Fallos Fernández Arias; Fayt

download Fallos Fernández Arias; Fayt

of 241

Transcript of Fallos Fernández Arias; Fayt

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    1/241

    Unidad 2: Jurisprudencia

    Punto 1: CSJN: “Fernández Arias”, cit., consid. 10. CSJN: “Fayt”, Faos: !22:1"0# $1###%.

    Punto 2: CSJN: “&'(ed)ian”* Faos: !1+:1#2 $1##2%. “Ca-s /a irinia”, Faos: !1:1232.

    Punto 3.1: CSJN: “No4eza 5iccardo”, de 1+6126#3, &7 1328110, con nota de A4erto 9ianci. CSJN: “Fa(y”, de 2#63600.

    Punto 3.2: CSJN: “;o-racor”, Faos: !2+:2!#* 2002.

    Punto 4.2: CSJN: “Santoro”, Faos: 2:21# $1#+#%. CSJN: “

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    2/241

    Punto 1:

    Fernández Arias, Elena y otros c. Poggio, José 1!"#$ Faos: 2:""

    Citado en unidad 1.

    Fayt, %arlos & 1!!!$ Faos: !22:1"1"

    9uenos Aires, aosto 1# de 1###.

    Considerando: 1. Due a Cá(ara Naciona de Apeaciones en o Contencioso Ad(inistrati=o Federa88saa BBB88 re=oc a sentencia dictada en a instancia anterior en cuanto a4a decarado a in=aidezde a re-or(a constituciona y a con-ir( en cuanto a a procedencia de a accin decarati=a. &n ostr(inos de art. !22 de Cd. 5rocesa a-ir( Eue e art. ##, inc. , párr. tercero, de a Constitucin Naciona re-or(ada, no atera a aranta de ina(o=iidad de Eue oza e actor, )uez de a CorteSupre(a de Justicia de a Nacin, en razn de su desinacin 4a)o e ri(en constituciona anterior aa re-or(a de 1##. Contra ese pronuncia(iento, a parte de(andada interpuso e recursoeGtraordinario -edera, Eue -ue concedido a -s. 2216221 =ueta.

    2. Due os aru(entos por os cuaes e &stado naciona pretende a apertura de recurso eGtraordinarioson os siuientes: a% es errnea a nea di=isoria entre (aistrados -ederaes desinados 4a)o eri(en pre=isto por a Constitucin, en su teGto anterior a a re-or(a de 1##, y os (aistradosno(4rados por e nue=o ri(en* no eGisten derecos adEuiridos -rente a a (odi-icacin de a nor(aEue otora4a e e)ercicio =itaicio de caro* 4% e nue=o teGto constituciona no (odi-ic a aranta dea ina(o=iidad de os )ueces, pues e art. ##, inc. , de a /ey Funda(enta contiene, ta co(o -ue aintencin de os con=encionaes, una eGiencia de carácter o4)eti=o e i(persona* c% a re-or(aconstituciona en e punto Eue se aa en discusin, es =áida y responde a os tr(inos de a nor(aEue a con=oc y Eue e atri4uy co(petencia* eo es as, pues tanto e art. 2 de a ey 2.!0#, co(oe HN@ceo de Coincidencias 9ásicasH, conte(paron co(o (ateria de re=isin o reati=o a a

    Hdesinacin de os )ueces -ederaesH* d% a sentencia está =iciada por inconruencia, por no apicar una nor(a constituciona sin pronunciarse so4re su =aidez* e% ta(4in incurre en ar4itrariedad, por nore4atir os -undados aru(entos de su parte, contrarios a a ad(isi4iidad de a accin decarati=a en eHsu4 iteH.

    !. Due en o concerniente a a procedencia -or(a de a de(anda en os tr(inos de art. !22 de Cd.5rocesa, os ara=ios de a de(andada son inad(isi4es por os -unda(entos eGpuestos por e procurador enera de a Nacin en e dicta(en Eue antecede, a cuyos aru(entos correspondere(itirse por razones de 4re=edad.

    . Due e tri4una co(parte, asi(is(o, a opinin =ertida por e procurador enera en e captuo BBde su dicta(en, en cuanto a -unda(ento y acance de a ad(isi4iidad -or(a de recurso -edera, puesse aa en tea de )uicio a =aidez e interpretacin de cáusuas de a Constitucin Naciona y de otras

    nor(as -ederaes reati=as a cu(pi(iento de procedi(iento pre=isto en e art. !0 de a /eyFunda(enta, y a decisin de-initi=a de superior tri4una de a causa es contraria a dereco Eue eneas -und e apeante.

    Ca4e recordar Eue en a tarea de esta4ecer a inteiencia de as nor(as -ederaes a as Eue se re-ieree art. 1 de a ey 3, a Corte no se encuentra i(itada por as posiciones de tri4una in-erior y derecurrente, sino Eue e incu(4e reaizar una decaratoria so4re e punto disputado, se@n ainterpretacin Eue recta(ente e otora $doctrina de Faos: !03:" 88/a /ey, 1#38A, 1"088*!1:1!* !20:2", entre (ucos otros%.

    +. Due a concusin precedente i(porta a-ir(ar e carácter )usticia4e de a cuestin Hsu4 eGa(ineH, pues son apica4es as consideraciones e-ectuadas por e tri4una, a respecto, en e precedente deFaos: !13:1#".

    &n e-ecto, a presente resuta 88en pri(er uar88 una HcausaH, pues e actor a in=ocado ante e 5oder Judicia a proteccin de un dereco: e de (antener a ina(o=iidad en e caro de )uez de este

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    3/241

    tri4una para e cua -ue desinado se@n e procedi(iento =iente para entonces en a Constitucin Naciona y de acuerdo a acance Eue dica aranta e reconoca. & &stado naciona a resistido ta pretensin, de (odo Eue se con-iura una contro=ersia entre partes Eue sostienen derecoscontrapuestos, esto es una contro=ersia Hde-inida y concretaH $Faos: 22:!+! 88/a /ey, #81"+88% Euere(ite a estudio de puntos reidos por nor(as constitucionaes e in-raconstitucionaes de naturaeza-edera, o cua es propio de (encionado poder $arts. 1 y 2, ey 2* arts. 11" y 11, Constitucin Naciona%.

     No o4sta a o a-ir(ado a circunstancia de Eue o atinente a contenido de una re-or(a constitucionaaya sido atri4uido =áida(ente a un poder distinto de )udicia, pues aun en taes iptesis sie(preeste departa(ento, a a uz de a Constitucin, está a4iitado para )uzar en os casos Eue se e panteen, si e acto i(punado a sido eGpedido por e rano co(petente, dentro de (arco de susatri4uciones y con arreo a as -or(aidades a Eue está su)eto.

    & (andato de a Constitucin Eue pesa so4re e 5oder Judicia es e de descai-icar todo acto Eue seopona a aEua $Faos: !2:120%* panteada una causa, no ay otro poder por enci(a de de esta Corte para reso=er acerca de a eGistencia y de os (ites de as atri4uciones constitucionaes otoradas aos otros poderes y de desinde de atri4uciones de stos entre s. No ad(ite eGcepciones, en esosá(4itos, e principio reiterada(ente sostenido por este tri4una, desde 13", en cuanto a Eue Hes eintrprete -ina de a ConstitucinH $Faos: 1:!0%.

    Si a esencia de nuestro siste(a de o4ierno radica en a i(itacin de os poderes de os distintosranos y en a supre(aca de a Constitucin, nin@n departa(ento puede e)ercer cita(ente otras-acutades Eue as Eue e an sido acordadas $Faos: 1!:% y es de resorte de esta Corte )uzar HaeGistencia y (ites de as -acutades pri=ati=as de os otros poderesH $Faos: 210:10#+ 88/a /ey, +18#188% y Ha eGcedencia de as atri4ucionesH en a Eue stos puedan incurrir $Faos: 2+:!%.

    &n su(a, incuso en os casos en Eue a interpretacin constituciona e=e a encontrar Euedeter(inadas decisiones an sido atri4uidas con carácter -ina a otras ra(as de o4ierno, e tri4unasie(pre estará a4iitado para deter(inar si e e)ercicio de una potestad de dica naturaeza a sidoe=ado a ca4o, dentro de os (ites de sta y de acuerdo con os recaudos Eue e son ane)os. &Eue4ranta(iento de aunos de os (entados reEuisitos o e des4orde de os (ites de a atri4ucin,

    aran Eue a potestad e)ercida no -uese, entonces, a de a Constitucin y a es donde a cuestin de)ade ser in(une a a re=isin )udicia por parte de tri4una encarado 88por (andato de aEua88 de preser=ar a supre(aca de a /ey Funda(enta.

    ". Due, ade(ás, a doctrina de contro )udicia so4re e proceso de re-or(a de a Constitucin -ueea4orada por e tri4una ace (ás de treinta aIos, pues sure de a recta interpretacin de a sentenciadictada Hin reH: HSoria de uerrero, Juana A. c. 9odeas y iIedos 5uenta Knos. S.A.H.

    &n ese precedente, se apic a a acti=idad de una con=encin re-or(adora e principio )urisprudenciaEue i(ita4a as -acutades )urisdiccionaes respecto de procedi(iento de H-or(a y sancinH de aseyes. Sin e(4aro, se a-ir( Eue esa rea enera so cedera si se de(ostrase a -ata deconcurrencia de os HreEuisitos (ni(os e indispensa4esH Eue condicionan a sancin de a nor(aconstituciona re-or(ada $con-. considerandos ! y de Faos: 2+":++" 88/a /ey, 112822"88%.

    A respecto, es eocuente Eue e Conreso de a Nacin 88a e(itir en dicie(4re de 1##! a decaracinde necesidad de a re-or(a y -i)ar (ediante una ey, se@n a práctica constituciona arentina, os puntos a re=isar88 aya eGpresado (ediante tr(inos ineEu=ocos 88aun cuando no era necesario88 suconoci(iento y aceptacin de carácter )usticia4e de os (ites de poder re-or(ador, puesto Eue a pre=er a sancin de nuidad de as H(odi-icaciones, deroaciones y areados Eue reaice aCon=encin Constituyente apartándose de a co(petencia esta4ecida...H $art. ", ey 2.!0#%, dica prescripcin presupone a eGistencia de un poder dotado de -acutades su-icientes para reaizar econtro so4re e acance de as disposiciones y deroaciones adoptadas por a con=encin, Eue per(ita pri=ar de e-ectos a as reaizadas en in-raccin a os (ites i(puestos, e cua no puede ser otro EueaEue Eue tiene co(o atri4ucin esencia a de preser=ar a supre(aca constituciona: e Judicia.

    5or o de(ás, a in=aidez de procedi(iento de re-or(a de a Constitucin dista de ser una (ateria

    no=edosa en os antecedentes Eue dieron uar a nuestra Carta >ana, pues A4erdi pre=ena en 13+2so4re a ine-icacia de a proposicin de re-or(as Eue no estu=ieren apoyadas por dos terceras partes

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    4/241

    de Conreso, o por dos terceras partes de a eisatura pro=incia $art. !#, proyecto de constitucinaco(paIado a /as 9ases%.

    . Due en cuanto a -ondo de asunto, a -acutad de re-or(ar a Constitucin no puede eGceder e(arco de a reuacin 88constituciona88 en Eue descansa. &ste tri4una a a-ir(ado reciente(enteesta doctrina respecto de poder constituyente deri=ado pro=incia $Faos: !1":2!%, con cita de aopinin coincidente de >anue orostiaa, en e sentido de Eue as -acutades atri4uidas en nuestro

    siste(a constituciona a as con=enciones constituyentes están i(itadas $con-. >anue orostiaa,HFacutades de as Con=enciones ConstitucionaesH,

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    5/241

    &sos poderes i(pcitos, en e caso, son os Eue resutan de a -inaidad, e sentido y e acance de are-or(a, Eue se de-inieron en os acuerdos de -uerzas poticas Eue precedieron a decaracin deConreso y Eue, en a istoria constituciona arentina, an contri4uido a -or(ar e consenso necesario para e cu(pi(iento de procedi(iento esta4ecido en e art. !0 de a Constitucin Naciona $con-.de4ate de a ey 2.!0#, 7iario de Sesiones de a Cá(ara de 7iputados de a Nacin, sesin de 20621de dicie(4re de 1##!, p. 0#2%. &sta -inaidad, sentido y acance, se eGpresaron en as a(adasHcoincidencias 4ásicasH y se icieron constar en e art. 2 de a ey 2.!0#.

    10. Due a sancin eGpcita de nuidad contenida en e art. " de a ey 2.!0#, para todo aEueo Eueco(portase una (odi-icacin, deroacin o areado a a co(petencia esta4ecida en os arts. 2 y !de ese cuerpo nor(ati=o, re=ea e carácter de restriccin eGpcita Eue e Conreso atri4uy a aEueoEue aterase o eGcediese e (arco de a a4iitacin, sin per)uicio de a proi4icin contenida en e art. de a ey 4a)o eGa(en. Sin duda, a sancin representa un n-asis innecesario 88Eue re=ea ainduda4e intencin de os representantes de pue4o, se@n resuta de de4ate en e seno deConreso88, diriido a a=entar os H-antas(asH Eue pudiesen o4struir a con=ocatoria a una re-or(aso4re a 4ase de in-undados aru(entos reati=os a os peiros de una con=encin de poderesii(itados $con-. de4ate de a ey 2.!0#, 7iario de Sesiones Cá(ara de Senadores, sesin de 21 deoctu4re de 1##!, inter=encin de senador &duardo >ene(, p. !3"#%.

