ETORKINEI ZUZENDUTAKO JARDUNBIDE EGOKIEN · 2015. 2. 13. · ratsua jardunbide egokiaren definizio...

1

EAEkoETORKINEI ZUZENDUTAKO zerbitzuetako JARDUNBIDE EGOKIEN azterketaPobrezia eta giza bazterketaren aurkako europar sarea Euskadin

4

EAEko etorkinei zuzendutako zerbitzuetako jardunbide egokien azterketa 2009

Egilea: Pobrezia eta giza bazterketaren aurkako europar sarea Euskadin (EAPN Euskadi)

Diseinua eta maketazioa: St3 Elkartea

Inprimaketa: Berekintza

L. G.: BI-000-00

5

EAEko

Pobrezia eta giza bazterketaren aurkako europar sarea Euskadin

ETORKINEI ZUZENDUTAKOzerbitzuetakoJARDUNBIDE EGOKIENazterketa

EAPN EUSKADIKO LEHENDAKARIAREN GUTUNA

Lerro hauetan Euskadiko pobrezia eta giza bazterketaren aurkako europar sareak (EAPN Euskadik) 2009. urtean, eremu publikoan nahiz pribatuan etorkinekin diharduten pertsona askoren laguntza, lankidetza, esfortzu, de-dikazio eta irrikari esker, egindako Immigrazioari buruzko jardunbide ego-kien eskuliburua aurkeztu nahi dizuegu.

Une oro ardatz izan dugun helburua EAEn immigrazioaren alorrean ezagut-za eta esperientzia duten eragileen sarea sortzea izan da, horiek gure ingu-ruan etorkinen arreta eta esku-hartzean egiten dituzten jardunbide egokiak aurkeztu, aztertu eta hausnar ditzaten. Eskuliburuak eremu hauetan gauza-tutako hausnarketa islatzen du: dokumentazioa, etxebizitza, enplegua / pres-takuntza, finantza-produktuetarako sarbidea, kulturartekotasuna eta faktore erlijiosoa kontuan hartzen duten esperientziak. Eremu horietan etorkinekiko esku-hartzeak nahikoa esperientzia, ibilbide eta eztabaida izan du ezaugarri horietako azterketa egin ahal izateko. Gure nahia, une oro, Euskadin jada garatzen ari diren esperientzietatik ikastea eta pertsona horiekin lan egingo duten ahalik eta erakunde gehienei horien berri ematea izan da.

Lan hori garatzea, ordea, ezinezkoa izango zen EAEn etorkinei harrera ema-teko eta haiek gizarteratzeko lan egiten duen hainbat erakunde sozialen par-taidetzarik gabe. Hori dela eta, proiektuan parte hartu duten erakunde eta pertsona guztiei gure esker ona adierazi nahi diegu proiektuarekin agertu duten lankidetza eta konpromisoarengatik.

Era berean, Eusko Jaurlaritzako Immigrazio Zuzendaritzatik jaso dugun laguntza eskertu nahi dugu, hori gabe ere ezinezkoa izango baitzen gure helburuak lortzea eta jardunbide egokien eskuliburu honetan islatzea.

Juan Ibarretxe KaretxeEAPN Euskadiko lehendakaria.

AURKIBIDEA

1. EAPN Euskadiren aurkezpena ............................................................................................................................................................... 4

2. EAPN Euskadiko proiektuaren jatorria ................................................................................................................................ 6

2.1 Lan eremuak ......................................................................................................................................................................................................................................... 8

2.2 Lan metodologia ......................................................................................................................................................................................................................... 8

3. Jardunbide egokien hautaketa EAEko immigrazioaren alorrean ........................................ 12

3.1 Etxebizitzaren eremua .................................................................................................................................................................................................... 13

3.1.1 Errealitatearen azterketa .................................................................................................................................................................... 13

3.1.2 Etxebizitzako jardunbide egokiei buruzko gure hausnarketa .......................... 15

3.1.2.1 Etxebizitzaren alorreko jardunbide egokiak................................................................... 17

3.1.2.2 Nabarmendu beharreko ekimenak .................................................................................................... 19

3.1.2.3. Etxebizitzaren alorreko azterketa interesgarriak .......................................... 22

3.2 Dokumentazio alorra ........................................................................................................................................................................................................ 22

3.2.1 Errealitatearen azterketa ................................................................................................................................................................. 22

3.2.2 Dokumentazioko jardunbide egokiei buruzko gure hausnarketa ........ 24

3.2.3 Dokumentazioko jardunbide egokiak .................................................................................................................. 26

3.3 Enpleguaren / prestakuntzaren alorreko jardunbide egokiak .............................................. 29

3.3.1 Errealitatearen azterketa .................................................................................................................................................................. 29

3.3.2 Enpleguko/prestakuntzako jardunbide egokiei buruzko gure

hausnarketa .................................................................................................................................................................................................................. 32

3.3.2.1 Enpleguko/prestakuntzako jardunbide egokiak ................................................. 34

3.3.2.2 Nabarmendu beharreko ekimenak .................................................................................................. 47

3.4 Finantza produktuetarako irisgarritasun eremua .............................................................................................. 48

3.4.1 Errealitatearen azterketa ................................................................................................................................................................. 48

3.4.2 Finantza produktuetarako irisgarritasuneko jardunbide egokiei

buruzko gure hausnarketa .......................................................................................................................................................... 49

3.5 Kulturartekotasunaren alorra ......................................................................................................................................................................... 51

3.5.1 Errealitatearen azterketa .................................................................................................................................................................... 51

3.5.2 Kulturartekotasuneko jardunbide egokiei buruzko gure

hausnarketa..................................................................................................................................................................................................................... 52

3.5.2.1 Kulturartekotasunaren alorreko jardunbide egokiak ................................ 54

3.5.2.2 Nabarmendu beharreko ekimenak ................................................................................................. 64

3.5.2.3. Kulturartekotasunaren alorreko azterketa interesgarriak ........ 66

3.6. Faktore erlijiosoa kontuan hartzen duten esperientzien alorra ...................................... 68

3.6.1 Sortzen ari den errealitateari aurre eginez ............................................................................................. 68

3.6.2 Erlijio aniztasuna gizarteratzeko faktore bilakatzea ....................................................... 68

3.6.3 Faktore erlijiosoa kontuan hartzen duten ekimenei buruzko gure

hausnarketa..................................................................................................................................................................................................................... 70

4. PARTE HARTU DUTEN ERAKUNDEEN ETA ELKARTEEN ZERRENDA ................. 83

Terminoen glosarioa .................................................................................................................................................................................................................................... 86

BIBLIOGRAFIA .......................................................................................................................................................................................................................................................... 89

11

1. EAPN1 EUSKADIREN AURKEZPENASarea 1997. urtean sortu zen ofizialki eta pobreziaren eta giza bazterketaren aurkako borrokan esku hartzen duten hirugarren sektoreko erakundeak biltzea du xede. Egun EAE guztiko 31 erakundek eta bazterketa-egoeran dauden hainbat kolektibo motak osatzen dute.

EAPN Euskadi estatuko EAPN España sareari lotuta dago. Azken horrek lurralde mailako 13 sare eta estatu mailako 14 erakunde ditu.

Jatorria Bruselan du –European Anti Poverty Network– eta bertan 27 sare nazional eta Europako 22 plataforma biltzen dira. Horien guztien arteko lotura Europako po-breziarekin amaitzeko borroka da.

helburua

EAPN Euskadiren xedea Euskadin pobreziaren eta giza bazterketaren borrokan esku hartu eta sarean lan egiteko prest dauden hirugarren sektoreko erakundeak biltzea da. Horrela, sarean lan eginez, koordinatu, esperientziak trukatu, kideak trebatu, proiektu komunak landu eta elkarrizketarako gaitasuna duen presio-taldea sortzeko; pobrezia- eta bazterketa-egoeren berri emanez eta salatuz, eztabaida soziopolitikoa sustatuz eta egoera horiei aurre egiteko alternatiba baliagarriak aurkeztuz.

Helburu hori betetzeko, EAPN Euskadi sarea estatu mailako sareari lotuta dago eta, beraz, baita Europako sareari ere; horiekin helburuak eta metodologiak partekatzen ditu eta haien ekintzetan parte hartzen du.

Helburu horrekiko konpromisoaren ondorioz, kide diren erakundeek eurek planteatu eta onetsitako ekintzekin bat datozen baliabideak ekartzen dituzte.

ikuspegia

EAPN Euskadik elkarteen aliantza moduan balioetsi eta aitortzea nahi du eta, ho-rretarako, pobrezia- eta bazterketa-egoeran dagoen pertsona jardueraren ardatzean jartzen du, bazterketa soziala eragiten duten arrazoiak erauzte aldera.

Hortik, saretzat hartzea nahi duela ondorioztatzen da:

• Elkar osatzen eta laguntzen duten askotariko elkarteak biltzen dituena.

• Erakundeen arteko koordinazio-tresnak sortzen berritzailea.

• Erakunde sozialentzako erreferentea.

1 Red Europea de Lucha contra la Pobreza y la Exclusión Social. De sus siglas en inglés: European Anti Poverty Network.

1212

• Gizarte-politiken aurkako kritika.

• Bazterketa-egoera eta baldintza berriak jasotzen eta haiei aurre egiten dieten al-ternatiba jakinen sustatzailea.

• Elkarrizketarako eta ordezkapenerako gaitasuna.

• Antolaketa horizontala, plurala, independentea eta eraginkorra.

• Kontzientzia sozialaren agitatzailea, iritzi publikoa arazo horren aurrean sentikor bihurtuz.

balioak

EAPN Euskadik, elkartutako erakundeekin, Administrazio Publikoarekin eta gizartea-rekin oro har duen harremanetan, printzipio hauen arabera jokatuko du:

• Lankidetza eta partaidetza sareko ekintzetan, kide diren erakundeen arteko berdin-tasunari dagokionez, elkarte horizontalari dagokion moduan.

• Kideen aniztasunak dakarren aberastasuna errentagarri egiten duen eta sinergiak sortzen dituen heterogeneotasuna babestea.

• Iritzi propio eta independentea; pobrezia- eta bazterketa-egoerak salatzen ditu botere publiko, pribatu eta iritzi publikoaren aurrean.

• Irabazi-asmorik gabeko erakundea, gardena eta zuzena.

• Pertsonaren aldeko apustua subjektu indibidual moduan, aukera-berdintasuna izateko eskubidearekin, egoerari aurre egiteko potentziala aitortuz eta aniztasuna defendatzeko eskubidearekin.

• Baztertutako pertsonei ahotsa eta partaidetza ematea.

13

2. EAPN EUSKADIKO PROIEKTUAREN JATORRIA

Azken hamarkadan euskal gizartea aldatuz eta hainbat jatorritako pertsonak (heldu nahiz adingabe) hartuz joan dela ikusi dugu, eta gure auzoetako, ikastetxeetako, lan-tokietako, aisiarako lekuetako... partaide izatera heldu dira. Hori IKUSPEGI behatokiak INEko datuetatik abiatuta egindako biztanleriari buruzko taula estatistikoetan islatuta ikus daiteke (ikus 1. taula).

1. taula. Bertako eta atzerriko biztanleen bilakaera (EAE) eta EAEko eta Espainiako atzerritarren ehunekoak. 1998 -2008.

1998 1999 2000 2001 2002 2003EAEko biztanleria

2.098.628 2.100.441 2.098.596 2.101.478 2.108.281 2.112.204

Tokiko biztanleria

2.083.430 2.083.648 2.077.456 2.074.040 2.069.873 2.062.973

Atzerriko biztanleria

15.198 16.794 21.140 27.438 38.408 49.231

EAEko atzerritarren %

0.72 0.8 1.01 1.31 1.82 2.33

Espainiako atzerritarren %

1.6 1.86 2.28 3.33 4.73 6.24

2004 2005 2006 2007 2008EAEko biztanleria

2.115.279 2.124.846 2.133.684 2.141.860 2.155.546

Tokiko biztanleria

2.056.113 2.051.952 2.048.142 2.043.336 2.038.896

Atzerriko biztanleria

59.166 72.894 85.542 98.524 116.650

EAEko atzerritarren %

2.8 3.43 4.0 4.6 5.4

Espainiako atzerritarren %

7.02 3.46 9.2 9.9 11.3

Iturria: IKUSPEGI. INEko datuetatik abiatuta.

Aldaketa sozial hori erakundeetan islatu da, eta arreta eskaintzen zaien pertsonen profila aldatu egin dela ikusi dugu. Etorkinak iritsi aurretik lantzen genituen arreta eta zerbitzuak egokitu behar izan ditugu kultura berrietara, egoera administrati-boetara, prestakuntza eta lan-munduan txertatzeko prozesuetara eta hezkuntza-beharretara.

Aldaketa horiekin, sarea osatzen duten erakunde sozialen bilakaera ikusi dugu, proiektu eta programa berriak sortu dituzte, sinergiak, sareko lanak... hori guztia beste herrialdeetatik etorritakoen arreta eta esku-hartzea ahalik eta onena izan

14

dadin eta, oro har, gizarteratzeko eta lan-munduan txertatzeko tokiko herritarrek baino oztopo gehiago topatzen dituztenentzako.

EAPN Euskaditik garrantzitsutzat jo dugu erakunde sozialetarako garatzen ari ziren eta kolektiboarentzako eta hirugarren sektorearentzako emaitza onak eta interesgarriak lortzen ari ziren ekimen, esperientzia eta praktikei buruzko haus-narketa egitea. Horri lotuta sortu da Immigrazioari buruzko Jardunbide Egokiaren Eskuliburuaren ideia. 2008. eta 2009. urtean abian jarri dugu Eusko Jaurlaritzako Immigrazio Zuzendaritzaren lankidetzari esker.

Proiektu hori EAEn immigrazioaren alorrean lan egiten duten erakundeen artean at-zemandako bi beharren ondorioz sortu da:

a) Alde batetik, formalki eta informalki gure inguruan atzerritarren gizarteratze eraginkorra bermatzeko garatzen diren ekintzak ezagutu behar dira. Ezagutu eta balioetsi ondoren, jardunbide egokiak zein diren finkatu behar dira, sareko lana sustatu eta ikaskuntza eta berrikuntza bultzatzeko.

b) Bestetik, indarrean dagoen araudiaren mende erakunde sozialek atzerritarrak gi-zarteratzeko politika praktikara eramateko topatzen dituzten zailtasunei buruzko hausnarketako taldea sortu eta mantendu nahi izan da.

2.1 lan eremuak

Immigrazioak alderdi anitzeko izaera du, hau da, hainbat ikuspegietatik hitz egin dezakegu hari buruz: politikoa, geopolitikoa, gizatiarra, kulturala, erlijiosoa, lane-koa, estrategikoa, ekonomikoa, hezkuntzakoa, soziala eta abar. Hainbat alderdi ditu pertsonari, haren inguruneari, herrialdeetako garapen ekonomikoari, bizikidetzari, pertsonen interakzioari... eragiten diolako. Hori dela eta, landu beharreko alderdiak definitzeko garaian, erakundeetan egiten ari ziren lanaren eta gertutik ezagutu-takoaren –esku-hartzearen, prestakuntzaren, ibilbidearen eta erakundeetako espe-rientziaren bidez ezagututakoaren– araberako sailkapena egin zen.

Lan-eremuak finkatze aldera, EAPN Euskadik etorkinekin lan egiten zuten sareko erakundeak deitu zituen eta horiek sei eremutan lan egitea adostu zuten. Erakundeak eremu horietan ziren indartsuenak, horietan egina zuten ibilbide gehiena eta, besteak beste, hemen aipatutakoei buruzko hausnarketak, esku-hartze proposamenak, lanki-detzak eta koordinazioa ekar zezaketen:

1. Etxebizitza2. Dokumentazioa3. Enplegua / Prestakuntza4. Finantza-produktuetarako sarbidea5. Kulturartekotasuna

15

6. Erlijioartekotasuna edo esku-hartzeetan erlijioaren faktorea kontuan hartzen du-ten esperientziak.

Garrantzitsua da azpimarratzea badakigula EAEn immigrazioaren alorrean nagusiki sektore horietan lan egiten den arren, kolektiboarekin lan egiten den beste hainbat eremu ere daudela, hala nola osasuna, etorkinentzako laguntza psikologikoa, garapen komunitarioa, kogarapena... horiek ere azterketan jaso ahal izango dira eskuliburu honetatik abiatuta egingo diren ondorengo hausnarketetan.

2.2 lan metodologia

2.2.1 Lan-taldeen eraketa

Hausnarketarako eremuak adostu ondoren, sareko partaide ez ziren (udaleko immigrazio-teknikariak, unibertsitatea, erakunde sozial eta kulturalak, etorkinen elkarteak, Eusko Jaurlaritzako Immigrazio Zuzendaritzak sustatutako zerbitzuak, hala nola HELDU eta BILTZEN...) eta immigrazioan edo etorkinekin lan egiten zuten erakunde eta elkarteetara zabaldu zen taldea. Horrez gain, Euskadiko Ekonomia Alternatibo eta Solidarioaren Sarearen (REAS) esperientzia eta sarean lan egiteko aholkularitza jaso zen.

Proiektuaren xedea ez zen EAPN Euskadi sareko erakundeen jardunbide egokiak lortzea, EAEn kolektiboarekin jarduten zuten erakunde eta eragile sozialen jardunbi-de egokia baizik. Horrela, eztabaida eta hausnarketa are aberatsagoak izango ziren.

Sei lan-taldeetako bakoitzaren osaketari dagokionez, talde bakoitzean gutxienez 5 ordezkari egon zitezen ahalegina egin zen; helburu hori talde guztietan lortu zen, finantza-produktuetarako sarbide-taldean izan ezik, talde hori bi erakundez soilik osatu zen (EAPN Euskadi eta FIARE).

Lan-taldeetan emakumeen partaidetza nabarmena izan da, gehiengoa izan baitira talde guztietan, faktore erlijiosoa kontuan izan duten esperientziak aztertu dituenean izan ezik. Koadroan talde bakoitzaren osaketa ikus daiteke (finantza-produktuetarako sarbide-taldearena izan ezik, erakunde kolaboratzaile bakarra duelako):

Dokumentazioaren taldeaEmakumezkoak: % 62,5• Gizonezkoak: % 37,5 •

Etxebizitzaren taldeaEmakumezkoak: % 50• Gizonezkoak: % 50•

Prestakuntza / Enpleguaren taldeaEmakumezkoak: % 77,8• Gizonezkoak: % 22,2•

Kulturartekotasunaren taldeaEmakumezkoak: % 80• Gizonezkoak: % 20•

Faktore erlijiosoa kontuan hartzen duten Esperientzien taldeaEmakumezkoak: % 16,7• Gizonezkoak: % 83,3•

16

Lan-talde guztietan, gainera, EAPN Euskadiko ordezkari bat egon zen, eta hark ko-ordinatu zuen lana.

Sei hilabetean lan-talde bakoitza gutxienez bost aldiz bildu zen gauzatzen ari ziren ekimenak ezagutzeko, haiek balioesteko eta jardunbide egokitzat jotzen di-ren alderdi edo ekimenak hautatzeko, hasieran finkatutako aukeraketa-irizpide orokorrei (eta eremu bakoitzerako irizpide zehatzei) eta jardunbide egokiaren definizioari jarraiki.

2.2.2. Jardunbide egokiaren definizioa

Partaide ziren eragile eta erakunde guztien artean adostu beharreko alderdi esangu-ratsua jardunbide egokiaren definizio komuna izatea zen. Kontzeptu horri eskuliburu eta gida ugaritan egiten zitzaion erreferentzia, baina ez zegoen proiektu horretarako haren definizio komunik.

Definizio tekniko moduan, jardunbide egokia elementu berritzaileren bat duena dela esan genezake, bai diseinuan, bai inplementazioan, bai orientazioan eta abar . Horre-la, erantzun berriak planteatu behar ditu testuinguruko egoera edo arazoen aurrean. Jardunbide egokia hauetako bi ezaugarri gutxienez betetzen dituen proiektu edo pro-grama da, kudeaketarako teknika edo bitartekoa:

– Zerbitzua edo kudeaketa eskaini nahi dien haiengan eragin positiboa sortzea.

– Beste eremu batzuetan (geografikoak) errepikatu ahal izatea.

– Erakunde publikoekin, gobernuz kanpoko erakundeekin edo enpresa pribatuekin duen partaidetzak eskaintzen dituen aukerak modu eraginkorrean aprobetxa tzea.

– Arazoa bideratzean sormena azaltzea eta baliabideak modu eraginkorrean erabiltzea.

EAPN-Euskadiren immigrazio-proiektuaren kasuan, “Etorkinak gizarteratzeko adostutako prozesurantz”, immigrazioaren alorreko JARDUNBIDE EGOKITZAT hartzen dira2 gobernuz kanpoko erakundeek hasitako ekintza, ekimen edo proiek-tuak, edo erakunde publikoak edo sektore pribatua oinarri dituztenak eta beste ba-tzuek ikasi eta euren egoeretara egokitzeko eredu gisa balio dezaketenak. Ikuspegi berritzaileak izango lirateke, EAEn immigrazioaren alorrean hobekuntza zehatzak, neurgarriak eta iraunkorrak xede dituztenak eta beste erakundeetara transferitu daitezkeenak.

2 “Canada Mortgage and Housing Corporation” erakundeak emandako definiziotik egokituta. Erakunde hori bizitoki sozial eta etxebizitzarako Kanadako erakunde publikoa da (1998).

17

2.2.3. Irizpideen aukeraketa

Definizio horretatik abiatuta, lan-talde bakoitzak, gaiari egokituta, jardunbide ego-

kiak bete behar lituzkeen 4 edo 5 irizpide aukeratu behar zituen. Azkenik, hauek

izan ziren sei lan-taldeetan jardunbide egokirako irizpide orokorren hautaketan

proposatu zirenak:

1. Ekintza berritzailetzat jotzen da ordura arte egindakotik bereizten dena.

2. Arazo edo aukera identifikatu eta horren aurrean irtenbidea emateko proposatu da.

3. Esku-hartzean aldaketa eragiten ahalegintzen da, eskaera sozial zehatzen edota

desberdintasun sozialeko edo injustizia sozialeko egoeren aurrean erantzun ego-

kia emanez.

4. Erakundearen ideiekin eta politika orokorrarekin koherentzia gordetzen du.

5. Prozesuan sartutako pertsonen partaidetza aktiboa bultzatzen du.

6. Ekimenak onura ekartzen dien pertsonen autonomia eta ongizatea sustatzen du.

7. Planteatutako problematikari erantzuna eskainiko dion planifikazio egokia du eta

helburuak denbora-tarte jakinerako finkatuko dira (epe luzea, ertaina); planifikazio

horrek, era beran, malgua izatea ahalbidetuko dion ebaluazio jarraiturako plana

jaso behar du.

8. Aldez aurretik ebaluatu behar da eta kontuan hartu behar dira emaitza arrakastat-

suak; planifikazioa lortutako emaitzetara egokitu behar da.

9. Jarduera iraunkorra bihurtzen da baliabideei, laguntza instituzionalei,... dagokio-

nez, zuzenduta dagoen herritarrengan eragin positiboa bermatze aldera.

10. Eredu gisa balio die beste erakundeei eta haien errealitatera transferitu edo ego-

kitu daiteke.

11. Generoaren ikuspegia jasotzen du eta kontuan hartzen du pertsonen sexu-joera.

12. Ekimena egiten ari denaren berri ematen duen komunikazio-plan egokia du, kon-

tuan hartuta zuzenean edo zeharka parte hartzen duten pertsona guztiak.

1818

2.2.4 Batzorde iraunkorra

Proiektuari ikuspegi globala emateko eta proiektuaren koordinatzaileari laguntze-ko, lanaren jarraipena egin duen batzorde iraunkorra finkatu zen. Horrez gain, talde bakoitzean hausnarketa gauzatu du eta finkatzen joan diren jardunbide egokiak eta gomendioak balioztatu ditu.

Batzorde iraunkorra hauek osatu dute: EAPN Euskadiko zuzendaritza-batzordeko bi kide, EAPN Euskadiko gerentzia Harresiak Apurtuz taldeko Idazkaritza Teknikoa Immigranteen kolektiboko bi ordezkari

Bilera guztietan proiektuko eta lan-taldeetako koordinatzailea egon zen.

19

3. JARDUNBIDE EGOKIEN HAUTAKETA EAEKO IMMIGRAZIOAREN ALORREAN

3.1 etxebizitzaren eremua

3.1.1 Errealitatearen azterketa

Etxebizitzaren eremuak atzerritarrek etxebizitza duina izateko eskubidea bermatzeko hainbat erakundetatik garatzen ari diren esku-hartzeak jasotzen ditu. Immigrazioari buruzko II. Euskal Planeko funtsezko hamaika esku-hartzeetako baten moduan hartzen da (2007-2009) eta inmigranteen kolektiboaren behar bezalako gizarteratzea gauzatzeko ezinbesteko elementutzat; izan ere, lana edo partaidetza soziala bezalako beste alor garrantzitsuetan eragiten du.

EAEko atzerritar biztanleriaren kopurua oso txikia da oraindik estatuko beste autonomia-erkidegoekin alderatuta, egun EAEko biztanleria guztiaren % 5 ia ez baitu gainditzen; hala ere, nabarmendu beharra dago hiru urte eskasetan atzerritarren biztanleria % 60 hazi dela3. Bizkaia da oraindik ere atzerritar biztanle gehien jasotzen dituen probintzia (guztiaren % 49,8), Arabako probintzia da, ordea, “immigrazioaren ehuneko handiena duena: % 7,3, Bizkaiko eta Gipuzkoako % 5,1en aurrean”4. Atzerriko biztanleen banaketari dagokionez, pertsona gehienak probintzietako hiriburuetan biltzen direla esan daiteke, eta horietan, etxebizitzaren prezioa eskuragarriagoa den auzo jakinetan. Atzerriko biztanle gehienak honela banatzen dira:

– Bilbo: atzerriko biztanleriaren % 10 baino gehiago San Frantzisko, Bilbo zaharra eta Alde Zaharra auzoetan biltzen da; hala ere, pixkanaka etxebizitzaren prezioa eskuragarria den beste auzoetara zabaltzen ari da.

– Donostia: atzerritarren kopuru handiena hiriburuko Alde Zaharrean biltzen da, guztizkoaren % 7,7 arte.

– Gasteiz: biztanle atzerritarren gehiengoa hiriburu horretako Alde Zaharrean bizi da, guztira % 15.

3 IKUSPEGI behatokiko datuen arabera, 2005. urtean EAEko biztanle atzerritarren kopurua 72.894 zen, eta 2008. urtean, berriz, guztira, 116.650.

4 IKUSPEGI. “EAEko biztanleria atzerritarra. 2008ko abuztua”.

20

1. mapa. Biztanleria atzerritarraren banaketa Euskadiko hiriburuetan (%).

Bilbao - Bilbo Vitoria - Gasteiz San Sebastián - Donostia

Iturria: IKUSPEGI. INEko datuetatik abiatuta.

Etxebizitza eskuratzeko arazoak ez die etorkinei soilik eragiten, gizarteari oro har baizik. Zenbait kasutan etxebizitza duina eskuratzeko zailtasunak sortzen dituzten arrazoi ekonomiko, sozial, politiko eta laneko arrazoien ondorioz gertatzen da5 .

Etorkinen etxebizitzarako sarbide-arazo horiei beste batzuk gehitu behar zaizkie, bes-teak beste, enplegu-kolokatasuna, auzokoen gaitzespena, errentari moduan eskubideen ezjakintasuna edota etxejabeen edo auzoko komunitatearen beste kultura, erlijio edo tradizio batzuekiko ezjakintasunak sortutako aurreiritzien ondoriozko diskriminazio-egoerak. Hori dela eta, interesgarri jotzen dira herritarrenganako sentsibilizazio-eki-menak, bi gai nagusiri buruz: bestelako kultur identitateen ezagutzaren sustapena eta haien elkarreragina eta kolektiboek aurre egin behar izaten dieten arazoak ikustea.

Baldintza horiei etxebizitzaren prezio altua, lan egonkorra bilatzeko zailtasuna eta egoera administratibo irregularrean daudenen bankuko kredituen eskuraezintasuna gehituz gero, egiazta daiteke EAEko etorkin gehienek alokairuko etxebizitza hartzen dutela, eta ez jabetza erregimenekoa. EUSTAT erakundearen 2008ko Etxebizitzaren behar eta eskaerei buruzko galdeketaren arabera, atzerritar jatorriko BOE esleipen-dunen % 81ak alokairuko erregimenerako joera du.

Bestalde, etorkinen egoerak okerrera egiten du, kolektibo gaztea baita (kolektiboaren % 84,3 berrogeita bost urtetik beherakoa da), sare sozial sendorik gabea eta zenbai-tetan langabetuak edo aldi baterako lan-kontratua edo kolokako enplegua dutenak eta horrek zaildu egiten du etxebizitza eskuratzerakoan abal sendoak izatea.

5 ““Espainiar guztiek dute etxebizitza duin eta egokiaz gozatzeko eskubidea. Botere publikoek beharrezko baldintzak sustatuko dituzte eta dagozkion arauak xedatuko dituzte eskubide hori bete dadin eta, horre-tarako, lurzoruaren erabilera arautuko dute interes orokorrari jarraiki espekulazioa saihesteko. Komu-nitateak erakunde publikoen hirigintza-jarduerak sortutako gainbalioetan parte hartuko du (Espainiako Konstituzioko 47. art.)”.

21

Etxebizitza eskuratzeko baldintza ez bada ere, etxebizitza izateko aukerarekin lo-tuta dago Toki Araubidearen Oinarriak arautzen dituen Legeak xedatutako errolda-eskubidea. Errolda eskuratzea, gaur egun, eta ez EAEn soilik, etorkinek oinarrizko hainbat eskubidetara heltzeko (osasuna eta laguntza ekonomikoak kasu) topatzen duten oztopoetako bat da. Hau da, etxebizitza izan dezakete (sabaia), baina ez es-kubideak aldarrikatu eta erabili ahal izateko egotzitako bizilekurik. Zenbait kasutan, prezioa jarri izan zaio herritar guztiei dagokien eskubideari, jatorria edo egoera ad-ministratiboa edozein dela ere.

IKUSPEGI Immigrazioaren Behatokiak 2007. urtean etorkinei egindako lehen makro-galdeketan gehienek erroldatuta zeudela aitortu zuten (galdetutako guztien % 91,1). Erroldatuta ez zeudela esan zutenetatik % 59,1ek ez zela saiatu ere egin esan zuen, eta % 31,8k, saiatu bai, baina ez zuela lortu adierazi zuen. Nahiz eta atzerritar gehienak erroldatuta dauden, nabarmendu behar da kasu asko direla erroldatu gabekoak (saiatu diren arren) eta, beraz, aipatutako oinarrizko eskubi-deak eskuratzeko aukerarik ez dutenak. Kontuan izanda erroldak garrantzi berezia duela egoitza-baimena eskatzeko6, gure ustez arreta berezia merezi duen gaia da eta, beraz, etxebizitzaren taldean aztertuko diren ekimenetan jasoko da.

3.1.2 Etxebizitzako jardunbide egokiei buruzko gure hausnarketa

Etxebizitzaren taldeko hausnarketaren helburu nagusia alor horretan garatzen ari diren ekimenen berri izatea izan da, eta immigrazioaren alorrean, etorkinentzako etxebizitza duinerako sarbidea errazteari lotuta, eguneroko lanean egiten diren jar-dunbide egokiak zein diren finkatzea. Horretarako, talde horren arabera etxebizit-zaren alorrean jardunbide egokiak hautatzeko oso garrantzitsuak diren hainbat iri-zpide aukeratu dira. Hortaz, taldearen esanetan, etxebizitzaren alorreko jardunbide egokiak hauek beteko ditu:

– Arazoa edo aukera identifikatu eta horren aurrean irtenbidea emateko proposatu dena izatea.

