euskal aldizkaria alea.pdf · 500 pezeta. 20 libera Nazionalismoa eta Hezkuntza Publikoa gai Pello...

hik hasi19

99k

o M

AIA

TZ

A

Zart

500

peze

ta.

20 li

bera

Nazionalismoa etaHezkuntza Publikoa

gai

Pello Ellakuriaelkarrizke

AAllffaabbeettaattzzeeaaEuskal Herrian

Gehigarr

Eraldaketa prozesuaiikkaasstteettxxeeaa

ktik t

euskal heziketarako

aldizkaria 38

038 alea 28/10/05 08:23 Página 1 (Cian/Process Cyan plancha)

hhik hhasi19

99k

o M

AIA

TZ

A

Zart

500

peze

ta.

20 li

bera


gai


AlfabetatzeaEuskal Herrian

Gehigarr

Eraldaketa prozesuaikastetxea

ktik t

euskalheziketarako

aldizkaria 38

038 alea 28/10/05 08:23 Página 1 (Magenta/Process Magenta plancha)

hhik hhasi19

99k

o M

AIA

TZ

A

Zart

500

peze

ta.

20 li

bera


gai


AlfabetatzeaEuskal Herrian

Gehigarr

Eraldaketa prozesuaikastetxea

ktik t

euskalheziketarako

aldizkaria 38

038 alea 28/10/05 08:24 Página 1 (Amarillo/Process Yellow plancha)

hik hasi19

99k

o M

AIA

TZ

A

Zart

500

peze

ta.

20 li

bera


gai


AAllffaabbeettaattzzeeaaEuskal Herrian

Gehigarr

Eraldaketa prozesuaiikkaasstteettxxeeaa

ktik t

euskal heziketarako

aldizkaria 38

038 alea 28/10/05 08:24 Página 1 (Negro/Process Black plancha)

h h

h h

ik asikZure

harpidetza behar du

4.500 pezeta ur4.500 pezeta urteantean10 aldizkari eta prezio bereziak topaketetan etaargitaratzen ditugun gainontzeko materialetan

Zure partehartzea ezinbestekoa zaigu


ik asikZure

harpidetza behar du



h h

h h

ik asikZure

harpidetza behar du




hik hasiren harpidedun izan nahi dut, urtean 10 ale eta atera daitezkeen ale bereziak etxean jasoaz

Izena..........................................1. Deitura................................

2. Deitura ...............................Tel.:............................................

Helbidea .....................................................Posta Kodea................

Herria....................................Herrialdea...........................

Ikastetxea...................................Herria......................................

IFZ ...........................................................................................

Aurrezki Kutxa edo Bankua

Entitatea Sukurtsala K.D. Zenbakia

Sinadura

HARPIDETZA SARIAK

(BEZ barne)

Hego Euskal Herria4.500 pezeta

Ipar Euskal Herria180 libera

hik hasiEuskal

heziketarako aldizkaria

Industrialdea, 2. Pabilioia20.160

LASARTE-ORIA. GIPUZKOA

Tel: 943/ 37 15 45Faxa: 943/ 36 10 48

hik hasikZure

harpidetza behar du



harpide zaitez!


ik asi

k r o nBerako ikastolak

berriro eskatu du legalizazioa

Berako Labiaga ikastolak berrizere Hezkuntza Departamenturajo du DBHren legalizazioa eska-tuz. Denbora luzea darama legali-zazioa eskatzen, baina oraindik ezdu lortu. CDN ekimen parlamen-tario bat aurrera eramaten saiatuzen, baina PSN eta UPNk bloke-atu egin zuten. Hala ere, ikasle,guraso, irakasle eta beste askorenekimen eta mobilizazioen ondo-ren 36 milioitako dirulaguntzabat ematea lortu zuen ikasturtehau finantzatu ahal izateko.

Baina horrek ez du sustraiandagoen arazoa konpondu: legali-zazioa. Aurten, bigarren urtez,legalki existitzen ez diren 30ikasle irtengo dira Labiagatik.

Egoera honen aurrean errekurt-so judizial bat ere ezarri zuenikastolak eta Javier MarkotegiHezkuntza kontseilaria errekurt-soaren erantzunaren zain dagoeladirudi. Dena dela, ikastolakoarduradunek, erresoluzio horrenzain egon gabe, irteera hobeaikusten dute: Hezkuntza Depar-tamentuak D ereduko DBH legal-ki onartzea ikastolari.


ik asi







6 • hik hasi 38. zenbakia. 1999ko maiatza

k r o n0-3 zikloko eskakizuna berriro ere mahaigainean da

EAEko aurrematrikulazio datuakezagutu dira eta azken 18 urteetakojoera apurtuz, 3 urteko haurren kopu-rua igo egin da. 300 bat haur gehiagomatrikulatu dira 1999/2000 ikastur-terako. Horrekin batera, euskarazkoereduetan matrikulatu direnen kopu-ruak ere gora egin du, %0,9 handituda B eta D ereduetan matrikulatutakohaur kopurua. A eredua, aldiz, %1,8gutxitu da.

A ereduaren kasuan ez da kopuruasoilik aldatuko, A eredua bera ere bai.A ereduarekin legeak esaten duena ez

dela betetzen onartu dute Hezkuntza

Sailekoek eta horregatik EAEk 20 zen-

trotan hainbat aldaketa egingo direla

iragarri dute. 3 eta 6 urte bitarteko

haurren artean egingo dira aldaketak,

10 zentro publikotan eta 10 pribatu-

tan. Besteak beste euskara irakasten

denean taldeak txikituko dira eta ins-

trumentalak ez diren ikasgaiak euska-

raz eman ahal izango dira.

Nafarroan ere D ereduak gora egin

du hiru urteko haurren aurrematriku-

lazioan. %5,6koa izan da gorakada eta

batez ere Iruñerrian. Iaz bainoa 46

haur gehiago aurrematrikulatu dira

eredu euskaldunean, eta Iruñea barne-

an mantendu egin da iazko kopurua.

Bestalde, eredu aldaketa eskatu dute

ELA, LAB, EILAS, Sortzen eta Ikasto-

len Elkarteak. Bi eredu ezartzea eskat-

zen dute: bata euskararekiko kontak-

tuak ziurtatuko duen oinarrizko eredu

bat eta bestea euskara hizkuntza gida-

ria izango lukeen eredu elebiduna.

Eredu honek Nafarroa osoan D eredua

aukeratzeko posibilitatea emango

luke, eta oraingo banaketa geografikoa

gaindituz.

Berako ikastolakberriro eskatu du

legalizazioa




Hiru urteko haurrenaurrematrikulazioan

D ereduak gora egin du


ik asi

E NH



Euskal NazioHezkuntza

G A I A

EAEko ikastolen azkenpublifikazioa gertatuzenetik sei urte iragan

dira. Zeresan ugari emanzuen prozesua izan zen etaTxoli Mateos EHUkoSoziologiako irakaslearitesia egiteko aitzakia emandiona. Euskalnazionalismoa,abertzaletasuna, hezkuntzapublikoa eta ikastolaaztertu ditu lan honetan.

Azal dezadan, lehenik eta behin, zeindiren tesiaren aztergaiaren jatorria etaharen kokapen metodologikoa.

Gauza jakina da Euskal AutonomiaErkidegoan 1993an ebatzi zen EuskalEskola Publikoaren Legeak hautsak era-bat harrotu zituela. Momentu hartan,lurralde horretako ikastolek sare publi-kora biltzeko edo sare pribatuan geratze-ko erabakia hartu behar izan zuten.Ordura arteko egoera atipikoari amaieraeman gura izan zitzaion lege harekin,ondorio praktiko guztietan, ikastoleksare bereizi bat osatzen baitzuten. Etajakina da ere berean zelango tirabira

Txoli MATEOSEHUko Soziologiako irakaslea


ik asi

Euskal nazionalismoa etahezkuntza: begiratu historikobat


ik asi




kaera historikoaren arabera ulertu behardela. Eta hirugarrena, azkenik, mugi-mendu nazionalistak ez direla monoliti-koak; aitzitik, barne ugaritasuna izatenda euren bereizgarrietako bat. Bestelaesanda, mugimendu nazionalistaren bai-tako taldeek ez dute berdin irudikatzennazioa, eta zenbait jokaera politikori eut-si ahal diote; eta, horrez gain, hainbatgizarte eredu etiko edota ekonomiko,besteak beste, defendatu ahal dituzte.

Baina mugimendu nazionalistek, hez-kuntzaz ari direlarik, ez dihardute hez-kuntza abstraktuaz, sistema jakin batibegira baizik. Hortaz, Mendebalekogizarteetan hezkuntza sistemek edukiduten sorrera eta bilakaeraren esangurasoziologikoan sakontzea izan zen hurren-go urratsa. Gai horren inguruan dagoenikuspegi teoriko sortari begiratu bateman eta gero, hezkuntza sistemarensorrera nazio-estatuaren finkapenari etaberarekin batera datozen nazioari buruz-ko uste berriei lotzen diena hautatunuen, gai honetarako ikertze lerro eman-korrena zelakoan. Horrez gain, kontuanhartzekoa zen hezkuntza sistemen gara-pena ez dela beretsua izan herrialde guz-tietan, eta aldaera hori aintzat hartzearibaitezpadakoa iritzi nion. Hezkuntza,prisma bikoitz horren arabera aztertuzgero, ulergarri suertatzen da mugimendunazionalistak hartaz egin lezakeen erabi-lera egokiro kokatzeko. Ildo horretatikjoanda, uste hedatu samarra da mugi-mendu nazionalistek beti jotzen dutelaeuren eraginpeko eskola sareak sortzera.Baina mugimendu nazionalista guztiek?Mugimendu nazionalistaren baitako tal-de guztiek? Edozein hezkuntza sistema-ren baitan? Edozein egoera sozial edotapolitikotan? Horiexek ziren erantzunbehar ziren galderak.

