¿Existe ou non existe unha lingua galega moderna? O ILG e o debate sobre a norma do galego

download ¿Existe ou non existe unha lingua galega moderna? O ILG e o debate sobre a norma do galego

of 9

Transcript of ¿Existe ou non existe unha lingua galega moderna? O ILG e o debate sobre a norma do galego

  • 7/28/2019 Existe ou non existe unha lingua galega moderna? O ILG e o debate sobre a norma do galego

    1/9

    EXISTE OU NON UNHA LINGUA GALEGA MODERNA?O ILG E O DEBATE SOBRE A NORMA DO GALEGO*

    FRANCISCO FERNNDEZ REI

    En nome do Consello Cientfico do Instituto da Lingua Galega da Universidade de

    Santiago de Compostela, organismo que nestes momentos represento, queroagradecer-lles CIG e AS-PG, organizadoras dasX Xornadas de Lingua eLiteratura, a invitacin que nos fixeron para falar dun tema actual de mis nos anos80 e 90.

    Para min o tema da norma do galego, dun xeito ou doutro, non deixou de serconstante actualidade desde 1977. No primeiro semestre dese ano moitos sbadostiven a grata experiencia de participar en seminarios na vella Facultade de Filoloxada Praza de Mazarelos con xente moi diversa (acadmicos da RAG e investigadoresdo ILG, profesores de galego e de portugus da Universidade de Santiago, escritores

    e ensinantes...), todos traballando arreo seis meses para tratarmos de supera-lasdiferencias normativas ILG-RAG dos anos 70.

    Neses seminarios estaba practicamente toda a xente que naquel momento podaachegar ideas para a elaboracin da norma do galego, tanto partidarios dereintegrreno no portugus como partidarios de rexenerreno como lingua romnicaindependente. verdade que houbo algunha ausencia significativa por autoexclusin,despois de declina-la invitacin feita polo ILG. Non lles vou mencionar ningn nomedos asistentes, porque a lista e de, polo menos, 41 persoas, como se pode ver nunartigo de Manolo Rivas (1977) publicado daquela no histrico semanario Teima. Econservo, por sorte, os rascuos do que poderian ser actas desas sesins.

    Unha vez que se discutiron e aprobaron con consenso practicamente total, sen queningun impuxese nada a ningun porque todo se discutiu e sempre se procurouconvencer e non impoer, o ILG seguiu totalmente as Bases pr unificacin dasnormas lingsticas do galego (1977) acordadas neses seminarios, renunciando asolucins que via defendendo ata o momento; outros alleos ILG, tamn asseguiron en maior ou menor medida; pero para uns terceiros, tan activos eparticipativos en todo o proceso como calquera dos do ILG, aquilo foi papelmollado... A disidencia comezou inmediatamente despois de acadado un moiconsensuado acordo.

    Seguro que moitos dos presentes estarn preguntndose a que vn traer agora aqubatallias pasadas, porque o que importa o presente e o futuro do idioma e non oque pasou hai tantos anos. O importante o futuro, sen dbida; pero eu funacumulando bastante experiencia nisto da normativa do galego, moi meu pesar; poriso, cando escoito falar de concordia normativa, de dilogo e de xenerosidade en bendo pas, do necesario e urxente que termos unha soa norma para poder normaliza-loidioma, anda estando de acordo con todo isto, eu non podo evitar escoitalo cun certo

    escepticismo. Con moito interese, pero con escepticismo, contrario do que erahabitual en min hai tempo. Teo que recoecer que ultimamente, ags algunhaexcepcin, non se fala do tema descualificando a quen pensa de xeito contrario; as e

    http://membres.multimania.fr/questione/academia/fernandezrei1.html#*http://membres.multimania.fr/questione/documentos/bases/index.htmlhttp://membres.multimania.fr/questione/documentos/bases/index.htmlhttp://membres.multimania.fr/questione/documentos/bases/index.htmlhttp://membres.multimania.fr/questione/documentos/bases/index.htmlhttp://membres.multimania.fr/questione/academia/fernandezrei1.html#*
  • 7/28/2019 Existe ou non existe unha lingua galega moderna? O ILG e o debate sobre a norma do galego

    2/9

    todo, volven reiterarse argumentos que ben pouco engaden que tanto se leva ditonos ltimos anos.