– Esku-hartzean aldaketa eragiten ahalegintzen da, eskaera sozial zehatzen edota desberdintasun sozialeko edo injustizia sozialeko egoeren aurrean erantzun ego-kia emanez.

– Jarduera iraunkorra bihurtzen da baliabideei, laguntza instituzionalei,... dagokio-nez, zuzenduta dagoen herritarrengan eragin positiboa bermatze aldera.

6 ARARTEKOAREN txostenaren arabera (II.5 puntua-Etorkinentzako arreta berezia: http://www.ararteko.net/RecursosWeb/DOCUMENTOS/1/1_1673_3.pdf) egoitza-baldintzari dagokionez, egiaztatzeko, erroldan izena emateaz gain, bestelako dokumentuak onartzen hasi dira, banku-igorpenen ziurtagiriak kasu.

22

– Eredu gisa balio die beste erakundeei eta haien errealitatera transferitu edo egoki-tu daiteke.

Hemen azaltzen dugun atalean hauek jasotzen dira:

a) Etxebizitzaren alorreko hausnarketatik jardunbide egokitzat hartu den ekimena. Ekimena nabarmentzen duten alderdiak azalduko dira eta hobetu daitezkeenak kontuan hartuko dira.

b) Etxebizitzaren alorrean, jardunbide egokietan jasotzen ez diren arren, taldeak nabarmendutako eta susta daitezkeen hainbat alderdi dituzten ekimenak. “Na-barmendu beharreko ekimenak” koadroan aurkituko dugu azalpena.

c) Etxebizitzaren gaian bereziki eragiteagatik interesgarri jotzen ditugun azterketen erreferentzia. Hautatutako azterketaren fitxa azalduko da, baita nabarmendu be-harreko alderdiak eta haiekiko erreferentziak ere.

3.1.2.1 Etxebizitzaren alorreko jardunbide egokiak

ESPERIENTZIAREN IZENA ETXEBIZITZAREN ARTEKARITZA PROGRAMA_ ETXEBERRI

KATEGORIA Etxebizitzaren alorreko artekaritza / bitartekotza zerbitzua

ERAKUNDEA GOIZTIRI ELKARTEA

FINANTZIAZIOA/LAGUNTZA Eusko Jaurlaritza, Barakaldoko Udala eta BBK.

DESKRIBAPENA

2006. urtean etxejabeen eta maizterren artean bitartekotza egite-ko sortutako Higiezinen artekaritza-zerbitzua, etxebizitza duina eskuratzeko. “ETXEBERRI” programaren xede nagusia zailtasun bereziak dituzten kolektiboei etxebizitza duina eskuratzeko auke-ra eskaintzea da. Etxebizitza eskuratu nahi dutenek gizarteratzeko amaierako prozesuan lagunduko dien erakunde sozialaren laguntza izan behar dute. JARDUERA hauek egiten dituzte:– Maizter eta etxejabeen arteko artekaritza eta bitartekotza.– Etxebizitzari buruzko aholkularitza eta informazioa.– Alokatutako etxebizitzaren kudeaketa integrala.

23

ETXEBIZITZAREN ALORREAN NABARMENDU BEHARREKO ALDERDIAK

ETXEBERRI programa jardunbide egokien artean sartzeko arrazoiak (indarguneak):– Egoera zehatzari irtenbidea emateko proposatutako programa da;

egoera horretan, pertsona askok ezin zutela etxebizitza duina es-kuratu ikusi zen.

– Esperientziak esku-hartzearen aldaketa dakar, atzemandako eskae-ra sozial zehatzetarako erantzun egokia eskaintzen baitu.

– Eredu gisa baliagarri izan daiteke beste erakunde batzuetarako eta haien errealitatera transferitu edo egokitu daiteke.

Gainera:– Etxebizitzaren alokairuko merkatu librearekin lehiatzeko gai da.– Programak sinergiak sortzen ditu GOIZTIRI elkarteak garatzen

dituen programetatik abiatuta.– Etxejabeekin sentsibilizazioa landuz etxebizitza duina eskuratzeko

aukera azpimarratzen du.

Jardunbide egokiaren barruan hobetu beharreko elementu hauek sartzen dira (ahultasunak):– Diru-laguntzak jasotzen ditu lana garatzeko. Hortaz, ez du iraun-

kortasunaren irizpidea betetzen.– Baliabide pertsonal eta material gutxi ditu erakundearen egungo

etxebizitza-parkea kalitatearekin kudeatzeko.– Maizterren eta etxejabeen arteko harremana sustatu eta hobetu

behar da.

INPAKTUA

– Erakunde publikoen eta partikularren bitartekotzaren bitartez 100 etxebizitzaren bilketa eta mantentze-lanak gauzatzen dira.

– Etxejabeei eta maizterrei alokairuko etxebizitzari buruzko bitartekotza eta aholkularitza ematen zaie.

– Ekimenaren jarduketa (independentea) alokairuko merkatu librean, eta artekaritzako eremuan merkatuko errenta % 20 eta 30 artean murriztuz.

– Etxebizitza duina eskuratzeko aukera eskaintzen zaie 107 familia edo bizikidetza-talderi. 320 pertsonaren etxebizitza-beharrari erantzuteak zer esan nahi duen7.

7 Datuak ekimenaren 2003. eta 2008. urteen arteko jardunari dagozkio.

24

3.1.

2.2

Nab

arm

endu

beh

arre

ko e

kim

enak

KAT

EGO

RIA

EKIM

ENA

NA

BA

RM

END

U B

EHA

RR

EKO

ALD

ERD

IAK

ERA

KU

ND

EAK

EGO

ITZA

-B

ALI

AB

IDEA

K

MU

ND

UTI

K

MU

ND

UR

A

PR

OG

RA

MA

8

– Ko

ordi

nazi

o ha

ndia

Mun

dutik

Mun

dura

osa

tzen

dut

en

erak

unde

guz

tien

arte

an.

– P

roto

kolo

ak h

asie

ratik

fin

katu

ta iz

atea

k et

a ja

rrai

pena

k er

agin

zuz

ena

dute

em

aitz

a on

ak e

skur

atze

ko.

– O

so p

roto

koliz

atut

ako

eta

denb

ora

mug

atuk

o pr

ozes

uak.

–

Hitz

arm

ena

Biz

kaik

o A

ldun

diar

ekin

: ira

unko

rtas

una.

– P

rogr

ama

beha

rrez

koa

eta

eska

era

oso

hand

ia d

en

arre

n, g

arra

ntzi

tsua

da

adin

ari,

proz

esue

n ir

aupe

nari

et

a sa

rbid

e-ir

izpi

deei

bur

uzko

mug

ak fi

nkat

zea.

–

Posi

tibot

zat j

otze

n da

pro

zesu

etan

esk

aint

zen

den

hez-

kunt

za m

aila

ko a

rret

a.

Erak

unde

lagu

ntza

ileak

: AG

IAN

TZA

, EL

KAR

BA

NAT

UZ

, GO

IZTI

RI,

LAG

UN

A

RTEA

N.

Erak

unde

kud

eatz

aile

a: B

izka

iko

Foru

A

ldun

dia

HEM

EN

PR

OG

RA

MA

9

– M

undu

tik M

undu

ra p

rogr

amar

a sa

rtze

rik

izan

ez

dute

n et

orki

n ga

ztee

i est

aldu

ra e

mat

eko

erak

unde

soz

iale

tatik

so

rtut

ako

prog

ram

a da

.–

Erak

unde

soz

iale

k ha

utat

zen

ditu

zte

prog

ram

aren

har

-tz

aile

ak iz

ango

dir

enak

.–

Par

tzue

rgoa

osa

tzen

dut

en e

raku

ndee

n ar

teko

koo

rdin

a-zi

oa.

– Pe

rtso

na k

opur

u ha

ndia

da

onur

adun

a.–

Lehe

nik

eta

behi

n, o

stat

ua e

mat

en d

a (lo

gela

k, a

terp

e so

zial

ak, a

begi

-etx

eak)

eta

, ond

oren

, bes

tela

ko b

ehar

rei

eran

tzut

en z

aie.

– N

abar

men

du b

ehar

reko

a: p

rogr

aman

sar

tzen

dir

en g

az-

teak

hai

en e

goer

az ja

betz

ea e

ta b

eteb

ehar

rez

ardu

ratz

ea

balio

este

n da

.

Erak

unde

lagu

ntza

ileak

: Elk

arba

natu

z El

kart

ea, C

EAR

, Peñ

asca

l F.,

Izan

gai.

Car

itas,

Goi

ztir

i Elk

arte

a, E

llaku

ria

F..

Erak

unde

kud

eatz

aile

a: C

EAR

Eus

kadi

(p

artz

uerg

oko

buru

).

8 Em

antz

ipaz

io-p

roze

suan

dau

den

eta

BFA

k ku

deat

utak

o 18

-23

urte

art

eko

etor

kin

gazt

eei z

uzen

duta

ko e

goitz

a-ba

liabi

dea.

Adi

ngab

ekoa

k di

ren

arte

an g

utxi

enez

urt

e-be

tez

inst

ituzi

onal

ki b

abes

tuta

ego

n iz

atea

esk

atze

n da

. In

tent

sita

te a

ltuko

etx

ebiz

itza

bat d

ute,

inte

ntsi

tate

ert

aine

ko 1

0, e

ta a

uton

omia

ko 8

etx

ebiz

itza.

9 7

erak

unde

z os

atut

ako

part

zuer

goa.

Bab

este

ko z

entr

oeta

tik d

atoz

en e

ta fo

ru a

ldun

diko

em

antz

ipaz

io-p

rogr

amet

an s

artu

ezi

n iz

an d

uten

18-

21 u

rte

bita

rtek

o et

orki

n ga

ztee

ntza

ko la

gunt

za-

eta

orie

ntaz

io-z

erbi

tzua

. Etx

ebiz

itzar

en a

lorr

ean

sart

zen

da le

hen

mai

lako

ost

atua

em

aten

zai

elak

o.

25

EMA

KU

ME

ETO

RKI

NEN

TZA

KO

EGO

ITZA

B

ALI

AB

IDE

ESPE

ZIFI

KOA

K10

– Fa

mili

arek

in e

do g

abe,

bak

arri

k da

uden

em

akum

e et

or-

kine

ntza

ko p

isua

k.–

LAG

UN

ART

EAN

elk

arte

a. B

ilbo.

–

AFR

OA

MER

IKA

R e

lkar

tea.

Gas

teiz

.

– A

ding

abek

o se

me-

alab

ak e

uren

kar

gura

ditu

zten

eta

ba

karr

ik d

aude

n em

akum

e et

orki

nent

zako

pis

ua.

– O

SAT

U e

lkar

tea

(hau

r ja

iobe

rria

k di

-tu

zten

em

akum

eent

zako

lagu

ntza

es-

pezi

fikoa

). B

ilbo

– IT

AKA

-ES

KOLA

PIO

AK

Fund

azio

a (s

e-m

e-al

aba

adin

gabe

ak

eure

n ka

rgur

a di

tuzt

en

emak

umee

ntza

ko

lagu

ntza

). B

ilbo

– P

rost

ituzi

oan

jard

uten

dut

en e

mak

umee

ntza

ko p

isua

.A

SKA

BID

E el

kart

ea

– A

skat

asun

ik e

z du

ten

emak

umee

ntza

ko p

isua

.-

GO

IZTI

RI e

lkar

tea.

Bar

akal

do.

BES

AR

KAT

UZ11

– O

stat

u so

zial

a da

, eta

ber

tako

mai

zter

rek

ardu

rak

har-

tzen

ditu

zte,

hor

rela

, ha

ien

osta

tu-b

ehar

rare

n eg

oera

du

in b

ihur

tzen

da.

– B

olun

tari

oez

elik

atze

n da

, be

raz,

os

atze

n du

tene

n ko

npro

mis

o se

ndo

eta

irau

nkor

ra e

skat

zen

du.

Erak

unde

kud

eatz

aile

a: B

ESA

RKA

TUZ

Sal

aket

a- e

dota

se

ntsi

biliz

azio

-ek

imen

ak

BES

TE B

I EG

OIT

ZA B

AZ-

TER

KET

AR

EN

AU

RK

AKO

P

LATA

FOR

MA

12

– S

alat

u be

harr

eko

giza

baz

terk

eria

edo

dis

krim

inaz

io-

egoe

rare

n au

rrea

n be

reha

lako

tasu

na iz

aten

da

erak

un-

deen

dei

aldi

an, i

rten

bide

a em

aten

aha

legi

ntze

ko.

– Er

akun

de s

ozia

l ask

oren

esk

u-ha

rtze

a.–

Egitu

ra a

rin

eta

hori

zont

ala

du.

Erak

unde

la

gunt

zaile

ak:

Agi

antz

a,

Ask

abid

e,

Bid

esar

i, B

izite

gi,

Cari

tas

Biz

kaia

, CE

AR

Eu

skad

i, S

an

Ant

onio

ja

ntok

ia, H

iesa

ren

kont

rako

Biz

kaik

o B

a-tz

orde

a, E

lkar

bana

tuz,

Em

aus

Bita

rtea

n,

Goi

ztir

i, Iz

anga

i, La

gun

Art

ean,

Lan

berr

i, M

undu

ko M

edik

uak,

Obl

atas

– L

ehio

Za-

balik

, Bes

arka

tuz,

RA

IS E

uska

di, S

orta

-ra

zi, T

4, Z

ubie

txe,

EA

PN E

uska

di.

10

Ber

ezik

i em

akum

e et

orki

nei z

uzen

duta

ko e

goitz

a-ba

liabi

deak

urr

iak

dira

eta

azp

imar

ratu

egi

n be

har

dire

la u

ste

du ta

ldea

k.11

Baz

terk

eta-

egoe

ran

eta

etxe

rik

gabe

dau

den

gizo

n-em

akum

eent

zako

ego

itza-

balia

bide

a da

(pis

uak

eta

osta

tuak

).12

Bes

te B

i hai

nbat

era

kund

ez o

satu

tako

pla

tafo

rma

da, b

este

ak b

este

, EA

PN

Eus

kadi

. Era

kund

e ho

riek

kan

pain

a eg

iten

dute

eta

giz

arte

ari e

ta p

oliti

koei

giz

a ba

zter

keta

z et

a be

rezi

ki e

goitz

a-ba

zter

keta

z ar

dura

tzek

o es

katz

en d

iete

.

26

3.1.2.3. Etxebizitzaren alorreko azterketa interesgarriak

Bilboko etorkinen diskriminazioari eta etxebizitzarako sarbideari buruzko azterketa.

• Egilea: SOS ARRAZAKERIA

• Jarduera-eremua: BILBO

• Finantziatzaileak: BILBOKO UDALA, IMMIGRAZIO ZUZENDARITZA (EUSKO JAURLARITZA), BBK.

• Azterketa hemen aurki daiteke:

– MUGAK: SOS Arrazakeriaren xenofobiari eta arrazakeriari buruzko ikerketa- eta dokumentazio-gunea: http://www.mugak.eu/gunea/arauak/vi/

– IKUSPEGI: Immigrazioaren Euskal Behatokia: http://www.ikuspegi.org

LABURPENA

Etxebizitza eskuratzean gertatzen den diskriminazioarekiko hurbilketa, partiku-larren eta higiezinen agentzien bidezko alokairuko etxebizitzetan arreta ipiniz eta etorkinek ostatua lortzeko gehien erabiltzen duten irtenbidea aztertuz, hots, alokairuko logelak.

Azterketan alegiazko alokairuko etxebizitzen bilaketa egin da partikularren iragar-kietara deituz eta higiezinen agentziak bisitatuz. Horrela, emandako erantzunetan aldeak ikusi dira (etorkinen bikoteak eta etorkinak ez ziren bikoteak eskaintzetara joanez). Alokairuko logelen iragarkiekin ere egin da bilaketa eta komunikabideetako alokairuko etxebizitzen iragarkien jarraipena eginez atzerritarrak diskriminatzen dituzten edukiak dituzten eskaintzak topatu dira. Ikerketa osatzeko, 16 elkarrizketa egin zaizkie etorkinei ostatua bilatzeko haien esperientziari buruz eta SOS Arra-zakeriak estatu mailako arrazakeriaren egoerari lotuta 1992. urteaz geroztik ar-gitaratzen dituen txostenetako etxebizitzaren diskriminazioari buruzko edukiaren azterketa egin da.

Ikerketa bi zatitan banatzen da:– Egoerarekiko lehen hurbilketa.– Azterketan sakontzea metodologia hobetuz eta alokairuko logelak gehituz.

2008ko abenduan, txostena jardunaldi batzuetan aurkeztu zen eta gai hauek nabarmendu ziren:

27

– Etxerik gabeko atzerritarrak. – Ghettoen eraketa.– Suediako egoera (politika publikoak, politiketako diskriminazioa)– Erakunde sozialen erantzuna.

Azterketarekin osatutako txostena eta hitzaldiak (oraingo fasea) argitaratzea da asmoa.

3.2 dokumentazio alorra


Askotan immigrazioa dokumentazio-arazo soila balitz bezala hartzen dugu; ho-rrela, “legez kanpokoak”, “inmigrante irregularrak”, “paperik gabekoak”... aipatzen ditugu, baina argi dago immigrazioaren prozesuan pertsona papera baino gehiago dela. Hala eta guztiz ere, hori horrela bada ere, emigratutako herrialdean bizi eta lan egin ahal izateko dokumentazioa eskuratzea funtsezkoa da egonkortasun pert-sonal, ekonomiko, sozial eta lan-egonkortasuna lortzeko (edo lortzen hasteko).

Dokumentazioa eskuratzeko prozesua luzea eta garestia da, eta okerrera egin de-zake eskuliburu hau egiten ari zen artean onartutako Atzerritartasun Lege be-rriarekin. Eskainitako lanpostuetako langabezia-egoera ikustea, lanpostuetarako bertako pertsonak hartzeari lehentasuna ematea, legez kanpoko egoeran 3 urteko egonaldia eta urtebeteko kontratua (“errotze” egoera deritzona) eskatzea, norbera-ren kontura jarduteko bitarteko ekonomiko nahikoak frogatzea... eta antzeko beste lege-baldintzak pertsona atzerritarraren egoera arautzeko prozesua urteetan lu-zatzea eragiten duten oztopoak dira, eta beste arazo hauekin lotzen dira: egungo krisi-egoera, pertsona atzerritarrak kontratatzeko errezeloa, zenbait autonomia-erkidegotan “integrazio-kontratuen” eskaera, jatorriagatiko diskriminazioa, enple-gu-kolokatasuna eta abar.

Urte horietan erakunde sozialak atzerritarrei bizitza duina izaten laguntzeko egiten dute lan, hauek eskainiz: etxebizitza, prestakuntza, laguntza ekonomikoa, irregu-lartasun-egoerari irtenbidea bilatzea. Jarduera horiek izaera juridikoa duten beste hauekin osatzen dira: laneko abusu-egoeren salaketa, errotze-txostenak lortzea, errolda eskuratzea, pasaporteak eskuratzea, familia berriz batzea, taldeentzako eta banakoentzako etxebizitza eta lana eskuratzeko aukerei buruzko aholkularitza eta informazioa...

Horrez gain, kontuan izan behar da erregulartasuna ez dela iraunkorra izaten 5 urte igaro arte eta denbora hori igaro artean dokumentazioa eskuratu eta gutxienez hiru aldiz berritu behar izaten dela, lanean jarraitzen dela eta Gizarte Segurantza-

28

rekiko obligazioak bete izana justifikatuz. Enplegu-kolokatasunak eta egungo krisi-egoerak egoera erregularrean zeudenak berriro ere irregulartasun-egoeran erort-zea ekarri du. Eta, beraz, berriro hasi beharra. “Gerora sortutako irregulartasuna” deitzen diogu horri, eta era berean, eragina izan du erakunde sozialetan, lehendik egoera erregularizatzeko laguntza jasotako atzerritarrak lan-eskaintza berrien bila itzuli baitira.

Erakunde sozialak ez dira irregulartasun-egoeran dauden atzerritarrez kezkatuta dauden bakarrak, Eusko Jaurlaritzak bere aldetik “Berme juridikoak” eremua xe-datu du Immigrazioari buruzko II. Euskal Planean (2007-2009); bertan eskubide zibilak behar bezala ziurtatzeko berme juridiko espezifikoak beharrezkoak direla xedatu du.

3.2.2 Dokumentazioko jardunbide egokiei buruzko gure hausnarketa

Dokumentazio taldeak zailtasunak izan ditu jardunbide egokiak balioetsi eta hauta-tzeko, Atzerritartasun Legearen erreformaren ondorioz. Ez dakigu zein izango den azken emaitza, ezta etorkizun hurbilean egin ahal izango den lana zein izango den ere, horregatik, gomendio hauek proposatu dira:

– 2393/2004 Errege Dekretua, 2004ko abenduaren 30ekoa, atzerritarrek Espai-nian dituzten eskubide eta askatasunei eta horien integrazioari buruzko 2000ko urtarrilaren 11ko 4/2000 Lege Organikoaren Erregelamendua onartzen duena, eta atzerritarra kontratatu nahi duen pertsona fisiko edo juridikoaren kaudimen ekonomikoa abalatzeko aurkeztu beharreko dokumentazioari buruzkoak 51c ar-tikuluan eskatutako irizpideak argitzea beharrezkoa da.

– Egungo krisi-egoera eta egoitza- eta lan-baimenak berritzerakoan zorroztasun gehiegi izateak ekar ditzakeen ondorioak nabarmentzen dira. Horrekin gerora sortutako irregulartasuna, enplegu-kolokatasuna eta ezkutuko ekonomia area-gotuko dira.

– Dokumentazioarekin (pasaporteak, egozteko aginduen baliogabetzea...) eta etorki-nen eskubide sozialen eskurapenarekin lotutako alderdietan sareko lana eta estatu eta erkidego mailako erakunde sozialen lankidetza areagotzea beharrezkoa da.

Gomendio horietatik abiatuta, atzerritarren erregularizazioa lortzeko lan egiten du-ten ekimenak zein diren, haien eskubide sozialetarako irisgarritasuna eta gainerako herritarren baldintza bereko lan-kontratuak ezagutu eta aztertzen oinarritu da haus-narketa. Hori horrela, jardunbide egokiak finkatu dira. Horretarako, taldearen arabera dokumentazio-gaietan oso garrantzitsuak diren irizpideak hautatu dira eta, beraz, ekimenek baldintza hauek bete behar dituzte:

29

– Se haya propuesto ante la identificación de un problema u oportunidad para la cual aporte solución.

– Identifikatutako arazo edo aukeraren aurrean irtenbidea proposatu behar du. – Ekimenak onura ekartzen dien pertsonen autonomia eta ongizatea sustatzea. – Planteatutako problematikari erantzuna eskainiko dion planifikazio egokia izatea

eta helburuak denbora-tarte jakinerako finkatuta egotea (epe luzea, ertaina); plani-fikazio horrek, era berean, malgua izatea ahalbidetuko dion ebaluazio jarraiturako plana jasotzea.

– Jarduera iraunkorra bihurtzea baliabideei, laguntza instituzionalei eta abarri dago-kienez, zuzenduta dagoen herritarrengan eragin positiboa bermatze aldera.

– Eredu gisa balio izatea beste erakundeei eta haien errealitatera transferitu edo egokitu daiteke.

Hemen dokumentazioaren alorrean jardunbide egokitzat hartzen diren eta etorkinei oinarrizko eskubideetara eta egoitza- eta lan-eskubideetara heltzen laguntzen dieten ekimenak azaltzen dira.

30

3.2.

3 D

okum

enta

ziok

o ja

rdun

bide

ego

kiak

ESPE

RIE

NTZ

IAR

EN

IZEN

A:

PAS

AP

OR

TEA

LO

RTZ

EKO

LA

GU

NTZ

A B

ATZO

RD

EAK

ERA

KU

ND

EAK

:PA

SA

PO

RTEE

N B

ATZO

RD

E IR

EKIA

: CEA

R E

US

KAD

I, C

A-

RIT

AS

BIZ

KAIA

, BIZ

ITEG

I ELK

ART

EAH

AU

EN A

RTEK

O L

AN

KID

ETZ

A P

ART

ZU

ERG

OA

: Z

UB

IE-

TXE

ELKA

RTEA

/ IZ

AN

GA

I ELK

ART

EA

FIN

AN

TZIA

ZIO

A/

LAG

UN

TZA

:

Erak

unde

par

te-h

artz

aile

en a

rtek

o hi

tzar

men

-mar

koa.

Eusk

o Ja

urla

ritz

a: I

mm

igra

zio

eta

funt

s pr

opio

en z

uzen

-da

ritz

a.

DES

KR

IBA

PEN

A:

EAEn

biz

i di

ren

etor

kine

n et

a eg

oitz

a es

katz

en d

uten

en

doku

men

tazi

o id

entif

ikag

arri

aren

–b

erez

iki

pasa

port

ea-

ren–

gab

ezia

ri a

urre

egi

teko

zeh

arka

ko g

izar

tera

tze-

pro-

gram

a ga

uzat

zea

da p

roie

ktua

ren

xede

a.Ek

imen

hor

i due

la

hiru

urt

e ba

ino

gehi

agot

ik g

arat

zen

ari

den

prog

ram

a za

-ba

lago

aren

zat

i da.

Era

kund

e pa

rte-

hart

zaile

ek b

atzo

rdea

ri

eske

r ja

rdut

en d

ute,

zer

bitz

ua e

mat

en d

iote

n ko

lekt

iboa

ren

egoe

ra a

dmin

istr

atib

oa a

raut

zeko

eta

, bat

ez e

re, p

erts

ona

hori

ei b

izitz

a au

tono

moa

era

man

aha

l iz

atek

o ba

liabi

de

pert

sona

l eta

soz

iala

k em

atek

o.

Pas

apor

teen

izap

idet

ze-

edo

berr

itze-

proz

esue

tan

lagu

ntza

et

a fin

antz

iazi

oa e

mat

en d

a et

a pe

rtso

nare

n gi

zart

erat

ze-

proz

esua

ren

ondo

reng

o ja

rrai

pena

eta

lagu

ntza

em

aten

da.

Hel

buru

oro

korr

a:1.

Etor

kine

i he

rrita

rren

oin

arri

zko

esku

bide

etar

a he

ltzek

o la

gunt

za e

mat

ea, p

asap

orte

a, e

rrol

da e

ta o

sasu

n-tx

arte

la

esku

ratu

z.H

elbu

ru e

spez

ifiko

ak:

1.1 P

asap

orte

a iz

apid

etze

a, e

skur

atze

a ed

o be

rritz

ea1.2

Err

efer

entz

iako

hel

bide

an e

rrol

datz

ea1.3

Osa

sun-

txar

tel u

nibe

rtsa

la e

skur

atze

a1.4

Esk

ubid

eeta

n ja

sota

ko la

gunt

za s

ozia

lak

jaso

tzea

.1.5

Em

akum

eei

haie

i zu

zend

utak

o ba

liabi

de

sozi

alet

ara

heltz

eko

info

rmaz

ioa

eta

lagu

ntza

em

atea

.

31

DO

KUM

ENTA

-ZI

OA

REN

ALO

RR

E-KO

JA

RD

UN

BID

E EG

OKI

EI B

URU

Z N

ABA

RM

END

U

BEH

AR

REK

O A

L-D

ERD

IAK

Jard

unbi

de e

goki

ari

dago

kion

ez h

auek

har

tzen

dir

a in

-da

rgun

e m

odua

n:

– Er

edu

gisa

ba

liaga

rri

izan

da

itezk

e be

ste

erak

unde

ba

tzue

tara

ko,

eta

haie

n er

real

itate

ra t

rans

feri

tu e

do

egok

itu

daite

ke.

Sar

eko

lana

tre

sna

garr

antz

itsut

zat

hart

zen

da.

– A

razo

a id

entif

ikat

u et

a pr

opos

atut

ako

espe

rien

tzia

tik ir

-te

nbid

ea e

mat

en d

u.

– Ta

rtea

n sa

rtut

ako

pert

sone

n au

tono

mia

eta

ong

izat

ea

sust

atze

n du

.–

Pro

blem

atik

ak, h

elbu

ruak

, pro

zesu

ak, e

ragi

leak

eta

eba

-lu

azio

-pla

na d

efin

itzen

ditu

en p

lani

fikaz

io e

goki

a du

.

Jard

unbi

de e

goki

ari

dago

kion

ez h

auek

har

tzen

dir

a in

-da

rgun

e m

odua

n:

– Er

edu

gisa

ba

liaga

rri

izan

da

itezk

e be

ste

erak

unde

ba

tzue

tara

ko,

eta

haie

n er

real

itate

ra t

rans

feri

tu e

do

egok

itu

daite

ke.

Sar

eko

lana

tre

sna

garr

antz

itsut

zat

hart

zen

da.

– A

razo

a id

entif

ikat

u et

a pr

opos

atut

ako

espe

rien

tzia

tik

irte

nbid

ea e

mat

en d

u.

– Ta

rtea

n sa

rtut

ako

pert

sone

n au

tono

mia

eta

ong

izat

ea

sust

atze

n du

.–

Pro

blem

atik

ak, h

elbu

ruak

, pro

zesu

ak, e

ragi

leak

eta

eba

-lu

azio

-pla

na d

efin

itzen

ditu

en p

lani

fikaz

io e

goki

a du

.

Jard

unbi

de e

goki

aren

bar

ruan

hob

etu

beha

rrek

o el

emen

-tu

ak (a

hulta

suna

k):

– B

atzo

rdea

ren

barr

uan

erak

unde

bak

oitz

ak e

karr

itako

ba-

liabi

deen

men

deko

a da

eta

ez

dago

era

kund

e pu

blik

oen

mai

lan

finka

tuta

ko la

gunt

za-h

itzar

men

ik.

Jard

unbi

de e

goki

aren

bar

ruan

hob

etu

beha

rrek

o el

emen

-tu

ak (a

hulta

suna

k):

– P

artz

uerg

oa

etek

ina

jaso

de

zake

ten

edo

eran

tzun

ak

eman

ditz

aket

en b

este

era

kund

eeta

ra z

abal

tzek

o au

kera

ko

ntua

n ha

rtze

n da

.

INPA

KTU

A20

07ko

mai

atza

eta

200

9ko

mai

atza

art

ean

79 p

erts

onar

i la

gund

u et

a do

kum

enta

zioa

em

an z

aie.

2008

. ur

tean

, 73

per

tson

ak j

o zu

ten

lagu

ntza

-zer

bitz

ura

eta

pasa

port

ea e

skur

atu

zute

n.

32

ESPE

RIE

NTZ

IAR

EN

IZEN

A:

EAEn

ATZ

ERR

ITA

RR

AK

KO

NTR

ATAT

U N

AH

I DIT

UZT

EN P

ERTS

ON

EI E

DO

EN

PR

ESEI

ER

AK

UN

DE

SO

ZIA

LEK

EM

AN

DA

KO L

AG

UN

TZA

DES

KR

IBA

PEN

A:

Hir

ugar

ren

sekt

orek

o er

akun

deek

kas

u as

kota

n ar

teka

ritz

a-ja

rdue

rak

gauz

atze

n di

tuzt

e, e

tork

inei

ord

aind

utak

o la

na e

ta

lane

ko k

ontr

atua

esk

urat

zen

lagu

ntze

ko. H

orre

z ga

in, e

npre

sen

erem

uan

sent

sibi

lizaz

io-j

ardu

erak

bid

erat

zen

dira

era

bil-

tzai

leei

lan-

mun

duan

sar

tzek

o la

gunt

za e

ta la

n-po

ltsak

sor

tzek

o au

kera

em

atek

o.

