Drogen Kontsumoa Zarauzko Eskola-ikasleen Artean_ekaina 2012

Drogen kontsumoa Zarauzko eskola-ikasleen

artean

TXOSTEN

KUANTITATIBOA ETA KUALITATIBOA, 2012

Zarauzko Udalak diruz lagundutako azterketa Egilea: Deustuko Unibertsitatea - Droga-menpekotasunen Deustuko Institutua. Zuzendaria: María Teresa Laespada Martínez. Erredakzioa: Jesús Gazapo San Pedro. Bilbao, 2012ko ekainaren 28a

2

AURKIBIDEA

SARRERA ETA METODOLOGIA………………………………………….. 6

I. AZTERKETA KUANTITATIBOA…………………………………….. 9 – 42

1. Tabakoa…………………………………………………………. 9 2. Alkohola………………………………………………………… 15 3. Cannabisa……………………………………………………… 24 4. Legez kontrako beste droga batzuk…………………………. 30 5. Beste adizkio batzuk……………………………………………. 38

II. AZTERKETA KUALITATIBOA………………………………………. 43 – 72 1. Eztabaida taldeak……………………………………………….. 43

1.1. Astialdia…………………………………………………... 44 1.2. Asteburuak ………………………………………………. 46 1.3. Drogak……………………………………………………. 50 1.4. Joko patologikoa………………………………………… 61 1.5. Zarautz…………………………………………………… 63

2. Galde-sortan jasotakoak……………………………………….. 70

III. ZER EGIN DEZAKE UDALAK AISIALDIRAKO ETA ADIKZIOEN PREBENTZIORAKO? IRADOKIZUNAK ETA OHARRAK…...……

73 – 78

IV. LOKALAK………………………………………………………………. 79 – 85

TAULEN INDIZEA

1. taula.- Tabakoaren kontsumoa familian. Ehunekoak……………..…………. 11

2. taula.- “Erretzen al duzu?” galderaren erantzunak. Ehuneko bertikalak…... 12

3. taula.- “Zigarroen maiztasuna azken 30 egunetan”. Ehuneko bertikalak…. 13

3

4. taula.- Tabakoaren kontsumoaren prebalentzia, adinaren arabera. Ehuneko bertikalak……………………………………………………..... 14

5. taula.- “Erretzen al duzu?”. Zarauzko eta Euskadiko datuen konparaketa (Drogak eta Eskola VIII). Ehunekoak………………………………….. 15

6. taula.- Zenbat aldiz probatu dira edari alkoholdunak? Denboraldien arabera. Ehunekoak……………………………………………………... 16

7. taula.- Alkoholaren kontsumoa, sexuaren arabera. Ehunekoak……………. 17

8. taula.- Alkoholaren kontsumoa, adinaren arabera. Ehunekoak…………….. 18

9. taula.- Zein lekutan edaten duzu alkohola (lehenengo aukera gisa)? Adinaren arabera. Ehunekoak………………………………………….. 22

10. taula.- Zenbat aldiz mozkortu zara? D eta E VIIIrekin erkaketa (Euskadi). Ehunekoak………………………………………………………………... 23

11. taula. Porruen kontsumoa, maiztasunak eta kopuruak. Ehunekoak……… 25

12. taula. Porruen kontsumoaren prebalentzia, generoaren arabera. Ehunekoak………………………………………………………………... 27

13. taula. Porruen kontsumoaren prebalentzia, adinaren arabera. Ehunekoak......................................................................................... 29

14. taula. Kokainaren kontsumoa, sexuaren eta adinaren arabera. Ehunekoak………………………………………………………………... 33

15. taula. Estasiaren kontsumoa, generoaren eta adinaren arabera. Ehunekoak………………………………………………………………... 34

16. taula. Speedaren kontsumoa, generoaren eta adinaren arabera. Ehunekoak………………………………………………………………... 34

17. taula. Haluzinogenoen kontsumoa, generoaren eta adinaren arabera. Ehunekoak………………………………………………………………... 35

18. taula. Heroinaren kontsumoa, generoaren eta adinaren arabera. Ehunekoak………………………………………………………………... 35

19. taula. Inhalagarrien kontsumoa, generoaren eta adinaren arabera. Ehunekoak………………………………………………………………... 36

20. taula. Zenbait substantziaren kontsumoa lehenengoz. Ehunekoak…….. 37

4

21. taula. “Kirol-apustuak egitea” maiztasuna, adinaren arabera. Ehuneko bertikalak………………………………………………………………….. 39

22. taula. “Bideo-jokoekin jokatzea” maiztasuna, adinaren arabera. Ehuneko bertikalak…………………………………………………….................... 41

23. taula. “Sare sozialak erabiltzea” maiztasuna, adinaren arabera. Ehuneko bertikalak…………………………………………………….................... 42

24. taula. Zarauzko lokaletan egoteko ohitura. Ehuneko bertikalak…………... 83

25. taula. Lokaletara joateko ohitura, 12-13 urterekin………………………….. 84



28. taula. Lokaletara joateko ohitura, 19 urte eta gehiagorekin…………………… 86

GRAFIKOEN INDIZEA

1. grafikoa.- Tabakoaren kontsumoa. “Erretzen al duzu?" galderaren erantzunak. Ehunekoak…………………………………………….…… 10

2. grafikoa.- Tabakoaren kontsumoa, maiztasuna eta kantitatea. Ehunekoak………………………………………………………………... 10

3. grafikoa.- Tabakoaren kontsumoa familian. Ehunekoak…………………….. 11

4. grafikoa.- Alkoholaren kontsumoa astegunetan eta asteburuetan. Ehunekoak………………………………………………………………... 20

5. grafikoa.- Alkoholaren kontsumoa jaiegunetan. Banakatzea. Ehunekoak… 21

6. grafikoa.- Zenbat aldiz mozkortu zara bizitzan zehar? Drogak eta Eskola VIIIrekin erkaketa (Euskadi) Ehunekoak………………………………. 24

7. grafikoa.- Porruen kontsumoa, maiztasunak eta kopuruak. Ehuneko bertikalak………………………………………………………………….. 26

8. grafikoa.- Zarauzko eskola-ikasleek azken hilean egin duten porruen kontsumoa. Ehunekoak…………………………………………………. 26

5

9. grafikoa.- Cannabisaren kontsumoa. Drogak eta Eskola VIIIrekin erkaketa (Euskadi). Ehunekoak…………………………………………………… 30

10. grafikoa.- Legez kontrako drogen kontsumo esperimentala. Ehunekoak... 31

11. grafikoa.- Legez kontrako drogen kontsumo esperimentala, substantzia bakoitzaren arabera. Ehunekoak………………………………………. 31

12. grafikoa. Legez kanpoko drogen gaur egungo kontsumoa, azken urtean. Ehunekoak………………………………………………………………... 32

13. grafikoa. Legez kontrako drogen orain dela gutxiko kontsumoa. Ehunekoak………………………………………………………………... 32

14. grafikoa. Legez kontrako drogen esperimentazioa, generoaren arabera. Ehunekoak……………………………………………………………… 36

15. grafikoa. Zarautzen eta Euskadiren kontsumo esperimentala.Ehunekoak. 38

16. grafikoa. “Kirol-apustuak egitea” maiztasuna, sexuaren arabera. Ehuneko bertikalak………………………………………………………. 39

17. grafikoa. “Bideo-jokoekin jokatzea” maiztasuna, sexuaren arabera. Ehuneko bertikalak………………………………………………………. 40

18. grafikoa. “Sare sozialak erabiltzea” maiztasuna, sexuaren arabera. Ehuneko bertikalak………………………………………………………. 42

19. grafikoa. Zarauzko lokaletan egoteko ohitura. Ehuneko bertikalak……… 83

6

SARRERA ETA METODOLOGIA Sarrera

2011. urtean, Zarauzko Droga-menpekotasunen III. Plana egiteko, Droga-mendekotasunen Prebentzio Zerbitzuak erabaki zuen Drogamenpetasunen Deustuko Institutuari ikerketa bat egiteko laguntza eskatzea, Zarauzko nerabeen arteko droga-kontsumoa eta portaera horren aurrean dituzten gizarte-irudikapenak ezagutzeko. Horrela, aldi berean, bigarren mailako bi helburu ere lortu nahi ziren:

• Kontsumoan eta berorren eboluzioan eragiten duten faktoreak ezagutzea eta identifikatzea: adina, generoa, familia- eta eskola-inguruaren eragina, bizimoduak, balioak, etab.

• Substantzien kontsumoa identifikatzea, nerabeen profil bereizgarriei erantzuteko. Horretarako, zenbait azterketa egin dira.

Ikerketaren barruko jarduerak:

1. Berrikusketa bibliografikoa. Estatukoa, nazioartekoa eta tokikoa (Zarauzko Gazteak 2007, Zarauzko Udaleko Droga-menpekotasuneko II. tokiko plana, Drogak eta Eskola VII eta VIII, Drogen plan nazionala, Drogen eta Toxikomanien Europako Behatokia, etab.).

2. Galde-sortaren diseinua. Drogak eta Eskola ikerketetan erabiltzen den galde-sorta eredu harturik, aldatu gabe mantendu dira substantzien kontsumoen prebalentzia neurtzen duten galderak, baita nerabeen drogen kontsumoarekiko lotura erakusten duten azalpenezko beste galdera batzuk ere.

3. Laginen diseinua. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak eman zituen unibertsoari buruzko datuez baliaturik, herriko ikastetxeen laginen hautaketa prozesua egin zen, hizkuntza eredua, maila eta ikastetxearen titulartasuna kontuan izanda.

4. Aurre-testa prestatzea. Aurretiazko proba bat egin zen, markatutako helburuetara doitzen ez diren, gaizki diseinatuta dauden edo forma aldetik akatsak dituzten galde-sortako elementuak identifikatzeko, bai eta galde-sortaren iraupena ezagutzeko eta ikasleen erantzuna aztertzeko ere.

5. Landa-lana: Hilabetean egin da landa-lana, gutxi gorabehera, 2011ko azarotik abendura bitartean. Horretarako, inkestagileak aukeratutako eta kontaktatutako ikastetxeetara joan ziren aurretik.

