XENÉTICA FONTAO

Nº8 Setembro 2010

FINCA MOURISCADE,XENÉTICA DE ALTO NIVELEN PONTEVEDRA

FINCA MOURISCA MOURISCADE, O PROGRAMA GALEGOSORPRENDE AOS

XENETISTAS CHINESES

O PROGRAMA GALEGOO P OS AFRICOR DE LUGOE PONTEVEDRAVISITARON O CENTRO

BOER, O TOURO REVELACIÓN

BOS BOLIVER BOER ET

AFRICOCOR

xenetica_fontao_8_galego.indd 1 19/8/10 19:46:45

xenetica_fontao_8_galego.indd 2 19/8/10 19:35:45

XENÉTICA FONTAO SETEMBRO 2010 3EDITORIAL

XENÉTICA FONTAO

EDITA:XENÉTICA FONTAO S.A.Fontao, Esperante. Aptdo. 128

27080. Lugo

Tfno: +34 982.284.391

Fax: +34 982.284.626

E-mail: xeneticafontao.agri@xunta.es

Web: www.xeneticafontao.com

PRODUCIÓN:Transmedia Comunicación & Prensa

Ronda das Fontiñas, 272, entreplanta A

27002. Lugo

Tfnos: 982.221.278, 610.215.366, 636.952.893

E-mail: transmedia@ctransmedia.com

Web: www.transmedia.es

Tirada :7.000 exemplares

DEPÓSITO LEGAL:LU 173-2008

A SENDA DA MELLORA CONTINUA

As últimas probas españolas de avaliación xenética, publicadas por

CONAFE en xullo do 2010, trouxeron moi boas noticias para Xenética

Fontao. Por un lado, Mario Xacobeo consolídase como indiscutible nú-

mero 1 na táboa dos sementais españois, por quinta vez consecutiva.

Por outra banda, emerxe un novo valor: Bos Boliver Boer ET, cun impre-

sionante ICO de 2.978 puntos.

Ambos os dous datos confirman que o labor de Xenética Fontao segue

a senda da continua progresión, tal e como corresponde a un centro

que quere compatibilizar a súa dobre condición de servizo público e de

centro de investigación en mellora xenética. De feito, estas dúas varia-

bles están intimamente relacionadas: non hai mellor xeito de servir aos

gandeiros produtores de leite que brindarlles as mellores ferramentas

xenéticas. Sobre todo, cando a investigación avanza a pasos axigantados

e cada vez importa menos o lugar onde se viva e traballe para acceder

a logros globais.

Nos últimos meses, no centro de Xenética Fontao en Esperante (Lugo)

recibimos a numerosas asociacións de gandeiros e xenetistas interesa-

dos no noso modelo de traballo e nos logros que acadou o programa de

mellora xenética de Galicia. Nas páxinas desta revista reflíctense algun-

has destas visitas. Entre elas, as dos Africor de Lugo e Pontevedra, cos

que traballamos de forma estreita e a quen podemos considerar coma

“da casa”. Pero tamén doutros colectivos xeograficamente distantes que

empezan a ter, ou poderán ter no futuro, lazos con Xenética Fontao.

Destacamos neste sentido a recepción brindada a membros da Coope-

rativa Ganadera del Valle de los Pedroches (COVAP), de Córdoba, que hai

tres anos empezou a implantar doses de touros de Xenética Fontao, con

especial interese cara a Xacobeo, Dancer e Lautamic, entre outros. E,

de forma moi especial, comentamos a visita dos principais responsables

do programa chinés de mellora xenética en gando frisón. Xenetistas e

profesores universitarios desta potencia mundial, cun mercado de seme

interno enorme, ficaron gratamente impresionados co modelo galego.

Isto non quere dicir que vender xenética galega en China sexa un

obxectivo cercano e facilmente alcanzable. Pero deteñámonos no feito

de que o noso modelo de mellora pode presentarse xa ante os ollos

máis esixentes, en igualdade de condicións coas principais xenéticas do

mundo.

Por último, aínda que non por iso menos importante, Xenética Fontao

segue a apoiar proxectos de investigación e innovación promovidos pola

Consellería do Medio Rural e executados polos axentes do sector. Tal é o

caso do programa de cruzamento industrial con razas de aptitude cárni-

ca, que se presentou no centro en maio. Todo o que signifique contribuír

ao afortalamento do sector gandeiro _neste caso, dotando dunha fonte

adicional de ingresos aos produtores de leite_ é algo que nos incumbe.

ÍNDICE

TOUROS PROBADOS: BOER............

CRUZAMENTOS CON RAZAS

DE CARNE........................................

LÍNEAS XENÉTICAS

EN FINCA MOURISCADE.................

VISITAS: AFRICORES, COVAP,

XENETISTAS CHINESES.................