    11. Due a seccin tercera de ttuo pri(ero de a seunda parte de a Constitucin Naciona, reati=aa 5oder Judicia, trata en e captuo B: H7e su naturaeza y duracinH. & art. #" de este captuo, en anu(eracin anterior a a re-or(a, dispona, en o Eue interesa en e Hsu4 iteH: Eue H/os )ueces de aCorte Supre(a y de os tri4unaes in-eriores de a Nacin conser=arán sus e(peos (ientras dure su 4uena conducta...H. &sta nor(a, consarada en e teGto constituciona de 13+!, no -ue incuida entreas cáusuas Eue a con=encin re-or(adora esta4a a4iitada para re=isar, se@n os arts. 2 y ! de aey 2.!0#. &n nin@n caso se (encion e recordado art. #" y, antes 4ien, esa cáusua (antu=ointacta su redaccin en e teGto (encionado en 1## $art. 110%.

    12. Due en e HN@ceo de Coincidencias 9ásicasH ta(poco aparece eGpcita ni i(pcita(ente a(encin a a aranta de ina(o=iidad con e contenido con e cua a4a sido esta4ecida para os )ueces -ederaes por e citado art. #" de a Constitucin. &n nin@n párra-o de os puntos B y J deHN@ceo de Coincidencias 9ásicasH, reati=os a a desinacin y a a re(ocin de os (aistrados

    -ederaes 88te(as Eue correspondan a as re-or(as de os arts. 3" inc. + y +, Constitucin Naciona88, aparece a@n contenido Eue pudiera interpretarse raciona(ente co(o reati=o a a posi4iidad de -i)ar un tr(ino a a aranta de ina(o=iidad de os )ueces -ederaes con (oti=o decu(pi(iento de una edad deter(inada. & @nico punto =incuado de auna (anera a a cesacin de aaranta de a ina(o=iidad en os tr(inos en =iencia -ue e reati=o a (odo de re(ocin de os(aistrados -ederaes de tri4unaes in-eriores, Eue de4a instru(entarse por un )urado deen)uicia(iento $punto J, ap. 2, de citado [email protected]%, en tanto, con reacin a os (ie(4ros de aCorte Supre(a de Justicia de a Nacin, a re-or(a de4a (antener a re(ocin H@nica(ente por )uicio potico, por (a dese(peIo o por deito en e e)ercicio de sus -unciones, o por cr(enes co(unesH$punto J, ap. 1%.

    1!. Due si 4ien e art. 2 inc. a de a ey 2.!0# a4iit a (odi-icar e art. ## 88nu(eracin anterior a

    a re-or(a88 de captuo B, seccin tercera, ttuo pri(ero, de a seunda parte de a Constitucin Naciona, y Eue e art. 2 inc. c, de a ey Eue se eGa(ina, autoriz a incorporacin de un nue=oartcuo en este captuo 88Eue, co(o se a dico, está dedicado a tratar a naturaeza de 5oder Judiciade a Nacin88, eo so se correaciona con e apartado K de HN@ceo de Coincidencias 9ásicasH yresponde a a =ountad de crear e Conse)o de a >aistratura, cuyo ro instituciona y atri4ucionesconciernen a 5oder Judicia de a Nacin.

    1. Due no puede razona4e(ente ad(itirse Eue, con (oti=o de a re-or(a de una cáusua reati=a aas atri4uciones de 5oder &)ecuti=o Naciona, a sa4er, a inter=encin de presidente de a Nacin ena desinacin de os (aistrados -ederaes 88art. ## inc. , Constitucin re-or(ada, (ateria Eueesta4a eGpcita(ente a4iitada puesto Eue e art. 3" inc. +, de teGto anterior, a4a sido incuido ene art. 2 inc. a, ey 2.!0#88, a con=encin re-or(adora incorpore una cáusua ntida(ente eGtraIa a

    as atri4uciones de 5oder &)ecuti=o de a Nacin, puesto Eue todo o concerniente a a ina(o=iidadde os )ueces es inerente a a naturaeza de 5oder Judicia de a Nacin y con-iura uno de os principios estructuraes de siste(a potico esta4ecido por os constituyentes de 13+!, a punto Eue esuno de os dos contenidos so4re os Eue se asienta a independencia de este departa(ento y Eue a sido

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    6/241

    cai-icada por e tri4una, antes Eue de un pri=ieio en -a=or de Euienes e)ercen a (aistratura, co(ouna aranta en -a=or de a totaidad de os a4itantes $Faos: !1#:2%.

    1+. Due, por as razones eGpuestas, esta Corte no co(parte a a-ir(acin de Eue e Conreso, encu(pi(iento de su -uncin preconstituyente, a4iit una (odi-icacin de sini-icati=a trascendenciaa a aranta de a ina(o=iidad de os (aistrados )udiciaes -ederaes a partir de cu(pi(iento deuna edad deter(inada, ya Eue una ateracin tan sustancia no reconoce a4iitacin su-iciente en as

    -acutades i(pcitas Eue se deri=an de a eGpresa atri4ucin de re-or(ar 88en os tr(inos de apartadode HN@ceo de Coincidencias 9ásicasH incorporado a a ey 2.!0#88 e ri(en de desinacin, ni )a(ás puede entenderse co(o i(picado en una (era adecuacin o actuaizacin de as -acutades de5oder &)ecuti=o.

    & tri4una a Euo, ade(ás, se eEui=oca a -undar a no apicacin a actor de as cáusuas i(punadasen a doctrina de os derecos adEuiridos a a(paro de un ri(en constituciona di-erente. /adiscusin Eue =ersa so4re a posi4iidad de in=ocar derecos adEuiridos -rente a as disposicionessancionadas reuar(ente por una con=encin re-or(adora de a Constitucin Naciona, resutaa4stracta en a presente causa, pues e art. ## inc. , párra-o tercero de a Constitucin re-or(ada, no puede apicarse a actor por =icio de nuidad a4souta, en =irtud de a4erse con-iurado un (ani-iestoeGceso en as -acutades de Eue dispona a con=encin, con-or(e a procedi(iento reado por e art.!0 de a Constitucin Naciona y a o dispuesto en a decaracin de necesidad instru(entada (ediantea ey 2.!0#.

    1". Due esta sentencia no co(porta un pronuncia(iento so4re aspectos de naturaeza sustancia Eueconciernen a a con=eniencia o incon=eniencia de a nor(a i(punada 88)uicio Eue no está en asatri4uciones propias de 5oder Judicia88, sino en a co(pro4acin de Eue aEua es -ruto de une)ercicio inde4ido de a i(itada co(petencia otorada a a con=encin re-or(adora.

    &n un pronuncia(iento reciente $causa . 0+ LLLBBB H(ez 7iez, oin MConnor. 88 Auusto C. 9euscio. 88 Antonio 9oiano. 88 usta=o A. 9ossert $disidencia parcia%. 88 uier(o A. F. /pez. 88 Ado-o

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    7/241

     Naciona re-or(ada, no atera a aranta de ina(o=iidad de Eue oza e actor, )uez de a CorteSupre(a de Justicia de a Nacin, en razn de su desinacin 4a)o e ri(en constituciona anterior aa re-or(a de 1##. Contra ese pronuncia(iento, a parte de(andada interpuso e recursoeGtraordinario -edera, Eue -ue concedido a -s. 2216221 =ueta.

    2. Due os aru(entos por os cuaes e &stado naciona pretende a apertura de recurso eGtraordinarioson os siuientes: a% es errnea a nea di=isoria entre (aistrados -ederaes desinados 4a)o e

    ri(en pre=isto por a Constitucin, en su teGto anterior a a re-or(a de 1##, y os (aistradosno(4rados por e nue=o ri(en* no eGisten derecos adEuiridos -rente a a (odi-icacin de a nor(aEue otora4a e e)ercicio =itaicio de caro* 4% e nue=o teGto constituciona no (odi-ic a aranta deina(o=iidad de os )ueces, pues e art. ## inc. de a /ey Funda(enta contiene, ta co(o -ue aintencin de os seIores con=encionaes, una eGiencia de carácter o4)eti=o e i(persona* c% are-or(a constituciona en e punto Eue se aa en discusin es =áida y responde a os tr(inos de anor(a Eue a con=oc y Eue e atri4uy co(petencia* eo es as, pues tanto e art. 2 de a ey 2.!0#,co(o e HN@ceo de Coincidencias 9ásicasH, conte(paron co(o (ateria de re=isin o reati=o a aHdesinacin de os )ueces -ederaesH* d% a sentencia está =iciada por inconruencia, por no apicar una nor(a constituciona sin pronunciarse so4re su =aidez e% ta(4in incurre en ar4itrariedad por nore4atir os -undados aru(entos de su parte, contrarios a a ad(isi4iidad de a accin decarati=a en eHsu4 iteH.

    !. Due en o concerniente a a procedencia -or(a de a de(anda en os tr(inos de art. !22 de Cd.5rocesa, os ara=ios de a de(andada son inad(isi4es por os -unda(entos eGpuestos por e5rocurador enera de a Nacin en e dicta(en Eue antecede, a cuyos aru(entos correspondere(itirse por razones de 4re=edad.

    . Due e tri4una co(parte, asi(is(o, a opinin e(itida por e 5rocurador enera en e captuo BBde su dicta(en, en cuanto a -unda(ento y acance de a ad(isi4iidad -or(a de recursoeGtraordinario, pues se aa en tea de )uicio a =aidez e interpretacin de cáusuas de a Constitucin Naciona y de otras nor(as -ederaes reati=as a cu(pi(iento de procedi(iento pre=isto en e art. !0de a /ey Funda(enta, y a decisin de-initi=a de superior tri4una de a causa es contraria a derecoEue en eas -und e apeante.

    +. Due a concusin precedente i(porta a-ir(ar e carácter )usticia4e de a cuestin su4 eGa(ine, pues son apica4es as consideraciones e-ectuadas por e tri4una, a respecto, en e precedente deFaos: !13:1#".

    &n e-ecto, a presente resuta 88en pri(er uar88 una HcausaH, pues e actor a in=ocado ante e 5oder Judicia a proteccin de un dereco: e de (antener a ina(o=iidad en e caro de )uez de estetri4una para e cua -ue desinado se@n e procedi(iento =iente para entonces en a Constitucin Naciona y de acuerdo a acance Eue dica aranta e reconoca. & &stado naciona a resistido ta pretensin, de (odo Eue se con-iura una contro=ersia entre partes Eue sostienen derecoscontrapuestos, esto es una contro=ersia Hde-inida y concretaH $Faos: 22:!+!% Eue re(ite a estudiode puntos reidos por nor(as constitucionaes e in-raconstitucionaes de naturaeza -edera, o cua es propio de (encionado poder $arts. 1 y 2, ey 2* arts. 11" y 11, Constitucin Naciona%.

    ". Due a cuestin de -ondo so(etida a conoci(iento de esta Corte a sido considerada en anterior oportunidad por e =oto de )uez ázEuez en a sentencia de da 22 de )unio de corriente aIo recadaen a causa B.#0 LLB HBri4arren, Casiano

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    8/241

    (ientras dure su 4uena conducta. &n ta sentido, e art. 2 de a ey 2.!0# autoriz a a con=encinre-or(ada eGcusi=a(ente a (odi-icar e teGto de os arts. +, ", 3, ++, " $inc. 2%, "3, "#, 0, 1,2, ", , 3, 30, 31, 32, 3!, 3, 3+, 3" $incs. 1, !, +, 10, 1! y 20%, 3 y ## de a Carta >ana. 5or su parte, e art. ! a4iit soa(ente a re-or(a de os arts. "!, ", 3", 10", 10 y 103 de teGtoconstituciona de 13+!. &s decir, en nin@n caso se (encion a recordado art. #" y, antes 4ien, esta@ti(a cáusua (antu=o intacta su redaccin en e teGto sancionado en 1## $art. 110%.

    #. Due, por otro ado, en e HN@ceo de Coincidencias 9ásicasH contenido en e propio art. 2 de a ey2.!0#, cuyo o4)eti=o era acarar a -inaidad, sentido y acance de as re-or(as Eue Eueda4ana4iitadas para su trata(iento y resoucin por a con=encin re-or(adora, ta(poco se conte(p en-or(a eGpcita o i(pcita a posi4iidad de (odi-icar os acances de a aranta de ina(o=iidad=itaicia de art. #" de a Constitucin Naciona de 13+!, y (uco (enos disponer Eue a superacinde cierta edad por parte de os )ueces -ederaes o4rara por s (is(a co(o causa de cesacin de esaaranta.

