EUSKERA secundaria 3/9/08 12:52 Página 1· Eskola baratza eta/edo berdegune zabala zein eskola...

pape

r birz

ikla

tuta

bigarren hezkuntzaArduraz jotatzeko Ingurumenerako HeziketaJARDUERA EGITARAUA 2008/2009 Iruñerriko Mankomunitatea

bigarren hezkuntzaEUSKERA secundaria 3/9/08 12:52 Página 1

2

www.mcp.eshttp://www.mcp.es/educacion_ambiental/brote.htm

Ingurumen Heziketarako Programa Iruñerriko MankomunitateaChinchilla jenerala, 7 (atzealdea) 31002 Iruña Ordutegia: 08:00etatik 14:30era. Kontsultak: 948 423 194 / 948 423 285

E-posta: [email protected] / [email protected] Faxa: 948 423 230

EGOITZABERRIA

EUSKERA secundaria 3/9/08 12:52 Página 2

3

Hezkuntza komunitateak ingurumena-ri buruzko kontzientzia eta horren ingu-ruko interesa hartzea, baita egun daudenarazoetarako konponbideak bilatzeko zeinetorkizunean agertu daitezkeenak saihes-teko beharrezko ezagutzak, jarrerak, joka-bideak, motibazioa eta nahia banaka zeintaldeka eskuratzea ere. (Ingurumen heziketaren xedea, Belgradekogutuna 1975).Ingurumen esperientzia eta progra-mak egin daitezela sustatzea,Iruñerritik hurbileko ingurunean ezagutzaeta analisi kritiko eta sormenezkoa helbu-ru izanen dutenak.Baliabide materialak eta aholkularit-za tekniko eta didaktikoa erraztea, ira-kasleek zein ikasleek aipatu programakgauzatu eta euren informazio premiak beteditzaten.

Uraren ziklo integrala / Hornidura eta SaneamenduaKontsumoa eta HondakinakBirziklatzea eta BerreskuratzeaGarraioa eta Mugikortasun iraunkorraIruñerriko Ibai ParkeaIngurumen heziketaNaturako eta hiriko ingurumena

• DOKUMENTAZIO ZENTROA: kontsultaeta mailegua

• AHOLKULARITZA TEKNIKO ETA DIDAK-TIKOA: irakasle eta ikasleei zuzenduta

• MATERIAL DIDAKTIKOEN DISEINU,KOORDINAZIO ETA EDIZIOA

• SENTSIBILIZAZIO KANPAINAK ESKOLAESPARRUAN

• IKASTETXEAN HONDAKINAK KUDEAT-ZEKO BALIABIDEAK: ikasgeletan pape-ra birziklatu eta berrerabiltzeko pape-rontziak eta erretiluak banatzea, paperaeta pilak biltzeko edukiontziak, gaikakobilketaren eranskailuak, materia organi-koaren konpost-ontzia, eta abar.

Mankomunitateak kudeatutako insta-lazio eta espazioak bisitatzea. Ibilbidegidatuak, instalazioak ongi ezagutzeko hel-buru zehatza dutenak: burutzen diren pro-zesuak, funtzionamendua eta kudeaketa,ingurumenaren aldeko jarrera eta jokabi-deei buruzko hausnarketa ahalbidetzenduten jarduera osagarriekin batera. Tailerrak. Lan proposamen dinamiko etaparte-hartzaileak, programa bakoitzekoeduki nagusiei buruzkoak, norberarenardura eta erantzukizuna sustatzeko zeiningurumenaren aldeko jokabideak berega-natzeko.Jardunaldiak. Goizeko saioak, instalaziobatera edo ibai parkera egindako bisitatikgaratzen direnak; helburua eduki zehatze-tan sakontzea da, sentsibilizazioa azpima-rratuz eta jokabide eta ohitura arduratsuaksortuz.

