontideakbenetan banandu direnetik hirurehunegun igaro baino lehen jaio direnak.

2. Ezkontza egin, eta hurrengo ehuneta laurogei egunetan jaio direnak, se-narrak ez badio aitatasunari ukorik eginagiri kautoan formalizaturiko adieraz-penaren bidez, erditzearen berri izanzuenetik sei hilabeteko epean. Sena-rrak ezin dio aitatasunari uko eraginga-

LEYES CIVILES FORALES

258 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 259: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

podrá desconocer eficazmente su pater-nidad quien la hubiere reconocido conanterioridad, expresa o tácitamente.

3. Los nacidos después de los tres-cientos días siguientes a la disolucióndel matrimonio o separación efectivade los cónyuges, si se prueba su gesta-ción más prolongada, la reunión de loscónyuges separados o la conformidadde éstos en la inscripción del hijo comomatrimonial.

Sin perjuicio de lo dispuesto en lalegislación del Registro Civil, la filia-ción no matrimonial se determina paracada uno de los progenitores por su re-conocimiento o por sentencia firme.

El hijo nacido antes del matrimoniode sus progenitores se considerará ma-trimonial desde que lo contrajeren,siempre que su filiación respecto delpadre y de la madre quede legalmentedeterminada.

No será eficaz la determinación deuna filiación en tanto no sea invalidadaotra contradictoria anteriormente esta-blecida.

Ley 69Reconocimiento

El reconocimiento deberá hacersepor declaración ante el encargado delRegistro Civil o en testamento u otrodocumento público.

Los progenitores pueden otorgar elreconocimiento conjunta o separada-mente. Si lo hicieren por separado, no

rririk egin, baldin eta aldez aurretikaitatasun hori esanbidez edo isilbidezaitortu badu.

3. Ezkontza desegin denetik edo ez-kontideak benetan banandu direnetikhurrengo hirurehun egunetan jaio dire-nak, frogatzen baldin bada ernaldiaohikoa baino luzeagoa izan dela, ba-nandutako ezkontideak berriro batu di-rela edota horiek ezkontzako seme edoalaba gisa inskribatzeko adostasunaeman dutela.

Erregistro Zibilari buruzko legerianxedaturikoari kalterik egin gabe, ez-kontzaz kanpoko seme-alabatasuna gu-raso bakoitzarentzat zehazten da, ho-rrek egindako aitorpenaren bidez edoepai irmoaren bitartez.

Gurasoen ezkontzaren aurretik jaio-tako semea edo alaba ezkontzako semeedo alabatzat hartuko da gurasoak ez-kondu direnetik, horren seme-alabata-suna, aitari eta amari begira, legez ze-haztu bada.

Seme-alabatasunaren zehaztapenaez da eragingarria izanen, aldez aurre-tik ezarrita dagoen eta horren aurkakoaden beste seme-alabatasun bat balioga-betzen ez den bitartean.

69. legeaAitorpena

Seme-alabatasuna aitor daiteke Erre-gistro Zibilaren arduradunari egindakoadierazpenaren bidez edota testamentunahiz beste agiri publiko baten bidez.

Gurasoek seme-alabatasuna aitordezakete, biek batera edo bananduta.Bananduta eginez gero, horretan ezin

FORU-LEGE ZIBILAK

259© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 260: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

podrán manifestar en él la identidaddel otro progenitor a no ser que ya es-tuviese determinada.

Sujetos

Puede reconocer toda persona pú-ber; si es menor de edad o incapacita-do, se requerirá aprobación judicialcon audiencia del Ministerio Fiscal.

El reconocimiento de un hijo mayorde edad requerirá su consentimientoexpreso o tácito; el de menor de edad oincapacitado no está sujeto a requisitoalguno supletorio de su consentimien-to, pero podrá ser impugnado por surepresentante legal o por él mismo alalcanzar o recuperar la plena capaci-dad, en la forma y términos que se es-tablecen en la ley 70.

Ley 70Acciones de filiación:

Disposiciones generales

La paternidad y maternidad podránser reclamadas e impugnadas mediantetoda clase de pruebas, con arreglo a lasdisposiciones de esta Compilación. ElJuez no admitirá la demanda si con ellano se presenta un principio de pruebade los hechos en que se funde.

No podrá reclamarse una filiacióncontradictoria con la determinada legal-mente sin que al propio tiempo se im-pugne ésta. Sin embargo, no será impug-nable la filiación determinada por sen-tencia firme.

Durante el procedimiento, el Juezadoptará todas las medidas que estime

izanen dute adierazi beste gurasoa norden, hori aldez aurretik zehaztuta da-goenean izan ezik.

Subjektuak

Aitorpena puber orok egin dezake;puberra adingabea bada edo ezgaiturikbadago, beharrezkoa izanen da epailea-ren onespena, Fiskaltzak esan beharre-koa entzunda.

Adin nagusikoaren seme-alabatasu-na aitortzeko, beharrezkoa izanen dahorren esanbidezko edo isilbidezkoadostasuna; adingabe edo ezgaitua-ren seme-alabatasuna aitortzeko, horrenadostasunaren ordez ez da beste beteki-zun osagarririk gauzatu behar, baina ha-ren legezko ordezkariak edo berak gai-tasun osoa eskuratu edo berreskuratzean,aitorpena aurkara dezake, 70. legeanezarritako forman eta epeetan.

70. legeaSeme-alabatasunari buruzko akzioak:

xedapen orokorrak

Aitatasuna eta amatasuna erreklama-tu edo aurkaratu ahal izanen dira orota-riko frogabideak erabiliz eta konpilaziohonetako xedapenen arabera. Epaileakez du demanda onartuko, horrekin bate-ra ez bada aurkezten berorren oinarri di-ren egitateei buruzko froga-abiaburua.

Ezin da erreklamatu legez zehaztu-riko seme-alabatasunaren aurkako se-me-alabatasunik, aldi berean hura aur-karatzen ez bada. Hala ere, ezin aurkaradaiteke epai irmoaren bidez zehazturi-ko seme-alabatasuna.

Prozedura bitartean, epaileak bereustez egoki diren neurriak hartuko

LEYES CIVILES FORALES

260 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 261: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

oportunas para la protección de la per-sona y bienes del menor o incapacitadocuya filiación sea objeto de demanda.

Las acciones que correspondan almenor de edad o incapacitado podránser ejercitadas indistintamente por surepresentante legal o por el MinisterioFiscal.

A la muerte del demandante, susherederos podrán continuar el ejerciciode las acciones ya entabladas.

Impugnación:a) De la maternidad

La maternidad que conste en la ins-cripción de nacimiento será impugna-ble en vía civil probando la suposiciónde parto o la no identidad del supuestohijo con el nacido. Si coincide con laposesión de estado, no podrá ser direc-tamente impugnada más que por elhijo y por la mujer que no hubiere par-ticipado consciente y voluntariamenteen los hechos de que deriva la falsainscripción de su maternidad o de la fi-liación determinada por ella. Si falta laposesión de estado coincidente, podrántambién impugnarla quienes tengan in-terés lícito y directo.

b) De la no matrimonial

La paternidad del marido de la ma-dre podrá ser impugnada por éste hastatranscurrido un año desde la inscrip-ción de la filiación en el Registro Ci-

ditu, demandaren gaia zein adingabeedo ezgaituren seme-alabatasuna izan,eta adingabe edo ezgaitu hori bera etaharen ondasunak babesteko.

Adingabe edo ezgaituari dagozkionakzioak horren legezko ordezkariakedo Fiskaltzak egikari ditzakete, batakzein besteak betiere.

Demandatzailea hildakoan, horrenjaraunsleek ekin diezaiekete aurre-tiaz jarritako akzioei.

Aurkarapena:a) Amatasuna

Jaiotzari buruzko inskripzioan ager-tzen den amatasuna auzibide zibileanaurkara daiteke, frogatzen baldin badaerditzea sinestarazi dela edo ustezkoseme edo alaba eta benetan jaio denapertsona berberak ez direla. Amatasunakbat egiten badu egoera-edukitzarekin,amatasun hori seme edo alabak eta ema-kumeak bakarrik aurkaratu ahal izanendute zuzenean; horretarako, emakumeakez du modu kontzientean eta borondatezparterik hartu behar izan, amatasunariedo horrek zehazturiko seme-alabatasu-nari buruzko inskripzioa faltsua izanik,faltsutasun hori eragin duten egitateetan.Amatasunarekin bat egiten duen egoe-ra-edukitzarik ez badago, amatasun horiaurkaratu ahal izanen dute interes zilegieta zuzenekoa dutenek ere.

b) Ezkontzaz kanpokoa

Amaren senarraren aitatasuna aur-karatu ahal izanen du senar horrek, se-me-alabatasuna Erregistro Zibilean ins-kribatu eta hurrengo urtebetean; baina,

FORU-LEGE ZIBILAK

261© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 262: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

vil; pero este plazo no correrá mientrasignore el nacimiento. Si el marido fa-lleciera ignorándolo o sin que se hayapracticado dicha inscripción, sus here-deros podrán promover la impugna-ción en el mismo término. La paterni-dad será también impugnable por elhijo durante el año siguiente a haberalcanzado o recuperado la plena capa-cidad o a la inscripción de su naci-miento, si fuera posterior.

c) Del reconocimiento

El reconocimiento realizado con vi-cio del consentimiento podrá ser im-pugnado por su otorgante dentro delaño siguiente a su cesación; el del me-nor edad o incapacitado podrá serlo,mediante justa causa, por su represen-tante legal y discrecionalmente por elreconocido, al alcanzar la mayoría deedad o recuperar la capacidad, en elplazo de cuatro años, a contar desdeque pueda ser ejercitada en cada caso.El reconocimiento de filiación no ma-trimonial será asimismo impugnablepor aquellos a quienes perjudique den-tro de los cuatro años siguientes a suinscripción.

Ley 71Acción de declaración:

a) De la filiación matrimonial

El padre, la madre y el hijo puedenreclamar la filiación matrimonial deéste en cualquier tiempo. Si hubieseposesión de estado, pueden ejercitar la

epe horren zenbaketa ez da hasiko sena-rrak jaiotzaren berri izan arte. Amarensenarra hiltzen bada, jaiotzaren berririkizan gabe edo horri buruzko inskripzio-rik egin gabe, haren jaraunsleek epe be-rean aurkara dezakete aitatasuna. Semeedo alabak berak ere aitatasuna aurkaradezake urtebeteko epean, gaitasun osoaeskuratu edo berreskuratzen duenetikedo, bestela, beraren jaiotza inskribatzendenetik, hori geroagokoa izanez gero.

c) Aitorpena

Seme-alabatasuna aitortzean, ados-tasunaren inguruko akatsa izan bada,aitorleak hori aurkaratu ahal izanendu, akatsa desagertzen denetik urte-beteko epean; adingabe edo ezgaituakegindako aitorpena aurkaratu ahal iza-nen du, horretarako arrazoi zuzenaizanik, adingabe edo ezgaitu horren le-gezko ordezkariak, eta aitortuak berakaukeran izanen du adin nagusitasuneraheltzean edo gaitasuna berreskuratzean;horretarako, lau urteko epea izanen da,kasuan-kasuan akzioa egikari daite-keenetik zenbatuta. Era berean, ezkon-tzaz kanpoko seme-alabatasunari bu-ruzko aitorpena aurkara dezakete ho-rrekin kaltetu gertatu direnek, aitorpenhori inskribatzen denetik hurrengo lauurteetan.

71. legeaSeme-alabatasuna aitortzeko akzioa:

a) Ezkontzako seme-alabatasuna

Aitak, amak eta semeak edo alabakedonoiz erreklama dezakete ezkontzakoseme-alabatasuna, semearena edo ala-barena. Egoera-edukitza izanez gero,

LEYES CIVILES FORALES

262 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 263: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

acción los terceros con interés lícito ydirecto.

b) De la no matrimonial

Los hijos no matrimoniales podránejercitar la acción conducente a la de-claración de paternidad o maternidaden los casos siguientes:

1. Cuando la madre y el padre pre-suntos hubiesen convivido notoriamen-te durante el tiempo de la concepción.

2. Cuando haya posesión de estadode hijo respecto del demandado.

3. Cuando exista declaración delpresunto progenitor.

4. Cuando haya pruebas biológicasde la relación paterno-filial.

5. Cuando respecto a la maternidad,haya pruebas del parto.

También podrá ser ejercitada la ac-ción por los descendientes del hijo nomatrimonial que hubiese fallecido du-rante su menor edad o en estado de in-capacitación.

Legitimación

La acción para la declaración judi-cial de paternidad o maternidad, si elpadre o la madre hubieren fallecido,podrá dirigirse contra sus herederos.

Ley 72Contenido y efectos de la paternidad

La paternidad y la maternidad, de-bidamente determinadas, atribuyen alos progenitores la patria potestad,conforme a las leyes 63 a 67; al hijo,

akzioa egikari dezakete interes zilegieta zuzenekoa duten hirugarrenek ere.

b) Ezkontzaz kanpoko seme-alabatasuna

Ezkontzaz kanpoko seme-alabekakzioak egikari ditzakete, aitatasun edoamatasunari buruzko adierazpena lor-tzeko, ondoko kasuetan:

1. Ustezko ama eta aita elkarrekinageri-agerian bizi izan direnean, ernal-kuntza garaian.

2. Semeak edo alabak egoera-edu-kitza duenean, demandatuari begira.

3. Ustezko gurasoak adierazpenaegin duenean.

4. Guraso eta seme-alaben artekoharremanei buruz, froga biologikoakdaudenean.

5. Amatasunari dagokionez, erdi-tzeari buruzko frogak daudenean.

Akzioa egikari dezakete ezkontzazkanpoko seme edo alabaren ondoren-goek ere, seme edo alaba hori hil bada,adingabea edo ezgaitua izanik.

Legitimazioa

Aita edo ama hilda badago, harenjaraunsleen aurka egikaritu ahal izanenda epaiketan aitatasuna edo amatasunadeklaratzeko akzioa.

72. legeaGurasotasunaren edukia eta ondoreak

Aitatasun edo amatasunak, behar be-zala zehaztuz gero, guraso-ahala eratxi-kitzen die gurasoei, 63. legetik 67.era-koekin bat etorriz; seme edo alabari,

FORU-LEGE ZIBILAK

263© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 264: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

los apellidos, conforme a la legislacióndel Registro Civil, y a unos y otro, losderechos y deberes reconocidos en estaCompilación.

Cuando la paternidad o la materni-dad haya sido determinada judicial-mente contra la oposición del progeni-tor o en sentencia penal condenatoriade éste, no le corresponderá la patriapotestad u otra función tuitiva sobre elhijo; ni derechos por ministerio de laley sobre su patrimonio o en su suce-sión mortis causa. Y sólo por voluntaddel hijo o de su representante legal sele atribuirán los apellidos de su proge-nitor.

El padre y la madre, aun cuando nosean titulares de la patria potestad ono les corresponda su ejercicio, estánobligados a velar por sus hijos menores oincapacitados y prestarles alimentos.

El progenitor que, por decisión judi-cial, no tenga en compañía al hijo me-nor o incapacitado podrá comunicarsecon éste en las condiciones que apruebeo, en su caso, determine el Juez.

TÍTULO VI

DE LA ADOPCIÓN Y DEL PROHIJAMIENTO

Ley 73Adopción

Pueden adoptar todas las personascapaces conforme a las leyes genera-

abizenak, Erregistro Zibilari buruzko le-geriarekin bat etorriz; eta horiei guztiei,konpilazio honetan aitortutako eskubideeta eginbeharrak.

Aitatasuna edo amatasuna epaiketabidez gurasoaren borondatearen aurkazehaztu bada, edota guraso hori konde-natzen duen epai penalaren bidez, or-duan, guraso horrek ez du izanen gura-so-ahalik, seme edo alabaren gainekobeste babes-eginkizunik, ezta lege-agin-duzko eskubiderik ere, haren ondarearengain edota horren mortis causa oinorde-tzaren gain. Eta seme edo alabari gura-soaren abizenak jarriko zaizkio, semeedo alabaren beraren edo horren legezkoordezkariaren borondatez bakarrik.

Aitak eta amak, nahiz eta guraso-ahalaren titular izan ez edo horren egi-karitza eduki ez, euren seme-alabaadingabe edo ezgaituak jagoteko bete-beharra dute, bai eta horiei mantenuaematekoa ere.

Gurasoa, epailearen erabakiz, se-me-alaba adingabe edo ezgaituekin ba-tera bizi ez bada ere, guraso horrekseme-alabekin harremanak izan ditza-ke, epaileak onartu edo, hala denean,erabakitako baldintzetan.

VI. TITULUA

ADOPZIOA ETA UMEORDETZEA

73. legeaAdopzioa

Edonork, gaitasuna izanez gero,adopzioa egin dezake, lege orokorre-

LEYES CIVILES FORALES

264 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 265: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

les. Si la adopción se formaliza durantesegundo o ulterior matrimonio, se apli-cará a los hijos adoptivos lo dispuestoen esta Compilación respecto de los hi-jos de posteriores nupcias. Los quesean púberes conforme a la ley 50 de-berán dar su consentimiento para seradoptados.

Los efectos de la adopción seránlos pactados en la escritura en que seformalice y los establecidos en las le-yes. Los derechos hereditarios deladoptado y del adoptante y los pactossucesorios entre ambos se regirán ex-clusivamente por la voluntad privaday, en su defecto, por lo establecido enesta Compilación.

Los hijos adoptados con adopciónplena tendrán los mismos derechos quelos hijos de anterior matrimonio en elcaso de que el adoptante contrajeranuevas nupcias.

Prohijamiento

Las personas entregadas formal-mente por establecimientos tutelares obenéficos y acogidas en prohijamiento,se equiparan a las adoptadas con adop-ción simple o menos plena, siempreque la relación se haya mantenido du-rante un plazo de diez años y que lapersona que prohijó no tuviera al ha-cerlo hijos por naturaleza o adopciónplena.

kin bat etorriz. Adopzioa formalizatubada adopzio-hartzailearen bigarrenedo geroagoko ezkontza bitartean,adopziopeko seme-alabei aplikatu be-har zaie geroko ezkontzetan jaiotakoseme-alabei buruz konpilazio honetanxedaturikoa. Norbait puberra baldinbada 50. legearekin bat etorriz, horrekadostasuna eman beharko du adopta-tua izateko.

Adopzioaren ondoreak hori forma-lizatzeko eskrituran itundutakoak etalegeetan ezarritakoak izanen dira. Bo-rondate pribatuak eta, halakorik izanezean, konpilazio honetan ezarritakoakeraenduko ditu adoptatuaren eta adop-zio-hartzailearen jarauntsi-eskubideak,eta bi-bion artean egindako oinorde-tza-itunak.

Seme-alabak adopzio osoaren bi-dez adoptatu badira, euren esku-bideak eta aurreko ezkontzan izandakoseme-alaben eskubideak berberak diraadopzio-hartzailea berriro ezkonduzgero.

Umeordetza

Babes- edo ongintza-establezimen-duek forma egokian pertsona batzukbeste batzuen eskuetan jartzen badi-tuzte, eta lehen horiek umeordetzanhartu badira, orduan, eurak eta adop-zio soil edo erdi osoaren bidez hartuta-koak parekoak dira, baldin eta umeor-detza-hartzailearen eta umeordearenarteko harremanek hamar urteko epeaniraun badute eta, hori egitean, umeor-detza-hartzaileak ez badu izan natura-ren araberako edo adopzio osoaren bi-dezko seme edo alabarik.

FORU-LEGE ZIBILAK

265© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 266: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 74Régimen supletorio

En todo lo no previsto en la ley an-terior y en las demás de esta Compila-ción, se aplicará a la adopción y alprohijamiento lo establecido en el Có-digo Civil o en las leyes especiales.

TÍTULO VII

DE LOS PRINCIPIOS FUNDAMENTALES DEL RÉGIMEN DE BIENES

EN LA FAMILIA

Ley 75Unidad y continuidad

de la Casa

En la interpretación de todos lospactos y disposiciones voluntarias,costumbres y leyes se observará elprincipio fundamental de la unidad dela Casa y de sus explotaciones agrí-colas, ganaderas y forestales, así comoel de su continuidad y conservación enla familia.

Ley 76Actos jurídicos entre cónyuges

Los cónyuges podrán celebrar entresí toda clase de estipulaciones, contra-tos y donaciones.

Revocación

Las donaciones otorgadas entrecónyuges o prometidos podrán ser re-vocadas por el cónyuge no culpable

74. legeaAraubide osagarria

Aurreko legeak eta konpilazio ho-netako beste legeek xedatzen ez dituz-ten kontuetan, Kode Zibilak edo legebereziek ezarritakoa aplikatuko zaieadopzioari eta umeordetzari.

VII. TITULUA

FAMILIAREN ONDASUN-ERAENTZARI BURUZKO OINARRIZKO

PRINTZIPIOAK

75. legeaEtxearen batasuna eta iraunarazpena

Itunak edo borondatezko xedape-nak, ohiturak eta legeak interpretatze-ko, bete beharko da etxearen eta horrennekazaritza, abeltzaintza edo basokoustiategien batasunari buruzko printzi-pioa, bai eta halakoak familiaren ba-rruan iraunarazi eta artatzeari buruzkoaere.

76. legeaEzkontideen arteko egintza juridikoak

Ezkontideek euren artean egin di-tzakete orotariko hizpaketa, kontratueta dohaintzak.

Ezeztapena

Ezkontideen edo ezkongaien arteanegindako dohaintzak ezeztatu ahal iza-nen ditu ezkontide errugabeak, baldin

LEYES CIVILES FORALES

266 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 267: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

cuando el donatario incurra en causade desheredación del artículo 855 delCódigo Civil o cuando le sea imputa-ble alguna de las causas de separacióno divorcio.

Ley 77Derechos de los hijos

de anterior matrimonio

Los derechos que esta Compilaciónreconoce a los hijos o descendientes deanterior matrimonio quedarán a salvode toda estipulación, disposición o re-nuncia hechas por los cónyuges de se-gundas o posteriores nupcias, entre sí ocon terceros.

TÍTULO VIII

DE LAS CAPITULACIONES MATRIMONIALES

Ley 78Tiempo

Las capitulaciones o contratos ma-trimoniales pueden otorgarse antes odespués de celebradas las nupcias. Sise otorgasen durante el matrimonio,podrá darse a sus pactos efecto retroac-tivo a la fecha de celebración de éste,sin perjuicio de los derechos adquiri-dos por terceros.

Ineficacia

Las capitulaciones quedarán inefi-caces si el matrimonio no llegara a ce-

eta dohaintza-hartzailea Kode Zibilaren855. artikuluko jaraunsgabetze-arra-zoietan sartu bada edo ezkontide horribanantze- edo dibortzio-arrazoietatikedozein egotzi ahal bazaio.

77. legeaAurreko ezkontzako

seme-alaben eskubideak

Bigarrenez edo gehiagogarrenezezkondutakoek hizpaketa, xedapen edoukoak egiten badituzte euren arteanedo hirugarrenekin, halakoek ez dietekalterik eginen aurreko ezkontzanizandako seme-alaba edo ondorengo-entzat konpilazio honek aitortzen di-tuen eskubideei.

VIII. TITULUA

EZKONTZAKO ITUNAK

78. legeaDenbora

Ezkontzako itun edo kontratuakegin daitezke, ezkondu aurretik edogeroago. Ezkontza bitartean egiten ba-dira, itunoi atzeraeraginezko ondoreakeratxiki dakizkieke ezkontzaren datatikaurrera, hirugarrenek eskuraturiko es-kubideei kalterik egin gabe.

Eragingabetasuna

Itunak eraginik gabe geratuko dira,ezkontzarik ez bada egiten. Ezkontza-

FORU-LEGE ZIBILAK

267© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 268: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

lebrarse. La nulidad del matrimonioproduce la ineficacia de aquéllas des-de que la sentencia que la declara seafirme.

Capacidad

Los cónyuges o los prometidos concapacidad para contraer matrimoniopueden otorgar capitulaciones. Paralas disposiciones que impliquen trans-misión actual de bienes de un cónyugeo prometido menor de edad en favordel otro se estará a lo dispuesto en laley 66.

Ley 79Forma

Son nulas las capitulaciones matri-moniales que no se otorguen en escri-tura pública. Siempre que contengandonaciones de terceros a favor de algu-no de los cónyuges, o de éstos entre sí,los bienes objeto de la donación debe-rán ser descritos en la misma escriturao por rolde o inventario incorporado.

Ley 80Contenido

Las capitulaciones matrimonialespodrán establecer libremente cualquierrégimen de bienes de la familia y or-denar:

1. Las donaciones propter nuptias.

2. Los señalamientos y entregas dedotes y dotaciones.

3. Las renuncias de derechos.

ren deuseztasunak haien eragingabeta-suna dakar deuseztasuna adieraztenduen epaia irmo denetik.

Gaitasuna

Ezkontideek edo ezkontzeko gaita-suna duten ezkongaiek ezkontzako itu-nak egin ditzakete. Ezkontide batekedo ezkongai adingabe batek bestearenmesederako xedapenak egiten baditu,eta xedapen horiek ondasunak uneanbertan eskualdatzea badakarte, 66. le-gean xedaturikoa bete beharko da.

79. legeaForma

Ezkontzako itunak deusezak dira es-kritura publikoan egin ez badira. Ez-kontzako itunetan jasotzen badira hiru-garrenek ezkontide baten mesederakoedo ezkontideek euren artean eginda-ko dohaintzak, horien objektu diren on-dasunak deskribatu behar dira, eskritu-ran bertan edo, bestela, horri erantsitakoerrolda nahiz inbentarioan.

80. legeaEdukia

Ezkontzako itunetan askatasunezezar daiteke familiako ondasunen gai-neko eraentzetatik edozein, bai eta hu-rrengoak ordenatu ere:

1. Propter nuptias dohaintzak.

2. Ezkonsari eta zuzkiduren seinala-mendu edo emateak.

3. Eskubideei egindako ukoak.

LEYES CIVILES FORALES

268 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 269: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

4. Las donaciones esponsalicias, lasarras y las donaciones entre cónyuges.

5. Los pactos sucesorios.

6. Las disposiciones sobre el usu-fructo de fidelidad.

7. Cualesquiera otras disposicionespor razón de matrimonio.

Ley 81Modificación

Las capitulaciones matrimonialespodrán ser modificadas en cualquiertiempo, siempre que se observe la for-ma establecida en la ley 79 y prestensu consentimiento los cónyuges o pro-metidos y los demás otorgantes que vi-van al tiempo de la modificación, encuanto afecte a los bienes y derechosconcedidos por estos últimos o recibi-dos por ellos.

Fallecido o incapacitado uno de loscónyuges, las capitulaciones no po-drán ser modificadas. Incapacitado al-guno de los que ordenaron la insti-tución, donación, dote o dotaciones,se suplirá o complementará su consen-timiento con arreglo al ordenamientojurídico.

Se exceptúan de lo prevenido enesta ley las estipulaciones que por pac-to expreso o por su naturaleza sean re-vocables.

Los pactos sucesorios recíprocosentre cónyuges podrán ser modificadoso revocados por éstos sin necesidad delacuerdo de los demás otorgantes de loscapítulos.

4. Ezkon-hitzezko dohaintzak, erre-sak eta ezkontideen arteko dohaintzak.

5. Oinordetza-itunak.

6. Fideltasun-gozamenari buruzkoxedapenak.

7. Ezkontzaren ondoriozko besteedozein xedapen.

81. legeaAldarazpena

Ezkontzako itunak edonoiz aldarazdaitezke, baldin eta 79. legeak ezarrita-ko forma betetzen bada, eta ezkonti-deek edo ezkongaiek eta aldarazpenaegiteko unean bizirik dauden beste egi-leek horretarako adostasuna ematenbadute, aldarazpenak azken horiekeman edo jasotako ondasun edo esku-bideetan eragina duen neurrian.

Ezkontide bat hil edo ezgaitu bada,ezkontzako itunak ezin izanen dira al-darazi. Jaraunsle-izendapen, dohaintza,ezkonsari edo zuzkiduren egilea ezgai-tua izanez gero, horren adostasuna an-tolamendu juridikoaren arabera ordez-tu edo osatuko da.

Lege honetan ezarritakoari begira,salbuespen gisa har daitezke esanbi-dezko itunaren ondorioz edo berezezeztakorrak diren hizpaketak.

Ezkontideek oinordetza-itunak egi-ten badizkiote elkarri, ezkontideek eu-rek aldaraz edo ezezta ditzakete itunhoriek, eta ez da beharrezkoa itunongainerako egileen adostasuna.

FORU-LEGE ZIBILAK

269© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 270: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

TÍTULO IX

DEL RÉGIMEN DE BIENES EN EL MATRIMONIO

CAPÍTULO I

De la sociedad conyugal de conquistas

Ley 82Régimen legal supletorio

En defecto de otro régimen estable-cido en capitulaciones matrimoniales,se observará el de conquistas, que seregirá por las disposiciones de estaCompilación en lo que no hubiere sidoespecialmente pactado.

Bienes de conquista

En el régimen de conquistas se ha-cen comunes de los cónyuges:

1. Los bienes incluidos en las con-quistas en virtud de pactos o disposi-ciones.

2. Los bienes adquiridos a títulooneroso con cargo a bienes de conquis-ta durante el matrimonio por cualquie-ra de los cónyuges.

3. Los bienes adquiridos a títulooneroso con cargo a bienes privativosy que los cónyuges convengan seanbienes de conquista, cualesquiera quefueran el precio o contraprestación y lanaturaleza del derecho en cuya virtudfueran adquiridos.

4. Los bienes ganados durante elmatrimonio por el trabajo u otra activi-dad de cualquiera de los cónyuges.

IX. TITULUA

EZKONTZAKO ONDASUN-ERAENTZA

I. KAPITULUA

Konkisten gaineko ezkontza-sozietatea

82. legeaLege-eraentza osagarria

Ezkontzako itunetan bestelako on-dasun-eraentzarik ezarri ezean, konkis-tena beteko da, eta konpilazio honeta-ko xedapenek eraenduko dituzte bere-ziki itundu ez diren kontuak.

Konkista-ondasunak

Konkista-eraentzan, bi ezkontidee-nak dira:

1. Itun edo xedapen bidez, konkis-tetara bildutako ondasunak.

2. Ezkontza bitartean, ezkontidee-tatik edozeinek kostu bidez eta konkis-ta-ondasunen kontura eskuraturiko on-dasunak.

3. Kostu bidez eta banakako onda-sunen kontura eskuratutako ondasu-nak, baldin eta ezkontideen erabakizhoriek konkista-ondasun badira, onda-sunon truk emandako prezio, kontra-prestazio edo eskubidearen izaera edo-zein izanda ere.

4. Ezkontza bitartean, ezkontideekeuren lanaren bidez edo bestelako jar-dueraren bidez irabazitako ondasunak.

LEYES CIVILES FORALES

270 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 271: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

5. Los frutos y rendimientos de losbienes comunes y de los privativos.

6. Los derechos de arrendatario porcontratos celebrados durante el matri-monio.

7. Los bienes adquiridos por dere-cho de retracto convencional o legal,opción, acceso a la propiedad, suscrip-ción preferente u otro cualquier dere-cho de adquisición que pertenezca a lasociedad de conquistas.

8. Las accesiones o incrementos delos bienes de conquista.

9. Cualesquiera otros bienes que nosean privativos conforme a la ley si-guiente.

Presunción

Se presumen de conquista todosaquellos bienes cuya pertenencia priva-tiva no conste.

Lo establecido en los números 3 y 7se entenderá sin perjuicio de los reem-bolsos que procedan.

Ley 83Bienes privativos

Son bienes privativos de cada cón-yuge:

1. Los excluidos de las conquistasen virtud de pactos o disposiciones.

2. Los que a un cónyuge provengande título oneroso anterior al matrimo-nio, aunque durante éste tenga lugar laadquisición o aun cuando el precio ocontraprestación fuere satisfecho, total

5. Ondasun erkideen nahiz ondasunpribatiboen fruitu eta etekinak.

6. Ezkontza bitartean egindako kon-tratuen ondorioz, maizterrari dagoz-kion eskubideak.

7. Hitzarmenezko edo legezko atze-ra-eskuratzeko eskubidea, aukera-es-kubidea, jabetza lortzeko eskubidea,lehenespenez harpidetzeko eskubideaedota konkista-sozietateari dagozkionbestelako eskuratze-eskubideak erabi-lita eskuraturiko ondasunak.

8. Konkista-ondasunen akzesio edogehikuntzak.

9. Hurrengo legearekin bat etorriz,pribatiboak ez diren beste ondasunak.

Presuntzioa

Ondasunak konkistakoak direla usteda, horiek pribatiboak direla egiazta-tzen ez den bitartean.

3 eta 7. zenbakietan ezarritakoa halaulertuko da, kasuan-kasuan bidezkoakdiren itzulketei kalterik egin gabe.

83. legeaOndasun pribatiboak

Ezkontidearen ondasun pribatibodira:

1. Itun edo xedapenen bidez kon-kistetatik baztertutakoak.

2. Ezkontzaren aurretik eta kostubidezko tituluaren bitartez ezkontidebati datozkion ondasunak, nahiz etaondasun horien eskuraketa ezkontzabitartean gertatu, edo ondasunon truk

FORU-LEGE ZIBILAK

271© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 272: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

o parcialmente, con fondos del otrocónyuge o de la sociedad de conquistas.

Si se tratara de la vivienda o ajuar fa-miliares, el bien adquirido corresponderáproindiviso a la sociedad de conquistas yal cónyuge o cónyuges en proporción alvalor de las aportaciones respectivas.

3. Los adquiridos a título lucrativoantes del matrimonio o durante éste.

4. Los adquiridos por compra, per-muta, dación en pago, venta, transac-ción y por otra subrogación cualquierade bienes privativos.

5. Los adquiridos con cargo a bie-nes de conquista si en el título adquisi-tivo ambos cónyuges hacen constar laatribución privativa a uno de ellos.

6. Los adquiridos por derecho deretracto convencional o legal, opción,acceso a la propiedad, suscripción pre-ferente u otro cualquier derecho de ad-quisición perteneciente a uno de loscónyuges.

7. Las accesiones o incrementos delos bienes privativos.

8. Los edificios construidos, las nue-vas plantaciones y otras cualesquieramejoras en bienes privativos de uno delos cónyuges.

9. El resarcimiento de daños y la in-demnización de perjuicios causados ala persona de un cónyuge o en sus bie-nes privativos.

emandako prezioa zein kontrapresta-zioa beste ezkontidearen edo konkis-ta-sozietatearen funtsekin osorik zeinzati batez ordaindu.

Familia-etxebizitza edo -ostilamen-duaren kasuan, eskuratutako ondasunaindibisoan dagokie konkista-sozietatearieta ezkontideari edo ezkontideei, eurekegindako ekarpenen balioen arabera.

3. Ezkondu aurretik edo ezkontzabitartean dohainik eskuraturikoak.

4. Erosketa, trukaketa, ordaineanemate, salmenta edo transakzioaren bi-dez, eta ondasun pribatiboen gainekobeste edozein subrogazioren bidez es-kuratutakoak.

5. Konkista-ondasunen kontura es-kuratutakoak, baldin eta eskuratze-titu-luan bi ezkontideek agerrarazi badutehorietako bati ondasun pribatibo gisaegindako eratxikipena.

6. Hitzarmenezko edo legezko atze-ra-eskuratzeko eskubidea, aukera-esku-bidea, jabetza lortzeko eskubidea, lehe-nespenez harpidetzeko eskubidea edotaezkontide bati dagozkion bestelako es-kuratze-eskubideak erabilita eskuratu-riko ondasunak.

7. Ondasun pribatiboen akzesio edogehikuntzak.

8. Ezkontide bati dagozkion onda-sun pribatiboetan egindako eraikinak,landaketa berriak eta bestelako hobe-kuntzak.

9. Ezkontideari berari edo horrenondasun pribatiboei eragindako kalteeta galeren ordaina.

LEYES CIVILES FORALES

272 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 273: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

10. Los bienes y derechos patrimo-niales inherentes a la persona y los notransmisibles inter vivos.

Lo establecido en los números 2, 6,7 y 8 se entenderá sin perjuicio de losreembolsos que en cada caso procedan.

Ley 84Cargas y responsabilidad

1. Son de cargo y responsabilidadde la sociedad de conquistas los gastosy obligaciones siguientes:

1) El sostenimiento de la familia, laalimentación y educación de los hijoscomunes, así como de los hijos de an-terior matrimonio de uno de los cónyu-ges si éste no hubiere hecho la parti-ción y entrega de bienes a que se refie-re la ley 105.

2) Los gastos ordinarios y extraor-dinarios de la administración de losbienes comunes.

3) Los gastos ordinarios de la admi-nistración de los bienes privativos delos cónyuges.

4) Los gastos de la explotación re-gular de los negocios o los ocasiona-dos por el ejercicio de la profesión,arte u oficio de cada cónyuge.

5) Los gastos necesarios causadosen litigios que ambos cónyuges sosten-gan contra tercero, o por uno sólo, siredundan en provecho de la familia.

6) Las obligaciones contraídas poruno cualquiera de los cónyuges confor-me la ley 54.

10. Pertsonari datxezkion ondasu-nak eta ondare-eskubideak, eta intervivos eskualdatu ezin direnak.

2, 6, 7 eta 8. zenbakietan ezarritakoahala ulertuko da, kasuan-kasuan bidez-koak diren itzulketei kalterik egin gabe.

84. legeaZamak eta erantzukizuna

1. Konkista-sozietatearen ardurape-ko eta erantzukizunpeko dira ondokogastu eta betebeharrak:

1) Familia mantentzea; bi ezkonti-deen seme-alabak elikatu eta heztea,bai eta ezkontide batek aurreko ezkon-tza bitartean izandako seme-alabak eli-katu eta heztea ere, ezkontide horrekez baditu egin 105. legeak arauturikoondasunen banaketa eta ematea.

2) Ondasun erkideak administratze-ko gastu arruntak eta apartekoak.

3) Ezkontideen ondasun pribatiboakadministratzeko gastu arruntak.

4) Ezkontide bakoitzaren negozioe-tan, ustiapen erregularrak dakartzangastuak, eta horien lanbide, erti edoogibidean aritzeak sortzen dituenak.

5) Hirugarrenen aurka bi ezkonti-deek familiaren probetxurako diren au-ziak dituztenean, edo auzia batek baka-rrik duenean, auzi horietan sorturikonahitaezko gastuak.

6) 54. legearekin bat etorriz, ezkon-tide batek bere gain hartutako betebe-harrak.

FORU-LEGE ZIBILAK

273© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 274: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

7) Las obligaciones extracontractua-les de los cónyuges derivadas de ac-tuaciones realizadas en interés de lasociedad de conquistas o con beneficiopara ella, en el ámbito de la adminis-tración de los bienes comunes.

2. Las obligaciones extracontrac-tuales que se contraigan en relacióncon la administración de los bienes pri-vativos o sean debidas a dolo o culpagrave del cónyuge deudor serán de res-ponsabilidad, pero no de cargo de lasociedad.

De las obligaciones que contraiganambos cónyuges o uno de ellos con elconsentimiento del otro responderá lasociedad de conquistas sin perjuiciode los reembolsos que, en su caso, pro-cedan.

Ley 85Cargas privativas

Son de cargo de cada cónyuge losgastos y obligaciones siguientes:

1. El sostenimiento, alimentación yeducación de los hijos de anterior ma-trimonio de uno de los cónyuges cuan-do se hubiere hecho la partición y en-trega de bienes, si procediera, confor-me a la ley 105.

2. La alimentación y educación delos hijos no matrimoniales de uno cual-quiera de los cónyuges.

3. Las obligaciones contraídas poruno sólo de los cónyuges sin el con-sentimiento del otro cuando no sean decargo de la sociedad de conquistasconforme a las leyes 54 y 84.

7) Ezkontideek kontratuz kanpohartutako betebeharrak, horiek kon-kista-sozietatearen intereserako edohorren onurarako sortu badira, ondasunerkideei buruzko administrazioareneremuan.

2. Ondasun pribatiboen administra-zioari lotuta, edo ezkontide zordunarendoloaren edo erru astunaren ondorioz,kontratuz kanpo harturiko betebeha-rrak sozietatearen erantzukizunpekoakizanen dira, baina ez horren ardurape-koak.

Bi ezkontideek edo ezkontide batekbestearen adostasunarekin hartutakobetebeharrak konkista-sozietatearenerantzukizunpekoak dira, kasuan-ka-suan bidezkoak diren itzulketei kalte-rik egin gabe.

85. legeaZama pribatiboak

Ezkontide bakoitzaren ardurapekoakdira hurrengo gastu eta betebeharrak:

1. Ezkontide batek aurreko ezkontzabitartean izandako seme-alabak man-tendu, elikatu eta heztea ondasunenbanaketa eta ematea egin badira, horibidezkoa izanik, 105. legearekin batetorriz.

2. Ezkontide batek ezkontzaz kanpoizandako seme-alabak elikatu eta heztea.

3. Ezkontide batek bestearen ados-tasunik gabe hartutako betebeharrak,horiek 54 eta 84. legeekin bat etorrizkonkista-sozietatearen ardurapekoakez direnean.

LEYES CIVILES FORALES

274 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 275: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

4. Lo perdido y pagado en juegopor cualquiera de los cónyuges, o loperdido y no pagado en los juegos enque la ley concede acción para recla-mar lo que se gane.

Cada cónyuge responderá de susdeudas propias con su patrimonio pri-vativo, y si éste no fuere suficiente, elacreedor podrá pedir el embargo debienes de conquista, que será inmedia-tamente notificado al otro cónyuge. Sila ejecución se realizare sobre bienescomunes, se considerará que el cónyu-ge deudor tiene recibido a cuenta de suparticipación el valor de aquéllos altiempo que los abone con caudal pro-pio o al tiempo de liquidación de la so-ciedad conyugal. No obstante, el cón-yuge no deudor podrá exigir, dentro delos nueve días siguientes a la notifica-ción, que en el embargo los bienes co-munes sean sustituidos por la parte queal cónyuge deudor corresponda en lasociedad de conquistas, en cuyo casoel embargo llevará consigo la disolu-ción y liquidación de ésta, y se aplicaráel régimen de separación de bienes enlos términos previstos en la ley 103.

Ley 86Administración y disposición

La administración y disposición debienes de conquista se regirá por lopactado en capitulaciones matrimonia-les o en escritura pública. En defecto depacto corresponderá a ambos cónyugesconjuntamente, sin perjuicio de lo esta-blecido en los apartados siguientes:

1. Cuando uno de los cónyuges sehallare impedido para prestar su con-

4. Ezkontideetatik edozeinek jokoangaldu eta ordaindutakoa, edo jokoan gal-du eta ordaintzen ez dena, legeak ak-zioa ematen badu jokoan irabazitakoaerreklamatzeko.

Ezkontide bakoitzak berak eginda-ko zorrak ordainduko ditu bere ondarepribatiboarekin, eta hori nahiko ezbada, hartzekodunak konkista-ondasu-nen enbargoa eska dezake; hori bere-hala jakinaraziko zaio beste ezkonti-deari. Exekuzioa ondasun erkideengain gauzatuz gero, ulertuko da ezkon-tide zordunak bere partaidetzarenkontura jaso duela ondasun horien ba-lioa, hala bere ondasunekin horiekordaintzen dituen unean, nola ezkon-tzako sozietatea likidatzeko unean.Hala ere, zordun ez den ezkontideakgalda dezake, jakinarazpena jaso etahurrengo bederatzi egunetan, enbargo-peko ondasun erkideen ordez konkista--sozietatetik ezkontide zordunari dago-kion zatia jartzeko; kasu horretan, en-bargoak konkista-sozietatearen desegi-te eta likidazioa eraginen ditu, eta onda-sunen banantze-eraentza aplikatukoda, 103. legeak agindutakoaren arabera.

86. legeaAdministrazioa eta xedapena

Ezkontzako itunetan edo eskriturapublikoan hitzarturikoak eraendu ditukonkista-ondasunak administratu etaxedatzeari buruzko kontuak. Ezer hi-tzartu ezean, bi ezkontideei batera da-gozkie halakoak, jarraiko idatz-zatie-tan ezarritakoari kalterik egin gabe:

1. Ezkontide batek ezintasunen batbadu eta, horren ondorioz, ezin badu

FORU-LEGE ZIBILAK

275© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 276: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

sentimiento sobre uno o varios actosde administración o disposición de bie-nes de conquista, o se negare injustifi-cadamente a otorgarlo, resolverá elJuez.

2. Cualquiera de los cónyuges podrárealizar por sí solo actos de administra-ción sobre bienes o derechos de la so-ciedad de conquistas y actos de dispo-sición de dinero o títulos valores deigual carácter, siempre que se encuen-tren en su poder o figuren a su nombre,así como ejercitar los derechos de cré-dito que aparezcan constituidos a su fa-vor; todo ello, sin perjuicio de los re-embolsos a que hubiere lugar.

3. Si los dos cónyuges fueran me-nores, será necesaria la asistencia desus padres o, en su caso, de los Parien-tes Mayores o del curador para la ena-jenación o gravamen de inmuebles, es-tablecimientos mercantiles o industria-les, sus elementos esenciales u objetosde valor extraordinario comunes.

No será necesaria la asistencia aque se refiere el párrafo anterior si sólouno de los cónyuges es menor, bastan-do en tal caso el consentimiento deambos.

4. La administración y disposiciónse transferirán por ministerio de la leyal cónyuge que sea tutor o representan-te legal de su consorte.

5. No podrá suplirse el consenti-miento de ninguno de los cónyugespara actos de enajenación o gravamena título lucrativo de bienes de conquis-ta. Sin embargo, ambos cónyuges po-

adostasunik eman, konkista-ondasunakadministratu edo xedatzeko egintzabati edo batzuei begira, edota hori egi-teari ezezkoa ematen badio arrazoirikgabe, orduan, epaileak erabakiko du.

2. Ezkontide batek bere kabuz eginditzake konkista-sozietatearen onda-sun edo eskubideen gaineko adminis-trazio-egintzak eta izaera bereko dirua-ren edo balore-tituluen gaineko xeda-tze-egintzak, baldin eta horiek berareneskuetan edo izenean badaude, eta bera-rentzat eraturiko kreditu-eskubideakegikari ditzake; hori hala da, kasuan-ka-suan egin beharreko itzulketei kalterikegin gabe.

3. Bi ezkontideak adingabeak badi-ra, horien gurasoen laguntza edo, halabehar denean, Ahaide Nagusiena edokuradorearena beharrezkoa izanen da,ondasun higiezinak, merkataritzakonahiz industriako establezimenduak,horien oinarrizko osagaiak edo aparte-ko baliodun objektu erkideak besteren-du edota kargatzeko.

Aurreko lerrokadak aipatzen duenlaguntza ez da beharrezkoa izanen ez-kontide bat bakarrik adingabea denean;halakoetan, nahiko da bi ezkontideenadostasuna.

4. Administrazio eta xedapena ez-kontide bati eskualdatuko zaizkio le-ge-aginduz, hori beste ezkontidearentutorea edo legezko ordezkaria denean.

5. Ezkontideen adostasuna ezin iza-nen da ordeztu konkista-ondasunak do-hainik besterendu edo kargatzeko.Hala ere, bi ezkontideek euren kabuzegin ditzakete dohaintza neurrizkoak,

LEYES CIVILES FORALES

276 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 277: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

drán por sí solos hacer donaciones mo-deradas conforme a la posición de lafamilia y los usos sociales.

Ley 87Disolución

Son causas de disolución de la so-ciedad conyugal de conquistas:

1. Las establecidas en capitulacio-nes matrimoniales.

2. El acuerdo de ambos cónyuges;pero si anteriormente hubieren otorga-do capitulaciones, deberá observarse loestablecido en la ley 81.

3. La disolución del matrimonio oel fallecimiento de uno de los cónyu-ges, salvo que, en este último caso, sehubiere pactado en capitulaciones ma-trimoniales la continuación de la so-ciedad.

4. La declaración de nulidad del ma-trimonio y toda resolución judicial quedecrete la separación de los cónyuges.

5. La resolución judicial que la de-crete, a petición de uno de los cónyuges,en cualquiera de los casos siguientes:

a) Si el otro cónyuge hubiere sido ju-dicialmente incapacitado, declarado au-sente o en quiebra o concurso de acree-dores.

b) Si el otro cónyuge por sí solo rea-lizare actos que entrañen fraude, dañoo peligro para los derechos que en lasociedad de conquistas correspondanal que solicite la disolución.

familiaren mailarekin eta gizarte usa-dioekin bat etorriz.

87. legeaDesegitea

Konkisten gaineko ezkontza-sozie-tatea desegiteko arrazoi dira:

1. Ezkontzako itunetan ezarritakoak.

2. Bi ezkontideen arteko adostasu-na; baina, aldez aurretik ezkontzakoitunak egin badituzte, 81. legean eza-rritakoa bete beharko da.

3. Ezkontza desegitea edo ezkonti-deetako bat hiltzea, salbu eta, azkenkasu horretan, ezkontzako itunetan hiz-patu denean sozietatearen iraupena lu-zatzea.

4. Ezkontzaren deuseztasunari bu-ruzko adierazpena eta ezkontideen ba-nantzea dekretatzen duten epai-ebaz-pen guztiak.

5. Ezkontide batek hala eskatuta,hori dekretatzen duen epai-ebazpena,hurrengo kasuetan:

a) Beste ezkontidea epai bidez ez-gaitua izan denean, edo horren inguruanabsentziari, porrotari zein hartzekodu-nen konkurtsoari buruzko adierazpenaeman denean.

b) Beste ezkontideak bere kabuz zen-bait egintza burutzea eta egintza horiekdesegitea eskatu duen ezkontideari iru-zur, kalte edo arriskua ekartzea, konkis-ta-sozietatean dagozkion eskubideetan.

FORU-LEGE ZIBILAK

277© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 278: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

c) Si llevaran los cónyuges separa-dos de hecho más de un año por mutuoacuerdo o por abandono del hogar.

d) Si se hubiera decretado embargosobre bienes de conquista, por obliga-ciones personales del otro cónyuge,conforme a lo previsto en el párrafo úl-timo de la ley 85. En cualquiera de lossupuestos comprendidos en este núme-ro, si hubiera pleito sobre la causa dedisolución, iniciada su tramitación, elJuez dispondrá la práctica de inventa-rio y adoptará las medidas necesariaspara la administración del caudal de lasociedad de conquistas; asimismo, serequerirá autorización judicial paratodo acto que exceda de la administra-ción ordinaria.

Ley 88Reintegro de lucros sin causa

En todo caso, aun sin disolver la so-ciedad de conquistas, deberán reinte-grarse entre los patrimonios privativosy el de conquistas los lucros que se hu-bieren producido sin causa a favor deuno de ellos en detrimento del otro.

El importe de los reembolsos seráactualizado al momento en que seanhechos efectivos, tanto durante la so-ciedad conyugal como a la liquidaciónde ésta.

Ley 89Liquidación

Disuelta la sociedad se procederá asu liquidación, que comenzará por un

c) Ezkontideak egitez urtebete bainogehiago banandurik daudenean, elkarrenarteko adostasunarekin edo ezkontidebatek etxea bertan behera uzteagatik.

d) Konkista-ondasunen gainean en-bargoa dekretatu denean beste ezkonti-dearen betebehar pertsonalen ondorioz,85. legearen azken lerrokadak arautu-takoarekin bat etorriz. Zenbaki hone-tara bildutako kasu guztietan, desegi-te-arrazoiari buruzko auzia sortzen bada,behin horren izapidetza hasi eta gero,epaileak inbentarioa egiteko agindukodu, eta neurri egokiak hartuko ditu kon-kista-sozietatearen ondasunak adminis-tratzeko; halaber, epailearen baimenabeharrezkoa izanen da, administrazioarrunta gainditzen duten egintzak gau-zatzeko.

88. legeaArrazoirik gabeko irabaziak itzultzea

Edozein kasutan, konkista-sozieta-tea desegin ez bada ere, ondare pribati-boaren eta konkista-ondarearen arteanitzulketak egin beharko dira, ondarebaten mesederako eta bestearen kalte-rako irabaziak gertatu badira inolakoarrazoirik gabe.

Itzulketen zenbatekoa eguneratu be-harko da, horiek egiten diren unearibegira, hala ezkontzako sozietateak di-rauen bitartean, nola berori likidatzean.

89. legeaLikidazioa

Behin sozietatea desegin eta gero,horren likidazioa egin beharko da, eta

LEYES CIVILES FORALES

278 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 279: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

inventario del activo y del pasivo. Noserá necesaria la formación de inventa-rio cuando todos los interesados hubie-ran aceptado el que el cónyuge so-breviviente hubiese hecho para el usu-fructo vidual.

Activo

El activo comprenderá todos losbienes de conquista existentes en elmomento de la disolución, así comolos créditos de la sociedad frente a loscónyuges.

Pasivo

El pasivo comprenderá todas lasobligaciones pendientes a cargo de lasociedad, incluso por créditos de loscónyuges contra aquélla.

Pago

Terminado el inventario se pagaránlas deudas de la sociedad, incluidas lasque ésta tenga con los cónyuges, con-forme a lo dispuesto para la concurren-cia y prelación de créditos.

Los acreedores de la sociedad ten-drán en la liquidación de ésta los mis-mos derechos que por ley les corres-ponde en la liquidación y partición dela herencia.

Alimentos

De la masa común de bienes seprestarán alimentos a los cónyuges o,en su caso, al sobreviviente y a los hi-jos, mientras no se hiciere la entregade los bienes que constituyan su haber.

likidazioari hasiera emanen zaio, akti-bo eta pasiboaren inbentarioa eginez.Inbentarioa ez da beharrezkoa izanen,interesdun guztiek onartu badute alar-gunak berari dagokion gozamena dela-eta egin duena.

Aktiboa

Aktiboak bere barruan hartuko ditudesegite-unean diren konkista-ondasunguztiak, bai eta sozietateak ezkonti-deen aurka dituen kredituak ere.

Pasiboa

Pasiboak bere barruan hartuko ditu,sozietatearen ardurapekoak izanik, or-daindu gabe dauden betebeharrak, ez-kontideek sozietatearen aurka dituztenkredituen ondoriozkoak barne.

Ordainketa

Behin inbentarioa amaitu eta gero,sozietatearen zorrak ordainduko dira,horrek ezkontideekin dituenak barne,kredituen pilaketa eta hurrenkerari bu-ruzko xedapenekin bat etorriz.

Sozietatearen hartzekodunek horrenlikidazioan izanen dituzte jarauntsia li-kidatu eta banatzean legez dagozkieneskubide berberak.

Mantenua

Ondasunen masa erkidetik mante-nua emanen zaie ezkontideei edo, haladenean, alargun eta seme-alabei, masahorren hartzekoa osatzen duten onda-sunak eman arte. Emandako mante-

FORU-LEGE ZIBILAK

279© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 280: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Los alimentos prestados se deduciránde los frutos y rendimientos del haber,y de este mismo en lo que excedan.

Ley 90División

El remanente líquido de los bienesde conquista se dividirá en la propor-ción pactada o, en su defecto, por mi-tad entre marido y mujer o sus respec-tivos herederos.

Derechos de aventajas

Por derecho de mejoría o aventajas,pertenecerán en propiedad al cónyugesobreviviente, sin que le sean compu-tadas en su parte en las conquistas, lasropas y efectos de uso personal, asícomo los demás objetos de ajuar decasa cuyo valor no fuere excesivo con-forme a la posición de la familia y alos usos sociales. También podrá de-traerse como aventajas los instrumen-tos de trabajo de un valor no despro-porcionado al patrimonio común.

Ley 91Adjudicación preferente

En la liquidación de la sociedad deconquistas cada cónyuge tendrá dere-cho a que le sean adjudicados en pagode su haber, hasta donde éste alcance,los siguientes bienes siempre que tu-vieren la condición de comunes:

1. Los bienes privativos que se hu-biesen incorporado en capitulaciones ala sociedad de conquistas por cualquie-ra de los cónyuges.

nuak hartzekoaren fruitu eta etekineta-tik kenduko dira; azken horiek bainogehiago izanez gero, hartzekotik berta-tik ere kenduko dira.

90. legeaZatiketa

Konkista-ondasunen gerakin liki-doa zatituko da ezkontideek itundutakoproportzioan edo, ezer itundu ezean,senarraren eta emaztearen edo horienjaraunsleen artean erdibana.

Abantaila-eskubideak

Hobetzeko eskubidea edo abantailadela bide, alargunaren jabetzapekoakizanen dira, konkistetatik berari dago-kion zatian zenbatu gabe, jantziak etanorberak erabiltzeko bestelako tresnak,bai eta etxeko ostilamenduaren gainera-ko objektuak ere, horien balioa ez badagehiegizkoa, familiaren mailarekin etagizarte usadioekin bat etorriz. Era be-rean, abantaila gisa ere ken daitezke, on-dare erkidearekin alderatuz gero, neurrizkanpoko baliorik ez duten lanabesak ere.

91. legeaLehenespeneko adjudikazioa

Konkista-sozietatearen likidazioan,ezkontide bakoitzak eskubidea izanendu hurrengo ondasunak berari adjudi-katzeko, bere hartzekoaren ordain gisaeta horren neurrian, betiere, ondasunokerkideak direnean:

1. Ezkontideetatik edozeinek kon-kista-sozietatera itun bidez erantsitakoondasun pribatiboak.

LEYES CIVILES FORALES

280 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 281: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

2. Los objetos de ajuar de casa y losinstrumentos de trabajo que no le per-tenecieren por derecho de aventajasconforme a la ley 90.

3. La explotación agrícola, ganade-ra, forestal, comercial o industrial quetuviere a su cargo.

4. El local donde hubiere venidoejerciendo su profesión, arte u oficio.

5. En caso de muerte del otro cón-yuge, la vivienda que fuere la residen-cia habitual del matrimonio.

En los casos de los números 1, 4 y5, el cónyuge viudo podrá exigir quese le atribuyan los bienes en propiedado sólo el derecho de uso o habitaciónsobre los mismos. Si el valor de la pro-piedad o del derecho, según los casos,excediera del haber del cónyuge adju-dicatario, éste deberá abonar la dife-rencia en dinero. El cónyuge viudo desegundas o posteriores nupcias del fi-nado no podrá exigir el uso o habita-ción respecto a los bienes adjudicadosa los hijos o descendientes de anteriormatrimonio del difunto.

CAPÍTULO II

De la sociedad familiar de conquistas

Ley 92Presunción

Si en las capitulaciones matrimo-niales con donación de bienes o nom-bramiento de heredero se pacta la con-

2. Etxeko ostilamendua osatzen du-ten objektu eta lanabesak, 90. legearekinbat etorriz horiek ezkontideari ez bada-gozkio abantaila-eskubidea dela bide.

3. Ezkontidearen ardurapeko ustiate-gia, hori nekazaritza, abeltzaintza, baso,merkataritza nahiz industriakoa izan.

4. Lanbide, erti edo ogibidean aritze-ko, ezkontideak erabili izan duen lokala.

5. Beste ezkontidea hiltzen denean,ezkontideon ohiko bizilekua izan denetxebizitza.

1, 4 eta 5. zenbakietako kasuetan,alargunak galda dezake ondasunen ja-betza osoa eratxikitzeko edo, bestela,horien gaineko erabiltze- edo biztan-tze-eskubidea bakarrik. Jabetzaren ba-lioak edo kasuan kasuko eskubidearenakgainditzen badu ezkontide adjudika-zio-hartzailearen hartzekoa, ezkontidehorrek diruz ordaindu beharko du gain-dikina. Norbait bigarrenez edo gehia-gogarrenez ezkondu eta alargun geldi-tu bada, ezin izanen du erabiltze- edobiztantze-eskubiderik galdatu hildakoakaurreko ezkontza bitartean izandakoseme-alaba edo ondorengoei adjudikatuzaizkien ondasunen gainean.

II. KAPITULUA

Konkisten familia-sozietatea

92. legeaPresuntzioa

Ezkontzako itunetan, ondasunakdohaintzan emateaz gain edo jarauns-lea izendatzeaz gain, dohaintza-emaile

FORU-LEGE ZIBILAK

281© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 282: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

vivencia de donantes o instituyentes ydonatarios o instituidos, se presumiráque todos ellos participan en las con-quistas que se obtengan, salvo que enla escritura hubiere pactos en contra oincompatibles con la existencia de talsociedad familiar.

Ley 93Régimen

La sociedad familiar de conquistasse rige por lo pactado, por la costum-bre y, en su defecto, por las disposicio-nes de este capítulo.

Ley 94Bienes

Para la determinación de los bienesde conquista o privativos de cada una delas personas que componen esta socie-dad, se estará a lo dispuesto para loscónyuges en las leyes 82 y 83.

Ley 95Cargas

En cuanto a las cargas de la socie-dad familiar de conquistas, se aplicarárespecto a todos los partícipes lo dis-puesto en la ley 84.

Ley 96Administración

Salvo pacto en contrario, la admi-nistración de los bienes de conquistacorresponde a los donantes o institu-yentes o a los que de ellos sobrevivan.

edo kausatzaileak eta dohaintza-har-tzaile edo jaraunsleak elkarrekin bizikodirela hitzartzen bada, uste izanen dahoriek guztiek parte hartzen dutela ez-kontza bitartean lorturiko konkistetan,salbu eta eskrituran bertan azaltzen di-renean familia-sozietate horren aurka-ko itunak edo sozietate horrekin bate-ratu ezin direnak.

93. legeaAraubidea

Konkisten familia-sozietatea era-entzen dute itundutakoak eta ohiturakedo, halakorik izan ezean, kapitulu ho-netako xedapenek.

94. legeaOndasunak

Familia-sozietatea osatzen dutenpertsonen konkista-ondasunak eta on-dasun pribatiboak zeintzuk diren ze-hazteko, 82 eta 83. legeek ezkontideeiburuz xedaturikoa bete beharko da.

95. legeaZamak

Konkisten familia-sozietateak dituenzamei dagokienez, 84. legean xedaturi-koa aplikatuko zaie partaide guztiei.

96. legeaAdministrazioa

Aurkako itunik izan ezean, konkis-ta-ondasunen administrazioa dagokiedohaintza-emaile edo izendatzaile guz-tiei, edo horietatik bizirik daudenei.

LEYES CIVILES FORALES

282 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 283: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Enajenación y gravamen

La enajenación o gravamen de bie-nes conquistados inmuebles, estableci-mientos industriales o mercantiles osus elementos esenciales, requiere elconsentimiento de los partícipes.

Ley 97Disolución

Son causas de disolución de la so-ciedad familiar de conquistas:

1. Las establecidas en capitulacio-nes matrimoniales.

2. El acuerdo de todos los partícipescon las formalidades prescritas en laley 81 para la modificación de las capi-tulaciones.

3. La declaración de nulidad delmatrimonio en contemplación del cualse otorgaron los capítulos.

Sociedad continuada

4. El fallecimiento de uno de loscónyuges donatarios o instituidos, y lascausas de separación previstas en laley 87, número 5, que afecten a losmismos, siempre que los donantes oinstituyentes no continúen viviendocon uno solo de ellos. El hecho deexistir o no convivencia, caso de serdiscutido, será apreciado por los Pa-rientes Mayores.

Ley 98Fallecimiento de donantes

Al fallecimiento de algunos de losdonantes o instituyentes, la sociedad

Besterendu eta kargatzea

Konkistapeko ondasun higiezinak,industria edo merkataritzako establezi-menduak edota horien oinarrizko osa-gaiak besterendu nahiz kargatzeko, be-harrezkoa da partaideen adostasuna.

97. legeaDesegitea

Konkisten familia-sozietatea dese-giteko arrazoi dira:

1. Ezkontzako itunetan ezarritakoak.

2. Partaide guztien erabakia, itunakaldarazteko 81. legean agindutako for-malitateekin hartu bada.

3. Ezkontzaren deuseztasunari bu-ruzko adierazpena, itunak ezkontza ho-rri begira egin badira.

Sozietate jarraitua

4. Ezkontide dohaintza-hartzaileedo izendatu baten heriotza, eta 87. le-geko 5. zenbakian banantzeko ezarrita-ko arrazoiak, arrazoiok haietan eraginadutenean, baldin eta dohaintza-emaileedo izendatzaileak ez badira beste ez-kontidearekin bizi. Elkarbizitzarik da-goen ala ez zalantzan izanez gero, Ahai-de Nagusiek erabakiko dute.

98. legeaDohaintza-emaileen heriotza

Dohaintza-emaile edo izendatzailee-tatik batzuk hil arren, familia-sozieta-

FORU-LEGE ZIBILAK

283© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 284: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

familiar continuará, salvo pacto en con-trario, entre los restantes partícipes.

Fallecidos todos los donantes o ins-tituyentes, la sociedad continuará entrelos cónyuges, y se regirá por el capítuloprimero de este título.

Lo dispuesto en esta ley será sinperjuicio de la liquidación parcial queen su caso procediere.

Ley 99División

El remanente líquido de los bienesde conquista se dividirá en la propor-ción pactada y, en su defecto, por cabe-zas entre los partícipes en la sociedad.

Ley 100Aplicación supletoria

En lo no previsto por este capítulose aplicará al régimen familiar de con-quistas lo establecido en el anteriorpara la sociedad conyugal.

CAPÍTULO III

Del régimen de comunidad universal de bienes

Ley 101Efectos

Los cónyuges pueden pactar el régi-men de comunidad universal de bienesen capitulaciones otorgadas antes odespués del matrimonio.

teak indarrean dirau, aurkako itunikizan ezean, gainerako partaideen artean.

Dohaintza-emaile edo izendatzaileguztiak hilez gero, sozietateak indarreandirau ezkontideen artean, eta titulu ho-netako lehenengo kapituluak eraendu-ko du sozietate hori.

Lege honetan xedaturikoak ez diokalterik eginen kasuan-kasuan egin be-harreko likidazio partzialari.

99. legeaZatiketa

Konkista-ondasunen gerakin liki-doa zatituko da itundutako proportzioaneta, ezer itundu ezean, sozietatearenpartaideen artean, buruko bana.

100. legeaAplikazio osagarria

Kapitulu honek arautzen ez dituenkontuetan, konkisten familia-sozieta-teari aplikatuko zaio aurreko kapituluanezkontzako sozietateari buruz ezarri-takoa.

III. KAPITULUA

Ondasunen erkidego unibertsalari buruzko eraentza

101. legeaOndoreak

Ezkontideek itun dezakete ondasu-nen erkidego unibertsalari buruzko era-entza, bai ezkontzaren aurretik bai on-doren egindako itunetan.

LEYES CIVILES FORALES

284 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 285: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

En defecto de los pactos estableci-dos, se aplicarán las reglas siguientes:

1. Por este régimen se hacen comu-nes a los cónyuges todos sus bienespresentes y futuros, sea cual fuere el tí-tulo de adquisición, oneroso o lucrati-vo, inter vivos o mortis causa.

2. Serán de cuenta de la comunidadtodas las cargas y obligaciones de am-bos cónyuges o de cualquiera de ellos,así anteriores como posteriores al ma-trimonio.

3. Respecto a la administración ydisposición de los bienes comunes,será aplicable lo que la ley 86 previenepara los bienes de conquista.

4. A la disolución del matrimonio,el remanente líquido de los bienes co-munes se dividirá en la proporciónconvenida o, en defecto de pacto, pormitad entre marido y mujer o sus res-pectivos herederos.

5. En lo que no hubiese sido pacta-do o no se halle previsto en esta ley, seaplicarán analógicamente las disposi-ciones establecidas en esta Compi-lación para el régimen de conquistas,en cuanto no fuere contradictorio o in-compatible con el de comunidad uni-versal de bienes.

Ley 102Inscripción

Los bienes de la comunidad conyu-gal se inscribirán en el Registro de laPropiedad conjuntamente a favor de am-bos cónyuges. Si estuvieren inscritos a

Itunik ezarri ezean, jarraiko errege-lak aplikatuko dira:

1. Eraentza honen bidez erkide bi-hurtzen dira ezkontideen oraingo etaetorkizuneko ondasun guztiak, horiekeskuratzeko titulua edozein izanda ere,kostu bidezkoa nahiz dohainekoa, intervivos zein mortis causa.

2. Erkidegoaren kontura ordaindu-ko dira bi ezkontideek edo horietakobatek hartutako zama eta betebeharguztiak, horiek ezkontzaren aurrekoakzein ondokoak izan.

3. Ondasun erkideak administratueta xedatzeari dagokionez, 86. legeankonkista-ondasunei buruz arauturikoaaplikatuko da.

4. Ezkontza desegitean, ondasun er-kideen gerakin likidoa banatuko da,ezkontideek hitzarturiko proportzioaneta, ezer itundu ezean, senar eta emaz-tearen artean edo horien jaraunsleenartean, erdi bana.

5. Ezkontideek itundu ez dituztenkontuetan edo lege honek arautzen ezdituenetan, analogiaz aplikatuko dirakonpilazio honetan konkista-eraentzariburuz ezarritako xedapenak, eraentzahori ondasunen erkidego unibertsalare-naren aurkakoa edo horrekin baterae-zina ez den neurrian.

102. legeaInskripzioa

Ezkontzako erkidegoaren ondasu-nak Jabetza Erregistroan inskribatukodira, bi ezkontideen izenean batera.Ezkontide baten izenean bakarrik ins-

FORU-LEGE ZIBILAK

285© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 286: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

favor tan sólo de uno de éstos, podrá ha-cerse constar aquella circunstancia pormedio de nota marginal, previa presen-tación de la escritura de capitulaciones.

CAPÍTULO IV

Del régimen de separación de bienes

Ley 103Separación convencional

Los cónyuges pueden pactar el régi-men de separación de bienes en capitu-laciones otorgadas antes o después delmatrimonio.

a) Concepto

Salvo pacto en contrario, este régi-men reconoce a cada cónyuge la pro-piedad de los bienes que tuviese en elmomento inicial y los que por cual-quier título adquiera posteriormente,así como el disfrute, administración ydisposición por sí solo de sus bienespropios, y le atribuye la responsabili-dad exclusiva de las obligaciones porél contraídas; sin perjuicio, en caso deconcurso o quiebra del cónyuge deu-dor, de las acciones por fraude deacreedores. Sin embargo, de las obli-gaciones contraídas por uno sólo delos cónyuges para atender a las necesi-dades ordinarias de la familia confor-me a las circunstancias de ésta y al usodel lugar, si fuere insuficiente el patri-monio del cónyuge deudor, responde-rán subsidiariamente los bienes delotro, sin perjuicio del reembolso queprocediera.

kribaturik badaude, inguruabar horibazterreko oharraren bidez agerraraziahal izanen da, aldez aurretik ezkon-tzako itunen eskritura aurkeztuz.

IV. KAPITULUA

Ondasunen banantze-eraentza

103. legeaHitzarmenezko banantzea

Ezkontideek ondasunen banantze--eraentza itun dezakete, ezkontzarenaurretik zein horren ondoren egindakoitunetan.

a) Kontzeptua

Aurkako itunik izan ezean, eraentzahorrek ezkontide bakoitzari aitortzendio, hala ezkontzaren hasierako uneanzituen ondasunen jabetza, nola gero edo-zein tituluren bidez eskuratzen dituene-na; orobat, ondasun pribatiboak bere ka-buz lupertu, administratu eta xedatzekoaukera ere bai, eta ezkontide horri era-txikitzen dio berorrek harturiko betebe-harren gaineko erantzukizun esklusiboa;hala ere, ezkontide zordunaren konkur-tsoa edo porrota gertatuz gero, ez zaiehartzekodunen akzioei kalterik egi-nen, hartzekodunei iruzur egin bazaie.Hala ere, ezkontide batek betebeha-rrak hartzen baditu, familiak bere mai-larekin eta tokiko usadioekin bat etorriz,izan ohi dituen beharrizanak asetzeko,eta ezkontide zordunaren ondarea nahi-ko ez bada, orduan, beste ezkontidearenondasunek erantzukizun subsidiarioaizanen dute, kasuan-kasuan egin beha-rreko itzulketei kalterik egin gabe.

LEYES CIVILES FORALES

286 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 287: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

b) Sostenimiento de cargas familiares

Respecto al sostenimiento y aten-ciones de la familia, se estará a lo pac-tado en las capitulaciones; en su defec-to, cada cónyuge puede exigir del otroque contribuya en proporción a susingresos y, si no los tuviere o fueran in-suficientes, a sus bienes. Este derechoes personalísimo e intransmisible, perolos herederos podrán continuar el ejer-cicio de la acción si el causante hubie-re interpuesto la demanda.

A los efectos de lo dispuesto en elpárrafo anterior, deberá computarseel trabajo en el hogar familiar de cual-quiera de los cónyuges.

c) Copropiedad

Se presumirá que pertenecen a losdos cónyuges por mitad y proindivisolos bienes y derechos cuya pertenenciaprivativa no conste.

Ley 104Separación judicial

Podrá decretarse judicialmente laseparación por las causas establecidasen la ley 87, número 5, cualquiera quesea el régimen de bienes del matrimo-nio. En estos casos, la separación debienes de los cónyuges no obstará a lacontinuación de la sociedad familiar deconquistas prevista en la ley 97, núme-ro 4.

La liquidación se practicará de con-formidad con las reglas de esta compi-lación según el régimen de que se trate.

b) Familiaren zamei aurre egitea

Familia mantentzeari eta horri la-guntzeari dagokienez, itunetan hitzar-turikoa bete beharko da; ezer hitzartuezean, ezkontide batek besteari partehartzeko galda diezaioke, horren diru-sarreren arabera eta, diru-sarrerarik ezbadu edo horiek nahiko ez badira, ha-ren ondasunen arabera. Eskubide horibere-berezko eta eskualdaezina da, bai-na kausatzaileak demanda jarri izanbadu, jaraunsleek akzioaren egikaritza-ri eutsi ahal izanen diote.

Aurreko lerrokadan xedaturikoarenondoreetarako, ezkontideetatik edozei-nek familiaren etxean egindako lanazenbatu beharko da.

c) Jabekidetasuna

Ondasun eta eskubideak, erdi banaeta indibisoan, bi ezkontideei dagoz-kiela uste izanen da, horiek pribatiboakdirela egiaztatzen ez den bitartean.

104. legeaEpaiketazko banantzea

Banantzea epaiketa bidez dekretadaiteke, 87. legeko 5. zenbakian eza-rritako arrazoien ondorioz, ezkontzakoondasun-eraentza edozein izanda ere.Halako kasuetan, ezkontideen artekoondasun-banantzeak ez dakar inola-ko eragozpenik, indarrean iraun dezan97. legeko 4. zenbakian arauturiko kon-kisten familia-sozietateak.

Likidazioa konpilazio honetako erre-gelekin bat etorriz eginen da, kasuankasuko eraentzaren arabera.

FORU-LEGE ZIBILAK

287© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 288: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

TÍTULO X

DEL RÉGIMEN DE BIENES

EN SEGUNDAS O POSTERIORES NUPCIAS

Ley 105Liquidación de sociedad

de anteriores nupcias

El padre o madre que contrajera se-gundas o ulteriores nupcias deberápracticar, conjuntamente con sus hijoso descendientes de matrimonio ante-rior, la liquidación de la sociedad con-yugal disuelta y hacerles formal yefectiva entrega de los bienes que lescorrespondan.

Los hijos menores no emancipadosserán representados por el defensor ju-dicial.

Ley 106Participación de los hijos

en las conquistas

Si antes de celebrar nuevas nupcias,el padre o madre no hubiere cumplidola obligación que le impone la ley pre-cedente, los hijos o descendientes deanterior matrimonio podrán exigir la li-quidación; en tanto ésta no se practi-que, participarán en un tercio de lasconquistas obtenidas durante el nuevomatrimonio, pero no les afectarán laspérdidas si las hubiere.

Lo dispuesto en esta ley se observa-rá sea cual fuere el régimen de bienesdel nuevo matrimonio.

X. TITULUA

BIGARRENEZ EDO GEHIAGOGARRENEZ

EZKONDUTAKOEN ONDASUN-ERAENTZA

105. legeaAurreko ezkontza-sozietatearen

likidazioa

Bigarrenez edo gehiagogarrenezezkondutako aitak edo amak ezkontzakosozietate deseginaren likidazioa eginbehar du aurreko ezkontzako seme-ala-ba edo ondorengoekin batera, eta ho-riei formaz egoki eta eragin osoz emanbehar dizkie eurei dagozkien onda-sunak.

Defendatzaile judizialak ordezkatu-ko ditu seme-alaba adingabeko eman-tzipatugabeak.

106. legeaSeme-alabek konkistetan

parte hartzea

Berriro ezkondu baino lehen, aitakedo amak ez badu betetzen aurreko legehorrek ezartzen dion betebeharra, liki-dazioa galdatu ahal izanen dute aurrekoezkontzako seme-alaba edo ondoren-goek; likidazioa egiten ez den bitartean,seme-alaba edota ondorengook partehartuko dute ezkontza berria bitarteanlortutako konkisten herenean, baina ga-lerak izanez gero, horiek ez dute se-me-alaba horien gain eraginik izanen.

Lege honetan xedaturikoa bete behar-ko da, ezkontza berriaren ondasun-eraen-tza edozein izanda ere.

LEYES CIVILES FORALES

288 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 289: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 107Excepción

No será aplicable lo dispuesto enlas leyes anteriores en los casos si-guientes:

1. Si al fallecimiento de un cónyu-ge, el sobreviviente fuese único y uni-versal heredero de aquél.

2. Si al tiempo de disolución de lasociedad conyugal no existieren bienesapreciables en base a los cuales sehaya obtenido alguna ganancia duranteel matrimonio posterior. La inexisten-cia de bienes se hará constar por elcónyuge bínubo en acta notarial o enacto de conciliación, con notificación ocitación de los interesados o de sus le-gítimos representantes.

Ley 108Cesación de la participación

Efectuada la liquidación con formaly efectiva entrega de los bienes que co-rrespondan a los hijos o descendientesde anterior matrimonio, cesará la parti-cipación de éstos en las conquistas queen lo sucesivo obtuvieren los nuevoscónyuges.

Ley 109Liquidación de sociedades

de conquistas habiendo descendientesde varios matrimonios anteriores

Si en la sociedad conyugal de con-quistas estuvieren interesados hijos odescendientes de varios matrimoniosanteriores, se procederá por separado y

107. legeaSalbuespena

Aurreko legeetan xedaturikoa ez daaplikatuko honako kasu hauetan:

1. Ezkontide bat hiltzean, alargunahorren jaraunsle bakar eta unibertsaladenean.

2. Ezkontzako sozietatea desegitekounean, behar besteko ondasunik ez da-goenean, geroko ezkontza bitartean ho-riekin irabaziak lortu direla uste izateko.Bigarrenez ezkondutako ezkontideaknotario-aktan edo adiskidetze-ekitaldianagerrarazi behar du halako ondasunikez dagoela, interesdunei edo horien le-gebidezko ordezkariei jakinarazpenaedo zitazioa eginez.

108. legeaPartaidetzaren amaiera

Behin likidazioa egin eta gero, au-rreko ezkontzako seme-alaba edo ondo-rengoei formaz egoki eta eragin osozeman bazaizkie eurei dagozkien onda-sunak, horiek ez dute inongo partaide-tzarik izanen, ezkontide berriek aurre-rantzean lortutako konkisten gainean.

109. legeaKonkista-sozietateen likidazioa egitea, aurreko beste ezkontza

batzuetako ondorengoak daudela

Konkisten ezkontza-sozietateari be-gira, aurreko beste ezkontza batzueta-ko seme-alaba edo ondorengoek inte-resa badute, banan-banan eta ondoz

FORU-LEGE ZIBILAK

289© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 290: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

sucesivamente a la liquidación de cadauna de las sociedades de conquistas.

Los haberes de los hijos o descen-dientes de cada matrimonio se inte-grarán:

1. Por los bienes que al tiempo decelebrarse las siguientes nupcias debie-ran haberles sido entregados conformea la ley 105.

2. Por su respectiva participaciónen las conquistas del siguiente o pos-teriores matrimonios conforme a laley 106.

Para el cobro de los haberes deter-minados en el número 1, tendrán pre-ferencia los hijos o descendientes delmatrimonio más antiguo.

Respecto a los del número 2, con-currirán sin preferencia todos los hijoso descendientes de matrimonios ante-riores.

Ley 110Distribución

Concurriendo hijos o descendientesde varios matrimonios anteriores, tan-to de uno sólo de los cónyuges como deambos, la tercera parte de las conquistasse distribuirá por cabezas entre aquelloshijos, con derecho de representación enfavor de los descendientes del hijo pre-muerto.

Ley 111Sociedad familiar de conquistas

Lo dispuesto en las leyes anterioresserá aplicable a la sociedad familiar de

ondo eginen da konkista-sozietate ba-koitzaren likidazioa.

Ezkontza bakoitzeko seme-alabaedo ondorengoei dagozkien hartzekoe-tara bilduko dira:

1. Geroko ezkontza egin aurretik,105. legearekin bat etorriz horiei emanbehar zitzaizkien ondasunak.

2. Hurrengo edo geroko ezkontzenkonkistetan, 106. legearekin bat etorrizeurek duten partaidetza.

Lehenengo zenbakian zehazturikohartzekoak kobratzeko, lehenespenadute ezkontzarik zaharreneko seme-ala-ba edo ondorengoek.

Bigarren zenbakiko hartzekoei dago-kienez, lehenespenik gabe parte hartukodute aurreko ezkontzetako seme-alabaedo ondorengo guztiek.

110. legeaBanaketa

Aurreko beste ezkontza batzuetakoseme-alaba edo ondorengoak batera pi-latzen badira, horiek ezkontide batenaknahiz bienak izan, konkisten herenaburuko banatuko da seme-alaba horienartean; aurrez hildako seme edo alaba-ren ondorengoek ordezkapen-eskubi-dea izanen dute.

111. legeaKonkisten familia-sozietatea

Aurreko legeetan xedaturikoa apli-katuko zaio IX. tituluko II. kapituluan

LEYES CIVILES FORALES

290 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 291: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

conquistas regulada en el capítulo IIdel título IX.

TÍTULO XI

DE LAS DONACIONES «PROPTER NUPTIAS»

Ley 112Contenido

Las donaciones «propter nuptias»hechas a favor de uno o de ambos cón-yuges pueden consistir en la transmi-sión de todos los bienes presentes y fu-turos, de sólo los presentes o de algunode éstos, o de los que quedaren a lamuerte del donante; en pleno dominioo con reserva del usufructo; a libre dis-posición o con limitaciones; con cláu-sulas de revocación o reversión; conllamamientos sucesorios y fideicomi-sos; con señalamientos de dotaciones,alimentos o derechos a vivir en la casalos hijos u otras personas; o con otrascualesquiera condiciones lícitas.

Asimismo las donaciones «propternuptias» pueden contener pactos sobreconstitución, dirección y administra-ción, modificación y disolución de lasociedad familiar de convivencia dedonantes y donatarios y ruptura de estaconvivencia, pactos y estipulacionessobre usufructo y disposición de bie-

arauturiko konkisten familia-sozieta-teari.

XI. TITULUA

«PROPTER NUPTIAS» DOHAINTZAK

112. legeaEdukia

Ezkontide baten edo bien mesedera-ko egindako «propter nuptias» dohain-tzak izan daitezke oraingo eta etorkizu-neko ondasun guztien eskualdaketa,oraingo ondasunena bakarrik edo horie-tako batzuena, edota dohaintza-emaileahiltzean geratzen diren ondasunena; ho-rien gaineko jabetza osoa eman daitekeedo gozamena erreserba daiteke; aska-tasunez xedatzeko aukerarekin ala mu-gapenak eta guzti eman daiteke; ezez-tatzeko edo lehengoratzeko klausulenmenpe egin daiteke; oinordetzarakodeiak eta fideikomisorako deiak erabildaitezke; zuzkidurak seinala daitezke,mantenua emateko agindupean edoseme-alabek nahiz beste pertsona ba-tzuek etxean bizitzeko duten eskubide-arekin; edota bestelako baldintza zile-gien menpe egin daiteke.

Era berean, «propter nuptias» do-haintzek euren barruan har ditzaketedohaintza-emaile eta dohaintza-hartzai-leen arteko elkarbizitzaren ondoriozsorturiko familia-sozietatearen eraketa,zuzendaritza, administrazio, aldarazpeneta desegiteari, eta elkarbizitza horihausteari buruzko itunak, ondasunen

FORU-LEGE ZIBILAK

291© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 292: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

nes, participación en las conquistas y,en general, otros cualesquiera pactoslícitos.

Ley 113Tiempo y forma

Las donaciones «propter nuptias»pueden hacerse antes o después de ce-lebrado el matrimonio, y deberán otor-garse en capitulaciones matrimonialeso fuera de ellas en escritura pública; entodo caso, con descripción de los bie-nes en la misma escritura o por rolde oinventario incorporado.

Ley 114Aceptación

Las donaciones «propter nuptias»requieren la aceptación del donatario,en la misma escritura o en otra separada.

La aceptación podrá hacerse envida del donante o después de su falle-cimiento.

El donante o sus herederos podránrevocar la donación de cuya aceptaciónno tengan conocimiento, a no ser queel requerimiento que hicieren por actanotarial al donatario fuera seguido dela aceptación por éste.

Ley 115Régimen

En las donaciones «propter nup-tias» se aplicarán las reglas siguientes:

gaineko gozamen eta xedapenari bu-ruzko itun eta hizpaketak, konkistengaineko partaidetzak eta, orokorrean,bestelako itun zilegiak.

113. legeaEpea eta forma

«Propter nuptias» dohaintzak egindaitezke bai ezkontzaren aurretik baiondoren, eta ezkontzako itunetan eginbeharko dira edo halako itunetatik kan-po, betiere, eskritura publikoan; edo-zein kasutan, ondasunak deskribatu be-harko dira eskrituran bertan edo, beste-la, eskriturari erantsitako errolda nahizinbentarioan.

114. legeaOnarpena

«Propter nuptias» dohaintzetan, nahi-taezkoa da dohaintza-hartzailearen onar-pena dohaintzaren eskrituran bertan edobestelako eskritura bananduan.

Onarpena egin ahal izanen da, dohain-tza-emailea bizirik dagoela edo hori hilondotik.

Dohaintza-emaileak edo horren ja-raunsleek dohaintza ezezta dezaketeonarpenaren berririk ez badute, salbu eta,notario-aktaren bidez dohaintza-har-tzaileari agindeia egin eta hori jasotzea-rekin batera, horrek onarpena ematenduenean.

115. legeaAraubidea

«Propter nuptias» dohaintzei hu-rrengo erregelak aplikatuko zaizkie:

LEYES CIVILES FORALES

292 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 293: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

1. El donatario universal sucedecomo heredero; pero no responderá delas deudas que los donantes contraje-ren con posterioridad a la donación,salvo si fueren en beneficio de la Casa.

2. En la donación universal de bie-nes presentes y futuros se presumirá,salvo pacto en contrario, que el donata-rio adquiere los futuros sólo a la muer-te del donante.

3. Cuando en la donación universallos donantes se reservaren a libre dis-posición bienes o cantidades, se presu-mirá: a) que la libre disposición serátanto inter vivos como mortis causa;b) que la reserva se hace a favor de losdonantes conjuntamente, e íntegramen-te para el sobreviviente; c) que, falleci-dos todos los donantes, los bienes re-servados de que no hubiesen dispuestopertenecerán al donatario como com-prendidos en la donación; d) que de lasdeudas que los donantes ocultaren alhacer la donación responderán pre-ferentemente los bienes que ellos sehubiesen reservado.

4. El que hiciere donación de lo quequedare a su muerte, sólo podrá dispo-ner de sus bienes por actos inter vivosa título oneroso.

5. Si los donantes se reservasen elusufructo y la administración, se pre-sumirá, salvo disposición en contrario,que la reserva se hace conjuntamente

1. Dohaintza-hartzaile unibertsalaondasunen oinordekoa da, jaraunslegisa; baina ez du inolako erantzukizu-nik dohaintza-emaileek dohaintzarenondorik egindako zorren gain, horieketxearen onurarako direnean izan ezik.

2. Oraingo eta etorkizuneko onda-sun guztien gaineko dohaintza uniber-tsalean, eta aurkako itunik izan ezean,uste izanen da dohaintza-hartzaileaketorkizunekoak eskuratzen dituela do-haintza-emailea hildakoan bakarrik.

3. Dohaintza unibertsalean, dohain-tza-emaileek eurentzat erreserbatu ba-dute ondasun edo kopuruak askatasunezxedatzeko ahalmena, hauxe uste izanenda: a) xedapen askea inter vivos zeinmortis causa egin daitekeela; b) erre-serba hori dohaintza-emaile guztientzatbatera egin dela, eta dohaintza-emailebat bakarrik badago bizirik, horrentzatoso-osorik; c) dohaintza-emaile guz-tiak hiltzean erreserbapeko ondasunakxedatu gabe gelditzen badira, horiek do-haintza-hartzaileari dagozkiola dohain-tzaren osagai gisa; d) dohaintza-emai-leek, dohaintza egitean, zorrak ezkuta-tu badituzte, zor horiek lehenespenezordainduko direla dohaintza-emailehoriek eurentzat erreserbaturiko onda-sunekin.

4. Norbaitek dohaintza egiten badubera hiltzeko unean geratuko den ho-rren gain, orduan, bere ondasunak kos-tu bidezko inter vivos egintzen bitartezbakarrik xedatu ahal izanen ditu.

5. Dohaintza-emaileek eurentzaterreserbatu badituzte gozamena eta ad-ministrazioa, uste izanen da, aurkakoxedapenik izan ezean, erreserba do-

FORU-LEGE ZIBILAK

293© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 294: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

para ambos e íntegramente para el so-breviviente.

6. A falta de otra disposición, el do-natario deberá ordenar y costear el en-tierro, funerales y sufragios por los do-nantes conforme al uso del lugar y se-gún corresponda a la Casa.

7. Si la donación se hiciere con lacarga de vivir el donatario en la Casa, elabandono de ésta permitirá a los donan-tes o al que de ellos sobreviva revocarla donación. La escritura de revocaciónpodrá otorgarse previa justificación delabandono por acta notarial de notorie-dad o información «ad perpetuam me-moriam». Fallecidos los donantes, siexistieren personas con derecho de aco-gimiento a la Casa, se estará a lo dis-puesto en las leyes 131 y 132.

8. En las reversiones y sustitucio-nes fideicomisarias a favor de perso-nas futuras, se estará a lo dispuesto enla ley 224.

9. Los llamamientos para sucederen favor de cualquier persona se consi-derarán como donación sólo cuandoasí se hubiere hecho constar expresa-mente. En los demás casos no tendránmás valor que el de simples llama-mientos sucesorios, por lo que no im-plicarán prohibición de disponer de losbienes a título oneroso, y los llamadossucederán únicamente en los bienesque quedaren al fallecimiento del do-natario.

haintza-emaile guztiontzat batera egindela, eta dohaintza-emaile bat bakarrikbadago bizirik, horrentzat oso-osorik.

6. Bestelako xedapenik izan ezean,dohaintza-hartzaileak dohaintza-emai-leen lurperatze, hileta eta arimakariakordenatu eta ordaindu beharko ditu, to-kiko usadioarekin bat etorriz eta etxea-ri dagokionaren arabera.

7. Dohaintzaren bidez, dohaintza-har-tzaileari etxean bizitzeko zama ezartzenbazaio, etxea bertan behera uzteak do-haintza-emaileei edo horietatik bizirikdagoenari ahalbidetzen die dohaintzaezeztatzea. Ezeztapen-eskritura egiles-teko, aldez aurretik etxea bertan beherautzi dela egiaztatuko da, bai notarioakegindako nabaritasun-aktaren bidez,bai «ad perpetuam memoriam» infor-mazioa erabiliz. Dohaintza-emaileakhil ondoren, norbaitek etxe-harrera-pean hartua izateko eskubidea badu,131 eta 132. legeetan xedatutakoa betebeharko da.

8. Etorkizuneko gizabanakoentzategindako lehengoratzeetan eta fideiko-misozko ordezpenetan, 224. legean xe-daturikoa bete beharko da.

9. Edozein pertsonari egindako oi-nordetza-deiak dohaintza moduan har-tuko dira, esanbidez hala agerraraztendenean. Gainerako kasuetan, deiok oi-nordetzarako deien balio hutsa izanendute; hori dela eta, dei horiek ez dakar-te inongo debekurik, ondasunak kostubidez xedatzeko, eta oinordetzara dei-tuak oinordeko izanen dira, baina do-haintza-emailea hiltzean geratzen direnondasunetan bakarrik.

LEYES CIVILES FORALES

294 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 295: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

10. Si el donante no se hubiere re-servado bienes suficientes para atenderlas dotes o dotaciones a que viniereobligado, se entenderá que éstas que-dan a cargo del donatario, aunque nose hubiera consignado expresamente.El donatario no podrá ser relevado deesta obligación por el donante, salvorenuncia del beneficiario.

11. Cuando nada se hubiere pactadosobre administración y dirección de losbienes donados, se entenderá que co-rresponden a los donantes o al sobrevi-viente, siempre que éstos se hubierenreservado el usufructo.

12. Cuando convivieren en la Casadonantes y donatarios, los que tenganel disfrute de los bienes deberán ali-mentos a los otros, conforme al habery poder de la Casa y según el uso dellugar.

13. Si se hubieren pactado la convi-vencia entre donatarios y donantes,reservándose éstos el usufructo de losbienes donados, ninguno de ellos sinconsentimiento de los otros podrá ena-jenar la nuda propiedad ni ceder eldisfrute ni gravar sus respectivos de-rechos.

Ley 116Disposición

Si no se hubiere ordenado otra cosaen el título, el donatario, los hijos delmatrimonio en cuya contemplación se

10. Dohaintza-emaileak ez badu be-har beste ondasunik erreserbatzen berakeman beharreko ezkonsari edo zuzkidu-rei aurre egiteko, ulertuko da halakoakdohaintza-hartzailearen ardurapean ge-ratzen direla, nahiz eta hori esanbidezadierazi ez. Dohaintza-emaileak ezindio dohaintza-hartzaileari betebeharhori kendu, salbu eta onuradunak horriuko egiten dionean.

11. Dohaintzan emandako ondasu-nen administrazio eta zuzendaritzariburuz ez bada ezer itundu, ulertuko dahoriek dagozkiela dohaintza-emaileguztiei edo horietatik bizirik dagoena-ri, betiere, horiek eurentzat gozamenaerreserbatzen dutenean.

12. Dohaintza-emaileak eta dohain-tza-hartzaileak etxean elkarrekin bizibadira, ondasunen gaineko luperketa du-tenek mantenua zor diete besteei, etxea-ren ondasunekin eta ahalarekin bat eto-rriz, eta tokiko usadioaren arabera.

13. Dohaintza-hartzaile eta dohain-tza-emaileen artean elkarbizitza-itunaegin bada, eta azken horiek eurentzaterreserbatu badute dohaintzan emanda-ko ondasunen gozamena, horietatikinork ezin izanen du, gainerakoen ados-tasunik gabe, jabetza soila besterendu,horren gaineko luperketa laga, ezta ho-rietako bakoitzari dagozkion eskubideakkargatu ere.

116. legeaXedapena

Tituluan ez bada bestelakoa agindu,dohaintza-hartzaileak, dohaintza zeinezkontzari begira egin, eta ezkontza

FORU-LEGE ZIBILAK

295© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 296: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

hubiere realizado la donación o losdescendientes que sucesivamente hu-biesen heredado los bienes donadospodrán disponer de los mismos, entodo caso, a título oneroso; a título lu-crativo podrá disponer el donatario osus dichos descendientes con capaci-dad de testar, así como éstos aunquecarezcan de descendencia.

Reversión

Los bienes donados, de los que eldonatario o sus dichos descendientesno hubiesen dispuesto válidamente se-gún el párrafo anterior, al fallecimientodel último revertirán al donante. Si setratare de bienes de conquista de loscónyuges donantes, la reversión sedará en favor de ambos por mitad.

Si hubiere fallecido el donante, losbienes donados revertirán a favor delos más próximos parientes que seríansus herederos legales en el momentode la reversión.

Salvo que hubiere pacto de exclu-sión del usufructo, la reversión serásiempre sin perjuicio del usufructo defidelidad a favor del cónyuge viudo deldonatario o del que correspondiese alcónyuge del donante premuerto, conpreferencia a favor de este último siconcurrieren ambos usufructos.

Lo dispuesto en esta ley se entenderásiempre que otra cosa no se hubiere es-

horretako seme-alabek, edota dohain-tzan emandako ondasunak jarauntsia-ren bidez eta ondoz ondo zein on-dorengok jaso, eta horrek, ondasunok xe-datu ahal izanen dituzte kostu bidezedozein kasutan; dohainik xedatu ahalizanen dituzte dohaintza-hartzaileakedo beraren ondorengoek, testamentuaegiteko gaitasuna badute, bai eta ho-riek ere, ondorengorik izan ez arren.

Lehengoratzea

Dohaintza-hartzaileak edo berorrenondorengoek ez badituzte baliozkota-sunez eta aurreko lerrokadaren araberaxedatu dohaintzan jasotako ondasunak,dohaintza-emaileari lehengoratuko zaiz-kio haietatik azkena hiltzen denean.Ezkontide dohaintza-emaileen konkis-ta-ondasunak izanez gero, lehengora-tzea erdi bana gauzatuko da bi ezkonti-deen mesederako.

Dohaintza-emailea hiltzen bada, do-haintzan emandako ondasunak ahaide-rik hurbilenei lehengoratuko zaizkie,lehengoratzea egiteko unean horiekdohaintza-emailearen legezko jarauns-leak badira.

Gozamena baztertzeko itunik eginezean, lehengoratzea gauzatuko da, do-haintza-hartzailearen alargunarentzateraturiko fideltasun-gozamenari kalte-rik egin gabe edo, dohaintza-emaileaezkontidearen aurretik hilez gero, ez-kontideari legokiokeen gozamenari kal-terik egin gabe; bi gozamenok aldi be-rean pilatuz gero, bigarren horrek iza-nen du lehenespena.

Lege honetan xedaturikoa hala uler-tuko da, dohaintza-tituluan bestelakoa

LEYES CIVILES FORALES

296 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 297: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

tablecido en el título de la donación, yno tendrá lugar la reversión cuando estederecho hubiere sido renunciado por eldonante o no hubiere parientes llama-dos a sucederle por el orden legal.

Ley 117Ineficacia

Las donaciones «propter nuptias»quedarán ineficaces si el matrimoniono llegara a celebrarse o desde quefuera declarado nulo.

Ley 118Revocación

Las donaciones «propter nuptias»sólo podrán revocarse:

1. Por las causas pactadas.

2. Por incumplimiento de cargasimpuestas al donatario que sean esen-ciales; en cuanto a las otras, el donantepodrá exigir su cumplimiento. Falleci-do el donante, se estará a lo dispuestoen el párrafo primero de la ley 162.

La facultad de revocación es intrans-misible, pero si los donantes fallecierenhabiendo interpuesto la demanda, podráncontinuar el ejercicio de la acción laspersonas que resultarían llamadas a losbienes, caso de prosperar la revocación.

Cuando la donación se hubiere he-cho conjuntamente por varios donan-tes, la revocación deberá hacerse res-pecto a la totalidad de los bienes y portodos los donantes o sobrevivientes.

ezartzen ez denean, eta lehengoratzeaez da gertatuko, dohaintza-emaileakeskubide horri uko egiten dionean edo,legezko hurrenkeraren arabera, do-haintza-emailearen oinordeko izatekoahaiderik ez dagoenean.

117. legeaEragingabetasuna

«Propter nuptias» dohaintzak eragi-nik gabe geratuko dira, gero ezkontzaegiten ez bada edo ezkontzaren deu-seztasun-adierazpena ematen bada.

118. legeaEzeztapena

«Propter nuptias» dohaintzak ezeztadaitezke:

1. Itundutako arrazoien ondorioz.

2. Dohaintza-hartzaileari ezarritakozamak ez betetzeagatik, zamok oinarriz-koak direnean; gainerako zamei dagokie-nez, dohaintza-emaileak horien betetzeagalda dezake. Behin dohaintza-emaileahil eta gero, 162. legearen lehenengo le-rrokadan xedaturikoa bete beharko da.

Ezeztatzeko ahalmena eskualdaezi-na da; baina dohaintza-emaileek de-manda jartzen badute hil baino lehen,akzioaren egikaritzari euts diezaioketeezeztapenak aurrera egitekotan onda-sunetara deituko liratekeen pertsonek.

Dohaintza-emaile bat baino gehiagoizanik, guztiek batera egiten badutedohaintza, horiek guztiek edo horieta-tik bizirik daudenek egin beharko duteezeztapena; ezeztapenak ondasun guz-tiak hartuko ditu.

FORU-LEGE ZIBILAK

297© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 298: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

TÍTULO XII

DE LA DOTE Y DE LAS ARRAS

CAPÍTULO I

De la dote

Ley 119Concepto

Constituyen dote los bienes que ental concepto la mujer aporta formal-mente al matrimonio, antes o despuésde su celebración.

Ley 120Régimen de la dote

La dote se regirá por lo establecidoo pactado y, en su defecto, por las re-glas siguientes:

1. El marido adquirirá la propiedadde la dote cuando ésta consista en di-nero o cosas consumibles. Respecto alos otros bienes, la valoración por sísola no causará la adquisición de pro-piedad por el marido.

2. La administración de los bienesdotales corresponderá al marido.

3. El marido podrá disponer por sísolo de la dote, cuya propiedad hayaadquirido, siempre que ésta consista endinero o se hubiere asegurado la resti-tución de los bienes dotales o el mari-do hubiere sido relevado de la obliga-ción de asegurar. En otro caso, sólopodrá disponer con el consentimientode su mujer.

XII. TITULUA

EZKONSARIA ETA ERRESAK

I. KAPITULUA

Ezkonsaria

119. legeaKontzeptua

Ezkonsaria osatzen dute emakume-ak izaera horrekin eta forma egokian,ezkontzaren aurretik nahiz horren on-doren, ezkontzara ekartzen dituen onda-sun guztiek.

120. legeaEzkonsariaren araubidea

Ezkonsaria eraentzen du horren in-guruan ezarri edo itundutakoak eta,ezer ezarri edo itundu ezean, hurrengoerregelek:

1. Senarrak ezkonsariaren gainekojabetza eskuratuko du, hori diruz edogauza kontsumikorrez osaturik dagoe-nean. Gainerako ondasunei dagokienez,balioesteak berez ez dakar senarrak on-dasunon gaineko jabetza eskuratzerik.

2. Ezkonsariko ondasunen adminis-trazioa senarrari dagokio.

3. Senarrak bere kabuz xeda dezakeezkonsaria horren gaineko jabetza esku-ratu duenean, baldin eta hori dirua bada,ezkonsariko ondasunen itzulketa ziur-tatu bada edota senarra itzulketa ziurta-tzeko betebeharretik askatu bada. Beste-lako kasuetan, xedapen hori emaztearenadostasunarekin bakarrik egin ahal iza-nen du.

LEYES CIVILES FORALES

298 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 299: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

4. La mujer, con el consentimientode su marido, podrá disponer de los bie-nes dotales cuya propiedad conserve.

Ley 121Garantía

El marido deberá asegurar la resti-tución de la dote conforme a lo esta-blecido en la legislación hipotecaria.

Siempre que el todo o una parte delos bienes que constituyan la dote esti-mada consista en efectos públicos o tí-tulos valores, y mientras su importe nose halle garantizado por la hipotecaque el marido está obligado a prestar,los títulos o documentos que los repre-sentan se depositarán a nombre de lamujer, con conocimiento del marido,en un establecimiento público de losdestinados al efecto.

Ley 122Restitución

En los supuestos de nulidad, sepa-ración o disolución del matrimonio, ladote se restituirá a la mujer, o a susherederos, sin perjuicio de lo que, ensu caso, dispusieren los Tribunales.Fallecida la mujer, quedará a salvo elderecho de usufructo de fidelidad quepudiera corresponder al marido con-forme a las disposiciones de esta Com-pilación.

Los frutos o rentas de la dote pen-dientes se liquidarán conforme a lo es-tablecido en la ley 420 para la extin-ción del usufructo.

4. Emazteak, senarraren adostasu-narekin, ezkonsariko ondasunak xedaditzake, horien gaineko jabetzari eutsibadio.

121. legeaBermea

Senarrak ezkonsariaren itzulketa ziur-tatu beharko du, hipoteka-legerian eza-rritakoarekin bat etorriz.

Ezkonsaria balioetsita dagoela, horiosatzen duten ondasun guztiak ala ba-tzuk efektu publikoak edo balore-titu-luak badira, eta horien zenbatekoa se-narrak eman beharreko hipotekarekinbermatuta ez dagoen bitartean, orduan,halakoen adierazle diren agiriak emaz-tearen izenean gordailatuko dira, sena-rra horren jakitun izanik, horretarakodauden establezimendu publikoetatikbatean.

122. legeaItzulketa

Ezkontzaren deuseztasun-, banan-tze- edo desegite-kasuetan, ezkonsariaemazteari edo horren jaraunsleei itzu-liko zaie, auzitegiek xedaturikoari, hala-korik bada, kalterik egin gabe. Emaz-tea hilez gero, fideltasun-gozamenakindarrean iraunen du, baldin eta konpi-lazio honen xedapenekin bat etorriz es-kubide hori senarrari badagokio.

Ezkonsariaren fruitu edo errentakbanatzeke baldin badaude, likidatu egi-nen dira, gozamenaren azkentzeari bu-ruz 420. legean ezarritakoarekin batetorriz.

FORU-LEGE ZIBILAK

299© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 300: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 123Reversión

Será aplicable a la dote el derechode reversión establecido en la ley 116.

Ley 124Hijas de anterior matrimonio

Dotada una de las hijas de matrimo-nio anterior, el padre o madre bínubono podrá dotar en más a las hijas dematrimonio posterior, y dotada una de éstas no podrá dotar en menos a las del anterior.

Lo dispuesto en esta ley se tendráen cuenta para el cómputo de liberali-dades en favor de las hijas del segundoo posterior matrimonio, a los efectosde lo establecido en la ley 272.

CAPÍTULO II

De las arras

Ley 125Concepto

Son arras la donación que el esposohace a la esposa, antes o después delmatrimonio, en contraprestación a la dote.

Límite

Las arras no pueden exceder de laoctava parte de la dote. La esposa noadquirirá la propiedad de las arras que

123. legeaLehengoratzea

Ezkonsariari aplikatuko zaio 116. le-gean ezarritako lehengoratze-eskubidea.

124. legeaAurreko ezkontzako alabak

Aurreko ezkontzako alabari ezkon-saria eman bazaio, bigarrenez ez-kondutako aitak edo amak ezin izanendie ezkonsari handiagorik eman gerokoezkontzako alabei; horietako bati ez-konsaria eman bazaio, ezin izanen dieaurreko ezkontzakoei ezkonsari txikia-gorik eman.

Bigarren edo geroagoko ezkontzakoalaben mesederako eskuzabaltasunakegin badira, eskuzabaltasun horiek zen-batzeko, kontuan hartuko da lege hone-tan xedaturikoa, 272. legean ezarrita-koaren ondoreetarako.

II. KAPITULUA

Erresak

125. legeaKontzeptua

Erresak dira senarrak ezkontzarenaurretik nahiz horren ondoren emaz-teari egindako dohaintzak, ezkonsaria-ren kontraprestazio gisa.

Muga

Erresek ezin dute gainditu ezkonsa-riaren zortzirena. Zinez emandako ez-konsariaren zortzirena gainditzen du-

LEYES CIVILES FORALES

300 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 301: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

excedan de la octava parte de la doteefectivamente entregada.

Administración

Salvo pacto en contrario, la admi-nistración de las arras corresponde almarido.

Crédito preferente

Las arras no responderán de lasdeudas del marido; la mujer tendrá cré-dito preferente en caso de concurso,quiebra o ejecución de bienes.

Ley 126Disposición

a) Inter vivos

Por actos inter vivos la mujer puededisponer de las arras conforme a lo quepara la dote se establece en la ley 120,número 4.

b) Mortis causa

Son válidos los actos de disposiciónmortis causa sobre las arras otorgadospor la mujer, aunque ésta falleciere sinhijos y sobreviviere al marido.

Ley 127Pérdida

En caso de nulidad del matrimo-nio, divorcio o separación de los cón-yuges, la mujer perderá el derecho alas arras, salvo que los Tribunales, enatención a las circunstancias del caso,resolvieren lo contrario. En caso depérdida, los descendientes del matri-

ten erresen jabetzarik ez du eskuratukoemazteak.

Administrazioa

Aurkako itunik izan ezean, erresenadministrazioa senarrari dagokio.

Lehenespeneko kreditua

Erresekin ez zaie aurre eginen sena-rraren zorrei; emazteak lehenespenekokreditua izanen du, konkurtso, porrotedo ondasunen exekuzio kasuetan.

126. legeaXedapena

a) Inter vivos

Inter vivos egintzen bitartez, emaz-teak erresak xeda ditzake, 120. legeko4. zenbakian ezkonsariari buruz ezarri-takoarekin bat etorriz.

b) Mortis causa

Baliozkoak dira erresen gain emaz-teak mortis causa burututako xedatze--egintzak, nahiz eta senarraren ondotikhil, seme eta alabarik izan gabe.