    Due, so4re e particuar, de4e ser o4ser=ado Eue en nin@n párra-o de os puntos B y J de citadoHN@ceo de Coincidencias 9ásicasH $re-eridos, respecti=a(ente, a a desinacin de os (aistrados-ederaes y a su re(ocin%, se pre= co(o te(a a4iitado e reati=o a esta4eci(iento de acaducidad de a aranta de ina(o=iidad de os )ueces por cu(pi(iento de cierta edad. &s (ás: en oEue espec-ica(ente concierne a a re(ocin, e punto J de HN@ceo de Coincidencias 9ásicasH seIaeGpresa(ente, co(o contenido (ateria de a re-or(a, Eue as @nicas causaes ad(itidas para edespaza(iento de os (aistrados, tanto de a Corte Supre(a co(o de os tri4unaes in-eriores, serana de (a dese(peIo, deito en e e)ercicio de as -unciones o autora de cr(enes co(unes. ?aescausaes ya esta4an pre=istas, co(o @nicas y eGcuyentes de otras, en e teGto constituciona de 13+!$art. +%.

    10. Due, en o Eue aEu ca4e destacar, as (odi-icaciones a a Constitucin de 13+! Eue autoriz a ey2.!0# con incidencia en a cesacin de a aranta de ina(o=iidad =itaicia consarada por e art. #",se re-irieron pura y eGcusi=a(ente a (odo de re(ocin de os (aistrados -ederaes de tri4unaesin-eriores, o cua de4a instru(entarse se@n a nue=a Constitucin a tra=s de un Jurado de&n)uicia(iento $punto J, ap. 2, de HN@ceo de Coincidencias 9ásicasH%, i(picando a re-or(a Eue para taes (aistrados ya no sera necesario e )uicio potico, eGtre(o Eue se (antena so para os

     )ueces de a Corte Supre(a de a Nacin $cit. punto J, ap. 1%.

    11. Due ta(poco puede ser a-ir(ado Eue o dispuesto por e sancionado art. ## inc. , párra-o tercero,u4iera estado a4iitado dentro de ee(ento de (odi-icaciones y re-or(as autorizadas por a ey2.!0# reati=a(ente a as atri4uciones de 5oder &)ecuti=o Naciona. &n ese orden de ideas, en e punto A de HN@ceo de Coincidencias 9ásicasH contenido en e art. 2 de a ey 2.!0#, se cari-iceGcusi=a(ente so4re cuá de4a ser e acance Eue asu(iran as re-or(as a art. 3" de a Constitucinde 13+!, con e -in de Eue sus incs. 1, 10, 1! y 20 se adecuaran en su redaccin a a aparicin de anue=a -iura de )e-e de a4inete de >inistros. Co(o se =e, a cuestin no concerna a a aEu tratada.

    Due, asi(is(o, ninuno de os te(as a4iitados por e art. ! de a ey 2.!0# respecto de asatri4uciones presidenciaes uarda4a reacin, ni siEuiera incidenta, con a rea -ina(enteintroducida en e art. ## inc. , párra-o tercero. A respecto, dica disposicin de a ey decarati=a dea re-or(a constituciona so audi a a posi4iidad de esta4ecer 88por nue=o inc. a art. 3" de aConstitucin de 13+!88 e acuerdo de Senado para a desinacin de ciertos -uncionarios deoranis(os de contro de 9anco Centra, eGcuida a Auditora enera de a Nacin $punto 7%, y a aactuaizacin de as atri4uciones de 5oder &)ecuti=o Naciona $punto &%, o cua, 4ien entendido,sini-ica4a H...ei(inar y de)ar sin e-ecto aEueas nor(as $de artcuo% 3" Eue a4an sido deroadas por desuetudo, ya Eue no se apica4an y e tie(po as a4a tornado in@ties, inser=i4es y o4soetas...H$con-r. 7iario de Sesiones de a Con=encin Naciona Constituyente, inter=encin de con=enciona/ano, =ersin taEuirá-ica de a !O

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    9/241

    y e-ectos de a aranta de ina(o=iidad =itaicia de os )ueces esta4ecida por e art. #" de aConstitucin de 13+! $con-r. cit. 7iario de Sesiones de a Con=encin Naciona Constituyente,inter=encin de con=enciona Cuen, ps. ""06""1* con=enciona >aeder, p. ""+%.

    1!. Due os propios antecedentes de a ey 2.!0# corro4oran o Eue se a eGpuesto asta aEu enorden a Eue no era te(a de re-or(a constituciona a4iitado e atinente a a cesacin de a aranta deina(o=iidad por cu(pi(iento de cierta edad.

    &n e-ecto, so4re e particuar uardaron un sini-icati=o siencio: a% e docu(ento de 1 de dicie(4rede 1##!, reati=o a os puntos de acuerdo so4re a re-or(a constituciona de as co(isiones deradicais(o y de )usticiais(o para ser puestos a consideracin de os oranis(os partidarios* 4% eAcuerdo para a

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    10/241

    1#. Due, =aa acararo, esta sentencia no co(porta un pronuncia(iento so4re aspectos de naturaezasustancia Eue conciernen a a con=eniencia o incon=eniencia de a cáusua i(punada 88)uicio a)eno aa tarea Eue incu(4e a 5oder Judicia88, sino Eue se asienta en a co(pro4acin de Eue aEua es-ruto de un e)ercicio inde4ido de a i(itada co(petencia otorada a a con=encin re-or(adora.

    20. Due, por o de(ás, e )ura(ento Eue e tri4una a 4rindado a a Constitucin Naciona sancionadaen Santa Fe, 5araná, en e aIo 1##, no i(port ener=ar e irrenuncia4e de4er Eue e co(pete de

    e)ercer e contro pertinente en os casos Eue reEuieran de eGa(en de a =aidez de as disposicionessancionadas por a con=encin en e)ercicio de su poder constituyente deri=ado $ey 2.!0#%, ni (enosa@n, e dese(peIo en (odo auno de a -uncin eiti(ante Eue e con-iere e propio ordena(ientoEue se (anda )urar.

    5or eo, odo e 5rocurador enera, se decara procedente e recurso eGtraordinario* se re=oca asentencia apeada y, en os tr(inos de art. !22 de Cd. 5rocesa, se ace uar a a de(anda, por oEue se decara nua de nuidad a4souta a cáusua contenida en e art. ## inc. , apartado tercero dea Constitucin Naciona $art. ", ey 2.!0#%, as co(o, por ica i(picancia, su disposicintransitoria undci(a. Costas a =encido $art. "3, Cd. citado%. 88 Ado-o

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    11/241

    ". Due a independencia de os )ueces ace a a esencia de ri(en repu4icano y su preser=acin noso de4e ser proca(ada sino respetada por os otros poderes y sentida co(o una =i=enciainsustitui4e por e cuerpo socia todo. A respecto, a dico a Supre(a Corte de &stados Unidos de Nortea(rica Eue una )usticia i4re de contro de &)ecuti=o y de /eisati=o es esencia, si eGiste edereco de Eue os procesos sean resuetos por )ueces eGentos de a potencia deno(inacin de otrasra(as de o4ierno $HUnited States =. PiH, # U.S. 200, 218213* 1#30, citado en e -ao de estaCorte B.#0 LLB HBri4arren, Casiano

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    12/241

    supre(o de a )usticia y de a ey. ?a siste(a se a estructurado so4re un piar -unda(enta: aindependencia propia de 5oder Judicia, reEuisito necesario para e contro Eue de4en e)ercer os )ueces so4re os restantes poderes de &stado $Faos: !10:30 88/a /ey, 1#38C, 2+88, p. 31+ y!12:1"3", disidencia de )uez 9euscio%.

    5or eo, con e acance de os -unda(entos dados en esta sentencia, se con-ir(a o resueto por e aEuo en cuanto ace uar a a accin decarati=a de doctor Caros S. Fayt. Costas por su orden. 88

    usta=o A. 9ossert.

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    13/241

    Punto 2:

    E'(e'd)ian, *iguel A. c. &o+oic-, erardo y otros 1!!2$ Faos !1+:1#2

    9uenos Aires, )uio de 1##2.

    Considerando: 1% Due a saa K de a Cá(ara Naciona de Apeaciones en o Ci=i recaz e a(parointerpuesto por >iue A. &'(e'd)ian, en e)ercicio de dereco de rpica, contra erardo So-o=ic.Contra dico pronuncia(iento e actor dedu)o recurso eGtraordinario, cuya deneacin (oti=a a presente Eue)a.

    2% Due de acuerdo a o eGpuesto por e recurrente, esionado pro-unda(ente en sus senti(ientosreiiosos, a -s. 363+ pro(o=i de(anda de a(paro contra erardo So-o=ic, para Eue se ocondenara a eer en e prora(a H/a Noce de Sá4adoH 88Eue se e(ita por e cana 2 de tee=isin88,una carta docu(ento Eue e re(itiera contestando a 7a(iro Sáenz, Euien eGpres -rases Eueconsidera4a ara=iantes en reacin a Jesucristo y a a iren >ara, en a audicin de sá4ado 11 de )unio de 1#33. Due, co(o a carta no -ue eda, de4i iniciar )uicio de a(paro, -undado en e derecode rpica Eue, se@n su criterio, e concede e art. !! de a Constitucin Naciona y e art. 1.1 de

    5acto de San Jos de Costa

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    14/241

    a Constitucin, a eisar so4re a i4ertad de prensa, protee -unda(enta(ente su propia esenciade(ocrática contra toda posi4e des=iacin tiránicaH $Faos: 23:2#1%.

    % Due en este caso, por e contrario, e n@ceo de a cuestin a decidir radica en a tensin entre a proteccin de á(4ito pri=ado de a persona de cuanto esione a respecto a su dinidad, onor einti(idad* y e dereco de eGpresar i4re(ente as ideas e)ercido por (edio de a prensa, a radio y atee=isin. &s decir, se trata de eEuii4rio y ar(ona entre derecos de )erarEua constituciona, y en

    de-initi=a, de a tutea de a dinidad u(ana, en tanto se =ea a-ectada por e e)ercicio a4usi=o de ain-or(acin. &n particuar, corresponde decidir si e deno(inado Hdereco de rpica o respuestaHintera nuestro ordena(iento )urdico co(o un re(edio ea in(ediato a a situacin de inde-ensinen Eue se encuentra e co(@n de os o(4res -rente a as aresiones a su dinidad, onor e inti(idadcuando son e=adas a ca4o a tra=s de os (edios de co(unicacin socia.

    3% Due a o aro de os sios LBB y LBBB y asta -ines de sio LBL a cuestin de pensar yeGpresar e pensa(iento se reso=a en a uca de os indi=iduos -rente a &stado por a conEuista de ai4ertad de eGpresin y a consaracin de dereco de prensa. &stas rei=indicaciones indi=iduaes,=erdaderas conEuistas de i4erais(o, se encuentran consaradas en e art. 11 de a 7ecaracin de os7erecos de Ko(4re: Ha i4re co(unicacin de pensa(ientos y eGpresiones es uno de os derecos(ás preciosos de o(4re* todo indi=iduo puede escri4ir, a4ar, i(pri(ir i4re(enteH. 5ero ennuestro tie(po 88se aduce88 por o4ra y racia de a re=oucin tcnica, os contendientes en a uca por e do(inio y contro de os (edios de co(unicacin an ca(4iado. & indi=iduo co(o su)etoacti=o está =irtua(ente ei(inado. Duienes se en-rentan son e &stado y os rupos* y os rupos entres.

     No sie(pre se (o=iizan as pasiones por a rei=indicacin de un dereco. Se uca por os (áse-icaces y poderosos (edios tcnicos de -or(acin de pensa(iento, as actitudes y co(porta(ientosu(anos. /as nue=as tcnicas suponen -inancia(iento, astos y costos Eue están -uera de as posi4iidades de co(@n de os o(4res. A stos es Eueda a posi4iidad de eeir e diario, a estacinde radio, o e cana de tee=isin cuyas paa4ras e i(áenes a4rán de incorporarse a (undo de susrepresentaciones, condicionarán sus opiniones, -or(arán sus á4itos y co(porta(ientos. 7e derecoacti=o de pu4icar sus ideas por a prensa sin censura pre=ia, es decir, de dereco de in-or(acin, poco e Eueda a o(4re de nuestro tie(po* e resta e dereco pasi=o a sa4er, a conocer, a Eue e

    dian o (ás =eraz(ente posi4e o Eue ocurre, es decir, e dereco socia a a in-or(acin.

    &n consecuencia REu dereco tiene e co(@n de os o(4res cuando es o-endido y di-a(ado por ee)ercicio a4usi=o, ineGacto o ara=iante de a in-or(acin periodstica, radia o tee=isi=a Qa no estána su acance 88se a-ir(a88 os (edios con Eue conta4a en os sios LBBB y LBL. /as saas de osdirectores de as e(presas periodsticas, de radio o tee=isin están -uera de su acceso* y en eas sere@nen os Eue tienen en su (ano irru(pir en su destino indi=idua, di-a(aro o ridicuizaro o eGponer su inti(idad a a (irada de todo e (undo. Son seres distantes, Eue (ane)an un poder incon(ensura4e en una ci=iizacin audio=isua Eue tiene co(o accesorio a a etra i(presa $ia(i Kerad 5u4isin Co., 7i=isin o- Tnit Nespapers, Bnc. =s. ?ornioH $13 U. S. 21 881#88%, a Corte Supre(a de os &stadosUnidos di)o H...a prensa de oy es en =erdad (uy di-erente de aEuea Eue eGisti en os pri(eros aIosde nuestra eGistencia nacionaH. H&n a @ti(a (itad de sio una re=oucin de as co(unicaciones per(iti a introduccin de a radio y a tee=isin en nuestras =idas. /a pro(esa de una co(unidado4a co4r reaidad a tra=s de uso de os satites de co(unicacin, y e espectro de una nacinca4eada a tra=s de a eGpansi=a red de ca4es de tee=isin. /a prensa i(presa, se dice, no aescapado a os e-ectos de esta re=oucin. /os peridicos se an trans-or(ado en randes e(presas yson aora (ucos (enos para ser=ir a una (uco (ás rande po4acin a-a4eta. Cadenas de peridicos, peridicos nacionaes, ca4es nacionaes, ser=icios de noticias y peridicos @nicos en un

     pue4o, son as caractersticas do(inantes de una prensa Eue se a trans-or(ado en no co(petiti=a yenor(e(ente poderosa* in-uye en su capacidad para (anipuar a opinin popuar y ca(4iar e cursode os aconteci(ientosH.