Haur Hezkuntza Lehen Hezkuntza Bigarren Hezkuntza GUZTIRAIkastetxeak Ikasleak Ikastetxeak Ikasleak Ikastetxeak Ikasleak Ikastetx. Ikasleak

Ura 48 2.847 59 6.994 40 3.652 147 13.493 Hondakin. - - 52 4.852 26 2.072 78 6.924Garraioa - - 13 1.281 13 1.079 26 1.079Ibai Park. 22 1.355 33 2.575 24 1.217 79 5.147GUZTIRA 47 3.853 64 11.986 43 6.538 111 22.377

Zer eduki lantzen dira?Zer zerbitzu

eskaintzen ditu? Jarduera programaZer helburu du?

Parte-hartze emaitzak 2007-2008 Iruñerriko ikastetxeak

INGURUMEN HEZIKETARAKO PROGRAMA

Aurreko datuetan ez bildutako parte-hartze emaitzakESKOLA KONPOSTAREN ASTEAErakusketa ibiltari batek parte hartu zuten lehen hezkuntzako eta bigarren hezkuntzako 15 ikas-tetxeak bisitatu zituen

Bisita didaktikoak erakusketara 57 bisita 14 ikastetxe 1245 ikasle

Mimoa, Kollins Clown taldearen eskutik 24 antzezpen 14 ikastetxe 2715 ikasle

“IBAI BIZIDUNAK” PROIEKTUA EXPO ZARAGOZA 2008 Ikastetxeak Ikasleak

“Ibaiak, zertarako eta bizitzeko” gazte foroa. Dekalogoa 3 88

“Bizi ditugun ibaiak” lan plastikoa egitea 4 211

Guztira 7 299

GAIKAKO PAPER-BILKETA Iruñerriko 93 ikastetxek parte hartzeko konpromisoa sinatu zuten, eta, hartara, hurbilen zutenpaper edukiontzia egokitu zitzaien. 201 edukiontzi gurpildun eman ziren, tarteko biltoki gisa era-biltzeko, papera garraiatzeko lana errazte aldera.


PROGRAMAREN BALIABIDE NAGUSIAK. 2008/2009 IKASTURTEA

Gaikako paper-bilketaProgramak eskola esparruan papera biltzeko kudeaketarakobeharrezko baliabide materialak jarri eta errazten dizkieikastetxeei, baita ezarpen eta garapen prozesuan zeharaholkularitza tekniko egokia ere.Baliabideak· “Jardunbide egokien gida: “Papera ikastetxean”.· Edukiontzi gurpildunak (120 l), bat 250 ikasleko. · Paperontziak eta erretiluak, ikasgelan berrerabiltzeko

modukoak.· Horma-irudi eta eranskailu identifikagarriak.· Hurbilen dagoen kaleko edukiontzia egokitzea, estalkia

finkatzeko sistema duena. Programan parte hartzeaPrograman parte hartu eta baliabideak eskatzeko, ikastetxe-ek parte hartzeko urteko konpromiso orria berritu eta bidalibeharko dute (urte oro egin behar da), ezarritako epearenbarruan. Aipatu konpromisoa, baita paper baliabideakeskatzeko fitxa ere, ikastetxe bakoitzeko zuzendaritza talde-ari igorri zaio buletin honekin batera.2007/2008 ikasturtean, Iruñerriko 93 ikastetxek bidalizuten parte hartzeko konpromisoa, eta, hartara, hurbilenekopaper edukiontzia egokitu zitzaien. 201 edukiontzi gurpilduneman zitzaizkien, papera garraiatzeko lana errazte aldera.