6. Datu-base informatikoa prestatzea. Galde-sortak datu-basean sartu ziren, eta zerbitzu eta aplikazio informatikoen enpresa batek egin zuen lan hori.

7. Analisi estatistikoa. Emaitzen interpretazioaren aurreko analisi estatistikoak egin ziren.

8. Emaitzen interpretazioa eta txostena prestatzea.

7

Metodologia

I. Lan-hipotesia

Gure hipotesia honakoa da: gaur egungo gizarteak –teknifikatua eta aurreratua–, ongizate ekonomiko altukoa izanik, desorekak eragiten ditu, adingabeen arteko drogen kontsumoaren igoera ikaragarria esaterako, bizitzan funtsezkoak diren alderdiak hutsaldu egiten direlako gizarte-mailan, gizarte-portaeratik haraindikotasuna eta ideologia kanporatuz. II. Laginaren deskribapena

Ikerlanaren unibertsoa Zarautzeko (Euskal Autonomia Elkartea) DBH, Batxiler, Erdi mailako Lanbide Heziketako, Goi mailako Lanbide Heziketako eta Lanbide Hastapenetarako Ikastegietako ikasleek osatu dute.

Laginketarako prozedura etapa anitzeko mordokako laginketa izan da, eta gela izan da analisiko unitatea eta azken unitatea landa-lanerako gelan egun eta ordu horretan dagoen ikaslea delarik.

Lagina aukeratzeko, honako irizpideak erabili dira, eskolako populazioaren araberako proportzioa kontuan hartuta: hizkuntza-eredua, maila eta ikastetxearen titulartasuna. Udalerrian, gaur egun, 1.156 ikasle daude DBHn, 424 Batxilerrean, 355 Lanbide Heziketan eta 35 Urola Kostako LHIn. Guztira, azken lagina 876 ikaslek osatu dute. III. Datuak jasotzeko modua

Galde-sorta ikasleak berak bete du ikasgelan, eskolako ohiko ordutegiaren barruan. Azkenik, galde-sorta eskola-ordu batean egin ahal izateko diseinatu behar izan da, ikastetxeen ohiko funtzionamenduan oreka ezarik ez gertatzeko beharrezko denboran.

Gela bakoitzean, landa-lana egiteko unean, horretarako prestatutako inkestagilea baino ez da egon, eta ez du irakasle batek ere edo ikastetxeko kide batek ere parte hartu, ikasleen erantzunen anonimatua bermatzeko.

Galde-sortak ikertaldeko kideek baino ezin izan dituzte irakurri eta kontratatutako enpresak baino ez ditu estatistikoki prozesatu, galderen seriotasuna bermatzeko.

IV. Galde-sorta

Esan den bezala, azken Drogak eta Eskola VIII (2012) azterlanerako

egindako galde-sorta hartu da oinarri.

8

Kontsumoaren prebalentzia neurtzeko galderak era eta ordena berean egin dira, konparaketa egin ahal izateko.

Gainerako kontuen gainean, mantendu egin dira aldagai soziodemografikoak eta kontsumoa azaltzeko aldagaiak, honakoak kontuan harturik:

− eskola-ikasleen jarrera drogen aurrean. − drogen inguruko onargarritasun-maila. − astialdiaren erabilera: egiten dituzten jarduerak eta/edo egin nahiko

lituzketenak. Administrazioak aisiarekin lotutako arlo honetan dituen eskaintzen ezagutza eta balorazioa.

− tabakoa, alkohola eta drogak kontsumituta antzematen dituzten “abantailen” eta arriskuen balantzea.

− antzemandako portaera eta jarrerei lotutako balioen sistemak. − kontsumo-mailekin lotutako faktore psikologikoak. − sozializazio-eragileei emandako balioa (gurasoak, eskola, lagunak,

komunikabideak, Interneta, etab.). − lagun-taldean duen integrazioa, eskolari emandako garrantzia eta, oro

har, motibazio akademikoaren maila.

9

I. AZTERKETA KUANTITATIBOA

Txostenaren alde kuantitatiboa 2011n galde-sorta erantzun zuten ikasle zarauztarrek garatutako drogen kontsumoaren gaineko azterketak eta deskribapenak osatzen dute: beren bizitza-etapetan egindako kontsumoak, kontsumitzen hasteko adina, kopurua eta deskribapenak, sexua eta adina kontuan hartuta.

Atal bakoitzaren amaieran, konparaketa txikia egin da Zarauzko eskola-ikasleen eta Euskadi osoan aldi berean egindako azterketa baten artean. Gipuzkoako udalerri honetako lagina eta EAEn egindakoa oso desberdinak dira, eta Zarauzkoa txikiagoa da, jakina; baina aukera ematen du konparaziozko erreferentzia egiteko, aipatutako desberdintasun metodologiko horrek eskatzen dituen arretak kontuan hartuta. Orientatzekoak bakarrik izango diren baieztapenak ezarriko dira.

1. Tabakoa

Azken urteotan, tabakoaren kontsumoak lortu du gizartearen jomuga izatea, bai eta erretzen dutenen artean eta ohitura hori ukatzen dutenen artean ere, batez ere tabakismoaren kontrako osasun-neurriak eman eta tabakoaren salmenta, hornidura, kontsumoa eta publizitatea arautzen dituen abenduaren 26ko 28/2005 Legea, “tabakoaren aurkako lege” izenez ezagutzen dena, aplikatu aurretik eta ondoren sortu zen asaldura sozialagatik.

Pixkanaka substantzia hau leku publikoetan kontsumitzeari utzi izanak eta ostalaritzako establezimenduetan kontsumitzeko debekuak tabakoaren kontsumoaren beherakada nabarmena ekarri du, batez ere nerabeen artean, baina, zein da gaur egun Zarauzko eskola-ikasleen tabako-kontsumoaren maila?

Ikasleen % 18,8k, erretzen duten galdetu zaienean, baietz erantzun du (1. grafikoa), eta % 80,4k ezetz esan du; alegia, galde-sorta bete duten 10 ikasletik 2k baino ez dute baietz erantzun.

10

1. grafikoa. Tabakoaren kontsumoa. “Erretzen al duzu?" galderaren erantzunak. Ehuneko bertikalak.

N = 876

Kontsumoaren kantitatearen eta maiztasunaren ikuspuntutik (2. grafikoa), ikusi da eskola-ikasle erretzaileen ia % 20 horren artean, hainbat maiztasun (egunero, astero) eta kontsumo-kantitate (batzuek zigarro 1; beste batzuek 20 zigarrotik gora; eta beste batzuek 1etik 20ra bitartean) daudela. Beraz, % 2,6k 11 zigarro baino gehiago erretzen ditu egunean, % 8k zigarro 1 eta 10 bitartean kontsumitzen du egunean eta ikasleen % 6,8k egunean zigarro bat baino gutxiago erretzen du, batez beste. Azken horiek aldian behingo erretzaileak direla esan dezakegu eta, beharbada, asteburuetan edo une jakinetan baino ez dutela kontsumitzen.

2. grafikoa. Tabakoaren kontsumoa, maiztasuna eta kantitatea. Ehuneko bertikalak.

N = 876

11

Kontsumoa familian: jokabide-ereduak Familian bertan tabakoa kontsumitzea (1. taula) arrisku-faktorea da; izan ere, kontsumitzen hastea edo adikzioa garatzea ekar dezake, familia-nukleoko familiartekoak jokabide-eredu baitira.

1. taula. Tabakoaren kontsumoa familian. Ehuneko bertikalak. “Aita"

erretzailea “Ama"

erretzailea “Neba-arreba”

erretzaileak Bai 24,8 24,0 11,1

Ez 68,9 74,2 78,9

Ez daukat / Ez da etxean bizi

5,5 1,1 9,0

ED/EE 0,8 0,7 1,0

N = 876 Zarautzen kasuan, gizon gehiagok (aitek) kontsumitzen dute tabakoa, amek (- % 0,8) baino (3. grafikoa). Desberdintasuna erakusten duen ehuneko horrek, gainera, aztarnak ematen dizkigu jakiteko zein izango den udalerriko helduen tabako-kontsumoa, behintzat eskola-adina duten seme-alabak dituzten helduen artean. Kopuru hori are handiagoa izan daiteke, baldin eta seme-alabekin etxean bizi ez diren aiten kopurua kontuan hartzen badugu.

3. grafikoa. Tabakoaren kontsumoa familian. Ehuneko bertikalak.

N = 876

12

Sexuaren araberako desberdintasunak direla eta (2. taula), azken urteotako joera kontuan hartuta, neska erretzaileak, % 20,1, mutil erretzaileak baino gehiago dira (% 17,9).

2. taula. “Erretzen al duzu?” galderaren erantzuna, sexuaren arabera. Ehuneko bertikalak.

Guztira Mutilak Neskak

Bai 18,8 17,9 20,1

Ez 80,4 81,3 79,2

Ez daukat / Ez da etxean bizi 0,1 - 0,2

ED/EE 0,7 0,9 0,5

GUZTIRA 876 459 403

Desberdintasun nabarmenagoak aurkitzen dira, baldin eta kontsumoaren maiztasuna eta kopurua kontuan hartuta aztertzen badira datuak (3. taula). Aldian behingo erretzaileen kopurua (“astean 1 baino gutxiago”) antzekoa da nesken eta mutilen artean, bai eta “egunean 1 eta 5 zigarreta artean” erretzen dituzten ikasleen artekoa ere, baina apur bat gehiago mutilen artean.

Gainerako maiztasun eta kopuruetan, neskak gailentzen dira, eta "egunean bat baino gutxiago” maiztasunean mutilen bikoitza dira, eta, are kezkagarriagoa dena, nesken hirukoitza dago erretzaile handien kategorian, alegia, egunean tabako-kutxatila bat baino gehiago erretzen dutenen kategorian (% 1,1 versus % 3,0).

13

3. taula. “Zigarroen maiztasuna azken 30 egunetan”, sexuaren arabera. Ehuneko bertikalak.