Alabaina, aldez aurretik argitu beha-rreko arazo bat zegoen: zeri deitu hez-kuntza publikoa. Hartarako, arlo publiko-aren ulerkeraz edo publikotasunazhausnartu beharra zegoen. Estatua etagizarte zibilaren arteko harremanakaztergai duten analisi multzoari errepara-tuz gero, hiru ondorio nagusi atera zitez-keen: batetik, arlo publiko eta pribatua-ren arteko mugak egungo gizarteetan ezdaudela bat ere zehazturik; bestetik,publikotasunari buruzko ulerkera ikus-pegi politiko eta batez ere ideologikoak

zeharo baldintzatua datorrela; eta, azke-nik, posible dela lerro ideologiko antzet-sutik abiaturik, arlo publikoari buruzkozenbait irakurketa ezberdin garatzea.Gogoeta horiek hezkuntza arlora erama-nez gero, esan daiteke hezkuntzak publi-ko izan behar duen ala ez eta horrek zerekarri behar duen, eztabaida normatiboadela, inola ere teoria hutsaren mailan jardaitekeena. Horrela, liberalismoak gizar-te zibilaren protagonismoa nabarment-zen du giza askatasunaren mesedean doa-lakoan, eta hezkuntza ekimenen artekolehiakortasuna hobesten du. Baina, ezke-rraren kasuan, publikotasun kontzeptu gogo-rra eta publikotasun kontzeptu biguna deituditudanak garatu dira. Lehenak adminis-trazioari eransten dio gizarte ezberdinta-sunak apaltzeko ahalmena, eta bigarre-nak gizarte zibilari eman nahi dioprotagonismoa, baina merkatu lehiasaihestuz. Iritzi sorta hori kontuan hartu-ta, hezkuntza publikoa administrazioa-ren kudeantza zuzenaren pean dagoenhezkuntza bezala ulertzea erabaki nuen,jakinik ere egungo hezkuntza mota guz-tiek dutela estatuaren babes eta kontrolhandia.

Nola edo hala, beraz, marrazturik utzinituen mugimendu nazionalista jakinbatek sare publikoa edo pribatua hobes-teko eduki litzakeen baldintzapenak:

1) Mugimenduaren jokaera politikoaeta eskuratutako botere instituzionalmaila.

2) Arlo publikoaren, eta beraz, hez-kuntza publikoaren ulerkera ideologikoa.

3) Tokian tokiko hezkuntza sistemarenezaugarriak.

Hiru aldaera horietan oinarriturik,aurreikusi nituen mugimendu naziona-lista batek hezkuntza publikoari begiragara lezakeen jokaerarako hipotesi posi-bleak, argi utzirik ezinezkoa dela ildoorokorrik aurkeztea. Tokian tokiko egoe-rak kontuan hartu beharra argiro ikusdaiteke Katalunia eta Ipar Irlandakonazionalismoaren hezkuntza jokaeraezberdinetan. Lehenengoaren kasuan,hezkuntza publikoaren ardura hartzekoprestutasuna erakutsi du, betiere eskura-tu duen botere instituzionalaz jabeturik.Bigarrenak, aldiz, aldaera kultural, poli-tiko eta sozial askoren harira, babes han-dia aurkitu du hezkuntza pribatu katoli-koan.

Hortik abiaturik ekin nion euskalnazionalismoaren sorreratik, Ipar etaHego Euskal Herrian abertzaleek hez-kuntzari begira hobetsi duten jardunarendeskribapen historiko xume bat egiteari.


Euskal nazionalismoak, bere sorreratikbertatik, oso abagune ezberdinak ezagu-tu ditu, bai hedapen sozialean, bai arra-kasta politikoan. Horrez gain, bilakaeranabarmena jaso du nazio identitatearendefinizioari eta nazio lurraldearen egitu-raketa politikorako hobetsi dituen helbu-ruei begiratzen badiegu. Horiek guztiekisla ukaezina eduki dute mugimenduabertzaleak hezkuntzari begira erabiliduen diskurtsoan eta proposatu dituenalternatibetan.

Larregi ez luzatzearren, azterketa histo-riko horretatik momentu bi nabarmendugura ditut oraingoan, esanguratsuak iriz-ten baitiet hezkuntza publikoari begiraabertzaleek ez dutela beti era bereanjokatu frogatzeko. Bata, XX. mendekobigarren hamarkadari dagokio. Garaihartan, mugimendu autonomizaleak,Komunio alderdi nazionalistan bildurik,hezkuntza publikoaren norabidearenardura hartzeko prestutasuna erakutsizuen estrainekoz. Mugimenduak euskalgizartearen nazionalizazioari eman zionlehentasunak eta hartan hezkuntzak betezezakeen zereginarekiko fede irmoakbultzatu zituzten Landeta, Eleizalde etaBelaustegigoitia bezalako abertzaleakudal eta estatu eskolen okerrak bideratze-ko neurri zehatzak proposatzera, eta,horrez gain, eskuratu zuen botere institu-zionalaz baliaturik, Bizkaiko Diputazioa-ren menpe jardun zuten Auzo Eskolakeratzera, hezkuntza publikoaren kontrolaproiektu politiko autonomistaren zutabebezala erabiliz.

Bigarren momentua frankismoarengaraiko nazionalismo eraberrituari dago-kio, besteak beste, nazio identitatean eus-karak hartu zuen garrantziaren harira.Orduan nagusitu zen jokaera ikastolasortzea eta eustea izan zen, eta, ondorioz,eskola publikoa abertzaleen lan politiko-tik zokoraturik geratu zen. Giro politikoerasokorraren kariaz, eskola publikoa


ik asi



ziren, eta, zenbaiten ustez, bata ala besteaaukeratu beharra zegoen; alegia, frankis-moan egindako hautua birpentsatu beha-rra etorri zen, eta, handik, iritzi ezberdin-tasuna eta ondorengo gatazka.

Hiru aldeak azterturik, hezkuntzareneztabaidaren protagonista nagusitzatalderdi politiko abertzaleak hartu nituen,eurak izan baitziren prozesua bideratzekoerabaki ahalmen nabaria eduki zutenak;baina, eurekin batera, ikusi nuen sindika-tu abertzaleek, Ikastolen Elkarteak etapolitikoki eratu gabeko gogaide abertza-leek esandakoa ere kontuan hartzekoazela, eztabaida edo gatazka, jakina denez,ez baitzen mugatu indar politikoetara.

Prozesuaren aurkezpena zati bitan dagobanaturik: batean, diskurtsoen analisia;eta, bestean, proposamen jakinak eta pro-posamenen inguruan sortu ziren motaaskotako aliantzak eta aurkakotasunak.

Lehenengo zatiari helduz, erakunde etagogaide abertzaleek arlo publikoaz iraga-rri zituzten diskurtsoen nondik norako-ak, funtsean, ikusmolde ideologikoarenarabera sailkatu behar dira, baina halaere, zaila da continuum ideologiko hutsbaten arabera jartzea, abagune politikoaketa talde bakoitzaren jokaerak neurrihandi batez baldintzatzen baitzituztenpublikotasunari buruzko diskurtsohoriek. Den-denek uko egiten zioten,adibidez, eskola publikoa eta estatu esko-la parekidetzeari. Hala ere, ezkerrekoikuskerak joera nabarmena erakustenzuen jarrera pribatuzaleak gaitzesteko,eta publikotasun kontzeptu gogorra edo-ta biguna garatzeko. Nazionalismomoderatuak, aldiz, gizarte zibilaren

erantzukizuna edota gurasoen askatasunagailendu beharra defendatzen zuen.

Arlo publikoari buruzko diskurtsoare-kin batera, eta diskurtsoa bera baldintza-turik, eskola publikoak eta ikastolakezaugarripen berria jaso zuten. Nazioaulertzeko abertzaleek zuten moduekideia ugaritasuna ekarri zuten ikastolazeta eskola publikoaz berba egitekoorduan; eta islaturik agertu ziren, esatebaterako, lurraldeari, herritarren integra-zioari, edota euskarari ematen zitzaiengarrantzi ezberdina. Hala ere, esan daite-ke abertzaleen ikuspegi politikoek neurrihandi batez baldintzatu zituztela ikuspe-giok. Adibide bakarra jarrita, nazionalis-moaren zenbait sektoretan eraketa auto-nomikoak eskuratu zuen zilegitasunakahalbidetu zuen ikastolaren zeregina,nola edo hala, bukatutzat ematea eta,ondorioz, eskola publikoa hobestea Eus-kal Herriko berezko eskola bezala. Halaeta guztiz ere, publikotasunari buruzkodiskurtsoekin gertatzen zen modu bere-an, abertzale guztiak baturik agertzenziren hezkuntza sistema propio bateneraikuntzaren aldarrikapenean.

Horraino azaldutako ikuspegi guztiekfuntsezko galdera bat zekarten eurekin:dikurtsoetatik harago, zeren arabera uler-tu behar ziren ikastolen publifikazioanhobetsi ziren irtenbideak eta gauzatuziren aliantzak? Abertzaleen diskurtsoe-tan nabarmendu ziren diferentzia nagu-siak hizkuntzari, politikari eta ideologia-ri bazegozkien, gatazka linguistiko,gatazka ideologiko, ala gatazka politikobat garatu zen? Ikusteko zegoen, hortaz,nola kokatu ziren erakunde abertzaleak

hiru ardatz horien arabera.Nire iritziz, ardatz linguistikoak ez du

azalpen nahikorik eskaintzen jarreraezberdinak ulertzeko, euskara gai aipa-tuena izan bazen ere. Izatez, euskararenizenean, eta batzuetan ikuspegi erradika-letatik abiaturik, topa zitekeen eskolasare publikora biltzea argi eta garbidefendatzen zuenik. Horrez gain, EuskalHerriko hezkuntza sistemak haur euskal-dunak egin behar dituenaz inolakozalantzarik ez zegoen abertzale guztienaldetik. Aldiz, tirabira bat baino gehiagosortu zen indar politiko ez-abertzaleekin,batez ere, PSE-PSOErekin, euskararimuzin egitea egozten baitzion euskalnazionalismoak. Ardatz linguistikoak,beraz, euskal nazionalismoa eta ez-abert-zaleak banatu zituen, batik bat; baina,diodan berriro, banaketa hori diskurtsomailan baizik ez zen garatu.

Bigarren ardatza ikuskera ideologiko-ak ezarri zuen. Horren arabera, ezkerrekoabertzaleak nolabait baturik agertu zirenEAJri egindako kritikan, 80ko hamarka-daren erdialdera arte, batez ere. Eskolapublikoarekiko utzikeria egozten zioten,eta ikastola sektore pribilegiatuentzakoeskola bihurtu nahi zuela salatu. Ardatzideologiko horren barruan sar daitekeenardatz sindikalak Ikastolen Elkarteareneta sindikatu abertzaleen arteko harre-man onak oztopatu zituen prozesu osoanzehar. Sindikatuok Ikastolen Elkarteariaurpegiratzen zioten joera pribatuzaleaedukitzea, irakasleen eskubideei muzinegitea eta eskola publikoa desprestigiat-zea. Ñabardura asko egin behar dira,dena dela, LAB sindikatuaren kasuan,esate baterako, pisu handiagoa edukibaitzuen ardatz politikoak.