    Ben sei que calquera reforma que se poida facer do galego hoxe non vai acabar cosdebates nin coas polmicas, porque a lingua non esttica nin se define unha vezpara sempre. Cando os debates da normativa catalana, despois das tempestuoses

    sessions de marzo e abril de 1915, o mallorqun Alcover manifestaba:Fa molts anys que l'experiencia ens ensenya que les qestions ortogrfiques sn de totes les llingstiques les que msapassionen. Per ax mai permetrem que se mogus la qesti ortogrfica dins l'Obra del Diccionari; i, si de nosaltreshagus dependit, no se sera moguda mai dins l'Institut d'Estudis Catalans. Aix no vol dir que no creguem que sia ungros b l'uniformaci de l'ortografa; lo que volem dir que no s el b ms gros per la causa santa de la nostra llengua, iper lo mateix no cal donar a l'ortografia ms importancia que no t1.

    A experiencia ensina que as cuestins ortogrficas son de tdalas lingsticas as quemis apaixonan e un gran ben a uniformacin da ortografia, pero non o ben misgrande para a causa da lingua, polo que cmpre non darlle ortografia mis

    importancia da que ten. Estas palabras redactadas por Alcover cando a intensapolmica da norma do cataln en 1915, creo que poden perfectamente aplicrselle galego en maio do 2000; e poida que moitos dos presentes o subscriban plenamente.

    1. Os organizadores pdennos s da mesa que debatamos sobre a pregunta posbelun acordo normativo? Tratarei de contestar nos minutos finais da mia intervencin,facndoo non a ttulo particular, senn transmitindo a opinin do Consello Cientficodo ILG, que asumo totalmente. En todo caso, quero que quede claro que non estoulendo un texto consensuado polos membros do ILG: a opinin desta institucinsobre a norma do galego, pero soamente eu son responsable da literalidade do

    presente texto e da totalidade da argumentacin achegada.Antes de dar resposta pregunta obxecto do debate hai outra que me parecefundamental tratar de contestar antes: Existe ou non a lingua galega moderna? Ouexpresado doutra maneira que hoxe o galego verbo do portugus? Para uns estclaro que o galego actualmente unha lingua de seu, moi afn portuguesa peroindependente dela, e por suposto do espaol, malia vivir baixo o teito lingsticodeste; para outros est igualmente moi claro que a tal lingua galega non existe,porque o galego moderno unha variedade da lingua portuguesa, polo que a sacodificacin debe realizarse procurando a converxencia co portugues, o que lle

    asegurar a supervivencia. Non parece tarefa doada a de concordar concepcins oufilosofas tan contrapostas sobre qu o galego na actualidade, e mis tendo en contaque cadaqun ten a sa parte de razn, tan respectable unha como outra.

    Os que lle negan galego categora de lingua de seu acoden a razns historicistas een especial primitiva unidade do galego co portugus, que ten a sa principalmanifestacin escrita no monumental corpus dos sc. XIII-XIV. A lingua literariadeste corpus unha estilizacin a partir do galego falado na antiga Gallaecia --aGalcia Magna en denominacin de Joseph Piel-- e a partir da lingua de textostranspirenaicos, pois a lingua dos cancioneiros bebeu do provenzal, do mesmo xeito

    que a lingua da novela de cabalera e das vidas de santos beberon da "linguad'ol"(Ivo Castro 1993: 105). Os textos medievais case sempre aparecen editados

    http://membres.multimania.fr/questione/academia/fernandezrei1.html#1http://membres.multimania.fr/questione/academia/fernandezrei1.html#1
  • 7/28/2019 Existe ou non existe unha lingua galega moderna? O ILG e o debate sobre a norma do galego

    3/9

    portuguesa moderna, cos dgrafos occitanos lh e nh, con -m e con outras convencinsgrficas; pero conviria non esquecer que iso as porque moitas veces os editoresadaptronos para a grafa do portugus, como fixo dona Carolina Michaelis deVasconcellos en poemas da edicin crtica e comentada do seu Cancioneiro de Ajuda,tal como ela explica na Advertncia preliminar (I, 1904, XXVII). Outros autores

    respectaron as grafas do texto orixinal, por iso nonhaipalha con lh nin meninho con nh nos moitos rexistros desas formas que aparecennas Cantigas de Santa Mara da edicin crtica de Walter Mettmann.