Jard

uera

hor

i beh

arre

zkoa

da

etor

kina

k ko

ntra

tatu

nah

i ditu

zten

per

tson

ei e

do e

npre

sei k

asu

asko

tan

horr

ek e

kart

zen

ditu

en iz

apid

e bu

rokr

atik

oeta

n la

gunt

zeko

. Eki

ntza

hor

rek

erag

in p

ositi

boa

ere

badu

; iza

n er

e, la

n-ko

ntra

tuak

lort

zear

ekin

ba

tera

irre

gula

rtas

un-e

goer

ak e

rreg

ular

izaz

iora

ntz

alda

tzea

lort

zen

da.

DO

KU

MEN

TA-

ZIO

AR

EN A

LOR

RE-

KO J

AR

DU

NB

IDE

EGO

KIE

I BU

RU

Z N

AB

AR

MEN

DU

B

EHA

RR

EKO

A

LDER

DIA

K

Ekim

en h

orie

k ja

rdun

bide

ego

kitz

at jo

tzen

dir

a ar

razo

i hau

enga

tik:

– Er

edu

gisa

bal

iaga

rri i

zan

daite

zke

best

e er

akun

de b

atzu

etar

ako,

eta

hai

en e

rrea

litat

era

tran

sfer

itu e

do e

goki

tu d

aite

zke.

S

arek

o la

na tr

esna

gar

rant

zits

utza

t har

tzen

da.

–

Ara

zo e

do e

skae

ra id

entif

ikat

u et

a es

peri

entz

iek

ekar

rita

ko ir

tenb

idet

ik a

tera

tzen

dir

a.

– Ta

rtea

n sa

rtut

ako

pert

sone

n au

tono

mia

eta

ong

izat

ea s

usta

tzen

dut

e.–

Pro

blem

atik

ak, h

elbu

ruak

, pro

zesu

ak, e

ragi

leak

eta

eba

luaz

io-p

lana

def

initz

en d

ituen

pla

nifik

azio

ego

kia

dute

.–

Ebal

uatu

egi

ten

dira

eta

em

aitz

ak a

rrak

asta

tsua

k di

ra;

lort

utak

o em

aitz

etat

ik o

ndor

iozt

a da

iteke

pla

nifik

azio

a eg

okia

de

la e

ta, o

ro h

ar, e

ragi

n po

sitib

oa d

utel

a.

33

3.3 enpleguaren / prestakuntzaren alorreko jardunbide egokiak


Enpleguaz eta prestakuntzaz hitz egitean garrantzitsua da biztanleria totalari eta biztanleria aktiboari (hau da, 16 eta 65 urte bitartekoa) buruzko datuak izatea. Ho-rretarako, lehenik eta behin datu orokor eta estatistikoei erreparatuko diegu eta, ondoren, EAEko erakunde sozialek inmigranteen kolektiboarekin haien lan-mundu-rako txertaketari dagokionez egiten duten lana kokatuko dugu.

Espainian erroldatutako atzerritarren datu estatistikoen arabera13, 2000. ur-tean erroldatutako atzerritarren kopurua 923.879 zen, eta 2008. urtean, berriz, 5.220.577. 8 urtetan 4 milioi pertsona baino gehiagoko hazkundea gertatuda. EAE-ko errealitateari behatuz, 2005. urtean 72.894 atzerritar bizi ziren EAEn eta 2008. urtean zifrak 116.650 pertsona arte egin zuen gora. Nahiz eta EAE ez den estatuko atzerritarren tasa altuenetakoa duen erkidegoa,14 hiru urtean % 60 hazi zen.

Datu horiek kontuan hartuta, Espainia izan da Europar Batasunean atzerritar biz-tanleriaren hazkunde handiena izan duen herrialdea15. Hazkunde horren zergatia ulertzeko, aintzat hartu behar dira azken urteetan enpleguaren egoerarekin zu-zenean lotutako hainbat berezitasun. Migratu nahi duen jendeak, oro har, ez du informazio handirik izaten helmugako herrialdeetako lege-prozedurei eta baldint-zei buruz (edo migrazio-politikei buruz), baina herrialde horretako lan-merkatuari buruzko informazioa izan ohi dute, hau da, iritsi berrientzako lanik badagoen edo ez dagoen. Espainia helmugako herrialde moduan aukeratua izatearen berezita-suna garapen ekonomikoarekin azaltzen da.

Krisiaren aurreko urteetan (2007 aurretik) Espainia hazkunde ekonomiko handie-netakoa izan zuen herrialdea izan zen. Hazkunde ekonomiko horren ezaugarri es-pezifikoak kontuan hartzen baditugu ikusiko dugu berezitasuna, izan ere, hazkun-dea bi sektoretan gertatu zen nagusiki: eraikuntzan eta turismoaren arretarekin lotutako zerbitzuen sektoreko hainbat adarretan. Bi sektore horietako eskulan-es-kaera handia izan zen hazkundeko urte horietan. Eskulan-eskaera horrekin batera,

13 Bertan bizi diren pertsona atzerritarren datuak hartu ordez, erroldatutakoen tasa hartzen da, egoera irre-gularrean daudenak ere kontuan hartuta atzerritarren errealitateari buruzko informazio zehatzagoa ema-ten baitu.

14 Beste atal batean aipatu bezala, EAEko biztanleria atzerritarraren ehunekoa % 5,4 da; Madril edo Katalu-nia eta beste autonomia-erkidego batzuetatik oso urrun dago oraindik ere; izan ere, horietan, biztanleria atzerritarraren tasa % 14 baino handiagoa da.

15 Mundu mailan, Espainia izan da ELGAko herrialdeen artean atzerritarren hazkunde gehien jaso duen bi-garren herrialdea. Baldintza absolutuetan Estatu Batuek soilik gainditu dute (immigrazio bikoitza jaso du), baina Espainiak baldintza erlatiboetan hura gainditu du (SOPEMI, 2000-2006 arteko datuak).

34

herrialdeko biztanleria aktiboaren kopurua hartu behar da kontuan: 1994. urtean 12.088.600 pertsona ziren lan egiten zutenak Espainian, eta 2001. urtean, berriz, kopuruak 15.800.000 pertsona arte egin zuen gora. Horien artetik gehienak ber-takoak ziren, baina urte horietan lanpostua zuten atzerritarren kopuruak ere gora egin zuen. Hurrengo urteetan, eraikuntzaren sektorea eta turismoarekin lotutako zerbitzuak hazi egin ziren eta horiekin batera, baita lanpostu kopurua ere. Per-tsona aktiboen kopurua, ordea, ez zen erritmo berean hazi estatuan eta, beraz, herrialdean eskulan-eskaera sortu zen eta horrek zuzenean eragin zuen atzerri-tarrak lan bila etortzea.

2007. urtetik aurrera, egoera aldatzen hasi zen eta ondorioz, langabezia area-gotu zen. Arazo horrek gizarte guztiari eragin dio, baina batez ere okerrera egin du etorkinen kolektiboaren artean (ikusi 2. taula). Horren arrazoia eraikuntzaren eta turismo-zerbitzuen sektoreen gainbehera izan da; izan ere, azken urteetan iritsitako atzerritar gehienek sektore horietan ziharduten. Eraikuntzaren sekto-rea bereziki erabakigarria izan da biztanleria etorkinaren langabeziaren hazkun-dean. Miguel Pajaresek egindako azterketan –“21. Immigrazioa eta lan-merkatua. 2009ko txostena”– galdeketa egin zitzaien erakunde sozialetako arduradunek ho-nela adierazi zuten: “2008. urtean erakundeetan enplegua bilatzeko kontsultak egiteko agertzen ziren etorkinen kopurua nabarmen hazi zen eta nagusiki gizo-nak eta eraikuntzaren sektorekoak ziren”. Esan beharra dago aurreko urteetan erakunde sozialetara emakume gehiagok jotzen zuela mota horretako kontsultak egiteko.2008. urtean, “espainiarrengan eragina nabarmena izan zen, baina biz-tanleriarekiko proportzioan, atzerritarrek jarraitu zuten gehien sufritu zutenak izaten”16. Lanbabetu kopuruaren bilakaera 2. taulan argi ikusten da; espainiarren eta atzerritarren langabetu kopuruaren alderaketa haien biztanleria kopuruaren proportzioan egin behar da eta, hortaz, langabezia-tasetan jarri behar dugu arreta (2008. urteko datuak).

16 Miguel Pajares. “21. Immigrazioa eta lan-merkatua. 2009ko txostena”. Immigrazioaren Behatoki Iraunko-rreko dokumentuak. Lan eta Immigrazioko Ministerioa.

35

2. taula. Langabetu kopuruaren bilakaera eta 2007. eta 2008. urteetako langabezia-tasa Espainian.

Espa

inia

ko

bizt

anle

ria,

gu

ztira

Espa

niak

o la

ngab

ezia

-tas

a %

Espa

inia

ko

bizt

anle

ria

Espa

niak

o bi

ztan

leria

ren

lang

abez

ia-t

asa

%

Atz

erri

ko

bizt

anle

ria

Atze

rrik

o bi

ztan

leri

aren

la

ngab

ezia

-tas

a %

2006ko laugarren

hiruhilekoko langabetuak

Bi sexuetakoak 1.810.600 1.467.300 343.300

Gizonezkoak 763.800 623.000 140.800

Emakumezkoak 1.046.800 844.200 202.600

2007ko laugarren


Bi sexuetakoak 1.927.600 1.519.900 407.700

Gizonezkoak 879.200 676.400 202.800

Emakumezkoak 1.048.300 843.400 204.900

2007ko gehikuntza

Bi sexuetakoak 117.000 52.600 64.400

Gizonezkoak 115.400 53.400 62.000

Emakumezkoak 1.500 -800 2.300

2008ko laugarren


Bi sexuetakoak 3.207.900 13.9 2.428.500 12.5 779.400 21.3

Gizonezkoak 1.688.800 13.0 1.243.900 11.3 444.900 21.9

Emakumezkoak 1.519.000 15.1 1.184.400 14.1 334.600 20.5

2008ko gehikuntza

Bi sexuetakoak 1.280.300 908.600 371.700

Gizonezkoak 809.600 567.500 242.100

Emakumezkoak 470.700 341.000 129.700

ITURRIA: “21. Immigrazioa eta lan-merkatua. 2009ko txostena”. Biztanleria aktiboari buruzko galdeketatik abiatuta egindakoa. INE

EAEn immigrazioaren gaia nahiko fenomeno berria denez, nekez aurkituko ditugu atzerriko pertsona zaharrak lan bila. Izan ere, EAEko etorkinen % 84,317 45 urtetik beherakoa dela ikusten dugu; horrek etorkinen kolektiboan aktibo18 eta lanean dau-denen tasa adierazten digu19.

Biztanleria etorkinaren eta tokikoaren okupazio-tasak alderatzen baditugu, 3. taulan ikusiko dugu estatu mailan etorkinen kolektiboko pertsona aktiboen tasa % 75,3 dela

17 2006. urteko datuak. Immigrazioari buruzko EAEko II. planetik ateratako datuak (2007-2009).18 Biztanleria aktiboaren tasa: lan egin dezaketen pertsonen ehunekoa da (lan egiteko adina dutenak: 15 eta

64 urte artean), lan egiten duten ala ez albo batera utzita. 19 Biztanleria okupatuaren tasa: lanpostua duten pertsonen ehunekoa da eta okupatutako per tsona kopuru

totalaren (15 eta 64 urte artekoa) eta adin tarte horretako biztanleria kopuru totalaren arteko zatiketatik ateratzen da.

36

eta Espainiarren artean, berriz, biztanleriaren % 57 soilik dela aktiboa. Okupazio-tasari dagokionez, etorkinen % 66ak lana duela ikusiko dugu, espainiarren artean, aldiz, tasa hori jaitsi egiten da % 52,5 arte. Datu horiek, bestalde, aldatu egiten dira bi kolektiboetan langabeziari dagokionez; izan ere, etorkinen jarduera eta okupazio-tasak altuagoak diren arren, espainiarrek baino langabezia-tasa altuagoa dute: % 12,4 etorkinen kolektiboan, aldiz, espainiarren kolektiboan % 8, taula honek adierazten duen moduan.

3. taula. Espainian bertako eta atzerriko biztanleriaren lan-egoera. 2007ko 4. hiruhilekoa

Espainiarrak Atzerritarrak Guztizkoa

Biztanleria aktiboa 19.109.700 3.294.700 22.404.400

Okupatutako biztanleria 17.589.900 2.887.000 20.476.900

Biztanleria langabetua 1.519.900 407.700 1.927.600

Biztanleria ez-aktiboa 14.413.300 1.079.000 15.492.300

16 urtetik gorako biztanleria 33.523.100 4.373.800 37.896.900

Jarduera-tasa 57.0 75.3 59.1

Okupazio-tasa 52.5 66.0 54.0

Langabezia-tasa 8.0 12.4 8.6

Iturria: IKUSPEGI (BAIko datuetatik abiatuta)

Egoera horretan, erakunde sozialen jarduera ezinbestekoa da prestakuntzaren eta enpleguaren alorrean, egoera gainditu eta etorkinen kolektiboan langabezia-tasa murrizteko. Bestalde, prestakuntza da langabezian daudenek lana topatzeko modurik eraginkorrena (bai etengabeko prestakuntzaren mailan, bai prestakuntza okupazionalaren mailan), batez ere, ekoizpenaren sektorean zihardutenen kasuan, sektore horretako eskaria ez baita aurreko urteetakoa bezain zabala (eraikuntza-ren moduan). Prestakuntza, gainera, etorkinen “zereginetako” bat da egoera irre-gularrean dauden artean eta ezkutuko lana aurkitzen ez duten artean. Erakunde sozialen apustua prestakuntza globalaren aldekoa den arren (enpresetan praktikak egitea barne), egoera administratiboak oztopoak jartzen ditu eta, beraz, pres-takuntzaren alorrean lan espezifikoa egin behar da etorkinen kasuan eta bertako biztanleriak baino oztopo gehiago izaten dituzte.

37

3.3.2 Enpleguko/prestakuntzako jardunbide egokiei buruzko gure hausnarketa

EAEn etorkinekin enpleguaren eta prestakuntzaren alorrean diharduten erakun-de sozial ugari dago, horregatik, talde horretarako erabilitako laneko metodologia desberdina izan da, bileraren eta lan kolektiboaren eremuan eraginkortasun eta efikazia handiagoa lortze aldera.

Taldea, era berean, pertsona etorkinaren lan-mundurako txertaketa-prozesu kon-plexua ikusteko eta gauzatzeko modu desberdinak zituzten bi taldetan banatu da. Erakunde batzuk eguneroko esku-hartze sozialarekin gehiago identifikatzen dira, enplegua bilatuz. Beste batzuk, aldiz, erronka handiagoen aurrean jartzen dira, hala nola jardueren bidezko lanaren aldaketa. Iritzi-aniztasun horren isla argia da jardunbide egokien hautaketan enplegu eta prestakuntzaren alorrean bertan lane-ko kategoriak bereizi behar izatea. Kategoria berriena, nolabait esateko, erakunde sozialak etorkinen eta errefuxiatuen kolektiboaren lan-mundurako txertaketan di-harduten beste erakundeetatik bereizten dituen elementuan oinarritu dugu: gure jarduerak zuzentzen dituen azken helburu transformatzailea. Hori horrela, pres-tatzeko eta enplegua bilatzeko zaurgarriak diren kolektiboei “laguntzera mugat-zeak” ekar dezakeen asistentzialismoa saihestu nahi dugu. Hala ere, enpresarien sentsibilizazioaren bidez edo salaketaren bidez lan-merkatua diskriminaziorik ga-beko merkatu bilakatu nahi dugu. Bilatzen dugun merkatu horretan, etorkin eta errefuxiatuek euren kabuz, modu autonomo eta librean, bilatu ahal izango dute en-plegua, jatorri etniko, sinesmen erlijioso edo nazionaltasunaren inguruko arrazoien ondoriozko diskriminazioaren biktimak izan gabe.

Proiektuan parte hartu duten erakundeek eta hain konplexua den hausnarketa-eremu horretan jardunbide egokien eta ekimenen bila dabiltzanek behar duten erantzuna eta esleitutako kategoriarekiko identifikazioa topatzea espero dugu.

Lan-taldearen helburua, gainerakoetan bezala, EAEn etorkinekin lotutako pres-takuntzaren eta enpleguaren alorretan garatutako esperientziak ezagutzea eta aztertzea izan da. Era berean, atzerritarrek beste edonoren baldintza berdinetan enplegua eskuratzeko izandako eraginagatik jardunbide egokitzat hartzen diren ekimenak zein diren finkatu du.

Horretarako, taldeak prestakuntza eta enpleguaren gaietarako jardunbide egokiak aukeratzeko hainbat irizpide garrantzitsu hautatu ditu. Hausnarketa horretatik ondorioztatzen da enpleguaren eta prestakuntzaren alorreko jardunbide egokiak ezaugarri hauek betetzen dituela:

38

– Ekintza berritzailetzat jotzen da ordura arte egindakotik bereizten dena.

– Arazo edo aukera identifikatu eta horren aurrean irtenbidea emateko proposatu da.

– Esku-hartzean aldaketa eragiten ahalegintzen da, eskaera sozial zehatzen edota desberdintasun sozialeko edo injustizia sozialeko egoeren aurrean erantzun egokia emanez.

– Aldez aurretik ebaluatu behar da eta kontuan hartu behar dira emaitza arrakastatsuak; planifikazioa lortutako emaitzetara egokitu behar da.

– Eredu gisa balio die beste erakundeei eta haien errealitatera transferitu edo egokitu daiteke.

Hemen azaltzen dugun atalean hauek jasotzen dira:a) Hausnarketaren ondorioz, hautaketa-irizpideen arabera prestakuntzaren eta en-

pleguaren alorreko jardunbide egokitzat jo diren ekimenak

b) Ekimena hobetzeko haren hautaketan nabarmentzen diren alderdiak. Bigarren, prestakuntzaren eta enpleguaren alorrean, jardunbide egokietan jasotzen ez di-ren arren, taldeak nabarmendutako eta sustatu daitezkeen hainbat alderdi dituzten ekimenak hartu dira kontuan. “Nabarmendu beharreko ekimenak” koadroan aur-kituko dugu azalpena.

39

3.3.

2.1

Enpl

eguk

o/pr

esta

kunt

zako

jard

unbi

de e

goki

ak

ESPE

RIE

NTZ

IAR

EN

IZEN

A:

ZUB

IAK

ER

AIK

ITZE

N.

Kultu

rart

eko

arte

kari

tza

sozi

alek

o ze

rbitz

ua g

izar

te e

ta la

nera

ko a

lorr

ean

KAT

EGO

RIA

:KU

LTU

RA

RTEK

O A

RTEK

AR

ITZ

A G

IZA

RTE

ETA

LA

NER

AKO

ALO

RR

EAN

ERA

KU

ND

EA:

GA

ZTA

RO

A –

SA

RTU

era

kund

ea

FIN

AN

TZIA

ZIO

A/

LAG

UN

TZA

:20

05-2

007

arte

an: B

BK

Giz

arte

Eki

ntza

, Eus

ko J

aurl

aritz

ako

Etxe

bizi

tza

eta

Giz

arte

Gai

ak.

DES

KR

IBA

PEN

A:

Giz

arte

eta

lan

aren

alo

rrea

n ku

ltura

rtek

o gi

zart

e-ar

teka

ritz

ako

zerb

itzua

hon

ela

defin

itzen

da:

“gi

zart

e et

a la

nera

ko

txer

take

ta-a

gent

eei

eta

bert

ako

eta

atze

rrik

o et

orki

nei

edo

jato

rria

atz

erri

an d

uten

ei z

uzen

duta

ko b

alia

bide

soz

iala

; ko

mun

ikaz

io,

harr

eman

, bi

ziki

detz

a et

a ga

tazk

en k

udea

keta

-pro

zesu

ak k

ultu

rart

eko

ikus

pegi

tik g

arat

zen

lagu

ntze

ra

bide

ratu

tako

a. X

ede

horr

etar

ako,

auk

era-

berd

inta

suna

ren

mes

edet

an g

izar

tean

eta

lan

ean

txer

tatz

eko

zerb

itzua

k et

a pr

ogra

mak

, de

nen

esku

raga

rri

izan

dai

teze

n bu

ltzat

zen

du,

enpr

esak

eta

lan-

ingu

rune

ak b

arne

. Er

a be

rean

, ga

tazk

en

preb

entz

iora

ko la

n eg

iten

du, e

ta g

ataz

ka ir

ekie

tan

esku

-har

tzen

du

kude

aket

a eg

okia

bid

erat

zeko

eta

kul

tura

rtek

otas

una

sust

atze

ko”.

Ze

rbitz

ua

asko

tari

ko

erag

ileen

el

karr

erag

inar

en

hobe

kunt

zan

oina

rritz

en

da.

Zerb

itzua

k et

a la

n-in

guru

neak

de

nen

esku

raga

rri i

zate

ko h

obet

zea

du x

ede.

H

auek

dira

zer

bitz

uak

ditu

en h

elbu

ruen

oin

arri

ak: b

este

“per

tson

en”,

best

e ku

lture

n ez

agut

za; b

izik

idet

za o

neko

gir

oa s

ortz

ea;

zerb

itzu

eta

prog

ram

a ir

isga

rrie

n di

sein

uan

lagu

ntze

a; k

ultu

rart

ekot

asun

erak

o se

ntsi

biliz

azio

a; p

erts

ona

erab

iltza

ileen

tzak

o et

a pr

ofes

iona

lent

zako

gat

azka

k ku

deat

zeko

gai

tasu

nen

treb

akun

tza;

gat

azke

n ar

teka

ritz

a; l

an-s

area

k ko

ordi

natz

eko

eta

sort

zeko

lagu

ntza

. Es

kain

tzen

dir

en z

erbi

tzua

k hi

ru e

sku-

hart

ze e

do ja

rdue

ra m

aila

tan

sar

daite

zeke

:–

Pert

sona

art

eko

mai

la.

– Ta

lde

eta

kom

unita

te m

aila

(per

tson

a et

a pr

ofes

iona

l tal

deak

, pre

stak

untz

a ok

upaz

iona

l ara

utua

, lan

bide

-has

tape

nera

ko

ikas

tegi

ak...

pro

fesi

onal

entz

ako

pres

taku

ntza

, din

amiz

azio

a, a

rtek

aritz

a ko

mun

itari

oa)

– La

na e

raku

ndee

kin

(kul

tura

rtek

o ik

uspe

gia

hart

zea,

pro

fesi

onal

entz

ako

lagu

ntza

)

40

ENP

LEG

UA

REN

/

PR

ESTA

KU

NTZ

A-

REN

ALO

RR

EAN

N

AB

AR

MEN

DU

B

EHA

RR

EKO

A

LDER

DIA

K

ZU

BIA

K ER

AIK

ITZ

EN z

erbi

tzua

jard

unbi

de e

goki

en a

rtea

n sa

rtze

ko a

rraz

oiak

(ind

argu

neak

):–

Pro

gram

a be

rritz

aile

a da

.–

Eran

tzuk

izun

a, b

olun

tari

otza

eta

elk

arri

zket

a ba

lio g

isa

sust

atze

n di

tu.

– H

erri

tarr

en b

izik

idet

zare

n et

a ko

mun

itate

inte

grat

zaile

en e

raik

untz

aren

ald

e eg

iten

du la

n.–

Ald

erdi

en a

rtek

o ha

rrem

anet

an z

uzen

ean

erag

iten

du.

– E

raku

ndee

n ar

teko

koo

rdin

azio

a et

a sa

reko

lana

sus

tatz

en e

ta in

dart

zen

du.

– H

erri

tart

asun

a su

stat

zen

du, p

erts

onen

jab

etza

mai

la b

ultz

atze

n ba

itu.

Ald

erdi

ei z

uzen

eko

part

aide

tza

emat

en z

aie

gata

zken

eba

zpen

ean.

– P

rofe

sion

alei

esk

u ha

rtze

ko e

lem

entu

gak

oak

eska

intz

en d

izki

e, g

ure

ingu

ruko

err

ealit

ate

sozi

alar

en l

agun

tza-

eta

az

terk

eta-

tres

na b

ilaka

tuz.

Jard

unbi

de e

goki

aren

bar

ruan

hob

etu

beha

rrek

o el

emen

tu h

auek

sar

tzen

dir

a (a

hulta

suna

k):

– P

roie

ktua

lagu

ntza

inst

ituzi

onal

en m

ende

koa

da.

– Es

ku-h

artz

eare

n in

part

zial

tasu

na m

ante

ntze

ko z

ailta

suna

dag

o; iz

an e

re, z

enba

it ka

suta

n in

stitu

zioa

ald

erdi

etak

o ba

t iz

an d

aite

ke.

– U

ne h

onet

an p

roie

ktua

ez

da fu

ntzi

onat

zen

ari,

diru

-lag

untz

aren

, hitz

arm

enar

en e

do fi

nant

ziaz

ioar

en z

ain

baita

go.

INPA

KTU

A

– P

ublik

oki a

urke

ztu

eta

zaba

ldu

da. H

edap

en h

orre

k gi

zart

e et

a la

nera

ko e

rem

uko

kultu

rart

ekot

asun

ari b

uruz

sen

tsib

i-liz

atze

ko b

alio

izan

du.

– P

rofe

sion

alen

eta

era

biltz

aile

en a

rtea

n et

a ha

inba

t er

abilt

zaile

ren

arte

an f

inka

tzen

den

har

rem

anea

n zu

zene

an e

ragi

n du

en z

erbi

tzua

da,

hor

rela

, esk

u-ha

rtze

mai

la g

uztie

tako

zeh

arka

ko a

rdat

z bi

hurt

u da

. –

Pert

sone

n, p

rofe

sion

alen

, enp

lega

tzai

leen

eta

era

kund

een

helb

urua

k be

tetz

en la

gund

u du

, kom

unik

azio

a et

a ha

rrem

a-na

k ho

betu

bai

titu.

– Pe

rtso

nen,

pro

fesi

onal

en, e

nple

gatz

aile

en e

ta e

raku

ndee

n as

moa

k eg

okitz

en la

gund

u du

, hor

reta

rako

, err

ealit

ate

be-

rria

ren

erai

keta

bat

erat

u et

a ko

lekt

iboa

ren

bide

z el

karr

en a

rtek

o ez

agut

za s

usta

tuz.

41

ESPE

RIE

NTZ

IAR

EN

IZEN

A:

Enpr

esa-

ehun

aren

sen

tsib

iliza

zioa

kul

tura

nizt

asun

aren

kud

eake

tara

ko p

ropo

sam

enet

atik

eta

dis

krim

inaz

io-e

za

berm

atze

ko p

roie

ktue

tatik

abi

atut

a.

KAT

EGO

RIA

:LA

N M

ERKA

TUA

REN

ART

EKA

RIT

ZA

ETA

ER

ALD

AKE

TA

ERA

KU

ND

EA:

CEA

R E

uska

di

FIN

AN

TZIA

ZIO

A/

LAG

UN

TZA

:Fi

nant

ziaz

io d

iber

tsifi

katu

pub

liko

eta

prib

atua

.

DES

KR

IBA

PEN

A:

CEA

R E

uska

di e

raku

ndek

o pr

esta

kunt

a et

a en

pleg

uare

n al

orra

k di

skri

min

azio

rik

gabe

ko la

n-m

erka

tuar

en a

lde

egite

n du

et

a at

zerr

itarr

en g

izar

tera

ko e

ta la

nera

ko tx

erta

keta

bul

tzat

zeko

lane

an d

ihar

du.

Hau

da

helb

uru

nagu

sia:

eto

rkin

ak e

ta e

rref

uxia

tuak

lan-

mer

katu

an s

artu

z gi

zart

erat

zea,

hor

rela

, giz

arte

ko p

arta

idet

za

berm

atze

n da

.En

pres

ekin

bi i

ldo

nagu

sita

tik e

gite

n da

lan:

– Es

ku-h

artz

ea e

npre

seki

n:

• La

n-es

kain

tzen

azt

erke

ta•

Eska

intz

en b

ilket

a•

Enpl

egu-

polts

aren

kud

eake

ta–

Lan-

mer

katu

aren

era

ldak

eta:

• Ik

erke

tak

• S

alak

eta-

eta

sen

tsib

iliza

zio-

ekin

tzak

. •

Arg

italp

enak

(lan

eko

disk

rim

inaz

ioar

en a

urka

ko g

omen

dioa

k...)

• En

pres

entz

ako

pres

taku

ntza

(kul

uran

izta

suna

kud

eatz

eko

ahol

kula

ritz

a, la

neko

dis

krim

inaz

ioar

en a

urka

ko e

npre

sa/

lang

ile g

ida.

..)Ku

ltura

lki a

nitz

ak d

iren

giz

a ba

liabi

deen

kud

eake

ta e

tikor

ako

oina

rria

k fin

katz

ean

datz

a.

42

ENP

LEG

UA

REN

/

PR

ESTA

KU

NTZ

A-

REN

ALO

RR

EAN

N

AB

AR

MEN

DU

B

EHA

RR

EKO

A

LDER

DIA

K

CEA

R E

uska

di p

rogr

ama

jard

unbi

de e

goki

en a

rtea

n sa

rtze

ko a

rraz

oiak

(ind

argu

neak

):–

Erem

uan

10 u

rtek

o es

peri

entz

ia z

abal

a du

te.

– EI

Nek

eta

Adm

inis

traz

io P

ublik

oek

aito

rtut

ako

lana

da.

– M

aila

glo

bale

ko s

ents

ibili

zazi

o-la

nak

(enp

resa

riak

, lan

gile

ak, s

indi

katu

ak...

) ze

hark

akot

asun

glo

bala

ger

tatz

ea e

ta s

en-

tsib

iliza

zioa

era

gink

orra

goa

izat

ea e

ta a

lor

gehi

agot

ara

iris

tea

erag

iten

du.

– Fi

nant

ziaz

io d

iber

tsifi

katu

ari e

sker

eko

nom

ikok

i ind

epen

dent

eak

dira

.

Jard

unbi

de e

goki

aren

bar

ruan

hob

etu

beha

rrek

o el

emen

tu h

auek

sar

tzen

dir

a (a

hulta

suna

k):

– Ez

dut

e hi

tzar

tuta

ko fi

nant

ziaz

iori

k.

– Eg

oera

eko

nom

ikoa

ren

men

de d

aude

(egi

ndak

o ko

ntak

tu k

opur

uare

n ar

aber

a)

INPA

KTU

A

Giz

arte

ko e

ta l

anek

o tx

erta

keta

-pro

zesu

ak s

usta

tzen

eta

lan

-mer

katu

a er

alda

tzen

ere

mua

n iz

anda

ko e

sper

ient

ziak

au

kera

hau

ek e

karr

i diz

kio:

• Et

orki

n et

a er

refu

xiat

uez

osat

utak

o la

n-po

ltsa

gero

eta

han

diag

oa iz

atea

. 200

8. u

rtea

n C

EAR

-Eus

kadi

ko p

rest

akun

ta

eta

enpl

egua

ren

alor

ra 1

.057

per

tson

az a

rdur

atu

da, h

au d

a, e

raku

ndea

k ar

reta

em

anda

ko g

uztie

n %

29,

59 (

3.57

2 pe

rtso

na).

• G

ero

eta

enpr

esa-

polts

a ha

ndia

goa

izat

ea k

ontr

atat

zeko

eta

kan

pain

etar

a at

xiki

tzek

o.