127. legeaGalera

Ezkontzaren deuseztasun kasuan, etaezkontideak dibortziatu edo banantzendirenean, emazteak erresen gaineko es-kubidea galduko du, salbu eta, auzi-tegiek, kasuan kasuko inguruabarrakkontuan izanik, aurkakoa erabakitzendutenean. Galera-kasuan, ezkontideen

FORU-LEGE ZIBILAK

301© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 302: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

monio adquirirán la propiedad de lasarras; si no hubiere descendencia re-vertirán al marido.

TÍTULO XIII

DE LA DISOLUCIÓN DE LAS COMUNIDADES

FAMILIARES

Ley 128Comunidades formalmente

constituidas

La disolución de las comunidadesfamiliares formalmente constituidas seregirá por las reglas establecidas en eltítulo de su constitución y, en su defec-to, por las siguientes:

1. Se considerará justa causa de di-solución de la comunidad toda discor-dia grave que no pueda dirimirse por laintervención de los Parientes Mayoresa quienes corresponderá calificarla,previo requerimiento notarial de parteinteresada.

2. Los Parientes Mayores decidiránsobre la separación de personas y pro-curarán que los «amos viejos» de laCasa permanezcan en ella. En cuanto alos bienes, se atendrán al uso del lugar,manteniendo en lo posible la unidad dela Casa y adjudicando a los miembrosde la comunidad disuelta bienes y de-rechos proporcionados al tiempo quehubieren trabajado en la Casa, al habery poder de ésta, al número de personasque tuvieran a su cargo y demás cir-cunstancias. Cuando se adjudicare una

ondorengoek erresen jabetza eskuratukodute; ondorengorik ez badago, senarrarilehengoratuko zaizkio erresok.

XIII. TITULUA

FAMILIA-ERKIDEGOAK DESEGITEA

128. legeaForma egokian eraturiko

erkidegoak

Familia-erkidegoak forma egokianeratu badira, beren eraketa-titulu-an ezarritako erregelek eta, halakorikizan ezean, ondoko hauek eraendukodute horien desegitea:

1. Erkidegoa desegiteko arrazoi zu-zentzat hartuko da Ahaide Nagusiekkonpondu ezin duten desadostasun la-rria; ahaideoi dagokie desadostasunakalifikatzea, aurretiaz alderdi interes-dunak horretarako notario-agindeia egi-ten badie.

2. Ahaide Nagusiek erabakiak hartu-ko dituzte gizabanakoen arteko banan-tzeari buruz, eta ahaleginak eginen dituz-te etxeko «jaun-andre zaharrak» etxeanbertan gera daitezen. Ondasunei dago-kienez, tokiko usadioa hartuko dute kon-tuan, eta, ahal den neurrian, etxearen ba-tasunari eutsiko diote, eta erkidego dese-ginaren kideei ondasun eta eskubideakadjudikatuko dizkiete, horiek etxeanzein epetan lan egin, eta epe horren ara-bera, etxearen ondasun eta ahalarenarabera, eta kideok euren ardurapean di-

LEYES CIVILES FORALES

302 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 303: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

pensión, los Parientes Mayores decidi-rán si procede el aseguramiento de éstamediante cláusula de estabilización uotra garantía.

Ley 129Comunidades de hecho

Cuando se hubiera mantenido unasituación permanente de convivencia ycolaboración entre personas y familiassin haberse establecido las reglas a quehubiera de sujetarse, se aplicarán lassiguientes:

1. En todo momento, cualquiera delos miembros de esta comunidad podráponer fin a la misma libremente.

2. Los beneficios y mejoras por el trabajo en común que subsistan en elmomento de la disolución se adjudica-rán a los miembros de la comunidad,según el uso del lugar y teniendo encuenta las aportaciones en bienes o tra-bajo, los beneficios ya percibidos porcada uno, las causas de la disolución ydemás circunstancias.

3. A los efectos de las reglas ante-riores no se considerarán miembros dela comunidad los hijos solteros queconvivan con sus padres.

Ley 130Prestación de alimentos

Exista o no convivencia, si los hijoshubieren prestado alimentos a sus pa-

tuzten pertsonen kopuruaren arabera, baieta gainerako inguruabarren arabera ere.Pentsioa adjudikatzen bada, Ahaide Na-gusiek erabakiko dute pentsio hori egon-kortasun-klausularekin edo beste bermebatekin ziurtatu behar den ala ez.

129. legeaEgitezko erkidegoak

Pertsonen eta familien artean elkar-bizitza eta elkarlan egonkorrak izan ba-dira horiek arautzeko erregelarik ezarrigabe, hurrengoak aplikatuko dira:

1. Une oro, erkidego horren kidee-tatik edozeinek amaiera eman diezaio-ke erkidegoari, askatasun osoz.

2. Erkidegoan egindako lanaren on-dorioz onura eta hobekuntzak lortu ba-dira, eta erkidegoa desegiteko uneanhoriek bertan badiraute, erkidegoarenkideei adjudikatuko zaizkie tokikousadioaren arabera; horretarako, kon-tuan izan beharko dira erkidegora eka-rritako ondasunak edo lana, kide ba-koitzak jadanik eskuraturiko onurak,desegite-arrazoiak eta gainerako ingu-ruabarrak.

3. Aurreko erregelen ondoreetarako,ez dira erkidegoaren kidetzat hartukogurasoekin bizi diren seme-alaba ez-kongabeak.

130. legeaMantenua ematea

Elkarbizitza izan zein ez, seme-ala-bek euren gurasoei mantenua eman ba-

FORU-LEGE ZIBILAK

303© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 304: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

dres, o les hubiesen atendido en sus ne-cesidades personales, no podrán aqué-llos reclamar nada de los padres ni delos herederos de éstos.

TÍTULO XIV

DEL ACOGIMIENTO A LA CASAY DE LAS DOTACIONES

Ley 131Acogimiento

Cuando en capitulaciones matrimo-niales, testamento u otras disposicionesse establezca en favor de alguna perso-na derechos de vivir en la Casa, de seralimentada y atendida, tanto en saludcomo en enfermedad u otros similares,con o sin obligación de trabajar para laCasa, se estará a la disposición que losconceda y a la costumbre del lugar.

Ley 132Cuestiones y su resolución

Todas las cuestiones que se suscitensobre interpretación, cumplimiento oincumplimiento de los derechos men-cionados en la ley anterior se somete-rán a la decisión de los Parientes Ma-yores, quienes:

1. En caso de discordia entre elobligado y beneficiarios de los dere-chos, a requerimiento de cualquiera delas partes, examinarán los motivos de ladiscordia, determinarán y calificarán,en su caso, el incumplimiento del obli-

diete edo euren beharrizan pertsonalakase badituzte, haiek ezin izanen dieteezer erreklamatu gurasoei nahiz horienjaraunsleei.

XIV. TITULUA

ETXE-HARRERA ETA ZUZKIDURAK

131. legeaHarrera

Ezkontzako itunetan, testamentuanedo bestelako xedapenetan, norbaiten me-sederako ezartzen badira etxean bizitzeko,mantenua eskuratzeko eta osasuntsu, gai-xo edo horien antzeko egoeretan lagun-tza jasotzeko eskubideak, etxean lan egi-teko betebeharraren menpe edo halako-rik gabe, orduan, eskubideok ematekoerabili den xedapena eta tokiko ohiturabete beharko dira.

132. legeaArazoak eta horien konponbidea

Aurreko legean aipaturiko eskubi-deen interpretazioari buruz eta horienbetetze edo edo ez-betetzeari buruz ara-zoak sortzen badira, Ahaide Nagusienerabakimenaren menpe egonen dira, etaahaideok honela jokatuko dute:

1. Betebeharpekoaren eta eskubi-de-onuradunen artean desadostasunabadago, alderdietatik edozeinek halaeskatuta, liskarraren arrazoiak aztertu-ko dituzte, eta, halakorik denean, bete-beharpeko, onuradun edo bi-bion ez-

LEYES CIVILES FORALES

304 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 305: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

gado, del beneficiario o de ambos, y lasituación de ruptura de la conviven-cia por peligro notorio o grave violenciamoral.

2. Decidirán sobre la necesidad oconveniencia de la enajenación o grava-men de la Casa, vivienda y, en su caso,de la hacienda familiar o de parte deella, así como sobre el estado o situacióndel obligado o del beneficiario, o de am-bos, que impidan o dificulten el cumpli-miento de las obligaciones, su condicio-namiento, pendencia o realización.

En todas estas cuestiones, los Pa-rientes Mayores efectuarán las valora-ciones de los derechos, pudiendo asegu-rarlos, liquidarlos, sustituyéndolos porun capital o pensión y, caso de apreciarincumplimiento por parte del beneficia-rio, declararlos extinguidos.

Ley 133Dotaciones

a) Concepto y régimen

Las cantidades, bienes o derechosasignados libremente en capitulacionesmatrimoniales, testamento u otras dis-posiciones, a persona distinta del insti-tuido heredero, donatario o legatariode la Casa, tendrán carácter de dotacio-nes y se regirán por el título en que sehubiesen establecido.

Ley 134b) Cuantía

Si se establecieron dotaciones a car-go del heredero donatario o legatario

betetzea zehaztu eta kalifikatuko dute,eta, arrisku nabariaren edo indarkeriamoral larriaren ondorioz elkarbizitzahausten bada, egoera hori ere zehaztueta kalifikatuko dute.

2. Erabakiko dute, etxea, etxebizitzaeta, hala denean, familiaren etxaldeaedo horren zati bat besterendu edo kar-gatzeko beharrizanik dagoen edo horiegokia den, bai eta betebeharpeko, onu-radun edo bi-bion egoera zein den, bal-din eta eragotzi edo oztopatzen badu-te betebeharrak betetzea, baldintzape-tzea, betetzeke egotea edo gauzatzea.

Arazo horietan guztietan AhaideNagusiek eskubideei buruzko balioes-teak eginen dituzte, eta eskubideokziurta edo likida ditzakete, horiek kapi-tal edota pentsio batekin ordeztuz, eta,onuradunaren ez-betetzea izan bada,horien azkentzea adieraz dezakete.

133. legeaZuzkidurak

a) Kontzeptua eta araubidea

Ezkontzako itunetan, testamentuanedo beste xedapen batzuetan, kopuru,ondasun edo eskubideak askatasunezesleitzen bazaizkio etxearen jaraunsle,dohaintza-hartzaile edo legatu-hartzai-le izendatuaz besteko pertsona bati, es-leipenok zuzkiduratzat hartuko dira,eta euren eraketa-tituluak eraendukoditu halakoak.

134. legeab) Zenbatekoa

Zuzkidurak ezartzen badira etxearenjaraunsle, dohaintza-hartzaile edo lega-

FORU-LEGE ZIBILAK

305© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 306: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

de la Casa, sin haberse determinado sucuantía o el modo de fijarla, se deter-minará ésta:

1. Por los instituyentes, o el que deellos sobreviva, de mutuo acuerdo conel obligado.

2. En defecto de aquéllos, por elobligado y el beneficiario de la dota-ción, según el uso del lugar y el habery poder de la Casa.

3. En cualquiera de los supuestosanteriores, y a falta de acuerdo entrelas personas indicadas, fijarán la cuan-tía los Parientes Mayores, así como elplazo y la forma de la entrega y las ga-rantías que estimen precisas.

Ley 135c) Límite

Es aplicable a las dotaciones en fa-vor de hijos o hijas la limitación esta-blecida en la ley 124.

d) Reversión

A las dotaciones hechas por razónde matrimonio se aplicará derecho dereversión establecido en la ley 116.

Ley 136e) Intransmisibilidad

El derecho a la dotación no serátransmisible cuando el beneficiario de lamisma no la hubiere exigido y hubiesepermanecido hasta su fallecimiento en laCasa. En este caso, el heredero o dona-tario estará obligado a costear el entie-rro, funerales y sufragios, según el usodel lugar y el haber y poder de la Casa.

tu-hartzailearen kontura, horien zenba-tekoa edo horiek finkatzeko modua ze-haztu gabe, hori guztia zehaztuko dute:

1. Izendatzaileek, edo horietatik bi-zirik dagoenak, betebeharpekoarekinados etorriz.

2. Halakorik izan ezean, betebehar-pekoak eta zuzkiduraren onuradunak,tokiko usadioaren, eta etxearen onda-sunen eta ahalaren arabera.

3. Aurreko kasuetatik edozeinetan,eta bertan aipaturiko pertsonak ados ja-rri ezean, Ahaide Nagusiek finkatukodute zenbatekoa, bai eta hori emate-ko epea eta forma, eta euren ustez beha-rrezkoak diren bermeak ere.

135. legeac) Muga

Seme edo alabentzat egindako zuz-kidurei 124. legean ezarritako mugape-na aplika dakieke.

d) Lehengoratzea

Ezkontzaren ondorioz egindako zuz-kidurei 116. legeak ezarritako lehengo-ratze-eskubidea aplikatuko zaie.

136. legeae) Eskualdaezintasuna

Zuzkidura-eskubidea ezin izanen daeskualdatu, horren onuradunak ez baduhori galdatu eta bera etxean bizi izanbada hil arte. Kasu horretan, jaraunsleedo dohaintza-hartzailea behartuta ego-nen da lurperatze, hileta eta arimakariakordaintzera, tokiko usadioaren, eta etxea-ren ondasunen eta ahalaren arabera.

LEYES CIVILES FORALES

306 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 307: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

TÍTULO XV

DE LOS PARIENTES MAYORES

Ley 137Reglas aplicables

Siempre que por disposición de vo-luntad, costumbre local o ley, se some-ta determinada cuestión familiar a laintervención de los Parientes Mayores,será aplicable lo establecido en aqué-llas y, en su defecto, las reglas conteni-das en el presente título.

Ley 138Parientes llamados

Se entenderán llamados los dos máspróximos parientes mayores de edad yresidentes en Navarra, determinadosconforme a las reglas siguientes:

1. Serán elegidos uno de la líneapaterna y otro de la materna; si las per-sonas entre quienes se suscite cuestióntuvieran distintos parientes, será elegi-do uno por cada parte.

2. En todo caso, serán preferidoslos parientes más próximos en grado;en igualdad de grado, los de vínculodoble sobre los de vínculo sencillo; yen las mismas condiciones, los de másedad.

Ley 139Adoptados

Si se tratare de personas adoptadascon adopción plena, los parientes lla-

XV. TITULUA

AHAIDE NAGUSIAK

137. legeaAplikatu beharreko erregelak

Borondatezko xedapenaren ondo-rioz, tokiko ohituraren ondorioz edolege-aginduz, familiaren arazo zehatzaAhaide Nagusien erabakimenaren men-pe jarri bada, xedapen haietan ezarrita-koa aplikatuko da, eta, horrelakorik izanezean, titulu honetan jasotako erregelakaplikatuko dira.

138. legeaZein ahaideri deitu behar

Bi ahaiderik hurbilenei deitu zaielaulertuko da, horiek adin nagusikoakizan eta Nafarroan bizi badira; ahaideokzehaztuko dira ondoko erregelekin batetorriz:

1. Bat aitarengandiko lerrotik auke-ratuko da eta bestea amarengandiko le-rrotik; arazoa ahaide ezberdinak dituz-ten pertsonen artean sortzen bada, bataukeratuko da alderdi bakoitzeko.

2. Edozein kasutan, lehenespena iza-nen dute gradurik hurbileneko ahai-deek; gradu berekoak direnean, loturabikoitzekoek lotura bakarrekoen gaine-tik; eta, egoera berean daudenean, ahai-de zaharrenek.

139. legeaAdoptatuak

Adopzio osoan harturiko pertsonenkasuan, adopzio-hartzailearen edo adop-

FORU-LEGE ZIBILAK

307© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 308: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

mados serán siempre los del adoptanteo adoptantes.

Ley 140Suplencia

Si, por no existir personas que reú-nan las condiciones legales, no pudie-ran designarse parientes de una línea ode una parte, se procederá de la formasiguiente:

1. La falta de pariente de línea pa-terna o materna se suplirá con parientede otra línea.

2. La falta de pariente de una de laspartes se suplirá con la persona, sea ono pariente, que el interesado designare.

Ley 141Carácter personalísimo; delegación

La función de Pariente Mayor espersonalísima. No obstante, podrá de-legarse en otra persona la simple eje-cución o formalización del acuerdo delos Parientes Mayores, siempre que enel correspondiente instrumento de po-der conste esencialmente el contenidode su voluntad.

Ley 142Competencia

Son de competencia de los Parien-tes Mayores las cuestiones atribuidaspor las leyes de esta Compilación ycualesquiera otras de orden familiar denaturaleza análoga que se les enco-

zio-hartzaileen ahaideei deituko zaiebeti.

140. legeaHutsuneak betetzea

Inork ere ez baditu legezko baldin-tzak betetzen eta, horren ondorioz, ezinbada lerro edo alderdi bateko ahaiderikizendatu, honetara jardun beharko da:

1. Aitarengandiko lerroan ahaiderikez badago, hutsune hori amarengandi-ko lerroko ahaidearekin beteko da, etaalderantziz.

2. Alderdi batek ahaiderik izan ezean,hutsune hori betetzeko, interesdunakbeste pertsona bat izendatuko du, ahai-de izan zein ez.

141. legeaBere-berezko izaera; eskuordetza

Ahaide Nagusien eginkizuna bere-be-rezkoa da. Hala ere, beste inori eskuor-detu ahal zaio Ahaide Nagusiek hartu-tako erabakiaren betearazpena edo for-malizazio hutsa, baldin eta ahalordeegokian jasotzen bada funtsean zeineduki duen haien borondateak.

142. legeaEskumena

Ahaide Nagusien eskumenekoakdira konpilazio honetako legeek eratxi-kitako arazoak, bai eta horien antze-koak diren bestelako familia-arazoakere, horiek borondatezko xedapenaren

LEYES CIVILES FORALES

308 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 309: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

mienden por disposición voluntaria ocostumbre local.

Ley 143Renuncia y recusación

Los Parientes Mayores no podrán re-nunciar a su función ni negar su inter-vención sin causa que impida o grave-mente dificulte su gestión; y no podránser recusados sino por interés personaldirecto o por enemistad manifiesta.

Las causas de excusa y las de recu-sación serán apreciadas por el otro Pa-riente Mayor y el llamado a la susti-tución.

Será sustituto el pariente que siga alsustituido en orden de prelación.

Ley 144Acuerdo

Los Parientes Mayores, una vez re-queridos al efecto, habrán de dictar suacuerdo en el plazo más breve posible,según la naturaleza de la cuestión.Cuando se trate de la elección de here-dero entre los hijos u otras personasllamadas genéricamente, no estaránobligados a elegir mientras no tome es-tado o llegue a la mayoría de edad lamenor de las personas llamadas.

El acuerdo deberá consignarse en es-critura pública siempre que se refiera abienes inmuebles o afecte a pactos con-signados asimismo en escritura pública.

ondorioz edo tokiko ohituraren agin-duz ahaideon ardurapean jarri badira.

143. legeaUko egitea eta ezespena

Ahaide Nagusiek ezin diote ukorikegin euren eginkizunari, ezta eurenesku-hartzeari ezezkoa eman ere, eu-ren kudeaketa eragotzi edo modu la-rrian zailtzen duen arrazoia izan gabe;eta ahaideok ezin izanen dira ezetsi,zuzeneko interes pertsonalik edo begi-bistako areriotasunik ez badago.

Barkatzeko edo ezesteko arrazoiakbalioetsiko dituzte beste Ahaide Na-gusiak eta ordezpenerako deia jasoduenak.

Ordezko izanen da lehenespen-hu-rrenkeran ordeztuaren hurrengo dagoenahaidea.

144. legeaErabakia

Ahaide Nagusiek, horretarako deiegiten zaienetik, euren erabakia emanbeharko dute, ahalik eta epe laburrenean,arazoaren izaeraren arabera. Jaraunsleaaukeratu behar bada seme-alaben ar-tean edo dei generikoa jaso duten per-tsonen artean, ahaideok ez dute izanenaukera egiteko betebeharrik, harik etadeia jaso duten pertsonetatik gazteenakegoera eskuratu edo adin nagusitasune-ra heldu arte.

Erabakia eskritura publikoan jaso be-harko da, betiere, ondasun higiezinei bu-ruzkoa denean edo eskritura publikoanjasotako itunetan eragina duenean.

FORU-LEGE ZIBILAK

309© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 310: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 145Intervención de un tercer pariente

Cuando los Parientes Mayores nollegaren a ponerse de acuerdo sobredeterminada cuestión, requerirán la in-tervención de un tercer pariente, desig-nado por ellos de conformidad o porsorteo entre los inmediatamente llama-dos a sustituirlos, y decidirán por ma-yoría entre las dos soluciones que hu-bieran motivado el desacuerdo.

Ley 146Reclamación

por preferencia

Si por olvido o desconocimiento dela existencia de algún pariente que ten-ga preferencia, hubiere intervenidootro, será válido lo acordado o decidi-do, a menos que ante los propios Pa-rientes Mayores se hubiere reclamadodentro de los quince días desde la fechadel conocimiento de haberse otorgadola escritura pública u otro documentoen que conste el acuerdo o decisión.

Ley 147Impugnación

El acuerdo de los Parientes Mayo-res sólo podrá ser impugnado ante losTribunales si se hubiera dictado condolo o fraude, o incurriere en infrac-ción de costumbre o ley.

Responsabilidad

En todo caso los Parientes Mayoresserán personalmente responsables de

145. legeaHirugarren ahaide baten esku-hartzea

Ahaide Nagusiak ez badira ados jar-tzen arazo zehatz bati buruz, ahaideokhirugarren ahaide baten esku-hartzeaeskatuko dute; ahaideek eurek izenda-tuko dute ahaide hori, euren artekoadostasunez; bestela, zozketa eginendute euren berehalako ordezko izateradeituak direnen artean, eta erabakiagehiengoz hartuko dute desadostasunaeragin duten bi irtenbideen artean.

146. legeaLehenespenaren

ondoriozko erreklamazioa

Lehenespeneko ahaideren bat bada-goela ahazteagatik edo hori ez jakitea-gatik beste ahaide batek esku hartzenbadu, erabakitakoa baliozkoa izanen da,salbu eta Ahaide Nagusiei eurei errekla-mazioa egiten zaienean; erreklamaziohori egiteko epea hamabost egunekoada, erabakia zein eskritura publikotanedo agiritan jaso, eta horren egilespena-ren berri jaso denetik zenbatuta.

147. legeaAurkarapena

Ahaide Nagusien erabakia auzite-gietan aurkara daiteke, hori doloz edoiruzurrez hartu bada, edota horrekinohitura nahiz legea hautsi bada.

Erantzukizuna

Edozein kasutan, Ahaide Nagusiekerantzukizun pertsonala izanen dute,

LEYES CIVILES FORALES

310 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 311: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

los daños y perjuicios que causaren pordolo o negligencia en el desempeño desus funciones.

LIBRO IIDE LAS DONACIONES

Y SUCESIONES

TÍTULO I

PRINCIPIOS FUNDAMENTALES

Ley 148Ley aplicable

Las donaciones y actos de disposi-ción mortis causa otorgados por dispo-nentes de condición foral se regiránpor la presente Compilación. Sin em-bargo, para que la sucesión se ordeneconforme a esta Compilación se reque-rirá la condición foral del causante almomento de su fallecimiento, sin per-juicio de la validez de los actos encuanto a su forma según el Derecho aque se hallaren sometidos al tiempo desu celebración.

Ley 149Libertad de disposición

Los navarros pueden disponer libre-mente de sus bienes, sin más restriccio-nes que las establecidas en el título Xde este libro.

Las disposiciones a título lucrativopueden ordenarse por donación inter

kalte-galerak eragin badituzte, eureneginkizunak doloz edo zabarkeriaz be-tetzeagatik.

II. LIBURUADOHAINTZAK

ETA OINORDETZAK

I. TITULUA

OINARRIZKO PRINTZIPIOAK

148. legeaAplikatu beharreko legea

Konpilazio honek eraenduko ditudohaintzak eta mortis causa xedatzekoegintzak, xedatzaileek forudunarenizaera badute. Dena den, oinordetzakonpilazio honekin bat etorriz antoladadin, beharrezkoa izanen da kausa-tzaileak, heriotza-unean, forudunarenizaera edukitzea; hala ere, egintzok ba-liozkoak izan daitezke, formari dagoz-kionez, horiek egiteko unean zein zu-zenbideren menpe egon, eta horrenarabera.

149. legeaXedatzeko askatasuna

Nafarrek askatasunez xeda ditzake-te euren ondasunak, eta ez dituzte iza-nen liburu honetako X. tituluan ezarri-tako murrizketak baino.

Dohaineko xedapenak ordenatzeko,inter vivos nahiz mortis causa dohain-

FORU-LEGE ZIBILAK

311© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 312: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

vivos o mortis causa, pacto sucesorio,testamento y demás actos de disposi-ción reconocidos en esta Compilación.Sólo en defecto de estas disposicionesse aplicará la sucesión legal.

Toda disposición a título lucrativopuede hacerse puramente, con modo obajo condición o término suspensivoso resolutorios. El día incierto se consi-dera como condición.

Ley 150Donatario universal

Las donaciones inter vivos o mortiscausa que comprendan los bienes pre-sentes y futuros del donante, confierenal donatario la cualidad de heredero.

Ley 151Fiducia sucesoria

El causante puede delegar en fidu-ciarios-comisarios o en herederos deconfianza la facultad de disponer u or-denar la herencia, bien libremente, bienconforme a instrucciones reservadas,de acuerdo con lo establecido en los tí-tulos XI y XII de este libro.

Poder «post mortem»

El poder otorgado por el causantepara después de su muerte será válidoen tanto no lo revoque quien se hallepreferentemente instituido por el di-funto como ejecutor de su voluntad, y

tzak, oinordetza itunak, testamentuakedo konpilazio honetan ezarritako xeda-tze-egintzetatik beste edozein erabildaitezke. Halako xedapenik ez dagoe-nean bakarrik aplikatuko da legezkooinordetza.

Dohaineko xedapen oro huts-hutseanegin daiteke, bai eta moduarekin nahizbaldintza edo epe-muga etengarri zeinsuntsiarazlearen menpe jarrita ere. Egunzehaztugabea baldintza moduan hartu-ko da.

150. legeaDohaintza-hartzaile unibertsala

Dohaintza-emailearen oraingo etaetorkizuneko ondasunak hartzen dituz-ten dohaintzek, inter vivos nahiz mor-tis causa erakoak izan, jaraunsle-izae-ra eratxikitzen diote dohaintza-hartzai-leari.

151. legeaOinordetza-fiduzia

Kausatzaileak fiduziario-komisarioa-ri edo konfiantzazko jaraunsleari es-kuorde diezaioke jarauntsia xedatu edoordenatzeko ahalmena, bai askatasu-nez, bai isilpeko jarraibideekin bat eto-rriz, liburu honetako XI eta XII. titu-luetan ezarritakoaren arabera.

«Post mortem» ahalordea

Kausatzaileak ahalordea ematenbadu bera hil eta geroko, hori baliozkoaizanen da, baldin eta ahalorde horiezeztatzen ez badu hildakoaren boron-datea betearazteko lehenespenez izen-

LEYES CIVILES FORALES

312 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 313: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

siempre sin perjuicio del total cumpli-miento de la gestión encomendada alapoderado. Este poder quedará revoca-do por otro posterior, incompatible, ytambién se presumirá revocado por eltestamento válido posterior a no serque en él aparezca confirmado.

Ley 152Disposición en caso de necesidad

Si en cualquier acto de liberalidadse facultare a una persona para dispo-ner en caso de necesidad, salvo que re-sulte otra cosa, se entenderá:

1. Que la apreciación de la necesi-dad queda a libre arbitrio de dicha per-sona.

2. Que si se facultare para disponersólo con la autorización de persona opersonas físicas determinadas, esta li-mitación quedará sin efecto si aquellaspersonas hubieren fallecido, renuncia-do o quedado incapacitadas, a no serque las personas a quienes correspondaprestar el consentimiento hubieren sidodeterminadas en función del cargo ofunción que ocupen.

Ley 153Capacidad para adquirir

Pueden adquirir a título lucrativo, in-ter vivos o mortis causa, todas las per-sonas sin más prohibiciones que las si-guientes:

datua denak, betiere, ahaldunaren ardu-rapean jarritako kudeaketa oso-osorikbetetzeari kalterik egin gabe. Gerokoahalordeak aurrekoa ezeztatuko du, ho-riek bateraezinak badira, eta uste iza-nen da, halaber, geroko testamentu ba-liozkoak aurreko ahalordea ezeztatzenduela, geroko testamentu horretan au-rreko ahalordea baieztaturik agertzenez bada.

152. legeaXedatzea, beharrizana dagoenean

Eskuzabaltasun-egintzaren bitartez,inori xedatze-ahalmena ematen bazaiohori beharrizan-egoeran egikaritzeko,bestelakorik ezarri ezean, hauxe ulertu-ko da:

1. Pertsona horrek bere erabakimenaskearen arabera egin behar duela be-harrizanaren balioestea.

2. Xedatze hori gauzatzeko, pertsonafisiko jakin baten edo batzuen baime-na beharrezkoa denean, mugapen horiondorerik gabe geratuko dela, halakopertsonak hil badira, baimena emateariuko egin badiote edo ezgaiturik geratubadira, salbu eta adostasuna eman beharduten horiek euren kargu edo eginkizunadela-eta zehaztu direnean.

153. legeaEskuratzeko gaitasuna

Pertsona orok dohainik eskura de-zake, inter vivos nahiz mortis causa,horretarako debekupean dauden per-tsona hauek izan ezik:

FORU-LEGE ZIBILAK

313© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 314: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

1. Las personas que hayan interve-nido para la formalización del acto.

2. Los tutores respecto a sus pupi-los, de conformidad con lo dispuestopara el testamento en el artículo 753del Código Civil.

3. Las personas incapaces para su-ceder por las causas previstas en el ar-tículo 756 del Código Civil, salvo quese pruebe que el disponente conocía lacausa al tiempo de ordenar la libera-lidad.

Ley 154Disposiciones a favor del nasciturus

Las disposiciones a título lucrativo,por actos inter vivos o mortis causa,pueden hacerse a favor del concebido,e incluso a favor de los hijos aún noconcebidos de persona determinadaque viva al tiempo de la donación o alde la muerte del testador.

Cuando se trate de disposicionespor actos inter vivos, y salvo lo esta-blecido por el donante, la administra-ción de los bienes donados correspon-de al mismo donante o a sus herederos.Los frutos producidos antes del na-cimiento del donatario se reservan aéste, si la donación se hiciere a favor delya concebido; si se hiciere a favor del noconcebido, los frutos se reservan al do-nante, o a sus herederos, hasta el mo-mento del nacimiento del donatario.Los herederos del donante que admi-nistraren o percibieren los frutos po-drán ser obligados a constituir garantíasuficiente.

1. Egintzaren formalizazioan eskuhartu duten pertsonek.

2. Tutoreek, euren tutoretzapekoeibegira, Kode Zibilaren 753. artikuluaktestamentuaren inguruan xedatutakoa-rekin bat etorriz.

3. Kode Zibilaren 756. artikuluanaipaturiko arrazoien ondorioz, oinorde-ko izateko gai ez diren pertsonek, sal-bu eta frogatzen denean xedatzaileakarrazoi hori bazekiela eskuzabaltasunaordenatzeko unean.

154. legeaNasciturusarentzako xedapenak

Inter vivos nahiz mortis causa egin-tzen bidez, dohaineko xedapenak egindaitezke ernalduarentzat, bai eta orain-dik ernaldu ez diren seme-alabentzatere, horien gurasoa zehazturik eta bizi-rik badago dohaintza egin edo testa-mentugilea hiltzeko unean.

Inter vivos egintzen bidezko xedape-netan, eta dohaintza-emaileak ezarrita-koa salbu, dohaintzan emandako onda-sunen administrazioa dohaintza-emai-leari edo beraren jaraunsleei dagokie.Dohaintza-hartzailea jaio baino lehenfruituak sortu direnean, horiek dohain-tza-hartzaileari erreserbatzen zaizkio,dohaintza jadanik ernaldurik dagoena-rentzat egin bada; ernaldugabearentzategin bada, fruituak dohaintza-emaileariedo beraren jaraunsleei erreserbatzenzaizkie, dohaintza-hartzailea jaio arte.Dohaintza-emailearen jaraunsleek frui-tuak administratu edo jasotzen badituz-te, behartuak izan daitezke behar adina-ko bermea eratzera.

LEYES CIVILES FORALES

314 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 315: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

La aceptación de estas disposicio-nes y la defensa de los intereses de loshijos, en cuanto a los bienes objeto dela liberalidad, se regirán por lo dis-puesto en las leyes 63 y 65.

Ley 155Renuncia a la herencia futura:

a) Forma

Es válida la renuncia o transacciónsobre herencia futura siempre que seotorgue en escritura pública.

Ley 156b) Efectos

El renunciante quedará excluido dela sucesión deferida por la Ley; noobstante, podrá aceptar las disposicio-nes que en su favor ordenare el cau-sante.

Ley 157Derechos de los hijos

de anterior matrimonio

Los derechos de los hijos y descen-dientes de anterior matrimonio queda-rán a salvo de toda disposición a títulolucrativo hecha por los cónyuges desegundas o posteriores nupcias, entresí o con terceros.

El disponente podrá establecer quelos derechos de los hijos y descendien-tes de anterior matrimonio sean satisfe-chos con dinero, aun cuando no lo hu-biere en la herencia.

63 eta 65. legeetan xedaturikoakeraenduko ditu xedapen horien onarpe-na eta seme-alaben interesen defentsa,eskuzabaltasunaren objektu diren on-dasunei begira.

155. legeaEtorkizuneko jarauntsiari uko egitea:

a) Forma

Baliozkoa da etorkizuneko jaraun-tsiari uko egitea edo horren gain tran-sakzioa egitea, eskritura publikoan egi-nez gero.

156. legeab) Ondoreak

Uko-egilea lege bidez ordenatutakooinordetzatik kanpo geratuko da; halaere, onar ditzake berarentzat kausatzai-leak agindu dituen xedapenak.

157. legeaAurreko ezkontzako

seme-alaben eskubideak

Bigarrenez edo gehiagogarrenez ez-kondutakoek euren artean edo hiruga-rrenekin egindako dohaineko xedape-nek ez dute eraginik izanen aurrekoezkontzako seme-alaba eta ondoren-goen eskubideetan.

Xedatzaileak ezar dezake aurrekoezkontzako seme-alaba eta ondorengoeneskubideak diruz ordaintzeko, nahiz etajarauntsian halakorik izan ez.

FORU-LEGE ZIBILAK

315© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 316: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

TÍTULO II

DE LAS DONACIONES INTER VIVOS

Ley 158Concepto

Son donaciones inter vivos las quese hacen sin consideración a la muertedel donante.

Ley 159Reserva a favor del donante

Cuando el donante no se hubiere re-servado en propiedad u otros derechoslo suficiente para atender a sus necesi-dades según su estado y circunstancias,podrá ejercitar la acción de reduccióncontra el donatario o sus herederos.

Esta acción es personalísima e in-transmisible, pero los herederos del do-nante podrán continuar su ejercicio siaquél hubiere interpuesto la demanda.

Ley 160Donaciones universales

Las donaciones universales sólo se-rán válidas cuando se hagan por razónde matrimonio o en escrituras de nom-bramiento de heredero, o cuando se es-tablezcan pactos de comunidad fami-liar o de asistencia entre donantes ydonatarios.

A estas donaciones se aplicará lodispuesto en las leyes 114, 115 y 118,

II. TITULUA

INTER VIVOS DOHAINTZAK

158. legeaKontzeptua

Inter vivos dohaintzak dira dohain-tza-emailearen heriotza aintzat hartugabe egindakoak.

159. legeaDohaintza-emailearentzako erreserba

Dohaintza-emaileak ez badu beharbesteko jabetzarik edo eskubiderikerreserbatu bere egoera eta inguruaba-rren arabera dituen beharrizanak ase-tzeko, urripen-akzioa egikaritu ahalizanen du dohaintza-hartzaile edo ho-rren jaraunsleen aurka.

Akzio hori bere-berezko eta eskual-daezina da, baina dohaintza-hartzailea-ren jaraunsleek akzio horren egikari-tzari euts diezaiokete, hark demandajarri badu.

160. legeaDohaintza unibertsalak

Dohaintza unibertsalak hurrengoe-tan bakarrik izanen dira baliozkoak:ezkontzaren ondorioz edo jaraunsleaizendatzeko eskrituran egiten direne-an, edo, bestela, familia-erkidegoariburuz edo dohaintza-emaile eta do-haintza-hartzaileen arteko laguntzariburuz itunak ezartzen direnean.

Dohaintzoi 114, 115 eta 118. legee-tan xedaturikoa aplikatuko zaie, eta

LEYES CIVILES FORALES

316 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 317: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

y deberán otorgarse en la forma previs-ta en la ley 113.

Ley 161Perfección:

a) Donaciones de inmuebles

Son nulas las donaciones de bienesinmuebles que no se otorguen en escri-tura pública. Estas donaciones seránirrevocables cuando la aceptación deldonatario conste en la misma escriturao desde el momento en que se hubiesenotificado al donante la aceptación enescritura separada.

b) De muebles

Las donaciones de bienes mueblesserán revocables mientras el donanteno hubiere hecho entrega de los bieneso no le hubiese sido notificada la acep-tación del donatario.

c) En favor de personas futuras

Las donaciones de bienes muebleso inmuebles en favor de personas futu-ras serán irrevocables sin necesidad dela aceptación, a menos que otra cosa sehubiere establecido.

Ley 162Causas de revocación

No obstante lo establecido en la leyanterior, las donaciones inter vivos po-drán ser revocadas por las causas ex-presamente establecidas por el donante

horiek 113. legean arauturiko formanegin beharko dira.

161. legeaBurutzea:

a) Ondasun higiezinen gaineko dohaintzak

Deusezak dira ondasun higiezinengaineko dohaintzak, horiek ez badiraeskritura publikoan egiten. Halako do-haintzak ezeztaezinak izanen dira,dohaintza-hartzailearen onarpena eskri-turan bertan agerrarazten denean, edodohaintza-emaileari onarpen hori eskri-tura bananduan jakinarazten zaionean.

b) Ondasun higigarrien gainekoak

Ondasun higigarrien gaineko do-haintzak ezeztakorrak dira, dohaintza--emaileak ondasunak ematen ez dituenbitartean, edo dohaintza-emaile horridohaintza-hartzailearen onarpena jaki-narazten ez zaion bitartean.

c) Etorkizuneko gizabanakoen mesederako egindakoak

Ondasun higigarri edo higiezinengaineko dohaintzak egiten badira etor-kizuneko gizabanakoen mesederako,dohaintza horiek ezeztaezinak izanendira, onarpenaren beharrik izan gabe,bestelakoa ezarri denean salbu.

162. legeaEzeztatzeko arrazoiak

Aurreko legean ezarritakoa gorabe-hera, inter vivos dohaintzak ezeztatuahal izanen dira dohaintza-emaileakesanbidez ezarritako arrazoien ondo-

FORU-LEGE ZIBILAK

317© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 318: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

o por el incumplimiento de cargas im-puestas al donatario. Si éste no las hu-biere cumplido a la muerte del donantese entenderán remitidas si fueran a fa-vor del donante, y las que sean a favorde terceras personas se consideraráncomo legados.

También podrán ser revocadas lasdonaciones por las causas establecidasen el artículo 648 del Código Civil.

Ley 163Donación fiduciaria

Cuando el donante imponga al dona-tario una carga que requiera un cumpli-miento continuado o periódico, podráasegurar la ejecución de la donación fi-duciaria nombrando sucesivos donata-rios de confianza. A estas donaciones seaplicará lo dispuesto en la ley 293.

Ley 164Donaciones hechas

por el bínubo

Las donaciones hechas por el bínu-bo en favor de su cónyuge o de los hi-jos o descendientes habidos en segun-das o posteriores nupcias son válidas,en cuanto no perjudiquen los derechosreconocidos a los hijos o descendientesde matrimonios anteriores. En cuantolesionen estos derechos, las donacionesserán reducibles a petición de los per-judicados y sus causahabientes. El pla-zo para ejercitar la acción será de cua-tro años desde el fallecimiento del do-nante. Esta acción es renunciable en

rioz, edo dohaintza-hartzaileari ezarri-tako zamak ez betetzeagatik. Dohain-tza-hartzaileak ez baditu zamok betedohaintza-emailea hil aurretik, ulertukoda horiek barkatu direla, dohaintza-emai-learen mesederako ezarri badira; hiru-garrenen mesederako ezarri badira, ho-riek legatutzat hartuko dira.

Dohaintzak ezeztatu ahal izanen dira,berebat, Kode Zibilaren 648. artikuluanezarritako arrazoien ondorioz.

163. legeaFiduziapeko dohaintza

Dohaintza-emaileak dohaintza-har-tzaileari ezartzen badio jarraika edo al-dizka bete beharreko zama, fiduziape-ko dohaintzaren betearazpena bermatuahal izanen du, konfiantzazko dohain-tza-hartzaileak ondoz ondo izendatuz.Dohaintzoi 293. legean xedaturikoaaplikatuko zaie.

164. legeaBigarrenez ezkondurikoak

egindako dohaintzak

Bigarrenez ezkondurikoak dohain-tzak egiten baditu, bere ezkontidearen-tzat edo bigarren nahiz geroagokoezkontzako seme-alaba eta ondoren-goentzat, dohaintza horiek baliozkoakdira, aurreko ezkontzako seme-alabaedo ondorengoen eskubideei kalterikegiten ez badiete. Eskubide horiei kal-te egiten zaienean, dohaintzok urritu ahalizanen dira, kaltedunek eta horien kau-sadunek hala eskatuz gero. Akzio horiegikaritzeko epea lau urtekoa da, do-haintza-emailea hil denetik zenbatuta.

LEYES CIVILES FORALES

318 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 319: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

vida del donante mediante declaraciónexpresa o prestando consentimiento ala donación.

TÍTULO III

DE LAS DONACIONES MORTIS CAUSA

Ley 165Concepto

Son donaciones mortis causa lasque se hacen en consideración a lamuerte del donante.

Se presume que la donación se haceen consideración a la muerte del do-nante cuando la adquisición de los bie-nes donados queda diferida al falleci-miento de aquél.

Ley 166Capacidad

Para donar mortis causa es suficien-te que el donante tenga capacidad paratestar, salvo que se pacte la irrevocabi-lidad de la donación o ésta se hicierecon entrega de bienes; en estos casosdeberá tener también capacidad paradisponer inter vivos.

Ley 167Forma

Las donaciones mortis causa debenotorgarse en escritura pública, con asis-

Akzio horri uko egin dakioke dohain-tza-emailea bizirik dagoela, esanbidez-ko adierazpena eginez edo dohaintzariadostasuna emanez.

III. TITULUA

MORTIS CAUSA DOHAINTZAK

165. legeaKontzeptua

Mortis causa dohaintzak dira dohain-tza-emailearen heriotza aintzat hartuzegindakoak.

Dohaintza-emailearen heriotza ain-tzat hartuz egin dela uste izanen da,baldin eta dohaintzan emandako onda-sunen eskuraketa haren heriotza artegeroratu bada.

166. legeaGaitasuna

Mortis causa dohaintzak egiteko,nahiko da dohaintza-emaileak testamen-tua egiteko gaitasuna izatea, salbu etadohaintzaren ezeztaezintasuna ituntzendenean edo, dohaintza egitearekin batera,ondasunak ematen direnean; kasu horie-tan, inter vivos xedatzeko gaitasuna ereizan beharko du dohaintza-emaileak.

167. legeaForma

Mortis causa dohaintzak eskriturapublikoan egin behar dira; bertan, bi

FORU-LEGE ZIBILAK

319© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 320: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

tencia de dos testigos que reúnan lascondiciones requeridas para los testa-mentos ante Notario, conforme a las le-yes 185 y 186.

Ley 168Aceptación

Para la eficacia de las donacionesmortis causa es necesaria la aceptacióndel donatario o de las personas que le-galmente le representen. La aceptaciónpodrá hacerse, expresa o tácitamente,tanto en vida del donante como des-pués de su fallecimiento.

Ley 169Revocación

El donante podrá en cualquier mo-mento revocar libremente la donación,salvo pacto en contrario o renuncia dela facultad de revocar.

a) Expresa

Para la revocación de estas dona-ciones se observarán las mismas for-malidades que para su otorgamiento.Si la aceptación de la donación hubieresido comunicada al donante o éste hu-biese hecho entrega de los bienes, larevocación no surtirá efecto mientrasno sea notificada al donatario.

b) Tácita

Cuando no se haya dispuesto otracosa, las donaciones mortis causa que-darán revocadas sin necesidad de for-malidad alguna si el donatario muereen vida del donante, salvo el derecho

lekukok egon behar dute, eta lekuko ho-riek bete behar dituzte 185 eta 186. le-geekin bat etorriz notarioaren aurrekotestamentuetan beharrezkoak diren bal-dintzak.

168. legeaOnarpena

Mortis causa dohaintzak eraginga-rriak izan daitezen, beharrezkoa da do-haintza-hartzailearen edo horren legez-ko ordezkarien onarpena. Onarpenaegin daiteke, esanbidez zein isilbidez,dohaintza-emailea bizirik dagoela edohori hil ondoren.

169. legeaEzeztapena

Dohaintza-emaileak edonoiz eta as-katasunez ezezta dezake dohaintza, salbueta aurkako ituna dagoenean edo ezezta-tzeko ahalmenari uko egin zaionean.

a) Esanbidezkoa

Halako dohaintzak ezeztatzeko eta be-roriek egiteko, formalitate berberakbete beharko dira. Dohaintza-emailearidohaintzaren onarpenaren berri emanbazaio edo horrek ondasunak eman ba-ditu, ezeztapenak ez du ondorerik sor-tuko, hori dohaintza-hartzaileari jaki-narazten ez zaion bitartean.

b) Isilbidezkoa

Bestelakoa xedatu ezik, mortis cau-sa dohaintzak ezeztaturik geratuko dira,inolako formalitaterik gabe, baldin etadohaintza-hartzailea hiltzen bada, do-haintza-emailea bizirik dagoela, haren

LEYES CIVILES FORALES

320 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 321: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

de representación de los descendien-tes de aquél. Tampoco será necesariala revocación expresa cuando clara-mente se hubiere supeditado la dona-ción a la muerte esperada por el donan-te en una determina ocasión, si ésteno falleciera en el momento previsto.

Ley 170Toma de posesión

Los bienes donados mortis causa noforman parte de la herencia, y el dona-tario podrá tomar posesión de ellos sinintervención de los herederos o alba-ceas del donante.

Ley 171Donaciones supeditadas a la muerte de un tercero

Las donaciones que se supeditan ala muerte de un tercero se consideraráncomo donaciones inter vivos bajo con-dición.

TÍTULO IV

DE LOS PACTOS O CONTRATOS SUCESORIOS

CAPÍTULO I

Disposiciones generales

Ley 172Concepto

Por pacto sucesorio se puede esta-blecer, modificar, extinguir o renunciar

ondorengoek izan dezaketen ordezka-pen-eskubidea salbu. Berebat, ez daesanbidezko ezeztapenik behar, do-haintza egin bada dohaintza-emaileaune jakin batean hilgo dela uste izaniketa hori ez bada gertatzen aurreikusita-ko unean.

170. legeaEdukitza eskuratzea

Ondasunak mortis causa dohaintza-ren bidez eman badira, horiek ez dirajarauntsiaren osagai, eta dohaintza-har-tzaileak horien edukitza eskura dezake,dohaintza-emailearen jaraunsle edo al-bazeen esku-hartzerik gabe.

171. legeaDohaintzak egitea,

hirugarren baten heriotzaren menpe

Dohaintzak hirugarren baten herio-tzaren menpe egiten badira, dohaintzokinter vivos eta baldintzapeko dohaintzamoduan hartuko dira.

IV. TITULUA

OINORDETZAKO ITUN EDO KONTRATUAK

I. KAPITULUA

Xedapen orokorrak

172. legeaKontzeptua

Oinordetza-itunaren bidez, jarauntsiosoaren edo zati baten gainean, mortis

FORU-LEGE ZIBILAK

321© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 322: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

derechos de sucesión mortis causa deuna herencia o parte de ella, en vidadel causante de la misma. Cuando es-tos actos impliquen cesión de tales de-rechos a un tercero será necesario elconsentimiento del causante.

Ley 173Capacidad

Los otorgantes de cualesquiera pac-tos sucesorios deben ser mayores deedad. Para los contenidos en capitula-ciones matrimoniales se observará, sinembargo, lo establecido en la ley 78.

Carácter personalísimo. Delegación

El otorgamiento del pacto sucesorioes acto personalísimo. No obstante,puede delegarse en otra persona su for-malización, siempre que en el corres-pondiente instrumento de poder consteesencialmente el contenido de la vo-luntad.

Ley 174Forma

Son nulos los pactos sucesorios nootorgados en capitulaciones matrimo-niales o en otra escritura pública.

Ley 175Pactos contenidos en capitulaciones

Los pactos sucesorios contenidosen capitulaciones matrimoniales se ri-gen por las leyes del título XI del libro

causa oinordetzako eskubideak ezar,aldaraz edo azken daitezke, eta horieiuko egin dakieke, oinordetza horrenkausatzailea bizirik dagoela. Egintzahoriek eskubideok hirugarren bati la-gatzea badakarte, beharrezkoa izanenda kausatzailearen adostasuna.

173. legeaGaitasuna

Edozein oinordetza-itunen egileekadin nagusiko izan behar dute. Ezkon-tzako itunetan jasotakoei dagokienez,ordea, 78. legean ezarritakoa beteko da.

Bere-berezko izaera. Eskuordetza

Oinordetza-itunaren egilespena be-re-berezko egintza da. Hala ere, besteinori eskuorde dakioke haren formali-zazioa, baldin eta ahalordearen agerkaiegokian jasotzen bada borondateareneduki nagusia.

174. legeaForma

Deusezak dira ezkontzako itunenbidez edo bestelako eskritura publikoa-ren bidez egiletsi ez diren oinordetza--itunak.

175. legeaEzkontzako itunetan

jasotako oinordetza-itunak

Lehenengo liburuko XI. tituluarenlegeek eta, horiez gain, titulu honetanezarritakoak eraentzen dituzte ezkon-

LEYES CIVILES FORALES

322 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 323: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

primero y, además, por lo establecidoen el presente título.

Ley 176Interpretación e integración

Los pactos sucesorios se interpreta-rán e integrarán conforme a la costum-bre del lugar y, supletoriamente, segúnlas disposiciones de esta Compilaciónsobre otros actos de última voluntad.

CAPÍTULO II

Disposiciones especiales sobre pactos de institución

Ley 177Contenido y clases

Los pactos sucesorios pueden con-tener cualesquiera disposiciones mortiscausa a favor de los contratantes, deuno de ellos o de tercero, a título uni-versal o singular, con las sustituciones,modalidades, reservas, cláusulas de re-versión, cargas y obligaciones que losotorgantes establezcan.

La institución podrá hacerse deter-minando en el propio pacto las perso-nas llamadas a la herencia o estable-ciendo las reglas conforme a las cualesdebe ésta deferirse en lo futuro o dele-gando en una o más personas la facul-tad de ordenar la sucesión.

Los pactos de institución puedenasimismo implicar simples llamamien-tos a la sucesión o contener tambiéntransmisión actual de todos o parte delos bienes.

tzako itunetan jasotako oinordetza-itu-nak.

176. legeaInterpretazioa eta integrazioa

Oinordetza-itunak tokiko ohiturare-kin bat etorriz interpretatu eta integra-tuko dira, eta, osagarri moduan, azkennahiaren egintzei buruz konpilazio ho-netan jasotako xedapenen arabera.

II. KAPITULUA

Xedapen bereziak, jaraunslea izendatzeko itunei buruz

177. legeaEdukia eta motak

Oinordetza-itunek edozein motata-ko mortis causa xedapenak jaso ditza-kete bi kontratugileen, horietako batenedo hirugarren baten mesederako, tituluunibertsalaren nahiz banakako tituluarenbidez, eta egileek ezarritako ordezpen,aldaera, erreserba, lehengoratze-klau-sula, zama eta betebeharrekin.

Izendapena egin ahal izanen da, ja-rauntsira deitutako pertsonak ituneanbertan zehaztuz, jarauntsia etorkizune-an antolatzeko erregelak ezarriz, edotapertsona bati zein gehiagori oinordetzaordenatzeko ahalmena eskuordetuz.

Halaber, jaraunslea izendatzeko itu-nek jarauntsirako dei hutsak jaso ditza-kete edo, horiek jasotzearekin batera,ondasun guztien edo batzuen oraingoeskualdaketa eragin dezakete.

FORU-LEGE ZIBILAK

323© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 324: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 178Irrevocabilidad

Los nombramientos de herederopactados entre dos o más personas enbeneficio mutuo o en beneficio de untercero son irrevocables. A los nom-bramientos contractuales de herederootorgados unilateralmente se aplicarálo dispuesto en la ley 114.

Ley 179Efectos

Los pactos sucesorios sin transmi-sión actual de bienes confieren única-mente la cualidad de heredero contrac-tual, que será inalienable e inembar-gable. El instituyente conservará hastasu muerte la propiedad de los bienes,pero no podrá disponer de éstos a títulolucrativo sin consentimiento del insti-tuido.

En los pactos sucesorios con trans-misión actual de bienes, el instituyentepodrá reservarse la facultad de dispo-ner por cualquier título o sólo por títu-lo oneroso. Los actos de disposición noreservados serán nulos sin el consenti-miento expreso del instituido. Las ac-ciones de nulidad sólo podrán ejerci-tarlas el instituido y sus causahabien-tes, incluso en vida del instituyente.

Ley 180Derecho de transmisión

Si el instituido en pacto sucesoriopremuere al instituyente dejando des-cendencia, transmite a ésta su derecho,

178. legeaEzeztaezintasuna

Bi pertsonak edo gehiagok, elkarrenmesederako edo hirugarren baten me-sederako, jaraunsle-izendapenak eginbadituzte, izendapen horiek ezeztaezi-nak dira. Jaraunslea izendatzeko kon-tratua alde bakarrekoa baldin bada, horri114. legean xedaturikoa aplikatuko zaio.

179. legeaOndoreak

Oinordetza-itunekin batera ez badiraondasunak eskualdatzen, itun horiekkontratuzko jaraunslearen izaera bainoez dute ematen; izaera hori besterendue-zin eta enbargaezina izanen da. Izenda-tzaileak ondasunen gaineko jabetzarieutsiko dio hil arte; baina ezin izanenditu horiek dohainik xedatu izendatua-ren adostasunik gabe.

Oinordetza-itunek ondasunen eskual-daketa badakarte, itun horietan izenda-tzaileak bere buruarentzat erreserba de-zake edozein tituluren bidez edo baka-rrik kostu bidez xedatzeko ahalmena.Erreserbatu ez diren xedatze-egintzakdeusezak izanen dira, izendatuaren esan-bidezko adostasunik gabe. Izendatuaketa beraren kausadunek bakarrik egikariditzakete deuseztasun-akzioak, baitaizendatzailea bizirik dagoela ere.

180. legeaEskualdatzeko eskubidea

Oinordetza-itunean jaraunsle izenda-tu dena izendatzailea baino lehen hiltzenbada ondorengoak dituela, horiei eskual-

LEYES CIVILES FORALES

324 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 325: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

salvo lo establecido en el propio pacto.Si fuesen varios los descendientes y elnombramiento de heredero se hubiesehecho sin transmisión actual de bienes,la designación del que haya de subro-garse en los derechos del instituido co-rresponderá a los instituyentes o so-brevivientes de éstos y, en su defecto,a los Parientes Mayores; pero si elnombramiento se hubiese hecho contransmisión actual de bienes, podrá elinstituido hacer esta designación; si fa-lleciera sin hacerla, tal facultad corres-ponderá a los instituyentes o, en su de-fecto, a los Parientes Mayores.

En todo caso, si el instituido dejaraun sólo descendiente, sucederá éste ypodrá exigir de los instituyentes o, afalta de éstos, de los Parientes Mayoresla declaración de su cualidad de here-dero. La condición de único descen-diente se probará por acta notarial denotoriedad o información ad perpe-tuam memoriam.

Ley 181Cláusulas de sustitución

Respecto a las cláusulas de sustitu-ción establecidas en pactos sucesoriosse observará lo establecido en el títu-lo VIII de este libro.

Ley 182Revocación y modificación

Los pactos sucesorios no podrán serrevocados ni modificados sin el con-sentimiento de todos sus otorgantes de-clarado en acto inter vivos o mortiscausa.

datzen zaie haren eskubidea, ituneanbertan ezarritakoa salbu. Ondorengoakbat baino gehiago badira, eta jaraunsleaizendatzearekin batera ez badira ondasu-nak eskualdatu, orduan, izendatzaileguztiei, horietatik bizirik dagoenari edo,halakorik izan ezean, Ahaide Nagusieidagokie izendatuaren eskubideetan su-brogatuko dena izendatzea; baina, izen-dapena egitearekin batera ondasunak es-kualdatu badira, izendatuak berak egindezake halako izendapena; izendatuahori egin gabe hiltzen bada, ahalmenaizendatzaileei dagokie eta, halakorikizan ezean, Ahaide Nagusiei.

Edozein kasutan ere, jaraunsle izen-datuak ondorengo bat bakarrik badu,hori izanen da oinordeko, eta horrekizendatzaileei edo, halakorik izan ezean,Ahaide Nagusiei galda diezaieke, berejaraunsle izaera adieraz dezaten. Oi-nordeko bakarraren izaera notarioakemandako nabaritasun-aktaren bitartezedo ad perpetuam memoriam informa-zioaren bitartez frogatuko da.

181. legeaOrdezpen-klausulak

Oinordetza-itunetan ezarritako or-dezpen-klausulei dagokienez, liburuhonetako VIII. tituluan ezarritakoa be-teko da.

182. legeaEzeztapena eta aldarazpena

Oinordetza-itunak ezin izanen diraezeztatu edo aldarazi, horien egile guz-tiek, inter vivos nahiz mortis causa egin-tzaren bidez, adostasuna adierazten ezbadute.

FORU-LEGE ZIBILAK

325© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 326: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Las disposiciones contenidas en pac-tos sucesorios quedarán revocadas porpremoriencia del instituido, salvo el de-recho de transmisión, cuando proceda,conforme a lo dispuesto en la ley 180.

Estas disposiciones serán revocablespor las causas previstas para las dona-ciones «propter nuptias» en la ley 118,y el ejercicio de la acción por los insti-tuyentes se ajustará a lo dispuesto endicha ley.

Si se hubieren ordenado en capitu-laciones se estará a lo establecido en laley 81.

Ley 183Promesa de nombrar heredero

Se tendrá por nombramiento de here-dero la promesa de nombrarlo hecha enpacto sucesorio y producirá los mismosefectos establecidos en las leyes 179 y180 para los pactos sucesorios sin trans-misión actual de bienes.

TÍTULO V

DEL TESTAMENTO Y SUS FORMAS

CAPÍTULO I

Disposiciones generales

Ley 184Incapacidad para testar

Son incapaces para testar:

1. Los impúberes.

Oinordetza-itunetan jasotako xeda-penak ezeztaturik geratuko dira, izen-datua aurrez hiltzen bada; salbuespenda eskualdatze-eskubidea, 180. legeakxedatutakoarekin bat etorriz hori bidez-koa denean.

Xedapen horiek 118. legean «prop-ter nuptias» dohaintzei buruz ezarritakoarrazoien ondorioz ezeztatu ahal izanendira; eta, izendatzaileek akzio hori egi-karitzen badute, lege horretan xedatuta-koari egokituko zaio egikaritza hori.

Oinordetza-itunak ezkontzako itu-netan ordenatu izan badira, 81. legeanezarritakoa beteko da.

183. legeaJaraunslea izendatzeko hitzematea

Jaraunsle-izendapentzat hartuko daoinordetza-itunean hori izendatzeko eginden hitzematea, eta berberak izanen dirahorren ondoreak, eta ondasunak eskual-datu gabe egindako oinordetza-itunei bu-ruz 179 eta 180. legeetan ezarritakoak.

V. TITULUA

TESTAMENTUA ETA HORREN FORMAK

I. KAPITULUA

Xedapen orokorrak

184. legeaTestamentua egiteko ezgaitasuna

Testamentua egiteko ezgai dira:

1. Inpuberrak.

LEYES CIVILES FORALES

326 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 327: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

2. Los que en el momento de otor-gar testamento no se hallaren en su ca-bal juicio. Respecto al testamento otor-gado en intervalo lúcido se estará a lodispuesto en el Código Civil.

Ley 185Idoneidad y rogación

de testigos

En los testamentos otorgados en Na-varra los testigos deberán ser idóneos yrogados.

Ley 186Condiciones de los testigos,

según los testamentos

En los testamentos no otorgadosante Notario, los testigos deben cono-cer al testador y apreciar su capacidad,y cuando fueren otorgados sólo antetestigos, éstos deben tener además lavecindad del testador.

En los testamentos otorgados anteNotario no se requiere que los testigosaprecien la capacidad del testador nique, en su calidad de testigos instru-mentales, conozcan a éste, siempre quesean vecinos del lugar del otorgamien-to. Podrán ser testigos los empleados odependientes del Notario.

En los testamentos otorgados anteNotario, Párroco o Clérigo ordenadode Presbítero, uno de los testigos almenos ha de poder leer y escribir. Enlos testamentos otorgados sólo ante

2. Testamentua egiteko unean, zen-tzutasunik ez dutenak. Argialdian egin-dako testamentuari dagokionez, KodeZibilean xedaturikoa beteko da.

185. legeaLekukoen egokitasuna eta lekuko

horiek eskari bidez izendatzea

Nafarroan egindako testamentuetan,lekukoak egokiak eta eskari bidez izen-datuak izan behar dira.

186. legeaLekukoek bete beharreko baldintzak,

testamentuz testamentu

Notarioaren aurrean egiten ez direntestamentuetan, lekukoek testamentu-gilea ezagutu eta horren gaitasuna ba-lioetsi behar dute; testamentu horieklekukoen aurrean bakarrik eginez gero,aurrekoaz gain, lekukook testamentu-gilearen auzotartasun bera izan behar-ko dute.

Notarioaren aurrean egindako testa-mentuetan, ez da beharrezkoa leku-koek testamentugilearen gaitasuna ba-lioestea, ezta, lekuko instrumental gisa,horiek testamentugilea ezagutzea ere,egilespen-lekuko auzotarrak badira.Lekuko izan daitezke notarioaren en-plegatu edo mendekoak ere.

Notarioaren, parrokoaren edo pres-bitero ordena duen elizgizonaren au-rrean egindako testamentuetan, lekukobat gutxienez, irakurri eta idazteko gau-za izan behar da. Lekukoen aurrean ba-

FORU-LEGE ZIBILAK

327© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 328: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

testigos, dos de éstos al menos han depoder leer y escribir.

Ley 187Mandas pías

En los testamentos abiertos, otorga-dos ante Notario, Párroco u otro Cléri-go ordenado de Presbítero, deberá con-signarse la advertencia hecha al testa-dor sobre si desea o no ordenar mandaspías o benéficas.

CAPÍTULO II

De las formas del testamento

Ley 188Testamento ante Notario

Los testamentos abiertos otorgadosante Notario requieren la intervenciónde dos testigos.

Los testamentos cerrados autoriza-dos por Notario requieren la interven-ción de siete testigos.

En lo demás se aplicarán las dispo-siciones del Código Civil.

Ley 189Testamento ante Párroco

Si el testador se hallare en peligroinminente de muerte y no pudiera ob-tenerse la presencia de Notario, podráotorgarse el testamento ante el Párrocodel lugar u otro Clérigo ordenado dePresbítero, y en todo caso con la pre-sencia de dos testigos.

karrik egindako testamentuetan, horie-tatik bi gutxienez, irakurri eta idaztekogauza izan behar dira.

187. legeaErruki-agintzak

Notarioaren, parrokoaren edo presbi-tero ordena duen elizgizonaren aurreanegindako testamentu irekietan, testa-mentugileari ohartaraziko zaio erruki-edo ongintza-agintzarik egin nahi duenala ez, eta hori testamentuan bertan jaso-ko da.

II. KAPITULUA

Testamentuaren formak

188. legeaNotarioaren aurreko testamentua

Notarioaren aurrean egindako testa-mentu irekietan, nahitaezkoa da bi le-kukoren esku-hartzea.

Notarioak eskuetsitako testamentuitxietan, nahitaezkoa da zazpi lekuko-ren esku-hartzea.

Gainerakoetan, Kode Zibilaren xe-dapenak aplikatuko dira.

189. legeaParrokoaren aurreko testamentua

Testamentugilea hur-hurreko herio-tza arriskuan badago, eta ezin bada lor-tu notarioa bertan izatea, testamentuaegin ahal izanen da tokiko parrokoarenedo presbitero ordena duen elizgizona-ren aurrean; eta, edozein kasutan, bi le-kuko egon beharko dira bertan.

LEYES CIVILES FORALES

328 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 329: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 190Testamento ante testigos

En el mismo supuesto de la ley ante-rior, si no pudiera obtenerse la presenciadel Párroco u otro Clérigo ordenado dePresbítero, podrá otorgarse el testamen-to con la intervención de tres testigos.

Ley 191Requisitos comunes a

testamentos ante Párroco y ante testigos

A los testamentos a que se refierenlas dos leyes anteriores se aplicarán lasreglas siguientes:

1. Deberán redactarse por escrito,con expresión del día, mes y año en elmismo acto o inmediatamente despuésque el testador haya declarado con pa-labras dispositivas su última voluntad.

2. Serán firmados por el testador ypersonas que intervengan en el acto. Sicualquiera de ellas no supiera o no pu-diere firmar, se consignará esta cir-cunstancia en el mismo documento.

3. El Párroco, Clérigo o, en su caso,los testigos deberán conservar el docu-mento o requerir a Notario para su cus-todia.

4. Perderán su eficacia a los dos me-ses de haber salido el testador del peli-gro de muerte.

5. Dentro del plazo del año y día, acontar de la fecha del fallecimiento deltestador, deberán presentarse para suabonamiento o adveración, sin cuyo re-

190. legeaLekukoen aurreko testamentua

Aurreko legeak ezarritako kasu be-rean, ezin bada lortu parrokoa edo pres-bitero ordena duen elizgizona bertanegotea, testamentua egin ahal izanenda, hiru lekukoren esku-hartzearekin.

191. legeaParrokoaren aurreko eta lekukoen aurreko testamentu guztietarako

betekizunak

Aurreko bi legeek aipaturiko testa-mentuei hurrengo erregelak aplikatukozaizkie:

1. Idatziz jaso beharko dira, eta ber-tan eguna, hilabetea eta urtea adierazibeharko dira, egintza berean edo, bes-tela, testamentugileak bere azken nahiahitz xedatzaileen bidez adierazi eta be-rehalaxe.

2. Testamentuotan sinatuko dute tes-tamentugileak eta egintza horretan eskuhartuko duten pertsona guztiek. Horie-tatik edonork ez badaki sinatzen edoezin badu sinatu, agirian bertan jasokoda inguruabar hori.

3. Parrokoak, elizgizonak edo, haladenean, lekukoek euren eskuetan gordebeharko dute agiria; bestela, notarioarieskatu behar diote agiria zaintzeko.

4. Testamentuok eragina galdukodute, testamentugilea heriotza-arriskutikonik atera eta bi hilabete igaro ondoren.

5. Urtebete eta egun bateko epean,testamentugilearen heriotza-datatikzenbatuta, testamentuak aurkeztu behar-ko dira horiek ontzat hartu eta egiazta-

FORU-LEGE ZIBILAK

329© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 330: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

quisito quedarán ineficaces. A tal efec-to, la persona que tenga el testamentoen su poder deberá presentarlo al Juz-gado de Primer Instancia del Partido aque corresponda el lugar en que seotorgó. La presentación podrá ser exi-gida por el Ministerio Fiscal o por cual-quier persona que se crea interesada.

Ley 192Testamentos en vascuence

Los navarros podrán testar en vas-cuence. Cuando el testamento se otor-gare ante Notario y éste no conocierael vascuence, se precisará la interven-ción de dos intérpretes elegidos por eltestador que traduzcan su disposiciónal castellano; el testamento se escribiráen las dos lenguas, conforme se esta-blece en el Reglamento Notarial.

Ley 193Otros testamentos

Se aplicarán en Navarra las disposi-ciones de los artículos 688 a 693, 697y 698, 701 y 702 y 716 a 736 del Códi-go Civil, en cuanto a los respectivostestamentos.

CAPÍTULO III

Del codicilo

Ley 194Conceptos

Son codicilos aquellos actos de últi-ma voluntad que, sin revocar el testa-

razteko; hori egin gabe, testamentuakeraginik gabe geratuko dira. Ondorehorretarako, testamentua eskuetan due-nak hori aurkeztu behar du, egilespen--tokiari dagokion barrutiko lehen au-zialdiko epaitegian. Aurkezpen horiegitea galda dezake Fiskaltzak, edobeste edonork ere bai, horretarako inte-resa duela uste badu.

192. legeaEuskaraz egindako testamentuak

Nafarrek euskaraz egin dezakete tes-tamentua. Testamentua notarioaren au-rrean egiten bada, eta horrek ez badakieuskaraz, beharrezkoa izanen da testa-mentugileak aukeraturiko bi interpre-tatzaileren esku-hartzea, horiek testamen-tugilearen xedapena gaztelaniara itzuldezaten; testamentua bi hizkuntzotanidatziko da, Notario Erregelamenduakezartzen duenarekin bat etorriz.

193. legeaBeste testamentu batzuk

Testamentuei dagozkienez, KodeZibilaren 688. artikulutik 693.erako,697 eta 698. artikulu, 701 eta 702. arti-kulu, eta 716. artikulutik 736.erakoenxedapenak aplikatuko dira Nafarroan.

III. KAPITULUA

Kodiziloa

194. legeaKontzeptuak

Azken nahiaren egintzak kodizilodira, baldin eta testamentuari, testa-

LEYES CIVILES FORALES

330 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 331: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

mento, le adicionan algo o modificansus disposiciones.

Forma

Se otorgarán en cualquiera de lasformas previstas para los testamentos ycon los requisitos exigidos a las mis-mas.

Ley 195Contenido

Los codicilos podrán contener cua-lesquiera disposiciones de última vo-luntad, excepto la institución de here-dero, las sustituciones hereditarias,modificaciones de una y otras, deshe-redaciones y la institución en la legíti-ma foral.

CAPÍTULO IV

De las memorias testamentarias

Ley 196Concepto

Pueden otorgarse memorias testa-mentarias como rectificación o com-plemento de un testamento anterior,siempre que el testador o testadores sehubieren reservado la facultad de otor-garlas determinando a la vez los lemas,signos u otros requisitos que habrán decontener para su eficacia.

mentua bera ezeztatu gabe, zerbaitgehitzen badiote edo horren xedapenakaldatzen badituzte.

Forma

Kodiziloak eginen dira testamen-tuetarako arauturiko formetatik edo-zein erabiliz eta horiei buruz ezarritakobetekizunekin.

195. legeaEdukia

Kodiziloek euren barruan har ditza-kete azken nahiaren xedapen guztiak,salbu eta jaraunsle-izendapena, jaraun-tsi-ordezpenak, haren eta horien aldaraz-penak, jaraunsgabetzeak eta foru-se-nipartearen gaineko izendapena.

IV. KAPITULUA

Testamentuko memoriak

196. legeaKontzeptua

Testamentuko memoriak egin dai-tezke aurreko testamentuaren zuzenke-ta edo osagarri gisa, baldin eta testa-mentugileak edo testamentugileek eu-rentzat erreserbatu badute halakoakegiteko ahalmena, eta, aldi berean, ze-haztu badituzte memorion eragingarri-tasunerako horietan nahitaez jaso be-har diren ikurritz, zeinu edo bestelakobetekizunak.

FORU-LEGE ZIBILAK

331© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 332: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Forma

Deberán estar firmadas en todas sushojas por el testador o testadores y lle-var los lemas o signos y cumplir losdemás requisitos prevenidos en el tes-tamento. También pueden otorgarseestas memorias como complemento decualquier otro acto de última voluntad.

Ley 197Contenido

Se aplicará a las memorias lo esta-blecido para los codicilos en la ley 195.

Ley 198Adveración

Dentro del plazo de cinco años, acontar de la fecha del fallecimiento deltestador, las memorias testamentariasdeberán presentarse para su abona-miento o adveración y protocolización,sin cuyo requisito quedarán ineficaces.En las otorgadas conjuntamente pordos o más personas, el plazo se contaráa partir del fallecimiento de la últimade éstas, a no ser que se ordene otracosa en el testamento o en la propiamemoria.

Protocolización

Para la protocolización habrán decumplirse los trámites establecidos enla Ley de Enjuiciamiento Civil. Si lasmemorias hubieran sido otorgadas enel extranjero, las diligencias de proto-colización podrán también practicarseante Cónsul o Vicecónsul de España.

Forma

Testamentugileak edo testamen-tugileek memorien orri guztietan sinatu-ko dute, eta memoriotan jaso beharkodira testamentuan adierazitako ikurritz,zeinu edo bestelako betekizunak. Eraberean, halako memoriak egin daitez-ke, azken nahiaren egintzetatik besteedozeinen osagarri gisa.

197. legeaEdukia

195. legean kodiziloei buruz ezarri-takoa aplikatuko zaie memoriei.

198. legeaEgiaztaraztea

Bost urteko epean, testamentugilea-ren heriotza-datatik zenbatuta, testa-mentuko memoriak aurkeztu beharkodira horiek ontzat hartu, egiaztarazi etaprotokolatzeko; hori egin gabe, eragi-nik gabe geratuko dira. Bi pertsonakedo gehiagok batera egindako memo-rietan, horietatik azkena hiltzen dene-tik hasita zenbatuko da epe hori, salbueta testamentuan edo memorian bertanbestelakoa agindu denean.

Protokolatzea

Memoriak protokolatzeko, Prozedu-ra Zibilaren Legean ezarritako izapide-ak bete beharko dira. Memoriak atze-rrian egin badira, horiek protokolatzekoeginbideak Espainiako kontsularennahiz kontsulordearen aurrean burutuahal izanen dira.

LEYES CIVILES FORALES

332 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 333: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

CAPÍTULO V

Del testamento de hermandad

Ley 199Concepto

Es testamento de hermandad elotorgado en un mismo instrumento pordos o más personas.

Formas

Con excepción de la forma ológra-fa, el testamento de hermandad puederevestir cualquier otra forma admitidaen esta Compilación, en tanto se cum-plan todos los requisitos establecidospara cada una de ellas.

A los efectos de lo dispuesto enlas leyes 189 y 190, la circunstanciadel peligro inminente de muerte bas-tará que concurra en uno de los otor-gantes.

Ley 200Ley personal

Los navarros pueden otorgar testa-mento de hermandad tanto en Navarracomo fuera de ella, así en España comoen el extranjero.

Ley 201Ineficacia

Si el testamento de hermandad sehubiera otorgado por marido y mujer,la sentencia posterior de nulidad del

V. KAPITULUA

Ermandadeko testamentua

199. legeaKontzeptua

Ermandadekoa da bi pertsonak edogehiagok agerkai berean egindako tes-tamentua.

Formak

Forma olografoa salbu, konpilaziohonetan onarturiko formetatik edozeinizan dezake ermandadeko testamen-tuak, baldin eta forma horietako ba-koitzari buruz ezarritako betekizunguztiak betetzen badira.

189 eta 190. legeetan xedatutakoa-ren ondoreetarako, nahiko da egileeta-tik batek bakarrik betetzea hur-hurrekoheriotza-arriskua.

200. legeaLege pertsonala

Nafarrek ermandadeko testamentuaegin dezakete Nafarroan nahiz Nafa-rroatik kanpo, Espainian zein atzerrian.

201. legeaEragingabetasuna

Senar-emazteek ermandadeko tes-tamentua egiten badute eta, geroago,ezkontzaren deuseztasunari edo di-

FORU-LEGE ZIBILAK

333© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 334: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

matrimonio, de divorcio o de separa-ción produce la ineficacia de las libe-ralidades que en él se hubieran conce-dido los cónyuges y de las demás dis-posiciones que uno de los testadoreshubiera establecido sobre su propia he-rencia y que tenga su causa en las dis-posiciones del otro.

Revocación

a) En vida de todos los otorgantes

En vida de todos los otorgantes, eltestamento de hermandad podrá revo-carse:

1. Por todos ellos conjuntamente.

2. Por cualquiera de ellos separada-mente; en este caso, la revocación nosurtirá efecto hasta que constare el co-nocimiento de todos los demás en for-ma fehaciente. Cuando fuere ignoradoel paradero de la persona a quien hayade comunicarse la revocación, podráhacerse la notificación por edictos, jus-tificándose previamente esa situaciónmediante acta notarial de notoriedad oinformación ad perpetuam memoriam.Los edictos deberán publicarse en elBoletín Oficial del Estado, en el de laProvincia y en uno de los periódicos demayor circulación del último domicilioconocido.

En cualquier caso, la revocacióndejará sin efecto la totalidad de las dis-posiciones contenidas en el testamento,salvo que en éste se hubiere previstootra cosa.

bortzio zein banantzeari buruz epaiaematen bada, epai horrek eraginikgabe uzten ditu testamentu hartan ez-kontideek elkarri egindako eskuzabal-tasunak, bai eta testamentugile batekbere jarauntsiaren gainean ezarritakoxedapen guztiak ere, horien arrazoiabeste ezkontideak egindako xedapenaizan bada.

Ezeztatzea

a) Egile guztiak bizirik daudela

Egile guztiak bizirik daudela, er-mandadeko testamentua ezeztatu ahalizanen dute:

1. Horiek guztiek batera.

2. Horietatik edonork, bere kabuz;kasu horretan, ezeztapenak ez du ondo-rerik izanen, gainerakoek horren berriizan dutela sinesgarriro agerrarazi arte.Norbaiti ezeztapenaren berri eman be-har bazaio eta horren egonlekua ezeza-guna bada, jakinarazpena ediktuen bi-tartez egin ahal izanen da; horretarako,aldez aurretik egoera hori justifikatubeharko da, notarioak emandako naba-ritasun-aktaren bidez edo ad perpetuammemoriam informazioaren bidez. Edik-tuok argitaratu beharko dira, EstatukoAldizkari Ofizialean, probintziako al-dizkarian eta azken egoitza ezaguna da-goen tokian gehien saltzen diren egun-karietatik batean.

Edozein kasutan ere, ezeztapenakeraginik gabe utziko ditu testamentuanjasotako xedapen guzti-guztiak, horre-tan bestelakoa ezarri denean izan ezik.

LEYES CIVILES FORALES

334 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 335: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Lo dispuesto en esta ley se aplicaráaunque cualquiera de los otorgantes, otodos ellos, hubieren perdido la condi-ción foral.

Ley 202b) Fallecido alguno de los otorgantes

Fallecido alguno de los testadores,el testamento de hermandad será irre-vocable, salvo que en él se hubiere es-tablecido otra cosa.

Sin embargo, podrán excepcional-mente revocarse y ordenarse de nuevopor el sobreviviente:

1. En todo caso, las disposiciones afavor de persona que hubiera devenidoincapaz o hubiese premuerto, sin per-juicio de los derechos de representa-ción y de acrecer cuando deban tenerlugar.

2. Las disposiciones que en cual-quier concepto hubiere establecido so-bre su propia herencia y que no tengancausa en las disposiciones de otro delos testadores.

Ley 203Efectos.

a) Disposición a título oneroso

Aunque el testamento de herman-dad contuviere cláusula en contrario,cada uno de los testadores podrá dispo-ner por título oneroso de sus propiosbienes, aun después del fallecimientode los demás o de alguno de ellos.

Salvo cláusula en contrario, todotestador podrá disponer, por título one-roso, de los bienes que hubiere recibi-

Lege honetan xedaturikoa aplikatukoda, nahiz eta egileetatik batek edo horiekguztiek forudunaren izaera galdu.

202. legeab) Egileetatik bat hil eta gero

Testamentugileetatik bat hilez gero,ermandadeko testamentua ezeztaezinaizanen da, horretan bestelakoa ezarridenean salbu.

Dena den, bizirik dagoenak sal-buespenez ezeztatu edo berriro ordena-tu ahal izanen ditu:

1. Edozein kasutan, ezgai suertatuedo aurrez hil denaren mesederakoegindako xedapenak, kasuan-kasuanizan beharreko ordezkapenei eta gehia-gotze-eskubideei kalterik egin gabe.

2. Norberaren jarauntsiaren gain edo-zein izaeraz ezarritako xedapenak, ho-rien arrazoi ez badira izan beste testa-mentugile batek egindako xedapenak.

203. legeaOndoreak.

a) Kostu bidezko xedapena

Ermandadeko testamentuak aurkakoklausula ezartzen badu ere, testamentu-gile bakoitzak kostu bidez xedatu ahalizanen ditu bere ondasunak, nahiz etahori gainerako testamentugileen edo ho-rietako baten heriotzaren ondotik egin.

Aurkako klausularik izan ezean,testamentugile orok xedatu ahal izanenditu, kostu bidez, aurrez hildako beste

FORU-LEGE ZIBILAK

335© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 336: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

do de otro testador premuerto.

Si el testamento contuviere institu-ción recíproca y designación de herede-ro común, con prohibición de enajenar,se entenderá referida la prohibición so-lamente a los bienes del testador pre-muerto.

Ley 204b) A título lucrativo

Ninguno de los testadores podrá dis-poner por título lucrativo de sus pro-pios bienes, salvo en cualquiera de loscasos siguientes:

1. Que en el testamento de herman-dad se hubiera establecido otra cosa.

2. Que disponga de conformidadcon todos los demás testadores.

3. Que se trate de bienes cuya dis-posición en el testamento no tuviera sucausa en lo establecido por otro de lostestadores.

Ley 205Legados

Salvo disposición en contrario, loslegados ordenados en el testamento dehermandad por cualquiera de los testa-dores que hubieren instituido herederoa otro u otros de ellos no serán exigi-bles hasta después del fallecimientodel último de los así instituidos, pero ellegatario podrá exigir el afianzamientodel legado si el testador no hubiera dis-pensado de esta obligación.

testamentugile batengandik jasotakoondasunak.

Testamentuak elkarrekiko izenda-pena eta jaraunsle erkidearen izendape-na jaso baditu besterentzeko debeku-pean, ulertuko da aurrez hildako testa-mentugilearen ondasunei buruzkoabakarrik dela debekua.

204. legeab) Dohainik

Testamentugileetatik batek ere ezinditu bere ondasunak dohainik xedatu,ondoko kasuetan izan ezik:

1. Ermandadeko testamentuan bes-telakoa ezarri denean.

2. Xedapena egiten duenean, gaine-rako testamentugile guztien adostasu-narekin.

3. Ondasunon xedapena testamentubidez egin denean, baldin eta xedapenhorren arrazoia ez bada izan beste tes-tamentugile batek ezarritakoa.

205. legeaLegatuak

Aurkako xedapenik izan ezean, er-mandadeko testamentuan, testamentu-gile batek beste testamentugile bat edobatzuk izendatu baditu jaraunsle, harkordenaturiko legatuak ez dira galdatze-ko modukoak izanen izendatuetatik az-kena hil arte; baina legatu-hartzaileaklegatuaren gainean fidantza ematekogalda dezake, testamentugileak betebe-har hori kendu ez duenean.

LEYES CIVILES FORALES

336 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 337: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

TÍTULO VI

DE LA NULIDAD E INEFICACIADE LAS DISPOSICIONES

MORTIS CAUSA

Ley 206Nulidad

Son nulos los testamentos y demásdisposiciones mortis causa en cuyootorgamiento no se hayan observadolos requisitos prescritos por la Ley.

Ley 207a) Total

La nulidad e ineficacia del nombra-miento contractual de heredero llevaráconsigo la de todas las disposicionescontenidas en el contrato.

b) Parcial

La nulidad e ineficacia de cualquierotra disposición contenida en pacto su-cesorio llevará consigo la de las demásque tuvieran en ella su causa.

En los demás actos por causa demuerte, la nulidad e ineficacia de cual-quiera sus disposiciones no afectará ala validez o eficacia de las otras.

Ley 208Revocabilidad del testamento

Las disposiciones testamentarias sonesencialmente revocables, excepto loestablecido para el testamento de her-mandad.

VI. TITULUA

MORTIS CAUSA XEDAPENENDEUSEZTASUN ETA

ERAGINGABETASUNA

206. legeaDeuseztasuna

Deusezak dira testamentuak eta gai-nerako mortis causa xedapenak, horienegilespenean ez badira bete legeakagindutako betekizunak.

207. legeaa) Osoa

Jaraunslearen kontratu-izendapenadeuseza edo eragingabea bada, deusez-tasun edo eragingabetasun horrek bera-rekin ekarriko du kontratuan jasotakoxedapen guztiena ere.

b) Zatikakoa

Oinordetza-itunean jasotako xedape-netatik beste edozein deuseza edo era-gingabea bada, deuseztasun edo eragin-gabetasun horrek berarekin ekarriko duhorretan oinarria duten besteena ere.

Heriotzaren ondoriozko beste egin-tzetan, horietako xedapenen bat deuse-za edo eragingabea bada, horrek ez dueraginik izanen gainerakoen baliozko-tasun edo eragingarritasunean.

208. legeaTestamentuaren ezeztakortasuna

Testamentuko xedapenak berez ez-eztakorrak dira, ermandadeko testamen-tuari buruz ezarritakoa salbu.

FORU-LEGE ZIBILAK

337© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 338: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

a) Cláusula ad cautelam

Se tendrán por no puestas las cláu-sulas derogatorias de disposiciones fu-turas. No obstante, al tiempo de otor-garse un testamento podrá disponer eltestador que no valgan o se entiendanrevocados cualquier testamento ológra-fo o memoria testamentaria que pudie-ran aparecer como otorgados por él, sino llevan determinados lemas o signosu otros requisitos.

Ley 209b) Reconocimiento

de filiación

La revocación de un acto mortiscausa no afectará a la validez y efica-cia, en su caso, del reconocimiento dela filiación que en ella se contuviere.

Ley 210c) Revocación por testamento

posterior, pacto, donación mortis causa, etc.

El testamento se entenderá revoca-do de pleno derecho por el otorga-miento posterior de otro testamento ode un pacto sucesorio válidos, a menosque en ellos se dispusiera que aquélsubsista en todo o en parte.

Las donaciones mortis causa, loscodicilos y las memorias testamenta-rias sólo revocan las disposiciones del

a) Ad cautelam klausula

Klausulak jarrigabekotzat hartukodira, baldin eta horiek indarrik gabe uz-ten badituzte etorkizuneko xedapenak.Hala ere, testamentua egiteko unean,testamentugileak xedatu ahal izanen dubaliogabeak izatea edo ezeztaturik ge-ratzea itxuraz berak eginikotzat agerdaitezkeen testamentu olografo edo tes-tamentu-memoriak, horietan ez badiraadierazi ikurritz, zeinu edo bestelakobetekizun jakinak.

209. legeab) Seme-alabatasunari

buruzko aitorpena

Mortis causa egintzaren ezeztape-nak ez du eraginik izanen horretanseme-alabatasunari buruz jasotako ai-torpenaren baliozkotasun eta eraginga-rritasunean, halako aitorpenik baldinbada.

210. legeac) Ezeztapena, geroko testamentu,

itun, mortis causa dohaintza eta abarren bidez

Testamentua zuzenbide osoz ezez-tatu dela ulertuko da, horren ondorenbeste testamentu edo oinordetza-itunbaliozko bat egiten bada, salbu eta ho-rietan xedatu denean testamentuakoso-osorik edo zati batez indarreanirautea.

Mortis causa dohaintza, kodizilo etatestamentu-memoriek testamentuarenxedapenak ezeztatzen dituzte, baina el-

LEYES CIVILES FORALES

338 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 339: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

testamento en la medida en que fuerenincompatibles.

Ley 211Revocación de pactos sucesorios

En cuanto a la revocación de pactossucesorios se estará a lo dispuesto en laley 182.

Ley 212Revocación de codicilos

y memorias testamentarias

Los codicilos y memorias testa-mentarias quedarán revocados por lostestamentos posteriores, a no ser queen éstos aparezcan confirmados.

Las memorias testamentarias y loscodicilos no quedarán revocados porotras u otros posteriores sino en lo quefueren incompatibles.

Salvo prueba en contrario, las me-morias testamentarias sin fecha se en-tenderán anteriores a los codicilos y alas memorias con fecha.

Ley 213Revocación y conversión

de testamentos y memorias

La revocación del testamento impli-ca la de las memorias testamentariasque en él se basen. No obstante la in-validez del testamento, las memoriastestamentarias otorgadas en relación aél valdrán como testamentos ológrafos

karrekin bateraezinak diren neurrianbakarrik.

211. legeaOinordetza-itunak ezeztatzea

Oinordetza-itunak ezeztatzeari da-gokionez, 182. legean ezarritakoa bete-ko da.

212. legeaKodiziloak eta testamentuko

memoriak ezeztatzea

Kodiziloak eta testamentuko me-moriak ezeztaturik geratuko dira ge-roko testamentuen eraginez, horietanbaieztaturik agertzen direnean izanezik.

Testamentuko memoriak eta kodi-ziloak ez dira ezeztaturik geratuko ge-roko beste batzuen eraginez, batzuk etabesteak bateraezinak diren neurrianbaino.

Aurkako frogarik izan ezean, data-rik gabeko testamentu-memoriak kodi-ziloen eta datadun memorien aurre-koak direla ulertuko da.

213. legeaTestamentu eta memoriak ezeztatu eta bestelakotzea

Testamentuaren ezeztapenak bera-rekin dakar horretan oinarria duten tes-tamentu-memoriena ere. Testamentua-ren baliogabetasuna gorabehera, horrilotuta egiten diren testamentu-memo-riek testamentu olografoen balioa iza-

FORU-LEGE ZIBILAK

339© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 340: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

si reúnen los requisitos exigidos paraéstos.

Ley 214Revocación de donaciones

mortis causa

En cuanto a la revocación de dona-ciones mortis causa se estará a lo esta-blecido en la ley 169.

TÍTULO VII

DE LA INSTITUCIÓN DE HEREDERO

Ley 215No exigencia

El pacto sucesorio y el testamentoserán válidos aunque no contengan ins-titución de heredero, o ésta no com-prenda la totalidad de los bienes. Tam-bién será eficaz el testamento aunqueel instituido sea incapaz de heredar ono acepte la herencia. Respecto a lospactos sucesorios se estará a lo dis-puesto en la ley 207.

Ley 216«Institutio ex re certa»

Si el instituido heredero en cosa de-terminada no concurre con otro u otrosinstituidos a título universal, se enten-derá llamado a toda la herencia; pero siconcurriere, será considerado legatario.

nen dute, horietan beharrezkoak direnbetekizunak badituzte.

214. legeaMortis causa dohaintzak

ezeztatzea

Mortis causa dohaintzen ezeztape-nari dagokionez, 169. legean ezarrita-koa beteko da.

VII. TITULUA

JARAUNSLE-IZENDAPENA

215. legeaNahitaezko ez izatea

Oinordetza-ituna eta testamentuabaliozkoak izanen dira, nahiz eta horie-tan jaraunsle izendapenik jaso ez, edohorrek ondasun guztiak hartu ez. Testa-mentua eragingarria izanen da, orobat,izendatua jaraunsle izateko gai izan alaez, edo horrek jarauntsia onartu ezarren. Oinordetza-itunei dagokienez,207. legean xedaturikoa beteko da.

216. legea«Institutio ex re certa»

Jaraunslea gauza zehatzaren gaineanizendatu bada, eta jaraunsle hori ezbada pilatzen titulu unibertsalaren bi-dez izendatu den beste batekin edo ba-tzuekin, ulertuko da hari jarauntsi osoradeitu zaiola; baina, beste batekin edobatzuekin pilatzen bada, legatu-hartzai-letzat hartuko da.

LEYES CIVILES FORALES

340 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 341: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Cuando todos los herederos hayansido instituidos en cosa determinada,heredarán en partes iguales, y el seña-lamiento de cosa determinada valdrácomo prelegado.

Estas mismas reglas se aplicarán alinstituido sólo en usufructo.

Ley 217Institución con reserva

En la institución de heredero seráválida la reserva de cosa determinada,pero se tendrá por no puesta si el insti-tuyente no llegara a disponer de la cosareservada. Si la institución se hicierepor dos o más personas conjuntamentey una de éstas falleciere sin disponertotal o parcialmente de la parte reser-vada, podrán hacerlo el sobreviviente osobrevivientes, salvo que otra cosa sehubiere establecido.

Ley 218«Institutio excepta re certa»

Es válida la institución de herederocon excepción de cosa determinada afavor de otra persona, pero la excep-ción se tendrá por no puesta cuando elbeneficiario no llegara a adquirir lacosa exceptuada.

Ley 219«Legatum partitionis»

Toda disposición sucesoria de partealícuota se entenderá como legado, sal-vo que el instituyente la hubiere orde-nado a título de heredero, o que hubie-

Jaraunsle guztiak gauza zehatzarengainean izendatu badira, hainbana ja-rauntsiko dute, eta gauza zehatzarengaineko seinalamendua baliozkoa iza-nen da aurrelegatu gisa.

Erregela horiek beroriek aplikatukozaizkio gozamenaren gainean bakarrikizendatu denari.

217. legeaErreserbapeko izendapena

Jaraunsle-izendapenean, baliozkoada gauza zehatzaren gaineko erreserba,baina hori jarrigabekotzat hartuko da,izendatzaileak erreserbapeko gauza xe-datzen ez badu. Bi pertsonak edo gehia-gok batera egiten badute izendapena,eta horietako bat hiltzen bada erreserba-peko zatia oso-osorik edo zati batez xe-datu gabe, bizirik dagoenak edo daude-nek xeda dezakete zati hori, bestelakoaezarri denean izan ezik.

218. legea«Institutio excepta re certa»

Jaraunsle-izendapena baliozkoa da,gauza zehatza beste pertsona baten me-sederako salbuetsi arren, baina sal-buespen hori jarrigabekotzat hartukoda, onuradunak gauza salbuetsia esku-ratzen ez badu.

219. legea«Legatum partitionis»

Zati alikuotaren gaineko oinorde-tza-xedapen guztiak legatutzat hartukodira, salbu eta izendatzaileak hori ja-raunsle-tituluaren bitartez ordenatu due-

FORU-LEGE ZIBILAK

341© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 342: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ra dispuesto de toda la herencia en le-gado sin institución de heredero.

El heredero podrá satisfacer a suvoluntad el legado de parte alícuota enbienes de la herencia o en dinero, a noser que el testador hubiese dispuestootra cosa.

TÍTULO VIII

DE LAS SUSTITUCIONES

CAPÍTULO I

Disposiciones generales

Ley 220Libertad de ordenar sustituciones

En cualquier acto de liberalidad in-ter vivos o mortis causa el disponentepuede ordenar sustituciones en todossus bienes o parte de ellos.

Ley 221Efecto

Toda sustitución excluye el derechode representación y el de acrecer.

Ley 222Derechos de hijos

de anterior matrimonio

Son ineficaces las sustituciones encuanto perjudiquen los derechos de loshijos de anteriores matrimonios con-forme a la ley 272.

nean, edo jarauntsi osoa legatuetan ba-natzen duenean jaraunslerik izendatugabe.

Jaraunsleak berak nahi duen mo-duan ordain dezake zati alikuotarengaineko legatua, jarauntsiko ondasunezedo diruz, testamentugileak bestelakoaxedatu duenean izan ezik.

VIII. TITULUA

ORDEZPENAK

I. KAPITULUA

Printzipio orokorrak

220. legeaOrdezpenak ordenatzeko askatasuna

Inter vivos nahiz mortis causa erakoeskuzabaltasun-egintzetan xedatzaileakordezpenak ordena ditzake bere onda-sun guztien edo batzuen gainean.

221. legeaOndoreak

Ordezpen orok ordezkapen-eskubi-dea eta gehiagotzeko eskubidea bazter-tzen ditu.

222. legeaAurreko ezkontzako

seme-alaben eskubideak

Ordezpenak eragingabeak dira, kal-te egiten badiete aurreko ezkontzetakoseme-alaben eskubideei, 272. legeare-kin bat etorriz.

LEYES CIVILES FORALES

342 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 343: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

CAPÍTULO II

De la sustitución vulgar

Ley 223Concepto y efectos

El disponente puede establecer unao varias sustituciones para el caso deque el llamado o los sustitutos le pre-mueran, no quieran o no puedan acep-tar la liberalidad.

Pueden ser sustituidos varios en lu-gar de uno, o uno en el de varios, o re-cíprocamente entre sí los mismos quehan sido llamados.

Si los llamados en partes desigualeshubieran sido sustituidos entre sí sinhacer mención de partes en la sustitu-ción, tendrán como sustitutos partesproporcionales a las establecidas en lainstitución.

Si dos personas fueran llamadasconjuntamente a una liberalidad, y unade ellas fuese sustituida por la otra, elsustituto de ésta se entenderá llamadoa las dos partes.

CAPÍTULO III

De la sustitución fideicomisaria

Ley 224Concepto

El disponente puede ordenar que setransmitan a uno o sucesivos fideico-misarios, en el tiempo y forma que se-ñale, los bienes que de él haya recibidoel fiduciario.

II. KAPITULUA

Ordezpen arrunta

223. legeaKontzeptua eta ondoreak

Xedatzaileak ordezpen bat edo ba-tzuk ezar ditzake deitua izan dena beraedo ordezkoak xedatzailea baino lehenhiltzen direnerako, edota horiek esku-zabaltasuna onartu nahi ez edo onartuezin dutenerako.

Bat baino gehiago izan daitezke ba-kar baten ordezko, edo bat bakarra izandaiteke zenbaiten ordezko, edo deituakizan direnak euren artean izan daitezkeelkarren ordezko.

Zati desberdinetara deituak izan dire-nak elkarren ordezko badira ordezpeneanzatiei buruzko aipamenik egin gabe, or-duan, izendapenean ezarritakoen pro-portziozko zatiak dagozkie ordezko gisa.

Bi pertsonari eskuzabaltasun berbe-rera deitzen bazaie batera, eta horietatikbatek bestea ordezten badu, horren or-dezkoari bi zatietara deitu zaiola ulertu-ko da.

III. KAPITULUA

Fideikomisozko ordezpena

224. legeaKontzeptua

Xedatzaileak agin dezake fideiko-misodun bati edo batzuei ondoz ondoeskualdatzeko, berak zehazturiko epeeta forman, berarengandik fiduziarioakeskuratu dituen ondasunak.

FORU-LEGE ZIBILAK

343© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 344: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Límite

No existirá limitación de númeroen los llamamientos de fideicomisa-rios sucesivos a favor de personas quevivan o al menos estén concebidas altiempo en que el primer fiduciario ad-quiera los bienes. Las sustituciones afavor de personas que no existan enese momento no podrán exceder delcuarto llamamiento; en lo que exce-dan de ese límite se entenderán por nohechas.

Ley 225Adquisición por los fideicomisarios

Los fideicomisarios, aunque lo seanpor llamamientos sucesivos, adquierensiempre del fideicomitente.

Los fiduciarios podrán ser recípro-camente fideicomisarios en la cuota se-ñalada por el fideicomitente y, en sudefecto, en proporción a la que adquie-ran como fiduciarios.

Ley 226Sustituciones fideicomisaria

y vulgar

Toda sustitución fideicomisaria val-drá como sustitución vulgar a favor delfideicomisario cuando el fiduciario nollegue a adquirir los bienes.

La sustitución vulgar de un fiducia-rio no se entenderá sustitución fideico-misaria a favor del sustituto vulgar. Elsustituto vulgar que llegue a adquirir

Muga

Ez dago kopuruaren inguruko mu-garik ondoz ondoko fideikomisodunakizendatzeko, hori egiten bada lehenen-go fiduziarioak ondasunak eskuratzendituen unean bizirik edo, gutxienez, er-naldurik dauden pertsonen mesederako.Ordezpenak egin badira une horretanizaterik ez duten pertsonen mesedera-ko, ordezpenok ezin dute laugarrendeia gainditu; muga hori gainditzen du-ten neurrian, ulertuko da horiek ez dire-la egin.

225. legeaFideikomisodunek eskuratzea

Fideikomisodunek fideikomisogi-learengandik eskuratzen dute beti,nahiz eta fideikomisodun horiek ondozondoko deien ondoriozkoak izan.

Fiduziarioak elkarren fideikomiso-dun izan daitezke, fideikomisogileakzehazturiko kuotaren gainean eta, hala-korik izan ezean, fiduziario gisa esku-ratuko dutenaren arabera.

226. legeaFideikomisozko ordezpena

eta ordezpen arrunta

Fideikomisozko ordezpen oro ba-liozkoa izanen da, fideikomisoduna-rentzat egindako ordezpen arrunt gisa,fiduziarioak ondasunak eskuratzen ezdituenean.

Fiduziarioaren ordezpen arrunta ez da fideikomisozko ordezpena izanenordezko arruntaren mesederako. Or-dezko arruntak ondasunak eskuratzen

LEYES CIVILES FORALES

344 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 345: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

los bienes queda gravado por el fidei-comiso que hubiera gravado al fiducia-rio a quien sustituyó.

Ley 227Sustitución del impúber y del incapaz

Se considerarán sustituciones fidei-comisarias las que disponga un ascen-diente en los bienes por él dejados a sudescendiente para el caso de que éstefallezca antes de llegar a la pubertad ode que, habiendo sido declarado inca-paz por enajenación mental, no hayaotorgado testamento válido.

Ley 228Presunciones

En la duda de si el disponente haestablecido un fideicomiso o formula-do una recomendación o simple ruego,se presumirá esto último. Si hubiereduda sobre si la sustitución es vulgar ofideicomisaria, se presumirá vulgar.

Ley 229Momento de cumplirse las condiciones

Si de los términos de la disposiciónno se desprendiera claramente otracosa, las condiciones que afectan a lassustituciones fideicomisarias como,por ejemplo, la de «no tener hijos» ode que éstos «no lleguen a la edad detestar» u otras similares, se entenderánreferidas al momento del fallecimientodel fiduciario.

baditu, horrek bere gain izanen du be-rak ordezturiko fiduziarioa zein izaneta horri dagokion fideikomisoarenkarga.

227. legeaInpuber eta ezgaia ordeztea

Fideikomisozko ordezpentzat har-tuko dira aurreko batek bere ondoren-goari utzitako ondasunen gain xeda-tzen dituenak, ondorengoa pubertaroraheldu aurretik hiltzen denerako edo,ondorengoari buruz zorotasunaren on-doriozko adierazpena egin bada, ho-rrek baliozko testamenturik egin ezduenerako.

228. legeaPresuntzioak

Zalantzazkoa bada xedatzaileak fi-deikomisoa ezarri, gomendioa emanedo erregu hutsa egin duen, uste izanenda azken hori egin duela. Zalantzanbadago ordezpena arrunta ala fidei-komisozkoa den, arrunta dela uste iza-nen da.

229. legeaBaldintzak betetzeko unea

Xedapenaren hitzez-hitzezkotasunakargiro-argiro bestelakoa erakartzen ezbadu, fideikomisozko ordezpenei jarrita-ko baldintzen inguruan ulertuko da bal-dintzok fiduziarioaren heriotza-uneanbete behar direla; baldintzok izan daitez-ke, kasurako, «seme-alabarik ez izatea»,horiek «testamentu egiteko adinera ezheltzea» edo antzekoak.

FORU-LEGE ZIBILAK

345© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 346: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 230Hijos «puestos en condición»

Cuando el acto de liberalidad se con-dicione a la existencia de hijos del ad-quirente, estos hijos puestos sólo encondición no se tendrán por puestosen disposición ni llamados a adquirir,aunque haya una o muchas conjeturasen su favor, sino cuando expresamenteasí se establezca.

Ley 231Garantías de los fideicomisarios

Salvo que el disponente hubiera es-tablecido lo contrario, los fideicomisa-rios podrán exigir del fiduciario encualquier momento la formalización deinventario de los bienes adquiridos y lagarantía de su restitución.

En defecto de acuerdo con los fidei-comisarios, la garantía consistirá:

1. En la inscripción de los inmue-bles en el Registro de la Propiedad,con constancia del fideicomiso.

2. En el depósito de los títulos-valo-res en establecimiento bancario, conconstancia del fideicomiso en los res-guardos.

3. En la caución que el Juez estimesuficiente cuando se trate de otros bie-nes.

Ley 232Derechos del fiduciario

Sin otras limitaciones que las esta-blecidas en las leyes siguientes, el fidu-

230. legeaSeme-alabak «baldintza gisa» jartzea

Eskuzabaltasun-egintzaren baldin-tza gisa ezarri bada eskuratzaileak se-me-alabak izatea, ulertu behar da, ho-rien aldeko susmo bat edo batzuk izanarren, baldintzaren objektu diren se-me-alabok ez direla xedapenean aipatuedo horiei ez zaiela eskuratzeko deirikegin, salbu eta esanbidez hala ezarridenean.

231. legeaFideikomisodunentzako bermeak

Xedatzaileak aurkakoa ezartzen due-nean izan ezik, fideikomisodunek fidu-ziarioari galda diezaiokete edozein une-tan eskuraturiko ondasunen inbentarioaegiteko eta horiek itzuliko dituela ber-matzeko.

Fideikomisodunekin akordiorik lor-tu ezean, bermea izanen da:

1. Ondasun higiezinak Jabetza Erre-gistroan inskribatzea, inskripzio ho-rretan fideikomisoa agerraraziz.

2. Balore-tituluak banku-establezi-menduan gordailatzea, horren gordeki-netan fideikomisoa agerraraziz.

3. Epailearen ustez nahiko den kau-zioa ematea, bestelako ondasunak dire-nean.

232. legeaFiduziarioaren eskubideak

Hurrengo legeetan ezarritako muga-penak izan ezik, fiduziarioak jabeari

LEYES CIVILES FORALES

346 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 347: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ciario tiene todos los derechos que co-rrespondan al propietario, pero habrá derestituir al fideicomisario los bienes re-cibidos, los subrogados y los incremen-tos que constituyan accesiones naturalesy mejoras inseparables. Respecto a losfrutos pendientes y a las impensas reali-zadas por el fiduciario, tendrá éste losmismos derechos que un usufructuario.

Ley 233Enajenación y gravamen

El fiduciario podrá enajenar y gra-var los bienes como libres en los casosy modos siguientes:

1. Por sí solo, cuando el disponentelo hubiere autorizado; en este caso, losbienes adquiridos se subrogarán en lu-gar de los enajenados.

2. Con el consentimiento de todoslos fideicomisarios, cuando el dispo-nente no lo hubiere autorizado, sinprohibirlo expresamente. En defectodel consentimiento de todos los fidei-comisarios o cuando alguno de éstossea persona incierta, futura o actual-mente indeterminada, el fiduciario po-drá hacerlo con autorización del Juezcompetente, que la concederá sólo encasos de necesidad o utilidad evidente,en acto de jurisdicción voluntaria yadoptando las medidas oportunas paraasegurar la subrogación.

Ley 234Facultades del fiduciario

por sí solo

El fiduciario por sí solo podrá:

dagozkion eskubide guztiak ditu; bainafideikomisodunari itzuli beharko diz-kio eskuraturiko ondasunak, subroga-tuak, eta berezko akzesioek eta ho-bekuntza banaezinek dakartzaten gehi-kuntzak. Banantzeke dauden fruitueieta fiduziarioak izandako gastuei dago-kienez, fiduziarioak gozamendunareneskubide berberak izanen ditu.

233. legeaBesterentze eta kargatzea

Fiduziarioak ondasunak besteren etakarga ditzake, kargarik gabeko ondasungisa, hurrengo kasu eta moduetan:

1. Bere kabuz, xedatzaileak horreta-rako baimena eman badio; kasu horre-tan, eskuratutako ondasunak subroga-tuko dira besterenduen lekuan.

2. Fideikomisodun guztien ados-tasunarekin, xedatzaileak ez dueneanhorretarako baimenik eman, ezta esan-bidez debekurik ezarri ere. Fideikomi-sodun guztien adostasunik izan ezean,edo fideikomisodun horietako bat za-lantzazkoa, etorkizunekoa edo orain ze-haztugabea bada, fiduziarioak egin ahalizanen du, epaile eskudunak horretara-ko baimena emanda; epaileak, betiere,ageriko beharrizan- edo onura-kasuetanbakarrik emanen du baimena, boronda-tezko jurisdikziopeko egintzan, eta su-brogazioa ziurtatzeko neurri egokiakhartuz.

234. legeaFiduziarioak bere

kabuz dituen ahalmenak

Fiduziarioak bere kabuz:

FORU-LEGE ZIBILAK

347© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 348: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

1. Pedir y practicar la partición dela herencia, la división de cosa comúny el deslinde y amojonamiento, siem-pre que se trate de puros actos de parti-ción, división o deslinde; de no ser así,se precisará el consentimiento de losfideicomisarios o la autorización judi-cial, conforme a lo dispuesto en la leyanterior.