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    15/241

    H/a ei(inacin de a co(petencia entre peridicos es (ayor en as randes ciudades, y aconcentracin de contro de os (edios Eue resuta de Eue e @nico peridico pertenece a os (is(osintereses Eue ta(4in posee una estacin de radio y tee=isin, son co(ponentes en este ca(ino aciaa concentracin de a in-or(acin. & resutado de estos randes ca(4ios a sido e coocar en pocas(anos e poder de in-or(ar a a po4acin a(ericana y de -or(ar a opinin p@4ica. >ucas de asopiniones =ertidas en editoriaes y co(entarios Eue se i(pri(en, pro=ienen de estas redes nacionaesde in-or(acin, y co(o resutado, en te(as nacionaes y (undiaes tiende a a4er una o(oeneidad

    de estas opiniones. /os a4usos de estos reporta)es (anipuados, se dice Eue son e resutado de a ranacu(uacin de poder irre=isa4e de estos (odernos i(perios de co(unicacinH.

    H&n e-ecto, se aduce, e p@4ico a perdido a capacidad de responder o contri4uir de una (anerasini-icati=a en e de4ate de os distintos te(as. & (onopoio de os (edios de co(unicacin per(ite poco o casi nin@n anáisis crtico, eGcepto en as pu4icaciones de pro-esionaes, Eue tienen uni(itado n@(ero de ectoresH. H&sta concentracin de oranizaciones de noticias a ni=e naciona88co(o otras randes instituciones88 se a trans-or(ado en ao (uy re(oto y ao irresponsa4e-rente a 4asa(ento popuar de Eue depende, y Eue a su =ez depende de H. H/a soucin o4=ia, Eueera accesi4e a os disidentes en una poca te(prana, cuando inresar a neocio de a pu4icacin erareati=a(ente 4arato, oy en da sera a de tener peridicos adicionaes. 5ero os (is(os -actoresecon(icos Eue an pro=ocado a desaparicin de un =asto n@(ero de peridicos (etropoitanos, an

    eco Eue e inreso a ese (ercado de ideas Eue se sir=e de a prensa, resute ao casi i(posi4e. Sedice Eue e reca(o de os diarios de ser su4roantes de p@4ico acarrea con eo una o4iacin-iduciaria conco(itante de estar a a atura de dico (andato. 7esde esta pre(isa se razona Eue e@nico (odo e-ecti=o de aseurar )usticia, certeza y de otorar responsa4iidad, es Eue e o4iernointer=ena positi=a(ente. & -in de a 5ri(era &n(ienda de Eue e p@4ico sea in-or(ado, está oy en peiro porEue ese (ercado de ideas es aora un (onopoio controado por os dueIos de (ercadoH.

    10% Due, co(o ya se seIaara, en e anáisis =aorati=o de deno(inado Hdereco de respuestaH, noso se encuentra en )ueo a tutea de a i4ertad de eGpresin o e dereco de i(pri(ir sin censura pre=ia, sino ta(4in a adecuada proteccin de a dinidad, a onra, os senti(ientos y a inti(idadde co(@n de os o(4res y por consiuiente a aranta )urisdicciona para e sosteni(iento de estos=aores de a personaidad, aranta Eue puede encontrar un (edio apto de e)ercicio a tra=s de a

    recti-icacin, respuesta o procedi(ientos Eue se aproGi(en a ese o4)eto. A(4os =aores de4en ser de4ida(ente sopesados, sin perder de =ista Eue, con a respuesta, se trata de aseurar e dereconatura, pri(ario, ee(enta a a eti(a de-ensa de a dinidad, a onra y a inti(idad. A Eue a =idade co(@n de os o(4res no sea con=ertida en (ateria de escándao por e periodista, e co(entaristao e ocutor de turno. A Eue su =ida, su pri=acidad, su onra sia siendo suya* a seuir respetándose as (is(o.

    11% Due está -uera de discusin Eue os Eue (ane)an os (edios de co(unicacin socia 88os (ediostcnicos de in-or(acin88, e)ercen in-uencia so4re a opinin p@4ica y Eue e eGtraordinario poder desuestin de estas tcnicas en a ea4oracin de estructuras (entaes, condiciona a =ida u(ana.

    5or otra parte, nadie puede near ni desconocer a in-uencia enor(e de sino positi=o Eue ane)ercido y e)ercen os (edios de in-or(acin y a co(unicacin coecti=a. /a u(anidad a entrado

    en una nue=a era iu(inada, precisa(ente, por os proresos tcnicos y cient-icos./a in-or(acin coecti=a pone e (undo a disposicin de todo e (undo. /a uni=ersaidad einstantaneidad de a noticia, de o Eue sucede a os o(4res en e (undo entero y en e orden nacionao oca, ese -u)o diario ininterru(pido de cuanto aconteci(iento a ocurrido y pueda interesar a a=ida u(ana, a(pa e orizonte socia y cutura poniendo a disposicin de todos, sin distincino4)eti=a de ninuna especie, e conoci(iento de rit(o de acontecer u(ano. Ka creado azos desoidaridad esencia en escaa (undia. & o(4re se a a4ituado a =er e (undo co(o cosa propia, pues a co(unicacin coecti=a o a reducido a os tr(inos de una co(arca. /os (ites eorá-icosan perdido sini-icacin y sentido. Una nue=a di(ensin tiene su soporte en este ecoincontrasta4e: o uni=ersa tiene ca4ida en a (ente u(ana co(o un do(inio propio.

    12% Due todo o eGpuesto per(ite una (ayor co(prensin de dereco de prensa. & acrecenta(iento

    de in-uencia Eue detentan os (edios de in-or(acin tiene co(o contrapartida una (ayor responsa4iidad por parte de os diarios, e(presas editoriaes, estaciones y cadenas de radio ytee=isin, as Eue se an con=ertido en coosaes e(presas co(erciaes -rente a indi=iduo, pues Hsi

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    16/241

    rande a i4ertad, rande ta(4in de4e ser a responsa4iidadH $Faos !10:+03 88/a /ey, 1#38C,23#88%.

    /a prensa de nuestro pas de4e ser o4)eto de a (áGi(a proteccin )urisdicciona en todo cuanto sereacione con su -inaidad de ser=ir ea y onrada(ente a a in-or(acin y a a -or(acin de aopinin p@4ica, es decir, a a -uncin Eue e co(pete en ser=icio de a co(unidad.

     No o4stante, ese especia reconoci(iento constituciona no sini-ica i(punidad $Faos: !10:+03% ni

    ei(ina a responsa4iidad ante a )usticia por os deitos y daIos co(etidos, pues en nuestraConstitucin no a eGistido e propsito de aseurar a i(punidad de a prensa. Si a pu4icacin es decarácter per)udicia y si con ea se di-a(a o in)uria a una persona, se ace a apooa de cri(en, seincita a a re4ein o a sedicin, no pueden eGistir dudas acerca de dereco de &stado para repri(ir ocastiar taes pu4icaciones $Faos: 1":1!3%.

    As entonces, -rente a os a=ances y a uso Eue se d a os (edios de co(unicacin no pareceinapropiado considerar Eue e por=enir de a sociedad conte(poránea depende de eEuii4rio entre e poder de os (edios y a aptitud de cada indi=iduo de reaccionar ante cuaEuier intento de(anipuacin.

    1!% Due entre as tcnicas de pre=encin y de seuridad para e=itar, atenuar y reparar os a4usos yeGcesos en Eue incurren os (edios de co(unicacin se encuentra e e)ercicio de os derecos derespuesta y de recti-icacin. &n este sentido, resuta un antecedente ree=ante de a creacin nor(ati=ade este dereco, e proyecto de Cdio de Konor de periodistas de as Naciones Unidas, ad(itido por una co(isin de a Asa(4ea enera de 1#+2, Eue esta4eci en su art. 2 Eue Ha 4uena -e conrespecto a p@4ico constituye e -unda(ento de todo periodis(o autntico. CuaEuier in-or(acinEue, una =ez eca p@4ica se re=ease incorrecta o noci=a, de4erá ser recti-icada espontánea(ente ysin de(ora. /as opiniones y as noticias no con-ir(adas serán presentadas co(o taes y tratadas enconsecuenciaH. & Cdio de &tica de Crcuo de AntioEua de 1#0, en su art. ! esta4ece co(oo4iacin de periodista e Hponer todo su e(peIo en 4uscar a =erdad y, cuando aya incurrido enerror, toda su capacidad en en(endaroH. /a Carta de 5eriodista de Francia de 1#"+, cateoriza as-atas pro-esionaes y considera co(o as de (áGi(a ra=edad Ha cau(nia, as acusaciones no pro4adas, a ateracin de docu(entos, a de-or(acin de os ecosH. /a Carta de Cie $1#"#%

    a(pa e contenido de a rpica, 4astando con Eue a persona a-ectada crea necesario dar unarespuesta o acarar una situacin co(o para Eue nazca e dereco y pueda ser e)ercido. /a Unin&uropea de

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    17/241

    as circunstancias, a pu4icacin de a sentencia en un diario o peridico de uar, si esta (edida-uese procedente para una adecuada reparacinH. &sto se co(pe(enta, en cuanto a onor, con odispuesto por e art. 11 de Cd. 5ena, Eue deter(ina Eue Hcuando a in)uria o cau(nia se u4iere propaado por (edio de a prensa ... e )uez o tri4una ordenará, si o pidiere e o-endido, Eue oseditores inserten en os respecti=os i(presos o peridicos, a costa de cupa4e, a sentencia osatis-accinH.

    1+% Due, en nuestro ordena(iento )urdico, e dereco de respuesta, o recti-icacin a sido esta4ecidoen e art. 1 de 5acto de San Jos de Costa

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    18/241

    20% Due en e (is(o orden de ideas, de4e tenerse presente Eue cuando a Nacin rati-ica un tratadoEue -ir( con otro &stado, se o4ia internaciona(ente a Eue sus ranos ad(inistrati=os y )urisdiccionaes o apiEuen a os supuestos Eue ese tratado conte(pe, sie(pre Eue contenadescripciones o su-iciente(ente concretas de taes supuestos de ecos Eue aan posi4e suapicacin in(ediata. Una nor(a es operati=a cuando está diriida a una situacin de a reaidad en aEue puede operar in(ediata(ente, sin necesidad de instituciones Eue de4a esta4ecer e Conreso.

    &n e supuesto de art. 1.1 su redaccin es cara y ter(inante en cuanto otora, en as situaciones Euea se descri4en, e dereco de recti-icacin o respuesta, aunEue re(itiendo a a ey aEueas particuaridades concernientes a su rea(entacin. /a nor(a eGpresa: 1. H?oda persona a-ectada por in-or(aciones ineGactas o ara=iantes e(itidas en su per)uicio a tra=s de (edios de di-usinea(ente rea(entados y Eue se diri)an a p@4ico en enera, tiene dereco a e-ectuar por e (is(orano de di-usin su recti-icacin o respuesta en as condiciones Eue esta4ezca a eyH. 2. H&n nin@ncaso a recti-icacin o a respuesta eGi(irán de as otras responsa4iidades eaes en Eue se u4iereincurridoH. !. H5ara a e-ecti=a proteccin de a onra y a reputacin, toda pu4icacin o e(presa periodstica, cine(atorá-ica, de radio o tee=isin tendrá una persona responsa4e Eue no est proteida por in(unidades ni dispona de -uero especiaH.

    /a interpretacin teGtua se@n a cua toda persona Htiene dereco a ...H despe)a a duda so4re aeGistencia de a aeada operati=idad. No sucede o (is(o en otros artcuos en os Eue se esta4eceEue Ha ey de4e reconocerH $art. 1% o Hestará proi4ido por a eyH $art. 1!, +%.