Mendillorriko Uren Etxea Ingurumen Informazio eta Heziketa Zentroa

1895. urtean, Iruñerriko lehenengo ur-biltegiak egin ziren,Mendillorriko muinoan. Edateko ur ona biltzen zutenArtetako iturburutik ekarritakoa, eta biztanleak urez hornit-zea zuten helburu. Uren Etxeak, Ingurumen Informazio eta Hezkuntza Zentroadenak egun, “Uraren bidaia” izeneko erakusketa iraunkorrabiltzen du, eta erakusketa baliabideak, maketak, ikus-entzu-nezko proiekzioak eta entzuketak jartzen ditu bisitarieneskura. Bisita ordubete irauten du. Paseo botaniko autogidatua ere egin daiteke, osagarri gisa.Kilometro bateko luzera du, eta ondokoa eskaintzen du:espezie botaniko identifikatu ugari, xerolorezaintza eremua,hiru behatoki panoramiko eta atseden eremua. Planoa eta espezieak (azalpena eta zenbakia barne) biltzendituen gidaliburuak paseo botanikoa errazten du. Bertandago gidaliburua, edo bidali eginen zaio eskatzen duenari.

Sormen idazketa tailerraGure bizitzak ibaiak dira

Hauxe du helburu “Gure bizitzak ibaiak dira” izenekoSormen idazketa tailerrak: bigarren hezkuntzako ikasleaktestu desberdinak (kontakizunak edo poemak) idaztearenbidez hurbiltzea ibai parkera. Ibai parkeko interes gune des-berdinetan kokatutako hainbat irudi edo eszena abiapuntugrafikoa, hots, literatur lanen eszenatokia izanen dira.Testuak Iruñerriko Mankomunitatearen webgunean dagoenibai parkearen planoari atxikiko zaizkio (deskribapen zehat-za: “Ibai Parkea” programan, 6. orrialdean).

4


PROGRAMAREN BALIABIDE NAGUSIAK. 2008/2009 IKASTURTEA

Eskolako garbiguneaHondakin bereziak biltzea Konposta eskolan

Paper bilketarekin hasitako bideari jarraiki, esperientziapilotua eginen da ikasturte honetan hainbat ikastetxerekin,sortutako hondakin toxiko eta berezien kudeaketa planaaztertu eta ezartzea da.Esperientziaren helburua da ikastetxeetan sortutako honda-kin bereziak identifikatu eta kuantifikatzea, aipatu hondakintoxikoak garbigune finko edo mugikorretan (edo kudeatzailebaimendunetan) egiten diren bilketa sistemetara bideratze-ko baliabide, prozedura eta sistemak aurkitze aldera. Nola parte hartuHondakin toxiko edo bereziak kudeatzeko esperientzianparte hartu nahi duten ikastetxeek telefonoz eskatu behardute Hezkuntza Programan.

Teknika erraza eta ekologikoa da konposta egitea, baratze-an, lorategian edo jantokian sortutako hondar organikoakbaliatzen dituena mantenugaitan aberatsa den ongarriasortzeko. Baliabideak· Segimendua egiteko bisita teknikoak· Konposta egiteko gidaliburua.· Konpost-ontzia (800 ml) jasoko da, eragiteko kiribila barne,

eta honelako kita: hondakin organikoak biltzeko ontzia,konpost-zakua eta termometroa.

· Inausketako birringailu elektrikoa (maileguan).· Bahea· Zakutxo indibidualak, konposta prest dagoenen haietan

sartzeko.Betebeharrak· Proiektuaren dinamizatzaile bat, gutxienez, egotea ikastet-

xean.· Eskola baratza eta/edo berdegune zabala zein eskola jan-

tokia egotea.Nola parte hartuEsperientzian parte hartu nahi duten ikastetxeek telefonozeskatu behar dute (Hezkuntza Programan), urriaren 31 bainolehen.

Solasaldi-tailerra Kontsumitzen gaituen zaborra

Zaborra gizartearekin batera garatzen da, baita bere trata-menduak ere. Baina zaborrak sortutako arazo batzuekjarraitu egiten dute, euren jatorria ondasunen ekoizpeneta kontsumoan baitago (ikusi “Hondakinak” programa,11. orrialdean).Solasaldiaren osagarri, Iruñerrian egiten diren gaikako bil-keta desberdin gaineko jarduera praktikoa egiten da.