4

7

8

12

xenetica_fontao_8_galego.indd 3 19/8/10 19:36:17

XENÉTICA FONTAO SETEMBRO 20104 TOUROS PROBADOS

BOER, A GRAN REVELACIÓNAs últimas probas españolas publicadas por CONAFE (xullo do 2010) reflicten, sen

dúbida, a aparición dun novo semental estrela: Bos Boliver Boer ET, que cun ICO

de 2.978 roza a mítica barreira dos 3.000 puntos, só superada ata o momento polo

indiscutible número 1 dos touros españois, Mario Xacobeo, que revalida a súa posición

de liderato por quinta vez consecutiva desde xullo do 2008, o momento da publicación

da súa primeira proba oficial.

Boer é un semental de cinco

anos e medio de idade cun-

ha liña xenética realmente

diferente e alternativa que

reúne algunhas das características máis

apreciadas hoxe en día na selección da

raza Holstein: altas producións de leite e

proteína, gran calidade de ubres e exce-

lentes caracteres secundarios.

Boer é un fillo de Boliver e da famosa

vaca de cría americana Lynncrest Bw

Marshl Horizon EX-91 USA GMD, mem-

bro á súa vez da profunda familia ameri-

cana “Converse Happy”.

A LIÑA PATERNA: BOLIVER

Boliver goza actualmente dun gran

prestixio como pai de touros a nivel in-

ternacional.

O seu recoñecemento comezou coa

evidente solidez das súas fillas de se-

gundo grupo e confírmase recentemen-

te pola presenza dos seus fillos entre

os mellores sementais do momento

(Super, Niagra, etc.), representando en

si mesmos unha máis que interesante

alternativa á liña O-Man por transmitir

tamén excelentes rasgos funcionais e

de saúde, pero con mellor calidade de

ubres e máis estrutura leiteira en xeral

cós innumerables fillos do mencionado

O-Man dispoñibles hoxe en día no mer-

cado.

End-Road Pvf Boliver ET naceu no ano

1998 na granxa Paradise Valley Farm

(PVF) de Ohio, EE.UU, froito da compra

de embrións do touro Amel (un neto do

célebre Chief Mark) e da vaca End-Road

Mathie Big Bang ET MB-85 na granxa

End-Road de Michigan, EE.UU. Nesta

granxa centenaria desenvolveuse unha

familia de vacas durante máis de 50

anos, que despois de varias xeracións

de MB e EX deu lugar a touros como

Bango (Leadman), Bright (Rudolph),

o mesmo Boliver (Amel) e os actuais

irmáns maternos Bronco (O- Man) e

Beacon (Shottle), situados ambos no

TOP TPI USA.

Boliver ten 500 fillas na súa proba es-

pañola, unhas 400 na canadense e case

25.000 na americana, e o seu patrón

de transmisión é claro e contundente:

as súas fillas son vacas con costelares

abertos, altas producións de leite e pro-

teína e, sobre todo, moi bos ubres. Os

seus puntos máis frouxos refírense á es-

trutura e capacidade, así como ás patas

(curvas) e as grupas (estreitas e con is-

quións altos). A vida produtiva é alta e os

Lynncrest Bw Marshl Horizon EX-91, nai de Boer

xenetica_fontao_8_galego.indd 4 19/8/10 19:36:35

XENÉTICA FONTAO SETEMBRO 2010 5TOUROS PROBADOS

valores das células somáticas están en

torno á media.

Este patrón de transmisión de Boliver

é válido para a maioría dos seus fillos,

aínda que cando se acoplou ben, é dicir,

sobre liñas de vacas con fortes estru-

turas, boas patas e grupas ben nivela-

das (como é o caso de Horizon, a nai de

Boer e Bonabal, e a familia “Converse

Happy”), eses puntos débiles melloran

sensiblemente.

Boliver foi un touro amplamente usa-

do como pai de sementais, e en Xené-

tica Fontao, ademais de Boer e o seu

irmán completo Bonabal, temos outros

con intrigantes probas preliminares,

como Burres (Boliver x Comestar Mo-

del Liza Outside), o seu irmán completo

Brollón, Boeing (Boliver x Golden-Oaks

BW Sable), etc. E mesmo algúns touros

máis novos, postos en proba este mes-

mo ano (froito dunha segunda etapa no

uso de Boliver como pai de sementais),

como son os irmáns completos Destino

e Meigo (Boliver x ALH Oman Destiny x

Markwel Durham Daisy).

Cómpre destacar que, fronte ás liñas

O-Man imperantes na maioría de países,

Boliver foi a gran revelación como pai de

sementais nas últimas probas españo-

las en xeral e nas de Xenética Fontao en

particular, pois só no listado de mellores

touros por ICO con baixa fiabilidade, dos

9 touros presentes cinco son de Xenética

Fontao. Destes, catro son fillos de Bo-

liver (Boer, Bonabal, Burres e Boeing) e

un de O-Man (Once).

A FAMILIA MATERNA

A nai de Boer, Lynncrest Bw Marshl Ho-

rizon EX-91 USA GMD, é unha das me-

llores fillas de Mara-Thon BW Marshall

en EE.UU, con altísimas producións de

leite e proteína. Procede da prestixiosa

e profunda familia americana “Converse

Happy”, con 7 xeracións de vacas MB ou

EX que demostraron ser importantes va-

cas de cría, como acreditan os seus ga-

lardóns de GMD (medalla de ouro) e DOM

(nai de mérito).

