ELKARRIZKETA: KOLDO TELLITU • ESPERIENTZIA: TURINGO … · 2017. 6. 23. · irakatsi eta ikasteko...

hhELKARRIZKETA: KOLDO TELLITU • ESPERIENTZIA: TURINGO ( ITALIA)HAUR ESKOLAK • EKARPENA: ESKOLAKO AGENDA 21 EUSKAL HERRIAN• GALDEIDAZUE: GABI GOIA • ILASKI SERRANO

117hik hasi4 EURO • 2007KO APIRILA EUSKAL HEZIKETARAKO ALDIZKARIA

Hizkuntzakirakatsi eta

ikastekoproposa-

men berriaEuskal

AutonomiaErkidegoan

GAIA

aurkibidea8gaia

HIZKUNTZEN MARKO BERRIA EAE-NTontxu Campos Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sail-buruak aurkeztu berri duen hizkuntzen inguruko pro-posamena agertzen da hurrengo orrialdeetan:Hizkuntzak irakatsi eta ikasteko markoa: proposamenberritzailea eta eleanitza XXI. menderako.

HEZKUNTZA, UNIBERTSITATE ETA IKERKETA SAILA

DEPARTAMENTO DE EDUCACION,UNIVERSIDADES E INVESTIGACION

18elkarrizketa

KOLDO TELLITUEuskal Herriko Ikastolen konfederazioko lehendakariberriak indartsu ekin die aurrera begira dituen erronkei.Batzuei premiaz, beste batzuei patxada handiagoz, deneierantzuteko esperantzarekin.

5 editoriala

6 kronika

8 gaia

HIZKUNTZEN MARKO BERRIA EAE-N18 elkarrizketaKOLDO TELLITU26 esperientziaTuringo (Italia) haur eskoletan ikastenEneritz Atutxa eta Iratxe Etxeberria

29 ekarpenaEskolako Agenda 21 programa Euskal Herrian Jose Manu Gutierrez, Jon Benito eta Ritxi Hernandez

32 galdeidazue Komenigarria al da ikastaldeak mantentzea?Gabi Goia

35 berriak

41 ...goza nazazu gehiago!Kirolean entrenatzaile-hezitzaileak erreferente diraAitor Uriarte

42 Atzeko atetikIlaski Serrano

Argitaratzailea: XANGORINErrekalde hiribidea, 59. Aguila eraikina, 1. solairua. 20018 DONOSTIA GIPUZKOA. Tel: 943/ 371 408 . Fax: 943/ 372 154; www.hikhasi.com;Posta Elektronikoa: [email protected]; Lege Gordailua: SS-1001/95. ISSN: 1135-4690 Erredakzio burua:Ainhoa Azpiroz. Erredakzioa: Joxe Mari Auzmendi, Miren Guilló. Erredakziobatzordea: Mikel Estonba, Mari Karmen Irastorza, Kristina Mardaraz, Josi Oiarbide, Fito Rodriguez, Maite Saenz, Xabier Sarasua eta Arantxa Urbe. Aholkulkariak: Nerea Alzola, AbelAriznabarreta,Felix Basurko,Begoña Bilbao,Mariam Bilbatua, Aines Dufau,Luis Mari Elizalde,Lore Erriondo,Gurutze Ezkurdia, Idoia Fernandez,Xabier Isasi, Irene Lopez-Goñi, IzaskunMadariaga,Karmele Perez Urraza, Amaia Vazquez,Lontxo Oihartzabal,Matilde Sainz eta Pruden Sudupe. Administrazioa:Arantxa Goiburu. Diseinua:TRAM•Graf!k. Maketazioa: Xangorin.Inprimategia:ANtzA S.A.L. Azaleko irudia: Tontxu Campos EAEko Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa sailburua (Argazki Press). Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak onetsia(2007-III-23). Kopurua:3.500 ale.

hik hasiko artikuluez edonon eta edonoiz balia zaitezke. Kasu horietan iturria aipatzea eskertuko genizuke. hik hasik ez ditu beregain hartzen bertan plazaratutako iritziak ezta bat etorri ere derrigorki haiekin.

Harpidetza orria

hik hasiren harpidedun izan nahi dut, urtean 10 ale eta atera daitezkeen ale bereziak etxean jasoz

Izena 1. Deitura

Telefonoa

Posta Kodea

2. Deitura

Helbidea

Herria Herrialdea

Lantokiaren herriaLantokia

IFZ-NAN

Entitatea Sukurtsala K.D. Zenbakia

Sinadura

hik hasi Euskal heziketarako aldizkariaErrekalde hiribidea, 59 Aguila eraikina, 1. solairua

20018 DONOSTIA. GIPUZKOA Tel: 943/37 14 08 Faxa: 943/37 21 54

HARPIDETZA SARIAK (BEZ barne) 50 euro

Prezio horren barruan 10 aldizkari, ale monografikoaketa Euskal Herriko baliabidepedagogikoen gida.Horrez gain, prezio bereziakUdako Topaketetan etaargitararatzen ditugungainontzeko materialetan

hik hasik zure parte-hartzeaezinbestekoa du,harpide zaitez!50 euro urtean

Posta elektronikoa

117. zenbakia. 2007ko apirila • hik hasi • 5

e d i t o r i a l aa p i r i l a

TToonnttxxuu CCaammppoosseenn pprrooppoossaammeennaakk hheerrrriittaarrrreennkkoohheessiiooaann llaagguunn ddeezzaakkee EEAAEEnn

Begi onez hartu du hezkuntza ko-munitateak “Hizkuntzak irakatsi etaikasteko markoa EAEn” izenean Ton-txu Campos Hezkuntza sailburuakaurkeztu berri duen proposamena.

Proposamenak psikologia soziala-ren ikuspuntutik baldintza garrantzi-tsua bete duela esan genezake: derrigo-rrezko hezkuntza aldian ikasle guztien-tzako marko bakarra egongo da etaeuskara izango da marko horren ikas-irakaskuntzaren hizkuntza nagusia.

Hori nola justifikatzen da? Alde ba-tetik, ezarrita dauden hizkuntz ereduenaplikazioak bere helburuak ez dituela-ko bete. Eta bestetik, arlo pedagogiko-an egindako ikerketen arabera, euska-raz ikasteak kalterik ez dakarrela froga-tu delako; aitzitik, onurak ekartzen di-tu. Euskaraz aritzea omen da euskal-duntzea lortzeko modu bakarra. Eta er-dararen gaitasunari eta errendimenduakademikoari dagokionez, berriz, eus-karaz ikasten dutenek erdaraz ikastendutenen maila antzekoa edo hobea lor-

irakasle eta langile guztien prestakun-tza egokia ezinbestekoa da hizkuntzamailan, metodologian edota didakti-kan. Behar handiagoa duten ikasleeilaguntza handiagoa eskaini behar zaie-la kontuan hartuz, bitartekoak jarriz,ikasle ratioak egokituz eta abar.

Hizkuntzak bere kulturari atxikituajoan behar du. Erabilgarritasun, balia-garritasun, motibazio eta atxikimenduafektiboa izan behar ditu berarekin.Horregatik du halako garrantzia curricu-lumak, euskal curriculumak, zehazki.

Gure herria eta kultura aintzat har-tzeak, garatzeak eta denok ezagutzeakherritarron arteko kohesioan asko la-gun dezake. Bestalde, duela bi mendeezarritako egitura administratiboeksortzen duten publiko-pribatu zatike-tak ez du batere laguntzen euskal herri-tarrek dituzten beharrei behar den be-zala erantzuten. Horri ere heldu behar-ko zaio denon artean herri inklusiboa-goa, justuagoa eta kohesionatuagoalortu nahi badugu.

tzen dute.Are gehiago, elebitasunak edota

eleaniztasunak dituen abantaila sozia-lez gain, adituen ustez, norbanakoa-rentzako abantailak ere baditu: pentsa-era sortzaileagoa, adimenaren malgu-tasun handiagoa, harremanetarako etakomunikatzeko gaitasun gehiago…lortzen omen da.

Tontxu Camposen proposamenakmarko bakarra planteatzen du. Horibai, helburu beretsuetara iristeko ikas-tetxe bakoitzak bere ibilbide propioaegingo du abiapuntua eta inguru sozio-linguistikoa kontuan hartuz. Eta helbu-ruak betetzen direla frogatzeko, neurridesberdinetako ebaluazioak plantea-tzen dira Lehen Hezkuntzako 4. eta 6.mailetan eta Bigarren Hezkuntzako 2.eta 4. mailetan. Derrigorrezko Hez-kuntza amaitzean euskaran eta gaztela-nian B2 maila lortua izan beharko duteeta atzerriko hizkuntza batean B1.

Marko bakarreko abiapuntuak eza-rri dituen helburuak bete nahi baditu,

Herria eta bere kultura aintzat hartzeak, garatzeak eta denok ezagutzeak herritarron arteko kohesioan asko lagun dezake.Dagoen zatiketa administratiboaeta juridikoa gainditzea erelagungarri litzateke.

6 • hik hasi • 117. zenbakia. 2007ko apirila

Nafarroako irakaskuntzapublikoan akordioa sinatudute

Nafarroako Gobernuko Hezkun-tza kontseilari Luis Campoyk eta sindi-katuek irakaskuntza publikoaren kali-tatearen inguruko aurreakordioa sina-tu dute.

Otsailaz geroztik aritu dira negozia-tzen eta denei egokitu zaie zenbait gaie-tan amore ematea. Ratioen kasuan, esa-te baterako, gobernuaren proposame-nak egin du aurrera: Haur eta LehenHezkuntzan 25 ikasleko gelak izangodira eta DBHn 30ekoak. Sindikatuek23koak eta 25ekoak nahi zituzten, hu-rrenez hurren. Lanbide Heziketaren ka-suan bi aldeak bat etorri dira eta 20 ikas-leko gelak izango dira.

Urte sabatikoaren kasuan, irakasle-ek urte sabatikoa hartzeko aukeraizango dute baldintzak betez gero. 55urtetik gorako irakasleen eskola kopu-

rua jaitsi egingo da. Lanaldi osoa dutengainerako irakasleek Haur eta LehenHezkuntzan 50 minutuko 22 eskolaemango dituzte astean, eta DBHn 17 or-du. Horrez gain, herrialdeko lau zentro-tan jardunaldi malgua jarriko da mar-txan datorren ikasturterako eta ondo-ren emaitzak aztertuko dira.

Hitzarmenaren iraupena lau urte-koa izango da. Gobernuak bost urtekoiraupenekoa nahi zuen eta sindikatuekhiru urtekoa, baina prest agertu dira lauurtetarako adosteko.

Gobernuko zerbitzu juridikoek etaekonomikoek eman ondoren, apiri-laren hasierarako sinatuta egongo daakordioa.

LAB eta ELA euren kabuz euskaragatikHitzarmenaren negoziazio proze-

suan Afapna, CCOO, CSI-CSIF, EILASeta UGT sindikatuak elkarrekin daude,LAB eta ELA ez, ostera. Negoziazioanberaien kontutik jarraitzea erabaki zu-ten hitzarmenean ez delako euskara-ren neurririk aipatu. Azkenean bi neu-rri hartu dira. Batetik, ikastetxe bateanbehin betiko daudenek eta bost urtetikgora daramatzatenek birziklatzekoikastaroak egin ahal izango dituzte,gehienez bi ikasturtetan. Bigarrenik,ama hizkuntza euskara ez duten D ere-duko 3 urteko haurrentzat bi orduko la-guntza eskolak izanen dira, betiere tal-dean 20 ikasletik gora baldin badaude.

Nafarroako Gobernuak behinbetiko onartu du Haur, Lehen eta

Derrigorrezko BigarrenHezkuntzako curriculumaren

proiektua, Hezkuntza Kontseiluakoniritzia eman ostean.

Ikasleen gaitasun orokorrakzehazten ditu curriculumak eta

horiek garatzeari ematen diolehentasuna. Gaitasunen artean,

hauek aipatzen dira:komunikatzeko gaitasuna,

matematika arlokoa, ikasleekeuren inguruarekin harremanak

izateko gaitasuna, informazioarenarlokoa, gaitasun soziala,

kulturaren eta artearen arlokoa,ikasten ikasteko gaitasuna eta

ekimen pertsonala garatzekogaitasuna.

Gaitasunekin batera, hizkuntzakmodu integratuan garatzeariematen dio pisua curriculum

berriak. Hau da, edozein hizkuntzaikasteko metodologia berbera

erabiltzea, antzeko edukiaklantzea eta koordinazioa

edukitzea.Edukien arloan, Nafarroako

geografia, historia eta kulturarengaineko edukiei leku berezia

egiten die.

kronikaB i l e r a , e z t a b a i d e n e t a a d o s t a s u n e n o n d o r e n , a k o r d i o e i e g i n n a h i z a i e l e k u


D ereduan, 13 urte dena euskaraz ikasten aritueta gero, hiru ikasletik batek ez du oinarrizkogaitasuna lortzen.Felix Etxeberria

Eskola Karta aldatzea es-katzeko manifestazioa dei-tu du Hiru Saretak apirila-ren 7rako

Inor gutxi geratu da pozik Ipar Eus-kal Herrian Frantziako Hezkuntzak da-torren ikasturterako prestatu duen Es-kola Kartarekin. Horregatik, Hiru Sare-tak manifestaziorako deia egin du. Api-rilaren 7an izanen da Baionan.

Seaskak, Euskal Haziak eta Biga Baierakundeek osatzen dute Hiru Sareta,ikastolak, eskola giristinoak eta eskolapubliko elebidunak ordezkatuz, hurre-nez hurren. Frantziako HezkuntzakEuskararen Erakunde Publikoan hartuzituen konpromisoak ez dituela bete-tzen salatu dute. Euskarazko murgiltzeeredua eta eredu elebidunaren garape-na bultzatuko zituela hitz eman zuen,baina Eskola Kartan ez da horrelakorikislatu. Aitzitik, 27 lanpostu kentzea au-rreikusi du eskola publikotan. Eskola

giristinoei ere ez die laguntzarik gehitueta ikastolei zazpi lanpostu eta erdikendu dizkie.

Bestalde, Ikas-Biko lehendakariThierry Delobelek elkartearen BiltzarNagusian aipatu zuenez, Ipar EuskalHerrian 150 ikastetxe publiko daudeeta horietatik 55 gela dira elebidunak.Guztira 32 zentro dira postu murrizke-tak jasango dituztenak eta horietako 25elebidunak dira. Elkartearen iritziz, Le-hen Mailako egoera “onartezina” daeta, Bigarren Hezkuntzan ere hutsunehandiak daude. Ikas-Bik Paueko Aka-demia Ikuskaritzarekin eta EuskararenErakunde Publikoarekin bilera bat egi-tearen premia azpimarratu du.

Max Brisson EEPko lehendakariakadierazi du Kontseilu Nagusiari etaAkademia Ikuskaritzari biltzeko deiaegin diela, gai honen gainean solasteko.

Euskal kulturaren aldeko herri ar-tek sindikatuek ere Eskola Karta be-rraztertzeko eskatu diote AkademiaIkuskaritzari. Euren iritziz, “ezin dirabaliatu Frantziako Hezkuntza Ministe-rioaren irizpideak irakasle lanpostuakbanatzerakoan. Frantzian gela bakoi-tzean egon daitekeen haur kopurua ba-liatu du Akademiak Ipar Euskal Herrikohiru hezkuntza ereduei irakasle lan-postuak murrizteko, eta erabaki horiabian jarritako hizkuntza politikarenkontra doa”.

Eusko Jaurlaritzak ekainerakoaurreikusitako lan eskaintza

publikorako deialdia mantentzeaerabaki du, sindikatuek 2008rako

uztea eskatu dioten arren. Haur etaLehen Hezkuntzako 1.100 lanpostu

eskainiko dira. Urtarriletik bildugabe zeuden Tontxu Campos

Hezkuntza sailburua eta sindikatuaketa martxoak 12an berriz bildu ziren.

Camposek une honetan soilik laneskaintza publikoari buruz hitz

egitea zuen xede, baina sindikatueiez zitzaien proposamena gustatu, lan

hitzarmena oraindik adostu gabedagoelako. ELA, LAB, EILAS eta UGT

sindikatuek lan eskaintza publikoahurrengo ikasturte arte atzeratzeko

eskatu dute, langileek ez dutelakodenbora izango azterketak beharbezala prestatzeko. Sindikatuek

hainbat irakasleri eurenegonkortasuna bermatzea nahi dute,baina ez Hezkuntza Sailak nahi duen

moduan, hau da, lan eskaintzapublikoaren bitartez eta azterketak

eginda. 2011an EspainikoHezkuntzako Lege Organikoa

aplikatuko da eta bitarteanHezkuntza Sailak ez duela

irakasleen egonkortasuna bermatunahi salatu dute sindikatuek.

Bestalde, lan hitzarmen berriaeta osoa negoziatzea ezinbestekoa

berretsi dute. CCOO ez dago gainerako

sindikatuekin elkartuta MahaiSektorialean, baina horrek ere

azterketak atzeratzea eskatu du.

o n d o r e n , a k o r d i o e i e g i n n a h i z a i e l e k u

G A I A


Hizkuntzen markoberria EAEn

G

Ia haurrak Olentzerorenopariaren zain egoten direnadinako egonezinarekin itxa-ron zaio Tontxu Camposenagerraldiari. EAEko hizkuntzereduen proposamen berriaaurkeztu du. Batzuentzatopari ona izan da,beste ba-tzuentzat hala-holakoa. Inorgutxik esan du batere ez zaio-la gustatu.

Ez da,ordea,bukatutadagoen oparia eta berehalaerabiltzen hastekoa. Opariaamaitu gabe, tresnak eskainidira eta denon artean osatubehar da. Horretan aritukodira politikariak eta gizarteeragileak datozen hilabe-teetan.

Hurrengo orrialdeetan du-zue Hizkuntzak irakatsi etaikasteko markoa:proposa-men berritzailea eta eleani-tza XXI. menderako.


EAEko Hezkuntza, Unibertsitate etaIkerketa Sailak hizkuntz eredu berri-tzailea eta eleanitza proposatu du. Gauregungo A, B eta D ereduen ordez eredubakarra eta malgua ezarriko litzatekeikastetxe guztietan. “Euskara izango damarko berriaren ikas-irakaskuntzarenhizkuntza nagusia” dio. “Praxiak argieta garbi erakutsi du ikaste prozesuaneuskaran murgiltzea funtsezkoa delakomunikazio ahalmenak eskuratzeko,ahozkoak zein idatzizkoak”. Gaztela-nia ere ikas hizkuntzatzat hartuko da,erregistro formalak behar bezala ezagu-tzen direla bermatzeko. Helburua dahezkuntza prozesua amaitzean herrita-rrek hizkuntza ofizial bietan ezagupenmaila nahikoa izatea, hizkuntza bateanzein bestean komunika daitezen.

Haatik, ez da eredu elebiduneangelditzen proposamena, eredu eleani-tzera jauzi egiten du: atzerriko hizkun-tza batean edo bitan komunikatzekooinarrizko ezagupena izatea da xedea.

Helburu horiek denak neurtu egin-go dira lehendabiziko aldiz, orain arteez bezala. Europako Erreferentzia Mar-koan irizpide batzuk zehaztuta daudeeta horiek erabiliko dira: euskara etagaztelanian B1 maila lortu beharko du-te ikasleek Lehen Hezkuntza bukatuta-koan, eta B2 maila DBH bukatutakoan.Ingelesa edo frantsesean, aldiz, B1 mai-la DBHren amaieran.

Beste berrrikuntza bat: ebaluazioakegingo dira maila horiek lortzen direnedo ez ikusteko.

Ikastetxe bakoitzak diseinatuko dubere hizkuntz proiektua markoak ze-hazten dituen helburuak lortzeko. Aldehorretatik, autonomia izango dute, bai-na erdietsi beharreko helburuak etamarkoa mugarri izanda.

Lehen Hezkuntzako lehenengomailatik aurrera jarri nahi da martxan2008-09 ikasturtean hasita. Horrela, 10urteren buruan marko berria ezarritaegongo litzateke.