    A historia comn do galego e do portugus como lingua literaria mis ou menosnica rematou, para ben ou para mal, no sc. XIV, porque na primeira metade do sc.XV a lingua literaria da corte de Avs elabrase afastndose do galego antigo --o quemoitos chaman galego-portugus--, porque para os escritores do tempo do infante D.Pedro de Avs o modelo literario o latn, tal como salientou Ivo Castro (1993: 105):(...) a literatura de modelo a latina, a lngua a imitar no um romance, mas a prpria fonte de todos os romances. Da,

    e da atitude cultural dos responsveis, e da lngua comum que lhes serve de suporte, s se pode tirar, a meu ver umaconcluso: a lngua literria da gerao de Avis no prolonga a lngua literria do sculo XIII, antes dela se afasta por unproceso de elaborao.

    O feito de que no sc. XV o modelo de lingua literaria en Portugal sexa o latn debeser, creo eu, a causa de que no lxico haxa latinismos que despracen formas popularesde orixe latina, como ocorreu, entre outras moitas, con formoso que no sc. XVI enPortugal despraza a fremoso, xeral nos textos do galego antigo xuntocon fermoso. Pero esa latinizacin tamn debeu afectar sintaxe, o que poderaexplicar diverxencias existentes actualmente entre galego e portugus, como ocorre,

    por ex., coa construccin causativa con fazer, que nas obras medievais tencaractersticas sintcticas case coincidentes exactamente coas da construccinmoderna do galego, o que non ocorre con esa construccin en portugus moderno(por ex. eu fi-lo leval o carro fronte galego eu fxenlle leva-lo coche), que nonsegue a lingua medieval, como sinalou Regueira (1998).

    2. Os que defenden que galego e portugus son a mesma lingua apianse, con moitafrecuencia, na tradicin da romanstica. Efectivamente, desde o comezo daromanstica cientfica co alemn Diez en 1836, o galego un dos dialectosportugueses, como durante moitos anos esa mesma romanstica consideraba que o

    cataln era un dialecto provenzal. Ata a dcada dos 70 do sc. XX, dicir, durantecase 150 anos de romanstica cientfica, a existencia do galego nos diferentes manuaisuniversitarios practicamente se reduca a unha mencin para a fase medieval e outrapara situalo xeralmente como dialecto portugus, por motivos filolxicos, e s vecescomo dialecto espaol por motivos extralingsticos.

    O descoecemento da tipoloxa lingstica e da situacin sociocultural en que se achaese suposto dialecto portugus era case total. Unha das excepcins o manual doingls Elcock, de 1960, unha obra seria e ben documentada, onde as referencias galego practicamente se limitan a salientar que temos unha palabra de orixe sueva,

    a laberca, e que o galego antigo dexenerou estatus de patois, que anda ten moitosfalantes e que polo visto, segundo Elcock, cultivan literariamente local enthusiasts.

  • 7/28/2019 Existe ou non existe unha lingua galega moderna? O ILG e o debate sobre a norma do galego

    4/9

    Esa a tradicin romanstica que se acode para lle negar galego categora delingua de seu. Afortunadamente as cousas mudaron. O desenvolvemento dasociolingstica e a sa aplicacin anlise das linguas e variedades minorizadas,xunto con estudios de tipoloxa e descricin desas linguas, explica que a romansticanon ignore hoxe situacins como a da lingua galega ou da lingua corsa, por citar dous

    exemplos. verdade que para algns romanistas o galego anda non lingua, sennque est na categora de would-be-language,isto , trtase dunha aspirante-a-lingua, dunha lingua-en-potencia, debido a que ten unha elaboracin fraca e unharede de funcins pouco desenvolvidas. a consideracin de Rebeca Posner no seurecente manual de 1996.

    Os romanistas de hoxe xa non empregan s os criterios decimonnicos de Diez deimportancia literaria e orixinalidade gramatical; por iso inslito que seconsidere actualmente o galego como dialecto portugus ou o corso como dialectoitaliano. OLexikon der Romanistichen Linguistik (LRL), a gran enciclopedia

    romanstica de referencia nestes momentos que se empezou a editar en 1988,consagrou, entre outras, linguas como o corso, o romanche, o friulano e o galego. Anosa lingua est no vol. VI,2 (1992), no tomo do portugus, pero separado del, cuntratamento tan digno como o do cataln ou o do occitano; pero cunha diferenciasignificativa respecto destes: ningunha entrada sobre o cataln se publicou en catalne ningunha do occitano en occitano, mentres que practicamente tdalas da linguagalega si estn en galego.