Izan ere, prozesu osoan zehar abertzale-en artean gauzatu ziren aliantzak eta aur-kakotasunak ulertzeko, baita proposatuziren irtenbideez jabetzeko ere, ardatzpolitikoa nabarmendu behar da, ardatzideologikoak eta sindikalak sekulagarrantzirik galdu ez zuten arren. Besteera batera esanda, ikastolen publifikazioabatik bat auzi politikoa izan zela esaten arinaiz. Aldi bi bereiz daitezke prozesu har-tan, abagune politikoak jasotako ezauga-rrien arabera. Lehenengo aldian, botereinstituzionalaren jabe zen nazionalismoaeta oposizioko abertzaleak jarri zirenaurrez aurre. EAJk, prozesu autonomikoa


ik asi

l k a r r i z k e t a


ik asi




Administrazioak helburuorokorrak finkatu behar ditu,baina ez horiek lortzeko pausoak,hori ikastetxeei dagokie

PELLO ELLAKURIA

e l k a r r i z k e t a

““

Pello ELLAKURIA. Euskadiko Eskola Kontseiluaren lehendakaria


ik asi



“Legeakgure egoera

konkretuarierantzunik

ematen ezbadio, zergatikjarraitu behar

dugu legehorrekin?

Legea ez damugiezina,

alda daiteke.Beraz, hitz egin

dezagun”

Nola antolatu beharko lukeikastetxeak? Nola bideratu behar-ko luke antolakuntza autonomiahori?

Ikastetxearen inguruan dauden guz-tiek parte hartuz: gurasoek, ikasleek,irakasle erakundeek, irakasleek mailapertsonalean, langile ez-dozenteek,administraziokoek... Hori oso garrant-zitsua da. Denak inplikatu behar diraeta erantzule egin, denen parte hartzeabultzatu.

Erabakiak hartzeko aukera iza-tea da klabea eta erabaki horiekegonkortasuna izatea ere bai.Horretarako, irakasleriaren egon-kortasuna beharrezkoa da, ezta?

Bai, egia da. Azken batean irakasleenegonkortasuna da ikastetxeko proiek-tua finkatzen duena. Ikastetxearen filo-sofia finkatzen dutenak irakasleak dira,nahiz eta gainontzekoek ere parte har-tu. Hauei ez diet pisurik kentzen, bainaikastetxean bertan parte hartzen dute-nei gehiago ematen diet.

Horregatik, irakasleriaren egonkorta-suna eta iraunkortasuna funtsezkoakdira, baina baita pertsonalgo mota ere.Ikastetxe bakoitza ezberdina da eta ira-kasle batzuk egokiagoak dira leku bat-zuetarako beste batzuetarako baino.

Orduan, ikastetxeak berak auke-ratu beharko lituzke irakasleak?

Bai, hala da. Ez litzateke derrigorrezaukeratu behar zerrendan lehenengodagoena. Lehenengo horrek agiannahiago izango du beste ikastetxebatera joatea, baina lehenengo postuhorri ezezkoa esaten badio zerrendanazkena gelditzen da. Beraz, azkena ezgelditzeagatik esango du baiezkoa.Antolaketa aldetik arazo larria dabenetan.

Horren arabera IkastetxearenHezkuntza Proiektua irakasleeneskubideen gainetik ezartzenduzu.

Bai, nik hori garbi daukat. Sindika-

tuen artean gai honen inguruko ezta-baidak daude. Baina azken finean hez-kuntzaren helburua ez dira irakasleeneskubideak, hezkuntza bera baizik.Helburu pertsonalak egongo baliragainera, ikasleenak izango lirateke etaez irakasleenak. Irakaslea zerbitzu horiprestatu behar duena da eta zerbitzuhori proiektu baten barruan dago.

Nik garbi daukat irakasleak berelana proiektu baten barruan kokatubehar duela.

Norbaitek katedra askatasunamugatzen ari zarela esan dezake.

Bada, oker dago, hori ez baita kate-dra askatasuna. Inork ez dio esangobere ikasgaian zer eduki irakatsi beharduen, baizik eta zer egin behar dengela barruan, nola lan egin behar den,ikastetxearen giro osoa nola bideratubehar den... eta horrek guztiak osatzendu proiektua. Horrekin ados ez dagoe-na, ez dadila ikastetxe horretara joan.Hori garbi izan behar dugu.

Gelako zeregina, ikasgaienedukia... aipatu dituzu. Horrilotutako arloa da curriculumaedo ikasketa autonomia. Zuenhausnarketetan curriculuma osomugatua dagoela diozue. Zeinmuga ikusten dituzue?

Azken momentuan ez dago inolakoaskatasunik. Estatuko curriculumasoilik hartzen badugu, hor oinarrizkoajartzen dela ikusiko dugu, eta horrekdenbora guztia kentzen duela ikastet-xe bakoitzeko ekarpenei lekurik utzigabe. Gainera, edukiak finkatzeazgain, ikas-irakas prozesua bideratzekourratsak zehazten dira, oso emanko-rrak izango direnak, baina lan egitekogaraian betetzen ez direnak. Zergatik?Azkenean azterketa egin behar delakoeta eduki guztiak irakatsi behar direla-ko. Eta irakasleak prozesu ona delapentsatu arren, ezin du eduki horiekirakatsi gabe gelditu eta azkeneanikasleek buruz ikasten bukatzen dute.Orduan, ikasketa prozesu bat bultzatu

ePELLO ELLAKURIA


ik asi



Euskadiko Eskola Kontseiluak ondo-ko helburu, estrategia eta gomendioakbultzatu nahi ditu behintzat, fondopublikoak eta titulartasun publikoadituzten zentroentzat, gobernu organo-ak osatzeko sistema, partaidetza demo-kratikoa indartzeko sistema eta jarrai-tasun eta kontrol sistema berberakezarriz:

1) Eskola kultura aldaraztea etaikastetxeak proiektu baten inguruanantolatzea.

1.1. Hezkuntza proiektuak eta zen-troko proiektuak egiteko prozesukolektiboak bultzatzea.

- Hezkuntza erkidego osoa inplikatzeahezkuntza proiektua egitean;

- Irakasle guztiak inplikatzea ikasketa-proiektua egitean;

- Zentroen gaitasuna aintzatestea, proiek-tuaren arabera jardun eta antola dezaten;

- Kurtsoaren hasierako erabakiak aldat-zea, zentroek autoarauketarako gaitasunaizan dezaten marko orokorraren barruan.

1.2. Ikastetxeen autonomiaren etaberriztapen eta saiakuntza prozesuenalde egitea.

- Lege esparruaren eta gizarte ingurukoahalmenak garatzea;

- Ikastetxeetako autonomi esperientziakerrespetatzea;

- Berriztapen eta esperimentazio proze-suak sustatzea;

- Zentroei hizkuntz tratamenduan etaikasleen ibilbidean esku hartzen uztea.

1.3. Ikastetxeetako prozesuen jarrai-pen eta ebaluazio sistemak ezartzea.

- Ordezkaritza organu Gorenak (OOG)ezarritako helburuen arabera ebaluatzea;

- Ikastetxeei funtzionamendurako eba-luazio ereduak eskaintzea;

- Parte hartzeko kultura eta kalitatearenautokontrola bultzatzea.

2) Zuzendaritza lana bultzatzeaeta ikastetxeetan antolaketa etapartaidetza egiturak garatzea.

2.1. Zuzendaritza lana birdefinitu,indartu eta profesionalizatzea.

“Hezkun-tzaren helbu-

rua ez dirairakasleen

eskubideak,hezkuntza bera

baizik.Helburu

pertsonalakegongo balira

gainera,ikasleenak

izango liratekeeta ez irakas-

leenak”

ePELLO ELLAKURIA

lako autonomia eta egin ditzagun pro-posamenak. Gero parlamentariek era-bakiko dute, baina guk esan dezakeguoraingo legeak ez duela gure beharriza-nak betetzeko aukera ematen.

Autonomia garatu duten espe-rientziak egon dira Euskal Herrian,ikastolen mugimendua, adibidez.Zergatik ez dira onartu?

Egia esan, pena da esperientzia kon-kretuak kontrastatuak izan eta horrenemaitzak ez aprobetxatzea. Norainoiritsi diren eta horra iristeko zein bal-dintza behar diren nahiko garbi dago.Hori ikusi eta guztiontzat orokortudaitezkeenak zein diren ikusi beharkolitzateke.

Oiartzunen esperientzia berribat martxan jartzera doaz: udalikastola. Udalak gertutik kontro-latzeko aukera ematen du etaherritarren parte hartzea handia-gotzeko ere bai. Zure ustez, ez allukete Euskal Herrian izugarrizkoarrakasta edukiko horrelakoesperientziek edo ereduek?

Gure idatzietan aipatu izan duguudal ikastola edo eskolaren eredua.Badirudi gure historia ikusita denagoitik egin dela eta egin behar dela,hots, administrazio orokorretik. Etaondorioz esperientzia horiek ez dituguezagutzen.

Administrazio orokorraren aldetikaskatasun hori emateari beldurra erebadagoela esango nuke. Baina zeinekezagutzen du hobeto Oiartzungo bai-lara? Bertakoek, noski. Eta Oiartzun-go udaletxeak ez al dauka interesikherriko eskola primeran joateko etabertako jendea ondo prestatzeko?Horrelako esperientziak aberasgarriakdirela iruditzen zait eta erantzun zuze-nagoa eman diezaieeela eskakizunei.Herri bakoitzak eskola bere herrikoabezala kontsideratzen eta sentitzenbadu, parte-hartzea handiagoa izangoda eta ez da irla bat bezala geldituko.

Dena dela, azken finean, herri bakoit-zaren historia eta filosofiaren arabera,aukera gehiago edo gutxiago egongoda horrelako proiektu bat bultzatzeko.

Eus


ik asi

Biltzarraren ildo nagusiak

Ondorioak zabaltzeko asmoa

Euskal ikasleek III. BiltzarNazionala ospatuko dute


ik asi

Biltzarraren ildo nagusiak

Ondorioak zabaltzeko asmoa




herritarrek, ikasleek...) eta bakoitzak bereekarpena bideratzeko modua aurkitubeharko duela uste dute talde hauek.