Hurrengo urratsa: zehaztea

Zehaztasunen garaia iritsi daProposamena lehen urratsa izan da

eta, oro har, alderdi politikoek eta hez-kuntza eragileek begi onez ikusi dute.Hemendik aurrera, alderdi politikoenarteko eztabaida hasiko da. Ahalik etaadostasun handiena lortu nahi dute az-ken proposamenera iristeko.

Horra iristeko, baina, puntu askozehaztu behar dira, besteak beste eus-kararentzat zein gaztelaniarentzat pro-posatzen den B2 maila. Batzuentzatgehiegi da, besteentzat hori behintzatlortu beharrekoa da eta hortik gora po-sible bada, hobe. Ikastetxeen autono-mia eta hizkuntza bakoitzari eskaini be-harreko ordu kopurua ere asko zehaz-tu gabe daude, proposatutako “malgu-tasuna” dela-eta. Ebaluazioaren ingu-ruan ere aldekoak zein kontrakoakdaude. Markoaren arabera, hezkuntzasistemak irakasle elebidunak edo elea-nitzak behar ditu, eta oraindik laneandiharduten guztiak ez dira elebidunak.Irakasle Eskoletako erdal adarretatikateratzen direnek ere ez dute euskaraz-ko eskolak emateko gaitasunik izango.

Euskaldun eleaniztunak sortzeko,hizkuntzaz gain, euskal gizarteko etakulturako adierazpenak barneratu be-har dituzte ikasleek, eta horretarako,euskal curriculuma funtsezkoa da. Gaihorri ere heldu beharko zaio.

Baliabide asko behar da.Gizarteak aldaketa eskatzen zuen

eta horretarako ateak ireki dira. Orainproposamena zehaztea eta neurri ze-hatzagoak hartzea eskatzen du. Balia-bideak jarriz gero, gizarteak lagundukodu. Badu horretako borondatea eta go-goa.


Proposamen berria

Honako hau da Tontxu Campos Hez-kuntza sailburuak Eusko Legebiltzarre-ko Hezkuntza Batzordean aurkeztutakoproposamena.

Baztertze politiketatik integraziopolitiketara

- Hamarkada luzeetan euskararenkontrako eta euskara bera baztertzekolegeak eman ostean, Gernikako Estatu-tuak hau aldarrikatzen du: “Euskarak,Euskal Herriaren berezko hizkuntzadenez, hizkuntza ofizialen mailaizango du Euskal Herrian gaztelania-rekin batera eta guztiek dute bi hiz-kuntzok ezagutzeko eta erabiltzeko es-kubidea” (6.1 artikulua).

- Euskararen kontra eragiteko he-rri aginteek hezkuntza sistemari eraginzioten inplikazio negatibo eta bazter-tzailetik, inplikazio hori positiboa izate-ra pasatu zen Eusko Legebiltzarra etaEusko Jaurlaritza eratzean. Inplikaziopositibo horrek gizarte integratuaerraztu zuen, elebitasun partekatuanafektiboki eta modu eraginkorrean el-karrekin bizitzeko gai dena. Egungolegediak zentzu hori du, eta argia etazehatza da, horri dagokionez:

- “Jaurlaritzak, ikaslegoari derrigo-rrezko eskolaldia bukatzerakoan bihizkuntza ofizialak erabiltzeko adinaezagutuko ditueneko segurantza ema-teko xedezko neurriak hartu eta euske-ra-giroa bermatuko du, barne nahizkanpo-ekintzapidetan eta Arduralari-tzako ihardun eta agirietan euskera a-gizko adierazpide eginez. Euskerarenerabilpena arauzkotzezko abenduaren24ko 10/1982 Oinarrizko Legearen 17.artikulua.

Baztertzepolitiketatik integrazio politikabarne hartzaileetara

- “Euskara eta gaztelania nahitaezsartuko dira euskal eskola publikoangara daitezen irakaskuntza-progra-metan, bi hizkuntzen ahozko zein ida-tzizko ulermena eta adierazmenabenetakoa izan eta gutxienez ohizkoharremanetarako eta erabilerako hiz-kuntza gisa erabili ahal izan daite-zen”. Euskal Eskola Publikoari buruz-ko otsailaren 19ko 1/1993 Legearen 18.artikulua.

- Eusko Jaurlaritzak eta horren Hez-kuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sai-lak beste hizkuntza batzuen ezagutzaere sustatu dute, eta EAE aintzindaria dahirueledun ikaskuntzan, derrigorrezeskolaratu beharreko etapetan; horre-la, bada, aurrea hartu die Europeak he-rrialdeetako orientazioei eta proposa-menei (Eleaniztasunerako EstrategiaMarko Berria, Brusela, 2005.11.22).

25 urteko esperientzia ebaluatzen- Derrigorrezko eskolaldia amaitu-

takoan EAEko hizkuntza ofizial bat zeinbestea jariotasunez eta oso ondo hitzegiten dutenen kopurua nahiko handia

Hizkuntzak irakatsi eta ikasteko markoa EAEnProposamen berritzailea eta eleanitza XXI. menderako

da, eskolaren inplikazioari esker. Ho-rien artean, askok eta askok hirugarrenhizkuntza batean komunikatzeko gai-tasuna ere badu.

- Aurrerapausoak handiak izan di-ra; hala ere, oraindik ez da lortu indarre-an dauden ereduetan ikasi duten herri-tar gehienen integrazio eleanitza. EAE-ko herritarrak ordezkatuz Eusko Lege-biltzarrak eman dituen legeak eta elka-rren osteko gobernuek emandakoneurriak ez dira espero bezain eragin-korrak izan, eta gazte guztiek ez dutelortu geure erkidegoko hizkuntza ofi-zial bietan jariotasun arruntez komuni-katzea derrigorrezko eskolaldia amai-tutakoan.

- Hezkuntza, eskola, beharrezkoada, baina ez da nahikoa edozein herri-tar gure gizartean hizkuntza biez baliadadin. Hezkuntza beharrezkoa da hiz-kuntza bion ezagupena orokortzeko.Baina ez da nahikoa hizkuntzon erabil-pena bermatzeko; izan ere, gizarte gu-ne (familia, kalea, auzoa, “kuadrila”,aisia, lana, teknologia berrikuntzak,laguntza zerbitzuak…) bakoitzarenjokaeraren arabera lortuko da hori.

- Egindako ebaluazioen arabera,gaztelaniaz komunikatzeko gaitasunabermatua dago indarrean dauden ere-du guztietan (eredu bateko eta bestekoikasleen arteko aldeak oso txikiak dira;dena dela, horrek ez du esan nahi, be-reziki kasu batzuetan, ez dela komenikalitatea hobetzen jarraitzea).

- Egoera bestelakoa da euskararenkasuan, egindako ebaluazioek argi era-kusten dutenez.

- Hainbat ebaluazio egin eta emai-tzak alderatu ondoren, emaitzak ikusi-


G A I A Hizkuntzen marko berriaEuskal Autonomia Erkidegoan

ta egoeraren zergatiak aurkitu eta ho-betzeko estrategiak proposatu beharditugu:

* Zenbat eta gutxiago erabili euska-ra irakaskuntza hizkuntza bezala, or-duan eta hizkuntza gaitasun gutxiagoeuskaraz. Korrelazio hori ageri-ageri-koa da. Ikasi-irakatsi prozesuan euska-raz murgilduta emandako denbora osoerabakiorra da, gaur arte egindako eba-luazioen arabera.

* EAEko hizkuntza ofizialetan mur-giltzeko aukerak oso desberdinak dira.Ikasle asko eta askorentzat, eskola daeuskaraz murgiltzeko kontestu nagu-sia euskararen ikaskuntzan. Gauza be-ra gertatzen zaie hirugarren edo lauga-rren hizkuntza ikasi nahi duten ikasleei.

EAEko gaurko hezkuntza erronkakintegrazio eleanitzerako

- Europako Batzordearen estrategiamarkoak eleaniztasuna erraztu nahi dusolidaritatearen ikuspuntutik asmohandiko erronka baten helburutzat:“Europako batasuna kontzeptu hone-tan oinarritzen da: “batasuna anizta-sunean”: kultura, ohitura, sines-men… eta hizkuntzen aniztasuna.Batasunean, hogei hizkuntza ofizialez ezik, bertako hirurogei hizkuntzainguru ere hitz egiten dira, eta bertokoez diren hainbat hizkuntza ere bai,etorkinen komunitateenak, hain zu-zen. Aniztasun horrek ageri-agerianuzten du Europako Batasuna ez deladesberdintasunak bat egiten dituen“arragoa”, etxe partekatua baino, etabertan gure ama hizkuntzak, hamai-katxo izan arren, aberastasun iturridira eta solidaritatea eta elkar ulertzealantzeko lurra (Europako Batasuna.596 komunikazioa: Eleaniztasunera-ko Estrategia Marko Berria. Brusela,2005.11.22).

- Europako erreferentzia markohorren izpiritua aplikatzerakoan, hiz-

kuntzak EAEko egungo egoera histori-koan ikasi, irakatsi eta ebaluatzeko,erronka zehatzak planteatzen dizkigu.

- Elkarbizitza demokratikoki parte-katuak bateragarri egin behar ditu nor-berak askatasunez erabakitzeko esku-bidearen errespetua, herritarrei dago-kienez, eta gainerako herritarrek ere es-kubide hori izateko berme solidarioa.Demokrazian herritarrek elkarri per-tsonen askatasuna eta berdintasuna es-katzen diote, baina hori aldi bereanaplikatzeak erronka bereziakdakartzagurea bezalako aniztasun maila altukogizarteetan; izan ere, hizkuntza ofizialbien (euskara eta gaztelaniaren) artekolehentasunak eta beste batzuen (batezere ingelesa) arteko lehentasunak mar-katzeko, funtzionalitate komunikati-boko irizpideak erabiltzen dira, bai etairizpide sinbolikoak eta identitate adie-razpenekoak ere.

- Aukera pertsonal diferenteakdituzten pertsonen arteko bizikidetzalibreak, euren sentimendu eta lehenta-sunezko hizkuntza erabilerei dagokie-nez, eskatzen du Euskadin elkarreragi-ten duten pertsonek eraginkortasunezerrespetatzea herritar guztiek hauta-tzen duten erabilera hizkuntza.

- Gainera, egungo euskal gizarteanbizikidetza integratuaren helburuakizan behar du pertsona guztiek, gutxie-nez, gaitasun pasiboa izatea lurraldekohizkuntza ofizial bietan.

- Konpromiso hori euskal hezkun-tza sisteman aplikatu behar da bereziki;izan ere, eremu pribilegiatua daerrespetu proaktiboaz baliatzeko, etairakasleen zatirik handiena elkarbizitzaeleanitzaren eredu dugu.

- Euskal herritarrek erkidegoko hiz-kuntza ofizial biak ez ezik, atzerrikobeste hizkuntza batzuk (ingelesa eta,behar izanez gero, frantsesa edo bestehizkuntza bat) ere jakin behar dituzte,maila pertsonal, profesional eta inte-

lektualean garatu nahi badute. Horrela,bere herritik gai izango dira sare oroko-rrekin konektatzeko, eta, era horretan,errazagoa suertatuko zaie ezagupenaketa esperientziak gunerik aurreratue-nekin trukatzea.

Egungo erronkei aurre egitekoprintzipioak, esperientziak etaerreferentziak

- Egun, EAEko herritarren integra-zio eleanitzaren aldeko printzipioakerabat hedatuta daude; horrez gain,geure esperientzia propioak ditugu, bi-de arrakastatsuak eta antzuak erakus-ten digutenak; halaber, aditurik one-nek bermatzen dituzten orientazioakere oso lagungarri ditugu, eta Europa-ko eremurako, Europako Erreferen-tzia Markoan jaso dira.

- Europako Erreferentzia Markoakoinarri bateratua eskaintzen du hizkun-tza programak, kurrikulu orientazioak,azterketak, eskuliburuak... jorratzekoEuropa osoan. Halaber, modu integra-tzailean deskribatzen du zer egin beharduten hizkuntza ikasleek hizkuntzabatean komunikatzen ikasteko, bai etazein ezagupen eta gaitasun garatu be-har duten eraginkor jokatzeko. Des-kripzio horrek hizkuntzaren kultura

Ikastetxe,herri edo hiribateko ikasle guztiak antze-ko sistema batean eskolatu-ko dira,eta etapa bakoitzekohelburuek ikasle guzti-guz-

tiei eragingo die,ikasleenhizkuntza jatorria edo hez-

kuntza sisteman sartu direnunea gorabehera.


Proposamen berria

kontestua ere hartzen du bere baitan.Horrezaz gain, Erreferentzia Markoakhizkuntza mailak ere deskribatzen ditu,ikasketa fase bakoitzean eta bizitzaosoan zehar ikasleak izan duen aurre-rapena egiaztatzeko. (Hizkuntzenikaskuntza, irakaskuntza eta eba-luaziorako Europako ErreferentziaMarkoa, Council of Europe ModernLanguages Division. Strasbourg, 2001,12. or).

Euskal hezkuntza sistemarenhelburuak

- Euskal hezkuntza sistemaren hel-buru nagusietako batek izan behar du:“Euskal gizarte anitzean eta mundukonplexuan elkarrekin bizitzen irakas-tea ”.

- Hezkuntza eleanitza: gure gazteenerrealizazio pertsonalean laguntzeko,mundu gero eta globalago batean eu-ren garapenean gaitzeko eta mundubihozbera, bidezko, solidario, aurrera-tu eta jasangarriagoa eraikitzen lagundiezaiegun. Euskal curriculumarenglobalizazioa indartu behar da. Era be-rean, ikasleak hainbat hizkuntzatangaitu behar dira. Hori dela eta, euskarazeta gaztelaniaz jakin behar dute, eta Eu-ropako estrategiari jarraiki, euskal hez-kuntza sistemaren helburu izan behardu atzerriko hizkuntza bat edo gehiagoirakastea. Hori guztia egin behar da, be-ti ere jakinik euskara eta gaztelania hiz-kuntza ofizialak direla eta euskara, me-mentoz behintzat, egoera txarragoandagoela.

Marko eleanitz berriarenprintzipioak

- EAEko hizkuntza ofizial biei dago-kienez:

- Elkarbizitza afektibo eta eraginko-rraren balioetan heztea EAEko bi hiz-kuntza ofizialei modu desberdinean

atxiki zaizkien pertsonak.- Unean-unean gizarte eta hezkun-

tza baldintzarik onenak sortzea, derri-gorrezko hezkuntza prozesua amaitze-an herritarrek hizkuntza ofizial bienezagupen maila nahikoa izan dezateneta euren artean hizkuntza batean zeinbestean komunika daitezen.

- Beste hizkuntza batzuei dagokie-nez:

- Une oro gizarte eta hezkuntza bal-dintzarik onenak sortzea, euskal herri-tarrak gai izan daitezen, gutxienez, bes-te hizkuntza batean komunikatzeko oi-narrizko ezagupenak lortzeko.

Hezkuntza politika eleanitzeraginkorra gauzatzekobaliabideak

- Eskola populazioarentzat oina-rrizko estandar bateratuak finkatzea,hala bi hizkuntza ofizialei nola bestehizkuntza bati/batzuei dagokienez.

- Maila bakoitzeko ikasleen (Le-hen Hezkuntza eta Derrigorrezko Bi-garren Hezkuntza bukatzen dutenikasleen) ebaluazio bateratu objeti-boa (egun berean eta ordu berean).

- Hizkuntzetan ikastea (hizkun-tzak eurak ikasteko baliabide nagusia).

- Ikasketako hizkuntzen sailkapenamoduluka egitea, eremu bakoitzarenbeharrizan eta berezitasun zehatzenarabera, talde bazterketa ekiditeko,helburu bateratuak lortzeari dagokio-nez:

* Irakasleak prestatzea, ezarritakoikasketa hizkuntzetan programak ga-ratzeko.

* Hizkuntza bakoitzean ikastekomaterialak garatzea.

* Ikastetxe guztien esperientziak el-karren artean trukatzea, horietatiketengabeko hobekuntzan ikasteko(banku handi bat sortuta, esperientziahoriek eraginkortasunez aprobetxa-

tzeko, ezagupenaren eta jokaerarenkudeaketa teknika eta metodoak apli-katuta).

- Hezkuntza ekimenen zeharkakointegrazioa sustatzea elkarbizitza elea-nitzera bideratutako beste erakunde(instituzional edo sozial) batzuekin,herritarrek beren aukera askatasunezerabaki dezaten.

Hizkuntzak irakatsi eta ikastekomarko berritzailea

Proposatzen den markoa berritzai-leada arrazoi hauengatik:

- Gure hizkuntza politika eta Euro-pako Erkidegoarena bateratzen ditu-gu, helburuei eta baliabideei dagokie-nez. Zentzu horretan, Europako Hiz-kuntzen Erreferentzia Markoan sartzenda proposamena :

* Malgua da: era askotako egoere-tan erabiltzeko modukoa da.

* Irekia: zabaldu eta hobetzeko mo-dukoa da.

* Dinamikoa: erabileratik hartutakoesperientziari erantzuten dio.

- Adierazpen helburuetatik helburuoperatiboetara pasatzen da; helburuok“ahalmen/gaitasun” terminotzat hartubehar dira, eta hiritartasun terminotzatere bai (ez dira helburu “didaktikoak”,eskola jarduerara mugatuak, gizarteeremuko helburuak baino, derrigo-rrezko hezkuntzak erantzun beharre-koak). Euskal Herriko historian lehenaldiz, bi hizkuntza ofizialen gaitasune-an lortu beharreko helburuak finka-tzen dira.

- Atzerriko hizkuntz(ar)entzat hel-buru zehatzak finkatzen ditu, hizkun-tza ofizialentzat egiten duen bezalaxe.

- Gizarte kohesioa bultzatzen du.- Ikasle guztien aukera berdintasu-

na bermatzen du, XXI. mendeko eus-kal gizartearen kultura arteko markoberrian.



Ikasi eta irakasteko markoeleanitza

Eleanitza:- Egungo ereduak testuinguru ele-

bidunean oinarritzen dira. Beraz tes-tuinguru eleanitzaren beharrizaneierantzuten dien marko batera pasatubehar da. Ondorioz, gure hezkuntza-sistema gizarte eta hizkuntza egoeraberrira moldatu behar da; izan ere, Eus-kal Herria egoera horretara moldatzenari da eta dagoeneko egoera hori bizidu.

- Hizkuntza ofizial bien -hizkuntabiok komunikatzeko bide izan daite-zen- eta atzerriko hizkuntza baten edobiren ezagupen nahikoa lortzera bide-ratua.

- Derrigorrezko hezkuntzaren ba-rruan lortu beharreko helburu operati-botzat helburu hauek finkatu beharkolirateke:

Gaztelania: B2-DBH/B1-LHEuskara : B2-DBH/B1-LHIngelesa/frantsesa: B1-DBH- Markoak maila horiek gainditzeko

asmoa du, hiritarrak etengabeko hez-kuntzako prozesuetan sartzen direnneurrian, beren pertsona eta gizartehezkuntza edo lanbide garapenean(hurrengo hezkuntza testuinguru ba-tzuetan, irakaskuntza formal, informaledo ez-formalaren bidez).

- Euskara izango da marko berria-ren ikas-irakaskuntzaren hizkuntzanagusia. Hau da, euskarak irakas hiz-kuntza integratzailea izan behar du.Izan ere, gaurko egoeran (eta aurreiku-si daitekeen etorkizunean), gaztelania-rentzat ez da ezer aldatuko, eta praxiakargi eta garbi erakutsi du ikaste proze-suan euskaran murgiltzea funtsezkoadela komunikazio ahalmenak eskura-tzeko, ahozkoak zein idatzizkoak; gai-nera, egiaztatuta dago ikasleak urteanbizitzaren %17 baino ez duela pasatzenikastetxe batean ikasten.

- Gaztelania ere, ikas hizkuntzatzathartuko da, beraren erregistro forma-lak behar bezala ezagutzen direla ber-matzeko.

- Atzerriko hizkuntza/k modu osa-garrian landuko dira, atzerriko hizkun-tza bera eta atzerriko hizkuntza horre-xetan ikasita, proposatutako maila lor-tzeko, baina hizkuntza ofizialetarakojarritako helburuak murriztu gabe.

