EAE-ko egoera ekonomikoa eta lan harremanak 2017an · sektorea dator, EAEn dauden lau enplegutatik...

EAE-KO EGOERA EKONOMIKOA ETA LAN HARREMANAK 2017AN

LAN HARREMANEN KONTSEILUACONSEJO DE RELACIONES LABORALES

Urquixo zumarkalea, 2. 3.a 48008 Bilbo - Bizkaia T 94 479 21 00 www.crl-lhk.eus

EAE-KO EGOERA EKONOMIKOA ETA LAN HARREMANAK 2017AN

4

AURKEZPENA ....................................................................................................................................... 6

SARRERA............................................................................................................................................... 9

1. EAE-KO EGOERA EKONOMIKOAREN ETA LAN HARREMANEN EZAUGARRI NAGUSIAK 2017AN ............................................................................................................................................. 12

2. EGOERA EKONOMIKOA EAE-N .................................................................................................... 242.1. Ingurune ekonomikoa ..................................................................................................................................... 26

2.2. Euskal Ekonomia .............................................................................................................................................. 27

3. ENPLEGUA, KONTRATAZIOA ETA LAN KOSTUAK ................................................................. 323.1. Sarrera ............................................................................................................................................................... 34

3.2. Lan merkatua eta enplegua EAE-n ............................................................................................................... 35

3.2.1. Aktiboa izan daitekeen biztanleria eta jarduera tasa ......................................................................... 35

3.2.2. Biztanleria landuna ................................................................................................................................ 38

3.2.3. Biztanleria langabea .............................................................................................................................. 49

3.3. SEPE-N jakinarazitako lan kontratazioaren bilakaera (EAE) .................................................................. 54

3.3.1. Bilakaera orokorra eta errotazioa ......................................................................................................... 54

3.3.2. Jakinarazitako kontratuak kontratu motaren eta lanaldiaren arabera ........................................... 57

3.4. Lanbide arteko gutxieneko soldata............................................................................................................... 65

3.5. Lan Kostuaren Hiruhileko Inkesta............................................................................................................... 67

3.6. Laneko Prezioen Indizea ................................................................................................................................. 71

5

4. LAN HARREMANAK ..................................................................................................................................... 744.1. Negoziazio kolektiboa ...................................................................................................................................... 76

4.1.1. Sarrera ..................................................................................................................................................... 76

4.1.2. Negoziazio kolektiboaren 2017ko egituraren oinarrizko ezaugarriak ............................................. 76

4.1.3. 2017ko negoziazio kolektiboaren bilakaera ......................................................................................... 81

4.1.4. 2017rako negoziazioaren emaitzak ....................................................................................................... 91

4.1.5. 2017an indarrean egon ziren hitzarmen kolektiboak negoziatu eta sinatu zituzten erakundeak .............................................................................................................................................. 103

4.1.6. Hitzarmen kolektiboak ez-aplikatzeak EAE-n .................................................................................... 107

4.1.7. Negoziazio kolektiboa sektore publikoan ............................................................................................ 109

4.2. Lan gatazkak ..................................................................................................................................................... 112

4.2.1. Alderdi nagusiak .................................................................................................................................... 112

4.2.2. Lan grebak EAE-n ................................................................................................................................... 112

4.2.3. PRECOn aurkeztutako gatazkak ........................................................................................................... 119

4.3. Enplegu erregulaziorako espedienteak ....................................................................................................... 122

4.3.1. EAE-ko enplegu erregulaziorako espedienteak guztira .................................................................... 122

4.3.2. EAE-n lantokiak dituzten enpresetan enplegu erregulazioari begira jakinarazitako espedienteak ............................................................................................................................................ 124

4.4. Lan istripuak .................................................................................................................................................... 129

4.4.1. Lan istripuen bilakaera historikoa (EAE/Estatua, 2008-2015) ......................................................... 129

4.4.2. Lan istripuak EAE-n eta Estatuan 2017an: alderdi nagusiak ........................................................... 130

4.4.3. Lan istripuak EAE-N: Lurralde Historikoen araberako analisia ..................................................... 134

4.5. Hauteskunde sindikalak ................................................................................................................................. 137

Eranskina. EAE-ko sektoreko hitzarmenen zerrenda eta zein egoeratan dauden ........................... 141

AURKEZPENA

7

Beste urte batez, gizartearekin dugun hitzordura garaiz heldurik, urteroko txosten soziolaborala —2017koa oraingoan— jende aurrera ateratzen dugu. Txosten honek aukera ematen digu, gure aldagai sozioekonomiko nagusien bilakaerari buruzko azterketa xehatuari behar besteko ikuspegi eta denbora tarte zabalez ekiteko. Honela, azpian dauden joerez ohartu eta diagnostiko zorrotzagoak egin ahal izango ditugu.

BPGa lau urtez haziz joanda eta honen ondoren 2017an bolumen kateatua, krisia 2008an eztanda egin baino lehen zegoen aberastasuna baino gorago dago argi eta garbiro. Beste alde batetik, etorkizunik hurbilenari buruzko aurreikuspenek, susperraldia sendoa dela berresten dute, gurea bezalako mundu globalizatu eta aldakorrean aurreikuspen fidagarriak egin daitezkeen neurrian, behintzat.

Horrenbestez, irteera eszenatoki honen ezaugarri nagusiei guruz gogoeta egiteko momentu onean gaude.

Euskadiko errealitate soziolaboralaren behatokia garen aldetik, lehendabizi enpleguaren bilakaerari jartzen diogu arreta. Ordaindutako enpleguak gizarte garatuetan izango duen papera, gure etorkizuneko ekuazio konplexuko ezezagun nagusietako bat da, baina zalantzarik gabe, pertsonengan islatzen ez den hazkunde ekonomikoa gizartearen porrota da eta, begi bistan denez, gizartea desegonkortzeko arrisku argia dakar aldean.

Epe laburreko aurreikuspenetan, gehiengoaren diagnostikoaren arabera, datozen urteetan okupazioak nabarmenki gora egingo du, baina hazkunde honen ingurunean euskal biztanleria gero eta zaharragoa izango da eta jarduera tasak astiro baina etengabe behera egingo du. Horrenbestez, datozen bost

urteetan lanpostu eskaintzak gora egin dezake, bai birjartzeetan (jubilazioei aurre egiteko) eta bai lanpostu berrietan, gure ekonomiaren bilakaera positiboa dela eta, baina arriskua dugu enplegu eskatzaileen defizita edukitzeko. Erronka hau, dena den, ez da erronka bakarra, ziur aski. Epe labur eta ertainean eskainiko diren lanpostu berrietan, eskakizun tekniko gehiago eta konplexuagoak izango ditugu eta eskatzen diren lanak desagertzeko zorian daude eta balio erantsi txikikoak dira; lan eskaria eta eskaintza kualifikazioaren aldetik bat ez etortzeko arriskua ere badago.

Arlo honetan errezeta ez da oso originala. Jarduera tasak gehitzeko politikak gauzatu behar dira (kontuan harturik immigrazio bidezko ekarpenez gainera, oraindik ere gaurko jarduera mailak igo daitezkeela, emakume, gazte eta lan merkatua goizegi utzi dutenen artean, batez ere) eta aldi berean prospekzio ekintzak eta prestakuntza politika zuzen eta egokiak abiarazi behar dira.

Baina diagnostiko honek ezin du ahaztu honelako eszenatoki batean enpleguaren kalitatea, desiragarria ez ezik, ezin bestekoa ere badela. Ezin irudika daiteke arrazoizko etorkizun oparo eta jasangarria, etorkizun horretan ordaindutako enpleguak, segurtasun, kualifikazio eta lan baldintzei dagokienez, toki nabarmenik ez badu. Nire ustez, oraindik ere ez dugu ikasgai hori gainditu. Gauza jakina da zenbait enpresa garai zailak bizitzen ari direla eta, ondorioz, irtenbide partikularrak behar dituztela, baina badirudi hori bezain ezin ukatuzkoa dela, etengabeko hazkundeko ingurune batean, oro har ekin egin behar zaiola enplegurako funtsezkoak diren zenbait parametro hobetzeari, hots: egonkortasuna, ordainsariak, norberaren bizimodua eta lana elkargarri egitea, erantzunkidetasuna, lan

AURKEZPENA

osasuna, prestakuntza… eta oro har, herritarren eta herritarrok osatzen duten gizartearen ongizatea hobetzen laguntzen duen guztia. Hauxe dugu pertsonek enpresa proiektuetan parte hartze eta konpromisoa areagotu eta bermatzeko bide bakarra, edo seguruena, behinik behin, pertsonak ere proiektu horien arrakastaren eragile erabakigarriak baitira.

Zalantzarik gabe, helburu hauek lortzerakoan, negoziazio kolektiboak eta akordioaren kulturak zeregin nagusia daukate. Jakin-jakina denez, 2017ko urtarrilean Lan Harremanen Kontseiluaren egoitzan negoziazio kolektiboaren egiturari buruzko EAEko lanbide arteko akordioa sinatu zen. Beste batzuetan ere aipatu dudanez, lege tresna hau komenigarria eta egokia da, gure hitzarmenak babestu eta bermatzeko tresnarik onena baita. Eta berriz ere esan nahi dut urrats hori beharrezkoa dela —nahikoa ez bada ere— Euskadiko lan harremanen eredua normalizatzeko. Aitortu behar dut, ordea, arlo honetan 2017ko emaitzak ez direla onak: negoziazio kolektiboa urrun dago oraindik, lan erreformaren eragina biguntzeko desiragarria litzatekeen akordioak berritu eta akordio

berriak sinatzeko erritmotik, lan erreformaren ondorioz hitzarmenek estaldura galtzen baitute eta Estaturantz lerratu diren hainbat negoziazio eremu berreskuratu behar baitira.

Honen guztiaren aurrean bada albiste onik ere: 2018ko lehen seihilekoan egoera hau hobetu egin da aurreko urteko aldi beraren aldean. Datu honek, autokonplazentziarik gabe baina, normaltasunerantz astiro baina gelditu gabe goazelako esperantza hartzeko bidea ematen digu nonbait.

Azkenerako, berriro ere nire esker ona eta aitorpena adierazi nahi diet, Lan Harremanen Kontseiluan egunero lan eginez eta ahaleginduz, erabiltzen dugun datu isuri nabarmen eta etengabea, kontakizun ulergarri bihurtzea ahalbidetzen duten pertsonei. Bizi garen munduan sarri askotan informazio kantitateari lehentasuna ematen zaio, hausnarketa eta informazioaren kalitatearen aldean, baina dugun errealitate aldakor eta konplexua nekez aldatuko dugu, aurretiaz era zuzenean ulertu eta diagnostikatzen ez badugu.

Tomas Arrieta HerasKontseiluko burua

SARRERA

SARRERA

1994az geroztik hona, eta Euskal Autonomia Erkidegoko ekonomia eta lan errealitatea hobeki ezagutzen laguntzeko, Lan Harremanen Kontseiluak hainbat hedapen eta azterketa jarduera egin ditu informazio soziolaboraleko bere planaren barnean.

Plan hori bi jarduera motaren bidez eratu da 2017an: alde batetik, aldagai soziolaboral nagusiak biltzen dituen datu basea etengabe mantentzea, eta bestetik, hiru txosten mota egitea: hilero (abuztuan izan ezik) informazio eguneratua ematen da laburbilduta, hiru hilean behin, hiruhileko bakoitzean desberdina izaten den intereseko gai batekin batera, egoera sozioekonomikoari buruzko gogoeta, eta urtean behin, berriz, txosten zabala egiten da.

EAEko egoera ekonomikoa eta lan harremanak 2017 izeneko txosten hau 2018ko urtarriletik maiatzera bitartean egin zen, eta Lan Harremanen Kontseiluak egiten duen hogeita bigarrena da. Ikuspegi global eta ahalik eta objektiboena eskaini nahi du euskal errealitate soziolaboralaren inguruan, eztabaida, planteamenduak eta proposamenak aberasteko, eta horrela, gure autonomia erkidegoan lan harremanak, eta beraz, lan baldintzak eta lan kalitatea, hobetzeko.

Lau kapitulutan egituratu da txostena. Lehen kapituluaren izena da «EAEko 2017ko egoera ekonomikoaren eta lan harremanen ezaugarri nagusiak», eta bertan, ondorio garrantzitsuenak azaltzen dira.

«Egoera ekonomikoa EAEn» izeneko bigarren kapituluan, berriz, nazioarteko, Europako eta estatuko ingurune ekonomikoari buruzko eta EAEren bilakaera ekonomikoari buruzko azterketa laburra egin da, hori guztia 2017. urteari begira.

Hirugarren kapituluan «Enplegua eta kontratazioa», EAEko lan merkatuaren azterketa xehea egin da, horren hiru alderdietan (okupazioa, langabezia, kontratazioa eta abar). Atal hau 2018ko lehen hiruhilekoan idatzi da. BJAri dagokionean, 2018ko martxoaren 1ean eskuragarri zeuden behin-behineko datuak hartu dira kontuan. Lan Harremanen Kontseiluak informazio hori egokitu eta eguneratuko du hurrengo txostenetan (hilekoak eta hiruhilekoak).

Laugarren kapituluan «Lan harremanak» negoziazio kolektiboa aztertu da batez ere. Kapitulu horren barruan, negoziazioaren dinamika eta emaitzak aztertu dira, baita beste hainbat gai ere, hala nola aplikatu gabeko hitzarmenak, lan gatazkak, enplegu erregulazioko espedienteak, lan istripuen tasak eta sindikatu hauteskundeen emaitzak.

11

Azkenik, berriz ere eskerrak eman nahi dizkiegu hainbat erakunderi, informazioa emanez lagundu digutelako, halako laguntzarik gabe ezin izango bailitzateke informazio soziolaboraleko plan hori egin. Horren harira, besteak beste, honako hauek aipatu nahi genituzke: Lan eta Justizia Saila (Eusko Jaurlaritza), Osalan-Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundea, Eustat, SEPE Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoa eta SEPEren Bizkaiko Lanbideen Behatokia.

1 EAE-KO EGOERA EKONOMIKOAREN ETA LAN HARREMANEN EZAUGARRI NAGUSIAK 2017AN

14 1. EAE-KO EGOERA EKONOMIKOAREN ETA LAN HARREMANEN EZAUGARRI NAGUSIAK 2017AN

Lankidetza eta Garapen Ekonomikorako Erakundeak (LGEE) adierazitakoaren arabera, 2017an munduko ekonomia % 3,7 hazi zen, azken hamar urteetan izandako hazkunde handiena beraz. Hazkunde tasa positiboak izan zituzten bloke ekonomiko handiek, munduko merkataritzak % 5,2 gora egin zuen inguru batean. Eurogunean hazkundea % 2,3 izan zen, eta 2007. urtera jo beharko genuke, huraxe izan baitzen azken oparoaldi ekonomikoaren urtea krisi ekonomikoak eragin aurretik, hori baino tasa handiagoak aurkitu nahi baditugu.

Espainiako ekonomia, kontuan izanik BPGd % 3,1 hazi zela 2017an, Euroguneko bizienetako bat izateagatik nabarmendu zen, hazkunde hori aurreko ekitaldian izandakoa baino bi hamarren txikiagoa izan bazen ere (% 3,3 2016an).

Bestalde, EAEn ekonomia % 2,9 hazi zen, hauxe da, aurreko urtean baino bi hamarren gutxiago (% 3,1 2016an), eta Espainiako ekonomiak izandako hazkundearen azpitik halaber, baina Eurogunekoaren nabarmen gainetik (% 2,3 2017an). 2017ko bulkada ekonomiko hori barneko eskariek egindako ekarpenaren ondorioz etorri zen, kanpoko sektoreak portzentajezko hamarren bat kendu egin baitzion BPGd-ren aldakuntzari.

Sektore guztiak hazi ziren oro har (lehen sektorea izan ezik (–% 3), baina zerbitzuen sektorea nabarmendu zen % 3,1eko urte arteko hazkundearekin, gero industria (% 2,7) eta eraikuntza, hainbat urtetan halako geldotasun bat izan ondoren, indar handiz hazi baitzen 2017an (% 2,5).

Horiek horrela, euskal ekonomiaren itxurazko produktibitateak % 0,8 egin zuen gora 2017an, BPGd-aren hazkundea (% 2,9) pertsona landunena baino handiagoa izateagatik lanaldi osoko lanpostuen ikuspegitik begiratuta (% 2,1).

Enpleguaren bilakaerari dagokionean, aipatzekoa da, Biztanleria jardueraren arabera sailkatzeko inkestaren arabera (BJA), lanean ari diren biztanleen kopuruak % 1,4ko urte arteko hazkundea izan zuela eta 915.500 lagunera iritsi zela, enplegu mailak hazkundea izan duen hirugarren ekitaldia segidan izanik. Hala ere, hazkunde horren bolumena oso urrun dago oraindik krisi ekonomikoak eragin aurretik zeuden mailetatik. Izan ere, 2017an gure Erkidegoan 2008an baino 70.600 lagun gutxiago ari ziren lanean, ekitaldi hartan izan baitzen historiako kopuru handiena, 986.100 lagun lanean.

1.1 KOADROA

EAE-KO BARNE PRODUKTU GORDINA (EKARPENAK) Urte arteko aldakuntza tasa

2016(a) 2017(e)

Barneko eskariak BPGd-ren aldakuntzari egindako ekarpena(1) 3,0 3,0Kanpoko saldoak BPGd-ren aldakuntzari egindako ekarpena(1) 0,1 –0,1

BPGd 3,1 2,9

(a) Aurrerapena.(e) Kalkulua.

(1) BPGd-ren aldakuntzari egindako ekarpenaren/kenketaren portzentajezko puntuak.

Iturria: Eustat (2018ko otsaila).

15

1.2 KOADROA

EAE-N JAKINARAZITAKO KONTRATUAK ETA KONTRATATUTAKO PERTSONAK

JAKINARAZITAKO KONTRATUAK (1) KONTRATATUTAKO PERTSONAK (2) ERROTAZIOA (1)/(2)

2007 869.262 330.770 2,632008 822.932 315.053 2,61

2009 674.007 260.181 2,59

2010 710.042 259.115 2,74

2011 723.820 256.440 2,82

2012 703.837 253.734 2,77

2013 678.946 233.738 2,90

2014 759.149 256.174 2,96

2015 867.255 283.009 3,06

2016 926.599 295.389 3,14

2017 958.100 310.644 3,08

Iturria: SEPEren Informazioa Aztertzeko Sistema. 2018ko urtarrilean eguneratutako datuak.

Jarduera sektoreen arabera, bereziki aipagarria da industria sektorean sumaturiko hobekuntza. Izan ere, aurreko ekitaldian baino 8.700 langile gehiago izan dira industrian, hauxe da, enpleguan izandako guztizko hazkundearen % 71,3. Haren ondotik baina tarte handira zerbitzuen sektorea dator, EAEn dauden lau enplegutatik ia hiru hartan biltzen badira ere; azken urte honetan 2.300 lagunetan bakarrik handitu du enpleguen bolumena sektore honek.

SEPEri jakinarazitako kontratuen kopurua 2017an % 3,4 igo zen, kontratu mugagabeek hazkunde handiagoa izanik (% 11,9) aldi baterako kontratuek baino (% 2,8); azken urte hauetan lehenbiziko aldiz lanaldi partzialeko kontratazioen hazkunde erritmoak (% 3,8) hurbildu egin ziren lanaldi osokoetara (% 3,1). Aurreko ekitaldietan bezala, 2017an jakinarazitako kontratu gehienak aldi baterakoak eta iraupen txikikoak izan ziren, baina esan behar da errotazioa murriztu egin dela 2016. urtearekiko, oraindik maila handietan dirauen arren (3,08 kontratu pertsona bakoitzeko).

Bestalde, 2017an langabezia tasa % 11,2 izan zen, hauxe da, aurreko ekitaldian baino portzentajezko bi puntutik gora txikiagoa (% 13,4), baina 2007ko txikiena baino (% 3,3) hiru aldiz handiagoa oraindik ere.

2016an gertatu zen bezala, ekonomiaren hobekuntzaren ondorioz nabarmen murriztu ziren enplegu erregulazioko espedienteak, bai eta haien eraginpeko langileen kopurua ere. Hala, 2017an guztira 301 espediente jakinarazi ziren (509 2016an), guztira 4.678 langile eraginpean hartuta (8.341 aurreko ekitaldian), eta kopuru horien arabera urte arteko murrizketak –% 40,9 eta –% 43,9 izan dira, hurrenez hurren.

Aurreko ekitaldiaren aldean, lanaldia murrizteko eta lan harremana amaitzeko espedienteen eraginpeko langileen kopurua jaitsi zen –% 57,9 eta –% 54,3, hurrenez hurren); etete espedienteen eraginpeko langileen kopurua, berriz, nabarmen igo zen (% 59,3).


Negoziazio kolektiboaren alorrean, 2017. urte hasieran EAEko langileen % 23,0k hitzarmena indarrean zeukan, % 56,2k hitzarmen luzatua edo aurrera eraginean zuen, eta % 20,8k, berriz, hitzarmenak indargabetuak zituen eta berreskuratu gabe.

2017. urtean zehar, soldatako % 16,2k erregistratu zituzten beren hitzarmenak. Urtea bukatzean, hitzarmenak indarrean zituzten pertsonen portzentajea % 39,2koa zen, aurreko urtean izandako portzentajearen antzekoa (% 38,8), baina 2015ean izandakoa baino 3,2 puntu handiagoa.

1.1 GRAFIKOA

2017KO NEGOZIAZIO KOLEKTIBOAREN BILAKAERA EAE-N

%23,0

%56,2

%20,8

%39,2

%41,5

%19,3

Hitzarmena iraungita duten eta babesteko goragoko eremuko hitzarmenik ez duten langileen portzentajea. Indarraldi luzatuan eta berritzeko zain dauden hitzarmenen eraginpeko langileen portzentajea. Hitzarmena indarrean duten langileen portzentajea.

2017/01/1EKO DATUAK 2017/12/31KO DATUAK

Hitzarmena iraungia zuten langileei dagokienean, haien ehunekoak (% 19,3) pixka bat behera egin bazuen ere urte hasieran hitzarmenak iraungiak zeuzkaten landunen ehunekoarekin alderatzen badugu, aipatzekoa da 2016. urtea amaitzean izandakoa (% 17,9) baino handiagoa dela, eta azken urte hauetan ez dela murrizketa handirik nabari hitzarmenak iraungiak dituzten landunen ehunekoan.

Lurralde eremuen araberako negoziazioari dagokionez (EAE/Estatua), azken urteetan negoziazio kolektiboa nola bilakatu den aztertzen badugu, estatu mailako hitzarmenetan EAEn negoziatuetan baino aurrerapen handiagoak egin direla ikus dezakegu.

17

1.2 GRAFIKOA

EAE-N NEGOZIATUTAKO HITZARMENEN BABESPEKO PERTSONEN BILAKAERA (ABENDUAREN 31KO DATUAK)

125.056 125.660

456.200

125.290

454.525

93.830

146.642

307.895

99.101

135.585

314.571

98.366

149.033

302.955

469.351

Hitzarmen iraungiak.

EAEn eragina duten estatu eremuko hitzarmenak (indarrekoak eta luzapen egoerakoak).

EAEn negoziatutako hitzarmenak (indarrekoak eta luzapen egoerakoak).

2011 2012 2013 2014 2015 2016

110.398

157.155

305.349

2017

2011tik 2017ra igarotako 6 urteetan, estatu hitzarmenek % 20tik gorako hazkundea izan dute estaldurari dagokionean (eraginpeko langileak), geure hitzarmenen kopuruak, berriz, % 35 behera egin du denboraldi berean. Horren osagarri gisa, 2013tik aurrera iraungitako hitzarmen ia guztiak EAEko hitzarmenak dira.

2017ko urtarrilean, EAEn ordezkaritza handiena duten sindikatu guztien eta CONFEBASKen artean Lanbide Arteko Esparru Akordioa sinatu bazen ere gure Erkidegoan sinaturiko hitzarmenei lehentasuna emateko, aurrerapen txikiak egin direnez, Arabako lurralde historikoan lortutakoak izan ezik, berriro ere kuota irabazi du estatu mailako negoziazioak, eta arian-arian, urterik urte, haren presentzia areagotu egin da gure lurraldean.

Eremu funtzionalen araberako negoziazioari dagokionez, 2017an negoziazioak bizitasun handiagoa izan zuen enpresa eremuan sektore eremuan baino, baina hala eta guztiz ere, joan den urtean bezala, eragin txiki samarra izan du azken batean, enpresa hitzarmenen (indarrean zeudenak eta luzatuak) eraginpeko langileak, urte hasieran hitzarmenaren eraginpeko soldatako guztien % 22,5 zirenak, 2017. urte amaieran % 23,2 baino ez zirelako.


1.3 GRAFIKOA

2017KO NEGOZIAZIO KOLEKTIBOAREN BILAKAERA EAE-N EREMU FUNTZIONALEN ARABERA. ENPRESA ETA SEKTOREA

%33,1

%66,5

%0,4

%57,4

%42,2

%0,4

%20,1

%53,2

%26,7

%33,7

%41,3

%25,0


Hitzarmena iraungita duten eta babesteko goragoko hitzarmenik ez duten langileen portzentajea. Indarraldi luzatuan eta berritzeko zain dauden hitzarmenetako langileen portzentajea. Hitzarmena indarrean duten langileen portzentajea.

ENPRESA

SEKTOREA

19

1.4 GRAFIKOA

2017KO NEGOZIAZIO KOLEKTIBOAREN BILAKAERA EAE-N EREMU FUNTZIONALEN ARABERA

%20,8

%56,8

%22,4

%57,5

%23,2

%19,3

Hitzarmena iraungita duten eta babesteko goragoko eremuko hitzarmenik ez duten langileen portzentajea.Indarreko zein luzatutako enpresa hitzarmenetako langileen portzentajea.

Indarreko zein luzatutako sektore hitzarmenetako langileen portzentajea.


SEKTOREA

ENPRESA

IRAUNGIAK

EAEn indarrean dauden hitzarmenetan itundutako batez besteko soldata igoera 2017rako, EAEn eragina duten estatu mailako hitzarmenak barne, % 1,48koa izan zen, Estatu osoan hitzarmen kolektiboek itundutako soldata igoeraren ia berdina, kasu horretan % 1,43koa1 izan baitzen (1.5 grafikoa).

Azken lau urteetan gertatutakoari erreparatzen badiogu, ikusiko dugu igoeran antzekoak direla, eta horrelakorik ez zen gertatu lehenagoko urteetan, soldaten batez besteko igoera handiagoa zenean EAEn.

EAEren barnean, gure Erkidegoan negoziatutako hitzarmenen batez besteko igoera, EAEn eragina duten estatu eremuko hitzarmenak kenduta, % 1,57koa izan zen, EAEn eragina duten estatu eremuko hitzarmenen gainetik, haiek % 1,37 igo baitziren.

[1] Estatu osorako itundutako soldata igoera Lan, Migrazio eta Gizarte Segurantzako Ministerioa emandako informazioaren arabera 2018/01/31n.


1.5 GRAFIKOA

INDARREAN DAUDEN HITZARMENETAN ADOSTUTAKO SOLDATA IGOERAK. EAE/ESTATUA2

3,16

2,18

0,93 0,65

0,62

2,68

1,5

0,57 0,57

0,74 1,06

1,01

1,48

1,43

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

EAE Estatua

2

2017an indarrean zeuden hitzarmenak negoziatzeko prozesuen iraupena EAEn 264 egunekoa izan zen, hauxe da, 2016an baino % 4,8 gehiago (252 egun). Sektore eremuan, murriztu egin da negoziatzeko prozesuen iraupena, oraindik handia bada ere, 491 egun.

Hitzarmen gehienak (% 78,4) bi urtetik gorako indarraldirako negoziatzen dira.

1.6 GRAFIKOA

URTE BAKOITZEAN EAE-N SINATUTAKO INDARREKO SEKTORE HITZARMEN KOLEKTIBOETAKO NEGOZIAZIO PROZESUEN IRAUPENA BATEZ BESTE

206258

311345

300260

489530

625 622 616

526491

700

600

500

400

300

200

100

02005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

[2] Estatu osorako itundutako soldata igoera Lan, Migrazio eta Gizarte Segurantzako Ministerioa emandako informazioaren arabera 2018/01/31n.

21

Bestalde, gobernu berria osatu ondoren, 2017an Gizarte Elkarrizketako Mahaiaren bilerei ekin zitzaien berriro, hiruko gizarte elkarrizketa instituzionalizatzeko bidean aurrera egiteko konpromisoarekin. 2017. urtean zehar hainbat lan talde tekniko jarri dira abian zenbait alorretan (gizarte elkarrizketaren instituzionalizazioa, familietan eta haurtzaroan inbertitzeko euskal estrategia eta 2017-2020 enplegu plana).

Lan gatazkei dagokienean, aipatzekoa da 2017. urtean zehar EAEn 214 lan greba erregistratu zirela guztira, 59.505 parte hartzailerekin eta 96.423 izan ziren lan egin gabeko egunak. Kopuru horien urte arteko hazkundeak % 30,5, % 333,2 eta % 65,8 izan ziren, hurrenez hurren. Parte hartzaile kopuruari dagokionean, esan behar da azken hamarkadako erregistro handiena izan zela 2017an.

Gatazka kopuruaren igoera handi hori gertatu zen batez ere gure Erkidegoan izan ziren bi lan gatazkaren ondorioz, EAEko ikastetxeetakoa eta hirugarren adinekoen zentro pribatuetakoa Bizkaian. Horiek hartu zuten lan egin gabeko egunen % 40tik gora 2017an.

1.3 KOADROA

LAN GREBAK (EAE)

GREBAK PARTE HARTZAILEAK

LAN EGIN GABEKO EGUNAK

PARTE HARTZAILEAK

GREBA BAKOITZEKO

GREBA BAKOITZEKO

LANIK EGIN GABEKO EGUNAK

GREBA EGIN DUEN LANGILE BAKOITZEKO

LANIK EGIN GABEKO ORDUAK

2007 204 46.492 112.497 228 551 19,42008 232 41.183 73.769 178 318 14,32009 280 27.117 126.184 97 451 37,22010 298 38.090 179.519 128 602 37,72011 240 18.640 83.935 78 350 36,0

2012 278 21.600 130.930 78 471 48,52013 350 37.020 140.391 106 401 30,32014 236 17.126 56.648 73 240 26,52015 184 10.608 18.222 58 99 13,72016 164 13.735 58.157 84 355 33,92017 214 59.505 96.423 278 451 13,0

Iturria: Lan eta Justizia Saila.

Lan istripuen tasari dagokionean, 2017an % 6,9 gora egin zuen aurreko urtearekiko. Lanaldian istripua izan zuten pertsonen kopuruak % 5,5 gora egin zuen 2017an, % 12 gora in itinere istripua izan zuten pertsonen kopuruak, eta gaixotasun profesionalen eragina izan zutenen kopuruak, berriz, % 26,2 egin zuen gora.


1.4 KOADROA

LAN ISTRIPUEN TASA EAE-N (BAJA ERAGIN DUTENAK)LANALDIAN GERTATU DIREN ETA BAJA ERAGIN DUTEN ISTRIPUAK

IN ITINERE

LANALDIAN + IN ITINERE GERTATU DIREN ETA BAJA ERAGIN DUTEN ISTRIPUAK GAIXOT.

PROFES. GUZTIRAGUZTIRA

LARRITASUNAREN ARABERA SEKTOREAREN ARABERA

ARINAK LARRIAK HILGARRIAK NEKAZ. INDUST. ERAIKUN. ZERBITZ. TRAUMA-TIKOAK

EZ TRAUMATIKOAK

2015 26.641 26.460 153 28 659 9.094 2.555 14.333 3.580 30.161 60 999 31.220

2016 28.090 27.918 138 34 673 9.861 2.640 14.916 3.512 31.534 68 1.145 32.747

2017 29.629 29.443 161 25 664 10.281 2.898 15.786 3.935 33.500 64 1.445 35.009

Iturria: Osalan. Abenduko hileko txostenak.

EAEn 2017an istripua lanaldian gertatu eta baja hartu zuten 29.629 lagunetatik 29.443k istripu arinak izan zituzten, 161 lagunek larriak eta 25 hil egin ziren. Istripu arinak izan zituzten pertsonen kopuruak % 5,5 egin zuen gora, istripu larriak izan zituztenenak % 16,7, eta hil zirenen kopuruak, berriz, behera egin zuen, –% 26,5.

23

1.7 GRAFIKOA

LAN ISTRIPUEN TASAREN ERAGINAREN BILAKAERA (EAE ETA ESTATUA)(Lanaldian ezbeharra izan duten langileak/landunak) × 1.000 landuneko

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

2011 2012 2013 20142007 2008 2009 2010 2015 2016 2017

44,9 45,1

37,2 36,433,1

28,5 27,8 28,2 29,8 31,1 32,4*44,9

39,3

32,330,4

27,823,2 23,6 24,5 25,6 26,7 26,8

EAE Estatua

* Behin-behineko datuak. 2018ko urtarrilaren 19an argitaratutako datuak.

Iturria: Egileak egina, Osalanen, Eustaten, Lan, Migrazio eta Gizarte Segurantzako Ministe-rioaren eta EINen datuetan oinarrituta.

2017an lanaldian istripua izan eta baja hartu zuten pertsonen ratioa mila landuneko 32,4 izan zen EAEn (31,1 2016an), eta horrenbestez, jarraitu egin du 2014an hasitako gorako joerak, jarduera ekonomikoaren hazkundearekin bat gertatuz.

2 EGOERA EKONOMIKOA EAE-N

26 2. EGOERA EKONOMIKOA EAE-N

2.1. INGURUNE EKONOMIKOA2017an % 3,7ko hazkundea izan zuen munduko ekonomiak, azken hamar urteetako hazkunde erritmo handiena

LGEEren datuen arabera, 2017. urtean munduko ekonomiak bere hazkunde erritmoa azkartu zuen % 3,7ra iristeraino, azken hamar urteetan izandako hazkunde handiena, hain zuzen ere. Bloke ekonomiko handi guztiek hazkunde tasa positiboak izan zituzten, munduko merkataritzak % 5,2 gora egin zuen testuinguruan, eta ekonomia garatuetako etxeen nahiz enpresen konfiantza nabarmen handitu zen, azken alderdi hori oso garrantzitsua izanik, ekonomiaren bilakaera hertsiki loturik baitago konfiantzarekin eta itxaropenekin.

Ekonomia aurreratuagoei dagokienean, Estatu Batuetan hazkundea % 2,3koa izan zen 2017an, eta antzeko hazkundea izan zuen Euroguneak ere (% 2,3 Eurostaten arabera), Japonian, berriz, % 1,7 besterik ez zen hazi. Aurreko urteetan bezala, gorabidean dauden herrialdeetako ekonomiek indar handiagoa erakutsi zuten, bereziki Txina eta India nabarmenduz, % 7 inguruko hazkunde tasak izan baitzituzten.

Arreta Europako esparruan jartzen badugu, eta zehatzago esateko Eurogunean, 2007. urtera jo beharko genuke, huraxe izan baitzen azken oparoaldi urtea krisi ekonomikoak eragin aurretik, 2017an lortutakoa baino hazkunde ekonomiko handiagoa egiaztatzeko (% 3 eta % 2,3, hurrenez hurren).

Herrialdeen arabera, Alemanian % 2,2ko hazkundea izan zen 2017an, Frantziaren (% 1,8), Erresuma Batuaren (% 1,7) eta Italiaren (% 1,5) gainetik. Horri dagokionean, aipatzekoa da ekonomia alemaniarrak ia enplegu osoa lortu zuela 2017an, Frantzia ere bere geldotasunetik ateratzen ari da, Estatu Batuetan, berriz, moteldu egin da hazkundea, Brexitak Erresuma Batua Europar Batasunetik irten izanak eragindako zalantzaren ondorioz neurri batean.

Espainiako ekonomia EBko bizienetako bat izan zen, % 3,1ko hazkundea izan baitzuen BPGd-ak

Espainiako ekonomia, kontuan izanik BPGd % 3,1 hazi zela 2017an, EB-15eko bizienetako bat izateagatik nabarmendu zen, hazkunde hori aurreko ekitaldian izandakoa baino bi hamarren txikiagoa izan bazen ere (% 3,3 2016an). Espainiako ekonomiaren bizitasun txikiago hori kanpoko sektorearen ekarpen txikiagoagatik izan zen; barneko eskariek 2017an egindako ekarpena, berriz, aurreko urtekoa baino handiagoa izan zen (2,8 portzentajezko puntu positibo, eta 2,5 aurreko ekitaldian).

Sektoreen arabera, industria % 3,7 hazi zen (% 3,6 2016an), eraikuntza izugarri bizitu zen (% 4,9), zerbitzuetan, berriz, 2017an estatu mailan sortutako BPGd-ren % 66 haiek eraginik, hazkundea moteldu egin zen % 2,6raino, 2016an baino portzentajezko lau hamarren gutxiago.

Etorkizunari begira, kezkagarriak dira merkataritza alorrean sor daitezkeen tirabirak estatu batzuek (bereziki Estatu Batuek) har ditzaketen neurri protekzionisten iragarpenaren, eta gainerako herrialdeek izan ditzaketen erantzun neurrien aurrean, horien ondorioz moteldu baitaitezke hazkunde globala eta enplegua. Era berean, herrialde batzuetan dauden zor maila handiak, interes tasen igoerek izan dezaketen eragina eta aktibo

27

batzuen balorazio handiak aintzat hartu beharreko ahultasunak dira munduko ekonomiaren etorkizuneko bilakaeran.

2.2. EUSKAL EKONOMIAJarduera ekonomikoa % 2,9 hazi zen 2017an, 2014an hasitako susperraldiari jarraipena emanez

2017an euskal ekonomia % 2,9 hazi zen, aurreko urtean izandakoa baino hazkunde bi hamarren txikiagoa (% 3,1 2016an), eta Espainiako ekonomian izandakoa baino txikiagoa halaber (% 3,1), baina Eurogunean izandakoa baino nabarmen handiagoa (% 2,3 2017an).

1993tik 2008ra, EAEko ekonomiak, eta baita inguruko ekonomiek ere, etenik gabeko hazkunde ekonomikoa izan zuten, BPGd-k gorakada handia izanik. Joera hori, ordea, eten egin zen 2008ko bigarren seihilekoan, eta 2014. urtera arte iraun zuen beheraldia eta krisi ekonomikoa hasi ziren.

2.1 GRAFIKOA

EAE-KO, ESTATUKO ETA EUROGUNEKO BPGD Urte arteko aldakuntza tasa %-tan

–5

–4

–3

–2

–1

0

1

2

3

4

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

EAE Estatua Eurogunea

Iturria: Eustat (2018ko otsaila), EIN (2018ko martxoa) eta Eurostat (2018ko martxoa).

2014. urtea inflexio urtea izan zen, orduantxe hasi ziren jarduera ekonomikoan susperraldiaren lehen aztarnak sumatzen, eta BPGd-ak hazkunde handiak izan zituen hiru ekitalditan segidan, lehenagoko oparoaldi ekonomikoan izandakoak baino erritmo txikiagoetan hala ere.