2. Cancelar por cobro créditos hipo-tecarios o pignoraticios y retrovenderbienes comprados a carta de gracia ocon pacto de retro.

3. Realizar las enajenaciones a quese hubiere obligado el fideicomitente ycualesquiera otros actos de cumpli-miento de deberes inherentes a la pro-piedad y anteriores a la adquisición porel fiduciario.

4. Dar dinero a préstamo, respon-diendo de la solvencia del deudor.

5. Sustituir, sin detrimento del fidei-comiso, los bienes consumibles y losque se deterioren o desgasten con el uso.

Ley 235Subrogación

Siempre que, conforme a las leyesanteriores, el fiduciario enajenare comolibres o sustituyere bienes objeto delfideicomiso, quedarán afectos a éste eldinero o los bienes que los sustituye-ron por subrogación.

1. Eskatu eta egin ahal izanen ditujarauntsiaren banaketa, gauza erkidea-ren zatiketa eta mugaketa edota muga-rriak jartzea, baldin eta horiek banake-ta-, zatiketa- edo mugaketa-egintza hu-tsak badira; hala ez bada, beharrezkoaizanen da fideikomisodunen adostasunaedo epailearen baimena, aurreko legeanxedaturikoarekin bat etorriz.

2. Kreditu hipotekario edo pignora-tizioak kobratzean, horiek kitatu ahalizanen ditu, bai eta grazia-agiriare-kin nahiz atzera-eskuratzeko itunarekinerositako ondasunak atzera-saldu ere.

3. Fideikomisogileak bere gain hartubadu besterentze batzuk egiteko betebe-harra, fiduziarioak besterentze horiekegin ahal izanen ditu; halaber, jabetzaridatxezkion eginbeharrak betetzeko, fidu-ziarioak egintzak buru ditzake, eginbe-harrok fiduziario horren eskuraketa ger-tatu baino lehenagokoak izan arren.

4. Dirua maileguan eman dezake,eta zordunaren kaudimenaren gainekoerantzukizuna izanen du.

5. Fideikomisoari kalterik egin gabe,ondasun kontsumikorrak eta erabilera-ren erabileraz narriatu edo gastatzen di-renak ordez ditzake.

235. legeaSubrogazioa

Aurreko legeekin bat etorriz, fidu-ziarioak kargarik gabeko ondasun gisabesterendu edo ordezten baditu fidei-komisoaren objektu diren ondasunak,fideikomisoari lotuta geratuko dira ho-rien ordez subrogaturiko dirua edo on-dasunak.

LEYES CIVILES FORALES

348 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 349: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 236Autorización al fiduciario para elegir fideicomisarios

El disponente puede autorizar al fi-duciario para elegir libremente el fidei-comisario o fideicomisarios entre losseñalados por aquél y determinar ladistribución de los bienes igual o desi-gualmente. Salvo que el disponente lohubiere autorizado, el fiduciario no po-drá imponer limitaciones a los fideico-misarios a no ser que resulten en bene-ficio de otros de los fideicomisarios se-ñalados por el disponente.

Si el fiduciario hiciere por testa-mento la elección de fideicomisario yla distribución de bienes, podrá revo-carla libremente. Si la hiciere por con-trato sucesorio o acto inter vivos, seráirrevocable, sin perjuicio de la facul-tad de nombrar otro fideicomisario encaso de que el nombrado falleciere odeviniere incapaz o renunciare antes dedeferirse el fideicomiso.

Si el fiduciario no hiciera uso de esafacultad, todos los fideicomisarios loserán por partes iguales. En este caso, ycuando el disponente no hubiere desig-nado nominativamente a los fideicomi-sarios, la determinación podrá hacersepor acta notarial de notoriedad o infor-mación ad perpetuam memoriam.

Ley 237Renuncia

En las sustituciones fideicomisariasa término, el fiduciario podrá anticipar

236. legeaFiduziarioari baimena ematea, fideikomisodunak aukeratzeko

Xedatzaileak baimena eman diezaio-ke fiduziarioari berak zehazturiko per-tsonen artean fideikomisodun bat edobatzuk askatasunez aukera ditzan, etaondasunak hainbana edo zati desberdi-netan banatzeko erabakia har dezan.Xedatzaileak baimena eman ezik, fidu-ziarioak ezin izanen die mugapenik eza-rri fideikomisodunei, salbu eta halakoakezarri direnean xedatzaileak zehazturikobeste fideikomisodunen onurarako.

Fiduziarioak testamentu bidez fidei-komisoduna aukeratu badu eta ondasu-nak banatu baditu, aukeraketa eta ba-naketa horiek askatasunez ezeztatuahal izanen ditu. Aukeraketa eta bana-keta oinordetza-itunetan edo inter vi-vos egintzetan eginez gero, ezeztaezi-nak izanen dira; dena den, beste fidei-komisodun bat izendatu ahal izanenda, izendatua hil edo ezgaiturik suer-tatzen bada, edo horri uko egiten badiofideikomisoa gauzatu baino lehen.

Fiduziarioak ez badu ahalmen horierabiltzen, fideikomisodun guztiak iza-nen dira halakoak, hainbana. Kasu ho-rretan, eta xedatzaileak ez baditu fidei-komisodunen izenak aipatu, haiek izen-datzeko, zehaztapena egin ahal izanen da,notarioak emandako nabaritasun-aktarenbitartez edo ad perpetuam memoriaminformazioaren bitartez.

237. legeaUko egitea

Fideikomisozko ordezpenak epe-mu-gadunak badira, fiduziarioak, uko egin-

FORU-LEGE ZIBILAK

349© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 350: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

mediante renuncia la delación del fi-deicomiso.

Cesión

El fiduciario y el fideicomisario po-drán ceder sus respectivos derechos.La cesión por el fiduciario quedará li-mitada por el cumplimiento de la con-dición o la llegada del término a losque estuviera sometido el fideicomiso,y la cesión por el fideicomisario surtiráefecto a partir de ese mismo momento.La cesión a favor de tercero no confie-re a éste en caso alguno la cualidad deheredero, y será aplicable lo dispuestoen el título XIX de este libro para lacesión de herencia.

Ley 238Purificación del fideicomiso

Salvo que otra cosa se hubiere dis-puesto, quedará purificado el fideico-miso, y en consecuencia liberado el fi-duciario de la obligación de restituir,en caso de fallecimiento o incapacidadde los fideicomisarios en vida del fidu-ciario, así como también en los de re-nuncia o cesión a favor de éste.

CAPÍTULO IV

De la sustitución de residuo

Ley 239Disposición de bienes por el instituido

En las sustituciones de residuo, sino se hubiere ordenado otra cosa, elinstituido sólo podrá disponer de los

da, fideikomisoaren delazioa aurreratuahal izanen du.

Lagapena

Fiduziarioak eta fideikomisodunakeuren eskubideak laga ahal izanen di-tuzte. Fiduziarioaren lagapena mugatu-ta geratuko da, fideikomisoari ezarrita-ko baldintza bete edo epe-muga helduarte, eta fideikomisodunaren lagapenakeragina izanen du, une horretatik aurre-ra. Hirugarren bati egindako lagapenakez dio inola ere horri jaraunsle-izaera-rik ematen, eta liburu honetako XIX. ti-tuluan jarauntsiaren lagapenari buruzxedaturikoa aplikatuko da.

238. legeaFideikomisoa zuritzea

Bestelakoa xedatzen ez bada, fidei-komisoa zuriturik geratuko da, eta, on-dorenez, fiduziarioa itzulketa-betebe-harretik aske egonen da, fideikomiso-dunak hil edo ezgai suertatzen badirafiduziarioa bizirik dagoela, edota fidu-ziarioaren mesederako fideikomisoariuko egiten bazaio edo fideikomiso ho-ri lagatzen bada.

IV. KAPITULUA

Hondakinaren gaineko ordezpena

239. legeaIzendatuak ondasunak xedatzea

Hondakinaren gaineko ordezpene-tan bestelakoa agintzen ez bada, izen-datuak inter vivos egintzen bitartez eta

LEYES CIVILES FORALES

350 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 351: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

bienes por actos inter vivos y a títulooneroso. Si se le hubiese autorizadopara disponer incluso a título lucrativo,se presumirá que está autorizado paradisponer por actos inter vivos o mortiscausa.

Residuo

Los bienes de que el instituido nohubiese dispuesto válidamente pasa-rán, en el momento establecido o even-to previsto, a la persona o personas de-signadas para recibirlos.

TÍTULO IX

DE LOS LEGADOS

Ley 240Régimen

En defecto de la disposición de vo-luntad o de la ley especial, las leyes deesta Compilación que regulan los lega-dos se aplicarán a todo acto de liberali-dad a título singular.

Ley 241Concepto

Son mandas o legados aquellas li-beralidades mortis causa a título singu-lar que no atribuyen la cualidad de he-redero, y que se imponen a cualquierpersona que a título lucrativo recibabienes del disponente, por voluntad delmismo o de la ley.

kostu bidez bakarrik xedatu ahal iza-nen ditu ondasunak. Izendatuari xeda-tzeko baimena eman bazaio, bai etadohainik xedatzekoa ere, uste izanenda inter vivos nahiz mortis causa egin-tzen bidez xedatzeko baimena duela.

Hondakina

Izendatuak ez baditu ondasun batzukbaliozkotasunez xedatu, ondasun ho-riek eskualdatuko zaizkie, ezarritakounean edo aurreikusitako jazokuntzagertatzean, horien jasotzaile gisa izen-daturiko pertsonari edo pertsonei.

IX. TITULUA

LEGATUAK

240. legeaAraubidea

Borondatezko xedapenik edo legeberezirik izan ezean, konpilazio hone-tan legatuak arautzen dituzten legeakaplikatuko zaizkie banakako tituluarenbidezko eskuzabaltasun guztiei.

241. legeaKontzeptua

Agintza edo legatu dira mortis cau-sa eta banakako tituluaren bidez egin-dako eskuzabaltasunak, baldin eta ho-riek jaraunsle-izaerarik eratxikitzen ezbadute, eta horiek ezartzen bazaizkiexedatzailearen eskutik, beraren boron-datez edo legez, ondasunak dohainikjasotzen dituzten pertsonei.

FORU-LEGE ZIBILAK

351© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 352: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 242Efectos

El legado de cosa específica y de-terminada propia del disponente tieneeficacia real, y el legatario adquiere lapropiedad a la muerte del causante.

En los legados de otra clase, el le-gatario sólo tiene acción personal paraexigir su cumplimiento.

Ley 243Posesión

El legatario por sí solo no puede to-mar posesión de la cosa legada, sinoque deberá exigirla de la persona gra-vada con el legado o de la facultadapara su entrega; estas personas tendrána su favor el interdicto de recobrarcuando el legatario, sin previa entrega,hubiese tomado posesión de la cosa le-gada.

Sin embargo, el legatario podrá to-mar posesión del legado:

1. Cuando el disponente lo hubiereautorizado.

2. Cuando, no habiendo heredero,el legatario lo sea de parte alícuota ode usufructo universal.

3. Cuando, en el caso de que toda laherencia estuviese distribuida en lega-dos, todos los legatarios se hallaren deacuerdo y no hubiere legatario de partealícuota ni otra persona facultada parala entrega; si no se pusieren de acuer-

242. legeaOndoreak

Legatu moduan ematen bada xeda-tzailearen beraren gauza jakin eta ze-hatz bat, legatu horrek eragingarritasunerreala du, eta legatu-hartzaileak jabetzaeskuratzen du kausatzailea hildakoan.

Bestelako legatuetan, legatu-hartzai-leak akzio pertsonala bakarrik du lega-tua bete dadin galdatzeko.

243. legeaEdukitza

Legatu-hartzaileak bere kabuz ezindu legatupeko gauzaren edukitza esku-ratu; aitzitik, hori galdatu beharko diolegatuarekin kargaturiko pertsonari edoedukitza emateko ahalmena duenari.Pertsona horiek edukitza berreskura-tzeko interdiktua erabili ahal izanendute, legatu-hartzaileak, ematea gertatubaino lehen, legatupeko gauzaren edu-kitza eskuratu badu.

Hala ere, legatu-hartzaileak legatua-ren edukitza eskuratu ahal izanen du:

1. Xedatzaileak horretarako baime-na eman duenean.

2. Jaraunslerik izan ez, eta legatu--hartzailea zati alikuotaren edo goza-men unibertsalaren gainean izendatudenean.

3. Jarauntsi osoa legatuetan banatutaegonik, legatu-hartzaile guztiak adosdaudenean, eta zati alikuotaren gainekolegatu-hartzailerik edo ematea gauza-tzeko ahaldunik ez dagoenean; adosjartzen ez badira, legatu-hartzaileek

LEYES CIVILES FORALES

352 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 353: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

do, podrán los legatarios acudir al Juezpara recabar dicha entrega.

Ley 244Reducción

Salvo que otra cosa hubiese estableci-do el disponente, si hubiera que reducirlos legados para el pago de las deudashereditarias o el caudal hereditario resul-tara insuficiente para satisfacer todos loslegados, se reducirán éstos a prorrata.

Igualmente se hará la reducción, siexistieren deudas y la herencia hubieresido íntegramente distribuida en lega-dos que no sean de parte alícuota.

Ley 245Frutos

Los legatarios hacen suyos los fru-tos o rentas desde que judicial o extra-judicialmente hubieren exigido la en-trega. Excepcionalmente, en los legadoscon fin piadoso o benéfico, los frutos eintereses se deberán desde la muertedel testador.

Ley 246Legado de universalidad

Si el legado es de una universali-dad, corresponderán al legatario todaslas cosas o derechos que en el momen-to de la muerte del disponente forma-ban parte del conjunto.

Ley 247Legado de cosa genérica

En el legado de cosa genérica, laelección corresponde al legatario, sin

epailearengana jo ahal izanen dute ema-te hori eskatzeko.

244. legeaUrripena

Xedatzaileak bestelakorik ezarriezean, legatuak urritu behar badira jaraun-tsiko zorrak ordaintzeko, edo jarauntsikoondasunak nahiko ez badira legatu guz-tiak ordaintzeko, legatu horiek laineanurrituko dira.

Urripena eginen da, orobat, zorrakbadaude eta jarauntsia oso-osorik ba-natu bada, zati alikuotaren gaineko le-gatuaz besteko legatuetan.

245. legeaFruituak

Legatu-hartzaileek fruitu nahiz erren-tak bereganatzen dituzte epaiketan edoepaiketatik kanpo legatuaren emateagaldatu dutenetik. Salbuespenez, lega-tuek erruki- edo ongintza-xedea badu-te, fruitu edo korrituak zorko dira tes-tamentugilea hiltzen den unetik.

246. legeaUnibertsaltasunaren gaineko legatua

Legatua unibertsaltasun baten gai-nekoa bada, legatu-hartzaileari dagoz-kio xedatzailearen heriotza-unean uni-bertsaltasun horren osagai ziren gauzaedo eskubide guztiak.

247. legeaGauza generikoaren gaineko legatua

Gauza generikoaren gaineko lega-tuan, legatu-hartzaileari dagokio auke-

FORU-LEGE ZIBILAK

353© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 354: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

perjuicio de lo establecido por el dis-ponente.

Ley 248Legado alternativo

En el legado alternativo de efectoreal, la elección corresponde al legata-rio, y en el de efecto personal, al here-dero, salvo que fuera otra la voluntaddel disponente.

Ley 249Legado de cosa ajena

El legado de cosa ajena o de consti-tución de un derecho real sobre cosaajena sólo será válido si el legatarioprueba que el testador sabía que lacosa era ajena. Cuando sea válido ellegado, el heredero podrá liberarse desu obligación abonando el valor segúnjusta estimación.

Ley 250Legado de usufructo

universal

Salvo disposición en contrario, ellegado de usufructo universal com-prenderá la totalidad de los bienes re-lictos, excepto los excluidos por las le-yes 255 y 256.

Cualesquiera legados distintos delos señalados en los números 5, 6 y 7de la ley 255 quedarán afectados por elusufructo universal, y sólo se entrega-rán al extinguirse este derecho.

ratzea, xedatzaileak ezarritakoari kalte-rik egin gabe.

248. legeaHautabidezko legatua

Hautabidezko legatuek eragingarrita-sun erreala dutenean, legatu-hartzailearidagokio aukeratzea, eta, eragingarrita-sun pertsonala dutenean, jaraunsleari,xedatzailearen borondatea bestelakoaizan ezik.

249. legeaInoren gauzaren gaineko legatua

Inoren gauzaren gaineko legatuaedo inoren gauzaren gainean eskubideerreala eratzeko legatua baliozkoa iza-nen da, bakar-bakarrik, legatu-hartzai-leak frogatzen badu testamentugileakbazekiela gauza inorena zela. Lega-tua baliozkoa denean, jaraunslea berebetebeharretik askatu ahal izanen da ba-lioa zenbatespen zuzenaren arabera or-dainduz.

250. legeaGozamen unibertsalaren

gaineko legatua

Aurkako xedapenik izan ezean, go-zamen unibertsalaren gaineko legatuakbere barruan hartuko ditu kausatzai-leak utzitako ondasun guztiak, 255 eta256. legeek baztertutakoak izan ezik.

255. legeko 5, 6 eta 7. zenbakietanaipaturikoez besteko legatuak gozamenunibertsalarekin lotuta geratuko dira,eta ondasunok emanen dira eskubidehori azkentzean bakarrik.

LEYES CIVILES FORALES

354 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 355: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

El testador podrá relevar al usufruc-tuario de las obligaciones de hacer in-ventario y prestar garantía.

Cuando expresamente se hayanconcedido al usufructuario facultadesde disposición, en cuanto al ejerciciode éstas se aplicará lo establecido en laley 239, y respecto al pago a los acree-dores hereditarios lo dispuesto en lasleyes 318 y 319.

Ley 251Legado de bienes de conquista

En el legado de bienes de conquis-ta, cuando un cónyuge los legue a fa-vor del otro, o ambos conjuntamente afavor de tercera persona, se entenderáque cada uno lega la mitad del objetolegado.

Cuando uno de los cónyuges, sepa-radamente, legue a tercera persona elobjeto entero, será válido el legado ensu totalidad; pero, en cuanto a lo queen la liquidación de la sociedad deconquistas no fuere adjudicado a la he-rencia del causante, el efecto será me-ramente personal, como si fuere legadoválido de cosa ajena.

Ley 252Extinción del legado

Se extinguirá el legado de cosa es-pecífica y determinada propia del dis-ponente cuando a la muerte de éste lacosa pertenezca a otra persona. Sinembargo, si el legatario la hubiese ad-quirido a título oneroso de persona dis-

Testamentugileak gozamendunaaska dezake inbentarioa egiteko etabermea emateko betebeharretatik.

Gozamendunari xedatze-ahalmenakeman bazaizkio esanbidez, ahalmenonegikaritzari aplikatuko zaio 239. lege-an ezarritakoa, eta, jarauntsiko hartze-kodunen ordainketari, 318 eta 319. le-geetan xedaturikoa.

251. legeaKonkista-ondasunen gaineko legatua

Konkista-ondasunen gaineko lega-tuan, ezkontide batek ondasunok le-gatuan ematen baditu bestearen mese-derako, edo biek batera egiten badute le-gatua hirugarren baten mesederako,ulertuko da horietako bakoitzak lega-tuan ematen duela legatupeko objek-tuaren erdia.

Ezkontide batek, bere kabuz, hiru-garren bati legatuan ematen badio ob-jektu osoa, legatua baliozkoa izanenda, oso-osorik; baina, konkista-sozieta-tea likidatzean kausatzailearen jaraun-tsiari adjudikatzen ez zaion zatiarengainean, eragina pertsonala izanen dahuts-hutsean, inoren gauzaren gainekolegatu baliozko gisa.

252. legeaLegatua azkentzea

Legatuan eman bada xedatzailearenberaren gauza jakin eta zehatza, legatuhori azkenduko da, haren heriotza-une-an gauzaren jabetza beste pertsona ba-tena bada. Hala ere, legatu-hartzaileakgauza kostu bidez eskuratzen badu xe-

FORU-LEGE ZIBILAK

355© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 356: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

datzaileaz bestelako pertsona baten-gandik, ulertuko da legatupekoa delalegatu-hartzaileak emandako kontra-prestazioaren prezio edo balioa.

X. TITULUA

XEDATZEKO ASKATASUNARENMUGAPENAK

I. KAPITULUA

Fideltasunaren ondoriozko lege-gozamena

253. legeaKontzeptua

Alargunak fideltasun-gozamena duaurrez hildakoari heriotza-unean da-gozkion ondasun eta eskubide guztiengainean.

Ondorio hauetarako, legeak onartu-tako bikote egonkorraren kide bat hilezgero, alargun gelditzen den kidearenegoera ezkontide alargunaren egoera-ren parekotzat joko da*.

Lege pertsonala

Fideltasun-gozamena alargunaren-tzat gertatuko da, aurrez hildakoak Na-

tinta del disponente, se entenderá lega-do el precio o el valor de la contrapres-tación que dio el legatario.

TÍTULO X

DE LAS LIMITACIONES A LA LIBERTAD DE DISPONER

CAPÍTULO I

Del usufructo legal de fidelidad

Ley 253Concepto

El cónyuge viudo tiene el usufructode fidelidad sobre todos los bienes yderechos que al premuerto pertenecíanen el momento del fallecimiento.

Se considera equiparada a estosefectos a la situación del cónyuge viu-do el miembro sobreviviente en casode fallecimiento del otro miembro deuna pareja estable reconocida por laLey*.

Ley personal

El usufructo de fidelidad se dará enfavor del cónyuge sobreviviente cuan-

LEYES CIVILES FORALES

356

* Este párrafo ha sido añadido por la Ley Fo-ral 6/2000, de 3 de julio, para la igualdad ju-rídica de las parejas estables, contra la quese ha interpuesto recurso de inconstituciona-lidad.

* Uztailaren 3ko 6/2000 Foru Legeak, BikoteEgonkorrentzako Berdintasun Juridikoariburuzkoak, lerrokada hori gaineratu du;dena den, konstituzioaurkakotasun-errekur-tsoa jarri da lege horren aurka.

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 357: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

do el premuerto tuviera la condiciónforal de navarro al tiempo de su falle-cimiento.

Inalienabilidad

Este derecho es inalienable; no obs-tante, los nudo propietarios y el usu-fructuario conjuntamente podrán ena-jenar o gravar el pleno dominio de losbienes sobre los que recae el usufructo.

Renuncia

Es válida la renuncia anticipada delusufructo de fidelidad otorgada en es-critura pública, antes o después del ma-trimonio.

Ley 254Exclusión del usufructo

No tendrá el usufructo legal de fi-delidad:

1. En la separación de hecho:

a) Ninguno de los cónyuges si lahubieron convenido o consentido; nose entenderá consentida por el cónyugeabandonado, aunque éste no denuncieel abandono ni inste la separación judi-cial, salvo que, requerido fehaciente-mente por el otro, dentro del términode seis meses no manifieste su volun-tad contraria a la separación.

b) El cónyuge que motivó la sepa-ración por infidelidad conyugal, in-cumplimiento grave de los deberes fa-miliares o por haber atentado contra lavida del otro.

2. En la separación de derecho:

farroako forudunaren izaera baldin baduheriotza-unean.

Besterenduezintasuna

Eskubide hori besterenduezina da;dena den, jabe soilek eta gozamendu-nak, guztiek batera, besterendu edokargatu ahal izanen dute gozamenpekoondasunen jabari osoa.

Uko egitea

Baliozkoa da fideltasun-gozamenariaurretiaz egindako ukoa, hori eskriturapublikoan egin bada, ezkontzaren au-rretik edo horren ondoren.

254. legeaGozamenetik baztertzea

Ez du fideltasunaren ondoriozko le-ge-gozamenik izanen:

1. Egitezko banantze-kasuetan:

a) Ezkontideetatik inork ere ez, biekhitzartu edo adostu badute banantzehori; ez da ulertuko bertan behera utzi-tako ezkontideak adostasuna emanduenik, nahiz eta horrek bertan beherauztea salatu ez, edo epaiketazko ba-nantzea eragin ez, salbu eta, beste ez-kontideak agindei sinesgarria eginda,sei hilabeteko epean banantzearen aur-kako borondaterik agertu ez duenean.

b) Banantzea eragin duen ezkonti-deak, hori gertatu bada fideltasunik ezizateagatik, familia-eginbeharren ez-betetze larriarengatik, edo beste ezkon-tidearen biziaren aurka atentatzeagatik.

2. Zuzenbidezko banantzean:

FORU-LEGE ZIBILAK

357© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 358: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

a) Ninguno de los cónyuges si lahubieren convenido o consentido.

b) El cónyuge que incurrió en causade separación por abandono del hogarfamiliar, infidelidad conyugal, incum-plimiento grave o reiterado de los de-beres conyugales o familiares o por ha-ber atentado contra la vida del otro.

c) El cónyuge que la haya pedidoen razón a la separación de hecho noconsentida por el otro.

d) Ninguno de los cónyuges en losdemás casos de separación.

3. El cónyuge que hubiere sido eje-cutoriamente condenado por haberatentado contra la vida del otro.

4. El que, por sentencia firme, hu-biere sido privado de la patria potestadsobre los hijos comunes.

En testamento o contrato sucesorio,un cónyuge podrá privar del usufructode fidelidad al otro, si éste hubiere in-currido en cualquiera de las causasprevistas en el apartado 2.b de esta ley,aunque no haya separación.

Ley 255Extensión

El usufructo se extiende a los bie-nes y derechos pertenecientes al cón-yuge premuerto, aunque estén afectosa llamamiento, reversión o restitución,con excepción de los siguientes:

a) Ezkontideetatik inork ere ez, biekhitzartu edo adostu badute banantzehori.

b) Banantze-arrazoian sartu den ez-kontideak, hori gertatu bada familiarenetxea bertan behera uzteagatik, ezkon-tideen artean fideltasunik ez izateaga-tik, ezkontzako nahiz familiako egin-beharren ez-betetze larri edo errepika-tuarengatik, edo beste ezkontidearenbizitzaren aurka atentatzeagatik.

c) Banantzea eskatu duen ezkonti-deak, hori eskatzeko arrazoia izan badabesteak adostu ez duen egitezko ba-nantzea.

d) Ezkontideetatik batek ere ez, gai-nerako banantze-kasuetan.

3. Betearazpen-bidean kondenatuaizan den ezkontideak, hori gertatu badabestearen bizitzaren aurka atentatzea-gatik.

4. Epai irmoaren bidez, bi ezkonti-deen seme-alaben gaineko guraso-aha-la galdu duenak.

Testamentuan edo oinordetza-itu-nean, ezkontide batek besteari ken die-zaioke fideltasun-gozamena, azken horisartu denean lege honetako 2.b idatz-za-tian aipaturiko arrazoietatik batean, na-hiz eta banantzerik egon ez.

255. legeaHedadura

Gozamena hedatzen da, aurrez hil-dako ezkontideari dagozkion ondasuneta eskubideetara, nahiz eta horiek dei,lehengoratze edo itzulketari lotuta egon,jarraiko ondasun eta eskubideak salbu:

LEYES CIVILES FORALES

358 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 359: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Bienes excluidos

1. Los bienes sujetos a sustituciónfideicomisaria, salvo que el disponenteestablezca lo contrario.

2. Los derechos de usufructo, uso,habitación u otros de carácter vitalicioy personal.

3. Los bienes que el cónyuge pre-muerto hubiere recibido por título lu-crativo y con expresa exclusión delusufructo de fidelidad.

4. Los bienes que hubieren sido ob-jeto de donación mortis causa.

5. Los legados piadosos o para en-tierro y funerales.

6. Los legados para dotación de hi-jos u otros parientes a los que el testa-dor se hallare obligado a dotar.

7. Y los legados remuneratorios,siempre que conste la existencia delservicio remunerado.

Ley 256Caso de segundas nupcias

Del usufructo del cónyuge viudo desegundas o ulteriores nupcias del pre-muerto quedan excluidos los bienes si-guientes:

1. Los que deben reservarse en fa-vor de los hijos o descendientes de ma-trimonio anterior, conforme a lo esta-blecido en las leyes 274 y 275.

2. Los que el cónyuge bínubo debadejar en favor de los mismos hijos ydescendientes con preferencia respecto

Baztertutako ondasunak

1. Fideikomisozko ordezpenarenmendeko ondasunak, xedatzaileak aur-kakoa ezartzen duenean izan ezik.

2. Gozamena, erabili eta biztantze-ko eskubideak edota bizi arteko izaerapertsonala duten beste eskubideak.

3. Aurrez hildako ezkontideak do-hainik eskuraturiko ondasunak, horiekfideltasun-gozamenetik esanbidez baz-tertu badira.

4. Mortis causa dohaintzaren objek-tu izan diren ondasunak.

5. Erruki-legatuak edo lurperatzeaeta hiletak ordaintzeko emandakoak.

6. Seme-alabei zuzkidura egiteko le-gatuak edo, testamentugileak ahaideeizuzkidura emateko betebeharra badu,betebehar hori gauzatzeko legatua.

7. Eta ordain gisa emandako lega-tuak, ziurra bada ordaindu beharrekozerbitzua egin dela.

256. legeaBigarrenez ezkondurik egotea

Aurrez hildakoaren bigarren edogehiagogarren ezkontzakoa bada alar-guna, alargun horri dagokion gozame-netik baztertuta geratzen dira hurrengoondasunak:

1. Aurreko ezkontzako seme-alabaedo ondorengoentzat erreserbatu beha-rrekoak, 274 eta 275. legeetan ezarrita-koarekin bat etorriz.

2. Bigarrenez ezkondurikoak se-me-alaba eta ondorengo berberentzat le-henespenez utzi beharrekoak, geroko

FORU-LEGE ZIBILAK

359© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 360: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

a los del matrimonio posterior, segúnlo establecido en la ley 272.

3. Los que el cónyuge bínubo hu-biere adquirido por título lucrativo conllamamiento sucesorio en favor de hi-jos o descendientes de anterior matri-monio, si éstos sobrevivieren. Se ex-ceptúa el caso de que para las segundaso posteriores nupcias se hubiese obte-nido el consentimiento de todas laspersonas que ordenaron el llamamien-to, o de las sobrevivientes.

Ley 257Inventario

El cónyuge viudo no adquirirá elusufructo de fidelidad si no hiciere in-ventario de todos los bienes a que co-nocidamente se extienda el usufructo.El inventario, que debe constar en es-critura pública, se iniciará dentro delos cincuenta días siguientes a la fechade la muerte o de la declaración de fa-llecimiento del consorte y se terminarádentro de otros cincuenta. Dentro deeste plazo de cien días podrán adicio-narse en nuevos inventarios los bienesque se hubieran omitido. En caso defuerza mayor, se suspenderán estosplazos mientras la causa dure.

Si el usufructo de fidelidad no hu-biere de empezar hasta extinguirse unusufructo establecido en favor de otraspersonas, estos plazos empezarán acontarse a partir de la fecha de extin-ción del usufructo voluntario.

En cualquier supuesto de nulidaddel testamento o del contrato suceso-

ezkontzakoen aurretik, 272. legeanezarritakoaren arabera.

3. Bigarrenez ezkondutakoak dohai-nik eskuratu dituenak, baldin eta aurre-ko ezkontzako seme-alaba edo ondoren-goei oinordetzara deitu bazaie eta ho-riek bizirik badaude. Salbuespen gisahar daiteke, bigarrenez edo gehiagoga-rrenez ezkontzeko, deia ordenatu dutenpertsona guztiek edo horietatik bizirikdaudenek euren adostasuna ematea.

257. legeaInbentarioa

Alargunak ez du fideltasun-gozame-nik eskuratuko, baldin eta gozamen ho-rren hedadura ezagunean sartzen direnondasun guztiekin ez badu inbentarioaegiten. Inbentarioa eskritura publikoanagerrarazi behar da, eta horri hasieraemanen zaio, ezkontidearen heriotzagertatu edo horren heriotza-adierazpenaegin eta hurrengo berrogeita hamaregunetan, eta amaiera emanen zaio bes-te berrogeita hamar egunetan. Ehuneguneko epe horretan, inbentario be-rrien bidez gehi daitezke sartu gabe ge-ratu diren ondasunak. Ezinbesteko ka-suetan, epeok eten eginen dira arra-zoiak dirauen artean.

Fideltasun-gozamenak ez badu hasibehar beste pertsona batzuentzat eza-rritako gozamena azkendu arte, epeonzenbaketa hasiko da borondatezko go-zamena azkentzen denean.

Testamentua, oinordetza-ituna edohalako egintzetan ordenaturiko jarauns-

LEYES CIVILES FORALES

360 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 361: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

rio, o de la institución de heredero or-denada en dichos actos, los plazos parala formalización de inventario empeza-rán a contarse a partir de la fecha enque al cónyuge viudo le fuera notifica-da la sentencia firme que hubiese de-clarado la nulidad.

A requerimiento del nudo propieta-rio, el usufructuario está obligado a de-clarar ante qué Notario formalizó el in-ventario o adición al mismo. El nudopropietario tendrá derecho a obtenercopia, y podrá requerir al usufructuariopara que subsane en escritura públicalos errores y omisiones en que se hu-biere incurrido.

Ley 258Derechos

El cónyuge viudo tendrá todos losderechos que, en general, correspon-den al usufructuario conforme al capí-tulo primero del título IV del libro ter-cero, y los que, en su caso, voluntaria-mente, le hubiesen sido concedidos porel cónyuge premuerto o hubieran sidopactados.

Además, cuando el usufructo de fi-delidad recaiga sobre acciones de so-ciedades anónimas, y siempre que losestatutos, pactos o acuerdos socialesno dispongan otra cosa, se observaránlas reglas siguientes:

1. El derecho preferente para sus-cribir nuevas acciones corresponde ex-clusivamente al nudo propietario; perosi éste no hiciere uso de su derecho, elusufructuario podrá suscribir por símismo a nombre del nudo propietario,

le-izendapena deuseza bada, inbenta-rioa egiteko epeen zenbaketa hasiko dadeuseztasuna deklaratzeko epai irmoaalargunari jakinarazten zaionean.

Jabe soilak hala eskatuta, gozamen-dunak nahitaez adierazi beharko duzein notarioren aurrean egin duen in-bentarioa edo horri egindako gehikun-tza. Jabe soilak inbentarioaren kopialortzeko eskubidea du, eta gozamendu-nari eskatu ahal izanen dio ongi ditzaneskritura publikoaren bidez inbentario-an izandako oker eta hutsuneak.

258. legeaEskubideak

Alargunak izanen ditu gozamendu-nari orokorrean dagozkion eskubideguztiak, hirugarren liburuko IV. titulua-ren lehenengo kapituluarekin bat eto-rriz, bai eta, hala denean, aurrez hildakoezkontideak, borondatez, berari emandizkionak edo itundu dituenak ere.

Gainera, fideltasun-gozamena so-zietate anonimoen akzioen gaineaneratzen bada, eta sozietatearen estatu-tu, itun edo erabakiek bestelakoa xeda-tzen ez badute, hurrengo erregelak be-teko dira:

1. Jabe soilari dagokio, eta beraribakarrik, akzio berriak harpidetzekolehenespen-eskubidea; baina horrek ezbadu eskubidea erabiltzen, gozamen-dunak bere kabuz egin ahal izanen duharpidetza, jabe soilaren izenean, or-

FORU-LEGE ZIBILAK

361© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 362: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

abonando los desembolsos y gastos co-rrespondientes, y en caso de no ejerci-tar esta facultad podrá exigir el valorde los derechos de suscripción que sehubieren enajenado.

2. El usufructo se extenderá a lasnuevas acciones suscritas; pero el usu-fructuario deberá abonar al nudo pro-pietario todos los desembolsos y gastosque la suscripción le hubiere reporta-do, y si no lo hiciere en el plazo detreinta días a contar del requerimientodel nudo propietario, no tendrá el usu-fructo sobre las nuevas acciones, y ental caso le corresponderá el importe delos derechos de suscripción realizadospor el nudo propietario. En los supues-tos en que el usufructuario deba in-demnizar al nudo propietario por losgastos y desembolsos ocasionados, notendrá derecho de reembolso.

3. En caso de sustitución de títuloso de amortización de acciones, el usu-fructo recaerá por subrogación sobrelos nuevos títulos o el importe de laamortización.

4. En el usufructo de obligacionesque se conviertan en acciones, el usu-fructo recaerá sobre las acciones, y seaplicará lo dispuesto en los númerosanteriores.

Las disposiciones de esta ley sobreusufructo de acciones se observarán,en la medida en que por su naturalezasean aplicables, al usufructo de par-ticipaciones de sociedades de respon-sabilidad limitada y de cuotas socialesen sociedades colectivas, comanditariaso sociedades civiles.

dainketa edo gastu egokiak eginez, eta,ahalmen hori egikaritzen ez badu, bes-terendutako harpidetza-eskubideen ba-lioa galda dezake.

2. Gozamena hedatuko da harpidetudiren akzio berrietara; gozamendunakjabe soilari eman beharko dizkio harpi-detzaren ondorioz horrek izan dituenordainketa eta gastu guztiak, eta ezbadu hori egiten jabe soilaren agindei-tik hogeita hamar eguneko epean, ezdu gozamenik izanen akzio berriengainean; kasu horretan, jabe soilakbesterendutako harpidetze-eskubideenzenbatekoa bakarrik hartuko du. Goza-mendunak jabe soilari eman behar ba-dizkio horrek egindako gastu eta or-dainketak, ez du itzulketa eskubiderikizanen.

3. Tituluak ordeztu edo akzioakamortizatzen badira, gozamena tituluberrien gainekoa edo amortizazioarenzenbatekoaren gainekoa izanen da, su-brogazio bidez.

4. Gozamena eratu bada akzio bihurdaitezkeen obligazioen gainean, goza-mena akzioen gainekoa izanen da, etaaurreko zenbakietan xedaturikoa apli-katuko da.

Akzioen gaineko gozamenari buruzlege honetan ezarritako xedapenak apli-katuko zaizkie, horien izaeraren arabe-ra aplikagarri diren neurrian, bestelakogozamenei ere, horiek erantzukizunmugatuko sozietateen partaidetzen gaineta sozietate kolektibo, komanditakosozietate edo sozietate zibilen kuotengain eratu badira.

LEYES CIVILES FORALES

362 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 363: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 259Obligaciones

El cónyuge usufructuario debe:

1. Administrar y explotar los bienescon la diligencia de un buen padre defamilia.

2. Pagar los gastos de última enfer-medad, entierro, funerales y sufragiosdel cónyuge premuerto.

3. Prestar alimentos, dentro de loslímites del disfrute, a los hijos y des-cendientes del cónyuge premuerto, aquienes éste tuviere obligación deprestarlos, y siempre que los alimentis-tas se hallaren en situación legal deexigirlos.

4. Pagar con dinero de la herencialas deudas del cónyuge premuerto quefueren exigibles. Si no hubiere dinerosuficiente, podrá enajenar bienes de laherencia previo acuerdo con los nudopropietarios, y a falta de acuerdo o silos nudo propietarios fueren descono-cidos o estuvieron ausentes, será nece-saria la autorización judicial para ena-jenar bienes.

5. Pagar todas las cargas inherentesal usufructo.

Ley 260Transformación

Si el usufructuario desatendiere lasindicaciones o advertencias que res-pecto a la administración y explotaciónde los bienes le hicieren los nudo pro-pietarios, éstos podrán acudir al Juez.

259. legeaBetebeharrak

Ezkontide gozamendunak ondokoakegin behar ditu:

1. Ondasunak administratu eta us-tiatu, familiako guraso on batek egingolukeen moduan.

2. Aurrez hildako ezkontidearen az-ken gaixoaldi, lurperatze, hileta eta ari-makarien ondoriozko gastuak ordaindu.

3. Mantenua eman, luperketaren mu-gen barruan, aurrez hildako ezkontidea-ren seme-alaba eta ondorengoei, aurrezhildakoak hori emateko betebeharrabazuen, betiere, mantenu-hartzaileekhori galdatzeko legezko egoera bete-tzen dutenean.

4. Aurrez hildako ezkontidearen zo-rrak jarauntsiaren diruarekin ordaindu,zorrok galdatzeko modukoak direnean.Ez badago behar beste dirurik, jaraun-tsiko ondasunak besterendu ahal izanenditu, aldez aurretik jabe soilekin akordioaeginez; akordiorik lortu ezean, jabe soi-lak ezezagunak badira edo absente ba-daude, beharrezkoa izanen da epailearenbaimena ondasunak besterentzeko.

5. Gozamenari datxezkion zama guz-tiak ordaindu.

260. legeaTransformazioa

Gozamendunak ez badie jaramonikegiten jabe soilek administrazio eta us-tiapenaren inguruan emandako jarrai-bide edo oharrei, horiek epailearenga-na jo ahal izanen dute.

FORU-LEGE ZIBILAK

363© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 364: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Si el viudo usufructuario no pudierao no se aviniere a cumplir la decisiónjudicial, los nudo propietarios podránpedir la entrega de los bienes y la sus-titución del usufructo por una renta asu cargo no inferior al rendimiento me-dio obtenido en los cinco últimos añosy revisable cuando varíen las circuns-tancias objetivas.

Ley 261Extinción

El usufructo de fidelidad se extingue:

1. Por muerte del usufructuario.

2. Por renuncia expresa en escriturapública.

3. Por contraer el usufructuario nue-vas nupcias, salvo pacto o disposiciónen contrario del cónyuge premuerto.

Ley 262Privación

El viudo, a petición de los nudo pro-pietarios, perderá el usufructo de fide-lidad:

1. Si viviera maritalmente con otrapersona.

2. Si llevare vida notoriamente licen-ciosa, o corrompiera a los hijos.

3. Si enajenare o gravare bienes, sal-vo los casos previstos en las leyes 253y 259, número 4, y a no ser que se ha-llare debidamente autorizado para ello

Alargun gozamendunak ezin baduepailearen erabakia bete edo hori betenahi ez badu, jabe soilek ondasunakemateko eta gozamena errenta batez or-dezteko eskatu ahal izanen dute; erren-ta hori jabe soilaren kontura emanen daeta ezin izanen da izan azken bost ur-teetan lorturiko batez besteko etekinabaino txikiagoa, eta hori berrikustekomodukoa izan beharko da inguruabarobjektiboak aldatzen direnean.

261. legeaAzkentzea

Fideltasun-gozamena azkentzen da:

1. Gozamenduna hiltzen denean.

2. Horri eskritura publikoan esanbi-dez uko egiten zaionean.

3. Gozamenduna berriro ezkontzendenean, aurrez hildako ezkontideak aur-kako itun edo xedapena egin dueneanizan ezik.

262. legeaGozamena galtzea

Alargunak, jabe soilek hala eskatu-ta, fideltasun-gozamena galduko du:

1. Beste norbaitekin ezkondu-bizi-modua egiten duenean.

2. Ageri-agerian bizimodu lizunaduenean, edo seme-alabak gaizpidera-tzen dituenean.

3. Ondasunak besterendu edo karga-tzen dituenean, 253. legeak eta 259. le-geko 4. zenbakiak ezarritako kasuetansalbu, eta itun bidez nahiz aurrez hilda-

LEYES CIVILES FORALES

364 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 365: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

por pacto o disposición del cónyugepremuerto.

4. Si incumpliere sus obligacionescon dolo o negligencia grave.

5. Si durante un año y un día hubie-re incumplido de modo general, connegligencia, las obligaciones inheren-tes al usufructo de fidelidad conformea la ley 259.

Ley 263Interdicto

Terminado el usufructo de fideli-dad, los nudo propietarios podrán ha-cer efectiva la posesión de los bienespor medio de interdicto.

Ley 264Modificaciones voluntarias

Por voluntad del disponente o porpacto se podrá:

1. Dispensar de la obligación de ha-cer inventario, salvo el caso de segun-das o posteriores nupcias habiendo hi-jos o descendientes de anterior matri-monio.

2. Facultar para enajenar o gravarlos bienes.

3. Autorizar la conservación del usu-fructo aunque el usufructuario contraiganuevas nupcias.

4. Exigir la constitución de garantíapara el ejercicio del usufructo.

5. Imponer plazos, condiciones ycargas, o modificar de cualquier modo

ko ezkontidearen xedapen bidez horre-tarako baimen egokia ematen zaioneanizan ezik.

4. Bere betebeharrak betetzen ez di-tuenean, doloaz edo zabarkeria astunaz.

5. Urtebete eta egun bateko epeanzehar, orokorrean eta zabarkeriaz, fidel-tasun-gozamenari datxezkion betebeha-rrak betetzen ez dituenean, 259. legea-rekin bat etorriz.

263. legeaInterdiktua

Fideltasun-gozamena bukatu etagero, jabe soilek ondasunen edukitzaeskura dezakete interdiktuaren bitartez.

264. legeaBorondatezko aldarazpenak

Xedatzailearen borondatez edo itunbidez, ondokoa gerta daiteke:

1. Inbentarioa egiteko betebeharrakentzea, salbu eta, bigarren edo geroa-goko ezkontza izanik, aurreko ezkon-tzaren seme-alaba edo ondorengoakdaudenean.

2. Ondasunak besterendu edo kar-gatzeko ahalmena ematea.

3. Gozamenari eusteko baimenaematea, nahiz eta gozamenduna berriroezkondu.

4. Gozamena egikaritu ahal izateko,bermea era dadin galdatzea.

5. Epe, baldintza eta zamak ezar-tzea, edo eskubidearen eskuraketa, egi-

FORU-LEGE ZIBILAK

365© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 366: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

la adquisición, ejercicio y extinción delderecho.

En los casos previstos en los núme-ros 4 y 5 será necesario el consenti-miento y aceptación del cónyuge usu-fructuario.

Ley 265Analogía

En el usufructo voluntario universalo sobre bienes determinados, otorgadocon condición de viudedad, a favor decualquier persona, serán aplicables, encuanto no se opongan al pacto o dispo-sición que lo conceda, las leyes delpresente capítulo.

Ley 266Normas subsidiarias

En lo no establecido por este capítu-lo, el usufructo de fidelidad se entende-rá sometido a las disposiciones genera-les sobre el usufructo del capítulo I deltítulo IV del libro tercero.

CAPÍTULO II

De la legítima

Ley 267Concepto

La legítima navarra consiste en laatribución formal a cada uno de los he-rederos forzosos de cinco sueldos «fe-bles» o «carlines» por bienes mueblesy una robada de tierra en los montes

karitza eta azkentzea edozein modutanaldaraztea.

4 eta 5. zenbakietan arauturiko ka-suetan, beharrezkoak izanen dira ez-kontide gozamendunaren adostasunaeta onarpena.

265. legeaAnalogia

Edozein pertsonari, alarguntasun--baldintzaren menpe, borondatezko go-zamen unibertsala nahiz ondasun ze-hatzen gaineko gozamena eman ba-zaio, gozamen horri kapitulu honetakolegeak aplikatuko zaizkio, legeok go-zamena emateko itun edo xedapenarenaurkakoak ez diren neurrian.

266. legeaArau subsidiarioak

Kapitulu honek ezartzen ez dituenkontuetan, fideltasun-gozamena hiru-garren liburuko IV. tituluaren I. kapitu-luan gozamenari buruz emandako xe-dapen orokorren menpe dagoela uler-tuko da.

II. KAPITULUA

Senipartea

267. legeaKontzeptua

Nafarroako senipartea dela bide,nahitaezko jaraunsle bakoitzari formaegokian eratxikitzen zaizkio, ondasunhigigarriei dagokienez, bost alokairu«feble» edo «carlin» eta, ondasun hi-

LEYES CIVILES FORALES

366 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 367: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

comunes por inmuebles. Esta legítimano tiene contenido patrimonial exigibleni atribuye la cualidad de heredero, yel instituido en ella no responderá enningún caso de las deudas hereditariasni podrá ejercitar las acciones propiasdel heredero.

Ley 268Legitimarios

En testamento y pactos sucesoriosdeberán ser instituidos en la legítimaforal:

1. Los hijos matrimoniales, los nomatrimoniales y los adoptados conadopción plena.

2. En defecto de cualquiera de ellos,sus respectivos descendientes de gradomás próximo.

Ley 269Forma

La institución en la legítima foralpodrá hacerse para todos los legitima-rios en forma colectiva.

Ley 270Excepciones

No será necesaria la institución enla legítima foral cuando el disponentehubiera dotado a los legitimarios, leshubiese atribuido cualquier liberalidada título mortis causa, o los hubiere des-heredado por justa causa, o ellos hu-bieran renunciado a la herencia deaquél o hubiesen premuerto sin dejar

giezinei dagokienez, herri-mendietakoerregu bat lur. Seniparte horrek ez dugaldatzeko moduko ondare-edukirik,eta ez du jaraunsle-izaerarik eratxiki-tzen; senipartearen gainean izendatuakez du inolako erantzukizunik izanen ja-rauntsiko zorren gainean, eta ezin iza-nen du jaraunslearen beraren eskubide-rik egikaritu.

268. legeaSenipartedunak

Testamentuaren bidez eta oinorde-tza-itunen bidez, foru-senipartearengain izendatu behar dira:

1. Ezkontzako seme-alabak, ezkon-tzaz kanpokoak eta adopzio osoan har-tutakoak.

2. Halakorik izan ezean, horien gra-durik hurbileneko ondorengoak.

269. legeaForma

Foru-senipartearen gaineko izenda-pena senipartedun guztientzat egin dai-teke modu kolektiboan.

270. legeaSalbuespenak

Ez da beharrezkoa foru-senipartearengaineko izendapenik egitea, xedatzaileaksenipartedunei zuzkidura eman dienean,mortis causa tituluaren bidez edozeineskuzabaltasun eratxiki dienean, arrazoizuzena dela-eta horiek jaraunsgabetudituenean, senipartedunok haren jaraun-tsiari uko egin diotenean, edota horiek

FORU-LEGE ZIBILAK

367© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 368: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

descendencia con derecho a legítima.Serán justas causas de desheredaciónlas comprendidas en los artículos 852y 853 del Código Civil.

Ley 271Preterición

La preterición tiene por efecto lanulidad de la institución de heredero,pero deja a salvo las demás disposicio-nes. Únicamente podrán ejercitar la ac-ción de impugnación el legitimarlopreterido o sus herederos.

CAPÍTULO III

De los derechos de los hijos de anterior matrimonio

Ley 272Limitación de disposiciones

Los hijos de anterior matrimonio nodeberán recibir de sus padres menosque el más favorecido de los hijos ocónyuge de ulterior matrimonio. Si loshijos de cualquier matrimonio premu-rieran se dará en todo caso el derechode representación en favor de sus res-pectivos descendientes.

Si recibieren menos, el defecto secorregirá igualando a los perjudicadoscon cargo a los beneficiarios, sin alterarlas participaciones de los demás. Sólopodrán ejercitar la acción de inoficiosi-dad los hijos o descendientes perjudica-

aurrez hil direnean seniparte-eskubide-dun ondorengorik utzi gabe. Jarauns-gabetzeko arrazoi zuzen izanen diraKode Zibilaren 852 eta 853. artikulue-tara bildutakoak.

271. legeaPreterizioa

Preterizioak ondore gisa dakar ja-raunsle-izendapenaren deuseztasuna;baina preterizio horrek ez die kalterikeginen gainerako xedapenei. Senipar-tedun preterituak edo horren jarauns-leek bakarrik egikari dezakete aurkara-tze-akzioa.

III. KAPITULUA

Aurreko ezkontzako seme-alaben eskubideak

272. legeaXedapenak mugatzea

Aurreko ezkontzako seme-alabekezin dute euren gurasoengandik jasogeroko ezkontzako seme-alaba edo ez-kontidearen artetik onura gehien lortudituenak baino gutxiago. Ezkontza ho-rretako seme-alabak aurrez hiltzen ba-dira, beti ordezkapen-eskubidea ger-tatuko da haien ondorengoen mesede-rako.

Gutxiago eskuratuz gero, akatsa zu-zenduko da kaltedun guztiak berdine-tsiz, onuradunen kontura eta gainerako-en partaidetzak aldatu gabe. Ez-ofizio-sotasunaren ondoriozko akzioa egikarituahal izanen dute seme-alaba edo ondo-

LEYES CIVILES FORALES

368 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 369: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

dos o sus causahabientes y habrán deinterponerla dentro de los cuatro añossiguientes a contar del fallecimiento deldisponente. Cuando el causante, enacto inter vivos o mortis causa, hubieraatribuido al nuevo cónyuge o a los des-cendientes de ulterior matrimonio bie-nes determinados cuyo valor resulteexcesivo, podrán aquéllos compensara los descendientes de anterior matri-monio con bienes de la herencia o condinero.

Este derecho de los hijos de ante-rior matrimonio no se dará respecto alas disposiciones en favor de cuales-quiera otras personas.

Lo establecido en esta ley no seaplicará a los hijos de anterior matri-monio que en testamento o pacto suce-sorio hubieren sido desheredados porcualquiera de las causas de los artícu-los 852 y 853 del Código Civil.

Ley 273Bienes excluidos

A efectos de la ley anterior, no secomputarán:

1. Los bienes que, conforme a loque establece el capítulo siguiente, elpadre o madre bínubo debe reservar alos hijos de anterior matrimonio, y quehan de quedar íntegramente para éstos.

2. Los bienes que el padre o madrebínubo hubiera adquirido a título lucra-tivo del nuevo cónyuge o de los ascen-dientes o descendientes de éste, puesde tales bienes podrá aquél disponer li-bremente.

rengo kaltedunek edo horien kausadu-nek bakarrik, eta hori jarri beharko dutexedatzailea hil eta hurrengo lau urteetanzehar. Kausatzaileak, inter vivos nahizmortis causa egintzetan, ezkontide be-rriari edo geroko ezkontzan izandakoondorengoei eratxiki badizkie ondasunjakin batzuk, eta horien balioa gehiegiz-koa bada, konpentsazioa eman ahal iza-nen diete aurreko ezkontzako ondoren-goei, jarauntsiko ondasunekin edo dirua-rekin.

Aurreko ezkontzako seme-alaben es-kubide hori ez da gertatuko beste per-tsona batzuentzako xedapenei dagokie-nez.

Lege honetan ezarritakoa ez zaie apli-katuko aurreko ezkontzako seme-alabei,horiek testamentu bidez edo oinordetza--itunaren bidez jaraunsgabetu badira,Kode Zibilaren 852 eta 853. artikulueta-ko arrazoietatik edozein dela bide.

273. legeaBaztertutako ondasunak

Aurreko legearen ondoreetarako, ezdira zenbatuko:

1. Hurrengo kapituluan ezarritakoa-rekin bat etorriz, bigarrenez ezkondu-tako aitak edo amak aurreko ezkontzanizandako seme-alabentzat erreserbatubeharreko ondasunak, horien esku ge-ratu behar baitira oso-osorik.

2. Bigarrenez ezkondutako aitak edoamak ezkontide berriaren edo horrenaurreko zein ondorengoen eskutik do-hainik harturiko ondasunak, hark onda-sunok askatasunez xeda baititzake.

FORU-LEGE ZIBILAK

369© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 370: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

CAPÍTULO IV

De la reserva del bínubo

Ley 274Obligación de reservar

El padre o madre que reiterase nup-cias está obligado a reservar y dejar alos hijos del matrimonio anterior, o a losdescendientes de los mismos, la pro-piedad de todos los bienes que porcualquier título lucrativo, a excepciónde las arras, hubiera recibido de su an-terior cónyuge, de los hijos que de élhubiera tenido o de los descendientesde éstos.

Esta obligación subsistirá mientrasexistan descendientes reservatarios,aunque el padre o madre bínubo enviu-dare y muriese en tal estado.

Será nula la dispensa de la obliga-ción de reservar hecha por un cónyugeen favor del otro para el caso de queéste contrajera nuevas nupcias.

Será también nula toda disposicióndel padre o madre bínubo que contra-venga de cualquier otro modo lo esta-blecido en esta ley.

El padre o madre bínubo puede dis-poner de los bienes reservables con en-tera libertad entre los hijos o descen-dientes reservatarios. Si no dispusierade los bienes, los heredarán los reser-vatarios conforme a lo establecido parala sucesión legal.

IV. KAPITULUA

Bigarrenez ezkondutakoak egin beharreko erreserba

274. legeaErreserbatzeko betebeharra

Berriro ezkondutako aitak edo amakaurreko ezkontzan izandako seme-alabaedo horien ondorengoei erreserbatu etautzi behar die berak aurreko ezkontidea-ren, horrekin izandako seme-alabenedo horien ondorengoen eskutik etadohaineko edozein tituluren bidez es-kuratu dituen ondasun guztien jabetza,erresen gainekoa salbu.

Betebehar horrek indarrean dirau,ondorengo erreserba-hartzaileak dau-den artean, nahiz eta bigarrenez ezkon-dutako aita edo ama alargun geratu etaegoera horretan hil.

Deuseza izanen da erreserba egi-teko betebeharra kentzea, hori ezkon-tide batek bestearen mesederako egi-ten badu berriro ezkontzen den kasu-rako.

Era berean, deuseza izanen da biga-rrenez ezkonduriko aitak edo amakegindako xedapena, lege honetan eza-rritakoa urratzen badu.

Bigarrenez ezkondutako aitak edoamak erreserbapeko ondasunak as-katasunez xeda ditzake seme-alaba edo-ta ondorengo erreserba-hartzaileen ar-tean. Ondasunak xedatzen ez baditu,erreserba-hartzaileak ondasunon ja-raunsle izanen dira, legezko oinorde-tzari buruz ezarritakoarekin bat etorriz.

LEYES CIVILES FORALES

370 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 371: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 275Determinación

de los reservatarios

La determinación de los reservata-rios, cuando éstos deban heredar con-forme al orden de sucesión legal, podráhacerse por acta notarial de notoriedado información ad perpetuam memo-riam.

Ley 276Extinción de la reserva

Se extinguirá la obligación de reser-var cuando todos los reservatarios re-nunciaren a su derecho, fueren incapa-ces de suceder, hubiesen sido legalmen-te desheredados o no sobrevivieren alreservista, salvo el derecho de represen-tación para el caso de premoriencia.

Ley 277Enajenación

de bienes reservables

Respecto a los actos de enajenacióno gravamen de bienes reservables,muebles o inmuebles, se aplicarán lasdisposiciones del Código Civil y de lalegislación hipotecaria. Sin embargo,tendrán validez y definitiva eficacia losactos que el reservista realizare con elconsentimiento de todos los que, altiempo de la enajenación o gravamen,fuesen hijos reservatarios o descen-dientes de los premuertos.

275. legeaErreserba-hartzaileak nortzuk diren zehaztea

Erreserba-hartzaileek jaraunsle izanbehar badute legezko oinordetzarakohurrenkerarekin bat etorriz, horiek nor-tzuk diren zehaztu ahal izanen da, no-tarioak egindako nabaritasun-aktarenedo ad perpetuam memoriam informa-zioaren bitartez.

276. legeaErreserba azkentzea

Erreserba egiteko betebeharra az-kenduko da erreserba-hartzaile guz-tiek euren eskubideei uko egiten diete-nean, horiek oinordeko izateko gaitasu-nik ez dutenean, legez jaraunsgabetuakizan direnean edota erreserbagilea bai-no lehenago hil direnean, aurrez hiltzekasuetarako ordezkapen-eskubideasalbu.

277. legeaErreserbapeko

ondasunak besterentzea

Erreserbapeko ondasun higiezin edohigigarrien gainean, besterentze- edo kar-gatze-egintzak burutu badira, horiei KodeZibilaren eta hipoteka legeriaren xeda-penak aplikatuko zaizkie. Hala ere, ba-liozkotasuna eta behin betiko eraginga-rritasuna izanen dute erreserbagileakgauzaturiko egintzek, baldin eta, beste-rentzea edo kargatzea gauzatzeko unean,aurrez hildakoen seme-alaba erreserba--hartzaile edo ondorengo diren guztienadostasuna badu.

FORU-LEGE ZIBILAK

371© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 372: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

En caso de enajenación de bienesreservables, la reserva tendrá por obje-to los bienes subrogados.

Ley 278Normas supletorias

Se aplicarán a la reserva establecidaen este capítulo las disposiciones delCódigo Civil y de la Ley Hipotecariasobre inventario y garantías de los re-servatarios.

CAPÍTULO V

De la reversión de bienes

Ley 279Reversión de liberalidades

de los ascendientes

Salvo renuncia del donante o dis-posición en contrario, harán reversiónal ascendiente los bienes que éste hu-biere transmitido por título lucrativo aun hijo por naturaleza o adopción ple-na u otro descendiente que, sin dejarposteridad, hubiera premuerto al do-nante. Si los bienes hubieren sido ena-jenados, la reversión tendrá por objetoexclusivamente los bienes o derechossubrogados.

Ley 280Reversión en casos especiales

Si se tratare de bienes que el cau-sante hubiere adquirido por donación

Erreserbapeko ondasunak besteren-duz gero, erreserbaren objektu izanendira subrogatutako ondasunak.

278. legeaArau osagarriak

Kapitulu honetan ezarritako erreser-bari aplikatuko zaizkio Kode Zibileaneta Hipoteka Legean inbentarioari bu-ruz eta erreserba-hartzaileen bermeeiburuz ezarritako xedapenak.

V. KAPITULUA

Ondasunak lehengoratzea

279. legeaAurrekoei eskuzabaltasunak

lehengoratzea

Dohaintza-emailearen uko egiterikizan ezean, edo aurkako xedapenik izanezean, aurrekoak ondasun batzuk es-kualdatu badizkio dohainik naturarenaraberako edo adopzio osoaren bidez-ko seme-alabari edota dohaintza-emai-lea baino lehen eta ondorengorik gabehildako ondorengoari, ondasunok au-rrekoari lehengoratuko zaizkio. Onda-sunok besterendu badira, lehengoratze-aren objektu izanen dira subrogatutakoondasun edo eskubideak bakarrik.

280. legeaLehengoratzea kasu berezietan

Kausatzaileak ondasun batzuk es-kuratu baditu propter nuptias dohain-

LEYES CIVILES FORALES

372 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 373: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

«propter nuptias», dote o dotación, seestará a lo especialmente dispuesto enlas leyes 116, 123 y 135, párrafo se-gundo.

TÍTULO XI

DE LOS FIDUCIARIOS-COMISARIOS

Ley 281Concepto

Para el caso de fallecer el causantesin haber ordenado de otro modo susucesión, puede aquél delegar en un fi-duciario-comisario, por testamento, ca-pitulaciones u otra escritura pública,las facultades de designar heredero odonatario universal, señalar dotacionesy disponer legados, dentro de los lími-tes establecidos en la delegación yconforme a lo dispuesto en el presentetítulo. La delegación puede conferirseal cónyuge u otras personas individual,conjunta o subsidiariamente; cuando sehaya conferido genéricamente a los«parientes», se entenderá a los Parien-tes Mayores.

Interpretación

En la fiducia sucesoria, la interpreta-ción e integración de la voluntad delcausante deben ajustarse a la costumbredel lugar y a los usos de la familia. Sal-vo que otra cosa se hubiere establecido,se observarán las leyes siguientes.

tzaren bidez edo ezkonsari nahiz zuz-kiduraren bidez, orduan, 116 eta 123. le-geetan, eta 135. legeko bigarren lerro-kadan xedaturikoa beteko da.

XI. TITULUA

FIDUZIARIO-KOMISARIOAK

281. legeaKontzeptua

Kausatzailea hiltzen bada oinorde-tza bestelako moduan ordenatu gabe,kausatzaile horrek fiduziario-komisariobati eskuorde diezazkioke testamen-tuan, ezkontzako itunetan edo beste es-kritura publiko batean, jaraunsle edodohaintza-hartzaile unibertsala izenda-tzeko ahalmenak, bai eta zuzkidurakseinalatu eta legatuak xedatzekoak ere,eskuordetzan ezarritako mugen barruaneta titulu honetan xedatutakoarekin batetorriz. Eskuordetza ezkontideari edobeste pertsona batzuei eman dakieke,banaka, guztiei batera edo modu subsi-diarioan; «ahaideei» modu generikoaneman bazaie, ulertuko da Ahaide Nagu-siei utzi zaiela.

Interpretazioa

Oinordetza-fiduzian, kausatzailea-ren borondateari buruz egindako inter-pretazioa eta integrazioa tokiko ohitu-rei eta familiaren usadioei egokitu be-har zaizkie. Bestelakorik ezarri ezean,hurrengo legeak beteko dira.

FORU-LEGE ZIBILAK

373© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 374: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 282Delegación

La función de fiduciario-comisarioes personalísima, pero la simple ejecu-ción o formalización del acto podrá de-legarse en otra persona, siempre que enel correspondiente instrumento de poderconste esencialmente el contenido de lavoluntad.

Ley 283Actuación

Si fueren varios los fiduciarios de-cidirán por mayoría. Si los fiduciariosfueren los Parientes Mayores se estaráa lo dispuesto en la ley 145.

Ley 284Capacidad

El fiduciario deberá ser mayor deedad en el momento de ejercer su fun-ción, pero si es el cónyuge, bastará quetenga capacidad para testar.

El cónyuge viudo que contraiga nue-vas nupcias perderá su cualidad de fidu-ciario.

Asimismo, el nombramiento de fi-duciario conferido por un cónyuge enfavor del otro quedará sin efecto porsentencia firme de nulidad, separacióno divorcio.

Ley 285Facultades

Si el causante hubiera nombrado fi-duciarios a otras personas, solas o en

282. legeaEskuordetzea

Fiduziario-komisarioaren eginkizu-na bere-berezkoa da; baina egintzarenbetearazpen edo formalizazio hutsabeste inori eskuorde dakioke, baldin etaahalordearen agerkai egokian jasotzenbada borondatearen eduki nagusia.

283. legeaJarduteko modua

Fiduziarioak bat baino gehiago badi-ra, horiek gehiengoz hartuko dituzte era-bakiak. Ahaide Nagusiak badira fiduzia-rio, 145. legean xedaturikoa beteko da.

284. legeaGaitasuna

Fiduziarioak adin nagusiko izan be-har du bere eginkizuna betetzeko une-an, baina ezkontidea bada fiduziario,nahiko izanen da horrek testamentuegiteko gaitasuna izatea.

Berriro ezkondutako alargunak fi-duziario-izaera galduko du.

Halaber, ezkontide batek bestea izen-datu badu fiduziario, izendapen horieraginik gabe geldituko da, deusezta-sun, banantze edo dibortzioaren gaine-ko epai irmoaren bidez.

285. legeaAhalmenak

Kausatzaileak fiduziario izendatubaditu beste pertsona batzuk, banaka

LEYES CIVILES FORALES

374 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 375: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

concurrencia con el cónyuge o ascen-dientes, las designaciones de herederoo donatario universal deberán hacerseconforme a lo dispuesto para los Pa-rientes Mayores en la ley 144.

Cualesquiera que sean los fiducia-rios, antes de efectuar las designacio-nes pueden hacer también, en uno ovarios actos, señalamientos y entregasde dotaciones y demás derechos concargo a la Casa. Estos señalamientosno obstarán para que la designación deheredero o donatario pueda recaerposteriormente en alguno de los bene-ficiarios, si al hacer los señalamientosno se hubiere establecido otra cosa.

Ley 286Forma

Los fiduciarios deben hacer las de-signaciones en testamento o en escritu-ra pública; en este último caso seránirrevocables salvo lo dispuesto en laley 114.

Ley 287Situación de dependencia

Siempre que los fiduciarios fueren elcónyuge o los ascendientes del causante,en tanto no hubieren cumplido entera-mente su cometido, tendrán facultadesde administración y disposición sobre losbienes de los que todavía no hayan dis-puesto. Cuando se trate de otros fiducia-rios, se aplicarán las reglas de la comuni-dad hereditaria entre los llamados, perosi alguno de éstos es menor o incapaz, serequerirá para los actos de disposición elconsentimiento de los adjudicatarios.

edo ezkontidearekin nahiz aurrekoekinbatera, jaraunsle edo dohaintza-hartzai-le unibertsalaren izendapenak egin be-harko dira, 144. legean Ahaide Nagu-siei buruz xedatutakoarekin bat etorriz.

Fiduziarioak edozein izanda ere,izendapenak egin baino lehen, fiduziariohoriek, egintza batean edo batzuetanzuzkidurak edo bestelako eskubideakseinala eta eman ditzakete etxearen kon-tura. Seinalamendu horiek ez dakarteinolako eragozpenik geroago onuradu-netatik bat jaraunsle edo dohaintza-har-tzaile izendatzeko, seinalamenduak egi-tean bestelakoa ezarri ez bada.

286. legeaForma

Fiduziarioek izendapenak egin behardituzte testamentuan edo eskritura pu-blikoan; azken kasu horretan, izendape-nok ezeztaezinak izanen dira, 114. le-gean xedaturikoa salbu.

287. legeaMendekotasun-egoera

Fiduziarioak badira kausatzailearenezkontidea edo aurrekoak, euren eginki-zuna oso-osorik betetzen ez duten bitar-tean administratzeko eta xedatzeko ahal-menak izanen dituzte oraindik xedatu ezdituzten ondasunen gainean. Fiduzia-rioak bestelakoak badira, jarauntsi-erki-degoari buruzko erregelak aplikatukodira deituen artean, baina horietako batadingabea edo ezgaia bada, adjudika-zio-hartzaileen adostasuna beharrezkoaizanen da xedatze-egintzak gauzatzeko.

FORU-LEGE ZIBILAK

375© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 376: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 288Imposibilidad de ejecución

Si por fallecimiento, renuncia, impo-sibilidad o cualquier otra causa la desig-nación de heredero o donatario universalpor los fiduciarios no llegara a realizarsey tampoco fuere posible la designaciónpor los Parientes Mayores, podrá pedirque se le declare heredero el mayor delos hijos o, en defecto de éstos, el mayorde los demás descendientes que vivieranen la Casa y que no hubiesen sido ex-cluidos ni hubieran renunciado. Si nin-guno lo pide, se abrirá la sucesión legal.

TÍTULO XII

DE LOS HEREDEROS DE CONFIANZA

Ley 289Concepto

El testador puede instituir herederosde confianza o fiduciarios a personasindividuales o jurídicas a quienes fa-culte para hacerse cargo de toda o par-te de la herencia y disponer de éstaconforme al destino expresado en lasinstrucciones escritas o verbales queconfidencialmente les haya dado.

Ley 290Revelación de la confianza

Salvo disposición en contrario, elheredero fiduciario no está obligado en

288. legeaBetearazteko ezintasuna

Heriotza, uko egite, ezintasun edobeste arrazoi baten ondorioz, fiduzia-rioek ezin badute jaraunsle edo dohain-tza-hartzaile unibertsala izendatu, etaezinezkoa bada Ahaide Nagusiek izen-dapen hori egitea, seme edo alaba nagu-siak eska dezake bera jaraunsle izenda-tzeko edo, halakorik ez badago, etxeanbizi diren ondorengoetatik nagusiak, ho-riek ez badira baztertu edo ez baduteukorik egin. Inork ere ez badu halakorikeskatzen, legezko oinordetza irekiko da.

XII. TITULUA

KONFIANTZAZKO JARAUNSLEAK

289. legeaKontzeptua

Testamentugileak konfiantzazko ja-raunsle edo fiduziario izenda ditzakenorbanakoak edo pertsona juridikoak,baldin eta horiei ahalmenak ematen ba-dizkie jarauntsi osoaren edo zati batenardura euren gain hartzeko eta jaraun-tsia xedatzeko; betiere, testamentugileakidatziz edo hitzez sekretupean eman diz-kien jarraibideetan adierazitako xedea-rekin bat etorriz.

290. legeaKonfiantza jendaurrean agertzea

Aurkako xedapenik izan ezean, ja-raunsle-fiduziarioak ez du inongo bete-

LEYES CIVILES FORALES

376 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 377: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

momento alguno a revelar la confianzarecibida ni a dar cuenta de su gestión.

Cuando, por razón de los plazos es-tablecidos en la legislación fiscal, el fi-duciario tuviere que declarar la con-fianza, será suficiente una indicacióngenérica de la misma.

El testador puede disponer que, encaso de contienda sobre la eficacia dela institución o sobre la gestión del he-redero fiduciario, sea éste consideradopura y simplemente como heredero.

Ley 291Naturaleza

En tanto el heredero de confianzano revele ésta, puede ejercitar todos losderechos propios de heredero. Una vezmanifestada la confianza, se le consi-derará, respecto a los bienes compren-didos en la institución, como ejecutorde la voluntad del testador, con todaslas facultades de albacea, contador-partidor y representante de la herencia,las cuales podrá ejercitar sin limitaciónde tiempo, a no ser que el testador lehubiere señalado plazo.

Ley 292Actuación

Si otra cosa no se hubiere estableci-do, los herederos de confianza actua-rán por mayoría, conjuntamente si sondos y por sí cuando quede uno sólo.

beharrik berak jasotako konfiantza jen-daurrean agertzeko, ezta bere kudeake-taren kontuak emateko ere.

Zerga-legerian ezarritako epeen on-dorioz, fiduziarioak konfiantza jendau-rrean agertu behar badu, nahiko izanenda horri buruz adierazpen generikoaegitea.

Izendapenaren eragingarritasunariburuz edo jaraunsle-fiduziarioak egin-dako kudeaketari buruz liskarra izanezgero, testamentugileak xeda dezakehori jaraunsletzat besterik ez hartzea.

291. legeaIzaera

Konfiantzazko jaraunsleak, konfian-tza jendaurrean agertzen ez duen artean,jaraunsleari dagozkion eskubide guz-tiak egikari ditzake. Behin konfiantzaadierazi eta gero, jaraunslea testamen-tugilearen borondatearen betearazletzathartuko da izendapenera bildutako on-dasunei begira; jaraunsle horrek izanenditu albazeari, kontulari-banatzailearieta jarauntsiaren ordezkoari dagozkienahalmenak, eta horiek egikaritu ahalizanen ditu iraupen mugaturik gabe,salbu eta testamentugileak horretarakoepea zehaztu duenean.

292. legeaJarduteko modua

Besterik ezarri ez bada, konfian-tzazko jaraunsleek gehiengoz jardunendute; jaraunsleok bi badira, bi-biok ba-tera; eta bat bakarrik geratuz gero, berekabuz.

FORU-LEGE ZIBILAK

377© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 378: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Delegación

Si el testador lo hubiere autorizadoexpresamente, el heredero de confian-za podrá, por acto mortis causa, dele-gar su función total o parcialmente enotra u otras personas, bien revelando laconfianza, bien transmitiendo reserva-damente, de palabra o por escrito, lasinstrucciones recibidas del testador.

Ley 293Fiducia continuada

El testador puede establecer una fi-ducia continuada que no se extinga porla simple revelación de la confianza o ladesaparición de la persona del fiducia-rio. En esta fiducia se observará lo si-guiente:

1. El testador puede asegurar la con-tinuidad temporal o ilimitada de la fi-ducia, bien nombrando sustitutos paralos herederos de confianza, bien deter-minando la forma de hacer las sucesi-vas sustituciones, bien facultando a losprimeros o sucesivos herederos fidu-ciarios para hacer ulteriores nombra-mientos.

2. La titularidad de los bienes corres-ponde siempre a la herencia de confian-za del causante, y los sucesivos cambiosde fiduciarios no implicarán transmi-sión alguna de los mismos bienes.

3. A no ser que el testador lo hubie-ra ordenado de otra forma, la revela-ción de la confianza no privará a losprimeros ni sucesivos fiduciarios de lasfacultades de representación, judicial o

Eskuordetza

Testamentugileak esanbidez baime-na eman badu, konfiantzazko jarauns-leak, mortis causa egintzaren bitartez,bere eginkizuna osorik edo zati batezeskuorde diezaieke beste pertsona batiedo batzuei, dela konfiantza jendaurreanagertuz, dela testamentugilearengandikjasotako jarraibideak isilpean eskual-datuz, hitzez ala idatziz.

293. legeaFiduzia jarraitua

Testamentugileak fiduzia jarraituaezar dezake, eta hori ez da azkenduko,konfiantza jendaurrean agertze hutsa-gatik edo fiduziarioaren pertsona desa-gertzeagatik. Fiduzia horretan, ondo-koa beteko da:

1. Testamentugileak fiduziaren aldibaterako iraupena edo iraupen mugaga-bea ziurta dezake, bai konfiantzazko ja-raunsleentzat ordezkoak izendatuz, baiondoz ondoko ordezpenak egiteko mo-dua zehaztuz, bai lehenengo edo ondozondoko jaraunsle-fiduziarioei gerokoizendapenak egiteko ahalmena emanez.

2. Ondasunen gaineko titulartasunakausatzailearen konfiantzazko jaraun-tsiari dagokio beti, eta fiduziarioak on-doz ondo aldatzeak ez dakar ondasunhoriek eskualdatzerik.

3. Testamentugileak beste modu ba-tera ordenatu ezik, konfiantza jendau-rrean agertzeak ez die lehenengo edoondoz ondoko fiduziarioei kentzen tes-tamentugilea epaiketan nahiz epaike-

LEYES CIVILES FORALES

378 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 379: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

extrajudicial, posesión, administracióny libre disposición de los bienes, en or-den al cumplimiento de la voluntad deltestador.

4. Salvo disposición en contrario,cuando de la constitución de la fidu-cia se deriven expectativas de dere-cho a favor de personas determinadaso que reúnan las condiciones previs-tas, podrán aquéllas reclamar del fidu-ciario.

5. Para el caso de que llegue a ex-tinguirse la fiducia, el testador podráestablecer el destino de los bienes o fa-cultar a los fiduciarios para que lo de-terminen. Faltando la determinación,se abrirá la sucesión a favor de los máspróximos parientes del testador, queserían sus herederos legales en el mo-mento de extinguirse la fiducia.

Ley 294Retribución

El heredero fiduciario, aunque hayarecibido cualquier liberalidad del testa-dor, se entenderá facultado por el mis-mo, de no haber éste dispuesto otracosa, para asignarse con cargo a la he-rencia o a sus frutos la retribución queestime adecuada a su trabajo.

Ley 295Aplicación del pacto sucesorio

Todas las disposiciones de este títu-lo se aplicarán a la fiducia o herencia

tatik kanpo ordezkatzeko ahalmena,ezta ondasunen edukitza, administra-zioa edo horien gaineko xedapen as-kea ere, horiek testamentugilearen bo-rondatea betetzeko beharrezkoak di-ren neurrian.

4. Aurkako xedapenik izan ezean,fiduzia eratzean eskubide-igurikime-nak sortzen badira, pertsona jakinen-tzat edo baldintza zehatzak dituztenpertsonentzat, horiek erreklamazioaegin ahal izanen diote fiduziarioari.

5. Fiduzia azkentzen denerako, testa-mentugileak ondasunen xedea ezar de-zake; bestela, fiduziarioei ahalmenaeman diezaieke hori zehaztu dezaten.Zehaztapenik izan ezean, oinordetzairekiko da testamentugilearen ahaidehurbilenekoen mesederako, fiduzia az-kentzeko unean ahaideok haren legez-ko jaraunsleak diren neurrian.

294. legeaOrdainsaria

Jaraunsle-fiduziarioak testamentu-gilearen eskuzabaltasunen bat hartubadu ere, ulertuko da testamentugileakhura ahaldundu duela, bestelakoa xe-datu ezik, beraren lanaren arabera ego-kia den ordainsaria bere buruari eslei-tzeko, jarauntsiaren edo horren frui-tuen kontura.

295. legeaOinordetza-itunaren aplikazioa

Titulu honetako xedapen guztiakaplikatuko zaizkio oinordetza-itun bi-

FORU-LEGE ZIBILAK

379© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 380: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

de confianza instituida por pacto suce-sorio.

TÍTULO XIII

DE LOS ALBACEAS

Ley 296Facultades

Los albaceas nombrados para ejecu-tar la voluntad del causante tendrán to-das las facultades que éste les hubieraconcedido, las cuales, si no se hubieseestablecido otra cosa, podrán ejercitarpor sí solos, aunque impliquen disposi-ciones sobre bienes inmuebles.

a) Albaceas singulares

Los albaceas singulares designadosúnicamente para actos o fines concretosy determinados, tendrán sólo las facul-tades necesarias para el cumplimientode la misión encomendada.

b) Albaceas universales

Los albaceas universales nombra-dos en términos generales, con o sinindicación de algunos fines determina-dos, además de las facultades expresa-mente concedidas por el causante, ysalvo que éste hubiere dispuesto otracosa, tendrán también las siguientesfunciones:

1. Tomar posesión de la herencia yadministrar los bienes hereditarios, for-

dez izendaturiko fiduzia edo konfian-tzazko jarauntsiari.

XIII. TITULUA

ALBAZEAK

296. legeaAhalmenak

Albazeak izendatu badira kausatzai-learen borondatea betearazteko, kausa-tzaileak eurei emandako ahalmen guz-tiak izanen dituzte albazea horiek; beste-rik ezarri ez bada, euren kabuz egikarituahal izanen dituzte ahalmenok, nahiz etahorrekin ondasun higiezinak xedatu.

a) Albazea bereziak

Albazea bereziak izendatu badiraegintza edo xede zehatz eta jakinak gau-zatzeko, albazea horiek izanen dituzteeuren ardurapean jarritako eginkizunabetetzeko beharrezkoak diren ahalme-nak bakarrik.

b) Albazea unibertsalak

Albazea unibertsalak izendatu badi-ra orokorrean, xede zehatzei buruzkoaipamenarekin edo halako aipamenikgabe, orduan, kausatzaileak eurei esan-bidez emandako ahalmenak ez ezik,ondoko eginkizunak ere izanen dituztealbazea horiek, kausatzaileak bestela-koa xedatu duenean izan ezik:

1. Jarauntsiaren edukitza hartu, etajarauntsiko ondasunak administratu,

LEYES CIVILES FORALES

380 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 381: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

mar inventario, cobrar créditos y pagardeudas.

2. Representar a la herencia, así ju-dicial como extrajudicialmente, y nom-brar Procuradores para el ejercicio delas acciones pertinentes.

3. Hacer las declaraciones necesa-rias para liquidación de toda clase deimpuestos, pagar éstos e interponer losrecursos que procedan.

4. Interpretar el testamento y demásactos de última voluntad ordenados porel causante.

5. Solicitar la adveración y protoco-lización de testamentos ológrafos y me-morias testamentarias.

6. Sostener en juicio la validez deltestamento y demás actos que conten-gan la última voluntad del causante.

7. Disponer y pagar todo lo referen-te a entierro, funerales y demás sufra-gios piadosos, conforme a lo ordenadopor el causante o, en su defecto, segúnel uso del lugar.

8. Entregar legados de dinero o deotros bienes.

9. Enajenar bienes muebles de cual-quier clase para pagar gastos, deudas,cargas y legados de dinero, si no lo hu-biere suficiente en la herencia y siem-pre que los herederos no lo aportasenen la medida necesaria.

10. En general, ejecutar la últimavoluntad del causante, cumpliéndola yexigiendo su cumplimiento.

inbentarioa egin, kredituak kobratu etazorrak ordaintzea.

2. Jarauntsia ordezkatu, epaiketannahiz epaiketatik kanpo, eta prokura-doreak izendatzea, akzio egokiak egi-kari ditzaten.

3. Orotariko zergak likidatzeko be-harrezkoak diren adierazpenak egitea,horiek ordaintzea eta bidezko errekur-tsoak jartzea.

4. Testamentua eta kausatzaileakazken nahian ordenaturiko beste egin-tzak interpretatzea.

5. Testamentu olografoak eta testa-mentuko memoriak egiaztarazi eta pro-tokolatzeko eskatzea.

6. Testamentuaren baliozkotasunarieta kausatzailearen azken nahia jaso-tzen duten egintzetatik beste edozeinenbaliozkotasunari epaiketan eustea.

7. Lurperatzeari, hiletei eta erruki-ari-makariei buruzko guztia xedatu eta or-daintzea, kausatzaileak ordenaturikoare-kin bat etorriz edo, halakorik izan ezean,tokiko usadioaren arabera.

8. Diruaren edo bestelako ondasu-nen gaineko legatuak ematea.

9. Orotariko ondasun higigarriak bes-terentzea gastu, zor, zama nahiz diruzkolegatuak ordaintzeko, baldin eta jaraun-tsian ez badago behar adina dirurik, etajaraunsleek ez badute behar bestekoneurrian ekartzen.

10. Orokorrean, kausatzailearen az-ken nahia betearaztea, nahi hori betezeta bete dezaten galdatuz.

FORU-LEGE ZIBILAK

381© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 382: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 297Plazo

Los albaceas ejercerán sus funcionesdentro del tiempo concedido por el cau-sante, quien podrá prorrogarlo sin limi-tación. En cuanto a la prórroga concedi-da por el Juez o por los herederos, se es-tará a lo establecido en el artículo 905,párrafo segundo, y en el artículo 906 delCódigo Civil.

En el testamento de hermandad, elplazo señalado al albacea común a lostestadores se contará, en cuanto a cadasucesión, a partir de la fecha de falleci-miento del respectivo causante.

Ley 298Retribución

Para la retribución de los albaceas,cuando el causante no haya dispuestootra cosa, se estará a la costumbre dellugar o, en su defecto, a lo que fuereequitativo.

Ley 299Notificación de mandas benéficas

El albacea, dentro del plazo de dosmeses, a contar de la aceptación delcargo, deberá notificar las mandas píaso benéficas contenidas en la última vo-luntad a las personas o entidades inte-resadas o a las encargadas del cumpli-miento. La misma obligación tendrá elNotario que autorice las escrituras deaceptación o partición de herencia,dentro de los dos meses siguientes a laautorización.

297. legeaEpea

Albazeek euren eginkizunak betekodituzte kausatzaileak emandako epean;kausatzaileak epe hori luza dezake ino-lako mugarik gabe. Epaileak edo ja-raunsleek emandako luzapenari dago-kionez, Kode Zibilaren 905. artikulukobigarren lerrokadan eta 906. artikuluanezarritakoa beteko da.

Ermandadeko testamentuan, testa-mentugile guztien albazeari ezarritakoepearen zenbaketa, oinordetza bakoi-tzari begira, horren kausatzailea hiltzendenetik hasiko da.

298. legeaOrdainsaria

Albazeei ordainsaria emateko, kau-satzaileak besterik xedatu ez duenean,tokiko ohitura beteko da edo, halakorikizan ezean, ekitatezkoa dena.

299. legeaOngintza-agintzak jakinaraztea

Albazeak, bi hilabeteko epean, kar-gua onartzen duenetik zenbatuta, testa-mentugilearen azken nahian jasotakoerruki- eta ongintza-agintzak jakinarazibehar dizkie interesa duten pertsonanahiz erakundeei edo haiek betetzekoardura dutenei. Betebehar bera dagokiojarauntsia onartu edo banatzeko eskri-turak egiletsi dituen notarioari, egiles-penaren ondorengo bi hilabeteetan.

LEYES CIVILES FORALES

382 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 383: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

TÍTULO XIV

DE LA SUCESIÓN LEGAL

CAPÍTULO I

Disposiciones comunes

Ley 300Concepto

La sucesión legal tiene lugar siem-pre que no se haya dispuesto válida-mente de toda la herencia o parte de ellapor testamento, por pacto sucesorio opor cualquier otro modo de deferirse lasucesión conforme a esta Compilación.No tendrá lugar la apertura de la suce-sión legal en el supuesto de la ley 216.

Ley 301Personas excluidas

Quedan excluidas de la sucesión le-gal las personas que hubieren renun-ciado a su derecho, tanto en vida delcausante como después de la muertede éste.

Ley 302Reversión

Para los bienes sujetos a reversiónse aplicarán, en sus respectivos casos,las disposiciones de las leyes 116, 123,135, párrafo segundo, y 279.

Ley 303Reserva

Para los bienes sujetos a reserva seaplicarán, en sus respectivos casos, lasdisposiciones de las leyes 274 a 278.

XIV. TITULUA

LEGEZKO OINORDETZA

I. KAPITULUA

Guztietarako xedapenak

300. legeaKontzeptua

Legezko oinordetza gauzatzen da,noiz eta jarauntsi osoa edo zati bat ba-liozkotasunez xedatzen ez den, dela tes-tamentu bidez, dela oinordetza-itunenbidez, dela, konpilazio honekin bat eto-rrita, oinordetza gauzatzeko beste for-metatik edozein erabiliz. Legezko oinor-detza ez da irekiko 216. legeko kasuan.

301. legeaBaztertutako pertsonak

Legezko oinordetzatik baztertutageratzen dira, kausatzailea bizirik da-goela edo bera hildakoan, horren oi-nordetzaren gaineko eskubideari ukoegiten diotenak.

302. legeaLehengoratzea

Lehengoratzearen mendeko ondasu-nei aplikatuko zaizkie, kasuan-kasuan,116 eta 123. legeen, 135. legeko biga-rren lerrokadaren eta 279. legearen xe-dapenak.

303. legeaErreserba

Erreserbapeko ondasunei aplikatu-ko zaizkie, kasuan-kasuan, 274. legetik278.erakoen xedapenak.

FORU-LEGE ZIBILAK

383© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 384: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

II. KAPITULUA

Ondasun ez-tronkalen gaineko oinordetza

304. legeaOinordeko izateko hurrenkera

Ondasun ez-tronkalen gainean, le-gezko oinordetza hurrengo deien hu-rrenkeraren arabera gauzatuko da; deibakoitzak eragina izanen du aurrekodeirik izan ezean, eta ondokoak bazter-tuko ditu:

1. Ezkontzako seme-alabak, adopzioosoaren bidez adoptatuak eta ezkontzazkanpokoak, horien seme-alabatasuna le-gez zehaztu denean, hainbana, eta eurenondorengoek ordezkapen-eskubideaizanen dute.

2. Lotura bikoitzeko anaia-arrebak,hainbana, eta aurrez hildakoen ondo-rengoak, ordezkapenaren bidez.

3. Lotura bakarreko anaia-arrebak,hainbana, eta aurrez hildakoen ondo-rengoak, ordezkapenaren bidez.

4. Gradurik hurbileneko aurrekoak.Horiek lerro desberdinetakoak badira,jarauntsia bi lerroen artean erdibanatu-ko da, eta, lerro bakoitzaren barruan,hainbanatu.

5. 254 Legeari jarraikiz, fideltasunusufruktutik bazterturik ez dagoen ezkon-tidea edo bikote egonkorraren kidea*.

CAPÍTULO II

De la sucesión en bienes no troncales

Ley 304Orden de suceder

La sucesión legal en bienes no tron-cales se deferirá por el siguiente ordende llamamientos, cada uno de los cua-les será en defecto de todos los anterio-res y excluirá a todos los posteriores:

1. Los hijos matrimoniales, los adop-tados con adopción plena y los no matri-moniales cuya filiación llegue a deter-minarse legalmente; por partes iguales,y con derecho de representación en fa-vor de sus respectivos descendientes.

2. Los hermanos de doble vínculopor partes iguales, y los descendientesde los premuertos, por representación.

3. Los hermanos de vínculo sencillopor partes iguales, y los descendientesde los premuertos, por representación.

4. Los ascendientes de grado máspróximo. Si fuesen de distintas líneas,la herencia se dividirá por mitad entreambas, y dentro de cada línea, por par-tes iguales.

5. El cónyuge o pareja estable noexcluido del usufructo de fidelidadconforme a la Ley 254*.

LEYES CIVILES FORALES

384

* Este párrafo ha sido modificado por la LeyForal 6/2000, de 3 de julio, para la igualdadjurídica de las parejas estables, contra la quese ha interpuesto recurso de inconstituciona-lidad.

* Uztailaren 3ko 6/2000 Foru Legeak, BikoteEgonkorrentzako Berdintasun Juridikoariburuzkoak, paragrafo hori aldatu du; dena den,konstituzioaurkakotasun-errekurtsoa jarri dalege horren aurka.

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 385: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

6. Los colaterales no comprendidosen los números 2 y 3 hasta el sextogrado, sin distinción de vínculo dobleo sencillo, ni de líneas, excluyendo losde grado más próximo a los de más re-moto, sin representación y siempre porpartes iguales.

7. En defecto de los parientes com-prendidos en los números anteriores,sucederá la Comunidad Foral de Nava-rra, que aplicará la herencia a institucio-nes de beneficencia, instrucción, acciónsocial o profesionales, por mitad entreinstituciones de la Comunidad y muni-cipales de Navarra.

CAPÍTULO III

De la sucesión en bienes troncales

Ley 305Cuándo tiene lugar

La sucesión en bienes troncales ten-drá lugar cuando el causante que nohaya dispuesto de tales bienes fallezcasin descendientes que le hereden, con-forme al número uno de la ley 304.

Ley 306Bienes troncales

Son bienes troncales los inmueblesque el causante hubiere adquirido a tí-tulo lucrativo de sus parientes hasta elcuarto grado, o por permuta de otrosbienes troncales. Conservarán el carác-ter de troncales los inmuebles adquiri-dos por retracto gentilicio.

6. Bigarren eta hirugarren zenbakieta-ra biltzen ez diren alboko ahaideak, sei-garren graduraino, lotura bikoitzaren etabakarrekoaren nahiz lerro desberdinenarteko bereizketarik egin gabe, gradurikhurbilenekoek urrunekoak baztertuz, or-dezkapenik gabe eta hainbana beti.

7. Aurreko zenbakietan aipaturikoahaiderik izan ezean, Nafarroako ForuKomunitatea izanen da oinordeko; ho-rrek jarauntsia erabiliko du ongintza,irakaspen, gizarte-ekintza nahiz lanbi-deko erakundeen mesederako, Nafa-rroako Komunitateko eta udalerrietakoerakundeen artean erdi bana.

III. KAPITULUA

Ondasun tronkalen gaineko oinordetza

305. legeaNoiz gertatzen den

Ondasun tronkalen gaineko oinor-detza gertatzen da, 304. legeko lehe-nengo zenbakiarekin bat etorriz, kau-satzailea ondasun horiek xedatu gabehiltzen denean jaraunsle izan daitekeenondorengorik ez duela.

306. legeaOndasun tronkalak

Ondasun tronkalak dira kausatzai-leak dohainik eta laugarren graduraino-ko ahaideengandik eskuratutako onda-sun higiezinak edo beste ondasun tron-kal batzuen truk lortutakoak. Izaeratronkalari eutsiko diote atzera-eskuratzejentilizioaren bidez eskuratutako onda-sun higiezinek.

FORU-LEGE ZIBILAK

385© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 386: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 307Parientes troncales

Son llamados a suceder en los bie-nes troncales los parientes del causanteque pertenezcan a la familia de la queprocedan los bienes, conforme al ordensiguiente:

1. Los hermanos, sin preferencia dedoble vínculo y con derecho de repre-sentación.

2. El ascendiente de grado más próxi-mo.

3. Los otros parientes colateraleshasta el cuarto grado, excluyendo losde grado más próximo a los del másremoto, sin representación y siemprepor partes iguales; pero si concurrieroncon ascendientes no troncales del cau-sante, éstos tendrán, aunque contraje-ron nuevas nupcias, el usufructo vitali-cio de los bienes troncales.

En defecto de estos parientes, la su-cesión se deferirá conforme a la ley 304.

TÍTULO XV

DEL DERECHO DE REPRESENTACIÓN

Ley 308Concepto

Derecho de representación es el desubrogarse en lugar de un ascendienteque hubiera sido llamado a adquiriruna herencia u otra libertad mortis cau-

307. legeaAhaide tronkalak

Ondasun tronkalen oinordeko izate-ko, kausatzailearen ahaideei deitzenzaie, ondasunak zein familiatatik eto-rri, eta familia horretako ahaideei, on-doko hurrenkerarekin bat etorriz:

1. Anaia-arrebak, lotura bikoitze-koek lehenespenik izan gabe eta ordez-kapen-eskubidearekin.

2. Gradurik hurbileneko aurrekoak.

3. Gainerako alboko ahaideak, lau-garren graduraino, gradurik hurbilene-koek urrunekoak baztertuz, ordezka-pen-eskubiderik gabe eta beti hainbana;baina, kausatzailearen aurreko ez-tron-kalekin pilatuz gero, berriro ezkonduarren, bizi arteko gozamena izanen duteondasun tronkalen gainean.

Halako ahaiderik izan ezean, oinor-detza gauzatuko da, 304. legearekinbat etorriz.

XV. TITULUA

ORDEZKAPEN-ESKUBIDEA

308. legeaKontzeptua

Ordezkapen-eskubidea da aurrekobaten lekuan subrogatzekoa, horri ja-rauntsia edo mortis causa erako besteeskuzabaltasunen bat eskuratzeko deitu

LEYES CIVILES FORALES

386 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 387: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

sa y que no pudo hacerlo por premo-riencia o incapacidad.

Ley 309Cuándo procede

El derecho de representación sedará siempre que lo hubiere estableci-do el causante, quien podrá tambiénexcluirlo en cualquier caso.

A falta de disposición del causante,el derecho de representación se dará,tanto en la sucesión legal como en lavoluntaria, a favor de sus descendien-tes sin limitación, y a favor de los des-cendientes de sus hermanos hasta elcuarto grado, a contar del propio cau-sante.

Ley 310Estirpes

El derecho de representación sedará siempre por estirpes, aunque to-dos los que concurran sean del mismogrado. Dentro de cada estirpe, la distri-bución se hará por partes iguales entrelos del mismo grado.

Ley 311Exclusión

No tendrán derecho de representa-ción los descendientes de la personaque hubiere renunciado una herencia uotra liberalidad mortis causa. Sin em-bargo, la renuncia que los descendien-tes hicieren a la herencia de su causan-te no les privará del derecho a sucedera otro pariente por representación deaquél.

zaionean eta, aurrez hiltzeagatik edoezgai izateagatik, ezin izan dueneanhalakoa eskuratu.

309. legeaNoiz sortzen den

Ordezkapen-eskubidea gertatuko dakausatzaileak hala ezarri duenean; kau-satzaileak, halaber, edozein kasutanbazter dezake eskubide hori.

Kausatzailearen xedapenik izanezean, legezko nahiz borondatezko oi-nordetzan, honela gertatuko da ordez-kapen-eskubidea: haren ondorengoenmesederako mugarik gabe, eta harenanaia-arreben ondorengoen mesedera-ko, laugarren graduraino, kausatzailea-rengandik zenbatuta.

310. legeaLeinuak

Ordezkapen-eskubidea leinuko gerta-tuko da beti, nahiz eta eskubide horretanpilatzen diren guztiak gradu berekoakizan. Leinu bakoitzaren barruan, bana-keta hainbana eginen da gradu berekoenartean.

311. legeaBaztertzea

Ez dute ordezkapen-eskubiderikizanen jarauntsiari nahiz mortis causaerako beste eskuzabaltasun bati ukoegin dion pertsonaren ondorengoek.Hala ere, ondorengoek bere kausatzai-learen jarauntsiari uko egiten badiote,uko horrek ez die eskubiderik kendukobeste ahaide baten oinordeko izateko,haren ordezkari gisa.

FORU-LEGE ZIBILAK

387© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 388: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

La desheredación por un ascendien-te no excluirá el derecho de representa-ción de los descendientes del deshere-dado, a no ser que aquél disponga otracosa.

TÍTULO XVI

DEL DERECHO DE ACRECER

Ley 312Cuándo procede

Dejando a salvo las sustituciones yel derecho de representación o la volun-tad en contra del disponente, cuando al-guno de los herederos no hubiere llega-do a adquirir su cuota, acrecerá ésta afavor de los coherederos en proporcióna la que cada uno hubiese adquirido.Cuando el disponente hubiere estableci-do por grupos los llamamientos, el dere-cho de acrecer se dará a favor de los co-herederos del propio grupo, y sólo endefecto de éstos a favor de los demás.

El derecho de acrecer no puede serrenunciado separadamente de la heren-cia. El acrecimiento implica también lasubrogación en las cargas impuestassobre la cuota vacante, salvo aquellasque sólo hubieran podido ser cumpli-das por el heredero que no llegó a ad-quirirla.

Ley 313Entre colegatarios

Entre los colegatarios llamadosconjuntamente a los mismos bienes el

Aurreko batek egindako jaraunsga-betzeak ez du baztertuko jaraunsgabe-tuaren ondorengoen ordezkapen-esku-bidea, hark bestelakoa xedatu ezik.

XVI. TITULUA

GEHIAGOTZE-ESKUBIDEA

312. legeaNoiz sortzen den

Ordezpenei, ordezkapen-eskubidea-ri eta xedatzailearen aurkako boronda-teari kalterik egin gabe, jaraunsle batekez badu bere kuota eskuratzen, hori ja-raunskideei gehiagotuko zaie, eurek es-kuratuko lituzketen kuoten arabera. Xe-datzaileak taldeka ezarri baditu deiak,gehiagotze-eskubidea talde bereko ja-raunskideen mesederako gertatuko daeta, halakorik izan ezean bakarrik, gai-nerakoen mesederako.

Gehiagotze-eskubideari ezin zaioukorik egin jarauntsitik bananduta.Gehiagotzeak berarekin dakar, orobat,hutsik dagoen kuotaren gainean ezarri-tako zametan subrogazioa gertatzea,salbu eta kuota eskuratu ez duen ja-raunsleak bakarrik bete ahal ditueneanzama horiek.

313. legeaLegatukideen artean

Legatukideei ondasun berberetara ba-tera deitu zaienean, horien artean gehia-

LEYES CIVILES FORALES

388 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 389: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

derecho de acrecer se dará del mismomodo que entre los coherederos.

Ley 314En la sucesión legal

En la sucesión legal la cuota no ad-quirida por un coheredero acrecerásiempre a los otros coherederos, salvoel derecho de representación cuandodeba tener lugar.

En la sucesión a favor de ascen-dientes se dará el derecho de acrecerentre los de la misma línea, y sólo endefecto de éstos en favor de los de laotra línea.

TÍTULO XVII

DE LA ADQUISICIÓN, DE LA RENUNCIA DE LA

HERENCIA Y DE OTRAS LIBERALIDADES

Ley 315Aceptación y renuncia

La herencia se entiende adquiridapor el heredero desde el fallecimientodel causante.

El heredero podrá renunciar la he-rencia mientras no la haya aceptadoexpresa o tácitamente; entre tanto, nose podrá ejercitar contra él ninguna ac-ción sin previo requerimiento judicialo extrajudicial para que, dentro del pla-zo de treinta días, acepte o renuncie laherencia; el Juez, a instancia del here-dero, podrá prorrogar el plazo a su pru-

gotze-eskubidea gertatuko da, jaraunski-deen artean gertatzen den modu berean.

314. legeaLegezko oinordetzan

Legezko oinordetzan, jaraunskidebatek eskuratu ez duen kuota beste ja-raunskideei gehiagotuko zaie, salbu etaordezkapen-eskubidea gertatu behardenean.

Aurrekoentzako oinordetzan, gehia-gotze-eskubidea gertatuko da lerro be-rekoen artean, eta, halakorik izan ezean,eta orduan bakarrik, beste lerrokoen ar-tean.

XVII. TITULUA

JARAUNTSIA ETA BESTE ESKUZABALTASUN BATZUKESKURATZEA EDO HORIEI

UKO EGITEA

315. legeaOnarpena eta uko egitea

Ulertzen da jaraunsleak jarauntsiakausatzailearen heriotzatik eskuratzenduela.

Jaraunsleak jarauntsiari uko egindiezaioke, hori esanbidez edo isilbidezonartzen ez duen bitartean; ordu arte,ezin izanen da haren aurka inolako ak-ziorik egikaritu, aldez aurretik epaike-tazko nahiz epaiketatik kanpoko agin-deia egiten ez bazaio, hogeita hamareguneko epean jarauntsia onar dezanedo horri uko egin diezaion; epaileak,

FORU-LEGE ZIBILAK

389© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 390: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

dente arbitrio. Transcurrido el plazosin que el heredero renunciare, la he-rencia se entenderá adquirida definiti-vamente.

Los efectos de la renuncia se retro-traerán a la fecha del fallecimiento delcausante.

La aceptación y la renuncia son irre-vocables, habrán de referirse a la totali-dad de la herencia, y no podrán hacersea plazo ni condicionalmente.

Ley 316Efectos de la renuncia

El que renuncie a una herencia de-ferida por voluntad del causante que-dará excluido de la sucesión legal deéste.

El que renuncie a la sucesión legalrenuncia también a la voluntaria, a noser que ignorase el llamamiento.

Ley 317Derecho de transmisión

El derecho del heredero a aceptar orenunciar la herencia se transmite a suspropios herederos, pero éstos no ten-drán tal derecho si hubieren renuncia-do la herencia de su causante; si fuerenvarios, podrán ejercitar el derecho in-dependientemente unos de otros.

Ley 318Responsabilidad «intra vires»

El heredero responderá frente a losacreedores hereditarios y legatarios

jaraunsleak hala eskatuta, epe hori luza-tu ahal izanen du, bere sen onaren ara-bera. Epe hori igarotzen bada jarauns-leak ukorik egin gabe, ulertuko da ja-rauntsia behin betiko eskuratu dela.

Uko egitearen ondoreek atzera egi-nen dute, kausatzailearen heriotza arte.

Onarpena eta uko egitea ezeztaezi-nak dira, jarauntsi osoari buruzkoakizan behar dira, eta ezin izanen dira epe-rako egin, ezta baldintzapean ere.

316. legeaUko egitearen ondoreak

Norbaitek uko egiten badio kausa-tzailearen borondatez antolaturiko ja-rauntsiari, haren legezko oinordetzatikbaztertuta geratuko da.

Legezko oinordetzari uko egiten dio-nak borondatezkoari ere uko egitendio, salbu eta deiaren berririk ez duenean.

317. legeaEskualdatzeko eskubidea

Jaraunsleak bere jaraunsleei eskual-datzen die jarauntsia onartu edo horriuko egiteko duen eskubidea, baina ja-raunsleok ez dute halako eskubiderikizanen euren kausatzailearen jaraun-tsiari uko egin badiote; bat baino gehia-go badira, bakoitzak bere aldetik egi-karitu ahal izanen du eskubidea.

318. legea«Intra vires» erantzukizuna

Jaraunsleak erantzukizuna izanendu, jarauntsiko ondasunen balioarekin

LEYES CIVILES FORALES

390 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 391: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

con el valor de los bienes de la heren-cia exclusivamente; pero si se excedie-re en el pago a los acreedores, éstos noestarán obligados a restituir. Se consi-derarán también acreedores de la he-rencia los que lo sean por gastos de úl-tima enfermedad, entierro y funerales.

Ley 319Beneficio de separación

a) Quiénes pueden solicitarlo

Los acreedores hereditarios, dentrodel plazo de seis meses, a contar de lafecha del fallecimiento del causante,podrán solicitar del Juez la formaciónde inventario y la separación de losbienes de la herencia, con el fin de sa-tisfacer con los mismos sus propioscréditos, según su respectivo rango,excluyendo a los acreedores particula-res del heredero hasta la total satisfac-ción de aquellos créditos. Hasta talmomento no se confundirán las deudasy créditos existentes entre el heredero yel causante, ni se extinguirán las co-rrespondientes garantías.

Los legatarios tendrán ese mismoderecho para asegurar el cumplimientode los legados con el remanente de laherencia después de quedar satisfechosaquellos acreedores.

b) Efectos

La separación de bienes heredita-rios afectará a éstos para el pago pre-ferente a los acreedores y legatariosque la hubieran solicitado. El Juez, apetición de los interesados, señalará elplazo para la formación de inventario y

bakarrik, jarauntsiaren hartzekodun etalegatu-hartzaileei begira, baina hartze-kodunei ordaintzean balio hori gaindi-tzen badu, horiek ez dute izanen itzul-keta-betebeharrik. Jarauntsiaren hartze-koduntzat hartuko dira azken gaixoaldi,lurperatze eta hiletek eratorritako gas-tuen ondorioz hartzekodun direnak ere.

319. legeaBanantze-onura

a) Nork eska dezakeen

Jarauntsiaren hartzekodunek, sei hi-labeteko epean, kausatzailearen herio-tzatik zenbatuta, epaileari eska dieza-iokete jarauntsiko ondasunen inbentarioaeta banantzea egin ditzan, ondasunokineuren kredituak asetzeko, horien lehen-tasunaren arabera, eta jaraunslearenberaren hartzekodunak baztertzeko,kredituak oso-osorik ordaindu arte.Bien bitartean, ez dira bateratuko ja-raunsle eta kausatzailearen arteko zoreta kredituak, eta berme egokiak ere ezdira azkenduko.

Legatu-hartzaileek ere eskubide horiizanen dute, zertarako eta, halako har-tzekodunei ordaindu ondoren geratzenden jarauntsiarekin, legatuen betetzeaziurtatzeko.

b) Ondoreak

Jarauntsiko ondasunen banantzeakhorietan eragina izanen du, banantzeaeskatu duten hartzekodun eta legatu-hartzaileei lehenespenez ordaintzekoizanen dira eta. Epaileak, interesdunekhala eskatuta, inbentarioa egiteko epea

FORU-LEGE ZIBILAK

391© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 392: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

decretará las anotaciones y embargospreventivos, notificaciones y demásmedidas de aseguramiento.

Una vez satisfechos los acreedoresde la herencia y legatarios que hubie-ren solicitado la separación, serán pa-gados los acreedores y legatarios queno la hubieren solicitado, sin más pre-ferencia entre ellos que la que les co-rresponda por la naturaleza de sus cré-ditos o conforme a lo dispuesto en laLey Hipotecaria.

