Erdi aroa
-
Upload
saraydelafuente -
Category
Documents
-
view
1.225 -
download
6
Transcript of Erdi aroa
ERDI AROA
ERDI AROAREN HASIERA• 400.urtean Erromatar
inperio desegin zen eta germaniar herri batzuk aprobetxatu zuten Hispania inbaditzeko.
• Herri bat bisigodoak ziren.• Erresuma bat sortu zuten.
Haien hiriburua Toledo izan zen.
• Bisigodoak gutxi zirenez, erromatarren hizkuntza, legeak eta erlijioa onartu zituzten.
MUSULMANEN KONKISTA• 711.urtean armada musulmana bat iritsi
zen Afrikatik eta Erresuma Bisigodoa inbaditu zuen.
• Al Andalus jarri zioten izena eta hiriburua Kordoba izan zen.
• Hasieran, Al Andalus emirerria zen, hau da, probintzia bat; baina 929.urtean Ab ar Rahman III.ak kaliferri titulua jarri zion eta bera izan zen Kalifa (1031.urtera arte)
KRISTAU-ERRESUMA SORRERA
• Penintsularen iparraldean bizi ziren kristauek musulmanei aurre egin zieten.
• Konderritan eta erresumatan antolatu ziren.
• Kristauek Pelaio hartu zuten buruzagi. Noble bat zen eta Asturiasko Erresuma sortu zuen.
• Gero, Leongo Erresuma, Gaztelako Erresuma, Nafarroakoa, Aragoikoa eta Kataluniako Konderriak sortu zituzten pixkanaka – pixkanaka.
ERDI AROAREN AMAIERA
• XI. Mendean Kristauek lurralde asko konkistatu zizkieten musulmanei eta bere mugak hedatu zituzten.
• 1031. urtean Al Andalus taifak izeneko zenbait erresuma txikitan banatu zen eta Kaliferria desagertu zen. Haiek etsaiak ziren eta kristauek oportunitate hau aprobetxatu zuten.
• 1212.urtean Navas de Tolosako Gudan Kristauek musulmanak garaitu zituzten eta ia Al Andalus osoa konkistatu zuten.
• Lurralde bakarra Granadako Erresuma izan zen.
• 1479an Gaztelako Isabel I.a eta Aragoiko Fernando II.a ezkondu ziren eta bi koroak batu zituzten. Errege-erregina Katolikoak izan ziren.
• Errege-erregina Katolikoek 1492.urtean Granadako Erresuma konkistatu zuten.
Errege-erregina Katolikoak
AL ANDALUSEN BIZIMODUA• Gizartea osatzen zuten:
– Musulmanak– Muladiak: musulman bihurtutako kristauak– Mozarabiak: bere erlijio mantendutako kristauak.– Juduak– Hiriak hesituta zeuden, kale estuak eta
irregularrak ziren; zati nagusia medina deitzen zen eta meskita zegoen.
• Hiriak hesituta zeuden, kale estuak eta irregularrak ziren; zati nagusia medina deitzen zen eta meskita zegoen.
• Artisauak eta merkatariak ziren. Produktuak zoco izeneko azoketan saltzen zituzten. Hiriak soroz inguratuta zeuden eta nekazariak ziren.
• Eraikuntza asko egin zituzten. Apaingarri asko jarri zituzten eta zutabe asko eta arkuak.
• Hirietan mediku, idazle, astronomo, matematikari eta filosofo garrantzitsuak bizi ziren.
KRISTAU-ERRESUMENTAN BIZIMODUA
• Bi talde handi zeuden:–Pribilegiodunak: nobleak eta kleroa.–Pribilegiorik gabe: nekazariak, artisauak eta merkatariak.
• Hiriak harresiz inguratuta zeuden eta ateak itxi zituzten gauez ondo babesteko.
• Auzotan banatuta zeuden, plaza handi bat zegoen eta produktuak saltzen zituzten.
• Katedral ederrak eraikitzen zituzten.• Merkatariak eta artisauak bizi ziren
hirietan eta gremiotan elkartzen ziren.• Unibertsitateak sortu ziren: Salamanca
ARTEA• Bi estilo inportante zeuden:– Hasieran, estilo erromanikoa: horma
lodiak eta leiho gutxi. Barrualdea oso iluna zen. Ateek eta leihoek erdi – puntuko arkuak izaten zuten.
– Gero, estilo gotikoa: hormak meheagoak, arku zorrotzak eta leihoak koloretako beiratez apaintzen zituzten: bidrierak.