Izan ere, 1993-2008 urteetan % 3 inguruko batez besteko hazkundeak izan ziren urtean, 1996-2001 urteak bereziki nabarmenduz, urte horietan % 4 inguruko hazkundeak izan baitziren. Nolanahi ere, zaila da epe laburrean berriz ere izatea hain hedapen bide luzeak eta hazkunde erritmo haiekin.


Eskariaren ikuspegitik begiratuta, barneko eskaria da nagusi eta EAEko hazkunde ekonomikoaren protagonista

Aurreko ekitaldian ez bezala, 2017ko bulkada ekonomikoa barneko eskariek egindako ekarpenaren ondorioz etorri zen, kanpoko sektoreak portzentajezko hamarren bat kendu egin baitzion BPGd-ren bilakaerari.

2017an kontsumoak % 2,8 egin zuen gora, aurreko ekitaldian izandako hazkundea baino hamarren bat gutxiago hazi zen (% 2,9 2016an); Kapital Eraketa Gordina, berriz, % 3,5 hazi zen, 2016an baino lau hamarren gehiago.

2.1 KOADROA

EAE-KO BARNE PRODUKTU GORDINA (EKARPENAK) Urte arteko aldakuntza tasa

2016(a) 2017(e)

Barneko eskariak BPGd-ren aldakuntzari egindako ekarpena(1) 3,0 3,0Kanpoko saldoak BPGd-ren aldakuntzari egindako ekarpena(1) 0,1 –0,1

BPGd 3,1 2,9

(a) Aurrerapena.(e) Kalkulua.

(1) BPGd-ren aldakuntzari egindako ekarpenaren/kenketaren portzentajezko puntuak.


Sektore guztiek hazkunde tasa positiboak izan zituzten, lehen sektoreak izan ezik (–% 3), hark euskal BPGd-ari egiten dion ekarpena % 1ekoa da, baina zerbitzuen sektorea nabarmendu zen % 3,1eko urte arteko hazkundearekin, gero industria (% 2,7) eta eraikuntza, hainbat urtetan halako geldotasun bat izan ondoren, indar handiz hazi baitzen 2017an (% 2,5).

Euskal ekonomiaren itxurazko produktibitatea % 0,8 hazi zen

Horiek horrela, euskal ekonomiaren itxurazko produktibitateak % 0,8 egin zuen gora 2017an, BPGd-aren hazkundea (% 2,9) pertsona landunena baino handiagoa izateagatik denbora osoko lanpostuen ikuspegitik begiratuta (% 2,1), (1.2 koadroa).

Azken hamarkadan zehar, produktibitateak (BPGd-aren eta lanaldi osoko lanpostu baliokideen arabera neurtutako enpleguaren arteko koefiziente gisa kalkulatuta, oinarri urtea aintzat hartuta) hazkunde eutsia izan du, % 11,9ko gorakada izanik 2007-2017 urteetan.

29

2.2 KOADROA

EAE-KO ALDAGAI MAKROEKONOMIKOAK Urte arteko aldakuntza tasak

2014 2015 2016(a) 2017 *ESKARIA

Gastua azken kontsumoan 1,9 3,1 2,9 2,8

— Etxekoetako eta EZIAGEetako azken kontsumoa 2,3 3,3 3,1 3,0— Administrazio Publikoen azken kontsumoa 0,7 2,1 2,3 2,4

Kapital eraketa gordina –0,2 3,8 3,1 3,5

— Kapital finkoaren eraketa gordina ekipamendu ondasunetan 3,3 7,3 5,3 4,7— Kapitalaren gainerako eraketa gordina –1,9 2,0 1,8 2,7

Barneko eskaria 1,5 3,2 3,0 3,0Esportazioak guztira 5,9 1,0 1,7 3,0Inportazioak guztira 5,5 1,4 1,5 3,1

BPGd 1,6 3,0 3,1 2,9

ESKAINTZALehen sektorea –20,0 13,1 2,0 –3,0Industria 2,2 3,1 2,9 2,7

— Manufaktura industria 2,6 4,1 3,7 2,8

Eraikuntza –1,7 1,1 1,8 2,5Zerbitzuak 1,7 3,5 2,8 3,1

— Merkataritza, Ostalaritza eta Garraioa 1,9 5,0 3,3 3,7— Adm. Pub., Hezkuntza, Osasuna eta Giz. Zerb. 2,6 1,5 2,1 2,7— Gainerako zerbitzuak 1,0 3,6 2,8 2,8

Oinarrizko prezioei erantsitako balioa 1,4 3,3 2,7 2,9Produktuen gaineko zerga garbiak 3,8 0,2 6,8 3,0

BPGd 1,6 3,0 3,1 2,9

PRO MEMORIA:Landunak (lanaldi osoko lanpostu baliokideak) 0,2 2,1 1,9 2,1Lan faktorearen itxurazko produktibitatea 1,4 0,9 1,2 0,8

(a) Aurrerapena.(*) Hiru hileko Kontu Ekonomikoen datuak.


Horri dagokionean, aipatzekoa da produktibitatean lortutako etenik gabeko igoera hori enpleguaren aurrean jarduerak izandako hazkunde handiagoei esker gertatu dela enplegua sortzen den aldietan, eta jardueraren aurrean enpleguak izandako uzkurtze handiagoengatik uzkurtze garaietan, 1.2. grafikoak islatzen duen bezala.

EAEn 2008 eta 2013 urteen artean BPGd-k eta enpleguak izandako bilakaera aztertzen badugu, ikusiko dugu beherakadak izan zirela BPGd-an nahiz enpleguan, baina bereziki jaitsiera handiak izan zirela enplegu mailetan. 2014. urtetik aurrera berriro gora egin zuten BPGd-ak nahiz enpleguak, baina enpleguak baino hazkunde handiagoak izan zituen jarduerak.


Enplegua sortu den azken aldi horretan, krisiaren hasieran zeuden hazkunde mailak berreskuratu badira ere, euskal ekonomiak oraindik ez du lortu krisiaren aurreko mailak berreskuratzea.

2.2 GRAFIKOA

PRODUKTIBITATEAREN BILAKAERA* EAE-N (BPGD ETA ENPLEGUA INDIZE ZENBAKIAK 2007. URTEKO BALIOAK = 100)

85

90

95

100

105

110

115

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

BPG Enplegua (DOBL) Produktibitatea

* BPGd (Bolumen kateatuko indizea) / DOBL: Dedikazio osoko baliokidetzako lanpostuak.

Iturria: LHKk egina, Eustaten (Kontu Ekonomikoak: 2018ko otsaila) datuetan oinarrituta.

Datozen urte hauei begira, euskal ekonomiarako nahiz gure inguruko ekonomietarako planteatzen den erronka nagusia enplegua sortzea da, haren kalitatea hobetuz. Beste zailtasun bat egon daiteke gainera, hazkunde erritmoak nahiz hedapen fase horien iraupena ez hain biziak eta laburragoak izan daitezke agian.

2.3 KOADROA

BARNE PRODUKTU GORDINA (ERRENTA, EAE)PREZIO KORRONTEAK (2015EKO OINARRIA)

MILIOI EUROPORTZENTAJEZKO BANAKETA

2014 2015 2016(a) 2014 2015 2016(a)

Soldatakoen ordainsaria (1) 32.027 32.818 33.934 48,2 47,9 47,9Ustiapen soberakin gordina (2)=(3)+(4) 27.355 28.754 29.625 41,2 42,0 41,8

Ustiapen soberakin garbia (3) 20.394 21.819 22.161 30,7 31,9 31,3Kapital finkoko kontsumoa (4) 6.961 6.935 7.464 10,5 10,1 10,5

Prod. eta inport. gaineko zerga garbiak. (5) 6.997 6.924 7.298 10,5 10,1 10,3

BPGd mp (1)+(2)+(5) 66.378 68.497 70.857 100,0 100,0 100,0

(a): Aurrerapena.


31

BPGd-aren analisiari dagokionean, errentaren banaketari begira, lehenbizi esan behar da txosten hau egin den datan 2016. urteari dagozkion datuak bakarrik daudela eskuragarri.

Datuek erakusten dute soldatakoen ordainsarien parte hartzea BPGd-an portzentajezko hiru hamarren jaitsi zela 2014 eta 2016 urteen artean (% 48,2 2014an eta % 47,9 2016an), ustiapen soberakin gordinaren parte hartzea, berriz, sei hamarren igo zen % 41,2 izatetik 2014an % 41,8 izatera pasa baitzen 2016an. Bestalde, produkzioen eta inportazioen gaineko zergaren parte hartzea bi hamarren jaitsi zen urte horietan (1.3 koadroa).

2.3 GRAFIKOA

EAE-KO ETA ESTATUKO BPGD ETA ENPLEGU MAILAK (2000-2017) (INDIZE ZENBAKIAK 2000. URTEKO BALIOAK=100)

130

125

120

115

110

105

100 2000

20012002

20032004

20052006

2007

2008

20092010

2011

20122013

2014

2015

2016

2017

Dedikazio osoko baliokidetzako lanpostuako

EAE

BP

G

100 105 110 115 120 125

135

125

130

135

125

120

115

110

105

100

20012002

20032004

2005

20062007

2008

200920102011

20122013

2014

2015

2016

2017

ESTATUA

Dedikazio osoko baliokidetzako lanpostuako

BP

G

2000

100 105 110 115 120 125

Iturria: LHKk egina, Eustaten (2018ko otsaila) eta EINen (2018ko martxoa) datuetan oinarrituta.

2017an % 2 igo zen KPI, petrolioaren prezioen goranzko joeraren eraginez

Inflazioaren bilakaerari dagokionean, petrolioaren prezioen gorakadak markaturiko testuinguruan, gure erkidegoan 2017an % 2koa izan zen (% 0 aurreko ekitaldian) KPIren batez besteko aldakuntza. Bestalde, urte arteko aldakuntza 2017ko abenduan % 1,1ekoa izan zen. Indize orokorraren igoera aztertzen badugu, landu gabeko elikagairik eta produktu energetikorik gabe, urtea bukatzean % 0,7koa izan zen urte arteko aldakuntza.

2.4 KOADROA

KONTSUMOKO PREZIOEN INDIZEA (KPI, 2017)EAE ESTATUA

Indize orokorra (urteko batez bestekoa)* 2,0 2,0Indize orokorra** 1,1 1,1

Azpikoa 0,7 0,8

** 2017ko batez besteko balioaren aldakuntza tasa 2016ko batez besteko balioarekiko.** Abendutik abendura bitarteko urte arteko aldakuntza tasak.

Iturria: LHKk egina, EINen datuetan oinarrituta.

3 ENPLEGUA, KONTRATAZIOA ETA LAN KOSTUAK

34 3. ENPLEGUA, KONTRATAZIOA ETA LAN KOSTUAK

3.1. SARRERAEnpleguaren, kontratazioaren eta lan kostuen azterketari eskainitako kapitulu hau garatu baino lehen, komeni da metodologiari buruzko zenbait azalpen ematea: zein egitura duen, zein aldagai hartu diren aintzat, haien arteko aldeak eta antzekotasunak, eta ondorioak ateratzeko orduan kontuan hartu beharreko mugak.

Txosten honen aurreko edizioetan ez bezala, 2017. urteari buruzko txosten honetan erabaki dugu aintzat hartutako aldagaiak bloke tematiko handietan biltzea.

Hala, lehenbiziko, lan egiteko adinean dagoen biztanleria, biztanleria aktiboa eta ez aktiboa aztertu dira, bai eta jarduera tasa ere, Eustaten Biztanleria Jardueraren arabera Sailkatzeko Inkestaren (BJA) arabera.

Ondoren enplegua aztertu da, bai Eustaten BJAren ikuspegitik begiratuta (biztanleria landuna, enplegu tasa eta soldatako biztanleria), bai Gizarte Segurantzarekiko afiliazioaren (lanean altan dauden pertsona afiliatuak) ikuspegitik begiratuta.

Ondoren, langabezia izan dugu aztergai, bai Eustaten BJAren ikuspegitik begiratuta (biztanleria landuna eta enplegu tasa), bai erregistraturiko langabezia tasaren ikuspegitik begiratuta (langabe dauden pertsonak, Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoaren bulegoetan (SEPE) enplegu eskatzaile gisa izena emana dutenak), amaieran langabeziako prestazioen onuradunei buruzko ohar labur batzuk eginez (estaldura tasa).

Honaino iritsita, beharrezkoa da azaltzea orain arte aipatutako estatistika eragiketen artean dagoen alde nagusia. Horren harira, esan behar da Eustaten BJA inkesta bat dela, eta Gizarte Segurantzarekiko afiliazioa nahiz SEPEn erregistratutako langabezia, berriz, erregistroko datuak dira. Halatan, bi informazio mota horien artean dauden metodologia desberdintasunengatik (inkestak eta erregistroko datuak) aldagaien mugimenduetako intentsitatea desberdina izaten da batzuetan, oro har identifikatu diren joerak antzekoak badira ere.

Bestalde, jakinarazitako kontratazioa, erregistroko informazioa izanik, bereiz aztertzen da bere azpiatalean; izan ere, kasu honetan, aurreko urteetan ez bezala, fluxu aldagaia da (denbora jakin batean jakinarazitako kontratu berriak neurtzen ditu) eta ez stock aldagaia (une jakin batean metatutako maila). Horrekin loturik, esan behar da fluxu aldagaiek eragina dutela stock aldagaien gainean. Horrenbestez, jakinarazitako kontratuek eragina dute biztanleria landunean eta Gizarte Segurantzarekiko afiliazioan.

Lanbide arteko gutxieneko soldata labur aztertu ondoren, «lan kostuak» aztertzen dira gero, estatistika eragiketetatik abiatuta: Lan Kostuaren Hiruhileko inkesta eta Laneko Prezioen Indizea, biak ere Estatistika Institutu Nazionalarenak (EIN). Lehenbizikoa langile bakoitzeko eta hileko lan kostuaren bilakaera ezagutzeko inkesta da, eta bigarrena, berriz, prezioen indizea da, soilik lan merkatuko presioen ondorioz esku lanaren prezioak denboran izan duen aldaketa neurtzeko.

35

Azkenik, komeni da kontuan edukitzea Eustaten BJAren kasuan, lan hau idazteko unean, 2017. urteari buruzko informazioa oraindik ere behin-behinekoa zela, eta hori aintzat hartu behar da aurreko urteekiko konparaziozko azterketa egiterakoan.

3.2. LAN MERKATUA ETA ENPLEGUA EAE-N3.2.1. AKTIBOA IZAN DAITEKEEN BIZTANLERIA

ETA JARDUERA TASA

Lan egiteko adinean dagoen biztanleria murrizten ari da eta are gehiago murriztuko da datozen urteetan

Aldagai demografikoa faktore erabakigarria da EAEko lan indarraren bilakaeran. Euskadiko biztanleria zahartzen ari denez, gazte gutxiago dituzten kohorteek ordezkatu behar dituzte adin handiagoko belaunaldiak. Izan ere, aktiboa izan daitekeen biztanleria kopurua3 % 0,4 jaitsi da 2016. urtearekiko, 2017an 5.700 lagun gutxiago, eta horrek baldintzatu egiten du egon daitekeen lan eskaintza.

Txoke politikarik izan ezean, proiekzio demografikoek islatzen dute lan egiteko adinean dauden pertsonen kopuruak murrizten jarraituko duela datozen urteetan. Eustaten arabera, 20 eta 64 urte arteko biztanleria 64.000 baino pertsona gehiagotan murriztuko da 2017 eta 2025 urteen artean.

Bestalde, adin tarteen arabera, aktiboa izan daitekeen biztanleriaren osaerak ere argi erakusten du biztanleriaren zahartzea, murrizketa handiak nabari baitira 25 eta 50 urte artean dituzten taldeetan, eta gorakadak, berriz, adin handiagoko taldeetan. Horrenbestez, EAEk fenomeno bikoitzari egin behar dio aurre: lan egiteko jende gutxiago egongo da eta daudenak zahartzen ari dira. Esparru horretan, datozen urteetan aurre egin beharreko erronka nagusietako bat lan indarra berritzea da, inolaz ere.

3.1 GRAFIKOA

EAE-N AKTIBOA IZAN DAITEKEEN BIZTANLERIA Pertsona kop. eta %

65,0

60,056,8 55,2

45,0

50,0

55,0

60,0

65,0

70,0

2000 2017 2025 20301.100.000

1.200.000

1.300.000

1.400.000

Pertsona kop. %

1.351.101 1.305.010 1.240.663 1.205.729

Iturria: Eustat. Biztanleria estatistikak eta proiekzioak.

[3] Eustatek 20 eta 64 urte arteko pertsonak hartzen ditu aktiboa izan daitekeen biztanleriaren barnean.


3.2 GRAFIKOA

AKTIBOA IZAN DAITEKEEN BIZTANLERIAREN BILAKAERA ADIN TARTEEN ARABERA 2017-2025. EAE Aldakuntzaren % 2017 - 2025 urteetan

16,0

–2,1–19,9

–30,0–22,2

1,7 3,0 4,8 16,1 16,0

20-24 65etikgora

60-6455-5950-5445-4940-4435-3930-3425-29

Iturria: Eustat. Biztanleria estatistikak eta proiekzioak.

Jarduera tasa jaitsi egin da eta gizonezkoenen oso azpitik dago emakumezkoena

Esku lanaren etorkizuneko joeran eragina duen bakarra ez da lan egiteko adinean dauden pertsonen bolumena, baizik eta lan merkatuan izango den parte hartzea, hauxe da, biztanleria okupatua edo aktiboki lan bila dabiltzanak. EAEn, biztanleria aktiboaren bolumena murriztu egin da eta jarduera tasak ere behera egin du 2017. urtean bigarren urtez segidan, % 56,2 izanik (% 56,9 2016an). Jaitsiera hori bi sexuetan eta aztertutako adin tarte guztietan gertatu da, 55 urtetik gorako taldean izan ezik, horien jarduera tasa igo egin baita.

Alderatzen badugu, EAEko jarduera tasa estatukoaren azpitik ibili zen, eta alde handiak izan ziren 16 eta 24 urte arteko gazteen taldean (% 24 EAEn eta % 37,3 Estatutan). Alde hori izateko arrazoi nagusia da euskal gazteak beren ikasketak luzatzeko joera erakusten ari direla (horren ondorioz, geroago sartzen dira biztanleria aktiboaren taldean). Era berean, horrek esan nahi du goi mailako ikasketak dituzten biztanle gehiago daudela (EAEn 25 eta 34 urte arteko pertsonen % 56k goi mailako ikasketak dituzte, Estatuan % 41ek).

37

3.1 KOADROA

16 URTE ETA GEHIAGOKO BIZTANLERIA, AKTIBOA ETA EZ AKTIBOA EAE-N

BALIO ABSOLUTUA (MILAKOTAN)*URTE ARTEKO ALDAKUNTZA

TASA

2015 2016 2017** 2017

≥ 16 URTEKO BIZTANLERIA 1.831,6 1.832,8 1.835,5 0,1

Sexuaren arabera

Gizonak 882,1 882,2 883,6 0,2Emakumeak 949,5 950,6 951,8 0,1

Adinaren arabera

16-24 urtekoak 159,4 163,0 165,3 1,425-54 urtekoak 924,9 912,0 898,4 –1,555 eta gehiago 747,4 757,7 771,9 1,9

AKTIBOA IZAN DAITEKEEN BIZTANLERIA 1.321,5 1.310,7 1.305,0 –0,4

BIZTANLERIA EZ AKTIBOA 776,7 789,4 804,1 1,9

Sexuaren arabera


Adinaren arabera

16-24 urtekoak 113,4 119,0 125,6 5,525-54 urtekoak 97,0 97,4 100,3 3,055 eta gehiago 566,3 573,0 578,3 0,9

BIZTANLERIA AKTIBOA 1.054,8 1.043,3 1.031,4 –1,1

Sexuaren arabera

Gizonak 558,8 548,7 539,5 –1,7Emakumeak 496,0 494,6 491,9 –0,5

Adinaren arabera

16-24 urtekoak 46,0 44,0 39,7 –9,825-54 urtekoak 827,9 814,7 798,1 –2,055 eta gehiago 181,1 184,7 193,7 4,9

** 2018ko urtarrilaren 19an argitaratutako datuak.** Behin behineko datuak.

Iturria: BJA (Eustat).

3.2 KOADROA

JARDUERA TASA (EAE ETA ESTATUA)EAE* ESTATUA

2015 2016 2017** 2015 2016 2017

JARDUERA TASA 57,6 56,9 56,2 59,5 59,2 58,8

Sexuaren arabera

Gizonak 63,3 62,2 61,1 65,7 65,1 64,7Emakumeak 52,2 52,0 51,7 53,7 53,6 53,2

Adinaren arabera

16-24 urtekoak 28,9 27,0 24,0 38,8 36,9 37,325-54 urtekoak 89,5 89,3 88,8 87,4 87,4 87,055 eta gehiago 24,2 24,4 25,1 24,1 24,9 25,4

Jarduera tasa: Biztanleria aktiboa/ 16 urte eta gehiagoko biztanleria.

** 2018ko urtarrilaren 19an argitaratutako datuak.** Behin-behineko datuak.

Iturria: BJA (Eustat) eta BAI (EIN).


3.2.2. BIZTANLERIA LANDUNA

Enplegu tasak eta biztanleria landunaren bolumenak gora egin dute, baina ez dira krisiaren aurreko mailetara iritsi

BJAren arabera, 2017an gure Erkidegoan % 49,9koa zen enplegu tasa, aurreko urteko kopurua baino pixka bat handiagoa (% 49,3), eta horrenbestez, Estatukoak baino emaitza hobea izan zuen, baina aldeak murrizteko joera erakusten du.

3.3 KOADROA

ENPLEGU TASA EAE-N* ETA ESTATUAN Landunen % ≥ 16 urteko biztanleriaren gainean

2013 2014 2015 2016 2017EAE 48,1 48,1 48,7 49,3 49,9**Estatua 44,4 45,0 46,4 47,6 48,7**

Enplegu tasa: Biztanleria aktiboa/ 16 urte eta gehiagoko biztanleria.

* 2018ko urtarrilaren 19an argitaratutako datuak.** Behin behineko datuak.

Iturria: BJA (Eustat) eta BAI (EIN).

Bestalde, lanean ari diren biztanleen kopuruak % 1,4ko urte arteko hazkundea izan zuen eta 915.500 lagunera iritsi zen (aurreko ekitaldian baino 12.200 pertsona landun gehiago), enplegu mailak hazkundea izan zuen hirugarren ekitaldia segidan izanik. Hala ere, hazkunde horren bolumena oso urrun dago oraindik krisi ekonomikoak eragin aurretik zeuden mailetatik. Izan ere, 2017an gure Erkidegoan 2008an baino 70.600 lagun gutxiago ari ziren lanean, ekitaldi hartan izan baitzen historiako kopuru handiena, 986.100 lagun lanean.

3.3 GRAFIKOA

BIZTANLERIA LANDUNA EAE-N* Pertsonak milakotan

977,7986,1

946,6937,8

925,0

898,4884,3 880,6

892,9903,2

915,5

820

840

860

880

900

920

940

960

980

1.000

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017**



39

BJAren arabera, oso bizi agertu da industria, batez bestekoak baino hazkunde tasa handiagoa izan baitu okupazioan

Sexuen arabera, okupazioak gora egin zuen gizonezkoen nahiz emakumezkoen kasuan eta adin talde guztietan izan da gorakada hori, baina bereziki aipagarria da 55 urte eta gehiagoko biztanleriaren artean izandako gorakada (+% 4,1, +% 1,4ko batez bestekoaren aurrean).

Jarduera sektoreen arabera, bereziki aipagarria da industria sektorean sumaturiko hobekuntza (lehen sektorea alde batera utzita, haren pisu espezifikoa mugatua izanik). Izan ere, aurreko ekitaldian baino 8.700 langile gehiago izan dira industrian (+% 4,6), berak bakarrik lortuz enpleguan izandako guztizko hazkundearen % 71,3, eta bere guztizko pisu erlatiboa pixka bat hobetuz. Haren ondotik baina tarte handira zerbitzuen sektorea dator, EAEn dauden lau enplegutatik ia hiru hartan biltzen badira ere; azken urte honetan 2.300 lagunetan bakarrik handitu du enpleguen bolumena sektore honek (% 0,3ko aldakuntza tasa % 1,4ko batez bestekoaren aurrean).

Egoera profesionalari dagokionean, egiaztatu da biztanleria landunen hazkunde hori soldatako taldeari dagokiola (+% 1,9, aurreko ekitaldian baino 13.300 gehiago); ez soldatakoen taldean, berriz, okupazioa jaitsi egin da (–% 0,5). Enplegu gorakadak industria sektorean bildu izanarekin loturik egon daiteke fenomeno hori.

3.4 KOADROA

BIZTANLERIA LANDUNA EAE-N


TASA

2015 2016 2017** 2017BIZTANLERIA LANDUNA 892,9 903,3 915,5 1,4

Sexuaren araberaGizonak 471,8 475,7 482,0 1,3Emakumeak 421,0 427,6 433,5 1,4

Adinaren arabera16-24 urtekoak 29,8 31,2 31,6 1,325-54 urtekoak 701,8 705,2 709,9 0,755 eta gehiago 161,3 167,0 173,9 4,1

Sektorearen arabera

Nekaz. eta arrantza 10,0 9,7 10,5 8,2Industria 184,8 188,7 197,4 4,6Eraikuntza 46,8 47,4 47,7 0,6Zerbitzuak 651,3 657,6 659,9 0,3

Egoera profesionalaren arabera

Soldatakoak 710,1 717,5 730,8 1,9

Ez soldatakoak 182,8 185,7 184,7 –0,5



Egoera profesionalari dagokionean, interesgarria da azpimarratzea datozen urteetan arreta eman behar zaiola modalitate ez konbentzionalen sorrerari; izan ere, badirudi haien hazkundea jada nabaritzen ari dela


Eusko Jaurlaritzaren Lan Baldintzen Inkestan (2016), estandarrak ez diren enplegu moduek gora egin dutela islatzen baitu4, gaur egun oraindik kopuru esanguratsuak ez diren arren, lan merkatuan barneratzen ari baitira eta eragina izango dute lan harremanen alorrean.

Gora egin du aldi baterako kontratuak dituzten soldatakoen proportzioak, eta bereziki handia da 25 urtetik beherakoetan, talde horretan 8tik 10ek aldi baterako kontratua baitute

Soldatako biztanlerian oinarritzen bagara, egiaztatuko dugu aldi baterako kontratua duten pertsonen kopurua askoz ere gehiago igo zela kontratu mugagabea dutenena baino, hala aldakuntza tasari dagokionean (+% 6,1 bat eta % 0,6 bestea), nola termino absolutuetan (11.900 lagun gehiago batean eta 3.000 lagun gehiago bestean). Horren ondorioz, jaitsi egin da kontratu mugagabea duten soldatako pertsonen pisua, 2016an % 71,8 izatetik % 70,9 izatera pasa baita 2017an. Beste denboraldi batzuetan gertatu den bezala, ekonomia eta enplegua suspertzen diren heinean, areagotu egiten da aldi baterako kontratuak dituzten soldatakoen kopurua; izan ere, 1.1 puntu gora egin du aurreko urtearekiko eta soldatako biztanleriaren % 28,3 izatera iritsi da 2017an. Ehuneko hori handia bada ere, krisiaren aurreko urteetan izandako balioetatik hurbil dago.

3.5 KOADROA

EAE-KO SOLDATAKO BIZTANLERIA LANDUNA

SOLDATAKO LANDUNAK (MILAKOTAN)*URTE ARTEKO ALDAKUNTZA

TASA

2015 2016 2017** 2017

GUZTIRA 710,1 717,5 730,8 1,9

Kontratu mugagabea 515,5 515,4 518,4 0,6Aldi baterako kontratua 187,2 195,1 207,0 6,1Kontraturik ez eta beste 7,4 7,1 5,5 –22,5



[4] Esate baterako, norbere konturako enplegua ekonomikoki mendekoa, alde askotako lan harremanak (behin-behineko lagapenak, zerbitzuen prestazioa azpikontratazio erregimenean…) edo ekonomia kolaboratiboa deitu zaiona plataforma digitalen bidez.

41

3.4 GRAFIKOA

EAE-KO SOLDATAKO BIZTANLERIA LANDUNAREN EHUNEKO BANAKETA KONTRATU MOTAREN ARABERA*

0 2017**2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Aldi baterako Mugagabea Kontraturik ez eta beste

70,9

28,3

0,83,1 2,6 2,4 2,4 2,4 1,5 1,5 1,8 1,0 1,0

21,0 20,4 18,6 20,1 20,0 21,3 21,7 24,0 26,4 27,2

75,9 76,9 79,0 77,5 77,6 77,2 76,8 74,2 72,6 71,8



Aldi baterako kontratuen ehunekoa emakumeen artean handiagoa da gizonen artean baino (% 29,6 eta % 27). Adinari dagokionean, harekin batera gora egiten du kontratazio mugagabearen pisuak; izan ere, 2017. urtean, 16 eta 24 urte arteko soldatako pertsonen % 14,7k bakarrik zuen kontratu mugagabea, baina ehuneko hori % 82,1era igotzen zen 45 urtetik gorako soldatako biztanleriaren artean.

3.6 KOADROA

SOLDATAKO BIZTANLERIA LANDUNA KONTRATU MOTAREN, SEXUAREN ETA ADIN TALDEEN ARABERA* (EAE, 2017**)

GUZTIRA GIZONAK EMAKUMEAK 16-24 URTEKOAK 25-44 URTEKOAK 45 ETA GEHIAGO

MILAKOAK % MILAKOAK % MILAKOAK % MILAKOAK % MILAKOAK % MILAKOAK %

GUZTIRA 730,8 100,0 366,4 100,0 364,4 100,0 29,3 100,0 368,9 100,0 332,6 100,0

Mugagabea 518,4 70,9 265,9 72,6 252,5 69,3 4,3 14,7 240,9 65,3 273,1 82,1Aldi baterakoa 207,0 28,3 99,0 27,0 108,0 29,6 23,8 81,2 126,5 34,3 56,7 17,0Kontraturik ez eta beste

5,5 0,8 1,6 0,4 3,9 1,1 1,2 4,1 1,5 0,4 2,7 0,8




3.5 GRAFIKOA

ALDI BATERAKO KONTRATUA DUTEN SOLDATAKOEN % ADIN TALDEEN ARABERA* (EAE, 2017**)

17

34,3

81,2

45 urtetik gora25-44 urte16-24 urte



Gora egin du Gizarte Segurantzan afiliatutakoen kopuruak

Urteko batez bestekoari dagokionean, Gizarte Segurantzan afiliatutakoen kopuruak gora egin du 2014. urteaz geroztik EAEn nahiz Estatu osoan. Gure Erkidegoan hedapen erritmoa ahula izan da, baina eutsia, azken ekitaldietan eta +% 2,1 izatera iritsi da 2017an. Lurraldeen arabera, urte arteko aurrerapen handiena Araban izan zen termino erlatiboetan urteko batez besteko afiliazioari dagokionean (+% 2,5), gero Gipuzkoan (+% 2,2), eta hirugarren Bizkaian (+% 1,8).

3.6 GRAFIKOA

EAE-N GIZARTE SEGURANTZAN AFILIATUTAKOEN BILAKAERA (HILATEBE BAKOITZEKO BATEZ BESTEKOA)

800.000

820.000

840.000

860.000

880.000

900.000

920.000

940.000

960.000

980.000

1.000.000

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Iturria: Gizarte Segurantza.

43

3.7 KOADROA

LANEKO ALTA DUTEN GIZARTE SEGURANTZAN AFILIATUTAKOAK(URTEKO BATEZ BESTEKOAK) URTE ARTEKO ALDAKUNTZA %

ESTATUA EAE ESTATUA EAE

2007 19.231.986 961.977 — —2008 19.136.055 974.132 –0,5 1,32009 18.020.470 939.860 –5,8 –3,52010 17.670.376 930.443 –1,9 –1,02011 17.433.161 924.923 –1,3 –0,6

2012 16.853.210 902.531 –3,3 –2,42013 16.299.515 872.651 –3,3 –3,32014 16.555.988 875.464 1,6 0,32015 17.087.348 892.359 3,2 1,92016 17.600.801 910.018 3,0 2,02017 18.222.519 928.684 3,5 2,1

Iturria: Egileak egina, Gizarte Segurantzaren datuetan oinarrituta.

Igo egin dira Erregimen Orokorreko afiliazioen kopuruak eta jaitsi Autonomoen Erregimen Berezikoak eta Itsas langileen Erregimen Berezikoak

2017an Gizarte Segurantzan afiliatutako pertsonen batez besteko bolumena 928.684 izan zen EAEn, urte arteko kopuruetan % 2,7 gora egin zuen Erregimen orokorreko afiliazioak (barne hartuta Etxeko enplegatuen sistema berezia eta Nekazaritzako sistema berezia), eta –% 0,7 behera Langile autonomoen erregimen bereziari dagokionak. Horri begira, komeni da adieraztea Langile autonomoen erregimen berezian afiliatutakoen kopuruak gure Erkidegoan behera egin duela azken bi ekitaldietan (–% 0,2 2016an).

Estatu mailan, lehen sektorean beherakada izan zen afiliatutakoen kopuruan 2017. urtean (–% 1,4), baina zerbitzuen sektorean (+2,3%), industrian nahiz eraikuntzan gorakada (+% 1,8 bi kasuetan). Zerbitzuek, gero ikusiko dugun bezala, 2017an egindako kontratazioen gehiena hartzeaz gainera, azken urteko afiliatuen kopuruaren hazkundearen hiru laurdenetik gora hartzen dute halaber.


3.8 KOADROA

EAE-N LANEKO ALTA DUTEN AFILIATUTAKO LANGILEAK ERREGIMENAREN ARABERA

URTEKO BATEZ BESTEKOAK URTE ARTEKO ALDAKUNTZA %

2014 2015 2016 2017 2017/2016GUZTIRA 875.464 892.359 910.018 928.684 2,1

Orokorra 698.387 714.744 732.684 752.592 2,7— Orokorra 668.429 683.482 700.447 720.255 2,8— Etxeko enplegatuen sist. berezia 27.696 28.907 29.788 29.840 0,2— Nekazaritzako sistema berezia 2.262 2.355 2.449 2.497 2,0

Autonomoen erregimen berezia 173.272 173.840 173.474 172.264 –0,7Itsas langileen erregimen berezia 3.805 3.776 3.860 3.828 –0,8

Iturria: Egileak egina, Gizarte Segurantzaren datuetan oinarrituta.

Zerbitzuen sektorearen barnean, Hezkuntza, Osasuna eta Gizarte Zerbitzuak, Jarduera administratiboak eta osagarriak eta Ostalaritza adarrak dira nagusitzen direnak, afiliatutako pertsonen kopuruak izandako hazkundeagatik (% 3tik gorako tasak) eta enpleguan, oro har, duten garrantziagatik (horiek hartzen dute afiliazioaren % 74). Hala ere, aipatzekoa da, arte jarduerek, aisialdikoek eta jolas jarduerek erakutsi duten joera, haien pisu erlatiboa ez bada handia ere, gorakada handia izan baitute afiliazio kopuruetan (% 5etik gorako aldakuntza tasa).

3.9 KOADROA

ERREGIMEN OROKORREKO* ETA AUTONOMOEN ERREGIMENEKO AFILIATUAK JARDUERA SEKTOREEN ETA LURRALDEEN ARABERA 2017

2017. URTEA**LEHEN

SEKTOREA INDUSTRIA ERAIKUNTZA ZERBITZUAK GUZTIRA

EAE 6.394 180.686 53.382 652.249 892.711

Araba 2.432 38.611 6.755 100.810 148.609Bizkaia 2.105 73.140 29.189 340.670 445.104Gipuzkoa 1.857 68.934 17.437 210.769 298.998

URTE ARTEKO ALDAKUNTZA 2017/2016LEHEN

SEKTOREA INDUSTRIA ERAIKUNTZA ZERBITZUAK GUZTIRA

EAE –1,4 1,8 1,8 2,3 2,1

Araba –2,0 1,6 2,4 3,2 2,7Bizkaia –0,5 1,6 1,4 2,0 1,9Gipuzkoa –1,6 2,1 2,2 2,3 2,2

** Nekazaritzako sistema bereziko eta etxeko enplegatuen sistema bereziko afiliazioak sal-buetsita.

** Hileko batez bestekoetatik lortutako urteko batez besteko balioak. Guztizkoari dagokion zenbatekoa ez dator bat aurreko koadroan adierazitako Erregimen Orokorrekoen eta Lan-gile Autonomoen erregimen Berezikoen baturarekin, koadro horrek halako egokitzapen ba-tzuk jaso baititu Gizarte Segurantzarekin loturikoak, eta haietan lanegun kopuru desber-dina hartu baita kontuan urteko hilabete bakoitzeko.

Iturria: Gizarte Segurantza.

45

Aldi baterako kontratuak dituzten Erregimen Orokorreko afiliatuek kontratu mugagabea dutenek baino erritmo handiagoan egin dute gora

Erregimen orokorrari dagokionean, nekazaritzako sistema berezian, etxeko enplegatuen sistema berezian eta besteetan5 afiliatutako pertsonak kanpo utzita, 2017. urte amaieran, erregimen horretan afiliatutako hiru lagunetik batek aldi baterako kontratua zuen. Azken urtean izandako bilakaerari dagokionean, nabari da aldi baterako kontratua dutenen afiliazioa erritmo handiagoan igo dela kontratu mugagabea dutenena baino (% 5,1 eta % 2,5, hurrenez hurren).

3.10 KOADROA

EAE-KO GIZARTE SEGURANTZAKO ERREGIMEN OROKORREKO* AFILIATUAK (ABENDUAREN 31KO DATUAK)

BALIO ABSOLUTUA PORTZENTAJEZKO BANAKETA (%)

2015 2016 2017 2016 2017Erregimen orokorra guztira* 625.163 642.866 662.900 100,0 100,0

Mugagabeak 412.894 418.465 429.023 65,1 64,7Aldi baterakoak 190.623 201.609 211.911 31,4 32,0Gainerakoak (aldizkako kontratu finkoak, praktiketakoak eta prestakuntzakoak)

21.646 22.792 21.966 3,5 3,3

2016/12/31ko datuak. Nekazaritzako sistema berezian, etxeko enplegatuen sistema berezian eta bestelakoetan (funtziona-rioak, zaintzaile ez profesionalak eta akatsak edo hutsegiteak) afiliatutakoak kanpo.

Iturria: Egileak egina, Gizarte Segurantzaren datuetan oinarrituta. Aldi bakoitzeko azken eguneko datuak.

[5] Besteak: funtzionarioak, profesionalak ez diren zaintzaileak eta akatsak eta huts eginak.


Lanaldi osoak afiliazioan duen pisuak pixka bat hobera egin du, aldi baterako kontratuetan oinarrituta

Lanaldi motaren arabera, lanaldi osoko kontratua duten afiliatuen kopurua pixka bat gehiago igo zen lanaldi partziala dutenena baino: % 3,4 eta % 3,3, hurrenez hurren. Datu hori inflexio puntua izan zen aurreko urteetan izandako joerarekiko; izan ere, aurreko urte horietan, lanaldi partzialeko kontratuak zituzten afiliatuen kopurua askoz ere azkarrago joan zen aurrera lanaldi osoko afiliatuena baino.

