Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf ·...

54
Fisiopatología HIPOFISIS Dr. Helard Manrique

Transcript of Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf ·...

Page 1: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Fisiopatología HIPOFISIS

Dr. Helard Manrique

Page 2: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Hormonas

Mensajeros químicos secretados al torrente sanguíneo

Transportados en la sangre

Actúan sobre células blanco

Producen efecto específico

estimulador

Inhibidor

Page 3: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Sistemas de información

Evolución crea necesidad decoordinación entre diferentessistemas mediante redes querequieren transmisión deinformación

Page 4: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Sistemas de información

Tipos de transmisión de información

Rápida, mediante el sistema nervioso

Lenta, por medio de hormonas

SISTEMA NERVIOSO (SN)

actúa a través de hormonas

GLANDULAS DE SECRECION INTERNA son gobernadas por el SN

Page 5: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Estructura Química de las Hormonas

POLIPEPTIDICAS

ESTEROIDEAS

OTRAS

Page 6: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Estructura Química de las Hormonas

1. PROTEICAS O POLIPEPTIDICAS

ACTH

Prolactina

Hormona de CrecimientoGLICOPROTEICAS

TSH

GONADOTROFINAS ( LH Y FSH)

GONADOTROFINA CORIONICA

Page 7: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Estructura Química de las Hormonas

2. ESTEROIDEAS

Cortisol

Testosterona

Estrógenos

Progesterona

Aldosterona

3. OTRAS

Hormonas tiroideas

Catecolaminas

Melatonina

Page 8: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Comunicaciones IntercelularesMecanismos

Células nerviosas y células de las glándulas endocrinas comparten:

1. Secreción de mensajeros químicos

(neurotransmisores u hormonas)

2. Actividad eléctrica

Page 9: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

HormonasSitios de Acción

Comunicación neural vía sinapsis

A distancia ( por hormonas circulantes)

Endocrina

Paracrina

Autocrina

Page 10: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Detección de la acción hormonal

Mediante observación de

Deprivación

Corrección de deprivación

Exceso de hormona circulante

Corrección del exceso

Page 11: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Acción HormonalImportancia

La actividad hormonal es esencial para:

Adaptaciones homeostáticas

Crecimiento

Desarrollo

Reproducción

Comportamiento

Page 12: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Relaciones Hormona-Receptor

Las hormonas se ligan a receptores proteicos con altas

Afinidad

Especificidad

Page 13: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Receptores

Caraterísticas funcionales

1. Sitio de reconocimiento

2. Sitio de actividad

Envía el mensaje bioquímico

Page 14: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Acción HormonalEvento Inicial

Reacción bimolecular que depende de

1. Concentración de la hormona

2. Concentración del receptor

Page 15: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Relación hormona - receptor

Page 16: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Mecanismos de acción hormonal

1. Efecto sobre membrana celular

Bombas

Canales

Tiroxinasa

2. Intracelular

A través de 2o mensajero

Por acciones nucleares

Page 17: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Mecanismos de acción hormonal

Page 18: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Unidad hipotálamo-hipofisiaria

Page 19: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz
Page 20: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Eje hipotálamo hipofisiario

Constituye una unidad

Paradigma neuroendocrinológico: interacción entre sistemas nervioso y endocrino

Controla Función de varias glándulas

Tiroides

Suprarrenales

Gónadas

Otras actividades endocrinológicas

Page 21: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Sistema porta hipotálamo-hipofisiario

Sistema hormonal peptidérgico

Hormonas o factores hipotalámicos

Liberadores

Inhibidores

Page 22: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Principales hormonas hipotalámicas

Hormona Estructura Efecto

TRH 3 aa TSH +

Prolactina +

GnRH 10 aa LH +

FSH +

CRH 41 aa ACTH +

SRH 44 aa Somatotrofina +

SSH 14 aa Somatotrofina -

TSH -

ADH 9 aa ACTH +

Dopamina 1 aa Deriv PRL -

Page 23: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Hormonas de la hipófisis anterior

A C T H

T S H

H de C

L H

F S H

P R L

Page 24: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Hormonas adenohipofisiariasPatrones de liberación

Liberadas en pulsos

En respuesta a pulsos de origen hipotalámico

Relación entre función gonadal y secuencia luz -oscuridad

Ritmos circadianos

Ritmos estacionales

Page 25: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Glándula pineal

Pared posterior del tercer ventrículo

Regula los ritmos circadianos

Establece nuestro reloj biológico

Influye en el eje hipotálamo-hipófisis-gónadas

¿Influye la glándula pineal en el inicio de la pubertad ?

Page 26: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Melatonina

Principal secreción de la glándula pineal

Es un 5 metoxyindol

Se origina en los pinealocitos

Se sintetiza de la serotonina que se deriva del triptofano

Se libera predominantemente de noche

Page 27: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Sistema neurohipofisiario

Está constituido por

1. Núcleos hipotalámicos supraóptico (NSO) y paraventricular (NPV)

2. Tracto nervioso hipotálamo -hipofisiario

3. Neurohipófisis (hipófisis posterior o pars nervosa)

Page 28: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Hormonas neurohipofisiarias-1

Vasopresina u hormona antidiurética

Regula balance hídrico

Potente vasoconstrictor ( PA)

BradicardiaSe liga a receptores del túbulo colector permeabilidad del epitelio la reabsorción de agua y la concentración urinaria

Page 29: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Hormonas neurohipofisiarias-2