– En

pres

entz

ako

lang

ileen

auk

erak

eta

eta

lege

-gai

etak

o ah

olku

lari

tza-

proz

esua

k eg

iten

ditu

. Era

kund

eko

lan-

polts

an b

at

egite

n du

ten

eska

inita

ko e

ta e

skat

utak

o pr

ofile

n al

daga

i kul

tura

lak

kont

uan

hart

zen

dira

. Adi

bide

a: 2

008.

urt

ean

309

enpr

esat

an e

sku

hart

u ze

n et

a er

emut

ik k

udea

tuta

ko e

nple

gu-e

skai

ntze

tatik

era

torr

itako

400

per

tson

aren

art

ekar

itza

egin

zen

.

43

ESPE

RIE

NTZ

IAR

EN

IZEN

A:

ENP

RES

A A

RR

UN

TAR

EN E

TA E

RA

KU

ND

E S

OZI

ALA

REN

AR

TEKO

HIT

ZAR

MEN

AEN

PR

ESA

AR

RU

NTA

REN

ETA

ER

AK

UN

DE

SO

ZIA

LAR

EN A

RTE

KO H

ITZA

RM

ENA

KAT

EGO

RIA

:LA

N T

XER

TAKE

TAR

AKO

EN

PR

ESA

K LE

HEN

ENG

O L

AN

ES

PER

IEN

TZIA

MO

DU

AN

LAN

TX

ERTA

KETA

RA

KO E

NP

RES

AK

LEH

ENEN

GO

LA

N E

SPE

RIE

NTZ

IA M

OD

UA

N

ENP

RES

A E

TA

ERA

KU

ND

EA:

ERA

KU

S –

GO

IZTI

RI E

LKA

RTE

AER

AK

US

– G

OIZ

TIR

I ELK

AR

TEA

EUS

KA

L P

OST

ALR

ED S

LEU

SK

AL

PO

STA

LRED

SL

EUS

KA

L P

OST

AL

MA

ILIN

G S

L –

A.

GA

ZTA

RO

A S

AR

TU

EUS

KA

L P

OST

AL

MA

ILIN

G S

L –

A.

GA

ZTA

RO

A S

AR

TU

/ B

AN

AK

ETA

REN

PR

ESTA

KU

NTZ

AR

AKO

ELK

AR

TEA

/ B

AN

AK

ETA

REN

PR

ESTA

KU

NTZ

AR

AKO

ELK

AR

TEA

FIN

AN

TZIA

ZIO

A/

LAG

UN

TZA

:

Eusk

o Ja

urla

ritz

a –

Giz

arte

ratz

e S

aila

Eusk

o Ja

urla

ritz

a –

Giz

arte

ratz

e S

aila

ERA

KUS

enp

resa

- B

arne

-ark

itekt

ura

ERA

KUS

enp

resa

- B

arne

-ark

itekt

ura

GO

IZTI

RI e

lkar

tea

GO

IZTI

RI e

lkar

tea

BB

KB

BK

Eusk

o Ja

urla

ritz

aEu

sko

Jaur

lari

tza

Eusk

al P

osta

lred

SL

enpr

esa

Eusk

al P

osta

lred

SL

enpr

esa

SA

RTU

fede

razi

oaS

ART

U fe

dera

zioa

Ban

aket

aren

Pre

stak

untz

arak

o El

kart

eaB

anak

etar

en P

rest

akun

tzar

ako

Elka

rtea

44

DES

KR

IBA

PEN

A:

Ekim

ena

2005

. urt

ean

BB

Kren

sus

tape

nare

kin

sort

u ze

n.

Ekim

ena

2005

. urt

ean

BB

Kren

sus

tape

nare

kin

sort

u ze

n.

GO

IZTI

RI

elka

rtea

eta

ER

AKU

S e

npre

sa h

arre

man

etan

G

OIZ

TIR

I el

kart

ea e

ta E

RA

KUS

enp

resa

har

rem

anet

an

jarr

i zi

tuen

eta

leh

en e

gite

koa

eman

zie

n: a

zoka

eta

ja

rri

zitu

en e

ta l

ehen

egi

teko

a em

an z

ien:

azo

ka e

ta

fest

etan

era

biltz

en d

iren

txo

snen

zat

i bat

dis

eina

tzea

eta

fe

stet

an e

rabi

ltzen

dir

en t

xosn

en z

ati b

at d

isei

natz

ea e

ta

mun

tatz

ea.

mun

tatz

ea.

ERA

KUS

en

pres

ak

alde

rdi

tekn

iko

eta

tekn

olog

ikoa

ER

AKU

S

enpr

esak

al

derd

i te

knik

o et

a te

knol

ogik

oa

ekar

riko

di

o en

pres

a be

rria

ri

eta

GO

IZTI

RI

elka

rtea

k,

ekar

riko

di

o en

pres

a be

rria

ri

eta

GO

IZTI

RI

elka

rtea

k,

berr

iz,

kont

rata

tuta

ko p

erts

onen

lag

untz

a et

a he

zkun

tza

berr

iz,

kont

rata

tuta

ko p

erts

onen

lag

untz

a et

a he

zkun

tza

mai

lako

jarr

aipe

na.

mai

lako

jarr

aipe

na.

Ekim

enar

en

helb

urua

za

iltas

unak

di

tuzt

en

pert

sona

k Ek

imen

aren

he

lbur

ua

zailt

asun

ak

ditu

zten

pe

rtso

nak

lan-

mer

katu

arr

unte

an s

artz

ea d

a, h

aien

ego

era

lege

zta-

lan-

mer

katu

arr

unte

an s

artz

ea d

a, h

aien

ego

era

lege

zta-

tuko

due

n la

n-es

kain

tzar

en b

idez

(et

orki

nen

kasu

an)

eta

tuko

due

n la

n-es

kain

tzar

en b

idez

(et

orki

nen

kasu

an)

eta

mer

katu

arr

unte

an s

artz

ea b

ultz

atuk

o du

en la

n-es

peri

en-

mer

katu

arr

unte

an s

artz

ea b

ultz

atuk

o du

en la

n-es

peri

en-

tzia

em

anez

; ho

rrel

a, p

rest

akun

tza-

jard

uera

osa

garr

iak

tzia

em

anez

; ho

rrel

a, p

rest

akun

tza-

jard

uera

osa

garr

iak

berm

atuk

o di

tuen

hez

kunt

za-l

agun

tza

eska

intz

en z

aie

eta

berm

atuk

o di

tuen

hez

kunt

za-l

agun

tza

eska

intz

en z

aie

eta

giza

rtea

n tx

erta

tzek

o pr

ozes

uei m

odu

inte

gral

ean

heltz

en

giza

rtea

n tx

erta

tzek

o pr

ozes

uei m

odu

inte

gral

ean

heltz

en

zaie

(os

asun

a, fa

mili

a, e

txeb

izitz

a...)

.za

ie (

osas

una,

fam

ilia,

etx

ebiz

itza.

..).

Hitz

arm

enar

en

hasi

erat

ik

finka

tzen

da

9

pert

sona

H

itzar

men

aren

ha

sier

atik

fin

katz

en

da

9 pe

rtso

na

kont

rata

tzea

et

a ho

riet

atik

6

giza

rter

atze

-pro

zesu

an

kont

rata

tzea

et

a ho

riet

atik

6

giza

rter

atze

-pro

zesu

an

egot

ea.

Lehe

ntas

unez

eto

rkin

ak h

artu

ko d

ira,

geh

iene

z eg

otea

. Le

hent

asun

ez e

tork

inak

har

tuko

dir

a, g

ehie

nez

urte

bete

an (

lane

rako

bai

men

a es

kura

tzen

lag

untz

eko)

. ur

tebe

tean

(la

nera

ko b

aim

ena

esku

ratz

en l

agun

tzek

o).

Hitz

arm

enea

n, e

ra b

erea

n, p

erts

ona

bako

itzak

enp

resa

ren

Hitz

arm

enea

n, e

ra b

erea

n, p

erts

ona

bako

itzak

enp

resa

ren

kont

ura

pres

taku

ntza

rako

ord

aind

utak

o 10

0 or

du i

zate

a ko

ntur

a pr

esta

kunt

zara

ko o

rdai

ndut

ako

100

ordu

iza

tea

finka

tzen

da.

finka

tzen

da.

Ord

uteg

iak

eta

sold

atak

enp

resa

atx

ikita

ko h

itzar

men

ean

Ord

uteg

iak

eta

sold

atak

enp

resa

atx

ikita

ko h

itzar

men

ean

finka

tuta

dat

oz:

Zur

aren

eta

art

elaz

kiar

en i

ndus

tria

ren

finka

tuta

dat

oz:

Zur

aren

eta

art

elaz

kiar

en i

ndus

tria

ren

hitz

arm

ena.

hitz

arm

ena.

Ekim

ena

2007

. ur

tean

so

rtu

zen,

ja

rdue

ra-e

rem

ua

Ekim

ena

2007

. ur

tean

so

rtu

zen,

ja

rdue

ra-e

rem

ua

(enp

resa

ar

runt

aren

a)

lau

udal

erri

tara

za

baltz

eko

(enp

resa

ar

runt

aren

a)

lau

udal

erri

tara

za

baltz

eko

xede

arek

in,

txer

take

ta-e

npre

sa

sort

zear

ekin

ba

tera

, xe

dear

ekin

, tx

erta

keta

-enp

resa

so

rtze

arek

in

bate

ra,

horr

ela,

txer

take

tara

ko p

ostu

ak s

ortu

z ud

aler

ri b

akoi

tzek

o ho

rrel

a, tx

erta

keta

rako

pos

tuak

sor

tuz

udal

erri

bak

oitz

eko

giza

rte-

zerb

itzue

tatik

era

torr

itako

entz

at.

giza

rte-

zerb

itzue

tatik

era

torr

itako

entz

at.

Enpr

esa

korr

espo

nden

tzia

pr

ibat

uare

n ba

nake

tan

Enpr

esa

korr

espo

nden

tzia

pr

ibat

uare

n ba

nake

tan

espe

zial

izat

uta

dago

, eta

lane

rako

txer

take

ta p

lant

eatu

tako

es

pezi

aliz

atut

a da

go, e

ta la

nera

ko tx

erta

keta

pla

ntea

tuta

ko

jard

uera

ri lo

tuta

ko o

inar

rizk

o he

lbur

utza

t ha

rtze

n da

, eta

ja

rdue

rari

lotu

tako

oin

arri

zko

helb

urut

zat

hart

zen

da, e

ta

erak

unde

sus

tatz

aile

en f

iloso

fia o

satz

en d

u.er

akun

de s

usta

tzai

leen

filo

sofia

osa

tzen

du.

Txer

take

ta-e

npre

sa E

uska

l Po

stal

red

SL

da e

ta h

onel

a Tx

erta

keta

-enp

resa

Eus

kal

Post

alre

d S

L da

eta

hon

ela

osat

uta

dago

: %

49

Eu

skal

korr

eo

Post

al

Mai

ling

SL,

os

atut

a da

go:

%

49

Eusk

alko

rreo

Po

stal

M

ailin

g S

L,

% 3

3 G

azta

roa

– S

artu

era

kund

ea,

% 1

8 B

anak

etar

en

% 3

3 G

azta

roa

– S

artu

era

kund

ea,

% 1

8 B

anak

etar

en

Pre

stak

untz

arak

o El

kart

ea.

Gaz

taro

a –

Sar

tu e

raku

ndea

P

rest

akun

tzar

ako

Elka

rtea

. G

azta

roa

– S

artu

era

kund

ea

enpr

esak

o ak

ziod

unet

ako

bat

da e

ta b

aita

adm

inis

traz

io-

enpr

esak

o ak

ziod

unet

ako

bat

da e

ta b

aita

adm

inis

traz

io-

orga

noet

ako

bat

ere,

ka

su

horr

etan

zu

zend

aritz

akoa

. or

gano

etak

o ba

t er

e,

kasu

ho

rret

an

zuze

ndar

itzak

oa.

Gai

nera

, tx

erta

keta

-pro

zesu

an

daud

en

pert

sone

i G

aine

ra,

txer

take

ta-p

roze

suan

da

uden

pe

rtso

nei

lagu

ntze

ko

proz

esue

n ar

dura

duna

da

(m

etod

olog

ia:

lagu

ntze

ko

proz

esue

n ar

dura

duna

da

(m

etod

olog

ia:

lagu

ntza

-esk

ulib

urua

txer

take

ta-e

npre

seta

n, L

ameg

i).

lagu

ntza

-esk

ulib

urua

txer

take

ta-e

npre

seta

n, L

ameg

i).

Ekim

ena

SL

mod

uan

lege

ztat

utak

o tx

erta

keta

-enp

resa

Ek

imen

a S

L m

odua

n le

gezt

atut

ako

txer

take

ta-e

npre

sa

gisa

ant

olat

uta

dago

; adm

inis

traz

io-k

onts

eilu

an G

azta

roa

gisa

ant

olat

uta

dago

; adm

inis

traz

io-k

onts

eilu

an G

azta

roa

- S

artu

er

akun

deak

du

le

hend

akar

itza.

Es

tatu

tuet

an

- S

artu

er

akun

deak

du

le

hend

akar

itza.

Es

tatu

tuet

an

defin

ituta

da

go

helb

uru

sozi

ala

eta

irau

pena

, ha

sier

a de

finitu

ta

dago

he

lbur

u so

zial

a et

a ir

aupe

na,

hasi

era

bate

an, m

ugag

abea

da.

“En

pres

a ar

runt

a” a

rdur

atze

n da

ba

tean

, mug

agab

ea d

a. “

Enpr

esa

arru

nta”

ard

urat

zen

da

kude

aket

az,

eta

txer

take

ta-p

roze

suan

dau

den

pert

sone

n ku

deak

etaz

, et

a tx

erta

keta

-pro

zesu

an d

aude

n pe

rtso

nen

giza

rter

atze

- et

a la

nera

tze-

proz

esue

z G

azta

roa

– S

artu

gi

zart

erat

ze-

eta

lane

ratz

e-pr

ozes

uez

Gaz

taro

a –

Sar

tu

erak

unde

a ar

dura

tzen

da

(2 h

ezitz

aile

izen

datu

z).

erak

unde

a ar

dura

tzen

da

(2 h

ezitz

aile

izen

datu

z).

45

ENP

LEG

UA

REN

/

PR

ESTA

KU

NTZ

A-

REN

ALO

RR

EAN

N

AB

AR

MEN

DU

B

EHA

RR

EKO

A

LDER

DIA

K

ERA

KUS

- G

OIZ

TIR

I hitz

arm

ena

jard

unbi

de e

goki

en a

rtea

n ER

AKU

S -

GO

IZTI

RI h

itzar

men

a ja

rdun

bide

ego

kien

art

ean

sart

zeko

arr

azoi

ak (i

ndar

gune

ak):

sart

zeko

arr

azoi

ak (i

ndar

gune

ak):

– En

pres

ak o

rdai

ndut

ako

100

ordu

esk

aint

zen

ditu

pre

s-–

Enpr

esak

ord

aind

utak

o 10

0 or

du e

skai

ntze

n di

tu p

res-

taku

ntza

rako

kon

trat

uare

n ba

rrua

n.ta

kunt

zara

ko k

ontr

atua

ren

barr

uan.

– Pe

rtso

nak

lan-

kont

ratu

a du

en h

eine

an, e

raku

nde

sozi

a-–

Pert

sona

k la

n-ko

ntra

tua

duen

hei

nean

, era

kund

e so

zia-

lak

jarr

aipe

n so

zioe

duka

tiboa

esk

aini

ko d

io.

lak

jarr

aipe

n so

zioe

duka

tiboa

esk

aini

ko d

io.

– U

rteb

etek

o la

n-ko

ntra

tura

ko a

uker

a es

kain

tzen

da

eta

– U

rteb

etek

o la

n-ko

ntra

tura

ko a

uker

a es

kain

tzen

da

eta

aldi

ber

ean

lane

ko e

sper

ient

zia

gisa

bal

io d

ezak

e en

pre-

aldi

ber

ean

lane

ko e

sper

ient

zia

gisa

bal

io d

ezak

e en

pre-

sa a

rrun

teta

ko l

angi

leen

hau

take

ta-p

roze

suet

an.

Kon-

sa a

rrun

teta

ko l

angi

leen

hau

take

ta-p

roze

suet

an.

Kon-

trat

u ho

rrek

eto

rkin

en h

ainb

at e

goer

a le

gezt

atze

ko b

alio

tr

atu

horr

ek e

tork

inen

hai

nbat

ego

era

lege

ztat

zeko

bal

io

deza

ke.

deza

ke.

EU

SKA

L P

OS

TAL

MA

ILIN

G S

L –

GA

ZTA

RO

A S

AR

TU /

E

US

KAL

PO

STA

L M

AIL

ING

SL

– G

AZ

TAR

OA

SA

RTU

/

BA

NA

KETA

RE

N P

RES

TAKU

NTZ

AR

AKO

ELK

AR

TEA

hi-

BA

NA

KETA

RE

N P

RES

TAKU

NTZ

AR

AKO

ELK

AR

TEA

hi-

tzar

men

a ja

rdun

bide

ego

kien

art

ean

sart

zeko

arr

azoi

ak

tzar

men

a ja

rdun

bide

ego

kien

art

ean

sart

zeko

arr

azoi

ak

(ind

argu

neak

):(i

ndar

gune

ak):

– Ko

ntra

tatu

tako

per

tson

a gu

ztie

n %

60,

5 tx

erta

keta

rako

–

Kont

rata

tuta

ko p

erts

ona

guzt

ien

% 6

0,5

txer

take

tara

ko

lanp

ostu

ak d

ira.

lanp

ostu

ak d

ira.

– Es

kain

itako

txe

rtak

eta-

lanp

ostu

en %

17,

2 et

orki

nek

har-

– Es

kain

itako

txe

rtak

eta-

lanp

ostu

en %

17,

2 et

orki

nek

har-

tzen

dut

e. E

AEk

o eg

ungo

eto

rkin

en e

hune

koa

% 5

,4 d

e-tz

en d

ute.

EA

Eko

egun

go e

tork

inen

ehu

neko

a %

5,4

de-

nez,

enp

resa

ko la

npos

tu g

ehie

nak

etor

kine

ntza

ko d

irel

a ne

z, e

npre

sako

lanp

ostu

geh

iena

k et

orki

nent

zako

dir

ela

ondo

rioz

tatz

en d

a.

ondo

rioz

tatz

en d

a.

– Ki

de d

iren

era

kund

eek

enpr

esar

en j

ardu

era-

sekt

orea

n –

Kide

dir

en e

raku

ndee

k en

pres

aren

jar

duer

a-se

ktor

ean

ekar

pena

egi

ten

dute

esp

erie

ntzi

ari

eta

egite

n ja

kite

ari

ekar

pena

egi

ten

dute

esp

erie

ntzi

ari

eta

egite

n ja

kite

ari

eta

hare

n eg

uner

oko

kude

aket

ari d

agok

ione

z. J

ardu

erak

et

a ha

ren

egun

erok

o ku

deak

etar

i dag

okio

nez.

Jar

duer

ak

txer

take

tara

ko la

npos

tuak

sor

tzen

lagu

ntze

n du

.tx

erta

keta

rako

lanp

ostu

ak s

ortz

en la

gunt

zen

du.

Jard

unbi

de e

goki

aren

bar

ruan

hob

etu

beha

rrek

o el

emen

tu

Jard

unbi

de e

goki

aren

bar

ruan

hob

etu

beha

rrek

o el

emen

tu

haue

k sa

rtze

n di

ra (a

hulta

suna

k):

haue

k sa

rtze

n di

ra (a

hulta

suna

k):

– G

izon

ezko

ak s

oilik

kon

trat

atze

n di

ra. E

mak

umee

i ez

zaie

–

Giz

onez

koak

soi

lik k

ontr

atat

zen

dira

. Em

akum

eei e

z za

ie

esta

ldur

arik

em

aten

.es

tald

urar

ik e

mat

en.

– O

kupa

zioa

k gi

zart

erak

o et

a la

nera

ko g

aita

suna

k es

kura

-–

Oku

pazi

oak

giza

rter

ako

eta

lane

rako

gai

tasu

nak

esku

ra-

tzen

lagu

ntze

n du

, ez

pres

taku

ntza

tekn

ikoa

.tz

en la

gunt

zen

du, e

z pr

esta

kunt

za te

knik

oa.

Enpr

esak

o be

zero

bak

arra

: BB

KEn

pres

ako

beze

ro b

akar

ra: B

BK

Jard

unbi

de e

goki

aren

bar

ruan

hob

etu

beha

rrek

o el

emen

tu

Jard

unbi

de e

goki

aren

bar

ruan

hob

etu

beha

rrek

o el

emen

tu

haue

k sa

rtze

n di

ra (a

hulta

suna

k):

haue

k sa

rtze

n di

ra (a

hulta

suna

k):

– T

xert

aket

arak

o en

pres

en e

zaug

arri

ei b

uruz

ard

urad

unei

–

Txe

rtak

etar

ako

enpr

esen

eza

ugar

riei

bur

uz a

rdur

adun

ei

emat

en z

aien

pre

stak

untz

a et

a in

form

azio

a za

indu

eta

em

aten

zai

en p

rest

akun

tza

eta

info

rmaz

ioa

zain

du e

ta

sust

atu

egin

be

har

litza

teke

, tx

erta

keta

-pro

zesu

an

sust

atu

egin

be

har

litza

teke

, tx

erta

keta

-pro

zesu

an

daud

en p

erts

onei

lagu

ntze

ko p

roze

suet

ako

koor

dina

zio

daud

en p

erts

onei

lagu

ntze

ko p

roze

suet

ako

koor

dina

zio

mai

lak

hobe

tze

alde

ra.

mai

lak

hobe

tze

alde

ra.

INPA

KTU

A

– H

itzar

men

aren

onu

ra 3

6 pe

rtso

nak

jaso

dut

e gu

ztir

a –

Hitz

arm

enar

en o

nura

36

pert

sona

k ja

so d

ute

guzt

ira

2005

. urt

eaz

gero

ztik

; hor

ieta

tik %

90

etor

kina

k zi

ren.

20

05. u

rtea

z ge

rozt

ik; h

orie

tatik

% 9

0 et

orki

nak

zire

n.

– H

artu

tako

per

tson

en %

85

lan-

mer

katu

arr

unte

ra ir

tete

n –

Har

tuta

ko p

erts

onen

% 8

5 la

n-m

erka

tu a

rrun

tera

irte

ten

da.

da.

– En

pres

aren

em

aitz

a po

sitib

oa d

a et

a en

pres

ako

ete-

– En

pres

aren

em

aitz

a po

sitib

oa d

a et

a en

pres

ako

ete-

kina

ren

zati

bat

neka

zari

tzak

o ek

oizp

enar

en e

rem

uko

kina

ren

zati

bat

neka

zari

tzak

o ek

oizp

enar

en e

rem

uko

nazi

oart

eko

lank

idet

za-p

roie

ktua

n in

bert

itzen

ar

i da

na

zioa

rtek

o la

nkid

etza

-pro

iekt

uan

inbe

rtitz

en

ari

da

(Tin

douf

eko

saha

rar

kanp

amen

tuet

ako

bara

tzak

).(T

indo

ufek

o sa

hara

r ka

npam

entu

etak

o ba

ratz

ak).

– 20

07. u

rtea

z ge

rozt

ik 6

5 pe

rtso

nak

izan

dut

e ek

imen

az

– 20

07. u

rtea

z ge

rozt

ik 6

5 pe

rtso

nak

izan

dut

e ek

imen

az

etek

ina

ater

atze

ko a

uker

a.

etek

ina

ater

atze

ko a

uker

a.

– Tx

erta

keta

-pro

zesu

ge

hien

ek

hiru

ur

te

irau

ten

dute

, –

Txer

take

ta-p

roze

su

gehi

enek

hi

ru

urte

ir

aute

n du

te,

hort

az,

2010

. ur

tera

art

e ez

da

lan-

mer

katu

arr

unte

ko

hort

az,

2010

. ur

tera

art

e ez

da

lan-

mer

katu

arr

unte

ko

enpl

egue

tara

irte

ndak

o pe

rtso

nen

datu

rik

lort

uko.

en

pleg

ueta

ra ir

tend

ako

pert

sone

n da

turi

k lo

rtuk

o.

46

ESPE

RIE

NTZ

IAR

EN

IZEN

A:

ELK

AR

GU

NE

ETA

BIT

AR

TEKO

TZA

AU

ZOLA

N P

RO

GR

AM

AN

KAT

EGO

RIA

:ER

AN

TZU

NA

/ L

AN

TZE

INTE

GR

ALA

ERA

KU

ND

EA:

GET

XOKO

UD

ALA

FIN

AN

TZIA

ZIO

A/

LAG

UN

TZA

:G

etxo

ko U

dala

, Eus

ko J

aurl

aritz

a (Im

mig

razi

o Z

uzen

dari

tza;

Jus

tizia

, Lan

eta

Giz

arte

Seg

uran

tza

Sai

la; G

izar

tera

tze

Zuz

enda

ritz

a)

DES

KR

IBA

PEN

A:

Get

xoko

Uda

lak

herr

ian

gauz

atut

ako

bi p

rogr

ama

dira

. EL

KA

RG

UN

E G

etxo

ko e

tork

inen

tzak

o ab

egi p

rogr

ama

da; G

etxo

ko u

dala

ren

etor

kine

n ha

rrer

a, in

tegr

azio

eta

kul

tura

rtek

o bi

ziki

detz

aren

kon

prom

isoa

adi

eraz

ten

du.

Her

rira

iri

tsita

ko p

erts

onei

hai

en a

uker

etar

a eg

okitu

tako

har

rera

-ibi

lbid

eak

gara

tzek

o au

kera

em

aten

die

ten

hain

bat

prog

ram

a. E

urop

ako

Bat

zord

eak

prop

osat

utak

o le

rroe

tan

giza

rtea

ren

onur

a ek

artz

en d

uten

hai

nbat

eki

men

gar

atze

n di

ra:

– U

dal k

omun

ikaz

ioar

en e

goki

tzap

ena

giza

rte

asko

tari

ko e

ta k

ultu

rani

tzar

en e

skak

izun

etar

a (w

ww

.kai

xoge

txo.

net;

kon-

tsul

tak)

– A

tzer

rita

rren

int

eres

eko

gaie

kin

lotu

tako

ald

ian

behi

ngo

(hile

ko)

info

rmaz

io-s

aioa

k: a

tzer

rita

rtas

unar

en m

arko

jur

i-di

koa,

lan

aurr

eko

saio

ak, l

anek

o er

regu

lazi

oare

n ez

agut

za.

– G

etxo

n B

izi p

rogr

ama

Mun

duko

Med

ikua

k El

kart

eare

kin

bate

ra. P

rest

akun

tza,

ais

ia, i

ngur

umen

aren

eza

gutz

a et

a ha

-rr

era-

giza

rtea

kon

bina

tzen

ditu

zte

eta

atze

rrita

r ja

torr

iko

bizi

lagu

nen

ongi

zate

a et

a er

rotz

e-pr

ozes

uan

lagu

ntze

a du

te

xede

.–

Emak

ume

etor

kine

ntza

ko to

pake

ta e

spez

ifiko

ak.

– A

begi

ling

uist

ikoa

eus

kara

z.

Get

xoko

Uda

lare

n us

teta

n, le

hen

harr

erak

gar

rant

zi h

andi

a du

eto

rkin

en h

irita

rtze

-pro

zesu

etan

; iza

n er

e, le

hen

harr

era

horr

ek m

igra

zioa

ren

ondo

rioz

ko h

erst

ura

eta

estr

esa

mur

rizt

en la

gunt

zen

du, e

ta g

izar

tera

tze-

proz

esue

i era

gin

diez

aie-

kete

n di

skri

min

azio

-ego

erak

sai

hest

en d

ira.

A

UZO

LAN

eko

bita

rtek

otza

-pro

gram

ak b

azte

rket

a-eg

oera

n ed

o ar

risk

uan

daud

en la

ngab

etua

k gi

zart

ean

eta

lane

an tx

er-

tatz

eko

auke

rak

hobe

tzea

du

xede

, hor

reta

rako

, pre

stak

untz

a-pr

ozes

ua la

neko

pra

ktik

a er

real

arek

in k

onbi

natu

z20.

20 E

usko

Jau

rlar

itzak

o 20

02ko

uzt

aila

ren

30ek

o Ju

stiz

ia, L

an e

ta G

izar

te S

egur

antz

a S

aila

ren

199/

2002

Dek

retu

aren

bid

ez a

raut

uta

dato

r.

47

Uda

leko

enp

legu

-zer

bitz

uek

eta

giza

rte-

zerb

itzue

k at

zerr

itart

asun

eko

Lege

Org

anik

oare

n ik

uspu

ntut

ik m

ugak

ditu

zten

es

pedi

ente

ak d

ituzt

en e

rabi

ltzai

le a

tzer

rita

rren

kas

uak

atze

man

beh

ar d

ituzt

e, p

rest

akun

tza-

eta

enp

legu

-jar

duer

etan

pa

rte

hart

zeko

esk

aere

n bi

dez,

eta

pro

gram

aren

har

tzai

le iz

an d

aite

zkee

la k

ontu

an h

artu

beh

ar d

a ha

ien

giza

rtek

o et

a la

neko

txe

rtak

eta

eta

ondo

reng

o en

pleg

agar

rita

suna

hob

etze

ald

era.

Pro

gram

az b

alia

dai

tezk

een

erab

iltza

ileek

ego

era

haue

tako

bat

ean

egon

beh

ar d

ute:

– H

asie

rako

ego

itza-

baim

enar

en e

skae

ra-k

asua

21.

– A

ldak

eta-

eska

erar

en k

asua

22.

– B

erri

tze-

kasu

ak23

.–

Lan

egite

ko b

aim

enar

en e

skae

ra-k

asua

24.

Pre

stak

untz

a- e

ta e

nple

gu-p

rogr

amek

in b

ater

a A

tzer

rita

rtas

unar

en L

egea

reki

n lo

tuta

ko o

ztop

o ad

min

istr

atib

oak

gain

di

ditz

akee

n ek

imen

a da

. Ozt

opo

hori

ek b

abes

tuta

ko la

n-m

arko

an e

nple

gaga

rrita

sun-

prof

il eg

okia

due

n at

zerr

itarr

aren

kon

-tr

ataz

ioa

zaild

u de

zake

te.

ENP

LEG

UA

REN

/

PR

ESTA

KU

NTZ

A-

REN

ALO

RR

EAN

N

AB

AR

MEN

DU

B

EHA

RR

EKO

A

LDER

DIA

K

ELKA

RGU

NE

eta

AU

ZOLA

Nek

o bi

tart

ekot

za ja

rdun

bide

ego

kien

art

ean

sart

zeko

arr

azoi

ak (i

ndar

gune

ak):

– B

este

adm

inis

traz

io p

ublik

oeta

ra e

stra

pola

dai

tezk

een

ekim

enak

dir

a.

– A

ldi b

erea

n, e

raku

nde

sozi

alek

hai

nbat

mod

utar

a pa

rte

har

deza

kete

eta

zer

bitz

uen

arte

ko k

oord

inaz

ioa

gert

atze

n da

.–

Adm

inis

traz

io p

ublik

otik

egi

ten

zaie

lehe

n ha

rrer

a ud

aler

rian

biz

i dir

en a

tzer

rita

rrei

. –

AU

ZOLA

N p

rogr

amak

due

n ab

anta

ileta

ko b

at u

nibe

rtsa

la iz

atea

da,

hau

da,

eto

rkin

entz

ako

nahi

z to

kiko

entz

ako

erab

il da

iteke

. –

AU

ZOLA

N p

rogr

amak

era

biltz

en d

uen

ezau

garr

i nag

usie

n ar

tean

enp

lega

garr

itasu

n-ir

izpi

dear

en e

rabi

lera

aip

a da

ite-

ke.