Bilbatzailea /Sendoa:- Gernikako Estatutuaren 6. artiku-

luaren arabera, “Komunitate Autono-moko Erakunde amankomunek Eus-kal Herriko egoera sozio linguistikoa-ren ñabardurak kontuan izanik, bihizkuntzen erabilpena bermatuko du-te, beroien ofizialtasuna erregulatuz,

eta beroien ezagutza segurtatzeko be-har diren neurriak eta medioak eraba-ki eta baliaraziko dituzte”.

- Euskararen erabilpena arauzko-tzeko oinarrizko Legearen 17. artiku-luaren arabera, Jaurlaritzak neurriakeman behar ditu “elebitasuna” beneta-koa izan dadin.

- Bestetik, praktikan ezin da hizkun-tzak ikasteko eta irakasteko 796 markoizan, hau da, ezin da ikastetxe bestemarko izan.

- Horretarako, proposatutako hel-buruak lortze aldera, EAEn hizkuntzakikasi eta irakasteko markoaren egituraorokorra arautuko dute Eusko Legebil-tzarrak eta Eusko Jaurlaritzak.

Malgua:- Ikastetxeek hizkuntza proiektua

(eleanitza) diseinatu, eta hezkuntza-proiektuan txertatutako dute, erkide-goko erakundeek zehaztutako marko-aren barruan proposatutako helburuaklortzeko.

- Irakas hizkuntzatzat hartzen denhizkuntza kopurua handitu ahal izangoda (hizkuntza ofizial bien lehentasunaahaztu gabe), marko orokorrarekiko;horretarako, kontuan hartuko diraikasketa prozesuan lortutako emai-tzak, jardute eremuaren gizarte eta hiz-kuntza ezaugarriak, ikasleen ezauga-rriak …

Adostua izanez gero,Eusko Legebiltzarrak

hizkuntzak ikasi eta irakasteko EAEko marko

berriaren Legea onartuko du.


Gizarte kohesioaren bultzatzaile: - Ikastetxe, herri edo hiri bateko

ikasle guztiak antzeko sistema bateaneskolatuko dira, eta ulertu behar daetapa bakoitzeko azken helburuekikasle guzti-guztiei eragingo dietela,ikasleen hizkuntza jatorria edo hez-kuntza sisteman sartu ziren unea gora-behera (hizkuntza marjinazioko proze-surik gertatzeko arriskua ekidin beharda, helburu bateratuei dagokienez).

Ebaluazioaren garrantzia- Hezkuntza sistemaren edozein

helburuk ebaluazio mekanismoak era-bili behar ditu, lorpenak neurtu eta pro-zesuak egokitzeko. Hizkuntza gaikun-tzako prozesuetan, berriz, ebaluaziohori behar-beharrezkoa da; izan ere,nahi izan den ikaskuntzaren lorpenekbaino ez dituzte ondu behar erabilitakobaliabideak.

- Ikastetxe bakoitzean ikaskuntzametodologiak eta programak era mal-guan erabiltzeko, behar-beharrezkoada lortutako emaitzen ebaluazio zorro-tzak egitea.

- Ebaluazioaren helburua sistemahobetzea da, lortu nahi diren helburue-tara egokitzeko. Horrenbestez, berezi-ki zainduko da ebaluazioa, beste hel-buru batzuetara bidera ez dadin (emai-tzen erabilera partzialetara edo/eta in-teresatuetara).

- Aurretiaz finkatutako mailak lor-tzeko neurri zuzentzaileak sartzeko ba-lio behar izango dute ebaluazioenemaitzek. Era berean, ikastetxearenberaren, familien, Hezkuntza adminis-trazioaren eta Eusko Legebiltzarrarenjardute politika bideratzen lagundukodute.

Nola ebaluatu helburuen betetze maila?

- Irakas Sistema Ebaluatu eta Iker-tzeko Erakundeak (ISEI-IVEIk) egun

eta ordu berean proba berdina egingodie ezarritako maila bereko talde guz-tiei (LH eta DBHko azken etapetakoei)EAEko ikastetxe guztietan. Proba ho-rren bidez, ikasle bakoitzak lortutakoezagupen maila ebaluatuko da.

- Horrez gain, tarteko diagnosi eba-luazioak ere egingo dira (LH-4/DBH-2), ikastetxe guztien ikasleen bilakaeraezagutzeko. Horrela, bada, azken hel-buruak lortzeko, plangintzan egokitza-pen edo doiketa egokiak egiten lagun-duko dieten adierazleak izango dituzteikastetxeek.

- Bestalde, ikastetxeek beren eba-luazio politika sartu ahal dute hizkun-tza proiektuan, eta ikaslerik nagusie-nek, berriz, autoebaluaziorako tresnakerabili ahal dituzte, esaterako, Dialang(www.dialang.org), Europako Batzor-deak sustatua eta autoebaluazioa 14hizkuntzatan (ez dago euskaraz) egitenlaguntzen duena.

Hezkuntza, Unibertsitate etaIkerketa Sailaren (HUISen) papera

- Irakasleen komunikazio gaitasu-nak erkidegoaren hizkuntza ofizial bie-tan hobetzea bultzatuko du (eta atzerri-ko hizkuntzan, atzerriko hizkuntzakoirakasleena).

- Irakatsi eta ikasteko praktika onakorokortzea.

- Hizkuntza ofizial bien irakaskun-tza sendotzeko baliabide osagarriak ja-rriko ditu.

- Antolatzeko eta parte hartzeko an-tolakuntza era berriak eskainiko ditu,erakunde jarduerari dagokionez, etahizkuntza normalizatzeko plan trinko-ekin jarraituko du: NOLEGA/Ulibarri(hainbat erakunderen artean sarean laneginez), didaktika aholkularitzako as-mo handiko programa bat indartuz.

- Ikasleen elkarbizitza afektibo etaeraginkorra bultzatuko du hizkuntzaofizial biekiko.

- Prestakuntza teorikoa indartukodu, praktikaren azterketari lotu, haus-narketa bideak zabaldu eta beste eragi-le batzuekin batera aztertuta: unibertsi-tateak, irakasleak prestatzeko ikastaro-ak, ebaluazio lerroak diseinatzea…

- Eskola eremuak ez diren beste gi-zarte, ekonomia eta kultura elkarte ba-tzuekiko eta erakunde publiko eta pri-batuekiko koordinazioa bultzatukodu, euskal herritarrek hizkuntza aukeraaskatasunez erabaki dezaten gizartean:kirol eta kultura ekintzetan, aisialdian,ikastaroetan, txangoetan…

Araudia aldatzea- Adostu izanez gero, Eusko Lege-

biltzarrak hizkuntzak ikasi eta irakaste-ko EAEko marko berriaren Legea onar-tuko du.

- Ezarritako markoa Hezkuntza,Unibertsitate eta Ikerketa Sailak garatu-ko luke, dekretu eta agindu egokiakemanez.

Aldaketa prozesua- Lehen Hezkuntzako lehenengo

mailan jarriko litzateke martxan markoberria. Egungo ereduen sisteman hasi-tako ikasleak, berriz, sistema berarekinjarraituko dute graduatu arte. Denaden, horrek ez du esan nahi ikastetxeenhizkuntza proiektuetan ezin dela egoe-ra bikoitza kontuan izan eta jarduerakezarri, egungo ereduen sistemako ikas-leak Marko Eleanitz berriak proposatu-tako helburuetara hurbiltzeko.

- Marko berria 10 urtean ezarriko da,eta epe hori amaitzean ebaluazio oro-korra egingo zaio.

Proposamen berria



Europako Erreferentzia Markoan ezarritako erreferentzia maila bateratuakAutoebaluaziorako taulak

ULE

RTZ

EAEn

tzum

ena

Irak

urm

ena

• Gai naiz hitz arrunte-nak eta oso oinarrizkoesapideak ulertzekonitaz, nire familiaz etainguruko gauzez, jende-ak astiro hitz egiten due-nean.

• Gai naiz lexiko etaesapide erabilienak uler-tzeko zuzenean dagoz-kidan arloetan (adib.oinarrizko informazioanitaz, nire familiaz, eros-ketez, inguruaz, lanaz).Iragarki eta mezu labur,sinple eta argietan gainaiz ideia nagusiaz jabe-tzeko.

• Gai naiz ideia nagu-siak ulertzeko, hizketaargi eta estandarra dene-an, eta gaiak ezagunakdirenean: lana, eskola,aisialdia, etab. Ulertzenditut gaur egungo gaiezedo interes pertsonalekoedo profesionalekogaiez dihardunenentelebista edo irrati saioe-tako ideiak nagusiak,baldin eta poliki eta argihitz egiten badute.

• Gai naiz konferentziaeta hitzaldi aski luzeakulertzeko. Era berean,argudio konplexuak ereulertzen ditut, baldin etagaia gutxi-asko ezagunabadut. Ulertzen dituttelebistako albistegiaketa eguneko gorabehe-rei buruzko saio gehie-nak. Gai naiz hizkuntzaestandarrean ematendiren film gehienak uler-tzeko.

• Gai naiz berbaldi luzebat ulertzeko, oso garbiegituratuta ez badagoere edo erlazioak osoesplizituak izan ez arren.Telebista programak etafilmak neke handirikgabe ulertzen ditut.

• Ez dut inolako arazo-rik edozein hizketaldiulertzeko, ez zuzene-koa, ezta konunikabide-etakoa ere, baita jato-rrizko hiztunen abiadu-ran hitz egiten duteneanere, baldin eta bere hiz-kera moduarekin ohi-tzeko denbora badut.

• Gai naiz hitz eta izenoso ezagunak ulertzeko,baita esaldi oso sinpleakere. Adibidez, iragarkie-tan, posterretan edokatalogoetan.

• Gai naiz testu labureta oso sinpleak irakur-tzeko. Gai naiz informa-zio jakin eta aurreikusdaitekeena egunerokodokumentu arruntetanbilatzeko, esate baterakoiragarkietan, prospek-tuetan, menuetan etaordutegietan. Gai naizgutun pertsonal labureta sinpleak ulertzeko.

• Gai naiz hizkeraarruntean idatzitako tes-tuak edo nire lanariburuzkoak ulertzeko.Gai naiz gertaeren des-kribapena edota senti-menduen eta desioenazalpena ulertzekogutun pertsonaletan.

• Gai naiz gaur egune-ko gaiei buruzko artiku-luak eta txostenak ira-kurtzeko, egileak jarrerajakin bat edota ikuspun-tu berezia erakustenduenean. Gai naiz gaureguneko hitz lauzko lite-raura testuak irakurtze-ko.

• Gai naiz gertakarietanoinarritutako testuakedo literatura testu luzeeta konplexuak ulertze-ko eta estiloak bereizte-ko. Gai naiz artikuluespezializatuak eta argi-bide tekniko luzeak ira-kurtzeko, nire eremuko-ak ez badira ere.

• Gai naiz edozein testumota irakurtzeko, baitaabstraktuak eta egiturazedo hizkuntzaz zailakdirenak ere. Adibidez,eskuliburuak, artikuluespezializatuak edo lite-ratura lanak.

HIT

Z E

GIT

EAA

hozk

o el

karr

erag

ina

Irak

urm

ena

• Gai naiz modu sinple-an komunikatzeko,baina solaskidearenmenpe nago, hark prestegon behar baitu nikesandakoa astiro errepi-katzeko, birformulatze-ko edo nik nahi dudanaesaten laguntzeko. Gainaiz berehalako premieiedo oso gai arrunteiburuzko galdera errazakegin eta erantzuteko.

• Gai naiz kumunikatze-ko jarduera eta arlo eza-gunetan, informazio tru-kea zuzena eta sinpleadenean.• Elkarrizketa osoajarraitzeko adina uler-tzen ez badut ere, gainaiz informazio trukelabur-laburrak egiteko.

• Gai naiz hizkuntzamintzatzen den herrial-dera egindako bidaiabatean gerta litezkeenegoera gehienei aurreegiteko. Gai naiz, pres-tatu gabe ere elkarrizke-tan parte hartzeko, gaiakezagunak direnean, inte-res pertsonalekoak edobizimodu arruntekoak(familia, aisialdia, lana,bidaiak, albisteak…).

• Gai naiz jatorrizko hiz-tun batekin normal min-tzatzeko, berezkotasuneta erraztasun nahikoa-rekin. Gai naiz elkarriz-ketan era aktiboan partehartzeko eta nire iritziakazaldu eta defenditzekoegoera ezagunetan.

• Gai naiz natural etajarioz hitz egiteko, esa-pideen bila nabarmenluzatu gabe. Badakit hiz-kuntza gizarte edo lanbi-de erlazioetan malgu etaeraginkor erabiltzen.Badakit neure ideia etairitziak zehatz adierazteneta neure adierazpenakbeste solaskideenekintrebeziaz lotzen.

• Gai naiz ahaleginhandirik egin gabe,edozein elkarrizketaedo eztabaidatan partehartzeko. Esamoldeaketa lagunarteko hizkeraondo erabiltzen ditut.Zailtasunen bat badutgain naiz atzera egitekoeta hutsunea trebeziazkonpontzeko solaskideaia konturatu gabe.

• Gai naiz esaldi etaesapide sinpleak erabiliznire bizilekua eta jendeezaguna deskribatzeko.

• Gai naiz esaldiak etaesapideak sora bateanerabiltzeko honelakoakera sinplean deskriba-tuz: nire edo beste nor-baiten familia, nire bizi-modua, ikasketak, orain-go edo lehengo lana.

• Gai naiz esaldiak erasinplean josteko, hone-lakoak deskribatzearren:esperientziak, gertaerak,ametsak,itxaropenak etahelburuak. Gai naiz nireiritzi edo proiektuenarrazoiak eta azalpenaklaburki emateko.Badakit istorioak konta-tzen, liburuen eta filmenargumentuak azaltzeneta horiek nigan sortuta-ko erreakzioa adieraz-ten.

• Badakit zehatz eta argihitz egiten nire interese-ko gai askori buruz. Gainaiz gaur eguneko gora-beheren gainean nireikuspuntua adierazteko,aukera desberdinen aldeonak eta txarrak azal-duz.

• Gai naiz deskribapenargiak eta xeheak egite-ko gai konplexueiburuz, horiekin lotutakogaiak integratuz, zenbaitpuntu garatuz eta ber-baldia egoki amaituz.

• Gai naiz deskribapenedo argudioen azalpenargiak jarioz egiteko etatestuinguruarekin ego-kitutako estiloan, horre-tarako egitura logikoeta eraginkorrak erabi-liz, entzuleari ideianagusiei erreparatzeneta haiek gogoraraztenlaguntzeko.

• Gai naiz postal labu-rrak eta errazak idazte-ko, esaterako, oporreta-koak. Gai naiz nire datupertsonalak galdetegibatean idazteko.Adibidez, izena, nazio-nalitatea edo helbideahoteleko erregistroan.

• Gai naiz berehalakopremiei buruzko ohareta mezu sinpleak idaz-teko. Gai naiz gutunpertsonal oso sinpleakidazteko, adibidez eske-rrak ematekoak.

• Gai naiz testu sinpleaketa koherenteak idazte-ko, gai ezagunen edointeres pertsonalekoengainean. Gai naiz gutunpertsonalak idazteko,nire esperientziak etairudipenak adieraziz.

• Gai naiz nire interese-ko gai askoren ingu-ruan, testua argiak etaxeheak idazteko. Gainaiz idazleren bat edotxosten bat egitekoinformazio jakin batadieraziz edota iritzibaten aldeko edo kon-trako arrazoiak emanez.Gai naiz gutunak idazte-ko, gertaerei eta espe-rientziei ematen diedangarrantzia nabarmen-duz.

• Gai naiz testu argi etaongi egituratuak osatze-ko, neure ikuspuntualuze-zabal adieraziz.Badakit gai konplexuakadierazten gutun, idaz-lan edo txostenetan,garrantzizkoen iruditzenzaizkidan puntuak azpi-marratuz. Gai naiz har-tzaileari egokitutakoestiloa erabiltzeko.

• Gai naiz testu argiakjariotasunez idazteko,estilo egokian. Gai naizgutun, txosten edo arti-kulu konplexuak idazte-ko, argudioak egituralogiko eta eraginkorra-ren bidez antolatuz, ira-kurleak puntu nagusiakulertu eta gogoan harditzan. Gai naiz idazlanprofesionalak edo litera-tura lanak idatziz labur-tzeko eta kritikatzeko.

IDA

ZTE

AId

azm

ena

• A1 • A2 • B1 • B • C1 • C2


Proposamen berria

Irakasleentzako hainbat inplikazio- Proposatutako marko berriaren

oinarria, neurri handi batean, ia irakas-le guztietan kalitatezko elebitasuna lor-tzea da, hizkuntza ofizialei dagokienez.Irakasleria horren zati batek, berriz,hizkuntz gaitasun nahikoa egiaztatubeharko du hirugarren hizkuntza bate-an, ikasgaiak atzerriko hizkuntzanemateko.

- Ingelesari dagokionez, urte hone-tan zehar ISEI-IVEI azterlan bat buru-tzen ari da, DBHko lehenengo eta biga-rren zikloko ikasleek eta Batxilergoko-ek lortzen duten ingeles maila ebalua-tzeko. Kontuan hartu beharko da Inge-lesaren Sarrera Goiztiarra Programare-kin 4 urterekin hasi ziren lehenengo 96-97 ikasturtean egin zutela eta datorrenikasturtean amaituko dutela derrigo-rrezko hezkuntza.

Hizkuntza ofizialen gaitasuneidagokienez

- Gaztelaniaren hizkuntza gaitasu-na bermatuta dago eskola publiko etaitunpeko eskolako irakasle guztien ka-suan.

- Egoera bestelakoa da euskarazkohizkuntz gaitasunarekin. Datuen ara-bera, eskola publikoko irakasleen % 80kegiaztatu dute 2. HE eta % 6k 1. HE. Bes-talde, itunpeko ikastetxetan, % 63kegiaztatu dute 2. HE eta % 4k, berriz,1. HE.

- Marko berria progresiboki ezarri-ta, sare bietako irakasleen euskarazkohizkuntza gaitasuna bidezko modu ba-tean hobetzen lagunduko luke. Urtero-urtero, Hezkuntza, Unibertsitate etaIkerketa Sailak 1.081 pertsona libera-tzen ditu irakastordu barnean; horre-

zaz gain, euskaraz lan egiteko gaitasu-na hobetzeko, irakastorduz kanpora3.283 irakaslek ikasten dute.

EstimazioakHaur eta Lehen Hezkuntza eskola

publikoan: marko berria 2008-09 ikas-turtean ezartzen hasten bada LehenHezkuntzako lehenengo mailan eta2013-14 ikasturtean amaitzen badaezarpena, irakasle gehigarri hauekegiaztatu beharko lukete euskarazkohizkuntz gaitasuna, hurrenez hurren:

2008-09 ikasturtea: + 2582009-10 ikasturtea: + 752010-11 ikasturtea: + 412011-12 ikasturtea eta hurrengoak: 0Kopuru horiek kalkulatzeko, alda-

garri hauek hartu dira kontuan: aurrei-kus daitekeen ikasgelen kopurua, 2.hizkuntz eskakizuna egiaztatu gabeduen irakasle bitartekoen kopurua etajubilazio aurreikuspenak.

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzaeskola publikoan:DBHn ere ikasturtezikasturte ezarriko da sistema berria:2014-15 ikasturtean hasi eta 2017-2018an amaituko da ezarpena. Beharri-zanak antzemateko irizpide bera erabi-lita, irakasle gehigarri hauek egiaztatubeharko lukete euskarazko hizkuntzgaitasuna, hurrenez hurren:

-2014-15 ikasturtea: + 216-2015-16 ikasturtea : 0-2016-17 ikasturtea : + 709-2017-18 ikasturtea : + 772

Haur eta Lehen Hezkuntza itunpe-ko ikastetxeetan: marko berria 2008-09 ikasturtean ezartzen hasten badaLehen Hezkuntzako lehenengo mailan

eta 2013-14 ikasturtean amaitzen badaezarpena, irakasle gehigarri hauekegiaztatu beharko lukete euskarazkohizkuntz gaitasuna, hurrenez hurren:

2008-09 ikasturtea: + 452009-10 ikasturtea : + 1202010-11 ikasturtea : + 2112011-12 ikasturtea : + 3012012-13 ikasturtea : + 3852013-14 ikasturtea : + 467Kopuru horiek kalkulatzeko, alda-

garri hauek hartu dira kontuan: aurrei-kus daitekeen ikasgelen kopurua, 2.hizkuntz eskakizuna egiaztatu gabeduen irakasle bitartekoen kopurua etajubilazio aurreikuspenak.