Ley 320Adquisición

a) Por pacto o donación mortis causa

La adquisición de la herencia defe-rida por pacto sucesorio se regirá, deconformidad con lo dispuesto en la ley178, por lo establecido en la ley 114para donaciones «propter nuptias», y lade las donaciones mortis causa, por lodispuesto en la ley 168.

Ley 321b) De legados

Los legados se adquirirán desde elmomento de la muerte del causante yse les aplicará lo dispuesto en las leyes315, 316 y 317 para la adquisición dela herencia.

Salvo que resulte otra la voluntaddel testador, el legatario que sea a lavez heredero podrá aceptar la herenciay renunciar el legado; y el legatario fa-vorecido con varios legados podrá re-nunciar unos y aceptar otros, pero si

zehaztuko du, eta aurreneurrizko ida-tzohar eta enbargoak, jakinarazpenaketa gainerako ziurtasun-neurriak dekre-tatuko ditu.

Banantzea eskatu duten hartzeko-dun eta legatu-hartzaileei ordaindu on-doren, ordainketa eginen zaie banan-tzerik eskatu ez duten hartzekodun etalegatu-hartzaileei; horien artean, lehe-nespen-hurrenkera ezarriko da, eurenkredituen izaerarekin bat etorriz edoHipoteka Legean xedatutakoarekin batetorriz.

320. legeaEskuraketa

a) Mortis causa itun edo dohaintzaren bidez

Jarauntsia oinordetza-itunaren bidezutzi bada, jarauntsi horren eskuraketaeraentzen du, 178. legean xedatutakoa-rekin bat etorriz, «propter nuptias» do-haintzei buruz 114. legean ezarritako-ak, eta mortis causa dohaintzen bidez-koa, 168. legean xedaturikoak.

321. legeab) Legatuak

Legatuak kausatzailearen heriotza-unean bertan eskuratuko dira, eta 315,316 eta 317. legeetan jarauntsia esku-ratzearen inguruan xedaturikoa aplika-tuko zaie.

Testamentugilearen borondateabestelakoa izan ezean, norbait aldi be-rean legatu-hartzaile eta jaraunslebada, horrek jarauntsia onartu, legatua-ri uko egin diezaioke; eta, legatu-har-tzaileak legatu bat baino gehiagoren

LEYES CIVILES FORALES

392 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 393: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

alguna de las disposiciones fuere one-rosa, la renuncia o aceptación deberáser conjunta.

TÍTULO XVIII

DE LA ACCIÓN DE PETICIÓN DE HERENCIA

Ley 322Legitimación

El heredero tiene la acción de peti-ción de herencia contra cualquier po-seedor de bienes hereditarios o deudorde la herencia o persona que hubiereobtenido algún lucro de ella, siempreque le niegue la cualidad de herederoal demandante.

Ley 323Venta de bienes hereditarios

por el poseedor

Cuando el demandado hubiere ena-jenado bienes de la herencia, deberárestituir lo obtenido por ellos a no serque los enajenare de mala fe, en cuyocaso responderá de todos los perjuiciosque ocasionó. En cuanto a los frutos ymejoras se aplicará la ley 362.

Ley 324Prescripción

La acción declarativa de la cualidadde heredero es imprescriptible. La ac-

onura badu, horietatik batzuei uko egindiezaieke eta beste batzuk onar ditza-ke; baina, xedapen horietatik bat kar-gaduna bada, uko egitea edo onartzeabaterakoa izan beharko da.

XVIII. TITULUA

JARAUNTSIA ESKATZEKO AKZIOA

322. legeaLegitimazioa

Jaraunsleak jarauntsia eskatzekoakzioa du jarauntsiko ondasunen edo-zein edukitzaileren aurka, jarauntsikozordunen aurka edo jarauntsitik iraba-zien bat lortu duen pertsonaren aurka,baldin eta horrek demandatzaileari ja-raunsle-izaera ukatzen badio.

323. legeaEdukitzaileak jarauntsiko

ondasunak saltzea

Demandatuak jarauntsiko ondasu-nak besterendu baditu, horien truk lor-turikoa itzuli beharko du, salbu eta on-dasunok gaitzustez besterendu ditue-nean; kasu horretan, berak eragindakokalte guztien gaineko erantzukizunaizanen du. Fruitu eta hobekuntzei da-gokienez, 362. legea aplikatuko da.

324. legeaPreskripzioa

Jaraunsle-izaera deklaratzeko ak-zioa preskribaezina da. Jarauntsia es-

FORU-LEGE ZIBILAK

393© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 394: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ción de petición de herencia prescribea los treinta años.

TÍTULO XIX

DE LA CESIÓN DE HERENCIA

Ley 325Efectos

La cesión de la herencia no confiereal cesionario la cualidad de heredero.El cedente y el cesionario responderánsolidariamente de las cargas heredita-rias, sin perjuicio del derecho de reem-bolso en favor del primero.

Ley 326Acciones

El cesionario podrá ejercitar por símismo todas las acciones de la heren-cia cedida, incluso la de petición deherencia; pero en la partición deberáconcurrir también el cedente por sí opor representación.

Ley 327Forma

Será nula la cesión de la herenciaque no se haga por escritura pública.

Ley 328Contenido

Salvo pacto en contrario:

1. La herencia se entiende cedida enel estado en que se hallaba en el mo-mento de la cesión.

katzeko akzioa hogeita hamar urte iga-rotakoan preskribatzen da.

XIX. TITULUA

JARAUNTSIA LAGATZEA

325. legeaOndoreak

Jarauntsia lagatzeak ez dio lagapen--hartzaileari jaraunsle-izaerarik ematen.Lagatzaileak eta lagapen-hartzaileakerantzukizun solidarioa dute jarauntsikozamen gainean, lagatzaileak duen itzul-keta-eskubideari kalterik egin gabe.

326. legeaAkzioak

Lagapen-hartzaileak bere kabuzegikari ditzake lagatako jarauntsiarengaineko akzioak, jarauntsia eskatzekoakzioa barne; baina, banaketan laga-tzaileak ere esku hartu behar du, berekabuz edo ordezkari bidez.

327. legeaForma

Jarauntsiaren lagapena deuseza iza-nen da, ez bada eskritura publikoarenbidez egiten.

328. legeaEdukia

Aurkako itunik izan ezean:

1. Ulertzen da jarauntsia laga delahorrek lagapen-unean zuen egoera be-rean.

LEYES CIVILES FORALES

394 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 395: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

2. Se comprenderán en la cesión eldinero o los bienes que sustituyeronpor subrogación a los que el cedentehubiere enajenado y los frutos percibi-dos; asimismo, los incrementos por de-recho de acrecer.

3. El cedente responderá de todadisminución de la herencia que se debaa su propio dolo.

4. El cedente podrá exigir del cesio-nario el reembolso de las impensas ygastos necesarios en razón de los bie-nes de la herencia.

5. El cedente a título oneroso res-ponderá frente al cesionario solamentede su titularidad, y no estará obligado aresponder por evicción de los bieneshereditarios; sin embargo, deberá reali-zar todos los actos necesarios para ha-cer plenamente eficaz la transmisiónde cada uno de los bienes comprendi-dos en la herencia.

6. El cedente a título lucrativo, cuan-do se trate de donación con carga o re-muneratoria, sólo responderá de su titu-laridad hasta el valor de la carga im-puesta o del servicio remunerado.

Ley 329Retracto

En la herencia indivisa, si un here-dero cediere su derecho por precio, apersona distinta de los otros coherede-ros, tendrán éstos el mismo derecho deretracto que concede la ley 372.

2. Lagapenaren barruan sartuko diralagapen-hartzaileak besterendutako on-dasunen ordez subrogatu diren diruedo ondasunak, eta jasotako fruituak;era berean, gehiagotze-eskubidearenondoriozko gehikuntzak ere bai.

3. Lagapen-hartzaileak erantzukizu-na izanen du jarauntsiaren urripen guz-tien gainean, baldin eta haren doloazgertatzen badira.

4. Lagatzaileak lagapen-hartzailearigalda diezaioke jarauntsiko ondasunenondoriozko inpentsak eta nahitaez eginbeharreko gastuak itzul ditzan.

5. Kostu bidezko lagatzaileak eran-tzukizuna izanen du, lagapen-hartzaile-ari begira, bere titulartasunaren gaineanbakarrik, eta ez du betebeharrik izanenjarauntsiko ondasunen ebikzioarenga-tik erantzuteko; hala ere, beharrezko-ak diren egintza guztiak gauzatu behar-ko ditu, jarauntsira bildutako ondasu-nen eskualdaketa erabat eragingarriaizan dadin.

6. Dohaineko lagatzaileak, dohain-tza zamapekoa denean edo ordain gisaematen denean, bere tituluaren gainekoerantzukizuna baino ez du izanen, eza-rritako zamaren edo ordaindutako zer-bitzuaren balioa bete arte.

329. legeaAtzera-eskuratzea

Jarauntsi indibisoan, jaraunsle batekbere eskubidea prezioaren truk lagatzenbadio gainerako jaraunskideez bestekopertsona bati, jaraunskideek izanendute 372. legeak atzera-eskuratzekoemandako eskubide bera.

FORU-LEGE ZIBILAK

395© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 396: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 330Legatario de parte alícuota

Cuando ceda su cuota un legatariode parte alícuota que, con arreglo a laley 219, no tenga la condición de here-dero:

1. Será aplicable a esta cesión lodispuesto en la ley 328.

2. Deberá concurrir a la partición enlos mismos términos que para el here-dero cedente señala la ley 326.

3. El colegatario llamado conjunta-mente con el cedente tendrá derecho deretracto, y, en su defecto, podrán ejerci-tar este derecho los herederos conformea lo dispuesto en la ley 329.

TÍTULO XX

DE LA PARTICIÓN DE HERENCIA

CAPÍTULO I

Disposiciones generales

Ley 331Acción de división

Cualquiera de los herederos podráexigir en todo tiempo la división de laherencia, excepto en los casos siguientes:

1. Cuando el causante hubiere orde-nado la indivisión, bien por todo eltiempo que dure el usufructo de fideli-

330. legeaZati alikuotaren legatu-hartzailea

Zati alikuotaren legatu-hartzaileakbere kuota laga badu eta, 219. legearenarabera, ez badu jaraunsle-izaerarik,orduan:

1. Lagapen horri 328. legean ezarri-takoa aplikatuko zaio.

2. Legatu-hartzaileak zatiketan eskuhartu beharko du, 326. legeak jarauns-le-lagatzailearentzat adierazitako moduberean.

3. Lagatzailearekin batera legatuki-deari ere dei egin bazaio, legatukidehorrek atzera-eskuratzeko eskubideaizanen du, eta, legatukiderik izan ezean,jaraunsleek egikaritu ahal izanen duteeskubide hori, 329. legean xedaturikoa-rekin bat etorriz.

XX. TITULUA

JARAUNTSIAREN BANAKETA

I. KAPITULUA

Xedapen orokorrak

331. legeaZatiketa-akzioa

Jaraunsleetatik edozeinek edonoizgaldatu ahal izanen du jarauntsiarenzatiketa, ondoko kasuetan izan ezik:

1. Kausatzaileak indibiso-egoera or-denatu duenean, dela alargunari eman-dako fideltasun-gozamenak indarrean

LEYES CIVILES FORALES

396 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 397: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

dad a favor del cónyuge viudo, bienpor el tiempo que falte para que el he-redero de menos edad tome estado o,aun sin contraerlo, llegue a los veinti-cinco años, bien, en cualquier otrocaso, por un plazo máximo de diezaños, a contar del fallecimiento.

2. Cuando los herederos lo acuer-den por el tiempo y en cualquiera delos supuestos previstos en el número 1.Mediante nuevo acuerdo, estos plazospodrán prorrogarse por término que,cada vez, no sea superior a diez años.

Ley 332Colación

La obligación de colacionar no sepresume.

Sólo tendrá lugar la colación cuan-do expresamente se hubiera establecido,o cuando, tratándose de coherederosdescendientes, se deduzca claramentede la voluntad del causante. En todocaso, esta voluntad deberá constar en elmismo acto de la liberalidad o en otroacto distinto cuyos efectos hayan sidoaceptados por el que recibió aquella li-beralidad.

Aunque la liberalidad se hubierahecho con obligación de colacionar, elcausante podrá dispensar de dicha obli-gación en acto posterior inter vivos omortis causa.

Ley 333Liberalidades no colacionables

Cuando el causante hubiera dispues-to la colación de las liberalidades he-

dirauen eperako, dela adingabeko ja-raunsleak egoera eskuratu arte edo, ha-lakorik hartu ez arren, hogeita bost urtebete arte, dela, beste edozein kasutanere, gehienez hamar urteko eperakoheriotzatik zenbatuta.

2. Jaraunsleek hala erabakitzen du-tenean, 1. zenbakian arauturiko epera-ko eta hor adierazitako kasuetan. Besteerabaki baten bidez, epe horiek luzadaitezke, baina luzapen bakoitza ezinda hamar urtetik gorakoa izan.

332. legeaKolazioa

Kolazionatzeko betebeharrari buruzez dago presuntziorik.

Kolazioa gertatuko da, esanbidezhala ezarri denean bakarrik, edo, ondo-rengo jaraunskideei dagokienez, kau-satzailearen borondateak argi eta garbihala ondorioztatzen duenean. Edozeinkasutan ere, borondate hori agerrarazibehar da, eskuzabaltasun-egintzan ber-tan edo beste egintza batean, eskuza-baltasun horren jasotzaileak egintzarenondoreak onartu baditu.

Eskuzabaltasuna kolazionatze-bete-beharpean egin bada ere, kausatzaile-ak betebehar hori kendu ahal izanen dugeroko egintza batean, inter vivos nahizmortis causa.

333. legeaEskuzabaltasun kolazionaezinak

Kausatzaileak eskuzabaltasunak egineta horien kolazioa xedatu badu, uler-

FORU-LEGE ZIBILAK

397© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 398: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

chas por él, no se entenderán com-prendidos, salvo que expresamente asílo declare, los gastos de alimentos,vestidos y asistencia de enfermedades,los regalos módicos según costumbrey los gastos de educación, aprendizajeo carrera.

Ley 334Colación y representación

En los casos de representación su-cesoria, cuando proceda la colación,ésta comprenderá lo recibido por el re-presentado, y lo que el representante asu vez hubiera recibido después de lamuerte de aquél.

Ley 335Modos de colacionar

La colación se realizará, a eleccióndel obligado, bien mediante aporta-ción efectiva de los bienes objeto de laliberalidad, bien computando el valorque en el momento de la muerte delcausante tengan aquellos bienes o hu-bieran tenido los anteriormente enaje-nados.

Cuando se colacionen los mismosbienes, se deberán también los frutosproducidos desde la muerte del causan-te. Si se computa el valor, se deberánlos intereses legales del mismo a partirde aquel momento.

En cuanto a mejoras, se aplicará loestablecido en la ley 362 para el posee-dor de buena fe.

El obligado a colacionar no respon-derá de las pérdidas y menoscabos de

tuko da horretara ez direla biltzen,esanbidez hala adierazi ezik, elikagai,jantzi eta osasun-laguntzaren ondorioz-ko gastuak, ohituraren arabera egin-dako opari xumeak, eta hezkuntza,ikasketa edo karreraren ondoriozkogastuak.

334. legeaKolazioa eta ordezkaritza

Oinordetzako ordezkapen-kasuetan,kolazioa bidezkoa bada, horretara bil-duko da ordezkatuak eskuraturikoa, baieta horren heriotzaren ondoren ordez-kariak jasotakoa ere.

335. legeaKolazionatzeko moduak

Kolazioa eginen da, betebeharpeko-ak hala aukeratuta, bai eskuzabaltasuna-ren objektu diren ondasunak eraginga-rritasun osoz ekarriz, bai kausatzailea-ren heriotza-unean halako ondasunekduten balioa edo aldez aurretik beste-renduek izanen luketen balioa zenbatuz.

Ondasunak eurak kolazionatzen di-renean, kausatzailearen heriotza-unetiksorturiko fruituak ere zorko dira. On-dasunen balioa zenbatzen bada, horrenlegezko korrituak zorko dira, lehen ai-patutako unetik aurrera.

Hobekuntzei dagokienez, 362. le-gean edukitzaile onustedunari buruzezarritakoa aplikatuko da.

Kolazionatzeko betebeharra duenakez du erantzukizunik izanen ondasunen

LEYES CIVILES FORALES

398 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 399: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

los bienes sino cuando haya obradocon dolo.

Ley 336Rescisión de la partición

La partición podrá ser rescindidapor lesión en más de la mitad del justoprecio del valor de las cosas al tiempoen el fueron adjudicadas. Será aplica-ble a la acción para pedir la rescisiónlo dispuesto en la ley 34.

Ley 337Legatario de parte alícuota

A los efectos de la partición, el le-gatario de parte alícuota se considerarácomo heredero.

CAPÍTULO II

Partición por el causante

Ley 338Formas

El causante podrá hacer la particiónde sus bienes en el mismo acto de dis-posición mortis causa o en acto separa-do que revista una de las formas queesta Compilación admite para disponerpor causa de muerte.

Si la partición se hiciere en el mis-mo acto de disposición y resultare al-guna contradicción entre las cláusulasdispositivas y las particionales, preva-lecerán éstas sobre aquéllas en la me-dida de la contradicción.

galera edo narriaduren gain, doloazjardun duenean izan ezik.

336. legeaBanaketa hutsaltzea

Banaketa kaltearen ondorioz hutsalduahal izanen da, kalte hori izan bada gau-zek adjudikazio-unean duten balioarenprezio zuzenaren erdia baino handiagoa.Hutsalketa eskatzeko akzioari 34. le-gean xedaturikoa aplikatuko zaio.

337. legeaZati alikuotaren legatu-hartzailea

Banaketaren ondoreetarako, zati ali-kuotaren gaineko legatu-hartzailea ja-raunsletzat hartuko da.

II. KAPITULUA

Kausatzaileak egindako banaketa

338. legeaFormak

Kausatzaileak bere ondasunen ba-naketa egin ahal izanen du mortis cau-sa erako xedatze-egintzan bertan edobestelako egintza bananduan, egintzahorren forma bada heriotzaren ondo-riozko xedapenei buruz konpilazio ho-netan onartutako formetatik bat.

Banaketa egiten bada xedatze-egin-tzan bertan, eta kontraesana badago xe-dapen-klausulen eta banaketa-klausu-len artean, azken horiek lehentasunadute haien aurretik kontraesaneko kon-tuetan.

FORU-LEGE ZIBILAK

399© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 400: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Si se hiciere en acto separado, lascláusulas particionales no podrán mo-dificar las contenidas en el acto dispo-sitivo, a menos que éste fuera revoca-ble y pudiera ser revocado mediante laforma adoptada para el acto de par-tición.

Ley 339Derechos de hijos

de anterior matrimonio

En todo caso, quedarán a salvo losderechos que a los descendientes deanterior matrimonio se reconocen enlas leyes 106 y 272.

CAPÍTULO III

Partición por contador-partidor

Ley 340Facultades

El causante, en cualquier acto mor-tis causa, podrá nombrar uno o varioscontadores-partidores, quienes, salvolo que aquél hubiese establecido, ten-drán facultades para realizar por sí so-los la partición de la herencia, liquidar,en su caso, con el cónyuge viudo la so-ciedad conyugal, y todas las demás ne-cesarias para la partición de los bienesdel causante o para intervenir en la di-visión de bienes a los que aquél tuvierederecho.

El testador podrá facultar al conta-dor-partidor para que, sin necesidad deintervención ni aprobación judicial de la

Banaketa egintza bananduan egitenbada, banaketa-klausulek ezin izanendute xedatze-egintzan jasotako klausu-letatik bat ere aldarazi, salbu eta egintzahori ezeztakorra denean eta hori ezeztadaitekeenean banaketa-egintza gauza-tzeko erabili den formaren bitartez.

339. legeaAurreko ezkontzako

seme-alaben eskubideak

Edonola ere, ez zaie kalterik eginen106 eta 272. legeek aurreko ezkontza-ko ondorengoentzat ezarritako eskubi-deei.

III. KAPITULUA

Kontulari-banatzaileak egindako banaketa

340. legeaAhalmenak

Kausatzaileak, mortis causa erakoegintzetatik edozeinen bidez, kontula-ri-banatzaile bat edo batzuk izendatuahal izanen ditu, eta horiek, kausatzai-leak ezarritakoa salbu, ahalmenak iza-nen dituzte jarauntsiaren banaketa eurenkabuz egiteko; alargunarekin batera,hala denean, ezkontzako sozietatea li-kidatzeko; eta, oro har, beharrezko di-ren gainerako ahalmenak izanen dituz-te kausatzailearen ondasunak banatzekoedo horri eskubidez dagozkion ondasu-nen zatiketan parte hartzeko.

Testamentugileak kontulari-bana-tzaileari ahalmenak eman diezazkioke,epaileak banaketari onespena eman

LEYES CIVILES FORALES

400 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 401: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

edo horretan esku hartzeko beharrikgabe, jarauntsiko ondasun guztiak edobatzuk jaraunsle bati nahiz batzuei ad-judikatzeko, eta gainerakoei dagokienkuota diruz ordaindu edo osatzeko.

341. legeaEzgaitasunak

Oinordekoa, parte alikuotaren lega-tu-hartzailea, ezkontide alarguna edolegeak onartutako bikote egonkorreanalargun gelditutako kidea ezin dira kon-tulari-partitzaile izan*.

342. legeaInbentarioa

Jaraunsleetatik bat adingabe edo ez-gaitua bada, edota horren absentzia-adierazpena egin bada, kontulari-bana-tzaileak jarauntsiko ondasunen inbenta-rioa egin beharko du, kausatzaileak horisalbuetsi ezik, jaraunsle, hartzekoduneta legatu-hartzaileak zitatuz.

343. legeaEpea eta ordainsaria

Kontulari-banatzaileen eginkizunabetetzeko epeari buruz, horien ordain-sariari buruz eta erruki- edo ongintza--agintzak jakinarazteko betebeharrariburuz, 297, 298 eta 299. legeetan xeda-turikoa beteko da, hurrenez hurren.

partición, pueda adjudicar todo o partede los bienes hereditarios a alguno o al-gunos de los herederos y disponer quela cuota de los restantes sea pagada ocompletada en dinero.

Ley 341Incapacidades

No pueden ser contadores-partido-res el heredero, el legatario de partealícuota, el cónyuge viudo o el miem-bro sobreviviente de pareja estable porLey*.

Ley 342Inventario

Si alguno de los herederos fueramenor de edad, incapacitado o declara-do ausente, el contador-partidor, salvodispensa del causante, deberá inventa-riar los bienes de la herencia con ci-tación de los herederos, acreedores ylegatarios.

Ley 343Plazo y retribución

En cuanto al plazo del cumplimien-to de su función, retribución de loscontadores-partidores y obligación denotificar mandas pías o benéficas, seestará a lo dispuesto en las leyes 297,298 y 299, respectivamente.

FORU-LEGE ZIBILAK

401

* Este párrafo ha sido modificado por la LeyForal 6/2000, de 3 de julio, para la igualdadjurídica de las parejas estables, contra la quese ha interpuesto recurso de inconstituciona-lidad.

* Uztailaren 3ko 6/2000 Foru Legeak, BikoteEgonkorrentzako Berdintasun Juridikoariburuzkoak, lerrokada hori aldatu du; denaden, konstituzioaurkakotasun-errekurtsoa ja-rri da lege horren aurka.

© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 402: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 344Exclusión del contador

Si el causante no hubiere establecidootra cosa, los herederos podrán proce-der a la partición por acuerdo unánimeprescindiendo del contador-partidor.

Contador dativo

En defecto de partición hecha por elcausante, si tampoco éste hubiera nom-brado contador-partidor o si el cargohubiese quedado vacante, los herederosy legatarios que sumen al menos dostercios de caudal hereditario líquidopodrán acudir al Juez para que designecontador que practique la partición, lacual requerirá aprobación judicial, sal-vo que fuere ratificada por todos losherederos y legatarios.

CAPÍTULO IV

Partición por los herederos

Ley 345Modos de hacerla

A falta de partición realizada en cual-quiera de las formas previstas en el capí-tulo III, los herederos, por acuerdo uná-nime, podrán distribuir la herencia de lamanera que tengan por conveniente.

Cuando, en sus respectivos casos,los herederos menores o incapacitadosse hallaren legalmente representa-dos en la partición, ésta será válida yplenamente eficaz sin necesidad de in-tervención ni de aprobación judicial.

Si no hubiere acuerdo entre los he-rederos, quedará a salvo el derecho de

344. legeaKontularia baztertzea

Kausatzaileak bestelakorik ezarriezean, jaraunsleek aho batez adostutaegin dezakete banaketa, kontulari-ba-natzailearen beharrik gabe.

Kontulari datiboa

Kausatzaileak ez badu banaketarikegin, ez badu kontulari-banatzaile-rik izendatu, edo kargu hori hutsik geratubada, jaraunsleek eta jarauntsiko onda-sun likidoen bi herenak ordezkatzen di-tuzten legatu-hartzaileek epailearenganajo dezakete, banaketa egiteko kontulariaizenda dezan; epaileak onetsi beharkodu banaketa hori, baldin eta jaraunsleeta legatu-hartzaile guztiek aurrez be-rresten ez badute behintzat.

IV. KAPITULUA

Jaraunsleek egindako banaketa

345. legeaBanaketa egiteko moduak

Banaketa ez bada egiten III. kapitu-luan arauturiko formetatik bat erabiliz,jaraunsleek, aho batez adostuta, eurenustez komenigarri den moduan banadezakete jarauntsia.

Hurrenez hurreneko kasuetan, ja-raunsle adingabe edo ezgaituak legezordezkaturik badaude banaketan, ba-liozkoa eta erabat eragingarria izanenda, epailearen esku-hartze edo onespe-naren beharrik gabe.

Jaraunsleek ez badute aho batez horiadosten, horietako bakoitzaren eskubi-

LEYES CIVILES FORALES

402 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 403: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

cualquiera de éstos para ejercitarlos enla forma prevenida en la Ley de Enjui-ciamiento Civil.

LIBRO IIIDE LOS BIENES

TÍTULO I

DE LA PROPIEDAD Y POSESIÓN DE LAS COSAS

CAPÍTULO I

Principios generales

Ley 346Propiedad privada y pública

Son bienes de propiedad privada losque se hallan en el patrimonio de laspersonas particulares, individuales ojurídicas, así como los «bienes de pro-pios» pertenecientes al Estado o a lasCorporaciones reconocidas por las le-yes 42 y 43.

Son bienes públicos los comunalesy los que pertenezcan al común de ve-cinos, así como los del Estado o deotras Corporaciones públicas no com-prendidos en el párrafo anterior.

Ley 347Inmuebles y muebles

Son bienes inmuebles las fincas y losderechos sobre las mismas, así como,salvo prueba en contrario, todo lo que aellas se halla inseparablemente unido y

dea kalterik gabe geratuko da, eta esku-bide hori Prozedura Zibilaren Legeanezarritako moduan egikaritu ahalko da.

III. LIBURUAONDASUNAK

I. TITULUA

GAUZEN GAINEKO JABETZAETA EDUKITZA

I. KAPITULUA

Xedapen orokorrak

346. legeaJabetza pribatua eta publikoa

Jabetza pribatukoak dira norbana-koen edo pertsona juridikoen onda-rearen barruan dauden ondasunak, baieta estatuari edo 42 eta 43. legeetanezarritako korporazioei dagozkien «ba-karreko ondasunak» ere.

Publikoak dira herri-ondasunak etaauzotar guztiei dagozkienak, bai eta estatu edo gainerako korporaziopublikoenak ere, aurreko lerrokadanaipaturik ez badaude.

347. legeaOndasun higiezin eta higigarriak

Ondasun higiezin dira finkak eta ho-rien gaineko eskubideak, bai eta, aurka-ko frogarik izan ezean, horiekin modubanaezinean lotuta dagoen guztia eta

FORU-LEGE ZIBILAK

403© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 404: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

los accesorios que se destinan a su servi-cio. Todas las otras cosas son bienesmuebles. Los frutos se consideran bie-nes muebles desde que sean aparentesconforme a la ley 354.

Ley 348Cerramiento de fincas

Todo propietario tiene derecho acercar sus fincas, pero deberá respetarel ejercicio de los derechos reales queexistan sobre ellas.

Se entenderá por finca cerrada lacercada por tapia o pared, alambrada,seto vivo o seto con palos, o de cual-quier otro modo, dejando puerta, «lan-ga» o «queleta», conforme al uso o cos-tumbre del lugar.

Cuando se restablezca el cercado seobservará lo dispuesto en la ley 368.

Ley 349Deslinde

El propietario de un inmueble ytodo otro titular de un derecho real so-bre el mismo puede solicitar judicial-mente el deslinde y amojonamiento desu finca. Los límites aparentes de unafinca que hayan permanecido indiscu-tidos durante treinta años no podránser revisados a estos efectos.

Ley 350Denuncia de obra nueva

Si un propietario denuncia la obranueva de otro vecino como contraria a

horien zerbitzupean dauden erantsiakere. Gainerako gauzak ondasun higiga-rri dira. Fruituak ondasun higigarritzathartzen dira, 354. legearekin bat etorrizhoriek agerikoak diren unetik.

348. legeaFinkak ixtea

Jabe orok eskubidea du bere finkakixteko, baina errespetatu beharko dufinka horien gaineko eskubide errealenegikaritza.

Finka itxita dagoela ulertuko da,hori pezo-horma edo hormaz, alanbre-dun sarez, palaxu edo oholesiz nahizbeste modu batera inguraturik badago,eta horretan atea, «langa» edo «kereta»jarri bada, tokiko usadio edo ohiturare-kin bat etorriz.

Hesia berrezartzen denean, 368. le-gean xedaturikoa beteko da.

349. legeaMugaketa

Ondasun higiezinaren jabeak etaondasun horren gaineko eskubide erre-alaren titular guztiek epaileari eskadiezaiokete euren finka mugatu eta ho-rretan mugarriak jartzeko. Finka batenageriko mugei buruz ez bada eztabai-darik izan hogeita hamar urtetan, mugahoriek ezin izanen dira ondore horieta-rako berrikusi.

350. legeaObra berria salatzea

Jabeak auzotar baten obra berria sa-latzen badu bere eskubidearen aurka-

LEYES CIVILES FORALES

404 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 405: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

su derecho, se podrá proseguir la cons-trucción dando garantía de la eventualdemolición o indemnización si proce-diere; en otro caso, se estará a lo dis-puesto en la Ley de Enjuiciamiento Ci-vil para el interdicto de obra nueva.

Ley 351Perjuicios provenientes

de finca vecina

El poseedor de un inmueble no po-drá alterar, en perjuicio de su vecino,la forma y curso actual de las aguas so-bre su finca.

Cuando de algún modo pueda te-merse en una finca cualquier daño pro-veniente de otra vecina, y no se impon-ga por la Administración la reparaciónde la causa del posible perjuicio, elpropietario que tema aquel daño puedeexigir del poseedor de la otra finca unagarantía de indemnidad.

Ley 352Cosas fungibles

Las cosas se determinan por su in-dividualidad específica o por la canti-dad del género a que pertenecen; estasúltimas se llaman cosas fungibles.

Cosas consumibles

Son consumibles aquellas cosas delas que no se puede hacer uso apropia-do sin consumirlas de hecho o perdersu propiedad.

koa izateagatik, eraikitzeari ekin ahalizanen zaio, egin behar litekeen erraus-penaren edo eman behar litekeen kal-te-ordainaren gaineko bermea emanezgero; bestelakoetan, Prozedura Zibila-ren Legeak obra berriaren gaineko in-terdiktuaren inguruan xedaturikoa bete-ko da.

351. legeaAlboko finkak

eragindako kalteak

Ondasun higiezinaren edukitzaileakezin izanen ditu albokoaren kalterakoaldatu bere finkatik zein ur igaro eta urhorien oraingo forma eta norabidea.

Nola edo hala beldur izan badaitekefinka batek, alboko baten eraginez, kal-teak jasanen dituen, eta Administra-zioak ez badu ezartzen balizko kalte ho-rren arrazoiaren konponketa, orduan,kaltearen beldur den jabeak beste finka-ren edukitzaileari galda diezaioke kalte-rik eraginen ez delako bermea.

352. legeaGauza suntsikorrak

Gauzak zehazten dira beren bana-kakotasun jakinaren arabera, edo, bes-tela, horiek zein generotakoak izan, etahorren kopuruaren arabera; azken ho-riei gauza suntsikor deritze.

Gauza kontsumikorrak

Gauzak kontsumikorrak dira, baldineta egitez kontsumitu gabe edo horiengaineko jabetza galdu gabe ezin badiramodu egokian erabili.

FORU-LEGE ZIBILAK

405© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 406: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 353Frutos

a) En general

Los frutos pertenecen al propietariode la cosa principal. Cuando otra perso-na distinta del propietario tiene derechoa los frutos, adquiere los naturales porsu percepción, salvo lo dispuesto en laley siguiente; y los que consisten enuna cantidad de dinero, día a día. Cuan-do los frutos se perciban por mediaciónde un aparcero, se observará lo dis-puesto para los frutos naturales.

El poseedor de buena fe debe resti-tuir al propietario los frutos por él per-cibidos pero no consumidos.

Ley 354b) En heredades

Cuando el propietario u otra perso-na que tenga derecho a los frutos debacesar en la posesión de la heredad quelos produce, le corresponderán éstoscomo aparentes, conforme a las reglassiguientes:

1. Si la heredad es de tierra blanca odestinada al cultivo de cereales, si cesa-re en la posesión después del día 25 demarzo, festividad de la Anunciaciónde Nuestra Señora.

2. Si se trata de viñas u olivares, sicesare en la posesión después del día 24de junio, festividad de San Juan Bau-tista.

3. En todo otro tipo de cultivo, sicesare en la posesión después de quelos frutos se consideren aparentes se-gún los usos del lugar.

353. legeaFruituak

a) Orokorrean

Fruituak gauza nagusiaren jabearidagozkio. Jabeaz besteko norbaitekfruituen gaineko eskubidea badu, fruitunaturalak eskuratzen ditu horiek jaso-tzean, hurrengo legean xedaturikoa sal-bu; diru-kopuruak badira, egunean-egu-nean. Fruituak apartzeroaren bitartez ja-sotzen badira, fruitu naturalei buruzxedaturikoa beteko da.

Edukitzaile onustedunak jabeari itzu-li behar dizkio berak jasotako fruitue-tatik kontsumitu ez dituenak.

354. legeab) Landetan

Landak fruituak ematen baditu, etajabeak edo fruituak jasotzeko eskubi-dea duen beste norbaitek landa horiedukitzeari utzi behar badio, fruituakberari dagozkio ageriko gisa, hurrengoerregelekin bat etorriz:

1. Landa lur zurikoa bada, edo zerea-lak haztera destinaturik badago, eduki-tzeari uzten dionean, martxoaren 25arenondoren, hau da, Andre Mariaren Ira-gartze egunaren ondoren.

2. Mahastiak edo olibadiak badira,edukitzeari uzten dionean ekainaren24aren ondoren, hau da, done Joan Ba-taiatzailearen egunaren ondoren.

3. Beste edozein motatako lugintze-tan, edukitzeari uzten dionean tokikousadioen arabera fruituak agerikotzatjo ondoren.

LEYES CIVILES FORALES

406 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 407: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Cuando los frutos pertenecieren alposeedor entrante, deberá éste abonaral saliente los gastos correspondien-tes al cultivo y labores.

Ley 355Adquisición de la propiedad

La propiedad de las cosas se ad-quiere por acto de disposición mortiscausa o por la entrega de las mismashecha por su propietario en virtud deun convenio que justifique la transmi-sión. También puede adquirirse por lausucapión o prescripción adquisitiva,por hacerse una cosa accesoria de otraprincipal y por disposición de la ley.

Ley 356Usucapióna) Plazos

La usucapión de los bienes muebleses de tres años. La de los inmuebles esde veinte años si el propietario despo-seído se halla domiciliado en Navarra,y de treinta años en otro caso. En lausucapión de veinte años no se compu-tará el tiempo de ausencia.

Ley 357b) Requisitos

Para adquirir la propiedad por usu-capión se requiere que el adquirenteposea como propietario con justa causay buena fe. Probada la causa justificati-va de su posesión, se presume que po-see de buena fe, y no se admite laprueba de haberla perdido después deiniciada la posesión. Se entiende por

Fruituak edukitzaile hasi berriaribadagozkio, edukitzaile izateari utzidionari ordaindu beharko dizkio lu-gintzaren eta gainerako lanen gastuak.

355. legeaJabetza eskuratzea

Gauzen gaineko jabetza eskuratzenda mortis causa erako xedatze-egin-tzen bidez edo, eskualdaketa justifi-katzen duen hitzarmena dela eta, jabeakgauza horiek emanez. Era berean, es-kuraketa gerta daiteke, usukapioarenedo preskripzio eskuratzailearen bitar-tez, gauza bat beste gauza nagusi batengauza erantsi bihurtzeagatik eta legea-ren aginduz.

356. legeaUsukapioaa) Epeak

Ondasun higigarrien gaineko usuka-pioa hiru urtekoa da. Ondasun higiezi-nena hogei urtekoa da, edukitza galduduen jabearen egoitza Nafarroan bada-go, eta hogeita hamar urtekoa, bestela-ko kasuetan. Hogei urteko usukapioanez da zenbatuko absentzia-epea.

357. legeab) Betekizunak

Jabetza usukapioaren bidez eskura-tzeko, beharrezkoa da eskuratzaileakgauza jabe gisa edukitzea, arrazoi zu-zenaz eta onustez. Edukitza justifika-tzen duen arrazoia frogatuz gero, usteizanen da edukitza onustekoa dela, etaez da onartuko edukitza hasi ondotikhori galdu delako frogarik. Norbait

FORU-LEGE ZIBILAK

407© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 408: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

buena fe la creencia de poder poseercomo titular del derecho.

Prescripción extraordinaria

Cuando no pueda probarse la justacausa, la propiedad se adquirirá por lapacífica posesión como propietario du-rante cuarenta años, salvo que el pro-pietario hubiere estado ausente de Na-varra durante todo este tiempo.

Ley 358Bienes de entidades públicas

No se requiere transcurso de tiempopara la adquisición de las cosas recibi-das de instituciones del Estado o de en-tidades públicas.

Ley 359Interrupción

La usucapión se interrumpe por lapérdida de la posesión o por la recla-mación judicial.

Ley 360Apariencia de derecho

Quien por sí o por mediación deotros ejercita sin contradicción un dere-cho que aparentemente tiene, se presu-me que es titular del mismo en tanto nose pruebe lo contrario.

Libros de abolengo

Los «libros de abolengo» constitui-rán prueba de la titularidad dominicaloriginaria de la finca.

onusteduna dela ulertuko da, baldin etahorrek uste badu eskubidearen titulargisa edukitzeko ahalmena duela.

Preskripzio berezia

Ezin bada frogatu arrazoi zuzenikdagoen, jabetza eskuratuko da jabegisa berrogei urteko edukitza baketsuaizateagatik, salbu eta jabea Nafarroatikkanpo egon denean denbora horretanguztian.

358. legeaErakunde publikoen ondasunak

Ez da beharrezkoa epea igarotzea,estatuaren erakundeen edo erakundepublikoen eskutik jasotako gauzak es-kuratzeko.

359. legeaGeldiarazpena

Usukapioa geldiarazten da edukitzagaltzean edo epaiketazko erreklama-zioa egitean.

360. legeaEskubide-itxura

Norbaitek, bere kabuz edo beste ino-ren bitartez, aurkatasunik gabe egikari-tzen badu berak itxuraz duen eskubidea,uste izanen da horren titularra dela, aur-kakoa frogatzen ez den bitartean.

Abolengo-liburuak

«Abolengo-liburuek» froga egitendute finkaren jabari-titulartasun jato-rrizkoari buruz.

LEYES CIVILES FORALES

408 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 409: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 361Sucesión en la posesión

El heredero tan sólo es poseedor delos bienes hereditarios desde que sehace cargo de ellos, pero el tiempo queposeyó el causante le aprovecha aefectos de la usucapión. También apro-vecha al adquirente a título singular eltiempo que poseyó el causante. Entodo caso, los requisitos de la pose-sión, necesarios para la usucapión deque se trate, habrán de concurrir en elcausante y en el causahabiente.

Ley 362Posesión de buena fe

El poseedor de buena fe que debarestituir la cosa poseída tiene derecho aretenerla para exigir el abono de losgastos necesarios y mejoras útiles quehizo en la cosa y no puedan estimarsecompensados con los frutos que perci-bió. Respecto a las mejoras de puroembellecimiento o suntuarias que hayaintroducido en la cosa, sólo tendrá de-recho a retirar aquellas que puedan serseparadas sin deterioro de la cosa prin-cipal.

Posesión de mala fe

El poseedor de mala fe, siempreque no haya poseído por sustracción dela cosa, podrá reclamar los gastos ne-cesarios y retirar del mismo modo losútiles o suntuarios.

361. legeaEdukitzaren gaineko oinordetza

Jaraunslea jarauntsiko ondasunenedukitzaile hutsa da horien ardura beregain hartzen duenetik, baina kausatzai-learen edukitza-epea onuragarria iza-nen da berarentzat, usukapioaren ondo-reetarako. Era berean, banakako titu-luaren bidezko eskuratzailearentzatonuragarria da kausatzailearen eduki-tza-epea. Edozein kasutan, edukitzarenbetekizunak, kasuan kasuko usukapioa-rentzat beharrezkoak direnak, gertatubeharko dira kausatzaile eta kausadu-naren gainean.

362. legeaOnusteko edukitza

Edukitzaile onustedunak edukitakogauza itzuli behar badu, gauza atxiki-tzeko eskubidea du nahitaezko gastueneta gauza horretan egindako hobekun-tza onuragarrien ordainketa galdatze-ko, horiek konpentsatzen ez direneanberak harturiko fruituekin. Gauzarierantsitako apaingarriei edo luxuzkohobekuntzei dagokienez, edukitzaileonustedunak horiek kentzeko eskubi-dea izanen du, halakoak gauza nagusi-tik banandu ahal badira horri kalterikegin gabe.

Gaitzusteko edukitza

Edukitzaile gaitzustedunak, baldineta edukitza hori ostuta lortu ez badu,nahitaezko gastuak erreklamatu ahalizanen ditu, eta, modu berean, gauzatikgastu erabilgarri edo apaingarriak ken-du ahal izanen ditu.

FORU-LEGE ZIBILAK

409© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 410: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 363Representación del poseedor

La posesión se puede adquirir y re-tener por mediación de otra personaque ejerce el poder sobre la cosa comorepresentante. Este no puede empezara poseer personalmente como propieta-rio sin especial permiso del poseedor.

Ley 364Pérdida de la posesión

Se pierde la posesión cuando setransfiere, abandona o de cualquiermodo cesa el ejercicio efectivo del de-recho en beneficio de otra persona.Cuando se pierda la tenencia de un in-mueble, la posesión se considerará per-dida al año y día de la tenencia efecti-va por otra persona.

CAPÍTULO II

De las limitaciones de la propiedad

Ley 365Clases

Las limitaciones de la propiedadson impuestas por la ley o de caráctervoluntario, como las servidumbres uotros derechos reales constituidos so-bre cosa ajena.

Ley 366Cosas litigiosas

No se puede vender, donar ni en ge-neral disponer de las cosas litigiosas,

363. legeaEdukitzailea ordezkatzea

Edukitza eskura eta atxiki daitekebeste inoren bitartez; horrek gauzarengainean ahalmena egikaritzen du, ordez-kari gisa. Horrek ezin du gauza modupertsonalean eduki, jabe gisa, edukitzai-learen baimen berezirik gabe.

364. legeaEdukitza galtzea

Edukitza galtzen da hori eskualdatuedo bertan behera uzten denean, edotaeskubidearen egikaritza eragingarriaamaitzen denean beste norbaiten onura-rako. Ondasun higiezinaren ukantzagalduz gero, ulertuko da edukitza galdudela, baldin eta beste norbaitek, urtebe-te eta egun batean zehar, gauzaren edu-kitza eragingarria badu.

II. KAPITULUA

Jabetzaren mugapenak

365. legeaMotak

Jabetzaren mugapenak legez edoborondatez ezartzen dira, hala nola,zortasunak edo inoren gauzaren gaine-an eratutako eskubide errealak.

366. legeaGauza auzigaiak

Gauza auzigaiak ezin dira saldu, do-haintzan eman, ezta orokorrean xedatu

LEYES CIVILES FORALES

410 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 411: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

en tanto no se declare quién tiene dere-cho a hacerlo, a no ser que se hagabajo condición suspensiva de confir-marse la propiedad del disponente.

Ley 367Limitaciones en inmuebles

a) Principio general

Los propietarios u otros usuarios deinmuebles no pueden causar riesgo asus vecinos ni más incomodidad que laque pueda resultar del uso razonablede su derecho, habida cuenta de las ne-cesidades de cada finca, el uso del lu-gar y la equidad.

b) Árboles

Cuando las raíces de un árbol se in-troduzcan en la tierra de una finca veci-na, el propietario de ésta podrá procederdirectamente a la corta de aquellas raícesen la medida en que excedan del límite.Si la introducción es de las ramas, el pro-pietario del árbol deberá talarlas, a no serque el propietario de la finca perjudicadaprefiera indemnizarle con la mitad de losfrutos producidos por aquellas ramas.

e) Eras

El propietario de una era puede im-pedir que se levanten edificaciones enlas fincas colindantes, siempre quepruebe que perjudican su labor y que se halla en el uso efectivo de la era.

Ley 368Reconstrucción de cerramiento

El propietario que quisiere rehacero mejorar los cerramientos de su finca,

ere, horretarako eskubidea nork duenadierazi arte, salbu eta hori egiten de-nean xedatzailearen jabetza baieztatze-ko baldintza etengarripean.

367. legeaOndasun higiezinen mugapenak

a) Printzipio orokorra

Ondasun higiezinen jabeek edo besteerabiltzaileek ezin diete euren auzota-rrei arriskurik eragin, ezta eskubidearenzentzuzko erabilerak dakarrena bainodeserosotasun handiagoa jasanarazi,finka bakoitzaren beharrizanak, tokikousadioa eta ekitatea kontuan harturik.

b) Zuhaitzak

Zuhaitz baten sustraiak alboko finka-ren lurrean sartzen badira, finka horrenjabeak zuzenean moztu ahal izanen ditusustraiok, muga gainditzen duten neu-rrian. Adarrak sartuz gero, zuhaitzarenjabeak horiek moztu beharko ditu, salbueta finka kaltedunaren jabeak hobestenduenean hari kalte-ordain gisa emateaadarrotatik sorturiko fruituen erdia.

e) Larrainak

Larrainaren jabeak eragotz dezakefinka mugakideetan eraikinak egitea,frogatzen baldin badu horiek bere lana-rentzat kaltegarriak direla eta larrainamodu eragingarrian erabiltzen duela.

368. legeaItxitura berregitea

Jabeak bere finkako itxiturak berre-gin edo hobetu nahi baditu, finka muga-

FORU-LEGE ZIBILAK

411© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 412: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

podrá ocupar de la colindante la mitaddel terreno necesario; pero si antes nohubieran existido cerramientos, el quelos levantare deberá hacerlo sólo en suterreno, salvo que el colindante quisie-re ceder la parte necesaria del suyo.

Ley 369Colmenas

No se pueden instalar nuevas col-menas, «vasos de ventura» o artificiospropios para captar enjambres, sino ala distancia de doscientos treinta y cin-co metros, al menos, respecto a otracolmena ocupada o a finca habitada.

TÍTULO II

DE LAS COMUNIDADES DE BIENES Y DERECHOS

CAPÍTULO I

Principios generales

Ley 370Constitución

Las comunidades se constituyen:

1. Cuando dos o más personas ad-quieren conjuntamente unos bienes oderechos por cualquier título volunta-rio o legal.

2. Cuando el propietario único deuna cosa o el titular de un derecho ena-jena una cuota indivisa.

3. Cuando dos o más personas po-nen en común determinados bienes de

kidean okupatu ahal izanen du horreta-rako behar duen lurraren erdia; baina al-dez aurretik ez badira itxiturak egon, ho-riek altxatu nahi dituenak bere lurreanbakarrik jaso beharko ditu, salbu etajabe mugakideak bere lurretik beharrez-koa den zatia lagatzen duenean.

369. legeaErlauntzak

Ezin da erlauntz berririk, «mentura-hodirik» edo erlekumeak erakartzekotrikimailu berezirik jarri, berrehun etahogeita hamabost metroko tartean gu-txienez, beste erlauntz okupatu batetikedo finka biztanledunetik neurtuta.

II. TITULUA

ONDASUN ETA ESKUBIDEEN ERKIDEGOAK

I. KAPITULUA

Printzipio orokorrak

370. legeaEraketa

Erkidegoak eratzen dira:

1. Bi pertsonak edo gehiagok bateraondasun nahiz eskubideak eskuratzendituztenean borondatezko edo legezkoedozein tituluren bidez.

2. Gauzaren jabe bakarrak edo es-kubidearen titularrak kuota indibisoabesterentzen duenean.

3. Bi pertsonak edo gehiagok erki-degoan jartzen dituztenean euren jabe-

LEYES CIVILES FORALES

412 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 413: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

su respectiva propiedad para su atribu-ción conjunta a todos ellos mediante laasignación de cuotas indivisas. Si sepusieren en común fincas colindantes,podrán ser agrupadas para constituiruna sola, que corresponderá a los co-muneros por cuotas indivisas en pro-porción a sus respectivas aportaciones.

Ley 371Régimen

Las comunidades de bienes o dere-chos se rigen por el título de constitu-ción y, en su defecto, por los usos ycostumbres y por las disposiciones delpresente título.

Supletoriedad de la comunidad por indiviso

Las comunidades especiales y lascorralizas se regirán, respectivamente,por las disposiciones de los capítulos IIIy IV y, supletoriamente, por las del ca-pítulo II de este título.

CAPÍTULO II

De la comunidad pro indiviso

Ley 372Actos de disposición

En la propiedad pro indiviso, cada ti-tular puede disponer de su propia cuota,quedando a salvo el derecho de retractode los otros copropietarios conforme alo dispuesto en el Código Civil.

Para que se pueda constituir una ser-vidumbre u otro derecho indivisible, serequerirá la disposición unánime de to-

tzapeko ondasunak, eurei guztiei bateraondasunok kuota indibisoetan esleitze-ko. Finka mugakideak jartzen badiraerkidegoan, horiek batu daitezke finkabakarra eratzeko, eta finka hori erkide-ei dagokie kuota indibisoetan, eurekegindako ekarrien arabera.

371. legeaAraubidea

Ondasun edo eskubideen erkidegoahorren eraketa-tituluak eraentzen du,eta, halakorik izan ezean, usadio eta ohi-turek, eta titulu honetako xedapenek.

Erkidego indibisoaren arau osagarriak

III eta IV. kapituluetako xedapeneketa, osagarri moduan, titulu honetakoII. kapitulukoek eraentzen dituzte, hu-rrenez hurren, erkidego bereziak etabazkalekuak.

II. KAPITULUA

Erkidego indibisoa

372. legeaXedatze-egintzak

Jabetza indibisoan, titular bakoitzakbere kuota xeda dezake, gainerako jabe-kideek atzera-eskuratzeko duten eskubi-deari kalterik egin gabe, Kode Zibileanxedatutakoarekin bat etorriz.

Zortasuna edo bestelako eskubidezatiezina eratu ahal izateko, beharrez-koa da jabekide guztien aho bateko xe-

FORU-LEGE ZIBILAK

413© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 414: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

dos los condueños, pero la constituciónparcial obliga al que la hace a tolerar elejercicio de hecho del derecho que qui-so constituir. En este caso, el adquirenteque no consiga la constitución por par-te de los otros copropietarios podrá pe-dir la resolución del contrato. Si el copro-pietario constituyente llegare a ser propietario de la cosa entera, o de laparte realmente gravada por aquel dere-cho, el adquirente del mismo podrá exi-gir la constitución total mediante com-plemento del precio, si procede.

Actos de uso o administración

En los actos de simple uso, admi-nistración o modificación material dela cosa común, cada titular puede opo-nerse judicialmente al otro que intentarealizarlos, y toda gestión ya realizadaquedará sin efecto en la medida en queresulte perjudicial a los intereses de lacomunidad según arbitrio del Juez.

Ley 373Convenios

Los titulares pueden modificar elrégimen de la comunidad medianteconvenio, que valdrá entre ellos comocontrato de sociedad. A falta de pacto,las cuotas se presumirán iguales, tantopara las cargas como para los prove-chos de la comunidad.

Ley 374Divisibilidad

La comunidad pro indiviso es encualquier momento divisible a petición

dapena; baina zatikako eraketak horrenegilea behartzen du, eratu nahi izanden eskubidearen egitezko egikaritzajasatera. Kasu horretan, eskuratzaileakez badu lortzen gainerako jabekideeneraketarik, kontratuaren suntsiarazpenaeskatu ahal izanen du. Jabekide era-tzailea gauza osoaren jabe edo halakoeskubideak benetan kargatzen duen za-tiaren jabe suertatuz gero, horren esku-ratzaileak galdatu ahal izanen du es-kubidea osorik eratzeko, prezioarenosagarriaren bidez, hori bidezkoa bada.

Erabili edo administratzeko egintzak

Gauza erkidea huts-hutsean erabili,administratu edo modu materialean al-darazteko egintzetan, titular bakoitzajar daiteke, epaiketa bidez, halakoakgauzatu nahi dituenaren aurka, eta jada-nik gauzaturiko kudeaketa oro eraginikgabe geratuko da, hori erkidegoaren in-teresetarako kaltegarri den neurrian,epailearen erabakimenaren arabera.

373. legeaHitzarmenak

Titularrek erkidegoaren eraentza al-daraz dezakete hitzarmen bidez, eta ho-rrek titularren artean sozietate-kontra-tuaren balioa izanen du. Hitzarmenikegin ezean, uste izanen da kuotak ber-berak direla, bai zamei begira, bai erki-degoaren probetxuei begira.

374. legeaZatigarritasuna

Erkidego indibisoa edozein unetanzati daiteke, titular batek edo gehiagok

LEYES CIVILES FORALES

414 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 415: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

de uno o más titulares. Sin embargo,cuando se solicite la división contra labuena fe que se debe al acuerdo comu-nitario, expreso o tácito, habrá obliga-ción de indemnizar el daño causado.

El pacto de renuncia temporal a laacción divisoria es válido y obliga nosólo a los copropietarios, sino tambiéna sus causahabientes; no obstante, po-drá ser dejado sin efecto por la deci-sión del Juez fundada en la falta de uti-lidad de la indivisión. Lo mismo valdrácuando el que ha constituido la propie-dad pro indiviso declare su voluntad deque aquélla permanezca sin dividir. Seconsiderará temporal la indivisibilidadcuando no exceda de noventa y nueveaños.

La división convenida por los titu-lares deberá ser aprobada por unani-midad. Si no hubiere acuerdo, se harála división judicialmente, y si la cosafuere indivisible, podrá el Juez propo-ner la adjudicación de la cosa entera afavor del copropietario que la aceptepor su tasación judicial, con la con-dición suspensiva de pagar en dinero alos demás la compensación correspon-diente. Dentro del plazo de seis días, acontar de la adjudicación, cualquierade los copropietarios podrá pedir quese le adjudique la cosa, consignando elprecio de la tasación judicial mejoradoen una sexta parte, por lo menos. Casode ser varios los que hubieren ejercidoeste derecho, dentro de los cuatro díassiguientes se celebrará entre todos loscopropietarios una subasta cuyo rema-te será definitivo.

hala eskatuta. Dena den, onustea zorzaio erkidegoak esanbidez edo isilbi-dez hartutako erabakiari, eta, onustehorren aurka, zatiketa eskatzen bada,eragindako kalteen ordaina eman be-harko da.

Ituna egiten bada zatiketa-akzioarialdi baterako uko egiteko, itun hori ba-liozkoa da, eta betebeharpean jartzenditu, jabekideak ez ezik, horien kausa-dunak ere bai; hala ere, ituna eraginikgabe utzi ahal izanen da, epaileak eraba-kitzen badu indibisoak ez duela erabil-garritasunik. Gauza bera gertatuko da,baldin eta jabetza indibisoaren eratzai-leak adierazten badu hori zatitu gabeiraunarazteko borondatea. Zatiezinta-suna aldi baterakoa dela ulertuko da,laurogeita hemeretzi urtetik gorakoa ezdenean.

Titularrek zatiketa itun dezaten, horiaho batez onetsi beharko da. Akordiorikez badago, zatiketa epaiketa bidez egi-nen da, eta, gauza zatiezina izanez gero,epaileak proposatu ahal izanen du gau-za osoa jabekide bati esleitzea, jabekidehorrek hori onartzen badu, tasazio judi-zialaren truk betiere, gainerako jabeki-deei konpentsazio egokia diruz ordain-tzeko baldintza etengarripean. Adjudi-kaziotik zenbatuta, sei eguneko epean,jabekideetatik edozeinek eska dezakegauza berari adjudikatzeko, tasazio ju-dizialaren prezioa zainpean jarriz, sei-ren batean hobeturik, gutxienez. Esku-bide hori jabekide batek baino gehiagokegikaritzen badute, ondorengo lau egu-netan enkantea eginen da jabekide guz-tien artean, eta horren errematea behinbetikoa izanen da.

FORU-LEGE ZIBILAK

415© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 416: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Al tiempo de efectuar la divisiónjudicial se podrá, si fuere necesario,adjudicar a uno de los copropietarios elusufructo y a otro la nuda propiedad, yconstituir servidumbres entre las fincasresultantes de la división.

En el caso de que la adjudicaciónno fuere posible en favor de un copro-pietario, el Juez procederá a la ventade la cosa en pública subasta, confor-me a la ley 575.

La división de la cosa común noafectará a los derechos reales de quie-nes no hubieren sido parte en aquélla.

Ley 375Comunidad de otros derechos

Las reglas de las leyes anteriores seaplicarán a la comunidad de otros de-rechos que sean divisibles.

CAPÍTULO III

De las comunidades especiales

Ley 376Pertenencias comunes

Salvo acuerdo unánime, la comuni-dad sobre elementos al servicio de va-rias fincas, como paredes, muros, cer-cas o vallados medianeros, así comomolinos, hornos, eras, pozos, norias,acequias u otros semejantes, será indi-visible y ningún comunero podrá dis-poner de su parte separadamente delas fincas a que aquellos elementossirvan.

Zatiketa judiziala egiteko unean, etabeharrezkoa izanez gero, jabekideeta-tik bati gozamena adjudika dakioke,eta besteari jabetza soila, eta, zatiketa-ren ondorioz sorturiko finken artean,zortasunak era daitezke.

Adjudikazioa ezin bada egin jabeki-deetatik baten mesederako, epaileakjendaurreko enkantean salduko du gau-za, 575. legearekin bat etorriz.

Gauza erkidearen zatiketak ez dueraginik izanen horretan parterik izanez dutenen eskubide errealetan.

375. legeaBeste eskubide batzuen

gaineko erkidegoa

Aurreko legeen erregelak aplikatu-ko zaizkio beste eskubide zatigarri ba-tzuen gainean eraturiko erkidegoari.

III. KAPITULUA

Erkidego bereziak

376. legeaOsagai erkideak

Aho bateko adostasuna izan ezik,erkidegoa badago finka batzuen zerbi-tzupeko osagaien gainean, esaterako,mehelin diren horma, murru, hesi edoitxituren, eta errota, labe, larrain, putzu,noria, erreten edo antzeko osagaien gai-nean, erkidego hori zatiezina izanen da,eta erkideetatik inork ere ezin izanendu bere zatia xedatu, halako osagaiakzein finkaren zerbitzupekoak izan, etafinka horretatik bananduta.

LEYES CIVILES FORALES

416 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 417: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Se presumen comunes a las edifica-ciones los vanos entre las fincas urba-nas conocidos con el nombre de «bele-nas» o «etxekoartes», que se regiránpor lo dispuesto en esta ley y en el pá-rrafo segundo de la ley 404.

Ley 377Comunidad en mancomún

La comunidad en mancomún, queexista por costumbre o establecida porvoluntad de los constituyentes, será in-divisible, salvo pacto unánime. Ningúncomunero podrá disponer de su partesin consentimiento de todos los demástitulares.

Ley 378Comunidad solidaria

La comunidad en la propiedad o encualquier derecho real a favor de va-rios titulares será solidaria cuando asíse disponga en el título de su constitu-ción. En la comunidad solidaria cadacomunero puede por sí solo ejercitarplenamente el derecho y disponer de latotalidad del mismo, sin perjuicio de suresponsabilidad frente a los demás titu-lares.

CAPÍTULO IV

De las «corralizas»

Ley 379Concepto

Salvo los casos en que la denomina-ción de «corraliza» aparezca empleada

Uste izanen da eraikinen osagai er-kideak direla hiri-finken arteko baoak,alegia, «belena» edo «etxekoarte» ize-naz ezagutzen direnak, eta lege hone-tan eta 404. legeko bigarren lerrokadanxedaturikoak eraenduko ditu halakoak.

377. legeaErkidego komuna

Erkidego komuna ohituraz eratubada, edo eratzaileen borondateak eza-rri badu, erkidego hori zatiezina izanenda, aho bateko itunik izan ezean. Erki-de batek ere ezin du bere zatia xedatugainerako titular guztien adostasunikgabe.

378. legeaErkidego solidarioa

Jabetzaren edo eskubide erreal batengainean erkidegoa eratu bada titularbatzuen mesederako, erkidego hori so-lidarioa izanen da, horren eraketa-titu-luak hala xedatu duenean. Erkidego so-lidarioan, erkide bakoitzak bere kabuzegikari dezake eskubidea bete-betean,bai eta hori oso-osorik xedatu ere, gai-nerako titularrei begira duen erantzu-kizunari kalterik egin gabe.

IV. KAPITULUA

«Bazkalekuak»

379. legeaKontzeptua

Finka baten edo finka-multzo batenizaera nahiz xedea adierazteko, «baz-

FORU-LEGE ZIBILAK

417© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 418: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

exclusivamente para expresar la natura-leza o destino de una finca o de un cotode fincas, se entiende por «corraliza»,bien un derecho de aprovechamientoparcial sobre la finca ajena, bien la co-munidad indivisible constituida por laconcurrencia de diversos titulares do-minicales, con atribución, a uno o a va-rios, de los aprovechamientos especia-les de pastos, hierbas, aguas, leñas,siembras u otros similares. Estos dere-chos especiales son transmisibles intervivos o mortis causa.

En las «corralizas» constituidas so-bre fincas de origen comunal se presu-me, a no ser que resulte lo contrario,que la propiedad del suelo correspondeal Municipio.

Ley 380Régimen

La «corraliza» se regirá por el títuloy los usos y, en su defecto, por la cos-tumbre local o general. De no resultarde ellos otra cosa, cada titular podráejercitar su aprovechamiento en toda laextensión que consienta el disfrute co-rrespondiente a los demás titulares.

Ley 381Limitaciones usuales

El derecho de pastos en la «corrali-za» se entenderá limitado, a no haberpacto, uso o costumbre en contrario, altiempo en que estuvieren levantadaslas cosechas, y deberá ejercitarse res-petando las «sobreaguas» y los terre-nos «riciados».

kaleku» adierazmoldea erabiltzen de-nean izan ezik, ulertu behar da «bazka-leku» direla, dela inoren finka zatikaaprobetxatzeko eskubidea, dela jaba-riaren titular batzuk pilatzean eraturikoerkidego zatiezina, baldin eta titularhorietako bati edo batzuei eratxikitzenbazaizkie bazka, belar, ur, egur, erein-tzak edo antzeko aprobetxamendu be-reziak. Eskubide berezi horiek inter vi-vos nahiz mortis causa eskualda dai-tezke.

«Bazkalekuak» herri-finken gaineratu badira, lurraren jabetza udalerria-ri dagokiola uste izanen da, aurkakoaondorioztatzen denean izan ezik.

380. legeaAraubidea

«Bazkalekua» eraentzen dute titu-luak eta usadioek, eta, halakorik izanezean, tokiko ohiturak edo ohitura oro-korrak. Horiek bestelakoa ondoriozta-tzen ez badute, titular bakoitzak bereaprobetxamendua erabili ahal izanendu, gainerako titularrek zein luperketaizan eta luperketa horrek ahalbidetzenduen hedadura osoan.

381. legeaOhiko mugapenak

Aurkako itun, usadio edo ohiturarikizan ezean, «bazkalekuen» gainekobazka-eskubidea mugatuta dagoelaulertuko da, uztak zein epetan bildurikegon, eta epe horretara; eskubide hori«urgainak» eta «zuhain-lurrak» erres-petatuz egikaritu beharko da.

LEYES CIVILES FORALES

418 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 419: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 382Redención

Las «corralizas» serán redimibles:

1. Por voluntad unánime de los par-tícipes.

2. Cuando graven fincas comuna-les, a instancia del Municipio.

3. En las demás fincas, cuando elJuez estime en juicio contencioso quela subsistencia de estos derechos difi-culta notablemente el cultivo o la ex-plotación racional de las fincas segúnsu naturaleza.

4. Y, en todo caso, cuando los co-rraliceros se opongan a las modifica-ciones que se introduzcan en las fincaspara su mejora y que total o parcial-mente resulten incompatibles con elejercicio del derecho de «corraliza».

En los supuestos previstos en losnúmeros dos, tres y cuatro, el capitalque haya de abonarse por la redenciónse determinará en consideración al va-lor de los aprovechamientos y al bene-ficio que la redención reporte al dueñodel terreno. Cuando el Juez lo conside-re conveniente podrá sustituir el pagode la estimación por la adjudicación detierra en propiedad.

Ley 383Retracto

Si alguno de los titulares enajenaresu derecho, los partícipes podrán ejer-

382. legeaAskatzea

«Bazkalekuak» askatu ahal izanendira:

1. Partaideen aho bateko borondatez.

2. Herri-finkak kargatzen dituzte-nean, udalerriak hala eskatuta.

3. Gainerako finketan, epaileak au-zibidezko epaiketan erabakitzen due-nean eskubide horien iraupenak ageri--agerian oztopatzen duela finkak eurenizaeraren arabera zentzuz landatu edoustiatzea.

4. Eta, edozein kasutan, bazkaleku--eskubidedunak finketan egindako al-darazpenen aurka jartzen direnean, bal-din eta halakoak finkak hobetzeko eginbadira, eta horiek oso-osorik edo zati ba-tez bateraezinak badira «bazkaleku»eskubidearen egikaritzarekin.

Bi, hiru eta laugarren zenbakietanaipaturiko kasuetan, bazkalekutik as-katzeagatik kapitala ordaindu behar da,eta kapital hori zehaztuko da, aprobe-txamenduen balioa eta askatzeak lurra-ren jabeari dakarzkion onurak kontuanhartuta. Epaileak egoki baderitzo, zen-batespenaren ordainketaren ordez, lu-rraren jabetza adjudika dezake.

383. legeaAtzera-eskuratzea

Titular batek bere eskubidea beste-rentzen duenean, partaideek erkideen

FORU-LEGE ZIBILAK

419© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 420: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

citar el retracto de comuneros, prefi-riéndose, en caso de concurrencia, alretrayente titular de aprovechamientode la misma naturaleza que el enaje-nado.

Cuando se enajenare el derecho decultivo sobre una parcela determinadade la finca, se dará preferencia en el re-tracto al que tenga derecho a cultivar laparcela de mayor extensión.

CAPÍTULO V

De las «facerías», «helechales», «dominio concellar»

y «vecindades foranas»

Ley 384«Facería»

La «facería» consiste en una servi-dumbre recíproca entre varias fincas depropiedad colectiva o privada.

Las «facerías» se rigen por el título,pactos o concordias que hubiese esta-blecidos, por las disposiciones de estaCompilación a ellas referentes y, en lono previsto, por lo dispuesto para lasservidumbres o las comunidades en sucaso.

Ley 385Limitaciones usuales

En las «facerías» los ganados po-drán pastar de sol a sol en el términofacero, pero no podrán acercarse a los

arteko atzera-eskuratzea egikaritu ahalizanen dute, eta, pilatzea badago, titu-lar atzera-eskuratzaileak lehentasunaizanen du, bere titulartasunpeko apro-betxamendua eta besterendutakoa izae-ra berekoak badira.

Finkaren lurzati zehatza landatze-ko eskubidea besterentzen denean, atzera-eskuratzeko lehenespena ema-nen zaio luze-zabalik handiena duenlurzatia landatzeko eskubidea duenari.

V. KAPITULUA

«Fazeriak», «iralekuak», «kontzeju-jabaria»

eta «kanpoko auzotartasunak»

384. legea«Fazeriak»

«Fazeria» da jabetza kolektibo edopribatupeko finka batzuen gainean el-karrekiko eraturiko zortasuna.

«Fazeriak» eraentzen dituzte bero-rien tituluak, aldez aurretik ezarritakoitun edo hitzarmenek, haiei buruz kon-pilazio honetan jasotako xedapeneketa, arauturik gabe dauden kontuetan,zortasunei edo, hala denean, erkide-goei buruz xedatutakoak.

385. legeaOhiko mugapenak

«Fazeria» izenekoetan abelburuekbazka egin dezakete argi hastetik ilun-du arte fazeriako eremuan, baina abel-

LEYES CIVILES FORALES

420 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 421: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

terrenos sembrados o con frutos pen-dientes de recolección.

Ley 386«Comunidad facera»

La «comunidad facera» consiste enla concurrencia de varios titulares do-minicales que constituyen una comuni-dad para un determinado aprovecha-miento solidario, que se regirá por lodispuesto en las leyes 377 y 378, encuanto no se opongan a lo establecidoen este capítulo.

Ley 387Divisibilidad

La «comunidad facera» es divisible,salvo que se hubiere constituido por untiempo determinado o como indivisiblea perpetuidad, en cuyo caso podrá divi-dirse sólo excepcionalmente cuando elJuez considere gravemente lesiva lapermanencia en la indivisión.

Cuando se trate de «comunidadesfaceras» entre villas o pueblos y noconsten las cuotas o aportaciones res-pectivas, en defecto de otra regla apli-cable se estará al número de vecinos de cada villa o pueblo al tiempo de pe-dirse la división.

Ley 388«Helechales». Concepto

Bajo esta denominación de «hele-chal», cuando este término no aparezcaempleado exclusivamente para expre-

buruok ezin izanen dira hurbildu erein-dako lurretara edo biltzeke dauden lurfruitudunetara.

386. legea«Fazeriako erkidegoa»

«Fazeriako erkidegoa» da jabaria-ren titular batzuk pilatzea, aprobetxa-mendu solidario jakin baterako erki-degoa eratzeko; 377 eta 378. legeetanxedaturikoak eratzen du erkidego hori,kapitulu honek ezarritakoaren aurka-koa ez bada.

387. legeaZatigarritasuna

«Fazeriako erkidegoa» zatigarria da,salbu eta hori eratu izan denean epe ze-hatz baterako edo, zatiezin gisa, betiko;kasu horretan, hori zatitu ahal izanenda, salbuespenez bakarrik, epailearenustez erabat kaltegarria denean indibi-so-egoerari eustea.

«Fazeriako erkidegoak» hiribilduedo herrien artekoak badira, eta horienkuota edo ekarriak ez badira agerrara-zi, orduan, bestelako erregela aplikaga-rririk izan ezean, kontuan izan beharkoda hiribildu edo herri bakoitzaren au-zotarren kopurua, zatiketa eskatzekounean.

388. legea«Iralekuak». Kontzeptua

«Iraleku» adierazmoldea modu es-klusiboan erabiltzen ez bada finka ba-ten izaera edo xedea adierazteko, uler-

FORU-LEGE ZIBILAK

421© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 422: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

sar la naturaleza o destino de una fin-ca, se entienden los derechos de apro-vechamiento de las producciones es-pontáneas de helecho de montes comu-nales.

Ley 389Limitaciones usuales

Ni el dueño del aprovechamientopuede hacer cierres, plantaciones o siem-bras en el helechal, ni el dueño del terre-no puede realizar acto alguno que perju-dique el aprovechamiento.

Ley 390Retracto y redención

Respecto a la redención y al retrac-to de los «helechales», se estará a lodispuesto para las «corralizas» en lasleyes 382 y 383.

Ley 391«Dominio concellar»

El patrimonio forestal y cualesquieraotras propiedades, aprovechamientos oderechos pertenecientes a las Juntas Ge-nerales de los Valles del Roncal y Sala-zar, y que estén destinados a satisfacernecesidades colectivas de sus vecinos,son de «dominio concellar», que se re-gulará por las ordenanzas, acuerdos le-gítimamente adoptados, convenios ycostumbres locales. El «dominio conce-llar» es indivisible.

Corresponden a la Junta General to-das las facultades de administración ydisposición, que deberá ejercitar aten-diendo a las necesidades y convenien-

tu behar da izen horretara biltzen direlaherri-mendietan berez sortutako irakaprobetxatzeko eskubideak.

389. legeaOhiko mugapenak

Aprobetxamenduaren jabeak ezin duiralekuan itxitura, landaketa edo ereite-rik egin, ezta lurraren jabeak aprobetxa-menduarentzat kaltegarri den egintzarikgauzatu ere.

390. legeaAtzera-eskuratzea eta askatzea

«Iralekuak» askatu eta horiek atze-ra-eskuratzeari buruz, kontuan izan be-harko da 382 eta 383. legeek «bazkale-kuei» buruz xedaturikoa.

391. legea«Kontzeju-jabaria»

Erronkari eta Zaraitzuko haranetakoBatzarreen baso-ondareak edo bestela-ko jabetza, aprobetxamendu edo eskubi-deek xede badute haran horietako auzo-tarren beharrizan kolektiboak asetzea,horiek «kontzeju-jabarikoak» dira; ja-bari hori arautzen dute ordenantzek, le-gebidez hartutako akordioek, hitzarme-nek eta tokiko ohiturek. «Kontzeju-jaba-ria» zatiezina da.

Batzarreari dagozkio administratueta xedatzeko ahalmen guztiak, eta ho-riek egikarituko ditu, haranak nahizbertako auzotarrek zuzenean edo ze-

LEYES CIVILES FORALES

422 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 423: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

cias directas o indirectas del Valle o desus vecinos.

Ley 392«Vecindad forana»

La participación en el disfrute de losbienes comunales, concedida por los municipios como «vecindad forana»,aun constituida por título administrati-vo, tiene naturaleza civil y carácter dederecho real.

Los pueblos cuyos terrenos comu-nales se hallen gravados con «vecinda-des foranas» podrán redimirlas me-diante el pago de su valor a los quetengan derecho a ellas. A falta de con-venio, el capital para la redención sedeterminará en consideración al valorde los aprovechamientos y al beneficioque la redención reporte.

Si se enajenare la «vecindad fora-na», el Municipio tendrá derecho deretracto a favor de la comunidad de vecinos. Este derecho se regirá encuanto a los plazos por lo establecidoen la ley 458 para el retracto gentilicio,y será preferente a éste. En caso depermuta, se determinará el valor de lavecindad por tasación de dos peritosnombrados uno por cada parte, y, sihay discordia de un tercero, por acuerdode aquéllos o, en defecto de acuerdo,por el Juez.

En lo sucesivo no podrán constituir-se «vecindades foranas».

La adquisición de la propiedad porel comprador requiere la entrega de lacosa vendida.

harka dituzten beharrizan eta egokie-rak asetzeko.

392. legea«Kanpoko auzotartasuna»

Udalerriek «kanpoko auzotartasun»gisa eman badute herri-ondasunen lu-perketan parte hartzeko eskubidea, par-te-hartze horrek izaera zibila du nahizeta administrazio-tituluaren bidez era-tu, eta eskubide erreala da.

Herri-lurrak «kanpoko auzotartasu-narekin» kargatuta badaude, herri ho-riek kargetatik aska ditzakete lurrok,kargen gaineko eskubidea duenari eu-ren balioa ordainduz. Hitzarmenik izanezean, askatzeko kapitala zehaztuko da,aprobetxamenduen balioa eta askatzeakdakarren onura kontuan hartuz.

«Kanpoko auzotartasuna» besteren-tzen bada, udalerriak eskubidea du horiauzotarren erkidegoarentzat atzera-esku-ratzeko. Epeei dagokienez, eskubide horieraenduko du 458. legean atzera-eskura-tze jentilizioari buruz ezarritakoak, etalehenespena izanen du horren gainetik.Trukaketa kasuan, auzotartasunaren ba-lioa zehaztuko da, alderdiek —bakoitzakbat— izendaturiko bi adituren tasazioaerabiliz, eta, aurkatasuna azalduz gero,hirugarren adituaren tasazioa erabiliz,haien adostasunez aukeratuta, edo, ados-tasunik izan ezean, epailearen erabakiz.

Aurrerantzean ezin izanen da «kan-poko auzotartasunik» eratu.

Erosleak jabetza eskuratzeko, beha-rrezkoa da saldutako gauza ematea.

FORU-LEGE ZIBILAK

423© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 424: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

TÍTULO III

DE LAS SERVIDUMBRES

Ley 393Concepto

Son servidumbres los derechos rea-les establecidos sobre una finca en be-neficio de otra colindante o vecina, yque consisten en el ejercicio de un de-terminado uso de ella, o en la limita-ción de cualquiera de las facultades delpropietario.

Ley 394Distinción

No son servidumbres:

1. Las limitaciones legales por ra-zón de vecindad.

2. Los derechos de uso o aprovecha-miento establecidos en favor de una per-sona sobre finca ajena, con independen-cia de toda relación entre predios, loscuales se regirán por lo establecido en elcapítulo II del título IV de este libro.

Ley 395Caracteres

El derecho de servidumbre es indi-visible e inseparable del fundo domi-nante y tiene carácter permanentecuando no se hubiere constituido bajotérmino o condición. Se consideranconstituidas bajo condición las servi-dumbres referidas a inmuebles de futu-ra construcción o derribo, así comoaquellas cuyo contenido consista enuna utilidad futura.

III. TITULUA

ZORTASUNAK

393. legeaKontzeptua

Zortasunak dira finka baten gainezarritako eskubide errealak, mugakideden edo alboan dagoen beste batenonurarako; zortasunon bitartez, harenerabilera jakinen bat egikaritzen da,edo jabearen ahalmenetatik edozeinmugatzen da.

394. legeaBereizketa

Ez dira zortasun:

1. Auzotartasunaren ondoriozko le-gezko mugapenak.

2. Pertsona batentzat inoren finka-ren gain ezarritako erabilera eta apro-betxamendu eskubideak, lurren arteaninolako harremanik ez badago; liburuhonetako IV. tituluaren II. kapituluanezarritakoak eraentzen ditu halakoak.

395. legeaBerezitasunak

Zortasun-eskubidea ezin da zatituedo banandu funts nagusitik, eta ho-rren izaera iraunkorra da epe edo bal-dintzapean eratu ez denean. Ulertu be-har da baldintzapean eratu direla, baietorkizunean eraiki edo eraitsiko direnondasun higiezinen gaineko zortasu-nak, bai eta eduki gisa etorkizunekoerabileren bat dutenak ere.

LEYES CIVILES FORALES

424 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 425: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 396Constitución

Las servidumbres pueden consti-tuirse por actos inter vivos o mortiscausa y por adjudicación judicial enjuicio divisorio o por acto particional.

Cuando en el acto de constitución nohaya determinación precisa del contenidode la servidumbre, se llevará a efecto estadeterminación, a falta de acuerdo entrelos interesados, por la persona facultadapara ello por el constituyente o, en sudefecto, por decisión judicial en aten-ción a los signos aparentes, las circuns-tancias de los predios y el uso del lugar.

Ley 397Prescripción

Las servidumbres se adquieren porla prescripción ordinaria de bienes in-muebles o por la extraordinaria. Eltiempo empezará a contar en las servi-dumbres positivas desde el primer actode su ejercicio; en las negativas apa-rentes, desde la aparición de los signosde servidumbre, y en las negativas noaparentes, desde la prohibición formaldel acto que la servidumbre impediríarealizar.

Largo tiempo

En todo caso, se respetará el uso deuna servidumbre aparente cuyo ejer-cicio indiscutido durante largo tiempose estime que puede continuar sin per-juicio para la finca que lo padece.

396. legeaEraketa

Zortasunak era daitezke inter vivosnahiz mortis causa egintzen bidez, baieta zatiketa-epaiketan egindako adjudi-kazio judizialaren bidez edo banaketa--egintzaren bidez ere.

Eraketa-egintzan ez bada argi zehaz-tu zein den zortasunaren edukia, zehazta-pen hori interesdunak horretan ados jar-tzen ez direnean gauzatuko da, era-tzaileak horretarako ahaldundu duenpertsonaren eskutik edo, halakorik izanezean, epailearen erabakiz, betiere, age-riko zeinuak, lurren inguruabarrak etatokiko usadioak kontuan hartuta.

397. legeaPreskripzioa

Zortasunak eskuratzen dira, ondasunhigiezinen gaineko preskripzio arrunta-ren bidez edo preskripzio bereziaren bi-tartez. Epearen zenbaketa hasiko da,zortasun positiboetan, hori egikaritzekogauzatu den lehenengo egintzatik; age-riko zortasun negatiboetan, zortasuna-ren zeinuak agertu direnetik; eta, ageri-koak ez diren zortasun negatiboetan,zortasunak eragozten duen egintza zeinizan, eta horixe gauzatzeko debeku for-mala ezarri denetik.

Epe luzea

Edozein kasutan ere, ageriko zorta-sunaren erabilera errespetatuko da,hori epe luzean zehar aurkakotasunikgabe erabili bada, eta uste bada erabi-lerak iraun ahal duela horren mendekofinkari kalterik egin gabe.

FORU-LEGE ZIBILAK

425© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 426: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Asimismo se considerarán comoservidumbre los servicios estableci-dos con signo aparente entre fincasde un mismo propietario, cuando sesepare la propiedad de ambas por ac-tos inter vivos o de última voluntadde aquél, si al tiempo de la separa-ción subsiste el signo y si el título dedisposición no excluye expresamentela servidumbre.

Ley 398Interrupción de la prescripción

La prescripción tan sólo se inte-rrumpirá por la reclamación judicialconforme a la ley 40, y por la formali-zación de un acto obstativo o por unostensible signo prohibitivo.

Ley 399Constitución o modificación por Ley

Cuando una ley haga necesaria laconstitución o modificación de unaservidumbre, sólo podrán ser exigidaspor el titular de la finca favorecida enla forma menos gravosa para el quedeba padecerlas y previo, siempre, elpago de la justa indemnización. En de-fecto de convenio, la servidumbre que-dará constituida o modificada por deci-sión judicial o administrativa, segúncorresponda.

El mismo derecho tendrá el propie-tario de una finca enclavada para quese constituya una servidumbre de pasosobre aquellas heredades en que resultemenos gravosa la servidumbre.

Era berean, zortasuntzat hartukodira jabe berberaren finken artean age-riko zeinuarekin ezarritako zerbitzuak,finka horien gaineko jabetza inter vi-vos nahiz mortis causa egintzen bidezbanantzen denean, baldin eta banan-tzea gertatzeko unean zeinuak bere ho-rretan badirau, eta xedatze-tituluak ezbadu zortasuna esanbidez baztertzen.

398. legeaPreskripzioa geldiaraztea

Preskripzioa geldiaraziko da, 40. le-gearekin bat etorriz, epaiketaren bidezerreklamazioa egiten denean, eta egin-tza eragozlea formalizatzen deneanedo debekuzko zeinu nabaria dagoe-nean.

399. legeaLegez eratu edo aldaraztea

Lege-aginduz zortasuna eratu edoaldarazi behar bada, finka onuraduna-ren titularrak bakarrik galda dezakeeraketa edo aldarazpena, hori jasan be-har duenari ahalik eta kargarik gutxieneginez, eta beti aurretiaz kalte-ordainzuzena ordainduz. Hitzarmenik izanezean, zortasuna eratu edo aldarazikoda epailearen edo Administrazioarenerabakiaren bidez, kasuan-kasuan.

Bide-zorra era dadin, eskubide beraizanen du finka batzuen artean kokatu-tako finkaren jabeak, eta halakoa eza-rriko da zortasunarekin ahalik eta kar-garik txikiena jasanen duten landengainean.

LEYES CIVILES FORALES

426 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 427: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 400Ampliación de servidumbre

Cuando una servidumbre de pasollegare a ser insuficiente para las nece-sidades del predio dominante, el dueñode éste podrá pedir la ampliación en lamedida en que tales necesidades loexigieron, siempre que el estado delpredio sirviente lo permita sin graveperjuicio y mediante abono de la justaindemnización.

Ley 401Modificación de servidumbre

El propietario de la finca gravadapor la servidumbre no puede perjudicarel uso de la misma, pero podrá solicitarpor vía judicial la variación de su formacuando necesite razonablemente de laplena disposición de la parte de la fincaafectada por la servidumbre, siempreque no cause perjuicio al titular de ésta.

Ley 402Pastos

El propietario de una finca gravadacon servidumbre de pastos podrá ce-rrarla, pero para el acceso del ganadode la finca dominante deberá dejarpaso, «langa» o «queleta».

Ley 403Luces y vistas

Las servidumbres de luces y vistasdan a su titular el derecho de manteneren su pared huecos que le permitan re-cibir luz por el fundo sirviente o el deproyectar la mirada sobre él. Estas ser-

400. legeaZortasuna zabaltzea

Bide-zorra nahiko ez bada lur nagu-siaren beharrizanak asetzeko, lur ho-rren jabeak zortasuna zabaltzeko eskatuahal izanen du, beharrizan horiek bete-tzeko beharrezkoa den neurrian, betie-re, zortasunpeko lurraren egoerak kaltelarririk eragin gabe hori ahalbidetzenduenean, eta horren truk kalte-ordainzuzena emanez.

401. legeaZortasuna aldaraztea

Zortasunarekin kargaturiko finka-ren jabeak ezin dio finkaren erabilerarikalterik egin, baina auzibidean horrenforma aldatzeko eskatu ahal izanen du,zortasunak eragindako finka-zatiarengaineko xedapen osoa zentzuz beharduenean, horrekin zortasunaren titula-rrari kalterik egiten ez dionean betiere.

402. legeaBazkak

Bazka-zortasunarekin kargaturikofinkaren jabeak hori itxi ahal izanen du,baina jabe horrek bidea, «langa» edo«kereta» zabaldu beharko du, lur nagu-siko abelburuak bertara sar daitezen.

403. legeaArgi-bistak

Argi-bisten zortasunek horien titu-larrari eskubidea ematen diote berarenhorman zuloak zabalik izateko, etazortasunpeko funtsetik argia jasotzekoedo funts horren gainetik begiratzeko.

FORU-LEGE ZIBILAK

427© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 428: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

vidumbres impiden al dueño del prediosirviente la construcción a distanciamenor de tres metros de la pared o delvoladizo, en cuanto reduzca o dificultelas luces o las vistas.

Ley 404Huecos para luces

El propietario de un fundo podráabrir en su pared contigua a otro fundohuecos hasta de una vara en cuadro,cerrados mediante barrotes remetidos ycon red metálica, salvo la costumbrelocal. Estos huecos podrán ser cerradoscuando se edifique en la finca vecina,y no serán tomados como signos deaparente servidumbre a efectos de laprescripción.

En las «belenas» o «etxekoartes»comunes a varios propietarios, cual-quiera de éstos podrá abrir en paredpropia huecos sin saledizos, con la li-mitación de no causar molestia a losdemás propietarios.

Ley 405Obligaciones del dueño

de finca sirviente

En las servidumbres que facultanpara apoyar alguna construcción sobremuro o edificio ajeno, el propietariodel fundo sirviente debe hacer a sucosta las reparaciones necesarias paramantener la solidez de la estructura sir-viente. En las otras servidumbres debetolerar que se hagan las obras necesa-rias para el buen uso del servicio.

Halako zortasunek zortasunpeko lurra-ren jabeari eragozten diote horma edohegalkinetik hiru metro baino tarte la-burragoan eraikitzea, horrekin argiakedo bistak urritu edo oztopatzen direnneurrian.

404. legeaArgiak hartzeko zuloak

Funts baten jabeak, horren albokofuntsarekin mugakide den horman, zu-loak zabal ditzake kana beteko zabale-radun laukian; zulook estalita egon be-har dira hormara jositako burdinez etaalanbre-sarez, tokiko ohitura bestela-koa denean salbu. Zulo horiek itxi ahalizanen dira alboko finkan eraikina egi-ten denean, eta horiek ez dira zortasu-naren ageriko zeinutzat hartuko pres-kripzioaren ondoreetarako.

Jabe batzuei dagozkien «belena»edo «etxekoarte» erkideetan, jabe ho-rietatik edozeinek bere horman irekiditzake hegalkinik gabeko zuloak, gai-nerako jabeei enbarazurik ez egitekomugapean.

405. legeaZortasunpeko finkaren jabeak

dituen betebeharrak

Zortasunek ahalmena ematen baduteinoren horma edo egituren bat eraikinbaten euskarri gisa erabiltzeko, zorta-sunpeko funtsaren jabeak bere konturaegin behar ditu zortasunpeko egiturarensendotasunari eusteko beharrezkoak di-ren konponketak. Gainerako zortasune-tan, zerbitzuaren erabilera onerako be-harrezkoak diren obrak jasan behar ditu.

LEYES CIVILES FORALES

428 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 429: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Abandono liberatorio

El propietario de la finca sirvientepodrá exonerarse del deber a que se re-fiere el párrafo anterior, así como detoda otra obligación de reparar que hu-biere contraído expresamente, median-te abandono de la finca a favor del titu-lar de la servidumbre.

Ley 406Extinción

Las servidumbres se extinguen porla renuncia de su titular, formalizadacomo acto de disposición sobre inmue-bles y por la confusión de propiedades.En este último caso será suficiente laadquisición del terreno estrictamenteafectado por la servidumbre y quedarálibre de ella el resto de la finca grava-da. Cuando se adquiera sólo una partedel terreno afectado, la servidumbre seconsiderará extinguida en esa parte ex-clusivamente.

Cuando lo que se adquiere es unaparte indivisa, la servidumbre no seconsidera extinguida.

También se extinguen las servidum-bres por la falta de uso durante el plazode prescripción. En las servidumbrespositivas la prescripción liberatoria secontará a partir del momento en quedejara de usarse, y en las negativas,desde que se realice un acto obstativo.

Ley 407Imposibilidad temporal

Cuando por el estado de las fincasla servidumbre pierda su utilidad, si no

Bertan behera uzte askatzailea

Zortasunpeko finkaren jabea geradaiteke aurreko lerrokadan aipaturikoeginbeharretik aske, bai eta berak esan-bidez harturiko konponketa betebeha-rretatik ere, zortasunaren titularraren-tzat finka bertan behera utziz gero.

406. legeaAzkentzea

Zortasunak azkentzen dira titularrakuko egiten duenean, uko egitea ondasunhigiezinen gaineko egintza gisa formali-zatuz, bai eta jabetzak esku berera hel-tzen direnean ere. Azken kasu horretan,nahiko da zortasunak zehatz-mehatzeragiten duen lurra bakarrik eskuratzea,eta horretatik aske geratuko da kargape-ko finkaren gainerako zatia. Eragindakolurraren zati bat bakarrik eskuratzenbada, zortasuna azkendutzat hartukoda, baina zati horretan bakarrik.

Eskuratutakoa zati indibisoa bada,zortasuna ez da azkendutzat joko.

Zortasunak azkentzen dira, halaber,preskripzio-epean zehar horiek ez era-biltzeagatik. Zortasun positiboetan,preskripzio askatzailea zenbatuko da,horiek erabiltzeari utzi zaion unetik,eta, negatiboetan, egintza eragozleagauzatu denetik.

407. legeaAldi baterako ezintasuna

Finken egoeraren ondorioz zortasu-nak erabilgarritasuna galdu badu eta

FORU-LEGE ZIBILAK

429© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 430: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

transcurriere el plazo de la prescrip-ción extintiva podrá ejercitarse denuevo tan pronto cese el estado impe-ditivo.

TÍTULO IV

DEL USUFRUCTO,HABITACIÓN, USO Y OTROS

DERECHOS SIMILARES

CAPÍTULO I

Del usufructo

Ley 408Concepto

El derecho real de usufructo conce-de a su titular, por tiempo limitado, lasfacultades dominicales con exclusiónde la de disponer de la cosa objeto delusufructo. El usufructuario podrá ejer-citar con este fin todas las accionespertinentes y recabar del nudo propie-tario lo necesario para su ejercicio.

El usufructuario no podrá ceder suderecho, pero sí el ejercicio del mismopor el tiempo que dure el usufructo. Elarrendamiento establecido por el usu-fructuario se resolverá, en todo caso, alextinguirse el usufructo; pero los arren-damientos rústicos subsistirán hasta laterminación del año agrícola.

Ley 409Constitución

El usufructo se constituye por dispo-sición de la ley o por voluntad del pro-

preskripzio azkentzailerako epea igaroez bada, zortasuna berriro erabili ahalizanen da, egoera eragozlea amaitzea-rekin batera.

IV. TITULUA

GOZAMENA, BIZTANTZEA,ERABILTZEA ETA ANTZEKO

BESTE ESKUBIDEAK

I. KAPITULUA

Gozamena

408. legeaKontzeptua

Gozamen eskubide errealak horrentitularrari ematen dizkio, epe mugatuanzehar, jabari-ahalmenak, gozamenpekogauza xedatzeko ahalmena salbu. Go-zamendunak, helburu horrekin, egokiakdiren akzio guztiak egikaritu ahal iza-nen ditu, eta jabe soilari eskatu ahalizanen dio egikaritza horretarako beha-rrezkoa den guztia.

Gozamendunak ezin izanen du bereeskubidea laga; bai, ordea, horren egi-karitza, gozamenak dirauen eperako.Gozamendunak ezarritako errentamen-dua suntsiarazi eginen da, edozein ka-sutan, gozamena azkentzean; bainalanda-errentamenduek indarrean dirau-te, nekazaritzako urtea amaitu arte.

409. legeaEraketa

Gozamena eratzen da legearen agin-duz edo jabearen borondatez, boronda-

LEYES CIVILES FORALES

430 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 431: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

pietario, manifestada tanto en actos mor-tis causa como inter vivos, sea por cons-titución directa a favor de otra persona,sea mediante reserva de ese derecho enun acto de transmisión de la propiedad.

También puede constituirse el usu-fructo por la adjudicación en juicio di-visorio o por acto particional.

Ley 410Objeto

El usufructo puede constituirse so-bre toda clase de bienes, aunque noproduzcan frutos, y sobre la totalidad oparte alícuota de un patrimonio.

Cuando el usufructo verse sobrebienes consumibles, el usufructuarioadquirirá sobre ellos la plena disposi-ción, pero deberá restituir una cantidadigual del mismo género y calidad.

Inventario y garantía

Para hacer entrega de los bienes alusufructuario, o en cualquier otro mo-mento, el propietario podrá exigir laformación de un inventario y la consti-tución de una garantía de la obligaciónde restituir y de indemnización de da-ños causados. No serán necesarios elinventario o la constitución de garantíacuando el usufructuario estuviera rele-vado de hacerlo por disposición de laley o por el constituyente, o cuando elJuez lo estimare innecesario.

Para la constitución de la garantíase estará a lo dispuesto para el fiducia-rio en la ley 231.

te hori mortis causa nahiz inter vivosegintzetan agerturik, bai zuzenean bes-te inoren onurarako, bai eskubide horierreserbatuz, jabetza eskualdatzekoegintzaren bidez.

Gozamena era daiteke, berebat,epaileak zatiketa-epaiketan egindakoadjudikazioaren bidez edo banaketa--egintzaren bidez ere era daiteke.

410. legeaObjektua

Gozamena era daiteke mota guztie-tako ondasunen gainean, nahiz eta ho-riek fruiturik eman ez, eta ondare osobaten gainean edo horren zati alikuota-ren gainean.

Gozamena gauza kontsumikorrengainekoa denean, gozamendunak era-bateko xedapena eskuratuko du horiengainean, baina genero eta kalitate bere-ko beste horrenbeste itzuli beharko du.

Inbentarioa eta bermea

Gozamendunari ondasunak ematekounean, edo beste edozein unetan, jabeakinbentarioa egiteko galda dezake eta,horrez gain, bermea eratzeko ere bai,ondasunok itzuli eta eragindako kalteenordaina emateko betebeharra ziurtatzealdera. Inbentarioa egitea edo bermeaeratzea ez da beharrezkoa izanen, bal-din eta gozamenduna betebehar horreta-tik aske geratu bada lege-aginduz edoeratzailearen borondatez, edota epaileakhoriek alferrekoak direla uste izan badu.

Bermea eratzeko, kontuan izan be-har da 231. legeak fiduziarioari buruzxedaturikoa.

FORU-LEGE ZIBILAK

431© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 432: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 411Duración

El usufructo será vitalicio, salvo queconste haberse constituido por tiempodeterminado.

Cuando el titular es una persona ju-rídica, el usufructo que no tenga otroplazo se extingue a los cien años.

Ley 412Usufructo a favor de varias personas

El usufructo puede establecerseconjunta o sucesivamente a favor depersonas que vivan o estén concebidasen el momento de su constitución.Respecto a otras personas, sólo podráconstituirse dentro de los límites esta-blecidos en el párrafo segundo de laley 224.

Cuando se constituya el usufructoa favor de varias personas, éstas po-drán usar solidariamente las cosas ob-jeto de su derecho, y se repartirán losfrutos por partes iguales, salvo queotra cosa se hubiere dispuesto en el tí-tulo de su constitución. Al extinguirseel derecho de uno de los cousufruc-tuarios, su parte acrecerá a los otrostitulares.

Ley 413Redención

Salvo que el título de su constitu-ción estableciera lo contrario, el dere-cho de usufructo no será redimiblecontra la voluntad de usufructuario.

411. legeaIraupena

Gozamena bizi artekoa izanen da,salbu eta gozamen hori epe zehatzera-ko eratu dela agerrarazi denean.

Titularra pertsona juridikoa bada,eta gozamenak beste eperik ez badu,gozamen hori ehun urte igarotakoanazkentzen da.

412. legeaPertsona batzuen mesederako

eraturiko gozamena

Gozamena ezar daiteke, batera nahizondoz ondo, hori eratzeko unean bizirikedo ernaldurik dauden pertsonen mese-derako. Beste pertsona batzuei begira,gozamena eratu ahal izanen da 224. le-gearen bigarren lerrokadak ezarritakomugen barruan bakarrik.

Gozamena pertsona batzuen mese-derako eratzen denean, horiek modusolidarioan erabili ahal izanen dituzteeuren eskubidepeko gauzak, eta frui-tuak euren artean hainbanatuko dituzte,gozamena eratzeko tituluan bestelakoaxedatu denean salbu. Gozamenkide ba-ten eskubidea azkendutakoan, horrenzatia beste titularrei gehiagotuko zaie.

413. legeaAskatzea

Eraketa-tituluak aurkakoa ezarriezik, gozamen eskubidea ezin izanenda askatu gozamendunaren borondate-aren aurka.

LEYES CIVILES FORALES

432 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 433: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 414Cargas. Seguros

Las cargas y contribuciones que gra-ven estrictamente la propiedad serán decuenta del nudo propietario. Todas lasdemás, así como los gastos necesarios,serán de cuenta de usufructuario, excep-to las que no tengan carácter periódico,las cuales se abonarán por ambos en pro-porción al valor de sus respectivos dere-chos. También se abonarán, en la mismaproporción, las primas de los seguros dela cosa usufructuada en el caso de quecualquiera de ellos exigiere concertarlos.

Ley 415Frutos

El usufructuario adquiere los frutosconforme a lo dispuesto en las leyes 353y 354. Al terminar el usufructo podráexigir una indemnización proporcionadaa los gastos de producción de los frutosque no adquiera.

Ley 416Usufructo de rebaño

El usufructuario de un rebaño, paramantener la totalidad del mismo, debe-rá reponer las cabezas consumidas, yhará suyas las excedentes.

Ley 417Usufructo de montes

En el usufructo de montes, salvoque el título de su constitución ordena-re otra cosa, se observarán las reglassiguientes:

414. legeaZamak. Aseguruak

Zama eta kontribuzioek jabetza kar-gatzen dutenean, jabe soilak ordaindubehar ditu zama eta kontribuzio horiek.Gainerakoak eta nahitaezko gastuakgozamendunak ordaindu behar ditu, al-dizkako izaerarik ez dutenak izan ezik;halakoak bi-biok ordainduko dituzte,eurei dagozkien eskubideen balioarenarabera. Proportzio berean ordaindukodira gozamenpeko gauzaren aseguru-primak, haietatik edozeinek halakoakituntzea galdatu duenean.

415. legeaFruituak

Gozamendunak fruituak eskuratzenditu, 353 eta 354. legeetan xedatuta-koarekin bat etorriz. Gozamena amai-tzean, kalte-ordaina galdatu ahal iza-nen du, berak zenbait fruitu eskuratuez baina fruitu horiek ekoizteko egindituen gastuen arabera.

416. legeaAbere-taldearen gaineko gozamena

Abere-taldearen gozamendunak, horioso-osorik iraunarazteko, kontsumitu-tako abelburuak birjarri beharko ditu,eta bere eginen ditu gaindikinak.

417. legeaMendien gaineko gozamena

Mendien gaineko gozamenean, era-keta-tituluak bestelakoa agintzen ezbadu, ondoko erregelak beteko dira:

FORU-LEGE ZIBILAK

433© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 434: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

1. El usufructuario podrá hacer losaprovechamientos ordinarios con arre-glo a la naturaleza del predio y a losusos del lugar.

2. Tratándose de montes madera-bles, podrá también hacer entresacas ocortas conforme a lo expresado en elnúmero anterior. En las cortas a matarasa de montes que no sean de produc-ción espontánea, el usufructuario ten-drá el deber de repoblar.

3. El beneficio de las cortas perte-necerá al usufructuario en proporciónal tiempo que lleve en el usufructo, enrelación con el período de producciónde los árboles.

4. En todo caso, el usufructuario,haciéndolo saber previamente al nudopropietario, podrá cortar árboles por elpie para las reparaciones y mejorasque pretenda realizar en el predio. Elnudo propietario podrá oponerse a latala por mejoras; y a las de reparacio-nes, cuando tome éstas a su cargo.

Ley 418Usufructo de crédito

En caso de usufructo de crédito, elderecho se entiende constituido sobresu importe. El usufructuario percibirálos intereses que el crédito devenguey, al cobro del mismo, se aplicará lodispuesto en el párrafo segundo de laley 410.

1. Gozamendunak aprobetxamenduarruntak egin ahal izanen ditu lurrarenizaeraren eta tokiko usadioen arabera.

2. Mendietatik zura atera daitekee-nean, meazketa eta ebaketak egin ahalizanen ditu, aurreko zenbakian adierazi-takoarekin bat etorriz. Mendietan ez ba-dira landareak berez hazten, eta mendihorietan errotik ebaketak egiten badira,gozamendunak birlandatzeko eginbeha-rra izanen du.

3. Ebaketen onura gozamendunaridagokio, horrek gozamenean dirauendenboraren arabera; betiere, zuhaitzenekoizpen-epea kontuan hartuta.

4. Edozein kasutan ere, gozamen-dunak, jabe soilari aldez aurretik ho-rren berri emanez, zuhaitzak oinetikebaki ahal izanen ditu, lurrean gau-zatu nahi dituen konponketa eta ho-bekuntzak egiteko. Jabe soila hobe-kuntzaren ondoriozko ebaketaren aurkajarri ahal izanen da, eta konponketenondoriozkoa egitearen aurka ere bai,horiek bere ardurapean hartzen ba-ditu.

418. legeaKredituaren gaineko gozamena

Kredituaren gaineko gozamenean,ulertzen da horren zenbatekoaren gai-nean eratu dela eskubidea. Gozamen-dunak jasoko ditu kredituak sortutakokorrituak, eta kredituaren kobrantzari410. legearen bigarren lerrokadan xe-datutakoa aplikatuko zaio.

LEYES CIVILES FORALES

434 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 435: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Usufructo de renta

El usufructuario de una renta ad-quiere la misma por vencimientos, has-ta la extinción del usufructo.

Usufructo de acciones

Cuando el usufructo recaiga sobreacciones, participaciones o cuotas so-ciales será de aplicación lo establecidoen la ley 258.

Ley 419Usufructo sobre derecho

de retracto

Cuando en el patrimonio objeto deun usufructo universal exista un dere-cho de retracto respecto a bienes ven-didos con pacto de retro o a carta degracia, podrán ejercitar el retracto tan-to el nudo propietario como el usufruc-tuario, y el usufructo se extenderá a losbienes retraídos; cuando lo hubiereejercitado el usufructuario, podrá exi-gir el reembolso del importe al términodel usufructo.

En los demás casos de usufructo, elretracto corresponderá exclusivamenteal nudo propietario, y el usufructo nose extenderá a los bienes retraídos.

Ley 420Derecho de retención

Al extinguirse el usufructo sobrebienes que deban recaer o revertir enfavor de persona no determinada, elusufructuario o sus herederos habrán

Errentaren gaineko gozamena

Errentaren gozamendunak errentaeskuratzen du mugaegunetik mugaegu-nera, gozamena azkendu arte.

Akzioen gaineko gozamena

Gozamena sozietatearen akzio, par-taidetza edo kuoten gainekoa bada,258. legean ezarritakoa aplikatuko da.

419. legeaAtzera-eskuratzeko

eskubidearen gaineko gozamena

Gozamen unibertsala ondarearen gai-nekoa bada eta, ondare horretan, atzera-eskuratzeko eskubidea badago atzera-es-kuratzeko itunarekin edo grazia-agirikoitunarekin saldutako ondasunak direlaeta, atzera-eskuratzea egikaritu ahal iza-nen dute, bai jabe soilak bai gozamen-dunak, eta gozamena hedatuko da atze-ra-eskuratutako ondasunetara; gozamen-dunak egikaritu badu atzera-eskuratzea,horren zenbatekoa itzultzeko galda de-zake gozamena amaitutakoan.

Gozamenaren gainerako kasuetan,atzera-eskuratzea jabe soilari dagokiomodu esklusiboan, eta gozamena ez dahedatuko atzera-eskuratutako ondasu-netara.

420. legeaAtxikitzeko eskubidea

Ondasunen gain gozamena badago,eta ondasun horiek zehazturik ez dagoenpertsonari eman edo itzuli behar bazaiz-kio, orduan, gozamena azkentzean, go-

FORU-LEGE ZIBILAK

435© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 436: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

de continuar como administradores deaquellos bienes hasta que se determinela persona a quien deban entregarse losmismos, y podrán cobrarse los gastoscon cargo a los frutos percibidos, asícomo retener la posesión hasta el totalabono.

Ley 421Extinción

El derecho de usufructo se extinguepor muerte del usufructuario o renun-cia de éste, por la falta de ejercicio du-rante el plazo ordinario de la usuca-pión de la propiedad, por vencimientodel término o el cumplimiento de lacondición resolutoria, por la consolida-ción con la nuda propiedad o la pérdi-da de la cosa usufructuada.

Ley 422Transformación

En los casos de expropiación y sus-titución forzosa, o de indemnizacionespor pérdida total o parcial, el derechode usufructo recaerá sobre las indemni-zaciones u otros bienes subrogados.

CAPÍTULO II

De la habitación, uso y otros derechos similares

Ley 423Régimen

Los derechos de habitación, uso uotros similares de aprovechamiento

zamendunak edo horren jaraunsleekondasun horien administratzaile gisairaun behar dute, halakoak nori emanbehar zaizkion zehaztu arte; gastuakkobratu ahal izanen dituzte jasotakofruituen kontura, bai eta edukitza atxi-ki ere, haiek guztiak ordaindu arte.

421. legeaAzkentzea

Gozamen-eskubidea honela azken-tzen da: gozamenduna hildakoan edohorrek uko egindakoan, jabetza usuka-pitzeko epe arruntean gozamena egi-karitu gabe utzitakoan, epe-muga heldu-takoan edo baldintza suntsiarazlea be-tetakoan, gozamena eta jabetza soilabateratutakoan, edota gozamenpekogauza galdutakoan.

422. legeaTransformazioa

Nahitaez jabetza kendu edo ordez-pena gertatzen denean, edota erabatekonahiz zati bateko galeraren ondoriozkalte-ordaina ematen denean, goza-men-eskubideak kargatuko ditu kal-te-ordainak edo beste ondasun subro-gatu batzuk.

II. KAPITULUA

Biztantzea, erabiltzea eta antzeko beste eskubide batzuk

423. legeaAraubidea

Biztandu, erabili eta inoren gauzazatika aprobetxatzeko eskubideak era-

LEYES CIVILES FORALES

436 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 437: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

parcial de cosa ajena, se rigen por loestablecido en el título de su constitu-ción y, en su defecto, por las dispo-siciones siguientes:

Constitución

1. Pueden constituirse por los mis-mos modos que el usufructo; pero lodispuesto en la ley 410 respecto a lagarantía, tan sólo les será aplicable siasí lo hubiera ordenado el constituyen-te o comprendieran también bienesmuebles; en este último caso, se exigi-rá inventario, salvo dispensa del cons-tituyente.