5


Bisita parkeraSormen idazketa

tailerraGURE BIZITZAK IBAIAK DIRA

Sormen idazketa tailerrak BigarrenHezkuntzako ikasleak kontakizunak idazte-aren bidez ibai parkera hurbiltzea du hel-buru. Pertsona aditu batek lagunduko diekontakizunak sortu eta idazteko teknike-tan. Sortutako testu batzuk aukeratu etaHeziketa Programak Interneten duen gune-an argitaratuko dira.Iraupena, gutxi gorabehera: 1,30 h.Parte-hartzaile gehienezko kop.:Talde/Ikasgela 1 tailer bakoitzeko. 2 tailerelkarren segidako eguneko.Plaza mugatuak.Parte hartzeko baldintzak:· Espainiar Hizkuntza eta Literatura irakas-

learen laguntza.· Ikasleek ibai parkea bisitatzea.Baliabideak:· Sormen idazketa tailerreko saioa ikasge-

lan· Tailerrean laguntzeko materiala.· Ibai parkera hurbiltzeko laguntza materia-

lak.Produktuak:· Kontakizunak.· Esperientziaren egunerokoa, taldeak

egina, aurkezpen formatuan.

BIODIBERTSITATEA IBAI PARKEAN

Tokia: Atarrabiako jolas eremuak:Donapeako zaldaina eta San Andrés erro-taren uhartea.Noiz: Hirugarren hiruhilekoaEgunak: Astelehenetik ostiralera.Ordutegia: nahi denaIraupena, gutxi gorabehera: 2 h.Parte-hartzaile gehienezko kop.: 2talde/ikasgela bisita bakoitzeko.Parte hartzeko betebeharrak:Hezitzaile bat talde/ikasgela bakoitzeko.Helburuak: · Biodibertsitatea eta erlazioak ibai ekosis-

teman aurkitzea. · Naturarengan arduraz hurbiltzea.Edukiak:· Iruñerriko Ibai Parkea, gozatzeko eta

errespetatu beharreko ingurua.· Ekosistemaren elementu eta erlazioak.· Izaki bizidunen gakoak.Jarduerak:· Ekologia arloko jolasak.· Parkeko flora eta fauna ikertzea.

“IRUÑERRIKO IBAI PARKEA” PROGRAMA

6


Bisitak pilategira• ATARRABIAKO PILATEGIA. Parkeko Sentsibilizazio Zentroa.• ATARRABIAKO PILATEGIA + JARDUERA OSAGARRIA: ANTZINAKO PAPER ERROTA• ATARRABIAKO PILATEGIA + JARDUERA OSAGARRIA: IBILBIDE GIDATUA BIZIKLETAZ

ATARRABIAKO PILATEGIAParkeko Sentsibilizazio Zentroa.Tokia: Atarrabiako pilategia.Iraupena, gutxi gorabehera: 1,00 h.Noiz: Ikasturte osoan.Ordutegia: nahi denaParte-hartzaile gehienezko kop.: 2 talde/ikasgela bisitabakoitzeko.Helburua: Ibaiaren erabilera tradizionalak ezagutzea,Atarrabiako pilategiaren historiaren eskutik, eta kontserbat-zea merezi duen ondare natural eta historikotzat aitortzeaibai parkea. Edukiak:· Ibaiaren antzinako erabilerak: ehunak pilatzeko makina

baten erreplika, XVI. mendeko ehungailua eta landare-papera fabrikatzeko makina bat.

· Iruñerriko Ibai Parkera hurbiltzea.Jarduerak:· Ibai Parkeko Sentsibilizazio Zentroa bisitatzea. “Ibaiaren

oparia” erakusketa, bideoa, maketak eta pilategiaren ant-zinako erabileren erakustaldia.

· Pilategiaren natur eta hiri ingurunea interpretatzea.

JARDUERA OSAGARRIA: ANTZINAKO PAPER ERROTATokia: Atarrabiako pilategia.Iraupena, gutxi gorabehera: 30 min.Papera artisau moduan nola egiten zen erakusten duen jar-duera.