Horregatik, ikasle hauek beraien ekar-penak egiteko eta euskal eskola propioareneraikuntzan parte hartzeko prest daude.

Era berean, irakaskuntzaren egoera etaeuskalduntzearen beharra azpimarratzendituzte eta horretan ere urratsak ematekoasmo trinkoa dute. “Ikasleok irakaskuntzaeredu arrotz eta zaharkitu hau gainditzeko,iraultzeko eta geure eredua abian jartzekoune ezin hobea dugu” erakunde hauen irit-ziz. Bide horretan sortu beharreko ereduberriak propioa izan behar duela azpima-rratzen dute, hots, Euskal Herriak erabakiaeta hizkuntzaz eta edukiz euskalduna.

Ideia hauek garbi edukita, euskal ikasle-ek euren ekarpenen inguruan hausnartu,erabaki eta hitza hartzeko beharra ikusidute eta hori aurrera eramateko gunebaten premia. Horregatik bilduko diraEuskal Ikasleen III. Biltzar Nazionalean.

Gune egokia dela adierazi dute, markodemokratikoa, anitza eta nazionala dela-ko. Demokratikoa ikasle talde nahiz sub-jektu desberdinek parte hartuko dutela-ko; anitza, esparru ezberdinetan lanegiten duen ikasleria bilduko delako; etanazionala, ikasle horiek Euskal Herri oso-koak izango direlako.

Biltzarraren ildo nagusiakBiltzar Nazionalaren ardatzak bi iza-

nen dira:1- Egungo irakaskuntza markoa gain-

ditu eta irakaskuntza marko berri bateraikitzea euskalduntzearen bitartez.Izan ere, egungo eredua antidemokratikoeta antieuskalduna izanik, berau gaindit-zeko beharra ikusten dute. Euskara etaeuskal nortasunaren ukapenean oinarrit-zen den eredua dela diote. Beraz haugainditu eta berria eraiki behar da etahonen ardatzak euskara izan behar du.Irakaskuntza hizkuntzaz zein edukiz eus-kaldundu behar dela argi eta garbi dute.Bizibaldintzen zein demokraziaren alde-ko borrrokek leku garrantzitsua baduteere, euskalduntzearen aldekoari garrant-zia erantsi bat du eta horixe izango dalehen erronka.

2- Euskal eredua eraikitzeko ikasleuholde bat sortu beharra dago eta beraunola sortuko duten eztabaidatuko duteBiltzar Nazionalean.

Biltzarrean zazpi gune ezberdinetanbanatuko dira Agurainera hurbiltzendiren ikasleak: unibertsitatea euskal-duntzeko gunea, Lanbide Heziketa eus-kalduntzeko gunea, erdal ereduen gunea,erdal edukien gunea, irakaskuntza ertaineuskaldunaren gunea, aldizkarien guneaeta ikastetxe euskaldunen gunea. Bakoit-zean arlo konkretu horretako egoera etaegin daitekeena aztertu, hausnartu, ezta-baidatu eta erabakiko da.

Ondorioak zabaltzeko asmoaBiltzar Nazionalaren ondotik hausnar-

keta egun nazional bat antolatuko duteikastetxe guztietan hartu behar direnerronkak eztabaidatzeko. Eta ondoren,Euskal Ikasleon Erronken Taula Nazio-nala osatuko dute.

Euskal ikasleakAgurainen elkartukodira III. Biltzar

Nazionala ospatzekomaiatzaren 7, 8 eta 9an.Ikasle Abertzaleak, DuinaIkasle Koordinadora,Unibertsitateko EuskalAdarra, Lanbide HeziketakoIkasle Euskaldunak, Jarraigazte erakundea, IparEuskal Herriko IkasleenElkartea, Presoen aldekoTaldeak eta 7 Baietz!ekantolatu dute biltzarraikasleak elkartzeko etahainbat gai eztabaidatzeko.

Erankunde antolatzaileek adierazi dute-nez Lizarra-Garaziko hitzarmenaren ondo-tik Euskal Herrian prozesu berria jarri daabian eta horren ardatzak Euskal Herriamaila ezberdinetan eraikitzea eta gorpuz-tea izan behar du. Horrela, irakaskuntzanere gehiengo soziala egituratu behar deladiote irakaskuntzatik ere Euskal Herriaeraiki dadin, eta zehatzago esanda, irakas-kuntza propioaren eraikuntza.

Irakaskuntza propio horren aldekoeraikuntzan sektore ezberdinek partehartu behar dute (irakasleek, gurasoek,



ik asi

Nafarroako Erregetzatikbeharrezko eskolaratzera

Alfabetatzea Euskal Herrian(1500 - 1994)

18601877188719001910 1920 19301940

EmakumeakGizonak

0

100 000

200 000

300 000

400 000

500 000

600 000

Alfabetatzearen bilakaera Hegoaldean


18601877188719001910 1920 19301940

EmakumeakGizonak

0

100 000

200 000

300 000

400 000

500 000

600 000



ik asi



18601877188719001910 1920 19301940

EmakumeakGizonak

0

100 000

200 000

300 000

400 000

500 000

600 000




Ondorengo lerroetanikusiko dugunez,Euskal Herriak

gaztelera / frantseseanbizi zuen alfabetatzeprozesuak alfabetatugabeko herritarrakakulturatu zituen, ondorenakulturatuenberreuskalduntzeari ekindio.

Egun gure lurraldean euskararen ira-kaskuntza txertatua guztiz normalduadagoela iruditzen zaigu. Dudarik gabeIkastolaren sorkuntzak eta geroago ira-kaskuntza elebiduneko ereduak (D, B,A, eta X (G)) horretan lagundu dute.

Hala ere, Herri honetan egiten ari den

lan ezkerga honek ez du lortu euskara-ren giza-irudia, estatusa, aldatzea .

Arazoa den bezala ulertu ahal izate-ko, historian atzera begirako lana eginbeharko dugu.


Fernando el Católico-k 1512. urteanNafarroako Erregetzaren Hego-Auna-mendiko lurraldeak okupatu zituen.Hala ere, ekintza honen ondorioz ezzen hizkuntza aldaketarik nabaritugizarte hartan. Geroago, eskolaratzeabeharrezkoa bilakatzen denean, emait-za bikoitza eman zuen: gaztelera /frantsesean alfabetatzea, eta aldi bere-an euskal kulturaren galera: euskara-ren akulturazioa1.

Instituto Nacional de Estadística-k

(INE) Donostian dituen bulegoetakodatuak arakatu ondoren, jarraianeskaintzen dugun taula egin dugu.Bertan, Hegoaldean eman den alfabe-tatzea erakusten dugu. Nabari agert-zen zaigu lehen urteetan, XIX. men-dean, alfabetatzea gizonen arteanemakumeen artean baino altuagoadela. Eskerrak denborarekin gauzakaldatu direla, eta 1940 urtean zehar ezzen sexuen arteko bereizketa hainnabarmen agertzen. (1. taula)

Espaniar legea 1857. urtekoa delakontuan hartzen badugu, 43 urtetan(1900), emaitza nabarmenak lortuzituen (%55 gizon eta %43 emakumealfabetatuak). Behatzen dugun denbo-raren amaieran (1940) – 83 urte gero-ago – populazioaren %80 jada alfabe-tatua zegoen. (1. marrazkia)


Hik Hasik argitaratu eta banatu duen Euskal Eskolaren azken 20 urteak liburuskan SabinOregiren “Alfabetatzea Euskal Herrian (1500-1994)” kolaborazioko mapetan koloreak ez diranahi bezain ongi bereizten. Hori konpontzeko eta egin dezakegun irakurketa eta erabilpenaegokiak izan daitezen, kolaborazio hori orrialde hauetan berrargitaratu dugu.

Sabin OREGIInformazio eta Komunikazioa

Zientzietan Doktorea

1 1857.ean Claudio Moyano-ren legea agertzen da (España), eta 1882 Jules Ferry-ren legea (France). Lege hauen azterketa labur bat Sabin Oreginaurki dezakegu. Contribution des médias basques à léxtension fonctionelle de léuskara: de línttérêt des socio-types linguistiques. Analyse prospective. Argitaratugabeko tesia, Bordeaux, 28-XI-1997, 48-53 orriak (1. liburukia); legeen testu osoa irakurtzeko Annexe C (2. liburukia), 584-601 orriak (Moyano)eta 602-603 (Ferry).

18601877188719001910 1920 19301940

EmakumeakGizonak

0

100 000

200 000

300 000

400 000

500 000

600 000


1. Marrazkia: Oinarrizko irakaskuntzaren bilakaera: 1860 eta 1940 urteen artean alfabetatuak



ik asi

Ikasturtea Araba Bizkaia Gipuzkoa Iparralde Nafarroa Guztira

1977-78

1978-79

1979-80

1980-81

1981-82

1982-83

1983-84

1984-85

1985-86

1986-87

1987-88

1988-89

1989-90

1990-91

1991-92

1992-93

1993-94

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

1000 - ....

500 -1000

100 - 500

1 - 100

1983-1984

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

1000 - ....

500 -1000

100 - 500

1 - 100

1992-1993



1977-78

1978-79

1979-80

1980-81

1981-82

1982-83

1983-84

1984-85

1985-86

1986-87

1987-88

1988-89

1989-90

1990-91

1991-92

1992-93

1993-94

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

1000 - ....

500 -1000

100 - 500

1 - 100

1983-1984

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

1000 - ....

500 -1000

100 - 500

1 - 100

1992-1993


ik asi


1977-78

1978-79

1979-80

1980-81

1981-82

1982-83

1983-84

1984-85

1985-86

1986-87

1987-88

1988-89

1989-90

1990-91

1991-92

1992-93

1993-94

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

1000 - ....

500 -1000

100 - 500

1 - 100

1983-1984

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

1000 - ....