A bisavoa de Horizon, Lynncrest Stan

Haley MB-88 USA DOM, foi unha vaca

que superou os 100.000 quilogramos de

leite ao 4 % de grasa e 3,40 % de proteí-

na de produción vitalicia. A avoa de Ho-

rizon, Lynncrest Converse Happy EX-91

USA GMD DOM, foi nai do touro probado

Lynncrest Corky Hayes, e a súa filla (e

nai de Horizon), Lynncrest Formation

Hush EX-90 USA GMD, foi a nai de Lyn-

ncrest Decision Hess, tamén touro pro-

bado.

Lynncrest BW Marshl Horizon é nai de

varios sementais en activo moi desta-

cados en diferentes países simultanea-

mente, como os seus fillos con O-Man:

Hanover, Horizon e Harmon en EE.UU ou

Mainau en Alemania; ou os seus fillos

con Boliver: Boer e Bonabal en España

e Hughes en EE.UU. Horizon demostrou

sobradamente o seu poder de transmi-

sión coa súa trintena de fillas e fillos con

pais tan variados coma Potter, O-Man,

Titanic ou Boliver.

O cruzamento de Horizon con Boliver

parece ser un dos máis apropiados, pois

con patas excelentes, e varias xeracións

na familia con tremendas estruturas e

altísimas producións de leite e proteína,

o resultado parece ser óptimo, tanto vía

macho (Boer e Bonabal) como vía femia.

Así o reflicten as irmás completas des-

tes: Lynncrest Boliver Honimaid ET MB-

89 USA e Bos Boliver Hora ET, ambas

con altas producións de leite e proteína

e destacados índices xenéticos en EE.UU

e España, respectivamente. Horizon

ten ademais fillas noutros países coma

Francia, Holanda ou Reino Unido e oito

delas foron calificadas MB en primeiro

parto.

A PROBA DE BOER

Boer, cun ICO de 2.978, é agora mesmo

o touro número 1 por ICO do listado oficial

de CONAFE dos mellores touros españois

con baixa fiabilidade, pois se ben esta é

suficiente na súa proba de produción, non

o é para a de morfoloxía. Se así fose, Boer

sería hoxe o touro número 2 do listado

dos mellores touros españois por ICO, in-

mediatamente detrás de Xacobeo.

A proba de produción reflicte un gran

potencial leiteiro, con cifras de +1.186

quilogramos de leite e +38 quilogramos

de proteína, cunha fiabilidade que xa su-

pera o 80%. Os recontos celulares son

lixeiramente mellores cá media (RCS

+102) e a lonxevidade é alta (+112).

As fillas de Boliver son vacas

con costelares abertos, altas

producións de leite e proteína e,

sobre todo, moi bos ubres

O cruzamento de Horizon con

Boliver parece ser un dos máis

apropiados, tanto vía macho como

vía femia

A proba de conformación, á espera de

alcanzar a fiabilidade suficiente nunha

próxima valoración, reflicte que as fillas

de Boer son vacas de boa morfoloxía en

xeral e de grande aptitude para a pro-

dución de leite, con estatura media, boa

anchura de peito e costelares amplos,

abertos e profundos. As patas son co-

rrectas e teñen boa mobilidade. Os ubres

son, sen dúbida, o punto forte das fillas

de Boer (ICU + 2,04), con boa textura, ben

insertados e con moi bo ligamento, pre-

parados para producir grandes cantida-

des de leite sen problemas.

A proba do seu irmán completo, Bona-

bal, reflicte un patrón moi similar, aínda

que con valores máis modestos. Aínda

así, e a falta de alcanzar a fiabilidade

suficiente na proba morfolóxica, cun ICO

de 2.345 situaríase entre os 15 mellores

touros por ICO de España.

O uso máis racional sería sobre

vacas con grupas anchas e ben

niveladas que necesiten mellorar

produción e rasgos do ubre

xenetica_fontao_8_galego.indd 5 19/8/10 19:36:42

XENÉTICA FONTAO SETEMBRO 20106 TOUROS PROBADOS

CONSELLOS DE APAREAMENTO

Tendo en conta o pedigrí de Boer (Bo-

liver x BW Marshall x Formation x Con-

verse x Bell Boss x Winken), é un touro

de fácil uso en canto a consanguinidade

se refire.

Boer é un touro ideal para mellorar as

producións de leite e proteína. O seu uso

máis racional sería sobre aquelas vacas

con grupas anchas e ben niveladas que

ademais da produción necesiten mello-

rar os rasgos do ubre.

Con todo iso, as liñas máis indicadas

sobre as que utilizar Boer serían:

Liñas Emory: fillas de Cid, Allen,

etc.

Liñas Lindy: fillas de Louro, Lhe-

ros, etc.