    3. A que se debe que hoxe a romanstica tea en consideracin a existencia delinguas como a galega ou a corsa? Simplemente a que a romanstica tradicional s

    tia en conta criterios filolxico-lingisticos para dicir que lingua; peroactualmente, ademais da distancia lingstica, tense moi en conta o criterio daelaboracin, fundamental nos casos de minorizacin. Atendendo distanciaestructural o galego pode non ser lingua respecto do portugus, porque a distancianon moita, mis ben escasa entre puntos arraianos, como ocorre, por ex., coasfalas do Couto Mixto ourensn e as vecias do Barroso trasmontano; anda nestescasos de distaneia pequena e de absoluta intercomprensin, tal como puiden apreciaren agosto de 1999 neses lugares, uns teen claro que falan galego e os outros moiclaro que falan portugues. Pero a diferencia non se pode medir entre puntos

    continuos, senn sobre os sistemas elaborados que se consideran como estndares decada unha das linguas e que son unha especie de koin na que se sente representada amaiora.

    O galego hoxe unha lingua parte do portugus por un proceso de elaboracinpropia desde hai mis de 150 anos, elaboracin practicamente lograda. E isto asiporque desde o Rexurdimento os escritores usaron o galego --e non o portugus--para ir construndo con el unha lingua de cultura, principal sinal de identidade dapatria galega. E unha vez que ese galego elaborado se socialice totalmente, adistancia entre o galego e o portugus vai ir aumentando. Daquela, pouco axeitado

    falar dun diasistema no que se engloben as das linguas, a galega e a portuguesa,entre outros motivos porque os diasistemas defineos ben unha lingua literaria, unhalingua estandardizada; pero desde este punto de vista o galego non pertence

  • 7/28/2019 Existe ou non existe unha lingua galega moderna? O ILG e o debate sobre a norma do galego

    5/9

    diasistema portugus nin pertencer mentres o portugus non sexa a lingua literariados galegos, isto , mentres Cames, Pessoa ou Bento da Cruz non sexan clsicos danosa literatura, e mentres Rosala, Cabanillas ou Mndez Ferrn non sexan clsicos daliteratura portuguesa.

    A socializacin do modelo elaborado portugus, irradiado hoxe fundamentalmente

    desde Lisboa, fai que a escasa distancia entre os falares galegos e os setentrionaisportugueses vaia aumentando e que no ro Mio e na raia seca ourens, para ben oupara mal, vaian concentrndose as isoglosas de moitos fenmenos. Cando en 1971Lindley Cintra publicou a sa coecidaNova proposta de clasificao dos dialectosgalego-portugueses, onde inclua os dialectos galegos cos portugueses sen darningunha xustificacin sobre esa inclusin, nese traballo de hai case 30 anos vaseclaramente como nos dialectos setentrionais portugueses existan trazos comns sfalares galegos, como a africada [t] e a inexistencia de /v/ en formascomo chave ou chove, o que aproximaba falares miotos e trasmontanos totalidade

    dos galegos. E falo de trazos que non obedecen descastelanizacin, do mioto edo trasmontano.

    Hoxe a situacin do galego a mesma de 1971, con mantemento desa africada ebetacismo, mentres que para os falares portugueses setentrionais iso xa forma parteda historia da lingua portuguesa, como se ver cando se publique oAtlas Lingsticode Portugal (ALP), ideado por Cintra e do que se rematou en 1999 todo o traballo decampo nos Azores e Madeira e no Portugal continental. Pola informacin verbal queme deron asemade tres das persoas que fixeron inquritos no norte de Portugal(Manuela Barros, de Braga; Gabriela Vitorino, de Lisboa; e Luisa Segura, de Vila-

    Real de Santo Antnio), hoxe s nalgunhas aldeas e en xente moi maior se mantn aafricada ch, mentres que a labiodental /v/ xa est por todas partes, anda quemoita xente cometa frecuentes ultracorreccins de /b/ e /v/. De momento anda semanteen trazos moi galegos como onde ides? ou ns cantamos, tanto no Mio comoen Trs-os-Montes ou na zona do Porto, en calquera tipo de falante, pero o modelolisboeta ir facendo que recen para as aldeas e para a xente maior eses trazos tangalegos; e se cadra acabar pasando o mesmo cos ditongos tpicos da zona do Porto edo Minho, anda tan vivos.