JARDUERA OSAGARRIA: IBILBIDE GIDATUA BIZIKLETAZTokia: Atarrabiako pilategitik Arre eta Orikainerantz, ibaiparketik.Iraupena, gutxi gorabehera: 1,30 h.Paseo gidatua bizikletaz, paisaia zein ibaiaren eta gizakiarenarteko erlazioak interpretatzeko / Gozatu eta errespetatubeharreko ingurunea. (Bizikletak pilategian daude eskura).

“IRUÑERRIKO IBAI PARKEA” PROGRAMA

7


Laguntzeko unitate didaktikoa

“Hornidura eta ur kontsumoa”

Ondokoa biltzen dute:· Ikaslearen lan-koadernoa.· Irakaslearen gidaliburua. · Dokumentazio txostena

Jardunaldia Arazurin Jardunaldia Artetan“HONDAKIN URAK ERABILI, KUTSA-TU ETA ARAZTEA” (DBH-ko 2. ziklotikaurrera)

Iraupena, gutxi gorabehera: 3 ordu.Parte-hartzaile gehienezko kop.: 2talde/ikasgela bisita bakoitzeko.Parte hartzeko betebeharrak:Hezitzaile bat talde/ikasgela bakoitzeko.Helburua: Uraren kutsaduraren gizarte eta ingurumenondorioetan sakontzea.Jardunaldiaren baliabideak:· Arazuriko araztegia bisitatzea.· “Saneamendua eta arazketa” erakusketa

bisitatzea.· “Ibai kutsatua” jarduera.· Kontsumo arduratsuko ohiturei buruzko

jarduera.

Arazuriko jardunaldiaren osagarria:“Paseoa ibairaino”. Nahi duten ikastetxeek Arga ibaiaren ert-zetara hurbiltzen duen paseo baten bidezosatu ahalko dute Arazuriko jardunaldia.Paseoak 30´iraunen du.

“LUR AZPIKO URAK: INGURUNE FISI-KOA ETA KONTSUMOA”

Iraupena, gutxi gorabehera: 3 ordu.Parte-hartzaile gehienezko kop.:Talde/ikasgela 1 jardunaldi bakoitzeko. 32ikasle, gehienez.Parte hartzeko betebeharrak: Bi hezit-zaile talde/ikasgela bakoitzeko.Helburua: Akuiferoen geologia eta osake-tan sakontzea.Jardunaldiaren baliabideak:· Artetako iturburua bisitatzea· Interpretazio Zentroan lan egitea.· Esperimentua tailer-ikasgelan: “Akuifero

baten funtzionamendua”.· Egillorko Edateko Uren Araztegia bisitat-

zea.

“URA” PROGRAMA

8


Iraupena, gutxi gorabehera:Instalazioaren araberakoa. Ikusi eskaerafitxan.Parte-hartzaile gehienezko kop.: 2 talde/ikasgela bisita bakoitzeko (60 ikasle).1 edo 2 bisita eguneko, iraupenaren arabera.Parte hartzeko betebeharrak:Hezitzaile bat talde/ikasgela bakoitzeko.Helburuak: · Instalazioaren funtzionamendua ezagutzea.· Uraren erabilera eta kontsumo arduratsua

sustatzea.

Edukiak:· Ur hornidura eta kontsumoa.· Hondakin uren saneamendu eta arazketa.· Kontsumo arduratsuko ohiturak.Bisitaren baliabideak:· Bideoa edo diaporama.· Maketak.· Instalazioa bisitatzea.· Bisita batzuek ohiturei, uraren erabilera

eraginkorrei edo saneamenduari buruzkojarduera osagarria biltzen dute.