500 -1000

100 - 500

1 - 100

1992-1993




1977-78 989 5 472 17 674 54 1 175 23 116

1978-79 989 7 355 18 091 82 1 467 28 003

1979-80 1 728 8 535 19 544 121 1 957 32 618

1980-81 2 223 9 620 21 898 165 2 464 36 470

1981-82 2 669 10 727 23 450 203 2 900 39 816

1982-83 2 618 10 018 25 468 254 3 367 43 063

1983-84 3 432 12 387 26 105 304 3 794 46 364

1984-85 3 812 13 189 27 537 353 4 161 49 435

1985-86 2 502 14 197 28 142 393 4 439 49 300

1986-87 2 676 14 551 28 452 428 3 014 49 121

1987-88 2 820 15 274 29 096 439 3 116 50 745

1988-89 2 865 15 271 28 146 435 3 100 49 994

1989-90 2 913 15 148 27 333 461 2 994 48 849

1990-91 2 910 15 006 26 202 516 3 101 47 735

1991-92 2 991 14 784 25 076 562 2 495 45 908

1992-93 3 004 14 623 24 003 612 3 007 45 249

1993-94 21 749 670 3 002 3 672

2. Taula. Ikastola ikasle kopuruaren bilakaera, lurraldearen arauera

Iturria: Lan Kide Aurrezkia (1977-78tik 1981-82ra, eta 1984-85ra Nafarroakoak), Eusko Jaurlaritza (1982-83tik 1992-93ra), NafarroakoGobernua (1985-86tik 1993-94ra), eta SEASKA (1977-78tik 1993-94ra). 1981-82 ikasturterako Jakin aldizkaria 28. zka. (1983), 10. orria. 1993-94ko Gipuzkoako lurraldeari buruzko datoa Gipuzkoako Ikastolen elkarteak eskaini zigun.

1. Mapa. Ikastolaren banaketa geografikoa.

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

1000 - ....

500 -1000

100 - 500

1 - 100

1983-1984

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

1000 - ....

500 -1000

100 - 500

1 - 100

1992-1993

Oharra : Horregatik, adibidez, Iparraldean ez dira agertzen Ikastola ikaslerik Lapurdi garaia (51 zenbakiduna mapan)eskualdean baino, bertan baitago Kanboko ikastola.


ik asi

Helduen euskalduntzea

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

1000 - ....

500 -1000

100 - 500

1 - 100

1983-1984

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

1000 - ....

500 -1000

100 - 500

1 - 100

1992-1993

Ikasturtea Araba Bizkaia Gipuzkoa Iparralde Nafarroa1981-821982-831983-841984-851985-861986-871987-881988-891989-901990-911991-921992-931993-94


910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

1000 - ....

500 -1000

100 - 500

1 - 100

1983-1984

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

1000 - ....

500 -1000

100 - 500

1 - 100

1992-1993



ik asi

Helduen euskalduntzea

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

1000 - ....

500 -1000

100 - 500

1 - 100

1983-1984

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

1000 - ....

500 -1000

100 - 500

1 - 100

1992-1993




Azkenik gogoratu behar dugu, datuakjaso ditugun moduaren erruz, ez dugulaezagutzen Iparraldean euskarazko ere-durik erakusten ez duten eskoletan ger-tatzen dena. Hala ere, badakigu euskaraerakusten ez duten ikastetxe kopuruanahiko orokorra dela lurralde horretan.

Helduen euskalduntzeaEuskararen bilakaera aztertzerakoan

ezin dugu eskolaren garapenaren azter-keta soila egitearekin geratu. Horrexe-gatik gure kemena helduen euskaldunt-ze eta alfabetatzearen azterketara zabaldunahi dugu. Baina lan horretan sartuaurretik gogora dezagun, modu laburre-

an, bilakaera historikoa.1966 urtean Euskal Herriko bazte-

rretan euskal hizkuntza eta kulturaberreskuratzeko asmoarekin zenbaitgiza-mugimentu sortzen dira, haugau-eskolaren mugimendua da. Mugi-mendu honek, denboraren zehar, Ikas-tolarenari jarraitzen dio, eta helduen-gan eragin berezia dauka. Euskarazalfabetatzeko mugimendua da. Rikar-do Arregiren garaia da.4

1972. urtean Euskaltzaindiak mugi-mendu hauei koherentzia eta antolaketaeskaintzeko asmoarekin bere « Jagon »sailean sartzeko erabakia hartzen du.Aldi berean hizkuntzaren ezagutza

baiezteko diploma bat sortzen du: Dmaila.5 Oraindik une honetan euskal-duntzean lan egiten zuten taldeen arte-an ez zegoen inongo erlaziorik. Unehonetan erakuntza udalerri mailakoa da,baina ez zuten harremanik beste herrie-tako taldeekin. Antzera, eskualdeetakoharremanak oso ahulak ziren. Eraketamota hau oso aldakorra da, ta Arabannahiz Nafarroan bere presentzia osoahula da.

Urte batzuk geroago, 1978. urtean,Euskaltzaindiak Alfabetatze Euskal-duntze Kordinakundea (AEK) sortzekoerabakia hartzen du, modu horretangau-eskolak kordinatzeko. (3. taula)

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

1000 - ....

500 -1000

100 - 500

1 - 100

1983-1984

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

1000 - ....

500 -1000

100 - 500

1 - 100

1992-1993

5. Mapa. X ereduaren banaketa geografikoa.

Ikasturtea Araba Bizkaia Gipuzkoa Iparralde Nafarroa1981-82 4864 6711982-83 3660 10064 5104 642 32061983-84 4432 13976 7270 870 27771984-85 4512 1003 26221985-86 2853 9173 5262 796 26881986-87 2787 9273 4688 552 27111987-88 2258 8424 4348 530 26891988-89 1954 6748 3225 538 20491989-90 937 5681 2854 688 12931990-91 921 5137 2642 719 16581991-92 1167 5893 3271 759 20121992-93 1071 5961 3081 741 20681993-94 1173 6731 3465 827

Iturria: AEKko datuekin landutakoa.

3. Taula. Euskara ikasten duten helduak, lurraldearen arauera.


ik asi

Euskararen estatus soziala

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

Euskalduntzea

5000 - 40000

1000 - 5000

1 - 1000

1986-1987

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

Euskalduntzea

5000 - 15000

1000 - 5000

1 - 1000

1993-1994

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

Alfabetatzea

201 - 300

101 - 200

1 - 100

1993-1994

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

Alfabetatzea

201 - 300

101 - 200

1 - 100

1986-1987


910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

Euskalduntzea

5000 - 40000

1000 - 5000

1 - 1000

1986-1987

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

Euskalduntzea

5000 - 15000

1000 - 5000

1 - 1000

1993-1994

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

Alfabetatzea

201 - 300

101 - 200

1 - 100

1993-1994

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

Alfabetatzea

201 - 300

101 - 200

1 - 100

1986-1987


ik asi

Euskararen estatus soziala

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

Euskalduntzea

5000 - 40000

1000 - 5000

1 - 1000

1986-1987

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

Euskalduntzea

5000 - 15000

1000 - 5000

1 - 1000

1993-1994

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

Alfabetatzea

201 - 300

101 - 200

1 - 100

1993-1994

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

Alfabetatzea

201 - 300

101 - 200

1 - 100

1986-1987



6. maparen ezkerrekoan erakundepublikoak (Udal zein gobernu euskal-tegiak) non kokatzen diren erakustenda. Nafarroako Gobernuak euskal-duntzea bultzatzeko erakunde berezi-rik sortu ez badu ere, zenbait Udalikastetxe agertzen dira Sei haranak(44), Ega behera (28), Tutera-Herribe-ra (40), eta Iruñerria-n (36).

6. maparen eskubikoan, ordea, eus-kaltegi pribatuak kokatu ditugu.Marrazkia egiteko aurkitu dugun zail-

tasuna bide ez dira euskaltegi pribatuguztiak agertzen, eskualdean ikaslegehien biltzen dituena baino. Halaere, erraza da AEKaren zabalpen oro-korra euskal lurralde guztian ikustea.

Euskararen estatus sozialaOrain arte ikusi ditugun datuen ara-

bera, pentsa dezakegu euskara normal-kuntzaren bidetik abiatu dela, berezi-ki EAEko lurraldeetan.

Aldiz, Bordeleko unibertsitatean

duela gutxi aurkeztu den doktoregotesi batek erakusten du nola oraindikeuskal gizartean erreferentzia taldeaA0 sozio-tipoa dela (euskaldun zaharraalfabetatu gabea). Lan horretan EuskalHerrian diharduten komunikabideaklurralde bertan dauden hizkuntzenhizkuntz-espazioekin erlazioan jartzendira.

Aurreko marrazkian hizkuntz alok-tonoek hizkuntz-egoera normalduadutela ikus dezakegu, bertako hiz-

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

Euskalduntzea

5000 - 40000

1000 - 5000

1 - 1000

1986-1987

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

Euskalduntzea

5000 - 15000

1000 - 5000

1 - 1000

1993-1994

7. Mapa. Euskalduntzearen zabalketa geografikoa.

8. Mapa. Alfabetatzearen zabalketa geografikoa.

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

Alfabetatzea

201 - 300

101 - 200

1 - 100

1993-1994

910

115

1112

13

14

2

3 4

56

78

16

17

1819

20 21

22

23

24

25

26

27

28 2930

31

32

40

39

41

42

38

47

46

37

45

4435

34

33

43 53 5458

59

60

5755

56

52

51

5049

48

36

Alfabetatzea

201 - 300

101 - 200

1 - 100

1986-1987


ik asi

E. Makurdura

Ekarpena

Idazkera harmonikoakahalbidetzen (eta III)


Ekarpena


ik asi

E. Makurdura

Ekarpena




Irune IBARRAPsikologoa eta grafologoa

- Autokontrola.- Arrazionaltasuna.- Epai objektiboak edukitzea.- Jarrera independienteak.

Zer ahalbidetzen du letrak apurbat eskuinera egiteak? (egokiagoadela iruditzen zait).

- Jakin-mina, interesa, parte-hartzea.- Beste pertsona batzuekin harrema-

netan jartzeko jarrera zabala, lagun-koia.

- Taldeetan integrazioa. - Arrazoi eta sentimenduen arteko

oreka mantentzen da. Sentimentuengoxotasuna arrazoiarekin elkartzen da.

- Idazkerak arintasuna lortzen du etaerosoagoa da honela idaztea.

Jean Piaget eta B. Inhelder-ek egini-ko ikerketetan ("La représentation del'espace chez l'enfant. PUF, Paris,1948. urtean) zera zioten:

"5etik 7 urtera bitarteko haurrek, egitu-ra aukerak oraindik ahulak dituztenez,idazten ikasten dutenean lehenik bertikal-ki idatzi behar dute eta idazkera koordi-natu horizontal eta bertikalen arteankokatu. Adin honetako haurrek nekez eba-luatzen eta egiten dute lerro zeiharrenparalelismoa".