Liñas O-Man: fillas de Tranquil,

Marcador, Once, etc.

Liñas Durham: fillas de Dancer, Mr

Sam, Damion, Duplex, etc.

Liñas Rudolph: fillas de Landoi,

Champion, Vértigo, etc.

Liñas Talent: fillas de Magrebí.

Liñas Blitz: fillas de Lucus.

Así como sobre as fillas de Botafogo,

Elegant, Lupino, Mercurio, Javito, Su-

perman e Six, entre outros.

XENEALOXÍA

♀ LYNNCREST STAN HALEY MB-88 USA DOM (STAN-BITZIE BELL BOSS)

↓

♀LYNNCREST CONVERSE HAPPY EX-91 USA GMD DOM (HIGHLIGHT CONVERSE)

↓

♀LYNNCREST FORMATION HUSH EX-90 USA GMD (SHEN-VAL NV LM FORMATION)

↓

♀ LYNNCREST BW MARSHL HORIZON EX-91 USA GMD (MARA-THON BW MARSHALL)

↓

♂ BOS BOLIVER BOER ET (END-ROAD PVF BOLIVER)

De esquerda a dereita, Burreiro Boer Pinta, Chousa Boer Salomé e Chousa Boer Paula, fillas de Boer

xenetica_fontao_8_galego.indd 6 19/8/10 19:36:56

XENÉTICA FONTAO SETEMBRO 2010 7INNOVACIÓN

UN PROGRAMA DE CRUZAMENTO INDUSTRIAL CON RAZAS DE APTITUDE CÁRNICA PRESENTOUSE EN XENÉTICA FONTAO

As instalacións de Xenética

Fontao, en Esperante (Lugo),

acolleron o pasado 28 de maio

a presentación dun programa

pioneiro en España de cruzamento indus-

trial de vacas frisonas con Rubia Galega

e outras razas de touros de aptitude cár-

nica. Ao acto acudiron o conselleiro de

Medio Rural, Samuel Juárez; o director

xeral de Produción Agropecuaria e pre-

sidente do Consello de Administración de

Xenética Fontao, José Álvarez Robledo, e

o presidente da Federación Frisona Gale-

ga, Álvaro Castro, así como outros res-

ponsables de asociacións gandeiras.

A Consellería do Medio Rural puxo en

marcha un estudo sobre o cruzamento in-

dustrial en Galicia coa finalidade de pór a

disposición dos gandeiros de Frisona infor-

mación fiable sobre as principais razas e

touros de aptitude cárnica con presenza no

mercado. O obxectivo é elaborar unha ofer-

ta de sementais perfectamente testados

para o seu emprego no cruzamento indus-

trial por parte dos produtores de leite.

Isto permitirá xerar un valor engadi-

do nas explotacións lácteas, pola vía

de destinar os machos nacidos nestas

granxas á venda para carne. Como sina-

lou Alejandro Fernández, director de Xe-

nética Fontao, durante a presentación do

programa, “na sesión do 19 de maio no

Mercado Nacional de Santiago de Com-

postela, un xato frisón macho de catego-

ría boa dun mes de idade cotizouse a 122

euros, fronte aos 425 euros dun macho

cruzado da mesma categoría”. Fernán-

dez engadiu que “este dato sería secun-

dario cando o prezo do leite é alto, pero

cobra importancia en épocas coma a ac-

tual, caracterizada polos baixos prezos”.

O programa posto en marcha pola

Consellería do Medio Rural será un dos

poucos do mundo que ofrecerá datos de

testaxe dos cruzamentos sobre vacas

frisonas. Os datos que permitirán avaliar

xeneticamente os sementais usados no

programa serán recollidos en explota-

cións en control leiteiro oficial por per-

soal técnico dos Africor (as asociacións

provinciais de control de rendementos).

Os datos a compilar son: facilidade de

parto (escala de 1 a 5), peso ao nace-

mento das crías (con báscula electrónica

móbil), perímetro torácico das crías, du-

ración da xestación, conformación (boa,

mala e regular) e cor da capa.

Os obxectivos técnicos finais do progra-

ma serán minimizar o risco de partos di-

fíciles, que orixinan importantes perdas

económicas (superiores aos 550 euros)

e maximizar o prezo de venda do xato en

base a unha mellor conformación.

Unha parte importante da produción

cárnica galega, comercializada en moi-

tos casos baixo o amparo da IXP Terne-

ra Gallega, procede do cebo de animais

obtidos mediante cruzamento industrial

de vacas frisonas con touros de aptitu-

de cárnica. Esta opción permite tanto a

xeración de rendas suplementarias nas

explotacións de leite coma a subminis-

tración de materia prima aos cebadeiros

industriais. Na actualidade o cruzamen-

to industrial representa o 17% do total de

cubricións da raza frisona, estimándose

nunhas 81.000 cubricións ao ano.

Os resultados obtidos no programa de

testaxe permitirán a revalorización da

Rubia Galega como raza de elección para

o cruzamento industrial nas explota-

cións de leite de Galicia. Isto consolidará

a posición da raza no mercado galego do

seme, ademais de propiciar a apertura

de mercados exteriores.