• Mendillorriko Uren Etxea. Ingurumen informazio eta Heziketa Zentroa • Artetako iturburua + “Lur azpiko urak” Interpretazio Zentroa (NIZ)• Arteta + NIZ + Egillorko Edateko Uren Araztegia (Uraren teknologia eraginkorra-

ri buruzko erakusketa)• Eugiko urtegia + Urtasungo Edateko Uren Araztegia + Mendillorriko ur-biltegiak • Arazuriko Araztegia + “Nik ez dut ura kutsatzen” jarduera• Arazuriko Araztegia + “Saneamendua eta arazketa” Interpretazio Zentroa (NIZ)• Egillorko Edateko Uren Araztegia + Mendillorriko Uren Etxea

“URA” PROGRAMA

Aukerazko jarduera osagarria: “PASEOA IBAI ONDOTIK”

Iraupena, gutxi gorabehera: 30 minutuArazuriko Araztegira egin bisitak Arga ibaira paseo batekin osatu daitezke. Ibai ingurumenainterpretatuko da Arazuriko erdi aroko zubitik hurbil. Nahi izanez gero, adierazi ezazu dagokioneskera fitxaren “Oharrak” atalean.

Bisitak

9


“ZABORRAK ETA BIRTZIKLAPENA” PROGRAMA

Bisitak• Gongorako H.H.T.Z. • Gongorako H.H.T.Z. + Kontsumo arduratsuko jarduera• Gongorako H.H.T.Z. + Kontsumo arduratsuko jarduera + Garbigunea

GONGORAKO H.H.T.Z.

Noiz: Urte osoa.Iraupena, gutxi gorabehera: 1,30 orduParte-hartzaile gehienezko kop.: 2talde (60 ikasle) bisita bakoitzeko.Parte hartzeko betebeharrak:Hezitzaile bat talde/ikasgela bakoitzeko.Helburuak: Gongorako Hiri Hondakinen TratamenduZentroaren funtzionamendua ezagutzea.Edukiak:· Hondakin mota desberdinen gaikako bil-keta eta tratamendua.· Kontsumoaren eta norberaren partaidet-zaren garrantzia. Bisitaren baliabideak:· Ontziak sailkatzeko planta.· Zabortegiaren panoramika, energiaberreskuratzeko prozedura barne.· Maketa eta bideoa.

KONTSUMO ARDURATSUKO JARDUERA (aukerazkoa)

Iraupena, gutxi gorabehera: 30 orduGaikako bilketa eta, kontsumitzaile ardu-ratsuak izanen bagara, jokabide egokiaksustatzeko jarduera ludikoa.

GARBIGUNEA (aukerazkoa)

Iraupena, gutxi gorabehera: 30 orduHondakin bereziak eta etxeko hondakintoxikoak biltzeko zentroa bisitatzea.E. Leclerc hipermerkatuko aparkalekuanjarritako garbigunea bisitatzea.

Laguntzeko unitate didaktikoa

“Garrantzitsua da zabor kopurua gutxitzea?”

Unitate didaktikoak ondokoa biltzen du:· Ikaslearen lan-koadernoa.· Irakaslearen gidaliburua. · Dokumentazio txostena

10


“ZABORRAK ETA BIRTZIKLAPENA” PROGRAMA

Tailerrak ikasgelanJardueraZUHAITZAK LANDATZEA EZKABAMENDIAN

Tokia: Antzinako obra-hondakin zaborte-gia Ezkaba mendian (itxita dago) .Egunak: Astelehenetik ostiralera.Bigarren hiruhilekoa soilik.Iraupena, gutxi gorabehera: 1,30 h.Parte-hartzaile gehienezko kop.: 2talde (60 ikasle) landaketa bakoitzeko.Parte hartzeko betebeharrak:Hezitzaile bat talde bakoitzeko.Baliabideak: · Basoei eta paperari buruzko power-point

aurkezpena.· Landaketa eta behaketa panoramikoa.