Jard

unbi

de e

goki

aren

bar

ruan

hob

etu

beha

rrek

o el

emen

tu h

auek

sar

tzen

dir

a (a

hulta

suna

k):

– A

UZO

LAN

pro

gram

ari

dago

kion

ez,

atze

man

dako

zai

ltasu

n na

gusi

a eb

azpe

n-pr

ozes

uak

labu

rrak

iza

teko

beh

arra

da;

iz

an e

re, j

ende

ak e

rant

zuna

lehe

nbai

lehe

n iz

an b

ehar

du

eta

proz

esua

err

ealit

atea

n eb

azpe

nare

n za

in lu

zatz

en d

a.

21

Egoi

tza

frog

a de

zake

ten,

bai

na ir

regu

lart

asun

adm

inis

trat

ibok

o eg

oera

n da

uden

per

tson

ak.

22 F

amili

a-el

kart

zear

en o

ndor

ioz

egoi

tza-

baim

ena

dute

n et

a la

n eg

iteko

bai

men

a m

ugat

uta

dute

n pe

rtso

nak.

Edo

ego

itza

eta

hasi

erak

oa e

z de

n no

rber

aren

kab

uz la

n eg

iteko

bai

men

a du

ten

eta

best

eren

kon

tura

pas

atu

nahi

dut

en p

erts

onak

. Esp

aini

ar a

ding

abek

oen

arba

soak

dir

en a

tzer

rita

rrak

, bes

tela

.23

Ber

ritz

eko

unea

n eg

oitz

a- e

ta la

n-ba

imen

a iz

an e

ta a

ldak

etar

ako

kotiz

azio

-bal

dint

zak

bete

ta (6

hila

bete

edo

3 s

albu

espe

nez)

lan-

eska

intz

arik

ez

dute

nak.

24

A

ldi b

ater

ako

mur

rizt

utak

o as

kata

suna

k di

tuzt

en k

omun

itate

en k

asua

(Bul

gari

a et

a Er

rum

ania

, 200

9ko

aben

duar

en 3

1).

48

INPA

KTU

A

– In

form

azio

-sai

oek

eta

taile

rrek

har

rera

ona

dut

e et

a at

zerr

itarr

ek p

arte

har

tzen

dut

e.

AU

ZOLA

N b

itart

ekot

za-p

rogr

amar

i dag

okio

nez:

Bita

rtek

otza

ren

ikus

pegi

tik:

2009

ko m

artx

oare

n 6a

n, G

etxo

ko U

dala

k 10

per

tson

a ko

ntra

tatu

zitu

en g

arbi

keta

-lan

ak e

gite

ko. E

sped

ient

e gu

ztie

tatik

5

bita

rtek

otza

egi

n di

ra B

izka

iko

Gob

ernu

aren

Ord

ezka

rior

detz

arek

in, G

etxo

ko U

dala

k fo

rmul

atut

ako

eska

intz

an:

– Fi

nkat

ze s

ozia

leko

3 k

asu

– Es

pain

iar

adin

gabe

koar

en a

rbas

oen

txar

tel-

alda

keta

kas

u ba

t–

Has

iera

ko m

ugat

utak

o ba

imen

aren

ber

ritz

e-ka

su b

at20

08.

urte

ko a

zken

dei

aldi

an 8

per

tson

a ko

ntra

tatu

zir

en m

ante

ntze

-lan

etar

ako.

Esp

edie

nte

guzt

ieta

tik 2

esk

aint

za-

kude

aket

a eg

in d

ira

orde

zkar

iord

etza

n:–

Fink

atze

soz

iale

ko 2

kas

u

Enpl

egua

ren

ikus

pegi

tik:

2008

ko e

kita

ldik

o pr

ogra

met

ako

part

e-ha

rtza

ileen

jarr

aipe

na e

gin

ondo

ren,

em

aitz

a ha

uek

ditu

gu:

– G

arbi

keta

-tal

deko

5 p

erts

ona

kont

rata

tuta

sek

tore

ber

ean

(zor

tzik

har

tu z

uten

par

te)

– M

ante

ntze

-lan

etak

o ta

ldek

o 2

pert

sona

kon

trat

atut

a se

ktor

e be

rean

(zor

tzik

har

tu z

uten

par

te)

49

ESPE

RIE

NTZ

IAR

EN

IZEN

A:

LAN

BER

RI P

RO

GR

AM

A

KAT

EGO

RIA

:ER

AN

TZU

NA

/ L

AN

TZE

INTE

GR

ALA

ERA

KU

ND

EA:

LAN

BER

RI (

IBA

IA F

eder

azio

a os

atze

n du

, Sus

terr

a et

a B

ideg

intz

a el

kart

eeki

n ba

tera

)

FIN

AN

TZIA

ZIO

A:

Eusk

o Ja

urla

ritz

a; B

izka

iko

Ald

undi

a; B

ilbok

o U

dala

; Bilb

o –

Lane

kint

za, E

urop

ako

Giz

arte

Fun

tsa;

Bilb

o Z

ahar

ra, S

an

Fran

tzis

ko e

ta Z

abal

ako

plan

ber

ezia

; BB

K; C

arm

en G

anda

rias

fund

azio

a.

DES

KR

IBA

PEN

A:

Lanb

erri

pro

gram

a gi

zart

e-za

urko

rtas

un h

andi

ko e

goer

an d

aude

n 18

-30

urte

art

eko

gazt

eei z

uzen

duta

dag

o. P

rint

zipi

oz

Bilb

oko

V. B

arru

tian

koka

tzen

du

jard

uera

nag

usia

. La

nber

ri p

rogr

amar

en ja

rdue

ra e

lkar

reki

n ko

nekt

atut

ako

bi e

rem

utan

ban

atze

n da

. Leh

enik

eta

beh

in, p

rest

akun

tza-

ere-

mua

dag

o et

a, b

igar

ren,

txer

take

tara

ko e

npre

sak.

Gaz

teak

Lan

berr

i pro

gram

an s

artz

ean

jarr

aitz

en d

uten

ibilb

idea

k gu

txi

gora

behe

ra a

ntze

ko e

skem

a ja

rrai

tzen

du:

G

azte

ak a

ldez

aur

reko

kal

eko

hezi

keta

n de

tekt

atze

n di

ra e

ta, o

ndor

en, h

arre

ra e

ta d

iagn

osia

egi

ten

zaie

hai

en b

ehar

reta

ra

gehi

en e

goki

tzen

den

pre

stak

untz

a es

kain

tzek

o. P

erts

ona

bako

itzar

en b

ehar

reta

ra e

goki

tuta

, leh

enik

eta

beh

in, o

inar

rizk

o ga

itasu

nak

eta

kual

ifika

zioa

esk

aini

dai

teke

. Lan

berr

i pro

gram

ak la

n au

rrek

o ha

stap

en-t

aile

rra

du, e

ta b

erta

n, o

inar

rizk

o oh

itura

k et

a ga

itasu

nak

lant

zen

dira

eta

hai

nbat

lan

bide

oso

oin

arri

an e

zagu

tzen

dir

a; b

esta

lde,

lan

bide

-tai

lerr

ak d

itu

(igel

tser

otza

, per

tson

en z

aint

za, i

ngur

umen

eko

lang

ilea)

. Big

arre

n, p

rogr

aman

par

te h

artz

en d

uten

per

tson

en e

nple

ga-

garr

itasu

na h

obet

zeko

pre

stak

untz

a er

e es

kain

tzen

da:

oin

arri

zko

pres

taku

ntza

, gid

ari

gazt

eak

proi

ektu

a, l

anbi

de-

eta

hast

apen

-tai

lerr

etak

o pr

ogra

mek

in b

at e

gite

n du

ten

zeha

rkak

o ga

itasu

nen

pres

taku

ntza

. Pro

zesu

hor

reta

n gu

ztia

n, g

e-hi

enez

bi u

rte

irau

ten

ditu

ena,

ban

akak

o la

n te

knik

o et

a he

ziga

rria

gau

zatz

en d

a ba

naka

ko tx

erta

keta

-ibi

lbid

een

met

odo-

logi

aren

bid

ez.

Azk

enik

, Lan

berr

i pro

gram

ak tx

erta

keta

rako

enp

resa

du:

Alk

ar B

iziz

, SL

sozi

etat

ea g

azte

en e

ta k

omun

itate

aren

beh

arre

i er

antz

una

emat

eko

sort

u ze

n:a)

Pre

stak

untz

a-la

nare

n pr

ozes

ua a

mai

tu o

ndor

en, g

izar

teko

eta

lane

ko tx

erta

keta

bul

tzat

zen

dute

, lan

eko

espe

rien

tzia

-re

n bi

dez,

hor

rek

arau

tuta

ko e

nple

gua

esku

ratz

eko

auke

ra e

man

go b

aitu

.b)

Pre

stak

untz

a et

a la

neko

pro

zesu

ak s

eme-

alab

en a

rret

arek

in b

at e

gite

ko a

uker

a em

aten

du.

c) B

alia

bide

urr

iak

ditu

zten

eta

bak

arda

de-e

goer

an d

aude

n pe

rtso

na a

dind

uen

zain

tza.

50

ENP

LEG

UA

REN

/

PR

ESTA

KU

NTZ

A-

REN

ALO

RR

EAN

N

AB

AR

MEN

DU

B

EHA

RR

EKO

A

LDER

DIA

K

LAN

BER

RI p

rogr

ama

jard

unbi

de e

goki

en a

rtea

n sa

rtze

ko a

rraz

oiak

(ind

argu

neak

):–

Pro

iekt

ua in

tegr

altz

at h

artz

en d

a, z

irku

lua

osat

zen

du e

ta tx

erta

keta

rako

enp

resa

ren

pres

taku

ntza

-urr

atsa

lan-

mer

katu

ar

runt

era

pasa

tu a

urre

tik e

mat

en d

a.

– B

anak

ako

pres

taku

ntza

-ibi

lbid

eak

egite

n di

tuzt

e. a

Jard

unbi

de e

goki

aren

bar

ruan

hob

etu

beha

rrek

o el

emen

tu h

auek

sar

tzen

dir

a (a

hulta

suna

k):

– D

iru-

lagu

ntza

k ja

sotz

en d

ituzt

e la

na g

arat

zeko

.

INPA

KTU

A

– La

nber

ri p

rogr

amak

o er

emua

k (k

alea

, har

rera

, dia

gnos

ia, h

asta

pen-

taile

rra,

lanb

ide-

taile

rra,

lane

ko ta

ilerr

a) 2

004.

eta

20

09. u

rtee

n ar

tean

land

u di

ra, e

ta g

uztir

a 1.1

12 p

erts

ona

hart

u di

tuzt

e.–

2008

-200

9 al

dian

397

per

tson

ari e

man

zitz

aien

arr

eta.

Hor

ieta

tik %

40,

97 a

tzer

rita

rrak

zir

en, e

ta h

orie

tatik

% 6

8,57

k,

ez z

uen

baim

enik

(lan

ekoa

edo

ego

itzak

oa).

– 20

08-2

009

aldi

ko la

n-po

ltsak

o ku

deak

eten

(lan

-esk

aint

zen

kude

aket

a La

nber

rin)

% 7

5 ko

ntra

tuar

ekin

am

aitu

da.

Jarr

aipe

nare

n da

tuak

urt

eka:

– 20

00 e

ta 2

006

arte

an la

nbid

e-ta

ilerr

etan

par

te h

artu

zut

enen

% 3

3,33

k ko

ntra

tua

zuen

jarr

aipe

na e

gin

zene

an.

– 20

06-2

008

urte

en a

rtea

n La

nber

riko

txer

take

ta-e

npre

seta

n eu

ren

proz

esua

am

aitu

zut

en 12

per

tson

atik

% 5

9k e

npre

sa

arru

ntet

an e

gite

n du

lan.

20

21

22

23

24

51

3.3.

2.2

Nab

arm

endu

beh

arre

ko e

kim

enak

KAT

EGO

RIA

NA

BA

RM

END

U B

EHA

RR

EKO

ALD

ERD

IAK

ERA

KU

ND

EAK

Pre

stak

untz

ako

ekim

enak

FAM

ILIA

B

ATER

ATZ

EA:

Erak

unde

etan

pa

rte-

hart

zaile

en

pres

taku

ntza

-pr

ozes

ueki

n ba

t et

ortz

eko

erab

iltze

n di

ren

mod

u de

sber

dina

k (u

mez

aina

k tx

erta

tzek

o en

pres

aren

kon

trat

azio

a, h

aurr

en z

aint

za t

xert

atze

ko e

npre

sa-

ren

sorr

era,

sem

e-al

abak

zai

ntze

ko p

arte

-har

tzai

leen

art

eko

sare

soz

iale

n er

aket

a)

Biz

kaik

o Em

akum

een

Sus

tape

nera

ko Z

entr

oaLA

NB

ERR

IEU

SKA

RR

I

– P

rest

akun

tzar

ako

eta

beha

rrez

koak

dir

en b

este

lako

pre

stak

untz

a-pr

oze-

suek

in lo

tzek

o TE

KNO

LOG

IA B

ERR

IEN

ald

eko

apus

tua.

BA

GA

BIL

TZA

Enpl

egur

ako

orie

ntaz

ioa

– “E

nple

gura

ko o

rien

tazi

oan

gene

roar

en i

kusp

egia

” ba

lioes

ten

da, e

nple

gu

desb

erdi

nen

este

reot

ipoa

k ap

urtz

era

zuze

ndut

akoa

, eta

gen

eroz

ko a

urre

i-ri

tzia

k ap

urtu

ko d

ituzt

en la

n-au

kera

k es

kain

tzen

ditu

ena.

BA

GA

BIL

TZA

Txer

take

tako

enp

resa

k le

hen

lan-

espe

rien

tzia

m

odua

n

– P

roie

ktue

n et

a on

urad

unen

beh

arre

kin

lotu

tako

txer

take

tako

enp

rese

n (e

do

zerb

itzue

n) s

orre

ra n

abar

men

tzen

da.

A

lkar

Biz

iz (L

AN

BER

RI)

txer

take

-ta

ko e

npre

sare

n Ku

ttun

(um

ezai

n)

zerb

itzua

Eran

tzun

a /

Lant

ze

inte

gral

a–

Lane

ko e

rem

uan

egoi

tza

eta

ater

pea

eska

tzen

dut

enei

esk

aint

zen

zaie

n ar

reta

inte

gral

a na

barm

entz

en d

a.

CEA

R E

uska

di

52

3.4 finantza produktuetarako irisgarritasun eremua


“Toki batetik bestera gertatzen den biztanleriaren lekualdaketa eta horrekin haien bizilekuaren aldaketa dakarren” prozesutzat ulertzen da migrazioa. Pertsonek emi-gratzeko arrazoiak askotarikoak izan daitezke, baina arrazoi sozio-ekonomikoak izan ohi dira funtsezkoenak giza migrazio-prozesu gehienetan. Hain zuzen, gara-pen sozio-ekonomikoaren eta immigrazioaren arteko lotura zuzena dagoela uste da eta, beraz, baita azpigarapenaren eta emigrazioaren artean ere. Emigratzen du-ten gehienek arrazoi ekonomikoak direla eta egiten dute, bizitza hobearen bila, diru-sarrera gehiago emango dizkien eta hezkuntza, osasun, ondasun material edo norberarentzako eta jatorrizko herrialdean geratzen den familiarentzako (oro har, bidalketen bidez) azpiegitura maila altuagoa izatea ahalbidetuko dien bitartekoen bila25.

Esku artean dugun gaiari dagokionez, atzerritarren finantza-merkatuko produk-tuetarako sarbidean hainbat produktu aurkitzen ditugu, hala nola aurrezki-kontuak (edo bestelako bankuko kontuak) eta kredituetarako edo hipoteketarako irisgarrita-suna. Hala ere, diruaren bidalketa da etorkinek hartzen duten lehen produktuetako bat; izan ere, emigrazio ekonomikoaren aurrean egongo ginateke eta, beraz, jato-rrizko herrialdean duten familiari dirua igortzen diote. Igorpena hainbat lekutatik egiten da, formalak eta informalak; banku-erakundeetatik lehenengo kasuan, eta mintzalekuetatik bigarrenean, biek eraginkortasun bera dute.

Igorpenak egiteko eskakizunak askotarikoak dira, nondik igortzen den kontuan har-tuta, baina, oro har, igorpen gastuetarako ehuneko bat eskatzen da, eta komisioa, igorpenaren kudeaketarako. Hainbat banku-erakundetan hitzarmenak izan ohi di-tuzte jatorrizko banku-erakundeekin igorpen segurua bermatze aldera; bestalde, beherapenak edo erraztasunak ere eskaintzen zaizkie bezeroei, erakundean es-kaintzen diren beste finantza-produktuetako bezero diren heinean, betiere (adibi-dez: aurrezki-kontuaren, kreditu-txartelaren... titular izatea).

25 Familia-bidalketak etorkinek jatorrizko herrialdeetara igorritako diru kopuruak dira.

53

Etorkinek jatorrizko herrialdera egindako igorpenen gaiarekin oso lotutako kontzep-tua kogarapena da; lehen definizioa Sami Naïr-ek eman zuen26. Kogarapena ideia ho-netan oinarritzen da: gutxien garatutako herrialdeetatik emigratzen dutenek aktiboki lagun dezakete, ekonomia, gizarte eta kultur gaietan, jatorrizko komunitateen gara-penean eta harrera egin dieten gizarteetan. Kogarapenaren arabera, beraz, migra-zioek garapenerako aukera ematen dute eta, batez ere, partekatutako garapenerako (terminoak dioen moduan).

Jatorrizko herrialdeetarako igorpenak EAEn gutxi gorabehera aseta dute etorki-nek, albo batera utzita egun ez dela ezagutzen igorpen kopuru erreala eta zer he-rrialdeetara igortzen den. Hausnarketan interesgarritzat jo dugu bereziki igorpen kopuru errealaren datuak ezagutzea, beharrezkoa baita kogarapeneko ekintza eta proiektuen aurreikuspena egiteko. Horregatik eta kapitalak zuritzea saihesteko eta igorpenak helmugara seguru hel daitezen, igorpenak banku bidez egitearen alde egiten dugu.

Kogarapenarekin lotuta, beharrezko jotzen da jatorrizko herrialdeetako garapenaren lankidetzarako EAEn egiten diren ekimenen eta autonomia-erkidegoan immigra-zioarekin egiten den lana koordinatzea.

Bestelako finantza-produktuetarako irisgarritasunari dagokionez, ikusten dugu ho-rietarako irisgarritasuna ez dela etorkinei soilik eragiten dien arazoa, baina egia da kolektibo horrek askotan zailtasun gehiago topatzen dituela hainbat arrazoiren ondo-rioz: a) kolektibo gaztea da (biztanleriaren % 84,327 berrogeita bost urtetik beherakoa da eta lan egiteko adinean dago), b) lan egoera kasu askotan ezegonkorra da eta c) ez dute sare sozial handirik finantza-produktua eskatzean abal moduan jokatzeko, hala nola negozioa hasteko kreditua edo etxebizitza erosteko hipoteka-kreditua eskatze-ko. Hausnarketatik abalen funtsa sortzeko aukera ondorioztatzen da, modu horretan, etorkinei produktu mota horretara heltzea errazteko; dena den hori abian jartzeko zailtasuna ere balioetsi da.

26 Paris VIII Unibertsitatean Zientzia Politikoetako irakaslea. Frantziako barne-ministroaren aholkularia, Europako diputatua eta Kogarapeneko ministro ordezkaria izan da, besteen artean. Sami Naïr “Migra-zio fluxuei lotutako kogarapen-politikaren balantzeari eta orientazioari buruzko txostena (1997)” lanaren egilea da. Txosten horretan kogarapenerako migrazio-fluxuen kudeaketari lotuta marko teorikoa, helburu espezifikoak eta jarduera-metodologia proposatzen ditu.

27 Eusko Jaurlaritzaren Immigrazioari buruzko II. Euskal Planeko datuen arabera (2007-2009)

54

3.4.2 Finantza produktuetarako irisgarritasuneko jardunbide egokiei buruzko gure hausnarketa

FINANTZA PRODUKTUETARAKO IRISGARRITASUN taldearen helburu nagusia etorkinekin esku hartzeko eremuan finantza-merkatuko produktuetara iristeko eki-menak zein diren ezagutzea eta eremu horretan jardunbide egokirik baden balioestea izan da.

Hausnarketatik ondorioztatzen da finantza-merkatua etorkinen kolektiboaren beha-rretatik eta baldintzetatik urrun eta egokitu gabe dagoen zerbait dela, etorkinek ez baitute sare sozialik, ez abalak izateko aukerarik, enplegu-kolokatasuna dute, finan-tzako termino, izapide eta formularioen ezagutza-falta eta abar, eta ondorioz, auke-rak ukatzen zaizkie, besteak beste, alokairuetarako eta jabetzako etxebizitzetarako bankuko abalak, maileguak...

Bestalde, etorkinen erakundeak ez dira kredituak eta abar lortzeko bezain indar-tsuak, ez baitute abalik eta, hortaz, apenas egin ditzaketen aldarrikapenak kolektibo moduan.

Azkenik, kontuan hartzen baditugu jardunbide egokien aukeraketan hasieran ados-tutako irizpideak eta aintzat hartzen badugu “EAEn bizi diren etorkinen harrera- eta gizarteratze-bideak diseinatu eta balioetsi” proiektuaren helburu nagusia, finantza-produktuetarako sarbidea etorkinen integraziorako tresna izan daitekeela ikusiko dugu. Hala ere, ahalegindu garen arren, ez dugu une honetan irizpideak betetzen dituen praktikarik aurkitu eta horregatik ez dugu praktikarik aukeratu.

3.5 kulturartekotasunaren alorra

3.5.1 Errealitatearen azterketaEAEko errealitatea beste erkidego batzuekin alderatzen badugu, Madril edo Kataluniarekin, esaterako, horietan etorkinek biztanleria guztiaren % 14 gainditzen dutela eta hemen, berriz, ehunekoak ia ez duela % 5 gainditzen ikusiko dugu28. Azpimarratu beharra dago hala ere, azken urteetan atzerritar kopuruak gora egin duela nabarmen. Hain zuzen ere, 2007. eta 2008. urteen artean EAEko biztanleria etorkina % 19 hazi zen. Beraz, ikusten dugu atzerritarrak eta beste kulturetatik datozen gero eta pertsona gehiago dagoela gure gizartean bizitzen.

28 INEko datuen arabera, EAEko biztanleria atzerritarra % 5,4 da, eta Espainiako batez bestekoa, % 11,3.

55

4. taula. EAEko biztanleria atzerritarra, sexuaren eta lurralde historikoen arabera, 2005-2008.

2005Guztizkoa Gizonezkoak Emakumezkoak

Kop. Kop. % Kop. %Espainia 3.730.610 1.992.034 53.40 1.738.576 46.6EAE 72.894 37.383 51.28 35.511 48.7Araba 15.141 8.316 54.92 6.825 45.1Gipuzkoa 21.536 11.092 51.50 10.444 48.5Bizkaia 36.217 17.975 49.63 18.242 50.4

2007Guztizkoa Hombres Emakumezkoak


2008Guztizkoa Hombres Emakumezkoak


(Iturria: IKUSPEGI. INEko datuetatik abiatuta)

Kulturari dagokionez bereizitako hainbat talde komunitate berean bizi direnean, hiru egoera mota sor daitezke:

1. Elkar ezagutzen ez duten komunitateen arteko gatazka.

2. Baterako existentzia-egoera, hau da, banako guztiak bat etortzen dira espazioan eta denboran, baina ez dago ez gatazkarik, ez elkarrekintzarik.

3. Bizikidetza-egoera29, gizakien arteko elkarrekintza eta harreman harmoniatsua dakar, konnotazio positiboz betetakoa.

EAEn oro har baterako existentzia-egoera gertatzen da, hau da, ez da gatazkarik izaten, nahiz eta kultur identitate batzuk eta besteak aurkitzen diren egoeran ez

29 C. Giménez Romeroren artikulu honen arabera: “Convivencia. Conceptualización y sugerencias para la praxis”. Migrazioen eta Kulturarteko Bizikidetzaren Madrilgo Behatokiko koadernoetan argitaratutako ar-tikulua.

56

dagoen elkarrekintzarik eta kasu gehienetan ez dira elkar ezagutzera ere heltzen. Hala eta guztiz ere, baterako existentzia-egoera txarra ez den arren, komunitate guztietan elkar ezagutu, elkar eragin eta bizikidetza- eta harmonia-egoera errea-lera heltzea bilatzen da. Hori da kulturartekotasunaren aldeko tokiko ekimenak existitzeko arrazoi nagusietako bat; hainbat aurrerapauso eman dituzte.

Kulturartekotasunarekin lotutako beste alderdi nagusietako bat kultur identitatea da. Hainbat definizioren arabera, “identitatea bakoitzaren inguruneak transmititu-tako jokaerazko adierazleez eta balioez norberak egindako sintesia da. Balio eta preskripzio horiek banakoaren ezaugarrien eta bizitzako ibilbide propioaren arabera integratzen ditu”30. Beraz, identitatea pertsonen barru-barruko zerbait da, eta gure bizitza markatzen du, gure bizipen bakoitzak eraldatzen duen aldi berean. Alderdi horrek garrantzi berezia hartzen du gurea bezalako komunitatean, berez kulturani-tza baita. Hainbat eremu geografikotan euskal identitateak garrantzi berezia hartzen du hainbat arlotan, esaterako kulturan, hezkuntzan, gizartean, aisian eta pertsonen arteko harremanetan.

3.5.2 Kulturartekotasuneko jardunbide egokiei buruzko gure hausnarketa

Lehenengo atalean jorratutako kulturartekotasunari buruzko ezaugarri guztiak kon-tuan hartuta, taldeak bere definizioa osatu du. Kulturartekotasunerako jardunbide egokiak hautatzeko irizpideetan horren alde eginez, eremu horretako jardunbide egokiak aukeratzeko adostasuna finkatzeko balio izan du. Horrela, jardunbide ego-kien testuinguruan honela definitzen dugu kulturartekotasuna: “partaidetza- eta elkarlotura-prozesu dinamikoa eta etengabeko bilakaeran dagoena kultur identitate anitzen artean. Kulturak homogeneoak ez direnez eta kultur identitateko sentimen-duak osagarriak direnez eta ez baztergarriak, prozesu horrek, norabide anitzekoa eta komunikazio irekikoak, gizarte-kohesioa bultzatuko luke, baita toki batekoa iza-tearen partekatutako sentimendua ere”.

Aurrez aipatu dugun moduan, hausnarketan xedatzen da kulturartekotasunaren gaiko esperientziak jardunbide egoki izateko hauek bete behar dituela:

30 KULTURARTEKO HEZKUNTZARAKO TXOSTENA: Vivre ensemble autrement (2002ko urria) txosten peda-gogikotik ateratako artikulua, Annoncer la Colour garapen-hezkuntzaren kanpainari dagokiona, estatuko idazkaritzaren ekimena Belgikako garapenaren kooperaziorako. CIPFUHEM-erako itzulpena: Elsa Velas-co.

57

– Planteatutako problematikari erantzuna eskainiko dion planifikazio egokia duena eta helburuak denbora-tarte jakinerako finkatuko dituena (epe luzea, ertaina); pla-nifikazio horrek, era berean, malgua izatea ahalbidetuko dion ebaluazio jarraiturako plana jaso behar du.

– Esku hartzen dutenen partaidetza beharrezko jotzen duen ekimena eta erabiltzai-leen autonomia sustatzen duena.

– Transferitu daitekeen eredua duena eta aldi berean, iraunkorra izango dena.

– Generoaren ikuspegia jasotzen duen eta pertsonen sexu-joera kontuan hartzen duen ekimena.

– Ekimena egiten ari denaren berri ematen duen komunikazio-plan egokia duena, kontuan hartuta zuzenean edo zeharka parte hartzen duten pertsona guztiak.

Amaitzeko, kulturartekotasunaren taldearen arabera, oso garrantzitsua da ikaste-txeekin (hezkuntza formala) kulturartekotasunaren gaia espezifikoki lantzea. Lehen eta bigarren hezkuntzako ikastetxeekin lan egiteko ekimen zehatzak dauden arren, lan horrek ikastetxeetan eta ikasketa-planean integratuta egon behar lukeela jotzen da eta, era berean, hezkuntzak bultzatu eta Hezkuntza Sailak arautu eta buru izan behar luke. Aipatu behar da ikasle atzerritarren etorrera modu aldebakarrean ku-deatzen ari dela (heldu berriei zuzenduta soilik) eta gai linguistikoan soilik eraginez. Hezkuntza-komunitate guztiaren esku-hartze handiagoa behar da eta ikasketa-plan moduan barneratu behar da.

Hemen hiru atal azaltzen ditugu:

a) Hautaketan aukeratutako jardunbide egokiak eta horiek laguntzen duten kulturar-tekotasunaren eremua: gizartearen partaidetza bultzatzen duten ekimenak, eremu jakineko biztanleriarekin modu integralean lan egiten dutenak kultur identitate desberdinen arteko bizikidetza sustatzeko xedearekin, sareko lanari garrantzi be-rezia ematen dietenak eta generoaren gaia modu espezifikoagoan kontuan hartzen dutenak.

b) Jardunbide egokitzat hartzen ez diren arren, kulturartekotasunaren alderdi zehat-zetan, modu berritzailean edo bestelako aldagaiak kontuan hartuta, eragiten duten eta nabarmendu beharreko ekimenak (“baterako existentziatik” “bizikidetzara” pasatzeko urratsa eta estereotipoetan eta ezezagutzan oinarritutako gatazka-egoeren prebentzioa).

c) EAEko kulturartekotasunaren eremuan bereziki interesgarriak iruditu zaizkigun azterketak.

58

3.5.

2.1

Kultu

rart

ekot

asun

aren

alo

rrek

o ja

rdun

bide

ego

kiak

ESPE

RIE

NTZ

IAR

EN

IZEN

A:

KA

IXO

, NI N

AIZ

. Ku

ltura

rtek

o gi

zart

e-pa

rtai

detz

ari

buru

zko

proi

ektu

a31B

IKO

TEK

A

KAT

EGO

RIA

:G

IZA

RTE

AR

EN P

AR

TAID

ETZ

A S

UST

ATZE

A

ERA

KU

ND

EA:

Bar

akal

doko

Uda

laEL

KAR

BA

NAT

UZ

era

kund

ea

FIN

AN

TZIA

ZIO

A/

LAG

UN

TZA

:

– B

arak

aldo

ko U

dala

ren

eta

Eusk

o Ja

urla

ritz

ako

Imm

igra

-zi

o Z

uzen

dari

tzar

en a

ldi b

erek

o fin

antz

iazi

oa.

– La

n et

a G

izar

te G

aiet

ako

Min

iste

rioa

ren

Imm

igra

zior

ako

Esta

tuko

Idaz

kari

tzar

ekin

lank

idet

za-h

itzar

men

a.

– Eu

sko

Jaur

lari

tzak

o Im

mig

razi

o Z

uzen

dari

tza

– B

ilbok

o U

dala

– B

BK

DES

KR

IBA

PEN

A:

Pro

gram

a ho

rren

xe

dea

bizi

kide

tzak

o el

emen

tuei

bu

ruzk

o ez

taba

ida

sust

atze

a da

. 20

BA

RA

KALD

AR

REK

ELK

AR

BIL

ATZ

EN z

uten

jol

asa

da.