    4. Que exista hoxe unha lingua elaborada galega e outra portuguesa non quere dicirque, en condicins normais, non se dea mutua intercomprensin. Desde o punto devista da distancia estructural poderase falar dunha soa lingua, anda que a concienciaxeral dos falantes e a dos escritores que estn a elaborala desde o Rexurdimento quese trata de linguas diferentes, afns pero diferentes.

    Por que Pondal e Castelao escriben en galego cando moi probablemente saberanportugus abondo como para escribir nesta lingua irm? Por que hoxe MndezFerrn escribe en galego cando non me cabe ningunha dbida de que ten coecementoabondo de portugus como para redactar excelentes pxinas nesta lingua, se quixese?

    Para min a resposta est moi clara: Pondal, Castelao, Ferrn e tantos e tantosescritores andaron (e andan) caza da olorosa pantera --como Dante andou abuscala por Italia adiante antes de redacta-laDivina Commedia--, o arquetipo da

  • 7/28/2019 Existe ou non existe unha lingua galega moderna? O ILG e o debate sobre a norma do galego

    6/9

    lingua literaria vlida para tdo-los galegos e para tdolos usos da lingua, que nonsexa a variedade de ningn lugar pero que calquera galego, dun xeito ou doutro, sevexa reflectido nesa lingua de cultura, vehculo tamn dunha literatura nacionalemancipada. Moitos escritores andaron (e andan) procura, como Mndez Ferrn(1999: 147), dun galego radical e puro, descolonizado de espaolismos e, ao propio

    tempo, popular, til para a comunicacin da cultura moderna.A situacin do galego moderno respecto do portugus non algo inslito en Europa: a mesma que se d entre blgaro e macedonio, entre dans e noruegus, entre suecoe noruegus ou entre checo e eslovaco, que son linguas distintas pola sa elaboracin.Sono porque os seus escritores, os seus lingistas, as sas institucins e as respectivassociedades queren que o sexan, a pesar da escasa distancia lingstica. E non deberapreocuparnos moito isto, pois mesmo o noruegus ten das elaboracins desde haimoito tempo, o bokml (lingua dos libros), que ten a sa orixe no dans literario, eo nynorsk(neonoruegus), baseado nos dialectos do Oeste. E a distancia entre esas

    variedades elaboradas (bokml e nynorsk) bastante menor --e moito menosxustificada-- c que hai entre o galego e o portugus.

    A importancia da elaboracin e non tanto da distancia tamn se pode aplicar a linguascase milenarias, como o portugus e o espaol, para poder dicir que realmente sonlinguas. A distincin entre o portugus e o espaol ou entre o occitano e o catalndbese mis s historias culturais diferenciadas c distancia estructural entre esasparellas de linguas, como sinala Lamuela (1994: 11) cando analiza a nocin de linguanas lias iniciais da sa excelente monografaEstandarditzaci i establiment de lesllenges:s ben coneguda la distincin de Kloss entre llenges per distncia (Abstandsprachen) i llenges per elaboraci(Ausbausprachen): les primeres sn reconegudes com a tals a causa de la seva forta caracteritzaci lingstica i lessegones, a causa de la seva individualitat cultural. s inconcebible d'agrupar el basc amb qualsevol altra llengua; encanvi, la distinci entre el portugus i l'espanyol o entre l'occit i el catal es deu ms a les seves histries culturalsdiferenciades que no pas a la seva distncia estructural.

    A partir de que momento das variantes lingusticas, historicamente ligadas a unhamesma lingua poden considerarse linguas diferentes e non dialectos da mesmalingua? O lingista portugus Raposo (1984: 587) considera que a lingistica nonpode resolver satisfactoriamente esta cuestin, porque para a lingistica non hai

    lnguas, s existen sistemas organizados (e extremadamente complexos) deformas, regras e representaes fonticas, fonolgicas, morfologicas e sintcticas.