Guztira Mutilak Neskak

Inoiz ez 81,1 81,9 79,9

Astean 1 baino gutxiago 4,3 4,4 4,2

Egunean 1 baino gutxiago 2,5 1,5 3,7

Egunean 1 eta 5 bitartean 4,3 5,0 3,5



Egunean 20 baino gehiago 1,9 1,1 3,0

ED/EE 1,5 2,2 0,7

GUZTIRA 876 459 403

Zarauzko laginaren azterketa egiten bada, adinak kontuan hartuta (4. taula), logikoa denez, tabakoa erretzen duen ikasleen ehunekoak gora egiten du, adinak gora egin ahala, eta, batez ere, 14-15 urteetatik (biak barne) aurrera; izan ere, orduan ere hasten dira lehenengo kontsumoak.

14

4. taula. Tabakoaren kontsumoaren prebalentzia, adinaren arabera. Ehuneko bertikalak

Guztira 12-13 14-15 16-18 19 eta +

Inoiz ez 81,1 95,2 86,1 74,6 59,4

Astean 1 baino gutxiago 4,3 - 5,4 5,2 5,9

Egunean 1 baino gutxiago 2,5 - 2,0 4,1 4,0

Egunean 1 eta 5 bitartean 4,3 0,5 3,1 6,2 9,9

Egunean 6 eta 10 bitartean 3,7 - 1,0 4,1 16,8

Egunean 11 eta 20 bitartean 0,7 - - 1,0 3,0

Egunean 20 baino gehiago 1,9 - 2,0 3,1 1,0

ED/EE 1,5 4,3 0,3 1,7 -

GUZTIRA 876 186 295 291 101

Ehuneko txiki bat (% 2) 14 eta 15 urterekin hasten da tabakoarekin esperimentatzen, baina egunean 20 zigarro baino gehiago erretzen dutela diote. Kopuru bera kontsumitzen du 16 eta 18 urte bitarteko eskola-ikasleen % 3,1ek. Horiek, batez ere, 1etik 10era bitartean erretzen dituzte egunean. Gauza bera gertatzen da pertsona nagusiagoen artean, alegia, erretzaile gehienek zigarro 1 eta 10 bitartean kontsumitzen dute, eta neurriz kanpoko erretzaileak (egunean 20 baino gehiago) % 1 baino ez dira. Drogak eta Eskola VIIIrekin (Euskadi) konparaketa

Zarauzko ikasleen lagina eta gainerako lurraldean jasotako datuak parekatzean, aldea ikusten da laginen artean. Aldeak oso handiak ez badira ere, eskolako ikasle zarauztar erretzaileen ehunekoa Euskadi osokoa baino txikiagoa da.

Sexua kontuan hartuta, Euskadiren kasuan, Zarautzerako planteatutako eskema antzematen da, sexuari dagokionez; alegia, neskek mutilek baino tabako gehiago kontsumitzen dute.

15

5. taula “Erretzen al duzu?”. Zarauzko eta Euskadiko datuen konparaketa (Drogak eta Eskola VIII). Ehunekoak.

Zarautz, guztira

EAE, guztira

Zarauzko mutilak

EAEko mutilak

Zarauzko neskak

EAEko neskak

Bai 18,8 25,3 17,9 24,2 20,1 26,3

Ez 80,4 73,3 81,3 73,9 79,2 72,9

Ez daukat / ez da etxean bizi

0,1 0,3 - 0,4 0,2 0,2

ED/EE 0,7 1 0,9 1,4 0,5 0,5

GUZTIRA 876 4.239 459 2.208 403 1.970

2. Alkohola

Alkohola mendebaldeko gizartean gehien kontsumitzen den droga da; horrenbestez, Euskadin ere bai. Zarauzko herritarren eta ikasleen artean ere, alkohola da gehien kontsumitzen den droga. Galde-sortan jasotako datuen arabera, beren bizitzetan behintzat alkoholdun edari bat probatu ez duten eskola-ikasleen ehunekoa % 23 baino gutxiagokoa da.

Kontsumo hori dela-eta, alkoholarekin sarritan harremana izaten duten eskola-ikasleen kopurua sekula probatu ez dutenena baino handiagoa dela esan daiteke: ikasleen % 33,8k alkohola kontsumitu du bizitzan zehar 40 aldiz baino gehiago, eta % 22,8k ez du sekula probatu.

16

6. taula. Zenbat aldiz probatu dituzu edari alkoholdunak? Denboraldien arabera. Ehuneko bertikalak.

Bizitzan zehar Azken urtean Azken hilean

Inoiz ez 22,8 25,0 41,9

1-2 aldiz 10,3 12,8 22,5

3-5 aldiz 7,4 8,4 13,7

6-9 aldiz 7,0 8,4 7,8

10-19 aldiz 8,4 12,2 6,3

20-39 aldiz 9,7 11,0 1,8

40 aldiz edo gehiagotan 33,8 20,5 3,4

ED/EE 0,6 1,6 2,6

GUZTIRA 876 876 876

Orain dela gutxiko kontsumoa aztertzen bada, galde-sorta egin aurreko

hilekoa, edan ez duten pertsonen ehunekoa handiagoa dela ikus daiteke, eta 40 aldiz baino gehiago edan dutenen ehunekoa askoz txikiagoa dela. Horrek esan nahi du gazte askok alkohola beren bizitzan inoiz probatzen dutela, baina guztiek ez dutela kontsumo erregularra edo ohikoa. Esperimentazioa nerabezaroaren jokabidea da, eta horrek ez du esan nahi harreman hori hainbaten errepikatzen denik edo denboran mantentzen denik.

Zifrak oinarri hartuta, beste hipotesi bat dago: galde-sortak egiteko urteko sasoia (abenduaren hasieran eta erdialdean) ez da egon oporraldiari edo jai-sasoiari lotuta; beraz, 40 aldiz edo gehiago edan dutela egiaztatzen dutenen % 3,4k hala egin ohi duela baiezta daiteke, arrisku-kontsumotzat hartzen denera hurbilduz.

Hurrengo taulan (7. taula), kopuru eta maiztasun berak ditugu, baina, oraingoan, sexuaren arabera erakusten dira. Edaten den alkohol-kopurua dela-eta, eta, zehatzago esateko, abusuzko kontsumoen kasuan (20 aldiz edo gehiago), ez da alde handirik antzematen mutilen eta nesken artean, orain dela gutxiko kontsumoen kasuan izan ezik, izan ere, mutilek gainditzen dituzte. “Berdintasun” egoera hau ez da hainbestekoa, neskek alkoholarekiko tolerantzia gutxiago dutelako eta, beraz, egoera ahulagoan daude.

17

7. taula. Alkoholaren kontsumoa, sexuaren arabera. Ehuneko bertikalak. GUZTIRA Mutilak Neskak

Bizitzan zehar

Inoiz ez 22,8 25,7 18,9

1-5 aldiz 17,7 16,5 18,8

6-19 aldiz 15,4 13,6 17,4

20 edo gehiagotan 43,5 43,3 44,6

ED/EE 0,6 0,9 0,2

Azken urtean

Inoiz ez 25,0 27,5 21,6

1-5 aldiz 21,2 20,3 22,3

6-19 aldiz 20,6 17,2 24,3


ED/EE 1,6 2,2 1,0

Azken hilean

Inoiz ez 41,9 42,9 40,00

1-5 aldiz 36,2 32,4 40,7

6-19 aldiz 14,1 14,2 14,2


ED/EE 2,6 3,3 2,0

GUZTIRA 876 459 403

18

Esperimentuzko eta ohiko kontsumoei dagokienez (“bizitzan zehar” eta “azken urtean”, hurrenez hurren), nabarmena da neskak mutilen kontsumoaren ereduan sartu eta, tabakoarekin ikusi den bezala, gizonezkoak ere gainditu dituztela; alegia, alkohola sekula probatu ez duten mutilen proportzioa alkohola edaten ez duten neskena baino handiagoa da. Mutilek “inoiz ez” erantzuna eman dute % 25,7an, eta nesken % 18,9k baino ez du erantzun bizitza osoan ez duela sekula alkohola probatu (proportzio horiek antzekoak dira “azken urtean” maiztasunean aztertutako kontsumoetan). Alkoholaren kontsumoa adin-tarteen arabera bereizten bada, egiaztatzen da, tabakoaren kasuan bezala, adinak gora egin ahala, alkohol-kontsumoak ere gora egiten duela eta, 14-15 urtetik aurrera, erabat sartzen direla kontsumoan. Kontsumoan erabat sartzeko adin horren ondoren, 16 urtetik 18ra bitartean, azken hileko ez-edaleen taldea % 16,8koa baino ez dela ikusten da, eta hori deigarria da, adingabeez ari garela kontuan hartuta.

8. taula. Alkoholaren kontsumoa, adinaren arabera. Ehuneko bertikalak. Adina

Guztira 12-13 14-15 16-18 19 eta +

Bizitzan zehar Inoiz ez 22,8 55,9 25,1 5,8 4,0 1-5 aldiz 17,7 27,4 24,7 10,4 1,0 6-19 aldiz 15,4 9,7 23,7 13,1 8,0 20 edo gehiagotan 43,5 5,4 26,1 70,4 87,1 ED/EE 0,6 1,6 0,3 0,3 - Azken urtean Inoiz ez 25,0 60,2 26,8 7,2 5,9 1-5 aldiz 21,2 27,5 28,8 13,7 8,9 6-19 aldiz 20,6 6,5 27,4 24,1 16,8 20 edo gehiagotan 31,5 2,7 15,9 54 66,3 ED/EE 1,6 3,2 1,0 1,0 2,0 Azken hilean Inoiz ez 41,9 78,5 51,5 16,8 18,8 1-5 aldiz 36,2 15,0 38,6 49,5 28,7 6-19 aldiz 14,1 2,1 6,7 24 28,7 20 edo gehiagotan 5,2 1,1 1,7 5,8 21,7 ED/EE 2,6 3,2 1,4 3,8 2,0 GUZTIRA 876 186 295 291 101

Zenbait datu deigarriak dira, batez ere, alkohola kontsumitzen hasi diren 13 eta 14 urte bitarteko gazteen gainekoak; horietatik, % 5,4k egiaztatzen du alkohola 20 aldiz edo gehiago edan izan duela bere bizitzan eta % 3,3k 6 aldiz baino gehiago azken hilean.