Beraz, 8 urtera arte bertikal idazten

irakatsi ahal zaie eta hemendik aurrerapixka bat eskuinera makurtu. Gainera,garai honetan hasten dira orria apurbat makurtzen (eskuinek ezkerrera etaezkerrek eskuinera). Grafoterapiarekineduki dudan esperientziaren arabera,gainera, haurrei (eta helduei ere) ezinzaie elementu bi aldi berean egitenirakatsi. Adibidez, zaila da letrarenforma ikasten dabiltzan bitarteanmakurdura ere zaintzea. Buruak aldibakoitzean agindu bat onartzen du.

Eskuineranzko makurdura idazkera-ren dinamismoaren funtsezko elemen-tuetako bat da. Haurrak idazkeramakurtzeko nahian ez gara lehiatiakizango. Adin hauetan (eta aurretik erebai, noski) norberaren gustuak edozaletasunak ere hartu behar dira kon-tuan.

Ahal den neurrian ekidin:

Makurdura irregularreko idazkerak(anbibalenteak, 20 gradu baino gehia-goko makurdura-desberdintasunakletren artean). Anbibalentzia egoeraerakusten du. Pertsonak ez du bere niaaurkitzen, hainbat joerak erakarriasentitzen da, barne-borroka antzekobatean.

Idazkera harmonikoakahalbidetzeko pautakaipatzen ari naiz azken

aleetan eta ildo horrijarraituz beste hainbatelementu aztertuko ditutjarraian. Makurduraz,lerroen norabideaz,presioaz, abiaduraz etasinaduraz hitz egingodizuet oraingoan.

E. MakurduraBertikal eta pixka bat eskuinerantz

idaztea da egokiena, 90 eta 120 gradubitartean.

Zer ahalbidetzen du letrak berti-kal egiteak?

Ekarpena



ik asi

H. Abiadura

I. Sinadura eta izenpeam



tik zuzendu aurretik. Presioa, bizitasun maila, gaixotasu-

nak, sentimenduen indarra, ikusme-nezko oroimena, protagonismoa, hit-zei kolorea ematea... ikus daiteke.

Ondo dago idazkortza era erlaxatubatean eustea.

Disgrafikoen idazkerek gehiegizkopresioa erakusten dute. Askotan presioirregularra erakusten dute.

H. AbiaduraHaurren idazkeretan abiaduraz bai-

no erritmoaz hitz egiten da. Pentsa-menduaren eta lanak egiteko erarenarintasun-gelditasuna erakusten du,pertsonaren bizitza-erritmoa, hainzuzen ere.

Erritmoaren hezkuntza oso garrant-zitsua da, batez ere haur batzuen pro-gresioa zalantzazkoa, astinduz beteta-koa, blokeoduna... denean, hots, idazkera"totelka" doala dirudienean. Haur batekbere adinerako edo gelarekiko oso geldi-ro idazten badu, gelditasun honen zer-gatiak aurkitu beharko ditugu: ortogra-fia arazoak, motrizitatean ahultasuna,nortasuneko inhibizio handiak, bizi-erritmo oso patxadatsua...

Zelan lor daiteke haurrek eurenidazkeran abiadura lortzea? Loturaburutsuak egiteaz gainera, txirikordakletrekin tartekatuz eta arintasun-kont-signak emanik.

I. Sinadura eta izenpeamSinadura eta izenpea ez dira zehaz-

ki generoak (neurria, jarraitasuna...diren bezala), zeinuak baizik, bainaasko ikertu dira eta kontuan hartueta zaindu beharreko elementuakizan ohi dira.

1. Testuko eta sinadurako ezauga-rriak antzerakoak izatea da hoberena.Testuan, pertsonak bere "gizarte-nia"azaltzen du, hau da, kanpoaldera begi-ra zelakoa den. Eta sinaduran "barnenia" erakusten du, hau da, sendi giroaneta bere buruarekin zelan sentitzenden, zelakoa den barru-barrutik. Pert-sonaren osasun psikologikorako ber-dintasun bat egotea da sanoena. "Esaneta izan" esaldia betetzen da honelako-etan.

2. Orokorrean haurrek sinaduraorriaren ezkerreko aldean jartzen dute.Euren buruak hemen kokatzeak, orain-dik etxeko giroaren babesean daudelaadierazten du. Ondo egongo litzatekesinadura orriaren erdian edo apur bateskuinerantz jartzera animatuko bage-nitu: ekimen handiagoa izaten, gizar-tean egokitzapen errazagoa edukitzeneta euren burua independienteago sen-titzen lagunduko genieke.

3. Testuaren eta sinaduraren arteanhurbiltasuna egotea ondo dago, eremubi hauen arteko komunikazio onaislatzen duelako. Ekidin sinaduraktestua gainezkatzea.

4. Sinadura horizontalki edo % 10aarteko igoerarekin idaztea onuragarriada, ez aldiz beherakorra edo 10 gradubaino gehiagoko igoerarekin egitea

(errealak ez diren helburuak eta ezine-gona erakusten du). Izen eta abizena(k)jartzeko ohitura hartzea ere gomenda-garria da. Ekidin inizial hutsak, biabizenak izenik gabe jartzea, abizenaizenaren azpian ipintzea... Izenpeaulergarria izateak naturaltasuna etazintzotasuna erakusten du.

5. Zenbat eta izenpe sinpleagoa etatxikiagoa egin hobe, orduan eta berez-koagoa eta jatorragoa baita pertsona.Azaldu haurrei izenpeak ez duela ezer-tarako balio, lehengo ohitura zahar batbesterik ez dela. Kontatu gertakarihistoriko hau:

Erdi Aroan, izen-abizenen osteantinta gorriarekin Scripsit FirmavitRecognovit jartzen zen, eskuizkri-bua benetakoa zela argi uzteko.

Denboraren joanean hiru hitz hauekdesitxuratuz joan ziren eta izenpearenforma hartu zuten. Ez dago inolakoaraurik berau egiteko eta ohitura batbaino ez da. Gutxiagotasun sentimen-duak estaltzeko defentsa mekanismougari agertzen dira bertan.

Ekidin: Izenpeak sinadura

ezabatzea, norbera-ren buruaren aurkajoatea eta atsekabeaadierazten duelako.

Borobiltzea, bes-teengandik urrunt-zeko era bat baita.

Gehiegi azpima-rratzea, besteekikodependentzia erakus-ten baitu. Besteek

norberaren merituak txalotu behar hauziurtasun ezaren seinalea izaten da.

Oso izenpe kon-plexu eta ulergait-zak egitea. Horren-beste bira egiteak

eta ez ulertzeak ingurukoak nahastenditu. Pertsonak ez du aurpegia ema-ten, ezkutatu egiten da.


ik asi



gustatu zaiela. Orduan bigarren kantubat idatzi dugu udazkenari buruz,nahi genuen hiztegia sarraraziz, airealai bat asmatuz eta horrela segitudugu urtean zehar sasoiak, abereak,eguraldiak hunkituz.

Bi asmo genituen beti: musika lant-zea erritmo egoki batekin eta hizkunt-za aberastea, ikastea, haurrak gorput-zaren mugimenduaren bidez anitz gaibereganatzen baititu.

Beraz, 25 kantuak asmatuak izandira hiru helburu hauekin: musika,motrizitatea eta hizkuntza.

Zer aurki daiteke gidalibu-ruan? Zein erabilpen du irakasle-ontzat? Eta ikasleentzat?

Aines Dufau.- Gidaliburua modu-luka antolatua da, kantu bakoitzarenerabiltzeko bide hauek eskainiz: kan-tuaren hitzak, beharrezko lexiko balio-kideak beste euskalkietan (adibidezsagarroiarentzat: kirikiñoa edo trikua),musika partiturak, helburu pedagogi-koak eta horien lantzeko proposatzendiren jarduerak lauki batean bilduak.Ondotik, ustiapena dator: jokoak edoariketak, bai eta ikasleek margotukoduten marrazkia. Batzuetan, kartajoko bat marrazkitan eman dugu.

Modulu bakoitzaren bukaeran beste

kantu, olerki edo joko batzuen errefe-rentziak emendatzen ditugu, irakasle-ak edo animatzaileak gaia sakondunahi badu.

Gidaliburuaren eranskinetan kan-tuetan lantzen diren jakintasun edokonpetentzien aurkibidea, bai eta eba-luaketa fitxak ere, aurki daitezke.

Kantiruri Ikas Euskal Pedago-gia Zerbitzuak argitaratu duenlehen ikasmateriala da. Zerbehar ikusi duzue horretarako?

Aines Dufau.- Lehen-lehenik azpi-marratzekoa da argitalpen saila bultza-tu baino lehen, 1997an inkesta egingenuela euskara edo euskaraz irakastendutenen artean, jakiteko zertan zituz-ten behar handienak, kondutan hartuzHego Euskal Herrian argitaratzen denikasmateriala. Ondorioz, bagenekienKantiruri behar baten asetzeko mate-riala izan zitakeela.

Pantxika eta Graxi Solorzano etorrizitzaizkigularik beren kantu bilduma-ren aurkeztera, biziki interesgarriaaurkitu genuen eta pentsatu ikasma-teriala oso baliosa egin genezakeelaelkarrekin, gidaliburua CDarekinbatean sortuz geroz.

Bestalde, urrats garrantzitsua emandugu lan egiteko moldean: Pantxika-rekin, Graxirekin, bai eta hiru sareeta-ko (erran nahi baitu eskola giristinoe-tako, publikoetako eta ikastoletako)irakasleekin gidaliburuaren apailatzenari izan gara zenbait hilabetez, kemenhandirekin. Ohargarri da irakaslehoriek beren eskolako lanez gain egindutela lan hori.

Kalitatearen bermea erdietsi dugu,bai hizkuntzaren aldetik (Xarriton,Oihartzabal eta Davant euskaltzainenlaguntzari esker), bai eta pedagogiasailean ere, pedagogia arduradunenesku hartzeari esker.

Nolako harrera izan du oraiarte Kantirurik?

Pantxika Solorzano.- Haurrekikasgelan ikasi dituzte kantuak etaondotik, burasoek beren haurrak kan-tuz entzun eta, diska atera delarik,gogotik erosi dute. Geroztik, erakasle-ek aipatzen dute lan tresna egoki bat

dela ama eskolarentzat (bost urte arte),eta lehen mailarentzat ere (8 urte arte).