    E verbo da nocin de lngua portuguesa e en particular sobre a posicin do galego,unha das tres variantes desa lingua tradicionalmente admitidas na tradicinfilolxica portuguesa (as outras variantes son a portuguesa europea e a brasileira),sinala Raposo:A base lingustica justificativa do agrupamento destes dois sistemas reside essencialmente numa evoluo fonticacomum que ambos sofreram respectivamente ao castelhano: queda do -l- e do -n-intervoclicos latinos, no-ditongaodo e e do o breves, tnicos, do latim vulgar, e palatizao em ch- dos grupos consonnticospl-, cl- e fl-. Mas emmltiplo pontos da sua estructura fontica, fonolgica e sintctica, o galego est, hoje em dia, sem dvida mais prximo

    do castelhano que do portugus. Porque no ento falar dum complexo galego-castelhano, distinto do portugus masapresentando com este pontos de contacto? Ou porque no falar de uma lngua galega, prxima em certos aspectos doportugus e noutros do castelhano? Do ponto de vista da estructura gramatical sincrnica, no se poderia dizer quequalquer destas solues fosse mais acertada do que a outra. O que se passa, ento? O que se passa que existem, por

  • 7/28/2019 Existe ou non existe unha lingua galega moderna? O ILG e o debate sobre a norma do galego

    7/9

    um lado, factores subjectivos, de natureza historicista, relativos tradio filolgica clssica, e, por outro lado, factoresobjectivos, de natureza poltica, ideolgica e cultural, exteriores estrutura gramatical da lngua, que se conjugam parafavorecer uma s lngua (p. 588).

    5. Feitas todas estas consideracins que considero pertinentes, en parte motivadaspola mia deformacin profesional de romanista, paso agora a intentar contestar

    brevemente a pregunta que fan os organizadores sobre se posible un acordonormativo. Procurarei facelo sen ambigidades, para evitar, por unha parte, quealgun tire frases de contexto e poida dicir cousas distintas do que realmente os doILG din; e por outra, para evitar, de entrada, levantar falsas expectativas.

    O Consello Cientfico do ILG est disposto a falar, con vagar e sen prsas, todo o quehaxa que falar sobre un posible acordo con quen considera que o galego hoxe unhalingua emancipada. Os membros dese Consello estamos dispostos a recoecer tdalasparentelas xenticas que se queira co portugus, que como romanistas nuncanegamos, mais ben contrario, pero sociolingisticamente temos moi claro, como o

    ten de xeito xeral a sociedade galega, que o galego un idioma que, como xa indiqueimis arriba, desde hai mis de 150 anos comezou un camio de elaboracin propia,actualmente practicamente logrado.

    Por suposto non negmo-la importancia que ten o portugus nesa elaboracin,especialmente como fonte para a depuracin e o arrequecemento lxico. E nistopersoalmente creo que o ILG deberia explotar mis a va de aproximacin portugus no lxico culto e especialmente na terminoloxa tcnica; pero no lxicotradicional coido que anda cmpre recoller, depurar e incorporar lingua comnmoito do noso vocabulario popular, coa semntica que os galegos lle deron a ese

    lxico longo de xeracins, na procura de que o galego sexa mis autntico e misenxebre, e deste xeito defendrmonos da galopante castelanizacin do vocabulario.

    O Consello Cientfico do ILG non est disposto a retrotrae-las cousas s anos 70 eempezar de novo a discutir que e o que se fala en Galicia, na Terra Navia-Eo, noBierzo e nas Portelas: se se fala portugus, galego-portugus, portugus da Galiza ouunha variante dun torgo de non sabemos cantas ponlas e se temos que adoptar unhanorma portuguesa ou elaborar unha nova variante do portugus. As normas doportugus xa estn inventadas e non necesitan acordos. Sera absurdo, inviable econdenado fracaso, un acordo entre as das concepcins idiomticas radicalmente

    diferentes sobre qu o galego, s que me refern mis arriba, con tdolos maticesque se queiran engadir a esas das concepcins; pero entre considerar que o galego hoxe lingua de seu e negar que haxa tal lingua galega, porque se trata dunhavariedade da lingua portuguesa, non parece haber postura intermedia nin maneira deconcordar.

    Para o ILG hoxe, un acordo posibilista con garantas de aplicacin tera como textode partida as actuaisNormas Ortogrficas e Morfolxicas do idioma galego de 1982,porque consideramos que seguen a ser unha normativa vlida, coherente e axeitadapara a codificacin grfica e morfolxica do idioma, anda que pasados case 20 anosda sa implantacin sen dbida hai cousas que se poden reformar; pero, insisto,exclumos elaborar outra normativa ex novo, xa o fixemos en 1977 e en 1982.

