GANDASEGI 5A

ESPERIMENTUAK

MATERIALA

· plaztikozko koilara· metalezko koilara · egurrezko koilara· gurina · kristalezko ontzia· ur beroa

HIPOTESIA

Metala, egurra, plaztikoa… Eroaleak diren ala ez argitu.

NOLA EGIN

Lehenengo hartu ontzia eta bota ur beroa 7,5 cmko altuera gutxi gora behera.Gero hiru motako koilarak hartu, bat metalezkoa, egurrezkoa eta plaztikozkoa, eta koilarazko kirtenetan gurinezko bolatxoak egin eta pegatu.Azkenez hiru koilarak bolatxoekin pegatuta, ontzian sartu ur beroarekin, eta begiratu bolatxoek jauztan badira edo ez.

ONDORIOAK

Metala eroale oso ona da, plaztikoa eta egurra baino hobea, gurina lehenago jauzi delako metalezko koilararen kirtenetik.

ALEX, MAIALEN, ALAZNE ETA ASIER

BEGI NINIA

MATERIALA:

LinternaBegia

HIPOTESIA:

Begi ninia txikitu edo handitu egiten da argiaren arabera.

NOLA EGIN:

Lehengo gela ilun batean kide bat denbora batean pasatu beharko du, gero behatu lagunaren begi-ninia, amaitzeko, linterna zure lagunaren begietara apuntatu eta begiratu zer gertatu den.

ONDORIOA:

Argia begi-ninira heltzerakoan begi-ninia txikitu egiten da.

Gaizka Elorriaga, Endika Garay, na eta Sergio Gomez.

KOLOREEN GURPILA

MATERIALA.

. Margoak

. Kartoia

. Konpasa

. Arkatza

. Artaziak

HIPOTESIA:

Koloredun zatia zuria ipintzea bueltak emanda.

NOLA EGIN:

Lehenik, kartoian konpasarekin zirkulu bat egin eta artaziekin moztu zirkulua moztu.Ondoren, ostadarreko koloreetan koloreztatu. Azkenik, arkatzarekin zuloa egin edo artaziekin eta arkatza zulotik sartu eta bueltak egin.

ONDORIOA:

Kolorendun gurpila bueltak emanda zuria geratzen da.

Gaizka Elorriaga, Endika Garay, Asier Cantabrana eta Sergio Gomez

Gaizka Elorriaga, Endika Garay, Sergio Gomez, Asier Cantrabrana

SOINUA HUTSEAN

MATERIALA:

Mutur zabala duen botila bat eta kortxoa.

Kaskabiloa (kriskitina, txintxarria). Pospoloak. Alkohola. Burdin haria.

HIPOTESIA:

Botila baten barruan, airea erretzean, kriskitinak, soinurik ez du egingo.

NOLA EGIN:

1. Lotu kaskabiloa kortxoari, burdin hariz.2. Jarri kortxoa botilari (ondo itxi behar da, zirrikiturik utzi gabe.3. Eragin botilari.

Kaskabiloak soinurik egiten al du?4. kendu kortxoa botilari eta sartu alkohola botilan.5. Piztu pospolo bat eta bota botila barruan suarekin.6. Estali botila kortxoaz, ahalik eta azkarren.7. Sua itzaltzen denean eragin botilari.

Soinurik egiten al du orain kaskabiloak?

ONDORIOA:

Kriskitina soinua egiten du baina gutxiago. Oxigenoa erretzen delako baina beste gas bat gelditu da barrutik, orduan horregatik soinu pixka bat egiten du.

Naia, Ainhoa, Micaela eta Irati.

BEGIAREN FUNTZIONAMENDUA

MATERIALA: Ontzi esferikoaKartoi mehe beltzaKartoi mehe zuriaLanparaUraObjetu txiki bat

HIPOTESIA:

Begiaren funtzionamendua aztertu: ea irudia aldrebes ikusten den erretinan bezala.

NOLA EGIN:

Lehenengo kartoi zuria (erretina) ontzi esferikotik (kristalinoa) 60 cm-tara ipini behar da gutxi gora behera. Gero ontzia urez bete. Kartoi beltzari (begi-ninia) zulo txiki bat egin erdi-erdian eta ontziaren aurrean jarri. Geroago lanpara (argia) ipini kartoi beltzaren aurrean. Azkenik gelako argi guztiak itzali, lanpara

piztu eta bere aurrean objektu bat jarri.