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzaitunpeko ikastetxeetan: DBHn ereikasturtez ikasturte ezarriko da sistemaberria: 2014-15 ikasturtean hasi eta2017-2018an amaituko da ezarpena.Beharrizanak antzemateko irizpide be-ra erabilita, irakasle gehigarri hauekegiaztatu beharko lukete euskarazkohizkuntza-gaitasuna, hurrenez hurren:

2014-15 ikasturtea: + 3632015-16 ikasturtea: + 5782016-17 ikasturtea: 0 2017-18 ikasturtea : 0

- Eskolak ingelesez edo Ingeles es-kolak ematen dituzten irakasleak 1.198dira eskola publikoan eta 830 itunpekoikastetxeetan. Frantsesko datuakhauek dira: 65 irakasle eskola publiko-an eta 30 bat itunpeko ikastetxeetan.

- Atzerriko hizkuntzetan lortutakohizkuntz gaitasunari buruz ISEI-IVEIkegingo duen azterlanean oinarrituta,behar izanez gero, antzemandako be-harrizanetara egokituko dugu propo-samena.

Irakasleen prestakuntzan aldaketak



Hezkuntza Sailak lege marko batproposatu dusoilik eta marko hori edu-ki zein neurri zehatzik gabe gelditzenbada eskubideak bete gabe eta eskolakeuskalduntzeko pauso eraginkorrikeman gabe gelditzeko arrisku bizia da-go.

Haatik, proposamenaren baloraziokritikoa egiten badugu ere, badu ele-mentu positiborik, positibotzat dugu,helburuetan elementu neurgarria plan-teatzea, B2 maila lortzearen derrigor-tasunaadieraztea, alegia.

Herri ekimenetik Hezkuntza Sailarihainbat argibide eta neurri zehaztea es-katzen diogu:

1. “Euskara hizkuntza nagusia”izango dela dio proposamenak. Bainazenbat ikasgai eman beharko dira ezin-bestean euskaraz? Proposamen berriak% 40 euskaraz, % 30 gaztelaniaz eta gai-nerako % 30 ingelesez emateko aukeraahalbidetzen du. Gaur egun indarreanden B ereduan ere ikasgai gehienakeuskaraz ematen dira, baina soilik hiruikasletik bakarra eta zonalde euskaldu-netan euskalduntzen da. Euskara hiz-kuntza nagusi eta trinkoa izan beharda, garai bateko D eredua, baina indar-turik aplikatzea ezinbestekotzat dugu,EAEko ikasle guztiak euskalduntzeko.Nola euskaldundu, bestela, Gasteizko,Bilboko, Donostiako, Irungo edo Ezke-rraldeko ikasleak?

2. Irakasle euskaldunakbehar dira

ikasle euskaldunak nahi baditugu. Ho-rretarako, kontratatzen diren irakasleguztiek euskara jakin behar dute; Ira-kasle Eskoletatik erdal adarrak desa-gertu behar du; irakasleak euskaldun-tzeko edo euskara maila hobetzekoikastaroetan arreta berezia jarri beharda.

3. Sistemaren lehen ebaluazio osoaikasleek 12 urte dituztenean egingo da,hemendik 10 urtera. Bitartean malguta-sunaren eta autonomiaren izeneanikastetxe ugarik legea ez betetzeko au-kera paregabea dute. Gure ustez, eba-luazio sistema eraginkorrafuntsezkoada B2 maila lortzeko. Gure proposame-na, ebaluazio jarraia egiteaz gain, balia-bide egokiak eskaintzea da, metodolo-gia eta pedagogia eredu aurrerakoiakaplikatzea posible izan dadin.

4. Proposamenak ez dio ezer orainarteko sisteman matrikulatuak daudenikasleez. Horiek ere kaltetuen zakuangeldituko al dira? Aurten 3 urterekinmatrikulatu diren haurrek euskaraezagutzeko eskubidea dute eta eskolakbermatu behar dien arren, legeak ez duezer esaten. Proposamen orokorrarenbaitan, dozenaka mila ikasle horientzatirtenbideak jartzea beharrezkoa delauste dugu.

5. Euskara soilik ikastetxeko hiz-kuntza izateko arriskua aipatzen duhainbatek, erabilera ere garrantzitsuadela, eta guk ere berdin pentsatzen du-gu. Horregatik, neurri nagusi bat pro-posatu nahi dugu: eskola euskalduna.Eskola barnean eta eskolari loturik egi-ten den ekimen orok (eskola kirola,ikastaroak) euskaraz izan beharko lu-ke. Hortarako hezkuntzako langile

guztiek euskaldunak izan behar dute.Gainera, eskola euskaldunak hizkun-tzaz eta edukiz euskalduna izatea esannahi du. Bigarren horretarako euskalkultura eta identitatetik abiatutako hez-kuntza prozesu integrala jasotzekoEuskal Curriculumaren aplikazioanikusten dugu gakoa. Eskolak bere eskudagoen guztia egin behar du euskal-duntzeko, baina euskararen berresku-rapenerako ezinbestekoa da baita erehizkuntza politika nazionala, integralaeta berria.

Gauzak horrela markoetatik neu-rrietara eta orokortasunetik zehaztasu-netarako bidea egitea eskatzen dioguHezkuntza Sailari. Orain arteko propo-samena ez baita aski eskolak EAEkoikaleak euskalduntzeko. Orain arteegindako lanetik baztertu gaituzte era-gile eta sindikatu gehienek. Hemendikaurrerako lanetan gure iritzia kontuanhartzeko eskaria egiten diegu ardura-dunei. Goiko neurriak proposamen ze-hatzetan txertatzea ezinbestekotzat du-gu. Aukera historikoaren aurrean gau-de. Hurrengo asteotan egiten denakAraba, Bizkaia eta Gipuzkoako ikasle-ak euskalduntzea edo euskara ez eza-gutzera kondenatzea esan nahiko du.

Eskolak Euskaldundu herri ekimenakEAEko Hezkuntza Sailak egindako pro-posamenari buruzko honako baloraziohau egin du.

Eskolak Euskaldundu herri ekimenaren balorazioa

koldotellituE L K A R R I Z K E TA

“Belaunaldi berriak euskalcurriculuma, herri honen gabeziahistoriko handi hori, aurreraateratzeko erronka izango du

Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioko lehendakaria

18 • hik hasi •117. zenbakia. 2007ko apirila

”

Lauhilabete daramatzazu EuskalHerriko Ikastolen Konfederaziokolehendakari moduan. Zein dira zureeta Konfederazioaren erronkanagusiak hurrengo urteetarako?

Barrura begira dauzkagun erronkanagusiak berregituraketa eta Ikastola2015 plana dira.

Gaur egun daukagun konfedera-zioaren egitura aldatu egin nahi dugu.Ikastola askotatik eskatu da, kezkatutabaitaude daukagun egitura konplexua-rekin. Beraz, hori da nire lehenengo la-na eta hasita gaude.

Zein izango da egituraketa berria?Nahiz eta oraindik erabaki gabe

daukagun, erakunde bakarra eratzeada gure asmoa, eta batez ere, lehenurrats bezala, egitura kudeatzaile baka-rra izatea. Hau da, dauzkagun zerbitzueta programa guztiak erakunde bakarbatetik kudeatzea. Horrekin batera ins-tituzioen eta gizartearen aurrean irudibakarra aurkeztearen bila joango gara.Gaur egun herrialde bakoitzeko fede-razioa, erakunde bat izatetik aparte, en-presa bat da, bere langileak ditu, berezerbitzu eta programak… Hori guztia“zentralizatzea” eta irudi bakarra etaahots bakarra izatea da asmoa.

Herrialde bakoitzean organorenegituraren bat egotea aurreikusten du-gu, bereziki ikastolen parte-hartze zu-zena sustatzeko. Gure barnean kulturadesberdinak daude, esparru adminis-tratibo desberdinak… eta hori oso on-do uztartu behar dugu. Sentsibilitateak,lehentasunak… ez dira berdinak. Ho-rregatik, erakunde bakar hori helburuizanda, ondo eta tentuz ibili behar dugupausoak ematerakoan.

20 • hik hasi •117. zenbakia. 2007ko apirila

koldotellitu

E

Gasteizko Olabide ikastola-ko bere lehen andereñoak ezzuen irudikatu ere egingo EHIKEuskal Herriko Ikastolen Konfe-derazioko lehendakari izatera i-ritsiko zenik bere ikasle Koldo.Baina hala da.

Ez da zuzenean ikasle izate-tik lehendakari izatera pasa,or-dea. Urte hauetan zehar ikasto-len mugimenduan aktiboki par-te hartu du. Semeak Leioako Be-tiko ikastolan hasi bezain pron-to proposatu zioten ikastolakolehendakari izateko. 93ko ga-tazkak zatitutako ikastola zenorduan Betiko eta arlo juridiko-an zituen ezagutzak ikusita eginzioten eskaera hura,Zuzenbideikasketak egindakoa baita. Or-duan hasi eta oraindik ere ja-rraitzen du.

Garai beretsuan hasi zenBIEn, Bizkaiko Ikastolen Elkar-tean. Orain dela bost urte, be-rriz, Partaideko lehendakariizendatu zuten, kargua berrikiutzi duelarik EHIKko lehenda-kari izateko.

Gogotsu eta ausart heldu dioerronka berriari, ikastolen mu-gimenduak, orain arte bezala,ekarpenak egiten jarrai dezan.

“Guk oraindikere denbora asko

“galtzen” dugu gurenortasunaren, euskal

senaren aldekoproiektuak ateratzen.

Oraindik ereaitzindaritza lana

behar da eta horretanjarraitzeko asmoadaukagu.

”


Bigarren erronka moduan Ikastola2015 aipatu duzu. Zer finkatukoduzue plan horretan?

Ikastolen mugimenduaren lerroedo printzipio nagusiak bildu eta men-de honetako lehen hamarkadetakoikastolen eredua zein den definitu nahidugu. Azken hausnarketak duela urtebatzuk egin genituen eta berriro defini-tu behar ditugula pentsatzen dugu. Ar-lo pedagogikoan nik uste dut definizionagusia euskal curriculumean dagoelaeta ondo etorriko zaigu euskal curricu-lumaren inguruan sustatu dugun barnehausnarketa.

Nola doa euskal curriculumarenprozesua?

Oraindik amaitu gabe dago KristauEskolarekin, Sortzen-Ikasbatuazekin,Hezkuntza Sailarekin eta beste arlo ba-tean Udalbiltzarekin lantzen ari garena.Orain azken fase programatikoan hasigara eta hor euskal curriculum espezifi-koa definitu behar dugu: hemengo be-rezitasunak hor uztartu, erabakiak har-tu, ikastola guztien ekarpena jaso…Lan horretan ari gara orain. 2008koekaina arte ez dela amaituko aurreikus-ten dugu. Gainera, presa pixka bat ba-dugu, baina lan hori patxadaz eta ongiegin behar da. Benetan sinestu behardugu lan hori herritarrena dela eta he-rritarrek eragile aktiboak izan behar du-tela eta haien ekarpenak jaso behar di-rela. Argi dago horretarako denborabehar dela eta eskatzen duen erritmoajarraituko dugu. Azken testu batekinamaituko dugu eta hezkuntza eta gizar-te eragile guztiak bilduko dituen batzarnagusi batean onartuko da.

Eta horren ondoren, zer?Bi alderdi daude. Alde batetik, le-

hentasunetako bat irakasleen forma-zioa izango da. Hori guztia martxan jar-tzea izugarrizko lana izango da, zerenplanteatzen ari garen curriculumak ezditu edukietan soilik egiten aldaketak.Aldaketa nagusia beste toki batean da-go: konpetentzia orokorretan eskolal-dirako ardatzak ez dira ikas arloak, bizi-tza guztirako hezkuntzaren xedeak,

hezkuntza konpetentzi orokorrak etaeduki metadiziplinarrak baizik. Irakas-leen ikuspegiak edo lan egiteko erakzeharo aldatuko dira.

Beste aldetik, bigarren egitekoamaterialei dagokiena izango da. Ikas-materialak eduki berrietara egokitu be-harko dira.

Lan dezente dago martxan jartzeko,bai, baina herri honen gabezia izugarriaizan da urteetan curriculum propiorikez edukitzea, zeina behar-beharrezkoaden herri nortasuna edukitzeko.

Nafarroan eta Euskal AutonomiaErkidegoan curriculum ofizialakberritu egingo dira. Zein eragineduki dezakete euskalcurriculumaren prozesuan?

Guk, zorionez, ez daukagu eurakdaukaten denboraren arazorik. EuskoJaurlaritzak eta Nafarroako Gober-nuak, LOEren eraginez, berehala aterabehar dute curriculum ofiziala. Gukzera diogu beti: aukera paregabea du-tela gure proposamena ardatz hartutacurriculum ofizialetan uztartzeko etatxertatzeko.

Euskadiko autonomia erkidegoangurearekin batera sektore publikokobatzuk beste proposamen bat ere egindute.

Baina, azken finean, lan hori bateraegin behar dugu. Zeren, zein da curri-culumaren helburua? Herri honetanondo definitzea zein diren gutxienekobateratuak edo komunak. Horretarako

elkarlanean aritu behar bada, gu prestgaude curriculum ofizialari gure elkar-lana eskaintzeko, eta ezinbestekoaikusten dugu, gainera. Argi edukitaEuskal Herriko ikuspegitik gure curri-culumak askoz ere gehiago sakontzenduela. Beste proposamenean ere ideiainteresgarriak daudela onartuz, nik us-te dut egokiena elkarlan hori lehenbai-lehen sustatzea dela.

Nola bizi duzue publiko-pribatuarteko dikotomia?

Dikotomia hori gainditzeko Auto-nomia Erkidegoan eztabaida sustatudugu azken urteetan eta proposamenbat lantzeko asmoa daukagu.

NGB Nazio Garapen Biltzarretikbultzatutako Hezkuntza Akordioakdikotomia hori gainditzeko aurkeztuduen proposamenarekin bat egitenal duzue?

Organikoki bat egin ez badugu ere,ez baitzaigu eskatu ere egin, jakina dagure ordezkari nagusi batzuek hor par-te hartu dutela eta aurkeztu den propo-samena interesgarria ikusten dugu. Nikuste dut horrek aurrera jo behar duela.1993an Autonomia Erkidegoan EskolaPublikoaren Legearen harira egindakosarraskia konpondu egin behar da, ho-ri oso argi dago.

Batzuetan publiko-pribatu kon-tzeptuak aipatuta tranpa batean jaustengara. Batez ere kontzeptu horien ber-tsio zaharkituan ari garelako. Alde bate-

22 •hik hasi • 117. zenbakia. 2007ko apirila

guk geurea topatu behar dugu, publi-kotasunaren kontzeptu bat eta bakarraez baitago munduan.

Oso ondo ezagutzen dudan besteesparru bat gizarte segurantza eta pen-tsio mundua da. “…hemengo eredua”esan ohi du jendeak, baina hemengoeredua ere ez da bakarra munduan.Beste eredu batzuk ezagutzea ona da,bereziki publikotasunaren kontzeptuhori edo Administrazioak hezkuntzasistema antolatzeko daukan modua ezdela bakarra ikusteko. Beraz, egin de-zagun geure bide propioa.

Prest al gaude horretarako?Uste dut memento nahiko egokia

dela, eta jaiotze tasa gorantz badoa, ho-beto, lagunduko du. Zeren azken urte-otan daukagun lehiak, aurreiritziek etaabar jaiotze tasarekin harremana dutelauste dut. Zeren matrikulazioarekin ara-zoak egonez gero, bakoitzak berearibegiratuko dio, eta hori arazoa da. Ma-trikulazio garaia iristen denean denokaipatzen ditugu geure berezitasunak,hoberenak garela… zergatik? Oraindikjaiotze tasa, nahiz eta gorantz joan, ezdoalako hainbeste.

Historikoki ikastolek papergarrantzitsua jokatu duteeuskararen arloan. Zer paper jokatudezakete hemendik aurrera?

Iritzi publiko orokorrean horrelaidentifikatzen bagaituzte ere, hori egiaizanik, egia mugatua da. Eskolaren ere-muan euskararekin batera beste hain-bat ekarpenen aitzindari ere izan da etada ikastola. Baina euskararena ontzatemanda, nik uste dut motor izaten ja-rraitzea egokitzen zaigula oraindik. Zo-ritxarrez, memento honetan oraindikere badira gure hezkuntza sistemaneuskaraz ez dauden esparru garrantzi-tsuak, Lanbide Heziketa kasu. LanbideHeziketako euskararen egoera tamal-garria da, bereziki Bizkaian, Araban etaNafarroan. Euskal curriculumak lagundezake horretan, baina oraindik ereguk apustua egiten dugu euskararenerabilera bultzatzeko programekin:Euskaraz Bizi, bertsolaritza, esku pilo-

tikkon-

tzeptu ho-riek gainditu baino gehiago eguneratubeharra dago, batik-bat euskal gizarte-aren emaitza propioa kontuan hartuta.

Beste alde batetik guk euskal esko-la nazionala sustatu nahi dugu eta ho-rren bitartez gainditu behar dugu diko-tomia hori. Geure ibilbide propioa eginbehar dugu. Finean, une honetan he-men oraindik indarrean dagoen publi-kotasunaren kontzeptua estatu fran-tziarrean Napoleonen garaitik datorrenkontzeptua; zentralizazioan oinarritutadagoena, funtzionarioaren irudianzentratuta dagoena… Nik uste dut herrihonetan bide desberdina landu dela ur-teetan zehar, ekimen sozialarena, etahorri gaur egun oraindik eman ez zaionaitortza zor zaiola. Hori oso garbidaukat.

Publikotik askotan aldarrikatzen daikastetxeen autonomia, eta ikastolok,zer edo zer baldin badaukagu, berezikihori da: autonomia. Orduan, bide ho-rretan, non edo non elkar topatu behardugu sare publikoak eta ikastolok, ezdaukat zalantzarik.

Hainbat kontu berraztertu egin be-harko dira. Esate baterako, zein izan be-har den administrazioaren papera, nolakoordinatu eta planifikatu behar duen,orain egiten duen moduan ala eragile-en parte-hartzearekin? Agian demokra-ziaren kontzeptua gehiago landu be-harko da Administrazioan, sozialagoaizan dadin eta ez hainbeste funtziona-riala. Hor mundu bat dago, baina bere-ziki klabea zera da: Aurreko kontzep-tuak burutik kentzea. Eztabaida horre-tan beste ikuspegi batekin sartu behardugu. Ingalaterran, Suedian, Holan-dan… badira beste eredu batzuk eta

koldotellitu

E

“Euskalgintzanikastoletatik asko

espero dela uste dut.Indar handia egoztenzaigu. Arlo horretanzer edo zer gehiago

eman dezakegula ustedut eta inplikazio

handiagoa izan behardugu mugimendumoduan.

”


ta… Guk oraindik ere denbora asko“galtzen” dugu gure nortasunaren, eus-kal senaren aldeko proiektuak aurreraateratzen. Oraindik ere aitzindaritza la-na egin beharra dago eta horretan ja-rraitzeko asmoa daukagu.

Herrigintza arloan azken urteetanikastolak ez direla hainbesteinplikatu entzun izan da. Zer iritziduzu horren gainean?

Guretzat herrigintza klabea da, guherritik jaio baikinen. Hor bi muturegon daitezke: alde batetik mugimen-du osoa eta bestetik ikastola bakoitza.

Ikastola bakoitzak, herri gehiene-tan, izugarrizko inplikazioa dauka arloguztietan: Jaietan, euskalgintzako era-gileekin elkarlanean… eta hori oso na-baria dela uste dut.