Solasaldi-tailerraKONTSUMITZEN GAITUEN ZABORRA

Zaborra gizartearekin batera garatzen da,baita bere tratamenduak ere. Baina zabo-rrak sortutako arazo batzuek jarraitu egitendute, euren jatorria ondasunen ekoizpeneta kontsumoan baitago.Iraupena, gutxi gorabehera: 55 min.Parte-hartzaile gehienezko kop.:Talde/Ikasgela 1 solasaldi bakoitzeko.Parte hartzeko betebeharrak:Hezitzaile bat talde/ikasgela bakoitzeko.Baliabideak: · Hondakinak sortzeari buruzko power-

point aurkezpena.· Gaikako bilketen gaineko jarduera osa-

garria.

“NOLA EGIN PAPER BIRZIKLATUA”

Iraupena, gutxi gorabehera: 1,30 h.Parte-hartzaile gehienezko kop.: Talde/Ikasgela 1 tailer bakoitzeko 2 tailer elkarren segidako.Parte hartzeko betebeharrak:Hezitzaile bat talde/ikasgela bakoitzeko.Baliabideak: · Basoei eta paperari buruzko power-point

aurkezpena.· Papera artisau moduan egitea.

“ENERGIAZ BETERIKO KONPOST-ONTZIA”

Teknika erraza eta ekologikoa da konpostaegitea, baratzean, lorategian edo jantokiansortutako hondar organikoak baliatzendituena mantenugaitan aberatsa denongarria sortzeko. Ezagutzen al ditugu pro-zesua eta eskolako konpost-ontzia zaintze-ko modua?Iraupena, gutxi gorabehera: 1,30 h.Parte-hartzaile gehieneko kop.: Talde1 tailer bakoitzeko. 2 tailer elkarren segi-dako.Parte hartzeko betebeharrak: · Konpost-ontzia izatea ikastetxean. · Hezitzaile bat talde/ikasgela bakoitzeko.Tailerraren baliabideak: · Konposta egiteari buruzko power-point

aurkezpena.· Jarduera ludikoa.· Bisita ikastetxeko konpost-ontzira.

Konpost-ontzia jasotzeko eskaerak.Telefonoz eskatuko dira HeziketaPrograman (buletinaren 5. orrialdeandagoen Baliabide nagusiak atalean)

11


“GARRAIOA ETA MUGIKORTASUN IRAUNKORRA” PROGRAMA

Tailerrak ikasgelan Jarduera“IRAUNKORRA DA GARRAIOA?”

Egunak: Astelehenetik ostiralera, goi-zez/arratsaldez.Iraupena, gutxi gorabehera: 1,30 h.Parte-hartzaile gehienezko kop.: Talde/Ikasgela 1 tailer bakoitzeko 2 tailer elkarren segidako egun bakoitzeko.Parte hartzeko betebeharrak:Hezitzaile bat talde/ikasgela bakoitzeko.Helburua: Garraioak sortutako arazoetarahurbiltzea, proiekzio baten bidez.Edukiak:· Mugikortasuna.· Garraioaren ondorioak.· Garraiobide iraunkorrak.

“JOAN-ETORRI ESKUALDEKO HIRI

GARRAIOAN”

Noiz: Ostiralak soilik.Iraupena, gutxi gorabehera: 50 minutu.Parte-hartzaile gehieneko kop.: Talde/Ikasgela 1 saio bakoitzeko 2 saio gehienez eguneko.Parte hartzeko betebeharrak: · Hezitzaile bat talde/ikasgela bakoitzeko· “Iraunkorra al da garraioa?” tailerretanparte hartzea.Deskribapena: Jarduera ludikoa hirigarraioko autobus batean egindako joan-etorri gidatu batean.Helburuak: Oinarrizko eduki batzuk modu praktiko etaludikoan bereganatzea. Edukiak:· Garraioa eta mugikortasun iraunkorra.· Eskualdeko Hiri Garraioa: abantailak eta

desabantailak.· Garraio kolektiboaren erabilera arduratsua

ahalbidetzen duten arauak ezagutzea.

Tailerrean parte hartzen duen talde/ikasgela bakoitzari txanpon-txartel bat emangozaio, autobusean 60 bidaia egiteko balio duena, baita banakako txartel-zorroak ere.