Hala, 2017. urte amaieran, lanaldi osoko kontratua zuten erregimen orokorrean afiliatutako pertsonen pisua % 73,6koa zen, 2016an izandakoa baino bi hamarren handiagoa (% 73,4). Azterketa xeheagoa eginez, egiaztatu da lanaldi osoko aldi baterako kontratuak dituzten pertsonak direla azken urte honetan garrantzi handiagoa izan dutenak.

3.11 KOADROA

GIZARTE SEGURANTZAKO ERREGIMEN OROKORREKO* EAE-KO AFILIAZIOAREN PISUA, KONTRATU MOTAREN ARABERA (ABENDUAREN AMAIERAKO DATUAK)

2016 2017Erregimen orokorra guztira* 100,0 100,0

Lanaldi osokoak guztira 73,4 73,6

Lanaldi osoko mugagabeak 55,1 54,7Lanaldi osoko aldi batekoak 18,3 18,9

Lanaldi partzialekoak guztira 23,1 23,1

Lanaldi partzialeko mugagabeak 10,0 10,1Lanaldi partzialeko aldi batekoak 13,1 13,1

Aldizkako finkoak guztira 1,8 1,8

Praktiketakoak eta Prestakuntzakoak 1,7 1,5

2016/12/31ko datuak. Nekazaritzako sistema berezian, etxeko enplegatuen sistema berezian eta bestelakoetan (funtzionarioak, zaintzaile ez profesionalak eta akatsak edo hutsegiteak) afiliatutakoak kanpo.


47

Lanaldi partzialeko kontratuak askoz ere gehiago dira emakumeen artean

Sexuaren arabera bereizita, azpimarratzekoa da, 2017. urtearen amaieran lanaldi osoaren pisua askoz ere handiagoa dela gizonen kasuan emakumeenean baino (% 83,7 eta % 62,2) edo, nahiago bada, esan daiteke erregimen orokorrean afiliatutako hamar gizonetatik zortzik lanaldi osoko kontratua zutela, emakumeen kasuan, berriz, hamar emakumetatik seik bakarrik zuten era horretako lanaldiko kontratua.

Zehatzago esateko, emakumeei lanaldi partzialeko kontratu gehiago egiten zaizkie, bai kontratu mugagabea dutenen kasuan bai lanaldi partzialeko kontratua dutenen kasuan. Gizonekin alderatzen badugu, portzentajezko 10 puntu ingurukoa da aldea.

3.12 KOADROA

EAE-KO GIZARTE SEGURANTZAKO ERREGIMEN OROKORREKO* AFILIATUAK 2017AN (ABENDUAREN AMAIERAKO DATUAK)

2017KO ABENDUA PORTZENTAJEZKO BANAKETA

GUZTIRA GIZONAK EMAKUMEAK GUZTIRA GIZONAK EMAKUMEAKErregimen orokorra guztira* 662.900 350.723 312.175 100,0 100,0 100,0

Lanaldi osokoak guztira 487.725 293.614 194.109 73,6 83,7 62,2

Lanaldi osoko mugagabeak(1) 362.387 225.751 136.634 54,7 64,4 43,8Lanaldi osoko aldi batekoak 125.338 67.863 57.475 18,9 19,3 18,4

Lanaldi partzialekoak guztira 153.209 49.075 104.134 23,1 14,0 33,4

Lanaldi partzialeko mugagabeak 66.636 17.812 48.824 10,1 5,1 15,6Lanaldi partzialeko aldi batekoak 86.573 31.263 55.310 13,1 8,9 17,7

Aldizkako finkoak guztira 11.757 1.673 10.084 1,8 0,5 3,2

Praktiketakoak eta Prestakuntzakoak 10.209 6.361 3.848 1,5 1,8 1,2

* Nekazaritzako sistema berezian, etxeko enplegatuen sistema berezian eta bestelakoetan (funtzionarioak, zaintzaile ez profe-sionalak eta akatsak edo hutsegiteak) afiliatutakoak kanpo.

(1) Guztizko balioa ez dator bat sexuen araberako baturarekin, Gizarte Segurantzak emandako erregistroetako bitan ez delako sexua zehazten.



Hazkunde erritmoa moteldu egin da inskribaturiko enpresa kopuruan; hala ere, oraindik oso urrun dago krisi ekonomikoaren aurreko kopuruetatik

Gizarte Segurantzan inskribaturiko enpresei dagokienean, urte arteko igoera % 0,2koa izan zen EAEn eta 59.045 enpresako kopurura iritsi zen, eta horrek esan nahi du laugarren urtez jarraian gora egin duela. Nolanahi ere, komeni da kontuan izatea hazkunde erritmoa moteldu egin dela azken bi urteetan (% 1,1 izan zen 2014an nahiz 2015ean, % 0,4 2016an eta % 0,2 2017an). Denbora ikuspegi zabaletik begiratuta, EAEn Gizarte Segurantzan inskribaturiko enpresen bolumena oraindik ere oso urrun dago krisi ekonomikoaren aurreko urteetan izandako mailetatik.

3.13 KOADROA

GIZARTE SEGURANTZAN IZENA EMANDAKO ENPRESAKEnpresa kopurua (urte bakoitzeko abenduaren 31n)

ESTATUA EAE (%) ARABA BIZKAIA GIPUZKOA

2007 1.405.938 64.500 10.533 34.213 22.0482008 1.332.090 63.081 10.271 33.446 21.7262009 1.264.689 61.576 10.018 32.670 21.2422010 1.323.810 61.904 10.182 32.873 21.2362011 1.292.153 60.873 10.030 32.313 20.903

2012 1.248.381 59.024 9.658 31.316 20.3672013 1.246.167 57.442 9.379 30.276 20.0272014 1.255.613 58.062 9.489 30.482 20.3092015 1.286.565 58.700 9.579 30.860 20.5432016 1.312.345 58.951 9.657 31.004 20.6732017 1.326.161 59.045 9.663 31.070 20.728

(*) Estatu mailako enpresen guztizkoak ez du zertan bat etorri behar Autonomia Erkidegoe-tako enpresen baturarekin, Autonomia Erkidego bakoitzerako datuak Erkidego horretan lantokiren bat duten enpresenak baitira eta enpresa batek hainbat Erkidegotan izan bai-titzake zentroak. Arrazoi beragatik, Autonomi Erkidego mailako enpresen guztizkoak ez du zertan bat etorri behar lurralde historikoen araberako enpresen baturarekin.

Iturria: Lan, Migrazio eta Gizarte Segurantzako Ministerioa.

Azkenik, Gizarte Segurantzan afiliatutako biztanle atzerritarrei dagokienean, 2017an % 6,9koa izan zen urte arteko igoera gure Erkidegoan. % 73k zerbitzuen sektorean egiten du lan eta afiliazio berriak ostalaritza, zerbitzu osagarriak, merkataritza eta garraioa eta biltegiratze adarretan egin dira batez ere. Afiliazio berrien % 76 gizonenak dira, afiliazioen guztizkoan dutena baino proportzio nabarmen handiagoa, inolaz ere (% 54,3).

49

3.14 KOADROA

GIZARTE SEGURANTZAN AFILIATUTAKO LANGILE ATZERRITARRAK

URTEKO BATEZ BESTEKOAK URTE ARTEKO ALDAKUNTZA %

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2017-2016

EAE 51.274 48.210 46.916 49.000 51.423 54.960 6,9

Araba 10.368 8.887 8.242 8.528 8.879 9.707 9,3Bizkaia 24.167 23.253 22.671 23.608 24.610 25.824 4,9Gipuzkoa 16.739 16.070 16.003 16.865 17.935 19.428 8,3Estatua 1.693.324 1.588.661 1.554.872 1.607.856 1.688.209 1.801.842 6,7


3.2.3. BIZTANLERIA LANGABEA

Jaitsiera nabarmena biztanleria langabearen kopuruan

Berriro ere BJA aintzat harturik, aipatzekoa da 2017. urtean EAEko biztanleria langabea 24.200 lagunetan jaitsi zela (urte arteko –% 17,3), eta 115.900 zirela. Kopuru hori jaisten den hirugarren urtea da jarraian. Langabeziaren atzera egite hori bi sexuetan nabari da (jaitsiera nabarmenagoa izan da gizonen artean) eta adin talde guztietan, adin handieneko langabeen kasuan izan ezik (+% 11,2).

3.7 GRAFIKOA

GIZONEZKOEN, EMAKUMEZKOEN ETA GAZTEEN LANGABEZIA EAE-N*Pertsonak milakotan

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

**

Gizonak. Emakumeak. Gazteak.

54,8

57,4

76,9

58,5

34,1

8,1

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100




3.15 KOADROA

BIZTANLERIA LANGABEA EAE-N


TASA

2015 2016 2017** 2017

BIZTANLERIA LANGABEA 161,9 140,1 115,9 –17,3

Sexuaren arabera

Gizonak 87,0 73,0 57,4 –21,4Emakumeak 74,9 67,1 58,5 –12,8

Adinaren arabera

16-24 urtekoak 16,2 12,8 8,1 –36,725-54 urtekoak 126,1 109,5 88,1 –19,555 eta gehiago 19,8 17,8 19,8 11,2



2017an langabezia tasak jaisten jarraitu du eta % 11,2koa da, baina gazteen langabezia tasa nabarmen handiagoa da oraindik ere (portzentajezko 9 puntu gehiago)

Biztanleria aktiboaren kopurua 11.900 lagunetan jaitsi eta landunen kopurua 12.200 lagunetan igo ondoren, horren emaitza gisa, 2017an langabezia tasa % 11,2ra jaitsi zen, aurreko ekitaldian izandakoa baino portzentajezko bi puntutik gora txikiagoa beraz, baina 2007ko txikiena (% 3,3) baino hiru aldiz handiagoa da oraindik ere.

3.8 GRAFIKOA

EAE-KO* LANGABEZIA TASA (%)

3,3 3,8

8,1 9,1 10,8 11,8

15,1 16,1 15,3 13,4

11,2

3,0

8,0

13,0

18,0

23,0

28,0

33,0

38,0

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017**

Guztira Gizonak Emakumeak 16-24 urte



51

Sexuaren arabera, 2017an emakumeen langabezia tasa gizonezkoena baino handixeagoa izan zen (% 11,9 eta % 10,6). Adinaren arabera, berriz, 25 urtetik beherako pertsonen langabezia tasa (% 20,4) adin hori baino handiagoko pertsonena baino ia bi aldiz handiagoa izan zen.

Urte arteko kopuruei dagokienean, 2017an langabezia tasa jaitsi egin zen bi sexuetan eta adin talde guztietan, 55 urtetik gorako pertsonen kasuan izan ezik, haien langabezia tasak pixka bat gora egin baitzuen.

Portzentajezko puntuetan jaitsiera handiena gazteen taldeak izan du (portzentajezko ia 9 puntu jaitsi da, eta tasa globala, berriz, portzentajezko 2 puntu). Neurri batean bederen adin horietako biztanleria ez aktiboaren kopuruak gora egin duelako gertatu da hori, eta prestakuntza urteak areagotu izanarekin loturik egon daiteke hazkunde hori.

Estatu mailako kopuruei dagokienean, gure Erkidegoko langabezia tasak nabarmen txikiagoa izaten jarraitu zuen 2017. urtean (% 11,2 eta % 17,2), eta bi sexuetan eta adin talde guztietan nabari da alde hori.

Lurraldeen arabera, 2017an Gipuzkoak izan zuen langabezia tasa txikiena (% 8,9), gero Arabak (% 11,5) eta Bizkaiak (% 12,6). Hiru lurraldeek portzentajezko bi puntu baino gehiagotan murriztu zuten beren langabezia tasa aurreko ekitaldiarekin alderatzen badugu.

3.16 KOADROA

EAE-KO* ETA ESTATUKO LANGABEZIA TASAEAE ESTATUA

2016 2017** 2016 2017

LANGABEZIA TASA 13,4 11,2 19,6 17,2

Sexuaren arabera


Adinaren arabera

16-24 urtekoak 29,1 20,4 44,4 38,625-54 urtekoak 13,4 11,0 18,2 15,955 eta gehiago 9,6 10,2 16,4 14,8


Iturria: BJA (Eustat). BAI (EIN).


Erregistratutako langabeziaren atzerakada handia lau sektore ekonomiko handietan

Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoaren (SEPE) bulegoetan erregistratutako EAEko langabeziari erreparatzen badiogu, eta Eustaten BJAk adierazitako biztanleria langabeen jaitsieraren ildotik, ikusiko dugu gure Erkidegoan izena emandako pertsona langabeen urteko batez besteko bolumenak urte arteko –% 8,6 behera egin zuela 2017an, 133.416 lagunetan geratu arte (2016an baino 12.587 lagun gutxiago). Horrenbestez, behera egiten duen laugarren urtea da jarraian.

Hala ere, komeni da kontuan edukitzea EAEn 2017an erregistratutako batez besteko langabezia maila 2010. urtekoa baino pixka bat handiagoa dela oraindik ere.

3.17 KOADROA

EAE-N ERREGISTRATUTAKO LANGABEZIA2013 2014 2015 2016 2017

Urteko batez bestekoa 175.415 171.708 160.155 146.003 133.416Urteko batez besteko datuaren urte arteko alda kun tza tasa

% 8,0 –% 2,1 –% 6,7 –% 8,8 –% 8,6

Iturria: SEPE.

Jarduera sektoreen arabera, erregistratutako langabezia sektore guztietan jaitsi zen 2017an (–% 17,8 eraikuntzaren kasuan, –% 11,6 industrian, –% 7,9 lehen sektorean eta –% 7,4 zerbitzuen sektorean). Era berean, jaitsi egin dira lehenago lana zuten pertsonen kopurua (–% 9,1), guztizkoaren % 88,6 dira horiek, nahiz lehenago lanik ez zutenena (–% 4.8).

3.9 GRAFIKOA

EAE-N ERREGISTRATUTAKO LANGABEZIA (LEHENAGO LANA IZAN ZUTEN ETA IZAN EZ DUTEN PERTSONAK) Urteko batez bestekoen urte arteko tasa (%)

–20

–10

0

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

10

20

30

40

50

Lehenago landunak Lehenago lanik ez

2017

Iturria: SEPE.

53

LANGABEZIAKO PRESTAZIOEN ONURADUNAK6

Langabeziako prestazioen onuradunen tasak jaisten jarraitzen du

Estaldura tasa langabeziako prestazioak jasotzen dituzten onuradunen guztizko kopuruaren eta SEPEn erregistratutako pertsona langabeen guztizkoaren arteko zatiduratzat hartzen badugu (bi magnitude horiek urteko batez bestekoan), ratio bat lortuko dugu, erregistraturiko pertsona langabeek duten estaldura maila ezagutzeko aukera emango diguna.

Horren harira, 2017an SEPEren bulegoetan inskribaturiko EAEko pertsona langabeen % 37,6k jaso zuten prestazio motaren bat, aurreko ekitaldian izandakoa baino proportzio txikiagoan (% 38,1 2016an), 2010ean hasitako beheranzko bideari jarraipena emanez.

Estatu osoarekin alderatzen badugu, gure Erkidegoak estaldura tasa nabarmen txikiagoa du (estatu mailan % 53,1 2017an), baina estatuko onuradunen kopurutik kanpo uzten baditugu nekazaritzako aldi baterako langileak, bi tasen arteko aldea pixka bat jaitsi egiten da (estatu mailan % 49,9 2017an, nekazaritzako aldi baterako langileak baztertuta).

3.10 GRAFIKOA

LANGABEZIAKO ESTALDURA TASA (%)

0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

EAE Estatua Estatua, nekazaritzako behin-behinekoak alde batera utzirik2017

Oharra: Nekazaritzako behin-behineko langileak alde batera utzi dira, Andaluziako eta Ex-tremadurako autonomia erkidegoetan bizi diren eta Gizarte Segurantzako Nekazaritzako Erregimen Bereziaren erroldan dauden eta besteren konturako behin-behineko sorospenaren jasotzaileak direlako.

Iturria: Egileak egina, Lan, Migrazio eta Gizarte Segurantzako Ministerioaren datuetan oina-rrituta.

[6] Langabeziako prestazioak lau motakoak izan daitezke: a) ordaindutakoaren araberako prestazioak (erabateko langabeziagatik edo langabezia partzialagatik); b) ordaindutakoaren araberakoak ez diren prestazioak (langabezia sorospena eta Nekazaritzako Erregimen Bereziko langileentzako sorospena); c) Gizarteratzeko Errenta Aktiboa eta d) Enplegua Sustatzeko Programa.


3.3. SEPE-N JAKINARAZITAKO LAN KONTRATAZIOAREN BILAKAERA (EAE)

3.3.1. BILAKAERA OROKORRA ETA ERROTAZIOA

Jakinarazitako kontratazioen hazkundeak jarraitzen du, baina moteltzen ari dela egiaztatu da

Epigrafe honetan SEPEn jakinarazitako lan kontratazioan oinarrituko gara, fluxu aldagaia izanik eta ez stock aldagaia, sarrerako atalean adierazi den bezala.

EAEn enplegu zerbitzu publikoetan jakinarazitako kontratuen kopuruak % 3,4 gora egin zuen 2017an, urte arteko kopuruetan, eta horrenbestez, jakinarazitako kontratazioak gora egin duen laugarren urte jarraitua da hau aurreko urtearekiko, baina aurreko ekitaldietan izandakoa baino erritmo motelagoan betiere, 2016 (% 6,8), 2015 (% 14,2) eta 2014 (% 11,8).

Jakinarazitako kontratazioak gora egin zuen hala gizonen kasuan (% 4,7) nola emakumeen kasuan (% 2,2), eta baita adin talde guztietan ere, 25 eta 39 urte arteko adin taldeetan izan ezik, haiek behera egin baitute.

3.18 KOADROA

SEPE-N JAKINARAZITAKO KONTRATUAK EAE-N SEXUAREN ETA ADINAREN ARABERA

2015 2016 2017ALDAKUNTZA

TASA 2017/2016

BANAKETA (%) 2017

GUZTIRA 867.255 926.599 958.100 3,4 100,0

Gizonak 433.438 458.363 479.693 4,7 50,1Emakumeak 433.817 468.236 478.407 2,2 49,9

17-24 urtekoak 129.885 150.679 161.719 7,3 16,925-29 urtekoak 155.325 156.077 153.857 –1,4 16,130-39 urtekoak 264.131 266.972 265.472 –0,6 27,740-44 urtekoak 111.088 120.188 127.491 6,1 13,345 edo gehiago 206.826 232.683 249.561 7,3 26,0

Iturria: SEPE.

55

Errotazio indize handia ia egonkor mantendu da

Kontuan izanik kontratatutako pertsonen kopurua eta kontratuen kopurua, pertsonek urte bakoitzean batez beste sinatzen dituzten kontratuen ratioa azter daiteke.

Hala, 2017an 310.644 lagun kontratatu zirenez (aurreko ekitaldian baino 15.255 lagun gehiago), pertsona bakoitzeko 3,08 kontratuko indizea dugu, 2016koa baino pixka bat txikiagoa (3,14), eta esan behar da azken bi urteetan lortu direla balio handienak krisi ekonomikoa hasi zenetik. Aipatzekoa da jakinarazitako kontratuen bolumenak krisiaren aurreko mailak nabarmen gainditzen dituen bitartean, kontratatutako pertsonen kopurua azpitik dagoela.

3.19 KOADROA

EAE-N JAKINARAZITAKO KONTRATUAK ETA KONTRATATUTAKO PERTSONAK

JAKINARAZITAKO KONTRATUAK (1)

KONTRATATUTAKO PERTSONAK (2) ERROTAZIOA (1)/(2)

2007 869.262 330.770 2,632008 822.932 315.053 2,612009 674.007 260.181 2,592010 710.042 259.115 2,742011 723.820 256.440 2,82

2012 703.837 253.734 2,772013 678.946 233.738 2,902014 759.149 256.174 2,962015 867.255 283.009 3,062016 926.599 295.389 3,142017 958.100 310.644 3,08


Lurralde mailan, 2017an Gipuzkoan errotazio indizea EAE-koa baino pixka bat txikiagoa izan zen; Bizkaian, berriz, pixka bat goitik ibili zen eta Araban Erkidegoko batez bestekotik hurbilago ibili ziren balioak.

3.20 KOADROA

EAE-N JAKINARAZITAKO KONTRATUAK ETA KONTRATATUTAKO PERTSONAK LURRALDE HISTORIKOEN ARABERA (2017)

ARABA BIZKAIA GIPUZKOA GUZTIRAJakinarazitako kontratuak (1) 182.413 494.991 280.696 958.100Kontratatutako pertsonak (2) 60.661 150.726 99.257 310.644

Errotazioa (1)/(2) 3,01 3,28 2,83 3,08



Zerbitzuen sektorea da jakinarazitako kontratuen kopuruan hazkunde handiena eta lanaldi partzialeko kontratuen proportzio handiena (1/2) izan duena, horiek emakumeenak izanik batik bat (2/3)

2017an jakinarazitako kontratazioak, oro har, gora egin zuen jarduera sektore guztietan, lehen sektorean izan ezik (urte arteko –% 9,8), Bizitasun handiena zerbitzuen sektoreak izan zuen. Zehatz esateko, hirugarren sektorean 757.317 kontratu egin ziren 2017. urtean, guztizkoen % 79, hauxe da, % 4,3ko urte arteko hazkundea izan zuen 2016. urtekoarekiko. Industrian 149.237 kontratu egin ziren eta +% 1eko aldakuntza tasa izan zuen aurreko ekitaldiarekiko. Eraikuntzaren sektorean 34.808 kontratu sinatu ziren eta tasak +% 2,2ko hazkundea izan zuen.

3.21 KOADROA

EAE-N JAKINARAZITAKO KONTRATUAK SEKTOREAREN ARABERA (2016 ETA 2017)

2016 2017 BANAK. 2017 (%) ALD. TASA 2017-2016

Nekaz. eta arrantza 18.563 16.738 1,7 –9,8Industria 147.712 149.237 15,6 1,0Eraikuntza 34.069 34.808 3,6 2,2Zerbitzuak 726.255 757.317 79,0 4,3

Guztira 926.599 958.100 100,0 3,4

Iturria: SEPE.

Lanaldi mota aintzat hartzen badugu, aipatzekoa da 2017an jakinarazitako kontratazioak ia berdin banatu zirela lanaldi osoko kontratuen eta lanaldi partzialeko kontratuen artean. Lanaldi partzialeko kontratuak emakumeei egin zitzaizkien batez ere, egindako hiru kontratu partzialetik bi emakumeenak izan baitziren.

Industriaren eta eraikuntzaren kasuetan, jakinarazitako kontratu gehienak lanaldi osokoak izan ziren eta gizonei egin zitzaizkien (sektoreetako guztizkoen % 72,5 eta % 85,4, hurrenez hurren).

57

3.11 GRAFIKOA

JAKINARAZITAKO KONTRATUAK SEKTOREAREN, LANALDI MOTAREN ETA SEXUAREN ARABERA (2017)

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

350.000

400.000

Lan

ald

i os

oa

Lan

ald

i p

artz

iala

Bes

teri

k

Lan

ald

i os

oa

Lan

ald

i p

artz

iala

Bes

teri

k

Lan

ald

i os

oa

Lan

ald

i p

artz

iala

Bes

teri

k

Lan

ald

i os

oa

Lan

ald

i p

artz

iala

Bes

teri

k Gizonak Emakumeak

Lehen sektorea Industria Eraikuntza Zerbitzuak


3.3.2. JAKINARAZITAKO KONTRATUAK KONTRATU MOTAREN ETA LANALDIAREN ARABERA

Kontratu gehienek aldi baterakoak izaten jarraitzen badute ere, azken urteetan hazkunde handia nabari da kontratu mugagabeen kopuruan

EAEn enplegu zerbitzu publikoetan jakinarazitako kontratuen kopuruak % 3,4 gora egin zuen 2017an, urte arteko kopuruetan, eta horrenbestez, jakinarazitako kontratazioak gora egin duen laugarren urte jarraitua da hau aurreko urtearekiko, baina aurreko ekitaldietan izandakoa baino erritmo motelagoan betiere, 2016 (% 6,8), 2015 (% 14,2) eta 2014 (% 11,8).

Hala ere, erritmoa moteldu izan arren, aipatzekoa da, aurreko urtean bezala, kontratu mugagabeen urte arteko hazkundea askoz ere handiagoa izan zela aldi baterako kontratuena baino (% 11,9ko hazkundea sinaturiko kontratu mugagabeen kopuruan eta % 2,8ko hazkundea aldi baterako kontratuetan).


3.22 KOADROA

EAE-N JAKINARAZITAKO KONTRATUAK KONTRATU MOTAREN ARABERA

GUZTIRA URTEA

BANAKETA (%) URTEAN

2016 GUZTIRA 926.599 100,0

Mugagabeak 65.530 7,1Aldi baterakoak 861.069 92,9

2017 GUZTIRA 958.100 100,0

Mugagabeak 73.328 7,7Aldi baterakoak 884.772 92,3

Iturria: SEPE.

Sinatutako kontratu gehienek aldi baterakoak izaten jarraitzen badute ere, sinaturiko kontratu guztien % 92,3 baitira halakoak, azpimarratzekoa da azken urte hauetan hazkunde handia sumatu dela jakinarazitako kontratu mugagabeen kopuruan, eta lehen aldiz 2017an gainditu da 2008an sinaturiko kontratu finkoen kopurua.

Hala, 2017an EAEn 73.328 kontratu mugagabe sinatu ziren, hauxe da, 2008an egindakoak baino gehiago, orduan 71.194 izan baitziren, krisiaren aurreko kopuruetara hurbilduz.

3.12 GRAFIKOA

EAE-N JAKINARAZITAKO KONTRATUEN BILAKAERA URTEAREN ARABERA

79.809 76.88571.194

51.366 48.96443.665

66.688

44.59452.443

60.03765.530

73.328

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012* 2013 2014 2015 2016 2017

* Familia etxearen zerbitzuko langileek sinaturiko kontratuak barne 1620/2011 EDren arau-dia aldatu ondoren.

Iturria: SEPE.

2017an kontratu mugagabeen kopuruak gora egin zuen gizonezkoen nahiz emakumezkoen kasuan, baina askoz ere nabarmenago lehenengoetan (+% 16 eta +% 7,8), eta baita adin talde guztietan ere, bereziki bizia izanik pertsona gazteenen kasuan (% 21,2ko aurrerapena). 2017an sinatutako kontratu mugagabe guztietatik % 52,1 gizonenak izan ziren eta % 47,9 emakumeenak.

59

3.13 GRAFIKOA

EAE-N SINATURIKO KONTRATU MUGAGABEEN KOPURUA URTEAREN ARABERA. ALDI BATERAKOAK MUGAGABE BIHURTUAK ETA GAINERAKO KONTRATU MUGAGABEAK

46.229

32.747 29.693 21.810 21.262 19.657 16.123 14.422 14.066 17.147 21.071 25.111

33.580

44.138 41.501

29.556 27.702 24.008

50.565

30.172 38.377

42.890 44.459

48.217

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012* 2013 2014 2015 2016 2017

Mugagabe bihurtuak Gainerako mugagabeak

* Familia etxearen zerbitzuko langileek sinaturiko kontratuak barne 1620/2011 EDren arau-dia aldatu ondoren.

Iturria: SEPE.

Azpimarratu beharreko beste alderdi positibo bat da igo egin zela finko bilakatu diren aldi baterako kontratuen kopurua, 2017an % 19,2ko hazkundea izan baitzuen aurreko urtearekiko. Horrenbestez, 2009an izandako finko bilakatzeen kopurua gainditu da, baina oraindik ez da iritsi 2008ko mailetara.

Aurreko ekitaldian bezala, 2017an kontratazio mugagabeak gora egin zuen aldi baterako kontratazioari zegokiona baino askoz ere intentsitate erlatibo handiagoarekin (% 11,9 eta % 2,8 2017an eta % 9,1 eta % 6,7 2016an, hurrenez hurren).

3.14 GRAFIKOA

EAE-N JAKINARAZITAKO KONTRATUAK 2007. urteko balioak = 100

0

20

40

60

80

100

120

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Mugagabea Aldi baterakoa

Iturria: SEPE.


2017an jakinarazitako aldi baterako kontratuen iraupena aintzat hartzen badugu, aipatzekoa da bitik ia batek hilabete bateko iraupena edo txikiagoa izan zuela. Analisian sakonduz, ikusiko dugu 2017an jakinarazitako aldi baterako kontratazioaren herenak baino gehiagok (zehatz esateko % 35,7k) aste bateko iraupena edo txikiagoa izan zuela. Era berean, emakumeen presentzia handiagoa izan zen iraupen txikieneko kontratuetan.

3.23 KOADROA

EAE-N JAKINARAZITAKO ALDI BATERAKO KONTRATUEN IRAUPENA SEXUAREN ARABERA (2017)Banaketa guztizkoaren gainean (%)

HILABETE EDO GUTXIAGO 1-6 HILABETE 6 HILABETETIK

GORA ZEHAZTUGABEA

Aldi baterako kontratuak guztira 49,3 14,7 3,1 32,9

Aldi baterako kontratuak gizonak 47,2 14,8 3,3 34,7Aldi baterako kontratuak emakumeak 51,4 14,6 2,9 31,1

Iturria: SEPE.

Aldi baterako kontratazioak ere gora egin zuen bi sexuetan (% 3,8 gizonezkoen kasuan, eta % 1,8 emakumezkoen kasuan) eta adin talde guztietan, 25 eta 39 urte artekoetan izan ezik. Aldi baterako kontratuak ia berdin banatu ziren gizonen eta emakumeen artean.

3.24 KOADROA

EAE-N JAKINARAZITAKO KONTRATU MUGAGABEAK SEXUAREN ETA ADINAREN ARABERA

2015 2016 2017 ALDAKUNTZA TASA 2017/2016

BANAKETA (%) 2017

GUZTIRA 60.037 65.530 73.328 11,9 100,0


17-24 urtekoak 6.090 7.688 9.321 21,2 12,725-29 urtekoak 9.939 11.229 12.402 10,4 16,930-39 urtekoak 20.533 21.331 23.055 8,1 31,440-44 urtekoak 8.424 9.177 10.142 10,5 13,845 urte edo gehiago 15.051 16.105 18.408 14,3 25,1

Iturria: SEPE.

61

3.25 KOADROA

EAE-N JAKINARAZITAKO ALDI BATERAKO KONTRATUAK SEXUAREN ETA ADINAREN ARABERA

2015 2016 2017 ALDAKUNTZA TASA 2017/2016

BANAKETA (%) 2017

GUZTIRA 807.218 861.069 884.772 2,8 100,0


17-24 urtekoak 123.795 142.991 152.398 6,6 17,225-29 urtekoak 145.386 144.848 141.455 –2,3 16,030-39 urtekoak 243.598 245.641 242.417 –1,3 27,440-44 urtekoak 102.664 111.011 117.349 5,7 13,345 urte edo gehiago 191.775 216.578 231.153 6,7 26,1

Iturria: SEPE.

Jakinarazitako kontratazioaren bilakaera lanaldi motaren arabera aztertzen badugu, ikusiko dugu azken urteetan lehenbiziko aldiz EAEn lanaldi partzialeko kontratazioak bere hazkunde erritmoa jaitsi zuela, lanaldi osoko kontratazioetatik oso hurbil dauden tasak lortu arte.

Izan ere, 2017an sinaturiko lanaldi partzialeko kontratuen kopuruak % 3,8 gora egin zuen, urte artean; 2016an, berriz, era horretako kontratazioaren hazkundea % 8,6koa izan zen eta 2015ean % 12,9koa. Hala ere, jakinarazitako guztizko kontratuen % 40,1 hartzen dute lanaldi partzialeko kontratuek, gehienak emakumeek eta zerbitzuen sektorean sinatuak.

3.26 KOADROA

EAE-N JAKINARAZITAKO KONTRATUAK LANALDIAREN ARABERA (2016 ETA 2017)

2016 2017 BANAK. 2017 (%) ALD. TASA 2017-2016

GUZTIRA 926.599 958.100 100,0 3,4

Lanaldi osokoak guztira 545.468 562.459 58,7 3,1Lanaldi partzialekoak guztira 370.355 384.412 40,1 3,8Aldizkako finkoak guztira 2.492 2.522 0,3 1,2Praktiketakoak eta Prestakuntzakoak 8.284 8.707 0,9 5,1

Iturria: SEPE.


Gizonek halako bi lanaldi partzialeko aldi baterako kontratu dituzte emakumeek (238.990 eta 120.130). Izan ere, 2017an emakumeei egindako kontratuen % 50 aldi baterakoak eta lanaldi partzialekoak ziren, gizonezkoen kasuan, berriz, % 25ek betetzen zituzten bi baldintza horiek. Bi ehunekoek hobera egin dute 2016. urtearekin alderatzen baditugu (% 67 eta % 34 emakumeentzat eta gizonentzat, hurrenez hurren).

Praktiketako eta prestakuntzako kontratuei dagokienean, kontuan izanik ia ez direla iristen 2017an jakinarazitako guztizko kontratazioaren % 1era, gizonak nagusitu ziren argi eta garbi emakumeen aurrean (guztizko horren % 62,4 eta % 37,6).

3.15 GRAFIKOA

LANALDI PARTZIALEKO KONTRATUEN PISUA JAKINARAZITAKO KONTRATUEN GUZTIZKOAREN GAINEAN SEXUAREN ARABERA

%50

%25

%67

%34

%0%10%20%30%40%50%60%70%80

Emakumeak Gizonak Emakumeak Gizonak

2017 2016

Iturria: SEPE.

63

3.27 KOADROA

EAE-N JAKINARAZITAKO KONTRATUAK LANALDI MOTAREN, KONTRATU MOTAREN ETA GENEROAREN ARABERA (2016 ETA 2017)

2016 2017 GIZONAK GUZTIZKOAREN

GAINEAN (%) 2016

EMAKUMEAK GUZTIZKOAREN

GAINEAN (%) 2016

GUZTIRA GIZONAK EMAKUMEAK GUZTIRA GIZONAK EMAKUMEAK

GUZTIRA 926.599 458.363 468.236 958.100 479.693 478.407 50,1 49,9

Lanaldi osokoak guztira 545.468 329.740 215.728 562.459 344.699 217.760 61,3 38,7

Lanaldi osoko mugagabeak 39.258 24.065 15.193 45.514 28.773 16.741 63,2 36,8

Mugagabe arruntak LO 24.638 14.480 10.158 27.476 16.619 10.857 60,5 39,5Ezgaituen mugagabeak LO 136 99 37 165 115 50 69,7 30,3Mugagabe bihurtuak LO 14.484 9.486 4.998 17.873 12.039 5.834 67,4 32,6

Lanaldi osoko aldi bater. 506.210 305.675 200.535 516.945 315.926 201.019 61,1 38,9

Obra LO 156.823 117.511 39.312 160.297 120.328 39.969 75,1 24,9Behin-behinekoa LO 231.322 148.206 83.116 246.493 157.418 89.075 63,9 36,1Bitartekoa LO 115.891 38.484 77.407 107.842 36.629 71.213 34,0 66,0Gainerako aldi baterakoak LO 2.174 1.474 700 2.313 1.551 762 67,1 32,9

Lanaldi partzialekoak guztira 370.355 122.507 247.848 384.412 128.401 256.011 33,4 66,6

Lanaldi partzialeko mugagabeak 23.780 7.743 16.037 25.292 8.271 17.021 32,7 67,3

Mugagabe arruntak LP 17.229 5.469 11.760 18.253 5.788 12.465 31,7 68,3Ezgaituen mugagabeak LP 117 54 63 78 29 49 37,2 62,8Mugagabe bihurtuak LP 6.434 2.220 4.214 6.961 2.454 4.507 35,3 64,7

Lanaldi partzial. aldi baterakoak 346.575 114.764 231.811 359.120 120.130 238.990 33,5 66,5

Obra LP 105.239 38.336 66.903 108.297 40.953 67.344 37,8 62,2Behin-behinekoa LP 162.474 60.379 102.095 172.362 63.105 109.257 36,6 63,4Bitartekoa LP 74.113 13.085 61.028 73.400 13.058 60.342 17,8 82,2Gainerako aldi baterakoak LP 4.749 2.964 1.785 5.061 3.014 2.047 59,6 40,4

Aldizkako finkoak guztira 2.492 1.133 1.359 2.522 1.158 1.364 45,9 54,1

Praktiketak. eta Prestakuntzakoak 8.284 4.983 3.301 8.707 5.435 3.272 62,4 37,6

Iturria: SEPE.


Enplegu kualifikatuen sorrera mugatua, enplegu enkajatuaren tasa txikiak eta biztanleria langabeak kroniko bihurtzeko arriskua

Oso interesgarria da Lanbideren kontrataturiko pertsonei buruzko datuak aztertzea (SEPEren informaziotik abiatuta) duten prestakuntza mailaren arabera, gure ekonomia sortzen ari den enplegu moten ideia bat egiteko aukera ematen baitigu.

Emaitza da 2017an kontratatutako lau lagunetik batek bakarrik zituela goi mailako ikasketak, % 30,6k Batxilerra edo erdi mailako LH zuten eta % 44,1ek gehienez ere oinarrizko ikasketak zituzten. Erreferentzia bat ezartzeagatik, 2014an BJAren arabera biztanleria landunen % 37k goi mailako ikasketak zituzten.

3.16 GRAFIKOA

2017AN KONTRATATUTAKO PERTSONEN BANAKETA PRESTAKUNTZA MAILAREN ARABERA

44,1

30,6

25,3Derrigorrezkoetaraino

Erdi mailakoak

Goi mailakoak

Iturria: Egileak egina, Lanbideren datuetan oinarrituta.

Lanbideren EAEko unibertsitate promozioen laneratzeari, eta zehatzago esateko, enplegu enkajatuaren tasari buruzko datuekin osa daiteke informazio hau. Adierazle horrek prestakuntza tertziarioaren mailarekin (unibertsitate mailakoa ego goi mailako lanbide heziketa) loturiko enplegua duten pertsona landunen ehunekoa neurtzen du7. 2016an beren ikasketak 2013an bukatu zituzten pertsonen artean egindako inkestatik ateratako emaitza da enplegu enkajatuaren tasa % 83 dela, eta horrek esan nahi du pertsonen % 17 duten prestakuntza mailarekin bat ez datozen postuetan ari direla. EAEk, ekonomiaren goraldi garaietan ere, enplegu tasa enkajatuaren tasa txikiak erakutsi ditu Europarekin alderatzen badugu.

Gure ekonomia sortzen ari den enpleguen bolumenaren eta tipologiaren (eskaria) eta goraka ari den lan eskaintzaren bolumenaren eta tipologiaren arteko egokitze maila eta gaitasuna gizarte, politika nahiz ekonomia alorretan hausnartu beharreko kontu garrantzitsuenetako bat da, inolaz ere.

[7] Enpresen Zuzendaritza eta Kudeatzailetza, Unibertsitate ikasketekin loturiko Profesional Zientifikoak eta Intelektualak eta Laguntzeko Teknikariak eta Profesionalak epigrafeetan sailkatutako postuak hartzen ditu (Okupazioen Sailkapen Nazionala-94) .

65

Nolanahi ere, ekonomiak, graduatzen diren eta lan merkatuan hasi nahi duten goi mailako ikasketadun gazte taldeak hartzeko, behar adina enplegu egoki ez sortzeak eragiten duen arazoaz gain, aurkakoa ere badago, prestakuntza txikiko profilena, hain zuzen ere.