Mugimendu osoa aipatzen badugu,beste bi aurpegi daude: Bata hezkuntzaeragileekin eta bestea euskalgintzan.Nik uste dut hezkuntza arloan hor aritugarela azken urteotan, bereziki curricu-lumarekin. Hor eduki ditugun solaski-deekin elkarlan polita egon dela ustedut. Baina bestean, euskalgintzaren ar-loan, zer edo zer gehiago eman dezake-gula uste dut. Gainera, euskalgintzarenarloan ikastoletatik asko espero da. Ho-ri ere horrela da. Indar handia egoztenzaigu.

Egia esan, azken boladan hezkun-tza arloko erronkak hain indartsuakizan dira, ze horretan joan zaigu denbo-ra eta arreta. Euskalgintzako eragileakeurak ere azken denboraldian hezkun-tzara begira egon dira hezkuntza ere-duak direla-eta, curriculuma dela-eta…

Baina bai, herrigintza arloan inpli-kazio handia dagokigu mugimendumoduan ere. Hori da nire asmoa eta da-goeneko hasita gaude. Adibidez, Eus-kararen Gizarte Kontseiluaren zuzen-daritza taldean dagoeneko bagaude.Gutxikagutxika inplikazio hori handi-tuko dela uste dut.

Gurasoen parte-hartzea ikastolenikurretako bat izan da. Gaur egunparte-hartzea “krisian” dagoela

esaten da. Nola bizi da horiikastoletan?

Beste ezer baino lehen esan beharda ikastoletan gurasoak “jabeak” direlaeta horrek nahitaez ekartzen du inpli-kazioa. Ikastetxe publikoetan guraso-en inplikazioa egon daiteke, baina osoesparru mugatuan. Nahiz eta guraso as-ko inplikatu eta gogo handia izan, zori-txarrez autonomia txiki hori dela-etaeta administraziorekiko dependentziahori egonda, jada jatorriz mugatua daesku-hartzea. Kristau eskoletan antze-koa gertatzen da. Erlijio-orden edokongregazioa izaten da titularra, jabea,eta hor ere gurasoen papera mugatuada, nahiz eta txalogarria izan gurasoekduten partaidetza arlo batean zein bes-

tean, ekimenak aurrera ateratzeko. Ikastoletan gurasoen partaidetza

nahitaezkoa da. Pentsa, edozein ikas-toletan, artezkaritza kontseiluan ha-mar-hamabost guraso egon behar diraderrigorrez, eta hilean behin edo bitanbiltzen dira ikastolaren estrategia oro-korra finkatzeko, arazo edo plantea-mendu guztiak aurrera ateratzeko. Be-raz, jatorriz, gurasoen partaidetza nahi-taez berezia da.

Gero, ia ikastola guztietan daudetaldeak eta horiek elikatzen dute artez-karitza kontseilua: talde ekonomikoa,eskolaz kanpoko taldea, mantenimen-du taldea, pedagogia taldea… eta nor-malean talde bakoitzean lauzpabostguraso daude. Orduan, jada gurasoen

24 •hik hasi • 117. zenbakia. 2007ko apirila

kazioaren barruan dagoela. Hau da,oraintxe bertan ezin ditugu nahi ditu-gun gelak zabaldu. Orduan, adminis-trazioak ezartzen dituen baldintza guz-tiak betetzen baldin baditugu nortasunjakin bat izateko, pentsatzen dugu fi-nantzazio osoa eduki behar dugula arlopedagogikoan. Finantzazio horren tru-ke administraziotik ezartzen diren bal-dintza guztiak bete behar ditugu. Horiargi daukagu. Gu izan gara lehenakebaluazio ekonomikoak eskatzen etazenbakiak mahai gainean jarrita ditugudiru publikoa non gastatu den ikuste-ko. Hori klabea da, bai gure ikastoletan,bai kristau eskoletan eta bai publikoe-tan. Gardentasuna eta dirua zertan era-biltzen den denei eskatu behar zaie.

Bestetik, legeak bidea eman deza-ke ikastetxe publikoetan aldarrikatzenden autonomia garatzeko. Bide bat jo-rratu behar da eta hor elkar aurkitu de-zakegu. Esperantza hori daukat. Nik ezdut sinesten orain daukagun ereduabenetan zenbait jendek barneratutaedo eurena bezala sentitzen duenik. Ezdut sinesten. Batzuek edukiko dute,baina beste askok ez daukagu.

Ikastoletan etorkin gutxi ei daude.Bai zenbait ikastoletan, eta bai zen-

bait ikastetxe publikotan eta kristaue-tan. Etorkinak krisian zeuden zentroe-tan ari dira pilatzen. Bilbon, ospe haun-diko eskola kristauetan ia ez dago etor-kinik; aldiz, auzoetako ikastetxean ia-iaez dugu bilbotarrik topatzen, biak kris-tau eskolak izanda. Publikoan gauzabera. Prentsan agertutako artikulu ba-ten arabera, Iruñerriko lau ikastetxetan% 65 etorkinak dira. Joan D eredua es-kaintzen duten eskola publikoetara…eta ez dago etorkinik. Euskaraz irakas-ten duten eta matrikulazio oso ona du-ten ikastetxeetan ia ez dago etorkinik.Nola da posible? Hori nonbaitetik bide-ratuta dago, bestela ez da posible.

Zein da ikastolen jarreraetorkinekiko?

Herritarrak gara eta herritarrekikokonpromisoak betetzen ditugu. Herrihonen erronketako bat da etorkinak

“HezkuntzaSail guztiek lerro

argiak zehaztu behardituzte etorkinen

inguruko hezkuntzapolitikan. Hori ongi

definitu behar da, zerenoraingo definizio ezak

fenomeno batsorrarazten du:

ikastetxe publiko,pribatu zein

kontzertatuak izan,krisian daudenek dute

etorkin kopuruizugarria. Eta A eredura

bideratzen dira.Fenomeno hori ezin da

kasualitateaizan.

”

nukleo sendo bat sortzen da: 40 gurasodaude inplikazio izugarriarekin.

Noski, gero jauzi bat dago. Egia daikastoletan orokorrean gurasoen er-diak-edo ez duela bizitzen horrelakointentsitatearekin. Baina beste erdiakbizitzen duena oso intentsitate eta ar-dura handiarekin bizitzen du.

Hego Euskal Herriko ikastola guz-tiak, Gipuzkoako bi izan ezik, koopera-tibak gara, gurasoen edo langileen ko-operatibak, eta gurasoek dute hitza etaerabakia normalean.

Dena dela, aipatu behar da partai-detza desberdina dela gaur egun. Gu-txiago joaten dira txosnan txandak egi-tera, esate baterako. Beste era bateraparte hartzen dute. Beste ikastetxe ba-tzuetan kanpora ateratzen diren zerbi-tzuak guk oraindik gurasoekin elika-tzen ditugu. Adibidez, matrikulaziokanpaina egiteko, komunikazio mun-duan dabilen gurasoren bat ikastolandaukazu eta beren bitartez egiran duzu. Beste era batekoa da, baina inplika-zioa handia da. Zenbat eta behar gehia-go egon, gehiago inplikatzen dira. Be-harra dagoenean, jendea mugitzen da.

Urteak joan eta urteak etorri,Hezkuntza Legerik ez daukagu.

Hala da, bai EAEn, bai Iparraldeaneta bai Nafarroan. Faltan botatzen du-gu. Hankamotz dago hiru esparru ad-ministratiboetan. Legeek esparru pu-blikoa baino ez dute arautzen eta hortikkanpo dagoena akordioen bitartez, de-kretuen bitartez eta abar arautzen da.Sistema osoa arautzen duen lege batbeharrezkoa da. Eta lege horretan gureeuskal eskola nazionalaren ildo nagu-siak jasoak egon beharko lukete.

Zer jaso beharko luke lege horrek?Hasteko, ondo zehaztu beharko lu-

ke zer den zerbitzu publikoa eta kon-tzeptu horren barruan nork ematenduen zerbitzu hori eta nork ez, zeinfinantzazio izango duten, zeren ara-bera…

Guk beti esaten dugu zerbitzu pu-bliko bat ematen ari garela eta, gainera,zerbitzu hori administrazioaren planifi-

koldotellitu

E


ondo integratzea gure herrian eta guhorretarako prest gaude. Gure ikasto-letan ateak zabalik daude, ez duguinongo diskriminaziorik egiten.

Baina memento honetan euskal gi-zartean zerbait txarto egiten ari gara.Planteamendu asko egon daitezke etaegon behar dute, baina Hezkuntza Sailguztiek lerro argiak zehaztu behar di-tuzte jendeak jakin dezan zein den etor-kinen inguruko hezkuntza politika: ba-natu behar diren edo ez, ikastetxe ba-koitzean topeak egon behar diren edoez, askatasun osoa duten aukeratzekonora joan behar duten… Horrek argiegon behar du, ondo definitu behar da,zeren orain indefinizioa baitago eta ai-patu dugun fenomenoa ikusten ari ga-ra: Ikastetxe publiko, pribatu zein kon-tzertatuak izan, krisian daudenek duteetorkin kopuru izugarria. Hori bistandago. Eta beste aldetik, A eredura bide-ratzen ari dira, D ereduan oso-oso gutxiikusten dira. Fenomeno hori ezin delakasualitatea izan, uste dut.

Horregatik, Hezkuntza Departa-mentuek planifikazio argi bat egin be-har dute etorkinekin zer egin behar deneta nola jokatu behar den zehazteko etaarauak argi egoteko. Bestela, oso erra-za da “ikastolek ez dut hartzen” eta ho-rrelako aipamenak egitea. Publikako Dereduak ere oso gutxi hartzen ditu. Ho-ri konpondu behar da.

Urte gutxiren buruan irakasle askoerretiratuko dira eta berriak sartu.Aurreikuspenik edo plangintzarikegin al duzue?

Ez irakasleak soilik, federazioetanlanean diharduten eta ikastolen mugi-menduan dauden teknikari asko ere ezdaude oso urrun erretirotik. Agian ez datxarra izango curriculumak eskatukoduen txip aldaketa egiteko. Zeren fro-gatuta baitago behin adin batera heldu-ta txipak ez direla erraz aldatzen. Aldehorretatik begiratuta, agian ez da alda-keta txarra izango. Belaunaldi berriakeuskal curriculuma eta herri honekduen gabezia hori aurrera ateratzekoerronka izango du.

Dena dela, bai administrazioak eta

bai gainerako sareok, denok, egon be-harko genuke kezkatuta fenomeno ho-rrekin. Urte batzuetan ikastetxe bateanlau edo bost pertsonak urtero hartukodute erretiroa eta asko da. Gainera, gu-re kasuan, pertsona horiek garai gogo-rrak bizi izandakoak dira. Hil ala bizikoegoera haiek beste indar bat ematenzuten. Orain kudeaketa profesionali-zatuagoa da eta beste erronka batzukdaude. Garai bakoitzak bere erronkakditu.

Irakasle berriak edo gazteakerrazago ulertuko al dituzteikasleak eta haien egoera berriak?

Bada, seguraski bai. Haurrak eta ha-rremanak jorratzeko dituzten formulaberriak ulertzen ez baditugu, ez duguezer lortuko. Agian irakasle gazteek ho-rretarako erraztasun handiagoa izangodute. Messengerrak, blogak, mugiko-rrak… beste harreman mota bat sortudute eta hori, lehenengo eta behin, eza-gutu egin behar dugu. Irakasle askokahalegin hori egiten dute eta horiekarrakasta handiagoa izaten dute. Gureseme batek gaurko sistema politikoeneta antolaketaren inguruko lan bat aur-keztu behar zuen Gizarte ikasgaianDBH 2. mailan eta Interneten doku-mentazioa lortu eta gero powerpointa-rekin ari zen prestatzen aurkezpena se-kulako interesarekin. Horrek zer esannahi du? Irakasleak berrikuntza horisartu duela, egokitu egin dela eta ikas-leek hor interes gehiago jarri dutela gra-

patutako orrietan baino.Ikasleen mundua ezagutu eta uler-

tu egin behar dugu. Gustuko dituztengauzak ez dira munduko onenak izan-go, baina eurenak dira. Gure garaianere gure gurasoek ez zuten ulertukopunkarekin genuen jarrera eta guri gus-tatu egiten zitzaigun. Orain gauza bera,ulertu egin behar da. Ulertu eta hezkun-tza prozesuetan erabili.

Autorik gabeko eguna ez, auto-rik gabeko urtea bizitzen dut urtero.Ez da ekologista militante moduanhartutako erabaki kontzientea, bizi-tzako zirkunstantziek eramandakoegoera baizik. Baina onartzen dutgaur egungo bizimoduan eta gizar-tean arraro gerta litekeela EHIKo le-hendakaria garraio publikoz iristeabere hitzorduetara.

Aitak,istripu baten ostean,auto-rik ez gidatzea erabaki zuen,eta ho-rrek kultura bat sortu zuen etxean.

Gaztaroa Gasteizen pasa nueneta gasteiztarren artean ez da hainarraroa. Gasteizen autoa zertarako?Ez da behar,dena dago bertan. Gas-teizko koadrilan, 23 urtegaz, inorkez zeukan gida baimenik.

Lan egiteko ez daukat arazorikgarraio publikoarekin,bereziki hiri-buruetara joateko.

26 • hik hasi • 116. zenbakia. 2007ko martxoa

e s p e r i e n t z i a k

asilo nido edo haur eskola desberdinbatean kokatu gintuzten. Niri Turinerdialdean dagoen asilo nido PiazzaCavour suertatu zitzaidan.

Asilo nido haur eskolak 0-3 urtekohaurrentzat soilik diren heinean, 3 urtebetetakoan beste eskola batera joanbeharra daukate haurrek, escuola ele-mentalera.

Piazza Cavour haur eskola bi gelanagusitan dago banatuta: 4 hilabetetikurte eta erdi pasatxora arteko gela,laktanteakderitzona, eta beste gela ba-tean adin hori eta escuola elementalerajoan arteko tartea osatzen dutenena.

Eskola honetako gauzarik aipaga-rriena, eta oso interesgarria iruditzenzaidana, “figura de riferimento” da, hauda, atxikimendu irudia. Haurra eskolanhasi baino hamabost egun lehenagohezitzailea haren etxera joaten da (gu-rasoek hala nahi badute) haren familia,ingurunea, gustuko duena eta ez due-

Hasieran hainbat kezka generama-tzan gurekin, baina guztien artean batzen nagusia: zergatik ez ote gara ReggioEmiliara joango? Ordura arte entzunda-ko zein irakurritako guztiak bertara joa-tera bideratzen baikintuen. Dena dela,Turinera iritsi eta handik gutxira ahaztugenuen Reggio Emiliara joan behar ho-ri, ikusi baikenuen Turinen geundenzentroetako hezkuntza eredutik sobe-ra genuela ikasteko.

Behin hara heldutakoan, bakoitza

na… ezagutzera, eskolatze prozesuaez dadin hain gogorra izan. Azken fine-an, hezitzaileak gurasoen eta eskolarenarteko zubi-lana egiten du, bera izangobaita haurrarentzat erreferentziadunhezitzailea haur eskolan pasatuko di-tuen orduetan.

Beste alde batetik, eguneroko jar-dunean, hainbat ekintza eskaintzenzaizkie haurrei: irinaren eta buztinarenmanipulazioa, jolas heuristikoa, urare-kin jolastea, hirian zehar paseotxoak,museoetara bisitak, euripean ariketadesberdinak egitea…. Egunero hiruedo lau ekintza ematen zaizkie aukeranhaurrei, eta beraiek aukeratzen duteeskaintza horretatik zertara jolastu edozerekin gozatu nahi duten.

Jakina denez, kasu batzuetan hezi-tzaileak berak bideratzen du haurrarenjolasa.

Alor honetan, ezin esan gabe utzigarbitasunaren gaia. Haurrak tenpera-

Turingo (Italia) haur eskoletan ikastenBilboko Eskurtze institututik joanda

Haur Hezkuntzako praktikak egitera Italiara joan ziren Bilboko Eskurtze institutuko lau ikasle. Leonardo Da Vinci bekakerraztu zien aukera,eta Turingo Haur Eskoletako zuzendari Battista Quinto Borghi doktoreak ere bai,noski. Hark eman zizkienikasleei ahalik eta baldintza hoberenetan ikasteko erraztasunak.

Han ikasitakoa,profesionalki nahiz pertsonalki,oso aberatsa izan da, eta horren lekuko dira Iratxe Etxebarriaren eta EneritzAtutxaren ondorengo artikuluak.

Eneritz ATUTXAESKURTZE INSTITUTUKO IKASLEA

“Hezitzaileek haurrarenganakoduten arretak zirrara sortu zidan”


rekin, buztinarekin edo irinarekin dela,sarritan zikintzen ziren. Kasu horietan,hezitzaileak, inolako arazorik gabe,haurra dutxatzen zuen eta arropak al-datzen zizkion. Horrela, bada, esan dai-teke haurraren jarduna guztiz askea ze-la ezagutza prozesu horretan; zikintzeaez zen oztopo.

Ekintza horiez guztiez gain, eskola-tik at beste hainbat aukera dituzte: lu-doteka, laborategian (gai zehatz bateninguruan egiten diren ekintzak; harea-rekin esperimentatu, adibidez) eta li-burutegietan antolatutako ekintzak.Horrekin lotuta, esan beharra dagozentro hauetan ez direla haurrentzakojarduerak soilik egiten, gurasoentzakojarduerak ere egiten dira. Guraso zeinneba-arreba edota guztiek batera eginditzaketen ekintzak izan daitezke, esa-te baterako, ipuinen irakurketa, haurreizuzendutako masaje ikastaroak…

Dena dela, aipaturiko ekintza mor-doa egunez egun ikusteak zeharo ha-rritzen baninduen ere, benetako zirrarasortu zidana hezitzaileen haurrengana-ko arreta izan zen. Arreta esaten duda-nean bere osotasunean ari naiz: hezi-tzaileek ez dute memento edo une ba-kar bat ere pasatzen uzten haurrari azal-penik eman gabe, edozein gauzak dubere zergatia, bai gatazka bat sortzendenean eta baita zoriondu behar dene-an ere. Ez nuen behin ere sumatu nekeedo asperduraren seinalerik, ez behin-

tzat haurren aurrean. Ikustekoak zirenhaurren eta hezitzailearen arteko elka-rrizketak, bai jolasean, bai egunerokobizitzako gauzez ere: amama ez bazengaia, egunean zehar egindako ekintza-ren bat edo eskolako beste haur batenkasketaldia izan zitekeen. Haurrekinerrespetu osoz jarduten zuten elkarriz-keta etengabean.

Gauzak horrela, esan beharrik ezdago hemen ere horrelako hezitzaileakegongo direna, baina mementoz ez zaitparean tokatu horrelakorik, ezta niregelakideei ere. Behintzat ikasgelaneduki ditugun hainbat iritziren elkar-trukean eta izandako esperientziak

kontuan hartuz, ez du inork maila ho-rretarainoko dedikaziorik aipatu.

Artikulutxo hau amaitzeko, bertakohezitzaile batek esandakoa aipatu nahinuke: “haur bat eskolara datorrenean,motxila txiki batekin dator. Motxila txi-ki horretan bere bizitza laburrean biziizandakoak ekartzen ditu, hortik atera-tzen ditu bere irri eta haserreak. Guk,hezitzaileok, haur hori errespetu osozhezi behar dugu bere ingurua kontuanhartuz. Haur bakoitzaren ibilbideanoihal bat ehuntzen dihardugu, bertangeratuko dira islaturik gainditu beha-rreko oztopo eta garaipenak”.

Molto grazie, Cristina Bruneto.

Ez nuen behin ere su-matu neke edo asperdu-

raren seinalerik,ezbehintzat haurren au-

rrean. Ikustekoak zirenhaurren eta hezitzaileen

arteko elkarrizketak.

Ibilbidea hirian zehar.


Badira gauza batzuk bizitza osoanahazten ez direnak, eta nire kasuan,horietariko bat da Turingo (Italia) AsiloNido El Cerchion 1-3 urteko haurrengelan izandako hiru hilabeteko espe-rientzia. Bertara hurbiltzeko arrazoiaHaur Hezkuntzako goi mailako ziklo-ko praktikak burutzea izan zen. Eskur-tze institutuak eman zigun aukera horiniri eta beste hiru kideri, Leonardo DaVinci bekaren bidez. Bertan, sekulakobizipenak igarotzeko aukera aurkeztuzitzaigun. Inolako duda barik, hegazki-na hartu eta aspaldian Italiako hiribu-rua izan zen Turinera hurbildu ginen.