12


“GARRAIOA ETA MUGIKORTASUN IRAUNKORRA” PROGRAMA

“GARRAIO MOTXILA”

Unitate didaktikoan proposatutako lan irte-era osatzeko baliabidea. Ondokoak ikertze-ko tresnak eta baliabideak biltzen ditu:· Garraioaren azterketa espaziala.· Garraioaren ondorioak: airearen kutsadu-

ra, zarata.· Mugikortasuna eta garraiobideak.Baliabideak:· Airea aztertzeko ekipoa.· Sonometroa, termometroa, eskalimetroa.· Iruñerriko eta eskualdeko hiri garraioaren

horma-irudiak.Eskatzeko:Motxila mailegu uzten da, astebetean.

Unitate didaktikoa

“Mugikortasun iraunkorra. Hirigarraioa Iruñerrian”.

Unitate didaktikoak ondokoa biltzen du:· Ikaslearen lan-koadernoa.· Irakaslearen gidaliburua. · Dokumentazio txostena· Lan-irteera· Hotsak eta soinuak biltzen dituen CDa.

Laguntzeko baliabideak

13


D.B.H. Hez.Zikl BATX1. 2. 3. 4.

IBAI PARKEA Biodibertsitatea ibai parkean. Atarrabiako jolas eremuak (San Andrés errotaren uhartea) • • • • • •Bisita: Atarrabiako pilategia • • • • •Bisita: Atarrabiako pilategia + antzinako paper errota • • • • •Bisita: Atarrabiako pilategia + ibilbide gidatua bizikletaz • • • • •Tailerra: Sormen idazketa. Gure bizitzak ibaiak dira • • • • • •

URA Bisita: Mendillorriko Uren Etxea, Ingurumen Informazio eta Heziketa Zentroa • • • • • •Bisita: Eugiko urtegia + Urtasungo edateko uren araztegia + Mendillorriko ur-biltegiak • • •Bisita: Tiebasko edateko uren araztegia + Mendillorriko Uren Etxea • • • • • •Bisita: Artetako iturburua + Interpretazio zentroa + Egillorko edateko uren araztegia • • • • • •Bisita: Artetako iturburua + “Lur azpiko urak” Interpretazio Zentroa • • • • • •Bisita: Arazuriko araztegia + “Nik ez dut ura kutsatzen” jarduera • • •Bisita: Arazuriko araztegia • • • •Bisita: Arazuriko araztegia + “Saneamendua eta arazketa” erakusketa (NIZ) • • • •Jardunaldia Artetan: “Lur azpiko urak: ingurune fisikoa eta kontsumoa” • • • • •Jardunaldia Arazurin: “Erabilera, kontsumoa eta hondakin uren arazketa” • • • •

HONDAKINAK Bisita: Gongorako H.H.T.Z. + Kontsumo arduratsuko jarduera • • • • • •Bisita: Gongorako H.H.T.Z. + Kontsumo arduratsuko jarduera + Garbigunea • • • • • •Bisita: Gongorako H.H.T.Z. • • • •Solasaldi-tailerra ikasgelan: “Kontsumitzen gaituen zaborra” • • • • • •Tailerra ikasgelan: “Energiaz beteriko konpost-ontzia” • • •Tailerra ikasgelan: “Nola egin paper birziklatua” • • •Jarduera: Zuhaitzak landatzea Ezkaba mendian • • •

GARRAIOA Tailerra ikasgelan: “Iraunkorra da garraioa” • • • • •Jarduera: “Joan-etorri Eskualdeko Hiri Garraioan” • • •

Bigarr

en H

ezku

ntza

INGURUMEN HEZIKETARAKO PROGRAMAREN JARDUEREN LABURPENA

14


EUSKERA secundaria 3/9/08 12:52 Página 1· Eskola baratza eta/edo berdegune zabala zein eskola...

Documents

Transcript of EUSKERA secundaria 3/9/08 12:52 Página 1· Eskola baratza eta/edo berdegune zabala zein eskola...