19

19 urte edo gehiagoko ikasleen artean, % 90ek, ia, 20 aldiz baino gehiago edan du bere bizitzan, eta proportzio hori % 21,7koa “baino ez” da, kopuru handien orain dela gutxiko kontsumoan. Horrek esan nahi du 19 urtetik gorako gazteriaren ia laurden bat alkoholaren kontsumo arriskutsuen parametroetan dagoela eta ia astebururo edaten duela. Kontsumoa astegunetan eta kontsumoa asteburuetan

Kontzeptu horiek aztertzeko, bi item erabili dira, pertsona bakoitzaren kontsumoa ahalik eta modurik errealenean neurtzeko. Itemetako bat astegunetan egiten den kontsumoaren gainekoa da eta bestea asteburuetako kontsumoaren gainekoa; biak antzeko moduetan adierazita. Galderen edukiak (eranskina) hauxe dakar:

- “Alkoholik edaten baduzu, gutxi bada ere, adierazi, edari hauen artean, zenbat edaten duzun EGUNERO ASTEGUNETAN / EGUNERO ASTEBURUETAN

- Izen-multzoa eta edari-motak.

Astegunetan –astelehenetik ostegunera bitartean–, alkohola edaten duten eta kantitateren bat eta edariren bat adierazi duten ikasleen ehunekoa guztien % 13,4 da. Ehuneko horren barruan, gehiegizko kontsumoa egiten dutenen % 1,9 dago. Zifra horien kasurako aurkitzen den azalpena da “asteazkeneko poteoa”, “pintxopote” izenez ezaguna; saiatuko gara beste azterketa batzuetan argitzen. “Asteazkeneko poteoa” edo “pintxopotea” ikasle nagusiagoen artean ezagunagoa da.

“Edaten du baina ez du erantzun” zutabean pertsonen % 45,4 jaso da, baina ikasle askoren erantzun okerraren ondorio da, bai eta “astean barruko” kontsumo horren gainean galdetzen zuen galde-sortako itemak eragindako nahastearen ondorio ere.

20

4. grafikoa. Alkoholaren kontsumoa astegunetan eta asteburuetan. Ehuneko bertikalak.

* Ostiralak asteburuetan sartzea erabaki zen; izan ere, ostiralean hasten dira irteten, eta

orduantxe hasten dira gazteak larunbateko mailaren antzera kontsumitzen, astegunetako mailaren antzera kontsumitu beharrean. N = 876

Beste modu batera ikusita, eta asteburuetako kontsumoak oinarri hartuta

(5. grafikoa), harrigarria da abusuzko kontsumoa egiten duten edaleen % 25,3k osatzen duen taldea; talde horri gehiegizko kontsumoa egiten duten edaleen % 12 gehitzen badiogu, horrek esan nahi du edari alkoholdunak gehiegi eta abusuz kontsumitzen duten ikasleen % 37,7 dagoela, herena baino gehiago, edo 10 ikasletik ia 4. Gainerakoak abstemioak edo ez oso edaleak dira.

21

5. grafikoa. Alkoholaren kontsumoa jaiegunetan. Banakatzea. Ehunekoak.

* Ostiralak asteburuetan sartzea erabaki zen; izan ere,ostiralean hasten dira irteten, eta

orduantxe hasten dira gazteak larunbateko mailaren antzera kontsumitzen, astegunetako egunen mailaren antzera barik. N = 876

Eskola-ikasle askok egiten dute gehiegizko kontsumoa, besteak beste, jakina, adingabe askok. Baina, non kontsumitzen da alkohola, batez ere? (9. taula). Jakina denez, nagusienek, batez ere, ostalaritzako establezimenduetan edaten dute, eta, hurrengo, lokaletan edo kalean.

Kalea, 9. taulan ikusten den bezala, 12-13 urteko ikaslerik gazteenek edateko gehien erabiltzen duten lekua da, eta, adindun izan arte edan ohi dute bertan, gero taberna eta diskoteketara joaten hasten dira eta.

16-18 urte bitarteko ikasleek, adin-nagusitasunaren eta adingabetasunaren artean daudenek, “kalea” eta “tabernak” dituzte kontsumitzeko lekurik ohikoenak.

22

9. taula. Zein lekutan edaten duzu alkohola (lehenengo aukera gisa)? Adinaren arabera, Ehunekoak.

Zein lekutan edaten duzu alkohola “lehenengo”? GUZTIRA 12-13 14-15 16-18 19 eta +

Etxean 7,0 9,1 6,1 6,2 7,9

Etxean, gurasoak ez daudenean 3,9 3,2 5,1 3,4 3,0

Lagunen etxean 6,4 4,3 7,8 6,9 5,0

Kalean / parkean 34,5 14,0 38,3 49,1 18,8

Tabernan, pubean, diskotekan 21,2 4,3 9,8 31,3 56,4

Lokalean 10,8 4,3 6,4 16,8 18,8

Beste leku batzuetan 3,8 4,8 3,7 3,1 4,0

Ez dut inoiz edaten 21,9 45,7 26,1 8,9 4,0

GUZTIRA 876 186 295 291 101

Alkohola kontsumitzeko lokal edo lonjen erabilerak –16 urteko edo 16

urtetik gorako eskola-ikasleen % 15-20k erabiltzen du– ez du hainbesteko garrantzia, leku horiek duten ospea kontuan hartuta. Alkoholaren kontsumoari dagokionez, beste adierazle esanguratsu bat da “bizitzan zehar”, “azken urtean” eta “azken hilean” maiztasunetan egon izan diren mozkorraldien kopurua zenbatzea (10. taula). Zarauzko ikasleen laurdenak, gutxi gorabehera, galde-sorta egin aurreko hilean behin edo gehiagotan mozkortu izana aitortzen du. Proportzio hau Euskadiko ikasle guztien artean ikusitakoa baino pixka bat handiagoa da.

23

10. taula. Zenbat aldiz mozkortu zara? D eta E VIIIrekin erkaketa (Euskadi). Ehunekoak.

Zarauzko eskola-ikasleak

Euskadiko eskola-ikasleak

“Bizitzan zehar”

Inoiz ez 44,9 47,3 1-3 aldiz 14,4 12,6 3-5 aldiz 10,8 8,0 6-9 aldiz 5,5 5,6 10-19 aldiz 5,4 5,4 20-39 aldiz 5,8 4,9 40 edo gehiago 9,2 12,4 ED/EE 4,0 3,7 “Azken urtean”

Inoiz ez 47,8 51,1 1-3 aldiz 19,7 14,9 3-5 aldiz 8,7 7,7 6-9 aldiz 4,6 5,6 10-19 aldiz 6,2 5,7 20-39 aldiz 2,9 4,2 40 edo gehiago 4,7 5,3 ED/EE 5,5 5,5 “Azken hilean”

Inoiz ez 66,7 69,3 1-3 aldiz 17,0 14,8 3-5 aldiz 6,8 5,7 6-9 aldiz 1,8 2,5 10-19 aldiz 0,7 0,9 20-39 aldiz 0,2 0,3 40 edo gehiago 0,7 0,6 ED/EE 6,1 5,9 GUZTIRA 876 4.239

Drogak eta Eskola VIIIrekin erkaketa (Euskadi)

Zehaztasunez begiratuz gero (6. grafikoa), aldeak antzematen ditugu Zarautzen izandako emaitzen eta Euskadin izandako emaitzen artean, “bizitzan zeharreko mozkorraldiei” dagokienez. Euskadin sekula mozkortu ez diren ikasleen proportzioa (% 47,3) sekula mozkortu ez diren ikasle zarauztarrena

24

baino apur bat handiagoa da (% 44,9). Baina, aldiz, beren bizitzan 40 aldiz baino gehiago mozkortu diren ikasleen ehunekoa handiagoa da Euskal Autonomia Erkidegoan, Zarautzen baino. Oro har, beraz, esan daiteke, desberdintasun txikiak badaude ere, ez dagoela kontraste handirik bi laginen artean.

6. grafikoa. Zenbat aldiz mozkortu zara bizitzan zehar? Drogak eta Eskola VIIIrekin erkaketa (Euskadi). Ehuneko bertikalak.

Zarautz: N = 876 EAE: N = 4.239

3. Cannabisa

Ikerketa honen eta azkenaldian egindako beste batzuen (Drogak eta Eskola VII eta VIII) emaitzen arabera, ikasleek nahiago dute cannabisarekin esperimentatu, legez kontrako beste droga batzuekin baino. Beraz, txosten honen kapitulu batean, droga honi buruz jardungo dugu, bereziki. Oro har, hurrengo atalean, cannabisaren kontsumoari buruz jardungo dugu, “porruen kontsumo” gisa, hori baita gehien kontsumitzen dena. Esan liteke Zarautzen 12 urtetik gorakoen heren batek (% 33,1 – 11. taula) haxixa edo marihuana kontsumitu izan duela, zenbaitetan, bizitzan zehar. Datu kezkagarria dela pentsa dezakegu, baina probatu ondoren substantzia kontsumitzen jarraitzen dutenen kopurua jaitsi egiten da % 15,1era, “azken hilean” atalean ikusten dugun bezala.

25

11. taula. Porruen kontsumoa, maiztasunak eta kopuruak. Ehunekoak.

PORRUEN KONTSUMOA “BIZITZAN ZEHAR” Inoiz ez 66,6 1eta 2 bitartean 10,2 3 eta 5 bitartean 5,3 6 eta 9 bitartean 2,1 10 eta 19 bitartean 3,3 20 eta 39 bitartean 2,7 40 edo gehiago 9,6 ED / EE 0,3

PORRUEN KONTSUMOA “AZKEN URTEAN” Inoiz ez 73,6 1 eta 2 bitartean 8,2 3 eta 5 bitartean 4,0 6 eta 9 bitartean 2,5 10 eta 19 bitartean 2,4 20 eta 39 bitartean 1,4 40 edo gehiago 6,2 ED / EE 1,7

PORRUEN KONTSUMOA “AZKEN HILEAN” Inoiz ez 83,3 1 eta 2 bitartean 6,3 3 eta 5 bitartean 1,3 6 eta 9 bitartean 1,9 10 eta 19 bitartean 1,5 20 eta 39 bitartean 1,6 40 edo gehiago 2,5 ED / EE 1,6 GUZTIRA 876

Porruak kontsumitu izan dituztenen eta oraindik ere kontsumitzen dituztenen arteko aldea argiago ikusten da 7. grafikoan. Pixka bat gehiago sakonduz gero, esan daiteke cannabisaren (20 kontsumo baino gehiago hilean) erretzaileen (ohikoak/orain dela gutxikoak) proportzioa guztien % 4,1 baino ez dela.