Pis

ta-s

iste

mar

en

eta

konp

lizea

ren

bide

z,

part

e-ha

rtza

ileek

bi

aste

z el

kar

bila

tu b

ehar

dut

e. P

roie

ktu

horr

i esk

er, B

arak

aldo

ko h

erri

tarr

en a

rtek

o di

stan

tzia

ri,

pert

sone

n ar

teko

har

rem

anet

arak

o bi

tart

ekoe

i et

a ha

-rr

eman

en z

irku

lu b

erri

ei b

uruz

ko h

ausn

arke

ta e

gin

da.

Azk

en b

atea

n, B

arak

aldo

ko h

erri

tarr

en a

rtek

o ku

ltura

r-te

ko p

rakt

ika

aurk

ezte

n du

eta

Bar

akal

doko

biz

ilagu

nen

arte

ko h

arre

man

-sar

ea z

abal

tzea

bila

tzen

du.

Xed

e na

gusi

a ja

torr

i, hi

zkun

tza

eta

kultu

r id

entit

ate

desb

er-

dina

k di

tuzt

en p

erts

onen

art

eko

kom

unik

azio

-ere

mua

k so

r-tz

ea d

a, k

ultu

rart

eko

erem

uak

gara

tze

alde

ra.

Idei

a ar

runt

a da

. Eki

men

ean

part

e ha

rtze

ko b

olun

tari

o au

r-ke

zten

dir

enen

art

ean

kultu

rart

eko

biko

teak

sor

tzen

dir

a,

kont

uan

hart

uta

biko

teki

de b

atek

gaz

tela

nia

(edo

eus

kara

, ka

suan

kas

u) a

razo

ling

uist

ikor

ik g

abe

hitz

egi

n be

har

due-

la.

Hor

rela

, bi

pro

fil n

agus

i iz

ango

ditu

gu;

bate

tik,

Bilb

oko

edo

ingu

ruko

per

tson

a bo

lunt

ario

ak e

ta,

best

etik

, ha

inba

t ga

bezi

a di

tuzt

en

pert

sona

er

abilt

zaile

ak,

best

eak

best

e,

erab

atek

o au

tono

mia

gal

araz

ten

duen

gab

ezia

lin

guis

tikoa

du

tena

k (g

azte

lani

a ed

o eu

skar

a).

31

(Bar

akal

doko

imm

igra

zioa

ri b

uruz

ko to

kiko

pla

nean

urt

ez u

rte

gara

tzen

ari

dir

en k

ultu

rart

ekot

asun

aren

eta

biz

ikid

etza

ren

test

uing

uruk

o pr

ogra

man

sar

tzen

da)

.

59

Bar

akal

doko

U

dala

k ek

imen

ho

rrek

in

eta

Imm

igra

zio

Zerb

itzua

ren

bide

z –g

izak

iak

erem

u ja

kine

an t

opat

zera

er

amat

en d

ituen

esp

erie

ntzi

aren

bid

ez k

ultu

ren

arte

ko

hurb

ilket

a la

ntze

n du

– er

emu

kom

una

sort

u na

hi d

u bi

-zi

lagu

nen

arte

ko d

ista

ntzi

ari b

uruz

ezt

abai

datu

eta

hau

s-na

rtze

ko e

ta h

arre

man

mot

a be

rria

k la

ntze

ko.

Bik

otea

k, k

oord

inat

zaile

aren

lag

untz

arek

in,

elka

rrek

in g

e-ra

tzen

dir

a hi

tz e

gin,

elk

ar e

zagu

tu, e

sper

ient

ziak

par

teka

tu

eta

Elka

rban

atuz

elk

arte

aren

egu

neko

zen

troa

k pr

opos

atu-

tako

jar

duer

etan

elk

arre

kin

part

e ha

rtze

ko (

hori

ek t

ruke

a bu

ltzat

zen

dute

).Ez

da

hezk

untz

a-tr

esna

lin

guis

tiko

soila

, ba

izik

eta

elk

ar-

truk

ea,

elka

rrek

iko

harr

eman

a et

a ez

agut

za,

auto

nom

iare

n ho

beku

ntza

eta

ald

aket

a so

zial

a.

KU

LTU

RA

RTE

KO-

TAS

UN

AR

EN

ALO

RR

EAN

NA

BA

RM

END

U

BEH

AR

REK

O

ALD

ERD

IAK

KAIX

O, N

I NA

IZ p

roie

ktua

jard

unbi

de e

goki

en a

rtea

n sa

r-tz

eko

arra

zoia

k (in

darg

unea

k):

– Ek

imen

a as

kota

riko

jen

dear

i he

ltzen

zai

o, b

aita

kul

tu-

rart

ekot

asun

aren

gai

arek

in s

ents

ibili

zatu

gab

ekoe

i ere

. –

Ber

dint

asun

aren

ere

mut

ik a

biat

zen

da e

ta a

uzor

a he

l-tz

eko

mod

ua d

a.–

Lehi

aket

atik

abi

atut

a, s

area

k so

rtze

n et

a pr

oiek

tuak

pr

opos

atze

n ha

si d

iren

era

kund

e et

a ta

ldea

k so

rtu

dira

.–

Ekim

enar

en in

guru

ko g

izar

te-m

ugim

endu

a so

rtu

da.

– Es

peri

entz

iare

n al

derd

i lud

ikoa

nab

arm

entz

en d

a.

BIK

OTE

KA p

roie

ktua

jar

dunb

ide

egok

ien

arte

an s

artz

eko

arra

zoia

k (in

darg

unea

k):

– O

so d

esbe

rdin

ak d

iren

eta

oso

ego

era

desb

erdi

neta

tik d

a-to

zen

pert

sone

n ar

teko

kul

tur

truk

ea a

halb

idet

zen

duen

ku

ltura

rtek

o pr

aktik

a da

. –

Atz

erri

tarr

ari E

AEn

funt

zion

atu

ahal

izat

eko

hizk

untz

a et

a oi

narr

izko

kon

tzep

tuak

eza

gutz

eko

auke

ra e

mat

en d

io, e

ta

bert

akoa

ri,

best

elak

o er

real

itate

eta

kul

tura

k ez

agut

ze-

koa.

–

Ara

zori

k ga

be t

rans

feri

tu d

aite

keen

eki

men

a da

eta

he-

rrik

o ja

rdue

reta

n er

e sa

r da

iteke

. –

Ez d

a be

rezk

o bo

lunt

ario

tza,

hor

i bai

no a

rrun

tago

a da

eta

be

stel

ako

inte

resa

k di

tuzt

en p

erts

onak

era

kart

zen

ditu

, et

a al

di b

erea

n, s

ents

ibili

zatu

egi

ten

ditu

.–

Par

te h

artz

en d

uten

per

tson

en e

rrea

litat

eak

hain

des

-be

rdin

ak

izan

ik

(per

tson

a as

ko

erak

unde

ko

best

elak

o ze

rbi tz

ueta

ko e

rabi

ltzai

leak

dir

a),

zaila

da

tald

eak

bere

z so

rtze

a. H

ala

ere,

ez

da n

abar

men

du b

ehar

reko

ald

erdi

-tz

at h

artz

en,

helb

uru

biko

itza

bete

tzen

bai

tu,

pert

sona

k hi

zkun

tza

eta

mol

datz

en i

kast

ea e

ta b

este

ak e

rrea

litat

e de

sber

dina

eza

gutz

ea.

60

Jard

unbi

de e

goki

aren

bar

ruan

hob

etu

beha

rrek

o el

emen

-tu

hau

ek s

artz

en d

ira

(ahu

ltasu

nak)

:–

Inpa

ktu

posi

tiboa

iza

n du

en a

rren

, B

arak

aldo

ko g

izar

-te

an e

z da

beh

ar a

dina

sar

tu e

ta, b

eraz

, inp

aktu

a ho

betu

eg

in d

aite

ke.

– G

izar

tear

en p

arta

idet

zak

dedi

kazi

o et

a m

otib

azio

han

-di

a es

katz

en d

u. P

roie

ktua

ren

alde

rdi

hori

ere

hob

etu

daite

ke.

– U

rtea

ren

gain

erak

o za

tian

proi

ektu

ari j

arra

ipen

a em

ate-

ko z

ailta

suna

ikus

i da.

Jard

unbi

de e

goki

aren

bar

ruan

hob

etu

beha

rrek

o el

emen

tu

haue

k sa

rtze

n di

ra (a

hulta

suna

k):

– Ek

imen

erak

o bo

lunt

ario

ak b

ilatz

erak

oan

zailt

asun

ak t

o-pa

tzen

dir

a.

– B

ikot

eak

osat

zen

ditu

zten

per

tson

ek z

entr

otik

kan

po j

ar-

duer

a al

tern

atib

oak

egite

ko (

zine

a, a

ntze

rkia

, mus

eoak

...)

ez d

ago

balia

bide

geh

iegi

.

INPA

KTU

A

– Le

hen

bi e

dizi

oeta

n ad

inar

i, la

nbid

eari

, mot

ibaz

ioar

i... d

a-go

kion

ez o

so p

rofil

des

berd

inak

ditu

zten

40

pert

sona

k ha

rtu

dute

par

te.

– Ez

da

gene

roar

i dag

okio

nez

disk

rim

inaz

io p

ositi

boa

egi-

teko

era

gini

k eg

in; i

zan

ere,

par

te h

artz

ean

berd

inta

suna

ge

rtat

u da

. –

Etor

kine

n ko

lekt

iboa

ri h

erri

ko k

ultu

retx

een

sare

rako

hur

-bi

lket

a eg

in z

aie

eta

ekip

amen

duen

era

bile

ra a

reag

otu

dela

ikus

i da.

–

Etor

kine

n et

a be

rtak

oen

arte

ko l

an-p

ropo

sam

enak

, to

-pa

keta

k et

a ba

tera

ko ja

rdue

rak

sort

u di

tu.

– 20

07-2

008a

n 35

bik

otek

har

tu z

uten

par

te e

kim

enea

n (E

uska

din

jaio

tako

31

pert

sona

eta

39

atze

rrita

r).

– Er

abilt

zaile

en

auto

nom

ia

hobe

tzek

o xe

dea

hizk

untz

a ez

agut

uz

bete

tzen

da

, hi

zkun

tza

txer

take

ta-p

roze

sutik

ka

npok

o pe

rtso

neki

n (h

ezitz

aile

ak)

eta

egoe

ra in

form

ala-

goet

an p

rakt

ikat

uz.

61

ESPE

RIE

NTZ

IAR

EN

IZEN

A:

GU

ZTIO

K P

RO

IEK

TUA

KAT

EGO

RIA

:B

izik

idet

za h

obet

zen

lagu

ntze

ko p

rogr

ama

inte

gral

ak.

ERA

KU

ND

EA:

Guz

tiok

proi

ektu

a M

unda

kako

Uda

lare

kin

lank

idet

zan.

FIN

AN

TZIA

ZIO

A/

LAG

UN

TZA

:M

unda

kako

Uda

laEu

sko

Jaur

lari

tza

DES

KR

IBA

PEN

A:

GU

ZTI

OK

2007

. urt

ean

mar

txan

jarr

itako

sen

tsib

iliza

zioa

eta

kul

tura

rtek

o bi

ziki

detz

a bu

ltzat

zeko

pro

iekt

ua d

a. H

asie

ra

bate

an, u

dale

rria

n bi

zi z

iren

naz

iona

ltasu

n de

sber

dine

tako

per

tson

en a

rtek

o el

karr

ekin

tza

urri

aren

(bat

erak

o ex

iste

ntzi

a)

egoe

rari

era

ntzu

na e

mat

eko

prog

ram

a pu

ntua

l m

odua

n so

rtu

zen.

Ik

erke

ta b

at e

gin

zen

herr

itarr

en (

etor

kina

k et

a be

rtak

oak)

beh

arre

z ja

betz

eko

eta

jard

uera

-ild

o na

gusi

ak id

entif

ikat

zeko

. G

UZ

TIO

K pr

oiek

tua

eten

gabe

ko b

ilaka

eran

dag

o. E

sku-

hart

ze tx

ikie

kin

hasi

zen

eta

pix

kana

ka ja

rdue

ra-e

rem

ua z

abal

tzen

jo

an d

a. G

aur

egun

, jad

a ez

da

proi

ektu

pun

tual

a, a

ldi b

erea

n be

ste

prog

ram

ak k

udea

tzen

ditu

en u

dal-

zerb

itzu

garr

an-

tzits

ua b

aizi

k. G

aine

ra,

elka

rtru

kera

ko e

rem

uak

sort

zeko

eta

guz

tiong

an e

ta u

dale

rria

n m

artx

an d

aude

n ze

rbitz

u et

a pr

ogra

ma

guzt

ieng

an s

ents

ibili

tate

a pi

ztek

o m

otor

gis

a jo

katz

en d

u.

Hau

ek d

ira

proi

ektu

aren

hel

buru

nag

usia

k:–

Ask

otar

iko

kultu

r ide

ntita

teen

art

ean

mod

u ho

rizo

ntal

ean

gert

atze

n de

n el

kart

ruke

din

amik

oa e

ta e

teng

abek

o bi

laka

eran

da

goen

kul

tura

rtek

otas

unar

en p

roze

sua

inda

rtze

a.–

Inte

graz

ioa

bultz

atze

a “n

orab

ide

anitz

eko”

pro

zesu

mod

uan

– B

este

lako

err

ealit

atee

kiko

sen

tsib

ilita

tea

pizt

eaH

elbu

ru h

orie

k lo

rtze

ko e

lkar

reki

ko o

saga

rria

k di

ren

hain

bat

erem

utan

egi

ten

da la

n, a

halik

eta

inpa

ktu

hand

iena

lor-

tzek

o et

a m

odu

inte

gral

ean

jard

utek

o: e

tork

inek

in e

ta h

aien

fam

iliek

in b

akar

ka la

n eg

inez

, her

rita

r gu

ztie

i zab

aldu

tako

ai

sial

dira

ko ja

rdue

rak

egin

ez, i

kast

etxe

an la

n eg

inez

(be

har

dute

nei l

agun

tza

eman

ez –

bate

z er

e, e

uska

razk

o la

gunt

za

lingu

istik

oa–

eta

hezk

untz

a-ko

mun

itate

guz

tiare

kin)

, elk

arte

-ehu

na e

ta e

rem

uko

kultu

r ta

ldea

k ko

ordi

natu

z, e

mak

ume

etor

kina

k em

akum

een

elka

rtee

tan

sart

uz (

emak

umee

n pa

rtai

detz

a ak

tiboa

eta

kul

tura

rtek

otas

una

bultz

atuz

), er

emua

n et

a m

anko

mun

itate

an b

este

era

kund

e so

zial

ekin

sar

ean

lan

egin

ez.

Pro

iekt

uak

arra

kast

a ha

ndia

izan

du

eta

kont

uan

izan

beh

ar d

a ga

ratu

den

tes

tuin

guru

aren

men

de d

agoe

la h

ein

han-

dian

.

62

KU

LTU

RA

RTE

KO-

TAS

UN

AR

EN

ALO

RR

EAN

N

AB

AR

MEN

DU

B

EHA

RR

EKO

A

LDER

DIA

K

GU

ZTI

OK

proi

ektu

a ja

rdun

bide

ego

kien

art

ean

sart

zeko

arr

azoi

ak (i

ndar

gune

ak):

– B

izta

nler

iare

n se

ktor

e gu

ztie

i era

ntzu

ten

dien

pro

iekt

u in

tegr

ala

da.

– P

roie

ktua

k ga

ratu

den

test

uing

uruk

o ez

auga

rria

k di

tuen

arr

en, b

este

err

ealit

atee

tara

tran

sfer

itu d

aite

ke e

goki

tuta

.–

Erem

uko

elka

rte-

ehun

guz

tiare

kin

lan

egin

da.

Ehu

na o

so a

begi

korr

a da

eta

hor

i aba

ntai

la iz

an d

a, p

roze

sua

erra

ztu

baitu

. –

Erem

uan

aurr

etik

zeu

den

balia

bide

ak e

rabi

li di

ra, e

z da

zer

bitz

u be

rrir

ik a

smat

u ed

o so

rtu

beha

rrik

izan

. –

Aur

rez

zeud

en z

erbi

tzua

k pi

xkan

aka

egok

itu d

ira

egoe

rak

beha

rtu

gabe

eta

hai

nbat

kul

tur

iden

titat

eren

art

eko

bizi

ki-

detz

aren

hel

buru

a lo

rtze

ko.

– Eg

un p

roie

ktua

din

amiz

atza

ile b

ihur

tu d

a et

a ud

ala

jabe

tu d

a pr

oiek

tuaz

.

Jard

unbi

de e

goki

aren

bar

ruan

hob

etu

beha

rrek

o el

emen

tu h

auek

sar

tzen

dir

a (a

hulta

suna

k):

– P

roie

ktua

k ba

liabi

de m

ater

ial e

ta g

iza

balia

bide

mug

atua

k di

tu.

– P

roie

ktua

ren

jard

uket

a-er

emu

geog

rafik

oa m

ugat

ua d

a, h

orre

gatik

, esp

erie

ntzi

a be

ste

test

uing

urue

tara

tran

sfer

itzek

o al

dez

aurr

etik

bes

te le

ku e

ta e

rrea

litat

eeta

ra e

goki

tzek

o ha

usna

rket

a eg

in b

ehar

da.

INPA

KTU

A

– Im

mig

razi

oare

n au

rrea

n he

rrita

rren

jar

rera

-ald

aket

a ge

rtat

u de

la i

kusi

da

(ald

ez a

urre

ko e

ta o

ndor

engo

gal

deke

tan

eman

dako

era

ntzu

neta

n %

65e

ko a

ldak

eta

isla

tu d

a).

– G

UZ

TIO

K pr

oiek

tuak

ant

olat

utak

o ja

rdue

reta

n he

rrita

rren

par

taid

etza

nab

arm

en a

reag

otu

da (

% 1

00 a

ding

abek

oen

kasu

an e

ta %

40

held

uen

kasu

an).

Etor

kine

n ko

lekt

iboa

ren

part

aide

tza

ere

area

gotu

da

fest

etan

, es

kola

z ka

npok

o ek

intz

etan

, os

paki

zune

tan

eta

erem

uko

elka

rte-

ehun

ak a

ntol

atut

ako

best

elak

o al

darr

ikap

enet

an.

Ase

tasu

n m

aila

ere

os

o al

tua

izan

da.

–

Mod

u es

pezi

fikoa

n la

ndut

ako

kasu

en %

100

ean

emai

tza

akad

emik

oak

hobe

tu d

irel

a ik

usi d

a.

– La

n eg

inda

ko h

aurr

ekin

, kas

uen

% 1

00, e

uska

rare

n er

abile

ra h

andi

agoa

eta

hob

ea e

mat

en d

a.–

Esku

-har

tuta

ko a

ding

abek

o et

a he

ldu

etor

kine

ngan

atz

eman

dako

ant

siet

ate

eta

depr

esio

mai

la n

abar

men

mur

rizt

u da

.–

Mun

daka

ko h

erri

tarr

ek, o

ro h

ar, (

bert

akoe

k et

a et

orki

nek)

pro

iekt

uare

kiko

kon

prom

iso

hand

ia h

artu

dut

e, h

aren

ant

o-la

keta

n na

hiz

egik

aritz

ean

aktib

oki p

arte

har

tuz.

–

Emak

ume

etor

kine

n pa

rtai

detz

a ar

eago

tu d

a et

a er

emua

n au

rret

ik z

eude

n ko

lekt

iboe

tan

barn

erat

u di

ra.

63

ESPE

RIE

NTZ

IAR

EN

IZEN

A:

KU

LTU

RA

RTE

KO T

OPA

TEK

AR

AKO

ETA

PA

RTA

IDE

TZA

RA

KO Z

ENTR

OA

: ZU

BIG

UN

EAK

KAT

EGO

RIA

:S

arek

o la

na

ERA

KU

ND

EA:

ZA

BA

LTZ

EN –

SA

RTU

Elk

arte

a32

FIN

AN

TZIA

ZIO

A/

LAG

UN

TZA

:Fi

nant

ziaz

io p

ublik

oa

DES

KR

IBA

PEN

A:

ZU

BIG

UN

EAK

esku

-har

tze

erem

uan

“bat

erak

o ex

iste

ntzi

a-eg

oera

tik”

“biz

ikid

etza

-ego

erar

a” p

asat

zea

xede

nag

usi d

uen

gara

pen

kom

unita

riok

o pr

oiek

tua

da. “

Bat

erak

o ex

iste

ntzi

a-eg

oera

” 20

06. u

rtea

n de

tekt

atu

zen,

Iker

keta

-Eki

ntza

Par

te-

hart

zaile

az (I

EP) b

alia

tuz

egin

dako

dia

gnos

ian.

Era

ber

ean,

ego

era

hori

biz

ikid

etza

rant

z al

datz

eko

jarr

era

ere

topa

tu z

en,

bai e

tork

inen

, bai

ber

tako

en a

ldet

ik.

Giz

arte

-esk

aera

hor

ri e

rant

zute

ko, 2

007.

urt

ean

Zub

igun

eak

sort

u ze

n. F

ase

pilo

tuan

3 e

rem

u la

ndu

dira

: Par

taid

etza

so

zial

a (e

lkar

te,

balia

bide

so

zial

et

a D

uran

gald

eko

udal

erri

en

arte

ko

part

aide

tza-

taile

rrak

, el

kar

ezag

utze

ko

eta

prop

osam

enak

mod

u ba

tera

tuan

egi

teko

xed

eare

kin)

; lag

untz

a (b

anak

ako

lagu

ntza

zau

rkor

tasu

n-eg

oera

ber

ezia

n da

uden

et

orki

nei

edo

elka

rtee

i, ha

ien

part

aide

tza

sozi

ala

area

gotz

eko)

; ar

teka

ritz

a (k

asu

horr

etan

, pr

eben

tzio

zkoa

, ga

tazk

ak

sor

daite

zkee

n er

emua

k id

entif

ikat

uz e

ta h

aiek

sor

tu a

urre

tik e

goer

a al

datz

en s

aiat

uz).

Erem

u ho

riet

atik

ego

era

glob

ala

alda

tzek

o he

lbur

ua b

etet

zen

eta

hain

bat

jato

rrita

ko b

izila

gune

n ar

teko

biz

ikid

etza

-ego

era

erre

ala

sort

zen

ahal

egin

tzen

da

pro

iekt

ua.

Gar

rant

zits

uena

kom

unita

tean

lan

egite

a da

(nah

iz e

ta b

anak

ako

esku

-har

tzea

k er

e eg

iten

dire

n) e

ta p

erts

onek

zer

bitz

uak

ezag

utze

a ha

ieta

ra h

eldu

aur

retik

eta

elk

ar e

zagu

tzea

elk

arre

ragi

teko

eta

par

te h

artz

eko.

Hor

rega

tik,

bert

akoe

n et

a et

orki

nen

erak

unde

ekin

geh

iago

lan

egite

n da

info

rmaz

ioa

eman

eta

jaso

tzek

o.

32 E

sku-

hart

ze e

rem

uko

elka

rte

eta

balia

bide

guz

tieki

n el

karl

anea

n ar

itzen

dir

a: B

iltze

n, H

eldu

, Cár

itas

(Dur

ango

), Je

suite

n et

xea

(Dur

ango

), A

nder

eak

elka

rtea

, Geu

be,

M

LOM

P S

eneg

al e

lkar

tea,

Gha

nako

elk

arte

a, D

uran

goko

aur

retik

err

etir

atut

akoe

n et

a pe

ntsi

odun

en e

lkar

tea

APP

EDU

R, +

Den

dak

elka

rtea

, Dur

anga

ldek

o ko

mun

itate

is

lam

iarr

a, B

ateg

inez

, Gur

e S

an F

aust

o be

rria

, Mur

ueta

Dor

reko

(Dur

ango

) auz

o-el

kart

ea, E

llacu

ría

zent

roa,

Kri

skiti

n da

ntza

-tal

dea,

Iñur

ri, S

ongi

ntzu

lo.

64

Erem

u ho

riek

lant

zeaz

gai

n, a

isia

ldik

o ek

itald

i zeh

atza

k pr

esta

tzen

dir

a pa

rtai

detz

a-ta

ilerr

ean

eta

erem

uko

elka

rtee

n et

a pe

rtso

nen

part

aide

tza s

usta

tzen

ahal

egin

tzen

dir

a (D

uran

go ko

smo-

polit

a, M

undu

ko ar

roza

k...)

. Tai

ler h

orie

tan

este

reot

ipoa

k ap

urtz

era

bide

ratu

tako

eki

men

inte

resg

arri

ak g

arat

zen

dira

, bid

e ba

tez

erre

alita

teak

eza

gutu

z et

a pa

rtek

atze

ko e

rem

uak

bila

tuz.

Err

onka

(pe

rtso

na b

atzu

en z

ein

best

een)

per

tzep

zioe

n al

dake

tan

eta

giza

rte-

eran

tzuk

idet

asun

a su

stat

zean

da

tza.

KU

LTU

RA

RTE

KO-

TAS

UN

AR

EN

ALO

RR

EAN

N

AB

AR

MEN

DU

B

EHA

RR

EKO

A

LDER

DIA

K

ZU

BIG

UN

EAK

proi

ektu

a ja

rdun

bide

ego

kien

art

ean

sart

zeko

arr

azoi

ak (i

ndar

gune

ak):

– G

auza

tuta

ko d

iagn

osia

n oi

narr

itzen

da.

Pro

iekt

ua h

erri

tarr

en e

skar

iei e

rant

zuna

em

atea

n oi

narr

itzen

da,

ber

az, b

izta

n-le

ria

hart

zaile

aren

jabe

tzat

ik a

biat

zen

da.

– G

arap

en k

omun

itari

oare

n ko

ntze

ptut

ik a

biat

zen

da e

ta n

agus

iki

kole

ktib

oeki

n eg

iten

dute

lan

. Ko

lekt

ibo

guzt

iak

har-

tzen

dir

a ko

ntua

n (e

lkar

teak

, biz

ilagu

nak,

kul

tur

tald

eak.

..) e

ta h

orie

k di

ra p

ropo

satu

, ant

olat

u et

a ga

ratz

eaz

ardu

ratz

en

dire

nak.

Era

kund

eak

beha

rrez

ko b

alia

bide

ak e

skai

ntze

n di

tu e

do e

z ba

daud

e bi

latu

egi

ten

ditu

eta

ant

olak

etan

eta

eg

ikar

itzea

n la

gunt

zen

du.

– A

urre

tik g

arat

zen

ari d

ena

balio

etsi

eta

sus

tatz

ean

datz

a.

– Ko

lekt

iboe

kin

lan

egite

ak b

izta

nler

ia z

abal

agor

a he

ltzek

o au

kera

em

aten

du

eta

esku

-har

tzea

k ir

aunk

orra

goak

iza

tea

erag

iten

du.

Jard

unbi

de e

goki

aren

bar

ruan

hob

etu

beha

rrek

o el

emen

tu h

auek

sar

tzen

dir

a (a

hulta

suna

k):

– P

roie

ktua

dir

u-la

gunt

zei

eske

r at

erat

zen

da a

urre

ra, b

eraz

, ira

unko

rtas

una

alde

hor

reta

tik (

finan

tzar

ioa)

ezi

n be

rma

daite

ke.

– S

ents

ibili

zatu

tako

ingu

rune

etan

soi

lik e

zagu

tzen

den

eki

men

a da

; iza

n er

e, h

erri

mai

lan

ez d

u in

tere

s ge

hieg

i piz

ten.

INPA

KTU

A–

Ekim

ena

erem

uan

ezag

utze

ra e

mat

en a

ri d

a, n

ola

sart

u ga

ldet

zera

eto

rtze

n de

n je

ndea

bai

tago

. –

2008

-200

9an

ebal

uazi

o ku

antit

atib

o-ku

alita

tiboa

egi

n da

eta

em

aitz

ak “

bate

rako

exi

sten

tzia

-ego

erak

” or

aind

ik e

re ja

-rr

aitz

en d

uela

era

kuts

i du,

ber

az, p

rogr

amar

ekin

jarr

aitz

ea e

raba

ki d

a.

65

ESPE

RIE

NTZ

IAR

EN

IZEN

A:

EMA

KU

MEE

N E

LKA

RTE

AK

KAT

EGO

RIA

:G

ener

oare

n ik

uspe

gia

ERA

KU

ND

EA:

Mun

duko

Em

akum

eak

- M

ujer

es d

el M

undo

“B

abel

” (B

ilbo)

Emak

umea

k A

nizt

asun

ean

- M

ujer

es e

n la

Div

ersi

dad

(Bas

auri

)

DES

KR

IBA

PEN

A:

Mot

a ho

rret

ako

lehe

n er

akun

dea

Mun

duko

Em

akum

eak

Bab

el i

zan

zen.

Bilb

on 1

999.

urt

ean

sort

u ze

n, e

mak

ume

bil-

bota

rrez

osa

tuta

: ba

tzuk

Bilb

on j

aiot

akoa

k, b

este

bat

zuk

duel

a as

ko i

rits

itako

ak e

ta b

este

ak g

aur

held

utak

oak.

Tok

i de

sber

dine

tatik

eto

rrita

ko e

mak

umee

n bo

rond

atez

sor

tuta

ko e

kim

ena

da; e

lkar

topa

tu e

ta id

eiak

eta

eza

gutz

ak p

arte

-ka

tzek

o de

nbor

a ha

rtze

ko p

rest

zeu

den

emak

umee

k so

rtut

akoa

. Ez

auga

rri h

orie

tako

em

akum

ezko

en e

lkar

teen

hel

buru

nag

usia

hai

nbat

jato

rrita

ko e

mak

umee

ntza

ko z

abal

duta

ko tr

uke,

bi

lera

eta

hau

snar

keta

rako

ere

mua

sor

tu e

ta e

skai

ntze

a da

, ha

ien

kultu

ra s

usta

tu,

ezag

utza

k pa

rtek

atu

edo

gauz

a be

rria

k ik

aste

ko in

tere

sa d

uten

hei

nean

, bet

iere

. Ere

mu

horr

etan

fin

katz

en d

iren

har

rem

anak

elk

arre

kiko

tasu

nean

eta

be

rdin

tasu

nean

oin

arri

tuta

koak

eta

hor

izon

tala

k di

ra e

ta e

ntzu

keta

afe

ktib

oa m

etod

olog

ia m

odua

n er

abilt

zear

i esk

er,

enpa

tiak

berd

inta

sune

zko

harr

eman

mot

a ho

ri b

ultz

atze

n du

. P

arte

katz

ea d

a he

lbur

ua, e

lkar

teak

par

te h

artz

en d

uen

proi

ektu

etan

, jar

duer

etan

edo

eki

ntze

tan

part

aide

tza

bultz

atuz

(el

kart

eko

kide

en e

goer

a pe

rtso

nala

kon

tuan

har

tuta

, be

tiere

). Le

hen

elka

rte

horr

etat

ik b

este

hai

nbat

sor

tu d

ira.

Leh

enen

goa

adib

ide

mod

uan

hart

uta

hain

bat

koka

pen

geog

rafik

otan

ga

ratu

dir

a, B

asau

rin

Emak

umea

k A

nizt

asun

ean,

bes

teak

bes

te.

Elka

rte

hori

ek h

asie

ra b

atea

n em

akum

eak

elka

r-tz

eko

tald

eak

zire

n et

a, o

ndor

en, p

ixka

naka

elk

arte

bila

katu

zir

en a

dibi

dear

i ja

rrai

ki e

ta M

undu

ko E

mak

umea

k B

abel

el

kart

eare

n la

gunt

zare

kin;

aip

atut

ako

elka

rtea

k el

kart

e be

rria

k so

rtze

ko la

gunt

za m

odua

n ba

lio d

uten

err

efer

entz

iazk

o ar

gita

lpen

ak d

itu.