  • 7/28/2019 Existe ou non existe unha lingua galega moderna? O ILG e o debate sobre a norma do galego

    8/9

    Non vou negar eu a existencia de detractores das normas elaboradas no seu da poloILG e a RAG; pero, anda que parece que hai quen non o quere ver, hai unha extensaimplantacin institucional e social da normativa vixente, polo que o feito de quecalquera modificacin da normativa poida causar inseguridade e desconfianza nosusuarios da lingua escrita, especialmente naqueles que deben empregala no

    desenvolvemento da sa profesin ou do seu traballo (e o caso, entre outros, defuncionarios, docentes e estudiantes) cmpre sermos prudentes nas posiblesmodificacins, e mesmo explicarlle moi claramente sociedade por qu se fan oscambios e para qu se fan. Ata 1975 podanse facer cantos experimentos ortogrficosse quixesen, porque se trataba de propostas mis ou menos privadas. Hoxe asmodificacins son dunha envergadura moi seria na que se esixe --insisto-- moitaprudencia.

    En todo caso, calquera posible acordo no que o ILG est disposto a participar, teriaque ser aprobado polo pleno da RAG, porque mentres o Parlamento Galego non lle

    retire as competencias, a Academia quen ten a potestade para a actualizacin emellora da norma do galego. Os membros do Consello Cientfico do ILG somosconscientes dos riscos de andar con modificacins da normativa, porque 20 anosescasos de aplicacin dunhas normas ortogrficas e morfolxicas son moi poucotempo, ainda que a algns xa lles pareza unha eternidade. Anda asi, a pesar dosriscos, consideramos que, unha vez mis, paga a pena intentalo, sempre que haxa uninequvoco compromiso de aceptacin e de explcita defensa do acordado.

    Sade e Patria.

    Notas

    * O presente texto corresponde mia intervencin no debate posbel un acordo normativo? celebrado o6 de maio do 2000 na Facultade de Ciencias da Educacin da Universidade de Santiago de Compostela,dentro dasX Xornadas de Lingua e Literatura organizadas pola CIG e a AS-PG. No debate tamnparticiparon Xos Ramn Freixeiro Mato (membro da AS-PG), Henrique Monteagudo Romero secretario doConsello da Cultura Galega), Jos Antnio Souto Cabo (membro da AGAL) e Anxo Louzao Rodriguez daComisin Organizadora, que actuou como moderador. Fra dalgunhas correccins, fundamentalmente deestilo, e dalgunha cita o texto practicamente o exposto nas devanditasXornadas.

    1A cita de Alcover, correspondente seu artigo Altra volta el marruel de les Normes (DBLC VIII, 1915,

    251-2) est tirada de Segarra (1985: 369). A forma ax (lia 2 da cita) --e non aix-- a que aparece no librode Segarra consultado.

    REFERENCIAS BIBLIOGRFICAS

    Castro, Ivo (1993): A elaborao da lngua portuguesa no tempo do Infante D.Pedro, Biblos LXIX, 97-106.

    Lamuela, Xavier (1994):Estadarditzaci i establiment de les llenges. Barcelona:Edicions 62.

    Mndez Ferrn, Xos Lus (1999): Alonso e a saudade, en lvarez, Rosario eVilavedra, Dolores (coords.): Cinguidos por unha arela comn. Homenaxe profesor

    http://membres.multimania.fr/questione/academia/fernandezrei1.html#top*http://membres.multimania.fr/questione/academia/fernandezrei1.html#top1http://membres.multimania.fr/questione/academia/fernandezrei1.html#top1http://membres.multimania.fr/questione/academia/fernandezrei1.html#top*http://membres.multimania.fr/questione/academia/fernandezrei1.html#top1
  • 7/28/2019 Existe ou non existe unha lingua galega moderna? O ILG e o debate sobre a norma do galego

    9/9

    Xess Alonso Montero. Santiago de Compostela: Servicio de Publicacins eIntercambio Cientfico, 147-51.

    Raposo, Eduardo Paiva (1984): Algumas observaes sobre a noo de "lnguaportuguesa" Boletim de Filologia XIX, 585-92.

    Regueira, Xose L. (1998): A construccin causativa fazer + infinitivo na prosagalega medieval, en Kremer, Dieter (ed.):Homenaxe a Ramn Lorenzo, II, 649-59.

    Rivas, Manuel (1977): Ponerlle ps lingua escrita, Teima. Revista galega deinformacin xeral, 22 (12-19 maio), 41-3.

    Segarra, Mila (1985):Histria de l'ortografia catalana. Barcelona: Empries.