26

7. grafikoa. Porruen kontsumoa, maiztasunak eta kopuruak. Ehuneko bertikalak.

N = 876

8. grafikoan ikusten da inkestatu gehienek (% 83,3) ez dutela orain dela gutxi kontsumitu, baina aipatu behar da, bestalde, ohiko kontsumitzaileen artean, ehunekorik handiena porruen kontsumitzaile handiena dela (hilean 40 kontsumo baino gehiago).

8. grafikoa. Zarauzko eskola-ikasleek azken hilean egin duten porruen kontsumoa. Ehuneko bertikalak.

N = 876

Substantzia honen gaineko datuen sexuaren araberako azterketak (12. taula) erakusten du mutilen artean cannabisaren kontsumitzaile gutxiago dagoela, bai erabilera esperimentalari dagokionez, bai ohikotasunari dagokionez.

27

Kontsumo esperimentalari dagokionez (“bizitzan zehar”), desberdintasunak ez dira oso handiak sexuen artean, baina proportzio handiagoa antzeman daiteke mutilen artean nesken artean baino, batez ere “40 baino gehiago” maiztasunean. Mutilen % 11,8 eta nesken % 7,4 dago maiztasun horretan. Azken urtean egindako kontsumoen kasuan, ikus daiteke sexuen arteko aldeak gero eta handiagoak direla, orain dela gutxiko kontsumora heldu arte; bertan, kontsumo handiak (20 edo gehiago) egiten dituzten mutilen ehunekoa neskenaren hirukoitza da.

12. taula. Porruen kontsumoaren prebalentzia, generoaren arabera. Ehuneko bertikalak.

PORRUEN KONTSUMOA “BIZITZAN ZEHAR” GUZTIRA Mutilak Neskak Inoiz ez 66,6 64,9 67,7 1 eta 2 bitartean 10,2 9,6 10,9 3 eta 5 bitartean 5,3 4,8 6,0 6 eta 9 bitartean 2,1 3,1 1,0 10 eta 19 bitartean 3,3 3,1 3,7 20 eta 39 bitartean 2,7 2,4 3,0 40 edo gehiago 9,6 11,8 7,4 ED / EE 0,3 0,4 0,2 PORRUEN KONTSUMOA “AZKEN URTEAN” GUZTIRA Mutilak Neskak Inoiz ez 73,6 71,7 74,9 1 eta 2 bitartean 8,2 6,8 10,2 3 eta 5 bitartean 4,0 3,9 4,2 6 eta 9 bitartean 2,5 3,3 1,7 10 eta 19 bitartean 2,4 2,6 2,2 20 eta 39 bitartean 1,4 1,5 1,2 40 edo gehiago 6,2 8,1 4,2 ED / EE 1,7 2,2 1,2 PORRUEN KONTSUMOA “AZKEN HILEAN” GUZTIRA Mutilak Neskak Inoiz ez 83,3 79,3 87,3 1 eta 2 bitartean 6,3 7,4 5,2 3 eta 5 bitartean 1,3 1,7 0,7 6 eta 9 bitartean 1,9 1,7 2,2 10 eta 19 bitartean 1,5 2,0 1,0 20 eta 39 bitartean 1,6 2,2 1,0 40 edo gehiago 2,5 3,7 1,2 ED / EE 1,6 2,0 1,2 GUZTIRA 876 459 403

28

Bilakaeraren ikuspuntutik (13. taula), argi dago 14-15 urtetik aurrera hasten direla cannabisa kontsumitzen, esperimentazioarekin lotutako kasu batzuetan izan ezik. 16 urte betetzean ikus daiteke duela gutxiko eta ohiko kontsumoak mantendu egiten direla, alegia, 18 urteak bete aurretik kontsumitzaileak ez ziren ikasleen ehuneko txikia baino ez dela hasten kontsumitzen adin-nagusitasuna (+18) bete ondoren.

Hori bai, porruak erre ohi dituztenen artean, handitu egiten da kontsumitutako kopurua; hau da, erdira jaitsi da hilean kontsumo txikiak eta maiztasun txikiagoz egiten dituzten pertsonen bolumena, eta bikoiztu egin da kontsumitzaile handien kopurua (+ 40 aldiz).

29

13. taula. Porruen kontsumoaren prebalentzia, adinaren arabera. Ehunekoak.

PORRUEN KONTSUMOA “BIZITZAN ZEHAR”

GUZTIRA 12-13 14-15 16-18 19 eta +Inoiz ez 66,6 96,8 80,7 47,4 24,8 1 eta 2 bitartean 10,2 1,6 10,5 12,7 17,8 3 eta 5 bitartean 5,3 0,5 4,1 8,2 8,9 6 eta 9 bitartean 2,1 - 0,7 4,5 3,0 10 eta 19 bitartean 3,3 - 1,7 5,8 6,9 20 eta 39 bitartean 2,7 - 0,3 6,2 4,0 40 edo gehiago 9,6 - 2,0 14,8 34,7 ED / EE 0,3 1,1 - 0,3 -

PORRUEN KONTSUMOA “AZKEN URTEAN”

GUZTIRA 12-13 14-15 16-18 19 eta +Inoiz ez 73,6 96,2 82,4 55,7 57,4 1 eta 2 bitartean 8,2 1,6 9,2 12,0 6,9 3 eta 5 bitartean 4,0 - 3,1 6,5 6,9 6 eta 9 bitartean 2,5 - 1,0 5,5 3,0 10 eta 19 bitartean 2,4 - 1,4 5,5 1,0 20 eta 39 bitartean 1,4 - 0,3 2,7 3,0 40 edo gehiago 6,2 - 1,0 10,3 20,8 ED / EE 1,7 2,2 1,7 1,7 1,0

PORRUEN KONTSUMOA “AZKEN HILEAN”

GUZTIRA 12-13 14-15 16-18 19 eta +Inoiz ez 83,3 97,8 91,2 71,5 67,3 1 eta 2 bitartean 6,3 - 4,4 12,0 6,9 3 eta 5 bitartean 1,3 - 0,7 2,4 2,0 6 eta 9 bitartean 1,9 - 1,4 2,4 5,9 10 eta 19 bitartean 1,5 - - 2,7 5,0 20 eta 39 bitartean 1,6 - 0,3 3,4 3,0 40 edo gehiago 2,5 - 0,3 4,1 8,9 ED / EE 1,6 2,2 1,7 1,4 1,0 GUZTIRA 876 186 295 291 101

Talderik gazteenari dagokionez, ikus daiteke ez dagoela ia kontsumorik 12-13 urteko tartean, cannabisa bizitzan inoiz probatu duenik ere badagoela kontuan hartuta, baina ez da ohiko edo duela gutxiko kontsumorik jaso.

14-15 urteko tartean, ohiko kontsumo txikiak ikusten hasten dira, edo kopuru txikiak, kontsumo-kopuruaren arabera. Adin horretan hasten da cannabisa

30

kontsumitzen. Probatu dutenen ia gehienek (kontsumoa bizitzan zehar), laginaren % 19,3k, azterketaren datuak jaso ziren urtean, “azken urtean”, egin dute. Beraz, esan daiteke Zarauzko 5 ikasletik 1ek haxixa edo marihuana probatua zuela 16 urte bete aurretik, 2011. urtean. Drogak eta Eskola VIIIrekin erkaketa (Euskadi) Hain lagin desberdinen erkaketa ez da sekula zehatza izango, baina, zenbakiei dagokienez, ikus daiteke eskola-ikasle zarauztarren arteko cannabisaren kontsumoak euskal ikasle orokorren antzekoak direla; beharbada, pixka bat baxuagoak. Batez ere alde nabarmena dago duela gutxiko kontsumoan edo ohikoagotzat har dezakegun kontsumoan. Baina, porruak probatu dituzten (bizitzan zehar) gazteen proportzioak, bai Zarautzen, bai Euskadin oro har, oso antzekoak dira. 9. grafikoa. Cannabisaren kontsumoa. Drogak eta Eskola VIIIrekin erkaketa

(Euskadi). Ehuneko bertikalak.

Zarautz: N = 876 EAE: N = 4.239

4. Legez kontrako beste droga batzuk

Cannabisaren kasua albo batera utzita –aurreko kapituluan aztertua izan da–, eskola-ikasleen arteko legez kontrako gainerako drogen kontsumoa baxua dela esan daiteke; ikasle inkestatuen % 91,2k ez du sekula horrelako drogarik probatu (10. grafikoa).

12 urtetik gorako eskola-ikasleen % 8,3k baino ez du probatu haxixa edo marihuana ez den legez kontrako drogaren bat, eta, aurrerago ikusiko den bezala, ia talde honen gehiena 16 urtetik gorako jendea da. Esan beharra dago % 4,8k 10 aldiz baino gehiago egin izan duela.

31

10. grafikoa. Legez kontrako drogen kontsumo esperimentala. Ehunekoak.

N = 876 Azterketa zehatzagoa egiteko, gehien kontsumitutako legez kontrako sei drogari buruzko informazioa jaso da, cannabisa kenduta: inhalagarriak, heroina, haluzinogenoak, speeda (anfetaminak), estasia eta kokaina, kontsumoak prebalentzia desberdina duela. Droga horien kontsumoa (11. grafikoa), adierazi den bezala, nahiko baxua da, eta speeda (% 6,1), estasia (% 5,2) eta kokaina (% 5,4) dira kontsumituenak. 11. grafikoa. Legez kontrako drogen kontsumo esperimentala, substantzia

bakoitzaren arabera. Ehuneko bertikalak.