Bertan ikusi eta ikasitakoa labur-tzea ezinezkoa da, ordu arte nik bizita-ko esperientzia erabat desberdina zela-ko han bizitakoarekin alderatuta. Bainazerbaitek bereziki atentzioa eman bazi-dan, egiten ziren ekintzak izan ziren;eta ez lantegiak batik bat originalak zi-relako (gorputzarekin margotu, yoga,urarekin esperimentatu...), baizik etabilatzen ziren helburuek eta haur hezi-tzaileen arteko harreman sanoek hau-rraren segurtasuna eta ezagutza bila-tzen zutelako.

Hasteko, haurren hezte prozesuanpunturik garrantzitsuena adin desber-dineko haurrak batera haztea dela esanbeharra dago (1-3 urte). Horrela, zaha-rrenek txikienen garatze prozesua arin-tzen dute eta gazteenek handienganarduratsuagoak izateko metxa eta la-guntasunaren garrantzia pizten dituzte.Oinarria baldin badugu, adin desberdi-

nekoen elkarreraginak garatze aberas-garriagoa sortzen du haurrengan, etagu bide horretan ia-ia ikusle soil bainoez gara bihurtzen. Hezitzaileak ekintzaaurrera eramateko materialak jartzenditu eta haurrek manipulazioaren etaesperimentazioaren bitartez jorratzendute lantegia. Hezitzaileak laguntzarenbat eman diezaieke haurrei ideia be-rriak emanez, baina sekula ez du esan-go “hau txarto eginda dago”, ez baitagoeredu bat kopiatu beharrik. Haur ba-koitzak bere burutapenak egiten ditu,eta guztia da posible: ez dago zikintze-ko beldurrik, arropak alda daitezkeela-ko; egun batean haurrak ez badu gogo-rik ekintza bat egiteko, posible da berekasa ibiltzea gainerakoak molestatzenez baditu; beste ekintza bat egitera joa-teko aukera dago, bertan gustura ez ba-dago. Guztia dago onartua ondokoarimin ematen ez zaion bitartean eta erres-petuan bizi diren artean.

Haurrak guk uste baino gauzagehiago egiteko gai dira, baina utzi eginbehar zaie egiten, ahalik eta muga gu-txien jarrita; erortzen bada altxatukoda, eta min hartzen badu, badaki negaregiten. Behar dutena da jakitea norbaitizango dutela ondoan laguntzeko, ho-rren beharra izanez gero. Horrek segur-

tasuna emango die eta trebetasungehiago garatzeko aukera izango dute.

Zer egiteko dugu hezitzaileok ho-netan guztian? Bada, haurrari bereideiak, kezkak, beharrak, sentimen-duak... kanporatzen laguntzen dionpertsona izan behar dugu. Maitasunosoa ematen diogu haurrari besarka-tuz, musukatuz, ondo hitz eginez etaEZ gutxi erabiliz. Zeren giza harre-manek hartzen baitute protagonismoosoa, eta koloreak, zenbakiak edotaezkerra eta eskuina zein diren ikastekoastia izango dute geroago ere. Haurrakhaur denean gozatzeko eta disfrutatze-ko beharra eta eskubidea du.

Bukatzeko, zera esan beharra dut:Servais Eskolako (Asilo Nido “El Ce-chio”) hezitzaileek sendotasun osozdioten moduan, ez dela Reggio Emiliahaurrei zuzendutako proiektu berriaketa onak egiten dituen herri bakarra.Beste herri batzuek ere lan bereandihardute, haiek baino baliabide eko-nomiko gutxiagorekin eta lanean ja-rraitzeko gogo handiarekin. Beraz, ira-kurleok, jakin dezazuela inoiz Cittá DiTorinora hurbilduz gero, ibilalditxoprobetxagarri bat egin dezakezuelabertako edozein Asilo Nidotan eta den-bora gutxian ohartuko zaretela kontatudizuedan guztiaz.•

Iratxe ETXEBARRIAESKURTZE INSTITUTUKO IKASLEA

“Haur bakoitzak bere burutapenakditu, dena da posible”

Haurrak jolas librean.


e k a r p e n a k

du. Planteatzen dituzten faseak haue-xek dira:

1.- Konpromisoaren sinadura (uda-la eta eskola)

2.- Informazioa eta sentsibilizazioa3.- Ingurumen Batzordea 4.- Aurre-diagnostikoa (azterketa

orokorra gai bat aukeratzeko) 5.- Diagnostikoa (curriculum

proiektua eta programazioak, hezkun-tza proiektua, ikastetxeko azpiegituraketa hezkuntza komunitatearen ohitu-rak)

6.- Ekintza Plana 7.- Ebaluazioa eta jarraipena (adie-

razleak: Europako adierazle komune-tan eta Nafarroako adierazleetan oina-rrituta. Ikastetxeen arteko jardunaldieguna)

8.- Emaitzen komunikazioa 9.- Parte-hartzea (besteak beste:

udal foroan parte hartzea, ikasle ohiek

Munduan zehar bidaiatu eta gero,etxera bueltatuko gara Eskola Agenda21 programaren egoera aztertzeko.Baldintzak, ikusiko dugunez, zeharodesberdinak dira lurraldeen arabera.

IparraldeaIpar Euskal Herrian Hezkuntza Mi-

nisterioak bultzatzen duen Agenda 21d’etablissements scolaires egitasmoanez dago ikastetxe bat bera ere.

NafarroaNafarroan Eskoletako Tokiko

Agenda 21 programa garatzeko gidabat egin zen 2006. urtean (Bartzelona-ko eta Euskadiko gidak oinarritzat har-tuta). Haur Hezkuntzan, Lehen Hez-kuntzan eta DBHn garatzeko proposa-mena da. Ingurumen Sailak bultzatzen

Jose Manu GUTIERREZINGURUGELAKO 2006-05eko IKERKETA TALDEKO KIDEA

Eskolako Agenda 21 programamunduan zehar (eta III)Euskal Herrian

Jon BENITOINGURUGELAKO 2006-05eko IKERKETA TALDEKO KIDEA

Ritxi HERNANDEZINGURUGELAKO 2006-05eko IKERKETA TALDEKO KIDEA

ikastetxea erabiltzea giza ekintzetara-ko…).

Nafarroako gida lau ikastetxek ba-liatu zuten, baina ez dago garatuta. Egi-tasmoa da, oraindik ez baitago mar-txan.

Euskal Autonomia ErkidegoaEAEren kasuan, Ekoeskolak, Ekolo-

gia Eskolara edo Eskola Ekologikoakbezalako programak garatu ondoren,2003. urtean Eskolako Agenda 21 pro-grama jarri zen martxan 41 zentrotan.Gaur egun 340 ikastetxe baino gehiagodira, ia ikastetxe guztien % 50.

EAEn programa oso hedatuta dago,heldua da eta eredua da estatu osorakozein nazioarterako ere.

Lau oinarrizko erreferentzia erabilidira EAEko EA 21 lantzeko:

- 21 Programaeta izan duen tokikogarapena: Tokiko Agenda 21 (Hiri

30 • hik hasi • 116. zenbakia. 2007ko martxoa

Iraunkorren Mugimendua; hortik sor-tu zen Aalborg-eko Gutuna).

- 2002-2020 Garapen Jasangarria-ren Euskal Ingurumen Estrategia. Es-trategia horretan zehaztutako helburueta konpromisoen artean, honako haudago: 2006rako derrigorrezko irakas-kuntzako ikastetxeen % 50 programanegotea eta 2012rako ikastetxe guztiaksartzea.

- Autonomia erkidegoaren Oina-rrizko Curriculum Diseinua eta DelorsTxostena: hezkuntza ezkutuko altxo-rra da, eta XXI. mendeko hezkuntzariburuz adierazitako lerroak.

- Amaitzeko, Garapen Iraunkorra-ri buruzko Hezkuntzaren Hamarka-da, 2005-2014 aldirako UNESCO era-kundeak martxan jarritako programa.

Eskolako Agenda 21 programarenfilosofiak ez du eskolako zereginakugarituko dituen programa bat eskain-tzea bilatzen, baizik eta esparru berribat osatzea eta esparru horretan gara-tzen diren esperientzia on guztiak bar-ne hartzea; era berean, ikastetxeareneta ingurunearen kudeaketa iraunko-rrarekin erlazionatutako elementuak,curriculumaren berrikuntza eta hez-kuntza komunitatearen partaidetzasustatzea bilatzen da. Horrekin guztia-rekin batera, eskolek, ekarpenak etaproposamenak eginez, udalerriarenkudeaketan parte hartzea lortu nahi da.

Ondorengo lerroetan programakgaratzen dituen faseak eta metodologiaazalduko dira:

1. Hitzarmena. Programa gara-tzeko Ingurumen eta Lurralde Antola-mendu Sailak eta Hezkuntza, Uniber-tsitate eta Ikerketa Sailak deialdia zabal-tzen dute eta diru laguntzak ematen di-tuzte. Programan parte hartzeko eskoladagoen herriko udalak Tokiko Agenda21 garatzen egon behar du eta prozesuhorretan eskolaren parte-hartzea bul-tzatu behar du. Egoera horretan dau-den udalerri guztiak Udaltalde 21enedo Udalsarea 21en sartuta daude.Udalak EA 21eko udal teknikariak kon-tratatzeko konpromisoa hartzen du.

Aipatutako Sailek, udalerriko alka-teak eta eskolako zuzendariak Eskola-

ko Agenda 21 gogoz lantzeko eta gara-tzeko hartzen duten konpromisoaadierazteko hitzarmen bat sinatzen du-te. Horrek eskatzen du ingurumenare-kiko erantzukizunaren zentzua susta-tzea, ingurumenarekin lotuta betebe-harrak betetzea eta ingurumenarenegoera, balio demokratikoak eta ingu-runearen iraunkortasuna arian-arianeta etengabe hobetzera zuzendutakoneurriak hartzea.

2. Antolakuntza. Ikastetxeak ko-ordinatzaile bat aukeratu behar du; or-du batzuk ditu bere lana betetzeko(ikasturte hasierako zirkularrak dioenbezala, sare publikoan ikastetxeko ira-kasle kopuruaren arabera 2, 4 edo 6ordu izaten dira), eta INGURUGELAkematen dio prestakuntza (40 ordu) etaaholkularitza bere lana egiteko. Zen-bait kasutan ikastetxeetako klaustroe-tara zabaldu izan da aipatutako presta-kuntza.

Ikastetxean Ingurumen Batzordeahezkuntza komunitateak parte hartze-ko organoa da eta hauxe izan ohi da be-re osaketa: irakasleak, langile ez irakas-leak, familiak, udal ordezkariak eta, ha-la badagokio, udal teknikariak; baina,batez ere, ikastetxeko ikasleak, horiekbaitira protagonista nagusiak.

Udalerriko edo eskualdeko koordi-natzaileen artean bilerak egiten dira.INGURUGELAren aholkularitza duteaipatutako bilerek eta EA 21 programa-ko udal teknikariek parte hartzen dute.

Eskolarteko Foroa sortzen da uda-lerri edo eskualde batean EA 21 gara-tzen duten ikastetxeen artean (hainbatikastetxetako ikasleek osatutako orga-noa da eskuarki).

3. Diagnostikoa. Ikastetxeareningurumen diagnostikoa: IngurumenBatzordearen lana da diseinua egitea.Batzordeak adierazten ditu datuak bil-tzeko eta aztertzeko ardura edukikoduten taldeak. Agendak lantzen dituenhiru esparruetan egiten da diagnosti-koa: curriculumaren berrikuntza, gara-pen iraunkorra eta hezkuntza komuni-tatearen parte-hartzea.

4. Helburuak eta adierazleak.Diagnostikoa egin eta gero hutsuneak

eta hobetzeko arloak agertzen dira. Ho-betzeko proposamenak eta lehentasu-nak jartzen dira helburu moduan. Hel-buruen lorpen maila zehatza ezagutze-ko helburu bakoitzari behar diren adie-razleak ezartzen zaizkio.

5. Ekintza plana. Adierazitakohelburuak betetzeko plangintza. Eki-mena, tenporalizazioa eta metodologiazehazten dira aipatutako hiru esparru-etan.

6. Aplikazioa.Ekintza planaexe-kutatzea, hau da, diseinatu diren ekin-tzak martxan jartzea.

7. Ebaluazioa.. Programarenexekuzioaren emaitzak ebaluatzea;ebaluazioa egiteko aurretik zehaztuta-ko adierazleak erabiltzen dira eta lortu-tako emaitzak hezkuntza komunitatea-ri edo udalerriari berari jakinaraztenzaizkio.

8. Memoria. Egindako lanarenmemoria.

9. Komunikazioa. Lana burutuondoren, Eskolarteko Foroak inguru-mena hobetzeko proposamenak egi-ten dizkio udalari (normalean alkate-tzarekin entzunaldia egiten da).

2003-06 ikasturteetako esperien-tzia ebaluatu zen pasa den ikasturte-an, ondorengo emaitzak lortu zirelarik:

1. EA 21 programak jarraitzen duenhezkuntza eta ingurumen filosofiak etaudalerriarekiko konpromisoak poten-tzialtasun handiko programa bihurtzendute. Ikastetxe batean garatzen direnproiektuak biltzen ditu EA 21 progra-mak, eta irakatsi eta ikasteko prozesuaerrazteaz gain, ikastetxeak dituen ara-zoak konpontzeko bitarteko egokiada.

2.Garapen Iraunkorrerako Hezkun-tzaren esparruan planeta osoko hainbatprogramarekin batera garatzen da.

“Etorkizunean funtsez-koa izango da programalaguntzen duten erakun-

deen inplikazio mailaareagotzea”.


3. Euskal erakundeek hartutakokonpromisoa aitortzen da. Funtsezkoada hainbat alderdi hobetzea, hala nola:aholkularitza teknikoaren kontratuarazoak, hainbat udalen inplikazioa,erakundeen arteko koordinazioa etaabar.

4. Ingurugela-ren aholkularitzakpositiboki baloratu du programarengarapena eta hainbat eragilek eginda-ko lana. Era berean, koordinatzaileekbalorazio oso ona egin dute jasotakoprestakuntzari buruz eta aholkularitzafuntzioei buruz galdetzean. Hori pro-gramaren alderdi sendoenetako bat da.Baliabide didaktikoak falta dira. Eskolakopurua/aholkulari ratioa nabarmenkiareagotu da azken urteotan.

5. Bost koordinatzaileren artetiklauk balorazio “ona” egin dute progra-mari buruz galdetzean. Aholkularitza-ren ustez, koordinatzaileek egindakolana positiboa izan da. Horixe da pro-grama garatzeko bigarren alderdi sen-doa. Lan itzela eta kalitate handikoaegin dute. Koordinatzaileek egindakolanak, askotan isolaturik, batzuetan ira-kasle talde baten laguntza jaso du.DBHren antolaketak berak zailagobihurtzen du beharrezkoa den koordi-nazioa.

6. Hirugarren alderdi sendoa pro-gramaren protagonistak dira: ikasleak,hain zuzen. Programaren balorazio po-sitiboa egin dute.

7. Programaren balorazioa positi-boa bada ere, oraindik hobetu beharre-ko hainbat alderdi ikus daitezke, beste-ak beste, programaren definizioa etahelburuak, gaiak, esparruak, curricu-lum ezarketa eta abar.

8. Bereziki azpimarragarria da ikas-tetxeen arteko koordinazioa. Nahiz etaez izan funtsezko alderdi bat, udalerriedo eskualde bateko koordinatzaileenarteko bilerek balorazio positiboa lortudute.

9. Alderdi ahul bat: parte-hartzea.Ikasleen partaidetza positiboa azpima-rratu behar da. Irakasleena onargarriaizan da, eta familien eta irakasle ez di-ren langileen partaidetza, ordea, osobaxua izan da.

10. Ebaluazioa da beste alderdiahul bat, komunikazioarekin batera.Balorazioak egiteko pertzepzioak era-bili dira eta ez, ordea, datu zehatzak(adierazleak). Ingurugelak edo admi-nistrazioak ez dute proiektuen azkenbalorazioa egin; hortaz, ez dute progra-maren balorazio orokorra egin. Ikaste-txeek, oro har, ez dute komunikaziora-ko plangintzarik.

11. Lan handia egin da eta kalitatehandikoak dira zenbait proiektu. Kan-po ebaluaziorik egin ez denez, ez daberariaz aitortu orain artean egindakolana, eta aitorpen hori lortzeko beharraazpimarratu dute eragile ugarik. Pro-grama honetan parte hartzen dutenikastetxeen aldeko diskriminazio posi-tiboa egiteko beharra azpimarratu dahalaber, bai eta eskolan programa dina-mizatzen duten arduradunen aldekoaere (koordinatzailea, talde dinamiza-tzailea...).

12. Amaitzeko, programako eragi-leek egindako batez besteko balora-zioa “ona” izan da. Bereziki azpimarra-garria da aholkulariek, koordinatzaile-ek eta irakasleek egindako balorazio al-tua, eta, neurri txikiagoan, familiek etairakasle ez diren langileek egindakoa.Aipagarria da, halaber, ikasleek egin-dako balorazioa. Ikasleak dira progra-ma hobekien baloratu duten eragileaketa beraiek dira protagonista nagusie-nak.

Finean, ikerketako emaitzen arabe-ra, Eskolako Agenda 21 programa onada, potentzialtasun handikoa, proiektuorokor baten barruan dago kokatuta,garapen egokia du eta, eskuarki, pro-graman inplikatutako estamentu guz-tiek positiboki baloratu dute. Etorkizu-nean funtsezkoa izango da programalaguntzen duten erakundeen inplika-zio maila areagotzea. Funtsezkoa izan-go da, halaber, programaren poten-

tzialtasunak garatzea, alderdirik ahule-nak hobetzea, ikastetxeen lana aitor-tzea eta esperientziak eta programa be-ra trukatzeko sare bat sortzea. •

“Eskolako Agenda 21 pro-gramaren filosofiak ez du

eskolako zereginak ugaritu-ko dituen programa bat es-

kaintzea bilatzen,baizik etaesparru berri bat osatzea eta

esparru horretan garatzendiren esperientzia on guztiak

barne hartzea”.


Komenigarria al da ikastaldeakmantentzea Haur Hezkuntzatik hasi eta

Batxilergora arte? Ala egokiagoa dairakaskuntzan zehar ikasleak taldez

aldatzea

Erantzun arinegia emateak arriskuhandiegia duenez, maistra eta pedago-go gisa ditudan ikasketak eta irakas-kuntzan daramazkidan urteetan ateraditudan ondorioetatik hainbat irizpideazalduko dizkizuet:

- LLuuzzaarrooaann ttaallddeeaa mmaanntteennttzzeeaa--rr eenn iirriizzppiiddeeaarreekkiinn eezz dduutt bbaatt eeggii--tteenn. Iruditzen zait bi urtetik hasi eta Ba-txilergora arte kide berberekin egonbeharrak onurak baino kalte gehiagoekarriko dizkiola haur bati. Kontuanhartzen badugu aniztasunak aberastengaituela eta egoera eta pertsona berrie-tatik ikasi egiten dugula, muga estue-giak jartzen ari gara eta haurraren gara-pen sozialari aukerak murrizten.

- TTaallddee oorrookk bbeerree ddeennbboorraa bbee--hhaarr dduu ggaauuzzaattzzeekkoo. Taldeko partai-de direnei elkar ezagutzeko astia emanbehar zaie. Konfiantzazko giro bateankide bakoitzak bere ideiak, nahiak etakexak adierazteko giroa lortu beharkoluke, behar denean tutorearen lidergopaperaren babesa eta laguntzarekin.Talde giro hori lortzeko behar den den-

bora desberdina da kasu bakoitzeaneta batzutan zaila izaten da erdiesten.Bestalde, ikastaldeak bizirik baldin ba-daude, memento gozoak, gatazkak etagorabeherak dituzte. Guztiak dira ikas-teko egoera paregabeak eta horien bi-tartez ikasleen garapen afektiboa,emozionala eta soziala bermatzen arigara.