As razas Frisona e Rubia Galega cons-

titúen a base produtiva do vacún de leite

e carne de Galicia. As ganderías galegas

de frisón representan o 48% do total de

España e integran a máis de 200.000 re-

produtoras (o 40% do censo español).

A poboación de Rubia Galega conta cun

núcleo de selección de 50.000 cabezas

inscritas no Libro Xenealóxico, a maioría

censadas en Galicia.

De esquerda a dereita: Alejandro Fernández, director de Xenética Fontao; César Dorado, presidente de Acruga; Samuel Juárez, conselleiro do Medio Rural; José Álvarez Robledo, presidente do Consello de Administración de Xenética Fontao, e Álvaro Castro, presidente de Fefriga

xenetica_fontao_8_galego.indd 7 19/8/10 19:37:08

XENÉTICA FONTAO SETEMBRO 20108 MELLORA XENÉTICA

FINCA MOURISCADE, A MELLOR EXPLOTACIÓN DE ESPAÑA POR ICOFinca Mouriscade, explotación xestionada pola Deputación de Pontevedra, mantén

desde o ano 2000 un rabaño de receptoras de embrións, prestando un servizo

fundamental á mellora xenética das ganderías desta provincia. Na actualidade, cun

ICO de 1.938, é a explotación con mellor ICO de España.

Finca Mouriscade e a Xunta

estableceron no ano 2000 o

primeiro convenio para man-

ter un rabaño de receptoras

de embrións. As primeiras receptoras

foron 35 xovencas nacidas das vacas en

produción que daquela tiña a finca. Ese

mesmo ano vendeuse o rabaño de leite

e centrouse a actividade na extracción e

implantación de embrións.

A Xunta viña implantando entre 200 e

250 embrións ao ano, cifra demasiado

elevada para ser xestionada en exclusiva

pola UTE de Bos. Mouriscade asumiu un

30% desa cantidade, aproximadamente.

Os machos que nacen na Finca envíanse

a Xenética Fontao e as femias repárten-

se a cantidades iguais entre Mouriscade

e a UTE de Bos.

O convenio coa Administración foise re-

novando periodicamente ata o ano 2008. A

partir desa data non se volveu subscribir.

O rabaño actual da Finca está integra-

do por 110 reses, das que unhas 70 son

xatas e xovencas. Aos 13,5-14 meses, an-

tes de empreñar, fáiselles unha primei-

ra extracción de embrións. A partir do

primeiro parto, cada doante sométese a

tres extraccións por xestación.

Na Finca Mouriscade prímanse dous

aspectos das reses: o potencial para pa-

rir machos que poidan incorporarse a

centros de inseminación e a súa capaci-

dade de produción de embrións.

A tendenza na evolución da Finca foi

de redución progresiva do número de

embrións importados, ao tempo que au-

mentaba a produción propia de material

xenético. Desde o ano 2006 está autori-

zada para a exportación de material xe-

nético.

ESTATÍSTICAS

Durante o ano 2009 leváronse a cabo na

Finca Mouriscade 186 transferencias de

embrións. Nos primeiros sete meses do

2010, o número ascendía xa a 140.

O número de embrións colleitados no

ano 2009 foi de 336, dos que 182 foron

viables. Nos sete primeiros meses do

2010 colleitáronse 414 embrións (162

viables).

A Finca ten na actualidade case 100 ex-

plotacións colaboradoras, todas elas da

provincia de Pontevedra. Estas granxas

implantan embrións en xovencas de en-

tre 11 e 13 meses. Os animais pasan pre-

Vista xeral da Finca

xenetica_fontao_8_galego.indd 8 19/8/10 19:45:09

XENÉTICA FONTAO SETEMBRO 2010 9MELLORA XENÉTICA

viamente rigorosos controis sanitarios,

que desde o ano 2006 levan a cabo as

agrupacións de defensa sanitaria (ADS).

Por outra banda, as explotacións cola-

boradoras tamén recorren á Finca para

facer extraccións de embrións.

En Mouriscade traballan 8 persoas: un

veterinario, un capataz, un vixilante e 5

operarios. A superficie agrícola aprovei-

table supera as 30 hectáreas, producín-

dose na finca toda a herba e o millo para

ensilar que se usan na alimentación do

gando.

PRINCIPAIS LIÑAS XENÉTICAS

Como consecuencia do intenso pro-

grama embrionario desenvolvido nos

últimos anos na Finca Mouriscade, ato-

pamos vacas e xovencas descendentes

das máis célebres familias americanas,

canadenses e europeas, todas elas cun

alto valor xenético e grande interese

como nais de sementais.

LIÑAS DE VACAS

Entre as vacas podemos destacar as

seguintes.