    21% Due a interpretacin de 5acto de4e, ade(ás, uiarse por a )urisprudencia de a CorteBntera(ericana de 7erecos Ku(anos, uno de cuyos o4)eti=os es a interpretacin de 5acto de SanJos $&statuto, art. 1%. Ante a consuta eca a dico tri4una acerca de si cuando e art. 1.1 disponeEue e dereco de recti-icacin o respuesta se e)ercerá Hen as condiciones Eue esta4ezca a eyH,Euiere decir Eue dico dereco so es eGii4e una =ez Eue se e(ita una ey -or(a Eue esta4ezca ascondiciones en Eue e (is(o puede ser concreta(ente e)ercido, contest recazando este aru(ento ya-ir(ando Eue a se consara un dereco de recti-icacin o respuesta en -a=or de toda persona, yaEue He siste(a (is(o de a Con=encin está diriido a reconocer derecos y i4ertades a as personasy no a -acutar a os &stados para aceroH $Mpinin Consuti=a MC863", H&Gii4iidad de dereco derecti-icacin o respuestaH $arts. 1.1, 1.1 y 2%, Serie A, N , p. 1!, par. 1%. /e a a opinin

    unáni(e en e sentido de Eue e art. 1.1, Hreconoce un dereco de recti-icacin o respuestainternaciona(ente eGii4eH $B4de(, p. 1#, etra A% y Eue a -rase Hen as condiciones Eue esta4ece aeyH se re-iere a cuestiones taes co(o Hsi os a-ectados tienen dereco a responder en espacio iua o(ayor, cuándo de4e pu4icarse a respuesta una =ez reci4ida, en Eu apso puede e)ercerse e dereco,Eu ter(inooa es ad(isi4e, etc.H $B4de(, p. 1, par. 2%, pero Eue He eco de Eue os &stados partes puedan -i)ar as condiciones de e)ercicio de dereco de recti-icacin o respuesta, no i(pide aeGii4iidad con-or(e a dereco internaciona de as o4iaciones Eue aEuos an contradocon-or(e e art. 1.1 ... &n consecuencia, si por cuaEuier circunstancia, e dereco de recti-icacin orespuesta no pudiera ser e)ercido por toda persona su)eta a a )urisdiccin de un &stado parte, eoconstituira una =ioacin de a Con=encinH $p. 1+, par. 23%.

    22% Due en dica opinin consuti=a a Corte Bntera(ericana sostu=o Eue Htodo &stado parte Eue no

    aya ya arantizado e i4re y peno e)ercicio de dereco de recti-icacin o respuesta, está en ao4iacin de orar ese resutado, sea por (edio de eisacin o cuaesEuiera otras (edidas Eue-ueren necesarias se@n su ordena(iento )urdico interno para cu(pir ese -inH.

    Due as paa4ras Hen as condiciones Eue esta4ezca a eyH se re-ieren a os di=ersos siste(as )urdicosinternos, interados ta(4in por as sentencias de sus ranos )urisdiccionaes, pues tanto a tarea )udicia co(o eisati=a persiuen e -in co(@n de as souciones =aiosas $con-r. Faos: !02:12388/a /ey, 1#318A, 0188, entre otros%.

    &sta Corte considera Eue entre as (edidas necesarias en e orden )urdico interno para cu(pir e -inde 5acto de4en considerarse co(prendidas as sentencias )udiciaes. &n este sentido, puede e tri4unadeter(inar as caractersticas con Eue ese dereco, ya concedido por e tratado, se e)ercitará en e casoconcreto.

    2!% Due, e dereco de respuesta o recti-icacin tiene por -inaidad a acaracin, ratuita e in(ediata-rente a in-or(aciones Eue causen daIo a a dinidad, onra e inti(idad de una persona en os (ediosde co(unicacin socia Eue os di-undieron. &n cuanto a su encuadre )urdico, no se reduce a os

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    19/241

    deitos contra e onor ni reEuiere e áni(o de cau(niar o de in)uriar, ni e presupuesto de acri(inaidad deicti=a. No se trata de a Euerea por cau(nias o in)urias, ni a accin por reconoci(iento de daIos y per)uicios.

    /a in-or(acin di-undida puede a-ectar a dinidad, a onra o a reputacin de una persona y sus (ás pro-undas con=icciones y a )usticia tiene e de4er de per(itire de-enderse con in(ediatez y e-icacia.Se trata de una aranta para a e-ecti=a proteccin de a dinidad u(ana, de a Eue -or(an parte a

    onra, a reputacin y a pri=acidad a-ectadas por in-or(aciones ineGactas o ara=iantes e(itidas atra=s de una pu4icacin o e(presa periodstica, cine(atorá-ica, de radio o tee=isin $arts. 1, 1 y!, 5acto de San Jos de Costa

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    20/241

    7e4e ad=ertirse 88con reacin a caso panteado88 Eue se trata de un dereco su4)eti=o de carácter especia y reconoci(iento eGcepciona, Eue reEuiere 88para a4iitar e e)ercicio de dereco derecti-icacin o respuesta88 una o-ensa de ra=edad sustancia, es decir, no una (era opinin disidentecon a sostenida por e a-ectado, sino una =erdadera o-ensa enerada en una super-icia a-ir(acin sinsiEuiera razona4e apariencia de sustento aru(enta. &n estas condiciones, a a-ir(acin Eue pro=ocaa recti-icacin o respuesta in=ade, co(o ya se di)o, os senti(ientos (ás nti(os de a-ectado,con=iertindose as 88y tratándose de un senti(iento o creencia de sustancia =aoracin para e

    dereco88 en un ara=io a dereco su4)eti=o de sostener taes =aores trascendentaes -rente a Euienes,sin razn auna, os di-a(an asta ear a ni=e de insuto soez, con ra=e per)uicio para a i4ertadreiiosa. &stos eGtre(os Euedarán su)etos a a se=era =aoracin de )uez de a causa, aunEue no ca4eduda de Eue, en taes condiciones, a o-ensa a-ecta a onra persona, por tanto a uno de os derecossu4)eti=os Eue (ayor proteccin de4e reci4ir por parte de ordena(iento )urdico.

    &)ercido este dereco de responder a os dicos de o-ensor, su e-ecto reparador acanza, sin duda, acon)unto de Euienes pudieron sentirse con iua intensidad o-endidos por e (is(o ara=io, en ascondiciones Eue e eisador esta4ezca 88o e )uez, -rente a a o(isin de eisador, esti(e prudenteconsiderar88 a os e-ectos de e=itar Eue e dereco Eue aEu se reconoce se con=ierta en un(utipicador de respuestas inter(ina4es.

    A di-erencia de Euien e)erce a recti-icacin o respuesta en de-ensa de un dereco propio y eGcusi=o,en os casos co(o e presente Euien repica asu(e una suerte de representacin coecti=a, Eue e=a aca4o en =irtud de una pre-erencia te(pora, pre=io reca(o a rano e(isor de a o-ensa, Euien podráeGcepcionarse de cu(pir con otras pretensiones de iua o se(e)ante naturaeza si(pe(ente con aacreditacin de a di-usin de a respuesta reparadora.

    As entonces, se oran ar(onizar a induda4e di(ensin persona de a o-ensa a as pro-undascreencias, senti(ientos o =aores reconocidos co(o sustanciaes, con a practicidad de un siste(a Eueno está diriido a co(picar, en un ni=e de a4surdo, e e)ercicio de a i4ertad de prensa y de osderecos de su)eto propietario de rano de co(unicacin (asi=a de donde parti a o-ensa.

    2"% Due en os autos H&'(e'd)ian, >iue A. c. Neustadt, 9ernardo y otros s6a(paroH, esta Corte por =oto (ayoritario reiter e criterio eGpuesto en a sentencia dictada Hin reH: HCosta, Kctor unicipaidad de a Ciudad de 9uenos Aires y otrosH, C. +2 LBL y C. +! LBL, de 12 de (arzo de1#3 $/a /ey, 1#389, 2"#%, se@n e cua He dereco a recti-icacin o respuesta, contenido en e art.1.1 de a Con=encin A(ericana so4re 7erecos Ku(anos no a sido o4)eto a@n de rea(entacinea para ser tenido co(o dereco positi=o internoH y Eue toda restriccin a a prensa Hde4a estar  pre=ista eGpresa(ente en una nor(a )urdica sancionada por e rano eisati=oH Hin reH: HSáncezA4eenda, ara, por 7a(iro Sáenz, en a audicin dede(andado y re(iti a carta Eue o4ra a -s. "16" soicitando su ectura en e)ercicio de dereco derespuesta. No se trata pues de una cuestin =incuada con )uicios p@4icos so4re (ateriascontro=erti4es propias de as opiniones, sino de a o-ensa a os senti(ientos reiiosos de una personaEue a-ectan o (ás pro-undo de su personaidad por su coneGin con su siste(a de creencias.

    2% Due a de-ensa de os senti(ientos reiiosos, en e caso a tra=s de e)ercicio de dereco derespuesta, -or(a parte de siste(a puraista Eue en (ateria de cutos adopt nuestra Constitucin ensu art. 1. &s -áci ad=ertir Eue, ante a in)uria, 4ura o ridcua presentacin 88a tra=s de os (edios dedi-usin88 de as personas, s(4oos o do(as Eue nutren a -e de as personas, stas pueden sentirse(ora(ente coaccionadas en a i4re y p@4ica pro-esin de su reiin, por un razona4e te(or desentirse ta(4in o4)eto de aEue ridcuo, di-undido en eGtraordinaria (utipicacin por e poder 

    actua de os (edios de co(unicacin (asi=a.5or eo as sociedades Eue (ás se destacan en a proteccin de purais(o reiioso, no an de)ado deatender a esta deicada cuestin, esta4eciendo reuaciones apropiadas a aEuea -inaidad. As en e

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    21/241

    Cdio de a ?ee=isin, de os &stados Unidos, en e captuo re-erido a HNor(as eneraes para os prora(asH punto + se eGpres Eue Hno están per(itidos os ataEues contra a reiin y as creenciasreiiosas...& o-icio de pastor, sacerdote o ra4ino no de4e ser presentado de ta suerte Eue ridicuice o(enosca4e su dinidadH. ?a(4in e cdio de a

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    22/241

    eGpediti=o, sin per)uicio de e)ercicio de as acciones ci=ies o penaes Eue pudieran corresponder aa-ectado.

    !0% Due, en e-ecto, no ca4e con-undir as consecuencias de una condena cri(ina sustentada en e art.11 de Cd. 5ena 88 Eue presupone a tra(itacin de todo un proceso )udicia ordinario con a(pitudde de4ate y prue4a88 con e e)ercicio de dereco de recti-icacin o respuesta. AEuea disposicintiende a Eue se repare e onor en a (is(a -or(a, (odo o se(e)anza Eue a con-erida por e o-ensor 

    en os casos en Eue a o-ensa u4iere sido propaada por a prensa. &s as Eue, en ta supuesto, areparacin de4erá acerse en e (is(o peridico, en e (is(o uar y con os (is(os caracteres Euea noticia in)uriosa. >ás a@n, si a soa pu4icacin de escrito de retractacin -uera insu-iciente parareparar e onor de o-endido, se a considerado necesario Eue sea precedido por e co(entarioin)urioso y Eue a decaracin se re-iera a .

    !1% Due a =a su(arsi(a de a(paro eeida por e accionante, ante a neati=a de reEuerido dedi-undir a respuesta, resuta adecuada -rente a a naturaeza de dereco Eue 4usca ser proteido )udicia(ente. &n ta sentido, corresponde una =ez (ás e=ocar Eue esta Corte esta4eci HEue asarantas indi=iduaes eGisten y proteen a os indi=iduos por e soo eco de estar consaradas en aConstitucin e independiente(ente de as eyes rea(entariasH $HSiri, AneH, Faos: 2!#:+# 88/a/ey, 3#8+!288%.

    !2% Due, por ta razn, y por su propia naturaeza, e espacio Eue ocupará a respuesta no de4e eGceder de adecuado a su -inaidad, y en (odo auno de4e ser necesaria(ente de iua eGtensin y u4icacinEue e Eue tu=o a pu4icacin inicia* eo, desde ueo, en un conteGto de razona4iidad y 4uena -e, pero e=itando una interpretacin eGtensi=a de instituto Eue o torne )urdica(ente inde-endi4e y pona en peiro e reuar e)ercicio de dereco de in-or(acin, piar 4ásico de as institucionesrepu4icanas $Faos !11:2++! 88/a /ey, 1#3#89, ++188%. &n e caso, resuta su-iciente con a ectura dea pri(era o)a de a carta de actor o4rante a -s. "1.

    5or eo, se ace uar a a Eue)a, se decara procedente e recurso eGtraordinario y se re=oca asentencia apeada. Se condena a de(andado, erardo So-o=ic, a dar ectura @nica(ente a a pri(erao)a de a carta de actor o4rante a -s. "1, en a pri(era de as audiciones Eue con ese no(4re u otrosi(iar actua(ente conduzca e de(andado $art. 1", seunda parte, ey 3%. Costas por su orden en

    razn de a co(pe)idad de a causa. Aruese a Eue)a a principa y re(tase. 88 ariano A. Ca=ana >artnez. 88 Caros S. Fayt. 88 Auusto C. 9euscio $endisidencia%. 88 &nriEue S. 5etracci $en disidencia%. 88 oin MConnor $en disidencia%. 88 Antonio 9oiano.

    oto en disidencia de os doctores 5etracci y >oin MConnor.