Gastos

2. Se presumen gratuitos y vitali-cios. El titular sólo tendrá obligaciónde pagar las contribuciones que gravenprecisamente el uso exclusivo que élhaga de la cosa; asimismo deberá ha-cer las reparaciones que exija el des-gaste por el uso ordinario.

Extinción

3. Se extinguirán por las mismascausas que el usufructo y por el abusograve de la cosa. También se extingui-rán cuando el uso o aprovechamientodeterminado a que se refieren se hagaimposible, pero el propietario deberáindemnizar la pérdida o merma que su-pongan para el ejercicio de aquéllos lasmodificaciones por él introducidas enla cosa objeto de los mismos. El dere-cho de habitación no es en caso alguno

entzen ditu horien eraketa-tituluan eza-rritakoak eta, horrelakorik izan ezean,ondoko xedapenek:

Eraketa

1. Halakoak era daitezke gozame-na eratzeko bide berberetatik, baina410. legeak bermeari buruz ezarritakoabakar-bakarrik aplikatuko zaie eratzai-leak hala agindu duenean edo eskubi-deotara ondasun higigarriak bildu dire-nean; azken kasu horretan, inbentarioaegin beharko da, eratzaileak betebeharhori salbuetsi ezik.

Gastuak

2. Eskubide horiek dohaineko etabizi artekoak direla uste izanen da. Ti-tularraren betebehar bakarra izanen dakontribuzioak ordaintzea, kontribuziohoriek kargatzen badute berak gauza-ren gainean izandako erabilera esklusi-boa; era berean, titularrak konponketakegin beharko ditu, eguneroko erabi-leraren ondorioz haren higadura gerta-tzen bada.

Azkentzea

3. Eskubide horiek azkenduko dira,gozamena azkentzeko arrazoi berberakdirela bide, bai eta gauzaz bidegabeabusatzeagatik ere. Eskubideok azken-duko dira, orobat, eskubidepeko erabi-lera edo aprobetxamendu zehatza ezi-nezko suertatzen denean, baina jabeakkalte-ordaina eman beharko du, esku-bidepeko gauza aldarazten badu eta,horren ondorioz, eskubideon egikaritzagalarazi edo urritzen bada. Biztantzeko

FORU-LEGE ZIBILAK

437© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 438: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

redimible contra la voluntad de su titu-lar. Los derechos, siempre que no sehubieren constituido por tiempo deter-minado, serán redimibles conforme alo establecido para las «corralizas» enla ley 382.

Ley 424Contenido

a) Habitación

A no ser que el título hubiese limi-tado el derecho de habitación, se pre-sumirá que éste concede a su titular lafacultad de ocupar la vivienda total yexclusivamente, para sí y los que conél convivan, así como de arrendar lavivienda total o parcialmente, y elarrendamiento cesará al extinguirse el derecho de habitación, sin prórrogaalguna.

Ley 425b) Uso

y otros derechos

Salvo lo establecido en la ley ante-rior respecto a la habitación, los titula-res de estos derechos concurrirán en suejercicio con el uso ordinario del pro-pietario o persona que le sustituya; yno podrán ceder totalmente su derecho,aunque sí compartir su ejercicio conotras personas, tanto mediante retribu-ción como sin ella.

Ley 426Frutos y productos

En los derechos que no se refieran aun aprovechamiento determinado de

eskubidea ezin da inola ere askatu ho-rren titularraren borondatearen aurka.Eskubideak ez badira epe zehatzerakoeratu, horiek askatzeko modukoak iza-nen dira, 382. legean «bazkalekuei»buruz ezarritakoarekin bat etorriz.

424. legeaEdukia

a) Biztantzeko eskubidea

Tituluak biztantze-eskubidea muga-tzen duenean izan ezik, uste izanen daeskubide horrek titularrari ahalmenaematen diola, etxebizitza osorik etamodu esklusiboan okupatzeko, beraren-tzat eta berarekin batera bizi direnentzat,bai eta etxebizitza osorik edo zati batezerrentan emateko ere; errentamenduaamaituko da, biztantzeko eskubidea az-kentzean, inolako luzapenik gabe.

425. legeab) Erabiltzeko eskubidea eta beste eskubide batzuk

Aurreko legeak biztantzeari buruzezarritakoa izan ezik, halako eskubideentitularren egikaritza pilatuko da jabea-ren edo hori ordezten duen pertsonarenerabilera arruntarekin; haiek ezin iza-nen dute euren eskubidea osorik laga,baina eskubide horien egikaritza bestepertsona batzuekin elkarbanatu deza-kete, horren truk ordainketa jasoz edo hori jaso gabe.

426. legeaFruitu eta produktuak

Eskubideak ez badira fruituen edoberezko produktuen gaineko aprobe-

LEYES CIVILES FORALES

438 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 439: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

los frutos o productos naturales, el titu-lar podrá aprovechar todos los que lacosa produzca, pero tan sólo en la me-dida del consumo ordinario de las per-sonas que participan en el ejercicio delderecho, y sin facultad de venderlos.

TÍTULO V

DEL DERECHO DE SUPERFICIEY OTROS DERECHOS

SIMILARES

CAPÍTULO I

Disposiciones generales

Ley 427Principio general

Se presume que lo unido insepara-blemente al suelo accede a la propie-dad de éste, pero puede existir un dere-cho real sobre lo edificado o plantadoen suelo ajeno, como derechos de su-perficie, de sobreedificación o subedi-ficación, de propiedad horizontal y deplantación.

Ley aplicable

En cuanto al régimen de propiedadhorizontal, se estará a lo dispuesto enel Código Civil y leyes que lo desarro-llan. Para los demás derechos mencio-nados se observará lo dispuesto en elpresente título.

txamendu jakin bati buruzkoak, titula-rrak aprobetxatu ahal izanen ditu gau-zak ekoizten dituen guztiak; betiere,eskubidearen egikaritzan parte hartzenduten pertsonen kontsumo arruntarenneurrian bakarrik eta horiek saltzekoahalmenik gabe.

V. TITULUA

AZALERA-ESKUBIDEA ETA ANTZEKO BESTE

ESKUBIDE BATZUK

I. KAPITULUA

Xedapen orokorrak

427. legeaPrintzipio orokorra

Lurrari modu banaezinean batuta-koa horren jabetzapean sartzen delauste izanen da, baina inoren lurreaneraikitakoaren edo landatutakoarengainean izan daiteke eskubide errealenbat, besteak beste, azalera-eskubidea,inoren eraikinaren gainean edo azpianeraikitzeko eskubidea, jabetza horizon-talaren gaineko eskubidea eta landatze-ko eskubidea.

Aplikatu beharreko legea

Jabetza horizontalaren araubidea-ri dagokionez, Kode Zibilean eta horigaratzen duten legeetan xedaturikoabeteko da. Aipaturiko beste eskubideeiburuz, titulu honetan xedaturikoa bete-ko da.

FORU-LEGE ZIBILAK

439© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 440: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 428Régimen

Los derechos mencionados en la leyanterior se regirán por las reglas si-guientes:

1. Pueden constituirse por actos in-ter vivos o mortis causa, a título one-roso o lucrativo, bien por constitucióndirecta mediante enajenación o conce-sión, bien mediante reserva o reten-ción en un acto de transmisión de lapropiedad.

2. Pueden establecerse por tiempodeterminado o a perpetuidad, presu-miéndose esto último si no se disponelo contrario.

3. Son inscribibles en el Registro dela Propiedad, aunque no se determinenlos elementos accidentales, como plazode iniciación o terminación, caracterís-ticas, presupuestos, mejoras, usos, ex-plotación, destino o conservación de laobra a realizar.

4. Son transmisibles por actos intervivos o mortis causa, a no ser que seconstituyesen como personalísimos ose hubiere condicionado su transmi-sión al consentimiento del propietario,o limitado de otro modo su transmisi-bilidad.

5. Son hipotecadas en la misma me-dida que son transmisibles. Lo edifica-do o plantado en ejercicio de estos de-rechos quedará sujeto a la misma hipo-teca.

6. Pueden ser objeto de usufructo yotros derechos similares, pero no pue-den gravarse con servidumbres sin con-

428. legeaAraubidea

Ondoko erregelek eraenduko dituz-te aurreko legean aipatutako eskubi-deak:

1. Eskubideok inter vivos nahizmortis causa egintzen bidez era daitez-ke, kostu bidez nahiz dohainik, delazuzenean besterentze edo ematearenbidez, dela erreserba edo atxikitzea-ren bidez jabetza eskualdatzeko egintzanbertan.

2. Epe mugaturako edo betiko ezardaitezke; aurkakoa xedatzen ez de-nean, azken hori uste izanen da.

3. Jabetza Erregistroan inskriba dai-tezke, nahiz eta aldian aldiko osagaiakzehaztu ez; esaterako, egiteke dagoenobra hasi edo amaitzeko epeak, horrenberezitasunak, aurrekontuak, hobekun-tzak, erabilerak, ustiapena, xedea edoartapena.

4. Inter vivos nahiz mortis causaegintzen bidez eskualda daitezke, salbueta bere-berezko gisa eratu direnean,horien eskualdaketa jabearen adostasu-naren baldintzapean jarri denean edotaeuren eskualdagarritasuna bestelakomoduan mugatu denean.

5. Hipotekatzeko modukoak dira,eskualdagarriak diren neurrian. Esku-bide horiek egikarituz zerbait eraikiedo landatzen bada, hori ere hipoteka-ren menpe geratuko da.

6. Gozamenaren eta antzeko esku-bideen objektu izan daitezke, bainaezin dira zortasunekin kargatu jabearen

LEYES CIVILES FORALES

440 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 441: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

sentimiento del propietario. En el casode establecerse sin este consentimientoserá aplicable lo que respecto a la co-munidad dispone la ley 372.

7. El titular puede, por sí solo, cons-tituir servidumbres a favor del inmue-ble a que tales derechos se refieren, yen ningún caso puede el propietariopor sí solo extinguir las servidumbresen perjuicio de aquellos derechos.

8. Salvo disposición en contrario,no son redimibles contra la voluntadde su titular.

9. En caso de enajenación de estosderechos o de la propiedad, no habrálugar al tanteo y retracto.

Ley 429Confusión

Si se reunieran en un mismo titularla propiedad del suelo y uno de estosderechos especiales sobre el mismo,los derechos reales que afecten a una yotros continuarán gravándoles separa-damente.

CAPÍTULO II

Del derecho de superficie

Ley 430Concepto

El derecho real de superficie con-fiere la facultad de construir en sueloajeno y de mantener separada la pro-

adostasunik gabe. Halako adostasunaizan ez arren, eskubideok ezartzen ba-dira, 372. legeak erkidegoari buruz xe-daturikoa aplikatuko da.

7. Titularrak bere kabuz era ditzakezortasunak, eskubideon objektu denondasun higiezinaren mesederako, etajabeak ezin ditu inola ere bere kabuzzortasunak azkendu halako eskubideenkalterako.

8. Aurkako xedapenik izan ezean,eskubideok ezin daitezke askatu horientitularraren borondatearen aurka.

9. Eskubide horiek edo jabetza bes-terentzen direnean, ez da egonen eros-lehentasunik, ezta atzera-eskuratzerikere.

429. legeaBateratzea

Titular berberak eskuratzen baditulurraren jabetza eta horren gaineko es-kubide berezietatik batzuk, batari etabesteei eragiten dieten eskubideekmodu bananduan kargatzen jarraitukodute.

II. KAPITULUA

Azalera-eskubidea

430. legeaKontzeptua

Azalera-eskubide errealak ahalme-na ematen du inoren lurrean eraikitze-ko, bai eta eraikitakoaren jabetza ba-

FORU-LEGE ZIBILAK

441© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 442: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

piedad de lo construido. Este derechopuede referirse también a edificaciónsubterránea.

Extensión

La extensión del derecho del super-ficiario alcanza a aquella parte delsubsuelo que normalmente se precisapara el aprovechamiento de la super-ficie a los efectos de cimientos, desa-gües, ventilación y demás necesidadespropias del edificio según su natura-leza.

Ley 431Cargas

Salvo pacto en contrario, el superfi-ciario, desde que inicie la construcción,pagará todos los impuestos, contribu-ciones y cargas por razón del inmueble.En caso de pluralidad de construccio-nes, cada titular pagará, íntegra y ex-clusivamente, las que correspondan a lasuya.

Ley 432Propiedad horizontal

El régimen de propiedad horizontalde un edificio construido por el super-ficiario no se extiende al suelo.

Ley 433Perecimiento del edificio

Si la edificación pereciere, no seextinguirá el derecho de superficie y el

nanduari eusteko ere. Eskubide horilurpean eraikitzekoa ere izan daiteke.

Hedadura

Azaleradunaren eskubidearen he-dadurak bere barruan hartzen du lur-pea, lurpe hori azalera aprobetxatzekobeharrezkoa izan ohi den neurrian,eta, betiere, eraikinaren zimendu-, hus-tubide-, aireztapen-ondoreetarako, baieta eraikinak bere izaeraren araberadituen gainerako beharrizanenetarakoere.

431. legeaZamak

Aurkako itunik izan ezean, azalera-dunak, eraikuntzari hasiera ematendionetik, ondasun higiezinaren ondo-riozko zerga, kontribuzio eta zamaguztiak ordainduko ditu. Eraikin anitzizanez gero, titular bakoitzak ordaindu-ko ditu oso-osorik eta berak bakarrikbere eraikinari dagozkionak.

432. legeaJabetza horizontala

Azaleradunak eraikina egin badueta eraikin horrek jabetza horizontala-ren araubidea badu, araubide hori ez dalurrera hedatzen.

433. legeaEraikina suntsitzea

Eraikina suntsitu arren, ez da azale-ra-eskubidea azkenduko, eta azalera-

LEYES CIVILES FORALES

442 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 443: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

superficiario podrá proceder a la re-construcción.

Ley 434Reversión

Cuando la superficie se hubiere es-tablecido por tiempo determinado obajo condición resolutoria, al venci-miento de éstos lo edificado revertirá ala propiedad, sin compensación o conella según se haya pactado.

CAPÍTULO III

De los derechos de sobreedificacióny subedificación

Ley 435Concepto

Los derechos reales de sobreedifi-cación y subedificación conceden a sutitular la facultad de construir una omás plantas sobre un edificio o por de-bajo de éste, respectivamente, en unedificio ya existente o que se constru-yere con posterioridad.

Ejercicio

Para su ejercicio se requiere siempre,además de la correspondiente aproba-ción administrativa, la determinaciónde los derechos sobre los elementoscomunes del inmueble, en relación conla naturaleza de la obra, la seguridaddel edificio y las limitaciones legales.En todo caso, los propietarios, arrenda-

dunak berreraikitzeari ekin ahal izanendio.

434. legeaLehengoratzea

Azalera-eskubidea epe jakinerakoedo baldintza suntsiarazlearen menpeezartzen bada, orduan, horiek mugae-guneratutakoan, eraikitakoa jabetzarilehengoratuko zaio, konpentsaziorikgabe edo konpentsazioarekin, kasuan--kasuan itundu denaren arabera.

III. KAPITULUA

Eraikin baten gainean eta azpianeraikitzeko eskubideak

435. legeaKontzeptua

Eraikin baten gainean edo azpianeraikitzeko eskubide errealek ahalme-na ematen diote horien titularrari erai-kin baten gainean edo azpian solairubat edo gehiago eraikitzeko, hurrenezhurren, jadanik eginda dagoen edo etor-kizunean eginen den eraikinean.

Egikaritza

Eskubide horiek egikaritzeko, beha-rrezkoa da beti, Administrazioaren ones-pen egokia ez ezik, eraikinaren osagaierkideen gaineko eskubideen zehazta-pena ere, obraren izaerari, eraikinarensegurtasunari eta legezko mugapeneilotuta. Edozein kasutan, eraikinarenjabe, maizter edo beste erabiltzaileei

FORU-LEGE ZIBILAK

443© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 444: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

tarios u otros usuarios del edificio de-berán ser indemnizados de los daños yperjuicios que ocasione el ejercicio deestos derechos.

Ley 436Copropiedad

y propiedad horizontal

Cuando el edificio se halle en régi-men de copropiedad o de propiedadhorizontal, la facultad de sobreedificaro subedificar pertenecerá a los con-dueños en proporción a sus respecti-vas cuotas en la propiedad o en loselementos comunes. En ambos casosla concesión de estos derechos reque-rirá el consentimiento de todos los par-tícipes.

Ley 437Contenido

El titular puede construir el númerode plantas que el título hubiere fijado.En defecto de determinación, se enten-derá autorizado para construir cuantasfueren posibles, sin más limitacionesque las administrativas y las que impon-ga la seguridad del inmueble. Salvopacto en contrario, quedarán extingui-dos estos derechos una vez terminada laconstrucción realizada en ejercicio delos mismos.

Ley 438Limitaciones administrativas

Las limitaciones administrativasque impidan al titular del derecho suejercicio total o parcial, salvo pacto en

eman beharko zaie eskubide horienegikaritzak eragin dizkien kalte-gale-ren ordaina.

436. legeaJabekidetasuna

eta jabetza horizontala

Eraikina jabekidetasunaren edo ja-betza horizontalaren araubidepean ba-dago, jabekideei dagokie horren gai-nean edo azpian eraikitzeko ahalmena;betiere, jabetzan edo osagai erkideetandituzten kuoten arabera. Bi kasuotan,halako eskubideak emateko, beharrez-koa izanen da partaide guztien adosta-suna.

437. legeaEdukia

Titularrak eraiki dezake tituluan ze-hazturiko solairu-kopurua. Zehaztape-nik egin ezean, ulertuko da titularrakbaimena duela, eraiki ahal diren solairuguztiak egiteko; horretarako, Adminis-trazioak eta eraikinaren segurtasunakezarritako mugapenak baino ez ditu iza-nen. Aurkako itunik izan ezean, eskubi-deok azkenduko dira, horiek egikarituzeraikitako egitura amaitu ondoren.

438. legeaAdministrazio-mugapenak

Administrazio-mugapenek titularra-ri eragozten badiote bere eskubideaoso-osorik edo zati batez egikari de-

LEYES CIVILES FORALES

444 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 445: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

contrario, no extinguirán este derechoni darán lugar a responsabilidad porparte del concedente.

Ley 439Régimen de las nuevas

edificaciones

Las construcciones realizadas enejercicio de estos derechos se consti-tuirán en régimen de propiedad hori-zontal con el resto del edificio.

Cuando las cuotas sobre los ele-mentos comunes no se hubieren esta-blecido en el título, ni se hubiere fijadoel procedimiento para determinarlas, serequerirá el consentimiento de todoslos propietarios del inmueble. Sin em-bargo, respecto a las construccionessubterráneas, podrá convenirse quesean accesorias de otras preexistentes,sin modificar las cuotas ya establecidasen los elementos comunes.

Ley 440Declaración

de obra nueva

Salvo pacto en contrario, el titularpuede otorgar por sí solo la escriturapública de declaración de obra nueva yde rectificación de la descripción deledificio.

Ley 441Perecimiento del edificio

Si la edificación pereciere, no seextinguirán estos derechos, y sus titu-lares conservarán respecto al edificio

zan, mugapen horiek ez dute eskubideaazkenduko eta eskubide-emaileari ezdiote erantzukizunik ekarriko, aurkakoitunik izan ezean.

439. legeaEraikin berrien

gaineko araubidea

Eskubide horiek egikarituz zerbaiteraikitzen bada, eraikitakoa jabetza ho-rizontalaren araubidepean jarriko daeraikin osoarekin batera.

Osagai erkideen gaineko kuotak ezbadira tituluan ezarri, eta titulu horre-tan ez bada finkatu kuotok zehaztekoprozesurik, beharrezkoa izanen da erai-kinaren jabe guztien adostasuna. Halaeta guztiz ere, lurpeko eraikinei dago-kienez, hitzartu ahal izanen da horiekjadanik eginda dauden beste eraikinbatzuen erantsiak izatea, osagai erki-deen gainean ezarritako kuotak aldara-zi gabe.

440. legeaObra berriari

buruzko adierazpena

Aurkako itunik izan ezean, titula-rrak bere kabuz egin ditzake obra be-rriari buruzko adierazpenaren eskriturapublikoa eta eraikinaren deskripzioazuzentzekoa.

441. legeaEraikina suntsitzea

Eraikina suntsitu arren, ez dira es-kubide horiek azkenduko, eta, eraikita-ko egiturari begira, haien titularrek al-

FORU-LEGE ZIBILAK

445© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 446: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

construido el mismo derecho que ante-riormente tenían.

Ley 442Ordenación urbana

Si a consecuencia de la ordenacióno urbanización del suelo se subrogareen lugar del inmueble una parcela conotro volumen de edificabilidad, el titu-lar de los derechos de sobreedificacióno subedificación tendrá en el nuevovolumen una parte proporcional al de-recho que antes tenía.

CAPÍTULO IV

Del derecho de plantaciones en suelo ajeno

Ley 443Concepto

Podrá constituirse un derecho realde plantación en suelo ajeno. En talcaso, pertenece al concesionario lapropiedad de la plantación separada-mente del dominio del suelo.

Ley 444Redención

Cuando este derecho se constituyapor tiempo indefinido, no se aplicará lodispuesto en los números ocho y nuevede la ley 428, sino que será redimible ytendrá lugar el derecho de retracto,conforme a lo establecido para las «co-rralizas» en las leyes 382 y 383.

dez aurretik zuten eskubide bera iza-nen dute.

442. legeaHiri antolamendua

Lurraren antolamendu edo urbaniza-zioaren ondorioz, ondasun higiezinarenlekuan subrogatzen bada bestelako erai-kigarritasun-bolumena duen lurzatia, or-duan, eraikin baten gainean edo azpianeraikitzeko eskubideen titularrak bolu-men berri horretan izanen du aurretiazzuen eskubidearen proportziozko zatia.

IV. KAPITULUA

Inoren lurrean landatzeko eskubidea

443. legeaKontzeptua

Inoren lurrean landatzeko eskubideerreala eratu ahal izanen da. Kasu ho-rretan, emakidadunari landaketarengaineko jabetza dagokio, lurraren jaba-ritik bananduta.

444. legeaAskatzea

Eskubide hori epe mugarik gabeeratu bada, ez da aplikatuko 428. lege-ko zortzi eta bederatzigarren zenbakie-tan xedaturikoa; aitzitik, eskubidea as-katzeko modukoa izanen da, eta atze-ra-eskuratzeko eskubidea egikarituahal izanen da, 382 eta 383. legeek«bazkalekuei» buruz ezarritakoarekinbat etorriz.

LEYES CIVILES FORALES

446 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 447: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

TÍTULO VI

DE LOS RETRACTOS Y OTROSDERECHOS DE ADQUISICIÓN

PREFERENTE

CAPÍTULO I

Disposiciones generales

Ley 445Efecto

Los derechos de tanteo y retractolegal y los demás derechos reales deadquisición limitan el poder de dispo-sición del dueño de la cosa y facultan asu titular para adquirirla, con preferen-cia a terceros, en caso de transmisiónonerosa.

El derecho de retracto presuponesiempre el derecho de tanteo; perocuando se haya efectuado la debida no-tificación para el ejercicio del derechode tanteo y no se haya hecho uso deéste, dentro del plazo que en cada casocorresponda, quedará excluido el dere-cho de retracto.

Ley 446Prelación

Los retractos legales graciosos, de«vecindad forana», «corralizas» o «he-lechales» y el gentilicio, por este or-den, tienen prioridad respecto a los decomuneros, colindantes, arrendatarios,enfiteutas y a cualesquiera otros dere-chos de adquisición preferente de ca-rácter civil o administrativo.

VI. TITULUA

ATZERA-ESKURATZEAK ETALEHENESPENEZ ESKURATZE-KO BESTE ESKUBIDE BATZUK

I. KAPITULUA

Xedapen orokorrak

445. legeaOndorea

Eroslehentasun-eskubideek, legezkoatzera-eskuratzekoek eta lehenespenezeskuratzeko gainerako eskubide errealekmugatu egiten dute gauzaren jabeakduen xedapen-ahalmena, eta euren titula-rrari gauza eskuratzeko ahalmena ema-ten diote, hirugarrenen aurretik, gauzahori kostu bidez eskualdatzen denean.

Atzera-eskuratzeko eskubideak be-rez dakar beti eroslehentasun-eskubi-dea; baina, eroslehentasun-eskubideaegikaritzeko beharrezkoa den jakina-razpena egiten bada eta gero eskubidehori erabiltzen ez bada kasuan-kasuanegoki den epean, atzera-eskuratzekoeskubidea baztertuta geratuko da.

446. legeaLehenespena

Legezko eta grazia bidezko atzera--eskuratzeek, «kanpoko auzotartasun»,«bazkaleku» eta «iralekuei» buruzkoek,eta atzera-eskuratze jentilizioak, hu-rrenkera horretan, lehentasuna dute er-kide, mugakide, maizter eta enfiteusi-dunen atzera-eskuratzeen aurretik, baieta lehenespenez eskuratzeko bestela-ko eskubideen aurretik ere, horiek zibi-lak nahiz administraziokoak izan.

FORU-LEGE ZIBILAK

447© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 448: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Los retractos legales prevalecen so-bre los derechos convencionales de op-ción, tanteo y retracto.

Ley 447Renuncia

Es válida la renuncia del derecho detanteo y retracto legal con relación auna determinada enajenación y auncuando se hubiere hecho con anteriori-dad a ésta.

Ley 448Ejercicio

En las enajenaciones sometidas acondición o término suspensivos, elderecho de retracto sólo podrá ejerci-tarse desde el cumplimiento de la con-dición o el vencimiento del término.

El retracto tendrá lugar aunque laenajenación se hubiere realizado en su-basta judicial o extrajudicial.

Ley 449Impugnación del precio

En caso de impugnación del precio,se suspenderá el plazo de ejercicio delretracto hasta que aquélla se resuelva.

Ley 450Precio, gastos y frutos

El ejercicio de la acción de retractoexige la consignación por el retrayentedel precio de la enajenación o, si no esconocido, el ofrecimiento de consignar-lo cuando lo sea y, en todo caso, el de

Legezko atzera-eskuratzeek lehen-tasuna dute hitzarmenezko aukera- etaeroslehentasun-eskubideen, eta atze-ra-eskuratzekoen aurretik.

447. legeaUko egitea

Baliozkoa da eroslehentasun-esku-bideari eta legezko atzera-eskuratzeariuko egitea, besterentze jakin bati begi-ra, nahiz eta uko hori besterentzea bai-no lehenago egin.

448. legeaEgikaritza

Baldintza edo epe-muga etengarri-peko besterentzeetan, atzera-eskuratze-ko eskubidea egikaritu ahal izanen dabaldintza betetzen denetik edo epe-mugaheltzen denetik bakarrik.

Atzera-eskuratzea gertatuko da, nahizeta besterentzea epaiketazko edo epai-ketatik kanpoko enkantean gauzatu.

449. legeaPrezioa aurkaratzea

Prezioa aurkaratzen bada, atzera-es-kuratzea egikaritzeko epea etenda ge-ratuko da harik eta hura erabaki arte.

450. legeaPrezioa, gastuak eta fruituak

Atzera-eskuratzeko akzioa egikari-tzeko, beharrezkoa da atzera-eskura-tzaileak besterentzearen prezioa zain-pean jartzea edo, prezio hori ezaguna ezbada, eskaintza egitea, hori ezaguna de-

LEYES CIVILES FORALES

448 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 449: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

pagar los gastos de legítimo abono.Para la atribución de los frutos se estaráa lo dispuesto en las leyes 353 y 354.

CAPÍTULO II

Del retracto gracioso

Ley 451Concepto y plazo

En todos los casos de ejecución pa-trimonial, el deudor ejecutado podráretraer los bienes definitivamente adju-dicados, en el plazo de nueve días, me-diante el pago del precio y gastos delegítimo abono.

CAPÍTULO III

Del retracto gentilicio

Ley 452Concepto

El retracto gentilicio, familiar o de sangre, podrá ejercitarse para rescatardeterminados bienes inmuebles o cuo-tas indivisas de éstos.

Ley aplicable

Este derecho de retracto se dará so-bre inmuebles sitos en Navarra y úni-camente a favor de personas que ten-gan la condición foral de navarros.

nean berori zainpean jartzeko, eta, edo-zein kasutan, legebidezko ordainke-taren gastuak ordaintzeko. Fruituakeratxikitzeko, 353 eta 354. legeetan xe-daturikoa beteko da.

II. KAPITULUA

Grazia bidezko atzera-eskuratzea

451. legeaKontzeptua eta epea

Ondare-exekuzioaren kasu guztie-tan, exekuziopeko zordunak behin be-tiko adjudikatu diren ondasunak atze-ra-eskuratu ahal izanen ditu bederatzieguneko epean, prezioaren eta legebi-dez ordaindu beharreko gastuen paga-mendua eginez.

III. KAPITULUA

Atzera-eskuratze jentilizioa

452. legeaKontzeptua

Atzera-eskuratze jentilizioa, ahai-deen artekoa nahiz odolekoa, egikarituahal izanen da ondasun higiezin zeha-tzak edo horien gaineko kuota indibi-soak berreskuratzeko.

Aplikatu beharreko legea

Atzera-eskuratzeko eskubide horigauzatuko da Nafarroan dauden onda-sun higiezinen gainean, eta Nafarroakoforudunaren izaera duten pertsonen me-sederako bakarrik.

FORU-LEGE ZIBILAK

449© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 450: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 453Retrayentes

Sólo pueden ejercitar el derecho deretracto:

1. Respecto de los bienes de abolo-rio o de patrimonio, los descendientesdel enajenante y los parientes colatera-les del mismo dentro del cuarto gradoy de la misma línea de procedencia delos bienes.

2. Respecto a los bienes conquista-dos o adquiridos por el enajenante opor sus padres, los descendientes deaquél.

A estos efectos, se entiende porbienes de abolorio todos los que, ha-biendo pertenecido al abuelo del ena-jenante, hubieren sido recibidos poréste a título lucrativo directamente delmismo abuelo; por bienes de patrimo-nio, todos los que, habiendo perteneci-do al abuelo, hubieran sido recibidospor el enajenante, siempre a título lu-crativo, a través del padre o de otrodescendiente del mismo abuelo; y porbienes conquistados, todos los que hu-bieran sido adquiridos, a título onero-so o lucrativo, por el enajenante o porsus padres.

Ley 454Enajenación a pariente

En el caso de que los bienes se hu-bieren enajenado a un pariente con de-recho a retraerlos, los demás parientesno podrán ejercitar el retracto aunquefuesen de condición preferente.

453. legeaAtzera-eskuratzaileak

Atzera-eskuratzeko eskubidea egi-kari dezakete, bakar-bakarrik:

1. Abolorio- edo ondare-ondasuneidagokienez, besterentzailearen ondo-rengoek, eta horren alboko ahaideek erebai, baldin eta horiek laugarren gra-durainokoak badira, ondasunak zein le-rrotatik etorri, eta lerro horretakoak.

2. Besterentzaileak edo horren gu-rasoek konkistatu edo eskuraturiko on-dasunei begira, haren ondorengoek.

Ondore horietarako, ulertzen da abo-lorio-ondasun direla, besterentzaileak,bere aitonarenak izanik, dohainik etazuzenean aitona horrengandik hartu di-tuenak; ondare-ondasun dira, ordea, ai-tonarenak izanik, besterentzaileak do-hainik aitarengandik edo aitonaren bes-te ondorengo batengandik hartutakoak;eta ondasun konkistatuak, azkenik,besterentzaileak edo horren gurasoekdohainik nahiz kostu bidez eskuraturi-ko ondasun guztiak.

454. legeaAhaideari besterentzea

Ondasunak besterentzen bazaizkiohoriek atzera-eskuratzeko eskubideaduen ahaideari, gainerako ahaideek ezinizanen dute atzera-eskuratzerik egikari-tu, nahiz eta ahaide horiek lehenespene-koak izan.

LEYES CIVILES FORALES

450 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 451: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 455Pluralidad de retrayentes

Si concurrieren al retracto parientesde grado distinto, será preferido el máspróximo; en igualdad de grado, tendrápreferencia el ascendiente, y en la líneacolateral, el entroncado en ascendienteanterior. En ambos casos será preferi-do, en igualdad de condiciones, el pa-riente de más edad.

Ley 456Pluralidad de demandas

La precedencia de las demandas deretracto, propuestas separadamentecontra un mismo demandado en rela-ción con idéntica finca, no alterará laprelación respectiva entre los deman-dantes. Tampoco la alterará el allana-miento del demandado a cualquiera delas acciones ejercitadas.

Ley 457Pluralidad de objetos

Enajenándose varias fincas por unsolo precio, podrá ejercitarse el retrac-to gentilicio solamente sobre las suje-tas a él, a cuyo efecto se determinará laparte que a las mismas corresponda enel precio total.

No podrá ejercitarse el retracto gen-tilicio sobre una o varias de las fincasenajenadas dejando de ejercitarlo sobrelas demás sujetas a él.

455. legeaAtzera-eskuratzaileen aniztasuna

Atzera-eskuratzean gradu desberdi-netako ahaideak pilatzen badira, lehe-nespena izanen du gradurik hurbilene-koak; gradu berekoak izanik, lehenes-pena izanen du aurrekoak, eta, albokolerroan, aurrekoaren oin beretik dato-rren ahaideak. Bi kasuotan, lehenespenaizanen du, baldintza berberetan, ahaide-rik zaharrenak.

456. legea.Demanden aniztasuna

Atzera-eskuratzeari buruzko de-mandak modu bananduan jarri badirademandatu berberaren aurka eta finkaberberari begira, demanda horien arte-ko hurrenkerak ez du aldaraziko de-mandatzaileen arteko hurrenkera. Eraberean, hurrenkera hori ez da aldatuko,ezta egikaritzen diren akzioetatik batidemandatuak amore ematen badio ere.

457. legeaObjektuen aniztasuna

Finka bat baino gehiago prezio ba-karraren truk besterentzen badira, atze-ra-eskuratze jentilizioa egikaritu ahalizanen da, prezioaren mendeko finkenaurka bakarrik; ondore horretarako,prezio osotik horiei dagokien zatia ze-haztuko da.

Ezin izanen da atzera-eskuratze jen-tilizioa egikaritu besterendutako finkabaten edo batzuen aurka bakarrik, atze-ra-eskuratzearen mendeko beste finkakalde batera utzita.

FORU-LEGE ZIBILAK

451© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 452: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 458Plazo

Este retracto puede ejercitarse den-tro de los siguientes plazos de cadu-cidad:

1. Si se hubiese notificado feha-cientemente la enajenación, con indi-cación del precio, forma de pago y de-más condiciones del contrato, nuevedías a contar de la notificación.

2. En defecto de tal notificación,treinta días a partir de la fecha de ins-cripción en el Registro de la Propiedad.

3. A falta de notificación y de ins-cripción, un año y un día a contar de laenajenación, salvo que ésta se hubiereocultado maliciosamente, en cuyo casono caducará la acción, sin perjuicio dela prescripción adquisitiva. No obstan-te, si el retrayente hubiere tenido un conocimiento incompleto, tendrá unplazo de treinta días para requerir deltransmitente una información completade la transmisión, y, una vez recibidaesta información, tendrá el plazo denueve días para ejercitar la acción.

En los casos previstos en la ley 448estos plazos no se contarán hasta que elderecho de retracto pueda ejercitarse.

Ley 459Prohibición de enajenar

El inmueble adquirido por derechode retracto gentilicio es inalienable poractos inter vivos durante dos años.

458. legeaEpea

Atzera-eskuratze hori egikaritzeko,ondokoak izango dira iraungitze-epeak:

1. Besterentzea sinesgarriro jakina-razi bada prezioa, ordaintzeko moduaeta kontratuaren gainerako baldintzakzehaztuz, bederatzi egun, jakinarazpe-na egiten denetik zenbatuta.

2. Jakinarazpen hori egin ezean, ho-geita hamar egun, Jabetza Erregistroanegindako inskripzioaren egunetik.

3. Jakinarazpenik eta inskripziorikegin ezean, urtebete eta egun bat, bes-terentzea egin denetik zenbatuta, salbueta hori asmo gaiztoz ezkutatu denean;halakoetan, akzioa ez da iraungiko,preskripzio eskuratzaileari kalterikegin gabe. Dena den, atzera-eskura-tzaileak jasotako informazioa osatuga-bea izan bada, hogeita hamar egunekoepea du eskualdatzaileari eskualdake-taren inguruko informazio osoa eska-tzeko; behin informazioa jaso eta gero,bederatzi eguneko epea du akzioa egi-karitzeko.

448. legeak arauturiko kasuetan, epehorien zenbaketa ez da hasiko atzera-es-kuratzeko eskubidea egikaritzeko au-kera izan arte.

459. legeaBesterentzeko debekua

Ondasun higiezina atzera-eskuratzejentilizioaren bitartez eskuratu bada,ondasun hori ezin da inter vivos es-kualdatu bi urtean.

LEYES CIVILES FORALES

452 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 453: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

CAPÍTULO IV

De la opción, tanteo y retracto voluntarios

Ley 460Naturaleza y caracteres

Los derechos de opción, tanteo y re-tracto voluntario tendrán carácter realcuando así se establezca; si se constitu-yen con carácter personal se regirán porlas disposiciones del título IX del pre-sente libro. Serán transmisibles por ac-tos inter vivos o mortis causa, salvodisposición en contrario.

Pueden constituirse por actos intervivos o mortis causa a título oneroso olucrativo, bien por constitución directamediante enajenación o concesión,bien mediante reserva o retención enun acto de transmisión de la propiedad.

Pueden recaer sobre bienes inmue-bles o establecimientos mercantiles oindustriales, acciones de sociedades,participaciones o cuotas sociales, dere-chos de propiedad industrial o intelec-tual y cualesquiera otros bienes mue-bles susceptibles de identificación.

Para su eficacia deberán reunir losrequisitos de forma que en cada casocorresponda según la ley. Serán inscri-bibles en el Registro de la Propiedad uotros Registros que correspondan enrazón de su objeto.

IV. KAPITULUA

Borondatezko aukera, eroslehentasuneta atzera-eskuratzea

460. legeaIzaera eta berezitasunak

Aukera-eskubideak, eroslehenta-sun-eskubideak eta borondatez atzera-eskuratzeko eskubideak izaera errealaizanen dute hala ezarri denean; izaerapertsonalarekin eratu badira, liburu ho-netako IX. liburuaren xedapenek era-enduko dituzte eskubide horiek. Intervivos nahiz mortis causa egintzen bi-dez eskualdatzeko modukoak izanendira, horren aurkako xedapenik izanezean.

Inter vivos edo mortis causa egin-tzen bidez era daitezke, kostu bideznahiz dohainik, dela zuzenean, beste-renduta edo emanda, dela jabetza es-kualdatzeko egintzan bertan erreserba-tuta edo atxikituta.

Eskubideok ondasun higiezinengainekoak edo merkataritza nahiz in-dustriako establezimenduen gainekoakizan daitezke, bai eta sozietateen akzio,partaidetza edo kuoten gainekoak, ja-betza industrial nahiz intelektualarengainekoak, eta identifikatzeko modu-koak diren orotariko ondasun higiga-rrien gainekoak ere.

Eragingarriak izateko, horietara bil-du behar dira legearen arabera kasuan--kasuan izan beharreko forma-beteki-zunak. Eskubide horiek inskribatu ahalizanen dira Jabetza Erregistroan, edo,bestela, euren objektuaren araberakoerregistro eskudunetan.

FORU-LEGE ZIBILAK

453© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 454: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 461Opción

El derecho real de opción puede cons-tituirse por un tiempo determinado nosuperior a diez años. Para su inscripciónen el Registro de la Propiedad el plazomáximo será de cuatro años, tácitamenteprorrogable por otro período igual.

No obstante lo dispuesto en el pá-rrafo anterior, cuando el derecho deopción de compra se haya constituidocomo anejo a un arrendamiento, super-ficie, hipoteca u otro derecho real ins-cribible en el Registro de la Propiedad,su duración podrá alcanzar la totali-dad del plazo de éstos, así como sus pró-rrogas voluntarias, expresas o tácitas.

La opción de compra deberá ejerci-tarse por el precio fijado o el que resul-te según el procedimiento establecidopara su determinación y, en su caso,conforme a las cláusulas de estabiliza-ción, si se hubieren previsto.

Los actos de disposición por el due-ño de la cosa objeto de la opción noperjudicarán este derecho, que subsisti-rá hasta el vencimiento del plazo.

Ley 462Tanteo y retracto

El derecho de tanteo implica tam-bién el de retracto si la notificación nose hubiere practicado en forma o si latransmisión se realizase en condicionesdistintas a las notificadas.

461. legeaAukera

Aukera-eskubide erreala epe jakinbaterako era daiteke, hamar urtetik go-rakoa ez bada. Aukera-eskubidea Jabe-tza Erregistroan inskribatzeko gehiene-ko epea lau urtekoa izanen da, bainaisilbidez beste horrenbeste luza daiteke.

Aurreko lerrokadan xedaturikoa go-rabehera, erosteko aukera-eskubideaeranskin gisa eratzen bada, errentamen-duari, azalerari, hipotekari edo JabetzaErregistroan inskriba daitezkeen esku-bide errealetatik beste edozeini begira,haren iraupenak horien epe osoa hartuahal izanen du, bai eta borondatezko lu-zapenak ere, esanbidezkoak nahiz isilbi-dezkoak.

Erosteko aukera egikaritu beharkoda, finkatutako prezioa edo hori zehaz-teko prozesuan ezarritakoa ordainduzeta, hala behar denean, egonkortasun-klausulekin bat etorriz, halakoak iza-nez gero.

Aukera-eskubidea gauzaren gaine-koa bada eta gauza horren jabeak xeda-pen-egintzak burutzen baditu, egintzahoriek ez diote aukera-eskubideari kalte-rik eginen; eskubideak indarrean iraunendu, harik eta epea mugaeguneratu arte.

462. legeaEroslehentasun eta atzera-eskuratzea

Eroslehentasun-eskubideak berare-kin dakar atzera-eskuratzeko eskubideaere, baldin eta jakinarazpena ez badaforma egokian gauzatu edo eskualda-keta jakinarazitakoez bestelako baldin-tzetan egin bada.

LEYES CIVILES FORALES

454 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 455: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Estos derechos pueden constituirsebien por tiempo determinado, bien portiempo indefinido o «para perpetuo».Si no se dispone otra cosa, sólo podránejercitarse respecto a la primera enaje-nación que se realice de los bienes su-jetos a ellos.

A falta de determinación de plazopara el ejercicio del tanteo o retracto,se entenderá que caducan a los treintadías, contados desde el siguiente al dela notificación, o, en su caso, al de co-nocimiento de la enajenación.

TÍTULO VII

DE LAS GARANTÍAS REALES

CAPÍTULO I

Principios generales

Ley 463Garantías

El cumplimiento de una obligación,o los efectos de su incumplimiento, po-drán asegurarse con fiducia, arras,prenda, hipoteca, anticresis, derecho deretención, depósito de garantía, pactode retracto, reserva de dominio, condi-ción resolutoria, prohibición de dispo-ner u otras cualesquiera formas de ga-rantía real o personal.

Ley 464Régimen

Respecto a la hipoteca mobiliaria oinmobiliaria y a la prenda sin desplaza-

Eskubide horiek era daitezke epejakin baterako, eperik gabe edo «beti-ko». Bestelakoa xedatzen ez bada, es-kubideok egikaritu ahal izanen dira ho-rien mendeko ondasunak lehenengozbesterentzen direnean bakarrik.

Ez bada eroslehentasun-eskubideaedo atzera-eskuratzea egikaritzeko epe-rik zehaztu, ulertuko da horiek hogeitahamar egunean iraungitzen direla, ja-kinarazpena zein egunetan egin, edo,bestela, besterentzearen berri zein egu-netan izan, eta biharamunetik zenbatuta.

VII. TITULUA

BERME ERREALAK

I. KAPITULUA

Printzipio orokorrak

463. legeaBermeak

Betebeharraren betetzea ziurtatzekoedo horren ez-betetzearen ondoreak ziur-tatzeko, hauek erabili ahal izanen dira: fi-duzia, erresak, bahia, hipoteka, antikresia,atxikitzeko eskubidea, berme gisa egin-dako gordailua, atzera-eskuratzeko ituna,jabari-erreserba, baldintza suntsiarazlea,xedatzeko debekua edo berme errealnahiz pertsonaletatik beste edozein.

464. legeaAraubidea

Ondasun higigarri edo higiezinengaineko hipotekari eta edukitzaren le-

FORU-LEGE ZIBILAK

455© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 456: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

miento, se estará a lo dispuesto en la le-gislación especial respectiva. La fianzase someterá a las leyes 525 a 531. Encuanto a las otras formas de garantía seobservará lo dispuesto en el presente tí-tulo.

Ley 465Fundamento

La obligación de constituir garantíareal puede fundarse en una estipula-ción, en un contrato, en una disposi-ción mortis causa o en la ley.

CAPÍTULO II

De las garantías fiduciaria y por arras

Ley 466Fiducia

Por la fiducia de garantía se transmi-te al acreedor la propiedad de una cosao la titularidad de un derecho medianteuna forma eficaz frente a terceros.Cumplida la obligación garantizada, eltransmitente podrá exigir del fiduciariola retransmisión de la propiedad o delderecho cedido; el fiduciario, en sucaso, deberá restituir y responder conarreglo a lo establecido para el acreedorpignoraticio en la ley 470. No obstan-te, si así se hubiere pactado, podrá elacreedor, en caso de mora del deudor,adquirir irrevocablemente la propiedadde la cosa o la titularidad del derecho, yquedará extinguida la obligación garan-tizada.

kualdaketarik gabeko bahiari dagokie-nez, kasuan kasuko legeria berezian xe-daturikoa beteko da. Fidantza 525. le-getik 531.erakoen menpe jarriko da.Bestelako berme-motei buruz, tituluhonetan xedaturikoa beteko da.

465. legeaOinarria

Berme erreala eratzeko betebeha-rraren oinarri izan daiteke hizpaketa,kontratua, mortis causa xedapena edotalegea bera.

II. KAPITULUA

Berme fiduziarioa eta erresen bermea

466. legeaFiduzia

Berme-fiduzia dela bide, hirugarre-nengan eragina duen formaren bitartez,hartzekodunari eskualdatzen zaio gau-za baten jabetza edo eskubide baten ti-tulartasuna. Betebehar bermatua beteondoren, eskualdatzaileak fiduziarioarigalda diezaioke lagatako jabetza edoeskubidea berriro eskualdatzeko; fidu-ziarioak, hala denean, itzulketa-betebe-harra eta erantzukizuna ditu, 470. le-geak hartzekodun pignoratizioari buruzezarritakoaren arabera. Dena den, halaituntzen bada, eta zorduna berandutza--egoeran jarriz gero, hartzekodunakmodu ezeztaezinean eskuratu ahal iza-nen du gauzaren jabetza edo eskubi-dearen titulartasuna, eta bermatutakobetebeharra azkenduko da.

LEYES CIVILES FORALES

456 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 457: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 467Arras

a) Pacto como penitenciales

Si en un contrato intervienen arraso señal, sólo cuando expresamente seestableciere podrán una o cualquierade las partes, según lo convenido, re-solver el contrato sin más consecuen-cia que la pérdida de las arras entrega-das o la obligación de devolver dobla-das las recibidas.

b) Presunción de confirmatorias

En defecto de dicho pacto, si una delas partes incumpliere su obligación,podrá la otra optar entre exigir el cum-plimiento y eventual indemnización oresolver el contrato conforme a lo dis-puesto en el párrafo anterior. Si exigie-re el cumplimiento del contrato, lasarras se imputarán al precio o, en sucaso, a la indemnización.

CAPÍTULO III

De la prenda con desplazamiento, hipoteca,

anticresis, derecho de retención y depósito en garantía

Ley 468Prenda

a) Constitución

La prenda se constituye por entregade la posesión de la cosa mueble o in-mueble.

467. legeaErresak

a) Zigor gisa itundutakoak

Kontratuan erresak edo seinaleaeman badira, eta esanbidez hala ezarridenean, orduan bakarrik, alderdietatikedozeinek, hitzartutakoaren arabera,kontratua suntsiarazi ahal izanen du, etahorren ondorio bakarra izanen da eman-dako erresak galtzea edo jasotakoak bi-koiztuta itzultzeko betebeharra izatea.

b) Erresak baiesleak direlako presuntzioa

Halako itunik izan ezean, alderdibatek berari dagokion betebeharra be-tetzen ez badu, besteak aukeran du,edo kontratua bete dadin eta kasuankasuko kalte-ordaina eskura dezan gal-datzea, edo, bestela, kontratua suntsia-raztea, aurreko lerrokadan xedatutakoa-rekin bat etorriz. Kontratuaren betetzeagaldatzen badu, erresak prezioari egotzi-ko zaizkio edo, hala denean, kalte-or-dainari.

III. KAPITULUA

Edukitzaren lekualdaketadun bahia, hipoteka, antikresia, atxikitzeko eskubidea eta

berme gisa egindako gordailua

468. legeaBahia

a) Eraketa

Bahia eratzen da gauza higigarri edohigiezinaren edukitza emanez.

FORU-LEGE ZIBILAK

457© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 458: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 469b) Derecho de venta

Incumplida la obligación previo re-querimiento fehaciente de pago, puedeel acreedor pignoraticio vender la cosapignorada en subasta judicial o en su-basta extrajudicial, con intervención deNotario o, en su caso, mediante Agentede Cambio y Bolsa o Corredor de Co-mercio. Puede pactarse otra forma deventa, siempre que la naturaleza delobjeto lo permita, pero es nulo el pactopor el que se atribuya al acreedor lapropiedad de la cosa por falta de pago.

No podrá el acreedor disponer deotro modo ni usar la cosa sin autoriza-ción del pignorante, salvo la percepciónde los frutos conforme a la ley 471.

Ley 470c) Responsabilidad

El acreedor, salvo pacto en contra-rio, responderá del hurto, pero no delrobo ni de otro caso fortuito.

d) Restitución

El acreedor deberá restituir la cosaen el mismo estado en que la recibió yjustificar, en su caso, la imputación delos frutos percibidos.

Ley 471Pacto anticrético

Tanto en la prenda como en la hipo-teca, se puede pactar la anticresis o

469. legeab) Saltzeko eskubidea

Ordaintzeko agindei sinesgarria egineta gero, betebeharraren ez-betetzeagertatzen bada, hartzekodun pignorati-zioak gauza pignoratua saldu ahal iza-nen du epaiketazko enkantean, edo,bestela, epaiketatik kanpoko enkantean,dela notarioaren esku-hartzearekin, delakanbio eta burtsako agentearen edotamerkataritzako artekariaren bitartez.Gauza saltzeko beste forma bat itun dai-teke, objektuaren izaerak hala ahalbi-detzen duenean; baina deuseza da or-dainketa ez egiteagatik gauzaren jabetzahartzekodunari eratxikitzeko ituna.

Hartzekodunak ezin izanen du gauzabestelako moduan xedatu, ezta pignora-tzailearen baimenik gabe erabili ere,fruituak eskuratzea izan ezik, 471. le-gearekin bat etorriz.

470. legeac) Erantzukizuna

Hartzekodunak, aurkako itunik izanezean, erantzukizuna izanen du ebas-ketaren gainean; ez, ordea, lapurreta-ren edo ezusteko kasuaren gainean.

d) Itzulketa

Hartzekodunak gauza itzuli beharkodu, berak eskuratu zuen egoera berean;berak jasotako fruituen egozketa egiaz-tatu beharko du, hala behar denean.

471. legeaAntikresi-ituna

Bahi edo hipotekaren kasuetan, an-tikresia itun daiteke eta, horren bitar-

LEYES CIVILES FORALES

458 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 459: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

compensación del uso de la cosa o desus frutos con los intereses devengadospor la deuda. En otro caso, si la cosaen posesión del acreedor produce fru-tos, deberá percibirlos aquél para im-putarlos a la deuda de intereses y des-pués a la del capital.

Anticresis

También se puede pactar, sin cons-tituir prenda o hipoteca, la compensa-ción de una deuda dineraria con el usoo disfrute de una cosa mueble o in-mueble.

Inscripción

Estos pactos anticréticos serán ins-cribibles, según su objeto, en el Regis-tro de la Propiedad u otros Registros.

Ley 472«Pignus Gordianum»

Extinguida la prenda por el cumpli-miento de la obligación garantizada, elacreedor podrá retener la posesión dela cosa que le fue pignorada en garan-tía del cumplimiento de otra deuda delmismo deudor.

Ley 473Retención convencional

Las obligaciones también puedengarantizarse mediante el acuerdo deque el acreedor retenga hasta el cum-plimiento la posesión de una cosa o de-recho, sin poder alguno de disposiciónsobre los mismos.

tez, zorraren korrituekin konpentsatuahal izanen da gauzaren nahiz horrenfruituen erabilera. Bestelako kasuetan,hartzekodunaren edukitzapeko gauzakfruituak ematen baditu, hark eskuratu-ko ditu fruituok, horiek korrituen zo-rrari eta, gero, kapitalaren zorrari egoz-teko.

Antikresia

Era berean, bahi edo hipotekarik era-tu gabe, itun daiteke diruzko zorra gau-za higigarri edota higiezinaren erabileraedo luperketarekin konpentsatzea.

Inskripzioa

Antikresi-itun horiek inskriba dai-tezke, euren objektuaren arabera, Ja-betza Erregistroan edo bestelako erre-gistroetan.

472. legea«Pignus Gordianum»

Bahia azkentzen bada betebeharbermatua bete delako, hartzekodunakgauza pignoratuaren edukitza atxikidezake zordun berberaren beste zor ba-ten betetzea bermatzeko.

473. legeaHitzarmenezko atxikitzea

Betebeharrak bermatzeko, itun dai-teke, orobat, hartzekodunak gauza edoeskubidearen edukitza atxikitzea bete-beharraren betetzea gertatu arte, bainahorien gainean xedatze-ahalmenik izangabe.

FORU-LEGE ZIBILAK

459© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 460: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Este derecho podrá inscribirse cuan-do la naturaleza del objeto lo permita.

Una vez cumplida la obligación, elacreedor deberá restituir e indemnizarconforme a lo establecido para el acree-dor pignoraticio en la ley 470.

Ley 474Depósito en garantía

Para garantía del cumplimiento deuna obligación puede constituirse a fa-vor del acreedor un depósito de dinerou otras cosas fungibles. El acreedoradquiere la propiedad de las cosas de-positadas en su poder con obligaciónde restituirlas al depositante, si proce-diere, conforme a lo establecido en elcontrato.

Cuando el depósito se haga en po-der de un tercero, éste quedará obliga-do a entregarlo al acreedor o a resti-tuirlo al depositante, según correspon-da conforme a lo pactado.

CAPÍTULO IV

De la venta con pacto de retro como garantía

Ley 475Garantía mediante venta

con pacto de retro

El cumplimiento de una obligacióndineraria puede garantizarse mediante

Eskubide hori inskribatu ahal iza-nen da objektuaren izaerak hala ahalbi-detzen duenean.

Behin betebeharra bete eta gero,hartzekodunak itzulketa egin eta kal-te-ordaina eman beharko du, 470. le-geak hartzekodun pignoratizioari buruzezarritakoarekin bat etorriz.

474. legeaBerme gisa egindako gordailua

Betebehar baten betetzea bermatze-ko, diruaren edo bestelako gauza sun-tsikorren gordailua era daiteke hartze-kodunaren mesederako. Hartzekoduna-ren eskuetan gordailatu badira gauzak,hartzekodun horrek gauzen jabetza es-kuratzen du, gauzok gordailugileariitzultzeko betebeharpean, hori bidezkoabada, kontratuan ezarritakoarekin batetorriz.

Gordailua hirugarren baten eskue-tan egiten bada, horrek izanen du gor-dailua hartzekodunari eman edo gordai-lugileari itzultzeko betebeharra, itundu-takoaren arabera egoki dena aintzathartuta.

IV. KAPITULUA

Salmentan, berme gisa, atzera-eskuratzeko ituna jasotzea

475. legeaAtzera-eskuratzeko itunarekin egindako

salmentaren bitartez, bermea izatea

Diruzko betebeharraren betetzea ber-ma daiteke, salmenta atzera-eskuratze-

LEYES CIVILES FORALES

460 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 461: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

venta con pacto de retro o a carta degracia, reservándose el deudor el dere-cho a retraer la cosa vendida al satisfa-cer o extinguir la obligación.

Presunción. Régimen

La venta con pacto de retro o a cartade gracia se considerará garantía realno sólo cuando expresamente se esta-bleciese en el título, sino también cuan-do así resulte del contrato o deba presu-mirse conforme a la ley 584, y le seránaplicables las disposiciones de este ca-pítulo y de las leyes 578, 579 y 580.

Ley 476Posesión, disfrute y gastos

En la venta con pacto de retro comogarantía se presumirá, salvo pacto encontrario, que el vendedor tiene dere-cho a la posesión y disfrute de la cosay está obligado al pago de los gastos,seguros y contribuciones por razón dela misma.

Ley 477Consumación

El simple transcurso del plazo de laobligación garantizada no hará firme la adquisición de propiedad por el acree-dor, sino que ésta sólo tendrá lugar unavez cumplido el término de un mes yun día, o el plazo mayor previsto en el

ko itunarekin edo grazia-agiriko itu-narekin egiten bada, eta zordunakberarentzat erreserbatzen badu saldu-tako gauza atzera-eskuratzeko eskubi-dea betebeharra asebete edo azken-tzen denean.

Presuntzioa. Araubidea

Salmenta atzera-eskuratzeko ituna-rekin edo grazia-agiriko itunarekin eginbada, itun hori berme errealtzat hartu-ko da, tituluan esanbidez halakotzatezarri denean ez ezik, kontratuak horiondorioztatzen duenean edo 584. le-gearekin bat etorriz halako presuntzioadagoenean ere bai; itun horri kapituluhonetako xedapenak aplikatuko zaiz-kio, bai eta 578, 579 eta 580. legeeta-koak ere.

476. legeaEdukitza, luperketa eta gastuak

Salmenta atzera-eskuratzeko ituna-ren bermearekin egin bada, eta aurka-ko itunik izan ezean, uste izanen dasaltzaileak gauza eduki eta lupertzekoeskubidea duela; saltzaileak betebeha-rra du haren ondoriozko gastu, asegurueta kontribuzioak ordaintzeko.

477. legeaGauzatzea

Betebehar bermatuaren epea igaro-tze hutsak ez dakar hartzekodunak ja-betza behin betiko eskuratzea; aitzitik,hori gertatuko da hilabete eta egun ba-teko epea edo kontratuan ezarritakoepe luzeagoa igarotzen denean baka-

FORU-LEGE ZIBILAK

461© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 462: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

contrato, a contar del requerimiento fe-haciente que el acreedor hiciere al deu-dor para exigir el cumplimiento de laobligación.

El documento fehaciente justificati-vo del requerimiento y del transcursodel plazo será título bastante para lapráctica del oportuno asiento en el Re-gistro de la Propiedad.

Lo previsto en esta ley se observaráaunque nada se hubiese establecido enel contrato o se hubiese pactado lo con-trario. Quedarán siempre a salvo cua-lesquiera pactos más favorables para eldeudor.

Ley 478Exclusión de lesión enorme

La adquisición firme conforme a laley anterior no podrá ser rescindida acausa de lesión en el precio.

Ley 479Frutos

Consumada la adquisición de la pro-piedad por el acreedor, se aplicará parala distribución de los frutos lo estable-cido en las leyes 353 y 354.

Ley 480Prescripción

Si no se hubiera pactado otro plazo,la acción de retraer prescribirá a lostreinta días.

rrik, eta horren zenbaketa hasiko dahartzekodunak zordunari betebeharra-ren betetzea galdatzeko agindei sines-garria egin dionetik.

Agiri sinesgarriak egiaztatzen baduagindeia egin eta epea igaro dela, agirihori behar adinako titulua da, JabetzaErregistroan idazkun egokia egiteko.

Lege honetan araututakoa betekoda, nahiz eta kontratuan ezer ezarri ezedo aurkakoa itundu. Kalterik gabe ge-ratuko dira beti zordunarentzat onura-garriagoak diren itunak.

478. legeaKalte larria baztertzea

Aurreko legearekin bat etorriz es-kuraketa irmoa gauzatzen bada, esku-raketa hori ezin izanen da hutsalduprezioak izandako kaltearen ondorioz.

479. legeaFruituak

Behin hartzekodunak jabetza esku-ratu eta gero, 353 eta 354. legeetanezarritakoa aplikatuko zaio fruituenbanaketari.

480. legeaPreskripzioa

Bestelako epea itundu ez bada, atze-ra-eskuratzeko akzioaren preskripzio-epea hogeita hamar egunekoa izanenda.

LEYES CIVILES FORALES

462 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 463: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

CAPÍTULO V

De las prohibiciones de disponer

Ley 481En actos a título lucrativo

La prohibición de disponer estable-cida en actos a título lucrativo, intervivos o mortis causa, a favor de perso-nas determinadas o determinables den-tro de los límites del párrafo segundode la ley 224, tiene siempre eficaciareal y será inscribible en el Registro.

Ley 482En actos a título oneroso

La prohibición de disponer estable-cida en actos a título oneroso tiene efi-cacia obligacional por el plazo máximode diez años, siempre que se haga a fa-vor de personas actualmente determi-nadas. Esta prohibición es inscribible,siempre que para ello exista convenioexpreso, y una vez inscrita en el Regis-tro tendrá eficacia real durante el plazomáximo de cuatro años.

CAPÍTULO VI

De la venta con pacto de reserva de dominio

Ley 483Concepto. Efectos

Por el pacto de reserva de dominioel vendedor conserva la propiedad de

V. KAPITULUA

Xedatzeko debekuak

481. legeaDohaineko egintzetan

Xedatzeko debekua ezarri bada, in-ter vivos nahiz mortis causa erako do-haineko egintzetan, pertsona jakinenmesederako, edo, bestela, 224. legea-ren bigarren lerrokadako mugen ba-rruan zehazteko moduko pertsonenmesederako, debeku horrek eraginga-rritasun erreala izanen du, eta erregis-troan inskribatu ahal izanen da.

482. legeaKostu bidezko egintzetan

Xedatzeko debekua kostu bidezkoegintzetan ezarri bada, debeku horrekbetebehar-izaerako eragingarritasuna duhamar urteko gehieneko epean, betiere,une honetan zehaztuta dauden pertso-nen mesederako egiten denean. Debekuhori inskribatzeko modukoa da, horreta-rako esanbidezko hitzarmena badago;behin erregistroan inskribatutakoan, de-bekuak eragingarritasun erreala izanendu, lau urteko gehieneko epean.

VI. KAPITULUA

Salmenta egitea, jabaria erreserbatzeko itunarekin

483. legeaKontzeptua. Ondoreak

Jabaria erreserbatzeko itunaren bi-dez, saltzaileak eusten dio berak sal-

FORU-LEGE ZIBILAK

463© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 464: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

la cosa vendida hasta que el precio seapagado por completo, y podrá ejercitarlas tercerías de dominio y demás ac-ciones en defensa de su derecho. Elcontrato queda perfeccionado desde sucelebración, pero el efecto de transmi-sión de la cosa quedará diferido hastael pago total. Mientras tanto, corres-ponde al comprador la posesión y dis-frute de la cosa vendida, con las limita-ciones pactadas en su caso, así comoestarán a su cargo el riesgo y todos losgastos inherentes a aquélla; el vende-dor, por su parte, queda obligado a nodisponer de la cosa.

Inscrita la venta en el Registro de laPropiedad u otro Registro, todo acto dedisposición de la cosa por parte delvendedor será sin perjuicio del derechodel comprador.

En caso de embargo de bienes, con-curso o quiebra del vendedor, quedaráa salvo el derecho del comprador paraadquirir la propiedad mediante pagoíntegro del precio en los plazos conve-nidos.

Ley 484Resolución

La falta de pago por el compradorde cualquiera de los plazos del preciofacultará al vendedor para resolver elcontrato, pero la resolución sólo tendrálugar una vez cumplido el término deun mes y un día, o el plazo mayor quese haya pactado, a contar del requeri-miento fehaciente que el vendedor hi-

dutako gauzaren jabetzari, prezioaoso-osorik kobratu arte, eta egikarituahal izanen ditu, bai jabari-hiruga-rrengoa, bai eta bere eskubidea defen-datzeko gainerako akzioak ere. Kon-tratua burututa egonen da, hori egitendenetik, baina gauzaren eskualdake-ta geroratuta geratuko da, ordainketaoso-osorik egin arte. Bien bitartean,erosleari dagozkio saldutako gauzarenedukitza eta luperketa, itundutakomugapenen menpe, halakorik itundubada bederen, eta haren ardurapekoakizanen dira gauzari datxezkion arriskueta gastu guztiak; saltzaileak, bestal-de, gauza ez xedatzeko betebeharraizanen du.

Salmenta Jabetza Erregistroan edobestelako erregistroan inskribatu etagero, saltzaileak gauza xedatzeko egin-tzetatik edozein burutzen badu, egintzahorrek ez dio kalterik eginen erosleareneskubideari.

Ondasunak enbargatzen direnean,edo saltzailearen inguruan konkurtso edoporrota gertatzen denean, erosleak jabe-tza eskuratzeko eskubidea izanen duprezioa hitzarturiko epeetan oso-osorikordainduz.

484. legeaSuntsiarazpena

Erosleak ez badu prezioaren epeeta-rik edozein ordaintzen, ordainketa ezaksaltzaileari ahalmena emanen dio kon-tratua suntsiarazteko; baina suntsiaraz-pena gertatuko da hilabete eta egun ba-teko epea igaro ondoren edo, bestela,itundutako epe luzeagoa igarotakoan,saltzaileak erosleari betebeharraren be-

LEYES CIVILES FORALES

464 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 465: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ciere al comprador exigiendo el cum-plimiento de la obligación.

En caso de resolución, el vendedorrecobrará la libre disposición de lacosa y deberá restituir las cantidadespercibidas, con derecho a retener o re-clamar la compensación por el uso dela cosa y daños y perjuicios ocasiona-dos conforme a lo pactado o, en defec-to de pacto, la correspondiente indem-nización.

Ley 485Cesión

Si no se hubiere pactado otra cosa,la cesión inter vivos que el compradorhaga de su derecho no afectará al ven-dedor si éste no la consintiere.

Ejecución

Los acreedores del comprador nopueden ejercitar por subrogación el de-recho de adquirir la cosa, sino que ha-brán de proceder judicialmente paracobrar sus créditos con cargo a aquelderecho.

CAPÍTULO VII

De la venta con pacto comisorio

Ley 486Concepto

En la compraventa con precio apla-zado total o parcialmente, puede esta-blecerse el pacto comisorio por el cual

tetzea galdatzeko agindei sinesgarriaegiten dionetik zenbatuta.

Suntsiarazpena gertatzean, saltzaileakgauzaren gaineko xedapen askea berres-kuratuko du, eta berak jasotako kopu-ruak itzuli beharko ditu; era berean, es-kubidea izanen du, gauzaren erabilerareneta eragindako kalte-galeren konpentsa-zioa itundutakoarekin bat etorriz atxikiedo erreklamatzeko, edo, itunik izanezean, kalte-ordain egokia eskatzeko.

485. legeaLagapena

Bestelakorik itundu ezean, erosleakbere eskubidea inter vivos laga badueta saltzaileak ez badu adostasunikeman, lagapen horrek ez du saltzailea-rengan eraginik izanen.

Betearazpena

Eroslearen hartzekodunek ezin dutesubrogazio bidez egikaritu gauza es-kuratzeko eskubidea; aitzitik, epaiketabidez jardun beharko dute, eskubidehorren kontura euren kredituak kobra-tzeko.

VII. KAPITULUA

Komiso-itunarekin egindako salmenta

486. legeaKontzeptua

Salmentaren prezioa osorik edo zatibatez geroratzen bada, komiso-itunaezar daiteke, eta, horren bidez, hitzar-

FORU-LEGE ZIBILAK

465© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 466: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

la falta de pago de todo o parte del pre-cio en el tiempo convenido facultará alvendedor para ejercitar de pleno dere-cho la resolución del contrato, que sólotendrá lugar una vez cumplido el térmi-no de un mes y un día o el plazo mayorque se haya pactado, a contar del re-querimiento fehaciente que el vendedorhiciere al comprador exigiendo el cum-plimiento de la obligación.

El vendedor podrá optar entre la re-solución o el cumplimiento del contra-to mediante la percepción del precioaplazado.

Ley 487Resolución

En caso de resolución, una vez noti-ficada, la cosa se tendrá por no vendi-da y quedarán sin efecto los actos deenajenación y gravamen, así como to-dos los arrendamientos concertadospor el comprador.

TÍTULO VIII

DE LAS OBLIGACIONES EN GENERAL

CAPÍTULO I

De las fuentes y efectos de las obligaciones

Ley 488Fuentes

Las obligaciones pueden establecer-se por convenio, donación, disposición

turiko epean prezio osoa edo horrenzati bat ez ordaintzeak saltzaileariahalmena emanen dio kontratuarensuntsiarazpena zuzenbide osoz gauza-tzeko; suntsiarazpen hori gertatuko da,hilabete eta egun bateko epea edo itun-dutako epe luzeagoa betetzen deneanbakarrik, saltzaileak erosleari betebe-harraren betetzea galdatzeko agindeisinesgarria egiten dionetik zenbatuta.

Saltzaileak aukeran du kontratuasuntsiarazi edo, prezio geroratua jasoz,kontratuaren betetzea eskatu.

487. legeaSuntsiarazpena

Suntsiarazpenaren kasuan, behinhori jakinarazi eta gero, gauza salduga-bekotzat joko da, eta ondorerik gabegeratuko dira gauza besterendu eta kar-gatzeko egintzak, bai eta erosleak hi-tzarturiko errentamenduak ere.

VIII. TITULUA

BETEBEHARRAK OROKORREAN

I. KAPITULUA

Betebeharren iturriak eta ondoreak

488. legeaIturriak

Betebeharrak ezar daitezke hitzar-menaren bidez, dohaintzaren bidez,

LEYES CIVILES FORALES

466 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 467: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

mortis causa o sobre régimen de bienesen el matrimonio o por disposición dela ley.

Quien por su negligencia cause dañoen patrimonio ajeno deberá indemni-zarlo según las circunstancias de cadacaso. La acción para exigir la indemni-zación prescribe al año.

Ley 489Nulidad, anulabilidad

y rescindibilidad

Las obligaciones serán nulas, anula-bles o rescindibles conforme a lo dis-puesto en la ley 19.

Ley 490Interpretación

Las obligaciones deberán interpre-tarse conforme a la voluntad declaradaque las creó, al uso y a la buena fe.

Salvo pacto en contrario, el obliga-do a una prestación deberá cumplir asu costa las formalidades de titulación,como reanudación del tracto en los Re-gistros u oficinas públicas, entrega dedocumentos y demás actos para el ple-no cumplimiento de la obligación y lacancelación registral de cargas y limi-taciones extinguidas.

Los pactos se presumirán en favordel deudor, salvo que esta presunciónresulte contraria a la naturaleza o cir-cunstancias del acto.

mortis causa xedapenen bidez nahizezkontzako ondasun-eraentzaren gai-neko xedapenen bidez, edo lege-agin-duz.

Norbaitek zabarkeriaz kalteak eragi-ten baditu inoren ondarean, kalte-or-daina eman beharko dio kaltedunarikasuan kasuko inguruabarren arabera.Kalte-ordaina galdatzeko akzioa urte-bete igarotakoan preskribatzen da.

489. legeaDeuseztasun, deuseztakortasun

eta hutsalkortasuna

Betebeharrak deusez, deuseztakoredo hutsalkorrak izanen dira, 19. legeanxedaturikoarekin bat etorriz.

490. legeaInterpretazioa

Betebeharrak interpretatu beharkodira horiek eratzeko aitortu den boron-datearekin, usadioarekin eta onusteare-kin bat etorriz.

Aurkako itunik izan ezean, presta-zioa gauzatzeko betebeharra duenakbere kontura bete beharko ditu titula-zioaren formalitate guztiak; esaterako,erregistro eta bulego publikoetan trak-tua berriro hastea, agiriak ematea etabetebeharra oso-osorik betetzeko egin-tzetatik beste edozein gauzatzea, bai etazama nahiz mugapen azkenduei buruz-ko inskripzioak ezereztea ere.

Itunak zordunaren mesederako egindirela uste izanen da, salbu eta presun-tzio hori egintzaren izaeraren edo ingu-ruabarren aurkakoa denean.

FORU-LEGE ZIBILAK

467© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 468: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 491Intereses moratorios

Todas las deudas dinerarias, auncuando no mediare estipulación de in-tereses, devengarán los legales desdeel vencimiento de la obligación.

Ley 492Presunción de divisibilidad

Salvo que la ley o el pacto declarenque varios acreedores o deudores queintervienen en la obligación lo son so-lidariamente, o así resulte de la natura-leza o circunstancias de la misma, seconsiderará que lo son por partes divi-didas, tanto activa como pasivamente.

Obligaciones individuales

Si la prestación es en sí misma indi-visible, la reclamación deberá hacerseconjuntamente, pero la insolvencia deun deudor no perjudicará a los demás.

CAPÍTULO II

Del cumplimiento y extinción de las obligaciones

Ley 493Cumplimiento de la obligación

Las obligaciones se extinguen alquedar cumplidas. También se extin-guen al hacerse imposible su cumpli-miento por causa extraña al deudor ysin su culpa; en todo otro caso, el deu-

491. legeaBerandutza-korrituak

Diruzko zor guztiek, korrituei bu-ruzko hizpaketarik izan ez arren, le-gezko korrituak sortzen dituzte betebe-harra mugaeguneratzen denetik.

492. legeaZatigarritasunari buruzko presuntzioa

Legeak edo itunak halakoa adieraztenez badu, hau da, betebeharrean eskuhartzen duten zordun edo hartzekodu-nak solidarioak direla, edo betebeha-rraren izaerak nahiz inguruabarrek horibera ondorioztatzen ez badute, ulertukoda, modu aktibo nahiz pasiboan, bakoi-tzari dagokion heinean direla zordunedo hartzekodun.

Banakako betebeharrak

Prestazioa berez zatiezina bada, erre-klamazioa modu baterakoan egin be-harko da, baina zordun baten kaudi-mengabeziak ez die gainerako zordu-nei kalterik eginen.

II. KAPITULUA

Betebeharrak betetzea eta azkentzea

493. legeaBetebeharra betetzea

Betebeharrak azkentzen dira betetzendirenean. Era berean, azkentzen dira,zordunarekin zerikusirik ez duen arra-zoiaren ondorioz eta haren errurik gabe,betebeharrak betetzea ezinezko suerta-

LEYES CIVILES FORALES

468 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 469: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

dor deberá indemnizar por su incum-plimiento.

Aunque la obligación sea divisible,el acreedor podrá rechazar una ofertade cumplimiento incompleto o de obje-to distinto del debido. Sin embargo,puede compelerse al acreedor a queacepte el pago parcial de una cantidadcuando el deudor garantice el pago dela cantidad restante. Asimismo, el acree-dor de cantidad de dinero tendrá queaceptar un objeto distinto si el Juez es-tima justa la sustitución por haberse he-cho excesivamente gravosa la presta-ción debida.

Cuando se trate de obligaciones delargo plazo o tracto sucesivo, y duranteel tiempo de cumplimiento se alterefundamental y gravemente el conteni-do económico de la obligación o laproporcionalidad entre las prestacio-nes, por haber sobrevenido circunstan-cias imprevistas que hagan extraordi-nariamente oneroso el cumplimientopara una de las partes, podrá ésta soli-citar la revisión judicial para se modi-fique la obligación en términos deequidad o se declare su resolución.

Ley 494Reconocimiento de pago

Quien ha reconocido en un docu-mento el cobro de una cantidad no po-drá exigir la prueba de pago efectivo dela misma, pero podrá impugnar el do-cumento probando la inexistencia dedicho pago.

tzen denean; beste edozein kasutan,zordunak kalte-ordaina eman beharkodu bere ez-betetzea gertatuz gero.

Betebeharra zatigarria izan arren,hartzekodunak ezezkoa eman diezaio-ke betetze osatugabea egiteko edo zorden objektuaz bestelakoa emateko es-kaintzari. Hala ere, hartzekoduna be-hartu daiteke kopuru baten ordainketapartziala onartzera, baldin eta zordunakgainerako kopuruaren ordainketa ber-matzen badu. Era berean, diru-kopu-ruaren hartzekodunak diruaz bestelakoobjektua onartu beharko du, epailearenustez ordezpena zuzena bada zor denprestazioak karga handiegia ekartzea-gatik.

Epe luzerako betebeharretan edosegidako traktudunetan, betetze-epeanzehar goitik behera eta modu larri-an aldatzen bada betebeharraren edukiekonomikoa edo prestazioen artekoproportzionaltasuna, ustekabeko ingu-ruabarrak gertatu direlako eta ingurua-bar horiek karga handiegia dakartela-ko alderdietako batek betebeharrakbete ditzan, alderdi horrek epailearieskatu ahal izanen dio betebeharraekitatez berrikusteko, eta hori aldaraz-teko edo horren suntsiarazpena adie-razteko.

494. legeaOrdainketari buruzko aitorpena

Norbaitek agiri bidez aitortzen badukopuru bat kobratu duela, ezin izanendu galdatu horren ordainketa eraginga-rriari buruzko frogarik, baina agiriaaurkaratu ahal izanen du halako or-dainketa egin ez dela frogatuz.

FORU-LEGE ZIBILAK

469© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 470: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 495Dación en pago

Cuando el acreedor acepte la daciónen pago de un objeto distinto del debi-do, la obligación se considerará extin-guida tan sólo desde el momento enque el acreedor adquiera la propiedadde la cosa subrogada, pero las garan-tías de la obligación, salvo que seanexpresamente mantenidas, quedaránextinguidas desde el momento de laaceptación.

Dación para pago

La dación para pago sólo libera aldeudor por el importe líquido de losbienes cedidos.

Ley 496Pago

por consignación

Si el acreedor se niega injustamentea aceptar el pago de la cantidad o de lacosa mueble debida, el deudor quedarálibre de responsabilidad mediante laconsignación judicial. Si se tratara decosa inmueble, podrá asimismo libe-rarse de responsabilidad poniéndola adisposición del Juez.

Ley 497Pago por terceros

Cuando, por su naturaleza o por pac-to, la obligación no requiera un cumpli-miento personal del deudor, podrá sercumplida por un tercero, incluso sinconocimiento del deudor. El tercero

495. legeaOrdainean ematea

Hartzekodunak onartzen badu zorden objektuaz besteko gauza ordaineanematea, betebeharra azkendutzat jokoda hartzekodun horrek gauza subroga-tuaren jabetza eskuratzen duenetik;baina betebeharraren bermeak onarpe-na eman denetik azkenduko dira, ho-riei esanbidez eutsi zaienean salbu.

Ordaintzeko ematea

Ordaintzeko emateak zorduna aska-tzen du, baina lagatako ondasunen zen-bateko likidoaren neurrian bakarrik.

496. legeaOrdainketa, epailearen

zainpean jarrita

Hartzekodunak bidegabe ezezkoaematen badio berari zor zaion kopurua-ren edo gauza higigarriaren ordainketaonartzeari, zorduna erantzukizunetikaske geratuko da, kopuru edo gau-za hori epailearen zainpean jarriz. Gauzahigiezina bada, zorduna erantzukizune-tik askatuko da gauza hori epaileareneskura jarriz.

497. legeaHirugarrenek egindako ordainketa

Betebeharraren izaeraren ondoriozedo itunaren bidez beharrezkoa ezbada zordunaren betetze pertsonala,betebeharra hirugarren batek bete ahalizanen du, baita zordunak horren berri-

LEYES CIVILES FORALES

470 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 471: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

que hubiere pagado con conocimientoy sin oposición por parte del deudor,así como el que lo hubiere hecho portener interés en el cumplimiento, que-dará subrogado en el derecho del acree-dor. En los demás casos sólo podrá re-petir del deudor en la medida de la uti-lidad que a éstos reportó tal pago.

Ley 498Otros modos de extinción

También se extinguen las obligacio-nes por novación, por compensación,por confusión de la titularidad del deu-dor y la del acreedor, y por condona-ción de la deuda.

CAPÍTULO III

De la rescisión por lesión

Ley 499Concepto

Quien haya sufrido lesión enorme,a causa de un contrato oneroso que hu-biere aceptado por apremiante necesi-dad o inexperiencia, podrá pedir la res-cisión del mismo.

Se entenderá por lesión enorme elperjuicio de más de la mitad del valorde la prestación, estimada al tiempo delcontrato. Si el perjuicio excediere de losdos tercios de aquel valor, la lesión seentenderá enormísima.

rik ez badu ere. Hirugarrenak ordain-keta egin badu, zorduna horren jakitunizanik eta horren aurka jarri gabe, edoordainketa egin badu betetze horretaninteresa izan duelako, hirugarren horisubrogatuko da hartzekodunaren es-kubidean. Gainerako kasuetan, berres-kaera-eskubidea erabili ahal izanen duzordunaren aurka, ordainketaren ondo-rioz horrek izan duen onura errekla-matzeko bakarrik.

498. legeaAzkentzeko beste modu batzuk

Betebeharrak azkentzen dira, berebat,aldaberriketa edo konpentsazioa gerta-tzen denean, zordunaren eta hartzeko-dunaren titulartasunak bateratzen dire-nean, eta zorra barkatzen denean.

III. KAPITULUA

Kaltearen ondoriozko hutsalketa

499. legeaKontzeptua

Norbaitek kalte larria jasan badupremiazko beharrizanean edo esperien-tziarik ezarengatik kostu bidezko kon-tratua onartu duelako, horren hu-tsalketa eskatu ahal izanen du.

Kalte larritzat hartuko da prestazio-ak duen balioaren erdia baino zati han-diagoari eragindakoa; prestazioa kon-tratua egiteko unean zenbatetsiko da.Kalteak balio horren bi herenak gaindi-tzen baditu, hori larri-larria dela ulertu-ko da.

FORU-LEGE ZIBILAK

471© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 472: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 500Sujeto

Siendo navarros todos los contratan-tes, procederá la rescisión por lesiónsea cual fuere el lugar en que se hallareel objeto y el del otorgamiento del con-trato.

Siendo navarro tan sólo alguno delos contratantes, procederá la rescisióncuando el contrato deba someterse a laley navarra.

En ningún caso podrá pedir la resci-sión por lesión quien, profesional o ha-bitualmente, se dedique al tráfico delas cosas objeto del contrato o fuereperito en ellas.

Ley 501Objeto

La rescisión se dará no sólo en loscontratos sobre bienes inmuebles, sinotambién sobre los muebles cuando seestime justificada la acción en conside-ración al valor de los mismos y al per-juicio causado por el contrato en rela-ción al patrimonio.

Ley 502Contrato sobre varias cosas conjuntamente

El contrato sobre varias cosas con-juntamente por un sólo precio podrárescindirse por lesión en su totalidad,aunque se especificare separadamenteel precio, valor o estimación de cadacosa.

500. legeaSubjektua

Kontratugile guztiak nafarrak dire-nean, kaltearen ondoriozko hutsalketabidezkoa da, objektuaren kokalekuaeta kontratua egiteko lekua edozeinizanda ere.

Kontratugileetatik bat bakarrik ba-da nafarra, hutsalketa bidezkoa iza-nen da kontratua Nafarroako legepeanjarri behar denean.

Edozein kasutan ere, ezin du kaltea-ren ondoriozko hutsalketarik eskatukontratuaren objektu diren gauzen tra-fikoan lanbidez nahiz ohikotasunez da-bilenak edo gauzon inguruan aditu gisadiharduenak.

501. legeaObjektua

Hutsalketa gertatuko da, ondasunhigiezinen gaineko kontratuetan ezezik, higigarrien gainekoetan ere, bal-din eta akzioa bidezkotzat jotzen bada,gauzon balioa eta kontratuak ondarearibegira eragindako kaltea aintzakotzathartuta.

502. legeaGauza batzuen gainean baterako

moduan egindako kontratua

Gauza batzuen gainean, baterakomoduan eta prezio bakarraren truk egi-ten den kontratua hutsaldu ahal izanenda oso-osorik kaltearen ondorioz, nahizeta gauza bakoitzaren prezio, balio edozenbatespena modu bananduan zehaz-turik egon.

LEYES CIVILES FORALES

472 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 473: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 503Excepciones

No tendrá lugar la rescisión en loscontratos de simple liberalidad, aleato-rios o sobre objeto litigioso.

En las ventas efectuadas a carta degracia o con pacto de retro, sólo se darála rescisión cuando haya caducado elplazo o se haya extinguido el derecho aretraer. Cuando no se hubiese fijado pla-zo, se estará a lo dispuesto en la ley 578.

Ley 504Acción

La acción rescisoria por lesión espersonal y transmisible a los herede-ros. No tendrá lugar cuando sean pro-cedentes las acciones de saneamientopor vicios o defectos de la cosa, o la denulidad del contrato.

La acción rescisoria por lesión pres-cribirá en los plazos establecidos en laley 33.

Ley 505Renuncia

La renuncia a la acción rescisoria,hecha simultánea o posteriormente alcontrato a que se refiere, será válidasiempre que observe al menos la formautilizada para tal contrato. Sin embar-go, no será válida la renuncia determi-nada por apremiante necesidad o porinexperiencia.

503. legeaSalbuespenak

Ez da hutsalketarik gertatuko esku-zabaltasun hutseko kontratuetan, au-sazkoetan edo objektu auzigaien gaine-koetan.

Salmentak atzera-eskuratzeko itu-narekin edo grazia-agiriko itunarekinegin badira, epea iraungi edo atzera-es-kuratzeko eskubidea azkentzen de-nean, eta orduan bakarrik, gertatuko dasalmenten hutsalketa. Epea finkatu ezdenean, 578. legean xedaturikoa bete-ko da.

504. legeaAkzioa

Kaltearen ondoriozko hutsalketa-ak-zioa pertsonala da, eta jaraunsleei es-kualda dakieke. Ez da halako akziorikizanen, baldin eta bidezkoak badiragauzaren akats edo hutsen ondoriozkosaneamendu-akzioak nahiz kontratua-ren deuseztasun-akzioak.

Kaltearen ondoriozko hutsalketa-ak-zioa 33. legean ezarritako epeetan pres-kribatuko da.

505. legeaUko egitea

Hutsalketa-akzioari uko egiten ba-zaio, kontratuarekin batera edo horrenondoren, uko hori baliozkoa izanen da,kontratua egiteko forma behintzat be-tetzen badu. Hala ere, uko egitea ez dabaliozkoa izanen, premiazko beharri-zanarengatik edo esperientziarik eza-rengatik gauzatzen bada.

FORU-LEGE ZIBILAK

473© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 474: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 506Restitucióna) Frutos

Declarada la rescisión, se restituirála cosa con sus frutos, aplicándose encuanto a éstos lo establecido en las le-yes 353 y 354.

b) Mejoras

No habrá derecho alguno al abonode mejoras, pero el demandado podráretirarlas cuando puedan separarse sinmenoscabo de la cosa a que se hubie-sen unido.

c) Complemento del precio

Cuando la restitución no fuese posi-ble porque el demandado no tuviera lacosa en su poder, deberá pagar sólo elcomplemento del precio, valor o esti-mación más los intereses legales.

Indemnización

En todo caso, se podrá evitar la res-cisión mediante el abono de la indem-nización a que se refiere el párrafo an-terior.

Ley 507Indivisibilidad de la acción

La acción de rescisión es indivisibley deberá se ejercitada conjuntamentecontra todos los obligados y por todoslos que tengan derecho a ejercitarla, opor uno cualquiera de éstos respecto ala totalidad.

No habrá lugar a la rescisión cuan-do todos los obligados estén de acuer-

506. legeaItzulketa

a) Fruituak

Behin hutsalketa adierazi eta gero,gauza bere fruituekin batera itzulikoda; horiei dagokienez, 353 eta 354. le-geetan ezarritakoa aplikatuko da.

b) Hobekuntzak

Ez da inolako eskubiderik izanen ho-bekuntzen ordainketa eskatzeko, bainademandatuak hobekuntzok kendu ahalizanen ditu, euren euskarri den gauzarikalterik egin gabe banan badaitezke.

c) Prezioaren osagarria

Itzulketa ezin bada gauzatu deman-datuak gauza bere esku ez izateagatik,prezio, balio edo zenbatespenaren osa-garria bakarrik ordaindu beharko du,legezko korrituekin batera.

Kalte-ordaina

Edozein kasutan, aurreko lerrokadanaipaturiko kalte-ordaina emanez, hu-tsalketa saihestu ahal izanen da.

507. legeaAkzioaren zatiezintasuna

Hutsalketa-akzioa zatiezina da, etamodu baterakoan egikaritu beharkodute horretarako eskubidea duten guz-tiek betebeharpeko guztien aurka, edohaietatik edozeinek kontratu osoari be-gira.

Ez da hutsalketarik gertatuko bete-beharpeko guztiak kalte-ordaina ema-

LEYES CIVILES FORALES

474 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 475: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

do en indemnizar, y deberán hacerlo enla proporción que a cada uno corres-ponda.

Cuando sólo uno se disponga aejercitar la acción, deberá notificarlopreviamente a los otros que tengan de-recho a la rescisión, para que puedanconcurrir al litigio. Después de haberseejercitado la acción por uno de ellos,deberá éste hacer partícipe a los otrosdel resultado favorable de la acciónpor él ejercida, deducidos los gastos delitigio.

CAPÍTULO IV

Del enriquecimiento sin causa

Ley 508Clases

El que adquiere o retiene sin causaun lucro recibido de otra persona que-da obligado a restituir.

Se entiende por adquisición sin cau-sa la que se ha hecho a consecuenciade un acto ilícito o de un convenioprohibido o que es inmoral para el ad-quirente, quien queda obligado a resti-tuir lo recibido e indemnizar el perjui-cio sufrido sin posible limitación por lapérdida fortuita, a no ser que se tratede un incapaz, en cuyo caso responde-rá tan sólo del enriquecimiento.

Se entiende que se retiene sin causacuando se recibió una cosa para reali-

tearekin ados daudenean; kalte-ordainhori eman beharko dute bakoitzari da-gokion proportzioa errespetatuz.

Batek bakarrik badu akzioa egika-ritzeko asmoa, aldez aurretik asmohori jakinarazi behar die hutsalketara-ko eskubidea duten gainerakoei, auzianparte hartzeko aukera izan dezaten.Horietatik batek bakarrik akzioa egika-ritu ondoren, gainerakoekin banatu be-har du berak egikaritutako akzioarenemaitza onuragarria, auziaren gastuakkenduta.

IV. KAPITULUA

Arrazoirik gabe aberastea

508. legeaMotak

Norbaitek arrazoirik gabe eskuratuedo atxikitzen badu beste pertsona ba-tengandik jasotako irabazia, hori itzul-tzeko betebeharrra du.

Ulertzen da arrazoirik gabeko esku-raketa dela egintza ez-zilegi, hitzarmendebekatu edo eskuratzailearentzat mo-ralaren aurkakoa den hitzarmenarenondorioz gauzaturikoa; eskuratzaileakbetebeharra du berak jasotakoa itzul-tzeko eta eragindako kalteen ordainaemateko, ezusteko galeraren ondorioz-ko mugapenik egin gabe, salbu eta es-kuratzailea ezgaia denean, halakoetanaberastearen gaineko erantzukizun hu-tsa baitu.

Ulertzen da arrazoirik gabe atxiki-tzen dela gauza bat jaso denean kontra-

FORU-LEGE ZIBILAK

475© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 476: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

zar una contraprestación que no se hacumplido o en cobro de una obligaciónindebida con error por parte del quepagó y del que cobró, o cuando se reci-bió una cosa por causa inicialmenteválida, pero que posteriormente ha de-jado de justificar la retención de lo ad-quirido. En estos casos, el adquirenteestá obligado a restituir su enriqueci-miento.

Ley 509Prueba en el pago

de lo indebido

El que repite un pago indebido debeprobar que lo realizó y la inexistenciade la obligación.

Cuando el que cobró niegue formal-mente haber cobrado, una vez que sepruebe el pago, deberá probar él laexistencia de la obligación.

El que cobró lo no debido podrá re-tener lo cobrado cuando pruebe quequien pagó lo hizo sin error.

Si se prueba la mala fe del que co-bró, se considerará a éste como adqui-rente por acto ilícito.

Ley 510Obligaciones naturales

No será repetible el pago cuando sehaya hecho en cumplimiento de un de-ber moral, o impuesto por el uso, aun-

prestazio bat gauzatzeko eta hori ezdenean gauzatu, edo ordaindu eta ko-bratu dutenen okerra dela-eta zor ezden betebeharra kobratzeko, eta, bere-bat, gauza bat jaso denean, jatorrianbaliozkoa izan den arrazoiaren ondo-rioz, baina gero arrazoi horrek ez due-nean justifikatzen eskuratutakoarenatxikipena. Kasu horietan, eskuratzai-leak betebeharra du bere aberasteaitzultzeko.

509. legeaZor ez denaren ordainketari

buruzko froga

Norbaitek berreskaera-eskubideabadu zor ez denaren ordainketari begi-ra, frogatu behar du ordainketa horiegin duela eta ez dela horretarako bete-beharrik izan.

Kobratu duenak forma egokian uka-tzen badu berak kobratu duela, behinordainketa frogatu eta gero, frogatu be-harko du horretarako betebeharra izandela.

Zor ez dena kobratu duenak atxikiahal izanen du kobratutakoa, baldin etafrogatzen badu ordainketa egin duenakokerrik gabe egin duela.

Kobratu duenaren gaitzustea froga-tzen bada, bera hartuko da egintza ez--zilegiaren ondoriozko eskuratzailetzat.

510. legeaBetebehar naturalak

Ordainketaren ondorioz ez da be-rreskaera-eskubiderik izanen, ordain-keta hori eginbehar morala betetzeko

LEYES CIVILES FORALES

476 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 477: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

que no sea judicialmente exigible. Elreconocimiento, la novación, la com-pensación y la garantía de las obli-gaciones naturales producen efectos ci-viles.

Causa inmoral para el que pagó

Asimismo es irrepetible lo que se daa causa de un convenio inmoral para elque pagó, aunque lo sea también parael que cobró.

CAPÍTULO V

De la cesión de las obligaciones

Ley 511Cesión de créditos

El acreedor puede ceder su derechocontra el deudor; pero cuando la ce-sión sea a título oneroso, el deudorquedará liberado abonando al cesiona-rio el precio que éste pagó más los in-tereses legales y los gastos que le hu-biere ocasionado la reclamación delcrédito.

Ley 512Asunción de deudas

El tercero que asume una obliga-ción ajena queda obligado para con eldeudor o acreedor con quienes hayacontraído la asunción de la obligación,en los términos de la misma, y, de nohaberse establecido otra cosa, asume

egin bada edo usadioaren eraginez eza-rri bada, nahiz eta ordainketa epaiketangaldatzeko modukoa izan ez. Betebe-har naturalei buruzko aitorpenak, alda-berriketak, konpentsazio eta bermeakondore zibilak sortzen dituzte.

Moralaren aurkako arrazoia, ordaindu duenarentzat

Era berean, berreskaezina da or-daindu duenarentzat, moralaren aurka-koa den hitzarmenaren ondorioz eman-dakoa, nahiz eta kobratu duenarentzatere halakoa izan.

V. KAPITULUA

Betebeharrak lagatzea

511. legeaKredituak lagatzea

Hartzekodunak laga dezake berakzordunaren aurka duen eskubidea; bai-na lagapena kostu bidezkoa bada, zor-duna aske geldituko da, lagapen-har-tzaileari ordaintzen badizkio horrek or-daindutakoa, legezko korrituak etakreditua erreklamatzean berak izanda-ko gastuak.

512. legeaZorrak bereganatzea

Hirugarrenak inoren betebeharrabereganatzen badu, hirugarren hori be-tebeharpean geratzen da betebeharrabereganatzea hitzartu duen zordun edohartzekodunarekin; bestelakorik ezarriezean, hirugarrenak bere gain hartzen

FORU-LEGE ZIBILAK

477© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 478: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ditu betebehar erantsi guztiak eta bete-behar nagusiak erakarritakoak.

Hartzekodunak ez badu beregana-tzea onartu, bereganatze horrek ez duzorduna erantzukizunetik askatzen be-tebeharra betetzen ez den bitartean.

Hartzekodunak zorduna ordeztearionarpena eman ahal izanen dio, esan-bidez edo lehenengo hartzekoduna*ezbairik gabe askatzen duten egintzenbidez.

Hirugarrenek betebeharraren bete-tzea bermatu badute, hirugarren horiekaske geratuko dira bereganatzearen on-dorioz, salbu eta horri euren adostasu-na eman diotenean.

513. legeaKontratua lagatzea

Kontratugile orok hirugarren batilaga diezaioke kontratua, horrek kon-tratugilea ordez dezan, gauzatzeke dau-den eta bere-berezkoak ez diren harre-manetan.

Alderdi batek aurreneurri gisa ados-tasuna eman badio kontratua hiruga-rren bati lagatzeari, ordezpena eragin-garria izanen da hari begira, hori jakina-razten zaion unetik; ez badio aurreneurrigisa adostasunik eman lagapenari, la-gapen horrek alderdiarengan eraginaizanen du hori onartzen duenean ba-karrik.

también todas las obligaciones acceso-rias o derivadas de la principal.

La asunción no aceptada por elacreedor no libera de responsabilidadal deudor en tanto no quede cumplidala obligación.

La aceptación por el acreedor de lasustitución del deudor podrá prestarseexpresamente o por actos que impli-quen inequívocamente la liberación delprimer acreedor*.

Los terceros que hubieren garanti-zado el cumplimiento de la obligaciónquedarán liberados por la asunción, ano ser que hubieren prestado su con-sentimiento.

Ley 513Cesión de contrato

Todo contratante puede ceder elcontrato a un tercero, para quedar sus-tituido por éste en las relaciones pen-dientes que no tengan carácter perso-nalísimo.

Si una de las partes hubiere consen-tido preventivamente la cesión del con-trato a un tercero, la sustitución seráeficaz, respecto a aquélla, desde el mo-mento en que le hubiere sido notifica-da; si no hubiere consentido preventi-vamente la cesión, ésta sólo le afectarási la aceptare.

LEYES CIVILES FORALES

478

* Donde, por error, dice «acreedor», debe en-tenderse «deudor».

* Testuak «hartzekodun» hitza erabiltzen duokerretara; horren ordez, «zordun» hitza ja-rri behar da.

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 479: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Desde que sea eficaz la sustitución,por la notificación o aceptación en susrespectivos casos, el cedente quedadesligado del contrato, y el cesionariosubrogado en su lugar.

El contratante cedido puede opo-ner al cesionario todas las excepcio-nes derivadas del contrato, pero no lasfundadas en otras relaciones con elcedente.

Los terceros que hubieren garantiza-do el cumplimiento del contrato queda-rán liberados por la cesión, a no ser quehubiesen prestado su consentimiento.

Ley 514Contrato con facultad

de subrogación

Puede concertarse un contrato confacultad, para cualquiera de las partes,de designar posteriormente la personaque deba subrogarse en sus derechosy obligaciones. El otro contratante, encualquier momento, podrá requerir aquien esté facultado para que haga ladesignación dentro del plazo máximode año y día, a contar del requeri-miento, a no ser que en el contrato, opor ley, se hubiere establecido otrotérmino.

La declaración que designe la per-sona deberá notificarse a la otra dentrodel plazo. Hecha la notificación, lapersona designada se subroga en losderechos y asume las obligaciones dela parte que le designó, con efecto des-de el momento de la celebración delcontrato.

Jakinarazpenaren edo onarpenarenbidez, kasuan-kasuan, ordezpena era-gingarria denetik, lagatzailea kontratutikaske geratzen da eta lagapen-hartzaileahorren lekuan subrogatzen da.

Lagatako kontratugileak lagapen--hartzailearen aurka jar ditzake kontra-tuak ondorioztaturiko salbuespen guz-tiak; ez, ordea, lagatzailearekin dituenbeste harremanetan oinarritutakoak.

Hirugarrenek kontratuaren betetzeabermatu badute, hirugarren horiek askegeratzen dira lagapenaren ondorioz,salbu eta horri euren adostasuna emandiotenean.

514. legeaSubrogatzeko ahalmena

dakarren kontratua

Kontratuaren bidez, kontratugilee-tatik edozeini ahalmena eman dakiokeberaren eskubide eta betebeharretangero subrogatuko den pertsona izen-datzeko. Beste kontratugileak edozeinunetan eskatu ahal izanen dio ahaldu-nari izendapena egin dezan urtebete etaegun bateko gehieneko epean, eskaeraegiten denetik zenbatuta, kontratuanedo lege-aginduz beste epe bat ezarridenean izan ezik.

Pertsona izendatzeko adierazpenaepean jakinarazi behar zaio besteari.Behin jakinarazpena egin eta gero,pertsona izendatua subrogatzen daizendapen hori egin duenaren eskubi-deetan, eta bere gain hartzen ditu harenbetebeharrak, kontratua egiten denetikondoreak izanik.

FORU-LEGE ZIBILAK

479© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 480: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Si dentro del plazo no se notificarela designación de persona, el contratoproducirá todos los efectos entre laspartes que lo celebraron.

TÍTULO IX

DE LAS ESTIPULACIONES

CAPÍTULO I

De las promesas en general

Ley 515Concepto

Son estipulaciones los actos por losque una persona, mediante su promesa,se hace deudora de otra sin que éstaquede contractualmente obligada acumplir una contraprestación.

Ley 516Promesa de contrato

La promesa de concluir un contratofuturo obliga a quien la hace siempreque se hayan determinado los elemen-tos esenciales del contrato cuya acepta-ción se promete.

El convenio consensual preparato-rio de un contrato futuro, aunque noreúna todos los requisitos exigidospara la celebración del contrato previs-to, obliga a las dos partes.

La obligación de contratar que re-sulta de estas promesas se regirá por

Pertsonaren izendapena ez badaepean jakinarazten, kontratuak ondoreguztiak sortuko ditu izendapen horiegin duten alderdien artean.

IX. TITULUA

HIZPAKETAK

I. KAPITULUA

Hitzemateak orokorrean

515. legeaKontzeptua

Hizpaketak dira norbaitek bere hi-tzematearen bidez gauzaturiko egin-tzak, baldin eta horien ondorioz pertso-na hori beste inoren zordun bihurtzenbada, kontraprestazioa betetzeko kon-tratuzko betebeharra hartu gabe.

516. legeaKontratua egiteko hitzematea

Norbaitek etorkizunean kontratu bategiteko hitza ematen badu, hitzematehorrek betebeharpean jartzen du bereegilea; betiere, hitza zein kontratu-ren onarpenerako eman, eta kon-tratu horren oinarrizko osagaiak zehaz-tu direnean.

Etorkizuneko kontratua prestatzekoadostasuneko hitzarmena egin bada,hitzarmen horrek, nahiz eta kontratuaegiteko beharrezkoak diren betekizunguztiak izan ez, bi alderdiak jartzenditu betebeharpean.

Hitzemate horietatik kontratatzekobetebeharra sortzen da, eta betebehar

LEYES CIVILES FORALES

480 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 481: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

las reglas aplicables al contrato prome-tido. Los elementos accidentales delcontrato no previstos en la promesa sedeterminará conforme al uso, la cos-tumbre y la ley, o, en su defecto, por elJuez.

Ley 517Opción de compra

La promesa de opción de compraque produzca efectos reales se regirápor las leyes 460 y 461.

Ley 518Estipulación penal

La estipulación de pagar una canti-dad como pena por el incumplimientode una prestación lícita obliga al pro-minente, y la pena convenida no podráser reducida por el arbitrio judicial. Eldeudor no quedará liberado de la obli-gación penal aunque concurra algunacausa que pudiera liberarle de la obli-gación principal.

La obligación de pagar la pena, sal-vo pacto en contrario, no tiene carácteralternativo, sino subsidiario, y el acree-dor podrá rechazar la oferta de pago dela pena estipulada y exigir la indemni-zación que resulte debida por el in-cumplimiento de obligación principal.

Cuando el acreedor acepte el cum-plimiento de la obligación, aunque éstesea parcial, se entenderá renunciada laestipulación penal, salvo que otra cosase hubiere pactado. Cuando cobre la

hori eraentzen dute hitzemandako kon-tratuari aplikatu behar zaizkion errege-lek. Hitzematean ez badira aipatu kon-tratuaren aldian aldiko osagaiak, ho-riek zehaztuko dira usadio, ohitura etalegearekin bat etorriz; halakorik izanezean, epailearen erabakiz.

517. legeaErosteko aukera

Erosteko aukerari buruzko hitzema-teak ondore errealak sortzen baditu, hi-tzemate hori 460 eta 461. legeek era-enduko dute.

518. legeaHizpaketa penala

Prestazio zilegiaren ez-betetzeagatik,zigor gisa, kopuru bat ordaintzeko be-harra hizpatu bada, hizpaketa horrekbetebeharpean jartzen du hitz-emailea,eta hitzarturiko zigorra ezin izanen daurritu epailearen erabakimenez. Zordu-na ez da zigor-betebeharretik askatuko,nahiz eta betebehar nagusitik askatze-ko arrazoiren bat gertatu.

Zigorra ordaintzeko betebeharrak,aurkako itunik izan ezean, ez du hauta-bidezko izaerarik, subsidiarioa baizik;hartzekodunak ezezkoa eman diezaiokezigor hizpatuaren ordainketaren gainegindako eskaintzari, eta kalte-ordainagalda dezake, betebehar nagusia ez-be-tetzeagatik hori zor bazaio.

Hartzekodunak betebeharraren be-tetzea onartzen badu, nahiz eta horizati batekoa izan, ulertuko da hizpake-ta penalari uko egiten zaiola, bestela-koa itundu denean izan ezik. Zigorra

FORU-LEGE ZIBILAK

481© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 482: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

pena, y luego exija la indemnizaciónpor incumplimiento, la pena cobradase deducirá de la indemnización queresulte deberse en virtud del contrato.

Ley 519Condición y término

Las promesas pueden someterse acondición y término. Las condicionalesno nacen hasta el cumplimiento de lacondición, pero ésta tiene efecto retro-activo. Las sometidas a término exis-ten desde el primer momento, pero nose pueden exigir antes de la llegada deltérmino. Las condicionadas a un hechoimposible, inmoral o ilícito se tendránpor nulas.

Ley 520Estipulación de renta

La promesa de pagar periódicamen-te una cantidad de dinero o cosa fungi-ble debe quedar necesariamente limita-da por un plazo final o por el tiempoque viva el acreedor o una tercera per-sona determinada, presente o futura,cuya existencia deberá justificarse alreclamar el pago de la cantidad perió-dica correspondiente.

Esta obligación puede constituirsetambién mediante un contrato de ce-sión de bienes a cambio de la misma.Si al hacer la cesión no se hubiere pac-tado otra cosa, una vez que se hayaempezado a cumplir la obligación, elcontrato no podrá resolverse a causa

kobratu ondotik, ez-betetzeagatiko kal-te-ordaina eskatuz gero, kobraturikozigorra kenduko da kontratuaren ondo-rioz zor den kalte-ordainetik.

519. legeaBaldintza eta epe-muga

Hitzemateak baldintza eta epe-muga-pean jar daitezke. Baldintzapekoak ezdira sortzen, harik eta baldintza betearte; baina horrek atzeraeraginezko ondo-rea du. Epe-mugapekoak hasiera-hasie-ratik sortzen dira; baina ezin da horienbetetzea galdatu epe-muga heldu bainolehen. Hitzemateei baldintza jarri ba-zaie eta baldintza hori egitate ezinez-ko, moralaren aurkako edo ez-zilegiabada, hitzemateok deuseztzat hartukodira.

520. legeaErrentaren gaineko hizpaketa

Diru-kopurua edo gauza suntsikorraaldizka ordaintzeko hitzematea nahita-ez mugatu behar da, edo amaierakoepe-muga heldu arte, edo, bestela, har-tzekodunaren edo beste pertsona jakinbaten heriotza gertatu arte; azken horibizirik dagoena edo etorkizunekoa izandaiteke, eta pertsona hori badela egiaz-tatu beharko da aldizkako diru-kopu-ruaren ordainketa eskatzen denean.

Betebehar hori era daiteke, halaber,horren truk ondasunak lagatzeko kon-tratua eginez. Lagapena egitean ezbada bestelakorik itundu behin betebe-harraren betetzea hasi eta gero, kontra-tua ezin izanen da suntsiarazi gerokoez-betetzearen ondorioz; baina laga-

LEYES CIVILES FORALES

482 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 483: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

del ulterior incumplimiento, pero elcedente podrá exigir garantía del pagode las cantidades que se devenguen enel futuro. El pacto de que el incumpli-miento valga como condición resoluto-ria tendrá efecto real y será inscribibleen el Registro. La acción de resolu-ción deberá ejercitarse en los términosy con los requisitos fijados para la ven-ta con pacto de retro en la ley 477.Salvo pacto en contrario, el cesionariono podrá repetir las cantidades abo-nadas.