MOURISCADE TOYSTORY AROUSA MB-85

Arousa (que se atopa entre as mellores

vacas españolas por ICO) está actual-

mente na súa segunda lactación. Per-

tence á familia americana “Winchester

Joy”, caracterizada polas altísimas pro-

ducións de leite. De feito, a súa nai, Bos

Mouriscade Marsh Aloia ET BB-84 SM-

86, é unha das vacas máis produtoras do

rabaño, con máis de 53.000 quilos de lei-

te nas súas tres lactacións naturais.

MOURISCADE BOLIVER 0609 SILVIA

É un membro da familia “Decibel”, nai

e irmá materna de sementais de Xenéti-

ca Fontao: Anila Alexander Magno ET e

Mouriscade Kinteiro M. Carrio ET, res-

pectivamente. A súa irmá materna, Gva-

rela Toystory Saravia MB-85, é tamén nai

dun semental en proba: Gvarela Bolivia

Montrigo, á vez que unha das mellores

vacas españolas por ICO.

Mouriscade Toystory Arousa

Mouriscade Boliver 0609 Silvia

MOURISCADE BLITZ 0627 TREIXA

Neta da vaca Oconnors Tvf Rudolph

Lilly MB-88 CAN 28* (nai do semental

de Xenética Fontao Bos Titanic Torres

MB-86). Membro da familia “Laurie

Sheik”, que, con máis de 26.000 quilos

de leite ao 3,70% de graxa e 3,20% de

proteína na súa terceira lactación, os-

tenta o récord de produción das vacas

de 7 anos de idade no seu país de orixe

(Canadá).

MOURISCADE GOLDWYN TREVI MB-85

Esta vaca da familia “Buttercup”, cun-

ha chamativa morfoloxía, xa ten fillas

con Laurin, Sanchez e Xacobeo. Unha

xenetica_fontao_8_galego.indd 9 19/8/10 19:37:45

XENÉTICA FONTAO SETEMBRO 201010 MELLORA XENÉTICA

irmá completa da súa nai é Bos For-

bidden Butterfly ET EX-90 2E, avoa de

HS Xacobeo Butler, o primeiro fillo de

Xacobeo posto en proba por Xenética

Fontao.

BOS TOYSTORY WIJA ET BB-84

Wija é irmá completa do touro en espe-

ra de proba Bos Toystory Tomiño ET. A

nai de ambos, Wanja MB-89, é unha das

mellores fillas de Jocko Besn en Europa,

á vez que irmá completa dos touros pro-

bados Janosch, Jansen e Jackpot.

BOS JEFFERSON LILIANA ET MB-85

Liliana é irmá completa do semen-

tal en espera de proba Bos Jefferson

Bos Ramos Doris ET

Vixoi ET e nai do touro novo Mouriscade

Alexander Lilo. Liliana e Vixoi son fillos

da vaca canadense Vedderlea Durham

Lilac MB-88.

BOS TOYSTORY BELLA ET MB-86

Esta vaca da familia “Bellwood Linda” é

unha das mellores vacas españolas por

ICO e está contratada como futura nai de

sementais.

BOS TOYSTORY DRAGONA ET MB-85

Dragona é a única filla en España de

Vieuxsale Allen Dragonfly, membro des-

tacado á súa vez da prestixiosa familia

de vacas canadense “Dragonfly”.

Mouriscade Goldwyn Trevi

Bos Jefferson Lilliana ETBos Toystory Bella ET

BOS RAMOS DORIS ET

A única filla en España da célebre Rice-

crest Terry Tory EX-93 2E USA GMD DOM

1*. A súa irmá completa en EE.UU ten al-

tos valores xenómicos.

BOS FORTUNE MENTA ET

Esta vaca nova é un membro da familia

americana “Maui” e unha das poucas fi-

llas de Fortune no noso país. Menta está

recén saída do seu primeiro parto e xa

ten tres fillas nacidas con Xacobeo, froito

dun flushing cuando aínda era xovenca.

BOS BOLTON PERLA ET

Unha neta de Ricecrest Terry Tory, vía

unha Garter cualificada Excelente. Perla

xenetica_fontao_8_galego.indd 10 19/8/10 19:37:56

XENÉTICA FONTAO SETEMBRO 2010 11MELLORA XENÉTICA

Bos Bolton Perla ET

Mouriscade Bolton Peta

é irmá completa de Bos Bolton Trudy ET,

o animal que acadou o máximo prezo na

poxa Top Bos deste ano.

BOS GARRISON CALIMA ET

Irmá completa do semental en espe-

ra de proba Bos Garrison Gardiman ET,

descendentes ambos da familia “Patron

Allie”. Calima xa ten fillas con Mr Burns,

Shottle, Airraid e Xacobeo.

LIÑAS DE XOVENCAS

Entre as xovencas con gran futuro, xe-

neticamente falando, podemos resaltar

as seguintes.

BOS FORTUNE TOYA ET

Unha filla de Fortune e da vaca Kildare

Blitz Latoya ET MB-85 (familia “Picolin”),

irmá completa do touro en proba Bos

Fortune Tardor ET.