66

KU

LTU

RA

RTE

KO-

TAS

UN

AR

EN

ALO

RR

EAN

N

AB

AR

MEN

DU

B

EHA

RR

EKO

A

LDER

DIA

K

EMA

KUM

EEN

ELK

ART

EAK

jard

unbi

de e

goki

en a

rtea

n sa

rtze

ko a

rraz

oiak

(ind

argu

neak

):–

Emak

umee

n ar

teko

topa

keta

akt

iboe

tan

oina

rritz

en d

ira

eta

ez k

olek

tibo

jaki

nen

arte

koet

an. P

arta

ide

izat

eko

eska

kizu

n ba

karr

a em

akum

ea iz

atea

da

(jato

rria

k ez

du

axol

a).

– Ki

de d

iren

em

akum

een

arte

ko h

arre

man

a be

rdin

tasu

nezk

oa d

a.–

Elka

rtee

tako

kid

e di

ren

emak

ume

guzt

iak

bolu

ntar

ioak

dir

a, b

eraz

, hor

rek

bako

itzar

en k

onpr

omis

oa a

dier

azte

n du

. Ho-

rrek

luza

rora

irau

nkor

tasu

na e

kar

diez

aiek

e ek

imen

ei.

– P

rakt

ikak

era

kust

en d

uen

mod

uan,

esp

erie

ntzi

a tr

ansf

eritu

egi

n da

iteke

.–

Mun

duko

Em

akum

eak

elka

rtea

k (le

hen

elka

rtea

k) e

sper

ient

ziak

sis

tem

atiz

atze

ko h

ainb

at li

buru

ditu

33 e

ta e

kim

enek

o pr

aktik

etat

ik ik

aste

ko b

alio

dut

e.

– P

arta

idet

za a

ktib

oa d

a, e

ta k

ide

dire

n em

akum

eek

inte

res

kom

unek

o pr

oiek

tuak

eta

jard

uera

k bi

dera

tzen

ditu

zte.

–

Esku

har

tzen

dut

en e

rem

ueta

n os

o ez

agun

ak d

ira

elka

rtea

k.

Jard

unbi

de e

goki

aren

bar

ruan

hob

etu

beha

rrek

o el

emen

tu h

auek

sar

tzen

dir

a (a

hulta

suna

k):

– Iz

aera

bol

unta

rioa

inda

rgun

ea d

en b

ezal

a, k

udea

keta

-gai

etan

kon

prom

iso

hand

ia e

skat

zen

duel

a es

an n

ahi d

u et

a fu

n-tz

io h

ori b

olun

tari

otza

ren

alde

rdi h

orre

k ah

uldu

egi

n de

zake

ela

jarr

aita

suna

ri d

agok

ione

z.

INPA

KTU

A

– M

undu

ko E

mak

umea

k B

abel

elk

arte

an e

mak

umee

k ez

dut

e iz

ena

emat

en, h

orre

n or

dez,

mai

ztas

un g

ehia

go e

do g

u-tx

iago

reki

n pa

rte

hart

zen

dute

. Era

kund

etik

114

em

akum

e pa

satu

dir

a, b

aina

ast

erok

o bi

lere

tan

30 in

guru

bilt

zen

dira

. P

arte

har

tzen

dut

en e

mak

ume

hori

en %

90

etor

kina

k di

ra. Z

uzen

dari

tza

Bat

zord

eari

dag

okio

nez,

em

akum

e et

orki

nen

prop

ortz

ioa

% 5

7,1e

koa

da.

– B

asau

riko

Em

akum

eak

Ani

ztas

unea

n el

kart

ean

30 k

ide

dira

(12

dir

a, h

ala

ere,

mod

u ja

rrai

tuan

eta

akt

iboa

n pa

rte

har-

tzen

dut

enak

). Ki

de d

iren

em

akum

een

% 7

0 in

guru

eto

rkin

ak d

ira.

33

Mun

duko

Em

akum

eak

- M

ujer

es d

el M

undo

“B

abel

” el

kart

eare

n es

peri

entz

iak

sist

emat

izat

zeko

libu

ruak

: –

“Aba

nico

de

colo

res”

. Muj

eres

del

mun

do: S

iste

mat

izan

do a

pren

dem

os. A

lber

dani

a ar

gita

letx

ea, Z

arau

tz, 2

006.

– “L

a av

entu

ra d

e la

sis

tem

atiz

ació

n: c

omo

mira

r y a

pren

der d

e nu

estra

s pr

áctic

as d

esde

nue

stra

s pr

áctic

as”.

Hai

nbat

era

kund

eren

art

ean

egin

dako

a.

67

3.5.

2.2

Nab

arm

endu

beh

arre

ko e

kim

enak

KAT

EGO

RIA

EKIM

ENA

NA

BA

RM

END

U B

EHA

RR

EKO

ALD

ERD

IAK

ERA

KU

ND

EAK

Ezta

baid

aren

et

a ja

betz

aren

su

stap

ena.

KU

LTU

RA

RTE

KO

IKA

SG

ELA

– H

irita

rren

sen

tsib

iliza

zio-

gaie

tan

zego

ena

biltz

en e

ta i

zaer

a ir

aunk

orra

em

aten

jaki

n du

. Kul

tura

rtek

otas

una

mod

u pu

ntua

l eta

zat

ikat

uan

lant

zeko

m

odua

apu

rtze

n du

.–

Ber

ritz

aile

a da

, ku

ltura

rtek

otas

una

part

aide

tza-

proz

esu

eta

nora

bide

ani

-tz

eko

topa

keta

mod

uan

lant

zen

duel

ako.

BA

RA

KALD

OKO

U

DA

LA

GA

STEI

ZKO

K

ULT

UR

AR

TEKO

A

STEA

– A

raba

ko g

izar

tean

eto

rkin

ek e

gind

ako

ekar

pena

ren

aber

asta

sun

kultu

rala

za

baltz

en la

gunt

zen

du.

– D

enbo

ra-e

pe lu

zean

(ur

tea)

gau

zatu

tako

lan-

proz

esua

da

eta

kultu

rart

eko

aste

arek

in a

mai

tzen

da.

Ber

tan

mot

a gu

ztie

tako

jard

uera

ludi

ko, f

olkl

orik

o,

ezta

baid

a et

a ha

usna

rket

ak iz

aten

dir

a (t

aile

rrak

, ezt

abai

dak,

zin

e-fo

rum

a,

dant

zak,

am

aier

ako

fest

a...)

.

AFR

OA

MER

IKA

R

ELKA

RTEA

Etor

kine

n pa

rtai

detz

a so

zial

aren

su

stap

ena

ERA

BIL

TZA

ILEE

N

PAR

TAID

ETZ

A

PR

OZE

SU

A

BO

LUN

TAR

IO

MO

DU

AN

– A

tzer

rita

rren

(er

refu

xiat

uak

eta

etor

kina

k) e

ta b

erta

ko b

izta

nlee

n ar

teko

bi

ziki

detz

a su

stat

zeko

lana

eta

bar

ne-h

ausn

arke

ta n

abar

men

tzen

da.

–

Pro

zesu

a er

akun

deko

pla

n es

trat

egik

oeta

n ja

so d

a.

CEA

R E

US

KAD

I

KU

LTU

RA

RTE

KOTA

-S

UN

JA

RD

UER

AK

EL

LAK

UR

IA

ZEN

TRO

AN

– Ja

rdue

ren

anto

lake

tan

eta

egik

aritz

ean

mod

u ak

tiboa

n pa

rte

hart

zen

dute

n et

orki

n bo

lunt

ario

en k

opur

u es

angu

rats

ua lo

rtu

dute

. –

Erem

uak

hain

bat

jard

uera

gau

zatz

eko

etor

kine

n el

kart

eei

uzte

n za

izki

ela

naba

rmen

tzen

da.

IGN

AZ

IO

ELLA

KUR

IA

GIZ

ART

E FU

ND

AZ

IOA

SAR

EGU

NE

– Ja

torr

i eta

kul

tura

des

berd

inet

ako

pert

sone

n pa

rtai

detz

a na

barm

entz

en d

a,

hala

nol

a ir

akas

le m

odua

n (a

ldez

aur

retik

SA

REG

UN

En p

rest

atut

akoa

k).

– Ze

ntro

ra jo

tzen

dut

en p

erts

onen

art

eko

sare

soz

iala

sor

tzek

o la

gunt

za.

– Ze

ntro

ra jo

tzen

dut

en g

uztie

i tek

nolo

gia

berr

ieta

rako

sar

bide

a ah

albi

detz

en

zaie

.

SA

RTU

AR

AB

A

68

Lana

ko

mun

ikab

idee

kin

AN

IZTA

SU

NA

REN

B

EHAT

OK

IA

– Ka

zeta

riei

eta

kom

unik

azio

etak

o ag

ente

ei z

uzen

duta

ko p

rest

akun

tza

(est

e-re

otip

oen

erab

ilera

sai

hest

eko

eta

hizk

untz

a ko

mun

ikaz

ioet

ara

egok

itzek

o).

– D

okum

entu

-fun

ts e

sang

urat

sua

dute

.–

Egun

ero

egite

n da

kom

unik

abid

een

azte

rket

a.–

Dat

u-ba

sea

iker

kete

tara

ko la

gatz

ea.

MU

GA

K –

SO

S

AR

RA

ZA

KER

IA

Etor

kine

ntza

ko

orie

ntaz

io

sexu

ala

eta

sare

so

zial

ak s

ortz

eko

lagu

ntza

HEM

EN D

AG

O

ZUR

E TO

KIA

– A

tzer

rita

rren

tzak

o la

gunt

za s

exu-

egoe

ra o

nart

zeko

eta

hor

tik e

rato

rrita

ko

araz

oak

atze

mat

eko.

–

Bes

te h

erri

alde

etat

ik e

torr

itako

per

tson

entz

ako

sare

soz

iala

k so

rtze

ko la

-gu

ntza

. –

Etor

kine

kin

sexu

-ori

enta

zioa

lant

zen

dute

n pr

ofes

iona

lent

zako

pre

stak

un-

tza

eta

orie

ntaz

ioa.

–

“Gay

ak, l

esbi

anak

eta

tran

sexu

alak

dir

en e

tork

inen

giz

arte

ratz

ea e

rraz

teko

ja

rdue

ra-p

roto

kolo

a” e

skul

ibur

ua n

abar

men

tzen

da.

ALD

ART

E

31

32

33

69

3.5.2.3. Kulturartekotasunaren alorreko azterketa interesgarriak

Hizkuntzak eta immigrazioa – Euskal Herriko aniztasun linguistikoa. Immigrazioaren aberastasuna

• Egilea: UNESCO ETXEA eta IKUSPEGI (Immigrazioaren Euskal Behatokia)

• Jarduera-eremua: EAEko autonomia-erkidegoa eta Nafarroa

• Finantziatzaileak: Eusko Jaurlaritza – Immigrazio Zuzendaritza eta Hizkuntza Po-litikarako Sailburuordetza.

• Azterketa hemen aurki daiteke: – IKUSPEGI: http://www.ikuspegi.org/documentos/documentos_internos/hizk_

immi_web_cas.pdf – UNESCO Etxea: http://www.unescoeh.org/base/argitalpenak.php?id_atala=9&id

_azpiatala=416&hizk=es&aukeratu=105

LABURPENA

Hizkuntza eta immigrazioa argitalpena UNESCO ETXEA erakundeko Amarauna talde teknikoak gauzatutako ikerketan oinarrituta dago, IKUSPEGI behatokiaren lankidetzarekin. Horri esker, gure inguruan ofizialak diren hizkuntzez gain, hitz egiten direnak edo entzun daitezkeenak identifikatu dira. Azterketa horren hel-buru nagusia hizkuntza horien presentzia ezagutaraztea, identifikatzea eta jatorri-zko herrialdeetako oinarrizko informazio soziolinguistikoa hedatzea da. Horrekin immigrazioaren ondorioz sortutako aberastasun linguistiko eta kultural handiari buruzko sentsibilizazio soziala bultzatu nahi da, gizarte-ulerkortasuna eta bizi-kidetza errazteko eta sustatzeko xedearekin. Ikerketan jatorria 66 herrialdetan duten pertsonengana heldu dira eta guztira 100 hizkuntza (horietako asko ama-hizkuntzak) hitz egiten dira EAEn.

Hizkuntza guztien alderdi komunikatibo, sinboliko eta identitarioen hedapenari ema-ten zaio garrantzia, gizarteak pluraltasun linguistikoaren aberastasuna ezagutu de-zan. Hizkuntza bakoitzaren balioa nabarmendu nahi da; izan ere, bakoitzak bizitza ulertzeko modu berezia eskaintzen du.

Hedapen-politika edo komunikazio-plana: Ikerketa hori hainbat modutara zabaldu da:

– Ikerketaren bilketa “Hizkuntzak eta immigrazioa” argitalpenean: euskaraz eta gaz-telaniaz argitaratu da. Eskuragarri dago Interneten.

– Hizkuntzak eta immigrazioa II. kongresua: 2008ko maiatzaren 23an Bilboko Eus-kalduna jauregian, 100 pertsona baino gehiago bertaratu ziren. Kongresu horren testuinguruan aurkeztu ziren ikerketaren emaitzak eta nazioarteko aditu garran-tzitsuen partaidetza izan zuen.

70

– Hizkuntza eta immigrazioa II. kongresua Nazio Batuen Hizkuntzen Nazioarteko Ur-teko jardueren artean jaso zen eta, beraz, UNESCOren web orrialdean zabaldu zen.

– “Euskara, immigrazioa eta eskubide linguistikoak” jardunaldia: Bilbon, 2007ko aza-roan, euskara eta immigrazioko teknikariekin.

– “Euskara, immigrazioa eta eskubide linguistikoak” argitalpena: jardunaldiko ekar-penak jasotzen ditu, Interneten ere eskuragarri.

– Azterketaren laburpena IKUSPEGI - Immigrazioko Euskal Behatokiko 25. zenba-kian: hedapena immigrazioko euskal teknikarien eta elkarteen artean.

– Lanaren aurkezpena EHUko Udako ikastaroetan – 2008: “Migrazio-prozesuak” eta Hizkuntzen Europako Astean – Donostiako Udala, 2009.

– Hedapen handia hainbat euskal komunikabidetan eta espezializatutako aldizkarietan.

3.6. faktore erlijiosoa kontuan hartzen duten esperientzien alorra

3.6.1 Sortzen ari den errealitateari aurre eginezHausnarketan kontuan hartu nahi izan da, gizarteratze-prozesuaren barruan, elka-rren ezagutzaren eta gure identitatearen alderdi erlijiosoei buruzko elkarrrekiko ezjakintasuna murrizteko lanaren sustapena. Jabetzen gara erlijio-gaiei buruzko gure ezjakintasuna aurreiritzien iturri izan daitekeela eta ondorioz, sinesmen des-berdinetako pertsonen behar bezalako gizarteratzea galaraz dezakeela eta arazo jakinen oinarrian egon ohi dela. Era berean, mundu mailan gehienen erlijioek eta pentsamenduzko filosofiek ere –eskualdearen arabera gehiengoa edo gutxiengoa izan dezakete herri mailan– ahalmen integratzailea dutela pentsatzeko arrazoiak ditugu, behar bezala aitortu eta landu gabeko elementu etiko substantiboak parte-katzen baitituzte.

Taldeak gainditu behar izan duen auzi garrantzitsuenetakoa gaia zentratzea izan da hain zuzen; izan ere, hausnarketan ikusi dugun moduan, erlijioa hainbat modutara eta intentsitate ezberdinekin ager daiteke eta hainbat alorretan sar daiteke (kultura, erlijioa, hezkuntza, lana...). Kultura(artekotasuna)ren gaiaren barruan kokatzen den arren, ad hoc taldea sortzea erabaki da, berezko “substantzia” duen gaia delako eta bakoitzak bere identitateaz egiten duen definizioan zuzenean eta modu esan-guratsuan eragiten duelako, bai sinismena dutenengan, bai sinisten ez dutenen-gan; biek ere gauza bera bilatzen baitute: euren sinismenean edo ez-sinismenean errespetatuak izatea.

71

3.6.2 Erlijio aniztasuna gizarteratzeko faktore bilakatzea

Taldearen hausnarketan islatu nahi genituzkeen hainbat gai aipatu ditugu:

– Gure helburua bikoitza da: batetik, erlijioaren gaiari buruzko arreta eman nahi dugu eta, bestetik, ikusarazi egin nahi dugu. Hor dagoen gaia da, batzuetan gatazkak edo tentsio-egoerak sortzen ditu eta zenbait kasutan irtenbidea eskaintzen da.

– Hemen datozen jarduera-eremuak bereizten ditugu, baina horiek ez dira ez baka-rrak, ez baztergarriak34:o Erlijioartekotasunari buruzko foroak o Lan-eremuko artekaritzao Hezkuntza formalao Hezkuntza ez-formala (aisia eta denbora librea jasotzen ditu), sentsibilizazioao Erlijio-askatasunaz baliatzeko eskubidea (espazioen lagapena, kulturako ere-

muak eraikitzeko laguntzak...)o Ikerketak eta azterketako Prestakuntza / jardunaldiak (funtzionario publikoei, zabaldutako erlijioetako

agente erlijiosoei eta abar zuzenduta egon ohi dira)

Jarduera-eremu horien artean egiten ari diren lanean alderdi hauek nabarmentzen ditugu35 eta horiek gainjarrita edo elkar gurutzatuta adieraz daitezke:

1. alderdia Tartean sartzen dituen gaiak landuz: Gai teologikoak tartean sartzen dituzten eduki erlijiosozko esperien-

tziak, definizio etiko edo doktrinazkoak (TEOLOGIA) / bizikidetzako alderdiei eragiten dieten eduki erlijiosozko esperientziak (BIZIKIDE-TZA) / eskubideak betetzea eragiten duten eduki erlijiosozko espe-rientziak (ESKUBIDEAK).

2. alderdia Tartean sartzen dituen aktoreei erantzunez: Eguneroko bizikidetzan pertsonak tartean sartzen dituzten eduki er-

lijiosozko esperientziak, banakakoak edo kolektiboak, (PERTSONAK) / administrazioko erakundeekiko eta enpresekiko harremana eragiten duten eduki erlijiosozko esperientziak (ERAKUNDEAK) / pertsonak beste erakundeekin lotzen dituzten eduki erlijiosozko esperientziak (elizak, konfesio erlijiosoak, herritarren elkarteak) (KREDOA).

34 Sarreraren amaieran jarriko den esperientzien taulan eremu horietako bakoitzari erreferentzia deskripti-boa egingo zaio.

35 Esperientzien taulan izendatutako ekimen bakoitzean zer alderdi lantzen den ere zehaztuko da. Elkar gurutzatuta adieraz daitezkeela kontuan hartuta, betiere.

72

3. alderdia Eragiten dituen efektuei edo lortu nahi dituen helburuei erantzunez: Alderdien arteko gatazkak eta haien ebazpena edo haietan sakontzea

ekartzen duten eduki erlijiosozko esperientziak (GATAZKAK) / erli-jioaren eta haren pluraltasunaren gizarteratze positiboa eguneroko bizitzan eta kulturan proposatzen duten eduki erlijiosozko esperien-tziak (GIZARTERATZEA) / gizarteratzearen eta bizikidetza pluralaren aldeko sentsibilizazioa proposatzen duten eduki erlijiosozko espe-rientziak (SENTSIBILIZAZIOA).

– Esku-hartze mailen arteko bereizketa nabarmena topatzen dugu; izan ere, erakundeak zurrunak dira eta motelago egiten dute lan adostasunak finkatzeko, baina maila pertsonalean, egunerokoan edo informalean, aldiz, arrisku gehiago hartzeko joera dago bizikidetza azkarrago bilatzeko eta sor daitezkeen arazo eta gatazken irtenbideak bilatzeko malgutasun handiagoa dago.

– Mundu mailan gehien errotutako erlijio eta korronte filosofiko edo espiritualek pertsonen arteko gizarteratze-irrikaren aldeko eta kontrako faktore anbibalentea dute; horri buruz sarreraren hasieran hitz egin dugu. Hau da, batetik pisu handia izateko joera duen faktore bereiztailea dago, eta pertsonen arteko errezeloak edo antagonismoak sortzea eragin dezake; hala ere, horren alde esan dezakegu funts etiko komuna dagoela erlijio edo korronte filosofiko edo espiritual horien artean. Funtsa handia izan daiteke, baina ezezaguna izan daiteke edo desados-tasunaren edo bereizketaren mende gera daiteke. Proposamen modura, elkarren arteko ezagutzaren sustapena garrantzitsua dela uste dugu, aipatutako elemen-tu komunen sustapenean lagun baitezake, horrela, horiek ez dira estigmatizatuko eta pertsonen oinarrizko eskubide eta askatasunak bultzatzen lagun dezaketen faktore bihur daitezke.

– Azkenik, sinesmen erlijiosoek edo sinesmen-faltak zenbait pertsonen bizitzan eta ekintzetan eragiten duela aipatuko dugu, hau da, norberak bere identitateaz egiten duen definizioan. Hori dela eta, argi utzi nahi dugu gai hori hor dagoela eta bizit-zako alor ugaritan eragiten duela (lana, gizartea, bizikidetza...); irtenbidea ez da gaia saihestu edo baztertzea, ikustaraztea baizik, horrela, sortzen dituen arazoak eta erronkak ebazteko.

73

3.6.3 Faktore erlijiosoa kontuan hartzen duten ekimenei buruzko gure hausnarketa

Hausnarketan zenbait alderdi nabarmendu dira eta behar zehatzak diagnostikatu dira garatzen ari diren gizarteratze-ekimenetan faktore erlijiosoa kontuan hartzeari da-gokionez:– Oro har, erlijioei erreferentzia egiten dieten araudi eta legeei buruzko ezjakin-

tasuna dagoela nabarmendu da, eta horrek, zenbait kasutan, erlijio-askatasunaz gozatzeko zailtasunak ekartzen ditu eta aurreiritziak sortzen ditu.

– Bestalde, komunitate erlijiosoen funtzionamenduari eta haien kulturako lekuei buruzko ezjakintasuna ere badago (arduradunak, arduradunen atribuzioak...).

– Zenbait kolektibo / profesionalentzako erlijioari dagokionez (praktikak, anizta-suna...) talde espezifikoa egotea positibotzat hartzen da.

– Lanaren alorrari dagokionez, artekaritzan kultur elementua jasotzea eta faktore erlijiosoa beti kontuan hartzea beharrezko jotzen da eta, horretarako, komenigarria litzateke erlijio bakoitzaren baldintzak eta espezifikotasunak ezagutzea.

– Gizarterako, oro har, eta erakunde sozialetarako, bereziki, lagungarri izan dai-tezkeen bi ekintza proposatzen dira:o Erlijioarekin lotutako baliabideen gida edo sintesia, pertsonei bideratzeko

(erakunde sozialen kasuan, erabiltzaileak), behar erlijiosoak ere oinarrizkoak direla hartzen baita.

o Erlijio desberdinen estereotipoak apurtzeko eta gizartea praktika erlijioso des-berdinekiko toleranteago bilakatzeko xedea duten sentsibilizazio- eta informa-zio-kanpainen diseinua.

Koadro honetan landu ditugun gaiei erantzuna emateko xedearekin egun EAEn ga-ratzen ari diren zenbait esperientzia deskribatzen ditugu. Esperientzia ezagunak deskribatzen eta hausnartzen dituen koadroa da. Inolaz ere ez du eremu horretako jardunbide egokirik finkatzen, izan ere, hausnarketan ezin izan dugu egoera guztie-tarako balio dezakeen aukeraketa-irizpiderik finkatu, gaia berria delako.

Hori horrela, atea zabaldu nahi dugu gaia landu dadin eta faktore erlijiosoa hor dago-ela eta pertsonen arteko harremanean eragiten duela ikusarazi nahi dugu, bereziki, jatorri ezberdina duten eta ezezagunak diren erlijioen kasuan, horren ondorioz kon-fiantza-falta sortzen baita. Era berean, hausnarketara irekitako koadro malgua izatea nahi dugu eta ezagutu eta sortzen diren beste esperientziekin osatzen jarraitzea.

74

JAR

DU

ERA

ER

EMU

AEA

Eko

EKIM

ENA

KD

ESK

RIB

APE

NA

ERRE

FERE

NTZI

A EG

ITEK

O HA

RTZE

N DI

TUEN

ALD

ERDI

AK36

OH

AR

RA

KERLIJIOARTEKOTASUNARI BURUZKO FOROAK

Erlij

ioar

teko

ta-

suna

ri b

uruz

ko

elka

rriz

keta

-ta

ldea

(D

IAR

)_

Ella

kuri

a ze

ntro

a

Igna

zio

Ella

kuri

a G

izar

te F

unda

zioa

ren

ekim

ena

Erlij

ioar

i bur

uz e

ztab

aida

tzek

o bi

ltzen

dire

n pe

rtso

na fi

siko

en ta

ldea

da.

Es

peri

entz

ia p

erts

onal

en ta

ldea

da

eta

be

rtan

nor

k be

re b

urua

aur

kezt

en d

u.

– 1.

alde

rdia

: B

IZIK

IDET

ZA–

2. a

lder

dia:

PER

TSO

NA

K–

3. a

lder

dia:

GIZ

ART

ERAT

ZEA

Bilb

oko

erlij

ioar

teko

ta-

suna

ri b

uruz

ko

foro

a

Une

sco

Etxe

ak a

ntol

atua

. Ins

tituz

ioen

or

dezk

aritz

a ha

ndia

goa

dago

(ar

tzai

-na

k, im

anak

...)

– 1.

alde

rdia

: BIZ

IKID

ETZA

– 2.

ald

erdi

a: P

ERTS

ON

AK

- KR

EDO

AK

– 3.

ald

erdi

a: G

IZA

RTER

ATZE

A

Erlij

ioar

teko

topa

keta

Eus

kal-

duna

jaur

egia

n eg

in z

en.

TALA

IPE

tald

eaZ

umai

an s

ortu

zen

mai

la p

erts

onal

eko

eta

inst

ituzi

onal

eko

erak

unde

hau

en

orde

zkar

ieki

n: L

izar

rako

foro

a, Ig

nazi

o El

laku

ria

Fund

azio

a, B

aket

ik...

, ba

ina

ez d

ute

erlij

ioet

ako

orde

zkar

i mod

uan

part

e ha

rtze

n.

Pro

posa

men

zeh

atza

k au

rkez

tea

xede

du

en h

ausn

arke

tara

ko fo

roa

da.

– 1.

alde

rdia

: BIZ

IKID

ETZA

– 2.

ald

erdi

a: P

ERTS

ON

AK

- KR

EDO

AK

– 3.

ald

erdi

a: G

IZA

RTER

ATZE

A

-SEN

TSIB

ILIZ

AZI

OA

Prop

osam

en

zeha

tzen

ar

tean

ha

uek

naba

rmen

tzen

dira

: er

li-jio

en a

rtek

o to

pake

tara

ko p

un-

tuak

gai

tzek

o er

emue

n es

kaer

a,

part

aide

tza

erlij

ioen

par

lam

en-

tuan

(Aus

tral

ia).

Sent

sibi

lizaz

iora

ntz

bide

ratu

tako

ta

ldea

da:

erli

jio t

alde

gut

xitu

en

“sek

ta”

kata

loga

zioa

ap

urtz

en

ahal

egin

tzen

da.

36 E

sper

ient

zien

bar

ruan

hai

nbat

ele

men

tu d

aude

la e

raku

tsik

o du

eta

esp

erie

ntzi

a gu

ztia

k al

derd

i bak

arre

an ja

sotz

eko

zailt

asun

a ag

ertu

ko d

u.

75

Liza

rrak

o fo

ro

espi

ritu

ala

Liza

rrak

o A

lalb

a El

kart

eak

sust

atut

ako

foro

a da

. Li

zarr

an

urte

ro

egite

n de

n to

pake

ta

da e

ta h

elbu

ru n

agus

ia b

izik

idet

za e

ta

elka

rrek

in o

spat

zea

da; h

orre

gatik

, er-

lijio

des

berd

inet

ako

jend

eari

err

ezat

u et

a os

patz

eko

gonb

itea

egite

n za

io.

– 1.

alde

rdia

: BIZ

IKID

ETZA

– 2.

ald

erdi

a: P

ERTS

ON

AK

- KR

EDO

AK

– 3.

ald

erdi

a: G

IZA

RTER

ATZE

A

-SEN

TSIB

ILIZ

AZI

OA

Liza

rran

urt

ero

egite

n de

n to

pake

ta: w

ww

.foro

espi

ritu

al.

org

Bilb

oko

erlij

ioar

teko

m

inte

gia

EDE

Fund

azio

ko p

erts

ona

sine

smen

-du

nak

part

aide

ditu

en e

ta h

aiek

sus

ta-

tuta

ko

min

tegi

a,

erlij

io

mus

ulm

anek

o be

gira

leek

ais

iald

iko

tald

e kr

ista

ueta

n he

zitz

aile

m

odua

n pa

rte

hart

zear

en

ondo

rioz

sor

dai

tezk

een

araz

oak

be-

reiz

teko

.

– 1.

alde

rdia

: BIZ

IKID

ETZA

– 2.

ald

erdi

a: P

ERTS

ON

AK

- KR

EDO

AK

– 3.

ald

erdi

a: G

IZA

RTER

ATZE

A

-SEN

TSIB

ILIZ

AZI

OA

LAN

AR

EN

EREM

UKO

A

RTEK

AR

ITZA

Ikas

tetx

e er

lijio

soen

lan-

erem

uko

arte

-ka

ritz

arak

o es

kaer

ak h

asi d

ira, b

i gai

re-

kin

lotu

ta:

– O

toitz

a la

nord

ueta

n–

Inda

rrea

n da

goen

egu

tegi

an ja

sotz

en

ez d

iren

fest

a-eg

unak

.

– 1.

alde

rdia

: ES

KUB

IDEA

K–

2. a

lder

dia:

PER

TSO

NA

K -

ERA

KUN

DEA

K–

3. a

lder

dia:

GAT

AZK

A

BIL

TZEN

zen

troa

n es

kaer

ak b

il-tz

en h

asi e

ta L

anek

intz

a el

kar-

tear

ekin

lant

zen

dira

.CE

AR

Eusk

aditi

k en

pres

a-eh

u-na

sen

tsib

iliza

tzen

da

giza

ba-

liabi

de e

rliji

osoe

n et

a ku

ltura

lki

hete

roge

neoe

n ga

ian.

76

HEZ

KU

NTZ

A

FOR

MA

LAH

ainb

at

erlij

iota

ko

klas

eak

emat

eko

esta

tu m

aila

ko

hitz

arm

enak

Erlij

ioar

en

irak

asku

ntza

ar

aut-

zen

duen

19

94ko

ab

endu

aren

16

ko

2438

/199

4 Er

rege

D

ekre

tuar

en

2.

artik

ulua

n (1

995e

ko u

rtar

rila

ren

26ko

22

. zk

. B

OE,

204

5)37

: H

aur

Hez

kunt

-za

n,

Lehe

n H

ezku

ntza

n,

DB

Hn

eta

Bat

xile

rgoa

n, i

kast

etxe

pri

batu

nah

iz

publ

ikoe

tan,

er

lijio

aren

ir

akas

kunt

za

jaso

tzek

o es

kubi

dea

ados

tu e

ta z

er

lege

k xe

datz

en d

uen

zeha

zten

da.

– 1.

alde

rdia

: ES

KUB

IDEA

K–

2. a

lder

dia:

PER

TSO

NA

K -

ERA

KUN

DEA

K–

3. a

lder

dia:

G

IZA

RTER

ATZE

A -

G

ATA

ZKA

Hitz

arm

enek

bile

ra h

auei

egi

-te

n di

ete

erre

fere

ntzi

a:

– Es

pain

iako

era

kund

e er

lijio

-so

eba

njel

ikoe

n fe

dera

zioa

.–

Espa

inia

ko

kom

unita

te

is-

rael

darr

en fe

dera

zioa

. –

Espa

inia

ko i

slam

iar

batz

or-

dea.