(Substantzia bakoitza probatu duten ikasleen ehunekoa)

Antzeko ehunekoak –baina pixka bat txikiagoak– daude azken urtean

egindako kontsumoen gaineko informazioa jasotzean (12. grafikoa). Lehenengo kontsumoen gainean hitz egitean esan bezala –esperimentalen kasua–, droga horiek eskolatzeko azken urteetan probatzen dira, batez ere 16-17 urteetatik

32

aurrera. Hori dela eta, substantzia horiek probatu dituzten gehienek azken urtean egin izan dute eta zifrak antzekoak dira droga horien artean. 12. grafikoa. Legez kontrako drogen gaur egungo kontsumoa, azken urtean.

Ehuneko bertikalak.


Oso ehuneko desberdinak agertzen dira, txikiagoak, duela gutxiko edo ohiko kontsumoak aztertzean; alegia, azken hilean egindako kontsumoak aztertzean (13. grafikoa). Kokaina, estasia eta speeda dira legez kontrako drogarik kontsumituenak, antzeko proportzioetan. Speedak du kontsumorik handiena; eskola-ikasleen % 2,8k hartu du duela gutxi.

Galde-sortako beste hiru drogek ez dute erakusten ohiko kontsumitzaileen ehuneko altua.

13. grafikoa. Legez kontrako drogen orain dela gutxiko kontsumoa. Ehunekoak.


Jarraian, legez kontrako substantzia bakoitzaren gainean lortutako emaitzak azaldu dira, sexuaren eta adinaren arabera, labur.

33

Kokaina Kokaina klorhidratoaren kontsumoa –droga hori, normalean, hauts zuria izaten da, eta gramo bateko poltsa txikietan gordetzen da; kokaina izenez ezagunagoa– sudurretik hartzen da, esnifatuta, eta tabakoarekin maiztasun gutxiagoz –“txino” izenez ezagutzen da–. Zarauzko kontsumoa, batez ere, mutilen artean gertatzen da, baina droga hau mutilen proportzioak baino nesken proportzio pixka bat txikiagoak ere probatu du. 16-18 urterekin hasten dira kontsumitzen –pixka bat gazteagoak diren ikasleen arteko salbuespenen bat gorabehera–, eta 18-19 urtetik aurrera orokortzen da gehiago; izan ere, ikasle adindunen artean, % 18,9ko esperimentatzaileak daude. 14. taula. Kokainaren kontsumoa, sexuaren eta adinaren arabera. Ehuneko

bertikalak.

Kokaina GUZTIRA Mutilak Neskak 12‐13 14‐15 16‐18 19 eta +

Esperimentala 5,4 5,9 4,7 0 0,7 6,5 18,9 Gaur egunekoa 4,2 5,1 2,9 0 0,3 5,5 17,9 Duela gutxikoa 2,3 3,8 0,9 0 0 4,4 5 GUZTIRA 876 459 403 186 295 291 101

Estasia MDMA (3,4-metilendioximetanfetamina), estasi izenez ezagunagoa dena, zenbait kolore eta inskripziotako kapsuletan edo pastilletan hartu ohi da. Konposizioa desberdina izan daiteke, eta, hori dela eta, droga hau oso arriskutsua izan daiteke; izan ere, sarritan, benetan edukia ezagutu gabe hartzen da.

Mutil-kontsumitzaileen kopurua neska-kontsumitzaileen kopuruaren bikoitza da, eta 18 urtetik aurrera hasten dira kontsumoaren prebalentzia handiak: bizitzan inoiz probatu duten gazteen % 22,9 eta nahiko ohikotasunez kontsumitzen duela onartu duen laginaren % 6.

34

15. taula. Estasiaren kontsumoa, sexuaren eta adinaren arabera. Ehuneko bertikalak.

Estasia GUZTIRA Mutilak Neskak 12-13 14-15 16-18 19 eta +Esperimentala 5,2 7 3,1 0 0,3 7,3 22,9Gaur egunekoa 4 5,7 2,1 0 0 6,2 16,9Duela gutxikoa 2,1 3,3 1 0 0 4,3 6GUZTIRA 876 459 403 186 295 291 101

Speeda (anfetaminak) Speeda, anfetamina sulfatoa edo, batzuetan, metanfetamina droga suspergarria da, eta gramo bateko edo gehiagoko poltsatxuetan eman ohi da, hauts zuri eta, ez hain sarri, horixka edo arrosa nahiko oretsuan. Mutil- eta neska-kopuru berdinak, gutxi gorabehera, probatu du inoiz, baina duela gutxiko edo ohiko kontsumoa handiagoa da mutiletan (mutilen % 4,5ek eta nesken % 0,9k esperimentatu dute). 16 eta 18 urte bitartean, % 7,9k esperimentatu du, baina adin nagusikoak direnean hasten da zifra hori biderkatzen 4 aldiz. 19 urtetik gorako ikasleen ia heren batek probatu du eta % 11,9k kontsumitu egin du duela gutxi.

16. taula. Speedaren kontsumoa, sexuaren eta adinaren arabera. Ehuneko bertikalak.

Speeda GUZTIRA Mutilak Neskak 12-13 14-15 16-18 19 eta +Esperimentala 6,1 6,8 5,4 0,5 0 7,9 28,8Gaur egunekoa 5,3 6,3 3,4 0,5 0 6,1 23,9Duela gutxikoa 2,8 4,5 0,9 0 0 4,4 11,9GUZTIRA 876 459 403 186 295 291 101

Haluzinogenoak Kategoria honen barruan, erabat haluzinogenoak diren drogak sartu dira, besteak beste LSD (tripiak), perretxiko haluzinogenoak eta mongiak. Beharbada, mongi izeneko onddo txikiak daudenez eta Euskadiko mendi batzuetan lortzea erraza denez, kontsumoaren proportzioak agertzen dira, eta jarraian erakutsiko dira, eta ez horrenbeste tripi izenez ezagutzen denaren kontsumoagatik, hori ere badagoela.

Substantzia horien esperimentazioa 14 eta 18 urte bitartean garatzen da. 19 urtetik aurrera, probatu duten ikasleen proportzioa % 10,9koa da, baina ohiko kontsumoaren ehunekoak mantendu egiten dira 14 urtetik 19ra bitartean.

35

17. taula. Haluzinogenoen kontsumoa, sexuaren eta adinaren arabera. Ehuneko bertikalak.

Haluzinogenoak GUZTIRA Mutilak Neskak 12-13 14-15 16-18 19 eta + Esperimentala 2,7 3,6 1,6 0 1,4 3,1 10,9Gaur egunekoa 1 1,5 0,4 0 0,9 1,4 2Duela gutxikoa 0,5 0,8 0,2 0 0,6 0,7 1GUZTIRA 876 459 403 186 295 291 101

Heroina Heroina droga depresorea da; morfinaren ondoriozko mendekotasuna sortzeko ahalmena du, opiazeoa da. Droga hori hartzeko biderik ohikoenak zain barnekoa eta arnas bidezkoa da. Zarauzko ikasleen artean ia ez da kontsumorik jaso, 3 pertsonaren kontsumoa baino ez da jaso, eta 3ak dira mutilak; probatu izana aitortu dute. Kontsumitzeko aipatutako bideez gainera, uste da, bestalde, batez ere diskoteken inguruan, piluletako batzuk osatzen dituzten elementuen artean heroina pixka bat egon daitekeela, eta baiezkoa eman daiteke. Ehunekoa hain da txikia, galde-sorta betetzean egon den errakuntzaren bat dela esan dezakegu, baina baliteke hala ez izatea eta kontsumo esperimental txikiak bakarrik egin izana. 18. taula. Heroinaren kontsumoa, sexuaren eta adinaren arabera. Ehuneko

bertikalak. Heroina GUZTIRA Mutilak Neskak 12-13 14-15 16-18 19 eta + Esperimentala 0,3 0,7 0 0 0,3 0,3 1Gaur egunekoa 0,2 0,4 0 0 0,3 0 1Duela gutxikoa 0 0 0 0 0 0 0GUZTIRA 876 459 403 186 295 291 101

Inhalagarriak Estupefaziente gisa erabilitako substantzia inhalagarririk ohikoenak kola, itsasgarria, disolbatzailea, “popperrak” edo nitritoa dira. Izenak berak dioen bezala, arnas bidetik hartzen dira eta ondorio psikoaktiboak eragiten dituzte. Droga hau, batez ere, mutilek kontsumitzen dute eta, batez ere, 19 urtetik aurrera kontsumitzen da. Kontsumoa, gehienetan, kasuren bat salbu, esperimentala da erabat; inoiz probatu duten ikasleak.

36

19. taula. Inhalagarrien kontsumoa, sexuaren eta adinaren arabera. Ehuneko bertikalak.

Inhalagarriak GUZTIRA Mutilak Neskak 12-13 14-15 16-18 19 eta + Esperimentala 1,3 2,1 0,4 0,5 1 0,3 6,9Gaur egunekoa 0,4 0,6 0,2 0 0,3 0,3 2Duela gutxikoa 0,3 0,4 0,2 0 0,3 0,3 1GUZTIRA 876 459 403 186 295 291 101

Generoaren aldagaia kontuan hartzen badugu, modu isolatuan (13.

grafikoa), horrek erakusten digu mutilek gehiago esperimentatzen dutela, batez ere estasiarekin. Alkoholarekin, tabakoarekin edo cannabisarekin ez bezala –mutilen eta nesken arteko esperimentazioetan proportzioen arteko antzekotasun handiagoa dago edo, behintzat, aldeak ez dira hain nabarmenak–, legez kontrako beste substantzia batzuen kontsumoan, eredua batez ere mutilena da. 14. grafikoa. Legez kontrako drogen esperimentazioa, generoaren arabera.

Ehuneko bertikalak.