BOS BOLIVER DESTI ET

Esta xovenca, cun suxerente pedigrí

(Boliver x O-Man x Durham) na familia

“Luke Rapture”, é irmá completa dos

touros novos Bos Boliver Destino ET e

Bos Boliver Meigo ET.

BOS PRONTO ALIZIA ET

Filla de Savage Leigh Zenith Liz EX-92

(familia “Bellwwod Linda”), é irmá ma-

terna de Bos Shottle Soutelo ET.

BOS PAGEWIRE OMANITA ET

Filla da vaca americana de altos índices

xenéticos De-Su Oman 6121 ET MB-86

GMD DOM. Ten dous irmáns completos

en proba: Bos Pagewire Padel ET e Bos

Pagewire Paypay ET.

BOS BAXTER PACHA ROJA ET

Filla da recoñecida vaca vermella ca-

nadense Gen-I-Beq September Sacha

MB-89, da familia “Aero Flower”. Ten un

irmán completo en Xenética Fontao, Bos

Baxter Flame Rojo ET.

BOS PLANET LEONIA ET

Da familia “Daurel”. Leonia é irmá com-

pleta de Bos Planet Leona ET; esta última

aparece na quinta posición do listado das

xovencas con mellor xenómica de Europa.

Leona e Leonia son fillas de Planet e de

La Presentation Leona ET MB-87 (Gold-

wyn x La Presentation Daurel ET).

BOS PRONTO EVA ET

Da familia “Broker Elegante”.

BOS JEEVES OREA ET

Da familia “Juror Faith”.

BOS PLANET LEASY ET

Da familia “Rudolph Essay”.

En canto aos machos nacidos na Fin-

ca Mouriscade, merece ser destacado

un semental de Xenética Fontao: Bos

Mouriscade Divino ET (familia “Dia-

monds”). Con alta fiabilidade, sitúase

aínda hoxe á cabeza dos mellores se-

mentais españois para morfoloxía (IGT:

+2,34) e, sobre todo, para ubres (ICU:

+2,61), sendo o terceiro mellor touro es-

pañol por tipo (detrás de Xacobeo) e o

cuarto mellor en ubres, inmediatamente

detrás de Dancer e Xacobeo.

xenetica_fontao_8_galego.indd 11 19/8/10 19:43:15

XENÉTICA FONTAO SETEMBRO 201012 CENTRO

VISITAS DO PERSOAL E DIRECTIVOS DE AFRICOR LUGO E AFRICOR PONTEVEDRA

Un grupo de 60 persoas de

Africor Lugo _directiva, téc-

nicos e a práctica totalidade

dos controladores_ visitou

as instalacións de Xenética Fontao o

pasado 30 de xuño. Da xunta directiva

acudiron, entre outros, José Manuel Ló-

pez Tellado, presidente da Africor; Álva-

ro Castro, actual presidente de Fefriga,

e José Carlos Vega, agora á fronte de

Conafe.

Foi un acto pouco protocolario, dada a

proximidade xeográfica dos visitantes e

os fortes lazos profesionais que hai en-

tre o centro de escolma e reprodución

e toda a estrutura do control leiteiro.

Comentouse cos visitantes os enormes

avances producidos neste eido nos úl-

timos 20 anos, desde os tempos en que

“había que ir convencendo aos gandei-

ros para que se sumaran ao control

leiteiro, e preguntaban para que valía

aquelo”.

As estatísticas que manexa o centro

serviron para ilustrar esta revolución si-

lenciosa, que levou a que Galicia teña na

actualidade máis de 4.000 ganderías en

control leiteiro, practicamente a metade

das que están neste sistema no conxunto

de España.

Por outra banda, destacouse o peso de

Xenética Fontao na proba de touros en

España, e o feito de que o seu volume de

actividade, e a profesionalidade coa que

se leva a cabo, implica ter varios semen-

tais no máis alto da táboa. Entre eles, o

actual número 1 de España, Xacobeo. Su-

bliñouse o feito de que a xenética desen-

volvida en Galicia empeza a ser valorada

e demandada por outros países, incluíndo

mecas da xenética bovina como son Esta-

dos Unidos e Canadá.

Despois da introdución, os convidados

fixeron un percorrido polo centro, visi-

tando tanto os laboratorios coma as na-

ves de gando.

AFRICOR PONTEVEDRA

O 15 de xullo tivo lugar outra visita si-

milar, desta vez de Africor Pontevedra, á

que tamén acudiron directivos, técnicos

e controladores, incluíndo o presidente,

José Manuel Madriñán, e o director téc-

nico, José Rodríguez.

A recepción desenvolveuse nos mes-

mos termos cá dos compañeiros de

Lugo. Visionaron o DVD sobre o centro e

coñeceron algunhas das cifras máis sig-

Foto de familia dos técnicos e directivos de Africor Lugo en Xenética Fontao

xenetica_fontao_8_galego.indd 12 19/8/10 19:43:21

XENÉTICA FONTAO SETEMBRO 2010 13CENTRO

A sede de Xenética Fontao re-

cibiu o 23 de xuño a visita

dun grupo de gandeiros e

técnicos da S.C.A Ganadera

del Valle de los Pedroches (COVAP) de

Córdoba. COVAP vén traballando desde

hai tres anos co seme de Xenética Fon-

tao. Nas explotacións da cooperativa

andaluza estanse a implantar moitas

doses de touros coma Xacobeo, Dan-

cer, Lautamic e outros sementais do

centro.