    1% Due e actor pro(o=i de(anda contra erardo So-o=ic y HCana 2 de ?ee=isinH, con e o4)etode Eue se os condenara a a ectura de una carta docu(ento en e prora(a H/a noce de sá4adoH,Eue e(ita e (encionado cana 4a)o a produccin y direccin de So-o=ic. SeIa Eue e 11 de )uniode 1#33 7a(iro Sáenz, en e audido prora(a, Hse eGpres con una serie de -rases ara=iantes Eue erespeto y e 4uen usto (e i(piden repetir, en reacin a Nuestro SeIor Jesucristo y a su Santsi(a>adreH $-s. 363 =ta., de os autos principaes%. 7estac, ade(ás, Eue e de )uio de 1#33 a4a

    re(itido a os code(andados a citada carta docu(ento, soicitando su ectura en H/a noce desá4adoH. A no o4tener respuesta auna de aEuos, e actor dedu)o a presente de(anda. Fund su peticin en Eue o dico por 7a(iro Sáenz esiona4a pro-unda(ente su Hsenti(iento de catico ycristianoH y en e Hdereco de rpicaH Eue, a su entender, e asista.

    2% Due erardo So-o=ic contest a de(anda $-s. 102610" =ta., de acuerdo a a nue=a -oiaturaordenada a -s. 130% y a -s. 103611 izo o propio H

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    23/241

    /a ey 2!. a introducido una i(portante (odi-icacin en e á(4ito de recurso eGtraordinario. ?aes a re-or(a de art. 230 de Cd. 5rocesa Ci=i y Co(ercia de a Nacin: H/a Corte, se@n su sanadiscrecin, y con a soa in=ocacin de esta nor(a, podrá recazar e recurso eGtraordinario, por -atade ara=io -edera su-iciente o cuando as cuestiones panteadas resutaren insustanciaes o carentes detrascendenciaH.

    /a -inaidad (ás sini-icati=a de nue=o teGto es a de destacar e e(paza(iento Eue esta Corte posee

    en e orden de as instituciones Eue o4iernan a a Nacin, posi4iitando Eue 88de una (anera reaista88su a4or pueda concentrarse en aEueas cuestiones =incuadas con a custodia y sa=auarda de asupre(aca de a Constitucin Naciona. Co(etido ste Eue, desde te(prana ora, e tri4una areconocido co(o e (ás propio de su ee=ado (inisterio $Faos: 1:!0, de 1 de octu4re de 13"%.

    /a re-or(a tiende, pues, a re-orzar e criterio de especiaidad Eue orienta a as -unciones de estetri4una, a acere posi4e aondar en os ra=es pro4e(as constitucionaes y -ederaes Eue seencuentran entraIa4e(ente iados a su naturaeza instituciona.

    &o, a su =ez, tri4uta a a =ertiente )urisprudencia se@n a cua e recurso eGtraordinario a sidoinstituido co(o e instru(ento enrico para e e)ercicio de a -uncin )urisdicciona (ás ata de aCorte, a Eue se satis-ace ca4a(ente cuando están en )ueo pro4e(as de sinuar ra=edad. &sto esas en razn de Eue e -ao de tri4una es precisa(ente e -in de a )urisdiccin e(inente Eue e a

    sido con-erida, aun cuando su e)ercicio puede pro(o=erse en cuestiones entre particuares $Faos:23:"1, consid. * 23:13#, consid. ! 88/a /ey, 1018"3#, 3!+88%.

    5or su propsito y su ndoe, traducidos en su no(4re, dica apeacin es un (edio eGcepciona cuyoacance de4e dei(itarse de un (odo se=ero, para no desnaturaizar su -uncin y con=ertiro en unanue=a instancia ordinaria de todos os peitos Eue se tra(itan ante os tri4unaes de pas $Faos:3:1* #:23+*1#:+, entre otros%.

    % Due, consecuente(ente, (ás Eue una inteiencia por(enorizada de cada uno de os tr(inoseGpresados en a nor(a $-ata de ara=io -edera su-iciente, cuestiones insustanciaes o carentes detrascendencia%, de4e rescatarse e carácter anáoo de stos y su con=erencia en una (is(a -inaidad:a de preser=ar a esta Corte a -in de Eue, Hse@n su sana discrecinH, pueda centrar su tarea en osasuntos Eue ponan en )ueo su ree=ante -uncin.

    +% Due e (encionado criterio se co(padece, ade(ás, con e esta4ecido en e dereco co(paradorespecto de tri4unaes de si(iares caractersticas y pare)os pro4e(as.

    As, ueo de un detenido estudio e in=estiacin so4re di=ersos atos tri4unaes de (undo, y a tratar a Hcorte supre(a ideaH, sostiene Andr ?unc Eue, para dicos ranos, a seeccin de os asuntos EueeGa(inarán atenta(ente y so4re os Eue pronunciarán una decisin (oti=ada, parece i(ponersenecesaria(ente. HSi uno se es-uerza en despo)arse de sus á4itos para o4ser=ar o4)eti=a(ente e pro4e(a de tra4a)o de esos tri4unaes, parece Eue resuta irresisti4e(ente e=ado a a idea deseeccin. A aceptar, dentro de un espritu de dar 88Euizás88 una (e)or )usticia, e eGa(en de todos oscasos Eue e son panteados, a Corte se i(pide a s (is(a e)ercer en 4uenas condiciones su (isinEue e incu(4e en inters de todos 88no de todos os itiantes, sino de todos os ciudadanos88H H/aCour Judiciaire SuprW(e, une enEuWte co(parati=eH, ps. 0 y !, 5ars, 1#3%.

    "% Due, en procura de ta -inaidad, e ru(4o trazado por e nue=o teGto ea se =incua estreca(ente,aunEue con (odaidades propias, con e Eue rie a co(petencia de a Supre(a Corte de os &stadosUnidos, ta co(o se desprende de >ensa)e Eue aco(paI a proyecto de 5oder &)ecuti=o, oy ey2!.. &n e-ecto, a se cai-ica a citado art. 230 co(o una Hinno=acinH Eue Hse apoya en e5royecto de inisterio de&ducacin y Justicia 2, de # de a4ri de 1#3H $>ensa)e N 1, párra-o pen@ti(o%, e cua pre=eaun precepto anáoo a aora =iente, con e eGpreso seIaa(iento de Eue entraIa4a Ha inno=acin de(ayor trascendenciaH, y Eue Hsin dudaH consista Hen a incorporacin a dereco positi=o arentinode rit o- certiorari de dereco nortea(ericanoH $&Gposicin de >oti=os de 5royecto de

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    24/241

    Con 4ase en eo, a sido eGpresado Eue esa Corte no se re@ne para satis-acer un inters acad(ico nita(poco para e 4ene-icio particuar de os itiantes.

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    25/241

    instru(ento de rati-icacin e + de setie(4re de 1#3 $art. .2 de a Con=encin%. &o es as,independiente(ente de carácter operati=o o prora(ático de as nor(as Eue interan e 5acto.

    /o eGpuesto en e párra-o precedente (odi-ica e criterio eGpresado por este tri4una en os casosHCosta, Kctor unicipaidad de a Ciudad de 9uenos Aires y otrosH, reistrado en Faos:!10:+03, consid. 1", pri(era parte, H&use4io, Feipe &nriEueH, pu4icado en Faos !10:1030, en particuar a doctrina Eue sure de páinas 10361033 y en as sentencias Hin reH: HSáncez A4eenda,

    iue Ane c. Neustadt,9ernardo y otros s6a(paroH, cit., consid. !.

    1% Due, en consecuencia, descartados os aspectos audidos, de4e aora eGa(inarse si a nor(a Eue pre= e dereco de recti-icacin o respuesta $art. 1 de 5acto% eGi4e naturaeza operati=a o prora(ática.

    /a Corte considera Eue esta cuestin se escarece si se a estudia desde a perspecti=a de derecointernaciona de os derecos u(anos. &n e-ecto, una de as caractersticas de ese dereco esta4ecea necesidad de distinuir os tratados internacionaes so4re derecos u(anos de os tratados de otraespecie. & -unda(ento )urdico de esta posicin reside en Eue os tratados so4re derecos u(anos noson un (edio para eEuii4rar recproca(ente intereses entre os &stados sino Eue, por e contrario, 4uscan esta4ecer un orden p@4ico co(@n cuyos destinatarios no son os &stados, sino os seres

    u(anos Eue pue4an sus territorios. &sta posicin )urdica es co(partida en &uropa y A(rica.&-ecti=a(ente, a Co(isin &uropea de 7erecos Ku(anos a eGpresado en e caso HAustria =s.BtaiaH HEue as o4iaciones asu(idas por as atas partes contratantes en a Con=encin $&uropea de7erecos Ku(anos% son esencia(ente de carácter o4)eti=o, diseIadas para proteer os derecos-unda(entaes de os seres u(anos de =ioaciones de parte de as Atas 5artes Contratantes en =ez decrear derecos su4)eti=os y recprocos entre as atas partes contratantesH $con-r. HAppication N336"0 &uropean Qear4oo' o- Ku(an

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    26/241

    co(pe(ento de disposicin eisati=a auna. &o se -unda en e de4er de respetar os derecos deo(4re, aGio(a centra de dereco internaciona de os derecos u(anos.

    Sin e(4aro, es i(portante ad=ertir Eue a (encionada presuncin cede cuando a nor(a 4a)o eGa(enre=ista un carácter ntida(ente prora(ático $=er, en si(iar sentido, Ka4a, &nriEue 5., H?ratado9ásico de 7erecos Ku(anosH, San Jos de Costa

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    27/241

    A eGa(inar e pro4e(a desde esta perspecti=a, e ?ri4una entiende Eue corresponde apicar e citadodereco, sie(pre Eue concurran os precisos reEuisitos pre=istos en e art. 1 de 5acto. &o se -undaen as razones audidas y en Eue esta Corte, co(o poder de &stado 88en su ro de supre(o custodio deos derecos indi=iduaes88, no puede per(anecer in(=i ante a de(ora de Conreso Naciona enotorar e-icacia a un dereco internaciona(ente eGii4e, contenido en un tratado so4re derecosu(anos $con-r. doctrina de a resoucin de a saa B de ?ri4una Federa de Constitucionaidad de a

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    28/241

    su-iciente Eue sea desinada una cateora de personas entre as cuaes una asociacin recuta sus(ie(4ros $5into, inistros de Conse)o de &uropa reco(ienda aadopcin de reas (ni(as reati=as a dereco de respuesta. &sas reas apuntan a proteer aindi=iduo contra as in)erencias en su =ida pri=ada y os atentados a su dinidad, onor o reputacin y,desde esa ptica, autorizan a as eyes nacionaes a pre=er Eue os (edios de co(unicacin podránnearse a pu4icar a respuesta en seis supuestos, e @ti(o de os cuaes es, )usta(ente, e caso en eEue e indi=iduo audido no )usti-iEue a eGistencia de un Hinters eti(oH $5into,

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    29/241

    5or -in, a

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    30/241

    adrid, t. L/BBB, -asccuo B, aIo1##0, p. 1!!%.

    2+% Due e o=ido de os seIaados principios en (ateria de eiti(acin para recti-icar o responder, setraducirá en una ine=ita4e (enua de a i4ertad de eGpresin Eue tutea a Constitucin Naciona. &ne-ecto, si se ad(itiese Eue cuaEuiera pueda eGiir e acceso ratuito a os (edios de co(unicacincon e @nico propsito de re-utar os ipotticos ara=ios in-eridos a as -iuras a as Eue adiere o aas opiniones Eue sustenta, es razona4e pre=er Eue innu(era4es repicadores, (ás o (enosautorizados, se sentirán a(ados a dar su =ersin so4re un sin-n de aspectos de cauda in-or(ati=o

    Eue 88en un sentido psicoico, (as no )urdico88 os a-ectarán.Un peridico o una e(isora no son una paza p@4ica en donde cuaEuiera puede e=antar su tri4una./o decisi=o es Eue os responsa4es de os (edios de di-usin son os Eue deter(inan e contenido deas in-or(aciones, noticias o prora(as Eue pu4ican o e(iten. A este principio so acen eGcepcin(oti=os de orden p@4ico o institutos co(o e dereco de recti-icacin o respuesta, este @ti(o con osacances Eue se an eGpuesto supra.

    5or e contrario, si se o4iara a os (edios a costear toda opinin ad=ersa a o Eue an di-undido, seeara rápida(ente a a4surdo de Eue so sera posi4e eGpresarse i4re(ente a tra=s de aEuos, acondicin de poder -inanciar iua posi4iidad a todos os e=entuaes contradictores. 5areceinnecesario a4undar en a sinrazn de a postura. B(practica4e econ(ica(ente e incoerente de punto de =ista ico, ta pretensin i(portara un caro (enosca4o a dereco de i4re eGpresin. /a

    reaidad des(entira a a utopa: no a4ra (ucas =oces, a4ra siencio.

    2"% Due o asta aEu eGpuesto resuta su-iciente para reso=er e su4 eGa(ine y ace innecesarioa4ordar os restantes te(as propuestos por e apeante en su recurso.

    Asi(is(o, toda =ez Eue no se encuentra en cuestin un con-icto entre a Con=encin A(ericanaso4re 7erecos Ku(anos y una ey naciona $por iptesis, contraria a aEua%, ta(poco es necesarioa4ordar e punto reati=o a cuá de os dos ordena(ientos pri(a so4re e otro.