- TTaallddeeaann ssoorrttzzeenn ddiirreenn ddiinnaa--mmiikkaakk nneeggaattiibbooaakk bbiihhuurrttzzeenn ddiirree--nneeaann.. Denbora pasa ahala, ikastaldebatean partaide bakoitzak asumitzenduen papera edo rola oso definitutaagertzen da, behin eta berriz jarreraketa egoerak errepikatuz, batzuen one-rako eta bertzeen kalterako. Adibidez,pailazoarena egiten duena, bere iritziainposatzen duena, beti isilik dagoenaedo kasurik okerrenetan bertzeen ise-kak jasotzen dituen “ahatetxo itsusia”,esate baterako. Horrelako egoerak“tutoretza” lan egoki batekin landu dai-tezke eta hainbat arazo berbideratu,baina, ez beti. Zenbait kasutan, sufri-mendu mailak irauten duenean taldeadesegin bertze biderik ez dago.

Azaldutako bi ideiak kontrajarriakiruditu arren nire ustez ez da horrela.Pedagogikoki astakeria litzateke urte-tik urtera, zentzurik gabe edo probatze-arren ikasleak mugitzea. Hala ere, tal-deak eskaintzen dituen onurak desa-gertzen direnean bertan mantentzeaere ez du merezi. Bizitzako esparru eta

galdeidazue

?Gabi GOIA

BERAKO TOKI ONA INSTITUTUKO ORIENTATZAILEA


egoera gehienetan bezala, “orekarenprintzipioa” bilatzera jo behar dugu, to-kian tokiko errealitatea sakonean az-tertuz eta erabakiak hartuz.

- EEttaappaa aallddaakkeettaa mmeemmeennttoo eess--ttrraatteeggiikkooaa iizzaann ddaaiitteekkee ttaallddeezz aall--ddaattzzeekkoo. Garapenaren psikologianoinarritzen bagara, 5 urte arte, haurrakezaugarri zehatz eta komunak adieraz-ten dituela konturatuko gara, hain zu-zen Haur Hezkuntzan pasatzen duengaraian. 6 urtetik 11 urtera, batzuek la-tentzia garaia edota eskolako urteakdeiturikoa, Lehen Hezkuntzarekin batdator denboran eta bere adierazle pro-pioak ditu. Ondoren, Bigarren Hez-kuntza, nerabezaroarekin lotzen dugueta dakigun bezala beste ezaugarri fisi-ko, kognitibo eta sozialekin dator. Noranoa horrekin guztiarekin? Hezkuntzaetapa bakoitzak bere pisu esangura-tsua duela adierazi nahi dut, etapa bate-tik bestera pasatzeak aldaketa akade-mikoak dakartzala eta baita ere aldake-ta ebolutiboak. Memento horietan,haurra, ikaslea edo nerabea bere bizi-tzako aro berri baten atarian dagoela-eta, etapa aldaketa memento estrategi-koa izan daiteke taldez aldatzeko, be-tiere erronka berri bezala planteatuta e-ta inguruak eskain diezaiokeen euska-rriz baliatuta (familiaren laguntza,tutorearen informazioa...).

Zein irizpide erabili behar duikastetxeak ikasleaktaldekatzerakoan?

Hauetxek izanen lirateke nire ustezgarrantzitsuenak:

- IIkkaasslleeeenn kkooppuurruuaa: begi-bista-koa iruditu arren hauxe izaten da bana-keta egiterakoan kasu gehienetan abia-puntutzat hartzen dugun irizpidea: tal-deak orekatuak izan daitezen kopurualdetik. Alde nabarmenak baldin ba-daude talde desberdinen artean bai ira-kasleen bai familien aldetik arazo iturriizaten dira.

- SSeexxuuaarreenn aarraabbeerraa: posible iza-nez gero, neska eta mutil kopuru ber-dintsua egotea talde bakoitzean. Ho-rrela txikitatik genero berdintasunabermatuta legoke.

- HHeezzkkuunnttzzaa PPrreemmiiaa BBeerreezziiaakkdituzten ikasleak modu orekatuan ba-natzea komeni da ikastalde bat bainogehiago daudenean maila bakoitzean.Horrela, ikasleak ahal den modu nor-malizatunean ohituko dira aniztasuna-rekin bizitzen. Horrek ez du kentzen,astean zehar ordu jakin batzuetan,Heziketa Behar Bereziak dituzten taldeezberdinetako ikasle horiek bakarkaedo talde ttikitan laguntza espezifikoakjasotzea.

- EEttoorrkkiinneenn kkooppuurruuaa eta beraienezaugarriak ere kontuan hartu beharkoditugu. Taldearen indarra erabili beharda integrazioa sor dadin, hizkuntzaberria ikas dezaten eta irakasleen lanaahal den neurrian errazagoa gertadadin.

- Haur Hezkuntzan eta eskolako le-henengo urteetan aammaa hhiizzkkuunnttzzaapisuzko aldagaia da. Urte horiek eraba-kiorrak direnez haurraren hizkuntzabereganatzeko prozesuan eta gehien-bat beraien arteko hartu-emanean(jokoan, komunikazioan...) ikasten du-tenez, ama hizkuntza aberatsa dutenikasleak benetako altxorra bihurtzenzaizkigu batez ere adin ttikietan. Taldedesberdinetan estrategikoki kokaturikirakaslearen tresna eta lagun bikainakizanen dira ikas-irakas prozesuan.

- IIkkaasstteettxxeeaarreenn aannttoollaakkeettaa nneeuu--rr rr ii aakk,aukerako ikasgaiak eta ibilbide-ak: DBHko 3. eta 4. mailetan, Nafarroa-ko institutuetan behinik behin, hurren-go ikasturterako izena ematerakoanikasgai kopuru jakin bat aukeratu be-har da eta horren arabera, ikaslea “ibil-bide” batean edo bestean egonen da.Ikastetxeen antolamendua erraztekoibilbide berdineko ikasleak talde bere-an kokatzen dira eta salbuespenak sal-bu, hauxe izaten da taldeak osatzekoirizpide garrantzitsuenetakoa. Derri-gorrezko Bigarren Hezkuntza amaitu-ta, 16 urterekin, modu naturalean be-reizketa sakona ematen da: batzuk Ba-txilergoko bidea hartzen dute eta beste-ek Lanbide Heziketa, kasu aunitzetanikastetxez ere aldatuz. Batxilergoa egi-tea hautatzen dutenek ere, zein Batxi-lergo mota egin pentsatu behar dute eta

aukera horren arabera talde batean edobestean kokatuko dute beren burua.

- IIkkaasslleeaakk ggaaiittaassuunnaarreenn eeddooeemmaaiittzzaa aakkaaddeemmiikkooeenn aarraabbeerraaelkartzeak baditu bere jarraitzaileak(ikasle onak-zailtasunak dituztenak).Ni ez naiz horren aldekoa kasu gehie-netan. Aniztasunak aberasten gaituelaeta guztiongandik ikas dezakegula si-nesten dut. Bestalde, heztea elkarteaneta gizartean bizitzen erakustea baldinbada, gelak ere gizartearen ispilu izanbehar du. Heztea nota onak lortzea bai-no askoz gehiago da.

Orokorrean irizpide hori defenda-tzen badut ere, ñabardurak badaude:Bigarren Hezkuntzako azken urteetan,adibidez, 15-16 urterekin eskolatzeprozesuaz nazkatuta dauden ikaslee-kin, talde arrunten ikasmartxa jarraitze-ko modurik ikusten ez denean, taldetxiki eta homogeneoak, eduki egokitu-takoekin eta tutoretza egoki batekinemaitza “hobeak” lortzea posible delabaieztatu dut. Adin zehatz eta kritikohorretan, talde “bereizi” homogeneoakaukera bat izan daitezke hezkuntza sis-temak ikasle horiek gal ez ditzan etahainbat kasutan Bigarren Hezkuntza-ko titulua lor dezaten.

Orain arte aipatu ditudanak taldeakosatzerakoan kontuan hartu beharre-

Pedagogikoki astakerialitzateke urtetik urtera,zentzurik gabeedoprobatzearrenikasleakmugitzea. Halaere, taldeak eskaintzendituen onurakdesagertzen direneanbertan mantentzea ereez du merezi.

?


ko irizpide orokorrak dira. Jarraian,noizean behin gerta daitezkeen bestehainbat egoera ere islatzea komeniga-rria deritzot:

- ““BBuullllyyiinngg”” kkaassuueettaann: gizataldeguztietan bezala, ikastetxeetan, gele-tan, jangelan, autobusean edo jolasto-kietan gatazkak, arazoak, gertaerak,istiluak... daude. Horraino normaltzatjoko dugu zeren, jakin badakigu, biziadagoenean gatazka badagoela. Halaere, Lehen Hezkuntza aurrera doanneurrian edo DBHko lehen zikloan, ga-tazka horiek bertze izaera edo dimen-tsioa hartzen dute eta ikasleengan du-ten ondorioa nabarmenagoa da. Ba-tzuetan antzematen ditugu, besteetanez. Nahiz eta badakigun horrela ikastendutela bizitzen, elkarren artean hase-rretzen eta baketzen, une zehatz ba-tzuetan helduen esku-hartzea ezinbes-tekoa da. Gatazka horiek “berdinen ar-teko eraso” edo bullying bihurtzen di-renean neurriak hartu behar dira etazenbait ikasle taldez aldatu beharko di-tugu edo muturreraino joanez ikaste-txez aldatu.

- BBiikkiiaakk,, hhiirruukkiiaakk...... ddiittuugguu--nneeaann: horrelako kasuetan talde des-berdinetan kokatzeko eskaera fami-liengandik etor daiteke edo ikastetxeakberak proposa diezaieke. Lerro baka-rreko ikastetxeetan ez da posible iza-

ten, baina aukera dagoenean, bikiak,hirukiak bereizteak badu bere zentzua;hasieran gogorra iruditu arren, hau-rrentzat positiboa da bakoitza bere nor-tasuna garatzen joan dadin elkarrenga-nako dependentziak eta gehiegizko lo-turak saihestuz.

- FFaammiilliieekk ttaallddee aallddaakkeettaa eesskkaa--ttzzeenn dduutteenneeaann: uste dugun baino gu-raso gehiagori pasatzen zaie burutik se-mea edo alaba berari komeni ez zaiontaldean dagoela. Gehienetan haurra-ren kexak entzuten dituztelako, lagu-nak direla, tutorea dela... beste batzue-tan emaitza akademikoak txarrak dire-nez, taldearen eragin kaltegarriagatikizan daitekeela pentsatzen dutelako.Gerta daiteke benetan zailtasun edoarazo larriren bat izatea ere ikasle batektalde horretan.

Kasu guztietan gurasoekiko ikaste-txearen jarrera irekia izan behar du. Be-ti entzun behar zaie, toki, memento etamodu egokian eskaera eginez gero,alegia, tutoreari, ikasketa buruari edoorientatzaileari hitzordua eskatuz etadagokion bulegoan bilduz. Gero, fami-liaren arrazoiak tutorearekin, irakasleezberdinekin edo ikaskideekin kon-trastatu ondoren, ikastetxeak, taldealdaketa beharrezkoa den ala ez era-bakiko du.

Horrela jokatzeak gurasoak askolasaitzen ditu eta familia-eskola artekoharremanak aberastu eta indartu egitendira.

- IIkkaasslleeaakk iikkaasstteettxxeezz aallddaattzzeennddii rreenneeaann: familia bizilekuz aldatzeak,adibidez, ikastetxe aldaketa dakar; eta-paz aldatzerakoan ere, maiz ikastalde

Ikasleak taldekatzekogakoak hirudira: ikasleakongiezagutzea;irizpide

pedagogikoak besteengainetik ezartzea; etaaniztasuna heziketanbalioa eta tresna delajakitea.

?

osoa institutura edo ikastetxe berriradoa. Une garrantzitsua da bai ikasleen-tzat bai familientzat. Egoera berriari au-rre egin beharrak kezkak, beldurrak etanolabaiteko ezinegona sortzen die etataldekide berriak zein izanen diren iza-ten da galdera nagusienetakoa.

Horrelako kasuetan ezinbestekoaeta oinarrizkoa da jatorrizko ikastetxe-ren eta berriaren artean koordinazioaegotea. Eskola batetik bestera informa-zio trukaketa bermatu behar da, baiLehen eta Bigarren Hezkuntzakoorientatzaileen artean edo ikastetxeekantolatutako beste bideren bat erabiliz.Horrela, ikastetxe berrian, aurrekoanantzeman diren arazo edo harremankritikoak beste modu batera moldatzensaia daitezke.

Amaiera gisa, niretzat, ikasleen tal-dekatzearen hiru gakoak zein direnadierazi nahi nituzke:

1.- Banan-banan ikasleak ongi eza-gutzea: Haur eta Lehen Hezkuntzantaldeko tutoreak betetzen du lan hori.Bigarren Hezkuntzan ikasketa buruaeta orientatzailearen artean ikastetxe-ko ikasle guztiei buruzko ezagutza edoinformazioa beharko lukete.

2.- Erabakiak hartzerakoan irizpidepedagogikoak beste guztien gainetikezartzea, betiere ikaslearen ongizateemozionala eta akademikoa xedeizanik.

3.- Aniztasuna balioa eta tresna daheziketan. Horretan sinesten badugu,ikastaldeetan islatu eta erabili behardugu herritar irekiak eta demokrati-koak hezteko. •

Bide eginean jarraitzen dugu zuen

ekarpenekin eta parte-hartze

handiagoarekin aberastu nahi dugularik.

Hik Hasi proiektua irekia

den heinean, interesa duen edonoren

parte-hartzea gustu handiz hartzen dugu.

Jar ezazu zure aletxoa euskal

hezkuntzaren

aldeko ekimen honetan.

berriakapirila


UUnniibbeerrttssiittaatteezz kkaannppookkoo hheezzkkuunnttzzaakkoooorrddeezzkkaarriittzzaa ssiinnddiikkaallaa


EAEko unibertsitatez kanpoko irakaskuntza publikoko emaitzakLAB ELA CCOO EILAS UGT Besteak Guztira

2003 2007 2003 2007 2003 2007 2003 2007 2003 2007 2003 2007 2003 2007

Irakasle funtzionarioak 18 20 18 18 32 31 20 25 9 5 0 0 97 99

Irakasle hezitzaileak 18 16 16 13 10 7 12 9 2 1 2 1 60 47

Zerbitzuetako langileak 20 13 21 14 8 5 0 0 5 3 0 0 54 35

Erlijio arloko irakasleak 0 0 4 3 4 3 0 0 1 1 0 0 9 7

GUZTIRA 56 49 59 48 54 46 32 34 17 10 2 1 220 188

NAFARROAko itunpeko eskolen emaitzakSEPNA UGT ELA NA LAB GUZTIRA

Emaitzak 57 29 17 7 2 112

EAEko Haurreskolak Partzuergoko emaitzakLAB STEE-EILAS ELA GUZTIRA

Emaitzak 18 7 2 27

EAEko itunpeko eskolen emaitzakELA CCOO STEE-EILAS LAB UGT Besteak GUZTIRA

Emaitzak 400 85 73 27 13 10 608

EAEko ikastolen emaitzakLAB ELA Besteak GUZTIRA

Emaitzak 139 95 9 243

NAFARROAko ikastolen emaitzakLAB ELA Besteak GUZTIRA

Emaitzak 36 7 - 43

NAFARROAko unibertsitatez kanpoko irakaskuntza publikoko emaitzakHauteskundeak maiatzaren 16an egingo dira.

EEsskkoollaa KKoonnttsseeiilluuaakk hhaauuttaattzzeekkoo hhaauutteesskkuunnddeeaakk eeggiinn ddiirraa EEAAEEnn


Hezkuntza erkidegoak ikastetxearen funtzionamenduan parte hartzeko modua da Eskola Kontseilua, ikastetxearen antolakuntza, jar-duera orokorra eta ebaluazioaren inguruko eztabaidagunea izateko asmoz. Ikastetxe guztietan derrigorrez daude bai klaustroa etabai Eskola Kontseilua, eta zentroaren ardura da irakasleen, gurasoen eta ikasleen parte-hartzea sustatzea. Martxoaren 19tik 22rabitartean Ordezkaritza Organo Gorenak eta Eskola Kontseiluak berritzeko hauteskundeak izan dira EAEn eta apirilaren 16rako defini-tuko dira ofizialki. Ipar Euskal Herrian ikasturte hasieran osatu ziren eta Nafarroan ikasturte osoan zehar, zentro bakoitzak erabaki-tzen duenean.

IPAR EUSKAL HERRIAN

IRAKASKUNTZA PUBLIKOAN ITUNPEKO IRAKASKUNTZAN

- Ikastetxearen hezkuntza proiektua, antolakuntza etajarduera araudia eta kudeaketa proiektua onartzea, bete daitezenbegiratzea eta ebaluazioa egitea.- Ikastetxearen urteko plana eta urteko txostena onartzea.- Prestakuntza jardueren, eskolaz kanpokoen eta osagarrizkoenegitaraua eta urteko kudeaketa egitaraua onartzea, jarraitzea etaebaluatzea.- Zuzendaria hautatzea eta, beronen proposamenez, ikastetxekogainerako Bakar organoak izendatzea. Zuzendariaren izendapenaezeztatzea edo bera indargabetzeko proposatzea, bi herenekonartutako erabakiz.- Ikasleen onarpena erabakitzea, indarrean dagoen araudia betez.- Ikasleen agindupe arloko gatazkei irtenbidea ematea eta zigo-rrak ezartzea, ikasleen eskubide eta betebeharren arauen arabera.- Beste ikastetxe batzurekin lankidetza harremanak izatea kulturaeta hezkuntza helburuz.

- Zuzendaritzaren hautuan eta kargu uztean esku hartzea.- Irakasleen hautuan eta kaleratzean esku hartzea. - Irakasleen onarpenari dagokionez, araudi orokorra betetzearenbermaketa.- Ikasleekin izan daitezkeen gatazka larriei (disziplina arloan) irten-bidea ematea.- Administrazio diruak, baimendutako kopuruak eta kontuak onartzea.- Zuzendaritzak gauzatutako ikastetxeko urteroko plangintza oro-korra onartzea eta ebaluatzea.- Ikastetxearen ildo pedagogiko orokorra ezartzen parte hartzea etaeskolaz kanpoko ekintzen norabideak ezartzea.- Ekintza osagarrien (bisita, bidaia, jangela, udalekuak…) plangin-tza eta garapenerako ildoak ezarri.- Beste ikastetxe batzurekin lankidetza harremanak izatea kulturaeta hezkuntza helburuz.- Zentroaren barne araudia onartzea.- Ikastetxearen jarduera orokorra gainbegiratzea, administrazio etairakaskuntza alderdietan.

Eskola Kontseiluen FUNTZIOAK

IRAKASKUNTZA PUBLIKOAN ITUNPEKO IRAKASKUNTZAN

Eskola Kontseiluen OSAKETA

- Zuzendaria, organoko lehendakariizango dena- Ikasketa burua- Zinegotzia edo ikastetxea dagoenudal mugarteko udalaren ordezka-ria.- Irakasle klaustroak hautatutakoirakasle kopuru jakina, ikastetxekoordezkaritza organo goreneko kideguztien herenetik beheragokoa iza-terik ez duena- Kontseiluaren erdia osatuko duteirakasle eta ikasleen artean (ikasleak DBHko lehen ziklotikaurrera)- Administrazioa eta zerbitzuetakolangileen ordezkaria- Ikastetxeko idazkariak, organokoidazkari gisa arituko dena, hizpidea-rekin baina boto eskubiderik gabe

- Zuzendaria- Ikastetxeko hiru titular- Irakasleen lau ordezkari- Haurren guraso/tutoreen lauordezkari- Ikasleen bi ordezkari (DBHkolehen ziklotik aurrera)- Adiministrazio eta zerbitzuenordezkaria

Sare publikoanIkasturte hasieran hautatzen da eta urtero aldatzen da,nahiz eta partaide batzuk mantentzen diren. Hautaketaegiteko ez da hauteskunderik egiten, udalak berea pro-posatzen du eta guraso elkarteak ere bai.Ordezkariak: irakasle guztiak, guraso elkarte bakoitze-ko ordezkari bat eta udaleko ordezkari bat edo bi.