Izan ere, langabeen taldean oso handia da derrigorrezkoak baino ikasketa maila handiagorik ez duten pertsonen pisua (% 62 2017. urte amaieran), eta horiek pertsona kontratatuen % 44 besterik ez dute hartzen. Horrek langabezia kroniko bihurtzeko arrisku handia du merkatuan beren lekua aurkitzen ez duten profil horientzat. Alabaina, EAEn oso motel ari da jaisten luzaroan langabe daudenen langabezia tasa.

3.4. LANBIDE ARTEKO GUTXIENEKO SOLDATA2017an lanbide arteko gutxieneko soldata (LGS) 707,7 euroan ezarri zen hilean (14 paga), aurreko ekitaldirako ezarritakoa baino % 8 gehiago horrenbestez (655,2 euro hilean 2016an).

Denbora ikuspegi zabala aintzat harturik (2017. urtea 2007. urtearekin alderatuta), ikusiko dugu LGSa % 24 igo dela azken hamar urteetan, eta estatuko KPIa, berriz, % 14,5 igo da hamarkada horretan.

3.28 KOADROA

LANBIDE ARTEKO GUTXIENEKO SOLDATA, LGS (ESTATUA)

LGS (EURO/HILABETEAN, 14

PAGA)URTE ARTEKO

ALDAKUNTZA TASA

KPI(URTEKO BATEZ

BESTEKOAK, 2007=100))

KPI (URTEKO BATEZ

BESTEKOEN ALD.)

2007 570,6 5,5 100,0 2,82008 600,0 5,2 104,1 4,12009 624,0 4,0 103,8 –0,32010 633,3 1,5 105,6 1,82011 641,4 1,3 109,0 3,2

2012 641,4 0,0 111,7 2,42013 645,3 0,6 113,3 1,42014 645,3 0,0 113,1 –0,22015 648,6 0,5 112,5 –0,52016 655,2 1,0 112,3 –0,22017 707,7 8,0 114,5 2,0

Iturria: Lan, Migrazio eta Gizarte Segurantzako Ministerioa, EIN.

Europa mailan, Eurostaten datuek erakusten dute, erosteko ahalmenaren parekotasunaren arabera (eap), 12 paga kontuan hartuz, aintzat hartutako herrialdeen artean, 2017an Estatuak Batasuneko kide berriei zegokiena baino LGS handiagoa aurkeztu zuela (902 euro eap), Esloveniak izan ezik (960 euro eap), baina lehengo kideena baino txikiagoa, Greziak eta Portugalek izan ezik (813 eta 759 euro eap, hurrenez hurren).


3.29 KOADROA

LANBIDE ARTEKO GUTXIENEKO SOLDATA, LGS (EB) Euro e.a.p.*

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 (**)Luxenburgo 1.472 1.501 1.557 1.590 1.591 1.537 1.597Belgika 1.310 1.352 1.382 1.407 1.436 1.450 1.479Holanda 1.313 1.346 1.353 1.361 1.403 1.379 1.404Frantzia 1.248 1.304 1.331 1.354 1.385 1.359 1.372Irlanda 1.230 1.240 1.213 1.190 1.211 1.250 1.264Erresuma Batua 1.015 1.044 1.031 1.052 1.106 1.155 1.222Eslovenia 886 922 944 954 978 943 960Espainia 763 780 796 815 848 835 902Malta 840 870 864 891 913 888 897Polonia 583 644 685 720 772 791 855Grezia 908 838 761 803 826 813 813Portugal 658 672 682 683 725 736 759Hungaria 451 531 556 568 588 598 687Kroazia 529 544 562 601 624 628 659Eslovakia 453 470 492 520 572 596 640Estonia 382 397 429 477 536 571 624Txekiar Errepublika 443 447 452 492 537 558 620Lituania 361 366 460 467 518 581 605Errumania 293 306 319 373 440 489 575Letonia 398 401 404 452 522 520 534Bulgaria 240 286 321 367 405 450 493

*(*) Erosteko ahalmenaren parekotasunaren terminotan.(**) Kalkulatutako balioak.

Iturria: Eurostat (2018ko otsaila).

67

3.5. LAN KOSTUAREN HIRUHILEKO INKESTAEINek egindako Lan Kostuaren Hiruhileko Inkesta oinarritzat hartuta eraman da aurrera epigrafe honetako lan kostuen azterketa, eta langile bakoitzeko batez besteko lan kostuaren bilakaera aztertzea da helburua, barne hartuta soldata kostua (oinarrizko soldata, soldata osagarriak, aparteko orduengatiko ordainketak, aparteko ordainketak eta ordainketa atzeratuak), nahiz soldataz kanpoko prestazioak eta Gizarte Segurantzarekiko kotizazioak8.

Aipatzekoa da lan kostuaren bilakaeran eragina dutela enpleguaren osaeran izan diren aldaketek (osaera eragina). Izan ere, enplegua suntsitzeko faseetan, gerta daiteke aldi baterako kontratuak dituztenek eta batez bestekoa baino soldata txikiagoak kobratzen dituztenek enplegua lehenago galtzea babes, esperientzia eta soldata handiagoak dituztenek baino; orduan, enplegatuen guztizkoan garrantzi handiagoa izango lukete bigarrenek. Horrenbestez, enpleguaren osaeran izandako aldaketa horrek langile bakoitzeko lan kostuaren gorakadak ekar litzake berekin.

Aitzitik, enplegua sortzen den aldietan, guztiz kontrako efektua gertatuko litzateke, hau da, dagoeneko lanean ari direnek jasotzen dituztenak baino soldata txikiagoko pertsonak laneratuko liratekeelako, eta horren ondorioz, langile bakoitzeko lan kostua jaitsiko litzatekeelako, enpleguaren osaeran izandako aldaketaren ondorioz.

3.17 GRAFIKOA

LAN KOSTUAREN BILAKAERA LANGILE ETA HILABETE BAKOITZEKO (INDIZE ZENBAKIAK; 2008. URTEKO BALIOAK = 100)

102,8

104,3104,9

105,6

107,4

106,3

105,7

104,7105,2

103,5103,9

105,1

104,5 104,6104,3

104,9104,5 104,7

100

101

102

103

104

105

106

107

108

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

EAE Estatua

Iturria: SEPE.

[8] Gehiago jakiteko, kontsultatu «Lan Kostuaren Hiruhileko Inkesta. ESJN Metodologia 2009» (EIN). http://www.ine.es/dyngs/INEbase/es/operacion.htm?c=Estadistica_C&cid=1254736045053&menu=metodologia&idp=1254735976596 Inkesta horrek ez du lehen sektoreari buruzko informaziorik ematen.

http://www.ine.es/dyngs/INEbase/es/operacion.htm?c=Estadistica_C&cid=1254736045053&menu=metodologia&idp=1254735976596

http://www.ine.es/dyngs/INEbase/es/operacion.htm?c=Estadistica_C&cid=1254736045053&menu=metodologia&idp=1254735976596


Lan Kostuaren Hiruhileko Inkestaren arabera, 2017ko lan kostuak % 0,5eko gorakada izan zuen EAEn

Aurreko urteetan izandako urte arteko beherakaden ondoren, 2014an (–% 1), 2015ean (–% 0,6) eta 2016n (–% 0,9), langile bakoitzeko batez besteko lan kostua hilabetean % 0,5 igo zen 2017an aurreko urtearekiko, eta 2.961,49 eurora iritsi zen.

Estatu osoan, batez besteko lan kostua 2.547,36 eurokoa izan zen 2017an, eta aurreko ekitaldiarekin alderatzen badugu ere igo egin zen, baina neurri txikiagoan halere (% 0,2).

2017an industriak erakutsi zuen batez besteko lan kostu handiena gure Erkidegoan, (3.651,16 euro), ondoren eraikuntzak (3.081,46 euro), eta jada tarte handiagora zerbitzuen sektoreak (2.745,13 euro). Horrez gain, komeni da kontuan izatea industria sektorea izan zela bere batez besteko lan kostua handitu zuen bakarra aurreko ekitaldiarekin alderatuta (% 2,9), eta horrenbestez, EAEn izandako batez besteko lan kostuaren gorakadaren erantzule bakarra izan da 2017an.

Denbora ikuspegi zabala aintzat hartuta, 2008-2017 urteak, eta erreferentzia gisa hasierako urtea hartuta (2008=100), 2017. urteari dagozkion langile bakoitzeko batez besteko kostuen indizeak dira 105,2 EAEren kasuan eta 104,7 Estatuan.

Urteen arabera, lan kostuek aski antzeko goranzko bilakaera erakutsi zuten gure Erkidegoan eta Estatu osoan 2011. urtera arte. Aldiz, urte horretatik aurrera eta 2013. urtera arte, EAEn igotzen jarraitu zuten, eta Estatuan, berriz, aski egonkor mantendu ziren eta pixka bat jaitsi ere. 2013. urtetik aurrera, lan kostuak jaisten hasi ziren gure Erkidegoan 2016. urtera arte, eta 2017an pixka bat gora egin zuten, Estatu osoan, aldiz, aski egonkor eutsi zaie.

Hala ere, 2008 eta 2017 artean izan duten bilakaera aztertzen badugu, ikusiko dugu aipaturiko urte horietan bestelako portaera izan arren, bi urteen arteko igoera aski antzekoa dela.

3.30 KOADROA

LANGILE ETA HILABETE BAKOITZEKO LAN KOSTUAREN PORTZENTAJEZKO BANAKETA URTEKO BATEZ BESTEKOAN, EAE

BALIO ABSOLUTUAK PORTZENTAJEZKO BANAKETA ALDAKUNTZA

2016 2017 2016 2017 2017/16

Guztizko kostua langile bakoitzeko 2.948,15 2.961,49 100,00 100,00 0,5

Guztizko soldata kostua langile bakoitzeko 2.203,94 2.205,58 74,76 74,48 0,1Bestelako kostuak 744,21 755,92 25,24 25,52 1,6

Soldatakoak ez diren eskuratzeengatiko kostua 64,91 64,77 2,20 2,19 –0,2Derrigorrezko kotizazioengatiko kostua 698,01 708,17 23,68 23,91 1,5Gizarte Segurantzaren diru-laguntzak eta hobariak* –18,70 –17,02 –0,63 –0,57 –9,0

* Gizarte Segurantzaren diru laguntzak eta hobariak Bestelako kostuetatik kentzen dira.

Iturria: SEPE.

69

Horren harira, aurten ere gogoratu behar da, 2013an EAEko lan kostuetan izandako gorakada handian eragina izan zuela, beste faktore batzuen artean, ekitaldi hartan enpleguan halako osaera efektu bat izanak; izan ere, urte hartan Gizarte Segurantzako afiliatuen bolumena bere maila txikienera iritsi zen gure Erkidegoan.

Lan kostuaren osagaien bilakaerari dagokionean, aipatzekoa da 2016 eta 2017 urteen artean langile bakoitzeko lan kostua pixka bat igo zela gure Erkidegoan (% 0,1), baina beste kostuak neurri handiagoan igo ziren (% 1,6), eta igoera handiena (% 1,5) Gizarte Segurantzaren derrigorrezko kotizazioek izan zuten.

Estatu osoan langile bakoitzeko soldata kostuak gure Erkidegoan izandako erritmo berean egin zuen gora (% 0,1), baina soldatakoak ez diren eskuratzeek beherakada handiagoa izan zuten (–% 3,9 Estatuan eta –% 0,2 EAEn).

3.31 KOADROA

LANGILE ETA HILABETE BAKOITZEKO LAN KOSTUAREN PORTZENTAJEZKO BANAKETA URTEKO BATEZ BESTEKOAN, ESTATUA

BALIO ABSOLUTUAK PORTZENTAJEZKO BANAKETA ALDAKUNTZA

2016 2017 2016 2017 2017/16Guztizko kostua langile bakoitzeko 2.541,34 2.547,36 100,00 100,00 0,2

Guztizko soldata kostua langile bakoitzeko 1.897,50 1.900,10 74,67 74,59 0,1

Bestelako kostuak 643,84 647,26 25,33 25,41 0,5

Soldatakoak ez diren eskuratzeengatiko kostua 70,69 67,94 2,78 2,67 –3,9Derrigorrezko kotizazioengatiko kostua 588,07 592,99 23,14 23,28 0,8Gizarte Segurantzaren diru-laguntzak eta hobariak* –14,92 –13,66 –0,59 –0,54 –8,5

* Gizarte Segurantzaren diru laguntzak eta hobariak Bestelako kostuetatik kentzen dira.

Iturria: SEPE.

Autonomia erkidegoen araberako analisiak erakusten du 2017an Madrilgo Erkidegoa izan zela batez besteko lan kostu handiena izan zuena (3.004,05 euro), eta hartatik oso hurbil zegoen EAE (2.961,49 euro), eta jada tarte handiagora Nafarroako Foru Komunitatea (2.749,43 euro), Katalunia (2.683,12 euro) eta Asturiasko Printzerria (2.604,74 euro), eta guztiek gainditu dute estatuko batez bestekoa. Beste muturrean daude Murtzia, Kanariak eta Extremadura, horiek izan baitituzte batez besteko lan kostu txikienak (2.272,48 euro, 2.169,54 euro eta 2.081,34 euro, hurrenez hurren).

Horren harira, aipatzekoa da Madrilen eta Extremaduraren arteko diferentziala handitu egin zela (922,7 euro 2017an eta 910,92 euro 2016an).


3.32 KOADROA

LAN KOSTUA LANGILE ETA HILABETE BAKOITZEKO AUTONOMIA ERKIDEGOETAN Euro

GUZTIZKO LAN KOSTUA HILEAN

2015 2016 2017

GUZTIRA 2.551,70 2.541,34 2.547,36

Andaluzia 2.330,48 2.291,64 2.281,93Aragoi 2.477,14 2.415,24 2.426,89Asturias 2.504,09 2.572,58 2.604,74Balearrak 2.403,27 2.382,18 2.433,90Kanariak 2.174,11 2.160,77 2.169,54Kantabria 2.346,00 2.429,46 2.441,28Gaztela eta Leon 2.316,99 2.323,70 2.294,52Gaztela-Mantxa 2.252,59 2.260,51 2.311,02Katalunia 2.689,04 2.691,04 2.683,12Valentziako Erkidegoa 2.245,46 2.263,99 2.302,27Extremadura 2.111,56 2.097,31 2.081,34Galizia 2.246,16 2.248,26 2.288,87Madril 3.044,45 3.008,24 3.004,05Murtzia 2.289,56 2.316,56 2.272,48Nafarroa 2.658,46 2.654,67 2.749,43Euskadi 2.975,00 2.948,15 2.961,49Errioxa 2.397,28 2.340,26 2.354,72

Iturria: EIN.

71

3.6. LANEKO PREZIOEN INDIZEAEINek egindako Laneko Prezioen Indizearen (LPI) helburua da ordu bakoitzeko soldaten egiazko bilakaera neurtzea; izan ere, soldatak batez beste neurtzen badira, esate baterako, Soldata Kostuen Hiruhileko Inkestaren eta Soldata Kostuen Urteko Inkestaren bidez, ezinezkoa da beti soldaten egiazko bilakaera islatzea.

LPIk esku lanaren prezioa neurtzen du, lan faktorearen kalitatean eta kantitatean izandako aldaketek neurri hori ez baldintzatzeko moduan eta osaera efektua kentzen da horrela. Horren harira, enplegu emaileek lehendik dauden lanpostu guztiengatik ordaindutako soldata kostuaren aldakuntza neurtzen du indize horrek, aurreko ekitaldiko lanpostu osaerari eutsi zaiola aintzat hartuta. Horretarako, lanpostuen «oinarrizko saski» estandarizatua ezarri da, eta haren prezioa Indizean jasotako aldi guztietan neurtzen da.

Laneko Prezioen Indizeak osaera efektua kendu nahi du soldaten bilakaeran, eta adierazten du 2008 eta 2015 urteen artean soldatak % 6,7 igo zirela EAEn, eta Estatu osoan, berriz, –% 0,1 jaitsi ziren

Indize horren arabera, soldatak % 6,7 igo ziren EAEn 2008 eta 2015 urteen artean (horixe da informazioa dugun azken ekitaldia txosten hau egin den datan), eta –% 0,1 jaitsi ziren Estatu osoan.

3.18 GRAFIKOA

LPI. 2008-2015 BILAKAERA. EAE ETA ESTATUA

101,362

104,262 104,173 104,087103,569

103,636

106,685

101,499102,055

100,504

98,86798,529

99,29099,943

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106

107

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

EstatuaEAE

Iturria: EIN.

Urtetik urtera izan duen bilakaerari erreparatzen badiogu, ikusiko dugu 2009an igoera antzekoa izan zela; 2010an, aldiz, ordu bakoitzeko soldatak EAEn % 2,9 igo zirela aurreko urtearen aldean eta Estatuko gainerakoan, berriz, igoera % 0,5ekoa bakarrik izan zela; 2011tik aurrera, EAEn ia egonkor eutsi ziotela, 2014. urtera arte, eta igoera handia izan zutela 2015ean (% 2,9). Aitzitik, Estatuko gainerakoan, 2011tik aurrera soldatek


beheranzko bidea hasi zuten, eta 2014 eta 2015 arte ezin izan zuten galdutakoa berreskuratzen hasteko aukera izan.

Horiek horrela, LPIren arabera, 2015ean 2008ko maila baino % 6,7 gorago zeuden EAEko soldatak, horixe da krisi ekonomikoaren eraginaren aurreko azken ekitaldia, eta estatu mailan berriz maila berean zeuden ia.

Autonomia erkidego guztiak aintzat hartuta, hain zuzen ere EAE da 2008 eta 2015 urteen artean soldaten igoera handiena izan zuena (% 6,7), eta ondoren tarte handira zeuden Valentziako Erkidegoan eta Galizian (% 2,5 bi kasuetan), Balearretan (% 2), Kanarietan (% 1,6), Gaztela-Mantxan (% 0,7), Katalunian eta Errioxan (% 0,4 bi kasuetan), Kantabrian (% 0,3) eta Gaztela Leonen (% 0,05) izandako igoerak. Bestalde, gainerako erkidegoek 2008an izandakoak baino soldata txikiagoak zituzten 2015ean, Aragoiko Erkidegoa izanik tarte handienera zegoena (2008an baino soldata % 2,9 txikiagoak 2015ean) eta ondoren Murtzia eta Extremadura (–% 2,7 bi kasuetan) eta Madril (–% 2,6).

73

ONDORIO OROKORRAK

Euskal lan merkatuak azken urtean aldeko bilakaera izan du bere adierazleetako askotan:

— Langabezia tasaren murrizketan (gizonena eta emakumeena) islatzen da susperraldi ekonomi-koa, krisi ekonomikoaren aurreko mailetara hurbiltzen ari baita, baina oraindik ez da haietara iritsi. Gazteen langabezia tasa jaitsi da bereziki.

— Era berean, nabari da okupazio mailak gora egin duela, industrian eta zerbitzuetan izandako igoera nabarmenduz, zerbitzuen sektorea bada ere urteko kontratazio gehienak biltzen dituena.

— Afiliazioak ere gora egin du aurreko urtearekiko, erregimen orokorra izanik igoera handiena izan duena. Atzerriko langileen presentzia ere handiagoa da, batez ere gizonena.

— Afiliazioaren hazkunde erritmoan hobekuntza nabari da lanaldi osoko kontratuekin.

— Sinatutako kontratu mugagabeen kopuruak gora egin du, 2008an sinaturiko kontratu finkoen kopurua gainditu baita 2017an.

Hala ere, desorekak eta zailtasunak egon badaude eta haien inguruan gogoeta egin eta etengabe esku hartu behar da:

— Lan indarraren murrizketak berean jarraitzen du eta datozen urtetarako ikuspegiek diote joera horrek jarraitu egingo duela. Horrek eta biztanleria landunen zahartze fenomenoak, besteak beste, erronka berriak planteatzen dituzte, langileen kudeaketa eta berritzea, esate baterako.

— Jarduera tasa jaitsi egin da (16 urte eta gehiagokoak), prestakuntza urteak luzatu izanaren on-dorioz neurri batean.

— Gazteen langabezia tasa batez besteko orokorra baino nabarmen handiagoa da. Horrek erakus-ten du gazteek zailtasun handiak dituztela laneratzeko orduan, prestakuntza maila txikia dute-nek batez ere.

— Euskal lan merkatuak behin-behinekotasun maila handiak erakusten ditu, emakumeak eta gaz-teak izanik horren eragin handiena dutenak, eta gainera, kontratazioaren errotazio handiagoa jasan behar izaten dute. Azken batean, ahulezia handiagoko egoeran bizi dira ikuspegi soziale-tik begiratuta.

— Gizonekin alderatuta emakumeak egoera okerragoan daudela ikusten da jarduera tasan, okupa-zio tasan eta lanaldi partzialak haiengan duen eraginean ere.

— Lan merkatuko dikotomia azaleratu da, enplegu egonkorrak, soldata handiekin eta babes sozialarekin, eta aldi baterako kontratuekin loturiko enpleguak, lanaldi partzialak eta soldata txikiak baitaude aldi berean.

— 2017an kontratatutako pertsonen % 25ek goi mailako ikasketak zituzten. Arreta berezia eman behar zaie, prestakuntza profilei dagokienean, lan eskaintzaren eta eskariaren artean dauden desorekei.

— Langabe dauden pertsonen % 62k derrigorrezko irakaskuntza gainditzen ez duen prestakuntza maila dute, eta langabezia kroniko bihurtzeko arriskua dute pertsona horiek.

4 LAN HARREMANAK

76 4. LAN HARREMANAK

4.1. NEGOZIAZIO KOLEKTIBOA9

4.1.1. SARRERA

Atal honetan EAEko negoziazio kolektiboaren ezaugarri nagusiak laburbiltzen dira. Lehenbizi, negoziazio kolektiboaren egituraren oinarrizko ezaugarriak azaltzen dira, haren alderdi nagusiei buruzko informazioa emanez, eta gero negoziazioaren 2017ko dinamika eta emaitza nagusia diren soldata igoerak eta itundutako lanaldia aztertzen dira, bai lurralde eremuen bai eremu funtzionalen arabera. Era berean, indarrean dauden hitzarmenak negoziatu eta sinatu dituzten erakundeei buruzko informazioa ere eskaintzen da. Azken zatian EAEn gordailuan utzi diren hitzarmen kolektiboen ez aplikatzeak aztertzen dira.

Berrikuntza gisa, txosten honetan negoziazio kolektiboko akordioek eragindako pertsonen analisia egin da, sexuaren arabera, joan den urtean zehar informazioa biltzeko eta tratatzeko gure sistemak aldatu ondoren, eta beraz, hemendik aurrera genero ikuspegia aintzat hartuta egin daiteke analisia.

4.1.2. NEGOZIAZIO KOLEKTIBOAREN 2017KO EGITURAREN OINARRIZKO EZAUGARRIAK

Lan Harremanen Kontseiluak bi urtean behin eguneratzen du negoziazio kolektiboaren egiturari buruzko informazioa, EAEn aplikatzen diren hitzarmen kolektiboen zerrenda eta haien eraginpeko pertsonak aintzat hartuta. Horretarako, gure Erkidegoan egindako Gizarte Segurantzako kotizazioak hartzen dira abiapuntu gisa, herri administrazioek emandako informazioarekin batera.

Txosten honetan agertzen diren datuak prestatzeko, 2016an egindako azterketaren emaitzak erabili dira, eta hilero eguneratu dira hitzarmenen unibertsoa eta haien eraginpeko langile kopurua, argitaratutako enpresa hitzarmenetatik eskuratutako informazioarekin. 2018. urtean zehar EAEko negoziazio kolektiboaren egiturari buruzko beste azterketa bat egingo da, aurreko aldietan erabilitako metodologia berdinarekin.

Negoziazio kolektiboko akordioen babeseko pertsonen artean ez daude sartuta funtzionarioak, pertsona horiek ez baitaude Langileen Estatutuak arautzen dituen negoziazio kolektiboko akordioen mendean; aitzitik, herri administrazioetako lan kontratudun langileak bai daude akordio horien babespean.

2012ko lan erreformak, besteak beste, hitzarmenen aurrera eragina delakoa aldatu zuen eta ezarri zuen, hitzarmen kolektiboa salatu ondoren hitzarmen berria adostu gabe urtebete igarotzen bada, hitzarmenak indarra galduko duela, kontratu itunik ez baldin badago, eta maila goragoko hitzarmen kolektibo aplikagarririk badago, huraxe aplikatuko dela.

Horrenbestez, estatistika ondorioetarako, hitzarmena iraungi ondoren, hura ordezkatzeko hitzarmen berririk eta babesteko maila goragoko hitzarmenik ere ez duten langileak, hitzarmena iraungita duten eta hitzarmenen babesik ez duten langileak direla esan dugu, bai txosten honetan eta bai LHKk egiten dituen argitalpenetan ere.

[9] Atal honetarako informazio iturria Lan Harremanen Kontseilua (LHK) da beti.

77

Pertsona horiek, aipatutako lan erreforma indarrean hasi baino lehen, hitzarmen kolektibo baten babespean zeudenez, egokitzat jo da gure analisietan sartzen jarraitzea, igaro den denbora igaro delarik ere; izan ere, une honetan langile asko daude hitzarmen baten babesik gabe, eta gainera luze gabe berritu daitezke hitzarmen horiek.

Horrenbestez, luzatutzat edo aurrera eraginekotzat hartu ditugu, eta horrenbestez, ez iraungita, salatuak eta indarraldia bukatua izan arren, luzapena erregulatzen duen klausula dutenak.

Negoziazio kolektiboak 572.902 pertsonengan du eragina EAEn, gehienak sektore pribatukoak (% 95,6)

4.1 GRAFIKOA

EAE-KO NEGOZIAZIO KOLEKTIBOAREN 2017KO EGITURA (ERAGINPEKO LANGILEAK)

Hitzarmenaplikagarrietan

284.241

Hitzarmeniraungietan

estaldurarik gabe109.331


153.153


estaldurarik gabe857


4.002


21.108


estaldurarik gabe210

EAE21.318

Estatua4.002

EAE393.572

Estatua154.010

Eremupublikoa

25.320

Eremupribatua547.582

Negoziazio kolektibokoakordioen mendeko

soldatako biztanleria572.902

2017KO ABENDUAREN 31KO DATUAK2017ko abenduaren 31ko datuak.

2017ko abenduaren 31n eskura genituen azken datuen arabera, EAErako negoziazio kolektiboak bere eraginpean 572.902 lagun zituen, eta honako egitura ezaugarri hauek zituen:

— EAErako negoziazio kolektiboaren gehiena sektore pribatuari dagokio (eraginpeko pertsonen % 95,6).

— Negoziazio kolektiboaren barruan hainbat hitzarmen mota daude: EAEn negoziatu eta erregistratutako hitzarmen kolektiboak eta estatu mailako sektoreko hitzarmenak —beren eraginpean gure Erkidegoan berariazko hitzarmenik ez duten edo hitzarmena iraungia duten sektoreak hartzen dituztenak—, eta EAEn ere lantokiak dituzten enpresetako hitzarmenak. Nolanahi ere, negoziazio kolektiboko akordioen mendeko langile gehienen negoziazio hori EAEren esparruan bertan burutzen dute. Eraginpeko pertsonak kontuan hartuta, azken horiek % 72,8 dira.


— Langile gehienak sektoreko hitzarmenen babespean daude. Hala ere, sektoreko eta enpresako negoziazio kolektiboaren pisua desberdina izaten da lurralde eremu bakoitzean. Bizkaian eta Gipuzkoan, esate baterako, sektoreko negoziazioa dugu nagusi argi eta garbi; Araban, berriz, garrantzi handia dauka enpresako negoziazioak.

— Iraungitako hitzarmenen eraginpean zeuden eta maila goragoko hitzarmen baten babesik ez zuten langileak negoziazio kolektiboko akordioekin loturiko soldatako biztanleriaren % 19,3 ziren 2017/12/31n. Horren eraginpean zeudenak sektore pribatukoak ziren ia guztiak, lehen EAEn negoziatutako sektoreko hitzarmenen babesean zeudenak, eta haiek iraungi ondoren maila goragoko beste hitzarmen batean tokirik aurkitu ez dutenak.

Azpimarratu beharra dago halaber, gure Erkidegoan enpresetako itunak sinatu ohi direla, eskuarki sektoreko hitzarmeneko baldintzak hobetzen dituztenak, baina ez dugu haiei buruzko informaziorik izaten, erregistratzen ez direlako eta gehienetan Lan Agintaritzaren aurrean gordailuan utzi ere egiten ez direlako.

4.2 GRAFIKOA

NEGOZIAZIO KOLEKTIBOAREN EGITURA. EREMU FUNTZIONALAK (ERAGINPEKO LANGILEAK)

Enpresa133.789


133.248

Hitzarmen iraungietanestaldurarik gabe

541


329.256

Hitzarmen iraungietanestaldurarik gabe

109.857

Sektorea439.113

Negoziazio kolektibokoakordioen mendeko

soldatako biztanleria572.902

2017KO ABENDUAREN 31KO DATUAK2017ko abenduaren 31ko datuak.

79

Negoziazio kolektiboko akordioen eraginpean dauden langileen % 55,8 gizonak dira eta % 44,2 emakumeak

Negoziazio kolektiboko akordioen eraginpean dauden soldatako langileen sexuaren araberako banaketari dagokionean, esan behar da haien % 55,8 (319.775 lagun) gizonak direla, eta gainerako % 44,2 (253.127 lagun) emakumeak.

4.3 GRAFIKOA

NEGOZIAZIO KOLEKTIBOKO HITZARMENEN ERAGINPEKO SOLDATAKO BIZTANLERIAREN BANAKETA SEXUAREN ARABERA

Gizonak

Emakumeak

25,3

%55,2%44,2

Esan behar da gizonak gehiengoa direla negoziazio kolektiboa egiten den lurralde eremu guztietan, lurralde artekoan izan ezik, Arabako lurralde historikoa nabarmenduz, han emakumeen bikoitza baita negoziazio kolektiboaren eraginpean dauden gizonen kopurua, 4.1 koadroan ikus daitekeen bezala. Hitzarmen kolektibo guztien eraginpeko (indarrean eta aurrera eraginean daudenak eta iraungiak) pertsona kopurua erakusten du koadro horrek.

4.1 KOADROA

NEGOZIAZIO KOLEKTIBOKO HITZARMENEN ERAGINPEKO PERTSONEN BANAKETA SEXUAREN ETA LURRALDE ESPARRUAREN ARABERA (2017/12/31)

GIZONAK EMAKUMEAK GUZTIRA GIZONAK EMAKUMEAK

EAE GUZTIRA 319.775 253.127 572.902 55,8% 44,2%

EAEn erregistratutakoak 234.556 180.334 414.890 56,5% 43,5%

Araba 38.567 20.106 58.673 65,7% 34,3%Bizkaia 109.612 77.654 187.266 58,5% 41,5%Gipuzkoa 75.083 53.523 128.606 58,4% 41,6%Lurralde artekoak 11.294 29.051 40.345 28,0% 72,0%

Estatu mailakoak 85.219 72.793 158.012 53,9% 46,1%

Lurralde arteko eremuan handia da emakumeen ehunekoa, negoziazio eremu horretan dauden jarduera batzuk, gehienak zerbitzuen sektorekoak, oso feminizatuak daudelako, esate baterako eskoletako jangela zerbitzua, irakaskuntza (arautua eta ikastolak), edo Hezkuntza Saileko eta Osakidetzako garbiketa kontratak. Hori dela eta, emakumearen presentzia % 72ra iristen da eremu horretan.


2017. urte bukaeran hitzarmen aplikagarriek (indarrean zeudenek eta luzatuek) 462.504 lagun babesten zituzten, eta 110.398 lagunek, berriz, hitzarmenak iraungiak zituzten

4.2 KOADROA

EAE-N 2017AN APLIKATZEKO HITZARMEN KOLEKTIBO KOPURUA ETA HAIEN ERAGINPEKO PERTSONAK (2017/12/31)

ENPRESA SEKTOREA GUZTIRA

HITZARMENAK ERAGINPEKO PERTSONAK HITZARMENAK ERAGINPEKO

PERTSONAK HITZARMENAK ERAGINPEKO PERTSONAK

EAE GUZTIRA 1.038 133.248 190 329.256 1.228 462.504

EAEn erregistratutakoak 806 98.720 75 206.629 881 305.349

Araba 152 21.265 19 21.022 171 42.287Bizkaia 371 36.649 24 112.084 395 148.733Gipuzkoa 250 27.564 25 46.420 275 73.984Lurralde artekoak 33 13.242 7 27.103 40 40.345

Estatu mailakoak 232 34.528 115 122.627 347 157.155

4.2 koadroan EAEn aplikatzeko hitzarmen kopurua eta hitzarmen horien babespeko langile kopurua agertzen dira. Haien artean daude 2017an indarraldi arruntaren barruan zeuden hitzarmenak, nahiz luzapen egoeran edo aurrera eraginean, eta beraz, berritzeko zain zeudenak. Hitzarmen horietan sartuta daude beren hitzarmena iraungi ondoren, jada sektore edo enpresa horretatik kanpo, maila goragoko (estatukoa, probintziakoa edo lurralde artekoa) sektore hitzarmen baten babesa dutenak; izan ere, legez hitzarmen berri horren babesean daude aplikatu behar zitzaiena iraungi ondoren.

4.3 KOADROA

EAE-KO 2017KO HITZARMEN IRAUNGIEN KOPURUA ETA HAIEN ERAGINPEKO PERTSONAK (2017/12/31)




EAE GUZTIRA 12 541 28 109.857 40 110.398

EAEn erregistratutakoak 11 536 25 109.005 36 109.541

Araba 5 110 2 16.276 7 16.386 Bizkaia 4 254 14 38.279 18 38.533 Gipuzkoa 2 172 9 54.450 11 54.622 Lurralde artekoak — — — — — —

Estatu mailakoak 1 5 3 852 4 857

81

4.3 koadroan hitzarmena iraungita duten langileak sartu dira. Talde horren barruan dauden soldatako langileek hitzarmena iraungita daukate eta horren ondoren ez dute hura ordezkatzeko beste hitzarmenik, ezta aplikagarria izan daitekeen maila goragoko hitzarmenik ere.

4.1.3. 2017KO NEGOZIAZIO KOLEKTIBOAREN BILAKAERA

2017. urtea bukatzean langileen % 39,2k indarrean zituzten beren hitzarmenak

2017. urte hasieran EAEko langileen % 23,0k hitzarmena indarrean zeukan, % 56,2k hitzarmen luzatua zuen, eta % 20,8k, berriz, hitzarmenak iraungiak zituen eta berreskuratu gabe.

2017. urtean zehar, soldatako % 16,2k erregistratu zituzten beren hitzarmenak. Urtea bukatzean, hitzarmenak indarrean zituzten pertsonen ehunekoa % 39,2koa zen, aurreko urtean izandako ehunekoaren antzekoa (% 38,8), baina 2015ean izandakoa baino 3,2 puntu handiagoa.

4.4 GRAFIKOA

2017KO NEGOZIAZIO KOLEKTIBOAREN BILAKAERA EAE-N

%23,0

%56,2

%20,8

%39,2

%41,5

%19,3

Hitzarmena iraungita duten eta babesteko goragoko eremuko beste hitzarmenik ez duten langileen portzentajea. Indarraldi luzatuan eta berrizteko zain dauden hitzarmenen eraginpeko

Hitzarmena indarrean duten langileen portzentajea.

2017/01/1EKO DATUAK 2017/12/31EKO DATUAK

langileen portzentajea.

Hitzarmena iraungia zuten langileei dagokienean, haien ehunekoak (% 19,3) pixka bat behera egin bazuen ere urte hasieran hitzarmenak iraungiak zeuzkaten landunen ehunekoarekin alderatzen badugu, aipatzekoa da 2016. urtea amaitzean izandakoa (% 17,9) baino handiagoa dela, eta azken urte hauetan ez dela murrizketa handirik nabari hitzarmenak iraungiak dituzten landunen ehunekoan.

Gainera, 2012ko lan erreforman xedaturikoa aplikatu ondoren, eta hitzarmenak berritzeko akordiorik ez lortzean, batez ere sektoreko eremuan, langile asko hitzarmen baten babesik gabe zeuden oraindik 2017. urtea bukatzean.


4.4 koadroan 2017an zehar erregistratutako hitzarmen kopurua ageri da, bai eta hitzarmen horien eraginpeko langile kopurua ere. 2017an zehar 304 hitzarmen erregistratu ziren, 2016an baino gehiago horrenbestez (288 hitzarmen), eta pertsona gutxiagorengan izan zuten eragina (95.787), 2016an babestutako soldatako langile kopuruarekin alderatzen badugu (98.728).

4.4 KOADROA

2017AN ERREGISTRATU ZIREN ETA EAE-N ERAGINA DUTEN HITZARMEN KOLEKTIBOEN KOPURUA ETA HITZARMEN HORIEN ERAGINPEKO PERTSONAK




EAE GUZTIRA 250 35.953 54 59.834 304 95.787


Araba 38 8.294 8 8.343 46 16.637 Bizkaia 85 10.945 2 9.411 87 20.356 Gipuzkoa 69 5.372 5 3.383 74 8.755 Lurralde artekoak 6 655 6 655


4.5 KOADROA

2017RAKO INDARRALDI ARRUNTA ZUTEN HITZARMEN KOLEKTIBOEN KOPURUA ETA HAIEN ERAGINPEKO PERTSONAK (2017/12/31)




EAE GUZTIRA 551 76.813 106 147.884 657 224.697


Araba 83 13.159 12 10.729 95 23.888Bizkaia 184 23.869 10 40.002 194 63.871Gipuzkoa 142 17.564 8 10.157 150 27.721Lurralde artekoak 12 1.556 1 1.819 13 3.375


EAEn eragina duten estatu mailakoen kasuan 2017. urtean zehar hitzarmen kopuru txikiagoa (91) erregistratu bazen ere, EAEn erregistratutakoekin alderatuta (213), estatu mailako 91 hitzarmen horiek babestutako langileen kopurua (49.384 lagun) EAEn erregistratutako eta negoziatutako hitzarmenek babestutakoa (46.403 lagun) baino handiagoa izan zen, horren arrazoia sektoreko negoziazioak bizitasun handiagoa izatea eremu horretan.

83

Izan ere, EAEn sektore eremuko negoziazioaren geldotasuna da negoziazio kolektiboaren babes maila txikiaren egiazko erantzulea, 2017. urte osoan sektoreko 15 hitzarmen besterik ez baitziren erregistratu EAEn (21.137 soldatako langilerengan izan zuten horiek eragina). Estatu mailan, aldiz, denboraldi horretan sektoreko 39 hitzarmen erregistratu ziren, eta 38.697 langilerengan izan zuten eragina EAEn.

4.5 koadroan 2017an indarraldi arruntean zeuden hitzarmen kolektiboak agertzen dira. Hauxe da, 4.4 koadroan agertzen diren hitzarmenak (urtean erregistratuak) eta 2017rako berariazko indarraldia zuten hitzarmenak aurreko urteetan erregistratuak. Esan behar da EAEn erregistraturiko hitzarmenek estalitako soldatako langileen kopurua (118.855 lagun) ez dabilela oso urrun estatuko hitzarmenak indarrean dituzten langileen kopurutik (105.842 lagun).