Oxitocina

Contracción uterina

Excreción de leche

Eyaculación

Comportamiento masculino

Page 30: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Adenohipófisis o hipófisis anterior

Hormonas adenohipofisiarias

Son de dos tipos:

1. Con efecto directo sobre tejidos blanco

2. Estimuladoras de otras glándulas endocrinas

Page 31: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Hormona de crecimiento oSomatotrofina

191 aa

22000 d

Promueve crecimiento linear

Actúa a través de somatomedinas

Estimulando:1. Proliferación celular (acción

mitogénica)

2. y/o diferenciación celular

Page 32: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Acciones de somatotrofina

Page 33: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Tumores hipofisiarios

Generalmente benignos

No funcionantes

Funcionantes

Cualquiera de los 5 tipos celulares

H de C y Prolactina los más comunes

ACTH

TSH y Gonadotrofinas, los menos frecuentes

Pueden secretar sub unidad de glicoproteinas

Page 34: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Síndrome Neurológico de Tumores Hipofisiarioss

Cefaleas

Alteración de movimientos extraoculares

Hemianopsias

Page 35: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Relaciones de la Silla Turca

Page 36: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Hormonas que Regulan Crecimiento y Mantenimiento Tisulares

Yodotironinas

Insulina

Andrógenos

Estrógenos

Somatomedina

Somatostatinas

Page 37: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Acromegalia y Gigantismo - 1

Hipersecreción prepuberal de hormona de crecimiento GIGANTISMO

Hipersecreción de hormona de crecimiento en adultos ACROMEGALIA

Page 38: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Acromegalia y Gigantismo - 2Etiología

Adenoma hipofisiario

Producción ectópica de H de C (muy raramente) en tumores de

Páncreas

Mama

Pulmón

Page 39: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Acromegalia y Gigantismo - 3Etiología

Producción ectópica de GHRH (muy raramente) de Páncreas

Bronquiolos

Carcinoides intestinales

Page 40: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

AcromegaliaCambios somáticos

Crecimiento acral

Cambios musculoesqueléticos

Alteraciones Cutáneas

Colónicas

Cardiovasculares

Visceromegalias

Page 41: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

AcromegaliaCambios endocrino-metabólicos

Reproductivos

Hiperprolactinemia y/o galactorrea

Metabolismo de carbohidratos

Alteraciones lipídicas

Hipopituitarismo (síndrome neurológico de tumor hipofisiario)

Page 42: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Prolactinomas

Tumores hipofisiarios más comunes

Microadenomas (< 10 mm de Ø) son más frecuentes en mujeres

Macroadenomas (> de 10 mm de Ø) son más frecuentes en hombres

Page 43: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Prolactinomas. Cuadro clinico en mujeres

Amenorrea 1a o 2a (15 a 20 %)

Galactorrea

Infertilidad por anovulación

Deficit estrogénicoOsteopenia

Resequedad vaginal

Bochornos

Irritabilidad

Ansieded

Depresión

Page 44: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Prolactinomas. Cuadro Clínico en Hombres

Disminución de la líbido

Impotencia

Muy raramente galactorrea

Page 45: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Diabetes insípida

Deficiencia de ADH

Dos tipos

Neurogénica o Central

Nefrogénica (riñón no responde a ADH)

Page 46: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Causas de DI central

Idiopática

Familiar

Hipofisectomía

Infección

Tumores

Infiltrativas

Histiocitosis

Granulomas

Autoinmune

Page 47: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Causas de DI nefrogénica

Idiopática

Familiar

Nefropatías crónicas

Hipercalcemia

Hipokalemia

Anemia de células falciformes

Drogas

Litio

Fluoruros

Demeclociclina

Colchicina

Page 48: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Síndrome de secreción inadecuada de ADH (SIADH)

ADH inapropiadamente para la osmolalidad plasmática

Hiponatremia

Hipoosmolalidad plasmática

Orina inapropiadamente concentrada

Osmolalidad > que la plasmática

Page 49: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Requisitos para el diagnóstico de SIADH

Ausencia de hipervolemia

Síndrome nefrótico

ICC

Cirrosis

Función normal de

Riñones

Tiroides

Suprarrenales

Page 50: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

SIADHSíntomas y Signos - 1

Depende de:

El grado de hiponatremia

Velocidad de de la osmolalidad

Si Na sérico entre 115 y120 mEq/L

Cefalea

Anorexia

Vómito

Confusión

Page 51: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

SIADHSíntomas y signos

Si Na sérico ≤ a 10 mEq / L:

Desorientación

Estupor

Coma

Convulsiones

Síntomas neurológicos focales

Page 52: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Causas de SIADH - 1

Enfermedades pulmonares Tuberculosis

Neumonías

Abscesos

Enfermedades del SNC Meningitis

Absceso cerebral

Traumatismo craneo encefálico

Page 53: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Causas de SIADH - 2

Fármacos

Clorpropamida

Clofibrato

Fenitoína

Endocrinopatías

Hipotiroidismo

Hipoadrenalismo

Hipopituitarismo

Page 54: Fisiopatología HIPOFISIScidonperu.com/wp-content/uploads/2017/08/Fisiopatologia-hipofisis.pdf · Eje hipotálamo hipofisiario ... Relación entre función gonadal y secuencia luz

Causas de SIADH- 3

Tumores productores de ADH

Linfomas

Sarcomas

Carcinoma de duodeno

Carcinoma de páncreas