Ley 521Oferta pública

Toda promesa sobre cosa y bajocondición lícita obliga al que la hacedesde que es objeto de publicación su-ficiente, aunque nadie haya notificadosu aceptación. Si el promitente no hu-biere fijado plazo, se entenderá mante-nida la oferta durante el tiempo que pa-rezca necesario según el arbitrio delJuez. Si una persona determinada hu-biere notificado al promitente su acep-tación antes de caducar la oferta, éstase entenderá mantenida, respecto alaceptante, durante un año y día, a noser que en el momento de la aceptaciónse hubiere convenido otro plazo.

Ley 522Estipulaciones

para después de la muerte

La estipulación hecha para despuésde la muerte del promitente obliga a su

tzaileak galdatu ahal izanen du etorki-zunean sortuko diren kopuruen ordain-ketaren bermea. Itun bidez erabakibada ez-betetzeak baldintza suntsiaraz-learen baliozkotasuna izatea, itun ho-rrek ondore erreala izanen du, eta Erre-gistroan inskribatu ahal izanen da.Suntsiarazpen-akzioa egikaritu behar-ko da, atzera-eskuratzeko ituna duensalmentari buruzko 477. legeak ezarri-tako modu eta betekizunekin. Aurkakoitunik izan ezean, lagapen-hartzaileakezin izanen ditu berreskaera-eskubi-dearen bitartez erreklamatu berak or-daindutako kopuruak.

521. legeaEskaintza publikoa

Gauza baten gain eta baldintza zile-gipean hitza eman bada, hitzemate ho-rrek betebeharpean jartzen du hitz-emai-lea, hitzemate horri nahiko publizitateaematen zaionetik, nahiz eta inork onar-pena jakinarazi ez. Hitz-emaileak ezbadu eperik finkatu, ulertuko da eskain-tzari eusten zaiola epailearen erabakime-naren arabera beharrezkoa den epean ze-har. Pertsona jakinak hitz-emaileari bereonarpena jakinarazten badio eskaintzairaungi baino lehen, ulertuko da eskain-tzari eusten zaiola, onartzaileari begira,urtebete eta egun bateko epean, salbueta onarpena egiteko unean beste epe bathitzartu denean.

522. legeaHizpaketak, hitz-emailea

hil eta geroko

Hizpaketa egiten bada hitz-emaileahil eta geroko, hitzemate horrek hitz-

FORU-LEGE ZIBILAK

483© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 484: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

heredero, y la que se hiciere para des-pués de la muerte del acreedor favore-ce al heredero de éste.

Ley 523Estipulación a favor

de tercero

Es válida la estipulación a favor detercero siempre que éste sea herederodel estipulante, o a favor del pignoran-te para que pueda rescatar objeto pig-norado y luego vendido. También esválida cuando se haga para gravar a undonatario o para constituir un créditode restitución de dote o de cosa co-modada o depositada, y en todo casoen que pueda apreciarse un interés ra-zonable del tercero.

El cumplimiento de tal obligaciónpuede ser exigido no sólo por el estipu-lante, sino también por la persona acuyo favor se constituye la obligación,sin que sea necesaria, por parte de ésta,la previa aceptación; sin embargo, an-tes de que la aceptación sea notificadaal estipulante, podrá éste revocar la es-tipulación, a no ser que se haya hechoen cumplimiento de una obligaciónpreviamente contraída por el estipulan-te frente al tercero favorecido por laestipulación.

En caso de ser varios los estipulan-tes, se entenderá salvo pacto en contra-rio, que la estipulación fue hecha porcada uno de ellos en cumplimiento deuna obligación recíproca; en conse-

-emailearen jaraunslea jartzen du bete-beharpean, eta egiten bada hartzekodu-na hil eta geroko, onuragarria da ho-rren jaraunslearentzat.

523. legeaHirugarrenaren mesederako

egindako hizpaketa

Baliozkoa da hirugarrenaren mese-derako egindako hizpaketa, hirugarrenhori hizpaketagilearen jaraunslea bada;era berean, pignoratzailearen mesede-rako eginikoa baliozkoa da, pignoratueta saldutako objektua berreskuratzekodenean. Hizpaketa baliozkoa da, bere-bat, hori egiten denean, dohaintza-har-tzailea kargatzeko edota ezkonsaria-ren nahiz komodatu edo gordailupekogauzaren itzulketari buruzko kredituaeratzeko, eta, edozein kasutan, hiruga-rrenaren zentzuzko interesa atzemandaitekeenean.

Betebehar hori betetzea galdatu ahalizanen du, hizpaketagileak ez ezik, be-tebeharra noren mesederako eratu, etapertsona horrek ere bai, horren aurre-tiazko onarpena beharrezkoa izan gabe;dena den, hizpaketagileari onarpena ja-kinarazi baino lehen, horrek hizpaketaezezta dezake, salbu eta hizpaketa egindenean, hizpaketagileak hizpaketarenonuradun den hirugarrenari begira aurre-tiaz hartu duen betebeharra betetzeko.

Hizpaketagileak bat baino gehiagobadira, eta aurkako itunik izan ezean,ulertuko da horietako bakoitzak hizpa-keta egin duela, elkarrekiko betebeha-rraren betetzea gauzatzeko; ondorenez,

LEYES CIVILES FORALES

484 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 485: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

cuencia, la revocación sólo podrá ha-cerse por todos los estipulantes conjun-tamente; muerto uno de ellos, la esti-pulación será irrevocable para los so-brevivientes.

Ley 524Estipulaciones a cargo de tercero

Las estipulaciones a cargo de terce-ro no obligan a éste si no es herederodel promitente, ni al mismo promiten-te; pero en los contratos puede una delas partes obligarse a que un tercero rea-lice una prestación, y responderá deella por el incumplimiento del tercero.

Cuando el tercero acepte la obliga-ción estipulada a su cargo, quedarápersonalmente obligado en conceptode promitente.

CAPÍTULO II

De la fianza

Ley 525Promesa de fianza

Por la promesa de fianza se obliga elpromitente a cumplir la obligación siel deudor principal no lo hiciera.

Beneficios

a) De excusión

Salvo pacto en contrario, el fiadorpuede oponerse a la reclamación del

hizpaketagile guztiek batera bakarrikegin dezakete ezeztapena; horietakobat hildakoan, hizpaketa ezeztaezinaizanen da bizirik daudenentzat.

524. legeaHizpaketak, hirugarrenen kontura

Hizpaketak hirugarrenaren konturaegin badira, hizpaketa horiek ez dutebetebeharpean jartzen hirugarren hori,hitz-emailearen jaraunsle ez bada, eztahizpaketagilea bera ere; baina, kontra-tuetan, alderdi batek bere gain betebe-harra har dezake hirugarren batek pres-tazioa egin dezan, eta alderdiak horrengaineko erantzukizuna du hirugarrena-ren ez-betetzearengatik.

Hirugarrenak onartzen badu berekontura hizpaturiko betebeharra, bete-behar pertsonala izanen du hitz-emailegisa.

II. KAPITULUA

Fidantza

525. legeaFidantza-hitzematea

Fidantza-hitzematearen bidez, hitz-emaileak bere gain hartzen du betebe-harra betetzeko ardura, zordun nagu-siak hori egiten ez badu.

Onurak

a) Eskusioa

Aurkako itunik izan ezean, fidan-tza-emailea hartzekodunaren errekla-

FORU-LEGE ZIBILAK

485© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 486: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

acreedor que no ha agotado previamen-te la solvencia del deudor principal.

b) De regreso

El fiador que hubiere liberado aldeudor principal tendrá contra éste laacción de regreso.

c) De división

Si fueren varios los fiadores y no sehubiese pactado lo contrario, tendrá elacreedor que dividir entre ellos la re-clamación, pero cada uno de ellos estambién fiador de los otros.

Ley 526Mandato de crédito

Quien manda a otro que preste unacantidad o conceda un crédito a un ter-cero se hace fiador de la obligacióncontraída por éste. El mandatario po-drá liberarse del mandato si las condi-ciones patrimoniales del mandante odel tercero se hubieran hecho tales queresulte más difícil la satisfacción de ladeuda.

Ley 527Incapacidades

No pueden ser fiadores los religio-sos profesos que, por razón de sus vo-tos, carezcan notoriamente de patri-monio.

Los fiadores no pueden actuar comoabogados en las causas que les afectenpor razón de la garantía.

mazioaren aurka jar daiteke, horrek al-dez aurretik ez badu zordun nagusiarenkaudimena agortu.

b) Atzerabidezkoa

Fidantza-emaileak zordun nagusiaaskatu badu, horren aurka izanen duatzerabidezko akzioa.

c) Zatiketa

Fidantza-emaileak bat baino gehia-go badira eta aurkakoa itundu ez ba-da, hartzekodunak horien artean zatitubeharko du erreklamazioa, baina horieta-tik bakoitza gainerakoen fidantza-emai-le ere bada.

526. legeaKreditu-mandatua

Norbaitek inori ezartzen badio hiru-garren bati diru-kopurua maileguaneman edo kreditu jakina emateko man-datua, hura bihurtzen da beste horrekhartutako betebeharraren fidantza--emaile. Mandataria mandatutik askatuahal izanen da, baldin eta mandatugileedo hirugarrenaren ondare-egoeraktxarrera egiteagatik zailago suertatzenbada zorraren ordainketa egitea.

527. legeaEzgaitasunak

Ezin dira fidantza-emaile izan bo-toak egin dituzten erlijiosoak, baldineta, boto horien ondorioz, nabaria badaondarerik ez dutela.

Fidantza-emaileek ezin dute auzietanabokatu gisa jardun, auzi horiek euren-gan eragina badute bermearen ondorioz.

LEYES CIVILES FORALES

486 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 487: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 528Solvencia

Cuando la ley exija la presentaciónde fiadores y el acreedor no estime sol-ventes los que el deudor presente, elJuez decidirá acerca de la solvencia delos fiadores.

Ley 529Moratoria

Cuando el acreedor proceda contrael fiador alegando que el deudor se ha-lla en ignorado paradero, el fiador dis-pondrá de una moratoria legal de trein-ta días para averiguar dónde se halla eldeudor principal.

Ley 530Garantías

El fiador podrá solicitar por vía ju-dicial que se impida la enajenación ogravamen de bienes del deudor y quese practique en el Registro la corres-pondiente anotación preventiva, a noser que aquél le dé fianza de su even-tual obligación de reembolso.

Ley 531Responsabilidad de los herederos

La obligación del fiador se transmi-te a los herederos. Sin embargo, si laresponsabilidad derivada de la fianzales resultase extraordinariamente one-rosa, podrán solicitar la revisión judi-cial de la obligación, de acuerdo conlo dispuesto en el último párrafo de laley 493.

528. legeaKaudimena

Legearen aginduz fidantza-emaileakaurkeztu behar badira, eta hartzekodu-naren ustez zordunak aurkezturiko-ak kaudimendunak ez badira, epaileakerabakiko du fidantza-emaileen kaudi-menari buruz.

529. legeaLuzamendua

Hartzekodunak fidantza-emailearenaurka egiten badu, zordunaren egon-lekua ezezaguna dela alegatuz, fidan-tza-emailea hogeita hamar eguneko le-gezko luzapenaz balia daiteke zordunnagusia non dagoen ikertzeko.

530. legeaBermeak

Fidantza-emaileak auzibidean eskadezake, bai zordunaren ondasunak bes-terendu edo kargatu ez daitezen, baiErregistroan aurreneurrizko idatzoha-rra egin dadin, salbu eta zordunak horrifidantza ematen dionean kasuan kasu-ko itzulketa-betebeharraren gain.

531. legeaJaraunsleen erantzukizuna

Fidantza-emailearen betebeharrahorren jaraunsleei eskualdatzen zaie.Hala ere, fidantzaren ondoriozko eran-tzukizunak karga handiegia badakar-kie jaraunsleoi, eskatu ahal izanen duteepaileak betebeharra berrikus dezan,493. legearen azken lerrokadak ezarri-takoaren arabera.

FORU-LEGE ZIBILAK

487© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 488: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

TÍTULO X

DE LOS PRÉSTAMOS

Ley 532Efecto

Quien entrega a otro una cosa sinánimo de donarla, puede reclamar surestitución. Cuando se haya convenidouna prestación a cambio de la cosa re-cibida, si esta prestación no se realiza,quien entregó la cosa podrá elegir en-tre reclamar la restitución de la mismao exigir el cumplimiento del contrato.

Quien recibe una cantidad de cosafungible en préstamo puede disponerlibremente de ella y queda obligado arestituir una cantidad igual, del mismogénero y calidad.

Ley 533Reconocimiento de préstamo

Quien ha reconocido en un docu-mento haber recibido una cantidad enpréstamo, quedará obligado a la resti-tución, salvo que impugne el docu-mento y pruebe la inexistencia de laentrega.

Ley 534Pactos

En todo préstamo pueden convenirseplazos y condiciones, y asegurarse larestitución con garantías de cualquierclase.

Plazo

Si no se ha pactado plazo para larestitución, se entiende que la obliga-

X. TITULUA

MAILEGUAK

532. legeaOndorea

Norbaitek inori gauza ematen badiohori dohaintzan emateko asmorik gabe,horren itzulketa erreklamatu ahal iza-nen du. Prestazioa hitzartu bada jasota-ko gauzaren truk, eta prestazio hori ezbada egiten, gauza eman duenak auke-ran du horren itzulketa erreklamatuedo kontratuaren betetzea galdatzea.

Norbaitek maileguan hartu badu gau-za suntsikorretan halako kopurua, aska-tasunez xeda dezake kopuru hori, eta ge-nero eta kalitate bereko beste horrenbes-te itzultzeko betebeharra izanen du.

533. legeaMaileguari buruzko aitorpena

Norbaitek agiri bidez aitortzen badukopurua maileguan hartu duela, horiitzultzeko betebeharraren menpe gera-tzen da, salbu eta agiria aurkaratu etaematerik gertatu ez dela frogatzen due-nean.

534. legeaItunak

Mailegu orotan, epeak eta baldin-tzak itun daitezke, bai eta itzulketa ziur-tatu ere, orotariko bermeen bitartez.

Epea

Itzulketarako eperik ez bada itundu,ulertu behar da betebeharra hasierako

LEYES CIVILES FORALES

488 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 489: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ción nace desde el primer momento,pero el Juez podrá fijar un plazo equi-tativo para su cumplimiento.

Ley 535Interés

En el préstamo de dinero se puedeestipular intereses dentro de los límiteslícitos; si no se determina la cuantía delos intereses sólo se devengarán los le-gales; y, a falta de estipulación de inte-reses, se devengarán los legales desdeque el deudor se haya constituido enmora.

Ley 536Conversión

Cualquier deuda vencida de canti-dad determinada puede convertirse endeuda de préstamo por el simple acuer-do de las partes. En este caso, se presu-me que se devengarán los intereses le-gales desde el momento del acuerdo.

Ley 537Venta con pacto

de retro

En la venta con pacto de retro o acarta de gracia, cuando, conforme a laley 584, deba presumirse su fin de ga-rantía, se entenderá haber un préstamode la cantidad que figura como precio,con la garantía de retener la propiedaddel objeto que figura como vendido yadquirir la propiedad definitiva del mis-mo si no se restituye la cantidad dentrodel plazo pactado.

unetik sortzen dela, baina epaileak eki-tatezko epea finka dezake hura bete-tzeko.

535. legeaKorritua

Diruzko maileguan, korrituak itundaitezke muga zilegien barruan; korri-tuon zenbatekoa ez bada zehaztu, le-gezkoak bakarrik sortuko dira; korri-tuei buruzko hizpaketarik izan ezean,legezkoak sortuko dira zorduna beran-dutza-egoeran jartzen denetik.

536. legeaBihurketa

Kopuru jakinaren gaineko zor mu-gaeguneratu guztiak mailegu-zor bihurdaitezke alderdien arteko erabaki hu-tsaren bitartez. Kasu horretan, uste iza-nen da legezko korrituak erabakia har-tu den unetik sortzen direla.

537. legeaSalmenta egitea,

atzera-eskuratzeko itunarekin

Salmenta atzera-eskuratzeko ituna-rekin edo grazia-agiriko itunarekinegin bada, eta 584. legearekin bat eto-rriz uste izan behar bada horrek berme-xedea duela, ulertuko da prezio gisaadierazitako kopuruaren maileguaeratu dela; berme gisa, saldutako ob-jektuaren jabetza atxiki eta objektuarenjabetza behin betiko eskuratuko da, ko-puru hori itzultzen ez bada itundutakoepean.

FORU-LEGE ZIBILAK

489© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 490: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 538Préstamo al hijo

de familia

El que presta a un hijo de familia noemancipado que vive en compañía desu padre, si prestó sin consentimientode éste, carece de acción para reclamarla cantidad prestada, incluso después dedesaparecer las causas de la incapaci-dad; pero si la cantidad es pagada vo-luntariamente, no habrá lugar a la repe-tición de la misma como indebida. Que-da exceptuado el caso de conversión enel préstamo conforme a la ley 536, o elde enriquecimiento del padre con lacantidad prestada.

Ley 539Comodato

Por el préstamo de uso o comodatose concede gratuitamente el uso deter-minado de una cosa específica, muebleo inmueble, incluso ajena, con la obli-gación por parte del comodatario dedevolverla una vez que haya terminadoel uso convenido.

Ley 540Responsabilidad del comodatario

El comodatario debe soportar losgastos ordinarios de conservación y re-paración de la cosa prestada y respon-de de la pérdida de la misma, salvo sies por fuerza mayor, en cuyo caso sóloresponde si salvó del mismo siniestrootras cosas de su propiedad. Cuando se

538. legeaFamiliako seme

edo alabari emandako mailegua

Seme edo alaba emantzipatugabeagurasoarekin batera bizi bada, eta nor-baitek seme edo alaba horri maileguaematen badio, horretarako gurasoarenadostasunik gabe, horrek ez du inolakoakziorik mailegupeko kopurua errekla-matzeko, nahiz eta geroago ezgaitasun-arrazoiak desagertu; baina, diru-kopuruhori borondatez ordaindu bada, ezinizanen da berreskaera-eskubiderik era-bili, zor ez den kopuru gisa hori errekla-matzeko. Salbuespen gisa har daiteke536. legearekin bat etorriz maileguanbihurketa gertatzea, edo mailegupekokopuruaren ondorioz gurasoa aberastea.

539. legeaKomodatua

Erabilera-mailegua edo komodatuadela bide, dohainik ematen da gauzahigigarri edo higiezin jakin baten era-bilera zehatza, gauza hori inorena izanarren; komodatudunak bere gain har-tzen du gauza itzultzeko betebeharra,behin hitzarturiko erabilera amaitu etagero.

540. legeaKomodatudunaren erantzukizuna

Komodatudunak ordaindu behar ditumailegupeko gauza artatu eta konpon-tzeko gastu arruntak, eta erantzukizunadu gauzaren galeraren gain, salbu etahori gertatzen denean ezinbesteko ka-suaren ondorioz; halakoetan, ezbeharberetik bere jabetzapeko gauza batzuk

LEYES CIVILES FORALES

490 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 491: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

tratare de préstamo de semovientes, elcomodatario que responde de su pérdi-da deberá abonar el valor máximo queel semoviente tuvo en el año anterior,o lo que el comodante hubiere pagadoal adquirirlo.

Cuando el comodatario hubiere he-cho un uso distinto del convenido ohubiere recibido la cosa con tasación,responderá de todo evento.

Ley 541Gastos. Derecho de retención

El comodante debe pagar las contri-buciones y seguros, y debe asimismoabonar al comodatario los gastos ex-traordinarios que la cosa haya causado,e indemnizarle los daños producidospor vicios de la cosa prestada que el co-modante conocía y no declaró. El como-datario podrá también retener la cosaprestada hasta que el comodante cum-pla esta obligación.

TÍTULO XI

DEL CENSO CONSIGNATIVO

Ley 542Constitución

El censo consignativo sólo podráimponerse sobre inmuebles fructíferos

onik atera dituenean, orduan bakarrik,izango du erantzukizuna. Abereak emanbadira maileguan, eta komodatudunakerantzukizuna badu horien galerarengain, komodatudun horrek ordaindu be-harko du aurreko urtean abereek izanduten gehieneko balioa, edo komoda-tugileak horiek eskuratzeko ordainduduena.

Komodatudunak gauza erabiltzenbadu hitzarturikoaz bestelako moduan,edota gauza tasaziopean jasotzen badu,erantzukizuna izanen du orotariko ger-taeren gainean.

541. legeaGastuak. Atxikitzeko eskubidea

Komodatugileak ordaindu beharditu kontribuzio eta aseguruak; era be-rean, komodatudunari eman behar diz-kio, bai gauzak erakarritako apartekogastuak, bai mailegupeko gauzarenakatsek eragindako kalteen ordaina,komodatugileak akatson berririk emanez badu horiek ezagutu arren. Komo-datudunak mailegupeko gauza atxikiahal izanen du komodatugileak betebe-har hori bete arte.

XI. TITULUA

ZAINPEKETA-ZENTSUA

542. legeaEraketa

Zainpeketa-zentsua ezarri ahal iza-nen da ondasun higiezin fruitudunen

FORU-LEGE ZIBILAK

491© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 492: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

y mediante la entrega en el acto delotorgamiento, que necesariamente ha-brá de hacerse en escritura pública, deun capital en dinero o signo que lo re-presente.

Ley 543Laudemio y comiso

La finca sujeta a censo consignativopodrá ser vendida sin pago de laude-mio o luismo, y no caerá en comisopor falta de pago de la pensión, sinperjuicio de la acción personal o realpara reclamar el pago.

Ley 544Pactos prohibidos

Son nulos el pacto de abono antici-pado de pensiones y el pacto de quelos casos fortuitos queden a cargo delcensatario.

Ley 545Redención

El censatario podrá redimir el censoen cualquier momento, previa notifica-ción al censualista con dos meses deanticipación. Transcurrido un año, nopodrá efectuarse la redención sin darotro nuevo aviso.

El capital para la redención, a fal-ta de acuerdo, se determinará en consi-deración al valor del dinero y al bene-ficio que la redención reporte al cen-satario.

gainean bakarrik; horretarako, eskritu-ra publikoan jaso beharreko egilespen-egintzan bertan, kapitala eman beharda, diruz edo hori ordezkatzen duenbeste edozein zeinuren bidez.

543. legeaLaudemio eta komisoa

Zainpeketa-zentsupeko finka salduahal izanen da laudemio edo luismorikordaindu gabe; pentsioa ez ordaintzea-gatik, ez da komisorik gertatuko; be-tiere, ordainketa erreklamatzeko akziopertsonal edo errealari kalterik egingabe.

544. legeaItun debekatuak

Deusezak dira pentsioak aurreratu-rik ordaintzeko ituna eta ezusteko ka-suak zentsu-hartzailearen ardurapeanjartzeko ituna.

545. legeaAskatzea

Zentsu-hartzaileak edozein unetanaskatu ahal izanen du zentsua, hori ger-tatu baino bi hilabete lehenago zentsu--emaileari hori jakinarazten badio. Behinurtebete igaro eta gero, ezin izanen daaskatzea gauzatu beste abisu bat egingabe.

Akordiorik izan ezean, askatzekokapitala zehaztuko da, kontuan hartutadiruaren balioa eta askatzeak zentsu--hartzaileari ekarriko dion onura.

LEYES CIVILES FORALES

492 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 493: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

TÍTULO XII

DE LOS CONTRATOS DE CUSTODIA

Ley 546Concepto

Por los contratos de custodia unapersona encomienda a otra de su con-fianza una cosa para su guarda leal,con retribución o sin ella.

Obligaciones

El depositario está obligado a cus-todiar la cosa y a atender a su conser-vación conforme a lo pactado, pero entodo caso responderá de la pérdida pordolo o culpa grave.

Ley 547Constitución

El depósito se constituye por la en-trega de una cosa mueble a una perso-na que la recibe para su custodia.

La promesa de recibir una cosa endepósito obliga al promitente a título deestipulación.

Gratuidad

A falta de acuerdo sobre su onerosi-dad, el depósito se entiende gratuito;sin embargo, cuando el depositario sededique habitualmente a esta clase deoperaciones, se presumirá oneroso.

XII. TITULUA

ZAINTZA-KONTRATUAK

546. legeaKontzeptua

Zaintza-kontratuen bidez, norbaitekgauza bat uzten du bere konfiantzape-ko pertsona baten ardurapean, horrekgauza zintzo zain dezan, ordainsariarentruk edo halakorik gabe.

Betebeharrak

Gordailuzainak bere gain hartzendu gauza zaintzeko betebeharra, bai etagauza artatzekoa ere, itundutakoarekinbat etorriz; baina, edozein kasutan,erantzukizuna izanen du, doloaren edoerru astunaren ondorioz gertatutakogalerarengatik.

547. legeaEraketa

Gordailua eratzen da norbaiti gauzahigigarri bat eman eta jasotzen duenakzaintzeko helburuz hartzen duenean.

Norbaitek gauza bat gordailupean ja-sotzeko hitza eman badu, hitzemate ho-rrek betebeharpean jartzen du hitz-emai-lea, hizpaketa gisa.

Doakotasuna

Kostu bidezkotasunari buruzko hi-tzarmenik izan ezean, gordailua dohai-nekoa dela ulertu behar da; hala ere,gordailuzainak horrelako eragiketakegin ohi baditu, kostu bidezkoa delauste izanen da.

FORU-LEGE ZIBILAK

493© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 494: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 548Devolución

La cosa depositada debe ser devuel-ta al depositante, o a la persona por éldesignada, cuando lo pida, aunque nohubiere transcurrido el plazo señalado.

a) Varios depositantes

Cuando fueren varios los depositan-tes, deberá devolverse a todos conjun-tamente, salvo que se haya pactado ha-cerlo a uno de ellos determinado pre-viamente o por un evento posterior.

Ley 549b) Fallecido el depositante

Fallecido el depositante, y salvoque otra cosa se hubiere establecido, eldepositario podrá devolver la cosa de-positada a los albaceas u otras perso-nas facultades para representar la he-rencia o, en su caso, al usufructuariouniversal o al legatario de la cosa de-positada autorizado para ello. En defec-to de estas personas, deberá hacerloal heredero y, si fueran varios los here-deros, a todos ellos conjuntamente o,no habiendo acuerdo unánime entre és-tos, al contador designado conforme ala ley 345.

Ley 550c) Varios depositarios

Si el depósito se hubiere constituidoen poder de dos o más personas con-

548. legeaItzulketa

Gordailupeko gauza gordailugileariedo horrek izendaturiko pertsonari itzulibehar zaio berak hala eskatzen duenean,nahiz eta zehazturiko epea igaro ez.

a) Gordailugileak bat baino gehiago izatea

Gordailugileak bat baino gehiagobadira, itzulketa egin behar zaie guzti-ei batera, salbu eta itzulketa horietatikbati egitea itundu denean; gordailugilehori aldez aurretik zehaztuta egon dai-teke edo geroko jazokuntzaren bitartezzehaztu daiteke.

549. legeab) Gordailugilea hil eta gero

Gordailugilea hil eta gero, eta beste-lakoa ezartzen denean izan ezik, gordai-luzainak gordailupeko gauza itzuli ahalizanen die albazeei, jarauntsia ordezka-tzeko ahalmenak dituzten beste pertso-nei edo, hala denean, gozamendun uni-bertsalari edo gordailupeko gauzaren le-gatu-hartzaileari, horretarako baimenabaldin badu. Halako pertsonarik izanezean, jaraunsleari egin beharko zaioitzulketa, eta, jaraunsleak bat bainogehiago izanez gero, horiei guztiei bate-ra edo, horien artean aho bateko akor-diorik ez badago, 345. legearekin batetorriz izendaturiko kontulariari.

550. legeac) Gordailuzain bat baino gehiago izatea

Gordailua bi pertsonaren edo gehia-goren eskuetan eratu bada batera, gor-

LEYES CIVILES FORALES

494 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 495: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

juntamente, la acción del depositantepodrá dirigirse contra cualquiera deellas por el todo.

Ley 551Gastos

El depositario tendrá acción parareclamar del depositante la indemniza-ción correspondiente por los gastos yperjuicios que le haya ocasionado eldepósito. Sin embargo, no podrá rete-ner la cosa depositada por razón deeste derecho u otro cualquiera que ten-ga contra el depositante.

Ley 552Depósito e interés

de tercero

En el depósito hecho en interés detercero que ha notificado al depositantey al depositario su aceptación, el depo-sitario no podrá devolver la cosa al de-positante sin el consentimiento del ter-cero interesado. En este contrato se es-tará a lo establecido para la estipulaciónen favor de tercero en la ley 523.

Ley 553Aplicación analógica

Salvo que por pacto o disposicioneslegales o por la naturaleza del acto pro-ceda otra cosa, en toda relación queimponga un deber de custodia seránexigibles las obligaciones propias deldepositario.

dailugilearen akzioa horietatik edozei-nen aurka zuzendu ahal izanen da, gor-dailu osoa eskatzeko.

551. legeaGastuak

Gordailuzainak akzioa izanen dugordailugileari gordailuaren ondoriozizandako gastu eta galeren ordaina erre-klamatzeko. Dena den, ezin izanen dugordailupeko gauza atxiki eskubide ho-rren ondorioz edo gordailugilearen aur-ka duen beste edozein eskubideren on-dorioz.

552. legeaGordailua eta

hirugarrenaren interesa

Gordailua hirugarrenaren interese-rako egin bada, eta horrek gordailu-gileari eta gordailuzainari onarpena ja-kinarazi badie, gordailuzainak ezin iza-nen dio gordailugileari gauza itzuli,hirugarren interesdunaren adostasunikgabe. Kontratu horretan bete beharkoda hirugarrenaren mesederako eginda-ko hizpaketari buruz 523. legean eza-rritakoa.

553. legeaAplikazio analogikoa

Harremanek zaintza-betebeharraezartzen badute, gordailuzainari dagoz-kion betebeharrak galdatzeko modu-koak izanen dira, itunak, legezko xeda-penek edo egintzaren izaerak bestela-koa erakartzen dutenean izan ezik.

FORU-LEGE ZIBILAK

495© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 496: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 554Depósito irregular

Cuando en el depósito de cosa fun-gible se den al depositario, expresa otácitamente facultades de disposición,se aplicará lo dispuesto para el prés-tamo de dinero en las leyes 532, 534y 535.

TÍTULO XIII

DEL CONTRATO DE MANDATOY DE LA GESTIÓN DE NEGOCIOS

Ley 555Concepto

Por el contrato de mandato, el man-datario que acepta el encargo de reali-zar una gestión que interesa al man-dante se obliga a cumplirla diligente-mente y a rendir cuenta de la misma,pero no responde del resultado de ella.Cuando se interviene en asunto de otrapersona a petición de ésta, pero sinánimo de aceptar un mandato, sólo seresponde del daño causado por el pro-pio dolo.

Indemnización

En todo caso, el que encarga a otrouna gestión quedará obligado a indem-nizar al mandatario de los gastos y per-juicios que la gestión le haya reportadoy a proveerlo de las cantidades necesa-rias para realizarla.

554. legeaGordailu irregularra

Gauza suntsikorraren gordailuan,esanbidez nahiz isilbidez gordailuzai-nari xedatze-ahalmenak eman bazaiz-kio, 532, 534 eta 535. legeek diruzkomaileguari buruz xedaturikoa aplikatu-ko da.

XIII. TITULUA

MANDATU-KONTRATUA ETA NEGOZIOEN KUDEAKETA

555. legeaKontzeptua

Mandatu-kontratua dela bide, man-datariak onartu egiten du mandatugilea-ren intereseko kudeaketa egiteko ardu-ra, eta bere gain hartzen du kudeaketahori arretaz betetzeko betebeharra, baieta horren kontuak ematekoa ere, bainaez du erantzukizunik hartzen horrenemaitzaren gainean. Beste inoren ara-zoan esku hartzen bada horrek hala es-katuta, baina mandatua onartzeko as-morik gabe, orduan, norberaren doloazeragindako kaltearen gainean, eta horre-tan bakarrik, egongo da erantzukizuna.

Kalte-ordaina

Edozein kasutan, norbaitek inorenardurapean jartzen badu kudeaketa,hark mandatariari eman behar dizkio,bai horrek kudeaketaren ondorioz izan-dako gastu eta galeren ordaina, bai etakudeaketa egiteko behar diren diru-ko-puruak ere.

LEYES CIVILES FORALES

496 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 497: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 556Interés del mandante

El mandato debe interesar al man-dante; y se entiende que le interesa enlos casos previstos en la ley 526.

Del simple consejo no se deriva paraquien lo da más obligación que la de in-demnizar el daño causado por su dolo.

Ley 557Efectos para el mandante

De la actuación del mandatario tansólo se deriva adquisición de derechosy obligaciones para el mandante cuan-do se pruebe el consentimiento previoo subsiguiente de éste.

Ley 558Gratuidad

El mandato se presume gratuito,salvo cuando el mandatario se dediquehabitualmente a gestiones como la en-comendada.

Ley 559Extinción

El mandato se extingue por la muer-te del mandante o del mandatario. Elmandatario queda obligado a cumplir elencargo que se le encomendó para des-pués de morir el mandante.

El mandato puede extinguirse por lasola voluntad del mandante o del man-datario.

Extinguido el mandato, el mandata-rio debe abstenerse de realizar nuevas

556. legeaMandatugilearen interesa

Mandatua interesekoa izan behar damandatugilearentzat, eta interesekoadela ulertzen da 526. legean arauturikokasuetan.

Aholku hutsak ez dakarkio horrenemaileari doloaz eragindako kaltea-ren ordaina emateko betebeharra baino.

557. legeaMandatugilearentzako ondoreak

Mandatariaren jardunak berarekindakar mandatugileak eskubide eta be-tebeharrak eskuratzea, baldin eta fro-gatzen bada horrek aldez aurretiko edogeroagoko adostasuna eman duela.

558. legeaDoakotasuna

Mandatua dohainekoa dela uste da,mandatariak antzeko kudeaketetan jar-dun ohi duenean izan ezik.

559. legeaAzkentzea

Mandatua azkentzen da mandatugi-le edo mandatariaren heriotzarengatik.Mandatariak bere gain hartzen du man-datugilea hil eta geroko berari agindu-takoa betetzeko betebeharra.

Mandatua azken daiteke mandatu-gile edo mandatariaren borondate hu-tsaren ondorioz.

Behin mandatua azkendu eta gero,mandatariak ezin du kudeaketa berririk

FORU-LEGE ZIBILAK

497© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 498: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

gestiones, y quedará obligado a devol-ver al mandante todos los documentosque éste le hubiere entregado y el ins-trumento de poder que, en su caso, lehubiese conferido. El mandante y elmandatario o, en su caso, sus herede-ros responderán de los daños causadospor su culpa en la terminación o liqui-dación del contrato.

Ley 560Gestión de negocios

Cuando una persona realiza unagestión en interés de otra, sin haber re-cibido encargo de ésta, queda obligadaa terminar la gestión comenzada y ren-dir cuentas de la misma. La persona encuyo interés se hizo la gestión deberáindemnizar al gestor todos los gastos yperjuicios que haya tenido, siempreque la gestión hubiera sido razonable-mente asumida y realizada, aunque nose hubiese conseguido el resultado de-seado y pueda presumirse que el gestorno obró con ánimo de liberalidad.

Ley 561Ratificación

Si la persona en cuyo interés se hizola gestión la ratifica, queda obligada enlos mismos términos que un mandante.Si con anterioridad hubiere prohibidola gestión, no quedará obligada a in-demnización alguna.

Ley 562Contrato de prestación de servicios

Las disposiciones del presente títulose aplicarán al contrato de prestación de

egin, eta mandatugileari itzuli behardizkio horrek aldez aurretik emandakoagiri guztiak, bai eta, hala denean, be-rari eman dion ahalordea ere. Manda-tugileak eta mandatariak edo, hala de-nean, horien jaraunsleek erantzukizunadute euren erruz eragindako kalteengainean, kontratua amaitu edo likida-tzean.

560. legeaNegozioen kudeaketa

Norbaitek beste inoren intereserakokudeaketa egiten badu horren agindu-rik jaso gabe, berak hasitako kudeaketaamaitzeko betebeharra du, eta horri bu-ruzko kontuak eman beharko ditu. Ku-deaketa noren intereserako egin, etapertsona horrek gastu eta galera guz-tien ordaina eman beharko dio kudea-tzaileari, baldin eta kudeaketa zentzuzbereganatu eta gauzatu bada, nahiz etalortu nahi den emaitza bete ez, eta usteizan badaiteke kudeatzaileak ez duelaeskuzabaltasun asmoz jardun.

561. legeaBerrespena

Kudeaketa noren intereserako egin,eta pertsona horrek kudeaketa berrestenbadu, betebeharpean geratzen da man-datugile baten moduan. Aldez aurretikkudeaketa debekatu badu, ordea, ez dabehartuta egonen kalte-ordaina ematera.

562. legeaZerbitzuak egiteko kontratua

Titulu honetako xedapenak zerbi-tzuak egiteko kontratuari aplikatuko

LEYES CIVILES FORALES

498 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 499: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

zaizkio, hori xedapen berezietan arau-turik ez dagoen neurrian.

XIV. TITULUA

SALEROSKETA ETA TRUKAKETA

I. KAPITULUA

Salerosketa

563. legeaBurutzea

Salerosketa burutzen da alderdiek ho-rren oinarrizko osagaien gain adostasunaematen dutenean; baina gauza suntsiko-rrak saltzen badira unitate bakoitzekodiru kopuru baten truk, salerosketa ez daburutuko unitateak zenbatu, pisatu edoneurtu arte. Salerosketa burutzeko formazehatza betetzea hitzartzen bada, 18. le-gean xedaturikoa aplikatuko da.

564. legeaJabetza eskuratzea

Erosleak jabetza eskura dezan, be-harrezkoa da saldutako gauza ematea.

565. legeaBaldintza etengarria

Salerosketan jabaria erreserbatzekoituna egin ez bada ere, saltzaileak*prezioa ordaintzen ez duen bitartean,

servicios, en la medida en que no estéregulado por disposiciones especiales.

TÍTULO XIV

DE LA COMPRAVENTA Y DE LA PERMUTA

CAPÍTULO I

De la compraventa

Ley 563Perfección

La compraventa se perfecciona porel consentimiento de las partes sobresus elementos esenciales, pero, cuandose trate de cosas fungibles a tanto porunidad, no se perfecciona hasta que sehayan contado, pesado o medido. Cuan-do se haya convenido la perfección me-diante una forma determinada, se apli-cará lo dispuesto en la ley 18.

Ley 564Adquisición de la propiedad

La adquisición de la propiedad porel comprador requiere la entrega de lacosa vendida.

Ley 565Condición suspensiva

Aunque no hubiere pacto de reservade dominio en la compraventa, mien-tras el vendedor* no pague el precio, la

FORU-LEGE ZIBILAK

499

* Donde, por error, dice «vendedor», debe en-tenderse «comprador».

* Testuak «saltzaile» hitza erabiltzen du okerre-tara; horren ordez, «erosle» hitza jarri behar da.

© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 500: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

transmisión de dominio se presumirásometida a condición suspensiva, a noser que se hubiese fijado un plazo parael pago del precio o convenido consi-derar éste como cantidad prestada oconstituido garantía real o personal.

Ley 566Doble venta

Si por contratos distintos dos o máspersonas han comprado de buena feuna misma cosa, tendrá preferencia so-bre ésta la que haya recibido antes la posesión. Si ninguna de ellas posee, laque haya pagado al vendedor en la for-ma convenida, y si varias pagaron, laque ostente un contrato de fecha feha-ciente más antigua. En todo caso, elcomprador de buena fe será preferidoal de mala fe; y si todos fueran de malafe, se aplicarán las reglas establecidaspara el caso de que todos fueran debuena fe.

Los compradores que conforme alpárrafo anterior quedaren excluidos dela cosa sólo podrán reclamar del ven-dedor el resarcimiento de daños e in-demnización de perjuicios.

Lo establecido en esta ley se aplica-rá también a la permuta, adjudicaciónen pago y otros contratos traslativos atítulo oneroso.

Si alguno de los compradores hu-biese inscrito en el Registro de la Pro-piedad, se estará a lo dispuesto en laLey Hipotecaria.

uste izanen da jabariaren eskualdaketabaldintza etengarripean geratzen dela,salbu eta prezioa ordaintzeko epe jaki-na finkatu, prezioa mailegupeko kopu-rutzat hartu edota berme erreal nahizpertsonala eratzen denean.

566. legeaSalmenta bikoitza

Zenbait kontraturen bitartez, bi per-tsonak edo gehiagok onustez gauzabera erosi badute, gauzaren gaineanlehenespena izanen du horren eduki-tza lehenik eskuratu duenak. Pertsonahorietatik inork ere ez badu edukitza-rik, hitzarturiko moduan saltzaileariordaindu dionak, eta, batek baino ge-hiagok ordaindu badiote, data sines-garrietatik antzinakoena duen kontra-tua egin duenak. Edozein kasutan,erosle onustedunak lehenespena iza-nen du, gaitzustedunaren gainetik, eta,horiek guztiak gaitzustedunak badira,guztiak onustedunak izanez gero apli-katuko litzaizkiekeen erregelak aplika-tuko zaizkie.

Aurreko lerrokadarekin bat etorriz,erosle batzuk gauzatik baztertuta gera-tu badira, kalte eta galeren ordaina ba-karrik erreklamatu ahal izanen dioteerosleok saltzaileari.

Lege honetan ezarritakoa aplikatu-ko zaie trukaketari, ordainean egin-dako adjudikazioari, bai eta kostu bi-dez eskualdatzeko beste kontratuei ere.

Erosleetatik batek Jabetza Erregis-troan egin badu inskripzioa, HipotekaLegean xedaturikoa beteko da.

LEYES CIVILES FORALES

500 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 501: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 567Obligaciones del vendedor

Por el contrato de compraventa, elvendedor se obliga a entregar la libreposesión de la cosa vendida; quedaigualmente obligado a hacer todo loposible para que el comprador adquie-ra la propiedad sobre la misma. Asimis-mo se obliga el vendedor al saneamien-to por evicción y vicios ocultos, salvoque las partes hubieren pactado lo con-trario.

Ley 568Entrega de la cosa

La cosa vendida se entenderá entre-gada cuando haya sido puesta a dispo-sición del comprador, según la natura-leza de la cosa y conforme a los usosdel lugar.

El uso de la cosa o el ejercicio delderecho por el comprador se equiparaa la entrega. El otorgamiento de la es-critura pública de compraventa, salvopacto en contrario, equivale también ala entrega.

Ley 569Riesgos

Perfeccionada la venta, debe el ven-dedor custodiar diligentemente la cosavendida hasta su entrega y avisar alcomprador de los posibles riesgos; res-ponderá de la pérdida o daños causa-dos por su negligencia en el cumpli-miento de esta obligación. Todos losdemás riesgos serán a cargo del com-

567. legeaSaltzailearen betebeharrak

Salerosketa-kontratuaren bidez,saltzaileak bere gain hartzen du saldu-tako gauzaren edukitza askea ematekobetebeharra; era berean, bere esku da-goen guztia egin behar du, erosleakgauzaren gaineko jabetza eskura de-zan. Halaber, saltzailea betebeharpeangeratzen da ebikzioaren eta ezkutukoakatsen saneamenduari begira, alder-diek horren aurkakoa itundu duteneanizan ezik.

568. legeaGauza ematea

Saldutako gauza eman dela ulertu-ko da hori eroslearen esku jartzen de-nean, gauzaren izaeraren arabera etatokiko usadioekin bat etorriz.

Erosleak gauza erabiltzea edo esku-bidea egikaritzea ematearen parekoada. Salerosketaren eskritura publi-koa egitea ere, aurkako itunik izan ezean,ematearen parekoa da.

569. legeaArriskuak

Behin salmenta burutu eta gero,saltzaileak arretarekin zaindu behardu saldutako gauza, hori eman arte, etagerta daitezkeen arriskuen berri emanbehar dio erosleari; erantzukizuna iza-nen du bere zabarkeriaz betebehar horibetetzean gertaturiko galera edo era-gindako kalteen gain. Gainerako arris-

FORU-LEGE ZIBILAK

501© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 502: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

prador, aunque éste no haya incurridoen mora para aceptar la entrega. Encaso de mora del vendedor, no quedaobligado a entregar sino lo que subsis-ta de la cosa vendida.

En las ventas hechas bajo condiciónsuspensiva, si antes del cumplimientode ésta se perdiere la cosa, quedará sinefecto el contrato; sin embargo, cum-plida la condición, el menoscabo ante-rior será a cargo del comprador.

Ley 570Evicción

En caso de producirse la evicciónde la cosa vendida, el vendedor deberáindemnizar al comprador todo menos-cabo patrimonial sufrido por éste aconsecuencia de la evicción.

Ley 571Compra de cosa propia del comprador

La compra de cosa propia del com-prador es nula, salvo que resulte hechabajo la condición suspensiva de perderaquél la propiedad de la cosa o que sehaga tan sólo para obtener la posesióno los derechos que sobre la cosa pue-dan corresponder al vendedor.

Ley 572Facultad de disentir

Cuando las partes se hubieren reser-vado el derecho de disentir de la com-praventa, dejándola sin efecto, y no sehubiere señalado plazo para el ejer-cicio de este derecho, se entenderá que

kuak eroslearen ardurapekoak izanendira, nahiz eta hori, ematea onartzean,berandutza-egoeran izan ez. Saltzai-lea berandutza-egoeran izanez gero,saldutako gauzatik geratzen dena baka-rrik eman beharko du.

Baldintza etengarripeko salmentetan,gauza galtzen bada baldintza bete bainolehen, kontratua ondorerik gabe geratu-ko da; alabaina, baldintza betez gero,eroslearen ardurapekoa izanen da gau-zak aurretiaz izandako urripena.

570. legeaEbikzioa

Saldutako gauzaren ebikzioa gerta-tzen bada, saltzaileak erosleari emanbeharko dio horrek ebikzioaren ondo-rioz jasandako ondare-urripenaren or-daina.

571. legeaErosleak bere gauza erostea

Erosleak bere gauza erosten badu,erosketa hori deuseza da, salbu eta eros-leak gauzaren jabetza galduko duelakobaldintza etengarripean egiten denean,edo, besterik gabe, saltzaileari gauzarengainean dagozkion edukitza edo eskubi-deak eskuratzeko asmoz egiten denean.

572. legeaAdos ez egoteko ahalmena

Alderdiek eurentzat erreserbatu ba-dute salerosketarekin ados ez egotekoeskubidea, salerosketa ondorerik gabeuztekoa, eta ez bada zehaztu eskubidehori egikaritzeko eperik, ulertuko da

LEYES CIVILES FORALES

502 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 503: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

caduca pasados un mes y un día conta-dos a partir del requerimiento feha-ciente.

Ley 573Venta en función de garantía

Para las ventas con pacto de retro,reserva de dominio o condición resolu-toria en función de garantía se obser-vará, respectivamente, lo dispuesto enlos capítulos IV, VI y VII del título VIIde este libro.

Ley 574Gastos de escritura

Salvo pacto en contrario, los gastosde otorgamiento de la escritura u otrodocumento serán por mitad a cargo decomprador y vendedor.

Son válidos y surtirán plenos efectoslos pactos sobre el pago de impuestos yotros gastos derivados de la compra-venta, no obstante lo establecido encualesquiera disposiciones legales.

Ley 575Venta en

pública subasta

La venta de cosas en pública subas-ta, voluntaria o forzosa, se regirá por loestablecido en el pliego de condicio-nes, y en defecto de éste, por las reglassiguientes:

1. En las subastas por pliegos cerra-dos, una vez presentados, éstos no po-drán ser retirados, y el acto de su aper-

eskubidea iraungitzen dela hilabete etaegun bat igarotakoan, alderdioi agindeisinesgarria egin zaienetik zenbatuta.

573. legeaSalmentak berme-eginkizuna betetzea

Salmentak atzera-eskuratzeko itu-narekin, jabaria erreserbatzeko itunare-kin edo baldintza suntsiarazlearekinegin badira, eta salmenta horiek ber-me-eginkizuna betetzen badute, liburuhonetako VII. tituluaren IV, VI etaVII. kapituluetan xedaturikoa betekoda hurrenez hurren.

574. legeaEskrituraren gastuak

Aurkako itunik izan ezean, erosleaketa saltzaileak ordainduko dituzte erdibana eskritura edo bestelako agirirenbat egiteagatik sortzen diren gastuak.

Baliozkoak dira eta ondore guztiaksortuko dituzte salerosketaren gainekozergei eta salerosketaren ondoriozko bes-te gastuei buruzko itunek, legezko xeda-penetan ezarritakoa gorabehera.

575. legeaJendaurreko enkantean

egindako salmenta

Gauzen salmenta, borondatezko zeinnahitaezkoa, jendaurreko enkantean egi-nez gero, salmenta hori eraenduko dubaldintzen pleguan ezarritakoak eta, ha-lakorik izan ezean, hurrengo erregelek:

1. Enkanteak plegu itxien bidezegin badira, aurkeztu ondoren ezin diraenkantetik atera, eta eurok irekitzeko

FORU-LEGE ZIBILAK

503© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 504: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

tura será público. Se adjudicará provi-sionalmente el remate a la proposiciónmás ventajosa; si las proposicionesfueran iguales, en el mismo acto se ve-rificará entre los proponentes una lici-tación por pujas a la llana durante diezminutos; si terminado este tiempo sub-sistiese la igualdad, se decidirá por sor-teo la adjudicación provisional.

2. En las subastas por pujas a vivavoz o a la llana los licitantes pujaránconforme a los usos y costumbres.

3. Antes de levantarse la sesión, seextenderá acta de la subasta con lasformalidades debidas. Leída el acta,deberá ser firmada por el adjudicatario,interesados que quieran hacerlo y, ensu caso, por el autorizante.

4. El resultado de la subasta se harápúblico en el tablón de anuncios delAyuntamiento o en cualquiera otra for-ma acostumbrada en la localidad.

5. Dentro del plazo de seis días acontar de la adjudicación provisional,cualquiera de los licitadores podrá pe-dir que se le adjudique la cosa, consig-nando el precio de la adjudicación pro-visional mejorado en una sexta partepor lo menos. En caso de ser varios losque hubieren ejercitado este derecho,dentro de los cuatro días siguientes secelebrará sólo entre los mejorantes unanueva subasta, cuyo remate será defi-nitivo.

6. Las subastas judiciales o admi-nistrativas se regirán, respectivamente,

egintza jendaurrekoa izanen da. Erre-matea behin-behinean adjudikatukozaio proposamenik abantailatsuenari;proposamenak berdinak badira, egintzaberean ahozko posturen bidezko lizita-zioa eginen da proposamengileen arte-an, hamar minutuan zehar; epe horiamaitutakoan, berdintasunak bere ho-rretan badirau, behin-behineko adjudi-kazioa zozketaz erabakiko da.

2. Enkanteak gauzatu badira ozenkiedo ahoz egindako posturen bidez, lizi-tatzaileak posturaka arituko dira usadioeta ohiturekin bat etorriz.

3. Bilera amaitu baino lehen, enkan-tearen akta eginen da, bete beharrekoformalitateekin. Behin akta irakurri on-doren, akta sinatu beharko dute adjudi-kazio-hartzaileak, hori egin nahi duteninteresdunek eta, hala denean, egiles-leak ere.

4. Enkantearen emaitza jendaurreanagertuko da, udaletxeko iragarki-oho-lean edo, bestela, enkantea zein herri-tan egin, eta herri horretan erabili ohiden bestelako moduan.

5. Behin-behineko adjudikazioaegiten denetik, hurrengo sei egunekoepean, lizitatzaileetatik edozeinek eskadezake gauza berari adjudikatzeko,behin-behineko adjudikazioaren pre-zioa zainpean jarriz, seiren batean ho-beturik, gutxienez. Eskubide hori batekbaino gehiagok egikaritu badute, hu-rrengo lau egunetan beste enkante bateginen da prezioa hobetzen dutenen ar-tean, eta horren errematea behin beti-koa izanen da.

6. Prozedura Zibilaren Legean etaNafarroako Udal Administrazioaren-

LEYES CIVILES FORALES

504 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 505: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

por lo dispuesto en la Ley de Enjuicia-miento Civil y en el Reglamento parala Administración Municipal de Na-varra.

7. Salvo lo dispuesto en la Ley deEnjuiciamiento Civil y en la Ley Hipo-tecaria, deberán elevarse a escriturapública las compraventas de bienes in-muebles adquiridos en subasta.

CAPÍTULO II

De la venta a retro

Ley 576Concepto

Por el contrato de venta con pactode retro o a carta de gracia, el vende-dor se reserva el derecho real de recu-perar la cosa vendida mediante el rein-tegro del precio recibido, los gastos delegítimo abono y las impensas necesa-rias y útiles.

Ley 577Plazo

El derecho del vendedor a recuperarla cosa puede establecerse por tiempodeterminado, indefinido o perpetuo.Sólo se entenderá perpetuo si expresa-mente fuesen empleadas las palabras«para perpetuo», «siempre», «cada ycuando quisiere» u otras semejantes queindiquen claramente este carácter.

tzako Erregelamenduan xedaturikoekeraenduko dituzte, hurrenez hurren,epaiketako enkanketak eta administra-zioko enkanteak.

7. Prozedura Zibilaren Legean etaHipoteka Legean xedaturikoa izanezik, eskritura publiko bihurtu beharkodira enkantean eskuraturiko ondasunhigiezinen gaineko salmentak.

II. KAPITULUA

Salmenta atzera-eskuratzeko itunarekin egitea

576. legeaKontzeptua

Salmenta-kontratua atzera-eskura-tzeko itunarekin edo grazia-agiriko itu-narekin egin bada, saltzaileak beraren-tzat erreserbatzen du, kontratu horrenbitartez, saldutako gauza berreskura-tzeko eskubide erreala; horretarako,itzuli egin beharko ditu berak jasotakoprezioa, legebidez ordainduriko gas-tuak, nahitaezko gastuak eta gastu onu-ragarriak.

577. legeaEpea

Saltzaileak gauza berreskuratzekoeskubidea duenean, eskubide hori ezardaiteke epe jakin baterako, epe-muga-rik gabe edo betiko. Betiko ezarri delaulertuko da, baldin eta esanbidez era-biltzen badira «betiko», «beti», «noiz--nahi eta nolanahi gogo duenean» edoantzeko hitzak, berbok halako izaeraargiro adierazten duten neurrian.

FORU-LEGE ZIBILAK

505© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 506: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 578Precio

Si el derecho de retraer se hubieseestablecido a perpetuidad o sin tiempodeterminado, el retrayente deberá abo-nar los dos tercios del justo valor de lacosa al tiempo de retraerla, siempreque esta cantidad sea superior al pre-cio que recibió.

Ley 579Transmisibilidad

El derecho de retraer es transmisi-ble por actos inter vivos o mortis causae hipotecable y adjudicable, a no serque se hubiere establecido como perso-nalísimo.

Se podrá ejercer contra el compra-dor y contra todos aquellos que de éltraigan causa.

Ley 580Pluralidad de personas

El comprador podrá oponerse alejercicio parcial del retracto.

Si la cosa objeto del mismo perte-neciere a varias personas, el retractopodrá ejercitarse contra cada una deéstas por su parte.

Si el derecho a retraer perteneciereconjuntamente a varias personas, cual-quiera de ellas podrá ejercitarlo solida-riamente por la totalidad; los cotitula-

578. legeaPrezioa

Atzera-eskuratzeko eskubidea beti-ko edo epe-mugarik gabe ezarri bada,atzera-eskuratzaileak ordaindu beharkoditu gauza atzera-eskuratzeko uneanhorrek duen balioespen zuzenaren biherenak; betiere, kopuru hori berak es-kuraturiko prezioa baino handiagoa de-nean.

579. legeaEskualdagarritasuna

Atzera-eskuratzeko eskubidea es-kualdatzeko modukoa da inter vivosnahiz mortis causa egintzen bidez, etahipotekatu edo adjudikatzeko modukoaere bada, bere-berezko eskubide gisaezarri denean izan ezik.

Eskubide hori egikaritu ahal izanenda eroslearen aurka eta horren eskutikeskuratu duten guztien aurka ere bai.

580. legeaPertsonen aniztasuna

Atzera-eskuratzea zati bateko egi-karitu nahi denean, eroslea horren aur-ka jarri ahal izanen da.

Atzera-eskuratzekoa den gauza per-tsona bat baino gehiagori badagokio,atzera-eskuratzea egikaritu ahal izanenda horietako bakoitzaren aurka, bakoi-tzari dagokion zatiaren gainean.

Atzera-eskuratzeko eskubidea per-tsona bati baino gehiagori batera bada-gokio, horietatik edozeinek modu soli-darioan egikari dezake eskubidea, gau-

LEYES CIVILES FORALES

506 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 507: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

res que no hubiesen hecho uso de suderecho podrán reclamar del retrayentela parte que les corresponda en la cosaretraída, dentro del plazo de treintadías a partir de la notificación, o dentrodel tiempo que falte para finalizar elplazo de ejercicio del retracto si estetiempo fuese mayor, o dentro del plazode año y día a contar de la notificacióncuando el derecho a retraer se hubieseestablecido por tiempo indefinido o aperpetuidad. Cuando se hubiese esta-blecido la posibilidad de prórrogas, elejercicio del retracto por uno de los co-titulares impedirá a los demás hacervaler contra él nuevas prórrogas.

Los cotitulares que hagan uso deeste derecho deberán abonar al retra-yente la parte del precio que les corres-ponda más los intereses y gastos.

Ley 581Ejercicio por los acreedores

del vendedor

Los acreedores del vendedor no po-drán ejercitar por subrogación el dere-cho a retraer, sino que habrán de pro-ceder judicialmente para cobrar suscréditos con cargo a aquel derecho.

Ley 582Frutos

Para la atribución de los frutos en elejercicio de este derecho se aplicará loestablecido en las leyes 353 y 354.

za osoaren gainean; titularkideek, es-kubide hori erabili ez duten neurrian,atzera-eskuratzaileari erreklamatu ahalizanen diote atzera-eskuratutako gauza-tik eurei dagokien zatia; jakinarazpenaegin denetik, hogeita hamar egunekoepean egin beharko dute hori, edo, epehori luzeagoa bada, atzera-eskuratzeaegikaritzeko epea agortzeko falta denepean, edo, atzera-eskuratzeko eskubidehori epe-mugarik gabe edo betiko eza-rri bada, urtebete eta egun bateko epean,jakinarazpena egin denetik zenbatuta.Luzapenak izateko aukera ezarri bada,eta titularkide batek atzera-eskuratzekoeskubidea egikaritzen badu, horrek gai-nerakoei eragotziko die luzapen berriakharen aurka baliaraztea.

Titularkideek eskubide hori erabil-tzen badute, atzera-eskuratzaileari or-daindu behar diote preziotik eurei da-gokien zatia, bai eta korrituak eta gas-tuak ere.

581. legeaSaltzailearen hartzekodunek

eskubidea egikaritzea

Saltzailearen hartzekodunek ezindute subrogazio bidez atzera-eskura-tzeko eskubidea egikaritu; aitzitik,hartzekodunok epaiketa bidez jardunbeharko dute euren kredituak eskubidehorren kontura kobratzeko.

582. legeaFruituak

Eskubide hori egikaritzean, eta frui-tuak eratxikitzeko, 353 eta 354. legee-tan ezarritakoa aplikatuko da.

FORU-LEGE ZIBILAK

507© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 508: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 583Prescripción

En la carta de gracia por tiempo in-definido o «para perpetuo», la acciónpara retraer prescribirá a los treintaaños.

Ley 584Carta de gracia como garantía

La venta con pacto de retro o a car-ta de gracia por tiempo determinado sepresumirá como forma de garantía realsiempre que el vendedor continúe porcualquier título en posesión de la cosa;en este caso, le serán aplicables las dis-posiciones del capítulo II del título VIIde este libro.

CAPÍTULO III

De la permuta

Ley 585Concepto

En la permuta, las partes contratan-tes se obligan a darse recíprocamentela propiedad de distintas cosas, y cadaparte será considerada a la vez comocompradora y vendedora, respecto a laotra parte.

Ley 586Evicción

Cuando una cosa entregada en per-muta sea objeto de evicción, el que la

583. legeaPreskripzioa

Epe-mugarik gabeko edo «betiko»grazia-agiriari dagokionez, atzera-esku-ratzeko akzioa hogeita hamar urte iga-rotakoan preskribatuko da.

584. legeaGrazia-agiria, berme gisa

Salmenta atzera-eskuratzeko ituna-rekin edo grazia-agiriko itunarekin eginbada epe jakin baterako, salmenta horriburuz uste izanen da berori berme erre-al gisa egin dela, baldin eta saltzaileakedozein tituluren bidez gauzaren edu-kitzari eusten badio; kasu horretan, li-buru honetako VII. tituluko II. kapitu-luaren xedapenak aplikatuko zaizkiosalmentari.

III. KAPITULUA

Trukaketa

585. legeaKontzeptua

Trukaketan, kontratugileek berengain hartzen dute zenbait gauzaren gai-neko jabetza elkarri emateko betebeha-rra, eta ulertuko da alderdi bakoitzabestearen erosle eta saltzaile dela aldiberean.

586. legeaEbikzioa

Trukaketan emandako gauza ebik-zioaren objektu izanez gero, gauza hori

LEYES CIVILES FORALES

508 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 509: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

recibió podrá elegir entre la resolucióndel contrato o la indemnización porevicción conforme a la ley 570.

Ley 587Régimen supletorio

En lo que sea compatible, se apli-can a este contrato las disposicionessobre la compraventa.

TÍTULO XV

DEL ARRENDAMIENTO DE COSAS

Ley 588Régimen

Los arrendamientos de cosas se ri-gen por lo pactado, por los usos y cos-tumbres del lugar y, supletoriamente,en cuanto no contradigan las leyes es-peciales recibidas en Navarra, por lasdisposiciones de esta Compilación.

Exclusión de leyes especiales

Quedan excluidos de las leyes espe-ciales: los arrendamientos de solares,de establecimientos y explotaciones aque se refiere la ley 596 y los comple-mentarios de una actividad mercantil,industrial, agrícola, pecuaria o minera,aunque lleven aparejado el disfrute oposesión de parte del local o finca enque se dé tal actividad.

jasotzen duenak aukeran du kontratuasuntsiarazi ala ebikzioaren ondoriozkokalte-ordaina eskuratzea, 570. legeare-kin bat etorriz.

587. legeaAraubide osagarria

Bateratzeko modukoa den neurrian,kontratu horri salerosketari buruzkoxedapenak aplikatuko zaizkio.

XV. TITULUA

GAUZEN ERRENTAMENDUA

588. legeaAraubidea

Gauzen errentamenduak eraentzendituzte itundutakoak, tokiko usadio etaohiturek, eta, osagarri moduan, konpi-lazio honetako xedapenek, horiek Na-farroan jasotako lege berezien aurka-koak ez badira.

Lege bereziak baztertzea

Lege berezietatik baztertuta gera-tzen dira: orubeen errentamenduak;596. legean aipaturiko establezimendueta ustiategien gainekoak; eta merkata-ritza, industria, nekazaritza, abeltzain-tza edo meatzaritzako jardueren osaga-rriak, nahiz eta horiek eurekin ekarrihalako jarduerak gauzatzeko erabiliohi den lokal- edo finka-zatiaren luper-keta edo edukitza.

FORU-LEGE ZIBILAK

509© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 510: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 589Duración

A falta de pacto, se entenderá queel plazo de duración del contrato esigual a la unidad de tiempo a que co-rresponda la retribución fijada.

En los arrendamientos de inmue-bles, el contrato se considerará prorro-gado tácitamente si cualquiera de laspartes no notifica a la otra su voluntaden contrario dentro de los plazos esta-blecidos en las leyes o costumbres.

En los arrendamientos de prediosrústicos divididos por hojas, el contra-to durará, como mínimo, el tiempo deéstas. Cuando deban cesar el día 29 deseptiembre, festividad de San Miguel,se entenderán tácitamente prorrogadossi cualquiera de las partes no hubierenotificado su voluntad en contrario parael día 24 de junio, festividad de SanJuan Bautista.

El arrendamiento de fincas urbanasse entenderá tácitamente prorrogado sinplazo en tanto el arrendador tolere alarrendatario que siga ocupando la finca.

Durante el plazo de arrendamientode una finca urbana, el arrendador quela necesitare para habitarla podrá resol-ver el contrato, quedando reducida larenta debida por el arrendatario a la co-rrespondiente al tiempo que éste hayaocupado el inmueble.

Ley 590Reparaciones

El arrendatario debe pagar las repa-raciones que exija el desgaste por eluso ordinario de la cosa.

589. legeaIraupena

Itunik izan ezean, ulertuko da ber-dinak direla kontratuaren iraupen-epeaeta horretan finkaturiko ordainsariaridagokion denbora-unitatea.

Ondasun higiezinen errentamen-duetan, kontratua isilbidez luzatu delaulertuko da, alderdi batek ez badio bes-teari aurkako borondaterik jakinarazilege edo ohituretan ezarritako epeetan.

Landa-lurren errentamenduak lugo-rrika egiten badira, kontratuen iraupenaizanen da, gutxienez, lugorrion epea.Kontratuak irailaren 29an amaitu beharbadira, done Mikel egunean, isilbidezluzatu direla ulertuko da, alderdietatikedozeinek ez badu aurkako borondaterikjakinarazten ekainaren 24a, done JoanBataiatzailearen eguna, baino lehen.

Hiri-finken errentamendua isilbidezeta eperik gabe luzatzen dela ulertukoda, errentatzaileak onartzen badu maiz-terrak finkaren okupazioari eustea.

Hiri-finkaren errentamendua inda-rrean dagoen epean, errentatzaileakfinka hori behar badu bertan bizitzeko,horrek kontratua suntsiaraz dezake, etamaizterrak zor duen errenta urrituko daondasun higiezina okupatu duen epearidagokion neurrian.

590. legeaKonponketak

Maizterrak konponketak ordaindu be-har ditu, horiek egin behar badira erabi-leraren erabileraz gauza gastatzeagatik.

LEYES CIVILES FORALES

510 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 511: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 591Arrendamiento de varias cosas

Si una o varias cosas fueran arren-dadas conjuntamente por una mismarenta para fines independientes, se ob-servará para cada uno de los contratossu régimen respectivo, y las causas denulidad o resolución referentes a uno ovarios de ellos no afectarán a los res-tantes.

Si se pactó un fin o fines principa-les y otro u otros subordinados, preva-lecerán el régimen correspondiente alfin o fines principales; los otros regí-menes serán aplicables en la medida enque no resulten incompatibles con elprincipal.

Ley 592Extinción

El contrato de arrendamiento cesaal extinguirse el poder de disposición oadministración del arrendador sobre lacosa arrendada, sin perjuicio de lo dis-puesto en la Ley Hipotecaria.

Ley 593Venta con pacto

de retro

Quien compra con pacto de retrouna cosa dada en arrendamiento, entanto no adquiera definitivamente lapropiedad, no podrá resolver el contra-to de arrendamiento.

591. legeaGauza batzuen errentamendua

Gauza bat edo batzuk batera erren-tan ematen badira errenta berberarentruk eta xede independenteetarako,kontratu bakoitzean horren araubideabeteko da; kontratu horietatik bati edobatzuei buruzko deuseztasun- edo sun-tsiarazpen-arrazoiek ez dute gainera-koen gain eraginik izanen.

Xede nagusi bat edo batzuk eta biga-rren mailako beste xede bat edo batzukituntzen badira, lehentasuna izanen duxede nagusiari edo nagusiei dagokienaraubideak; gainerako araubideak apli-katuko dira xede nagusiarekin baterae-zinak ez diren neurrian.

592. legeaAzkentzea

Errentamendu-kontratua amaitzenda, Hipoteka Legean xedaturikoari kal-terik egin gabe, errentan emandakogauzaren gainean errentatzaileak duenxedatze- edo administratze-ahalmenaazkentzen denean.

593. legeaSalmenta egitea,

atzera-eskuratzeko itunarekin

Norbaitek atzera-eskuratzeko itu-narekin erosten badu errentan eman-dako gauza, ezin izanen du, jabetzabehin betiko eskuratzen ez duen bi-tartean, errentamendu-kontratua sun-tsiarazi.

FORU-LEGE ZIBILAK

511© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 512: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ley 594Subarriendo y cesión

El subarriendo y la cesión del con-trato de arrendamiento están permiti-dos, salvo pacto en contrario; sin em-bargo, la cesión requerirá el consenti-miento del arrendador.

Ley 595Transmisión mortis causa

Salvo pacto en contrario o que delcontrato se desprenda que se otorgóen consideración exclusiva a las cir-cunstancias personales del arrendata-rio, la relación jurídica de éste serátransmisible mortis causa durante la vi-gencia del contrato.

Ley 596Arrendamientos de establecimientos

o explotaciones

El arrendamiento de establecimien-tos mercantiles o industriales o explota-ciones forestales, ganaderas, agropecua-rias o mineras, se regula, salvo pacto encontrario, por las siguientes disposi-ciones:

1. Sin consentimiento del arrenda-dor, los bienes arrendados no podrándestinarse a actividad distinta de lapactada o de aquella a que se dedica-ban con anterioridad al contrato.

2. El arrendatario estará obligado aconservar y reponer las cosas en el mis-mo estado en que le fueron entregadas,y deberá pagar las contribuciones e im-puestos que graven directamente elejercicio del negocio arrendado.

594. legeaAzpierrentamendua eta lagapena

Azpierrentamendua eta errentamen-du-kontratuaren lagapena onartzendira, aurkako itunik izan ezean; halaere, lagapena egiteko, nahitaezkoa iza-nen da errentatzailearen adostasuna.

595. legeaMortis causa eskualdaketa

Aurkako itunik ez denean, edo kon-tratutik ateratzen denean horretarakomaizterraren inguruabar pertsonalakhartu direla kontuan, horren harremanjuridikoak mortis causa eskualdatzekomodukoak izanen dira errentamendu--kontratua indarrean dagoen artean.

596. legeaEstablezimendu edo ustiategien

gaineko errentamendua

Merkataritza nahiz industriako esta-blezimenduen eta baso, abeltzaintza,nekazaritza edo meatzaritzako ustiate-gien errentamenduak eraentzen dituzte,aurkako itunik izan ezean, ondoko xe-dapenek:

1. Errentatzailearen adostasunik ga-be, errentan emandako ondasunen xe-dea ezin da izan itundutako jarduerazbestelakoa edo kontratua egin aurretikizandako erabileraz bestelakoa.

2. Maizterrak gauzak berari emate-ko unean zuten egoera berean artatueta itzultzeko betebeharra du, eta, kon-tribuzio eta zergek zuzenean kargatzenbadute errentan emandako negozioarenjarduera, kontribuzio eta zerga horiekordaindu beharko ditu.

LEYES CIVILES FORALES

512 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 513: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

3. Asimismo, deberá explotar el ne-gocio de manera que no desmerezca engrave perjuicio del arrendador, quienen tal caso, así como en el de insolven-cia del arrendatario, podrá pedir la re-solución del contrato.

4. El arrendatario no podrá subarren-dar, total o parcialmente.

5. El arrendamiento será transmisi-ble conforme a la ley 595.

DISPOSICIONES TRANSITORIAS

Primera. Principio general

El Derecho Civil de Navarra, reco-nocido en la presente Compilación, seaplicará a los actos otorgados y a lasrelaciones causadas con anterioridad asu promulgación; y no surtirán efectoen contra de la Compilación cuantasdisposiciones legales o reglamentarias,civiles, administrativas o fiscales, asígenerales como forales, se opongan ala misma.

Segunda. Consentimiento uxorio

Si la mujer, con anterioridad a estaCompilación, hubiere otorgado a su es-poso, ya simplemente, ya con referen-cia al artículo 1.413 del Código Civil,su consentimiento para disponer a títu-lo oneroso de bienes de conquista o ga-nanciales, este consentimiento surtirásus efectos conforme a la ley 86.

3. Gisa berean, negozioa ustiatu be-harko du errentatzaileari kalte larririkeragin gabe; kasu horretan, eta maizte-rra kaudimengabea denean ere, erren-tatzaileak kontratuaren suntsiarazpenaeskatu ahal izanen du.

4. Maizterrak ezin izanen du azpie-rrentamendurik egin, ez osorik ez zatibatez.

5. Errentamendua eskualdatzekomodukoa izanen da, 595. legearekinbat etorriz.

XEDAPEN IRAGANKORRAK

Lehenengoa. Printzipio orokorra

Konpilazio honek Nafarroako zu-zenbide zibila ezarri du, eta berori apli-katuko zaie konpilazioa aldarrikatubaino lehen burututako egintzei eta epehorretan sortutako harremanei; konpi-lazio honen aurka ez dute ondorerikizanen lege- nahiz erregelamendu-mai-lako xedapen zibil eta administrazio-edo zerga-xedapenek, orokorrak izannahiz forukoak izan, haren aurkakoakbadira.

Bigarrena. Adostasun uxorioa

Emazteak, konpilazio hau aldarri-katu baino lehen, senarrari adostasunaeman badio, soil-soilik edo Kode Zibi-laren 1413. artikuluaren arabera, kon-kista-ondasunak nahiz irabazpidezkoondasunak kostu bidez xedatzeko,adostasun horrek ondoreak izanen ditu,86. legearekin bat etorriz.

FORU-LEGE ZIBILAK

513© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 514: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Tercera. Usufructo de fidelidad

No se aplicará lo dispuesto en laley 256 respecto al usufructo de fide-lidad a favor del cónyuge viudo de se-gundas o ulteriores nupcias si, con an-terioridad a esta Compilación, se hubie-re formalizado inventario sin oposiciónde los nudos propietarios.

Cuarta. Sucesión legal

Respecto a la sucesión legal de cau-santes fallecidos con anterioridad aesta Compilación, se observará lo si-guiente:

1. En las sucesiones en que hubiererecaído auto firme de declaración deherederos ab intestato conforme a lasdisposiciones del Código Civil, queda-rán a salvo los derechos que de aquelladeclaración se deriven.

2. No obstante lo dispuesto en el nú-mero anterior, se tendrán por ineficacesdichas declaraciones en cuanto reconoz-can como herederos a quienes, confor-me a lo previsto en esta Compilación,hubieren renunciado a la herencia, biencon anterioridad bien con posterioridadal fallecimiento del causante.

3. Las herencias causadas con an-terioridad, pero en las que no hubiererecaído auto firme de declaración deherederos, deberán regirse en todo porlas disposiciones de las leyes 300 a307 de esta Compilación.

Quinta. Venta con pacto de retrocomo garantía

Lo dispuesto en las leyes 475 a 480y 584 respecto a la venta con pacto de

Hirugarrena. Fideltasun-gozamena

Bigarrenez edo gehiagogarrenez ez-kondutako alargunak fideltasun-goza-mena du, eta gozamen horri ez zaioaplikatuko 256. legean xedaturikoa,baldin eta, konpilazio hau aldarrikatubaino lehen, inbentarioa egin bada,jabe soilak horren aurka jarri gabe.

Laugarrena. Legezko oinordetza

Kausatzailea konpilazio hau aldarri-katu baino lehen hil bada, jarraikoa be-teko da kausatzaile horren legezko oi-nordetzari dagokionez:

1. Kode Zibilaren xedapenekin batetorriz, oinordetzetan auto irmoa emanbada ab intestato jaraunsleen adieraz-penari emateko, ez zaie kalterik eginenadierazpen horrek eratorritako esku-bideei.

2. Aurreko zenbakian xedatutakoagorabehera, adierazpenok eragingabe-tzat hartuko dira, horietan jaraunsleizendatu direnek jarauntsiari uko eginbadiote, konpilazio honetan xedaturi-koarekin bat etorriz, kausatzailea hilaurretik edo horren ondoren.

3. Konpilazio honetako 300. legetik307.erakoek eraentzen dituzte aurretiazkausaturiko jarauntsiak, halakoetan ezbada eman jaraunsle adierazpenari bu-ruzko auto irmorik.

Bosgarrena. Salmenta atzera-eskura-tzeko itunarekin egitea, berme gisa

Salmenta atzera-eskuratzeko ituna-rekin egin bada berme gisa, 475. lege-

LEYES CIVILES FORALES

514 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 515: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

retro como garantía será aplicable a lasotorgadas con anterioridad; y se ten-drán por nulos los pactos siguientes:

1. El pacto de que, al vencimientodel plazo establecido para el ejercicio delderecho a retraer, la compraventa seentienda consumada automáticamentey de pleno derecho.

2. El pacto de que, al vencimientodel plazo establecido para el ejercicio delderecho a retraer, el comprador deberápromover la venta de la cosa en públi-ca subasta.

En todo caso, la compraventa noquedará consumada, sino conforme alo dispuesto en la ley 477, salvo los ca-sos de prescripción adquisitiva por elcomprador o de que la consumación yase hubiere hecho constar en el Registrode la Propiedad.

Serán válidos cualesquiera pactosque establezcan para el deudor un régi-men más favorable que el de esta Com-pilación.

DISPOSICIÓN ADICIONAL

Las remisiones que esta Compila-ción hace al articulado del Código Ci-vil se entenderán efectuadas a la redac-ción que el mismo tiene en el momentode entrada en vigor de esta ley Foral.

tik 480.erakoetan eta 584. legean eza-rritakoa aplikatuko zaie aurretiaz egin-dakoei, eta ondoko itunak deuseztzathartuko dira:

1. Atzera-eskuratzeko eskubideaegikaritzeko epea mugaeguneratuta-koan, salerosketa besterik gabe eta zu-zenbide osoz gauzatzen dela ezartzenduen ituna.

2. Atzera-eskuratzeko eskubideaegikaritzeko epea mugaeguneratuta-koan, erosleak gauza saltzeko jendau-rreko enkantea eragin behar duela ezar-tzen duen ituna.

Edozein kasutan, salerosketa ez dagauzatuko, 477. legeak ezarritakoare-kin bat etorriz ez bada, salbu eta eros-learen preskripzio-eskuratzailea ger-tatzen denean, edo gauzatze hori jada-nik Jabetza Erregistroan agerrarazidenean.

Orotariko itunak baliozkoak izanendira, baldin eta itun horiek zordunaren-tzat konpilazio honetakoa baino araubi-de onuragarriagoa ezartzen badute.

XEDAPEN GEHIGARRIA

Konpilazio honek Kode Zibilarenartikuluetara egiten dituen igorpenetan,ulertu behar da horiek egiten direlaforu-lege hau indarrean jartzeko uneanKode Zibilak duen idazkerara.

FORU-LEGE ZIBILAK

515© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 516: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 517: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Eranskina6/2000 Foru Legea,

uztailaren 3koa, bikoteegonkorrentzako berdintasun

juridikoari buruzkoa(«NAO», 82. zk., uztailaren 7koa)

ZIOEN AZALPENA

Konstituzioaren 39. artikuluak dio-enez, botere publikoen ardura da fami-liaren babes sozial, ekonomiko eta ju-ridikoa ziurtatzea. Artikulu horrek ezdu famili eredu jakinik ezta eredu na-gusirik ere aipatzen; beraz, familia zerden modu zabalean interpretatu behar-ko dugu, egungo errealitate sozialarenarabera eta Konstituzioko gainerantze-ko artikuluek ezarritakoen arabera; be-reziki kontuan hartu beharko dira 9.2artikulua (botere publikoei ezartzen dieeginbeharra gizabanakoaren eta giza-banakoak osatzen dituen taldeen aska-tasuna eta berdintasuna benetakoak etaeragingarriak izateko baldintzak susta-tzeko) eta 14. artikulua (espainiarrakberdinak dira legearen aurrean eta inorez da baztertuko jaiotze, arraza, sexu,erlijio, iritzi edo beste edozein baldin-tza edo egoera pertsonal edo sozialdela-eta).

Gure ordenamendu juridikoan ager-tzen dira jadanik zenbait kasu non ez-kondutakoen antzeko egoera aitortzenzaien ezkondutakoen antzeko afektibi-tate harremana izan eta modu egonko-rrean elkartuta dauden bikoteei; berezi-ki, adopzioari, hiri-errentamenduei,

AnexoLey Foral 6/2000, de 3 de julio, para

la igualdad jurídica de las parejas estables

(«BON», n.º 82, de 7 de julio)

EXPOSICIÓN DE MOTIVOS

El artículo 39 de la ConstituciónEspañola indica la obligación de lospoderes públicos de asegurar la pro-tección social, económica y jurídicade la familia. En dicho artículo noexiste referencia a un modelo de fa-milia determinado ni predominante, loque hace necesaria una interpretaciónamplia de lo que debe entenderse portal, consecuente con la realidad socialactual y con el resto del articuladoconstitucional, en particular, los artícu-los 9.2 (obligación de los poderes pú-blicos de promover las condicionespara que la libertad y la igualdad delindividuo y de los grupos en que seintegra sean reales y efectivas) y 14(los españoles son iguales ante la ley,sin que pueda prevalecer discrimina-ción alguna por razón de nacimiento,raza, sexo, religión, opinión o cual-quier otra condición o circunstanciapersonal o social).

Nuestro ordenamiento jurídico harecogido ya algunos casos en los quese reconoce a las parejas unidas deforma estable en una relación de afec-tividad análoga a la conyugal una si-tuación equiparable a los matrimo-nios, en particular en cuanto a la

517© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 518: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

adopción, los arrendamientos urba-nos, el derecho de asilo, determinadasdisposiciones penales o de prestacio-nes sociales.

No obstante, permanecen en el or-denamiento distintas disposiciones le-gales que discriminan negativamentelos modelos de familia distintos deltradicional, basado en el matrimonio,desconociendo que el derecho a con-traer matrimonio del artículo 32 de laConstitución incluye el derecho a nocontraerlo y optar por un modelo fami-liar distinto, sin que el ejercicio de esederecho deba comportar obtener untrato más desfavorable por la ley.

En virtud de los dispuesto en el ar-tículo 48 del Amejoramiento del Fue-ro, Navarra tiene competencia exclusi-va en materia de Derecho Civil Foral.Asimismo, Navarra ostenta competen-cias en otras materias que afectan a lasituación de las parejas de hecho esta-bles.

La presente Ley Foral pretende eli-minar las discriminaciones que por ra-zón de la condición o circunstanciapersonal o social de los componentesde la familia, entendida en la multipli-cidad de formas admitidas cultural-mente en nuestro entorno social, per-duran en la legislación, y perfeccionarel desarrollo normativo del principioconstitucional de protección social,económica y jurídica de la familia,adecuando la normativa a la realidadsocial de este momento histórico.

asilo-eskubideari, zenbait xedapen pe-nali eta gizarte-prestaziori dagokienez.

Hala ere, legeetan, oraindik, zenbaitxedapenek baztertu egiten ditu tradi-zionala ez beste famili ereduak, hauda, ezkontza bidez gauzatutakoa ezbeste guztiak; horrela, ez da kontuanhartzen Konstituzioko 32. artikuluakezkontzeko eskubidea aitortzen due-nean, orobat, beste famili eredu bat au-keratzeko eskubidea ere aitortzen due-la, eta aukera horrek ez du zertan eka-rri aukera hori egin dutenentzat legeaokerragoa izatea.

Foruaren Hobetzearen 48. artiku-luak ezartzen duenez, Nafarroak es-kumen osoa du foru zuzenbide zibilarenarloan. Halaber, Nafarroak baditu es-kumenak bikote egonkorren egoeraukitzen duten beste arlo batzuetan ere.

Foru lege honek nahi duena da le-gedian dirauen bazterkeria desagerta-raztea, hau da, gure inguru sozialeankulturalki onartzen diren famili formaugariak kontuan hartuta, familia horiosatzen dutenen egoera pertsonal edosoziala dela-eta legeetan dirauen baz-terkeria desagertaraztea; orobat, forulege honek nahi du familiaren babes so-zial, ekonomiko eta juridikoaren araugarapena burutu —babes hori Konstitu-zioaren printzipioetako bat dela hartubehar da kontuan—. Hori egiteko,araudia egokitu egin behar da gauregungo gizartearen errealitatera.

LEYES CIVILES FORALES

518 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 519: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

CAPÍTULO I

Disposiciones generales

Artículo 1. Principio de no discrimi-nación

En la interpretación y aplicación delordenamiento jurídico navarro, nadiepuede ser discriminado por razón delgrupo familiar del que forme parte,tenga éste su origen en la filiación, enel matrimonio o en la unión de dospersonas que convivan en análoga rela-ción de afectividad, con independenciade su orientación sexual.

Artículo 2. Concepto de pareja es-table

1. A efectos de la aplicación de estaLey Foral, se considera pareja establela unión libre y pública, en una rela-ción de afectividad análoga a la conyu-gal, con independencia de su orienta-ción sexual, de dos personas mayoresde edad o menores emancipadas sinvínculo de parentesco por consanguini-dad o adopción en línea recta o colate-ral hasta el segundo grado, siempreque ninguna de ellas esté unida por unvínculo matrimonial o forme pareja es-table con otra persona.

2. Se entenderá que la unión es esta-ble cuando los miembros de la parejahayan convivido maritalmente, comomínimo, un periodo ininterrumpido deun año, salvo que tuvieran descenden-cia común, en cuyo caso bastará lamera convivencia, o salvo que hayan

I. KAPITULUA

Xedapen orokorrak

1. artikulua. Ez baztertzearen prin-tzipioa

Nafarroako ordenamendu juridikoainterpretatu eta aplikatzerakoan, inor ezda baztertuko osatzen duen famili tal-dea osatzen duela ere, eta ez dira kon-tuan hartuko ez filiazioa, eta ezta erefamili talde hori ezkontza bidez osatuden edo antzeko afektibitate harremanaizan eta elkarrekin bizi diren pertso-na bi elkartuz osatu den —sexu— joerakontuan izan gabe.

2. artikulua. Bikote egonkorra: kon-tzeptua

1. Hurrengo artikuluetan, bikoteegonkortzat hartuko da bi pertsonarenarteko elkartze libre, publiko eta na-barmena, ezkontideenaren antzekoafektibitate-harremanaren pareko ha-rreman batean, sexu-joera kontuanizan gabe, baldin eta adinez nagusi ba-dira edo adingabeko emantzipatu, etazuzeneko lerroan edo alboko lerroan,bigarren mailaraino, odol- edo adop-zio-ahaidetasunik ez badute. Elkartzehori osatzen duten kideek ezin izanendute beste pertsona batekin ezkontza--loturarik izan edo bikote egonkorrikosatu.

2. Elkartzea egonkortzat joko dabikoteko kideak etenik gabe gutxienezere urtebetez elkarrekin ezkonduta bai-liran bizi izan badira; hala ere, bien ar-teko seme-alabarik badute, nahikoaizanen da elkarrekin bizitzea. Betiere,elkartzea egonkortzat jotzeko nahikoa

FORU-LEGE ZIBILAK

519© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 520: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

expresado su voluntad de constituir unapareja estable en documento público.

En el caso de que un miembro de lapareja o ambos estén ligados por víncu-lo matrimonial, el tiempo de conviven-cia transcurrido hasta el momento enque el último de ellos obtenga la diso-lución o, en su caso, la nulidad, se ten-drá en cuenta en el cómputo del perio-do indicado de un año.

3. Las disposiciones de la presenteLey Foral se aplicarán a las parejas es-tables cuando, al menos, uno de susmiembros tenga la vecindad civil na-varra.

Artículo 3. Acreditación

La existencia de pareja estable y eltranscurso del año de convivencia po-drán acreditarse a través de cualquiermedio de prueba admitido en Derecho.

Artículo 4. Disolución de la parejaestable

1. Se considerará disuelta la parejaestable en los siguientes casos:

a) Por muerte o declaración de fa-llecimiento de uno de sus integrantes.

b) Por matrimonio de uno de susmiembros.

c) Por mutuo acuerdo.

d) Por voluntad unilateral de uno delos miembros de la pareja, notificadafehacientemente al otro.

e) Por cese efectivo de la conviven-cia por un periodo superior a un año.

f) En los supuestos acordados porsus miembros en escritura pública.

izanen da bikotea eratzeko borondateaagiri publiko bidez adieraztea.

Baldin eta bikotekide batek edobiek ezkontza-lotura bat badute, horie-tako azkenak ezkontza-desegitea edo,kasua bada, deuseztasuna lortzen duenunera arte elkarrekin bizitzen igarotakodenbora kontuan hartuko da adierazita-ko urtebeteko epea zenbatzean.

3. Foru lege honetako xedape-nak bikote egonkorrei aplikatuko zaizkiebikote egonkorreko kideetako batekgutxienez Nafarroako auzotartasun zi-bila baldin badu.

3. artikulua. Egiaztapena

Bikotea egonkorra dela eta elkarre-kin bizitzen urtebete igaro dutela Zu-zenbidean onarturiko edozein frogabi-deren bitartez egiaztatu ahalko da.

4. artikulua. Bikote egonkorra dese-gitea

1. Hurrengoren bat gertatuz gerojoko da desegintzat bikote egonkorra:

a) Bi kideetako bat hiltzen bada edohiltzat deklaratzen badute.

b) Bi kideetako bat ezkontzen bada.

c) Bi kideek hala erabakitzen badute.

d) Bi kideetako batek bere kabuzhala erabaki eta besteari modu fede-emailean jakinarazten badio.

e) Urtebete baino gehiago ematenbadute elkarrekin bizi gabe.

f) Bi kideek eskritura publiko bidezzerbait hitzartu eta hori gertatzen bada.

LEYES CIVILES FORALES

520 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 521: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

2. Ambos miembros de la pareja es-tán obligados, aunque sea separada-mente, a dejar sin efecto el documentopúblico que, en su caso, hubieren otor-gado.

3. Los miembros de una pareja esta-ble no podrán establecer otra pareja es-table con tercera persona mientras nose haya producido su disolución me-diante alguno de los supuestos descri-tos en el primer apartado.

4. La extinción de la pareja estableimplica la revocación de los poderesque cualquiera de los miembros hayaotorgado a favor del otro.

CAPÍTULO II

Contenido de la relación de pareja

Artículo 5. Regulacion de la convi-vencia

1. Los miembros de la pareja esta-ble podrán regular válidamente las re-laciones personales y patrimoniales de-rivadas de la convivencia, mediantedocumento público o privado, con in-dicación de uss respectivos derechos ydeberes. También pueden regular lascompensaciones económicas que con-vengan para el caso de disolucion de lapareja, respetando, en todo caso, losderechos mínimos contemplados en lapresente Ley Foral, los cuales son irre-nunciables hasta el momento en queson exigibles.

2. No podrá pactarse la constituciónde una pareja estable con carácter tem-poral ni someterse a condición.

2. Bikoteko bi kideak behartutadaude noizbait dokumentu publiko bi-dez adierazia izan lezaketena indarrikgabe uztera —nork bere aldetik, halaizan behar badu—.

3. Bikote egonkorra osatzen dutenkideek ezin izanen dute beste norbaite-kin beste bikote egonkor bat eratu, noneta lehenengo bikotea ez den deseginlehen idatz-zatian ezarrita dagoen zer-bait gertatzearen ondorioz.

4. Bikote egonkorraren iraungitzeakbi kideetako edonork bestearen aldeemandako botereak berreskuratzeaekarriko du.

II. KAPITULUA

Bikotearen harremanaren edukia

5. artikulua. Elkarbizitzaren arau-tzea

1. Bikote egonkorra osatzen dutenkideek dokumentu publikoz edo priba-tuz arautu ahalko dituzte, balio osoz,elkarbizitzaren ondoriozko harremanpertsonalak eta ondarezkoak, bakoitza-ren eskubideak eta betebeharrak adie-raziz. Orobat, bikotea osatzen duten ki-deek arautu egin ahal izanen dituzteegoki deritzeten ordain ekonomikoakbikotea desegiten den kasuerako, ForuLege honek ezarritako gutxieneko es-kubideak betiere errespetatuz; eskubi-de horiei ezin zaio uko egin exijituahal direneko unea iritsi bitartean.

2. Ezin izanen da hitzartu bikoteegonkor bat aldi baterako eratzea, ezeta hori inolako baldintzaren menpeanjarri ere.

FORU-LEGE ZIBILAK

521© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 522: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

3. En defecto de pacto, los miem-bros de la pareja estable contribuirán,proporcionalmente a sus posibilida-des, al mantenimiento de la vivienday de los gastos comunes, medianteaportación económica o trabajo perso-nal. Se considerará contribución a losgastos comunes el trabajo doméstico,la colaboración personal o profesionalno retribuida o insuficientemente re-tribuida a la profesión o a la empresadel otro miembro, así como los recur-sos procedentes de su actividad o desus bienes, en proporción a sus in-gresos respectivos y, si éstos no fue-ran suficientes, en proporción a suspatrimonios.

No tendrán la consideración de gas-tos comunes los derivados de la gestióny la defensa de los bienes propios decada miembro, ni, en general, los querespondan al interés exclusivo de unode los miembros de la pareja.

4. Al cesar la convivencia, cualquie-ra de los miembros podrá reclamar delotro una pensión periódica, si la necesi-tara para atender adecuadamente susustento en uno de los siguientes casos:

a) si la convivencia hubiera dismi-nuido la capacidad del solicitante deobtener ingresos;

b) si el cuidado de los hijos e hijascomunes a su cargo, le impidiera la re-alización de actividades laborales o lasdificultara seriamente.

5. En defecto de pacto, cuando laconvivencia cesa en vida de los dosconvivientes, aquél que, sin retribución

3. Hitzarmenik ezean, bikote egon-korra osatzen duten kideek ahal dutenneurrian lagunduko dute etxea man-tentzen eta gastu komunei aurre egiten,bai dirua emanez bai lan pertsonala egi-nez. Gastu komunei aurre egiteko ekar-pentzat joko dira etxean eginiko lana,beste kidearen lanbiderako edo enpre-sarako laguntza pertsonal edo profesio-nala ematea horren truke inolako ordai-nik edo behar adinako ordainik jasogabe eta norberaren jardueratik edo on-dasunetatik eratorritako baliabideak,norberaren dirusarreren proportzioan,eta, horiek nahiko ez balira, norberarenondasunen proportzioan.

Ez dira gastu arruntzat joko kidebakoitzak bere ondasun propioak ku-deatzearen eta babestearen ondoriozsortutako gastuak; ezta ere, orobat, bi-kotekideetako baten interesei erantzu-ten dietenak.

4. Elkarrekin bizitzeari uztean,bikoiteko kideetako edozeineak bestea-ri aldikako mantenua eskatu ahalkodio, bizibidea izan ahal izateko; hu-rrengo kasuetan eskatu ahalko da:

a) Elkarrekin bizitzearen ondorioz,eskatzaileak diru-sarrerak lortzekozeukan gaitasuna gutxitu egin bada.

b) Elkarrekin izandako seme-alabak—bere ardurapekoak— zaindu beha-rraren ondorioz lan-jarduerarik ezinbadu burutu edo horretarako oztopo la-rriak baditu.

5. Hitzarmenik ezean, bi kideek bi-zirik daudela uzten badiote elkarrekinbizitzeari, inolako ordainketarik edo

LEYES CIVILES FORALES

522 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 523: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

o con retribución insuficiente, hayatrabajado para el hogar común o parael otro conviviente, tiene derecho a re-cibir una compensación económica encaso de que se haya generado por estemotivo una situación de desigualdadentre el patrimonio de ambos que im-plique un enriquecimiento injusto.

Artículo 6. Reclamación de pensiónperiódica y de compensación eco-nómica

1. La reclamación de los derechos aque hacen referencia los apartados 4y 5 del artículo anterior debe formular-se en el plazo de un año a contar desdeel cese de la convivencia.

2. La obligación prescrita por el ar-tículo 4.4, en el supuesto de la letra a),se extingue, en todo caso, en el plazode tres años, a contar desde la fecha depago de la primera pensión, por lascausas generales de extinción del dere-cho de alimentos y desde el momentoen que quien la percibe contrae matri-monio o convive maritalmente; y, en elsupuesto de la letra b), cuando la aten-ción a los hijos o a las hijas cesa porcualquier causa o éstos llegan a la ma-yoría de edad o son emancipados, sal-vo los supuestos de incapacidad.

3. El pago de la compensaciónprescrita por el artículo 4.5 se haráefectivo en el plazo máximo de tresaños, con el interés legal desde que sehaya reconocido. La compensación sesatisfará en metálico, salvo que hayaacuerdo entre las partes o si el juez ojueza, por causa justificada, autoriza

behar adinakorik jaso gabe bikotearen-tzat edo bikotekidearentzat lan egunduenak eskubidea izanen du diru-or-dainsari bat jasotzeko baldin eta, aipa-turiko arrazoiaren ondorioz, bidegabe-ko aberastea ekarri duen desoreka-egoe-ra bat sortu bada bien ondareen artean.

6. artikulua. Mantenuagatik aldizkaeman beharreko pentsioaren etakonpontsazio ekonomikoaren es-kaera

1. Aurreko artikuluko 4 eta 5. idatz--zatiek aipatzen duten eskubideen es-kaera hori elkarbizitza amaitzen dene-tik urtebeteko epearen barrenean eginbeharko da.

2. 4.4. artikuluak manatutako bete-beharra, a letraren kasuan, hiru urtekoepean amaitzen da, lehenenengo pen-tsioaren ordainketa egunetik aitzina,oro har, elikagaietarako eskubidea amai-tzeagatik eta horren onuraduna ezkon-tzen den momentutik edo ezkonduakbezala bizitzen hasten denetik aitzina.b letraren kasuan aldiz, arrazoia edo-zein delarik ere seme-alabenganako ar-dura eteten denean edo horiek adineznagusi izatera iritsi edo emantzipatzendirenean; salbuespen izanen dira ezgai-tasun kasuak.

3. 4.5. artikuluak manatzen duenkonpentsazioaren ordainketa hiru urtekoepean eginen da, gehienez ere, aitortuizan denetik aitzinako legezko korritue-kin. Konpentsazioa eskudirutan eginenda, salbu eta bi aldeen artean ados jar-tzen badira edo epaileak, frogatutakoarrazoia izanik, horretarako behartuta

FORU-LEGE ZIBILAK

523© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 524: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

el pago con bienes del conviviente obli-gado.

4. La pensión alimenticia periódicaserá disminuida o extinguida en la me-dida en que el desequilibrio que com-pensa disminuya o desaparezca.

Artículo 7. Responsabilidad patri-monial

Los miembros de la pareja estableson responsables solidariamente frentea terceras personas de las obligacionescontraídas por los gastos necesariospara el mantenimiento de la casa y laatención de los hijos comunes.

Artículo 8. Adopción

1. Los miembros de la pareja esta-ble podrán adoptar de forma conjuntacon iguales derechos y deberes que lasparejas unidas por matrimonio.

2. Se adecuarán las disposicionesnormativas forales sobre adopciones yacogimiento para contemplar el mode-lo de familia formado por parejas es-tables.

Artículo 9. Ejercicio de acciones yderechos

1. Los miembros de la pareja esta-ble se consideran equiparados a la si-tuación de los cónyuges unidos pormatrimonio en cuanto a la aplicaciónde las disposiciones relacionadas conla tutela, la curatela, la incapacitación, ladeclaración de ausencia y la declara-ción de prodigalidad.

2. Se añade un nuevo párrafo a laLey 62 de la Compilación del Derecho

dagoen bizikidearen ondasunekin or-daintzea baimentzen badu.

4. Mantenuagatik aldizka eman be-harreko pentsioa murriztu edo desager-tuko da konpentsatzen duen desorekagutxitzen edo desagertzen den heinean.

7. artikulua. Ondare erantzukizuna

Bikote egonkorra osatzen duten ki-deek modu solidarioan erantzungo dutehirugarrenen aurrean baldin eta sorrara-zi dituzten betebeharrak beharrezkoakbaziren etxea mantentzeko eta elkarre-kin izaniko seme-alabez arduratzeko.

8. artikulua. Adopzioa

1. Bikote egonkorra osatzen dutenkideek elkarrekin adoptatu ahalkodute, eta ezkondutako bikoteen eskubi-de eta betebehar berak izanen dituzte.

2. Bikote egonkorrek osaturiko fa-mili eredua ere jasoko da umeen adop-zio eta hartzeari buruzko foru arau-dian, eta, horretarako, aldatu eginen daforu araudia.

9. artikulua. Akzio eta eskubideezbaliatzea

1. Bikote egonkorreko kideak etaezkondutako bikoeetako kideak egoeraberean egonen dira hurrengo gaiei bu-ruzko xedapenekiko: tutoretza, kurado-retza, ezgaitzea, absentzi deklarazioaeta zarrastel deklarazioa.

2. Idatz-zati berri bat eransten zaioNafarroako foru zuzenbide pribatuko bil-

LEYES CIVILES FORALES

524 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 525: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Civil Foral de Navarra o Fuero Nuevocon la siguiente redacción:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Artículo 10. Guarda y régimen devisitas de los hijos

1. En caso de cese de la pareja esta-ble en vida de ambos miembros, éstospodrán acordar lo que estimen oportu-no en cuanto a la guarda y custodia delos hijos e hijas comunes y al régimende visitas, comunicación y estancia.No obstante, el Juez podrá moderarequitativamente lo acordado, cuando asu juicio sea lesivo para cualquiera delos miembros o para los hijos e hijascomunes.

2. El Juez acordará lo que estimeprocedente respecto de los hijos e hijascomunes, en beneficio de éstos y pre-via audiencia de los mismos, si tuvie-ran suficiente juicio o fueran mayoresde doce años.

CAPÍTULO III

Régimen sucesorio, fiscal y de función pública

Artículo 11. Régimen sucesorio

Se introducen las siguientes modifi-caciones en la Compilación del DerechoCivil Foral de Navarra o Fuero Nuevo:

1. Se añade un segundo párrafo a laLey 253 con la siguiente redacción:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

duma edo Foru Berriari buruzko 62 Le-geari. Honela gelditzen da:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10. artikulua. Elkarrekin izandakoseme-alaben zaintza eta bisitaaraubidea

1. Bikote egonkorra bertan beheragelditzen bada bi kideak bizirik daude-la, haiek erabaki ahal izanen dute zerden egokiena haien iritziz, gai hauen in-guruan: elkarrekin izaniko seme-alabenzaintza, eta bisita, komunikazio eta ego-naldien araubidea. Nolanahi ere, epaileakadostutakoa neurri egoki eta zuzeneraekartzeko ahalmena izanen du, hareniritziz kideren batentzat edo seme-ala-bentzat arras kaltegarria denean.

2. Adostasunik ezean, epaileak har-tu du erabakia, adin txikikoen hobebe-harrez, eta seme-alabei entzun ondo-ren, behar adina ezagutza baldin badu-te, edo 12 urtetik gorakoak badira.

III. KAPITULUA

Oinordetzaren, zergen eta funtzio publikoaren araubidea

11. artikulua. Oinordetzaren arau-bidea

Nafarroako foru zuzenbide pribatu-ko Bilduma edo Foru Berrian ondokoaldaketak eginen dira:

1. 253 Legeari bigarren lerrokadagehitzea, erredakzio honekin:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

FORU-LEGE ZIBILAK

525© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 526: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

2. Se modifica el apartado 5 de laLey 304 que queda redactado como si-gue:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Se modifica la Ley 341 que que-da redactada como sigue:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Artículo 12. Régimen fiscal

1. Los miembros de una pareja esta-ble serán considerados como cónyugesa los efectos previstos en la legislaciónfiscal de Navarra a la hora de computarrendimientos y de aplicar deduccioneso exenciones.

2. Se introducen las siguientes modi-ficaciones en las Normas para la exac-ción de los impuestos sobre sucesionesy transmisiones patrimoniales y actosjurídicos documentados aprobadas porla Diputación Foral de Navarra el 10de abril de 1970:

a) Adición de una nuevo párrafo alartículo 13.

«A los efectos de estas Normas losmiembros de una pareja estable seránequiparados a la situación de los cón-yuges.»

b) Adición al final del apartado 1del artículo 29 del siguiente inciso:

«o miembros de una pareja estable.»

c) Nueva redacción del primera pá-rrafo de la letra a) del apartado 1 delartículo 40.

«Los bienes de todas clases que hu-bieren pertenecido al causante de la su-

2. 304 Legearen 5. idatz-zatia al-datzen da, eta erredakzio hau izanendu:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. 341 Legea aldatzen da, eta erre-dakzio hau izanen du:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12. artikulua. Araubide fiskala

1. Bikote egonkor bateko kideakezkontidetzat hartuak izanen dira Na-farroako legedia fiskalak aurreikusita-ko ondorioetarako, errendimenduakzenbatu eta kenkariak edo salbuespe-nak aplikatzeari dagokionez.

2. Oinordetzaren eta ondare eskual-daketen gaineko zergak ordainaraztea-ren esparruan Nafarroako Foru Diputa-zioak 1970eko apirilaren 10ean onetsi-tako arauetan ondoko aldaketak eginendira:

a) 13. artikuluari idatz-zati berri batgehitzea.

«Arau hauei dagokienez, bikoteegonkorretako kideen egoera ezkonti-deenarekin parekatuko da.»

b) 29. artikuluko 1. idatz-zatiarenamaieran honako hau gehituko da:

«edo bikote egonkor bateko kide.»

c) 40. artikuluko 1. idatz-zatiko a) le-trako lehen lerrokada aldatuko da. Ho-nela idatzita geratuko da:

«Jaraunspenaren kausatzailea hilbaino gehienez ere urtebete lehenago

LEYES CIVILES FORALES

526 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 527: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

cesión hasta un período máximo de unaño anterior a su fallecimiento, salvoprueba fehaciente de que tales bienesfueron transmitidos por aquél y se ha-llen en persona distinta de un heredero,legatario, pariente dentro del tercergrado, cónyuge o pareja estable decualquiera de ellos o del causante.»

d) Nueva redacción de la letra b)del apartado 1 del artículo 40.

«b) Los bienes y derechos que, enperíodo de tres años anteriores al falle-cimiento, hubieran sido adquiridos a tí-tulo oneroso en usufructo por el cau-sante y en nuda propiedad por un here-dero, legatario, pariente dentro deltercer grado, cónyuge o pareja establede cualquiera de ellos o del causante.»

e) Adición al final del apartado 4del artículo 40 del siguiente inciso:

«o pareja estable.»

f) Nueva redacción de la letra c) delapartado 3.º del artículo 45.

«c) Que no aparezca contraída a fa-vor de los herederos o de los legatariosde parte alícuota ni de los cónyuges,parejas estables, ascendientes, descen-dientes o hermanos de dichos herede-ros o legatarios.»

g) Nueva redacción del apartado 2del artículo 48.

«2. Entre ascendientes y descen-dientes legítimos; e hijos legitimados

bereak izan ziren mota guztietako on-dasunak, salbu eta froga fede-emailebidez agertzen baldin bada kausatzaile-ak ondasun haiek eskualdatu zituelaeta oinordeko, legatu-hartzaile, hiruga-rren gradurainoko ahaide edo horieta-ko edozeinen edo kausatzailearen ez-kontide edo bikotekide egonkorrak ezbeste pertsona batek dauzakala.»

d) 40. artikuluko 1. idatz-zatiko b) le-rrokada aldatuko da. Honela idatzitageratuko da:

«b) Heriotzaren aurreko hiru urtekoepearen barnean kausatzaileak kostubi-dez usufruktuan eskuratutako ondasuneta eskubideak eta aipaturiko epe ho-rretan oinordeko batek, legatu-hartzai-le batek, hirugarren gradurainoko ahai-de batek edo horietako edozeinen edokausatzailearen ezkontide edo bikote-kide egonkorrak jabetza soilean esku-ratutako ondasun eta eskubideak.»

e) 40. artikuluko 4. idatz-zatiarenbukaeran honako hau gehituko da:

«edo bikotekide egonkorra.»

f) 45. artikuluko 3. idatz-zatiko c) le-rrokada aldatuko da. Honela idatzitageratuko da:

«c) Ez dadila ager oinordekoen edokuota-parte bateko legatu-hartzaileenalde hartua izan denik, ez eta oinorde-ko edo legatu-hartzaile horien ezkonti-de, bikotekide egonkor, arbaso, ondo-rengo edo neba-arreben alde ere.»

g) 48. artikuluko 2. idatz-zatia alda-tuko da. Honela idatzita geratuko da:

«2. Arbasoen eta ondorengo legez-koen eta geroagoko ezkontza baten bi-

FORU-LEGE ZIBILAK

527© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 528: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

por subsiguiente matrimonio, adoptan-tes y adoptados con adpción plena yentre cónyuges o miembros de parejaestable: Exentas.»

h) Nueva redacción de la letra a)del apartado 1 del artículo 113.

«a) Cuando de los Registros fisca-les resultara la disminución del patri-monio de una persona y sincrónica-mente con posterioridad, pero nuncadespués de dos años, el incremento pa-trimonial del cónyuge o pareja estable,o de los descendientes o de los hijosadoptivos o cónyuges o parejas esta-bles de cualquiera de ellos.»

i) Nueva redacción del primer pá-rrafo de la letra b) del apartado 1 delartículo 113.

«b) Cuando fallecida una personasin dejar cónyuge viudo o pareja esta-ble sin descendencia o hijos adoptivos,los mismos Registros acusaren, en eldesenvolvimiento del patrimonio delcausante, disminuciones que, sincróni-ca o posteriormente, pero nunca des-pués de tres años, sean correlativas alincremento en el patrimonio de los he-rederos o legatarios.»

j) Nueva redacción de la letra c) delapartado 1 del artículo 113.