Azkenik, 4.6 koadroan indarraldia luzatua duten eta beraz berritzeko zain dauden aurrera eragineko hitzarmenen kopurua adierazten da, eta baita hitzarmen horiek aplikagarri zaizkien langileen kopurua ere. Kasu honetan hitzarmenak EAEn negoziatuak eta luzapen egoeran dituzten pertsonen kopurua (186.494 lagun) estatuko hitzarmenak dituzten langileen kopurua baino (51.313 lagun) hiru aldiz handiagoa da.

4.6 KOADROA

INDARRALDI LUZATUA ZUTEN HITZARMEN KOLEKTIBOEN KOPURUA ETA HAIEN ERAGINPEKO PERTSONAK (31/12/2017/12/31)




EAE GUZTIRA 487 56.435 84 181.372 571 237.807


Araba 69 8.106 7 10.293 76 18.399 Bizkaia 187 12.780 14 72.082 201 84.862 Gipuzkoa 108 10.000 17 36.263 125 46.263 Lurralde artekoak 21 11.686 6 25.284 27 36.970


Enpresako hitzarmenen eraginpeko langileen % 24,3k beren hitzarmenak berritu zituzten 2017an, eta % 13,6k bakarrik, berriz, sektoreko hitzarmenen kasuan

Negoziazio kolektiboaren analisia eremu funtzionalen arabera egiten badugu, ikusiko dugu 2017an, aurreko urtean bezalaxe, negoziazio kolektiboaren aurrerapen maila enpresaren esparruan handiagoa izan dela sektore mailan baino (4.5 grafikoa). 2017. urtean zehar enpresako hitzarmenen eraginpean zeuden langileen % 24,3k berritu zituzten beren hitzarmenak, sektoreko hitzarmenen kasuan, aldiz, % 13,6k besterik ez.

Ekitaldiaren amaieran, indarreko sektoreko hitzarmenen eraginpean zeuden langileen ehunekoa ia ez zen aldatu aurreko urteko egoerarekin alderatzen badugu. Hala, 2017. urtea bukatzean ehuneko hori % 33,7koa


zen, eta 2016. urtea bukatzean, berriz, sektoreko akordioen eraginpeko langileen % 34 zeuden egoera horretan.

4.5 GRAFIKOA

2017KO NEGOZIAZIO KOLEKTIBOAREN BILAKAERA EAE-N EREMU FUNTZIONALEN ARABERA. ENPRESA ETA SEKTOREA

Hitzarmena iraungita duten eta babesteko goragoko eremuko hitzarmenik ez duten langileen portzentajea.

Indarraldi luzatuan eta berritzeko zain dauden hitzarmenetako langileen

portzentajea.

Indarrean dauden hitzarmenetako langileen portzentajea.

%33,1

%66,5

%0,4

%57,4

%42,2

%0,4

%20,1

%53,2

%26,7

%33,7

%41,3

%25,0


ENPRESA

SEKTOREA

Enpresako hitzarmenek babestutako pertsonei dagokienean, 2017. urtea bukatzean hitzarmenak indarrean zituzten pertsonak % 57,4 ziren, 2016. urtea bukatzean erregistratutakoa baino handiagoa da ehuneko hori, orduan % 53,9 baitziren enpresako hitzarmena indarrean zuten langileak.

Nolanahi ere, esan behar da, enpresako hitzarmenak indarrean dituzten langileen ehunekoa % 50etik gora ibili dela betiere azken urte hauetan.

Era berean, aipatzekoa da, oraindik ere sektore esparruan biltzen direla hitzarmenak iraungiak dituzten langile gehienak. Urte hasieran, sektoreko hitzarmenen eraginpean zeuden soldatako langileen % 26,7k hitzarmenak iraungiak zituzten, eta 2017. urtean zehar 1,7 puntu besterik ez da jaitsi ehuneko hori eta % 25era iritsi da, 2016ko abenduan erregistratutakoa baino ehuneko zertxobait handiagoa izanik (% 23,4).

85

Enpresako eremu funtzionalaren barnean hitzarmenak iraungiak dituzten pertsonen ehuneko txiki horren arrazoia da, alde batetik, enpresako hitzarmenen negoziazioan bizitasun handiagoa izana, eta bestetik, kasu gehienetan izatea enpresako hitzarmenak iraungiak dituzten langileei babesa emateko sektoreko hitzarmenak (probintziakoak edo estatukoak).

Enpresa esparruan negoziazioaren aurrerapenak ez du lortu sektoreko negoziazioaren aurrerapen urriak bereganatzea

4.6 GRAFIKOA


%20,8

%56,8

%22,4

%57,5

%23,2

%19,3


Indarreko zein luzatutako enpresa hitzarmenen babespeko langileen portzentajea.

Indarreko zein luzatutako sektore hitzarmenen babespeko langileen portzentajea.


IRAUNGIAK

ENPRESA

SEKTOREA

2017an erregistratu ziren enpresako hitzarmen berriei dagokienez, esan beharra dago urtean zehar, lehenago hitzarmenik ez zuten eta 4.382 langile dituzten 64 enpresak beren enpresako hitzarmenak erregistratu dituztela.

Negoziazio esparru hori suspertu egin zen 2013an lan erreformaren ondorioak indarrean hasi zirenean, oso bizi iraun zuen bereziki 2013 eta 2014 urteetan zehar, eta sektoreko hitzarmena iraungia zuten langileen zati bat bere baitan hartu zuen.

Hala ere, enpresako hitzarmenen kopuru handiago horrek ez zuen isla nabarmenik izan enpleguaren bolumenari dagokionean. Gure enpresa ehunaren egitura ikusita, enpresa txiki eta ertainak nagusi izaki, oso zaila da enpresako hitzarmenak sinatuz, sektoreko hitzarmenak iraungiak dituzten langileen zati handi bat enpresaren eremura eramatea.


Mantendu egin da erregistratutako enpresako hitzarmen berrien kopurua

Azken urteetan zehar, erregistratzen diren enpresako hitzarmen berrien kopurua aski egonkor mantendu da (4.7 grafikoa). 2017. urtean, berriz, enpresako hitzarmen berri horien eta babesten dituzten langileen kopurua aurreko urtekoa baino pixka bat handiagoa izan da (64 hitzarmen eta 4.362 langile 2017an eta 56 hitzarmen eta 3.825 langile 2016an).

Azken urteetan enpresako hitzarmen berriak sinatzen dituzten enpresen batez besteko tamainari dagokionean, 60 langiletik gora dituzte, 2015. urtean izan ezik, orduan 49 izan baitziren.

4.7 GRAFIKOA

ENPRESAKO HITZARMEN BERRIAK ETA ERREGISTRATUTAKO GAINERAKO ENPRESA HITZARMENAK

18

37

129 140

67 56

154

108

176

133 140

183

0 2011 2012 2013 2014 2015 2016

64

186

2017

30

60

90

120

150

180

210

Urtean erregistratutako enpresa hitzarmen berriak. Urtean erregistraturiko gainerako enpresa hitzarmenak.

Oro har, eta ondorio gisa, esan daiteke negoziazio kolektiboaren egiturak, eremu funtzionalen arabera, ia ez duela aldaketarik izan 2017. urtean zehar, aldaketa nabarmenik ez baitute izan enpresako hitzarmenen eta sektoreko hitzarmenen babespeko langileen eta hitzarmenak iraungiak dituztenen kopuruek (4.6 grafikoa).

Iraungitako hitzarmenei dagokienean, gehienak sektore eremukoak haiek, hitzarmena iraungia zuten guztizko langileen % 1,5ek berreskuratu zuten 2017an. Atal horretan ere aurrerapen txikiak izan dira, eta 2016. urte amaieran erregistratutakoa baino (% 17,9) pixka bat handiagoa izan zen hitzarmenak iraungiak zituzten langileen ehunekoa (% 19,3) 2017. urte amaieran.

Prozesu horien azken emaitza gisa, urtearen hasieran hitzarmena iraungita zuten eta urtearen amaieran hitzarmen baten babespean zeuden langileen % 1,5 horietatik % 0,8 enpresako hitzarmenekoak izan ziren eta % 0,7 sektoreko hitzarmenekoak.

Azkenik, esan beharra dago 2017. urtea bukatzean langileen kopuru handi batek (43.595) galdua zuela bere jatorrizko hitzarmen kolektiboa

87

azken urteetan zehar lan erreforma aplikatu izanagatik, baina negoziazio kolektiboaren babespean jarraitzen zuten aplikagarri zaien maila goragoko hitzarmena izateagatik.

Estatu mailako hitzarmenek lekua irabazten jarraitzen dute EAEn

Lan erreforma ezarri izanaren ondorioetako bat da10, ordura arte EAEn negoziatutako hitzarmen baten babespean zeuden langileak, kasu askotan, hitzarmena salatu eta ez berritu ondoren, estatu mailako hitzarmen baten mendera pasa zirela, edo inolako hitzarmenaren babesik gabe gelditu zirela.

4.8 GRAFIKOA

EAE-N NEGOZIATUTAKO HITZARMENEN BABESPEKO PERTSONEN BILAKAERA(ABENDUAREN 31KO DATUAK)

Hitzarmen iraungiak. EAEn eragina duten Estatuan negoziatutako hitzarmenak (indarrekoak eta

luzapen egoerakoak). EAEn negoziatutako hitzarmenak (indarrekoak eta luzapen egoerakoak).

469.351

125.056

456.200

125.660

454.525

125.290 93.830

146.642

307.895 314.571

135.585

99.101 98.366

149.033

302.955

2011 2012 2013 2014 2015 2016

110.398

157.155

305.349

2017

Negoziazio kolektiboaren bilakaera aztertzen badugu, ikusiko dugu erreforma indarrean hasi zenetik estatu mailako hitzarmenek lekua irabazi dutela EAEn negoziatutakoen aurrean (4.8 grafikoa). Araudi aldaketa horren eraginak, eta gure Erkidegoan hitzarmenak berritzeko akordio ezak, batez ere sektore esparruan, estatu mailako hitzarmen gehiago izatea ekarri du ondorio gisa.

2017. urtea bukatzean, hitzarmen baten babesa zuten langile guztietatik, hitzarmen hori luzapen egoeran nahiz indarraldi arruntaren barnean egon, % 34 estatu mailako hitzarmen batek babesten zituen, 2011. urtean, aldiz, % 21ekoa zen ehuneko hori, hauxe da, 13 puntu txikiagoa.

[10] Erreforma hori 2012ko uztailaren 8an hasi zen indarrean eta urtebete geroago, 2013ko uztailaren 7an, hasi zen eragina edukitzen.


2017ko urtarrilean, EAEn ordezkaritza handiena duten sindikatuen eta CONFEBASKen artean Lanbide Arteko Esparru Akordioa sinatu bazen ere gure Erkidegoan sinaturiko hitzarmenei lehentasuna emateko, aurrerapen txikiak egin direnez, Arabako lurralde historikoan lortutakoak izan ezik, berriro ere kuota irabazi du estatu mailako negoziazioak, eta arian-arian, urterik urte, haren presentzia areagotu egin da gure lurraldean.

Labur esateko, 2011tik 2017ra igarotako 6 urteetan, estatu hitzarmenek % 20tik gorako hazkundea izan dute estaldurari dagokionean (eraginpeko langileak); geure hitzarmenen kopuruak, berriz, % 35 behera egin du denboraldi berean. Horren osagarri gisa, 2013tik aurrera iraungitako hitzarmen ia guztiak EAEko hitzarmenak dira.

Negoziazio kolektiboaren lurraldeen araberako analisiak erakusten digunez (4.9 grafikoa), negoziazioa biziagoa izan da Araban, eta batez ere, EAEn eragina duen estatu mailako hitzarmenetan; lurralde arteko eremuan eta gainerako lurraldeetan, berriz, aurrerapenak txikiagoak izan dira.

Jarraian negoziazio kolektiboaren egoera lurralde eremuen arabera azalduko da11, berritzeko eta berreskuratzeko zain dauden sektoreko hitzarmen nagusiak bereziki aipatuta. Dauden sektoreko hitzarmenen zerrenda dago kapitulu honen amaierako eranskinean, hitzarmen horiek zein egoeratan dauden zehaztuta.

Araba

2017. urtean zehar Araban langileen % 28,3k erregistratu zituzten beren hitzarmenak. Ekitaldiaren amaieran biztanleria landunaren % 40,7 indarreko hitzarmen kolektibo baten babespean zegoen; ehuneko hori 2016ko abendukoa baino (% 32,6) 8,1 puntu handiagoa izan zen.

2017an lortutako sektoreko akordioei dagokienean, duen garrantziagatik aipatzekoak dira Ardoaren Industria eta Merkataritzako Hitzarmena, Eraikuntza eta Herri Lanetakoa, Merkantzien Errepide bidezko Garraiokoa eta Elikagaien Merkataritzakoa, guztien artean 7.400 laguni eman baitzioten babesa.

2017/12/31n iraungita zeuden sektoreko hitzarmenen artean Metalaren merkataritzakoa aipatu behar da, bertako langileek ez baitute babesa emango dien maila goragoko beste hitzarmenik, eta Industria siderometalurgikokoa ere, kasu honetan 2015eko abenduan 2015, 2016 eta 2017 urteetarako Estatutuaz kanpoko ituna sinatu bazen ere, enpresa eta langile kopuru handi bati eragiten diona.

Bizkaia

Bizkaiari dagokionez, langileen % 10,9k beren hitzarmenak berritu zituzten eta urtearen amaieran biztanleria landunen % 34,1ek hitzarmena eguneratua zeukaten. Ehuneko hori 2016. urte amaierakoa baino (% 37,6) pixka bat txikiagoa da.

[11] Lurralde historiko bakoitzean (Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa) dauden eraginpeko langileak kalkulatzeko, esparru horietako bakoitzean erregistratutako hitzarmenen eraginpean dauden langileak bakarrik hartu dira kontuan. Araban, Bizkaian edo Gipuzkoan lan egiten duten eta lurralde arteko edo estatu mailako hitzarmen baten eraginpean dauden pertsonak bi esparru horietako batean sartu dira.

89

Urtean berritu diren sektoreko hitzarmenen artean Elikagaien Merkataritzakoa aipatu behar da, ia 9.400 langile babesten baititu.

Urte bukaeran iraungiak zeuden sektoreko hitzarmenen artean, duten garrantziagatik honako hauek aipatu behar dira: Bulego eta Despatxuetakoa, Metalaren merkataritzakoa eta Eraikinen eta Lokalen garbiketakoa, eta aurrera eraginean daudenen artean, berriz, Industria siderometalurgikokoa.

Gipuzkoa

Gipuzkoan 2017an erregistratu ziren hitzarmenek langileen % 6,7 bakarrik hartu zituzten eraginpean eta urtearen amaieran hitzarmena indarrean zuten soldatakoak % 21,5 izan ziren, 2016n baino ia sei puntu gutxiago (% 27,6). Lortutako akordioen artean, lurralde honetan aipatzekoak dira Arte Grafikoetakoa, Gizarte Esku hartzekoa eta Gasolindegietakoa, guztira ia 3.000 langile.

Lurralde honetan sektoreko hitzarmen asko iraungita daude eta horren ondorioz langile asko babesik gabe daude. Beren baitan biltzen duten enplegu altuagatik, honako hauek azpimarratu behar dira: Industria siderometalurgikoa, Metalaren merkataritza, Bulegoak eta despatxuak eta Ostalaritza.

EAEko lurralde arteko eremua

Lurralde arteko negoziazioari dagokionean, esan behar da urtearen hasieran eremu horretan zeudela berritutako hitzarmenen maila txikienak eta bizitasun txikiena ere bertan nabari zela. 2017an berritu ziren hitzarmenek biztanleria landunaren % 1,6 bakarrik hartu zuten beren babesean.

2017. urtea bukatzean biztanleria landunaren % 8,4 bakarrik babesten zuten indarrean zeuden hitzarmenek (indarraldi arrunta), baina era berean esan behar da ez zegoela langile bakar bat ere hitzarmena iraungia zuenik. Horrenbestez, esparru honetako ia pertsona guztiek beren hitzarmenak eguneratu gabe zituzten, irakaskuntzako hitzarmenak nabarmenduz.


4.9 GRAFIKOA



ARABA%37,1

%50,5

%12,4

%21,5

%55,3

%23,2

%43,8

%41,4

%14,8

%0,0

%93,2

%6,8

%0,6

%62,0

%37,4

%0,5

%32,5

%67,0

%0,0

%91,6

%8,4

%42,5

%36,0

%21,5

%20,6

%45,3

%34,1

%27,9

%31,4

%40,7

BIZKAIA

GIPUZKOA

EAE-N ERAGINADUTEN ESTATU

EREMUKOAK

EAE-KO LURRALDEARTEKOAK


Hitzarmena luzaturik eta berritzeko zain duten

langileen portzentajea.

Hitzarmena indarrean duten langileen portzentajea.

91

EAEn eragina duten estatu mailakoak

EAEn eragina duten estatu mailako hitzarmenei dagokienean, esan beharra dago, aurreko ekitaldian bezala, hitzarmenak indarrean zituzten langile ehuneko handienarekin (% 67) bukatu zutela 2017. urtea, eta langile horien % 0,5ek bakarrik zituen hitzarmenak iraungiak.

Hori gertatu da hasierako egoera hobea izateagatik (% 37,4k jada berritua 2017. urte hasieran), eta urtean zehar egindako negoziazioagatik, % 29,6koa izan baitzen.

Sektoreko eremuaren barnean, indarrean dauden hitzarmenen artean, aipatzekoak dira, besteak beste, Irakaskuntza eta Prestakuntza ez Arautua, Saltoki Handiak, Aseguru eta berraseguru etxeak eta Mutuak Mendeko Pertsonen Arretarako Zerbitzuak, guztira 22.000tik gora langileri eman baitzieten estaldura.

4.1.4. 2017RAKO NEGOZIAZIOAREN EMAITZAK

Murriztu egin da sektoreko hitzarmenak negoziatzeko prozesuen iraupena, baina luzea da oraindik ere, 491 egunekoa

Txosten hau lantzerakoan, aintzat hartu dugu negoziazio mahaia eratzen den unetik erregistratutako hitzarmen kolektiboak sinatzen diren egunera arte irauten duela negoziazio prozesuak.

Irizpide hori erabiliz, EAEn negoziatutako hitzarmenen negoziazio prozesuen iraupenari buruzko informazioa ematen da, bai eta EAEn eragina duten Estatukoena ere.

2017an indarrean zeuden EAEn negoziatutako hitzarmenak negoziatzeko prozesuen iraupena 264 egunekoa izan da (4.7 koadroa), hauxe da, denbora hori luzatu egin da 2016n baino % 4,8 gehiago (252 egun) eta 2015ean baino % 11,9 gehiago (236 egun) izan baitira.

Iraupena 252 egunetik 264 egunera luzatu da enpresako hitzarmenak negoziatzeko prozesuetan egun kopurua handitu delako, kontuan izanik enpresako hitzarmenak sektorekoak baino askoz ere gehiago direla, eta horrexegatik igo da batez besteko orokorra. Esan beharra dago, gainera, azken urte hauetan hitzarmen asko berritu gabe geratu direla, negoziazio prozesuak oraindik ere zabalik daudelarik.

4.7 KOADROA

EAE-N NEGOZIATUTAKO HITZARMEN KOLEKTIBOAK NEGOZIATZEKO PROZESUEN IRAUPENA (BATEZ BESTEKO EGUN KOPURUA)

NOIZ ERREGISTRATUAK URTEAN INDARREAN GUZTIRA

2016 2017 2016 2017

GUZTIRA 281 269 252 264

Sektorea 405 452 526 491Enpresa 271 255 231 247


2017an erregistratu diren EAEn negoziatutako hitzarmenei dagokienez, negoziazio prozesuen batez besteko iraupena 12 egun jaitsi zen, eta bederatzi hilabete baino pixka bat gutxiagoan gelditu zen. Bestalde, aurreko urteetan bezala, negoziazio prozesuak oraindik ere luzeagoak dira sektoreko hitzarmenetan enpresakoetan baino.

Oro har, sektoreko negoziazio prozesuen iraupena asko luzatu da 2011. urtetik aurrera (4.10 grafikoa), eta 625 egunera iritsi zen 2013an, azken hiru urteetan, berriz, jaitsiera txiki bat nabaritu da.

4.10 GRAFIKOA

URTE BAKOITZEAN EAE-N SINATUTAKO INDARREKO SEKTORE HITZARMEN KOLEKTIBOETAKO NEGOZIAZIO PROZESUEN IRAUPENA BATEZ BESTE

206 258

311 345 300

260

489 530

625 622 616

526491

0

100

200

300

400

500

600

700

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

EAEn eragina duten estatu mailako hitzarmen kolektiboen negoziazioaren iraupenari dagokionez, 165 egunekoa izan da 2017an erregistraturiko hitzarmenetarako (4.8 koadroa), eta sektoreko hitzarmenen negoziazioaren iraupena nabarmen murriztu da, hala 2017an erregistratutakoei dagokienean (76 egun), nola 2017an indarrean zeudenei dagokienean (176 egun).

4.8 KOADROA

EAE-N ERAGINA DUTEN ETA ESTATU MAILAN NEGOZIATU DIREN HITZARMEN KOLEKTIBOAK NEGOZIATZEKO PROZESUEN IRAUPENA (BATEZ BESTEKO EGUN KOPURUA)

NOIZ ERREGISTRATUAK URTEAN INDARREAN GUZTIRA

2016 2017 2016 2017

GUZTIRA 220 165 224 213

Sektorea 290 76 264 176Enpresa 177 231 202 234

Aurreko urtean bezala, negoziazio eremu guztietan, negoziazio prozesuen iraupena luzeagoa izan da EAEn negoziatutako hitzarmenetan gure Erkidegoan eragina duten estatu mailakoetan baino.

93

Sektoreko eremuko negoziazio prozesuak soilik aintzat hartuta, esan beharra dago EAEn negoziatutako indarreko hitzarmenen negoziazio prozesuen iraupena (491 egun), EAEn eragina duten Estatu mailako negoziazio prozesuena baino (176) ia 2,8 aldiz handiagoa dela.

Hitzarmen gehienak bi urtetik gorako indarraldirako negoziatzen dira

2017ko indarreko negoziazio kolektiboan, hainbat urtetarako denbora eremuko hitzarmenak negoziatu dira batez ere. Hortaz, arlo horretan ez da aldaketarik gertatu aurreko negoziazioen aldean.

2017ko indarreko hitzarmen kolektiboen % 93,5 (horien eraginpeko pertsonak % 96,9) urtebetetik gorako denborarako hitzartu dira. Bi urtetik gorako indarraldirako hitzartu direnak, berriz, 2017ko indarreko hitzarmenen % 78,4 izan dira (pertsonen kasuan % 82,9koa da ehunekoa).

4.9 KOADROA

2017AN* INDARREAN ZEUDEN HITZARMEN KOLEKTIBOEN DENBORA ESPARRUA LURRALDE EREMUAREN ARABERA

URTEBETE BI URTEZ HIRU URTE EDO GEHIAGO



EAE GUZTIRA 6,5% 3,1% 15,1% 14,0% 78,4% 82,9%

EAEn erregistratutakoak 6,4% 1,2% 14,4% 19,7% 79,2% 79,1%

Araba 7,4% 1,5% 9,5% 3,5% 83,1% 95,0%Bizkaia 6,7% 1,2% 13,4% 30,9% 79,9% 67,9%Gipuzkoa 6,0% 0,8% 18,7% 9,9% 75,3% 89,3%Lurralde artekoak 0,0% 0,0% 15,4% 4,3% 84,6% 95,7%

Estatu mailakoak 6,8% 5,4% 16,6% 7,6% 76,6% 87,0%

(*) 2017.12.31ra arte.

4.9 koadroan ikus daitekeen bezala, lurralde eremu guztietan dira nagusi hainbat urtetarako hitzarmen kolektiboak. Beste horrenbeste gertatzen da eremu funtzionalei dagokienean, horietan ere hainbat urtetarakoak nagusi baitira sektoreko hitzarmenetan nahiz enpresakoetan (4.10 koadroa).

Nolanahi ere, hainbat urtetarako indarraldia duten zenbait hitzarmenetan, gai batzuk (batez ere soldaten berrikuspena) adostu gabe gelditzen dira eta urte bakoitzeko negoziazioetarako uzten dira.


4.10 KOADROA

2017AN* INDARREAN ZEUDEN HITZARMEN KOLEKTIBOEN DENBORA ESPARRUA EREMU FUNTZIONALAREN ARABERA

URTEBETE BI URTEZ HIRU URTE EDO GEHIAGO

HITZARMENAK (%)

ERAGINPEKO PERTSONAK

(%)HITZARMENAK

(%)ERAGINPEKO PERTSONAK

(%)HITZARMENAK

(%)ERAGINPEKO PERTSONAK

(%)

GUZTIRA 6,5% 3,1% 15,1% 14,0% 78,4% 82,9%

Sektorea 7,5% 3,3% 11,3% 14,8% 81,1% 81,9%Enpresa 6,3% 2,8% 15,8% 12,4% 77,9% 84,8%

(*) 2017.12.31ra arte.

Bestalde, indarraldi mugagabeko sektoreko hiru hitzarmen daude Gipuzkoan, hauxe da, paperaren fabrikazioa, eraikuntza eta arte grafikoak.

Hitzarmen horietan gai batzuk urtero negoziatzen dira, hala nola soldata igoera eta lanaldia; beste gauza batzuk, berriz, ez dira aldatzen, esate baterako, lanbide sailkapena, zigor erregimena eta abar. Beraz, hitzarmen horiei dagokienez eta txosten honen ondorioetarako, gai nagusiak (soldata igoera eta lanaldia) adostuta dauden aldiaren arabera erabaki da indarrean dauden ala ez.

Duela hogei urtetik hona, 4.11 grafikoan ikus daitekeen bezala, nagusi dira, argi eta garbi, hiru urte edo denbora luzeagorako sinatutako hitzarmenak. 2011 eta 2014 artean hiru urte edo denbora luzeagorako hitzarmenen pisua zertxobait jaitsi egin zen eta bi urterakoak eta urtebeterakoak igo. 2015etik aurrera hiru urterako edo denbora luzeagorakoen pisua igo egin zen berriz.

4.11 GRAFIKOA

EAE-N ERAGINA DUTEN HITZARMEN KOLEKTIBOEN DENBORA ESPARRUAREN BILAKAERA (URTE BAKOITZEAN INDARREAN DAUDEN HITZARMEN GUZTIEN %)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Urte bat 2 urte 3 urtetik gora

95

Aurreko urtearen aldean, urtebeteko indarraldiko hitzarmenak portzentajezko 0,8 puntu jaitsi dira 2017an, (orain guztien % 6,5 dira, 2016an % 7,3 izan ziren), bi urtekoak portzentajezko –3,9 puntu jaitsi dira (% 19tik % 15,1era) eta bi urte baino denbora luzeagokoak portzentajezko 4,7 puntu (% 73,7tik % 78,4ra).

2018. urte hasieran, langileen % 22,4k berritua zuen bere hitzarmena

Azken urte hauetako negoziazio kolektiboaren ezaugarrietako bat hainbat urtetarakoa izatea denez, kontuan hartu behar da dagoeneko egina dagoela datozen urteetarako negoziazio kolektiboaren zati bat.

Hala, 4,12 grafikoan ikus daitekeenez, 2017. urtearen amaieran, 128.261 lagunek, negoziazio kolektiboaren eraginpekoen % 22,3k, 2018/01/01ean jada berritua zuten 2018. urterako hitzarmena; 2019rako % 9,3ra jaisten da ehuneko hori (53.111 lagun).

4.12 GRAFIKOA

HAINBAT URTETARAKO HITZARMEN KOLEKTIBOEN DENBORA PROIEKZIOA 2017AN, EAE-N APLIKAGARRIAK DIREN HITZARMEN GUZTIEN MULTZOAREKIKO (ERAGINPEKO PERTSONEN %, GUZTIAK 572.902 DIRELARIK)

128.261

53.11127.113 2.571

%0

%20

%40

%60

%80

%100

2018 2019 2020 2021

EAEn itundutako batez besteko soldata igoera % 1,48koa izan zen eta % 1,43koa Estatuan

EAEn indarrean zeuden hitzarmenetan itundutako batez besteko soldata igoera 2017rako, EAEn eragina duten estatu mailako hitzarmenak barne, % 1,48koa izan zen, Estatu osoan hitzarmen kolektiboek itundutako batez besteko ordainsari igoeraren ia berdina, kasu horretan % 1,43koa izan baitzen12 (4.13 grafikoa).

Azken lau urteetan gertatutakoari erreparatzen badiogu, ikusiko dugu igoeran antzekoak direla, eta horrelakorik ez zen gertatu lehenagoko urteetan, soldaten batez besteko igoera handiagoa zenean EAEn.

[12] Estatu osorako itundutako soldata igoera, Lan, Migrazio eta Gizarte Segurantzako Ministerioa emandako informazioaren arabera 2018/01/31n.


Horren harira, esan behar da, CEOEk, CEPYMEk, CCOOk eta UGTk sinatutako 2015., 2016. eta 2017. urteetarako Enplegu eta Negoziazio Kolektiborako III. Akordioaren arabera, 2017. urterako, BPGd-ak 2016an izandako bilakaera eta Gobernuaren 2017rako koadro makroekonomikoa hartuko dutela erreferentziatzat erakunde sinatzaileek.

Gure Erkidegoan, negoziazio kolektiboan azken urte hauetan izan den blokeo egoeraren zuzeneko eragina da askotan ez dagoela soldata igoerak aplikatzeko akordiorik, eta batzuetan estatutuz kanpoko itunak sinatu badira ere, haietan soldata igoerak jasota, akordio horiek, lehen batean, ez direnez aplikazio orokorrekoak, ez dira kontuan hartzen kalkulu hau egiteko.

4.13 GRAFIKOA

INDARREAN DAUDEN HITZARMENETAN ADOSTUTAKO SOLDATA IGOERAK.EAE/ESTATUA13

3,16

2,18

0,93 0,65

0,62

1,01

2,68

1,5

0,57 0,57

0,74 1,06

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

2011 2012 2013 2014 2015 2016

1,48

1,43

2017

ESTATUAEAE

Iturriak: LHK eta Lan, Migrazio eta Gizarte Segurantzako Ministerioa.

13

EAEren barnean, gure Erkidegoan negoziatutako hitzarmenen batez besteko igoera, EAEn eragina duten estatu mailako hitzarmenak kenduta, % 1,57koa izan zen, EAEn eragina duten estatu mailako hitzarmenen gainetik, haiek % 1,37 igo baitziren.

[13] Estatu osorako itundutako soldata igoera, Lan, Migrazio eta Gizarte Segurantzako Ministerioa emandako informazioaren arabera 2018/01/31n.

97

4.14 GRAFIKOA

EAE-N INDARREAN DAUDEN HITZARMENETAN ADOSTUTAKO SOLDATA IGOERAK.ENPRESA/SEKTOREA

2,78

2,21

1,11

0,60 0,62

3,30

2,17

0,85 0,67 0,62

1,13 0,96

1,50 1,47

0,00

0,50

1,00

1,50

2,00

2,50

3,00

3,50

SEKTOREAENPRESA

2011 2012 2013 2014 2015 20 201716

EAEn negoziatutako indarreko hitzarmenetan adostutako batez besteko soldata igoera, esan dugun bezala % 1,57koa dena, aurreko ekitaldietarako erregistratutakoa baino pixka bat handiagoa da, 2016 (% 1,04), 2015 (% 0,62) eta 2014 (% 0,65).

4.11 KOADROA

2016 ETA 2017RAKO ITUNDUTAKO SOLDATA IGOERAK*SOLDATA IGOERA

2016 2017

EAE GUZTIRA 1,01 % 1,48

EAEn erregistratutakoak 1,04 % 1,57

Araba 0,91 % 1,55Bizkaia 1,04 % 1,55Gipuzkoa 1,08 % 1,67Lurralde artekoak 1,20 % 1,34

Estatu mailakoak 0,98 % 1,37

** Urte bakoitzeko abenduaren 31ko datuak.** EAEn eragina duten estatu mailako hitzarmenen igoera.



2017an EAEko enpresako hitzarmenetan eta sektorekoetan antzekoak izan ziren soldata igoerak, batez besteko inflazioaren azpitik

EAEn indarrean dauden hitzarmenetako soldata igoeren bilakaera eremu funtzionalaren (enpresa edo sektorea) arabera aztertzen badugu, ikusiko dugu 2017an igoerak oso antzekoak izan zirela, % 1,5 ingurukoak (enpresa % 1,5, sektorea % 1,47).

4.12 KOADROA

EAE-KO ETA ESTATU OSOKO SOLDATA IGOERAK EREMU FUNTZIONALAREN ARABERA*EAE ESTATUA

2013 2014 2015 2016 2017 2013 2014 2015 2016 2017

GUZTIRA 0,93 0,65 0,62 1,01 1.48 0,57 0,57 0,74 1,06 1.43

Sektorea 0,85 0,67 0,62 0,96 1.47 0,58 0,58 0,75 1,08 1.45Enpresa 1,11 0,60 0,62 1,13 1,50 0,37 0,45 0,49 0,78 1,14

* Estatu osorako 2017rako itundutako soldata igoera, Lan, Migrazio eta Gizarte Segurantzako Ministerioa emandako informa-zioaren arabera 2018/01/31n.


Esan beharra dago soldata berrikusteko edo bermatzeko klausulen 2017rako ondorioak oso txikiak izan direla batez besteko soldata igoeran (% 1,48), 0,04 puntu besterik ez. Klausula horien eragina kontuan hartzen ez bada, igoera % 1,44koa izango litzateke. Aipatzekoa da, berrikusteko klausulak gero eta sarriago enpresako helburuak betetzearekin lotuta daudela eta klausula horien ondorioak ezagutzea ezinezkoa dela. Beste alde batetik, urtean KPIk izan duen bilakaera erreferentzia bakartzat duten soldata bermatzeko klausulak gero eta gutxiago dira.

Soldata igoeren bilakaera baloratu ahal izateko, kontuan hartu behar da 2017rako adostutako batez besteko igoera urte arteko KPIren gainetik zegoela 2017ko abenduan EAEn (% 1,1), baina 2017an erregistraturiko batez besteko inflazioaren azpitik (% 2,0). 2017an EAEko BPGd % 2,9 hazi zen, 2016an gainditu ondoren krisiaren aurretik zegoen aberastasun maila (BPGd).

4.15 grafikoan ikus daitekeen bezala, EAEn 2006tik 2011 bitarte hitzarmenetan itundutako soldata igoerak EAEko batez besteko inflazioa baino handiagoak izan ziren argi eta garbi. 2011. urtean biak oso antzekoak izan ziren (batez besteko KPI % 3,1 eta itundutako soldata igoera % 3,16) eta 2012an eta 2013an KPI baino txikiagoak izan ziren.

99

4.15 GRAFIKOA

EAE-N ERAGINA DUTEN HITZARMEN KOLEKTIBOETAN ITUNDUTAKO SOLDATA IGOEREN ETA EAE-KO BATEZ BESTEKO INFLAZIOAREN BILAKAERA (IGOERAREN % AURREKO URTEAREKIKO)

4,42 4,23 4,44

2,60 2,12

3,16

2,18

0,93 0,65 0,62

1,011,48

3,41 2,85

4,10

0,27

1,69

3,10 2,31

1,57

0,16 –0,30

2,0

0

–1

0

1

2

3

4

5

Soldata igoera Batez besteko in�azioa

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2016

2014 (% 0,16), 2015 (–% 0,3) eta 2016 (% 0,0) urteetako inflazio tasa txikiak erabakigarriak izan ziren soldaten batez besteko igoera inflazioaren gainetik egoteko. Euskadin beren soldata aldakuntzak hitzarmen horien bidez erregulatu zituzten pertsonek hobekuntza txiki bat izan zuten beren erosteko ahalmenean, eta inflazioarekin alderatutako soldata igoeren aldakuntza gisa definitu da ondorio horietarako.

Hala ere, 2017. urtean zehar prezioek izandako igoeraren ondorioz (% 2,0), berriro ere erosteko ahalmena galdu zuten soldatek, hitzarmenean itundutako igoera batez (% 1,48) besteko inflazioa baino txikiagoa izan baitzen.

Hitzarmenak erregistratu ziren garaia aintzat hartzen badugu (4.13 koadroa), krisia larriena izan zen urteetan (2010-2014), urte bakoitzean erregistratu ziren hitzarmenek soldata igoera txikiagoak jasotzen zituzten, aurreko urteetan erregistratu ziren hitzarmenek urte horretarako jasotako igoera baino. 2015etik aurrera, berriz, joera alderantzizkoa izan zen eta 2017an erregistratu ziren hitzarmenek batez beste % 1,68ko soldata igoera itundu zuten, hau da, aurreko urteetan erregistratutako hitzarmenek 2017rako itundutako igoera (% 1,32) baino handiagoa.


4.13 KOADROA

EAE-N ERAGINA DUTEN HITZARMENETAN ADOSTUTAKO SOLDATA IGOEREN BILAKAERA (*)

NEGOZIAZIO KOLEKTIBOKO SOLDATA IGOERAK

ERREFERENTZIAZKO URTEA BAINO LEHEN ERREGISTRATUTAKO

HITZARMENETAN

ERREFERENTZIAZKO URTEAN ERREGISTRATUTAKO

HITZARMENETANINDARREKO HITZARMEN

GUZTIETAN

2005 4,55 4,23 4,382006 4,23 4,69 4,422007 4,32 4,16 4,232008 4,47 4,37 4,442009 2,59 2,69 2,602010 2,36 1,80 2,122011 3,50 2,70 3,16

2012 2,67 1,24 2,182013 1,33 0,76 0,932014 0,73 0,47 0,652015 0,58 0,68 0,622016 0,98 1,05 1,012017 1,32 1,68 1,48

(*) Urte bakoitzeko abenduaren 31ra arte erregistratutako hitzarmenak.

2017rako itundutako batez besteko lanaldia 1.720 ordukoa izan zen EAEn aplikagarriak ziren indarreko hitzarmenetan eta 1.738 ordukoa Estatu osokoetan

2017rako indarrean zeuden eta lan baldintzak eguneratuak zituzten hitzarmenetan itundutako batez besteko lanaldia 1.710 ordukoa izan zen EAE osorako, 1.699 ordukoa EAEn erregistratutako hitzarmenetan eta 1.722 ordukoa EAEn eragina duten Estatu mailan erregistratutakoetan. Estatu osoan aplikatzeko batez besteko lanaldia 1.738 ordukoa izan zen.

Lanaldiak jarduera sektorearen arabera aztertzen baditugu (4.14 koadroa), ikusiko dugu batez besteko lanaldiak EAEn txikiagoak direla Estatu osoan baino, hala EAEn negoziatutako hitzarmenetan nola EAEn aplikagarri direnetan, lehen sektorean izan ezik, hartan, EAEn ez baita ia negoziaziorik egiten, eta horrenbestez, eragin handia du estatuko negoziazioak.

Esan behar da zerbitzuen sektoreko lanaldiaren kalkuluan ez direla kontatu irakaskuntza sektoreko hainbat hitzarmen, horiek 2017an aurrera eragin egoeran eta berritu gabe zeudelako; horiek indarrean egon izan baziren, txikiagoa izango zen zerbitzuen sektorerako itundutako batez besteko lanaldia.