Hurrengo taulan (20. taula), esperimentazioaren adinari erreparatzen zaio, ez sexuari. Taula egiteko 11 urteko edo beherako ikasleei eta 16 urtetik gorakoei galde-sortan substantzia horiek zein adinarekin probatu dituzten markatzeko eskatu zaie; gainera, aurretik aztertutakoak ere hartu dira kontuan (azken horiek: alkohola –garagardoa, ardoa eta likorea–, tabakoa eta cannabisa. Lehenengo mozkorraren adina zehazteko ere eskatu zaie). Adierazi den bezala, “legez kontrako beste drogekiko” esperimentazioa 16 urtetik aurrera izaten da. Garagardo, ardo eta likoreekiko esperimentazioak,

37

gehienetan, 13 eta 14 urte bitartean izaten dira, eta lehenengo mozkorra 14 eta 15 urte bitartean. Tabakoarekin esperimentatzen dutenek 14 urterekin egiten dute (% 11,1), eta haxixaren kontsumoa 14, 15 eta 16 urterekin esperimentatzen da; esperimentatzen dituztenen ehunekoak antzekoak dira.

20. taula. Zenbait substantziaren kontsumoa lehenengoz. Ehuneko horizontalak.

Bizitzan lehenengo aldiz.

Inoiz ez

11 edo gutx.

12 13 14 15 16 edo geh.

ED/EE

Garagardoa 39,0 9,0 8,4 13,1 12,9 11,2 5,3 1,0

Ardoa 54,3 8,0 6,2 8,9 8,0 6,1 6,6 1,9

Likorea 34,0 1,8 8,2 17,9 18,6 11,8 6,4 1,3

Mozkortzea 47,0 0,6 2,7 8,1 15,1 15,1 9,9 1,5

Lehen zigarreta

62,4 1,9 3,4 5,8 11,1 7,3 5,9 2,1

Speeda 91,4 0,2 0,1 0,5 1,0 1,3 3,5 1,9

Marihuana 67,2 0,2 1,6 3,1 8,2 7,6 9,9 2,1

LSD 94,9 0 0,1 0,1 0,2 0,6 1,7 2,4

Kokaina 92,4 0 0,1 0,1 0,6 1,0 3,9 1,9

Estasia 94,3 0 0,1 0,1 0,6 0,5 2,4 2,1

N = 876

Atal honi amaiera emateko, gainerako substantziekin bezala, erkaketa bat egin nahi izan da, Zarauzko ikasleen eta Euskadiko gainerakoen kontsumoaren artean.

Legez kontrako drogetan erabilienak (kokaina, estasia eta speeda), cannabisa kenduta, kontuan hartuta, kontsumitzaileen ehunekoak antzekoak dira bi laginetan, baina pixka bat baxuagoak Zarauzko eskola-ikasleenak, estasiaren kasua kenduta, kontsumitzaileen proportzio bera dago eta.

Ez hain erabiliak diren drogei dagokienez (haluzinogenoak, heroina eta inhalagarriak), dauden aldeak askoz ere handiagoak dira, baina kontuan hartu

38

behar da oso hedadura desberdina duten bi lagin erkatzen ari garela, eta erkaketa orientatzekoa baino ez dela.

15. grafikoa. Zarautzen eta Euskadiren kontsumo esperimentala. Ehunekoak.

Zarautz: N = 876 EAE: N = 4.239

5. Beste adikzio batzuk Atal kuantitatiboari amaiera emateko, azpiatal txikia jaso da, eta, atal

horretan, galde-sortan jasotako beste portaera batzuekiko adikzioen, ludopatien edo teknologia berrien adikzioen gaineko itemen erantzunak aztertu dira

Kirol-apustuak Zarauzko eskola-ikasleek jokatzen al dute kinieletan, online apustuetan edo gainerako kirol-apustuetan (apustu-etxeetan, ostalaritza-establezimenduetako makinetan, etab.)? Zenbat? Galdera hori sartu da galde-sortan. Generoaren ikuspegitik (16. grafikoa), mutilek argi dago gehiago jokatzen dutela. Mutilen erdiak baino ez du erantzun ez duela sekula kirol-apusturik egin, eta nesken kasuan, % 84,6k.

39

16. grafikoa. “Kirol-apustuak egitea” maiztasuna, sexuaren arabera. Ehuneko bertikalak.

N = 876 Nesken proportzioak, jokoen maiztasunari dagokionez, oso baxuak dira; baina kasuen % 12,4an diote urtean behin edo bitan egiten dutela apustua. Mutilen kasuan, aipagarria da % 2,9k astean behin baino gehiagotan egiten duela apustu; % 4,1ek, ia astero; eta % 9,6k, hilean behin baino gehiagotan. Nola ulertu behar dira datu horiek, adina kontuan hartuta? 21. taulan ikusten da 16 urtetik aurrera hasten dela gazte-proportzio handiagoa jokoan. Urtean behin edo bitan baino gehiagoko maiztasunak kontuan hartzen baditugu, aipagarria da Zarauzko 14 eta 15 urte bitarteko eskola-ikasleen % 10,8k hilean behin baino gehiagotan jokatzen duela kirol-apustuetan, eta % 2k, astean behin baino gehiagotan. Hilean behin baino gehiagotan apustu egiten duten 16 eta 18 urte bitartekoen proportzioa % 13koa da.

21. taula. “Kirol-apustuak egitea” maiztasuna, adinaren arabera. Ehuneko bertikalak.

Guztira 12 - 13 14 - 15 16 - 18 19 eta + Inoiz ez 68,3 78,0 74,6 60,1 56,4 Urtean behin edo birritan 21,1 17,7 14,2 26,5 31,7

Hilean behin baino gehiagotan 5,8 1,6 6,1 8,9 4,0 Ia astero 2,5 1,6 2,7 2,1 4,0 Astean 1 eta 3 egun bitartean 1,3 - 1,7 1,0 3,0 Egunero 0,5 - 0,3 1,0 - ED/EE 0,6 1,1 0,3 0,3 1,0 GUZTIRA 876 186 295 291 101

40

Bideo-jokoekin jokatzea Gaur egun dagoen aparaturen baten bidez, bideo-jokoekin jokatzea ez genuke arazotzat hartu behar, baldin eta kontrolatzen bada eta adikzio bilakatzen ez bada. Zarauzko eskolako gazteen artean (17. grafikoa), txikiak dira bideo-jokoekin sekula jokatu ez duten nesken ( % 13) eta mutilen (% 3,7) ehunekoak.

17. grafikoa. “Bideo-jokoekin jokatzea” maiztasuna, sexuaren arabera. Ehuneko bertikalak.

N = 876

Aldea dago denbora-pasa honen erabileraren maiztasunean: neskek noizean behin jokatzen dute; mutilek, maizago. Mutilen ia % 40k egunero jokatzen du, eta % 22,2k, astean zenbait egunez. Egunero egiten duten nesken proportzioa % 20,3 da. Jokalarien adinari dagokionez (22. taula), ez dago alde handirik. Adin gehiagokoen artean, sekula bideo-jokoetara jokatu ez duen jende gehiago dago eta egunero jokatzen duen jende gutxiago. Zarauzko 12 eta 18 urte bitarteko eskola-ikasleen % 30ek, gutxi gorabehera, egunero jokatzen du bideo-jokoekin.

41

22. taula. “Bideo-jokoekin jokatzea” maiztasuna, adinaren arabera. Ehuneko bertikalak.

Guztira 12 - 13 14 - 15 16 - 18 19 eta + Inoiz ez 8,8 2,7 6,1 13,1 15,8

Urtean behin edo birritan 11,9 3,8 11,9 15,5 15,8

Hilean behin baino gehiagotan 18,8 18,8 15,6 21,0 21,8

Ia astero 13,7 17,7 15,3 10,3 11,9

Astean 1 eta 3 egun bitartean 16,0 27,4 16,3 8,6 14,9

Egunero 29,9 29,0 33,6 31,3 17,8

ED/EE 0,9 0,5 1,4 0,3 2,0

GUZTIRA 876 186 295 291 101 Beharbada, daturik nabarmenena 12 eta 13 bitartekoen artean dago. Gazteenen arteko % 56,4k astean behin baino gehiagotan edo egunero jokatzen du. Sare sozialak erabiltzea Gizarteak, oro har, gero eta gehiago erabiltzen ditu sare sozialak (Facebook, Tuenti, etab.), batez ere gazteek, eurek ikasi baitute beste komunikabide bat dela. Sekula erabili ez duten ikasle zarauztarren proportzioa (18. grafikoa) oso txikia da, % 4,5ekoa, gutxi gorabehera (% 5,7 mutilen artean eta % 2,5 nesken artean). Bi sexuen artean, ez dago alde handirik erabileraren maiztasunean; esan liteke, beharbada, nesken erabilera egunerokoagoa dela, mutilena baino. Galde-sorta bete zuten nesken % 77k baieztatzen du sare sozialak egunero erabiltzen dituela, mutilen % 66,4ren aldean.

42

18. grafikoa. “Sare sozialak erabiltzea” maiztasuna, sexuaren arabera. Ehuneko bertikalak.

N = 876 Datu horiek adinaren arabera aztertuta (23. taula), nabarmena da ehunekorik handienak “egunero” erabileraren maiztasunean daudela, eta, zehatzago esateko, 14 eta 18 urte bitartean dituzten ikasleen artean; ikasle horien % 80k, gutxi gorabehera, baliabide hori erabiltzen du egunero. Adinik altuenen eta baxuenen artean, sare sozialak sekula erabili ez dituzten ikasleen proportziorik handienak daude. 23. taula. “Sare sozialak erabiltzea” maiztasuna, adinaren arabera. Ehuneko

bertikalak. Guztira 12 - 13 14 - 15 16 - 18 19 eta + Inoiz ez 4,5 10,8 2,7 0,7 8,9

Urtean behin edo birritan 1,4 2,2 1,4 0,7 1,0

Hilean behin baino gehiagotan 3,7 5,4 2,4 2,7 6,9 Ia astero 6,2 12,4 4,7 2,7 8,9 Astean 1 eta 3 egun bitartean 12,6 14,5 12,2 11,7 12,9 Egunero 71,2 53,8 76,3 80,8 61,4

ED/EE 0,6 1,1 0,3 0,7 -

GUZTIRA 876 186 295 291 101

43

II. AZTERKETA KUALITATIBOA

1. Eztabaida-taldeak Eztabaida-talde hauen helburua izan da Zarauzko droga-kontsumoaren

gaineko informazio zuzena izatea; horretarako, iritziak, ekarpenak eta sentimenduak aztertu dira.