«c) Cuando de la investigación delas altas y bajas del Impuesto Indus-trial resultara el alta de descendiente ocónyuge por razón del mismo negocioen el que se dio la baja el ascendiente o

tartez legeztaturiko seme-alaben arte-an, adoptatzaileen eta adopzio osozadoptaturikoen artean eta ezkontide-en edo bikotekide egonkor bateko kideenartean: Salbuetsiak.»

h) 113. artikuluko 1. idatz-zatikoa) lerrokada aldatuko da. Honela ida-tzita geratuko da:

«a) Erregistro fiskalen arabera per-tsona baten ondareak behera egin badueta sinkronikoki, beranduago, bainainola ere ez bi urte pasa ondoren, ez-kontide edo bikotekide egonkorraren,ondorengoen, adopziozko seme-ala-ben edo horietako edozeinen ezkonti-deen edo bikotekide egonkorren onda-reak, berriz, gora.»

i) 113. artikuluko 1. idatz-zatikob) letrako lehen lerrokada aldatuko da.Honela idatzita geratuko da:

«b) Ondorengorik edo adopziozkoseme-alabarik gabeko ezkontide alargu-nik edo bikotekide egonkorrik utzi gabepertsona bat hil ondoren Erregistro be-rek kausatzailearen ondasunaren bilaka-eran gutxitzeren bat izan dela agertzenbadute; hain zuzen ere, oinordekoenedo legatu-hartzaileen ondare-gehikun-tzarekin sinkronikoki edo beranduago,baina inola ere ez hiru urte igaro etagero, lotura daukaten gutxitzeak.»

j) 113. artikuluko 1. idatz-zatiko c) le-rroakda aldatuko da. Honela idatzitageratuko da:

«c) Industria Zergako altak eta ba-jak ikertzean ikusten bada ondoren-goak edo ezkontideak alta egin duelaarbasoak edo beste ezkontideak edobikotekide egonkorrek beste kideak

LEYES CIVILES FORALES

528 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 529: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

el otro cónyuge o miembro de parejaestable.»

k) Nueva redacción del apartado 74.ºdel artículo 116.

«74.º Las cantidades hasta 500.000pesetas, que al fallecimiento de susempleados, satisfagan las empresas alcónyuge, pareja estable, ascendienteso descendientes legítimos, naturales oadoptivos de dichos empleados falleci-dos siempre que se acredite que aque-llos, al producirse el óbito, estaban ensituacón de empleados fijos, tempore-ros o eventuales de la empresa, y quehubiesen prestado sus servicios a lamisma ininterrumpidamente durantelos tres meses anteriores a su falleci-miento o a la fecha en que causaranbaja por enfermedad o accidente quecausó la muerte, o a la de ser jubiladosreglamentariamente.»

3. Se introducen las siguientes mo-dificaciones en la Ley Foral 22/1998,de 30 de diciembre, del Impuesto sobrela Renta de las Personas Físicas:

a) Nueva redacción de la letra d)del apartado 2 del artículo 14.

«d) Las pensiones compensatoriasrecibidas del cónyuge o pareja establey las anualidades por alimentos.»

b) Nueva redacción del apartado 22del artículo 55.

«2. Por pensiones compensatorias.Las cantidades satisfechas por esteconcepto a favor del cónyuge y lasanualidades por alimentos, con excep-

baja hartu zueneko negozio berbera-ren kariaz.»

k) 116. artikuluko 74. idatz-zatia al-datuko da. Honela idatzita geratuko da:

«74. Enplegatuak hiltzean enpresekenplegatu horien ezkontide, bikotekideegonkor, arbaso edo legezko ondo-rengoei, naturalei zein adopziozkoei,emandako 500.000 pezetarainoko kan-titateak, baldin eta, frogatu egitenbada, batetik, heriotza gertatzean en-plegatu horiek enpresako enplegatufinko, sasoikako edo aldi baterakoakzirela, eta, bestetik, heriotza gertatzenzen egunaren edo heriotza eragin zueneritasunarengatik edo istripuarengatikbaja hartutako egunaren edo erregela-menduei jarraituz erretiratu ziren egu-naren aurreko hiru hilabeteetan etenikgabe eman zizkiotela beren zerbitzuakenpresa horri.»

3. Pertsona Fisikoen Errentaren gai-neko Zergari buruzko abenduaren30eko 22/1998 Foru Legean ondokoaldaketak eginen dira:

a) 14. artikuluko 2. idatz-zatiko d) le-rrokada aldatuko da. Honela idatzitakogeratuko da:

«d) Ezkontide edo bikotekide egon-korrarengandik jasotako konpentsa-zio-pentsioak eta mantenurako urtekokantitateak.»

b) 55. artikuluko 2. idatz-zatia alda-tuko da. Honela idatzita geratuko da:

«2. Konpentsazio-pentsioengatik.Kontzeptu horrengatik ezkontidearen-tzat ordaindutako kantitateak eta man-tenurako urteko kopuruak, zergaduna-

FORU-LEGE ZIBILAK

529© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 530: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ción de las fijadas a favor de los hijosdel contribuyente, establecidas ambaspor decisión judicial, así como las can-tidades legalmente exigibles satisfe-chas a favor de la pareja estable.»

c) Nueva redacción del segundo pá-rrafo de la letra e) del apartado 1 delartículo 62.

«La deducción se practicará por elcónyuge o pareja estable de la personaasistida y en su defecto por el familiarde grado más próximo.»

d) Nueva redacción de la subletra b’)de la letra f) del apartado 4 del artícu-lo 62.

«b’) Darán derecho a deducción lasobras e instalaciones de adecuaciónque deban efectuarse en la viviendahabitual del sujeto pasivo, por razón dela minusvalía del propio sujeto pasivo,de su cónyuge, pareja estable, ascen-dientes o descendientes que convivancon él.»

e) Nueva redacción del apartado 1del artículo 71.

«1. A los efectos de este impuestoson unidades familiares:

»a) La integrada por los cónyuges noseparados legalmente y, si los hubiere,los hijos menores de edad, con excep-ción de los que, con el consentimientode los padres, vivan independientes deéstos, y los hijos mayores de edad inca-pacitados judicialmente sujetos a patriapotestad prorrogada o rehabilitada.

»b) La integrada por una pareja es-table, según su legislación específica y,

ren seme-alaben alde ezarritakoak sal-bu bi kantitate horiek epailearen eraba-kiz ezarri beharko dira; halaber, biko-tekide egonkorrarentzat ordainduta-ko kantitate legez galdagarriak.»

c) 62. artikuluko 1.e) idatz-zatikobigarren lerrokada aldatuko da. Honelaidatzita geratuko da:

«Lagundutako pertsonaren ezkonti-deak edo bikotekide egonkorrak eginendu dedukzioa, eta, ezkontiderik edo bi-kotekiderik ezean, graduaren araberahurbilen duen senideak.»

d) 62. artikuluko 4.f) idatz-zatikob’) lerrokada aldatuko da. Honela ida-tzita geratuko da:

«b’) Dedukzioa egiteko eskubideaemanen dute subjektu pasiboaren bera-ren edo berarekin bizi diren ezkontide,bikotekide egonkor, arbaso edo ondo-rengoen minusbaliotasunaren ondoriozsubjektu pasiboaren ohiko etxebizitzanegin beharreko obrek eta egokitze-insta-lazioek.»

e) 71. artikuluko 1. idatz-zatia alda-tuko da. Honela idatzita geratuko da:

«1. Zerga honen eraginetarako, on-dokoak dira famili unitateak:

»a) Legez berezita ez dauden senar-emazteek eta, kasua bada, adin txikikoseme-alabek gurasoen baimenez haien-gandik aparte bizi direnak izan ezik etajudizialki ezgaitutako adin nagusikoseme-alabek, luzatu edo birgaituta-ko guraso-ahalgopean daudenek osatu-takoa.

»b) Bikote egonkor batek bere lege-di berariazkoari jarraikiz eta, kasua

LEYES CIVILES FORALES

530 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 531: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

si los hubiere, los hijos menores deedad, con excepción de los que, con elconsentimiento de los padres, vivan in-dependientes de éstos, y los hijos ma-yores de edad incapacitados judicial-mente sujetos a patria potestad prorro-gada o rehabilitada.

»c) En los casos de separación le-gal, o cuando no existiera vínculo ma-trimonial, la formada por el padre o lamadre y todos los hijos que convivancon uno u otro y que reúnan los requi-sitos a que se refieren los apartados an-teriores.»

f) Nueva redacción de la regla 6.ªdel artículo 75.

«6.ª En el supuesto de unidades fa-miliares a las que se refieren los apar-tados 1.a) y 1.b) del artículo 71, cuan-do, por aplicación de la regla 2.ª delapartado 4 del artículo 55, uno de loscónyuges o miembros de la pareja es-table no hubiese podido aplicar ínte-gramente la reducción a que se refieresu apartado 3, el remanente se adicio-nará al mínimo personal del otro cón-yuge o miembro de la pareja estable.»

Artículo 13. Régimen de función pú-blica

1. Los miembros de una pareja esta-ble serán considerados como cónyugesa los efectos previstos en el Estatuto delPersonal al Servicio de las Administra-ciones Públicas de Navarra, en cuanto alicencias, permisos, situaciones admi-nistrativas, provisión de puestos de tra-bajo, ayuda familiar y derechos pasivos.

2. Se modifica el párrafo a) delapartado 1 del artículo 50 del Texto

bada, adin txikiko seme-alabek gura-soen baimenez haiengandik aparte bizidirenak izan ezik eta judizialki ezgaitu-tako adin nagusiko seme-alabek, luzatuedo birgaitutako guraso-ahalgope-an daudenek osatutakoa.

»c) Legezko banantzea izan deneanedo ezkontza-loturarik ez dagoenean,famli unitatea aitak edo amak eta batare-kin edo bestearekin bizi diren seme-ala-ba guztiek osatzen dutena izanen da,baldin eta aurreko idatz-zatietako bal-dintzak betetzen badituzte.»

f) 75. artikuluko 6. erregela aldatu-ko da. Honela idatzita geratuko da:

«6. 71. artikuluko 1.a) eta 1.b) idatz--zatiek aipatzen dituzten famili unita-teen kasuan, 55. artikuluko 4. idatz-za-tiko 2. erregela aplikatzearen ondoriozezkontideetako edo bikote iraunkorrekokideetako batek ezin izan duenean osokiaplikatu 3. idatz-zatian aipatzen denmurrizketa, gerakina beste ezkontidea-ren edo bikotekide egonkorraren gu-txieneko pertsonalari erantsiko zaio.»

13. artikulua. Funtzio publikoarenaraubidea

1. Bikote egonkorra osatzen dutenkideak ezkontide gisa hartuko dira li-zentziei, baimenei, administrazio-egoe-rei, lanpostu-hornidurari, famili lagun-tzari eta eskubide pasiboei dagokienez,Nafarroako Administrazio PublikoenZerbitzuko Langileen Estatutuak au-rreikusitako ondorioetarako.

2. Nafarroako Administrazio Publi-koen Zerbitzuko Langileen Estatutua-

FORU-LEGE ZIBILAK

531© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 532: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Refundido del Estatuto del Personal alServicio de las Administraciones Pú-blicas de Navarra que quedará redacta-do como sigue:

«a) Por cónyuge o pareja estableque no perciba ingresos: 3,50%.»

3. Se modifica el artículo 75 delTexto Refundido del Estatuto del Per-sonal al Servicio de las Administracio-nes Públicas de Navarra que quedaráredactado como sigue:

«Serán beneficiarios de la pensiónde viudedad los cónyuges y parejas es-tables de los funcionarios y de los pen-sionistas por jubilación que reúnan losrequisitos que se determinen reglamen-tariamente.»

DISPOSICIÓN ADICIONAL

El Gobierno de Navarra y los Ayun-tamientos podrán crear Registros deParejas Estables para facilitar a travésde su inscripción voluntaria la prueba desu constitución.

Si la legislación del Estado previerala inscripción en el Registro Civil de lasuniones reguladas por la presente LeyForal, los efectos que ésta les otorgarahan de entenderse referidos a las pare-jas que se inscriban en el mismo.

DISPOSICIÓN TRANSITORIA

Las disposiciones de esta Ley Foralse aplicarán, a partir de su entrada en

ren Testu Bateratuko 50. artikuluko 1.idatz-zatiko a) lerrokada aldatuko da.Honela idatzita geratuko da:

«a) Dirusarrerarik ez duen ezkonti-de edo bikotekide egonkorrarengatik:%3,50.»

3. Nafarroako Administrazio Publi-koen Zerbitzuko Langileen Estatutua-ren Testu Bateratuko 75. artikulua al-datuko da. Honela idatzita geratuko da:

«Alarguntasun pentsioa jasoko dutefuntzionarioen eta erretiro-pentsiodunenezkontide eta bikotekide egonkorrak,baldin eta erregelamenduz ezarriko di-ren baldintzak betetzen badituzte.»

XEDAPEN GEHIGARRIA

Nafarroako Gobernuak eta UdalekBikote Egonkorren Erregistroak sortuahalko dituzte, bikoteen borondatezkoinskripzioaren bitartez horien eraketariburuzko froga errazteko.

Foru Lege honek araututako biko-teak Erregistro Zibilean inskribatzeaaurreikusten badu Estatuko legediak,Foru Lege honek lotzen dizkien ondo-rioak inskribatzen diren bikoteei da-gozkiela ulertuko da.

XEDAPEN IRAGANKORRA

Foru Lege honetako xedapenak le-henagotik eratutako bikote egonkorrei

LEYES CIVILES FORALES

532 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 533: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

vigor, a las parejas estables constitui-das con anterioridad siempre que cum-plan los requisitos establecidos en suartículo 2.

DISPOSICIÓN DEROGATORIA

Quedan derogadas todas las dispo-siciones que se opongan a lo estableci-do en esta Ley Foral.

DISPOSICIONES FINALES

Primera

El Gobierno de Navarra dictará lasdisposiciones reglamentarias para laaplicación y desarrollo de lo estableci-do en esta Ley Foral.

Segunda

Esta Ley Foral entrará en vigor en elplazo de un mes a partir de su publica-ción en el Boletín Oficial de Navarra.

aplikatuko zaizkie foru legea indarreansartzearekin bat, baldin eta 2. artikulu-ko baldintzak betetzen badituzte.

XEDAPEN INDARGABETZAILEA

Indarrik gabe uzten dira foru legehonetan ezarritakoari aurka egiten dio-ten xedapen guztiak.

AZKEN XEDAPENAK

Lehenengoa

Nafarroako Gobernuak behar direnerregelamenduak emanen ditu forulege honek ezarritakoak aplikatu etagaratzeko.

Bigarrena

Foru Lege honek Nafarroako Aldiz-kari Ofizialean argitara eman eta hila-bete barru hartuko du indarra.

FORU-LEGE ZIBILAK

533© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 534: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 535: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Índices analíticosComunidad Foral de Navarra

Aurkibide analitikoakNafarroako Foru Komunitatea

© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 536: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

AbreviaturasDA: Disposición adicional

DT: Disposición transitoria

LaburdurakXG: Xedapen gehigarriaXI: Xedapen iragankorra

© Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 537: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

CASTELLANO-EUSKERA

A

AbandonoDe la casa por donatario, 115.7.Del cónyuge, 254.1 a).Del derecho en beneficio de otra perso-

na, 364.Del hogar, 87.5 c) y 254.2 b)Liberatorio, 405.2.

AccesiónBien de conquista, 82.8.Bien privativo, 83.7.Derechos del fiduciario, 232.

AccesorioAdquisición de propiedad, 355.Bien inmueble, 347.Construcción subterránea, 439.

AcciónDe calumnia, 36.De carta de gracia, 38 y 583.De deslinde, 41.De división de herencia, 331.De filiación, 70 y 71.De impugnación por preterición, 271.

De nulidad, 179 y 504.De petición de herencia

Legitimación, 322.Prescripción, 324.Venta de bienes hereditarios por el

poseedor, 323.De reducción de donaciones, 164.De rescisión, 33, 34, 336, 504 y 507.

De resolución, 520.De retraer, 38, 455 y 480.De revocación, 112, 114, 115, 118, 161,

162, 169 y 211.De saneamiento, 35 y 504.Del depositante, 550.Del depositario, 551.

GAZTELANIA-EUSKARA

Uztea (bertan behera) Dohaintza-hartzaileak etxea, 115.7.Ezkontidea, 254.1 a).Eskubidea, beste pertsona baten onura-

rako, 364.Etxea, 87.5 c) eta 254.2 b).Askatzailea, 405.2.

AkzesioaKonkista-ondasuna, 82.8.Ondasun pribatiboa, 83.7.Fiduziarioaren eskubideak, 232.

ErantsiaErantsien jabetza eskuratzea, 355.Ondasun higiezina, 347.Lurpeko eraikina, 439.

AkzioaKalumniaren ondoriozkoa, 36.Grazia-agiriarena, 38 eta 583.Mugaketa-akzioa, 41.Jarauntsiaren zatiketa eskatzekoa, 331.Seme-alabatasunari buruzkoa, 70 eta 71.Preterizioaren ondoriozko aurkaratze-ak-

zioa, 271.Deuseztasun-akzioa, 179 eta 504.Jarauntsia eskatzekoa

Legitimazioa, 322.Preskripzioa, 324.Edukitzaileak jarauntsiko ondasunak

saltzea, 323.Dohaintzen urripena eskatzekoa, 164.Hutsalketa-akzioa, 33, 34, 336, 504 eta

507.Suntsiarazpen-akzioa, 520.Atzera-eskuratzekoa, 38, 455 eta 480.Ezeztapen-akzioa, 112, 114, 115, 118,

161, 162, 169 eta 211.Saneamendua eskatzekoa, 35 eta 504.Gordailugilearena, 550.Gordailuzainarena, 551.

537© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 538: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Hipotecaria, 30.Para reclamar lo que se gane en juego,

85.4.Pareja estable, 62.2 y anexo.Posesoria, 37.Prescripción, 26 a 41.Quanti minoris, 35.Real, 39 b).Redhibitoria, 35.Rescisoria por lesión, 33, 504 y 505.

AceptaciónDepósito en interés de tercero, 552.

Donaciones, 114, 161 y 168.Herencia, 215, 315, 317 y 321.Liberalidades, 223.Mandato, 555.Obligaciones, 54 y 518.Oferta pública, 521.Promesa a cargo de un tercero, 524.

Acogimiento a la casa, 131 y 132.

Acrecer(Véase Derecho de acrecer).

AcreedorCargas privativas, embargo de bienes de

conquista, 85Compraventa con reserva de dominio,

485.Herencia, 250, 318, 319 y 342.Retracto, 581.Sociedad, 89.

ActaDe la subasta, 575.De notoriedad, 107.2, 114, 115.7, 180,

201, 236 y 275.

AdjudicaciónDerecho de retraer, 579.En pago, 566.Preferente, 91.Propiedad, 374.Servidumbre, 396.

Hipotekarioa, 30.Jokoan irabazitakoa erreklamatzekoa,

85.4.Bikote egonkorra, 62.2 eta eranskina.Edukitza-akzioa, 37.Preskripzioa, 26.etik 41.era.Quanti minoris, 35.Erreala, 39 b).Tratua haustekoa, 35.Kaltearen ondoriozko hutsalketa-akzioa,

33, 504 eta 505.

OnartzeaHirugarrenaren intereserako gordailua,

552.Dohaintzak, 114, 161 eta 168.Jarauntsia, 215, 315, 317 eta 321.Eskuzabaltasunak, 223.Mandatua, 555.Betebeharrak, 54 eta 518.Eskaintza publikoa, 521.Hirugarrenaren konturako hitzematea,

524.

Etxe-harrera, 131 eta 132.

Gehiagotzea(Ikus Gehiagotze-eskubidea.)

HartzekodunaZama pribatiboak, konkista-ondasunen

enbargoa, 85.Jabari erreserbarekin egindako saleros-

keta, 485.Jarauntsia, 250, 318, 319 eta 342.Atzera-eskuratzea, 581.Sozietatea, 89.

AktaEnkantearena, 575.Nabaritasun akta, 107.2, 114, 115.7,

180, 201, 236 eta 275.

AdjudikatzeaAtzera-eskuratzeko eskubidea, 579.Ordainean, 566.Lehenespenekoa, 91.Jabetza, 374.Zortasuna, 396.

LEYES CIVILES FORALES

538 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 539: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Subastas, 575.Usufructo, 409.

AdministraciónAdministrador judicial, 65.Albacea universal, 296.Arras nupciales, 125.Bienes de conquista, 96.Bienes de los hijos sometidos a patria po-

testad, 63 y 65.Bienes dotales, 120.2.Comunidad universal, 101.Copropiedad, 372.Dominio concellar, 391.Fiducia continuada, 293.Fundación, 46.

AdopciónEfectos y capacidad, 73.Extinción de la patria potestad, 66.Filiación, 68.Plena, 139.Régimen supletorio, 74.

AdquisiciónHerencia, 315, 317, 318, 319 y 320.Legados, 321Propiedad, 120, 355, 358, 475, 479 y 564.

AfianzamientoLegado, 205.Por cónyuge, 61.

AgrupaciónAgro-social, 43.Sin personalidad jurídica, 49.

Agua«Corralizas», 379 y 381.Finca vecina, 351.

Ajuar, 55.

AlbaceaAceptación del cargo, 299.Facultades, 296.Notificación de mandas benéficas, 299.Plazo, 297.Retribución, 298.

Enkanteak, 575.Gozamena, 409.

AdministratzeaEpai administratzailea, 65.Albazea unibertsala, 296.Ezkontzako erresak, 125.Konkista-ondasunak, 96.Guraso-ahalpeko seme-alaben ondasunak,

63 eta 65.Ezkonsariko ondasunak, 120.2.Erkidego unibertsala, 101.Jabekidetasuna, 372.Kontzeju-jabaria, 391.Fiduzia jarraitua, 293.Fundazioa, 46.

AdopzioaOndoreak eta gaitasuna, 73.Guraso-ahala azkentzea, 66.Seme-alabatasuna, 68.Osoa, 139.Araubide osagarria, 74.

EskuratzeaJarauntsia, 315, 317, 318, 319 eta 320.Legatuak, 321.Jabetza, 120, 355, 358, 475, 479 eta 564.

Fidantza emateaLegatua, 205.Ezkontideak fidantza ematea, 61.

ElkartzeaGizarte-nekazaritzakoa, 43.Nortasun juridikorik gabekoa, 49.

Ura«Bazkalekuak», 379 eta 381.Alboko finka, 351.

Ostilamendua, 55.

AlbazeaAlbazeak kargua onartzea, 299.Ahalmenak, 296.Ongintza-agintzak jakinaraztea, 299.Epea, 297.Ordainsaria, 298.

FORU-LEGE ZIBILAK

539© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 540: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

AlimentosA hijos, 63, 84 y 85.Acogimiento a la casa, 131.Donaciones «propter nuptias», 112.Entre cónyuges, 89 y 259.Liberalidades, 333.

Almiradío, 43.

Amejoramientos del fuero, 1.

Amo, 48 y 128.

Amojonamiento, 234 y 349.

AmpliaciónAcciones, 258.Servidumbres, 400.

Analogía, 5, 101, 111, 265 y 553.

Anticresis, 463 y 471.

Anulabilidad(Véase Nulidad.)

Aparcería, 353.

Apoderamiento(Véase Poder.)

AprovechamientoComunal, 48.Personal, 394.2.Usufructo de montes, 417.

ArrasAdministración, 125.Concepto, 125.Contractuales, 463.

Pacto como penitenciales, 467.Presunción de confirmatorias, 467.

Crédito preferente, 125.Disposición mortis causa, 126.Límite, 125.Pérdida, 127.

ArrendamientoDe cosas

Duración, 589.Establecimientos y explotaciones, 596.Exclusión de leyes especiales, 588.Extinción, 592.

MantenuaSeme-alabei, 63, 84 eta 85.Etxe-harrera, 131.«Propter nuptias» dohaintzak, 112.Ezkontideen artekoa, 89 eta 259.Eskuzabaltasunak, 333.

Almiradioa, 43.

Foruaren hobetzeak, 1.

Etxeko jaun-andrea, 48 eta 128.

Mugarriak jartzea, 234 eta 349.

ZabaltzeaAkzioak, 258.Zortasunak, 400.

Analogia, 5, 100, 111, 265 eta 553.

Antikresia, 463 eta 471.

Deuseztakortasuna(Ikus Deuseztasuna.)

Apartzeria, 353.

Ahalduntzea(Ikus Ahalordea.)

AprobetxamenduaHerrikoa, 48.Pertsonala, 394.2.Mendien gaineko gozamena, 417.

ErresakAdministrazioa, 125.Kontzeptua, 125.Kontratuzkoak, 463.

Zigor gisa itundutakoak, 467.Baiesleak direlako presuntzioa, 467.

Lehenespeneko kreditua, 125.Mortis causa xedapena, 126.Muga, 125.Galtzea, 127.

ErrentamenduaGauzen gainekoa

Iraupena, 589.Establezimendu eta ustiategiak, 596.Lege bereziak baztertzea, 588.Azkentzea, 592.

LEYES CIVILES FORALES

540 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 541: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Régimen, 588.Reparaciones, 590.Subarriendo y cesión, 594.Transmisión mortis causa, 595.Varias cosas conjuntamente, 591.

Venta con pacto de retro, 593.

AscendienteDerecho de acrecer, 314.Derecho de representación, 308.Fiduciario, 285 y 287.Pariente troncal, 307.2.Retracto, 455.Reversión de liberalidades, 279.Sustitución fideicomisaria, 227.

AsistenciaActos del menor emancipado, 66.Donaciones mortis causa, 167.Pacto de, 160.

Asociación, 42 y 43.

AtentadoExclusión del usufructo legal de fideli-

dad, 254.

AusenciaAplicación supletoria del Código Civil,

62.1.Ejercicio de patria potestad por cónyuge

no ausente, 63.Inventario bienes de la herencia, 342.Pareja estable, 62.2 y anexo.Usucapión, 356 y 357.

AutorizaciónAdquisición de posesión del legado, 243.Enajenación y gravamen de bienes en

sustitución fideicomisaria, 233 y 236.

Autorización judicial, 55, 65, 87 y 259.

Aventaja, 90 y 91.

AyuntamientoInstitución, 43.Casa consistorial, 575.

Araubidea, 588.Konponketak, 590.Azpierrentamendua eta lagapena, 594.Mortis causa eskualdaketa, 595.Gauza batzuen gainean batera eratu-

takoa, 591.Atzera-eskuratzeko itunarekin egin-

dako salmenta, 593.

AurrekoaGehiagotze-eskubidea, 314.Ordezkapen-eskubidea, 308.Fiduziarioa, 285 eta 287.Ahaide tronkala, 307.2.Atzera-eskuratzea, 455.Eskuzabaltasunak lehengoratzea, 279.Fideikomisozko ordezpena, 227.

LaguntzaAdingabe emantzipatuaren egintzak, 66.Mortis causa dohaintzak, 167.Laguntzari buruzko ituna, 160.

Elkartea, 42 eta 43.

AtentatuaFideltasunaren ondoriozko lege-goza-

mena baztertzea, 254.

AbsentziaKode Zibila osagarri moduan aplikatzea,

62.1.Absente ez dagoen ezkontideak guraso-

ahala egikaritzea, 63.Jarauntsiko ondasunen inbentarioa, 342.Bikote egonkorra, 62.2 eta eranskina.Usukapioa, 356 eta 357.

BaimenaLegatuaren edukitza eskuratzea, 243.Ondasunak besterendu eta kargatzea, fi-

deikomisozko ordezpenean, 233 eta236.

Epailearen baimena, 55, 65, 87 eta 259.

Abantaila, 90 eta 91.

Udala/udaletxeaErakundea, 43.Eraikina, 575.

FORU-LEGE ZIBILAK

541© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 542: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

B

Bardenas RealesJunta de, persona jurídica, 43.3.

BaztánNoble Valle y Universidad de, persona

jurídica, 43.2.

BienComunal, 392.De abolorio, 453.De conquista, 82 y 453.De patrimonio, 453.Familiar, 75 a 147.Fungible, 352.Inmueble

Arrendamiento, 589.Concepto, 347.Consignación, 496.Incapacidad de menores para enajenar

o gravar, 277.Prenda, 468.Subasta, 575.

MuebleConcepto, 347.Donación, 161.Enajenación, 296.9.Legítima, 267.

Privativo, 54, 61 y 83.Reservable, 274 a 278 y 303.Troncal, 305 y 306.

Buena feColación de mejoras, 335.Compraventa, 565.Comunidad proindiviso, 374.Interpretación, 490.Posesión, 355, 357 y 362.

C

Cabal juicio, 19 y 184.

CaducidadAcciones, 26.

Errege BardeakErrege Bardeako Batzarrea, pertsona ju-

ridikoa, 43.3.

BaztanBaztango Haran eta Unibertsitate no-

blea, pertsona juridikoa, 43.2.

OndasunaHerrikoa, 392.Aboloriozkoa, 453.Konkistakoa, 82 eta 453.Ondarekoa, 453.Familiarena, 75.etik 147.era.Suntsikorra, 352.Higiezina

Errentamendua, 589.Kontzeptua, 347.Zainpean jartzea, 496.Adingabeen ezgaitasuna, ondasunak

besterendu edo kargatzeko, 277.Bahia, 468.Enkantea, 575.

HigigarriaKontzeptua, 347.Dohaintza, 161.Besterentzea, 296.9.Senipartea, 267.

Pribatiboa, 54, 61 eta 83.Erreserbapekoa, 274.etik 278.era eta 303.Tronkala, 305 eta 306.

OnusteaHobekuntzen kolazioa, 335.Salerosketa, 565.Erkidego indibisoa, 374.Interpretatzea, 490.Edukitza, 355, 357 eta 362.

Zentzutasuna, 19 eta 184.

IraungitzeaAkzioak, 26.

LEYES CIVILES FORALES

542 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 543: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Retracto gentilicio, 458.Tanteo y retracto, 462.

Testamento ante Párroco, 191.

CalumniaPrescripción de la acción, 36.

CancelaciónCargas y limitaciones reales, 490.Créditos hipotecarios, 234.

CapacidadAdopción, 73.Adquisición a título lucrativo, 153.Cónyuges, 53 a 62.1.Donación mortis causa, 166.Fiduciario-comisario, 284.Menor emancipado, 66.Otorgamiento de capitulaciones, 78.Otorgamiento de pactos sucesorios, 173.Para otorgar testamento, 116, 184 y 186.Pareja estable, 62.2 y anexo.Personas individuales, 50 a 52.

Capitulaciones matrimonialesContenido, 80.Forma, 79.Ineficacia, 78.Modificación, 81.Otorgamiento, capacidad, 78.Tiempo, 78.

CargaComunidad proindiviso, 373.Comunidad universal de bienes, 101.Derecho de superficie, 431.Derechos reales especiales, 423.Donación, 118.Herencia, 325.Obligaciones, 488.Sociedad conyugal de conquistas

A cargo de la sociedad, 84.Privativas, 85.

Sociedad familiar, 95 y 103.Usufructo vidual, 259 y 264.

Usufructo, 414.

Carta de gracia, 234 y 419.

Atzera-eskuratze jentilizioa, 458.Eroslehentasuna eta atzera-eskuratzea,

462.Parrokoaren aurreko testamentua, 191.

KalumniaAkzioa preskribatzea, 36.

EzerezteaKargak eta mugapen errealak, 490.Kreditu hipotekarioak, 234.

GaitasunaAdopzioa, 73.Dohaineko eskuraketa, 153.Ezkontideak, 53.etik 62.1.era.Mortis causa dohaintza, 166.Fiduziario-komisarioa, 284.Adingabe emantzipatua, 66.Ezkontzako itunak egiteko, 78.Oinordetza-itunak egiteko, 173.Testamentua egiteko, 116, 184 eta 186.Bikote egonkorra, 62.2 eta eranskina.Norbanakoak, 50.etik 52.era.

Ezkontzako itunakEdukia, 80.Forma, 79.Eragingabetasuna, 78.Aldaraztea, 81.Egitea, gaitasuna, 78.Epea, 78.

ZamaErkidego indibisoa, 373.Ondasunen erkidego unibertsala, 101.Azalera-eskubidea, 431.Eskubide erreal bereziak, 423.Dohaintza, 118.Jarauntsia, 325.Betebeharrak, 488.Konkisten ezkontza-sozietatea

Sozietatearen ardurapekoak, 84.Pribatiboak, 85.

Familia-sozietatea, 95 eta 103.Alargunari dagokion gozamena, 259 eta

264.Gozamena, 414.

Grazia-agiria, 234 eta 419.

FORU-LEGE ZIBILAK

543© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 544: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

CasaAbandono, 87, 115 y 254.Acogimiento, 131 y 132.Amo, 48.Unidad, 48, 75 y 128.

Caso fortuitoPrenda, responsabilidad, 470.

CausaDisolución de comunidad familiar, 128.Enriquecimiento sin, 508 a 510.

Extinción de la patria potestad, 66 y 67.Reintegro de lucros en sociedad de con-

quistas, 88.

Cendeas, persona jurídica, 43.1.

CensoAcción de reclamación, prescripción, 32.

Censo consignativoConstitución, 542.Laudemio y comiso, 543.Pactos prohibidos, 544.Redención, 545.

CesiónDe arrendamiento, 594.De contrato, 513.De créditos, 511.De herencia, 325 a 330.De derechos reales especiales, 425.De derechos sucesorios, 172, 237 y 238.

De la venta con pacto de reserva de do-minio, 485.

De obligaciones, 511 a 514.

Cláusula«Ad cautelam», 208.De estabilización, 128 y 461.De revocarión o reversión, 112.

Particional, 338.

Cobro de lo indebido, 508 a 510.

CodiciloConcepto, 194.Contenido, 195.

Etxea(Bertan behera) uztea, 87, 115 eta 254.Harrera, 131 eta 132.Etxeko jaun-andrea, 48.Batasuna, 48, 75 eta 128.

Ezusteko kasuaBahia, erantzukizuna, 470.

ArrazoiaFamilia-erkidegoa desegitea, 128.Arrazoirik gabeko aberastea, 508.etik

510.era.Guraso-ahala azkentzea, 66 eta 67.Irabaziak itzultzea, konkista-sozietatean,

88.

Zendeak, pertsona juridikoa, 43.1.

ZentsuaErreklamatzeko akzioaren preskripzioa,

32.Zainpeketa-zentsua

Eratzea, 542.Laudemioa eta komisoa, 543.Itun debekatuak, 544.Askatzea, 545.

LagatzeaErrentamendua, 594.Kontratua, 513.Kredituak, 511.Jarauntsia, 325.etik 330.era.Eskubide erreal bereziak, 425.Oinordetzako eskubideak, 172, 237 eta

238.Jabari erreserbarekin egindako salmen-

ta, 485.Betebeharrak, 511.etik 514.era.

Klausula«Ad cautelam», 208.Egonkortasunari buruzkoa, 128 eta 461.Ezeztatze nahiz lehengoratzeari buruz-

koa, 112.Banaketari buruzkoa, 338.

Zor ez dena kobratzea, 508.etik 510.era.

KodiziloaKontzeptua, 194.Edukia, 195.

LEYES CIVILES FORALES

544 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 545: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Forma, 194.Nulidad, 206 y 207.Revocación, 212.

CoherederoAcción divisoria, 41.Colación, 332.Derecho de acrecer, 312 y 314.

Colación hereditariaForma, 335.Liberalidades no colacionables, 333.Procedencia, 332.Representación, 334.

Colateral(Véase Parentesco.)

Colmena, 369.

Comiso, 543.

ComodatoConcepto, 539.Gastos y derecho de retención, 541.Responsabilidad del comodatario, 540.

CompensaciónAnticresis, 471.Extinción de obligaciones, 498 y 510.

CompraventaAdquisición de la propiedad, 564.Condición suspensiva, 565.Doble venta, 566.Facultad de disentir, 572.Obligaciones del vendedor, 567, 568 y

570.Perfección, 563.Riesgos, 569.Venta a retro, 575 a 584 y DT 5.ª.

ComunidadDe bienes y derechos

«Comunidad facera», 386 y 387.Comunidad proindiviso, 372 a 374.Comunidades especiales, 376 a 378.Constitución, 370.«Corralizas», 379 a 383.«Dominio concellar», 391.«Facerías», 384 y 385.

Forma, 194.Deuseztasuna, 206 eta 207.Ezeztatzea, 212.

JaraunskideaZatiketa-akzioa, 41.Kolazioa, 332.Gehiagotze-eskubidea, 312 eta 314.

Jarauntsiko kolazioaForma, 335.Eskuzabaltasun kolazionaezinak, 333.Bidezkoa izatea, 332.Ordezkapena, 334.

Albokoa(Ikus Ahaidetasuna.)

Erlauntza, 369.

Komisoa, 543.

KomodatuaKontzeptua, 539.Gastuak eta atxikitzeko eskubidea, 541.Komodatudunaren erantzukizuna, 540.

KonpentsatzeaAntikresia, 471.Betebeharrak azkentzea, 498 eta 510.

SalerosketaJabetza eskuratzea, 564.Baldintza etengarria, 565.Salmenta bikoitza, 566.Ados ez egoteko ahalmena, 572.Saltzailearen betebeharrak, 567, 568 eta

570.Burutzea, 563.Arriskuak, 569.Atzera-eskuratzeko itunarekin egindako

salmenta, 575.etik 584.era eta 5. XI.

ErkidegoaOndasun eta eskubideen gainekoa

«Fazeriako erkidegoa», 386 eta 387.Erkidego indibisoa, 372.etik 374.era.Erkidego bereziak, 376.etik 378.era.Eratzea, 370.«Bazkalekuak», 379.etik 383.era.«Kontzeju-jabaria», 391.«Fazeriak», 384 eta 385.

FORU-LEGE ZIBILAK

545© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 546: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

«Helechales», 388 a 390.Régimen, 371.«Vecindades foranas», 392.

Familiar, 128 a 130.Universal de bienes, 56, 101 y 102.

Concejo, persona jurídica, 43.

Concurso de acreedores, 87, 103, 125 y483.

Condición civil foral de navarroAdquisición, 13.Conservación, 12.Efecto, 16.Persona jurídica, 15.Presunción, 14.Reciprocidad, 11.

CondonaciónExtinción de obligaciones, 498.

Confusión de derechosExtinción de obligaciones, 498.

ConsentimientoActos con habilitación judicial, 58.

Disposición de bienes dotales, 120.En la compraventa, 565.En la sustitución fideicomisaria, 233 y

234.En pactos sucesorios, 172 y 182.Prestación recíproca entre marido y mu-

jer, 60.Responsabilidad por actos que realice

uno de los cónyuges, 54.Uxorio, DT 2.ª

ConsignaciónDel precio en el retracto, 450.

Del precio en la comunidad proindiviso,374.

Pago por, 496.

Contador-partidorHeredero de confianza, 291.Partición, 340 a 344.

«Iralekuak», 388.etik 390.era.Araubidea, 371.«Kanpoko auzotartasunak», 392.

Familiarena, 128.etik 130.era.Ondasunen erkidego unibertsala, 56,

101 eta 102.

Kontzejua, pertsona juridikoa, 43.

Hartzekodunen konkurtsoa, 87, 103, 125eta 483.

Nafarroako forudunaren izaera zibilaEskuratzea, 13.Iraunaraztea, 12.Ondorea, 16.Pertsona juridikoa, 15.Presuntzioa, 14.Elkarrekikotasuna, 11.

BarkatzeaBetebeharrak azkentzea, 498.

Eskubideak bateratzeaBetebeharrak azkentzea, 498.

AdostasunaGaikuntza judizialarekin gauzaturiko

egintzak, 58.Ezkonsariko ondasunak xedatzea, 120.Salerosketan, 565.Fideikomisozko ordezpenean, 233 eta

234.Oinordetza-itunetan, 172 eta 182.Senarrak eta emazteak elkarri ematea,

60.Ezkontide batek gauzaturiko egintzen

gaineko erantzukizuna, 54.Uxorioa, 2. XI.

Zainpean jartzeaPrezioa zainpean jartzea, atzera-eskura-

tzean, 450.Prezioa zainpean jartzea, erkidego indi-

bisoan, 374.Zainpean jartzearen bidezko ordainketa,

496.

Kontulari-banatzaileaKonfiantzazko jaraunslea, 291.Zatiketa, 340.etik 344.era.

LEYES CIVILES FORALES

546 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 547: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ContratoAleatorio, 503.Cesión, 513.De custodia, 546 a 554.De liberalidad, 503.De mandato, 555 a 559.De prestación de servicios, 562.Entre cónyuges, 76.Facultad de subrogación, 514.

ConversiónEn crédito, 538 y 565.En testamentos y memorias, 213.

CónyugeActos con habilitación judicial, 58.

Adjudicación preferente, 91.Administración y disposición de bienes

de conquista, 86.Afección de bienes, 54.2.Afianzamiento, 61.Aplicación supletoria del Código Civil,

62.1.Apoderamiento, 60.Capacidad, 53.Capitulaciones matrimoniales, 53 y 78.Disposición de vivienda y ajuar, 55.Donaciones, revocación, 76.2.Pareja estable, 62.2 y anexo.Potestad doméstica, 54.1.Ratificación, 59.Responsabilidad, 54.2.

Cónyuge viudoAdjudicación de bienes, 91.5.Fiduciario, 284.Reversión de donaciones, 116.Usufructo legal de fidelidad, 253 a 266

y DT 3.ª(Véase Usufructo legal de fidelidad.)

Copropiedad, 436 y 446.

«Corralizas»Concepto, 379.Limitaciones usuales, 381.Redención, 382.

KontratuaAusazkoa, 503.Lagatzea, 513.Zaintzari buruzkoa, 546.etik 554.era.Eskuzabaltasunari buruzkoa, 503.Mandatuari buruzkoa, 555.etik 559.era.Zerbitzuak egitekoa, 562.Ezkontideen artekoa, 76.Subrogatzeko ahalmena, 514.

BihurtzeaKredituan, 538 eta 565.Testamentu eta memorietan, 213.

EzkontideaGaikuntza judizialarekin gauzaturiko egin-

tzak, 58.Lehenespenez adjudikatzea, 91.Konkista-ondasunak administratu eta xe-

datzea, 86.Ondasunen gain eragina izatea, 54.2.Fidantza ematea, 61.Kode Zibila osagarri moduan aplikatzea,

62.1.Ahalduntzea, 60.Gaitasuna, 53.Ezkontzako itunak, 53 eta 78.Etxebizitza eta ostilamendua xedatzea, 55.Dohaintzak ezeztatzea, 76.2.Bikote egonkorra, 62.2 eta eranskina.Etxeko ahala, 54.1.Berrestea, 59.Erantzukizuna, 54.2.

AlargunaOndasunak adjudikatzea, 91.5.Fiduziarioa, 284.Dohaintzak lehengoratzea, 116.Fideltasunaren ondoriozko lege-goza-

mena, 253.etik 266.era eta 3. XI.(Ikus Fideltasunaren ondoriozko

lege-gozamena.)

Jabekidetasuna, 436 eta 446.

«Bazkalekuak»Kontzeptua, 379.Ohiko mugapenak, 381.Askatzea, 382.

FORU-LEGE ZIBILAK

547© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 548: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Régimen, 380.Retracto, 383.

Cosa Consumible, 120, 234, 352 y 410.Litigiosa, 366 y 503.

CostumbreFuente de Derecho, 2.1 y 3.

CréditoCesión, 511.Hipotecario, 234.Mandato, 526 y 556.Usufructo, 418.

CulpaContractual, 493.Compraventa, 569.Extracontractual, 38 y 488.Grave, 262 y 546.Mandato, 559.Prescripción de la acción, 38.

CuradorCapacidad del menor emancipado, 66.Cónyuges menores, 86.3.

D

Dación en pago, 495.

Daños y perjuiciosComodato, 541.Compraventa, 566 y 569.En patrimonio ajeno, 488.Mandato, 555, 556 y 559.Usufructo, 410.Provenientes de finca vecina, 351.

DeclaraciónDe obra nueva, 440De paternidad o maternidad, 71.

De voluntadForma, 18.

Nulidad, anulabilidad y rescisión, 19.

Araubidea, 380.Atzera-eskuratzea, 383.

GauzaKontsumikorra, 120, 234, 352 eta 410.Auzigaia, 366 eta 503.

OhituraZuzenbidearen iturria, 2.1 eta 3.

KredituaLagatzea, 511.Hipotekarioa, 234.Mandatua, 526 eta 556.Gozamena, 418.

ErruaKontratuzkoa, 493.Salerosketa, 569.Kontratuz kanpokoa, 38 eta 488.Astuna, 262 eta 546.Mandatua, 559.Akzioa preskribatzea, 38.

KuradoreaAdingabe emantzipatuaren gaitasuna, 66.Ezkontide adingabeak, 86.3.

Ordainean ematea, 495.

Kalte-galerakKomodatua, 541.Salerosketa, 566 eta 569.Inoren ondarean, 488.Mandatua, 555, 556 eta 559.Gozamena, 410.Alboko finkak eragindakoak, 351.

Adierazpena/AitorpenaObra berriari buruzko adierazpena, 440.Aitatasun edo amatasunari buruzko adie-

razpena, 71.Borondate aitorpenaForma, 18.

Deuseztasun, deuseztakortasun etahutsalketa, 19.

LEYES CIVILES FORALES

548 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 549: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Silencio u omisión, 20.Simulación, 21.

Defensor judicial, 64 y 65.

Depósito Concepto y obligaciones, 546.Constitución y gratuidad, 547.En garantía, 463 y 474.En interés de tercero, 552.

Irregular, 554.Títulos valores, 231.

DerechoConcurrencia, 23.Ejercicio, 17.Error de, 19.Extinción, 25.Fuentes del Derecho navarro, 1 a 10.

Supletorio, 6.

Derecho canónico, 43.4.

Derecho de acrecerEntre colegatarios, 313.Cuándo procede, 312.Sucesión legal, 314.

Derecho de aventajas, 90.

Derecho de mejoría, 90.

Derecho de opciónConstitución, 461.Naturaleza y caracteres, 460.

Derecho de plantaciones en suelo ajenoConcepto, 443.Redención, 444.

Derecho de representaciónConcepto, 308.Efectos, 310.Exclusión, 311.Cuándo procede, 309.

Derecho de retracto(Véase Retracto.)

Derecho de superficieCargas, 431.

Isiltzea edo ez-egitea, 20.Itxura egitea, 21.

Defendatzaile judiziala, 64 eta 65.

GordailatzeaKontzeptua eta betebeharrak, 546.Eratzea eta doakotasuna, 547.Berme gisa eratutakoa, 463 eta 474.Hirugarrenaren intereserako eratutakoa,

552.Irregularra, 554.Balore-tituluak, 231.

Eskubidea/zuzenbideaEskubideak pilatzea, 23.Eskubidea egikaritzea, 17.Zuzenbideko okerra, 19.Eskubidea azkentzea, 25.Nafarroako zuzenbidearen iturriak, 1.etik

10.era.Zuzenbide osagarria, 6.

Zuzenbide kanonikoa, 43.4.

Gehiagotze-eskubideaLegatukideen artekoa, 313.Noiz sortzen den, 312.Legezko oinordetza, 314.

Abantaila-eskubidea, 90.

Hobetzeko eskubidea, 90.

Aukera-eskubideaEratzea, 461.Izaera eta berezitasunak, 460.

Inoren lurrean landatzeko eskubideaKontzeptua, 443.Askatzea, 444.

Ordezkapen-eskubideaKontzeptua, 308.Ondoreak, 310.Baztertzea, 311.Noiz sortzen den, 309.

Atzera-eskuratzeko eskubidea(Ikus Atzera-eskuratzea.)

Azalera-eskubideaZamak, 431.

FORU-LEGE ZIBILAK

549© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 550: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Concepto y extensión, 430.Propiedad horizontal, 432.Reversión, 434.

Derechos de sobreedificación y subedifi-cación, 435 a 442.

DescendienteLegítima, 268.Sucesión en bienes no troncales, 304.

Sucesión en bienes troncales, 305.

Sustitución fideicomisaria, 227, 304 y305.

DesheredaciónExclusión del derecho de representa-

ción, 308.Extinción de la reserva del bínubo, 276.

Hijos de anterior matrimonio, 272.Legítima, 270.

Deslinde, 41, 48, 234 y 349.

DeudaAcciones para exigir, 28.De dinero, 491 y 493.Hereditaria, 244, 259, 267, 296, 318 y

319.

DiligenciaCompraventa, 569.Mandato, 555.Usufructo legal de fidelidad, 259.

DineroCesión, 328.Compensación de legítima, 272.Dote, 120.Préstamo, 535.

Diputación Foral, 42 y 304.

DisoluciónComunidad familiar, 128 y 129.Matrimonio, 59, 68, 101 y 107.Sociedad de conquistas, 57, 88 y 97.

Kontzeptua eta hedadura, 430.Jabetza horizontala, 432.Lehengoratzea, 434.

Eraikin baten gainean eta azpian eraiki-tzeko eskubideak, 435.etik 442.era.

OndorengoaSenipartea, 268.Ondasun ez-tronkalen gaineko oinorde-

tza, 304.Ondasun tronkalen gaineko oinordetza,

305.Fideikomisozko ordezpena, 227, 304 eta

305.

JaraunsgabetzeaOrdezkapen-eskubidea baztertzea, 308.

Bigarrenez ezkondutakoaren erreserbaazkentzea, 276.

Aurreko ezkontzako seme-alabak, 272.Senipartea, 270.

Mugaketa, 41, 48, 234 eta 349.

ZorraGaldatzeko akzioak, 28.Diruzkoa, 491 eta 493.Jarauntsikoa, 244, 259, 267, 296, 318

eta 319.

ArretaSalerosketa, 569.Mandatua, 555.Fideltasunaren ondoriozko lege-goza-

mena, 259.

DiruaLagatzea, 328.Senipartea konpentsatzea, 272.Ezkonsaria, 120.Mailegua, 535.

Foru Diputazioa, 42 eta 304.

DesegiteaFamilia-erkidegoa, 128 eta 129.Ezkontza, 59, 68, 101 eta 107.Konkista-sozietatea, 57, 88 eta 97.

LEYES CIVILES FORALES

550 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 551: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

DivisiónBeneficio de, 525.De la «comunidad facera», 387.De la comunidad proindiviso, 374.De la cosa común, 234.De la sociedad familiar de conquistas, 99.De las obligaciones, 492 y 493.De los bienes de conquista, 90.De los derechos, 375.Servidumbres, 396.Usufructo, 409.

DivorcioNombramiento de fiduciario por un cón-

yuge en favor del otro, sin efecto, 284.Pérdida de las arras, 127.

DoloAcuerdo de Parientes Mayores, 147.Cesión de herencia, 328.Depósito, 546.Mandato, 555.Usufructo, 262.

«Dominio concellar», 391.

DonaciónA favor del nasciturus, 154.Capacidad para adquirir, 153.Cesión de herencia a causa de, 328.

En la sociedad familiar de conquistas,92.

En las capitulaciones matrimoniales, 79y 80.

Fiduciaria, 163.Inter vivos, 158 a 164.Ley aplicable, 148.Libertad de disposición, 149.Modal, 328.Mortis causa, 165 a 171.Propter nuptias, 112 a 118.Remuneratoria, 328.Revocación, 112, 114, 115, 118, 161,

162 y 169.(Véase Colación hereditaria.)

DoteConcepto, 119.

ZatiketaZatiketa-onura, 525.«Fazeriako erkidegoa», 387.Erkidego indibisoa, 374.Gauza erkidea, 234.Konkisten gaineko familia-sozietatea, 99.Betebeharrak, 492 eta 493.Konkista-ondasunak, 90.Eskubideak, 375.Zortasunak, 396.Gozamena, 409.

DibortzioaEzkontide batek bestea fiduziario izen-

datzea, ondorerik gabe, 284.Erresak galtzea, 127.

DoloaAhaide Nagusien erabakia, 147.Jarauntsia lagatzea, 328.Gordailua, 546.Mandatua, 555.Gozamena, 262.

«Kontzeju-jabaria», 391.

DohaintzaNasciturusarentzat, 154.Eskuratzeko gaitasuna, 153.Jarauntsia lagatzea, dohaintzaren ondo-

rioz, 328.Konkisten gaineko familia-sozietatean,

92.Ezkontzako itunetan, 79 eta 80.

Fiduziapekoa, 163.Inter vivos, 158.etik 164.era.Aplikatu beharreko legea, 148.Xedatzeko askatasuna, 149.Moduduna, 328.Mortis causa, 165.etik 171.era.Propter nuptias, 112.etik 118.era.Ordain gisa emandakoa, 328.Ezeztatzea, 112, 114, 115, 118, 161, 162

eta 169.(Ikus Jarauntsiko kolazioa.)

EzkonsariaKontzeptua, 119.

FORU-LEGE ZIBILAK

551© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 552: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Garantía, 121.Hijas de anterior matrimonio, 124.Régimen, 120.Restitución, 122.Reversión, 123.

E

EmancipaciónExtinción de la patria potestad, 66.2.Rehabilitación de la patria potestad, 67.

Embargo, 319 y 483.

EnajenaciónAlbaceas, 296.Bienes a un pariente con derecho a retraer-

los, 454.

Bienes conquistados, 96.Bienes en usufructo, 253.Bienes hereditarios, 323.Bienes reservables, 277.Inmuebles en censo consignativo, 543.

Nuda propiedad, 115.Prohibición, 459.Retracto, 383.Superficie y derechos similares, 428.«Vecindad forana», 392.

Enriquecimiento sin causaClases, 508.Obligaciones naturales, 510.Prueba en el pago de lo indebido, 509.

EquidadConcurrencia de derechos, 23.Limitaciones en inmuebles, 367.Retribución de albaceas, 298.

Eras, 367 y 376.

Error, 19.

Escritura públicaAcuerdo de Parientes Mayores, 144.Capitulaciones matrimoniales, 79.Censo consignativo, 542.

Bermea, 121.Aurreko ezkontzako alabak, 124.Araubidea, 120.Itzultzea, 122.Lehengoratzea, 123.

EmantzipazioaGuraso-ahala azkentzea, 66.2.Guraso-ahala birgaitzea, 67.

Enbargoa, 319 eta 483.

BesterentzeaAlbazeak, 296.Ondasunak ahaide bati besterentzea, ho-

riek atzera-eskuratzeko eskubideare-kin, 454.

Konkista-ondasunak, 96.Gozamenpeko ondasunak, 253.Jarauntsiko ondasunak, 323.Erreserbapeko ondasunak, 277.Ondasun higiezinak, zainpeketa-zentsuan,

543.Jabetza soila, 115.Debekua, 459.Atzera-eskuratzea, 383.Azalera eta antzeko eskubideak, 428.«Kanpoko auzotartasuna», 392.

Arrazoirik gabe aberasteaMotak, 508.Betebehar naturalak, 510.Froga, zor ez denaren ordainketan, 509.

EkitateaEskubideak pilatzea, 23.Mugapenak, ondasun higiezinetan, 367.Albazeei ordaintzea, 298.

Larrainak, 367 eta 376.

Okerra, 19.

Eskritura publikoaAhaide Nagusien erabakia, 144.Ezkontzako itunak, 79.Zainpeketa-zentsua, 542.

LEYES CIVILES FORALES

552 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 553: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Cesión de herencia, 327.Constitución de fundación por acto inter

vivos, 45.Donaciones, 113 y 167.Pacto sobre administración y disposi-

ción de bienes de conquista, 86.Pactos sucesorios, 174.Renuncia a herencia futura, 155.Renuncia del usufructo de fidelidad, 253.

EstipulaciónA cargo de tercero, 524.A favor de tercero, 523 y 552.Concepto, 515.Condición y término, 519.De garantía real, 465.De intereses, 491 y 535.De renta, 520.De usufructo, 112.Oferta pública, 521.Opción de compra, 517.Para después de la muerte, 522.Penal, 518.

Estirpe, 310.

«Etxekoartes», 376 y 404.

EvicciónCompraventa, 567, 570 y 586.Herencia, 328.Permuta, 586.

ExclusiónDe bienes en la reserva a favor de hijos

anterior matrimonio, 273.

De gastos no colacionables, 333.Del contador-partidor por los herederos,

344.Del usufructo en la donación propter

nuptias, 116.Del usufructo vidual, 254 y 255.

Excusión, beneficio de, 525.

Expropiación forzosa, 422.

ExtinciónDe la fiducia, 293.

Jarauntsia lagatzea, 327.Fundazioa eratzea, inter vivos egintza-

ren bitartez, 45.Dohaintzak, 113 eta 167.Konkista-ondasunak administratu eta

xedatzeari buruzko itunak, 86.Oinordetza-itunak, 174.Etorkizuneko jarauntsiari uko egitea, 155.Fideltasun-gozamenari uko egitea, 253.

HizpaketaHirugarrenaren kontura, 524.Hirugarrenaren mesederako, 523 eta 552.Kontzeptua, 515.Baldintza eta epe-muga, 519.Berme errealari buruzkoa, 465.Korrituei buruzkoa, 491 eta 535.Errentari buruzkoa, 520.Gozamenari buruzkoa, 112.Eskaintza publikoa, 521.Erosteko aukera, 517.Hitz-emailea hil eta geroko, 522.Hizpaketa penala, 518.

Leinua, 310.

«Etxekoarteak», 376 eta 404.

EbikzioaSalerosketa, 567, 570 eta 586.Jarauntsia, 328.Trukaketa, 586.

BaztertzeaErreserbatik ondasunak baztertzea, au-

rreko ezkontzako seme-alaben mese-derako 273.

Gastu kolazionaezinak baztertzea, 333.Jaraunsleek kontulari-banatzailea baz-

tertzea, 344.Gozamena baztertzea, propter nuptias

dohaintzan, 116.Alargunari dagokion gozamena bazter-

tzea, 254 eta 255.

Eskusioa, onura, 525.

Nahitaez jabetza kentzea, 422.

AzkentzeaFiduzia, 293.

FORU-LEGE ZIBILAK

553© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 554: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

De la patria potestad, 66.De la reserva, 276.De las comunidades familiares, 129.De las fundaciones, 47.De las obligaciones

Compensación, 498.Condonación, 498.Confusión, 498.Consignación, 496.Cumplimiento, 493.Dación en pago y para pago, 495.

Novación, 498.Pago por tercero, 497.

De las servidumbres, 406 y 428.De los derechos reales especiales, 423,

437 y 438.Del arrendamiento, 592.Del legado, 252.Del mandato, 559.Del usufructo, 421.Del usufructo de fidelidad, 261.

Extranjería, 12, 13, 198 y 200.

F

«Facerías»Concepto y régimen, 384.Limitaciones usuales, 385.

FamiliaNecesidades ordinarias, 54 y 103.Potestad doméstica, 54.

FianzaBeneficios, 525.Garantías, 530.Incapacidades, 527.Mandato de crédito, 526.Moratoria, 529.Promesa, 525.Responsabilidad de los herederos, 531.Solvencia, 528.

FideicomisoDelación, 237.

Guraso-ahala, 66.Erreserba, 276.Familia-erkidegoak, 129.Fundazioak, 47.Betebeharrak

Konpentsatzea, 498.Barkatzea, 498.Bateratzea, 498.Zainpean uztea, 496.Betetzea, 493.Ordainean eta ordaintzeko ematea,

495.Aldaberritzea, 498.Hirugarren batek ordaintzea, 497.

Zortasunak, 406 eta 428.Eskubide erreal bereziak, 423, 437 eta

438.Errentamendua, 592.Legatua, 252.Mandatua, 559.Gozamena, 421.Fideltasun-gozamena, 261.

Atzerritartasuna, 12, 13, 198 eta 200.

«Fazeriak»Kontzeptua eta araubidea, 384.Ohiko mugapenak, 385.

FamiliaOhiko beharrizanak, 54 eta 103.Etxeko ahala, 54.

FidantzaOnurak, 525.Bermeak, 530.Ezgaitasunak, 527.Kreditu-mandatua, 526.Luzamendua, 529.Hitzematea, 525.Jaraunsleen erantzukizuna, 531.Kaudimena, 528.

FideikomisoaDelazioa, 237.

LEYES CIVILES FORALES

554 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 555: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Inventario y garantía de los bienes, 231.Purificación, 238.Subrogación de bienes, 235.

FiduciaContinuada, 293.De garantía, 466.Sucesoria, 151.

Fiduciario-comisarioActuación, 283.Capacidad, 284.Concepto, 281.Delegación, 282.Facultades, 285.Forma, 286.Interpretación de la voluntad del causan-

te, 281.Situación de dependencia, 287.

FiliaciónAcciones, 70 y 71.Clases

Matrimonial, 68 a 71.No matrimonial, 68 a 71.Por adopción, 68.Por naturaleza, 68 y 279.

Determinación, 68.Reconocimiento, 69 y 209.

FincaCerramiento, 348.Deslinde, 48 y 349.Divisibilidad, 374.Libros de abolengo, 360.Limitaciones, 367.Perjuicios provenientes de la finca veci-

na, 351.Reconstrucción y mejora, 368.

FormaActos jurídicos, 18 y 21.Actos mortis causa, 148.Capitulaciones matrimoniales, 79,81 y

97.Cesión de la herencia, 327.Codicilo, 194.Compraventa, 563.Comunidades familiares, 128.

Ondasunen inbentarioa eta bermea, 231.Zuritzea, 238.Ondasunak subrogatzea, 235.

FiduziaJarraitua, 293.Berme-fiduzia, 466.Oinordetza-fiduzia, 151.

Fiduziario-komisarioaJarduteko modua, 283.Gaitasuna, 284.Kontzeptua, 281.Eskuordetza, 282.Ahalmenak, 285.Forma, 286.Kausatzailearen borondatea interpreta-

tzea, 281.Mendekotasun-egoera, 287.

Seme-alabatasunaAkzioak, 70 eta 71.Motak

Ezkontzakoa, 68.etik 71.era.Ezkontzaz kanpokoa, 68.etik 71.era.Adopzio bidezkoa, 68.Naturaren araberakoa, 68 eta 279.

Zehaztea, 68.Aitortzea, 69 eta 209.

FinkaIxtea, 348.Mugaketa, 48 eta 349.Zatigarritasuna, 374.Abolengo-liburuak, 360.Mugapenak, 367.Alboko finkak eragindako kalteak, 351.

Berregin eta hobetzea, 368.

FormaEgintza juridikoak, 18 eta 21.Mortis causa egintzak, 148.Ezkontzako itunak, 79, 81 eta 97.

Jarauntsia lagatzea, 327.Kodiziloa, 194.Salerosketa, 563.Familia-erkidegoak, 128.

FORU-LEGE ZIBILAK

555© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 556: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Donaciones mortis causa, 167 y 169.Donaciones universales, 160.Dotaciones, 134.Garantías fiduciarias, 466.Herencia de confianza, 289.Legítima foral, 269.Memorias testamentarias, 196.Notificación para el tanteo, 462.Obligaciones, 490.Pactos sucesorios, 174.Renuncia a la acción rescisoria, 505.Renuncia a la herencia futura, 155.Testamento, 188 a 193.Testamento ológrafo, 194.

FraudeA terceros, 22.Acuerdo de Parientes Mayores dictado

con, 147.De acreedores, 103.

Fraude de ley, 9.

FrutosAdquisición, 353.Censo consignativo, 542.Cosa legada, 245.Derechos reales especiales, 426.Dote, 122.Herencia, 294, 323 y 328.Posesión de buena fe, 362.Prenda, 469 a 471.Retracto, 450 y 582.Usufructo, 410, 412, 415 y 420.

FuenteDe las obligaciones, 488.Del Derecho navarro, 1 a 10.

Fuero Nuevo de Navarra, 1 y DT 1.ª

Fuerza mayorResponsabilidad del comodatario, 540.Usufructo legal de fidelidad, plazos para

inventario de bienes, 257.

FundaciónCreación, 44.Extinción, 47.

Mortis causa dohaintzak, 167 eta 169.Dohaintza unibertsalak, 160.Zuzkidurak, 134.Berme-fiduziak, 466.Konfiantzazko jarauntsia, 289.Foru-senipartea, 269.Testamentuko memoriak, 196.Eroslehentasunerako jakinarazpena, 462.Betebeharrak, 490.Oinordetza-itunak, 174.Hutsalketa-akzioari uko egitea, 505.Etorkizuneko jarauntsiari uko egitea, 155.Testamentua, 188.etik 193.era.Testamentu olografoa, 194.

IruzurraHirugarrenei, 22.Ahaide Nagusiek iruzurraz hartutako

erabakia, 147.Hartzekodunei, 103.

Lege-maula, 9.

FruituakEskuratzea, 353.Zainpeketa-zentsua, 542.Legatupeko gauza, 245.Eskubide erreal bereziak, 426.Ezkonsaria, 122.Jarauntsia, 294, 323 eta 328.Onusteko edukitza, 362.Bahia, 469.etik 471.era.Atzera-eskuratzea, 450 eta 582.Gozamena, 410, 412, 415 eta 420.

IturriaBetebeharrena, 488.Nafarroako zuzenbidearena, 1.etik 10.era.

Nafarroako Foru Berria, 1 eta 1. XI.

Ezinbesteko kasuaKomodatudunaren erantzukizuna, 540.Fideltasunaren ondoriozko lege-gozame-

na, ondasunen inbentariorako epeak,257.

FundazioaEratzea, 44.Azkentzea, 47.

LEYES CIVILES FORALES

556 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 557: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Facultades del Patronato, 46.Personalidad jurídica, 43.Régimen, 45.Reversión, 47.

G

Garantía realAnticresis, 463 y 467.Depósito en garantía, 463 y 474.

Fiducia, 463 y 464.Fundamento, 465.Pacto anticrético, 471.Pacto comisorio, 483 a 487.Prenda con desplazamiento, 468 y 469.

Prenda sin desplazamiento, 464.

Prohibiciones de disponer, 463, 481 y 482.Régimen, 464.Retención convencional, 463 y 473.

Gestión de negocios ajenosConcepto, 560.Ratificación, 561.

GravamenBienes reservables, 277.Inmuebles o establecimientos del me-

nor, 66.Sociedad conyugal de conquistas, 86.

H

Habitación, uso y otros derechos simi-laresConstitución, 423.1.Contenido, 424.Extinción, 423.3.Frutos y productos, 426.Gastos, 423.2.

Patronatuaren ahalmenak, 46.Nortasun juridikoa, 43.Araubidea, 45.Lehengoratzea, 47.

Berme errealaAntikresia, 463 eta 467.Berme gisa egindako gordailua, 463 eta

474.Fiduzia, 463 eta 464.Oinarria, 465.Antikresi-ituna, 471.Komiso-ituna, 483.etik 487.era.Edukitzaren lekualdaketadun bahia, 468

eta 469.Edukitzaren lekualdaketarik gabeko bahia,

464.Xedatzeko debekuak, 463, 481 eta 482.Araubidea, 464.Hitzarmenezko atxikitzea, 463 eta 473.

Inoren negozioak kudeatzeaKontzeptua, 560.Berrestea, 561.

KargaErreserbapeko ondasunak, 277.Adingabearen ondasun higiezinak edo

establezimenduak, 66.Konkisten gaineko ezkontza-sozietatea,

86.

Biztantzea, erabiltzea eta antzeko eskubi-deakEratzea, 423.1.Edukia, 424.Azkentzea, 423.3.Fruituak eta produktuak, 426.Gastuak, 423.2.

FORU-LEGE ZIBILAK

557© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 558: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

«Helechales»Concepto, 388.Limitaciones usuales, 389.Retracto y redención, 390.

HerederoAcción de división de herencia, 331.

Acción declarativa de la cualidad de, 41y 324.

Aceptación o renuncia de la herencia,315.

De confianza, 289 a 292.Derecho de acrecer, 312 a 314.Derecho de representación, 308 a 311.Derecho de transimisón, 130.Donatario universal, 150.Legal, 62 y 63.Nombramiento

Irrevocabilidad, 178.Nulidad, 207.Por fiduciario, 285, 288.

Partición de la herencia, 345.Poseedor de bienes hereditarios, 361.

Responsabilidad, 318.

Herencia Acreedores, 318.Adquisición, 315.Cesión, 325.Distribuida enteramente en legados, 233

y 244.Facultad de disponer u ordenar, 151.Futura, 155.Indivisa, 331.Partición, 331 a 345.

HermandadPersona jurídica, 43.Testamento de hermandad, 199 a 205.

HermanoSucesión en bienes no troncales, 304.2.

Sucesión en bienes troncales, 307.

«Iralekuak»Kontzeptua, 388.Ohiko mugapenak, 389.Atzera-eskuratzea eta askatzea, 390.

JaraunsleaJarauntsiaren zatiketa eskatzeko akzioa,

331.Jaraunsle-izaera deklaratzeko akzioa, 41

eta 324.Jarauntsia onartzea edo horri uko egitea,

315.Konfiantzazkoa, 289.etik 292.era.Gehiagotze-eskubidea, 312.etik 314.era.Ordezkapen-eskubidea, 308.etik 311.era.Eskualdatzeko eskubidea, 130.Dohaintza-hartzaile unibertsala, 150.Legezkoa, 62 eta 63.Izendatzea

Ezeztaezintasuna, 178.Deuseztasuna, 207.Fiduziarioaren bidez, 285, 288.

Jarauntsia banatzea, 345.Jarauntsiko ondasunen edukitzailea,

361.Erantzukizuna, 318.

JarauntsiaHartzekodunak, 318.Eskuratzea, 315.Lagatzea, 325.Osorik legatuetan banatua, 233 eta 244.

Xedatu edo ordenatzeko ahalmena, 151.Etorkizunekoa, 155.Indibisoa, 331.Banatzea, 331.etik 345.era.

ErmandadeaPertsona juridikoa, 43.Ermandadeko testamentua, 199.etik

205.era.

Anaia-arrebakOndasun ez-tronkalen gaineko oinorde-

tza, 304.2.Ondasun tronkalen gaineko oinordetza,

307.

LEYES CIVILES FORALES

558 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 559: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

HijoDe anterior matrimonio, 84, 85, 124,

164, 222, 272 a 274, 339.Derecho sucesorio, 304.Matrimonial, 68 y 268.No matrimonial, 85 y 268.

Hipoteca, 463 y 464.

I

Idoneidad de los testigos, 185.

ImposibilidadCondición, 519.Cumplimiento de la obligación, 493.Ejecución, 288.Objeto, 19.Restitución, 508.

Impúber, 184 y 227.

ImpugnaciónAcuerdos de los Parientes Mayores, 147.Documento de pago, 494.Documento de préstamo, 533.Paternidad y maternidad, 70.Por fraude a derecho de tercero, 22.

Precio en el retracto, 449.

Prescripción de la acción, 34.

IncapacidadCónyuges, 62.1.Fideicomisario, 236 y 238.Fiduciario, 287.Para enajenar o gravar inmuebles, 68.

Para heredar, 215.Para ser contador-partidor, 341.Para ser fiador, 527.Pareja estable, 62.2 y anexo.Representación, 308 y 345.

IncapacitaciónDe un cónyuge, disolución de la socie-

dad de conquistas, 87.5.

Seme-alabakAurreko ezkontzakoak, 84, 85, 124,

164, 222, 272.etik 274.era, 339.Oinordetzako eskubidea, 304.Ezkontzakoa, 68 eta 268.Ezkontzaz kanpokoa, 85 eta 268.

Hipoteka, 463 eta 464.

Lekukoen egokitasuna, 185.

EzintasunaBaldintza, 519.Betebeharra betetzea, 493.Betearazpena, 288.Objektua, 19.Itzulketa, 508.

Inpuberra, 184 eta 227.

AurkaratzeaAhaide Nagusien erabakiak, 147.Ordainketaren agiria, 494.Maileguaren agiria, 533.Aitatasuna eta amatasuna, 70.Hirugarrenaren eskubideari egindako iru-

zurraren ondorioz, 22.Prezioa aurkaratzea, atzera-eskuratzean,

449.Akzioa preskribatzea, 34.

EzgaitasunaEzkontideak, 62.1.Fideikomisoduna, 236 eta 238.Fiduziarioa, 287.Ondasun higiezinak besterendu edo kar-

gatzeko, 68.Jaraunsle izateko, 215.Kontulari-banatzaile izateko, 341.Fidantza-emaile izateko, 527.Bikote egonkorra, 62.2 eta eranskina.Ordezkapena, 308 eta 345.

EzgaitzeaEzkontide bat, konkista-sozietatea dese-

gitea, 87.5.

FORU-LEGE ZIBILAK

559© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 560: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

De uno de los padres, ejercicio de la pa-tria potestad por el otro, 63.

Del heredero, inventario de bienes, 342.Pareja estable, 62.2 y anexo.Resolución de la patria potestad, conte-

nido y límite, 67.

IncumplimientoCargas en donación, 118.2.Deberes familiares, 254.1.Obligación, 463 y 493.Prestación lícita, 518.

Indignidad, 65 y 153.

IndivisibilidadAcciones rescisorias, 507.«Comunidad facera», 387.Comunidad mancomunada, 376 y 377.«Dominio concellar», 391.Obligaciones, 492.Pago, 493.Revocación de las donaciones propter

nuptias, 118.Servidumbres, 395.

IneficaciaCapitulaciones matrimoniales, 78.Disposiciones mortis causa, 206 a 214.Donaciones propter nuptias, 117.Memorias testamentarias, 198.Sustituciones hereditarias, 222.Testamentos, 191.

Infidelidad conyugalExclusión del usufructo legal de fideli-

dad, 254.

InjuriaPrescripción de la acción, 36.

Inmueble(Véase Bien inmueble.)

Insolvencia del arrendatario, 596.

Institución de herederoInstitución con reserva, 217.«Institutio ex re certa», 216.No exigencia, 215.

Guraso bat, besteak guraso-ahala egika-ritzea, 63.

Jaraunslea, ondasunen inbentarioa, 342.Bikote egonkorra, 62.2 eta eranskina.Guraso-ahala suntsitzea, edukia eta muga,

67.

Ez-betetzeaZamak, dohaintzan, 118.2.Familia-eginbeharrak, 254.1.Betebeharra, 463 eta 493.Prestazio zilegia, 518.

Ezduintasuna, 65 eta 153.

ZatiezintasunaHutsalketa-akzioak, 507.«Fazeriako erkidegoa», 387.Erkidego mankomunatua, 376 eta 377.«Kontzeju-jabaria», 391.Betebeharrak, 492.Ordainketa, 493.Propter nuptias dohaintzak ezeztatzea,

118.Zortasunak, 395.

EragingabetasunaEzkontzako itunak, 78.Mortis causa xedapenak, 206.etik 214.era.Propter nuptias dohaintzak, 117.Testamentuko memoriak, 198.Jarauntsiko ordezpenak, 222.Testamentuak, 191.

Ezkontideen arteko fideltasunik ezaFideltasunaren ondoriozko lege-goza-

menetik baztertzea, 254.

IrainaAkzioa preskribatzea, 36.

Higiezina(Ikus Ondasun higiezina.)

Maizterraren kaudimengabezia, 596.

Jaraunsle-izendapenaErreserbapeko izendapena, 217.«Institutio ex re certa», 216.Nahitaezko ez izatea, 215.

LEYES CIVILES FORALES

560 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 561: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

InterdictoDe obra nueva, 350.Del nudo propietario al término del usu-

fructo, 263.«Quorum bonorum», 243.

InteresesAnticresis, 471.Crédito en usufructo, 418.Legales, 491, 506, 511, 535 y 536.

InterpretaciónCláusulas particionales, 388.Compilación, 1.Condiciones en las sustituciones fidei-

comisarias, 229.Fiducia sucesoria, 281.Obligaciones, 490.Pactos sucesorios, 176.Últimas voluntades por los albaceas, 296.

InventarioAlbaceas, 296.Bienes de conquistas, 87 y 89.Bienes reservables, 278.Contadores-partidores, 342.Donaciones propter nuptias 113.Fideicomisos, 231.Usufructo, 410.

IrrevocabilidadAdquisición de la propiedad en fiducia

de garantía, 466.Donaciones

De bienes muebles e inmuebles, 161.

Mortis causa, 166.Estipulación en favor de tercero, 523.

HerenciaAceptación y renuncia, 315.

Poder de representación, 52.Testamentos

Designación hecha por fiduciario,286.

Elección de fideicomisario, 236.Nombramiento de heredero, 178.Testamento de hermandad, 202.

InterdiktuaObra berriari buruzkoa, 350.Jabe soilarena, gozamena amaitzean, 263.

«Quorum bonorum», 243.

KorrituakAntikresia, 471.Kreditua gozamenean, 418.Legezkoak, 491, 506, 511, 535 eta 536.

InterpretatzeaBanaketa-klausulak, 388.Konpilazioa, 1.Baldintzak, fideikomisozko ordezpene-

tan, 229.Oinordetza-fiduzia, 281.Betebeharrak, 490.Oinordetza-itunak, 176.Albazeek azken nahia interpretatzea, 296.

InbentarioaAlbazeak, 296.Konkista-ondasunak, 87 eta 89.Erreserbapeko ondasunak, 278.Kontulari-banatzaileak, 342.Propter nuptias dohaintzak, 113.Fideikomisoak, 231.Gozamena, 410.

EzeztaezintasunaJabetza eskuratzea, berme-fiduzian, 466.

DohaintzakOndasun higigarri eta higiezinen gai-

nekoa, 161.Mortis causa, 166.

Hirugarrenaren mesederako hizpaketa,523.

JarauntsiaOnartu eta uko egitea, 315.

Ordezkaritza-ahalordea, 52.Testamentuak

Fiduziarioak egindako izendapena,286.

Fideikomisoduna aukeratzea, 236.Jaraunsle-izendapena, 178.Ermandadekoa, 202.

FORU-LEGE ZIBILAK

561© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 562: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

J

JuezAdministración y disposición de bienes

de conquista, 86.Habilitación judicial, 58.Nombramiento de defensor judicial, 64.

L

Langa, 348 y 402.

Laudemio o luismo, 543.

LegadoAdquisición, 321.Clases, 246, 247, 249 y 251.Concepto, 241.Efectos, 242.Extinción, 252.Frutos, 245.«Legatum partitionis», 219.Posesión, 243.Reducción, 244.Régimen, 240.

LegatarioDe parte alícuota, 330 y 337.Derecho de acrecer, 313.Dotación, 133, 134.Heredero instituido en cosa determina-

da, 216. Toma de posesión, 243.

LegítimaConcepto, 267.Forma, 269.Legitimarios, 268.Preterición, 271.

LenguaTestamento en vascuence, 192.

LiberalidadAdquisición, 332 y 333.Ineficacia, 201.Reversión, 279.

EpaileaKonkista-ondasunak administratu eta

xedatzea, 86.Gaikuntza judiziala, 58.Defendatzaile judiziala izendatzea, 64.

Langa, 348 eta 402.

Laudemioa edo luismoa, 543.

LegatuaEskuratzea, 321.Motak, 246, 247, 249 eta 251.Kontzeptua, 241.Ondoreak, 242.Azkentzea, 252.Fruituak, 245.«Legatum partitionis», 219.Edukitzea, 243.Urritzea, 244.Araubidea, 240.

Legatu-hartzaileaZati alikuotaren gainekoa, 330 eta 337.Gehiagotze-eskubidea, 313.Zuzkidura, 133 eta 134.Gauza zehatzaren gainean izendatutako

jaraunslea, 216.Edukitza eskuratzea, 243.

SeniparteaKontzeptua, 267.Forma, 269.Senipartedunak, 268.Preterizioa, 271.

HizkuntzaEuskaraz egindako testamentua, 192.

EskuzabaltasunaEskuratzea, 332 eta 333.Eragingabetasuna, 201.Lehengoratzea, 279.

LEYES CIVILES FORALES

562 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 563: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Libro de abolengo, 360.

Liquidación Sociedad de conquistas, 89 y 91.Usufructo, 260.

Luismo(Véase Laudemio.)

M

Mala feDoble venta, 566.Pago de lo indebido, 509.Posesión, 362.Venta de bienes hereditarios por el po-

seedor, 323.

Mandas pías, 187 y 299.

MandatoConcepto, 555.Efectos, 557.Extinción, 559.

MaternidadAcción de declaración, 71.Impugnación, 70.Reconocimiento, 69.

MatrimonioCapitulaciones matrimoniales, 78 a 81.Del incapacitado, 67.Dotaciones por, 135.Hijos, 68.Nulidad, 97.

Mayoría de edad, 50, 66, 67, 69 y 144.

Memoria testamentariaAdveración, 198.Concepto, 197.Forma, 196.Nulidad, 206 y 207.Protocolización, 198.Revocación, 212 y 213.

Minoría de edad, 65, 66 y 67.

Abolengo-liburua, 360.

LikidatzeaKonkista-sozietatea, 89 eta 91.Gozamena, 260.

Luismoa(Ikus Laudemioa.)

GaitzusteaSalmenta bikoitza, 566.Zor ez dena ordaintzea, 509.Edukiza, 362.Edukitzaileak jarauntsiko ondasunak sal-

tzea, 323.

Erruki-agintzak, 187 eta 299.

MandatuaKontzeptua, 555.Ondoreak, 557.Azkentzea, 559.

AmatasunaAmatasuna deklaratzeko akzioa, 71.Aurkaratzea, 70.Aitortzea, 69.

EzkontzaEzkontzako itunak, 78.etik, 81.era.Ezgaituarena, 67.Ezkontzaren ondoriozko zuzkidurak, 135.Seme-alabak, 68.Deuseztasuna, 97.

Adin nagusitasuna, 50, 66, 67, 69 eta 144.

Testamentuko memoriaEgiaztaraztea, 198.Kontzeptua, 197.Forma, 196.Deuseztasuna, 206 eta 207.Protokolatzea, 198.Ezeztatzea, 212 eta 213.

Adingabetasuna, 65, 66 eta 67.

FORU-LEGE ZIBILAK

563© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 564: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

MoraCompraventa, 569.Fiducia, 466.

Mueble, 55.(Véase Bien mueble.)

MuerteEstipulación para después de, 522 y 523.

Extinción de la patria potestad, 66.Cónyuges, 87, 97, 107, 122 y 257.Depositante, 549.Disolución de sociedad de conquistas,

87.3, 97.4 y 98.Donante, 115, 158, 162 y 165.

Fideicomisario, 238.Legitimario, 270.Mandante o mandatario, 559.Miembro de una pareja estable, 253.2 y

anexo.Usufructuario, 261 y 421.

Municipio, 304, 379, 382 eta 392.

N

NacimientoDisposiciones a favor del nasciturus, 154.Presunción de condición foral de nava-

rro, 14.

NotarioEmpleado o dependiente, testigo testa-

mentario, 186.Testamento en vascuence, 192.

NotificaciónAceptación de depósito, 552.Aceptación de estipulación, 523.Aceptación de oferta pública, 521.Embargo, 85.Extinción del arrendamiento, 589.Por edictos, 201.Revocación de donaciones, 161 eta 169.Subrogación en el contrato, 514.

BerandutzaSalerosketa, 569.Fiduzia, 466.

Altzaria, 55.(Ikus Ondasun higigarria.)

Heriotza/hiltzeaHeriotza gertatu eta geroko hizpaketa,

522 eta 523.Guraso-ahala azkentzea, 66.Ezkontideak, 87, 97, 107, 122 eta 257.Gordailugilea, 549.Konkista-sozietatea desegitea, 87.3, 97.4

eta 98.Dohaintza-emailea, 115, 158, 162 eta

165.Fideikomisoduna, 238.Seniparteduna, 270.Mandatugilea edo mandataria, 559.Bikote egonkorraren kide bat, 253.2

eta eranskina.Gozamenduna, 261 eta 421.

Udalerria, 304, 379, 382 y 392.

JaiotzaNasciturusarentzako xedapenak, 154.Nafarroako forudunaren izaerari buruz-

ko presuntzioa, 14.

NotarioaNotarioaren enplegatu edo mendekoa,

testamentuaren lekuko, 186.Euskaraz egindako testamentua, 192.

JakinarazteaGordailuaren onarpena, 552.Hizpaketaren onarpena, 523.Eskaintza publikoaren onarpena, 521.Enbargoa, 85.Errentamendua azkentzea, 589.Ediktuen bidez, 201.Dohaintzen ezeztapena, 161 eta 169.Subrogazioa kontratuan, 514.

LEYES CIVILES FORALES

564 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 565: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

NovaciónExtinción de obligaciones, 498 y 510.

NulidadDe la declaración de voluntad, 19.De la cesión de la herencia, 327.De la institución de heredero, 271.De las capitulaciones matrimoniales, 79.De las donaciones, 161.De las obligaciones, 489.De las promesas condicionales, 519.De pactos sucesorios, 174.Del arrendamiento, 591.Del legado de cosa ajena, 249.Del matrimonio, 78, 87, 97, 122 y 127.

O

ObligaciónFuentes, 488.Ineficacia, 489.Intereses moratorios, 490.Interpretación, 490.Indivisible, 492.Natural, 510.

Oferta pública, 521.

Opción, 460 y 461.

Orden de sucederBien no troncal, 304.Bien troncal, 307.

P

PactoAnticrético, 471.Comisorio, 486 y 487.De reserva de dominio, 483 a 485.De retro, 475 a 480, 503, 576 a 584 y

593.Sucesorio

Capacidad, 99 y 173.Concepto, 172.

AldaberriketaBetebeharrak azkentzea, 498 eta 510.

DeuseztasunaBorondate aitorpenarena, 19.Jarauntsiaren lagapenarena, 327.Jaraunsle-izendapenarena, 271.Ezkontzako itunena, 79.Dohaintzena, 161.Betebeharrena, 489.Baldintzapeko hitzemateena, 519.Oinordetza-itunena, 174.Errentamenduarena, 591.Inoren gauzaren gaineko legatuarena, 249.Ezkontzarena, 78, 87, 97, 122 eta 127.

BetebeharraIturriak, 488.Eragingabetasuna, 489.Berandutza-korrituak, 490.Interpretazioa, 490.Zatiezina, 492.Naturala, 510.

Eskaintza publikoa, 521.

Aukera, 460 eta 461.

Oinordeko izateko hurrenkeraOndasun ez-tronkala, 304.Ondasun tronkala, 307.

ItunaAntikresi-ituna, 471.Komiso-ituna, 486 eta 487.Jabaria erreserbatzekoa, 483.etik 485.era.Atzera-eskuratzekoa, 475.etik 480.era,

503, 576.etik 584.era eta 593.Oinordetza-ituna

Gaitasuna, 99 eta 173.Kontzeptua, 172.

FORU-LEGE ZIBILAK

565© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 566: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Contenido, 101, 106, 177, 179 y 181.Forma, 174 y 175.Irrevocabilidad, 178.

Prohibido, 544.

PagoDe lo indebido, 509.Del precio en la reserva de dominio, 483.Por consignación, 496.Por tercero, 497.

«Paramiento», 7.

Pareja estableAcreditaciónAdopciónConceptoDisoluciónEjercicio de acciones y derechosGuarda y régimen de visitas de los hijos

Principio de no discriminaciónReclamación de pensión periódica y de

compensación económica

Régimen de función públicaRégimen fiscalRégimen sucesorioRegulación de la convivenciaResponsabilidad patrimonial(Véase Anexo.)

ParentescoPariente colateral, 304, 307, 453 y 455.Parientes Mayores

(Véase Parientes Mayores.)Pariente troncal, 307.

Parientes MayoresAcuerdo, 144.Caracter personalísimo, 141.Competencia, 142.De adoptados, 139.Intervención de un tercer pariente, 145.Parientes llamados, 138.Reglas aplicables, 137.Renuncia, recusación y sustitución, 143.Responsabilidad, 147.Suplencia, 140.

Edukia, 101, 106, 177, 179 eta 181.Forma, 174 eta 175.Ezeztaezintasuna, 178.

Debekatua, 544.

OrdaintzeaZor ez dena, 509.Prezioa, jabari erreserban, 483.Zainpean jartzearen bidez, 496.Hirugarren batek ordaintzea, 497.

«Paramiento», 7.

Bikote egonkorraEgiaztapenaAdopzioaKontzeptuaDesegiteaAkzio eta eskubideez baliatzeaElkarrekin izandako seme-alaben zaintza

eta bisita araubideaEz baztertzearen printzipioaMantenuagatik aldizka eman beharreko

pentsioaren eta konpentsazio ekono-mikoaren eskaera

Funtzio publikoaren araubideaAraubide fiskalaOinordetzaren araubideaElkarbizitza arautzeaOndare erantzukizuna(Ikus Eranskina.)

AhaidetasunaAlboko ahaidea, 304, 307, 453 eta 455.Ahaide Nagusiak

(Ikus Ahaide Nagusiak.)Ahaide tronkala, 307.

Ahaide NagusiakErabakia, 144.Bere-berezko izaera, 141.Eskumena, 142.Adoptatuena, 139.Hirugarren ahaide baten esku-hartzea, 145.Ahaide deituak, 138.Aplikatu beharreko erregelak, 137.Uko egitea, ezespena eta ordezpena, 143.Erantzukizuna, 147.Hutsuneak betetzea, 140.

LEYES CIVILES FORALES

566 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 567: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ParticiónAcción de división, 331.Colación

(Véase Colación hereditaria.)Facultades del fiduciario, 234.Por contador-partidor

Exclusión del contador, 334.Facultades, 340.Incapacidades, 341.Inventario, 342.Plazo y retribución, 343.

Por el causanteDerechos de los hijos de anterior ma-

trimonio, 339.Formas, 338.

Por los herederosModos de hacerla, 345.

Rescisión, 336.

Paternidad Contenido y efectos, 72.Reclamación e impugnación, 70 y 71.

Patria potestadAtribución, 72.Contenido, 63.Extinción, 66.1.Privación, 66.4.Prórroga, 67.1.Rehabilitación, 67.2.Titularidad, 63.1.

PatrimonioBienes de, 453.Forestal, 391.Privativo, 85.

Patronato, 43, 44 y 46.

PérdidaDe la cosa

En usufructo, 421 y 422.Cosa vendida, 569.

De la posesión, 359 y 364.De lo edificado, 433 y 441.De los bienes colacionables, 335.Del derecho de arras, 127 y 467.

PermutaConcepto, 585.

Banaketa/banatzeaZatiketa-akzioa, 331.Kolazioa

(Ikus Jarauntsiko kolazioa.)Fiduziarioaren ahalmenak, 234.Kontulari-banatzaileak egindakoa

Kontularia baztertzea, 334.Ahalmenak, 340.Ezgaitasunak, 341.Inbentarioa, 342.Epea eta ordainketa, 343.

Kausatzaileak egindakoaAurreko ezkontzako seme-alaben es-

kubideak, 339.Formak, 338.

Jaraunsleek egindakoaEgiteko moduak, 345.

Hutsalketa, 336.

AitatasunaEdukia eta ondoreak, 72.Erreklamatu eta aurkaratzea, 70 eta 71.

Guraso-ahalaEratxikitzea, 72.Edukia, 63.Azkentzea, 66.1.Kentzea, 66.4.Luzatzea, 67.1.Birgaitzea, 67.2.Titulartasuna, 63.1.

OndareaOndare-ondasunak, 453.Basokoa, 391.Pribatiboa, 85.

Patronatua, 43, 44 eta 46.

Galera/galtzeaGauza

Gozamenean, 421 eta 422.Saldutako gauza, 569.

Edukitza, 359 eta 364.Eraikitakoa, 433 eta 441.Ondasun kolazionagarriak, 335.Erresen gaineko eskubidea, 127 eta 467.

TrukaketaKontzeptua, 585.

FORU-LEGE ZIBILAK

567© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 568: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Evicción, 586.Régimen supletorio, 587.

PersonaIncierta, 233.Capacidad, 50 y 62.Jurídica, 42 a 47.

«Pignus Gordianum», 472.

PlantaciónEn bien privativo de un cónyuge, 83.

PlazoAdquisición de la herencia, 315.Albaceas, 297.Derecho de opción, 461.Retracto, 458.Tanteo, 445 y 462.

Poder Apoderamiento en general, 51.Apoderamiento entre cónyuges, 60.Mandatario, 559.Otorgado por los Parientes Mayores, 141.Para formalizar pactos sucesorios, 173.«Post mortem», 151.Revocabilidad, 52.

PosesiónBuena fé, 362.Frutos, 353 y 354.Pérdida, 364.Representación del poseedor, 363.Retención, 472 y 473.Sucesión, 361.

Potestad doméstica, 54.

Prelación De fuentes, 2.De retractos, 446, 455 y 456.Entre los Parientes Mayores, 143 y 146.

PrendaConstitución, 468.Derecho de venta, 469.Pacto anticrético, 471.«Pignus Gordianum», 472.Responsabilidad del acreedor, 470.Restitución, 470.

Ebikzioa, 586.Araubide osagarria, 587.

PertsonaZalantzazkoa, 233.Gaitasuna, 50 eta 62.Juridikoa, 42.etik 47.era.

«Pignus Gordianum», 472.

LandatzeaEzkontide baten ondasun pribatiboan, 83.

EpeaJarauntsia eskuratzea, 315.Albazeak, 297.Aukera-eskubidea, 461.Atzera-eskuratzea, 458.Eroslehentasuna, 445 eta 462.

AhalordeaAhalduntzea, orokorrean, 51.Ahalduntzea, ezkontideen artean, 60.Mandataria, 559.Ahaide Nagusiek emandakoa, 141.Oinordetza-itunak formalizatzekoa, 173.«Post mortem», 151.Ezeztakortasuna, 52.

EdukitzaOnustea, 362.Fruituak, 353 eta 354.Galtzea, 364.Edukitzailea ordezkatzea, 363.Atxikitzea, 472 eta 473.Oinordetza, 361.

Etxeko ahala, 54.

HurrenkeraIturriena, 2.Atzera-eskuratzeena, 446, 455 eta 456.Ahaide Nagusien artekoa, 143 eta 146.

BahiaEratzea, 468.Saltzeko eskubidea, 469.Antikresi-ituna, 471.«Pignus Gordianum», 472.Hartzekodunaren erantzukizuna, 470.Itzultzea, 470.

LEYES CIVILES FORALES

568 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 569: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

PrescripciónAcciones que no prescriben, 41.Acciones personales, 39.Acciones reales, 39.Caducidad y prescripción, 26.Interrupción, 40.Pactos y renuncia, 27.Plazos, 28 a 38.

PréstamoAl hijo de familia, 538.

Conversión, 536.Efecto, 532.Interés, 535.Pactos, 534.Prescripción, 29.Reconocimiento, 533.Venta con pacto de retro, 537.

PresunciónApariencia de derecho, 360.Arras confirmatorias, 467.b).Bienes de conquista, 82 y 92.Carta de gracia como garantía, 584.Comunidad, 373.Conversión de la deuda, 536.«Corralizas», 379.Depósito, 547.Derecho de superficie, 427 eta 428.2.Divisibilidad de las obligaciones, 492.Gestión de negocios, 560.Habitación, uso y otros derechos simila-

res, 423.2 y 424.Mandato, 558.Obligación de colacionar, 332.Pactos a favor del deudor, 490.Pertenencias comunes, 376.Sustitución fideicomisaria, 228.Usucapión, 357.Venta con pacto de retro, 475 y DT 5.ª

Preterición de heredero, 271.

ProdigalidadCónyuges, 62.1.Pareja estable, 62.2 y anexo.

PreskripzioaAkzio preskribaezinak, 41.Akzio pertsonalak, 39.Akzio errealak, 39.Iraungitzea eta preskripzioa, 26.Geldiaraztea, 40.Itunak eta uko egitea, 27.Epeak, 28.etik 38.era.

MaileguaFamiliako seme edo alabari egindakoa,

538.Bihurtzea, 536.Ondorea, 532.Korritua, 535.Itunak, 534.Preskripzioa, 29.Aitortzea, 533.Atzera-eskuratzeko itunarekin egindako

salmenta, 537.

PresuntzioaEskubide-itxura, 360.Erres baiesleak, 467.b).Konkista-ondasunak, 82 eta 92.Grazia-agiria, berme moduan, 584.Erkidegoa, 373.Zorra bestelakotzea, 536.«Bazkalekuak», 379.Gordailua, 547.Azalera-eskubidea, 427 eta 428.2.Betebeharren zatigarritasuna, 492.Negozioak kudeatzea, 560.Biztantzea, erabiltzea eta antzeko esku-

bideak, 423.2 eta 424.Mandatua, 558.Kolazionatzeko betebeharra, 332.Zordunaren mesederako itunak, 490.Osagai erkideak, 376.Fideikomisozko ordezpena, 228.Usukapioa, 357.Atzera-eskuratzeko itunarekin egindako

salmenta, 475 eta 5. XI.

Jaraunslea preteritzea, 271.

ZarrastelkeriaEzkontideak, 62.1.Bikote egonkorra, 62.2 eta eranskina.

FORU-LEGE ZIBILAK

569© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 570: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Prohijamiento, 73 y 74.

PromesaDe contrato, 516.De fianza, 525.De nombrar heredero, 183.De opción de compra, 517.De recibir en depósito, 547.

PropiedadAdquisición, 355, 357, 474, 479, 564,

585 y 593.Apariencia de derecho, 360.Bienes de propiedad privada y de pro-

piedad pública, 346.Deslinde, 349.Frutos, 353 y 354.Horizontal, 427, 432, 436 y 439.Industrial e intelectual, 460.

Libros de abolengo, 360.

ProtocolizaciónDe memorias testamentarias, 198.De últimas voluntades por los albaceas,

296.

PruebaBiológica, 71.De la costumbre, 3.De la maternidad o paternidad, 70.Del parto, 71.En el pago de lo indebido, 509.

Pubertad, 50, 69, 73, 184 y 227.

Pujas a la llana, 575.

Q

«Queleta», 348 y 402.

Quiebra, 103 y 483.

R

RatificaciónGestión de negocios, 561.

Umeordetzea, 73 eta 74.

HitzemateaKontratuari buruzkoa, 516.Fidantzari buruzkoa, 525.Jaraunslea izendatzekoa, 183.Erosteko aukerari buruzkoa, 517.Gordailupean jasotzeari buruzkoa, 547.

JabetzaEskuratzea, 355, 357, 474, 479, 564,

585 eta 593.Eskubide-itxura, 360.Jabetza pribatu eta publikoko ondasunak,

346.Mugaketa, 349.Fruituak, 353 eta 354.Horizontala, 427, 432, 436 eta 439.Industria-jabetza eta jabetza intelektua-

la, 460.Abolengo-liburuak, 360.

ProtokolatzeaTestamentuko memoriak, 198.Albazeek azken nahia protokolatzea, 296.

FrogaBiologikoa, 71.Ohiturari buruzkoa, 3.Amatasun edo aitatasunari buruzkoa, 70.Erditzeari buruzkoa, 71.Zor ez denaren ordainketari buruzkoa, 509.

Pubertaroa, 50, 69, 73, 184 eta 227.

Ahozko posturak, 575.

«Kereta», 348 eta 402.

Porrota, 103 eta 483.

BerresteaNegozioen kudeaketa, 561.

LEYES CIVILES FORALES

570 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 571: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Mandato, 557.Acto realizado por un cónyuge, 59.

ReconocimientoDocumento de préstamo, 533.Hijos, 69.Obligaciones naturales, 510.Pago, 494.

RecuperaciónPatria potestad, 66.Posesión, 37.

RedenciónCenso, 545.«Corralizas», 382.«Helechales», 390.Usufructo, 413.

Reducción De donaciones, 159.De legados, 244.

Régimen de bienes en segundas o poste-riores nupciasDistribución de conquistas, 110.Liquidación de sociedad de anteriores

nupcias, 105 y 109.Participación de los hijos en las con-

quistas, 106.

Régimen de comunidad universal de bie-nesEfectos, 101.Inscripción de bienes, 102.

Régimen de separación de bienesSeparación convencional, 103.Separación judicial, 104.

Régimen de sociedad de conquistas(Véase Sociedad legal de conquistas.)

RemisionesAl articulado del Código Civil, DA.

RentaArrendamiento, 589 y 591.Cosa legada, 245.Dote, 122.

Mandatua, 557.Ezkontide batek gauzaturiko egintza, 59.

AitortzeaMaileguaren agiria, 533.Seme-alabak, 69.Betebehar naturalak, 510.Ordainketa, 494.

BerreskuratzeaGuraso-ahala, 66.Edukitza, 37.

AskatzeaZentsua, 545.«Bazkalekuak», 382.«Iralekuak», 390.Gozamena, 413.

UrritzeaDohaintzak, 159.Legatuak, 244.

Bigarrenez edo gehiagogarrenez ezkon-dutakoen ondasun-eraentzaKonkistak banatzea, 110.Aurreko ezkontzen sozietateak likida-

tzea, 105 eta 109.Seme-alabek konkistetan esku hartzea,

106.

Ondasunen erkidego unibertsalari bu-ruzko eraentzaOndoreak, 101.Ondasunak inskribatzea, 102.

Ondasunen banantze-eraentzaHitzarmenezko banantzea, 103.Epaiketazko banantzea, 104.

Konkista-ondasunen eraentza(Ikus Konkisten legezko sozietatea.)

IgorpenakKode Zibilaren artikuluetara, XG.

ErrentaErrentamendua, 589 eta 591.Legatupeko gauza, 245.Ezkonsaria, 122.

FORU-LEGE ZIBILAK

571© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 572: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Renuncia A la herencia y otras liberalidades, 311,

315 a 321.A la reserva, 276.A la reversión, 116 y 279.A la revocación, 169.A la servidumbre, 406.Al acrecimiento, 312.Al fideicomiso, 235 a 238.Al tanteo y retracto, 447.

Al usufructo, 253, 261 y 421.Del fiduciario comisario, 288.

Representación, 51.

RescisiónObligaciones, 489.Particiones, 336.Por lesión, 499 a 507.

Acción, 504.Concepto, 499.Excepciones, 503.Objeto, 501.Restitución, 506.Sujeto, 500.

Reserva del bínubo

Enajenación de bienes reservables, 277.

Extinción, 276.Normas supletorias, 278.Obligación de reservar, 274.Reservatarios, 275.

ResoluciónArrendamiento, 589, 591, 593 y 596.Cesión de bienes, 520.Compraventa, 484.Contrato con pacto comisorio, 486 y 487.

Obligaciones, 493.Permuta, 586.

RestituciónDonación, 532.Dote, 120, 121, 122 y 523.Por rescisión, 506.

Uko egiteaJarauntsiari eta gainerako eskuzabalta-

sunei, 311, 315.etik 321.era.Erreserbari, 276.Lehengoratzeari, 116 eta 279.Ezeztapenari, 169.Zortasunari, 406.Gehiagotzeari, 312.Fideikomisoari, 235.etik 238.era.Eroslehentasun eta atzera-eskuratzeari,

447.Gozamenari, 253, 261 eta 421.Fiduziario-komisarioarena, 288.

Ordezkapena, 51.

HutsaltzeaBetebeharrak, 489.Banaketak, 336.Lesioaren ondorioz, 499.etik 507.era.

Akzioa, 504.Kontzeptua, 499.Salbuespenak, 503.Objektua, 501.Itzulketa, 506.Subjektua, 500.

Bigarrenez ezkondutakoak egin beharre-ko erreserbaErreserbapeko ondasunak besterentzea,

277.Azkentzea, 276.Arau osagarriak, 278.Erreserbatzeko betebeharra, 274.Erreserba-hartzaileak, 275.

SuntsiarazteaErrentamendua, 589, 591, 593 eta 596.Ondasunak lagatzea, 520.Salerosketa, 484.Komiso-itunarekin egindako kontratua,

486 eta 487.Betebeharrak, 493.Trukaketa, 586.

ItzultzeaDohaintza, 532.Ezkonsaria, 120, 121, 122 eta 523.Hutsalketaren ondorioz, 506.

LEYES CIVILES FORALES

572 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 573: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

RetractoConvencional, 446, 460 y 462.Disposiciones generales, 445 a 450.Gentilicio

Concepto, 452.Plazo, 458.Prohibición de enajenar, 459.

Gracioso, concepto y plazo, 451.

ReversiónDe liberalidades de los ascendientes, 279.

En casos especiales, 280.En la sucesión legal, 302.

RevocaciónCapitulaciones matrimoniales, 81.Codicilos y memorias testamentarias,

212.Consentimiento de los padres, 66.Donación, 169

Entre cónyuges, 76.De bienes muebles e inmuebles, 161.

Inter vivos, 162.Mortis causa, 169.b, 210, 523. «Propter nuptias», 112, 114, 115.7,

118.Estipulación en favor de tercero, 523.Herencia

Partición, 338.Pactos sucesorios, 81, 182, 211.Poder de representación, 52, 60, 151Testamentos

De hermandad, 202.Disposiciones testamentarias, 208.Elección de fideicomisario, 236.Por testamento posterior, pacto, do-

nación mortis causa, etc., 210.

Reconocimiento de la filiación entestamento, 209.b.

Testamentos y memorias, 213.

S

Saneamiento, 35, 504 y 567.

Atzera-eskuratzeaHitzarmenezkoa, 446, 460 eta 462.Xedapen orokorrak, 445.etik 450.era.Jentilizioa

Kontzeptua, 452.Epea, 458.Besterentzeko debekua, 459.

Grazia bidezkoa, kontzeptua eta epea, 451.

LehengoratzeaAurrekoek egindako eskuzabaltasunak,

279.Kasu berezietan, 280.Legezko oinordetzan, 302.

EzeztatzeaEzkontzako itunak, 81.Kodiziloak eta testamentuko memoriak,

212.Gurasoen adostasuna, 66.Dohaintza, 169

Ezkontideen artekoa, 76.Ondasun higigarri eta higiezinen gai-

nekoa, 161.Inter vivos, 162.Mortis causa, 169.b, 210, 523. «Propter nuptias», 112, 114, 115.7,

118.Hirugarrenaren mesederako hizpaketa, 523.Jarauntsia

Banatzea, 338.Oinordetza-itunak, 81, 182, 211.Ordezkaritza-ahalordea, 52, 60, 151Testamentuak

Ermandadekoa, 202.Testamentuko xedapenak, 208.Fideikomisoduna aukeratzea, 236.Geroko testamentu, kontratu, mortis

causa dohaintza eta abarren bi-dezkoa, 210.

Testamentu bidez aitortutako seme-alabatasuna, 209.b.

Testamentu eta memoriak, 213.

Saneamendua, 35, 504 eta 567.

FORU-LEGE ZIBILAK

573© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 574: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ServidumbreAbandono liberatorio, 405.Ampliación, 400.Caracteres, 395.Concepto, 393.Constitución, 372, 396 y 399.De luces y vistas, 403.De paso, 400.De pastos, 402.Extinción, 406.Imposibilidad temporal, 406.Modificación, 399 y 401.Obligaciones del dueño de finca sirvien-

te, 405.Prescripción, 397.

Simulación, 21.

Sociedad Anónima, 258.Contrato de, 373 y 460.Sin personalidad jurídica, 49.

Sociedad legal de conquistasAplicación supletoria, 100.Bienes de conquista, 82.Cargas y responsabilidad, 84 y 95.Disolución, 87 y 97.Liquidación, 89.Presunción, 92.Régimen, 93.Régimen legal supletorio, 82.1.

SolidaridadComunidad, 378.Depósito, 550.Retracto, 580.Usufructo, 412.

Subarriendo, 594.

SucesiónLegal

Bienes no troncales, 304.Bienes troncales, 305 a 307.Concepto, 300.Personas excluidas, 301.Régimen transitorio, DT 4.ª

TestamentariaAlbacea, 296 a 299.

ZortasunaBertan behera uzte askatzailea, 405.Zabaltzea, 400.Berezitasunak, 395.Kontzeptua, 393.Eratzea, 372, 396 eta 399.Argi-bisten zortasuna, 403.Bide-zorra, 400.Bazka-zortasuna, 402.Azkentzea, 406.Aldi baterako ezintasuna, 406.Aldaraztea, 399 eta 401.Zortasunpeko finkaren jabearen betebe-

harrak, 405.Preskripzioa, 397.

Itxura egitea, 21.

SozietateaAnonimoa, 258.Sozietate-kontratua, 373 eta 460.Nortasun juridikorik gabekoa, 49.

Konkisten legezko sozietateaOsagarri moduan aplikatzea, 100.Konkista-ondasunak, 82.Zamak eta erantzukizuna, 84 eta 95.Desegitea, 87 eta 97.Likidatzea, 89.Presuntzioa, 92.Araubidea, 93.Lege-eraentza osagarria, 82.1.

SolidaritateaErkidegoa, 378.Gordailua, 550.Atzera-eskuratzea, 580.Gozamena, 412.

Azpierrentamendua, 594.

OinordetzaLegezkoa

Ondasun ez-tronkalak, 304.Ondasun tronkalak, 305.etik 307.era.Kontzeptua, 300.Baztertutako pertsonak, 301.Araubide iragankorra, 4. XI.

TestamentuzkoaAlbazea, 296.etik 299.era.

LEYES CIVILES FORALES

574 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 575: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Institución de heredero, 215 a 219.Legados, 240 a 252.Limitaciones a la libertad de disponer

Legítima, 267 a 271.Usufructo legal de fidelidad, 253

a 266 y DT 3.ª

Memoria testamentaria, 196 a 198.

Nulidad e ineficacia de disposicio-nes mortis causa, 206 a 214.

Pacto o contrato sucesorio, 172 a 176.

SustituciónCesión de contrato, 513.Fiducia continuada, 293.Parientes mayores, 143.