ODORIOA:

Irudia aldrebes ikusi da erretinan bezala.

Ekhi, Gorka eta Jon

ISLAPENAMATERIALA:·Ispilua·Linterna·Guraizeak·Kartoi mehe beltza.·Graduatzailea

HIPOTESIA:·Linternaren argiak kartoi mehearen zirrikitutik sartu eta ispilura heltzen da zuzenean.

PROZEDURA:·Lehenengo kartoia hartu eta zirrikitu bat egin , ahalik eta meheagoa . Gero , hartu ispilua eta jarri kartoitik distantzia batera. Ondoren , linterna kartoiari begiratzen jarri.Hori bukatu ondoren, gela ilundu ahal bezainbat. Azkenean, linterna piztu eta argia zuzenean, zirrikitutik, abiatzen da.

ONDORIOA:

Linternaren argi-izpiak zuzenean abiatzen dira zirrikitutik, ispilura.

EKAITZ,IÑIGO,MIKEL,AITOR

ERREFAKZIOA

MATERIALA: ·Txanpona ·Gardena ez den ontzia·Ura

HIPOTESIA:· Ur barruan dagoen txanpona errefrakzioaren eraginez, handiagoa ikusten da.

PROZEDURA:·Lehenengo, txanpona ontzian sartu eta hurrundu poliki-poliki.Orduan eskatu bateri ura botatzea ontzian eta txanpona, errefrakzioaren eraginez, handiagoa ikusten da ur azpian.

ONDORIOAK:

·Txanpona ur azpian handiagoa ikusten da urarik gabe baino, errefrakzioaren eraginez.

EKAITZ,IÑIGO,MIKEL,AITOR

ERREFRAKZIOA

Materiala:

·Edalontzia·Arkatza·Ura

Hipotesia:

·Arkatza uretan sartzean, errefrakzioaren eraginez, apurtuta eta lodiagoa ikusten da.

Nola egin:· Hartu edalontzia eta bete urez, hiru laurden, gehien jota.Ondoren sartu arkatza, eta begiratu ondo ur azpian dagoen arkatz zatiari.

Ondorioak :

· Arkatza uretan sartuta dagoenean, ur azpian dagoen zatia lodiagoa eta apurtuta dagoela ikusten da. Argia uretan sartzean abiadura eta norabidea aldatzen du horregatik gertatzen da fenomeno hau.

Iñigo, Ekaitz, Mikel eta Aitor

OSTADARRA

MATERIALA:. Edalontzi zuzen eta altu bat. . Kartoi mehe beltza, 1 cm-ko zirrikitu batekin.. Orri zuria. Zinta itsaskorra. Ura

HIPOTESIA   : Argi-zuria ura zeharkatzean deskonposatu egiten da eta zazpi kolore ikusten dira hau da, ostadarra.

NOLA EGIN:Lehenengo, kartoi beltzari 1 cm bateko zirrikitu bat egin. Ondoren kartoi beltzaren ondoan urez betetako edalontzia ipini, edalontziaren azpian kartoi, zuria jarri. Azkenik, konprobatu zirrikitutik sartzen den argia ea zazpi koloreetan deskonposatzen den.

ONDORIOA: Argi zuria ura zeharkatzean pixka bat deskonposatu da. Zazpi koloreak ez ditugu garbi ikusi baina, bai ikusi da argia deskonposatuta kolore batzuetan.

Gaizka Elorriaga, Endika Garay, Asier Cantabrana, Sergio Gomez

SOINU UHINAK

MATERIALA:

Diapasoia edo metalezko xafla bat.

Iltze handi bat. Urez betetako ontzia.

HIPOTESIA:

Soinua uhinen bidez hedatzen dela ikusiko dugu,esperimentu hau egiten dugunean.

NOLA EGIN:

1. Kolpa ezau diapasoia edo metalezko xafla iltzarekin.2. Ukitu ezazu ura bibratzen ari den diapasoias edo xaflas.

ONDORIOA:

Ura ,bibratzen hasten da , soinua egiten zuen objetu bat sartu diogulako. Soinua uhinen bidez hedatzen da.

Naia, Ainhoa, Micaela eta Iratí.