101

4.14 KOADROA

INDARREKO HITZARMENAK. 2017RAKO ITUNDUTAKO BATEZ BESTEKO LANALDIA

EAE-N NEGOZIATUAK (1)

EAE-N APLIKAGARRIAK (2)

ESTATU OSOAN APLIKAGARRIAK (3)

HITZARMEN GUZTIETAN 1.699 1.710 1.738

Lehen sektorea 1.779 1.763Industria 1.694 1.712 1.753Eraikuntza 1.721 1.724 1.756Zerbitzuak 1.700 1.708 1.729

(1) Urte bakoitzeko abenduaren 31ra arte erregistratutako hitzarmenak.(2) EAEn negoziatutako indarreko hitzarmenak gehi Estatuan indarrean daudenak EAEn era-

gina dutenak.(3) Estatu osoan aplikagarri diren hitzarmenak.

Iturria: Lan, Migrazio eta Gizarte Segurantzako Ministerioa eta LHK.

Sektoreko hitzarmenetan, EAErako 2017an itundutako urteko batez besteko lanaldia 1.724 ordukoa izan da eta 1.681 ordukoa enpresako hitzarmenetarako (4.15 koadroa). Estatu osoan 2017rako itundutako batez besteko lanaldia 1.740 ordukoa da sektoreko hitzarmenetarako eta 1.721 ordukoa, berriz, enpresakoetarako.

4.15 KOADROA

EAE-N ETA ESTATU OSOAN INDARREKO HITZARMENETAN ITUNDUTAKO LANALDIAREN IRAUPENA (URTEKO ORDU KOPURUA)

2017

EAE ESTATUA(*)

GUZTIRA 1.710 1.738

Sektorea 1.724 1.740Enpresa 1.681 1.721

(*) Ministerioak emandako informazioa 2018/1/31n.


2016an gertatu zen bezala, 2017rako indarraldi arrunta duten hitzarmenetan adostutako lanaldia sektoreko hitzarmenetan handiagoa izan da enpresakoetan baino. Egoera bera nabari da Estatu osoan berritutako hitzarmenetan. Era berean, eremu horretan, 2017rako itundutako lanaldia nabarmen handiagoa da EAEri dagokiona baino, bai sektoreko hitzarmenetan bai enpresakoetan.


Indarreko hitzarmenen % 5,6k lanaldi murrizketak jasotzen dituzte, eta 24 minututan dago haien batez bestekoa

Berritzen diren hitzarmenen artean, 2017rako lanaldia aurreko urtearen aldean murrizten duten hitzarmenen proportzioa handitu da (4.16 koadroa). Izan ere, 2017an lanaldia murrizten duten hitzarmenen ehunekoa % 5,6koa da, 2016n baino 2,3 puntu handiagoa (% 3,0), eta 2015ean erregistratutakoa baino handiagoa (% 3,4).

4.16 KOADROA

INDARREKO HITZARMEN KOLEKTIBOEN EHUNEKOA AURREKO URTEAREKIKO LANALDI MURRIZKETA DUTENAK ETA HAIEN ERAGINPEKO PERTSONAK*

2015 2016 2017

HITZARMENAK %

ERAGINPEKO PERTSONEN %

HITZARMENAK %


HITZARMENAK %


EAE GUZTIRA 3,4 3,4 3,0 3,3 5,6 3,7

EAEn erregistratutakoak 3,4 2,9 3,6 4,7 6,3 5,1Estatu mailakoak 3,4 4,2 1,2 1,3 4,1 2,2

* Abenduaren 31ra arte.

Hala ere, aurreko urteetakoaren oso antzekoa da murrizketa horien eraginpeko pertsonen ehunekoa, 2017 (% 3,7), 2016 (% 3,3) eta 2015 (% 3,4).

Nolanahi ere, aurreko garaietan izandakoak baino nabarmen txikiagoak dira ehuneko horiek, baita krisiaren lehen urteetan izandakoen aldean ere, esate baterako 2009an, urte hartan hitzarmenen % 22.9k lanaldi murrizketak jasotzen zituzten.

Bestalde, lanaldiaren murrizketak gora egin du EAEn eragina izanik 2017rako berritu diren hitzarmen guztietan, urtean batez beste 24 minutu izanik (0,4 ordu) guztizko batez besteko haztatuari dagokionean, ordu erdia gaindituz (36 minutu) soilik EAEn erregistratutako hitzarmenak kontuan hartzen badira, eta 0,1 ordu besterik ez (6 minutu) EAEn eragina duten estatu mailakoetan.

4.17 KOADROA

ITUNDUTAKO LANALDIAREN MURRIZKETA. ORDUAK/URTEANLANALDIA

2015EAN 2014. URTEAREKIKO

LANALDIA 2016AN 2015.

URTEAREKIKO

LANALDIA 2017AN 2016.

URTEAREKIKO

EAE GUZTIRA 0,2 0,2 0,4

EAEn erregistratutakoak 0,3 0,3 0,6Estatu mailakoak 0,2 0,0 0,1

103

4.1.5. 2017AN INDARREAN EGON ZIREN HITZARMEN KOLEKTIBOAK NEGOZIATU ETA SINATU ZITUZTEN ERAKUNDEAK

CC.OO. eta UGT dira sektoreko hitzarmen gehien sinatzen dituzten sindikatuak eta, aldiz, enpresa hitzarmen gehiago sinatzen dituzte, araberan, ELA eta LAB sindikatuek

Hona hemen 2017an negoziatu eta indarraldi arruntean egon ziren hitzarmenen negoziazio mahaietan parte hartu zuten erakunde sindikalen eta hitzarmen horien sinaduraren gaineko informazioa.

Atal hori aztertzeko, alde batera utzi dira EAEn eragina duten estatu hitzarmenak. Aurreko atalean aztertutako datuen arabera, 2017an 452 hitzarmen erregistratu eta egon ziren EAEn indarrean, euren eraginpean 118.855 langile hartuz (ez dira aintzat hartu luzapen egoeran edo iraungirik zeuden hitzarmenak).

4.16 grafikoan (hitzarmen kopurua) eta 4.17 grafikoan (pertsona kopurua) jaso dira 2017an indarrean egon ziren hitzarmenetan parte hartu eta sinatu zuten lau sindikatu nagusien arteko aldeak.

4.16 GRAFIKOA

ERAKUNDE SINDIKAL NAGUSIEN PRESENTZIA ETA SINADURA INDARREAN EGON ZIREN HITZARMENETAN (HITZARMEN KOPURUA)

353400

300

200

100

0

184166

138

311

145 160133

ELA LAB CC.OO. UGT

SinatuakPresentzia

2017. urtean indarrean zeuden hamar hitzarmenetatik ia zazpi sinatu zituen ELAk, EAEn indarrean egon ziren negoziazio kolektiboen eraginpeko langileen % 62,7 hartuz.

ELAk sinaturiko hitzarmen guztien % 96,8 enpresa hitzarmenak izan ziren, eta % 3,2 sektore hitzarmenak. Sindikatu horrek sinaturiko 10 sektore hitzarmenen eraginpean egon ziren hitzarmenak indarrean zituzten langileen % 24,4, eta sinatu zituen 301 enpresa hitzarmenen eraginpean jardun zuten langileen % 38,3k.


ELAk 2017an negoziazio mahaietan parte harturiko hitzarmenen % 88,1 sinatu zituen, eta aurreko urtekoaren oso antzekoa izan zen ehuneko hori.

LABek indarrean egon ziren hamar hitzarmenetatik hiru sinatu zituen, eta hitzarmen horien eraginpean jardun zuten hitzarmenak indarrean zituzten langileen % 41,3k. 13 sektore hitzarmen sinatu zituen, 22.024 langile babestuz, eta 132 enpresa hitzarmen, haien eraginpean 27.245 langile hartuz. Era berean, bera da, negoziazio mahaietan duen presentziaren arabera, hitzarmen gutxien sinatzen dituen sindikatua (% 78,8).

CCOOk indarrean egon ziren hitzarmenen % 35,4 sinatu zituen, eta hitzarmenak indarrean zituzten hamar langileetatik zortzik jardun zuten haien eraginpean. Era berean, 59.781 langilek jardun zuten sinatu zituen 27 sektore hitzarmenen eraginpean, eta beste 32.802k 131 sinatu zituen enpresa hitzarmenenean. UGTrekin batera, bera da, negoziazio mahaietan duen presentziaren arabera, hitzarmen gehien sinatzen dituen sindikatua.

UGTk azterlan honen xede diren hitzarmenen ia herena sinatu zuen (% 29,4), eta hamar langiletatik zazpik jardun zuten hitzarmen haien eraginpean. 58.703 langilek jardun zuten Sinatu zituen 25 sektore hitzarmenen eraginpean, eta beste 26.819k sinatu zituen 108 enpresa hitzarmenenean. Adierazi den bezala, hitzarmen gehien sinatzen dituzten sindikatuetako bat da, negoziazio mahaietan duen presentziaren arabera.

4.17 GRAFIKOA

ERAKUNDE SINDIKAL NAGUSIEN PRESENTZIA ETA SINADURA INDARREAN EGON ZIREN HITZARMENETAN (ERAGINIKO LANGILEAK)

111.699

99.503 95.620 88.252

74.569

49.269

92.58385.522

ELA LAB CCOO UGT

SinatuakPresentzia

105

4.18 KOADROA

ERAKUNDE SINDIKAL NAGUSIEN PARTE HARTZEA 2017AN* INDARREAN EGON ZIREN HITZARMENETAN (ERAGINIKO LANGILEAK)

ELA LAB CCOO UGT LSB ESK BESTE BATZUK

EZ SINDIKATUAK**

GUZTIRAHitzarmen kopurua 311 145 160 133 18 20 29 57

Guztizkoaren %-a 68,8 32,1 35,4 29,4 4,0 4,4 6,4 12,6

Eraginiko langileak 74.569 49.069 92.583 85.522 5.156 15.020 12.738 6.448

Guztizkoaren %-a 62,7 41.3 77.9 72.0 4.3 12.6 10.7 5.4

Sektore Hitzarmenak

Hitzarmen kopurua 10 13 27 25 0 3 2 0

Guztizkoaren %-a 32,3 41,9 87,1 80,6 0,0 9,7 6,5 0,0

Eraginiko langileak 29.014 22.024 59.781 58.703 0 5.334 168 0

Guztizkoaren %-a 46,3 35,1 95,3 93,6 0,0 8,5 0,3 0,0

Enpresa hitzarmenak

Hitzarmen kopurua 301 132 133 108 18 17 27 57

Guztizkoaren %-a 71,5 31,4 31,6 25,7 4,3 4,0 6,4 13,5

Eraginiko langileak 45.555 27.045 32.802 26.819 5.156 9.686 12.570 6.448

Guztizkoaren %-a 81,1 48,2 58,4 47,8 9,2 17,3 22,4 11,5

*(*) 2017.12.31ra arte.(**) Ez sindikatuak.

EAEn sinatu eta indarrean egon ziren hitzarmenen % 48,4tan hartu zuten parte Confebask osatzen duten erakundeek

Hona hemen 2017an EAEn erregistratu eta indarrean egon ziren sektore hitzarmenei buruzko informaziotik enpresa erakunde sinatzaileei buruz atera daitezkeen datuak, 4.19 koadroan, lurralde eremuen arabera banaturik, aurkeztu ditugunak:

Adieraz dezagun lehenik, 2017an indarrean egon ziren 31 sektore hitzarmenetatik hiru sinatu zutela, batera, Confebask barruko erakunderen batek (SEA, ADEGI eta CEBEK) eta beste enpresa erakunderen batek.

Araban, SEA erakundeak sinatu zituen lurralde honetan indarrean egon ziren hamabi sektore hitzarmenetako sei eta hitzarmen haien eraginpean zeuden langileen % 47,4 hartu zituzten hitzarmen haiek. Beste enpresa erakunde batzuek sinatu zituzten Arabako beste sei sektore hitzarmenak, eraginiko langileen % 57,6 hartuz. 2017an sektoreetan indarrean egon zen negoziazio kolektiboari dagokionez, SEAren parte hartzeak gora egin zuen, aurreko urtean sinatu zituen hitzarmenek eraginiko langileen %42,4 hartu baitzituzten, eta 2017an, aldiz, % 47,4. Beste enpresa erakundeen parte hartzeak behera egin zuen, % 57,6tik % 52,6ra, egin ere.


Bizkaiari dagokionez, 2017an indarrean egon ziren hamar hitzarmenetatik zazpitan esku hartu zuen CEBEKek, esparru horretako langileen % 52,4 hartuz. Bost sektore hitzarmen sinatu zituzten beste erakunde batzuek (haietako lau CEBEKekin batera), eta esparru horretako hitzarmenen eraginpeko langileen % 49,2ren lan harremanak arautu zituzten. 2016an indarrean egon zen negoziazio kolektiboaren aldean, jaitsi egin zen CEBEKen parte hartzea, % 68,6tik % 52,4ra hain zuzen ere.

Gipuzkoan, indarrean egon ziren sei sektore hitzarmenetatik bi sinatu zituen ADEGI erakundeak, eta esparru horretako langileen % 21,5ek jardun zuten haien eraginpean. Zazpi sektore hitzarmen sinatu zituzten beste erakunde batzuek (haietako bat ADEGIrekin batera), eta esparru horretako hitzarmenen eraginpeko langileen % 90,5en lan harremanak arautu ziren haien bitartez.

4.19 KOADROA

2017AN EAE-N INDARREAN EGON ZIREN SEKTORE HITZARMEN KOLEKTIBOAK SINATU ZITUZTEN ENPRESA ERAKUNDEAK

CONFEBASK (*) BESTE ERAKUNDE BATZUK

HITZARMENAK ERAGINIKO LANGILEAK HITZARMENAK ERAGINIKO

LANGILEAKEAE guztira 15 28.236 19 36.341

Araba 6 5.086 6 5.643Bizkaia 7 20.965 5 19.681Gipuzkoa 2 2.185 7 9.198Lurralde artekoak 0 0 1 1.819

(*) Lurralde eremuko hiru erakunde kidek osatua da: ADEGI (Gipuzkoa), CEBEK (Bizkaia) eta SEA (ARABA).

2016an indarrean egon zen negoziazio kolektiboaren aldean, behera egin du Adegiren parte hartzeak, sinaturiko hitzarmenen eta eraginiko langileen kopuruari dagokionez. Halatan, 2016an presente egon zen ADEGI esparru hartan hitzarmenen eraginpeko langileen % 49,6ren lan harremanak arautu ziren hitzarmenetan, baina 2017an indarrean egon ziren sektore hitzarmenen arteko bi baizik ez zituen sinatu, hau da, esparru horretako langileen % 21,5en hitzarmenak baizik ez.

Lurralde arteko hitzarmenei dagokienez, Confebask erakundeko kide bakar batek ere ez zuen parte hartu 2017an sinatu zen gisa horretako hitzarmen bakarrean.

2017an indarrean egon ziren sektore hitzarmenen % 48,4 sinatu zituzten Confebaskera bildutako erakundeek, hau da, CEBEKek, ADEGIk eta SEAk, hitzarmen haien eraginpeko esparruko langileen %70,5 hartuz. Beste enpresa erakunde batzuek hamar sektore hitzarmenetatik sei sinatu zituzten (% 61,3) eta hitzarmen haien eraginpean jardun zuten langileen % 58k.

2016an sinatutako hitzarmenen aldean, behera egin du Confebask osatzen duten erakundeek sinatutako hitzarmenen portzentajeak, bai eta hitzarmenen eraginpeko langileen portzentajeak ere. Izan ere, 2017an indarrean egon ziren hitzarmenen erdiak baino gutxiago (% 48,4) sinatu zituzten Confebaskera bilduriko erakundeek.

107

4.18 GRAFIKOA

2017AN EAE-N INDARREAN EGON ZIREN SEKTORE HITZARMEN KOLEKTIBOAK SINATU ZITUZTEN ENPRESA ERAKUNDEEN PARTE HARTZEAHITZARMEN KOLEKTIBOEN %-a ERAGINIKO LANGILEEN %-a

Confebask: %48,4

Confebask: %45,0

%9,7

%3,0

Beste erakunde batzuk:%61,3

Beste erakundebatzuk: %58,0

4.1.6. HITZARMEN KOLEKTIBOAK EZ-APLIKATZEAK14 EAE-N

Ez-aplikatzeen kopurua murriztu da EAEn

Hitzarmen Kolektiboen Erregistroan eskura daitekeen informazioaren arabera, 2017. urtean zehar nabarmen murriztu zen EAEn hitzarmen kolektiboen ez-aplikatzeak; izan ere, 45 erregistratu ziren 2016an eta 22 2017an. Beraz, % 51,1ean murriztu zen 2017an ez-aplikatzeen kopurua.

Hala eta guztiz ere, handiagoa izan zen ez-aplikatze horien eraginpean gertatu ziren langileen kopurua, 449 langile 2016an eta 483 langile 2017an.

VICRILA Vidrieras y Cristalerías de Lamiaco S.A enpresa izan zen inolaz ere emendio horren eragile nagusia, 300 langileengan eragina izan zuen ez-aplikatzea aurkeztu baitzuen gordailuan. Arrazoi horrexegatik da handiagoa 2017ko ez-aplikatzeek eraginiko langileen kopurua.

Nolanahi ere, bereziki azpimarratu beharra dago 2016an bezala 2017an ere urrun gaudela 2015ean (689 langile) edo 2014an (1.226 langile) erdietsi ziren balioetatik.

Ez-aplikatzeen eraginpean gertatu ziren langileen kopurua banatzen badugu ez-aplikatzeen kopuruaren artean, 22 langile gertatzen zaizkigu ia-ia ez-aplikatze bakoitzeko, lehengo urtean (2016) halako bi, ez-aplikatze bakoitzeko langile kopuruak 10eko baliora ere ez baitzen iritsi urte hartan, oso hurbil egon arren. VICRILA enpresako langileen egoeraren eragina kontuan hartu izan ez bagenu, ia 9koa izango zen 2017ko batez besteko balioa.

[14] 2012ko lan erreformak enpresei aukera eman die, ekonomia, teknika, antolakuntza edo produkzio kausak daudenean, enpresaren eta langileen ordezkarien arteko adostasunez, aplikatzeko hitzarmenean aurreikusita dauden lan baldintza jakinak enpresan ez aplikatzeko. Adostasunik lortzen ez bada, desadostasuna hitzarmenaren batzordearen iritzipean jar daiteke. Batzorde honek esku hartzen ez badu edo akordiorik lortzen ez badu, alderdiek.


EAEko Lan Agintaritzan gordailuratu ziren ez-aplikatzeetako 20tan, hala jokatzeko erabakia hitzartu zuten bi aldeek kontsultaldian, eta beste bitan hitzarmenaren batzorde paritarioan hartu zen erabaki hura.

Era berean, bereziki adierazi beharra dago 2017an hitzarmena ez aplikatzeko eskaera bakar bat ere ez zela iritsi ORPRICCE delakora, hau da, Estatutuaren araberako Hitzarmen Kolektiboak ez aplikatzeko Prozedurak Ebazteko Organora.

Aurreko urteetan hitzarmenen ez-aplikatzeek eraginiko langile kopuru handiena nagusiki zerbitzuen arlora bildu izan bazen ere, industria bilakatu da 2017. urtean ez-aplikatzeen eraginpeko langile gehien dituen arloa, VICRILA enpresak ez-aplikatzea aurkeztu izanak ekarri dituen ondorioengatik.

Halatan, sektore horretako 3 ez-aplikatzeen ondorioz, neurri horren eraginpeko langile gehien hartu ditu bigarren arloak, eraginiko guztien % 63,3, 309 denetara. Ondotik dator, urrun nolanahi ere, hirugarren sektorea, 16 ez-aplikatze eta 153 langile eraginik (guztizkoaren % 31,8), eta aipagarria da, era berean, eraikuntza arloa, 3 ez-aplikatze eta 21 langile eraginik (guztizkoaren % 4,3),

4.19 GRAFIKOA

EUSKADI. EZ-APLIKATZEEK ERAGINIKO LANGILEAK

1226

15

193 151

867

689

0

166120

403449

0

11356

280

483

0

309

21

153

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

GUZTIRA

2014 2015 2016 2017

ZerbitzuakEraikuntzaIndustriaLehen sektorea

Estatu osoari dagokionez, 2017an 1.076 ez-aplikatze gordailuratu ziren, eta 23.625 langile geratu ziren haien eraginpean. Horrenbestez, % 18,9 murriztu zen ez-aplikatzeen kopurua, aurreko urtekoaren aldean, eta eraginiko langileak ere % 26,3 gutxiago izan ziren. Ez-aplikatzeen % 75,6 zerbitzuen sektorera bildu ziren nagusiki; industria izan zen hurrena, ez-aplikatzeen % 12,3 harturik, eta eraikuntza (% 6,2) eta nekazaritza (% 3) ageri dira ondotik.

109

EAEn hitzarmenak ez aplikatzeko argudiatu ziren gai edo arazoei dagokienez, soldaten zenbatekoarekin edo ordainsarien sistemarekin zerikusia zutenak izan ziren maizen erabili zirenak, eta ez-aplikatzeen eraginpeko langileen % 94 hartu zituzten guztira. Ordutegiarekin eta lan denboraren antolakuntzarekin zerikusia zuten gaiek sorrarazitako ez-aplikatzeek langileen % 6 hartu zituzten guztira.

Estatuaren kasuan ere, aplikatu ez ziren lan baldintzak gehienetan soldaten zenbatekoarekin, ordainsarien sistemarekin eta lanaldiarekin zerikusia zutenak izan ziren eta langileen % 82,4ri eragin zieten ia-ia; ez-aplikatzeen eraginpean gertatu ziren langileen % 17,6ren kasuan, ez zen ez-aplikatzea sorrarazi zuen gaia zehaztu.

Bereziki esan beharra dago, bestalde, EAEn gordailuratu ziren ez-aplikatze guztietatik bakarra aurkeztu zela Arabako Lan Agintaritzaren aurrean, 7 Gipuzkoan eta 14 Bizkaiko lurralde historikoan.

Azkenik, berriz ere azpimarratu beharra dago ez-aplikatzeen eraginpeko langileak gutxi izan zirela, negoziazio kolektiboko akordioen eraginpean jardun zuten soldatapekoen kopurua kontuan harturik.

4.1.7. NEGOZIAZIO KOLEKTIBOA SEKTORE PUBLIKOAN

Bereziki adieraz dezagun, lehenik, euskal administrazioaren zerbitzuan diharduten langileen lan baldintzetarako akordioak berritu gabe ezarri eta zehaztu direla azken urteotan euskal esparru publikoko lan baldintzak.

Estatuaren 2017rako Aurrekontu Orokorrei buruzko 3/2017 Legeak ezarri zuen Estatuko Administrazioko enplegatuen ordainsariek ezingo zutela ehuneko bat baino igoera handiagoa izan guztira, 2016ko abenduaren 31n jasotzen zuten soldataren aldean. Era berean, aurreko urteetan gertatu zen bezala, 2017rako lanaldia ez zen asteko batez beste 37 ordu eta 30 minututik beherakoa izango, 20/2011 Errege Dekretuak Estatuko sektore publiko osorako 2012 urteari begira xedatu bezala.

Aurrekoarekin guztiarekin bat, sektore publikoko langileen ordainsariak 2016. urtekoekiko %1 igoko zirela xedatu zuen apirilaren 11ko 2/2017 Legeak, Euskal Autonomia Erkidegoko 2017. urteko ekitaldiko Aurrekontu Orokorrak onartzen dituenak.

Bestalde, Euskal Autonomia Erkidegoko 2017. urteko ekitaldiko Aurrekontu Orokorrak onartu zituen Legea aldatu zuen 3/2017 Legearen bitartez onartu zen sektore publikoa osatzen duten erakundeen zerbitzuetan diharduten langileei jaso gabe zeuzkaten ordainsariak ordaintzea, kontuan harturik 2012ko abenduko hilekoari zegokion ordainsari bereziaren ordainketa bertan behera gelditu zela.

EAEko funtzionarioen urteko lanaldiari dagokionez, Eusko Jaurlaritzak 1.614 ordu eta 30 minutuetara igo zuen 2013rako, urte horretako martxoaren 5ean onartutako Dekretuaren bidez. Hala ere, otsailaren 2ko 2/2016 Dekretuan 1.592 orduko lanaldia ezarri zuen 2016rako, 2013 baino lehenagoko egoerara itzulita.

Dekretu hura bertan behera utzi zuen Euskadiko Auzitegi Gorenak, 2016ko abenduaren 20ko epai baten bitartez. Halaz ere, irmo ez zelarik, helegitea jarri zitzaion Espainiako Auzitegi Gorenaren aurrean eta, beraz, 1.592 orduko lanaldiari eutsi zitzaion 2017an ere.


2017 urterako ez zen foru administrazioen zerbitzuko funtzionarioentzako negoziazio kolektiboaren emaitza zatekeen akordiorik argitaratu eta, beraz, Kontseilu honek ez daki aipatutako Aurrekontuen Legeetan zehazturikoak ez bezalako lan baldintzarik aplikatu ote zen ala ez.

Toki administrazioaren eremuan, 2010eko abenduaren 31n amaitu zen Udalhitz, Lan Harremanetarako Akordio Marko Orokorraren indarraldia, EUDELek eta ELA, CCOO eta UGT sindikatuek 2008an sinatu zutena. Estatuaren Aurrekontu Orokorrei buruzko 3/2017 Legeak xedatutakoaren arabera, toki administrazioko funtzionarioek ere % 1eko muga lukete soldaten igoeran, Lege horrek xedatzen duen bezala.

Erakunde eta enpresa publikoetako langile lan kontratudunentzat indarrean dauden hitzarmen kolektiboei dagokienez, % 1,82koa izan da itundutako batez besteko soldata igoera, eta urtean 1.653 ordukoa itundutako batez besteko lanaldia. 25.108 langilerengan dute hitzarmen horiek eragina.

111

ONDORIOAK

— EAEn 572.90215 pertsonarengan du eragina negoziazio kolektiboak. Haietako % 44,2 dira emakumeak eta % 55,8 gizonak.

— 2017. urtearen amaieran, langileen % 39,2k zituzten beren hitzarmenak indarrean (indar betean). Aurreko urtekoaren oso antzekoa da portzentaje hori (38,8), baina 2015ekoa baino 3,2 puntu altuagoa.

— Era berean, ekitaldia ixterakoan, luzapenean eta noiz berritu zain zeuden langileen % 41,5en hitzarmenak, eta amaituak zituzten beste % 19,3k.

— Enpresa esparruko negoziazioetan eginiko aurrerapenak ez ditu sektore mailako negoziazioetan eginiko aurrerapen txikiak bereganatu ahal izan; bitarte horretan, gero eta eremu zabalagoa hartzen ari dira EAEn estatu esparruko hitzarmenak.

— Bi urtetik gorako indarraldiaz negoziatu dira indarrean dauden hitzarmen gehienak.

— EAEn hitzarturiko soldata igoera % 1,48koa da eta % 1,43koa Estatuko batez bestekoa. EAEn 1.710 ordukoa da hitzartu den batez besteko lanaldia eta 1.738 ordukoa Estatuan.

— Murriztu egin da negoziazio prozesuen iraunaldia, baina luzea da oraindik ere, 491 egun batez beste.

— CC.OO. eta UGT dira sektore hitzarmen gehien sinatzen dituzten sindikatuak eta, aldiz, enpresa hitzarmen gehiago sinatzen dituzte, araberan, ELA eta LAB sindikatuek.

— Urte honetan, euskal administrazioaren zerbitzuan diharduten langileen lan baldintzetarako akordioak berritu gabe zehaztu dira berriro ere euskal esparru publikoko lan baldintzak.

15

[15] 2017/12/31ko datuak.


4.2. LAN GATAZKAK4.2.1. ALDERDI NAGUSIAK

Modu esanguratsuan ugaldu dira grebak eta gatazka gutxiago aurkeztu dira Precon

2017. urtean zehar 708 lan gatazka erregistratu ziren guztira EAEn, 214 greba eta Precon aurkeztutako 494 gatazka. Modu esanguratsuan handitu zen greba kopurua, bai eta haietan parte hartu zuten langileena ere, eta murriztu egin zen Precon aurkeztu ziren gatazken, eta haien eraginpeko langileen, kopurua.

4.20 KOADROA

LAN GATAZKAK EAE-NLAN GREBAK16 PRECON AURKEZTUTAKO GATAZKAK

GATAZKA KOPURUA PARTE HARTZAILEAK GATAZKA KOPURUA ERAGINIKO LANGILEAK

2006 224 62.577 364 48.4862007 204 46.492 353 81.6072008 232 41.183 406 79.7922009 280 27.117 361 141.3132010 298 38.090 454 128.4642011 240 18.640 530 109.632

2012 278 21.600 420 72.0332013 350 37.020 1.349 453.8192014 236 17.126 581 160.2802015 184 10.608 573 186.6452016 164 13.735 613 200.4062017 214 59.505 494 134.363

16

4.2.2. LAN GREBAK EAE-N

2017an 214 lan greba erregistratu ziren guztira EAEn; 59.505 langilek hartu zuten parte haietan eta 96.423 lanaldi ez ziren bete. % 30,5, % 333,2 eta % 65,8ko emendioak salatzen dizkigute kopuru horiek, hurrenez hurren, bi urteen arteko balantzean. Parte hartzaileen kopuruari dagokionez, bereziki adierazi beharra dago 2017an erdietsi zela azken hamarkada honetako erregistro gorena.

Greba gehiago izan ziren, inolaz ere, hala sektoreetan nola enpresetan. Sektoreen esparruan, % 64,3 greba gehiago egin ziren, eta % 342,1 gehiago izan ziren, era berean, haietan parte hartu zuten langileak. Bestalde, % 252 gehiago izan ziren sektore grebetan bete izan ez ziren lanaldiak.

[16] 2014ko datuetan ez daude sartuta martxoan egin zen ekimen sozialeko irakaskuntzako zentroetako grebako parte hartzaile eta lan egin gabeko egunak. 2013ko datuetan ez daude sartuta maiatzeko greba orokorreko parte hartzaile eta lan egin gabeko egunak. 2012ko datuetan ez daude sartuta martxoan, irailean eta azaroan egindako greba orokorretako parte hartzaileak eta lan egin gabeko egunak, ezta otsailean eta martxoan egin ziren sektore publikoko grebetakoak ere.

113

4.21 KOADROA

LAN GREBAK (EAE)



GREBA BAKOITZEKO

PARTE HARTZAILEAK

LAN EGIN GABEKO EGUNAK GREBA

BAKOITZEKO

PARTE HARTZAILE BAKOITZAK LAN

EGIN GABEKO ORDUAK

2007 204 46.492 112.497 228 551 19,42008 232 41.183 73.769 178 318 14,32009 280 27.117 126.184 97 451 37,22010 298 38.090 179.519 128 602 37,72011 240 18.640 83.935 78 350 36,0

2012 278 21.600 130.930 78 471 48,52013 350 37.020 140.391 106 401 30,32014 236 17.126 56.648 73 240 26,52015 184 10.608 18.222 58 99 13,72016 164 13.735 58.157 84 355 33,92017 214 59.505 96.423 278 451 13,0


4.20 GRAFIKOA

GREBETAN BETE EZ DIREN LANALDIAK ESPARRUEN ARABERA: PRIBATUA / PUBLIKOA (EAE, 2013-2017)

139.341

50.062

12.963

56.255

83.190

1.050 6.586 5.259 1.90213.233

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

160.000

2013 2014 2015 2016 2017

Pribatua Publikoa



Bi sektore gatazka, Bizkaiko adineko pertsonen zentro pribatuetakoa eta EAEko unibertsitatetik kanpoko ikastetxe publikoetakoa, izan dira parte hartzaileen eta bete ez diren lanaldien arloetan erregistratu den emendio garrantzitsuaren erantzule nagusiak

Gure Erkidegoan gertatu ziren bi lan gatazkaren, hau da, EAEko ikastetxe publikoetan eta, hitzarmen kolektiboaren negoziazioa zela medio, Bizkaiko adineko pertsonen zentro pribatuetan, izaniko gatazken ondorioa izan da sektoreen esparruan gertatu den gatazka emendio esanguratsua. Hain zuzen ere, 2017an guztira bete ez ziren egunen % 40tik gora geratu ziren lan egin gabe gatazka horietan.

Bestalde, aurreko urtean baino % 27,3 greba gehiago izan ziren enpresen esparruan. Haietan parte hartu zuten langileak % 327,2 gehiago izan ziren eta % 15 egun gehiago utzi ziren grebetan lan egin gabe.

Enpresen esparruaren barruan, bereziki aipagarria da enpresa publikoetan gertatu den greba emendioa. Haien artean topo egiten dugu hainbat administrazio publikotan, hala nola Euskotren edo Correos-en, gertaturiko gatazkekin. Esparru horretan, 2017an 26.703 langilek hartu zuten parte grebetan, 26.849 egun lan egin gabe utziz; 2016an, ordea, 598 langilek hartu zuten parte grebetan eta 1.902 lanaldi ez ziren bete.

4.22 KOADROA

LAN GREBAK ESPARRUAREN ARABERA: SEKTOREA / ENPRESA (EAE)

SEKTOREAENPRESA

GUZTIRAGUZTIRA PRIBATUA PUBLIKOA

KOPURUA %(**) KOPURUA % (**) KOPURUA %(**) KOPURUA %(**) KOPURUA %

2013 Grebak 18 5,1 332 94,9 301 86,0 31 8,9 350 100,0

Parte. 17.879 48,3 19.141 51,7 18.588 50,2 553 1,5 37.020 100,0Egun(*) 28.011 20,0 112.380 80,0 111.330 79,3 1.050 0,7 140.391 100,0

2014 Grebak 15 6,4 221 93,6 178 75,4 43 18,2 236 100,0

Parte. 2.172 12,7 14.954 87,3 10.192 59,5 4.762 27,8 17.126 100,0Egun(*) 15.759 27,8 40.889 72,2 34.303 60,6 6.586 11,6 56.648 100,0

2015 Grebak 3 1,6 181 98,4 140 76,1 41 22,3 184 100,0

Parte. 735 6,9 9.873 93,1 5.900 55,6 3.973 37,5 10.608 100,0Egun(*) 184 1,0 18.038 99,0 12.779 70,1 5.259 28,9 18.222 100,0

2016 Grebak 14 8,5 150 91,5 134 81,7 16 9,8 164 100,0

Parte. 5.533 40,3 8.202 59,7 7.604 55,4 598 4,4 13.735 100,0Egun(*) 12.464 21,4 45.693 78,6 43.791 75,3 1.902 3,3 58.157 100,0

2017 Grebak 23 10,7 191 89,3 149 69,6 42 19,6 214 100,0

Parte. 24.463 41,1 35.042 58,9 8.339 14,0 26.703 44,9 59.505 100,0Egun(*) 43.876 45,5 52.547 54,5 25.698 26,7 26.849 27,8 96.423 100,0

*(*) Egun: Lan egin gabeko egunak.(**) Koadroko lerroen araberako ehunekoak lerro bakoitzaren azken balioaren gainean daude kalkulatuta.


Erakundeen esparruei dagokienez (pribatua / publikoa), bereziki adierazi beharra dago greba, parte hartzaile eta lan egin gabeko egun gehienak esparru pribatuan gertatu zirela (guztien % 81,8, % 78 eta % 86,3, hurrenez hurren).

115

2017an ere, negoziazio kolektiboa izan zen gatazken sorburu nagusia

Sorburuei dagokienez, negoziazio kolektiboak sorrarazi zituen 2017an gertatu ziren greben erdiak baino gehiago (guztizkoaren % 54,2), eta parte hartzaileen % 59,2 eta lan egin gabeko egunen % 55,2 hartu zituen.

2017an, zerbitzuen sektorean gertatu ziren greba, parte hartzaile eta lan egin gabeko egun gehienak

Jarduera arloen arabera, 2017an zerbitzuen sektorean gertatu ziren greben % 63,1, eta haietan hartu zuten parte grebalarien % 90 eta utzi zen lan egin gabe egun kopuru handiena, % 79,9 hain zuzen ere. Aurreko urteko baino grebalari eta lan egin gabeko egun gehiago gertatu ziren hirugarren sektorean.

4.21 GRAFIKOA

GREBETAN BETE EZ DIREN LANALDIAK ESPARRUEN ARABERA: PRIBATUA / PUBLIKOA (EAE, 2013-2017)

12 885

4 7 0

6.51

6

1.01

8

1.08

6

6.85

6

880

84.6

39

18.3

30

9.30

8

29.7

70

18.7

24

49.2

24

36.4

15

7.82

4 21.5

24

76.8

19

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

2013

Nekazaritza Eraikuntza Industria Zerbitzuak

2017201620152014



4.23 KOADROA

LAN GREBAK JARDUERA ARLOEN ARABERA (EAE)




EGIN GABEKO ORDUAK

2013

GUZTIRA 350 37.020 140.391 30,3

Nekazaritza 3 12 12 8,0Industria 162 21.194 84.639 31,9Eraikuntza 17 510 6.516 102,2Zerbitzuak 168 15.304 49.224 25,7

2014

GUZTIRA 236 17.126 56.648 26,5


2015

GUZTIRA 184 10.608 18.222 13,7


2016

GUZTIRA 164 13.735 58.157 33,9


2017

GUZTIRA 214 59.505 96.423 13,0

Nekazaritza 0 0 0 —Industria 68 5.356 18.724 28,0Eraikuntza 11 586 880 12,0Zerbitzuak 135 53.563 76.819 11,5


Katalunian deitu ziren bi greba orokorrak izan ziren Estatuan parte hartzaileen eta lan egin gabeko egunen kopuruan gertaturiko emendio garrantzitsuaren sorburua

Oro har, 2017an modu esanguratsuan emendatu ziren grebak Estatuan (% 14), baina parte hartzaileen kopurua (% 1.391) eta lan egin gabeko egunen kopurua (% 697,2) batez ere, 2017ko urriaren 3an eta azaroaren 8an grebarako egin ziren deialdien ondorioz. Halatan, ikusgarriro emendatu ziren, aurreko urteko datuen aldean, grebalarien eta lan egin gabe utzitako egunen kopuruak.

Horren ondorioz, behera etorri zen 2017an EAEk grebetan parte hartu zuten langileen kopuruaren arabera estatuan zuen pisua (% 2,2, eta 2016an

117

% 7,5), bai eta lan egin gabe utziriko egunen kopuruari dagokion arloan (% 3,1, eta 2016an % 15).

EAEn greba bakoitzean parte hartu zuten langileen kopuruari dagokionez, 2017an greba kopurua baino langile grebalariena askoz ere azkarrago emendatu zenez (% 30,5 eta % 333,2, hurrenez hurren), 278 parte hartzaile izan zen greba bakoitzeko, azken hamarkada honetako maila gorena hain zuzen ere (84 2016an).

Beste hainbestekoa gertatu zen greban bete ez ziren lanaldien kopuruaren kasuan, ikusgarriro hazi baitzen 2017an: 451, eta 355 aurreko ekitaldian. Nolanahi ere, kasu horretan ez dira aurreko urte batzuetako mailak erdietsi: 2010 (602), 2007 (551) eta 2012 (471).