Sustitución hereditariaDe residuo, 239.Fideicomisaria, 224 a 238.Principios generales, 220 a 222.Vulgar, 223.

T

Tanteo, 428, 445, 446 y 462.

TestamentoCodicilo, 194 y 195.De hermandad, 199 a 205.En vascuence, 192.Formas, 188 a 193.Efectos, 203 y 204.Legados, 205.Ley personal, 200.Revocabilidad, 208 y 210.Incapacidad para testar, 184.Mandas pías, 187.Nulidad, 206 y 207.

TestigoEn donaciones, 167.En testamento, 188 a 190.

TransmisiónDe la delación hereditaria, 317.

Jaraunsle-izendapena, 215.etik 219.era.Legatuak, 240.etik 252.era.Xedatzeko askatasunaren mugak

Senipartea, 267.etik 271.era.Fideltasunaren ondoriozko lege-

gozamena, 253.etik 266.era eta3. XI.

Testamentuko memoria, 196.etik198.era.

Mortis causa xedapenen deuseztasuneta eragingabetasuna, 206.etik214.era.

Oinordetza-ituna, 172.etik 176.era.

OrdezpenaKontratua lagatzea, 513.Fiduzia jarraitua, 293.Ahaide Nagusiak, 143.

Jarauntsiko ordezpenaHondakinaren gainekoa, 239.Fideikomisozkoa, 224.etik 238.era.Printzipio orokorrak, 220.etik 222.era.Arrunta, 223.

Eroslehentasuna, 428, 445, 446 eta 462.

TestamentuaKodiziloa, 194 eta 195.Ermandadekoa, 199.etik 205.era.Euskaraz egindakoa, 192.Formak, 188.etik 193.era.Ondoreak, 203 eta 204.Legatuak, 205.Lege pertsonala, 200.Ezeztakortasuna, 208 eta 210.Testamentua egiteko ezgaitasuna, 184.Erruki-agintzak, 187.Deuseztasuna, 206 eta 207.

LekukoaDohaintzetan, 167.Testamentuan, 188.etik 190.era.

EskualdatzeaJarauntsiaren delazioa, 317.

FORU-LEGE ZIBILAK

575© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 576: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

De la fianza, 531.De los derechos de superficie y similares,

428.Del derecho a retraer, 579.Del derecho sucesorio, 180 y 182.

TroncalidadSucesión en bienes troncales

Bienes troncales, 306.Cuándo tiene lugar, 305.Parientes troncales, 307.

Sucesión en bienes no troncales, 304.

Tutor, 64 y 153.

U

Uso(Véase Habitación, uso y otros derechos

similares.)

UsosDe la familia, 281.Del lugar, 48, 115, 128, 129, 134, 354,

396, 417 y 568.

UsucapiónInterrupción, 359.Plazos, 356.Prescripción extraordinaria, 357.Requisitos, 357.Servidumbres, 397 y 398.

UsufructoA favor de varias personas, 412.

Cargas y seguros, 414.Clases

De acciones, 418.De crédito, 418.De montes, 417.De rebaño, 416.De renta, 418.Sobre derecho de retracto, 419.

Fidantza, 531.Azalera-eskubideak eta antzekoak, 428.

Atzera-eskuratzeko eskubidea, 579.Oinordetzako eskubidea, 180 eta 182.

TronkalitateaOndasun tronkalen gaineko oinordetza

Ondasun tronkalak, 306.Noiz gertatzen den, 305.Ahaide tronkalak, 307.

Ondasun ez-tronkalen gaineko oinorde-tza, 304.

Tutorea, 64 eta 153.

Erabiltzea(Ikus Biztantzea, erabiltzea eta antzeko

eskubideak.)

UsadioakFamiliarenak, 281.Tokikoak, 48, 115, 128, 129, 134, 354,

396, 417 eta 568.

UsukapioaGeldiaraztea, 359.Epeak, 356.Preskripzio berezia, 357.Betekizunak, 357.Zortasunak, 397 eta 398.

GozamenaPertsona batzuen mesederako eraturi-

koa, 412.Zamak eta aseguruak, 414.Motak

Akzioen gainekoa, 418.Kredituaren gainekoa, 418.Mendien gainekoa, 417.Abere-taldearen gainekoa, 416.Errentaren gainekoa, 418.Atzera-eskuratzeko eskubidearen

gainekoa, 419.

LEYES CIVILES FORALES

576 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 577: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Concepto, 408.Constitución, 409.Duración, 411.Extinción, 421.Frutos, 415.Objeto, 410.Redención, 413.Seguros, 414.Transformación, 422.

Usufructo legal de fidelidad

Bienes excluidos, 255.2.Caso de segundas nupcias, 256 y DT 3.ª.

Concepto, 253.1.Derechos del cónyuge viudo, 258.Exclusión, 254.Extensión, 255.1.Extinción, 261.Modificación voluntaria, 264.Norma subsidiaria, 266.Obligaciones del cónyuge usufructuario,

259.Pareja estable, 253.2 y anexo.Pérdida, 262.Renuncia, 253.5.

V

Valles del Roncal y SalazarJuntas Generales de los, persona jurídi-

ca, 43.2.

«Vecindad forana», 392.

VentaCon pacto comisorio, 486 y 487.

Con pacto de retro, 576 a 584 y DT 5.ª.

De animales, 28.Por los cónyuges, 83.

VicioDe la cosa prestada, 541.

Kontzeptua, 408.Eratzea, 409.Iraupena, 411.Azkentzea, 421.Fruituak, 415.Objektua, 410.Askatzea, 413.Aseguruak, 414.Transformazioa, 422.

Fideltasunaren ondoriozko lege-goza-menaBaztertutako ondasunak, 255.2.Bigarrenez ezkondurik egotea, 256 eta

3. XI.Kontzeptua, 253.1.Alargunaren eskubideak, 258.Baztertzea, 254.Hedadura, 255.1.Azkentzea, 261.Borondatezko aldarazpena, 264.Arau subsidiarioa, 266.Ezkontide gozamendunaren betebeha-

rrak, 259.Bikote egonkorra, 253.2 eta eranskina.Galtzea, 262.Uko egitea, 253.5.

Erronkari eta Zaraitzuko haranakErronkari eta Zaraitzuko haranetako Ba-

tzarreak, pertsona juridikoak, 43.2.

«Kanpoko auzotartasuna», 392.

SalmentaKomiso-itunarekin egindakoa, 486 eta

487.Atzera-eskuratzeko itunarekin eginda-

koa, 576.etik 584.era eta 5. XI.Animalien gainekoa, 28.Ezkontideek egindakoa, 83.

AkatsaMailegupeko gauzarena, 541.

FORU-LEGE ZIBILAK

577© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 578: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

De la voluntad, 19.Saneamiento, 504 y 567.

Violencia grave, 19.

Vivienda y ajuar, 55.

Borondatearena, 19.Saneamendua, 504 eta 567.

Indarkeria larria, 19.

Etxebizitza eta ostilamendua, 55.

LEYES CIVILES FORALES

578 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 579: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

EUSKARA-GAZTELANIA

A

Abantaila-eskubidea, 90.

Abantaila, 90 eta 91.

Abolengo-liburua, 360.

AbsentziaAbsente ez dagoen ezkontideak guraso-

-ahala egikaritzea, 63.Bikote egonkorra, 62.2 eta eranskina.Kode Zibila osagarri moduan aplikatzea,

62.1.Jarauntsiko ondasunen inbentarioa, 342.Usukapioa, 356 eta 357.

AdierazpenaAitatasun edo amatasunari buruzko adie-

razpena, 71.Obra berriari buruzko adierazpena, 440.

Adin nagusitasuna, 50, 66, 67, 69 eta 144.

Adingabetasuna, 65, 66 eta 67.

AdjudikatzeaAtzera-eskuratzeko eskubidea, 579.Enkanteak, 575.Gozamena, 409.Jabetza, 374.Lehenespenekoa, 91.Ordainean, 566.Zortasuna, 396.

AdministratzeaAlbazea unibertsala, 296.Epai administratzailea, 65.Erkidego unibertsala, 101.Ezkonsariko ondasunak, 120.2.Ezkontzako erresak, 125.Fiduzia jarraitua, 293.Fundazioa, 46.Guraso-ahalpeko seme-alaben ondasu-

nak, 63 eta 65.Jabekidetasuna, 372.

EUSKERA-CASTELLANO

Derecho de aventajas, 90.

Aventaja, 90 y 91.

Libro de abolengo, 360.

AusenciaEjercicio de patria potestad por cónyuge

no ausente, 63.Pareja estable, 62.2 y anexo.Aplicación supletoria del Código Civil,

62.1.Inventario bienes de la herencia, 342.Usucapión, 356 y 357.

DeclaraciónDe paternidad o maternidad, 71.

De obra nueva, 440.

Mayoría de edad, 50, 66, 67, 69 y 144.

Minoría de edad, 65, 66 y 67.

AdjudicaciónDerecho de retraer, 579.Subastas, 575.Usufructo, 409.Propiedad, 374.Preferente, 91.En pago, 566.Servidumbre, 396.

AdministraciónAlbacea universal, 296.Administrador judicial, 65.Comunidad universal, 101.Bienes dotales, 120.2.Arras nupciales, 125.Fiducia continuada, 293.Fundación, 46.Bienes de los hijos sometidos a patria

potestad, 63 y 65.Copropiedad, 372.

579© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 580: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Konkista-ondasunak, 96.Kontzeju-jabaria, 391.

AdopzioaAraubide osagarria, 74.Guraso-ahala azkentzea, 66.Ondoreak eta gaitasuna, 73.Osoa, 139.Seme-alabatasuna, 68.

AdostasunaEzkonsariko ondasunak xedatzea, 120.Ezkontide batek gauzaturiko egintzen

gaineko erantzukizuna, 54.Fideikomisozko ordezpenean, 233 eta

234.Gaikuntza judizialarekin gauzaturiko

egintzak, 58.Oinordetza-itunetan, 172 eta 182.Salerosketan, 565.Senarrak eta emazteak elkarri ematea, 60.

Uxorioa, 2. XI.

Ahaide NagusiakAdoptatuena, 139.Ahaide deituak, 138.Aplikatu beharreko erregelak, 137.Bere-berezko izaera, 141.Erabakia, 144.Erantzukizuna, 147.Eskumena, 142.Hirugarren ahaide baten esku-hartzea, 145.Hutsuneak betetzea, 140.Uko egitea, ezespena eta ordezpena, 143.

AhaidetasunaAhaide Nagusiak

(Ikus Ahaide Nagusiak.)Ahaide tronkala, 307.Alboko ahaidea, 304, 307, 453 eta 455.

Ahalduntzea(Ikus Ahalordea.)

AhalordeaAhaide Nagusiek emandakoa, 141.Ahalduntzea, orokorrean, 51.Ahalduntzea, ezkontideen artean, 60.Ezeztakortasuna, 52.

Bienes de conquista, 96.Dominio concellar, 391.

AdopciónRégimen supletorio, 74.Extinción de la patria potestad, 66.Efectos y capacidad, 73.Plena, 139.Filiación, 68.

ConsentimientoDisposición de bienes dotales, 120.Responsabilidad por actos que realice

uno de los cónyuges, 54.En la sustitución fideicomisaria, 233 y

234.Actos con habilitación judicial, 58.

En pactos sucesorios, 172 y 182.En la compraventa, 565.Prestación recíproca entre marido y mu-

jer, 60.Uxorio, DT 2.ª.

Parientes MayoresDe adoptados, 139.Parientes llamados, 138.Reglas aplicables, 137.Caracter personalísimo, 141.Acuerdo, 144.Responsabilidad, 147.Competencia, 142.Intervención de un tercer pariente, 145.Suplencia, 140.Renuncia, recusación y sustitución, 143.

ParentescoParientes Mayores

(Véase Parientes Mayores.)Pariente troncal, 307.Pariente colateral, 304, 307, 453 y 455.

Apoderamiento(Véase Poder.)

Poder Otorgado por los Parientes Mayores, 141.Apoderamiento en general, 51.Apoderamiento entre cónyuges, 60.Revocabilidad, 52.

LEYES CIVILES FORALES

580 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 581: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Mandataria, 559.Oinordetza-itunak formalizatzeko, 173.«Post mortem», 151.

Ahozko posturak, 575.

AitatasunaEdukia eta ondoreak, 72.Erreklamatu eta aurkaratzea, 70 eta 71.

AitortzeaBetebehar naturalak, 510.Maileguaren agiria, 533.Ordainketa, 494.Seme-alabak, 69.

AkatsaBorondatearena, 19.Mailegupeko gauzarena, 541.Saneamendua, 504 eta 567.

AktaEnkantearena, 575.Nabaritasun akta, 107.2, 114, 115.7,

180, 201, 236 eta 275.

AkzesioaFiduziarioaren eskubideak, 232.Konkista-ondasuna, 82.8.Ondasun pribatiboa, 83.7.

AkzioaAtzera-eskuratzekoa, 38, 455 eta 480.Bikote egonkorra, 62.2 eta eranskina.Deuseztasun-akzioa, 179 eta 504.Dohaintzen urripena eskatzekoa, 164.Edukitza-akzioa, 37.Erreala, 39 b).Ezeztapen-akzioa, 112, 114, 115, 118,

161, 162, 169 eta 211.Gordailugilearena, 550.Gordailuzainarena, 551.Grazia-agiriarena, 38 eta 583.Hipotekarioa, 30.Hutsalketa-akzioa, 33, 34, 336, 504 eta

507.Jarauntsia eskatzekoa

Edukitzaileak jarauntsiko ondasunaksaltzea, 323.

Legitimazioa, 322.Preskripzioa, 324.

Mandatario, 559.Para formalizar pactos sucesorios, 173.«Post mortem», 151.

Pujas a la llana, 575.

Paternidad Contenido y efectos, 72.Reclamación e impugnación, 70 y 71.

ReconocimientoObligaciones naturales, 510.Documento de préstamo, 533.Pago, 494.Hijos, 69.

VicioDe la voluntad, 19.De la cosa prestada, 541.Saneamiento, 504 y 567.

ActaDe la subasta, 575.De notoriedad, 107.2, 114, 115.7, 180,

201, 236 y 275.

AccesiónDerechos del fiduciario, 232.Bien de conquista, 82.8.Bien privativo, 83.7.

AcciónDe retraer, 38, 455 y 480.Pareja estable, 62.2 y anexo.De nulidad, 179 y 504.De reducción de donaciones, 164.Posesoria, 37.Real, 39 b).De revocación, 112, 114, 115, 118, 161,

162, 169 y 211.Del depositante, 550.Del depositario, 551.De carta de gracia, 38 y 583.Hipotecaria, 30.De rescisión, 33, 34, 336, 504 y 507.

De petición de herenciaVenta de bienes hereditarios por el

poseedor, 323.Legitimación, 322.Prescripción, 324.

FORU-LEGE ZIBILAK

581© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 582: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Jarauntsiaren zatiketa eskatzekoa, 331.Jokoan irabazitakoa erreklamatzekoa,

85.4.Kaltearen ondoriozko hutsalketa-akzioa,

33, 504 eta 505.Kalumniaren ondoriozkoa, 36.Mugaketa-akzioa, 41.Preskripzioa, 26.etik 41.era.Preterizioaren ondoriozko aurkaratze-ak-

zioa, 271.Quanti minoris, 35.Saneamendua eskatzekoa, 35 eta 504.Seme-alabatasunari buruzkoa, 70 eta 71.Suntsiarazpen-akzioa, 520.Tratua haustekoa, 35.

AlargunaDohaintzak lehengoratzea, 116.Fideltasunaren ondoriozko lege-goza-

mena, 253.etik 266.era eta 3. XI.(Ikus Fideltasunaren ondoriozko

lege-gozamena.)Fiduziarioa, 284.Ondasunak adjudikatzea, 91.5.

AlbazeaAhalmenak, 296.Albazeak kargua onartzea, 299.Epea, 297.Ongintza-agintzak jakinaraztea, 299.Ordainsaria, 298.

Albokoa(Ikus Ahaidetasuna.)

AldaberriketaBetebeharrak azkentzea, 498 eta 510.

Almiradioa, 43.

Altzaria, 55.(Ikus Ondasun higigarria.)

AmatasunaAitortzea, 69.Amatasuna deklaratzeko akzioa, 71.Aurkaratzea, 70.

Anaia-arrebakOndasun ez-tronkalen gaineko oinorde-

tza, 304.2.

De división de herencia, 331.Para reclamar lo que se gane en juego,

85.4.Rescisoria por lesión, 33, 504 y 505.

De calumnia, 36.De deslinde, 41.Prescripción, 26 a 41.De impugnación por preterición, 271.

Quanti minoris, 35.De saneamiento, 35 y 504.De filiación, 70 y 71.De resolución, 520.Redhibitoria, 35.

Cónyuge viudoReversión de donaciones, 116.Usufructo legal de fidelidad, 253 a 266

y DT 3.ª.(Véase Usufructo legal de fidelidad.)

Fiduciario, 284.Adjudicación de bienes, 91.5.

AlbaceaFacultades, 296.Aceptación del cargo, 299.Plazo, 297.Notificación de mandas benéficas, 299.Retribución, 298.

Colateral(Véase Parentesco.)

NovaciónExtinción de obligaciones, 498 y 510.

Almiradío, 43.

Mueble, 55.(Véase Bien mueble.)

MaternidadReconocimiento, 69.Acción de declaración, 71.Impugnación, 70.

HermanoSucesión en bienes no troncales, 304.2.

LEYES CIVILES FORALES

582 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 583: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ondasun tronkalen gaineko oinordetza,307.

Analogia, 5, 100, 111, 265 eta 553.

Antikresia, 463 eta 471.

Apartzeria, 353.

AprobetxamenduaHerrikoa, 48.Mendien gaineko gozamena, 417.Pertsonala, 394.2.

ArrazoiaArrazoirik gabe aberastea, 508.etik 510.era.Familia-erkidegoa desegitea, 128.Guraso-ahala azkentzea, 66 eta 67.Irabaziak itzultzea, konkista-sozietatean,

88.

Arrazoirik gabe aberasteaBetebehar naturalak, 510.Froga, zor ez denaren ordainketan, 509.Motak, 508.

ArretaFideltasunaren ondoriozko lege-gozame-

na, 259.Mandatua, 555.Salerosketa, 569.

Askatzea«Bazkalekuak», 382.Gozamena, 413.«Iralekuak», 390.Zentsua, 545.

AtentatuaFideltasunaren ondoriozko lege-gozame-

na baztertzea, 254.

Atzera-eskuratzeko eskubidea(Ikus Atzera-eskuratzea.)

Atzera-eskuratzeaGrazia bidezkoa, kontzeptua eta epea, 451.Hitzarmenezkoa, 446, 460 eta 462.Jentilizioa

Besterentzeko debekua, 459.Epea, 458.Kontzeptua, 452.

Xedapen orokorrak, 445.etik 450.era.

Sucesión en bienes troncales, 307.

Analogía, 5, 101, 111, 265 y 553.

Anticresis, 463 y 471.

Aparcería, 353.

AprovechamientoComunal, 48.Usufructo de montes, 417.Personal, 394.2.

CausaEnriquecimiento sin, 508 a 510.Disolución de comunidad familiar, 128.Extinción de la patria potestad, 66 y 67.Reintegro de lucros en sociedad de con-

quistas, 88.

Enriquecimiento sin causaObligaciones naturales, 510.Prueba en el pago de lo indebido, 509.Clases, 508.

DiligenciaUsufructo legal de fidelidad, 259.

Mandato, 555.Compraventa, 569.

Redención«Corralizas», 382.Usufructo, 413.«Helechales», 390.Censo, 545.

AtentadoExclusión del usufructo legal de fideli-

dad, 254.

Derecho de retracto(Véase Retracto.)

RetractoGracioso, concepto y plazo, 451.Convencional, 446, 460 y 462.Gentilicio

Prohibición de enajenar, 459.Plazo, 458.Concepto, 452.

Disposiciones generales, 445 a 450.

FORU-LEGE ZIBILAK

583© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 584: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Atzerritartasuna, 12, 13, 198 eta 200.

Aukera-eskubideaIzaera eta berezitasunak, 460.Eratzea, 461.

Aukera, 460 eta 461.

AurkaratzeaAhaide Nagusien erabakiak, 147.Aitatasuna eta amatasuna, 70.Akzioa preskribatzea, 34.Hirugarrenaren eskubideari egindako iru-

zurraren ondorioz, 22.Maileguaren agiria, 533.Ordainketaren agiria, 494.Prezioa aurkaratzea, atzera-eskuratzean,

449.

AurrekoaAhaide tronkala, 307.2.Atzera-eskuratzea, 455.Eskuzabaltasunak lehengoratzea, 279.Fideikomisozko ordezpena, 227.Fiduziarioa, 285 eta 287.Gehiagotze-eskubidea, 314.Ordezkapen-eskubidea, 308.

Azalera-eskubideaJabetza horizontala, 432.Kontzeptua eta hedadura, 430.Lehengoratzea, 434.Zamak, 431.

AzkentzeaBetebeharrak

Aldaberritzea, 498.Barkatzea, 498.Bateratzea, 498.Betetzea, 493.Hirugarren batek ordaintzea, 497.Konpentsatzea, 498.Ordainean eta ordaintzeko ematea,

495.Zainpean uztea, 496.

Errentamendua, 592.Erreserba, 276.Eskubide erreal bereziak, 423, 437 eta

438.

Extranjería, 12, 13, 198 y 200.

Derecho de opciónNaturaleza y caracteres, 460.Constitución, 461.

Opción, 460 y 461.

ImpugnaciónAcuerdos de los Parientes Mayores, 147.Paternidad y maternidad, 70.Prescripción de la acción, 34.Por fraude a derecho de tercero, 22.

Documento de préstamo, 533.Documento de pago, 494.Precio en el retracto, 449.

AscendientePariente troncal, 307.2.Retracto, 455.Reversión de liberalidades, 279.Sustitución fideicomisaria, 227.Fiduciario, 285 y 287.Derecho de acrecer, 314.Derecho de representación, 308.

Derecho de superficiePropiedad horizontal, 432.Concepto y extensión, 430.Reversión, 434.Cargas, 431.

ExtinciónDe las obligaciones

Novación, 498.Condonación, 498.Confusión, 498.Cumplimiento, 493.Pago por tercero, 497.Compensación, 498.Dación en pago y para pago, 495.

Consignación, 496.Del arrendamiento, 592.De la reserva, 276.De los derechos reales especiales, 423,

437 y 438.

LEYES CIVILES FORALES

584 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 585: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Familia-erkidegoak, 129.Fideltasun-gozamena, 261.Fiduzia, 293.Fundazioak, 47.Gozamena, 421.Guraso-ahala, 66.Legatua, 252.Mandatua, 559.Zortasunak, 406 eta 428.

Azpierrentamendua, 594.

B

BahiaAntikresi-ituna, 471.Eratzea, 468.Hartzekodunaren erantzukizuna, 470.Itzultzea, 470.Saltzeko eskubidea, 469.«Pignus Gordianum», 472.

BaimenaLegatuaren edukitza eskuratzea, 243.Ondasunak besterendu eta kargatzea, fi-

deikomisozko ordezpenean, 233 eta236.

Banaketa/banatzeaFiduziarioaren ahalmenak, 234.Hutsalketa, 336.Jaraunsleek egindakoa

Egiteko moduak, 345.Kausatzaileak egindakoa

Aurreko ezkontzako seme-alaben es-kubideak, 339.

Formak, 338.Kolazioa

(Ikus Jarauntsiko kolazioa.)Kontulari-banatzaileak egindakoa

Ahalmenak, 340.Epea eta ordainketa, 343.Ezgaitasunak, 341.Inbentarioa, 342.Kontularia baztertzea, 334.

Zatiketa-akzioa, 331.

De las comunidades familiares, 129.Del usufructo de fidelidad, 261.De la fiducia, 293.De las fundaciones, 47.Del usufructo, 421.De la patria potestad, 66.Del legado, 252.Del mandato, 559.De las servidumbres, 406 y 428.

Subarriendo, 594.

PrendaPacto anticrético, 471.Constitución, 468.Responsabilidad del acreedor, 470.Restitución, 470.Derecho de venta, 469.«Pignus Gordianum», 472.

AutorizaciónAdquisición de posesión del legado, 243.Enajenación y gravamen de bienes en

sustitución fideicomisaria, 233 y 236.

ParticiónFacultades del fiduciario, 234.Rescisión, 336.Por los herederos

Modos de hacerla, 345.Por el causante

Derechos de los hijos de anteriormatrimonio, 339.

Formas, 338.Colación

(Véase Colación hereditaria.)Por contador-partidor

Facultades, 340.Plazo y retribución, 343.Incapacidades, 341.Inventario, 342.Exclusión del contador, 334.

Acción de división, 331.

FORU-LEGE ZIBILAK

585© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 586: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Errege BardeakErrege Bardeako Batzarrea, pertsona ju-

ridikoa, 43.3.

BarkatzeaBetebeharrak azkentzea, 498.

BaztanBaztango Haran eta Unibertsitate no-

blea, pertsona juridikoa, 43.2.

BaztertzeaAlargunari dagokion gozamena bazter-

tzea, 254 eta 255.Erreserbatik ondasunak baztertzea, au-

rreko ezkontzako seme-alaben mese-derako, 273.

Gastu kolazionaezinak baztertzea, 333.Jaraunsleek kontulari-banatzailea baz-

tertzea, 344.Gozamena baztertzea, propter nuptias

dohaintzan, 116.

BerandutzaFiduzia, 466.Salerosketa, 569.

Berme errealaAntikresi-ituna, 471.Antikresia, 463 eta 467.Araubidea, 464.Berme gisa egindako gordailua, 463 eta

474.Edukitzaren lekualdaketadun bahia, 468

eta 469.Edukitzaren lekualdaketarik gabeko bahia,

464.Fiduzia, 463 eta 464.Hitzarmenezko atxikitzea, 463 eta 473.Komiso-ituna, 483.etik 487.era.Oinarria, 465.Xedatzeko debekuak, 463, 481 eta 482.

BerreskuratzeaEdukitza, 37.Guraso-ahala, 66.

BerresteaEzkontide batek gauzaturiko egintza, 59.

Bardenas RealesJunta de, persona jurídica, 43.3.

CondonaciónExtinción de obligaciones, 498.

BaztánNoble Valle y Universidad de, persona

jurídica, 43.2.

ExclusiónDel usufructo vidual, 254 y 255.

De bienes en la reserva a favor de hijosanterior matrimonio, 273.

De gastos no colacionables, 333.Del contador-partidor por los herederos,

344.Del usufructo en la donación propter

nuptias, 116.

MoraFiducia, 466.Compraventa, 569.

Garantía realPacto anticrético, 471.Anticresis, 463 y 467.Régimen, 464.Depósito en garantía, 463 y 474.

Prenda con desplazamiento, 468 y 469.

Prenda sin desplazamiento, 464.

Fiducia, 463 y 464.Retención convencional, 463 y 473.Pacto comisorio, 483 a 487.Fundamento, 465.Prohibiciones de disponer, 463, 481 y

482.

RecuperaciónPosesión, 37.Patria potestad, 66.

RatificaciónActo realizado por un cónyuge, 59.

LEYES CIVILES FORALES

586 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 587: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Negozioen kudeaketa, 561.Mandatua, 557.

BesterentzeaAlbazeak, 296.Atzera-eskuratzea, 383.Azalera eta horren antzeko eskubideak,

428.Debekua, 459.Erreserbapeko ondasunak, 277.Gozamenpeko ondasunak, 253.Jabetza soila, 115.Jarauntsiko ondasunak, 323.«Kanpoko auzotartasuna», 392.Konkista-ondasunak, 96.Ondasun higiezinak, zainpeketa-zentsuan,

543.Ondasunak ahaide bati besterentzea, ho-

riek atzera-eskuratzeko eskubideare-kin, 454.

BetebeharraBerandutza-korrituak, 490.Eragingabetasuna, 489.Interpretazioa, 490.Iturriak, 488.Naturala, 510.Zatiezina, 492.

Bigarrenez edo gehiagogarrenez ezkon-dutakoen ondasun-eraentzaAurreko ezkontzen sozietateak likida-

tzea, 105 eta 109.Konkistak banatzea, 110.Seme-alabek konkistetan esku hartzea,

106.

Bigarrenez ezkondutakoak egin beharre-ko erreserbaArau osagarriak, 278.Azkentzea, 276.Erreserba-hartzaileak, 275.Erreserbapeko ondasunak besterentzea,

277.Erreserbatzeko betebeharra, 274.

BihurtzeaKredituan, 538 eta 565.Testamentu eta memorietan, 213.

Gestión de negocios, 561.Mandato, 557.

EnajenaciónAlbaceas, 296.Retracto, 383.Superficie y derechos similares, 428.

Prohibición, 459.Bienes reservables, 277.Bienes en usufructo, 253.Nuda propiedad, 115.Bienes hereditarios, 323.«Vecindad forana», 392.Bienes conquistados, 96.Inmuebles en censo consignativo, 543.

Bienes a un pariente con derecho a re-traerlos, 454.

ObligaciónIntereses moratorios, 490.Ineficacia, 489.Interpretación, 490.Fuentes, 488.Natural, 510.Indivisible, 492.

Régimen de bienes en segundas o poste-riores nupciasLiquidación de sociedad de anteriores

nupcias, 105 y 109.Distribución de conquistas, 110.Participación de los hijos en las con-

quistas, 106.

Reserva del bínubo

Normas supletorias, 278.Extinción, 276.Reservatarios, 275.Enajenación de bienes reservables, 277.

Obligación de reservar, 274.

ConversiónEn crédito, 538 y 565.En testamentos y memorias, 213.

FORU-LEGE ZIBILAK

587© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 588: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Bikote egonkorraAdopzioaAkzio eta eskubideez baliatzeaAraubide fiskalaDesegiteaEgiaztapenaElkarbizitza arautzeaElkarrekin izandako seme-alaben zaintza

eta bisita araubideaEz baztertzearen printzipioaFuntzio publikoaren araubideaKontzeptuaMantenuagatik aldizka eman beharreko

pentsioaren eta konpentsazio ekono-mikoaren eskaera

Oinordetzaren araubideaOndare erantzukizuna(Ikus Eranskina.)

Biztantze, erabiltze eta horien antzekoeskubideakAzkentzea, 423.3.Edukia, 424.Eratzea, 423.1.Fruituak eta produktuak, 426.Gastuak, 423.2.

Borondate aitorpenaDeuseztasun, deuseztakortasun eta hutsal-

keta, 19.Forma, 18.Isiltzea edo ez-egitea, 20.Itxura egitea, 21.

D

Defendatzaile judiziala, 64 eta 65.

DesegiteaEzkontza, 59, 68, 101 eta 107.Familia-erkidegoa, 128 eta 129.Konkista-sozietatea, 57, 88 eta 97.

Deuseztakortasuna(Ikus Deuseztasuna.)

DeuseztasunaBaldintzapeko hitzemateena, 519.

Pareja estableAdopciónEjercicio de acciones y derechosRégimen fiscalDisoluciónAcreditaciónRegulación de la convivenciaGuarda y régimen de visitas de los hijos

Principio de no discriminaciónRégimen de función públicaConceptoReclamación de pensión periódica y de

compensación económica

Régimen sucesorioResponsabilidad patrimonial(Véase Anexo.)

Habitación, uso y otros derechos simi-laresExtinción, 423.3.Contenido, 424.Constitución, 423.1.Frutos y productos, 426.Gastos, 423.2.

Declaración de voluntadNulidad, anulabilidad y rescisión, 19.

Forma, 18.Silencio u omisión, 20.Simulación, 21.

Defensor judicial, 64 y 65.

DisoluciónMatrimonio, 59, 68, 101 y 107.Comunidad familiar, 128 y 129.Sociedad de conquistas, 57, 88 y 97.

Anulabilidad(Véase Nulidad.)

NulidadDe las promesas condicionales, 519.

LEYES CIVILES FORALES

588 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 589: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Betebeharrena, 489.Borondate aitorpenarena, 19.Dohaintzena, 161.Errentamenduarena, 591.Ezkontzako itunena, 79.Ezkontzarena, 78, 87, 97, 122 eta 127.Inoren gauzaren gaineko legatuarena, 249.Jarauntsiaren lagapenarena, 327.Jaraunsle-izendapenarena, 271.Oinordetza-itunena, 174.

DibortzioaErresak galtzea, 127.Ezkontide batek bestea fiduziario izen-

datzea, ondorerik gabe, 284.

DiruaEzkonsaria, 120.Lagatzea, 328.Mailegua, 535.Senipartea konpentsatzea, 272.

DohaintzaAplikatu beharreko legea, 148.Nasciturusarentzat, 154.Eskuratzeko gaitasuna, 153.Ezeztatzea, 112, 114, 115, 118, 161, 162

eta 169.Ezkontzako itunetan, 79 eta 80.

Fiduziapekoa, 163.Inter vivos, 158.etik 164.era.Jarauntsia lagatzea, dohaintzaren on-

dorioz, 328.Konkisten gaineko familia-sozietate-

an, 92.Moduduna, 328.Mortis causa, 165.etik 171.era.Ordain gisa emandakoa, 328.Propter nuptias, 112.etik 118.era.Xedatzeko askatasuna, 149.(Ikus Jarauntsiko kolazioa.)

DoloaAhaide Nagusien erabakia, 147.Gordailua, 546.Gozamena, 262.Jarauntsia lagatzea, 328.Mandatua, 555.

De las obligaciones, 489.De la declaración de voluntad, 19.De las donaciones, 161.Del arrendamiento, 591.De las capitulaciones matrimoniales, 79.Del matrimonio, 78, 87, 97, 122 y 127.Del legado de cosa ajena, 249.De la cesión de la herencia, 327.De la institución de heredero, 271.De pactos sucesorios, 174.

DivorcioPérdida de las arras, 127.Nombramiento de fiduciario por un cón-

yuge en favor del otro, sin efecto, 284.

DineroDote, 120.Cesión, 328.Préstamo, 535.Compensación de legítima, 272.

DonaciónLey aplicable, 148.A favor del nasciturus, 154.Capacidad para adquirir, 153.Revocación, 112, 114, 115, 118, 161,

162 y 169.En las capitulaciones matrimoniales, 79

y 80.Fiduciaria, 163.

Inter vivos, 158 a 164.Cesión de herencia a causa de, 328.

En la sociedad familiar de conquis-tas, 92.

Modal, 328.Mortis causa, 165 a 171.Remuneratoria, 328.Propter nuptias, 112 a 118.Libertad de disposición, 149.(Ver Colación hereditaria.)

DoloAcuerdo de Parientes Mayores, 147.Depósito, 546.Usufructo, 262.Cesión de herencia, 328.Mandato, 555.

FORU-LEGE ZIBILAK

589© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 590: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

E

EbikzioaJarauntsia, 328.Salerosketa, 567, 570 eta 586.Trukaketa, 586.

EdukitzaAtxikitzea, 472 eta 473.Edukitzailea ordezkatzea, 363.Fruituak, 353 eta 354.Galtzea, 364.Oinordetza, 361.Onustea, 362.

EkitateaAlbazeei ordaintzea, 298.Eskubideak pilatzea, 23.Mugapenak, ondasun higiezinetan, 367.

Elkartea, 42 eta 43.

ElkartzeaGizarte-nekazaritzakoa, 43.Nortasun juridikorik gabekoa, 49.

EmantzipazioaGuraso-ahala azkentzea, 66.2.Guraso-ahala birgaitzea, 67.

Enbargoa, 319 eta 483.

EpaileaDefendatzaile judiziala izendatzea, 64.Gaikuntza judiziala, 58.Konkista-ondasunak administratu eta

xedatzea, 86.

Epailearen baimena, 55, 65, 87 eta 259.

EpeaAlbazeak, 297.Atzera-eskuratzea, 458.Aukera-eskubidea, 461.Eroslehentasuna, 445 eta 462.Jarauntsia eskuratzea, 315.

Erabiltzea(Ikus Biztantze, erabiltze eta horien an-

tzeko eskubideak.)

EragingabetasunaEzkontzako itunak, 78.

EvicciónHerencia, 328.Compraventa, 567, 570 y 586.Permuta, 586.

PosesiónRetención, 472 y 473.Representación del poseedor, 363.Frutos, 353 y 354.Pérdida, 364.Sucesión, 361.Buena fé, 362.

EquidadRetribución de albaceas, 298.Concurrencia de derechos, 23.Limitaciones en inmuebles, 367.

Asociación, 42 y 43.

AgrupaciónAgro-social, 43.Sin personalidad jurídica, 49.

EmancipaciónExtinción de la patria potestad, 66.2.Rehabilitación de la patria potestad, 67.

Embargo, 319 y 483.

JuezNombramiento de defensor judicial, 64.Habilitación judicial, 58.Administración y disposición de bienes

de conquista, 86.

Autorización judicial, 55, 65, 87 y 259.

PlazoAlbaceas, 297.Retracto, 458.Derecho de opción, 461.Tanteo, 445 y 462.Adquisición de la herencia, 315.

Uso(Véase Habitación, uso y otros derechos

similares.)

IneficaciaCapitulaciones matrimoniales, 78.

LEYES CIVILES FORALES

590 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 591: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Jarauntsiko ordezpenak, 222.Mortis causa xedapenak, 206.etik 214.era.Propter nuptias dohaintzak, 117.Testamentuak, 191.Testamentuko memoriak, 198.

Eraikin baten gainean eta azpian eraiki-tzeko eskubideak, 435.etik 442.era.

ErantsiaErantsien jabetza eskuratzea, 355.Lurpeko eraikina, 439.Ondasun higiezina, 347.

ErkidegoaFamiliarena, 128.etik 130.era.Ondasun eta eskubideen gainekoa

Araubidea, 371.Eratzea, 370.Erkidego bereziak, 376.etik 378.era.«Bazkalekuak», 379.etik 383.era.Erkidego indibisoa, 372.etik 374.era.«Fazeriak», 384 eta 385.«Fazeriako erkidegoa», 386 eta 387.«Iralekuak», 388.etik 390.era.«Kanpoko auzotartasunak», 392.«Kontzeju-jabaria», 391.

Ondasunen erkidego unibertsala, 56,101 eta 102.

Erlauntza, 369.

ErmandadeaPertsona juridikoa, 43.Ermandadeko testamentua, 199.etik

205.era.

Eroslehentasuna, 428, 445, 446 eta 462.

ErrentaErrentamendua, 589 eta 591.Ezkonsaria, 122.Legatupeko gauza, 245.

ErrentamenduaGauzen gainekoa

Araubidea, 588.Azkentzea, 592.Azpierrentamendua eta lagapena, 594.Atzera-eskuratzeko itunarekin egin-

dako salmenta, 593.

Sustituciones hereditarias, 222.Disposiciones mortis causa, 206 a 214.Donaciones propter nuptias, 117.Testamentos, 191.Memorias testamentarias, 198.

Derechos de sobreedificación y subedifi-cación, 435 a 442.

AccesorioAdquisición de propiedad, 355.Construcción subterránea, 439.Bien inmueble, 347.

Comunidad Familiar, 128 a 130.De bienes y derechos

Régimen, 371.Constitución, 370.Comunidades especiales, 376 a 378.«Corralizas», 379 a 383.Comunidad proindiviso, 372 a 374.«Facerías», 384 y 385.«Comunidad facera», 386 y 387.«Helechales», 388 a 390.«Vecindades foranas», 392.«Dominio concellar», 391.

Universal de bienes, 56, 101 y 102.

Colmena, 369.

HermandadPersona jurídica, 43.Testamentu de hermandad, 199 a 205.

Tanteo, 428, 445, 446 y 462.

RentaArrendamiento, 589 y 591.Dote, 122.Cosa legada, 245.

ArrendamientoDe cosas

Régimen, 588.Extinción, 592.Subarriendo y cesión, 594.Venta con pacto de retro, 593.

FORU-LEGE ZIBILAK

591© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 592: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Iraupena, 589.Establezimendu eta ustiategiak, 596.Gauza batzuen gainean batera eratu-

takoa, 591.Konponketak, 590.Lege bereziak baztertzea, 588.Mortis causa eskualdaketa, 595.

ErresakAdministrazioa, 125.Galtzea, 127.Kontratuzkoak, 463.

Baiesleak direlako presuntzioa, 467.Zigor gisa itundutakoak, 467.

Kontzeptua, 125.Lehenespeneko kreditua, 125.Mortis causa xedapena, 126.Muga, 125.

Erronkari eta Zaraitzuko haranakErronkari eta Zaraitzuko haranetako Ba-

tzarreak, pertsona juridikoak, 43.2.

ErruaAkzioa preskribatzea, 38.Kontratuz kanpokoa, 38 eta 488.Kontratuzkoa, 493.Astuna, 262 eta 546.Mandatua, 559.Salerosketa, 569.

Erruki-agintzak, 187 eta 299.

Eskaintza publikoa, 521.

«Bazkalekuak»Araubidea, 380.Askatzea, 382.Atzera-eskuratzea, 383.Kontzeptua, 379.Ohiko mugapenak, 381.

Eskritura publikoaAhaide Nagusien erabakia, 144.Dohaintzak, 113 eta 167.Etorkizuneko jarauntsiari uko egitea, 155.Ezkontzako itunak, 79.Fideltasun-gozamenari uko egitea, 253.Fundazioa eratzea, inter vivos egintza-

ren bitartez, 45.

Duración, 589.Establecimientos y explotaciones, 596.Varias cosas conjuntamente, 591.

Reparaciones, 590.Exclusión de leyes especiales, 588.Transmisión mortis causa, 595.

ArrasAdministración, 125.Pérdida, 127.Contractuales, 463.

Presunción de confirmatorias, 467.Pacto como penitenciales, 467.

Concepto, 125.Crédito preferente, 125.Disposición mortis causa, 126.Límite, 125.

Valles del Roncal y SalazarJuntas Generales de los, persona jurídi-

ca, 43.2.

CulpaPrescripción de la acción, 38.Extracontractual, 38 y 488.Contractual, 493.Grave, 262 y 546.Mandato, 559.Compraventa, 569.

Mandas pías, 187 y 299.

Oferta pública, 521.

«Corralizas»Régimen, 380.Redención, 382.Retracto, 383.Concepto, 379.Limitaciones usuales, 381.

Escritura públicaAcuerdo de Parientes Mayores, 144.Donaciones, 113 y 167.Renuncia a herencia futura, 155.Capitulaciones matrimoniales, 79.Renuncia del usufructo de fidelidad, 253.Constitución de fundación por acto inter

vivos, 45.

LEYES CIVILES FORALES

592 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 593: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Jarauntsia lagatzea, 327.Konkista-ondasunak administratu eta

xedatzeari buruzko itunak, 86.Oinordetza-itunak, 174.Zainpeketa-zentsua, 542.

EskualdatzeaAtzera-eskuratzeko eskubidea, 579.Azalera-eskubideak eta horren antzekoak,

428.Fidantza, 531.Jarauntsiaren delazioa, 317.Oinordetzako eskubidea, 180 eta 182.

EskubideaAzkentzea, 25.Egikaritzea, 17.Pilatzea, 23.

Eskubideak bateratzeaBetebeharrak azkentzea, 498.

EskuratzeaJabetza, 120, 355, 358, 475, 479 eta

564.Jarauntsia, 315, 317, 318, 319 eta 320.Legatuak, 321.

Eskusioa, onura, 525.

EskuzabaltasunaEragingabetasuna, 201.Eskuratzea, 332 eta 333.Lehengoratzea, 279.

Etxeko jaun-andrea, 48 eta 128.

Etxe-harrera, 131 eta 132.

EtxeaBatasuna, 48, 75 eta 128.(Bertan behera) uztea, 87, 115 eta 254.Etxeko jaun-andrea, 48.Harrera, 131 eta 132.

Etxebizitza eta ostilamendua, 55.

Etxeko ahala, 54.

«Etxekoarteak», 376 eta 404.

Ez-betetzeaBetebeharra, 463 eta 493.Familia-eginbeharrak, 254.1.

Cesión de herencia, 327.Pacto sobre administración y disposi-

ción de bienes de conquista, 86.Pactos sucesorios, 174.Censo consignativo, 542.

TransmisiónDel derecho a retraer, 579.De los derechos de superficie y simila-

res, 428.De la fianza, 531.De la delación hereditaria, 317.Del derecho sucesorio, 180 y 182.

DerechoExtinción, 25.Ejercicio, 17.Concurrencia, 23.

Confusión de derechosExtinción de obligaciones, 498.

AdquisiciónPropiedad, 120, 355, 358, 475, 479 y

564.Herencia, 315, 317, 318, 319 y 320.Legados, 321.

Excusión, beneficio de, 525.

LiberalidadIneficacia, 201.Adquisición, 332 y 333.Reversión, 279.

Amo, 48 y 128.

Acogimiento a la casa, 131 y 132.

CasaUnidad, 48, 75 y 128.Abandono, 87, 115 y 254.Amo, 48.Acogimiento, 131 y 132.

Vivienda y ajuar, 55.

Potestad doméstica, 54.

«Etxekoartes», 376 y 404.

IncumplimientoObligación, 463 y 493.Deberes familiares, 254.1.

FORU-LEGE ZIBILAK

593© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 594: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Prestazio zilegia, 518.Zamak, dohaintzan, 118.2.

Ezduintasuna, 65 eta 153.

EzerezteaKargak eta mugapen errealak, 490.Kreditu hipotekarioak, 234.

EzeztaezintasunaDohaintzak

Ondasun higigarri eta higiezinen gai-nekoa, 161.

Mortis causa, 166.Hirugarrenaren mesederako hizpaketa,

523.Jabetza eskuratzea, berme-fiduzian, 466.

JarauntsiaOnartu eta uko egitea, 315.

Ordezkaritza-ahalordea, 52.Testamentuak

Ermandadekoa, 202.Fideikomisoduna aukeratzea, 236.Fiduziarioak egindako izendapena,

286.Jaraunsle-izendapena, 178.

EzeztatzeaDohaintza, 169

Ezkontideen artekoa, 76.Inter vivos, 162.Mortis causa, 169.b, 210, 523. Ondasun higigarri eta higiezinen

gainekoa, 161.«Propter nuptias», 112, 114, 115.7,

118.Ezkontzako itunak, 81.Gurasoen adostasuna, 66.Hirugarrenaren mesederako hizpaketa,

523.Jarauntsia

Banatzea, 338.Kodiziloak eta testamentuko memoriak,

212.Oinordetza-itunak, 81, 182, 211.Ordezkaritza-ahalordea, 52, 60, 151Testamentuak

Ermandadekoa, 202.

Prestación lícita, 518.Cargas en donación, 118.2.

Indignidad, 65 y 153.

CancelaciónCargas y limitaciones reales, 490.Créditos hipotecarios, 234.

IrrevocabilidadDonaciones

De bienes muebles e inmuebles, 161.

Mortis causa, 166.Estipulación en favor de tercero, 523.

Adquisición de la propiedad en fiduciade garantía, 466.

HerenciaAceptación y renuncia, 315.

Poder de representación, 52.Testamentos

Testamento de hermandad, 202.Elección de fideicomisario, 236.Designación hecha por fiduciario,

286.Nombramiento de heredero, 178.

RevocaciónDonación, 169

Entre cónyuges, 76.Inter vivos, 162.Mortis causa, 169.b, 210, 523.De bienes muebles e inmuebles, 161.

«Propter nuptias», 112, 114, 115.7,118.

Capitulaciones matrimoniales, 81.Consentimiento de los padres, 66.Estipulación en favor de tercero, 523.

HerenciaPartición, 338.

Codicilos y memorias testamentarias,212.

Pactos sucesorios, 81, 182, 211.Poder de representación, 52, 60, 151Testamentos

De hermandad, 202.

LEYES CIVILES FORALES

594 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 595: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Fideikomisoduna aukeratzea, 236.Geroko testamentu, kontratu, mortis

causa dohaintza eta abarren bidez-koa, 210.

Testamentu bidez aitortutako seme-alabatasuna, 209.b.

Testamentu eta memoriak, 213.Testamentuko xedapenak, 208.

EzgaitasunaBikote egonkorra, 62.2 eta eranskina.Ezkontideak, 62.1.Fidantza-emaile izateko, 527.Fideikomisoduna, 236 eta 238.Fiduziarioa, 287.Jaraunsle izateko, 215.Kontulari-banatzaile izateko, 341.Ondasun higiezinak besterendu edo kar-

gatzeko, 68.Ordezkapena, 308 eta 345.

EzgaitzeaBikote egonkorra, 62.2 eta eranskina.Ezkontide bat, konkista-sozietatea dese-

gitea, 87.5.Guraso-ahala suntsitzea, edukia eta muga,

67.Guraso bat, besteak guraso-ahala egika-

ritzea, 63.Jaraunslea, ondasunen inbentarioa, 342.

Ezinbesteko kasuaFideltasunaren ondoriozko lege-gozamena,

ondasunen inbentariorako epeak, 257.Komodatudunaren erantzukizuna, 540.

EzintasunaBaldintza, 519.Betearazpena, 288.Betebeharra betetzea, 493.Itzulketa, 508.Objektua, 19.

EzkonsariaAraubidea, 120.Aurreko ezkontzako alabak, 124.Bermea, 121.Itzultzea, 122.Kontzeptua, 119.Lehengoratzea, 123.

Elección de fideicomisario, 236.Por testamento posterior, pacto, do-

nación mortis causa, etc., 210.

Reconocimiento de la filiación entestamento, 209.b.

Testamentos y memorias, 213.Disposiciones testamentarias, 208.

IncapacidadPareja estable, 62.2 y anexo.Cónyuges, 62.1.Para ser fiador, 527.Fideicomisario, 236 y 238.Fiduciario, 287.Para heredar, 215.Para ser contador-partidor, 341.Para enajenar o gravar inmuebles, 68.

Representación, 308 y 345.

IncapacitaciónPareja estable, 62.2 y anexo.De un cónyuge, disolución de la socie-

dad de conquistas, 87.5.Resolución de la patria potestad, conte-

nido y límite, 67.De uno de los padres, ejercicio de la pa-

tria potestad por el otro, 63.Del heredero, inventario de bienes, 342.

Fuerza mayorUsufructo legal de fidelidad, plazos para

inventario de bienes, 257.Responsabilidad del comodatario, 540.

ImposibilidadCondición, 519.Ejecución, 288.Cumplimiento de la obligación, 493.Restitución, 508.Objeto, 19.

DoteRégimen, 120.Hijas de anterior matrimonio, 124.Garantía, 121.Restitución, 122.Concepto, 119.Reversión, 123.

FORU-LEGE ZIBILAK

595© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 596: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

EzkontideaAhalduntzea, 60.Berrestea, 59.Bikote egonkorra, 62.2 eta eranskina.Dohaintzak ezeztatzea, 76.2.Erantzukizuna, 54.2.Etxebizitza eta ostilamendua xedatzea, 55.Etxeko ahala, 54.1.Ezkontzako itunak, 53 eta 78.Fidantza ematea, 61.Gaikuntza judizialarekin gauzaturiko

egintzak, 58.Gaitasuna, 53.Kode Zibila osagarri moduan aplikatzea,

62.1.Konkista-ondasunak administratu eta

xedatzea, 86.Lehenespenez adjudikatzea, 91.Ondasunen gain eragina izatea, 54.2.

Ezkontideen arteko fideltasunik ezaFideltasunaren ondoriozko lege-goza-

menetik baztertzea, 254.

EzkontzaEzgaituarena, 67.Ezkontzako itunak, 78.etik 81.era.Ezkontzaren ondoriozko zuzkidurak, 135.Deuseztasuna, 97.Seme-alabak, 68.

Ezkontzako itunakAldaraztea, 81.Edukia, 80.Egitea, gaitasuna, 78.Epea, 78.Eragingabetasuna, 78.Forma, 79.

Ezusteko kasuaBahia, erantzukizuna, 470.

F

FamiliaEtxeko ahala, 54.Ohiko beharrizanak, 54 eta 103.

CónyugeApoderamiento, 60.Ratificación, 59.Pareja estable, 62.2 y anexo.Donaciones, revocación, 76.2.Responsabilidad, 54.2.Disposición de vivienda y ajuar, 55.Potestad doméstica, 54.1.Capitulaciones matrimoniales, 53 y 78.Afianzamiento, 61.Actos con habilitación judicial, 58.

Capacidad, 53.Aplicación supletoria del Código Civil,

62.1.Administración y disposición de bienes

de conquista, 86.Adjudicación preferente, 91.Afección de bienes, 54.2.

Infidelidad conyugalExclusión del usufructo legal de fideli-

dad, 254.

MatrimonioDel incapacitado, 67.Capitulaciones matrimoniales, 78 a 81.Dotaciones por, 135.Nulidad, 97.Hijos, 68.

Capitulaciones matrimonialesModificación, 81.Contenido, 80.Otorgamiento, capacidad, 78.Tiempo, 78.Ineficacia, 78.Forma, 79.

Caso fortuitoPrenda, responsabilidad, 470.

FamiliaPotestad doméstica, 54.Necesidades ordinarias, 54 y 103.

LEYES CIVILES FORALES

596 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 597: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

«Fazeriak»Kontzeptua eta araubidea, 384.Ohiko mugapenak, 385.

FidantzaBermeak, 530.Ezgaitasunak, 527.Hitzematea, 525.Jaraunsleen erantzukizuna, 531.Kaudimena, 528.Kreditu-mandatua, 526.Luzamendua, 529.Onurak, 525.

Fidantza emateaEzkontideak fidantza ematea, 61.Legatua, 205.

FideikomisoaDelazioa, 237.Ondasunak subrogatzea, 235.Ondasunen inbentarioa eta bermea, 231.Zuritzea, 238.

Fideltasunaren ondoriozko lege-gozamenaAlargunaren eskubideak, 258.Arau subsidiarioa, 266.Azkentzea, 261.Baztertutako ondasunak, 255.2.Baztertzea, 254.Bigarrenez ezkondurik egotea, 256 eta

3. XI.Bikote egonkorra, 253.2 eta eranskina.Borondatezko aldarazpena, 264.Ezkontide gozamendunaren betebeha-

rrak, 259.Galtzea, 262.Hedadura, 255.1.Kontzeptua, 253.1.Uko egitea, 253.5.

FiduziaBerme-fiduzia, 466.Jarraitua, 293.Oinordetza-fiduzia, 151.

Fiduziario-komisarioaAhalmenak, 285.Eskuordetza, 282.Forma, 286.

«Facerías»Concepto y régimen, 384.Limitaciones usuales, 385.

FianzaGarantías, 530.Incapacidades, 527.Promesa, 525.Responsabilidad de los herederos, 531.Solvencia, 528.Mandato de crédito, 526.Moratoria, 529.Beneficios, 525.

AfianzamientoPor cónyuge, 61.Legado, 205.

FideicomisoDelación, 237.Subrogación de bienes, 235.Inventario y garantía de los bienes, 231.Purificación, 238.

Usufructo legal de fidelidadDerechos del cónyuge viudo, 258.Norma subsidiaria, 266.Extinción, 261.Bienes excluidos, 255.2.Exclusión, 254.Caso de segundas nupcias, 256 y DT 3.ª.

Pareja estable, 253.2 y anexo.Modificación voluntaria, 264.Obligaciones del cónyuge usufructuario,

259.Pérdida, 262.Extensión, 255.1.Concepto, 253.1.Renuncia, 253.5.

FiduciaDe garantía, 466.Continuada, 293.Sucesoria, 151.

Fiduciario-comisarioFacultades, 285.Delegación, 282.Forma, 286.

FORU-LEGE ZIBILAK

597© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 598: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Gaitasuna, 284.Jarduteko modua, 283.Kausatzailearen borondatea interpreta-

tzea, 281.Kontzeptua, 281.Mendekotasun-egoera, 287.

FinkaAbolengo-liburuak, 360.Alboko finkak eragindako kalteak, 351.

Berregin eta hobetzea, 368.Ixtea, 348.Mugapenak, 367.Mugaketa, 48 eta 349.Zatigarritasuna, 374.

FormaBerme-fiduziak, 466.Betebeharrak, 490.Dohaintza unibertsalak, 160.Egintza juridikoak, 18 eta 21.Eroslehentasunerako jakinarazpena, 462.Etorkizuneko jarauntsiari uko egitea, 155.Ezkontzako itunak, 79, 81 eta 97.

Familia-erkidegoak, 128.Foru-senipartea, 269.Hutsalketa-akzioari uko egitea, 505.Jarauntsia lagatzea, 327.Kodiziloa, 194.Konfiantzazko jarauntsia, 289.Mortis causa dohaintzak, 167 eta 169.Mortis causa egintzak, 148.Oinordetza-itunak, 174.Salerosketa, 563.Testamentu olografoa, 194.Testamentua, 188.etik 193.era.Testamentuko memoriak, 196.Zuzkidurak, 134.

Foru Diputazioa, 42 eta 304.

Foruaren hobetzeak, 1.

FrogaAmatasun edo aitatasunari buruzkoa, 70.Biologikoa, 71.Erditzeari buruzkoa, 71.

Capacidad, 284.Actuación, 283.Interpretación de la voluntad del causan-

te, 281.Concepto, 281.Situación de dependencia, 287.

FincaLibros de abolengo, 360.Perjuicios provenientes de la finca veci-

na, 351.Reconstrucción y mejora, 368.Cerramiento, 348.Limitaciones, 367.Deslinde, 48 y 349.Divisibilidad, 374.

FormaGarantías fiduciarias, 466.Obligaciones, 490.Donaciones universales, 160.Actos jurídicos, 18 y 21.Notificación para el tanteo, 462.Renuncia a la herencia futura, 155.Capitulaciones matrimoniales, 79, 81 y

97.Comunidades familiares, 128.Legítima foral, 269.Renuncia a la acción rescisoria, 505.Cesión de la herencia, 327.Codicilo, 194.Herencia de confianza, 289.Donaciones mortis causa, 167 y 169.Actos mortis causa, 148.Pactos sucesorios, 174.Compraventa, 563.Testamento ológrafo, 194.Testamento, 188 a 193.Memorias testamentarias, 196.Dotaciones, 134.

Diputación Foral, 42 y 304.

Amejoramientos del fuero, 1.

PruebaDe la maternidad o paternidad, 70.Biológica, 71.Del parto, 71.

LEYES CIVILES FORALES

598 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 599: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ohiturari buruzkoa, 3.Zor ez denaren ordainketari buruzkoa, 509.

FruituakAtzera-eskuratzea, 450 eta 582.Bahia, 469.etik 471.era.Eskubide erreal bereziak, 426.Eskuratzea, 353.Ezkonsaria, 122.Gozamena, 410, 412, 415 eta 420.Jarauntsia, 294, 323 eta 328.Legatupeko gauza, 245.Onusteko edukitza, 362.Zainpeketa-zentsua, 542.

FundazioaAraubidea, 45.Azkentzea, 47.Eratzea, 44.Lehengoratzea, 47.Nortasun juridikoa, 43.Patronatuaren ahalmenak, 46.

G

GaitasunaAdingabe emantzipatua, 66.Adopzioa, 73.Bikote egonkorra, 62.2 eta eranskina.Dohaineko eskuraketa, 153.Ezkontideak, 53.etik 62.1.era.Ezkontzako itunak egiteko, 78.Fiduziario-komisarioa, 284.Mortis causa dohaintza, 166.Norbanakoak, 50.etik 52.era.Oinordetza-itunak egiteko, 173.Testamentua egiteko, 116, 184 eta 186.

GaitzusteaEdukiza, 362.Edukitzaileak jarauntsiko ondasunak sal-

tzea, 323.Salmenta bikoitza, 566.Zor ez dena ordaintzea, 509.

Galera/galtzeaEdukitza, 359 eta 364.

De la costumbre, 3.En el pago de lo indebido, 509.

FrutosRetracto, 450 y 582.Prenda, 469 a 471.Derechos reales especiales, 426.Adquisición, 353.Dote, 122.Usufructo, 410, 412, 415 y 420.Herencia, 294, 323 y 328.Cosa legada, 245.Posesión de buena fe, 362.Censo consignativo, 542.

FundaciónRégimen, 45.Extinción, 47.Creación, 44.Reversión, 47.Personalidad jurídica, 43.Facultades del Patronato, 46.

CapacidadMenor emancipado, 66.Adopción, 73.Pareja estable, 62.2 y anexo.Adquisición a título lucrativo, 153.Cónyuges, 53 a 62.1.Otorgamiento de capitulaciones, 78.Fiduciario-comisario, 284.Donación mortis causa, 166.Personas individuales, 50 a 52.Otorgamiento de pactos sucesorios, 173.Para otorgar testamento, 116, 184 y 186.

Mala fePosesión, 362.Venta de bienes hereditarios por el po-

seedor, 323.Doble venta, 566.Pago de lo indebido, 509.

PérdidaDe la posesión, 359 y 364.

FORU-LEGE ZIBILAK

599© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 600: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Eraikitakoa, 433 eta 441.Erresen gaineko eskubidea, 127 eta 467.Gauza

Gozamenean, 421 eta 422.Saldutako gauza, 569.

Ondasun kolazionagarriak, 335.

GauzaAuzigaia, 366 eta 503.Kontsumikorra, 120, 234, 352 eta 410.

Gehiagotze-eskubideaLegatukideen artekoa, 313.Legezko oinordetza, 314.Noiz sortzen den, 312.

Gehiagotzea(Ikus Gehiagotze-eskubidea.)

GordailatzeaBalore-tituluak, 231.Berme gisa eratutakoa, 463 eta 474.Eratzea eta doakotasuna, 547.Hirugarrenaren intereserako eratutakoa,

552.Irregularra, 554.Kontzeptua eta betebeharrak, 546.

GozamenaAseguruak, 414.Askatzea, 413.Azkentzea, 421.Eratzea, 409.Fruituak, 415.Iraupena, 411.Kontzeptua, 408.Motak

Abere-taldearen gainekoa, 416.Akzioen gainekoa, 418.Atzera-eskuratzeko eskubidearen gai-

nekoa, 419.Errentaren gainekoa, 418.Kredituaren gainekoa, 418.Mendien gainekoa, 417.

Objektua, 410.Pertsona batzuen mesederako eraturikoa,

412.Transformazioa, 422.Zamak eta aseguruak, 414.

De lo edificado, 433 y 441.Del derecho de arras, 127 y 467.De la cosa

En usufructo, 421 y 422.Cosa vendida, 569.

De los bienes colacionables, 335.

Cosa Litigiosa, 366 y 503.Consumible, 120, 234, 352 y 410.

Derecho de acrecerEntre colegatarios, 313.Sucesión legal, 314.Cuándo procede, 312.

Acrecer(Véase Derecho de acrecer).

Depósito Títulos valores, 231.En garantía, 463 y 474.Constitución y gratuidad, 547.En interés de tercero, 552.

Irregular, 554.Concepto y obligaciones, 546.

UsufructoSeguros, 414.Redención, 413.Extinción, 421.Constitución, 409.Frutos, 415.Duración, 411.Concepto, 408.Clases

De rebaño, 416.De acciones, 418.Sobre derecho de retracto, 419.

De renta, 418.De crédito, 418.De montes, 417.

Objeto, 410.A favor de varias personas, 412.

Transformación, 422.Cargas y seguros, 414.

LEYES CIVILES FORALES

600 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 601: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Grazia-agiria, 234 eta 419.

Guraso-ahalaAzkentzea, 66.1.Birgaitzea, 67.2.Edukia, 63.Eratxikitzea, 72.Kentzea, 66.4.Luzatzea, 67.1.Titulartasuna, 63.1.

H

HartzekodunaAtzera-eskuratzea, 581.Jabari erreserbarekin egindako saleros-

keta, 485.Jarauntsia, 250, 318, 319 eta 342.Sozietatea, 89.Zama pribatiboak, konkista-ondasunen

enbargoa, 85.

Hartzekodunen konkurtsoa, 87, 103, 125eta 483.

Higiezina(Ikus Ondasun higiezina.)

Higigarria(Ikus Ondasun higigarria.)

HiltzeaBikote egonkorraren kide bat, 253.2

eta eranskina.Dohaintza-emailea, 115, 158, 162 eta

165.Ezkontideak, 87, 97, 107, 122 eta 257.Fideikomisoduna, 238.Gordailugilea, 549.Gozamenduna, 261 eta 421.Guraso-ahala azkentzea, 66.Heriotza gertatu eta geroko hizpaketa,

522 eta 523.Konkista-sozietatea desegitea, 87.3,

97.4 eta 98.Mandatugilea edo mandataria, 559.Seniparteduna, 270.

Carta de gracia, 234 y 419.

Patria potestadExtinción, 66.1.Rehabilitación, 67.2.Contenido, 63.Atribución, 72.Privación, 66.4.Prórroga, 67.1.Titularidad, 63.1.

AcreedorRetracto, 581.Compraventa con reserva de dominio,

485.Herencia, 250, 318, 319 y 342.Sociedad, 89.Cargas privativas, embargo de bienes de

conquista, 85

Concurso de acreedores, 87, 103, 125 y483.

Inmueble(Véase Bien inmueble.)

Mueble(Véase Bien mueble.)

MuerteMiembro de una pareja estable, 253.2 y

anexo.Donante, 115, 158, 162 y 165.

Cónyuges, 87, 97, 107, 122 y 257.Fideicomisario, 238.Depositante, 549.Usufructuario, 261 y 421.Extinción de la patria potestad, 66.Estipulación para después de, 522 y

523.Disolución de sociedad de conquistas,

87.3, 97.4 y 98.Mandante o mandatario, 559.Legitimario, 270.

FORU-LEGE ZIBILAK

601© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 602: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Hipoteka, 463 eta 464.

HitzemateaErosteko aukerari buruzkoa, 517.Fidantzari buruzkoa, 525.Gordailupean jasotzeari buruzkoa, 547.Jaraunslea izendatzekoa, 183.Kontratuari buruzkoa, 516.

HizkuntzaEuskaraz egindako testamentua, 192.

HizpaketaBaldintza eta epe-muga, 519.Berme errealari buruzkoa, 465.Erosteko aukera, 517.Errentari buruzkoa, 520.Eskaintza publikoa, 521.Gozamenari buruzkoa, 112.Hirugarrenaren kontura, 524.Hirugarrenaren mesederako, 523 eta 552.Hitz-emailea hil eta geroko, 522.Hizpaketa penala, 518.Kontzeptua, 515.Korrituei buruzkoa, 491 eta 535.

Hobetzeko eskubidea, 90.

HurrenkeraAhaide Nagusien artekoa, 143 eta 146.Atzera-eskuratzeena, 446, 455 eta 456.Iturriena, 2.

HutsaltzeaBanaketak, 336.Betebeharrak, 489.Lesioaren ondorioz, 499.etik 507.era.

Akzioa, 504.Itzulketa, 506.Kontzeptua, 499.Objektua, 501.Salbuespenak, 503.Subjektua, 500.

I

IgorpenakKode Zibilaren artikuluetara, XG.

Hipoteca, 463 y 464.

PromesaDe opción de compra, 517.De fianza, 525.De recibir en depósito, 547.De nombrar heredero, 183.De contrato, 516.

LenguaTestamento en vascuence, 192.

EstipulaciónCondición y término, 519.De garantía real, 465.Opción de compra, 517.De renta, 520.Oferta pública, 521.De usufructo, 112.A cargo de tercero, 524.A favor de tercero, 523 y 552.Para después de la muerte, 522.Penal, 518.Concepto, 515.De intereses, 491 y 535.

Derecho de mejoría, 90.

Prelación Entre los Parientes Mayores, 143 y 146.De retractos, 446, 455 y 456.De fuentes, 2.

RescisiónParticiones, 336.Obligaciones, 489.Por lesión, 499 a 507.

Acción, 504.Restitución, 506.Concepto, 499.Objeto, 501.Excepciones, 503.Sujeto, 500.

RemisionesAl articulado del Código Civil, DA.

LEYES CIVILES FORALES

602 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 603: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

InbentarioaAlbazeak, 296.Erreserbapeko ondasunak, 278.Fideikomisoak, 231.Gozamena, 410.Konkista-ondasunak, 87 eta 89.Kontulari-banatzaileak, 342.Propter nuptias dohaintzak, 113.

Indarkeria larria, 19.

Inoren lurrean landatzeko eskubideaAskatzea, 444.Kontzeptua, 443.

Inoren negozioak kudeatzeaBerrestea, 561.Kontzeptua, 560.

Inpuberra, 184 eta 227.

InterdiktuaJabe soilarena, gozamena amaitzean,

263.Obra berriari buruzkoa, 350.«Quorum bonorum», 243.

InterpretatzeaAlbazeek azken nahia interpretatzea,

296.Baldintzak, fideikomisozko ordezpene-

tan, 229.Banaketa-klausulak, 388.Betebeharrak, 490.Konpilazioa, 1.Oinordetza-fiduzia, 281.Oinordetza-itunak, 176.

IrainaAkzioa preskribatzea, 36.

«Iralekuak»Atzera-eskuratzea eta askatzea, 390.Kontzeptua, 388.Ohiko mugapenak, 389.

IraungitzeaAkzioak, 26.Atzera-eskuratze jentilizioa, 458.Eroslehentasuna eta atzera-eskuratzea,

462.Parrokoaren aurreko testamentua, 191.

InventarioAlbaceas, 296.Bienes reservables, 278.Fideicomisos, 231.Usufructo, 410.Bienes de conquistas, 87 y 89.Contadores-partidores, 342.Donaciones propter nuptias 113.

Violencia grave, 19.

Derecho de plantaciones en suelo ajenoRedención, 444.Concepto, 443.

Gestión de negocios ajenosRatificación, 561.Concepto, 560.

Impúber, 184 y 227.

InterdictoDel nudo propietario al término del usu-

fructo, 263.De obra nueva, 350.«Quorum bonorum», 243.

InterpretaciónÚltimas voluntades por los albaceas,

296.Condiciones en las sustituciones fidei-

comisarias, 229.Cláusulas particionales, 388.Obligaciones, 490.Compilación, 1.Fiducia sucesoria, 281.Pactos sucesorios, 176.

InjuriaPrescripción de la acción, 36.

«Helechales»Retracto y redención, 390.Concepto, 388.Limitaciones usuales, 389.

CaducidadAcciones, 26.Retracto gentilicio, 458.Tanteo y retracto, 462.

Testamento ante Párroco, 191.

FORU-LEGE ZIBILAK

603© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 604: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

IruzurraAhaide Nagusiek iruzurraz hartutako

erabakia, 147.Hartzekodunei, 103.Hirugarrenei, 22.

ItunaAntikresi-ituna, 471.Atzera-eskuratzekoa, 475.etik 480.era,

503, 576.etik 584.era eta 593.Debekatua, 544.Jabaria erreserbatzekoa, 483.etik 485.era.Komiso-ituna, 486 eta 487.Oinordetza-ituna

Edukia, 101, 106, 177, 179 eta 181.Ezeztaezintasuna, 178.Forma, 174 eta 175.Gaitasuna, 99 eta 173.Kontzeptua, 172.

IturriaBetebeharrena, 488.Nafarroako zuzenbidearena, 1.etik 10.era.

Itxura egitea, 21.

ItzultzeaDohaintza, 532.Ezkonsaria, 120, 121, 122 eta 523.Hutsalketaren ondorioz, 506.

J

Jabekidetasuna, 436 eta 446.

JabetzaAbolengo-liburuak, 360.Eskubide-itxura, 360.Eskuratzea, 355, 357, 474, 479, 564,

585 eta 593.Fruituak, 353 eta 354.Horizontala, 427, 432, 436 eta 439.Industria-jabetza eta jabetza intelektua-

la, 460.Jabetza pribatu eta publikoko ondasu-

nak, 346.Mugaketa, 349.

FraudeAcuerdo de Parientes Mayores dictado

con, 147.De acreedores, 103.A terceros, 22.

PactoAnticrético, 471.De retro, 475 a 480, 503, 576 a 584 y

593.Prohibido, 544.De reserva de dominio, 483 a 485.Comisorio, 486 y 487.Sucesorio

Contenido, 101, 106, 177, 179 y 181.Irrevocabilidad, 178.Forma, 174 y 175.Capacidad, 99 y 173.Concepto, 172.

FuenteDe las obligaciones, 488.Del Derecho navarro, 1 a 10.

Simulación, 21.

RestituciónDonación, 532.Dote, 120, 121, 122 y 523.Por rescisión, 506.

Copropiedad, 436 y 446.

PropiedadLibros de abolengo, 360.Apariencia de derecho, 360.Adquisición, 355, 357, 474, 479, 564,

585 y 593.Frutos, 353 y 354.Horizontal, 427, 432, 436 y 439.Industrial e intelectual, 460.

Bienes de propiedad privada y de pro-piedad pública, 346.

Deslinde, 349.

LEYES CIVILES FORALES

604 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 605: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

JaiotzaNafarroako forudunaren izaerari buruz-

ko presuntzioa, 14.Nasciturusarentzako xedapenak, 154.

JakinarazteaDohaintzen ezeztapena, 161 eta 169.Ediktuen bidez, 201.Enbargoa, 85.Errentamendua azkentzea, 589.Eskaintza publikoaren onarpena, 521.Gordailuaren onarpena, 552.Hizpaketaren onarpena, 523.Subrogazioa kontratuan, 514.

JaraunsgabetzeaAurreko ezkontzako seme-alabak, 272.Bigarrenez ezkondutakoaren erreserba

azkentzea, 276.Ordezkapen-eskubidea baztertzea, 308.

Senipartea, 270.

JaraunsleaDohaintza-hartzaile unibertsala, 150.Erantzukizuna, 318.Eskualdatzeko eskubidea, 130.Gehiagotze-eskubidea, 312.etik 314.era.Izendatzea

Deuseztasuna, 207.Ezeztaezintasuna, 178.Fiduziarioaren bidez, 285, 288.

Jaraunsle-izaera deklaratzeko akzioa, 41eta 324.

Jarauntsiko ondasunen edukitzailea, 361.Jarauntsia banatzea, 345.Jarauntsia onartzea edo horri uko egitea,

315.Jarauntsiaren zatiketa eskatzeko akzioa,

331.Konfiantzazkoa, 289.etik 292.era.Legezkoa, 62 eta 63.Ordezkapen-eskubidea, 308.etik 311.era.

Jaraunsle-izendapenaErreserbapeko izendapena, 217.«Institutio ex re certa», 216.Nahitaezko ez izatea, 215.

NacimientoPresunción de condición foral de nava-

rro, 14.Disposiciones a favor del nasciturus, 154.

NotificaciónRevocación de donaciones, 161 y 169.Por edictos, 201.Embargo, 85.Extinción del arrendamiento, 589.Aceptación de oferta pública, 521.Aceptación de depósito, 552.Aceptación de estipulación, 523.Subrogación en el contrato, 514.

DesheredaciónHijos de anterior matrimonio, 272.Extinción de la reserva del bínubo, 276.

Exclusión del derecho de representa-ción, 308.

Legítima, 270.

HerederoDonatario universal, 150.Responsabilidad, 318.Derecho de transimisón, 130.Derecho de acrecer, 312 a 314.Nombramiento

Nulidad, 207.Irrevocabilidad, 178.Por fiduciario, 285, 288.

Acción declarativa de la cualidad de, 41y 324.

Poseedor de bienes hereditarios, 361.Partición de la herencia, 345.Aceptación o renuncia de la herencia,

315.Acción de división de herencia, 331.

De confianza, 289 a 292.Legal, 62 y 63.Derecho de representación, 308 a 311.

Institución de herederoInstitución con reserva, 217.«Institutio ex re certa», 216.No exigencia, 215.

FORU-LEGE ZIBILAK

605© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 606: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Jaraunslea preteritzea, 271.

JaraunskideaGehiagotze-eskubidea, 312 eta 314.Kolazioa, 332.Zatiketa-akzioa, 41.

JarauntsiaBanatzea, 331.etik 345.era.Eskuratzea, 315.Etorkizunekoa, 155.Hartzekodunak, 318.Indibisoa, 331.Lagatzea, 325.Osorik legatuetan banatua, 233 eta 244.

Xedatu edo ordenatzeko ahalmena, 151.

Jarauntsiko kolazioaBidezkoa izatea, 332.Eskuzabaltasun kolazionaezinak, 333.Forma, 335.Ordezkapena, 334.

Jarauntsiko ordezpenaArrunta, 223.Fideikomisozkoa, 224.etik 238.era.Hondakinaren gainekoa, 239.Printzipio orokorrak, 220.etik 222.era.

K

Kalte-galerakAlboko finkak eragindakoak, 351.Gozamena, 410.Inoren ondarean, 488.Komodatua, 541.Mandatua, 555, 556 eta 559.Salerosketa, 566 eta 569.

KalumniaAkzioa preskribatzea, 36.

«Kanpoko auzotartasuna», 392.

KargaAdingabearen ondasun higiezinak edo

establezimenduak, 66.

Preterición de heredero, 271.

CoherederoDerecho de acrecer, 312 y 314.Colación, 332.Acción divisoria, 41.

Herencia Partición, 331 a 345.Adquisición, 315.Futura, 155.Acreedores, 318.Indivisa, 331.Cesión, 325.Distribuida enteramente en legados, 233

y 244.Facultad de disponer u ordenar, 151.

Colación hereditariaProcedencia, 332.Liberalidades no colacionables, 333.Forma, 335.Representación, 334.

Sustitución hereditariaVulgar, 223.Fideicomisaria, 224 a 238.De residuo, 239.Principios generales, 220 a 222.

Daños y perjuiciosProvenientes de finca vecina, 351.Usufructo, 410.En patrimonio ajeno, 488.Comodato, 541.Mandato, 555, 556 y 559.Compraventa, 566 y 569.

CalumniaPrescripción de la acción, 36.

«Vecindad forana», 392.

GravamenInmuebles o establecimientos del me-

nor, 66.

LEYES CIVILES FORALES

606 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 607: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Erreserbapeko ondasunak, 277.Konkisten gaineko ezkontza-sozietatea,

86.

«Kereta», 348 eta 402.

Klausula«Ad cautelam», 208.Banaketari buruzkoa, 338.Egonkortasunari buruzkoa, 128 eta 461.Ezeztatze nahiz lehengoratzeari buruz-

koa, 112.

KodiziloaDeuseztasuna, 206 eta 207.Edukia, 195.Ezeztatzea, 212.Forma, 194.Kontzeptua, 194.

Komisoa, 543.

KomodatuaGastuak eta atxikitzeko eskubidea, 541.Komodatudunaren erantzukizuna, 540.Kontzeptua, 539.

Konkista-ondasunen eraentza(Ikus Konkisten legezko sozietatea.)

Konkisten legezko sozietateaAraubidea, 93.Desegitea, 87 eta 97.Konkista-ondasunak, 82.Lege-eraentza osagarria, 82.1.Likidatzea, 89.Osagarri moduan aplikatzea, 100.Presuntzioa, 92.Zamak eta erantzukizuna, 84 eta 95.

KonpentsatzeaAntikresia, 471.Betebeharrak azkentzea, 498 eta 510.

KontratuaAusazkoa, 503.Eskuzabaltasunari buruzkoa, 503.Ezkontideen artekoa, 76.Lagatzea, 513.Mandatuari buruzkoa, 555.etik 559.era.Subrogatzeko ahalmena, 514.

Bienes reservables, 277.Sociedad conyugal de conquistas, 86.

«Queleta», 348 y 402.

Cláusula«Ad cautelam», 208.Particional, 338.De estabilización, 128 y 461.De revocarión o reversión, 112.

CodiciloNulidad, 206 y 207.Contenido, 195.Revocación, 212.Forma, 194.Concepto, 194.

Comiso, 543.

ComodatoGastos y derecho de retención, 541.Responsabilidad del comodatario, 540.Concepto, 539.

Régimen de sociedad de conquistas(Véase Sociedad legal de conquistas.)

Sociedad legal de conquistasRégimen, 93.Disolución, 87 y 97.Bienes de conquista, 82.Régimen legal supletorio, 82.1.Liquidación, 89.Aplicación supletoria, 100.Presunción, 92.Cargas y responsabilidad, 84 y 95.

CompensaciónAnticresis, 471.Extinción de obligaciones, 498 y 510.

ContratoAleatorio, 503.De liberalidad, 503.Entre cónyuges, 76.Cesión, 513.De mandato, 555 a 559.Facultad de subrogación, 514.

FORU-LEGE ZIBILAK

607© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 608: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Zaintzari buruzkoa, 546.etik 554.era.Zerbitzuak egitekoa, 562.

Kontulari-banatzaileaKonfiantzazko jaraunslea, 291.Zatiketa, 340.etik 344.era.

«Kontzeju-jabaria», 391.

Kontzejua, pertsona juridikoa, 43.

KorrituakAntikresia, 471.Kreditua gozamenean, 418.Legezkoak, 491, 506, 511, 535 eta 536.

KredituaGozamena, 418.Hipotekarioa, 234.Lagatzea, 511.Mandatua, 526 eta 556.

KuradoreaAdingabe emantzipatuaren gaitasuna, 66.Ezkontide adingabeak, 86.3.

L

LagatzeaBetebeharrak, 511.etik 514.era.Errentamendua, 594.Eskubide erreal bereziak, 425.Jabari erreserbarekin egindako salmen-

ta, 485.Jarauntsia, 325.etik 330.era.Kredituak, 511.Kontratua, 513.Oinordetzako eskubideak, 172, 237 eta

238.

LaguntzaAdingabe emantzipatuaren egintzak, 66.Laguntzari buruzko ituna, 160.Mortis causa dohaintzak, 167.

LandatzeaEzkontide baten ondasun pribatiboan, 83.

Langa, 348 eta 402.

De custodia, 546 a 554.De prestación de servicios, 562.

Contador-partidorHeredero de confianza, 291.Partición, 340 a 344.

«Dominio concellar», 391.

Concejo, persona jurídica, 43.

InteresesAnticresis, 471.Crédito en usufructo, 418.Legales, 491, 506, 511, 535 y 536.

CréditoUsufructo, 418.Hipotecario, 234.Cesión, 511.Mandato, 526 y 556.

CuradorCapacidad del menor emancipado, 66.Cónyuges menores, 86.3.

CesiónDe obligaciones, 511 a 514.De arrendamiento, 594.De derechos reales especiales, 425.De la venta con pacto de reserva de do-

minio, 485.De herencia, 325 a 330.De créditos, 511.De contrato, 513.De derechos sucesorios, 172, 237 y 238.

AsistenciaActos del menor emancipado, 66.Pacto de, 160.Donaciones mortis causa, 167.

PlantaciónEn bien privativo de un cónyuge, 83.

Langa, 348 y 402.

LEYES CIVILES FORALES

608 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 609: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Larrainak, 367 eta 376.

Laudemioa edo luismoa, 543.

Legatu-hartzaileaEdukitza eskuratzea, 243.Gauza zehatzaren gainean izendatutako

jaraunslea, 216.Gehiagotze-eskubidea, 313.Zati alikuotaren gainekoa, 330 eta 337.Zuzkidura, 133 eta 134.

LegatuaAraubidea, 240.Azkentzea, 252.Edukitzea, 243.Eskuratzea, 321.Fruituak, 245.Kontzeptua, 241.«Legatum partitionis», 219.Motak, 246, 247, 249 eta 251.Ondoreak, 242.Urritzea, 244.

Lege-maula, 9.

LehengoratzeaAurrekoek egindako eskuzabaltasunak,

279.Kasu berezietan, 280.Legezko oinordetzan, 302.

Leinua, 310.

LekukoaDohaintzetan, 167.Testamentuan, 188.etik 190.era.

Lekukoen egokitasuna, 185.

LikidatzeaGozamena, 260.Konkista-sozietatea, 89 eta 91.

Luismoa(Ikus Laudemioa.)

M

MaileguaAitortzea, 533.

Eras, 367 y 376.

Laudemio o luismo, 543.

LegatarioToma de posesión, 243.Heredero instituido en cosa determina-

da, 216. Derecho de acrecer, 313.De parte alícuota, 330 y 337.Dotación, 133, 134.

LegadoRégimen, 240.Extinción, 252.Posesión, 243.Adquisición, 321.Frutos, 245.Concepto, 241.«Legatum partitionis», 219.Clases, 246, 247, 249 y 251.Efectos, 242.Reducción, 244.

Fraude de ley, 9.

ReversiónDe liberalidades de los ascendientes,

279.En casos especiales, 280.En la sucesión legal, 302.

Estirpe, 310.

TestigoEn donaciones, 167.En testamento, 188 a 190.

Idoneidad de los testigos, 185.

Liquidación Usufructo, 260.Sociedad de conquistas, 89 y 91.

Luismo(Véase Laudemio.)

PréstamoReconocimiento, 533.

FORU-LEGE ZIBILAK

609© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 610: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Atzera-eskuratzeko itunarekin egindakosalmenta, 537.

Bihurtzea, 536.Familiako seme edo alabari egindakoa,

538.Itunak, 534.Korritua, 535.Ondorea, 532.Preskripzioa, 29.

Maizterraren kaudimengabezia, 596.

MandatuaAzkentzea, 559.Ondoreak, 557.Kontzeptua, 555.

MantenuaEskuzabaltasunak, 333.Etxe-harrera, 131.Ezkontideen artekoa, 89 eta 259.«Propter nuptias» dohaintzak, 112.Seme-alabei, 63, 84 eta 85.

Mugarriak jartzea, 234 eta 349.

Mugaketa, 41, 48, 234 eta 349.

N

Nafarroako forudunaren izaera zibilaElkarrekikotasuna, 11.Eskuratzea, 13.Iraunaraztea, 12.Ondorea, 16.Pertsona juridikoa, 15.Presuntzioa, 14.

Nafarroako Foru Berria, 1 eta 1. XI.

Nahitaez jabetza kentzea, 422.

NotarioaEuskaraz egindako testamentua, 192.Notarioaren enplegatu edo mendekoa,

testamentuaren lekuko, 186.

Venta con pacto de retro, 537.

Conversión, 536.Al hijo de familia, 538.

Pactos, 534.Interés, 535.Efecto, 532.Prescripción, 29.

Insolvencia del arrendatario, 596.

MandatoExtinción, 559.Efectos, 557.Concepto, 555.

AlimentosLiberalidades, 333.Acogimiento a la casa, 131.Entre cónyuges, 89 y 259.Donaciones «propter nuptias», 112.A hijos, 63, 84 y 85.

Amojonamiento, 234 y 349.

Deslinde, 41, 48, 234 y 349.

Condición civil foral de navarroReciprocidad, 11.Adquisición, 13.Conservación, 12.Efecto, 16.Persona jurídica, 15.Presunción, 14.

Fuero Nuevo de Navarra, 1 y DT 1.ª.

Expropiación forzosa, 422.

NotarioTestamento en vascuence, 192.Empleado o dependiente, testigo testa-

mentario, 186.

LEYES CIVILES FORALES

610 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 611: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

O

OhituraZuzenbidearen iturria, 2.1 eta 3.

OinordetzaLegezkoa

Araubide iragankorra, 4. XI.Baztertutako pertsonak, 301.Kontzeptua, 300.Ondasun ez-tronkalak, 304.Ondasun tronkalak, 305.etik 307.era.

Mortis causa xedapenen deuseztasun etaeragingabetasuna, 206.etik 214.era.

Oinordetza-ituna, 172.etik 176.era.Testamentuko memoria, 196.etik 198.era.Testamentuzkoa

Albazea, 296.etik 299.era.Jaraunsle-izendapena, 215.etik 219.era.Legatuak, 240.etik 252.era.Xedatzeko askatasunaren mugak

Fideltasunaren ondoriozko lege-gozamena, 253.etik 266.era eta3. XI.

Senipartea, 267.etik 271.era.

Oinordeko izateko hurrenkeraOndasun ez-tronkala, 304.Ondasun tronkala, 307.

Okerra, 19.

OnartzeaBetebeharrak, 54 eta 518.Dohaintzak, 114, 161 eta 168.Eskaintza publikoa, 521.Eskuzabaltasunak, 223.Hirugarrenaren intereserako gordailua,

552.Hirugarrenaren konturako hitzematea,

524.Jarauntsia, 215, 315, 317 eta 321.Mandatua, 555.

OndareaBasokoa, 391.Ondare-ondasunak, 453.Pribatiboa, 85.

CostumbreFuente de Derecho, 2.1 y 3.

SucesiónLegal

Régimen transitorio, DT 4.ª.Personas excluidas, 301.Concepto, 300.Bienes no troncales, 304.Bienes troncales, 305 a 307.

Nulidad e ineficacia de disposicionesmortis causa, 206 a 214.

Pacto o contrato sucesorio, 172 a 176.Memoria testamentaria, 196 a 198.Testamentaria

Albacea, 296 a 299.Institución de heredero, 215 a 219.Legados, 240 a 252.Limitaciones a la libertad de dis-

ponerUsufructo legal de fidelidad, 253

a 266 y DT 3.ª.

Legítima, 267 a 271.

Orden de sucederBien no troncal, 304.Bien troncal, 307.

Error, 19.

AceptaciónObligaciones, 54 y 518.Donaciones, 114, 161 y 168.Oferta pública, 521.Liberalidades, 223.Depósito en interés de tercero, 552.

Promesa a cargo de un tercero, 524.

Herencia, 215, 315, 317 y 321.Mandato, 555.

PatrimonioForestal, 391.Bienes de, 453.Privativo, 85.

FORU-LEGE ZIBILAK

611© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 612: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

OndasunaAboloriozkoa, 453.Erreserbapekoa, 274.etik 278.era eta 303.Familiarena, 75.etik 147.era.Herrikoa, 392.Higiezina

Adingabeen ezgaitasuna, ondasunakbesterendu edo kargatzeko, 277.

Bahia, 468.Enkantea, 575.Errentamendua, 589.Kontzeptua, 347.Zainpean jartzea, 496.

HigigarriaBesterentzea, 296.9.Dohaintza, 161.Kontzeptua, 347.Senipartea, 267.

Konkistakoa, 82 eta 453.Ondarekoa, 453.Pribatiboa, 54, 61 eta 83.Suntsikorra, 352.Tronkala, 305 eta 306.

Ondasunen banantze-eraentzaEpaiketazko banantzea, 104.Hitzarmenezko banantzea, 103.

Ondasunen erkidego unibertsalari bu-ruzko eraentzaOndasunak inskribatzea, 102.Ondoreak, 101.

OndorengoaFideikomisozko ordezpena, 227, 304 eta

305.Ondasun ez-tronkalen gaineko oinorde-

tza, 304.Ondasun tronkalen gaineko oinordetza,

305.Senipartea, 268.

OnusteaEdukitza, 355, 357 eta 362.Erkidego indibisoa, 374.Hobekuntzen kolazioa, 335.Interpretatzea, 490.Salerosketa, 565.

Ordainean ematea, 495.

BienDe abolorio, 453.Reservable, 274 a 278 y 303.Familiar, 75 a 147.Comunal, 392.Inmueble

Incapacidad de menores para ena-jenar o gravar, 277.

Prenda, 468.Subasta, 575.Arrendamiento, 589.Concepto, 347.Consignación, 496.

MuebleEnajenación, 296.9.Donación, 161.Concepto, 347.Legítima, 267.

De conquista, 82 y 453.De patrimonio, 453.Privativo, 54, 61 y 83.Fungible, 352.Troncal, 305 y 306.

Régimen de separación de bienesSeparación judicial, 104.Separación convencional, 103.

Régimen de comunidad universal de bie-nesInscripción de bienes, 102.Efectos, 101.

DescendienteSustitución fideicomisaria, 227, 304 y

305.Sucesión en bienes no troncales, 304.

Sucesión en bienes troncales, 305.

Legítima, 268.

Buena fePosesión, 355, 357 y 362.Comunidad proindiviso, 374.Colación de mejoras, 335.Interpretación, 490.Compraventa, 565.

Dación en pago, 495.

LEYES CIVILES FORALES

612 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 613: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

OrdaintzeaHirugarren batek ordaintzea, 497.Prezioa, jabari erreserban, 483.Zainpean jartzearen bidez, 496.Zor ez dena, 509.

Ordezkapen-eskubideaBaztertzea, 311.Kontzeptua, 308.Noiz sortzen den, 309.Ondoreak, 310.

Ordezkapena, 51.

OrdezpenaAhaide Nagusiak, 143.Fiduzia jarraitua, 293.Kontratua lagatzea, 513.

Ostilamendua, 55.

P

«Paramiento», 7.

Patronatua, 43, 44 eta 46.

PertsonaGaitasuna, 50 eta 62.Juridikoa, 42.etik 47.era.Zalantzazkoa, 233.

«Pignus Gordianum», 472.

Porrota, 103 eta 483.

PreskripzioaAkzio errealak, 39.Akzio pertsonalak, 39.Akzio preskribaezinak, 41.Epeak, 28.etik 38.era.Geldiaraztea, 40.Iraungitzea eta preskripzioa, 26.Itunak eta uko egitea, 27.

PresuntzioaAtzera-eskuratzeko itunarekin egindako

salmenta, 475 eta 5. XI.Azalera-eskubidea, 427 eta 428.2.Betebeharren zatigarritasuna, 492.

PagoPor tercero, 497.Del precio en la reserva de dominio, 483.Por consignación, 496.De lo indebido, 509.

Derecho de representaciónExclusión, 311.Concepto, 308.Cuándo procede, 309.Efectos, 310.

Representación, 51.

SustituciónParientes mayores, 143.Fiducia continuada, 293.Cesión de contrato, 513.

Ajuar, 55.

«Paramiento», 7.

Patronato, 43, 44 y 46.

PersonaCapacidad, 50 y 62.Jurídica, 42 a 47.Incierta, 233.

«Pignus Gordianum», 472.

Quiebra, 103 y 483.

PrescripciónAcciones reales, 39.Acciones personales, 39.Acciones que no prescriben, 41.Plazos, 28 a 38.Interrupción, 40.Caducidad y prescripción, 26.Pactos y renuncia, 27.

PresunciónVenta con pacto de retro, 475 y DT 5.ª.

Derecho de superficie, 427 y 428.2.Divisibilidad de las obligaciones, 492.

FORU-LEGE ZIBILAK

613© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 614: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Biztantze, erabiltze eta horien antzekoeskubideak, 423.2 eta 424.

Erkidegoa, 373.Erres baiesleak, 467.b).«Bazkalekuak», 379.Eskubide-itxura, 360.Fideikomisozko ordezpena, 228.Gordailua, 547.Grazia-agiria, berme moduan, 584.Kolazionatzeko betebeharra, 332.Konkista-ondasunak, 82 eta 92.Mandatua, 558.Negozioak kudeatzea, 560.Osagai erkideak, 376.Usukapioa, 357.Zordunaren mesederako itunak, 490.Zorra bestelakotzea, 536.

ProtokolatzeaAlbazeek azken nahia protokolatzea,

296.Testamentuko memoriak, 198.

Pubertaroa, 50, 69, 73, 184 eta 227.

S

SalerosketaAdos ez egoteko ahalmena, 572.Arriskuak, 569.Atzera-eskuratzeko itunarekin egindako

salmenta, 575.etik 584.era eta 5. XI.Baldintza etengarria, 565.Burutzea, 563.Jabetza eskuratzea, 564.Salmenta bikoitza, 566.Saltzailearen betebeharrak, 567, 568 eta

570.

SalmentaAnimalien gainekoa, 28.Atzera-eskuratzeko itunarekin eginda-

koa, 576.etik 584.era eta 5. XI.Ezkontideek egindakoa, 83.Komiso-itunarekin egindakoa, 486 eta

487.

Saneamendua, 35, 504 eta 567.

Habitación, uso y otros derechos simila-res, 423.2 y 424.

Comunidad, 373.Arras confirmatorias, 467.b).«Corralizas», 379.Apariencia de derecho, 360.Sustitución fideicomisaria, 228.Depósito, 547.Carta de gracia como garantía, 584.Obligación de colacionar, 332.Bienes de conquista, 82 y 92.Mandato, 558.Gestión de negocios, 560.Pertenencias comunes, 376.Usucapión, 357.Pactos a favor del deudor, 490.Conversión de la deuda, 536.

ProtocolizaciónDe últimas voluntades por los albaceas,

296.De memorias testamentarias, 198.

Pubertad, 50, 69, 73, 184 y 227.

CompraventaFacultad de disentir, 572.Riesgos, 569.Venta a retro, 575 a 584 y DT 5.ª.

Condición suspensiva, 565.Perfección, 563.Adquisición de la propiedad, 564.Doble venta, 566.Obligaciones del vendedor, 567, 568 y

570.

VentaDe animales, 28.Con pacto de retro, 576 a 584 y DT 5.ª.

Por los cónyuges, 83.Con pacto comisorio, 486 y 487.

Saneamiento, 35, 504 y 567.

LEYES CIVILES FORALES

614 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 615: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Seme-alabakAurreko ezkontzakoak, 84, 85, 124,

164, 222, 272.etik 274.era, 339.Ezkontzaz kanpokoa, 85 eta 268.Ezkontzakoa, 68 eta 268.Oinordetzako eskubidea, 304.

Seme-alabatasunaAkzioak, 70 eta 71.Aitortzea, 69 eta 209.Motak

Adopzio bidezkoa, 68.Ezkontzakoa, 68.etik 71.era.Ezkontzaz kanpokoa, 68.etik 71.era.Naturaren araberakoa, 68 eta 279.

Zehaztea, 68.

SeniparteaForma, 269.Kontzeptua, 267.Preterizioa, 271.Senipartedunak, 268.

SolidaritateaAtzera-eskuratzea, 580.Erkidegoa, 378.Gordailua, 550.Gozamena, 412.

SozietateaAnonimoa, 258.Nortasun juridikorik gabekoa, 49.Sozietate-kontratua, 373 eta 460.

SuntsiarazteaBetebeharrak, 493.Errentamendua, 589, 591, 593 eta 596.Komiso-itunarekin egindako kontratua,

486 eta 487.Ondasunak lagatzea, 520.Salerosketa, 484.Trukaketa, 586.

T

TestamentuaDeuseztasuna, 206 eta 207.

HijoDe anterior matrimonio, 84, 85, 124,

164, 222, 272 a 274, 339.Matrimonial, 68 y 268.No matrimonial, 85 y 268.Derecho sucesorio, 304.

FiliaciónAcciones, 70 y 71.Reconocimiento, 69 y 209.Clases

Por adopción, 68.Matrimonial, 68 a 71.No matrimonial, 68 a 71.Por naturaleza, 68 y 279.

Determinación, 68.

LegítimaForma, 269.Concepto, 267.Preterición, 271.Legitimarios, 268.

SolidaridadRetracto, 580.Comunidad, 378.Depósito, 550.Usufructo, 412.

SociedadAnónima, 258.Sin personalidad jurídica, 49.Contrato de, 373 y 460.

ResoluciónObligaciones, 493.Arrendamiento, 589, 591, 593 y 596.Contrato con pacto comisorio, 486 y 487.

Cesión de bienes, 520.Compraventa, 484.Permuta, 586.

TestamentoNulidad, 206 y 207.

FORU-LEGE ZIBILAK

615© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 616: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Ermandadekoa, 199.etik 205.era.Erruki-agintzak, 187.Euskaraz egindakoa, 192.Ezeztakortasuna, 208 eta 210.Formak, 188.etik 193.era.Kodiziloa, 194 eta 195.Legatuak, 205.Lege pertsonala, 200.Ondoreak, 203 eta 204.Testamentua egiteko ezgaitasuna, 184.

Testamentuko memoriaDeuseztasuna, 206 eta 207.Egiaztaraztea, 198.Ezeztatzea, 212 eta 213.Forma, 196.Kontzeptua, 197.Protokolatzea, 198.

TronkalitateaOndasun ez-tronkalen gaineko oinorde-

tza, 304.Ondasun tronkalen gaineko oinordetza

Ahaide tronkalak, 307.Noiz gertatzen den, 305.Ondasun tronkalak, 306.

TrukaketaAraubide osagarria, 587.Ebikzioa, 586.Kontzeptua, 585.

Tutorea, 64 eta 153.

U

Udala, 43.

Udalerria, 304, 379, 382 eta 392.

Udaletxea, 575.

Uko egiteaEroslehentasun eta atzera-eskuratzeari,

447.Erreserbari, 276.Ezeztapenari, 169.Fideikomisoari, 235.etik 238.era.

De hermandad, 199 a 205.Mandas pías, 187.En vascuence, 192.Revocabilidad, 208 y 210.Formas, 188 a 193.Codicilo, 194 y 195.Legados, 205.Ley personal, 200.Efectos, 203 y 204.Incapacidad para testar, 184.

Memoria testamentariaNulidad, 206 y 207.Adveración, 198.Revocación, 212 y 213.Forma, 196.Concepto, 197.Protocolización, 198.

TroncalidadSucesión en bienes no troncales, 304.

Sucesión en bienes troncalesParientes troncales, 307.Cuándo tiene lugar, 305.Bienes troncales, 306.

PermutaRégimen supletorio, 587.Evicción, 586.Concepto, 585.

Tutor, 64 y 153.

Ayuntamiento, institución, 43.

Municipio, 304, 379, 382 y 392.

Ayuntamiento, casa consistorial, 575.

Renuncia Al tanteo y retracto, 447.

A la reserva, 276.A la revocación, 169.Al fideicomiso, 235 a 238.

LEYES CIVILES FORALES

616 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 617: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Fiduziario-komisarioarena, 288.Gehiagotzeari, 312.Gozamenari, 253, 261 eta 421.Jarauntsiari eta gainerako eskuzabalta-

sunei, 311, 315.etik 321.era.Lehengoratzeari, 116 eta 279.Zortasunari, 406.

Umeordetzea, 73 eta 74.

UraAlboko finka, 351.«Bazkalekuak», 379 eta 381.

UrritzeaDohaintzak, 159.Legatuak, 244.

UsadioakFamiliarenak, 281.Tokikoak, 48, 115, 128, 129, 134, 354,

396, 417 eta 568.

UsukapioaBetekizunak, 357.Epeak, 356.Geldiaraztea, 359.Preskripzio berezia, 357.Zortasunak, 397 eta 398.

Uztea (bertan behera)Askatzailea, 405.2.Dohaintza-hartzaileak etxea, 115.7.Eskubidea, beste pertsona baten onura-

rako, 364.Etxea, 87.5 c) eta 254.2 b).Ezkontidea, 254.1 a).

Z

ZabaltzeaAkzioak, 258.Zortasunak, 400.

Zainpean jartzeaPrezioa zainpean jartzea, atzera-eskura-

tzean, 450.

Del fiduciario comisario, 288.Al acrecimiento, 312.Al usufructo, 253, 261 y 421.A la herencia y otras liberalidades, 311,

315 a 321.A la reversión, 116 y 279.A la servidumbre, 406.

Prohijamiento, 73 y 74.

AguaFinca vecina, 351.«Corralizas», 379 y 381.

Reducción De donaciones, 159.De legados, 244.

UsosDe la familia, 281.Del lugar, 48, 115, 128, 129, 134, 354,

396, 417 y 568.

UsucapiónRequisitos, 357.Plazos, 356.Interrupción, 359.Prescripción extraordinaria, 357.Servidumbres, 397 y 398.

AbandonoLiberatorio, 405.2.De la casa por donatario, 115.7.Del derecho en beneficio de otra perso-

na, 364.Del hogar, 87.5 c) y 254.2 b).Del cónyuge, 254.1 a).

AmpliaciónAcciones, 258.Servidumbres, 400.

ConsignaciónDel precio en el retracto, 450.

FORU-LEGE ZIBILAK

617© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 618: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Prezioa zainpean jartzea, erkidego indi-bisoan, 374.

Zainpean jartzearen bidezko ordainketa,496.

ZamaAlargunari dagokion gozamena, 259 eta

264.Azalera-eskubidea, 431.Betebeharrak, 488.Dohaintza, 118.Erkidego indibisoa, 373.Eskubide erreal bereziak, 423.Familia-sozietatea, 95 eta 103.Gozamena, 414.Jarauntsia, 325.Konkisten ezkontza-sozietatea

Pribatiboak, 85.Sozietatearen ardurapekoak, 84.

Ondasunen erkidego unibertsala, 101.

ZarrastelkeriaBikote egonkorra, 62.2 eta eranskina.Ezkontideak, 62.1.

ZatiezintasunaBetebeharrak, 492.Erkidego mankomunatua, 376 eta 377.«Fazeriako erkidegoa», 387.Hutsalketa-akzioak, 507.«Kontzeju-jabaria», 391.Ordainketa, 493.Propter nuptias dohaintzak ezeztatzea,

118.Zortasunak, 395.

ZatiketaBetebeharrak, 492 eta 493.Erkidego indibisoa, 374.Eskubideak, 375.«Fazeriako erkidegoa», 387.Gauza erkidea, 234.Gozamena, 409.Konkisten gaineko familia-sozietatea, 99.Konkista-ondasunak, 90.Zatiketa-onura, 525.Zortasunak, 396.

Zendeak, pertsona juridikoa, 43.1.

Del precio en la comunidad proindiviso,374.

Pago por, 496.

CargaUsufructo vidual, 259 y 264.

Derecho de superficie, 431.Obligaciones, 488.Donación, 118.Comunidad proindiviso, 373.Derechos reales especiales, 423.Sociedad familiar, 95 y 103.Usufructo, 414.Herencia, 325.Sociedad conyugal de conquistas

Privativas, 85.A cargo de la sociedad, 84.

Comunidad universal de bienes, 101.

ProdigalidadPareja estable, 62.2 y anexo.Cónyuges, 62.1.

IndivisibilidadObligaciones, 492.Comunidad mancomunada, 376 y 377.«Comunidad facera», 387.Acciones rescisorias, 507.«Dominio concellar», 391.Pago, 493.Revocación de las donaciones propter

nuptias, 118.Servidumbres, 395.

DivisiónDe las obligaciones, 492 y 493.De la comunidad proindiviso, 374.De los derechos, 375.De la «comunidad facera», 387.De la cosa común, 234.Usufructo, 409.De la sociedad familiar de conquistas, 99.De los bienes de conquista, 90.Beneficio de, 525.Servidumbres, 396.

Cendeas, persona jurídica, 43.1.

LEYES CIVILES FORALES

618 © Universidad de Deusto - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 619: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

ZentsuaErreklamatzeko akzioaren preskripzioa,

32.Zainpeketa-zentsua

Askatzea, 545.Eratzea, 542.Itun debekatuak, 544.Laudemioa eta komisoa, 543.

Zentzutasuna, 19 eta 184.

Zor ez dena kobratzea, 508.etik 510.era.

ZorraDiruzkoa, 491 eta 493.Galdatzeko akzioak, 28.Jarauntsikoa, 244, 259, 267, 296, 318

eta 319.

ZortasunaAldaraztea, 399 eta 401.Aldi baterako ezintasuna, 406.Argi-bisten zortasuna, 403.Azkentzea, 406.Bazka-zortasuna, 402.Berezitasunak, 395.Bertan behera uzte askatzailea, 405.Bide-zorra, 400.Eratzea, 372, 396 eta 399.Kontzeptua, 393.Preskripzioa, 397.Zabaltzea, 400.Zortasunpeko finkaren jabearen betebe-

harrak, 405.

Zuzenbide kanonikoa, 43.4.

ZuzenbideaNafarroako zuzenbidearen iturriak, 1.etik

10.era.Osagarria, 6.Zuzenbideko okerra, 19.

CensoAcción de reclamación, prescripción,

32.Censo consignativo

Redención, 545.Constitución, 542.Pactos prohibidos, 544.Laudemio y comiso, 543.

Cabal juicio, 19 y 184.

Cobro de lo indebido, 508 a 510.

DeudaDe dinero, 491 y 493.Acciones para exigir, 28.Hereditaria, 244, 259, 267, 296, 318 y

319.

ServidumbreModificación, 399 y 401.Imposibilidad temporal, 406.De luces y vistas, 403.Extinción, 406.De pastos, 402.Caracteres, 395.Abandono liberatorio, 405.De paso, 400.Constitución, 372, 396 y 399.Concepto, 393.Prescripción, 397.Ampliación, 400.Obligaciones del dueño de finca sirvien-

te, 405.

Derecho canónico, 43.4.

DerechoFuentes del Derecho navarro, 1 a 10.

Supletorio, 6.Error de, 19.

FORU-LEGE ZIBILAK

619© Deustuko Unibertsitatea - ISBN 978-84-9830-522-7

Page 620: Foru-lege Lege-testuak Textos legales · 2014. 6. 9. · 1973. urteko testuak ez zuen euskarazko molderik eskuratu. Uztailaren 3ko 6/2000 Legea, aldiz, Nafarroako Aldizkari Ofizialean

Foru-lege zibilakEuskal Autonomia ErkidegoaNafarroako Foru Komunitatea2. argitaraldia

Leyes civiles foralesComunidad Autónoma del País VascoComunidad Foral de Navarra2.ª edición

Lege

-tes

tuak

Text

os le

gale

s

Foru

-leg

e zi

bila

k /

Leye

s ci

vile

s fo

rale

sEu

skal

Aut

onom

ia E

rkid

egoa

Com

unid

ad A

utón

oma

del P

aís

Vasc

oN

afar

roak

o Fo

ru K

omun

itate

aC

omun

idad

For

al d

e N

avar

ra2.

arg

itara

ldia

2.ª

edic

ión

Universidad de Deusto

Deustuko Unibertsitatea

• • • • • • • •

Cub Leyes Civiles F-05 (30 mm) 13/7/05 09:53 Página 1