Bilb

oko

bake

aren

al

deko

ast

eaB

ilbok

o U

dala

ren

ekim

ena.

20

09. u

rtet

ik e

rliji

oen

gai e

spez

ifiko

are-

kin

lotu

tako

egu

na a

ntol

atze

n da

.

– 1.

alde

rdia

: TEO

LOG

IA -

B

IZIK

IDET

ZA

– 2.

ald

erdi

a: P

ERTS

ON

AK

– ER

AKU

ND

EAK

- KR

EDO

AK

– 3.

ald

erdi

a: G

IZA

RTER

ATZE

A

-SEN

TSIB

ILIZ

AZI

OA

Kris

taue

n ba

tasu

nare

n al

deko

oto

itz-

aste

a

Eliz

a ka

tolik

oko

eta

kom

unita

te e

ban-

jelik

oeta

ko h

ainb

at ta

ldek

oto

itzak

eta

el

karr

izke

tak

anto

latz

en d

ituzt

e.B

izka

iko

eliz

barr

utia

k ot

oitz

a an

to-

latz

en d

u ka

tedr

alea

n be

ste

kris

tau-

kom

unita

teet

ako

orde

zkar

ieki

n.

– 1.

alde

rdia

: TEO

LOG

IA -

B

IZIK

IDET

ZA

– 2.

ald

erdi

a: K

RED

OA

K–

3. a

lder

dia:

G

IZA

RTER

ATZ

EA

-SEN

TSIB

ILIZ

AZ

IOA

37

Erlij

ioar

en ir

akas

kunt

za a

raut

zen

duen

199

4ko

aben

duar

en 1

6ko

2438

/199

4 Er

rege

Dek

retu

a. 2

. art

ikul

ua:

1.

Era

bere

an,

Hez

kunt

za S

iste

mar

en A

ntol

amen

du O

roko

rrer

ako

1990

eko

urria

ren

3ko

1/19

90 L

ege

Org

anik

oare

n bi

garr

en x

edap

en g

ehig

arria

ren

ara-

bera

et

a es

tatu

ak

Espa

inia

ko

erak

unde

er

lijio

so

eban

jelik

oen

fede

razi

oare

kin,

Es

pain

iako

ko

mun

itate

is

rael

darr

en

fede

razi

oare

kin

eta

Espa

inia

ko

isla

-m

iar

batz

orde

arek

in d

ituen

lan

kide

tza-

hitz

arm

enen

ara

bera

, 19

92ko

aza

roar

en 1

0eko

24,

25

eta

26/1

992

Lege

en b

idez

ona

rtut

akoa

k, h

urre

nez

hurr

en,

ai-

patu

tako

kon

fesi

o er

lijio

soen

ira

kask

untz

a au

rrek

o ar

tikul

uko

1. at

alea

n ai

patu

tako

hez

kunt

za m

aila

eta

ika

stet

xeet

an j

asot

zeko

esk

ubid

ea b

erm

atze

n da

. 2.

Aur

reko

ata

lean

xed

atut

akoa

ren

arab

era,

aip

atut

ako

erlij

ioen

irak

asku

ntza

est

atu

espa

inia

rrar

ekin

ado

stut

ako

lank

idet

za-h

itzar

men

etar

a eg

okitu

ko d

a”.

77

HEZKUNTZA EZ FORMALA (aisia eta denbora librea

jasotzen ditu)SENTSIBILIZAZIOA

Erak

uske

ta

ibilt

aria

eta

m

undu

ara

biar

rari

bu

ruzk

o hi

tzal

diak

Alg

orta

ko

“Arr

abita

” ar

abia

r-lib

iar

zent

roak

ant

olat

uta.

–

1. al

derd

ia: T

EOLO

GIA

-

ESKU

BID

EAK

– 2.

ald

erdi

a: K

RED

OA

K–

3. a

lder

dia:

SEN

TSIB

ILI-

ZA

ZIO

A

Ate

irek

ien

jard

unal

diak

m

eski

teta

n

Hai

nbat

m

eski

tak

(Ori

oko

mes

kita

, B

egoñ

azpi

ko A

ssal

am m

eski

ta, B

ilbo)

at

e ir

ekie

n ja

rdun

aldi

ak

anto

latz

en

ditu

zte

fede

mus

ulm

ana

aito

rtze

n ez

du

en je

ndea

k er

emua

eta

erl

ijioa

eza

-gu

tu d

itzan

.

– 1.

alde

rdia

: BIZ

IKID

ETZ

A–

2. a

lder

dia:

KR

EDO

AK

– 3.

ald

erdi

a:

GIZ

ART

ERAT

ZEA

-S

ENTS

IBIL

IZA

ZIO

A

Auz

oeta

ra b

ider

atut

ako

hain

bat

mes

kita

ren

ekim

enak

di

ra,

emai

tzak

epe

luze

ra s

oilik

ikus

da

itezk

e.

Fede

-auk

erak

o be

gira

leen

ik

asta

roak

EDE

Fund

azio

an a

stia

ldir

ako

begi

ra-

leen

ika

star

oak

eska

intz

en d

ira

eta

sine

smen

aren

al

orra

ja

sotz

en

dute

, er

lijio

kat

olik

oare

n ik

uspe

giar

ekin

.Es

peri

men

tazi

o-pr

ozes

uan

dago

ikas

ta-

ro h

orie

tan

mus

ulm

anen

par

te-h

artz

ea

eta

haie

n et

a er

lijio

kat

olik

oko

begi

ra-

leen

art

eko

bizi

kide

tza.

– 1.

alde

rdia

: ES

KUB

IDEA

K–

2. a

lder

dia:

PER

TSO

NA

K -

KRED

OA

K–

3. a

lder

dia:

G

IZA

RTER

ATZ

EA

-SEN

TSIB

ILIZ

AZ

IOA

78

ERLIJIO ASKATASUNAZ GOZATZEKO ESKUBIDEA

Kultu

rako

ed

o ja

rdue

ra

erlij

ioso

etar

ako

erem

uen

laga

pena

Igna

zio

Ella

kuri

a G

izar

te F

unda

zioa

. Ku

ltu

espe

zifik

oak

edo

kate

kesi

a /

pres

taku

ntza

gau

zatz

eko,

uda

lari

ins-

tala

zio

hand

iak

eska

tzek

o au

kera

rik

ez d

uten

kom

unita

te e

rliji

oso

txik

iei

uzte

n di

zkio

Ella

kuri

a ze

ntro

ko l

oka-

lak

(are

toak

eta

kap

ila).

– 1.

alde

rdia

: ESK

UB

IDEA

K–

2. a

lder

dia:

PER

TSO

NA

K -

KRED

OA

K–

3. a

lder

dia:

GIZ

ART

ERA T

ZEA

Bilb

o er

lijio

edo

kul

tur

alor

re-

ko

ospa

kizu

neta

rako

lo

kale

n la

gape

nean

er

refe

rent

zia

bi-

laka

tzen

ari

da.

Par

roki

a ja

kina

k.

Zenb

ait

parr

o-ki

ak (

Bilb

oko

5. p

arro

kia;

Am

arak

oa

Don

ostia

n)

best

e ku

ltu

erlij

ioso

eta-

rako

uzt

en d

ute

eure

n er

emua

.

– 1.

alde

rdia

: ESK

UB

IDEA

K–

2. a

lder

dia:

PER

TSO

NA

K -

KRED

OA

K–

3. a

lder

dia:

GIZ

ART

ERA T

ZEA

Erem

uare

n la

gape

na u

ne h

o-rr

etan

pa

rrok

iare

n bu

ru

den

pert

sona

ren

(par

roko

aren

) ar

aber

akoa

izat

en d

a.

Eliz

barr

utia

.D

erio

n ko

mun

itate

ort

odox

o er

rum

a-ni

arra

ri k

ultu

a eg

iteko

eta

kat

ekes

i-ra

ko e

spaz

ioa

eska

intz

en z

aio.

G

aste

izen

, m

odu

bere

an,

kom

unita

-te

ort

odox

o er

rusi

arra

ri e

skai

ntze

n di

ote.

– 1.

alde

rdia

: ESK

UB

IDEA

K–

2. a

lder

dia:

PER

TSO

NA

K -

KRED

OA

K–

3. a

lder

dia:

GIZ

ART

ERA T

ZEA

Elka

rtee

n in

dart

zea

Igna

zio

Ella

kuri

a G

izar

te F

unda

zioa

k el

kart

e la

ikoe

ntza

ko e

ta e

rliji

osoe

nt-

zako

lagu

ntza

- et

a ja

rrai

pen-

zerb

itzua

es

kain

tzen

du.

– 1.

alde

rdia

: ESK

UB

IDEA

K–

2. a

lder

dia:

PER

TSO

NA

K -

KRED

OA

K–

3. a

lder

dia:

GIZ

ART

ERA T

ZEA

79

Kole

ktib

oent

zako

la

gunt

za

BIL

TZEN

zen

troa

k er

lijio

-ask

atas

unaz

ba

liatz

eko

lagu

ntza

es

katz

en

dute

n ko

lekt

iboe

ntza

ko l

agun

tza

eska

intz

en

du.

– 1.

alde

rdia

: ESK

UB

IDEA

K–

2. a

lder

dia:

PER

TSO

NA

K -

ERA

KUN

DEA

K–

3. a

lder

dia:

GIZ

ART

ERA T

ZEA

BIL

TZEN

zen

troa

k et

a Ig

nazi

o El

laku

-ri

a G

izar

te F

unda

zioa

k la

gunt

za e

s-ka

intz

en d

ute

adm

inis

traz

io p

ublik

oei

kultu

a eg

iteko

es

pazi

oen

laga

pen-

eska

ria

egite

ko.

– 1.

alde

rdia

: ESK

UB

IDEA

K–

2. a

lder

dia:

PER

TSO

NA

K -

ERA

KUN

DEA

K–

3. a

lder

dia:

GIZ

ART

ERA T

ZEA

EAEk

o ko

lekt

iboe

n er

lijio

-fes

ten

egut

egia

egi

tea.

BIL

TZEN

zen

troa

k eg

inda

ko a

rtek

a-ri

tza.

– 1.

alde

rdia

: ESK

UB

IDEA

K–

2. a

lder

dia:

PER

TSO

NA

K -

ERA

KUN

DEA

K–

3. a

lder

dia:

GIZ

ART

ERA T

ZEA

Kultu

a eg

iteko

es

pazi

oen

erai

keta

.

– 1.

alde

rdia

: ESK

UB

IDEA

K–

2. a

lder

dia:

KRE

DO

AK

- ER

AKU

ND

EAK

– 3.

ald

erdi

a: S

ENTS

IBIL

IZA

-ZI

OA

80

EGINDAKO IKERKETA / AZTERKETAK

EAEk

o er

lijio

-an

izta

suna

ri

buru

zko

map

a

EAEn

Ign

azio

Ella

kuri

a G

izar

te F

un-

dazi

oak

egin

dako

a.

Hel

buru

a pl

ural

tasu

n er

lijio

soa

isla

-tz

ea d

a, g

izar

teko

kon

fesi

o-an

izta

suna

is

latz

en d

uen

erre

alita

tea;

biz

tanl

eria

-re

n ge

hien

goar

entz

ako

ezez

agun

a et

a be

rria

den

err

ealit

atea

.

– 1.

alde

rdia

: TEO

LOG

IA–

2. a

lder

dia:

ER

AKU

ND

EAK

– 3.

ald

erdi

a: S

ENTS

IBIL

I-Z

AZ

IOA

Aut

onom

ia-e

rkid

egoe

tan

ma-

pak

egite

n ar

i di

ra e

rliji

o- e

ta

kont

zien

tzia

-ask

atas

unar

en

aito

rpen

erak

o au

rrer

apau

so

mod

uan.

Aito

rpen

hor

i fak

tore

er

abak

igar

ria

da k

onfe

sio

gu-

txitu

ak

giza

rter

atze

ko

aurr

e-ra

pene

an.

Iker

keta

-pro

iekt

ua

adm

inis

traz

io

publ

ikoe

kin

Plu

ralta

sun-

eta

biz

ikid

etza

-eki

men

a (e

stat

uko

lerr

o or

okor

ra),

horr

en b

i-de

z 4

udal

erri

hau

tatz

en d

ira

zori

z er

lijio

-ani

ztas

unar

en k

udea

keta

eza

-gu

tzek

o.

– 1.

alde

rdia

: ES

KUB

IDEA

K–

2. a

lder

dia:

ER

AKU

ND

EAK

– 3.

ald

erdi

a: G

IZA

RTER

ATZE

A

Adm

inis

traz

io p

ublik

oei g

alde

-ke

ta e

gin

zaie

gai

erl

ijios

oari

lo

tuta

egi

n du

tena

ri e

do e

gite

n ar

i dir

enar

i bur

uz.

Bes

tald

e, u

dale

rrik

o ko

mun

ita-

te b

aten

azt

erke

ta k

ualit

atib

oa

egin

dut

e et

a be

ste

bi a

uker

atu

ditu

zte

gald

eket

ak e

gite

ko.

Esta

tu m

aila

n gu

ztir

a 30

uda

-le

rrik

har

tu d

ute

part

e.

81

PRESTAKUNTZA / JARDUNALDIAK

Giz

a Es

kubi

deei

bu

ruzk

o ja

rdun

aldi

ak.

Gip

uzko

ako

Ald

undi

ak a

ntol

atut

akoa

k.

Aur

ten

erlij

ioar

i zu

zend

utak

oak

izan

di

ra:

“Giz

a Es

kubi

deen

V.

topa

keta

. Er

lijio

a et

a gi

za e

skub

idea

k es

parr

u pu

blik

oan”

.

– 1.

alde

rdia

: ES

KUB

IDEA

K–

2. a

lder

dia:

ER

AKU

ND

EAK

- PE

RTS

ON

AK

– 3.

ald

erdi

a: S

ENTS

IBIL

I-ZA

ZIO

A

Kultu

a eg

iteko

et

a eh

orzk

etet

arak

o to

kiei

bur

uzko

Bilb

oko

Uda

lare

n ja

r-du

nald

ia (B

ideb

arri

etan

).

– 1.

alde

rdia

: TEO

LOG

IA -

ES

-KU

BID

EAK

– 2.

ald

erdi

a: P

ERTS

ON

AK

- ER

AKU

ND

EAK

– 3.

ald

erdi

a: S

ENTS

IBIL

I-ZA

ZIO

AB

izka

iko

Ald

undi

ak

anto

latu

tako

ak.

“Erl

ijioa

eta

giz

a es

kubi

deak

: er

lijio

- et

a ku

ltura

-ani

ztas

unar

en

adie

raz-

pena

k”

izen

buru

ko

Giz

a Es

kubi

deei

bu

ruzk

o ja

rdun

aldi

a38.

Erlij

io-a

nizt

asun

ari

eta

adm

inis

traz

io

publ

ikoa

ri b

uruz

ko j

ardu

nald

iak.

Es-

pain

iako

P

robi

ntzi

en

eta

Uda

lerr

ien

Fede

razi

oak

Gas

teiz

en

anto

latu

-ta

koak

.

– 1.

alde

rdia

: TEO

LOG

IA -

ES

-KU

BID

EAK

– 2.

ald

erdi

a: E

RA

KUN

DEA

K–

3. a

lder

dia:

SEN

TSIB

ILI-

ZAZI

OA

Adm

inis

traz

io

publ

ikoe

tako

la

ngile

guz

tiei

urte

ro e

skai

n-tz

en z

aien

pre

stak

untz

a.

Zenb

ait

kole

ktib

oren

pr

esta

kunt

za

erlij

ioar

ekin

lo

tuta

ko g

aiet

an.

– Po

lizie

ntza

ko p

rest

akun

tza

(Ark

aute

n)–

1. al

derd

ia: E

SKU

BID

EAK

– 2.

ald

erdi

a: E

RA

KUN

DEA

K–

3. a

lder

dia:

SEN

TSIB

ILI-

ZAZI

OA

38

http

://w

ww

.idh.

deus

to.e

s/se

rvle

t/S

atel

lite

/Not

icia

/12

246

6980

104

4/_

cast

/%2

3111

640

6939

966

%2

312

2961

4966

787/

0/c

0/U

nive

rsid

adD

eust

o/co

mun

/re

nder

?tip

oCol

ecci

on=P

age.

82

4. PARTE HARTU DUTEN ERAKUNDEEN ETA ELKARTEEN ZERRENDA

ACCEM BIZKAIAGenaro Oráa kalea, 3-Behea A48980 SanturtziTelefonoa: 94 483 90 23www.accem.es

AGIANTZA ELKARTEAMaiatzaren Biko kalea 20, behea. Bilbo 48003Telefonoa: 944154988www.agiantza.org

ALDARTEBerastegi kalea 5 – 5, 8. eta 9. dept. 48003 BilboTelefonoa: 94 423 72 96www.aldarte.org

BAGABILTZA ELKARTEASagarminaga etxaldeko 16. eta 17. sotoakBilboTelefonoa: 94 473 14 44www.bagabiltza.com

BIZITEGI ELKARTEALangaran kalea, 14 – Behea48004 BilboTelefonoa: 94 608 70 08www.bizitegi.org

GOIZTIRI ELKARTEALa Providencia kalea, 1948901 BarakaldoTelefonoa: 94 478 05 41www.goiztiri.org

SORTARAZI, GIZA GARAPENERAKO KLARETAR ELKARTEASan Frantzisko kalea, 1248003 BilboTelefonoa: 94 415 74 24www.sortarazi.org

BARAKALDOKO UDALABiltzar Nagusien kalea, 10-2. solairua48901 BarakaldoTelefonoa: 94 478 91 11www.barakaldo.org

GETXOKO UDALAMartikoena kalea 1648992 GetxoTelefonoa: 94 466 01 30www.getxo.net

BAKETIKGandiaga Topagunea - Arantzazu 20567 OñatiTelefonoa: 943 25 10 05www.baketik.org

ESPETXEETAKO PASTORALGINTZAKO BIDESARI ELKARTEAIturriza kalea, 4-solairuartea48003 BilboTelefonoa: 94 421 09 17www.bidesari.org

BILTZEN

Blas de Otero kalea 1148014 BilboTelefonoa: 94 400 19 00www.biltzen.org

83

BILBOKO ELIZBARRUTIKO CARITASErribera kalea 848005 BilboTelefonoa: 94 402 00 99www.caritasbi.org

CEAR EUSKADIKristo kalea, 9B-548007Telefonoa: 94 424 88 44www.cear.es

BIZKAIKO EMAKUMEEN SUSTAPENERAKO ZENTROA

Henao kalea, 7 - 7 8. dept.48009 BILBOTelefonoa: 94 423 6494www.fundacioncpmb.org

CONSEJO DE LA JUVENTUD DE EUSKADI - EUSKADIKO GAZTERIAREN KONTSEILUAAutonomia kalea, 44 – Behea48010 BilboTelefonoa: 94 443 61 43www.egk.org

EUSKADIKO GURUTZE GORRIAJose María Olabarri kalea, 648001 BilboTelefonoa: 94 420 33 55www.cruzroja.es

EMAUS S.COOP. I. S.Sabino Arana kalea, 4248003 BilboTelefonoa: 94 416 88 96www.emausnet.com

SARTU FEDERAZIOABailen kalea, 5-Sotoa ezkerra48003 BilboTelefonoa: 94 416 04 20

BANKU ETIKOA TALDEA - FIARESanta Maria kalea, 948005 BilboTelefonoa: 94 415 34 96www.fiare.org

ADSIS FUNDAZIOAAita Larramendi kalea, 2 – solairuartea ezk.48012 BilboTelefonoa: 94 422 28 33www.fundacionadsis.org

EDE FUNDAZIOASimon Bolivar kalea, 8b48010 BilboTelefonoa: 94 400 99 99www.fundacionede.org

ITAKA – ESKOLAPIOAK FUNDAZIOAJuan de Ajuriaguerra kalea, 1548009 BilboTelefonoa: 94 424 49 54www.itakaescolapios.org

PEÑASCAL FUNDAZIOABelategi plaza, 1-Behea48002 BilboTelefonoa: 94 470 07 92www.fundacionpenascal.com

84

IGNAZIO ELLAKURIA GIZARTE FUNDAZIOAAita Lojendio kalea, 2-1. eskubia48008 BilboTelefonoa: 94 446 59 92www.centroellacuria.org

GUZTIOK PROIEKTUAMundakako UdalaLehendakari Agirre plaza 48360 MundakaTelefonoa: 652 756 141

HELDU

Saralegi plaza, 448003 BilboTelefonoa: 94 433 47 00

ARABAKO BIRGIZARTERATZE INSTITUTOA IRSE-EBIErrekatxiki kalea, 19 – Behea01003 Vitoria – GasteizTelefonoa: 945 25 69 32www.irsealava.org

EUSKARRI Koop. E. de Iniciativa Social E.IAita Lojendio kalea, 1 - Bulegoak48008 BilboTelefonoa: 94 479 51 70

ELKARBANATUZ ERAKUNDEAMadariaga etorbidea, 6748014 BilboTelefonoa: 94 476 41 36www.elkarbanatuz.org

ENPLEGUA SUSTATZEKO ELKARTEA – ENPLEGU FUNTSASan Vicente errepidea 10. Km-a48510 BilboTelefonoa: 94 472 47 29

LANBERRIDonibane plaza 4, Behea 48006 BilboTelefonoa: 94 416 03 68www.lanberri.org

LIMEMIAAita Lojendio kalea, 2-1. eskubia48008 Bilbo

MARGOTU ELKARTEAMasustegi estrada, 347 – 248002 BilboTelefonoa: 94 427 85 70www.margotu.net

EMAKUMEAK ANIZTASUNEANBasauriko Jabekuntza Eskola (igandetan 11:00etan)Axular kalea, 2848970 BasauriTelefonoa: 605382124www.mujeresenladiversidad.org

MUNDUKO EMAKUMEAK - BABEL

Fika kalea, 5 – Behea48006 BilboTelefonoa: 944005417www.mujeresdelmundobabel.org

85

UNESCOEtxea

Isozaki Atea – Bizikidetza plazaUribitarte pasealekua, 12, 2. lokala48001 Bilbowww.unescoetxea.org

Euskal Herriko kolonbiarren elkartea – ASOCOLVAS

Zabalbide kalea, 19 Behea48006 Bilbowww.asocolvas.com

ZUBIETXE ELKARTEA

Abenduaren 22 kalea, 1. eta 2. beheko solairuak48003 ArrigorriagaTelefonoa: 94 416 69 41www.zubietxe.org

REAS EUSKADI – Ekonomia Alternatibo eta Solidarioaren Sarea.Ekain Koben kalea, 3-148005 BilboTelefonoa: 94 416 05 66www.economiasolidaria.org

HARRESIAK APURTUZ – Etorkinei laguntzeko Euskadiko GKE-en koordinakundea

Bailen kalea, 11BIS – Behea48003 BilboTelefonoa: 94 415 07 35www.harresiak.org

EAPN EUSKADI – Euskadiko pobrezia eta giza bazterketaren aurkako europar sareaEkain Koben kalea, 3-148005 BilboTelefonoa: 94 416 18 84www.eapneuskadi.net

DEUSTUKO UNIBERTSITATEAUnibertsitateetako etorbidea, 24. 48007 BilboTelefonoa: 94 413 90 00www.deusto.es

86

TERMINOEN GLOSARIOA

– ARARTEKOA: Herriaren defentsaria. Arartekoa EAEko administrazio publikoen (Eusko Jaurlaritza, foru-aldundiak, udaletxeak eta administrazio horien mendeko erakunde publikoak) jarduerekin eta politika publikoekin lotutako giza eskubideen defentsarako Eusko Legebiltzarreko goi-komisarioa da.

– UDALA: udaletxea.

– BBK: “Bilbao Bizkaia Kutxa” izeneko Bizkaiko banku-erakundea.

– JARDUNBIDE EGOKIA: gobernuz kanpoko erakundeek, erakunde publikoetan oi-narria dutenek edo sektore pribatuak martxan jarritako jarduerak, ekimenak edo proiektuak; ondoren, eredu gisa balio dezakete beste erakundeek haietatik ikaste-ko edo haien egoeretara egokitzeko. Bideratze berritzaileak izango lirateke, EAEn immigrazioaren alorrean hobekuntza zehatzak, neurgarriak eta iraunkorrak xede dituzten beste erakundeetara transferitu daitezkeenak.

– EAE: Euskal Autonomia Erkidegoa.

– BIZTANLERIA: (Azkio humanitario eta Garapenerako Lankidetzako HEGOAren hiztegia36) gizaki guztiak komunitate politiko bereko kide gisa identifikatzea ahalbi-detzen duen baldintza.

– KOGARAPENA: herritar etorkinek euren jatorrizko herrialdeetako garapen-bektore gisa funtzionatzen duten kooperazio modua. Naïrek honela definitzen zuen kogarape-na: “immigrazioa eta garapena batzeko proposamena, horrela, bi herrialdeek (igorlea eta hartzailea) migrazio-fluxuen onura izango dute. Hau da, bi herrialdeen artean adostutako lotura mota da; hori horrela, etorkinen harrera-herrialdeari egindako ekar-pena ez da herrialde igorlearen galera bihurtuko”. Horren defendatzaileek herrialdeen arteko lankidetza sustatzen duen eredua dela baieztatzen dute eta ez garapenerako ko-operazio-eredu tradizionala bezala, iparra-hegoa lotura bertikala iraunarazten duena.

– SAILA. Saila, departamentua

– EAPN: pobrezia eta giza bazterketaren aurkako europar sarea. Ingelesezko sigle-tatik: European Anti Poverty Network.

– ENPLEGAGARRITASUNA: a) banako jakinak duen potentziala (profil profesionala) enpresak eskatu eta nahi izateko. b) banako jakinak bere profilaren errentagarrita-sun maximoa ateratzeko duen gaitasuna.

– GIZARTERATZEKO ENPRESA: desabantaila sozialeko egoeran edo bazterkeria-egoeran dauden kolektiboei enplegu normalizatura heltzeko aukera ematen dien erakun-dea. Enplegua lortu aurretik laguntza ematen zaie denbora-tarte jakinean eta, ondoren,

36 www.hegoa.ehu.es

87

ondasunak ekoizten dituen edo irabazi-asmorik gabeko zerbitzua eskaintzen duen merkataritzako egituran lanpostua garatzen dute. Hori da beharrezko giza baliabide eta baliabide teknikoekin kalitatezko zerbitzuak eskaintzeari gehitutako balioa. Merkatuko (publiko nahiz pribatua) aukerak areagotuz ondasunen eta zerbitzuen merkaturatzea sustatzea gure gizartean erantzukizun sozialeko irizpideen hedapenean laguntzea da.

– INE: Estatistikako Institutu Nazionala

– GIZARTERATZEA: sistema marjinalean (bazterketa) dauden pertsonei herrialde jakinean lortutako gutxieneko ongizate sozial eta bizi mailan parte hartzeko aukera ematen dien prozesu dinamiko eta faktoreanitza.

– BITARTEKOTZA: (RAEren arabera37) Bi pertsona edo erakunde (edo gehiago) adostasunera hel daitezen harremanetan jartzea.

– LOEX: atzerritartasunaren legea.

– ARTEKARITZA: (RAEren arabera) Liskarrean edo eztabaidan ari diren bi edo ge-hiagoren artean sartzea elkar konpondu eta laguntasunean batu daitezen.

– ELGA: Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Antolakundea.1961. urtean sortu eta 30 herrialdez osatutako munduko erakundea. ELGAn kide diren herrialdeetako ordezkariak biltzen dira informazioa trukatu eta politikak harmonizatzeko, hazkun-de ekonomikoa areagotze aldera eta haien eta kide ez diren herrialdeen garapena bultzatze aldera.

– REAS: Ekonomia Alternatibo eta Solidarioaren Sarea.

– ERREGULARIZAZIOA: Espainiako estatukoa ez den pertsonari bertan geratzea ahalbidetzen dion prozesua, legeak xedatutako baldintzak betez (lan-baimena, egoitza-baimena... lortzea).

– IGORPENAK: familia-bidalketak etorkinek jatorrizko herrialdeetara igorritako diru kopuruak dira.

– SOPEMI: International Migration Outlook. ELGAk gauzatutako nazioarteko immi-grazioari buruzko ikuspegia. ELGAren web orrialdean eskura daiteke: http://www.oecd.org/dataoecd/5/20/43176823.pdf

– JARDUERA TASA: lan egin dezaketen pertsonen ehunekoa da (lan egiteko adina dutenak: 15 eta 64 urte artean), lan egiten duten ala ez albo batera utzita.

– OKUPAZIO TASA: lanpostua duten pertsonen ehunekoa da eta okupatutako per-tsona kopuru totalaren (15 eta 64 urte artekoa) eta adin-tarte horretako biztanleria kopuru totalaren arteko zatiketatik ateratzen da.

– BOE: Babes Ofizialeko Etxebizitza.

37 Real Academia de la lengua Española erakundearen hiztegia.

8888

BIBLIOGRAFIA

– IMMIGRAZIOAREN EUSKAL BEHATOKIA – IKUSPEGI. (2007). “EAEko biztanleria atzerritarrari egindako lehen makro – galdeketa ”. 19. panoramika. Ikuspegi bule-tina.

– IMMIGRAZIOAREN EUSKAL BEHATOKIA – IKUSPEGI. (2008). “EAEko biztanleria atzerritarra. 2008ko abuztua”.23. panoramika. Ikuspegi buletina.

– IMMIGRAZIOAREN EUSKAL BEHATOKIA – IKUSPEGI. (2007). “Atzerritar etorkinen bizitoki-banaketa EAEko hiru hiriburuetan”. 16. panoramika. Ikuspegi buletina.

– OTERO, B. (2009) “EAEko bizitoki-aldaketak 2002-2006”. Argitaletxea: Immigra-zioaren Euskal Behatokia – IKUSPEGI.

– IMMIGRAZIOAREN EUSKAL BEHATOKIA – IKUSPEGI. (2008). “Egoitza-baimena eta Gizarte Segurantzan afiliatzeko baimena”. 21. panoramika. Ikuspegi buletina.

– EAEko II. IMMIGRAZIO PLANA (2007-2009)

– PAJARES, M. (2009). “2009ko txostena. Immigrazioa eta lan-merkatua”. Immigra-zioaren Behatoki Iraunkorreko dokumentuak. Lan eta Immigrazio Ministerioa.

– KULTURARTEKO HEZKUNTZA TXOSTENA: “Vivre ensemble autrement” (2002ko urria) txosten pedagogikotik ateratako artikulua, Annoncer la Colour garapen-hezkuntzaren kanpainari dagokiona, estatuko idazkaritzaren ekimena Belgikako garapenaren kooperaziorako. CIPFUHEM-erako itzulpena: Elsa Velasco.

– MUNDUKO EMAKUMEAK. (2006). “Abanico de colores”. Bilduma: Sistematizando aprendemos. Alberdania argitaletxea, Zarautz.

– ENPLEGU ETA GIZARTE GAIETAKO SAILA. “Revista de Servicios Sociales. Gizar-te-zerbitzuetako aldizkaria”. 2009ko ekaina. 45. zenbakia.

ETORKINEI ZUZENDUTAKO JARDUNBIDE EGOKIEN · 2015. 2. 13. · ratsua jardunbide egokiaren definizio...

Documents

Transcript of ETORKINEI ZUZENDUTAKO JARDUNBIDE EGOKIEN · 2015. 2. 13. · ratsua jardunbide egokiaren definizio...