Azken hamarkada honetako apalena izan da langile bakoitzak lan egin gabe utzi duen ordu kopurua

Hala eta guztiz ere, behera egin zuen 2017an greba egin zuen langile bakoitzak lan egin gabe utzi zuen ordu kopuruak, 13 guztira (33,9 aurreko ekitaldian). Greben bizitasunaren maila eskaintzen digu datu horrek. Hori dela eta, bereziki aipatu beharra dago industriako grebak biziagoak izan zirela gainerako arlo edo sektoreetakoak baino (28 ordu lan egin gabe, grebalari bakoitzak).

4.24 KOADROA

LAN GREBAK (ESTATUA)(1)



GREBA BAKOITZEKO PARTE HARTZAILEAK

LAN EGIN GABEKO EGUNAK GREBA

BAKOITZEKO

PARTE HARTZAILE BAKOITZAK LAN EGIN

GABEKO ORDUAK

2007 751 492.150 1.182.782 655 1.575 19,22008 810 542.508 1.508.719 670 1.863 22,22009 1.001 653.483 1.290.852 653 1.290 15,82010 984 340.776 671.498 346 682 15,82011 777 221.974 485.054 286 624 17,5

2012 878 323.871 1.290.114 369 1.469 31,92013 994 448.024 1.098.480 451 1.105 19,62014 777 217.047 620.568 279 799 22,92015 615 170.528 497.483 277 809 23,32016 641 183.120 388.912 286 607 17,02017 731 2.732.023 3.100.589 3.737 4.242 9,1

(1) 2012ko datuak behin-behinekoak dira (2013ko apirilekoak).


Bereziki adierazi beharra dago, azkenik, 2017an 8,1 egunekoa egin zela greben batez besteko iraupena, 2016koaren erdia gutxi gora-behera (15,1 egunekoa). Lurraldeen arabera, Bizkaian gehiago iraun zuten grebek batez beste (10 egun), EAEko batez bestekoaren gainetik, eta maila horretara iritsi gabe azaltzen zaizkigu Gipuzkoa eta Araba (7,3 eta 6 egun, hurrenez hurren).


4.25 KOADROA

LAN GREBAK LURRALDE HISTORIKOEN ARABERA



GREBA BAKOITZEKO

PARTE HARTZAILEAK

LAN EGIN GABEKO

EGUNAK GREBA BAKOITZEKO


EGIN GABEKO ORDUAK

GREBEN BATEZ BESTEKO IRAUPENA (EGUNAK)

2009

EAE 280 27.117 126.184 97 451 37,2 11,4

Araba 55 2.626 14.185 48 258 43,2 14,6Bizkaia 141 16.342 60.498 116 429 29,6 7,2Gipuzkoa 84 8.149 51.501 97 613 50,6 16,4

2010

EAE 298 38.090 179.519 128 602 37,7 11,3


2011

EAE 240 18.640 83.935 78 350 36,0 8,5


2012

EAE 278 21.600 130.930 78 471 48,5 9,6


2013

EAE 350 37.020 140.391 106 401 30,3 10,9


2014

EAE 236 17.126 56.648 73 240 26,5 10,2


2015

EAE 184 10.608 18.222 58 99 13,7 7,5


2016

EAE 164 13.735 58.157 84 355 33,9 15,1


2017

EAE 214 59.505 96.423 278 451 13,0 8,1



119

4.2.3. PRECON AURKEZTUTAKO GATAZKAK

2017. urtean, bere hiru lurralde zerbitzuen bitartez jarraitu du Lan Harremanen Kontseiluak Preco delakoa, hau da, Lan Gatazkak Ebazteko Borondatezko Prozedurei buruzko Lanbide arteko Akordioa, kudeatzen. 2000ko otsailaren 16an (66. zenbakiko EHAA, 2000ko apirilaren 4koa), Euskal Autonomia Erkidegoko ordezkaritzarik handieneko sindikatu eta enpresa konfederazio guztiek sinatu zuten akordio hori.

Lehendabizi, 2017an zehar eskatutako prozedurei buruzko informazioa eskainiko dugu ondoren, Preco erabiliz bideratutako gatazken ikuspegi orokorra emateko, eta gero urte horretan bertan amaitutako prozedurei buruzko informazioa emango da, kudeaketa eta emaitzak aztertzeko.

% 19,4 eskaera gutxiago aurkeztu ziren Precon

2017an 494 eskaera aurkeztu ziren Precon, eta 134.363 langile izan ziren guztia haien eraginpean. Hau da, aurreko urtean baino % 19,4 eskaera gutxiago aurkeztu ziren eta % 32,9 langile gutxiago izan ziren haien eraginpean. 2013 baino lehenagoko urteetan erregistratzen ziren kopuruetatik hurbil gaude dagoeneko.

2013an aurkeztu ziren eskaeren kopurua oso altua izan zen (1.349), urte hartan gertatu ziren ohiz kanpoko bi gertaeren ondorioz: hitzarmen kopuru esanguratsu batean aurrera-eraginerako epea amaitu eta gero ezarri ziren inpugnazioak, alde batetik, eta sektore publikoan 2012ko abenduan ordainsari berezia kentzeagatik egin ziren erreklamazioak, bestetik.

4.22 GRAFIKOA

GATAZKA KOLEKTIBORAKO EGINIKO ESKAERAK: 2002-2017

333 377 352 344 364 353406 361

454530

420

1349

581 573 613494

0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Iturria: LHK.

Normaltasunerantz berritzultzen hasi ginen ordutik aurrera, 600 gatazka inguru izan ziren hiru ekitaldiekin, eta krisia baino lehenagoko urteetan erregistraturikoa baino gatazka kopuru handiagoa ageri badute ere, 2013 baino lehenagoko urteetako erregistroetatik hurbil daude 2017ko datuak.


Gatazken esparru motari dagokionez, enpresa esparrukoak izan dira gehienak, ohikoa den moduan. 2017ko 494 eskaeretatik, 18 baizik ez ziren jarduera arlo edo sektore oso batekoak, eta hitzarmen kolektiboen esparruekin lotu ziren zuzenean eskuarki. Gainerako 476 eskaerak enpresako gatazken ingurukoak ziren, haietako 38 sektore publikoko enpresa eta erakundeetan (% 8) eta beste 438ak sektore pribatukoetan (% 92).

Handiagoa da industria sektorearen pisua aurkezturiko gatazketan

4.23 GRAFIKOA

PROZEDUREN BANAKETA EHUNEKOTAN ARLO EKONOMIKOEN ARABERA: 2005-2017

43,639,2

44,746,7

52,9 53,3

62,8

57,361,7

55,2

65,3 63,8

53,654,959,3

52,4 52,0

45,4 43,2

33,536,9 35,5

39,9

30,9 31,3

37,4

0

10

20

30

40

50

60

70

Zerbitzuak Industria

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Iturria: LHK.

Arlo ekonomikoen arabera, igo egin zen azken urte honetan industria sektorearen parte hartzea lan gatazketan, % 31,3 2016an eta % 37,4 2017an, ez ordea sektore horretan gatazka eskaeren kopurua emendatu zelako (izan ere, 2016koa baino txikiagoa izan zen haien balio absolutua), baizik eta zerbitzuen sektorean gatazken kopurua nabarmenago murriztu zelako.

Euskal Herriko industria tradizioak ageriko pisua eman zien sektore honetan sindikatuen jarduerari eta gatazka kolektiboko prozedurak gauzatzeari. 2006 baino lehenagoko serie historikoan industria sektoreko gatazkak guztien % 55 ziren gutxi gora-behera eta zerbitzuen sektorekoak % 43 inguru. Urte horretan hasi zen industria sektoreko gatazken pisu erlatiboa apaltzen eta zerbitzuen sektorekoenak gora egiten, 2014 eta 2016 bitartean oszilazio txiki bat izan bazen ere.

Gatazka motei dagokienez, enpresan erabaki edo bideratu beharrekoak izan ziren 2017. urtean gehienak (% 59,1, 292 eskaera). Enpresaren neurriak, lan baldintzen funtsezko aldaketei ekin baino lehen enpresan ezinbestez bideratu behar den negoziazioan izaniko porrotak edota omisioak guztiz gehienetan, inpugnatu ziren haietan.

121

Lege arauen eta hitzarmen kolektiboen interpretazioaren edo aplikazioaren ondorioz sorturiko gatazkak izan ziren eskaeren % 30,4 (150); hitzarmen kolektiboen interpretazioari edo betetzeari buruzko desadostasunak izan ziren nagusi haien artean.

Gainerakoak honela banatu ziren: 41 eskaera enpresa itunetan edo hitzarmen kolektiboen negoziazioetan lan baldintzen inguruan desadostasunak edo geraldiak izan zirelako (28 eta 13, hurrenez hurren); 9 eskaera sindikatu batek enpresa batean duen afiliazio ehunekoa egiaztatzeagatik, eta aukera hori onartuta dago Precoren aplikazio arauetan, hitzarmen kolektibo batzuetan aurreikusitako sindikatu-eskubideak baliatu ahal izateko eskatzen diren egiaztatze betebeharrei erantzutearren; eta bi eskaera hitzarmen kolektiboaren batzorde paritario baten barruan sortutako desadostasun bati buruz.

4.26 KOADROA

PRECON AURKEZTURIKO GATAZKA KOLEKTIBOAKARABA BIZKAIA GIPUZKOA EAE

GATAZKA KOPURUA

ERAGINIKO LANGILEAK

GATAZKA KOPURUA

ERAGINIKO LANGILEAK

GATAZKA KOPURUA

ERAGINIKO LANGILEAK

GATAZKA KOPURUA

ERAGINIKO LANGILEAK

2000 47 9.477 102 36.652 73 18.559 222 64.6882001 64 10.369 159 78.586 100 11.874 323 100.829

2002 80 15.368 172 71.076 81 20.606 333 107.0502003 92 41.634 180 63.311 105 35.176 377 140.1212004 85 74.211 177 25.104 90 8.501 352 107.8162005 65 44.212 182 26.137 97 21.839 344 92.1882006 83 21.004 195 20.438 86 7.044 364 48.4862007 84 27.033 182 45.349 87 9.225 353 81.6072008 111 35.484 213 33.630 82 10.678 406 79.7922009 71 64.749 202 67.675 88 8.889 361 141.3132010 101 52.787 237 65.326 116 10.351 454 128.4642011 126 35.605 302 59.386 102 14.641 530 109.632

2012 96 20.760 220 41.477 104 9.796 420 72.0332013 203 95.109 739 214.253 407 144.457 1.349 453.8192014 148 59.971 289 85.874 144 14.435 581 160.2802015 94 34.688 326 138.650 153 13.307 573 186.6452016 133 38.793 319 143.871 161 17.742 613 200.4062017 103 36.694 245 45.786 146 51.883 494 134.363

Iturria: LHK.

Sendotu egin da gatazken konponketa indizea, eta krisiaren aurreko urteetako kopuruetatik hurbil dago egun

Modu esanguratsuan sendotu zen 2017an gatazken konponketa indizea, krisiaren aurreko garaietako kopuruetatik oso hurbil kokatu baitzen (% 29,2). Lan erreformak 2013an eragin zuen eskaera kopuru handiaren poderioz, hondora etorri zen gatazka konponduen ehunekoa, % 10,3ko balioraino apalduz. Urte hartatik aurrera, hobekuntza nabaritu du


arian-arian aurkezturiko gatazken konponketaren arloan; halatan, 2015ean amaitutako eskaera guztien %23,1 izan ziren gatazka konponduak, % 25,7 2016an eta % 29,2 2017an.

Izan ere, 2008 eta 2012 urteen bitarteko batez bestekoa, % 26koa, gainditu du gatazken konponketa maila horrek, 2008ko krisiaren aurreko urteetan erdietsi ziren balioetara ez iritsi arren. Gogoan har bedi % 32koa zela garai hartan konponduriko gatazken ehunekoa.

4.24 GRAFIKOA

PROZEDUREN EMAITZAK ORO HAR: 2012-2016

405

1.266

598 541649

504

117 131 119 125 167 147288

1.135

479 416482

357

0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

2012 2013 2014 2015 2016 2017

Amaituak Konponduak Konpondu gabeak


4.3. ENPLEGU ERREGULAZIORAKO ESPEDIENTEAK17

4.3.1. EAE-KO ENPLEGU ERREGULAZIORAKO ESPEDIENTEAK GUZTIRA

Enplegu erregulaziorako espedienteak administrazio prozedurak dira eta hiru ondorio desberdin eduki ditzakete langileen eta beraiek zerbitzuan ari diren enpresen arteko kontratu harremanetan: lanaldia murriztea, lan harremanak aldi baterako etetea eta kontratuaren amaiera. Honi dagokionez, bereziki esan beharra dago, bestalde, aipatutako ondoriotako bat, bi edota hirurak eragin ditzakeela espediente bakar batek, ondorio horietako batek ez baititu besteak baztertzen. Behar bezala justifikatutako kausen arabera eta proportzioan gertatzen dira ondorio horiek.

[17] Kapitulu honetan euskal Administrazioan eta Administrazio zentralean jakinarazitako enplegu erregulazioko espedienteak aztertzen dira. Lehendabizi tramitaturiko enplegu erregulazioko espediente guztiak aintzat hartzen dira eta gero analisi horretatik atzera egin eta artxibatuak baztertzen dira.

123

4.27 KOADROA

ENPLEGU ERREGULAZIORAKO ESPEDIENTEAK EAE-N ESPEDIENTE

KOPURUAERAGINIKO LANGILEAK

GUZTIRA MURRIZTEA ETETEA AMAIERA

2015EKO GUZTIAK 785 9.056 1.578 6.189 1.289

Euskal Administrazioak tramitatuak 716 8.653 1.537 6.049 1.067

Jakinaraziak 695 8.108 1.530 5.718 860Atzera emanak edo artxibatuak 21 545 7 331 207

Administrazio zentralak tramitatuak 69 403 41 140 222

Jakinaraziak 69 403 41 140 222Atzera emanak edo artxibatuak 0 0 0 0 0

2016KO GUZTIAK 539 8.647 1.292 6.479 876

Euskal Administrazioak tramitatuak 476 6.589 1.256 4.618 715

Jakinaraziak 446 6.283 1.172 4.473 638Atzera emanak edo artxibatuak 30 306 84 145 77

Administrazio zentralak tramitatuak 63 2.058 36 1.861 161

Jakinaraziak 63 2.058 36 1.861 161Atzera emanak edo artxibatuak 0 0 0 0 0

2017KO GUZTIAK 320 5.069 641 2.979 1.449

Euskal Administrazioak tramitatuak 285 4.733 613 2.947 1.173

Jakinaraziak 266 4.342 481 2.864 997Atzera emanak edo artxibatuak 19 391 132 83 176

Administrazio zentralak tramitatuak 35 336 28 32 276

Jakinaraziak 35 336 28 32 276Atzera emanak edo artxibatuak 0 0 0 0 0


Berriz ere apaldu da EEEn kopurua, bigarren urtez segidan

Euskal ekonomiak % 2,9ko hazkundea bizi izan zuen 2017an eta, testuinguru horretan, modu esanguratsuan murriztu ziren, aurreko urteko ekitaldiaren aldean, enplegu erregulaziorako espedienteak eta haien eraginpeko langileen kopurua (% –40,6 eta % –41,4, hurrenez hurren). Bi urte horien arteko beheratzeak 2016an gertatu zirenak baino handiagoak izan ziren (% –31,3 eta % –4,5).

2017. urtean 320 espediente tramitatu ziren guztira (aurreko ekitaldian baino 219 gutxiago). Haietako 285 (guztien % 89,1) tramitatu zituen Euskal Administrazioak, eta gainerako 35ak (guztien % 10,9) Administrazio Zentralak.

Euskal Administrazioak 2017an tramitatu zituen espedienteen arteko 19 atzera eman edo artxibatu egin ziren besterik gabe.


Bereziki azpimarra dezagun, bestalde, hemendik aurrera egingo diren azterketa xeheetan jakinarazitako espedienteak baizik ez direla kontuan hartuko eta, beraz, alde batera utziko direla artxibaturiko edo atzera emaniko espedienteak.

4.3.2. EAE-N LANTOKIAK DITUZTEN ENPRESETAN ENPLEGU ERREGULAZIOARI BEGIRA JAKINARAZITAKO ESPEDIENTEAK

2017an behera egin zuen lanaldia murrizteko (% –57,9) eta eteteko (% –54,3) espedienteen eraginpeko langileen kopurua, baina handiagoa izan zen, aurreko urtekoaren alden, jarduera amaitzeko espedienteen araberakoa (% 59,3)

2017 urtean, 301 espediente jakinarazi zizkieten guztira administrazio biei EAEn lantokiak zituzten enpresek, eta 4.678 langile gelditu ziren espediente haien eraginpean. Kopuru horien arabera, aurreko urtearen aldean, % –40,9 egin zuen behera espediente kopuruak eta % –43,9 haien eraginpeko langileenak.

2017. urtean enplegu erregulaziorako bideratu ziren espedienteen % 61,9tan aldi batez eten zen langileen eta enpresaren lan harremana, % 27,2tan bertan behera gelditu zen kontratua, eta gainerako % 10,9tan lanaldiaren murriztea izan zen espedientearen helburua.

Aurreko ekitaldiaren aldean, 2017an behera egin zuen lanaldia murrizteko (% –57,9) eta eteteko (% –54,3) espedienteen eraginpeko langileen kopurua (% –57,9 eta % –54,3, hurrenez hurren) baina handiagoa izan zen, aurreko urtekoaren alden, jarduera amaitzeko espedienteen araberakoa (% 59,3).

2017an EAEn jakinarazi ziren espedienteen kasuan, 15,5 langile hartu zituen batez beste espediente bakoitzak. Maila hori aurreko ekitaldikoa baino apalxeagoa da (16,4 langile espediente bakoitzeko, 2016an).

Era berean, 2017an behera egin zuten estatuko esparruan jakinarazitako espedienteen eta haien eraginpeko langileen kopuruek, apaltze maila gure Erkidegoan baino txikixeagoa izan bazen ere (% –34 eta % –33,6, hurrenez hurren).

Hala eta guztiz ere, EAEn ikusi denaren bestaldera, Estatuan kasu guztietan egin zuten oro har behera espedienteen eraginpean gertatu ziren langileen kopuruak: % –47,3, jarduera eteteko EEEn kasuan; % –14,5, amaierarako espedienteen kasuan, eta % –1,7, lanaldia murrizteko espedienteenean. Espedienteen batez besteko tamainak, bestalde, bere horretan iraun zuen, aurreko urteko datuen aldean (16,1 langile espedienteko 2017an, eta 16 2016an).

125

4.28 KOADROA

ONARTURIKO ETA/EDO JAKINARAZIRIKO ERREGULAZIO ESPEDIENTEAK (ESTATUA)

ESPEDIENTE KOPURUA

ERAGINIKO LANGILEAK


2007 3.794 58.401 226 32.433 25.7422008 6.249 148.088 2.675 104.841 40.5722009 19.434 549.282 20.591 465.215 63.4762010 17.269 302.746 38.270 211.942 52.5342011 21.168 343.629 60.636 215.012 67.981

2012 35.521 483.313 99.724 300.713 82.8762013 28.415 379.972 75.505 234.116 70.3512014 13.497 159.566 31.457 92.234 35.8752015 7.336 100.522 13.652 62.298 24.5722016 5.397 86.576 8.570 53.658 24.3482017 3.564 57.497 8.427 28.257 20.813

Iturria: Enplegu eta Gizarte Segurantzarako Ministerioa. (2016ko urtarril-abenduko aurrerapena. 2018ko martxoko datuak).

Akordioen araberako azterketa

Akordioen portzentajea aurreko urtekoa baino hobea izan zen, jardueraren amaierarako espedienteen eraginpeko kasuetan batez ere

Akordiorik izan daitekeen espedienteetan ezinbestekoak ez direla aintzat hartzen kontuan harturik, 2017an EAEn jakinarazitako 301 espedienteetatik 298tan izan zen akordioa lortzeko aukera, eta akordioa 259 espedientetan lortu zen, hau da, % 86,9tan.

Espedienteen eraginpeko langileak aintzat hartzen baditugu, akordio maila % 88,1ekoa izan zen (3.711 langile; 4.634 ziren guztira akordioa lortzeko aukera zuten espedienteen eraginpeko langileak). Aurreko urteko emaitzen aldean, EEEn eraginpean egon ziren langileekiko akordio maila aurreko urtekoa baino altuagoa izan zen (% 80,1 2017an eta % 77,4 2016an).

Espedienteek langileei eraginiko ondorioak aintzat hartzen baditugu, akordioen portzentajeak hobera egin zuen oro har, jarduera amaitzeko espedienteen kasuan batez ere (% 25,3ko emendioa akordio mailan, aurreko urteko datuen aldean).


4.29 KOADROA

ENPLEGU ERREGULAZIORAKO ESPEDIENTEAK EAE-N ESPEDIENTE



2015

Kop.

GUZTIRA 764 8.511 1.571 5.858 1.082

Akordioa 698 6.507 1.429 4.127 951Akordiorik ez 63 1.995 142 1.724 129Ezinbestez 3 9 0 7 2

%

GUZTIRA 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

Akordioa 91,4 76,5 91,0 70,5 87,9Akordiorik ez 8,2 23,4 9,0 29,4 11,9Ezinbestez 0,4 0,1 0,0 0,1 0,2

2016

Kop.

GUZTIRA 509 8.341 1.208 6.334 799

Akordioa 452 6.430 843 5.214 373Akordiorik ez 51 1.880 364 1.091 425Ezinbestez 6 31 1 29 1

%

GUZTIRA 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0


2017

Kop.

GUZTIRA 301 4.678 509 2.896 1.273

Akordioa 259 3.711 383 2.411 917Akordiorik ez 39 923 126 442 355Ezinbestez 3 44 0 43 1

%

GUZTIRA 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0


Iturria: Lan eta Justizia Saila eta Lan, Migrazio eta Gizarte Segurantzako MinisterioaLan, Migrazio eta Gizarte Segurantzako Ministerioa.

Sektoreen araberako azterketa

Zerbitzuetan gertatu ziren enplegu erregulaziorako espediente gehienak (% 51,5), eta industria sektorekoak izan ziren espedienteek eraginiko langile gehienak (% 68,6)

Aurreko ekitaldietan bezala, baina 2016koaren salbuespenaz, hartan industria sektorea izan baitzen protagonista, 2017an zerbitzuetara bildu ziren enpleguaren erregulaziorako espediente gehienak, eta industria sektorekoak izan ziren espedienteek eraginiko langile gehienak.

2017an 155 espediente jakinarazi ziren zerbitzuetan (guztien % 51,5) eta 111 industriaren sektorean (guztien % 36,9), eta 1.206 eta 3.211 langile gertatu ziren, hurrenez hurren, haien eraginpean (% 25,8 eta % 68,6 ehunekoak dagozkie, hurrenez hurren, kopuru haiei).

127

Bestalde, 33 espediente zenbatu ziren eraikuntzaren sektorean, 220 langile guztira, eta 2 lehen sektorean, 41 langileei eraginez.

2016 urteko egoeraren aldean, lehen sektorean ez beste guztietan apaldu ziren jakinaraziriko espedienteen kopurua eta haien eraginpean gertatu ziren langileena, eta murrizketa handiena gertatu zen industriaren sektorean (111 espediente 2017an, eta 221 aurreko urtean; 3.211 langile 2017an, eta 6.535 urte bat lehenago).

Bereziki aipagarria da lehen sektorean izaniko gorakada garrantzitsua eta zerbitzuen sektorean jarduera amaitzeko espedienteek egin duten hazkundea. Hirugarren sektoreko kasuan, 270 langile gertatu ziren 2016an espedienteen eraginpean, eta 631 2017an, hau da, % 88,5ekoa izan da bi urteen arteko hazkundea.

4.30 KOADROA

ENPLEGUAREN ERREGULAZIORAKO ESPEDIENTEAK EAE-N JARDUERA ARLOEN ARABERA

ESPEDIENTE KOPURUA

ERAGINIKO LANGILEAK


2015

GUZTIRA 764 8.511 1.571 5.858 1.082

Lehen sektorea 3 47 18 0 29Industria 283 5.469 766 4.330 373Eraikuntza 114 872 82 676 114Zerbitzuak 364 2.123 705 852 566

2016

GUZTIRA 509 8.341 1.208 6.334 799


2017

GUZTIRA 301 4.678 509 2.896 1.273


Iturria: Lan eta Justizia Saila eta Lan, Migrazio eta Gizarte Segurantzako Ministerioa.

Azkenaldi honetan ohi duen bezala, industriaren sektorean erregistratu zen langile kopuru altuena espediente bakoitzeko (28,9). Gutxiago izan ziren lehen sektorean (20,5), eta alde handiz datoz ondoren zerbitzuak (7,8) eta eraikuntza (6,7).

Azkenik, bereziki azpimarratu beharra dago industrian jarduera eteteko espedienteen eraginpeko langileen kopurua handiagoa dela beste sektoreetakoak baino. Datu honek iradokitzen digun bezala, badirudi horixe dela industria enpresek eskariaren araberako gorabeheretara moldatzeko baliatzen duten tresna.


Lurralde historikoen araberako azterketa

Aurreko urteko datuen aldean, 2017an sumatu diren apaltzeak orokorrak izan dira hiru lurraldeetan

2017an EAEn jakinarazitako espedienteen eta haien eraginpean gertatu ziren langileen kopuruetan erregistratu ziren apaltzeak orokorrak izan ziren hiru lurraldeetan. Halatan, jakinarazitako espedienteen kopurua % –61,3 apaldu zen Araban, % –37,3 Bizkaian, eta % –34,5 Gipuzkoan, eta espedienteek eraginiko langileen kopuruan izaniko murrizketak % –40,8koa, % –49,2koa eta % –36,5ekoa izan ziren, hurrenez hurren.

Espedienteen eta eraginiko langileen lurraldeen araberako banaketari dagokionez, Bizkaian erregistratu ziren espediente gehienak (168), eta lurralde horretan izan ziren, halaber, eraginiko langile gehienak (2.078). Ondoren datoz Gipuzkoa, espediente kopuruari dagokionez (97), eta Araba, eraginiko langileen kopuruari dagokionez (1.366).

Espedienteen batez besteko tamainari dagokionez, Araban erregistratu zen maila altuena (37,9 langile espediente bakoitzeko) eta alde handiz agertzen dira ondoren Gipuzkoa eta Bizkaia (12,7 eta 12,4 langile espedienteko, hurrenez hurren). Aurreko urteko egoeraren aldean, Bizkaian eta Gipuzkoan apaldu egin zen espedienteen batez besteko tamaina, eta Araban handitu.

4.31 KOADROA

ENPLEGU ERREGULAZIORAKO ESPEDIENTEAK ARABAN ESPEDIENTE



2015 124 2.235 206 1.932 972016 93 2.306 241 2.001 642017 36 1.366 66 1.190 110


4.32 KOADROA

ENPLEGU ERREGULAZIORAKO ESPEDIENTEAK BIZKAIAN ESPEDIENTE



2015 357 3.508 798 2.248 4622016 268 4.092 705 2.816 5712017 168 2.078 301 1.017 760


129

4.33 KOADROA

ENPLEGU ERREGULAZIORAKO ESPEDIENTEAK GIPUZKOAN ESPEDIENTE



2015 283 2.768 567 1.678 5232016 148 1.943 262 1.517 1642017 97 1.234 142 689 403


2017an EAEn jakinarazi ziren espedienteen kopuruak eta haien eraginpean gertatu ziren langileen kopuruak behera egin duten arren (% –40,9 eta % –43,9, hurrenez arren), ondorio gisa bereziki azpimarra daiteke jarduera amaierarako espedienteen eraginpean gertatu ziren langileen kopuruak % 59,3 egin zuela gora, kasu gehienetan aldeen akordioa izan bazen ere. Sektore guztietan emendatu ziren jarduera amaitzeko EEEak.

4.4. LAN ISTRIPUAK4.4.1. LAN ISTRIPUEN BILAKAERA HISTORIKOA

(EAE/ESTATUA, 2008-2015)

Txosten honen aurreko edizioetan bezala, EAEko eta Estatuko lan istripuen bilakaera historikoa aztertuko dugu lehenik, Enplegu eta Gizarte Segurantzarako Ministerioak emandako informazioaren arabera.

Honi dagokionez, bereziki esan beharra dago Ministerio horrek 2017. urteari buruzko datuen aurrerapena argitaratu bazuen ere (datu horiek txosten honen hurrengo atalean jasotzen dira), indizeen bidezko konparaziozko analisia erabateko datuez egiten dela eta kasu horretan aztertutako azken urtea 2015a dela.

2016an lan istripu gehiago izan ziren EAEn, eta gora egin dute, horrenbestez, eragin eta maiztasun indizeek

EAEko istripuen adierazleak, oro har, beherako joera erakusten ari ziren 2008tik aurrera, 2015era arte hain zuzen ere, gora egin baitzuten hein batean orduan adierazle horietako batzuek. 2016an ere gora egin zuten eragin eta maiztasun indize orokorrek eta behera, aldiz, istripu hilgarrien eragin eta maiztasun indizeek.


4.34 KOADROA

LANALDIAN BAJA ERAGIN DUTEN LAN ISTRIPUEN INDIZEAK (EAE, ESTATUA)2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Eragin indizea

EAE 44,5 42,9 38,8 32,9 32,4 32,4 34,1 34,8Estatua 42,6 40,0 36,3 29,5 30,1 31,1 32,5 33,6

Maiztasun indizea

EAE 29,4 28,1 25,3 21,5 21,8 21,7 23,2 23,9Estatua 26,5 25,1 22,8 18,6 19,3 20,0 21,0 21,7

Istripu hilgarrien eragin indizea

EAE 3,9 4,7 5,0 3,9 3,6 3,6 2,7 4,3Estatua 4,4 4,0 3,9 3,3 3,3 3,4 3,7 3,4

Istripu hilgarrien maiztasun indizea

EAE 2,6 3,1 3,2 2,6 2,5 2,4 1,9 2,9Estatua 2,7 2,5 2,5 2,1 2,1 2,2 2,4 2,2

Iturria: Enplegu eta Gizarte Segurantzarako Ministerioa.

Estatu mailan, eragin eta maiztasun indize orokorrak gora egiten hasi ziren 2013an eta etengabe hazi dira ordudanik. Hala eta guztiz ere, 2016an Estatu guztian egin zuten behera istripu hilgarrien indizeek.

Halatan, 2016an Estatukoak baino altuagoak izan ziren gure Erkidegoan istripu hilgarrien eragin eta maiztasun indize orokorrak, bai eta heriotza ekarri zuten istripuen eragin eta maiztasun indizeak ere. Dena den, ongi kontuan hartu beharra dago eremu geografiko bietako enpresa ehunduraren osaera desberdina dela, gure Erkidegoan industria sektorearen pisua askoz handiagoa baita.

4.4.2. LAN ISTRIPUAK EAE-N ETA ESTATUAN 2017AN: ALDERDI NAGUSIAK

Osalan, Lan Segurtasun eta Osasuneko Euskal Erakundearen arabera, 35.009 langilekoa izan zen baja eragin zuten lan istripuek eraginiko langileen guztizko kopurua (lanaldian, in itinere eta laneko gaixotasunen poderioz), lanaldian baja eragin zuen istripua izan zuten % 84,6k, istripua in itinere izan zuten % 11,2k, eta laneko gaixotasunaren mendean gertatu ziren % 4,2.

2017an, % 5,5 gehiago izan ziren lanaldiko istripuak; % 5,5 gehiago izan ziren istripu arinak, % 16,7 istripu larriak, eta % 26,5 gutxiago istripu hilgarriak

Aurreko urteen aldean, 2014tik gure Erkidegoan gora egin dute, oro har eta etengabe, baja eragin duten lan istripuek, eta aurreko urtean baino % 6,9 istripu gehiago izan ziren 2017an. Urte horretan lanaldian istripuren bat jasan duten langileak aurreko urtean baino % 5,5 izan ziren, % 12 gehiago izan ziren in itinere baja eragin zuten istripuren bat jasan zutenak, eta % 26,2 gehiago laneko gaixotasunen baten mendean gertatu zirenak.

131

4.35 KOADROA

LAN ISTRIPUAK EAE-N (BAJAN GERTATURIKO LANGILEAK)LANALDIAN BAJA ERAGINIKO ISTRIPUAK

IN ITINERE

IN ITINERE + LANALDIAN BAJA LANEKO

GAIXO-TASUNAK

GUZTIRAGUZTIRA

LARRITASUNAREN ARABERA SEKTOREAREN ARABERA

ARINAK LARRIAK HILGA-RRIAK

NEKAZA-RITZA

INDUS-TRIA

ERAIKUN-TZA

ZERBI-TZUAK

TRAUMA-TIKOAK

EZ TRAUMA-

TIKOAK

2007* 43.934 43.548 335 51 916 17.956 7.963 17.099 4.783 — — 726 49.443

2008* 44.438 44.115 275 48 896 18.328 7.659 17.555 4.656 — — 1.547 50.641

2009 35.200 34.932 233 35 718 12.996 6.274 15.212 4.008 — — 1.067 40.275

2010 34.106 33.846 225 35 667 12.454 5.769 15.216 4.002 — — 1.042 39.150

2011 30.628 30.392 199 37 665 11.460 4.379 14.124 3.384 — — 1.028 35.040

2012 25.604 25.412 160 32 616 9.320 3.143 12.525 3.324 28.858 70 860 29.788

2013 24.611 24.445 138 28 574 8.611 2.562 12.864 3.349 27.881 79 777 28.737

2014 24.816 24.651 137 28 639 8.792 2.527 12.858 3.279 28.045 50 895 28.990

2015 26.641 26.460 153 28 659 9.094 2.555 14.333 3.580 30.161 60 999 31.220

2016 28.090 27.918 138 34 673 9.861 2.640 14.916 3.512 31.534 68 1.145 32.747

2017 29.629 29.443 161 25 664 10.281 2.898 15.786 3.935 33.500 64 1.445 35.009

* 1993ko EJSNaren arabera.

Iturria: Osalan (2007 eta 2011 bitarteko ekitaldiak: Lan Istripuen laburpen estatistikoa. 2012, 2013, 2014, 2015, 2016 eta 2017ko ekitaldiak: abenduko txostenak).

Era berean, baja eragin zuten lan istripuen kopuruak gora egin zuen Estatu osoan, % 3 gehiago 2017an; % 3 gehiago izan ziren lanaldian baja eragin zuen istripuren bat jasan zuten langileak, % 3,2 gehiago izan ziren in itinere baja eragin zuten istripuren bat jasan zutenak, eta % 3,6 gehiago laneko gaixotasunen baten mendean gertatu zirenak.

Lanaldian baja eragin zuten istripuen larritasunari erreparatzen badiogu, 2017an 29.443 langilek jasan zuten EAEn istripu arinen bat, 161ek istripu larria eta 25ek galdu zuten bizia istripuen ondorioz. Kopuru horien arabera, istripu arinak eta larriak aurreko ekitaldian baino % 5,5 eta % 16,7 izan ziren, hurrenez hurren, eta hilgarriak % –26,5 gutxiago.

Jarduera arlo edo sektoreen arabera, lehen sektorean baizik ez zen lanaldian baja eragin zuen istripuren bat jasan zuten langileen kopurua jaitsi (% –1,3), eta gora egin zuen eraikuntzan (% 9,8), zerbitzuetan (% 5,8) eta industrian (% 4,3). Bereziki aipatu beharra dago gure erkidegoan hirugarren sektorekoak izan zirela lanaldian baja eraginiko istripuren bat jasan zuten langile guztien erdiak baino gehiago (15.786, eta guztira 29.629).


4.36 KOADROA

LAN ISTRIPUAK (LANALDIAN ETA IN ITINERE) EAE-N LARRITASUNAREN ARABERA TRAUMATIKOAK ETA EZ TRAUMATIKOAK

ISTRIPU TRAUMATIKOAK ISTRIPU EZ TRAUMATIKOAK

ARINAK LARRIAK HILGARRIAK GUZTIRA ARINAK LARRIAK HILGARRIAK GUZTIRA

2015 29.987 155 19 30.161 25 21 14 602016 31.371 142 21 31.534 25 24 19 682017 33.302 175 23 33.500 31 24 9 64

Iturria: Osalan.

Lanaldian eta in itinere baja eragin duen istripuren bat jasan duten langileak batera hartzen baditugu eta istripuen artean traumatikoak eta ez traumatikoak bereizten baditugu, 2017an istripu traumatikoak % 6,2 gehiago izan zirela eta, aldiz, ez traumatikoak % –5,9 gutxiago izan zirela ikusiko dugu.

Lan istripu ez traumatikoen kopurua lan istripu guztien aldean hutsaren hurrengotzat jotzeko tentazioa ere balegokeen arren (33.564ren arteko 64 baizik ez 2017an), lan istripu hilgarriak kontuan hartzen baditugu, berehala ohartuko gara heriotza sorrarazi duten lan istripu ez traumatikoek lan istripu hilgarrien parte esanguratsu bat osatzen dutela.

Izan ere, 2017an istripu hilgarri guztien % 29 izan ziren istripu hilgarri ez traumatikoak, % 47,5 2016an eta % 42,4 2015ean.

Bereziki adieraz dezagun, azkenik, 2017an mila langile landuneko lanaldian baja eraginiko istripuren bat izan zuten langileen ratioa 32,4koa izan zela EAEn (31,1 2016an) eta, beraz, 2014an hasitako goranzko joera luzatu egin dela.

Sektoreen arabera, lehen sektorekoa izan zen ratio altuena (istripuren batean kalteturiko 63,2 langile sektore horretan ari diren mila landuneko), antzeko balioa eraikuntzan (60,8) eta ratio apalagoak industrian eta, batez ere, zerbitzuetan (52,1 eta 23,9, hurrenez hurren).

133

4.37 KOADROA

LAN ISTRIPUAK ESTATUAN (BAJAN GERTATURIKO LANGILEAK)LANALDIAN BAJA ERAGINIKO ISTRIPUAK

IN ITINERE

LANEKO GAIXO-

TASUNAKGUZTIRA

GUZTIRALARRITASUNAREN ARABERA SEKTOREAREN ARABERA

ARINAK LARRIAK HILGA-RRIAK

NEKAZA-RITZA INDUSTRIA ERAI-

KUNTZAZERBI-TZUAK

2007** 924.981 915.574 8.581 826 34.475 245.074 250.324 395.108 97.086 11.425 1.033.492

2008** 804.959 797.257 6.892 810 33.010 210.765 186.655 374.529 90.720 11.504 907.183

2009 617.440 611.626 5.182 632 27.681 142.497 122.614 324.648 79.137 9.691 706.268

2010 569.523 564.019 4.935 569 27.487 130.321 100.542 311.173 76.441 8.765 654.729

2011 512.584 507.637 4.396 551 28.059 115.440 78.966 290.119 68.566 8.805 589.955

2012 408.537 404.347 3.738 452 25.358 88.642 51.327 243.210 62.686 7.466 478.689

2013 404.284 400.447 3.390 447 27.695 83.623 41.994 250.972 63.746 7.599 475.629

2014 424.625 420.829 3.329 467 30.250 87.188 43.043 264.144 66.474 8.112 499.211

2015 458.023 454.029 3.479 515 32.577 94.923 48.813 281.710 71.225 9.073 538.321

2016 489.065 484.912 3.657 496 33.144 101.588 53.579 300.754 77.170 9.886 576.121

2017 503.749 499.469 3.796 484 34.919 104.580 59.509 304.741 79.676 10.237 593.662

** Aldakuntzen interpretazioa kontu handiarekin egin behar da, 2016ko datuak behin betikoak direlako eta 2017koak, aldiz, behin-behinekoak.