Aines Dufau.- Publiko zabalarenaldetik harrera biziki ona ukan du oraiarte Kantirurik. Eguberriko garaianjalgi genuen eta jende askori CDa bereliburuxkan opari oso polita idurituzaio.

Geroztik, arrakasta bildu du gidali-buruak ere irakaskuntza alorrean.Izan ere, ikasmaterial honek osotasu-nik badauka eta eredu guzietan erabildaiteke.

Iparraldean arras ongi zabaldu dugueta Hegoaldean ere harrera ona jasodu. Adibidez Donostian izan direnMusika Irakasle Euskaldunon LehengoTopaketaren karietara. Han bilduziren 150 bat irakaslek interes handiaaurkitu diote.

Musika arloa gehiago lantzekoasmorik ba al duzue?

Aines Dufau.- Beharra hor dagoeta Donostian iragan den lehen musi-ka irakasleen topaketak agerian emandu. Agian lan amankomuna egin dai-teke Ipar eta Hego Euskal Herrikomusika irakasle euskaldunen artean.

Iparraldeari doakionez, argitalpensailean, hutsune larriak badaude pre-mia handiko alorretan (natur zientzie-tan, historian eta geografian, euskara-ren irakaskuntzan, besteak beste).Badugu beraz zer egin euskarazko ira-kaskuntzako ikasmaterialaren sortze-ko, kondutan hartuz Hego EuskalHerrian egiten dena eta Ipar EuskalHerrian falta dena curriculum ezberdi-nak izanki han eta hemen.

Kantiruri: CD bere liburuxkan :120 lib/3000 Pta. Gidaliburua: 60 lib/1500 Pta. Banatzailea: BITARTE(943) 55.05.72Faxa (943) 55.75.54.E-mail: [email protected]


ik asi

B

VI. Jardunaldi pedagogikoak: “Aniztasunaren pedagogia”

ARGITALPENAKIBILTZEN

INGURUGIROHIZTEGI

ENTZIKLO-PEDIKOA


B


ik asi

B


ARGITALPENAKIBILTZEN

INGURUGIROHIZTEGI

ENTZIKLO-PEDIKOA



Be

rria

k

Ikastolen Federazioaren urteroko jar-dunaldi pedagogikoak MiarritzekoDomaine de la Françon burutuko diraaurten maiatzaren 12, 13 eta 14ean.Seaska arduratu da antolaketaz etahonoko egitaraua prestatu du:

Asteazkena 12Goizean: “Haurren arteko diferent-

zia, garapenerako eragile dinamikoa”.Hizlaria: Pierre Vayer, Hezkuntzazientzietan eta psikologian doktorea,Piaget Institutuko ikerketa zuzendaria,Toulouse Le Mirail eta CherbrookeUnibertsitateko irakaslea.

Arratsaldean: “Ikasleei egokitutakoeskola”. Hizlariak:Jose Ramon Orcasi-tas, Javier Monzon, Luis Mari Elizaldeeta Amaia Mendizabal, EHUko Peda-gogia Fakultateko Didaktika eta Esko-la Antolakuntza Saileko irakasleak.

Gauean: gurasoentzako saioa: “Haur

elbarrituen egoera”.

Osteguna 13Goizean: “Aniztasunaren pedagogia

eta interkulturalitatea”. Hizlaria:JeanMichel Zakhartchouk -MAFPEN etaIUFM irakasleen prestakuntzarakohezitzailea. “Cahiers Pédagogiques”aldizkariko erredakzio batzordeko par-taide.

Arratsaldean: “Buru erabilketa: ikas-lea bere ikasteko moldeaz jabetzekotresna”. Hizlaria: Armelle Geninet,Kolegioan eta Lizeoan irakasle eta ikas-kuntzarako estrategietan hezitzailea.

Ostirala 14Goizean: “Gela heterogeneoak”.

Hizlariak: Marinus Vader eta MarieClaude Grandguillot, pedagogoa,Madrilgo Eskola holandarreko zuzen-daria eta Literatura klasikoko irakasle

eta MAPFEN eta IUFMeko hezitzai-lea.

Arratsaldean: “Eskola, aniztasunarenerronkaren aintzinean”. Hizlaria: AlainKerlan, Filosofian doktorea eta INRF-ko ikerlea.

Gauean: gurasoentzako saioa: “Esko-la dibertsitatearen aintzinean”.


ARGITALPENAK

BIGEk argitaratzen duen aldizkaria-ren ale berri honetan Txorierriko ikas-tetxeen berri ematen zaigu. IruñekoErmitagaña, Donibane eta Mendebal-dea auzoetan D ereduan ikasi nahiduten ikasleen egoeraz ere informazioaaurki dezakegu. Eta baita Estrasbur-gon dagoen Hezkuntza PublikokoHizkuntza Erregionalen Federakunde-az ere.

IBILTZEN

20. zenbakia1999ko

udaberria

Elhuyar Kultur Elkarteak egin etaEusko Jaurlaritzako Lurralde Antola-mendu Etxebizitza eta Ingurugiro Sai-lak argitaratu duen hiztegi entziklope-diko hau ingurugiro arloko aditueketa teknikarientzat argitalpen baliot-sua izateaz gain, eskoletan kontsulta-material edo iturri bezala erabiltzekohiztegia da, ingurugiroaren arloakgeroz eta garrantzi handiagoa baituhezkuntz programetan.

INGURUGIROHIZTEGI

ENTZIKLO-PEDIKOA

Euskojaurlaritza448 orr.


ik asi

p r a k t i k a t z e n


ik asi




p r a k t i k a t z e nZenbat irakasle dago ikastetxean?

Horietatik zenbatekoa da irakasleria iraunkorra?

Zuzendaritza taldearen iraunkortasuna:1 = urtebeterako dago2 = bi ikasturte darama eta ezin du jarraitu 3 = hiru ikasturte edo gehiago darama eta ezin du jarraitu4 = hiru ikasturterako hartu du konpromisoa5 = hiru urte baino gehiago darama eta jarraitu egingo du

Zenbat urte darama ikastetxeak dauden etapak eskaintzen:

Klasetik aparte, beste ekintzetarako dagoen denboratikzenbat erabiltzen da Administraritzatik etorritako eskaerakerantzuten?

Ikastetxea egitura eraldaketa garrantzitsuetan egon da (edoegongo da) sartuta: etapen desagerpena, etapa berrienezarpena, irakasleriaren birkokapena... honako epeetan:1 = ikasturte honetan2 = azkenengo edo hurrengo ikasturtean3 = 3 urteko tartean4 = 4-5 urteko tartean5 = 6 urte edo gehiagoko tartean

Banatu irakasleriaren ehunekoa ikastetxean eman dutenurteen arabera:

Zure ustez, ikastetxearen jarraikortasuna ziurtatua alaarriskuan dagoen adierazi: “1” markatu jarraikortasunaarrisku handian badago eta “5” oso ziurtuta badago erdi etaluze epe batean. Bestela, tarteko zenbakiak markatu.

Balora ezazu ikastetxean duzuen espazioaren egokitasunaeta nahikotasuna: gelak eta kanpoko espazioak batez ere.Marka ezazu 1 ezegokiak badira eta 5 oso egokiak badira.

Ikastetxearen urteko aurrekontuaren kopurua (langileengastuak sartu gabe).

Zenbat ordenagailu, bideo gela, laborategi... daude eskolan.

Astero zenbat ordu daude irakasleen artean bilerak egiteko?

Ikastetxean IHPa egina dago?

Azken urteotan ikastetxearen helburuei buruz eztabaidakizan dira (edota erabaki batzuk hartu izan dira)?

Markatu hurrengo esaldiarekin zure adostasun maila: 5a osoados bazaude, 1a batere ados ez bazaude.Irakasleen artean nahiko adostatuta dago ikastetxeak zer landu beharduen eta nola egin, prozesua geldiezina bada ere.

1a

1b

1c

2

3

4

5

6

7a

7b

7c

8

9a

9b

9c

1-7 7-15 15-30 30-50 +50

%10 %30 %50 %70 %90

1 2 3 4 5

1-3 4-7 7-12 +12

%10 %30 %50 %70 %90

1 2 3 4 5

0 urte 1-3 urte 4-6 urte 6-10urte +10 urte%.... %.... %.... %.... %....

1 2 3 4 5

1 2 3 4 5

milioi 1 arte 1-2,5 milioi 2,5-5 milioi 5-10 milioi +10

ordenagailuak bideo gelak laborategiak liburutegiak

lan ordutegian lan ordutegitik kanpo

BAI EZ

BAI EZ

1 2 3 4 5


ik asi




ITEM

1a

1b

1c

2

3

AUKERAK / ARRISKUAKHAUSNARKETARAKO JARRAIPIDEAK

Ikastetxearen neurria aldagai eraginkorra izan daiteke eraldaketa prozesua proposatuedo kudeatzerakoan. Irakasle gutxiko ikastetxeetan prozesuaren zailtasun maila apaldu egiten da, nonbait.Gutxiren artean errazagoa izango da antolamendua, eta komunikazioa ere askoerraztuko da. Horrelako egoeretan merezi du lehentasunak erabakitzeko denborahartzea, gutxi izanda, errazago lortuko da adostasuna. Baina edozein eraldaketakberarekin dakarren energia kostea gutxiagoren artean banatu behar da eta horregatikeraldaketak oso ondo aukeratu behar dira, dauden bitartekoei ahalik eta etekinhandienak ateratzeko. Zaila izango da eraldaketa batzuk aldi berean garatzea. Ondoprogramatu eta prozesuak sortzen duen higadura kontuan hartu beharko da.Irakasle asko dauden ikastetxeetan sormena eta eraldaketarako aukerak biderkatuegiten dira. Eraldaketa prozesuan aurrera ateratzeko bitarteko gehiago izango dira.Errazagoa izango da gai bati buruz irakasle batzuk interesatuak izatea. Aukeragehiago dago aldi berean hainbat eraldaketa garatzeko, talde ezberdinak antolatzeko.Iritzi eta esperientzien trukaketa oso aberatsa izan daiteke. Ahalegin gehiago eginbehar dugu antolaketan. Komunikaziorako eta koordinaziorako tresna egokiakprestatu behar dira. Ikastetxearen ikuspegi orokorra ez galtzeko ahaleginak eginbehar ditugu.