    5or eo, se ace uar a a Eue)a, se decara ad(isi4e e recurso eGtraordinario y se con-ir(a asentencia apeada. Aruese a Eue)a a principa. Noti-Euese y, oportuna(ente, de=u=ase. 88&nriEue S. 5etracci. 88 &duardo >oin MConnor.

    oto en disidencia de doctor /e=ene $.%.

    1% Due a Saa K de a Cá(ara Naciona de Apeaciones en o Ci=i recaz a de(anda interpuesta por >iue A. &'(e'd)ian, en e)ercicio de dereco de rpica, contra erardo So-o=ic y Cana 2 de?ee=isin, respecto de cua posterior(ente desisti. Contra ese pronuncia(iento e actor dedu)o erecurso eGtraordinario cuya deneacin dio orien a a presente Eue)a.

    2% Due e de(andante soicit Eue se condenara a os code(andados a a ectura de una cartadocu(ento en e prora(a H/a noce de sá4adoH Eue e(ita e (encionado cana 4a)o a producciny direccin de So-o=ic. SeIa Eue e 11 de )unio de 1#33 7a(iro Sáenz, en e audido prora(a,Hse eGpres con una serie de -rases ara=iantes Eue e respeto y e 4uen usto i(piden repetir, conreacin a Nuestro SeIor Jesucristo y a su Santsi(a >adreH $-s. 363 =ta. de os autos principaes%.7estac, ade(ás, Eue e de )uio de 1#33 re(iti a os code(andados a citada carta docu(ento,

    soicitando su ectura en H/a noce de sá4adoH y a no o4tener respuesta de aEuos, dedu)o a presente de(anda. Fund su pretensin en Eue o dico por 7a(iro Sáenz de(ostra4a su intencin deara=iar os senti(ientos de Euienes 88co(o e presentante88 pertenecan a a Besia Catica e incuso

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    31/241

    a os de os cristianos no caticos y en e dereco a rpica Eue, a su entender, e asista* a o Eueare Eue sinti pro-unda(ente esionado su Hsenti(iento de catico y cristianoH.

    !% Due e a Euo, a con-ir(ar e -ao dictado en a instancia anterior Eue recaz a de(anda,consider Eue e dereco a rpica no puede considerarse co(prendido entre os derecos i(pcitosconsarados en e art. !! de a Constitucin Naciona. Asi(is(o, esti( Eue e art. 1.1 de 5acto deSan Jos de Costa

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    32/241

    co(pe(entaria de a Eue o-rece e dereco interno de os &stados a(ericanosH, postuados stos Euean sido aceptados por e eisador a incorporar e teGto co(peto de a con=encin a dereconaciona, co(o sure de de4ate para(entario de a ey.

    5or eo a Corte Bntera(ericana de 7erecos Ku(anos a seIaado Eue a Con=encin A(ericanaconstituye un instru(ento o (arco )urdico (utiatera Eue capacita a os &stados paraco(pro(eterse, uniatera(ente, a no =ioar os derecos u(anos de os indi=iduos 4a)o su

     )urisdiccin y Eue dicos instru(entos no son tratados (utiateraes de tipo tradiciona, concuidos en-uncin de un interca(4io recproco de derecos, para e 4ene-icio (utuo de os &stados contratantes.Su o4)eto y -in son a proteccin de os derecos -unda(entaes de os seres u(anos,independiente(ente de su nacionaidad, tanto -rente a su propio &stado co(o -rente a os otros&stados contratantes. A pro4ar estos tratados so4re derecos u(anos, os &stados se so(eten a unorden ea dentro de cua eos, por e 4ien co(@n, asu(en =arias o4iaciones, no en reacin conotros &stados, sino acia os indi=iduos 4a)o su )urisdiccin $5edro Ni''en, H/a proteccininternaciona de os derecos u(anosH, Bnstituto Bntera(ericano de 7erecos Ku(anos, ps. #16#2,&d. Ci=itas%.

    As ca4e concuir, Eue e carácter de dereco de rpica, recti-icacin o repuesta, co(o derecoesencia de a persona, tendiente a proteer su onra y dinidad, e con-iere a ste una naturaezadistinta de otros derecos de ndoe econ(ica o socia Eue acen necesaria una tutea (ás intensa yuna interpretacin sie(pre -a=ora4e a su eGistencia.

    10% Due, asi(is(o, a citada Corte, entre cuyas -unciones se encuentra a interpretacin de 5acto, anteuna consuta Eue se e iciera acerca de si cuando e art. 1.1 dispone Eue e dereco de recti-icacin orespuesta se e)ercerá Hen as condiciones Eue esta4ezca a eyH, Euiere decir Eue dico dereco so eseGii4e una =ez Eue se e(ita una ey -or(a Eue esta4ezca as condiciones en Eue e (is(o puede ser concreta(ente e)ercido, contest recazando este aru(ento y a-ir(ando Eue a se consara undereco de recti-icacin o respuesta en -a=or de toda persona, ya Eue He siste(a (is(o de aCon=encin está diriido a reconocer derecos y i4ertades a as personas y no a -acutar a os &stados para aceroH $Mpinin Consuti=a MC 63", eGii4iidad de dereco de recti-icacin o respuesta88arts. 1.1 1.1 y 1.288, serie A, N , p. 1!, párr. 1%. Asi(is(o, e a a concusin de Eue e art.1.1 reconoce un Hdereco eGii4e internaciona(enteH $i4de(, p. 1#, etra A% y Eue a -rase Hen as

    condiciones Eue esta4ece a eyH se re-iere a cuestiones taes co(o Hsi os a-ectados tienen dereco aresponder en espacio iua o (ayor, cuándo de4e pu4icarse a respuesta una =ez reci4ida, en Euapso puede e)ercerse e dereco, Eu ter(inooa es ad(isi4e, etc.H $i4de(, p. 1, párr. 2%, peroEue He eco de Eue os &stados partes puedan -i)ar as condiciones de e)ercicio de dereco derecti-icacin o respuesta, no i(pide a eGii4iidad con-or(e a dereco internaciona de aso4iaciones Eue aEuos an contrado con-or(e con e art. 1.1.H.

    11% Due de todo o eGpuesto se desprende Eue e dereco de rpica, recti-icacin o respuestacontenido en e art. 1.1 de a Con=encin A(ericana de os 7erecos Ku(anos, co(o parteinterante de a ey 2!.0+ Eue a incorpor a ordena(iento )urdico =iente de nuestro pas,constituye un dereco su-iciente(ente de-inido co(o para (erecer a tutea de este tri4una a Euien aConstitucin a constituido en custodio -ina de ese ordena(iento. A eo ca4e arear Eue por a

    esencia de dereco inerente a a persona Eue e propio eisador e a otorado a rati-icar en sutotaidad e 5acto y por os antecedentes )urisprudenciaes de os oranis(os internacionaes antestranscriptos, Eue re-uerzan a con=iccin de este tri4una acerca de su =iencia, no ca4e otra soucinEue reconocer y a(parar e citado dereco, aun a -ata de rea(entacin ea so4re aspectos=incuados a su e)ercicio, pues co(o ya o deca on Berin He =erdadero =aor de dereco descansa por co(peto en e conoci(iento de sus -unciones, es decir, en a posi4iidad de su reaizacin práctica... /a -uncin de dereco, en enera, es a de reaizarse: o Eue no es reaiza4e, nunca podráser derecoH.

    12% Due para orar a =iencia e-ecti=a de ese dereco reconocido, @nica soucin =aiosa Eue resutaco(pati4e con e 4ien co(@n cuya reaizacin concierne a rano )udicia co(o interante de&stado, este ?ri4una se =e en a o4iacin de e)ercer su co(petencia i(pcita Eue e(ana de a

    Constitucin Naciona, (ediante a cua no so se e a con-erido a -acutad de reconocer aeGistencia de os derecos -unda(entaes de o(4re sino Eue ta(4in se e a otorado a prerroati=a de, actuando con su(a prudencia, esta4ecer os (edios por os cuaes aEuos an deco4rar e-ecti=a =iencia.

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    33/241

    1!% Due ya en e precedente de Faos: 2!#:+#, esta Corte sostu=o Eue a soa circunstancia de aco(pro4acin in(ediata de Eue una aranta constituciona a sido =ioada 4asta para Eue searesta4ecida por os )ueces en su interidad, sin Eue pueda aearse en contrario a ineGistencia de unaey Eue a rea(ente: as arantas indi=iduaes eGisten y proteen a os indi=iduos por e soo ecode estar consaradas en a Constitucin e independiente(ente de as eyes rea(entarias... A o Eueare recordando paa4ras de JoaEun . onzáez: Hno son, co(o puede creerse, as decaraciones,derecos y arantas, si(pes -r(uas tericas: cada uno de os artcuos y cáusuas Eue as

    contienen poseen -uerza o4iatoria para os indi=iduos, para as autoridades y para toda a Nacin./os )ueces de4en apicara en a penitud de su sentido, sin aterar o de4iitar con =aasinterpretaciones o a(4iVedades a eGpresa sini-icacin de su teGto. 5orEue son a de-ensa persona,e patri(onio inatera4e Eue ace de cada o(4re, ciudadano o no, un ser i4re e independiente dentrode a Nacin ArentinaH $H>anua de a Constitucin ArentinaH, en M4ras Co(petas, =o. BBB, N 32,9uenos Aires, 1#!+* con-r., ade(ás, Nos 3# y #0%.

    1% Due a su =ez en e recordado caso HTotH $Faos: 21:2#1 88/A /&Q, #28"!288% se sostu=o EueHnada ay, en a etra ni en e espritu de a Constitucin, Eue per(ita a-ir(ar Eue a proteccin de osa(ados derecos u(anos 88porEue son esenciaes de o(4re88 est circunscripta a os ataEues Eue pro=enan so de a autoridad... Bntentar construcciones eGcesi=a(ente tcnicas para )usti-icar estedistino, i(porta interpretar a Constitucin de (odo Eue aparezca ea a(parando rea(ente, no os

    derecos esenciaes, sino as =ioaciones (ani-iestas de esos derecosH.1+% Due si 4ien en os casos citados se trat de reconocer una aranta a os e-ectos de tutear de(anera e-ecti=a derecos reconocidos en a Constitucin Naciona, ta doctrina resuta apica4e a su4ite porEue aEu, co(o en esos precedentes esta4an en )ueo derecos u(anos pro=enientes de a propia naturaeza de a persona y e 5oder Judicia co(o rano (áGi(o de proteccin de esosderecos posee a incaudica4e (isin de tutearos en -or(a concreta y e-ecti=a, supiendo si -uerenecesario a o(isin eisati=a rea(entaria.

    Q eo es as pues e contro de rano )urisdicciona no so atiende a a proteccin de os derecosindi=iduaes sino a proceso )urdico potico en s, Eue -or(a parte interante de 4ien )urdicotuteado por dico contro. /os ideaes 4ásicos de a Constitucin son a i4ertad y a dinidad deo(4re y e siste(a de(ocrático e (e)or (edio para acer e-ecti=os principios, propsito este @ti(o

    rea-ir(ado en e pri(er apartado de 5reá(4uo de a Con=encin A(ericana de 7erecos Ku(anosEue consar co(o dereco personasi(o e dereco a rpica, recti-icacin o respuesta.

     No puede a accin u o(isin de os restantes ranos de &stado i(pedir Eue e )udicia cu(pa cone (andato i(puesto por a propia Constitucin, pues os )ueces co(o reaizadores de a )usticia poseen a su acance as prerroati=as y -acutades necesarias para Eue a totaidad de ordena(iento )urdico =iente sea de e-ecti=a reaizacin e=itando a eGistencia no(ina de derecos i(pedidos deconcrecin.

    1"% Due a partir de Eue se a reconocido a posi4iidad de Eue e de(andante apoyara su pretensin ene dereco de rpica, respuesta o recti-icacin contenido en e art. 1.1 de 5acto, resta anaizar si,ade(ás se encontra4a eiti(ado para eo, o cua reEuera necesaria(ente e estudio pre=io de a=iencia de a nor(a in=ocada.

    1% Due, en principio, en a (edida en Eue e reconoci(iento de dereco de rpica, recti-icacin orespuesta, puede ear a coisionar con e e)ercicio de a i4ertad de prensa, toda interpretacin Eue deart. 1.1 de 5acto se e-ect@e a de sero con carácter restricti=o. Q eo es as porEue os arts. 1 y !2de nuestro teGto constituciona, as co(o a &n(ienda B de a Constitucin de os &stados Unidos, an )erarEuizado a i4ertad de prensa otorándoe e carácter de dereco pre-erido, Eue ade(ás de sucondicin de dereco indi=idua a(pia(ente proteido por as arantas constitucionaes Eueenrica(ente a(paran a todos os derecos de ese carácter, e con-iere e e(pinado rano inerente auna Hi4ertad institucionaH Eue ace a a esencia de siste(a representati=o y repu4icano.