Ikastoletan eta eskola giristinoetanGurasoak hautatzeko hauteskundeak gauzatzen dituzte.Ordezkariak: irakasle guztiak eta udaleko ordezkari bat,nahi badu, eta gurasoak.

Kolegioan eta lizeoanAdministrazio Kontseilua deitzen zaio eta ikasturte hasie-ran hautatzen da, urtero aldatuz, partaide batzuk manten-duz.Ordezkaritza bakoitzak bere hauteskundeak ditu.Ordezkariak: zuzendaria, langileen ordezkari bat edobi, irakasleak, gurasoak, mediku edo erizaina (egonezgero), gizarte langilea, ikasleak, udaleko ordezkaria etadepartamenduko ordezkari bat (kolegio eta lizeoen erai-kinen ardura departamentuarena baita).

Ikastaroak*Hezkuntza arloko hiztegia Noiz: apirilak 18, 17:00-19:00. Non: EIBZn (Mokarte parkea zk.g., 31 620 Uharte).

Informazio gehiagorako: http://www.pnte.cfnavarra.es/eibz/ikastaroak/index.htm* Getxo Linguae 2007 Kongresua: Literatura hezkuntza XXI. mendeko ikasgeletanNoiz:maiatzak 16 eta 17. Non:

Igeretxe Hotelean(Getxo Udalerriko Ereaga hondartzaren ondoan). Informazio gehiagorako:http://getxolinguae2007.word-press.com/

* Bigarren hizkuntzaren irakaskuntza goiztiarra Noiz: apirilak 17, 18, 25, 26 eta maiatzak 2, 18:00-20:00. Non: IruñekoILZko egoitzan.Emailea: Luisa Calvo Arbildi. Informazio gehiagorako: Saioa Jaime 948 36 25 63/ [email protected]

* Soziolinguistika nola irakatsi? (IRALE 06/07) Noiz: maiatzak 7,14 eta 15, 9:00-14:00 eta 15:00-18:00. Non: Arizmendiikastolan (Larrin plaza, 1-Aretxabaleta).Emaileak: Itsaso Garmendia eta Arkaitz Zarraga.


EEllkkaarrrreekkiinn bbiizziittzzeenn eettaa kkoommuunniikkaattzzeenn iikkaasstteekkoojjaarrdduunnaallddiiaakk IIrruuññeeaann

Aurten Ikastolen KonfederazioakLehen Hezkuntza hartuko du hizpideeta gogoeta gai gisa XIV. jardunaldi pe-dagogikoetan. Gaia oso zabala izanik,bizikidetza eta komunikazioan zentra-tuko dira eta Iruñeko Batzar Jauregianizango dira jardunaldiak apirilaren 24,25 eta 26an.

Matrikula epea:Apirilaren 20ra arteInformazio gehiago:EHIK Arantza Munduate 605 715 115Belen Baztarrika 943 445 108

Martxoak 24 Martxoak 25 Martxoak 269:30-10:00 Irekiera ofiziala. 10:00-11:00 “Konpetentzietanoinarritutako curriculuma: LehenHezkuntzarako erronkak”, XabierGaragorri11:00-12:00 “Tutoria entre iguales:aprender de la diferencia”, DavidDuran Gisbert12:20-13:30 Talde lana eta baterajartzea15:00-17:00 Esperientziak.Elkarrekin lanean: TXANELA:Erentzun ikastola, R.M. Azkueikastola eta Salbatore Mitxelenaikastola17:00-17:15 Egunak emandakoa-ren bilduma eta biharamunekoaurreikuspenak

9:30-10:30 “Aprender a convivir”,Xesùs Rodriguez Jares10:30-11:30 “Gizarte antzerkia.Heziketa-bide”, Orla Hasson12:00-13:30 Talde lana eta baterajartzea15:00-17:00 Esperientziak.Elkarbizitzarako hezkuntza proiek-tua,pentazitatea eta etorkinak etxe-kotzen: Lazkaoko San Benito ikas-tola, Lizarra ikastola, Urretxu-Zumarragako ikastola etaEguzkibegi ikastola

17:00-17:15 Egunak emandakoarenbilduma eta biharamuneko aurrei-kuspenak

9:30-10:30 “Ondo komunikatzeaeta ondo pentsatzea. Txanponarenaurpegi biak”, Uri Ruiz Bikandi10:30-11:30 “Actitudes y habilida-des de comunicaciòn con las fami-lias”, Angela Magaz11:30-12:00 “Familia eta ikastola:gurasoen ikuspuntua”, AraizUndabeitia eta Gaizka Larrañaga12:30-13:30 Talde lana eta baterajartzea15:00-17:00 Esperientziak.Informazio eta komunikazio tek-nologiak: Jakintza ikastola, AitaLarramendi ikastola eta IkastolenKonfederazioa17:00-17:15 Jardunaldien itxiera

Giza katea hezkuntza eskubideen alde apirilaren 23tik 29ra

Hezkuntzaren aldeko 2007koMunduko Ekintza Astea ospatuko daapirilaren 23tik 29raHezkuntzaren al-deko Munduko Kanpainak antolatuta.Aste horretan mundu osoan giza kateakegingo dira ozen aldarrikatzeko hez-kuntza eskubidea oinarrizko eskubi-dea dela eta denei bermatu behar zaiela.

Kanpaina hau 150 herrialdetakoGKE eta sindikatuek antolatzen dute.Aipatutako aldarrikapenarekin bateragobernuei eta nazioarteko komunita-teari presio politikoa egitea dute helbu-ru, mundu guztian oinarrizko eta doa-ko hezkuntza publikoa eskaintzekoegindako promesak bete ditzaten.2000. urtean Dakarren egin zen hez-kuntzari buruzko munduko foroanguztientzako hezkuntza lortzeko hel-buruak onartu zituzten, eta besteakbeste, zera aitortu zuten: “Ziurtatzendugu 2015ean neska-mutil guztiek oi-narrizko, derrigorrezko, doako eta ka-litatezko hezkuntza jaso ahal izangodutela, hezkuntza guztia bermatuarte”.

Ezarritako helburuak lortzeko epemugaren erdi-bidean gaude, baina

gaur egungo erritmoan jarraitzen badu-gu, ez dira beteko. 80 milioi neska-mu-til ez dira eskolara joaten oraindik eta1.000 milioi heldu analfabetoak dira.

Nola parte hartu?Hiru modu daude:1- Proposamen didaktikoa landuz.

www.cme-espana.org web orrian es-kura daiteke.

2- Ordezkari politikoei post-it-akbidaliz egindako promesak gogorara-ziz.

3- Hezkuntzaren aldeko giza kate-an parte hartuz.

Informazio gehiago:Alboan: Marlen Eizagirre Tel.: 944 151 135. [email protected]: Lianella GonzalezTel.: 944 160 [email protected] the children: Nahia Perez de San Roman Tel.: 945 134 [email protected]

Experimentaldia 2007.Zientziaren II. Azokan partehartzeko aukera

Donostiako Zientziaren kutxaGu-neak antolatuta Experimentaldia 2007.Zientziaern II. Azoka ospatuko damaiatzaren 4an eta 5ean.

Nahi duten ikastetxeetako eta hez-kuntza maila guztietako lantaldeekhartu ahal dute parte. Ikasle talde ba-koitzak proiektu zientifiko edo tekno-logiko bat aurkeztu behar du, irakaslebaten laguntzaz. Ikasleek erakusketaareto bat izango dute Experimental-diak irauten duen bi egunetan beren la-nak bisitariei erakusteko.

Parte hartzeko, jarri harremane-tan Zientziaren KutxaGunearekin:

Tel.: 943 012 900E.posta: [email protected]

“Idazle gaztea” lehiaketakolanak Internetez bozkatzekoaukera

Idazle gazteak lehiaketan partehartu duten Gipuzkoako DBHko hain-bat ikastetxetako gazteek idatzitakonarrazio eta poesia lanak Interneten ja-rrita daude. Guztira 170 lan jaso zireneta Galtzagorri Elkartea kategoria ba-koitzeko 10 lan aukeratu zituen. Horiekdira Interneten zintzilikatu direnak(www.idazlegaztea.org) eta nahi duenorok bozka dezake maiatzaren 15a bi-tartean. Horrela, sail bakoitzetik hirunalan aukeratuko dira.

Eskolak Euskaldundu herri ekimenak martxoaren 10ean Donostiako Antiguokofrontoian egindako ekitaldiarekin eman zion amaiera “Bada garaia: bai eskolak eus-kalduntzeari!” kanpainari. Beste behin aldarrikatu zuten euskal herritar guztiei ber-matu behar zaiela Euskal Herriko berezko hizkuntza jakitea, eta alderdi politikoeierantzukizunez jokatzeko eta horretarako baliabideak jartzeko eskatu zien.

Literatur Sorkuntzako LazarilloSaria

OEPLI Haur eta Gazte LiburuenEspainiako Erakundeak antolatuduen Literatur Sorkuntzako Sarian12 urtetik aurrerako irakurle zu-zendua dago. Espainiako edozeinhizkuntzatan idatziriko literatur la-nak lehiatuko dira.

Lanak aurkezteko epea maia-tzaren 30ean bukatzen da.

Informazio gehiago: Galtzagorri Elkartea Tel.: 943 471 487 E-posta: ggaallttzzaaggoorrrrii@@ggaallttzzaaggoorrrrii..oorrgg wwwwww..ggaallttzzaaggoorrrrii..oorrgg



argitalpenak

Emakumeak: bizipenakEnkarterri eta Meatzaldeko ikasleak

EUSKO JAURLARITZAEnkarterri eta Meatzaldeko Lehen

Hezkuntzako eta Derrigorrezko Biga-rren Hezkuntzako 13 ikastetxeetakoikasleek idatzi dute liburu hau. Bertan,euren amoneri egindako elkarrizketenmamia jasotzen da, haien bizimoduanolakoa zen aztertzearren. Belaunaldihartako emakumeen bizitza pribatua-ren zertzeladak biltzen saiatu dira.•

Mixi marrauJ. M. Olaizola, “Txiliku”

ELKARMaripi andereñoaren gelako ume-

ak oso urduri daude, eta ez da errazaisiltasuna eta bakea lortzea. Horrelako-etan, andereño Maripik hasperen egi-ten du, besoak zeru aldera altxatu, etaesaten du: “Mixi marrau!”. Hitz magiko-ak entzutearekin batera, haurrak korri-ka eta presaka ipuinen txokora joatendira. •

AdiskidetzeaJoan Maria Uriarte

IDATZAdiskidetzearen egitura, oinarriak

zein jomugak aztertzen ditu liburuxkahonek. Baita Kristoren adiskidetze me-zua eta elizaren eginkizun adiskidetzai-lea azaldu ere. Horiek dira liburuarenardatzak. “Justizia eta Bakea- elizbarru-tiko idazkaritza soziala” ko partaideakgauzatutako ekimena da, bake kulturasustatzeko asmoz. •

Niri hiriko poemakAna UrkizaPAMIELA

Eraikinen usaia, espaloi gidariak,postontziaren lurrina, ametsak saltzendiren azoka… kalearen poetikaz arizaigu Ana Urkiza idazlea. Poesia sortahau, kalekoak eta bihotzekoak ataletanbanatzen da, hiriraren txikitasun etahanditasunean igeri egitera gonbida-tuz. Elena Odriozolak osatu ditu poe-siak bere marrazkien bidez.•

Munduko historiarik ederrenaReeves H., De Rosnay J., Coppens

Y., Simmonet D.GAIAK

Munduko historiarik ederrena li-buruak gure iraganaren hiru ekitaldinagusiak azaltzen ditu. Lehenak astro-fisikarekin eta kosmologiarekin zeri-kusia du, unibertsoko kontuak. Biga-rrenak biologiarekin. Eta hirugarrene-an, tximinoengandik gizakiarengana-ko eboluzioa ikusten da.•

Urtxok ez zuen neska izan nahiSeve Calleja

EREINUrtxo kalean hotzez aurkitu zuten

txakurtxoa da. Izeba Julirekin bizi da,eta gozo-gozo zaintzen dute bai izebaketa bai ilobek, mimo handienak berarieskainiz. Baina, Urtxoren lagunek nes-ka balitz bezala zaintzen dute, eta horiez zaio larregi gustatzen Urtxori. Zerga-tik? Liburuaren orrialdeetan barna des-kubritzen da arrazoia. •

Kirolean entrenatzaile-hezitzaileak erreferente dira

Ikasle eta irakasleen (hezitzaileen)arteko harremanak aipatu dira aurrekoaleetan pare bat aldiz. Konforme nago,beraz, gelatik kanpo egiten diren jar-duerak, eta bereziki irteerak, direlaikasle eta irakasleen artean egiazko ha-rremanak sortzeko uneak, eta erabile-rak beste balio bat hartzen duela, bainaaskotan ez zaie etekinik ateratzen.

Hezitzailea da euskararen erabilerasustatzeko oinarrizko elementua, be-raz, berebiziko garrantzia du parte-har-tzaileen eta hezitzailearen arteko harre-manak. Hezitzaileak erreferentzia po-sitiboa izan behar du nerabearentzat,erakargarri eta nahitaezko gorabeherada hurbiltasuna. Hezitzailearen prestu-tasunaren bitartez lor daiteke hurbilta-suna: aldez edo moldez, nerabeek kon-turatu behar dute hezitzailea “busti”egiten dela haiekiko erlazioan.

Hezitzaileek nerabeekin duten ha-rremana ebaluatzeko, hiru maila bereizdaitezke:

- Hezitzailea ez dago onartua:hezi-tzailea onartua ez egoteak ez du esannahi jarduera ezin denik aurrera atera.

- Hezitzailea onartua dago: hezi-tzaile onartuaren kasuan, jarduera nor-maltasunez gauzatuko da, baina nera-beek ez dute hezitzailearengan beren-tzat baliokoa den pertsona bat ikusiko,jarduera aurrera ateratzeko beharrez-koa den norbait baizik.

- Hezitzailea erreferentea da:hezi-tzailea erreferentea bada, ordea, hezi-tzaileak balio handia izango du nerabe-entzat, eta harremana aberatsa izangoda. Hezitzaileak oso leku egokia bete-ko du taldean, jardueran hainbat helbu-ru proposatu ahal izateko.

Kirolean erraz ikus dezakegu erre-ferenteak duen garrantzia adieraztekojarduera. Eta hizkuntza erabilera erre-ferentearen onarpen mailarekin bategoten da. Betiere, kontuan hartubehar da, jartzen den helburua eta hel-buruak eskatzen duen ahaleginarenarabera erreferente maila altuagoa edobaxuagoa eskatuko duela.

Modu naturalean egiten bada ere,askotan kirol entrenatzaileak jardueraberean aritzen diren adin nagusiagokogazteak izaten dira eta erreferentziaedo onarpen maila altua izaten dute,oro har.


Aitor URIARTETTAKUN KULTUR ELKARTEKO KIDEA

Edozein kiroletan aplika daiteke-en proposamena da ondorengoa.Gazteen artean erreferenteak duengarrantziaz jabetzea eta rolek dituz-ten ikuspuntu ezberdinak ezagutzeadu helburu.

Kirol taldeetako gazteei, beraiekbaino gazteago diren kirol berdine-ko haurrekin, beste rol batean ari-tzeko proposamena egingo zaie. Tal-dekide guztiei parte hartzeko eskatu-ko zaie, eta ikasturte berean bi edohiru kontaktu izan ditzakete. Egitas-moari hainbat ikasturtetan zehar ja-rraipena emango zaio modu progre-siboan.

Hainbat modutara aritu daitezketxikiagoen taldean parte hartzen: la-guntzaile entrenamenduetan, la-guntzaile partidutan, epaile lanetan,haurrekin bat gehiago izanez etaadibideetan protagonismoa hartuz,azalpen teorikoak emanez... Egitas-moak ez du inolako mugarik, ondoprogramatuz gero eta gazteen parte-hartzeari behar den garrantzia ema-nez gero oso eraginkorra da.

Parte-hartze horrek eskatzenduen ardurak, hizkuntza erabilerabermatzen du. Gazteek rola berega-natzen dutenean, hizkuntzarekikojarrera eta erabilera modu naturale-an barneratzen dute. Hizkuntza gai-tasuna ona ez den kasuetan ere, rolhorretan aritzeak gazteek duten de-sioak ahalegina egitera bultzatzenditu.

Erreferentearen aipamena HezitzaileekAsko Egin Dezakete metodologian garatutadago.

ZZEERR EEGGIINN

... goza nazazugehiago


atzeko atetik

Euskal herritarren % 29 eskolan zigor fisikoa debekatzearen alde dago.Aldiz,% 42 ez dago debekatzearekin ados.

Iturria:Gizaker*

Ikastola Egunetik...mundura!

- Otaola eta Serrano zigortute! Etahurrenguen gimnasiatik klasera be-randu ailegaten bazarie, Ikastola Egu-nien zigortute egongo zarie! (gure Ma-tematikako irakaslea, eztarriko zainapuztuta).

Gu guztiok, bapatean, txintxoakbihurtzeko errezeta zuten irakasleek!Ikasturteko momenturik onena zenIkastola Eguna. Klase bakoitzak bereikuskizuna prestatzen zuen jendeau-rrean egiteko. Mehatxua guztiz efikazazen eta gure izaeren kontra, ondo por-tatzen ginen, data hori pasa arte behin-tzat. Egun horretako txarrena, nire ka-suan, bikotea bilatzea zen. Zortzi mutileta hogei neska ginen klasean, eta nes-ka altuenek (eta ni handiena nintzen),

mutilez mozorrotu behar izaten ge-nuen askotan. Hori zen urte haietakogauzarik txarrena: nire bi metroak!Udaleku, kanpamentu eta dantzaldie-tan inoiz ez ligatzea; dantza taldean etalehen jaunartze egunean ilarako azke-na izatea... Alde ona ere bazuen, muti-lak, hain sexapil gutxi ikusita nigan,euren kontu guztiekin aholku eskeetortzen zitzaizkidalako. Horri esker,gaur egun oso lagunak izaten jarraitzendugu.

Kuadrilako neskak, guztia ziren ni-retzat. Lagun minak ginen eta beti bateraegongo ginela zin egiten genuen behineta berriz. Ei zuek, umiek dakuzenien e-ta zaharrak garanien be bai, bale?Nongeratu ziren promesa guzti horiek... Bikhaurra izan dute, bat droga kontuetannahastu zen, bestea maitasunaren atze-tik atzerrira joan zitzaigun, bestea, luzee-na, telebistako aurkezlea da.

Bizitzak mila buelta ematen dituelaez genekien orduan eta zoriontsuak gi-nen. Bizitzak mila buelta ematen ditue-la dakit orain, eta zoriontsuagoa naiz

orduan baino. Urteak aurrera egin ahala, momen-

tu berriak iritsi ziren, lagun berriak,maitasun berriak (mutilak hazi egin zi-ren eta aholkuak amaituta, azkeneanmuxuak iritsi ziren). Ikastolatik institu-tura, unibertsitatera eta handik auskalonora! Herrian geratu dira orduko lagunbatzuk. Sarritan ez dakit zeri buruz eginberba eurekin. Etxe barria zelan? Umiegaisorik dakozu ondiño?

Beste martxa bat daukat. Beste kez-ka batzuk. Aske sentitzen naiz nahi du-dan lekuan eta nahi dudan jendearekinegoteko eta ikasi dut hori ez dela justifi-katu behar inoren aurrean. Hori bizi etaaprobetxatu egin behar da.

Baina badakit, gaur egun naizenaizateko, neure erabakiak hartzen ikas-teko, jende askok egin duela lan. Amakegin du lanik handiena, baina ondoportatu ezean Ikastola Egunean partehartuko ez nuenaren mehatxua egitenzidatenek ere, badute naizen modukoaizatearen “errua”ren zati bat. Eskerrikasko! •

Ilaski SERRANO TELEBISTA AURKEZLEA

ELKARRIZKETA: KOLDO TELLITU • ESPERIENTZIA: TURINGO … · 2017. 6. 23. · irakatsi eta ikasteko...

Documents

Transcript of ELKARRIZKETA: KOLDO TELLITU • ESPERIENTZIA: TURINGO … · 2017. 6. 23. · irakatsi eta ikasteko...