Behin-behineko irakasleak oso baliogarriak izan daitezke, baina bere egoerapertsonalak hartu behar ditugu kontuan konpromiso pertsonala eskatzerakoan. Irakasleri-mota honen ehunekoa oso altua bada, kontuan hartuko da eraldaketarakoproposamenak egiterakoan:- proposamenak epe motz batean emaitzak lortzekoak izango dira- egunez egungo arazoei erantzuna ematekoak- gelako praktikarekin zerikusia dutenak- esperientzia pertsonal aberasgarria planteatzen dutenakGehiago kostako zaigu eraldaketa programatikoetan eta epe luzerakoetan bereninplikazioa lortzen. Beste aldetik, proiekturako pertsona garrantzitsuren bat bada,prozesua moztuta geratzeko arriskua dago bera joaten denean.

Zuzendaritzak eraldaketa prozesuan duen eragina nabarmena da. Kontuan izanbehar dugu bere motibazioa, prestakuntza, esperientzia, duen euskarria eta abar. Zuzendari berria bada, oso onuragarria izan daiteke, ikuspuntu eta asmo berriak ekarditzakeelako. Aurreko esperientzia ere lagungarria da.Oso garrantzitsuak dira karguan jarraitzeko bere buruarekiko dituen aurreikuspenakere. Hala ere, zuzendaritzan luzaro egotea pentsatzen ez badu ere, beti egon daitekeekarpena egiteko aukera eta horri eutsi beharko dio.

Etapa berria ezartzen denean, horren finkapenak eta sendoketak lehentasuna dute.Hortaz, etapa berri bat ezartzen denean ahaleginak sendotze prozesu horretansartuko dira gehienbat. Egoera honek aukera ezin hobeak eskaintzen dizkigu hainbatalorretan (metodologian, ebaluaketan, antolakuntzan, taldeketan...) berrikuntzakegiten saiatzeko. Baina, aldi berean, edozein berrikuntza egiten saiatu baino lehen,eguneroko funtzionamendua bermatu behar da. Horrek, hasieran batik bat, koordinazio eta erabakiak hartzeko denbora luzea eskatuko digu. Horretan gutxienezko normalitatea lortuz gero, gorago aipatutako eraldaketeiheltzeko garairik aproposena bera da.Arreta handia jarri behar da eraldaketaren asetasun egoerara ez iristeko, hori osokaltegarria izan baitaikete.

Administraritzatik datozkigun eskaerak, batzuetan, oso baldintzagarriak izandaitezke. Gehienetan, erantzuteko beharra dago eta horrek lehentasuna ematen die.Gehienetan gainera, epe bat dago erantzun hori emateko eta, normalean, eskasa.Beraz, horrelako eskaera asko ematen direnean edo ahalegin handiak eskatzendituztenean (ICP, AIA...) erantzun egokia emateko antolamendua diseinatu behar daefikazia eta efizientzia bilatuz, beti ere. Ez dugu ahaztu behar eskaera hauek ikastetxean berrikuntza sakon eta emankorrakhasteko aukera eskain dezaketela, eta ez dira alferrik galdu behar. Bestetan, gureikastetxearen helburuei bultzada emateko erabil daitezke, edota ikastetxearenbeharrak eta hobetzeko alorrak azalaratzeko (ebaluaketa planean parte hartzendenean, adibidez).



ik asi




ITEM

10

11

12

HAUSNARKETARAKO JARRAIPIDEAK

ezinbestekoak badira ere, beste zehaztasun gehiagoko beste tresna batzuk burutubehar dira. Tresna honek zein eraldaketa prozesu martxan jarri behar dugunerabakitzeko laguntza emango digu, baina sor daitezkeen behar berriei erantzutzekobeste malgutasun ere izango du. Tresna hau programaketa tresna bat da. Epeertainerako programazioa: 3-5 urterako. Zein izango ditugu programazio honeniturburuak? Lehendik, IHPa, programazio orokorrago batean kokatzeagatik etaberarekin koherentzia gorde dezala. Bigarrenik, Ikastetxearen diagnosi orokorra.

Batzuetan, ikastetxean burutzen diren eraldaketak ez daude oso barneratuak. Gurasoedota gizartearen presioa dugu eraldaketa hauen iturburu. Alde batetik, guraso eta gizartearen beharrei erantzuteko gauza izan behar dugu.Gizartean sortzen diren eraldaketen islak izan behar dute eskolan egiten direneraldaketa asko. Baina eskolak funtzio kritikoa ere garatu behar du. Eraldaketahoriek aztertu, gogoeta amankomuna egin eta eman behar duen erantzuna erabaki. Horrela jokatzen ez bada, eta ezartzen den eraldaketa ez badago barneratua, zailtasungehiago aurkituko ditugu eraldaketa prozesuan. Alde batetik, eraldaketa zergatikeman behar den ez delako ondo ulertuko eta bestetik, inplikazio eza maizagoemango delako. Gainera, zailago gertatuko zaigu gure helburuekin lotzea etakoherentzia mantentzea. Dena den, gizartean gertatzen diren eraldaketak ezinbesteko aukerak ditugu gureeraldaketen prozesuak bultzatzeko, ezarri ditugun helburuekin lotzea lortzenbadugu. Ez dugu inoiz ahaztu behar eskolak gizartearen beharrei erantzuten diela etaez alderantziz.

Eraldaketaren kantitatea dugu beste aldagaia. Lehen aipatu dugunez, eraldaketeninflazioa sortu da, azken urteotan. Baina eraldaketak kostu bat dakar, eta askotan eztxikia. Eraldaketa beharrezkoa badugu, gutxieneko iraunkortasuna ere bai. Nolabaitoreka mantendu behar da. Horretan ere zikloak ematen dira. Zaila da eraldaketenerritmoa kontante mantentzea. Eraldaketa handiak sortzen direnean, eraldaketahoriek sendotzeko denbora beha da, eta horrela, eraldaketen erritmoaren zikloaksortzen dira.Bestela ere, eraldaketaren kostua hartu behar dugu kontuan. Eraldaketa askomartxan baldin badaude asetasunera irits daiteke. Asetasun horren ondorioak ereaurreikusi beharko dira: eraldaketaren pisua beti berdinen gainean erortzen badalehenago asetuko ditugu, eta baliabide horiek segituan higatuko dira. Beharrezkoakdiren eraldaketak denboran zehar banatu behar dira, lehentasunak markatu behardira eta oinarrizkoenak zein diren igarri behar da.

Ikastetxe guztietan eraldaketa kudeatzeko hainbat ohitura egoten dira eta kontuanhartu behar ditugu ohitura horiek. Alde batetik, ikastetxean eraldaketa kudeatzekoerari buruz informazio baliogarria ematen digutelako, eta bestetik, ikastetxeanegiten diren eraldaketak nondik sortzen diren jakiteko pistak ere bai. Askotan, gure ikastetxeetan, eraldaketa asko zuzendaritza taldeak proposatzen ditu.Horrek alde on batzuk ditu: zuzendaritzaren aitzindaritasuna azpimarratzen du,antolamendurako baliabideak hobeto kontrolatzen dira, beharrezkoa denzuzendaritzaren euskarria berez lortzen da, prozesuaren arrakastarako bermea da...Badaude, ordea, kontuan hartzeko beste arriskubatzuk ere: zuzendaritzak askotandenbora gutxiago du eta eginbehar ugari; zuzendariak badu arazoak detektatzekoikuspuntu on bat baina hain nabarmenak ez diren beharrak somatzeko ahaleginak eginbehar ditu. Iniziatiba zuzendaritzatik etortzea gauza batzuetarako ona da, bainabesteetarako txarra. Oro har, esan daiteke holako prozesuetan zuzendaritzaren bultzadaeta euskarria beharrezkoa direla, baina guztion partaidetza eta konpromisoa eskatzenduela ahaztu gabe. Eraldaketaren eginbeharra denona da eta ez zuzendaritzarena soilik. Agian badaude irakasleen artean dinamikoagoak direnak, eraldaketa prozesuetangehiago parte hartu edota bultzatzen dutenak. Dudarik gabe, hauek ikastetxearenbaliabideak dira eta beraietaz baliatuko gara. Irakasle hauek aproposak diraproiektuen koordinaketa eramateko, adibidez. Aintzat hartzeko alderdi batzuk dira,besteak beste, gainontzekoen beharrizanak ere kontuan hartu behar direla, guztionpartaidetza bultzatzea ere garrantzitsua dela eta irakasle hauek ere asetasunera iritsdaitezkeela.Ikastetxearen beharrak oso garrantzitsuak badira ere, pertsonalak ere kontutan hartubehar dira.

AUKERAK / ARRISKUAK



EEuusskkaarraaii rraakkaasskkuunnttzzaann

Euskal Herriak bere Hezkuntza Sistema beharduela pentsatzen dugunok aukera paregabea duguantolatu den eztabaidan parte hartzeko.

Antolatzailea

HezkuntzarenGizarte-GUNEA

MMaaiiaattzzaarreenn 2299kkoo ggooiizzaa

BBIILLBBOO


EEuusskkaarraaii rraakkaasskkuunnttzzaann


Informazio eta izen ematea:Hik Hasi aldizkarian.Maiatzaren 18a baino lehen.

Tel.: 943 37 15 45Faxa: 943 36 10 48

AAnnttoollaattzzaaiilleeaa

HHeezzkkuunnttzzaarreennGGiizzaarrttee--GGUUNNEEAA

MMaaiiaattzzaarreenn 2299kkoo ggooiizzaa

BBIILLBBOO


Euskarairakaskuntzan



Tel.: 943 37 15 45Faxa: 943 36 10 48

Antolatzailea


Maiatzaren 29ko goiza

BILBO


Euskarairakaskuntzan

Euskal Herriak bere Hezkuntza Sistema beharduela pentsatzen dugunok aukera paregabea duguantolatu den eztabaidan parte hartzeko.Hausnarketa puntuak:

- Euskalduntze prozesua.- Hizkuntz ereduak. Ofizialtasuna. Normalkuntza.- Irakasleriaren prestakuntza.- Ikastetxeetako hizkuntz normalizazioa.


Tel.: 943 37 15 45Faxa: 943 36 10 48

Antolatzailea


Maiatzaren 29ko goiza

BILBO


euskal aldizkaria alea.pdf · 500 pezeta. 20 libera Nazionalismoa eta Hezkuntza Publikoa gai Pello...

Documents

Transcript of euskal aldizkaria alea.pdf · 500 pezeta. 20 libera Nazionalismoa eta Hezkuntza Publikoa gai Pello...