** 2009ko EJSNaren arabera.

Iturria: Enplegu eta Gizarte Segurantzarako Ministerioa (2018ko otsaileko datuak).

4.25 GRAFIKOA

LAN ISTRIPUEN TASAREN ERAGINAREN BILAKAERA (EAE ETA ESTATUA)(Lanaldian istripua izan duten langileak/landunak) × 1.000 landuneko

44,9 45,1

37,2 36,433,1

28,5 27,8 28,2 29,8 31,1 32,4*44,9

39,3

32,3 30,427,8

23,2 23,6 24,5 25,6 26,7 26,8

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

EAE Estatua

* Behin-behineko datuak. 2018ko urtarrilaren 19an argitaraturiko datuak.

Iturria: Egileak egina, Osalan, Eustat, Enplegu eta Gizarte Segurantzarako Ministerio eta EINen datuetan oinarrituta.


4.4.3. LAN ISTRIPUAK EAE-N: LURRALDE HISTORIKOEN ARABERAKO ANALISIA

4.38 KOADROA

ENPLEGUA ETA LAN ISTRIPUAK EAE-N

GUZTIRA LEHEN SEKTOREA INDUSTRIA ERAIKUNTZA ZERBITZUAK

Lanaldiko istripuen ondorioz bajan gertaturiko langileak

2015

EAE 26.641 659 9.094 2.555 14.333Araba 4.963 86 1.992 322 2.563Bizkaia 13.414 373 4.007 1.479 7.555Gipuzkoa 8.264 200 3.095 754 4.215

2016


2017


Langile landunak (milakotan)(1)*

2015

EAE 892,9 10,0 184,8 46,8 651,3Araba 134,9 1,8 37,1 7,4 88,4Bizkaia 460,1 4,6 78,9 23,9 352,9Gipuzkoa 297,9 3,6 68,8 15,5 210,0

2016


2017*

*


(Istripuetan kaltetuak/Landunak) milako

2015


2016


2017*

*


BJA (Eustat).


Iturria: Egileak egina, Osalan eta Eustaten datuetan oinarrituta.

135Aurreko ekitaldian bezala, Arabako lurraldeak (38,4) eman zuen istripuetan kalteturiko langileen ratio altuena mila langile landuneko. Bizkaia (32,8) eta Gipuzkoa (29) datoz ondoren

2017an, 18.229 langile gertatu ziren kalteturik Bizkaian baja eraginiko istripuetan, EAEko guztien % 52,1 hain zuzen ere. 10.522 langile izan ziren Gipuzkoan (% 30,2) eta 6.218 langile Araban (% 17,7).

Aurreko ekitaldiko datuen aldean, hiru lurraldeetan izan ziren gehiago lanaldian baja eraginiko istripuak, baita pertsona kaltetuak ere: % 8,6 Bizkaian, % 6,1 Gipuzkoan, eta % 3,4 Araban.

Mila langile landuneko lanaldian baja eraginiko istripuren bat izan zuten langileen ratioari erreparatzen badiogu, Arabak erdietsi zuen balio altuena (38,4), Bizkaiak eman zuen hurrena (32,8) —EAEko batez besteko erregistroa gainditu zuten bi lurralde horiek—, eta Gipuzkoak apalena (mila langile landuneko 29 langile gertatu ziren bajan lan istripuen ondorioz). Ordena bera errepikatu da azken urteotan. 2016ko datuen aldean, lan istripuen eragina txikixeagoa izan zen Araban, baina handiagoa beste bi lurraldeetan.

Jarduera arlo edo sektoreen arabera, Bizkaian lan istripu gehiago izan ziren lehen sektorean eta eraikuntzan, eta Araban, aldiz, industriaren sektorean eta zerbitzuetan.


4.39 KOADROA

LAN ISTRIPUAK LURRALDE HISTORIKOEN ARABERA (BAJAN GERTATURIKO LANGILEAK)LANALDIAN BAJA ERAGINIKO ISTRIPUAK

IN ITINERE

LANEKO GAIXO-

TASUNAKGUZTIRALARRITASUNAREN ARABERA POR SECTOR

GUZTIRA ARINAK LARRIAK HILGARRIAK NEKAZ. INDUST. ERAIKUN. ZERB.

2007

EAE 43.934 43.548 335 51 916 17.956 7.963 17.099 4.783 726 49.443

Araba 8.678 8.600 74 4 138 3.910 1.395 3.235 1.070 112 9.860Bizkaia 21.788 21.631 129 28 506 7.887 4.497 8.898 2.416 376 24.580Gipuzkoa 13.468 13.317 132 19 272 6.159 2.071 4.966 1.297 238 15.003

2008

EAE 44.438 44.115 275 48 896 18.328 7.659 17.555 4.656 1.547 50.641

Araba 8.692 8.636 46 10 126 3.902 1.279 3.385 825 206 9.723Bizkaia 22.334 22.163 145 26 497 8.360 4.245 9.232 2.518 653 25.505Gipuzkoa 13.412 13.316 84 12 273 6.066 2.135 4.938 1.313 688 15.413

2009

*

EAE 35.200 34.932 233 35 718 12.996 6.274 15.212 4.008 1.067 40.275

Araba 6.652 6.610 41 1 128 2.819 947 2.758 683 109 7.444Bizkaia 17.825 17.682 118 25 389 5.910 3.654 7.872 2.116 473 20.414Gipuzkoa 10.723 10.640 74 9 201 4.267 1.673 4.582 1.209 485 12.417

2010*

EAE 34.106 33.846 225 35 667 12.454 5.769 15.216 4.002 1.042 39.150

Araba 6.505 6.454 46 5 102 2.764 923 2.716 772 109 7.386

Bizkaia 17.255 17.143 91 21 374 5.673 3.293 7.915 2.090 424 19.769

Gipuzkoa 10.346 10.249 88 9 191 4.017 1.553 4.585 1.140 509 11.995

2011*

EAE 30.628 30.392 199 37 665 11.460 4.379 14.124 3.384 1.028 35.040

Araba 5.732 5.683 43 6 106 2.492 703 2.431 566 136 6.434

Bizkaia 15.540 15.444 80 16 358 5.177 2.473 7.532 1.826 466 17.832

Gipuzkoa 9.356 9.265 76 15 201 3.791 1.203 4.161 992 426 10.774

2012*

EAE 25.604 25.412 160 32 616 9.320 3.143 12.525 3.324 860 29.788

Araba 4.705 4.659 40 6 84 1.928 500 2.193 602 99 5.406

Bizkaia 12.968 12.886 68 14 346 4.221 1.741 6.660 1.761 380 15.109

Gipuzkoa 7.931 7.867 52 12 186 3.171 902 3.672 961 381 9.273

2013*

EAE 24.611 24.445 138 28 574 8.611 2.562 12.864 3.349 777 28.737

Araba 4.514 4.487 23 4 88 1.859 358 2.209 601 89 5.204

Bizkaia 12.344 12.263 66 15 306 3.775 1.407 6.856 1.801 307 14.452

Gipuzkoa 7.753 7.695 49 9 180 2.977 797 3.799 947 381 9.081

2014*

EAE 24.816 24.651 137 28 639 8.792 2.527 12.858 3.279 895 28.990

Araba 4.764 4.744 16 4 121 1.884 375 2.384 653 98 5.515

Bizkaia 12.262 12.189 59 14 350 3.884 1.380 6.648 1.639 416 14.317

Gipuzkoa 7.790 7.718 62 10 168 3.024 772 3.826 987 381 9.158

2015*

EAE 26.641 26.460 153 28 659 9.094 2.555 14.333 3.580 999 31.220

Araba 4.963 4.927 33 3 86 1.992 322 2.563 759 142 5.864

Bizkaia 13.414 13.333 67 14 373 4.007 1.479 7.555 1.826 453 15.693

Gipuzkoa 8.264 8.200 53 11 200 3.095 754 4.215 995 404 9.663

2016*

EAE 28.090 27.918 138 34 673 9.861 2.640 14.916 3.512 1.145 32.747

Araba 5.251 5.217 30 4 122 2.102 371 2.656 613 147 6.011

Bizkaia 14.437 14.349 65 23 365 4.421 1.595 8.056 1.786 562 16.785

Gipuzkoa 8.402 8.352 43 7 186 3.338 674 4.204 1.113 436 9.951

2017*

EAE 29.629 29.443 161 25 664 10.281 2.898 15.786 3.935 1.445 35.009

Araba 5.299 5.257 41 1 113 2.184 392 2.610 723 196 6.218

Bizkaia 15.443 15.366 62 15 347 4.664 1.721 8.711 2.073 713 18.229

Gipuzkoa 8.887 8.820 58 9 204 3.433 785 4.465 1.139 536 10.562

* 2009ko EJSNaren arabera.

Iturria: Osalan.

137

4.5. HAUTESKUNDE SINDIKALAK1994ko lan erreformarekin bat etorriz, etengabeko prozesua da hauteskunde sindikaletako sistema, eta ez dago hauteskunde aldi jakin baten barruan mugaturik. Hala eta guztiz ere, lau urtean behin hauteskunde sindikaletako prozesuak kontzentratu egiten dira, pertsonalaren ordezkariak eta enpresa batzorde zein pertsonal batzarretako kide izateko hautatutako pertsonen agintaldi arrunta lau urtekoa izan ohi baita.

Halatan, 2014. urteko amaieratik 2015. urteko hasierara bitarte, hauteskunde prozesuen metaketa handiagoa izan zen, eta halaxe gertatuko da berriro 2018ko amaieratik 2019ko hasierara bitarte.

Garrantzitsua da langileen ordezkaritza beren gain hartuko duten pertsonak hautatzea, hauteskunde sindikalen emaitzen bitartez zehazten baitira, besteak beste, langileek sektoreko hitzarmenen negoziazio kolektiboari eta funtzionarioen lan baldintzen negoziazioari begira osatuko diren mahaietan edukiko dituzten ordezkariak, kontuan harturik betiere negoziazio esparruak eta haietako bakoitzari dagokion araudia. Eta haien bitartez hautatzen dira, era berean, enpresa bakoitzeko langileen ordezkariak eta, hala behar badu, enpresa batzordeak osatzen, kontuan harturik azken horien egitekoak direla, besteak beste, negoziazio kolektiboa bideratzea eta lan gatazken aurkezpen eta ebazpenean parte hartzea.

Eskura ditugu 2017ko abenduaren 31ra arteko hauteskunde sindikalei buruzko datuak eta, haien arabera, 17.366 ordezkari hautatu izan ziren guztira (lan kontratudun langileen ordezkariak dira 16.166 eta herri administrazioetako funtzionarioenak 1.306). Kopuru hau 2015ekoa baino txikixeagoa da, 106 ordezkari gutxiago, hain zuzen ere, eta berriz ere eutsi diote horrenbestez emaitzek azken urteetako beheranzko joerari (salbuespena izan ziren 2016ko emaitzak). Izan ere, atzera begira jarri eta hona, esate baterako, 2007ko abenduko datuak: 20.434 ordezkari ziren guztira, 19.237 lan kontratudun langileen ordezkari eta beste 1.197ak funtzionarioen artean hautatuak. Beraz, eremu pribatuan kontzentratu da urte hauetako beherakada, krisi ekonomikoaren eta enpleguaren murriztearen ondorioz. Hala eta guztiz ere, aurtengo jaitsiera langile funtzionarioek hautaturiko ordezkarien artean baizik ez da gertatu (–118), lan kontratudunen artean eginiko hauteskundeetan gora egin baitu ordezkarien kopuruak, igoera hori anekdotatxoa baizik ez den arren (+12).

Ordezkarien % 40,76 lortu ditu ELAk, eta LAB (% 18,96), CC.OO. (%18,87) eta UGT (% 10,68)izan ditu ondotik

Hauteskundeen 2017ko abenduaren 31ko emaitzen arabera, hautatutako ordezkarien % 40,76 lortu ditu ELAk; LAB dator ondoren, bigarren urtez segidan, % 18,96 dituela; % 18,87 ditu, bestalde, CC.OO.k, eta % 10,85 UGTk. Eta aurreko txostenetan ikusten zen bezala, datu horiek azken urteetako datuekin konparatzen baditugu, aldaketak oso txikiak direla ikusiko dugu (2015eko abenduan ELAk %40,06 lortu zituen, LABek %18,98, CC.OO.k %19,04 eta UGTk %10,88). Egonkortasuna da, beraz, gure enpresetako ordezkaritza sindikalaren ezaugarrietako bat. Hala eta guztiz ere, ordezkaritzaren portzentajeari dagokionez, azken urteotan LAB hainbat puntu irabazten eta UGT galtzen ari zirela sumatzen hasiak ginen arren, berriro ere erakusten digute 2017ko datuek, 2015ekoen aldean, sindikatu


bi horiek ez aurrera ez atzera geldituak direla, CC.OO.ren antzera, eta ELA gutxi baina ordezkariak irabazten ari dela.

Lurralde historikoen arabera aztertuta, haietako egoera Autonomia Erkidego osokoaren antzekoa da inolaz ere, berezitasun batzuk gora-behera.

4.26 GRAFIKOA

HAUTESKUNDE SINDIKALETAKO PROZESUEN EMAITZA METATUAK 2017-12-31N. BANAKETA EHUNEKOTAN (2016) (EAE)

ELA%40,76

LAB%18,96 CCOO

%18,87

UGT%10,68

Sindikatu gabeak%2,51

LSB%1,93

ESK%1,38Beste batzuk

%4,91


Bereziki azpimarratu beharra dago ELA sindikatuak ordezkari kopuru handiena lortu zuela hiru lurraldeetan, eta horren atzetik daudela CC.OO. Araban eta Bizkaian, eta LAB Gipuzkoan. Bestalde, eta enpresa ehundurarekin bat dator datu hau, Euskadiko langileen ordezkarien ia % 50 hautatzen dira Bizkaian.

Era berean, ordezkariak lan eremuko langileenak ala lurralde bakoitzeko funtzionarioenak diren aintzat hartuta, eremu horietan guztietan bere horretan dirau, oro har, aipatutako sindikatuen ordezkaritza mailaren ordenak, portzentajeak desberdinak badira ere, eta funtzionarioen eremuan, esate baterako, lurralde guztietan bigarren lekuan LAB ageri bada ere. Bestalde, aurreko urteetan bezala, «beste sindikatu batzuk» taldeak ordezkaritza maila esanguratsua lortu du funtzionarioen esparruan (%17,84). Beste sindikatuen multzo horretan bereziki aipagarriak dira STEE-EILAS, irakaskuntzan, CSI-CSIF, funtzionarioen artean, ERNE, Ertzaintzan, eta SATSE, erizainen artean.

139

4.40 KOADROA

HAUTESKUNDE SINDIKALETAKO PROZESUEN EMAITZA METATUAK 2016-12-31N (EAE ETA LURRALDE HISTORIKOAK)

GUZTIRA FUNTZIONARIOAK LAN KONTRATUDUNAKORDEZKARIAK GUZTIEN % ORDEZKARIAK GUZTIEN % ORDEZKARIAK GUZTIEN %

EAE

GUZTIRA 17.366 100,00 1.188 100,00 16.178 100,00

ELA 7.079 40,76 430 36,20 6.649 41,10LAB. 3.293 18,96 270 22,73 3.023 18,69CCOO 3.277 18,87 171 14,39 3.106 19,20UGT 1.855 10,68 62 5,22 1.793 11,08Sind. gabe 436 2,51 24 2,02 412 2,55LSB-USO 336 1,93 9 0,76 327 2,02ESK 239 1,38 10 0,84 229 1,42Beste batzuk 851 4,91 212 17,84 639 3,94

ARAB

A

GUZTIRA 3.014 100,00 234 100,00 2.780 100,00

ELA 1.073 35,60 67 28,63 1.006 36,19LAB 401 13,30 50 21,37 351 12,63CCOO 566 18,78 39 16,67 527 18,96UGT 515 17,09 17 7,26 498 17,91Sind. gabe 81 2,69 7 2,99 74 2,66LSB-USO 113 3,75 2 0,85 111 3,99ESK 57 1,89 4 1,71 53 1,91Beste batzuk 208 6,90 48 20,52 160 5,75

BIZKA

IA

GUZTIRA 8.677 100,00 498 100,00 8.179 100,00

ELA 3.477 40,07 185 37,15 3.292 40,25LAB 1.307 15,06 95 19,08 1.212 14,82CCOO 1.930 22,24 78 15,66 1.852 22,64UGT 1.019 11,74 39 7,83 980 11,98Sind. gabe 215 2,48 7 1,41 208 2,54LSB-USO 192 2,21 5 1,00 187 2,29ESK 134 1,54 4 0,8 130 1,59Beste batzuk 403 4,66 85 17,07 318 3,89

GIPUZ

KOA

GUZTIRA 5.675 100,00 456 100,00 5.219 100,00

ELA 2.529 44,56 178 39,04 2.351 45,05LAB 1.585 27,93 125 27,41 1.460 27,97CCOO 781 13,76 54 11,84 727 13,93UGT 321 5,66 6 1,32 315 6,04Sind. gabe 140 2,47 10 2,19 130 2,49LSB-USO 31 0,55 2 0,44 29 0,56ESK 48 0,85 2 0,44 46 0,88Beste batzuk 240 4,22 79 17,32 161 3,08


Kontuan hartu behar da, legez egituratua den moduan, sistemak kanpoan uzten dituela unitate txikienak (sei enplegu baino gutxiagoko enpresak), eta horrek esan nahi du ia ehun mila langile direla (soldatapekoen guztizko enpleguaren %12 baino pixka bat gehiago) hauteskunde prozesuetatik kanpo geratzen direnak.


ONDORIOAK

— Modu esanguratsuan ugaldu dira grebak eta gatazka gutxiago aurkeztu dira Precon.

— Langile gehiagok hartu dute parte grebetan, % 333,2 gehiagok hain zuzen ere, eta % 65,8 egun gehiago utzi ziren lan egin gabe. Berealdiko eragina izan dute emendio horretan bi sektore ga-tazkak, Bizkaiko adineko pertsonen zentro pribatuetakoak eta EAEko unibertsitatetik kanpoko ikastetxe publikoetakoak. Era berean, nabarmen emendatu dira grebak enpresa publikoetan.

— 2017an ere, negoziazio kolektiboa izan da gatazken sorburu nagusia.

— Hala eta guztiz ere, azken hamarkada honetako apalena da langile bakoitzak lan egin gabe utzi duen ordu kopurua.

— Hazi egin da Precon aurkeztu diren gatazken soluzio indizea, eta krisiaren aurreko urteetako kopuruetatik hurbil dago egun, % 30en inguruan.

— 2017an, % 5,5 gehiago izan ziren lanaldiko istripuak; % 5,5 gehiago izan ziren istripu arinak, % 16,7 istripu larriak, eta % 26,5 gutxiago istripu hilgarriak.

— Azken urteotan bezala, Arabako lurraldeak (38,4) eman zuen istripuetan kalteturiko langileen ratio altuena mila langile landuneko. Bizkaia (32,8) eta Gipuzkoa (29) datoz ondoren.

— Aldaketa gutxi izan dira hauteskundeen 2017ko abenduaren 31ko emaitzetan; hautatutako or-dezkarien % 40,76 lortu ditu ELAk, % 18,96 LABek, % 18,87 CCOOk eta % 10,85 UGTk.

141

ERANSKINA. EAE-KO SEKTOREKO HITZARMENEN ZERRENDA ETA ZEIN EGOERATAN DAUDEN18

ARABA

IZENA IZAERA INDARRALDI AMAIERA EGOERA

Eraikuntza Hitzarmen kolektiboa 2020/12/31 Indarrean

Oinetakoen merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Elikagaien merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Merkantzien errepide bidezko garraioa eta garraio agentziak Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Hirugarrenentzako kirol jarduerak Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Ardoaren industria eta merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Gozokien, pastelgintzaren eta bonboien industria Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Zuraren industria Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Aisialdi hezigarria eta animazio soziokulturala Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Ehungintzaren merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Altzarien merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Okindegien industria eta merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Zementuaren eratorriak Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Esku hartze soziala Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Eraikinen eta lokalen garbiketa Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31Aurrera eraginean

Nekazaritza eta abelazkuntzako sasoiko langileak Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31Aurrera eraginean

Ostalaritza Hitzarmen kolektiboa 2014/12/31Aurrera eraginean

Etxez etxeko laguntza zerbitzuak Hitzarmen kolektiboa 2011/12/31Aurrera eraginean

Errepide bidezko bidaiarien garraioa Hitzarmen kolektiboa 2010/12/31Aurrera eraginean

Ile apaindegiak eta apaindegiak Hitzarmen kolektiboa 2009/12/31Aurrera eraginean

Zinema emanaldiak Hitzarmen kolektiboa 2007/12/31 Iraungita

Metalaren merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2008/12/31 Iraungita

Industria siderometalurgikoa Hitzarmen kolektiboa 1999/12/31 Iraungita

Industria siderometalurgikoa Estatutuz kanpoko ituna eraginkortasun mugatua

2017/12/31 Indarrean

Nekazaritza eta abelazkuntzako sasoiko langileakEstatutuz kanpoko ituna eraginkortasun mugatua

2016/12/31Aurrera eraginean

[18] Zerrenda honetan sartu dira sektoreko hitzarmenak iraungiak izanik maila goragoko hitzarmen batek babesten dituenak. 2017/12/31ko datuak. Aurrera eraginean edo iraungita dauden hitzarmenetako batzuk 2018. urte hasieran berritu izango dira agian.


BIZKAIA


Butano banatzaileak Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Elikagaien merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Merkataritza orokorra Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Bidaiarien errepide bidezko garraioa Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Farmazia bulegoak Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Harria eta marmola Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Kirolerako lokalak eta zelaiak Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Ostalaritza Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Bilboko portuko zamaketa enpresak. Zamaketaria ez den pertsonala.

Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Arrain kontserba eta gazituak Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Merkantzien errepide bidezko garraioa Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Esku hartze soziala Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Eraikuntza Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Gaixo eta istripudunen anbulantzia bidezko garraioa Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Gasolindegiak Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Likore fabrikatzaileak, botilaratzaileak eta ardo biltzaileak Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31Aurrera eraginean

Etxez etxeko laguntza (sektore publikoa) Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31Aurrera eraginean

Hirugarren adinekoen egoitzak Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31Aurrera eraginean

Ehungintzaren merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31Aurrera eraginean

Bilboko portuko zamaketariak Hitzarmen kolektiboa 2014/12/31Aurrera eraginean

Freskotarako arraste arrantza Hitzarmen kolektiboa 2013/12/31Aurrera eraginean

Arte grafikoak, paper eta kartoi maneatzaileak eta argitaletxeak

Hitzarmen kolektiboa 2011/12/31Aurrera eraginean

Autoeskolak Hitzarmen kolektiboa 2010/12/31Aurrera eraginean

Industria siderometalurgikoa Hitzarmen kolektiboa 2003/12/31Aurrera eraginean

Artisautzako gozoki eta pastelgintza Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31 Iraungita

Okindegiak Hitzarmen kolektiboa 2014/12/31 Iraungita

143


Bulegoak eta despatxuak Hitzarmen kolektiboa 2012/12/31 Iraungita

Fruta, barazki eta platanoen biltzaileak Hitzarmen kolektiboa 2011/12/31 Iraungita

Mercabilbaoko handizkako arrain saltzaileak Hitzarmen kolektiboa 2011/12/31 Iraungita

Hormigoiak eta harrobiak Hitzarmen kolektiboa 2011/12/31 Iraungita

Bingoak Hitzarmen kolektiboa 2008/12/31 Iraungita

Berogailu, aireztatze eta aire egokituko instalazioak Hitzarmen kolektiboa 2008/12/31 Iraungita

Zinema zabalkuntza Hitzarmen kolektiboa 2004/12/31 Iraungita

Zuraren industria Hitzarmen kolektiboa 2003/12/31 Iraungita

Emakumeen ile apaindegiak eta apaindegiak Hitzarmen kolektiboa 2001/12/31 Iraungita

Garaje taldea (ibilgailuen aparkalekua) Hitzarmen kolektiboa 2001/12/31 Iraungita

Beira lauaren manufakturak Hitzarmen kolektiboa 2000/12/31 Iraungita

Eraikuntzarako material prefabrikatuak Hitzarmen kolektiboa 2000/12/31 Iraungita

Zerga eta kontabilitate aholkularien bulego profesionalak Hitzarmen kolektiboa 1994/12/31 Iraungita

Eraikinen eta lokalen garbiketa Hitzarmen kolektiboa 2014/12/31 Iraungita

Kafe txigortzaileak Hitzarmen kolektiboa 2010/12/31 Iraungita

Gordailuzainak, zama lanak eta trantsitarioak Hitzarmen kolektiboa 2009/12/31 Iraungita


Altzarien merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2008/12/31 Iraungita

Ondarroako itsasoko arrantzako sareen pertsonala Hitzarmen kolektiboa 2007/12/31 Iraungita

Larru eta oinetakoen merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2007/04/31 Iraungita

Larrugintzaren industria Hitzarmen kolektiboa 2006/12/31 Iraungita

Tindategiak eta garbitegiak Hitzarmen kolektiboa 2006/12/31 Iraungita

Ospitaleratzeko osasun establezimendu pribatuak Hitzarmen kolektiboa 2005/12/31 Iraungita

Abokatu, prokuradore eta gizarte graduatuen bulegoak Hitzarmen kolektiboa 1997/12/31 Iraungita

Industria siderometalurgikoa Estatutuaz kanpoko ituna


Ospitaleratzeko osasun establezimendu pribatuak Estatutuaz kanpoko ituna


Tindategiak eta garbitegiak Estatutuaz kanpoko ituna


Arrain kontserba eta gazituak Estatutuaz kanpoko ituna


Garaje taldea (ibilgailuen aparkalekua) Estatutuaz kanpoko ituna


Beira lauaren manufakturak Estatutuaz kanpoko ituna


Eraikuntzarako material prefabrikatuak Estatutuaz kanpoko ituna


Abokatu, prokuradore eta gizarte graduatuen bulegoakEstatutuaz kanpoko ituna



GIPUZKOA


Gasolindegiak Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Gozokien industria eta merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Arte grafikoak Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Errenteriako garbiketa eta gizarte laguntza sanitarioko zerbitzuen enpresa emakidadunak


Enpresa trantsitarioak Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Orearen, paperaren eta kartoiaren fabrikazioa Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Esku hartze soziala Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Eraikinen eta lokalen garbiketa Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Ostatuak Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Elikaduraren industria eta merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Emakumeen ile apaindegiak, mistoak, gimnasioak… Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Bidea garbiketa publikoa eta herriko hondakin solidoak biltzea


Arrain, itsaski eta izoztuen handizkariak Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31Aurrera eraginean

Okindegiak Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31Aurrera eraginean

Aparkalekua eta trafikoaren antolakuntza Hitzarmen kolektiboa 2014/12/31Aurrera eraginean

Merkataritza orokorra Hitzarmen kolektiboa 2014/12/31Aurrera eraginean

Bidaiarien errepide bidezko garraioa Hitzarmen kolektiboa 2014/12/31Aurrera eraginean

Anbulantziak Hitzarmen kolektiboa 2013/12/31Aurrera eraginean

Ikuskizun eta kirol lokalak Hitzarmen kolektiboa 2012/12/31Aurrera eraginean

Eraikuntza Hitzarmen kolektiboa 2009/12/31Aurrera eraginean


Adineko pertsonen egoitzak Hitzarmen kolektiboa 2008/12/31Aurrera eraginean

Pasaiako zamaketa lanak Hitzarmen kolektiboa 2004/12/31Aurrera eraginean

Zeramikaren industria Hitzarmen kolektiboa 2003/12/31Aurrera eraginean

145


Beiraren industria Hitzarmen kolektiboa 2003/12/31Aurrera eraginean

Ostalaritza Hitzarmen kolektiboa 2010/12/31 Iraungita

Bulegoak eta despatxuak Hitzarmen kolektiboa 2009/12/31 Iraungita

Fruta eta baratzeko produktuen handizkariak Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31 Iraungita

Irungo etxez etxeko laguntzako zerbitzuen emakidadunak Hitzarmen kolektiboa 2013/12/31 Iraungita

Titulartasun publikoko kirol instalazioak Hitzarmen kolektiboa 2012/12/31 Iraungita

Larruaren merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2009/12/31 Iraungita

Ehungintzaren merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2009/12/31 Iraungita


Jostailuen merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2006/12/31 Iraungita

Bingo aretoak Hitzarmen kolektiboa 2004/12/31 Iraungita

Donostiako zinema emanaldiak Hitzarmen kolektiboa 2003/12/31 Iraungita

Zuraren industria Hitzarmen kolektiboa 2003/12/31 Iraungita

Edari freskagarrien industria Hitzarmen kolektiboa 2002/12/31 Iraungita

Altzarien industria eta lagungarriak Hitzarmen kolektiboa 2000/12/31 Iraungita

Mahats, garagardo eta edari freskagarrien industria eta merkataritza

Hitzarmen kolektiboa 2000/12/31 Iraungita

Zementuaren industria eratorriak Hitzarmen kolektiboa 2000/12/31 Iraungita

Altzarien merkataritza Hitzarmen kolektiboa 1999/12/31 Iraungita

Industria siderometalurgikoa Hitzarmen kolektiboa 2011/12/31 Iraungita

Merkantzien errepide bidezko garraioa Hitzarmen kolektiboa 2009/12/31 Iraungita

Hortz protesia Hitzarmen kolektiboa 2004/12/31 Iraungita

Farmazia bulegoak Hitzarmen kolektiboa 2002/12/31 Iraungita

Ospitaleratzea eta klinikak Hitzarmen kolektiboa 2000/12/31 Iraungita

Bakailao bikoteak Hitzarmen kolektiboa 2000/12/31 Iraungita

Tindategiak, garbiketa, lisatzea eta ikuzketa Hitzarmen kolektiboa 2000/12/31 Iraungita

Farmazia bulegoak Estatutuaz kanpoko ituna


Adineko pertsonen egoitzak Estatutuaz kanpoko ituna


Altzarien merkataritza Estatutuaz kanpoko ituna


Mahats, garagardo eta edarien industria eta merkataritza Estatutuaz kanpoko ituna



LURRALDE ARTEKOAK


Osakidetzaren garbiketako emakidadunak Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Eskola garraioko monitore eta patioko zaintzaileak Hitzarmen kolektiboa 2016/08/31Aurrera eraginean

Eusko Jaurlaritzako ikastetxeetako eskola jantokietako kolektibitateak —luzapena—


Eusko Jaurlaritzako hezkuntza sailaren garbiketa kontratak Hitzarmen kolektiboa 2014/12/31Aurrera eraginean

Ikastolak Hitzarmen kolektiboa 2009/12/31Aurrera eraginean

Gizarte ekimeneko irakaskuntza arautuko ikastetxeak Hitzarmen kolektiboa 2009/12/31Aurrera eraginean

Ingurugiro hezkuntza zentroak. Baserri eskolak Hitzarmen kolektiboa 2007/12/31Aurrera eraginean

ESTATU EREMUKOAK


Eraikuntza (merkataritza) Hitzarmen kolektiboa 2021/12/31 Indarrean

Argazkigintzaren industria Hitzarmen kolektiboa 2020/12/31 Indarrean

Arrain eta itsaskien kontserba, erdi kontserba eta gazituak Hitzarmen kolektiboa 2020/12/31 Indarrean

Saltoki handiak Hitzarmen kolektiboa 2020/12/31 Indarrean

Notariotzak Hitzarmen kolektiboa 2020/12/31 Indarrean

Zementuaren fabrikazioa Hitzarmen kolektiboa 2020/12/31 Indarrean

Eskubaloi profesionala Hitzarmen kolektiboa 2020/06/31 Indarrean

Futbol profesionala Hitzarmen kolektiboa 2020/06/31 Indarrean

Komenentziako denden kateak Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Trenbidearen kanpoko zerbitzuak Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Bingo jokoak antolatzeko enpresak Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Aseguruak, berraseguruak eta Gizarte Segurantzaren mutua kolaboratzaileak


Hegaztien eta beste animalia batzuen haztegiak Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Contact center (telemarketing) Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Auto-taxiak Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Kortxoaren sektorea Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Industria metalgrafikoak Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Bide garbiketa publikoa Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Ikus entzunezko lanen produktoreak eta figuranteak Hitzarmen kolektiboa 2019/12/31 Indarrean

Areto futbola Hitzarmen kolektiboa 2019/06/31 Indarrean

147


Arautu gabeko irakaskuntza Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Kreditu sozietate kooperatiboak Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Banka pribatua Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Aurrezki kutxa eta finantza entitateak Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Gasolindegiak Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Ogitarako irinak eta semolak Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Oinetakoen industria Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Lurringintza eta antzekoak Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Drogeria, belar denda eta lurrin dendetako txikizkako merkataritza


Orea, papera eta kartoia Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Besteren prebentzio zerbitzuak Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Kredituko finantza establezimenduak Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Etxez etxe saltzeko jaki prestatuak egitea Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Bigarren mailako hondakinak eta lehengaiak berreskuratu eta birziklatzea


Bidaia agentziak Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Higiezinen kudeaketa eta bitartekotza Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Aseguru pribatuen bitartekotza Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Zezenketa ikuskizunak Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Gestoria administratiboak Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Unibertsitate pribatuak eta gradu ondokoak prestatzeko zentroak


Paperaren merkataritza eta arte grafikoak Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Larru zurratzeak, uhalak eta industriarako larruak eta larruzko jantzietarako zurratzea


Entzunezko merkataritzako irrati difusioa Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Farmaziako berezitasun eta produktuen handizkako merkataritza


Teilak, adreiluak eta buztin egosizko pieza bereziak Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Ikus entzunezko lanen produktoreak eta aktoreak Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Otordu zerbitzu kolektiboak Hitzarmen kolektiboa 2018/12/31 Indarrean

Industria kimikoa Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Edateko urak eta hondakin urak bildu, jaso, eraman, tratatu, banatu, saneatu eta garbitzea


Hotz industrialaren industriak Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Beiraren eta zeramikaren erauzketa industriak eta haien merkataritza


Ur instalazioen mantenua eta kontserbazioa Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Ile apainketa, musika eta arte aplikatuen irakaskuntza Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean



Haragi industriak Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Ehungintza eta jantzigintza industria Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Industriako produktu kimikoen eta drogeriaren handizkariak eta inportatzaileak


Ingeniaritza enpresak eta azterlan teknikoetako bulegoak Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Uren eta ontziratutako edarien industria Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Mendeko pertsonen arretarako zerbitzuak Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Zerga teknikari eta aholkularien bulegoak —luzatua— Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Herri bideetako aparkaleku mugatua Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Loreen eta landareen merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Apustu eta loterien merkataritza ordezkaritzak Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Aparkalekuak eta garajeak Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Ikus entzunezkoen ekoizpen industria (teknikariak) Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Perrailaren industria Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Publizitate enpresak Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Animalientzako elikagai konposatuak prestatzea Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Jai, dantza eta diskoteka aretoak Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Berez dabiltzan garabi higikorrak Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Naturopatia eta naturopatiako profesionalak Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Ile apaindegiak, apaindegiak eta gimnasioak Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Ortopedia eta laguntza teknikoetako txikizkako merkataritza Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Basogintzako jardueren akordio markoa Hitzarmen kolektiboa 2017/12/31 Indarrean

Jabegoaren eta merkataritzaren erregistratzaileak eta haien pertsonal lagungarria


Saskibaloi profesionala ACB Hitzarmen kolektiboa 2017/06/30 Indarrean

Lorezaintza Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Gatzaren industria Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Arte grafikoak, paper eta kartoi maneiatzea, argitaletxeak eta industria lagungarriak


Trenbideko kontratak Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Farmazia bulegoak —laudoa— Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Esnekien industriak eta eratorriak Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Loteria administrazioak Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Adingabeen erreforma eta babesa Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

149


Mendekotasunak dituzten pertsonen arretarako zerbitzuak Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Zaintza eta segurtasun pribatua Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Aisialdi hezigarria eta animazio soziokulturala Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean

Barazki kontserbak Hitzarmen kolektiboa 2016/12/31Aurrera eraginean


Kirol instalazioak eta gimnasioak Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31Aurrera eraginean

Lorezaintzako zentroak Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31Aurrera eraginean

Haurren laguntza eta heziketarako zentroak Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31Aurrera eraginean

Eguneroko prentsa eta albiste agentziak Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31Aurrera eraginean

Prentsa ez egunerokoa Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31Aurrera eraginean

Hegazti eta untxi hiltegiak Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31Aurrera eraginean

Izozte eta hozte prozesuak dituzten produktuen prestaketa Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31Aurrera eraginean

Unibertsitate hezkuntza eta ikerketa zentroak Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31Aurrera eraginean

Unibertsitateko ikastetxe nagusi pribatuak Hitzarmen kolektiboa 2014/12/31Aurrera eraginean

Etxez etxeko banaketa Hitzarmen kolektiboa 2014/12/31Aurrera eraginean

Birjartze jardueretarako tokian tokiko zerbitzuak Hitzarmen kolektiboa 2014/12/31Aurrera eraginean

Helikoptero bidezko garraio eta aireko lanak Hitzarmen kolektiboa 2014/12/31Aurrera eraginean

Desinfekzio, intsektu kentze eta arratoi garbiketa Hitzarmen kolektiboa 2013/12/31Aurrera eraginean

Zura Hitzarmen kolektiboa 2013/12/31Aurrera eraginean

Helbiderik gabeko banaketak Hitzarmen kolektiboa 2012/12/31Aurrera eraginean

Urpekaritza profesionala eta bitarteko hiperbarikoak Hitzarmen kolektiboa 2012/12/31Aurrera eraginean

Txirrindularitza profesionala Hitzarmen kolektiboa 2012/12/31Aurrera eraginean



Anbulantziak Hitzarmen kolektiboa 2012/12/31Aurrera eraginean

Aldi baterako laneko enpresak Hitzarmen kolektiboa 2010/12/31Aurrera eraginean

Aholkularitza eta merkatu azterlanak Hitzarmen kolektiboa 2009/12/31Aurrera eraginean

Zinema zabalkuntza Hitzarmen kolektiboa 2008/12/31Aurrera eraginean

Zuntz optikoko kableen enpresa emakidadunak Hitzarmen kolektiboa 2006/12/31Aurrera eraginean

Jostuntza, alkandoragintza, joskintza eta antzekoak Hitzarmen kolektiboa 2002/12/31Aurrera eraginean

Zinema emanaldiak Hitzarmen kolektiboa 2001/12/31Aurrera eraginean

Aireko garraioa Hitzarmen kolektiboa 2000/12/31Aurrera eraginean

Handling-lehorreko laguntza zerbitzuak Hitzarmen kolektiboa 2015/12/31 Iraungita

Izozkien fabrikazioa Hitzarmen kolektiboa 2010/12/31 Iraungita

Mezularitza Hitzarmen kolektiboa 2007/12/31 Iraungita

EAE-ko egoera ekonomikoa eta lan harremanak 2017an · sektorea dator, EAEn dauden lau enplegutatik...

Documents

Transcript of EAE-ko egoera ekonomikoa eta lan harremanak 2017an · sektorea dator, EAEn dauden lau enplegutatik...