Os gandeiros andaluces puideron coñe-

cer o funcionamento do centro a través

dun vídeo e das explicacións dos seus

responsables. A visita completouse cun

percorrido polos laboratorios e as naves

do gando.

Con esta toma de contacto pretendeu-

se “estreitar os lazos de colaboración”

que existen entre a cooperativa anda-

luza e Xenética Fontao e, en xeral, con

todo o sistema da mellora xenética de

Galicia. Os gandeiros de COVAP visita-

ron tamén a Finca de Mouriscade e a

UTE de Bos, con quen teñen interese

en manter colaboración para implantes

de embrións.

Os gandeiros andaluces, observando o proceso de extracción de seme

Os visitantes de Africor Pontevedra

GANDEIROS E TÉCNICOS DE COVAP COÑECERON O CENTRO

nificativas sobre a produción de leite e a

actividade de Xenética Fontao.

Posteriormente a comitiva ponteve-

dresa visitou os laboratorios. Desta-

couse o feito de que Xenética Fontao é

nestes momentos o único centro a nivel

nacional que fai probas xenómicas. Os

visitantes tamén observaron a extrac-

ción de seme desde a galería acristala-

da, comprobado a pericia que deben ter

os encargados da recollida.

Finalmente, a expedición de Africor

Pontevedra fixo un percorrido polas na-

ves do gando.

A cooperativa Valle de los Pedroches

é na actualidade a maior de Andalucía.

Ten preto de 15.000 socios, a maioría da

provincia de Córdoba, pero tamén das

veciñas Badajoz e Ciudad Real.

xenetica_fontao_8_galego.indd 13 19/8/10 19:40:53

XENÉTICA FONTAO SETEMBRO 201014 CENTRO

UNHA DELEGACIÓN DE ALTO NIVEL DO PROGRAMA XENÉTICO CHINÉS VEU COÑECER O MODELO GALEGO

Unha decena de técnicos do

programa xenético de va-

cún da República Popular

de China, entre eles o seu

principal responsable, Zhang Yuan, visi-

tou Galicia a finais de xullo para coñecer

os fitos da comunidade nesta materia. O

día 29 estiveron nas instalacións de Xe-

nética Fontao.

Ademais de Zhang integraban a de-

legación a profesora Yachun Wang, da

Universidade Agrícola de Pequín, e res-

ponsables dos centros de inseminación

artificial de Pequín, Shanghai, Tianjin e

Heilongjiang, os catro maiores cos que

conta o país (e que producen arredor do

70% do seme do mercado interior).

Os chineses chegaron a Fontao despois

de visitar, en días anteriores, a UTE de

Bos e varias granxas de grandes dimen-

sións en Cataluña. O modelo de mello-

ra xenética de Galicia sorprendeunos

favorablemente, sobre todo polo feito

de tratarse dun programa desenvolvido

en ganderías pequenas, o que demostra

que nestas dimensións é tamén posible

alcanzar a excelencia xenética.

China pode ser un mercado de futuro

para a xenética galega, se ben resulta

difícil establecer vías de entrada no país,

supeditadas sempre a acordos políti-

cos. A importación de material xenético

está bastante limitada e, de momento,

mantense en porcentaxes residuais. En

Europa, os chineses teñen subscritos

convenios para a importación de mate-

rial xenético só con Francia, Alemaña e

Holanda.

De feito, esta foi a primeira visita a Es-

paña dunha delegación técnica do pro-

grama xenético chinés. Algúns dos visi-

tantes indicaron que si coñecían outros

países europeos.

Os visitantes recibiron información

sobre algúns dos sementais destacados

do centro, coma Mario Xacobeo, núme-

ro 1 por ICO en España e número 2 por

tipo no Reino Unido, do que proxima-

mente se porán a proba uns 20 fillos;

Bos Boliver Boer ET, número 2 por ICO

en España e nova promesa de Xenética

Fontao; Dancer, líder español en ubres,

ou Delete, espoñente dunha nova liña e

irmán completo de Atwood, o número 1

nas valoracións xenómicas de Estados

Unidos.

Os expertos chineses fixeron numero-

sas preguntas sobre como se leva a cabo

a produción e distribución de doses se-

minais en España, interesándose tanto

polos aspectos técnicos coma polos le-

gais.

A delegación chinesa, no exterior do centro ao final da visitaA delegación chinesa, no exterior do centro ao final da visita

Os visitantes, no salón de actos do centro

xenetica_fontao_8_galego.indd 14 19/8/10 19:41:03

xenetica_fontao_8_galego.indd 15 19/8/10 19:41:24

xenetica_fontao_8_galego.indd 16 19/8/10 19:41:34