    13% Due en ese sentido esta Corte a dico en Faos: 23:2#1 Eue H...entre as i4ertades Eue aConstitucin Naciona consara, a de prensa es una de as Eue posee (ayor entidad, a eGtre(o de

    Eue sin su de4ido resuardo eGistira tan so una de(ocracia des(e(4rada o pura(ente no(ina.Bncuso no sera a=enturado a-ir(ar Eue, aun cuando e art. 1 enuncie derecos (era(enteindi=iduaes, está caro Eue a Constitucin a eisar so4re a i4ertad de prensa, protee-unda(enta(ente su propia esencia de(ocrática contra toda posi4e des=iacin tiránica $consid. 2+%.

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    34/241

    5or otra parte, e tri4una a sostenido Eue a i4ertad constituciona de prensa tiene sentido (ása(pio Eue a (era eGcusin de a censura pre=ia y Eue, por tanto, a proteccin constituciona de4ei(poner un (ane)o especia(ente cuidadoso de as nor(as y circunstancias ree=antes para i(pedir ao4struccin o entorpeci(iento de a prensa i4re y sus -unciones esenciaes H$Faos 2+:!1!* consids.3 y 10%.

    1#% Due so4re a 4ase de ese criterio restricti=o, i(puesto por nuestra Carta >ana, ca4e seIaar Eue

    e art. 1.1 de a Con=encin, cuando esta4ece H?oda persona a-ectada por in-or(aciones ineGactas oara=iantes e(itidas en su per)uicio ...tiene dereco a e-ectuar... su recti-icacin o respuesta...H, a-i)ado os (ites de e)ercicio de ese dereco (ediante a enu(eracin de dos condicionesindispensa4es: a% a a-ectacin de4e pro=enir de in-or(aciones ineGactas o ara=iantes, y 4% esaa-ectacin de4e causar a a-ectado un per)uicio.

    20% Due de acuerdo a os antecedentes o4rantes en autos y Eue -ueran eGpuestos en e consid. 2% de a presente, en e caso no se an =ertido in-or(aciones sino eGpresiones Eue (ás aá de aintencionaidad con Eue as (is(as -ueron eGpuestas en (odo auno pueden caracterizarse co(oin-or(aciones y, (enos a@n, respecto de recurrente, Euien ni siEuiera -ue audido durante a e(isinde citado prora(a.

    21% Due, por o de(ás, en a (edida en Eue e instituto de dereco de rpica o recti-icacin a sido

    conce4ido co(o un (edio para a proteccin de onor, a dinidad y a inti(idad de as personas, e per)uicio Eue autorice a de(andar con -unda(ento en , de4e pro=enir de un ataEue directo a esosderecos personasi(os, sin Eue as a-icciones o senti(ientos Eue produzcan as eGpresionesideoicas, poticas o reiiosas =ertidas p@4ica(ente, puedan considerarse co(o taes cuando noestán diriidas a persona deter(inada sino contra e patri(onio co(@n de un rupo Eue, por (ásrespeta4e Eue sea, escapa a a tutea de dereco de respuesta.

    22% Due a a uz de o eGpuesto a de concuirse Eue a -ata de eiti(acin de actor para interponer a presente de(anda, pues eGtender e dereco de rpica a ca(po de as opiniones, crticas o ideas,i(portara una interpretacin eGtensi=a de (is(o Eue o ara )urdica(ente inde-ini4e y coisionaracon os principios so4re i4ertad de prensa consarados en nuestra Constitucin Naciona.

    5or todo o eGpuesto, se ace uar a a Eue)a, se decara procedente e recurso eGtraordinario y se

    con-ir(a a sentencia apeada. Costas en e orden causado en atencin a a naturaeza y co(pe)idadde te(a de4atido. Aruese a Eue)a a principa. Noti-Euese y de=u=ase. 88adreH $-s. 363 =ta. de os autos principaes%. 7as despus, e de )uio de 1#33, e reca(antere(iti a os code(andados a audida carta docu(ento, soicitando su ectura en e prora(a citado.Fund su peticin en Eue as eGpresiones de Sáenz Hara=ia4an pro-unda(enteH sus Hsenti(ientos decatico y cristianoH y en e dereco de rpica Eue, a su entender, e asista. A no a4er sido eda a(isi=a ni tener noticia auna de os code(andados, e actor dedu)o a presente de(anda.

    2% Due erardo So-o=ic contest a de(anda a -s. 102610" de acuerdo a a nue=a -oiatura ordenada a-s. 130 y a -s. 103611 o izo

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    35/241

    % Due en as causas S. +.LLB HSáncez A4eenda,

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    36/241

    2. Due a cá(ara 88por re(isin a os -unda(entos eGpuestos en a causa N 22.!0 HCa-s /airiniaH, resueta por a saa BB e 12 de )uio de 1##088 ponder, por una parte, as atri4ucionese)ercidas por e (inistro de &cono(a (ediante e dictado de a res. 163", cuyo art. 2 -i) ei(puesto adiciona Eue se discute. &sti( Eue en a 4ase de a deeacin eisati=a se aa4a a ey22.1+ $Cd. Aduanero%, cuyo art. "" otora a 5oder &)ecuti=o a -acutad de H(odi-icar e derecode i(portacin esta4ecidoH, en cu(pi(iento de as -inaidades enunciadas en e párr. 2 y con ai(itacin pre=ista en e art. ""+: H/as -acutades... de4erán e)ercerse respetando os con=enios

    internacionaes =ientesH. A su =ez a ey 22.#2 autoriz a 5oder &)ecuti=o Naciona a deear en e(inisterio co(petente as -acutades Eue tena con-eridas por e Cdio Aduanero. &n =irtud de estasatri4uciones deeadas 88sostu=o e a Euo88 e (inistro de &cono(a dict a res. "63+ por a Euedispuso un incre(ento en os ni=ees de a No(encatura Arancearia y 7erecos de B(portacin$NA7B% y a res. 163", cuyo art. 2 -i) e dereco de i(portacin adiciona cuestionado en autos. /acá(ara concuy Eue en atencin a a i(itacin esta4ecida en e art. ""+ de Cd. Aduanero, as-acutades e)ercidas por e (inistro de &cono(a no pudieron tener una eGtensin (ayor Eue as derano Eue as a4a deeado. So a tra=s de una ey -or(a 88Eue co(portará una nue=adeeacin88 se a4ra podido de)ar sin e-ecto a nor(a 4iatera contenida en e acuerdo N 1 suscriptoentre Arentina y 9rasi e !0 de a4ri de 1#3!. & tri4una a Euo esti( Eue corresponda esta4ecer a pree(inencia de una nor(a de rano superior $e Cd. Aduanero% respecto de otra in-erior $a res. de(inistro de &cono(a% y eo deter(ina4a a condena a Fisco naciona a de=o=er as su(as perci4idas en de(asa, con -unda(ento en un ieti(o acto (inisteria.

    5or otra parte, y en o concerniente a a repeticin de ra=a(en autorizado por ey 2!.101 $-acutadEue -ue e)ercida por e 5oder &)ecuti=o (ediante e dictado de dec. 1#63+%, e (is(o aru(entoreseIado en e párra-o precedente sir=i a a cá(ara para recazar e reca(o de a actora y con-ir(ar a respecto o resueto por e ?ri4una Fisca. &n e-ecto, ponder Eue e ra=a(en en cuestin a4asido creado por ey -or(a de iua )erarEua nor(ati=a Eue e ?ratado internaciona, o cuadeter(ina4a a reuaridad en e e)ercicio de as -acutades deeadas. &n otro orden de ideas aIadico(o -unda(ento coadyu=ante Eue con respecto a os tri4utos con a-ectacin especia 88co(o e EueaEu se contro=ierte88 no rea a i(itacin esta4ecida en e art. ""+ de Cd. Aduanero, Eue soco(prenda os derecos de i(portacin reuados en e Captuo pri(ero de ?tuo B de a SeccinBL de a ey 22.1+.

    !. Due en su (e(oria de -s. 1161 =ta., e Fisco Naciona reca(a a apertura de re(edio -edera por cuestin -edera tpica consistente en a interpretacin y apicacin de as nor(as -ederaesco(pro(etidas en e Hsu4 iteH. Si 4ien acepta os -unda(entos de a cá(ara respecto de a deeacin,ea a a concusin opuesta, esto es, Eue e (inistro de &cono(a se aa4a pena(ente -acutado adictar a res. 163" en os tr(inos en Eue o izo. &o es as 88sostiene88 por cuanto a su )uicio no sea transredido a i(itacin contenida en e art. ""+ de Cd. Aduanero, pues a resoucin (inisteriano =uner as disposiciones de ?ratado 4iatera conocido co(o acuerdo N 1, Eue institua un nue=o(ecanis(o -eGi4e en donde os pases podan (odi-icar uniatera(ente os 4ene-icios neociados.

    & representante de Fisco co(para e siste(a de interacin pre=isto en e ?ratado de >onte=ideo de1#"0 $rati-icado por ey 1+.!3%, por e Eue se instaur a Asociacin /atinoa(ericana de /i4reCo(ercio, con e pre=isto en e ?ratado de >onte=ideo de 1#30 $apro4ado por ey 22.!+% Eue cre aAsociacin /atinoa(ericana de Bnteracin $A/A7B%, en cuyo (arco se neociaron as =enta)as deacuerdo de acance parcia N 1. A respecto, aru(enta Eue as i(itaciones con=enidas eran decarácter tico y no i(perati=o y Eue, por tanto, a Arentina no a transredido en a4souto e ?ratadointernaciona (ediante e e)ercicio, por deeacin en e (inisterio co(petente 88Eue dict a res.163"88, de a -acutad de (odi-icar os derecos de i(portacin.

    . Due e recurso eGtraordinario deducido por e Fisco naciona $Ad(inistracin Naciona de Aduanas%es -or(a(ente procedente toda =ez Eue se aa en tea de )uicio e acance otorado por e a Euo anor(as -ederaes en )ueo 88?ratado de >onte=ideo de 1#30, Cdio Aduanero, dec. +16 y res.(inisteriaes "63+ y 163"88 y a decisin a sido contraria a dereco Eue e apeante -und eneas $art. 1, inc. !, ey 3%.

    +. Due a pri(era cuestin consiste en diucidar si se a producido una autntica coisin entre asdisposiciones de un ?ratado internaciona y a nor(a Eue e(ana de una resoucin (inisteria.

  • 8/16/2019 Fallos Fernández Arias; Fayt

    37/241

    Corresponde seIaar Eue no se aa contro=ertido Eue a (ercadera corrrespondiente a despaco N#2.2+1 88una partida i(portada para consu(o de ca- crudo =erde en rano, oriinario de 9rasi88 seencuentra co(prendida en os productos cuyo trata(iento aranceario -ue neociado en e acuerdo dereneociacin de as concesiones otoradas en e perodo 1#"261#30 $acuerdo de acance parcia N 1%suscripto entre a Arentina y e 9rasi e !0 de a4ri de 1#3! $en =iencia a tie(po de producirse edespaco a paza Eue interesa en este itiio%, dentro de (arco de acuerdos internacionaesconte(pados en a Seccin BBB de ?ratado de >onte=ideo de 1#30 $arts. y sites.%. 5ara ta

     producto e acuerdo N 1 pre= un Hra=a(en residuaH de 0 [, Eue sini-ica e co(pro(iso de noesta4ecer i(puestos 88cuaEuiera Eue -uese su deno(inacin88 por enci(a de ni=e pre=isto $en ecaso, de 0 [%. 5or su parte, a res. 1 dictada por e (inistro de &cono(a e 2" de -e4rero de 1#3"acara en su inc. 1 e incre(ento de pre-erencias porcentuaes dispuesto por a anterior res. "63+ yen su inc. 2 88Eue es e Eue interesa en esta causa88 esta4ece Eue Has i(portaciones de (ercaderasa(paradas por instru(entos de neociacin... Eue pre=ean ra=á(enes residuaes, estarán su)etas a pao de un dereco de i(portacin adiciona de 10 [ asta e !1 de (arzo de 1#3"H. 5osterior(ente,(ediante a res. de (is(o >inisterio 2+363", a (edida -ue prorroada asta e !1 de dicie(4re de1#3".

    ". Due a interpretacin Eue propone e recurrente de ?ratado Eue esta4ece a A/A7B y de acuerdode acance parcia N 1 88y Eue coincide con a aru(entacin Eue sustenta a decisin de ?ri4una

    Fisca de a Nacin de -s. 11611# $re(isin a a causa "0238A%88 no sure ni de a etra de art. de?ratado de >onte=ideo de 1#30 ponderada en su conteGto, ni de su espritu. &n e-ecto, os tratadosde4en ser interpretados de 4uena -e 88art. !1, inc. 1, de a Con=encin de iena so4re 7ereco de os?ratados, apro4ada por ey 1#.3"+, rati-icada e + de dicie(4re de 1#2 y en =ior desde e 2 deenero de 1#3088 y desde esta pauta er(enutica esencia no es coerente sostener Eue e ?ratado soconsara un co(pro(iso tico pero no )urdico, una eGpresin de 4uena =ountad de os pasessinatarios para Htratar de apicarH =enta)as, -a=ores, -ranEuicias, etc. 5or e contrario, e ?ratado a4ade os Hderecos y o4iacionesH Eue se esta4ecen en os acuerdos de acance parcia, de procedi(ientos de neociacin y de re=isin peridica 88Eue no tendran sentido si os co(pro(isosasu(idos -uesen so ticos88 y de