Informazio honen bidez, galde-sortaren bidez egindako eskolako azterketa kuantitatiboaren fenomenoaren gaineko ikuspegi osagarria lortu ahalko da, bai eta orain arte beharbada ezagunak izan ez diren premiak identifikatzea ere.

Talde eta parte-hartzaileen hautaketa Eztabaida-taldeak 8 izan dira (bakoitzean x pertsona izan dira) eta honela

osatu dira: - 3 ikasle-talde:

o DBHkoak o Batxilerrekoak o Prestakuntza-moduluetakoak

- Talde batek aita eta amen elkarteetako ordezkariak bildu ditu (La Salle,

Lizardi, Ikastola, Antoniano, Orokieta, Oteiza eta irakasleen ordezkariak. AGIPAD, kaleko hezitzaileak, Gazte Lekuko dinamizatzaileak)

- Talde batek gizarte- eta/edo gazte-taldeen ordezkariak bildu ditu (Gurekin Jai, Bilgune Feminista, Xisko, Txatxarro, Sorginak, Gaztetxea…)

- Talde batek udal-zerbitzu eta -sailetako profesionalen ordezkariak bildu

ditu (Hirigintza, Hezkuntza, Immigrazioa, Kultura, Polizia, Gizarte Zerbitzuak, Gazteria, Kirolak, Turismoa).

- Talde bat osasun-sektoreko ordezkariek eta gizarte-ekimeneko

erakundeek osatu dute (Gurutze Gorria, Salud Mental, Ambulatorio, Cáritas…).

Parte-hartzaileak batzeko metodoa Udaleko Droga-mendekotasunen

Prebentzio Zerbitzuaren eta Droga-menpekotasunen Deustuko Institutuaren artean erabaki zen, eta parte hartzeko aukera izan duten pertsonen segimendua egin da, bertaratuko direla bermatzeko.

Eztabaida-talde bakoitzak bi moderatzaile izan ditu, Udaleko Droga-mendekotasunen Prebentzio Zerbitzuaren teknikariaren laguntzarekin, eskola-

44

ikasleen taldeen kasuan izan ezik; horietan erabaki zen presente ez egotea, isilpekotasun- eta konfiantza-giroa egoteko ikasle eta moderatzaileen artean.

Moderatzaileak eztabaida bakoitzera Droga-menpekotasunen Deustuko Institutuak egindako eta Droga-mendekotasunen Prebentzio Zerbitzuak (ERANSKINA) berretsitako galderen protokoloarekin, grabagailuarekin eta elkarrizketak aztertzeko egokitzat jo zituzten oharrak hartzeko materialarekin baino ez dira joan.

Eztabaida-taldeak egin ondoren, Droga-menpekotasunen Deustuko Institutuaren taldeak saioetan hartutako oharren metaketa egin du, eta egindako grabazioak transkribatu ditu.

1.1. Astialdia Zarauzko eskolako gazteek gaur egungo beste edozein gazte-talderen

astialdiko antzeko ohiturak dituzte. Zabalenetakoa kirola da; “herri pribiliegiatu batean bizi gara. Gaurko gazteek kirol asko egiten dute”,

gazte askok egiten dute kirola astean zehar, entrenamenduetan, eta asteburuetan, partidetan.

“Gazte asko dago Zarautzen kirola egiten duena; asteburu erdia kirola egiten pasatzen dute”.

Afizio horrez gainera, telebistak eta teknologia berrien erabilerak ere nagusi dira. Telebistaren aurrean nahiago dute gazteentzako programak ikusi, besteak beste: ”Walking dead”, “El barco” edo “La que se avecina” telesailak eta “Mujeres hombres y viceversa” programa. Baina badago telebista piztu ere egiten ez duenik.

1.1.1. Teknologia berrien erabilera Teknologia Berrien erabilera (ordenagailuak eta telefono mugikorrak, eta, horien barruan, sare sozialak) oso garrantzitsua da gaur egungo gizarte osoaren astialdian; horrenbestez, baita nerabeen artean ere. Helduen ikuspuntua

Helduek duten ikuspuntua da gailu horiek gehiegi erabiltzen dituztela,

45

“Guraso asko etorri zaizkigu esanez beraien seme-alabek ez dutela aisialdi-ekintzarik egiten eta beraien aisialdia dela ordenagailuan edo mobilean ibiltzea”, baina, nolanahi ere, erabilera hori ulertu daiteke, denborak aldatu egin dira eta:

“Etxean Tuentin ibiltzen dira”. “Gaur egun teknologia asko erabiltzen dute eta kalean denbora gutxiago

pasatzen dute gure garaiarekin konparatuz. Horrek ez du esan nahi okerragoa denik. Kalean beste balio batzuk ikasten dira. Garaiak aldatu dira. Nahia da ondo pasatzea eta guk kalean pasatzen genuen, baina orain teknologiarekin pasatzen dute denbora.” “Beraien artean harremanak horrelakoak dira, garaiak aldatu dira.” Helduek abantailak eta desabantailak ikusten dituzte teknologia berrien erabileran: alde txarra da banakotasuna sustatzen duela, bai eta mendekotasuna sortzeko aukera eta mugikorra eskuratzeko eta mantentzeko izan behar den ahalmena ere.

“Negatiboa da indibidualizazioa, segmentazioa bultzatzen dute eta mobilik ez duena ez da sozializatzen beste gazteekin” “Mobila ere beste droga bat da”; “Umeak ez badira motibatzen irakurtzera edota beste aktibitateak egitera, oso zaila da beraiek zerbait egitea, zeren ordenagailua edo telebistaren menpe daude”. Baina alde positiboa ere badu: baliabide honek beste sozializazio-mota baterako aukera ematen du,

“aurten klaseak hasterakoan denak ezagutzen ziren tuentitik”

eta Internet informazio-iturri handia da.

“etxetik mugitu gabe informazio guztia lortzeko gai dira”. Ikasleen ikuspuntua Taldeetan parte hartu zuten ikasleek Interneten erabilera masiboa baieztatzen dute.

“Whatsapp, Tuenti eta horrelako gauzetan asko ibiltzen naiz” “Arratsaldean bi ordu edo, bisita bat eta perfila eguneratu”,

46

Baina gehienek, esan den bezala, hori beste jarduera batzuekin partekatzen dute, besteak beste, kirolarekin.

“Nik ere kirola egiten dut eta asko ibiltzen naiz Interneten” “Ni Interneten asko ibiltzen naiz baina kirola ere egiten dut astean zehar.

Igeriketa egiten dut larunbatetan”.

Gurasoek nola kontrolatzen dute seme-alabek egiten duten teknologia berrien erabilera?

Seme-alabek teknologia berriak erabiltzeko duten modua dela-eta eta bisitatzen dituzten eduki-motak direla-eta gurasoek egiten duten kontrolari dagokionez, bi errealitate aipatu dira:

Aita eta amen ustez, kontrola egiten da:

“Ordenagailua egongelan daukat eta semeak ikusten ditut Tuentin ibiltzen” “Ni saiatzen naiz historiala ikusten, jarraipen bat egiten dut.” “Badaude gurasoak ordutegia jartzen dutenak ordenagailuan ibiltzeko. Baina gurasoak ez badaude etxean, ezin dute kontrolatu”.

Baina batzuek kontrakoa uste dute:

“Iruditzen zait, erosotasunarengatik, gurasoek atentzio gutxi jartzen dutela seme-alabengan”.

Gazteek, berriz, kontrola oso baxua dela eta gehienetan kontrolik ez dagoela uste dute:

“Nere amak behintzat ez dit kontrolatzen ezer ez”.

1.2. Asteburuak Kirola Kirola, lanegunetan bezala, asteburuetan, Zarautzen, protagonistetako bat da. Kirola egiteko ohitura handia dago eta ikasleetako askok baten bat egiten dute, batez ere gazteenek.

“Nik kirola egiten dut eta partidu federatuak jolasten ditut nire taldearekin”. “Lagunekin geratu eta saskibaloian edo futbolean jolasten gara”

47

Kirol-jarduera drogaren kontsumotik babesteko faktorea da, eta sasoi betean egon nahi izatea eta asteburuetan goizetik altxatu behar izatea aitzakia onak dira gauez parrandan ez irteteko.

“Kirolaria naiz eta ez naiz ateratzen”

Parrandan – “zonara” Baina asteburuko jarduerarik ezagunena, adin guztietan, lagunekin geratzea da, eta, gazteenen artean, lagunekin parrandan irteteko geratzea. Oro har, gehienak ostiraletan, larunbatetan edo bi egunetan irteten dira parrandan.

“Kaletik ibili, buelta bat ematen dugu edo Donostiara joaten gara” “Afaldu eta zonara joaten gara, tabernetara” “Lokalera joaten gara eta zonatik irteten gero.” “Gehiegi gustatzen zaigu parranda.”

Baina, martxan irtetea, ez da asteburuetako kontua bakarrik, gero eta ohikoagoa da asteazkenetan ere egitea; helduen artean, asteazkena “irteteko eguna da”, bai ikasleen artean ere, baina, hala ere, ez ostirala edo larunbata beste. Lanbide Heziketako ikasle-talde batek hauxe esan zuen:

“Astebururo ateratzen gara. Baina astean zehar ez det alkoholik edaten.”,

eta, eztabaida-taldean amaitzean, “pintxo-pote” egitera joan dira, dinamizatzaileek esan bezala; jarduera nagusienetakoa omen da asteazkenetako jai-giroan. Helduek ere badakite eskola-ikasleak asko irteten direla parrandan eta, batez ere, gazteenez jardun dute Badakite, gutxi gorabehera, noiz hasten diren irteten:

“festetan eta afarietan hasten dira ateratzen 14-15 urterekin” “Gehienak egun jakinetan irteten hasten dira. Nik uste dut, kostaldeko

herria denez, neska-mutilak gehiago irteten direla eta, hori dela eta, Zarauzko gazteak ez dira hasten nagusi direla irteten. Dauzkagun datuen arabera, Zarautzen gazteak nahiko arin hasten dira irteten.”

"DBHko bigarren mailako uda ikaragarria da. Asko irteten dira herriko jaietara” Eta gaueko giroa ezagutzen dutenen eta irteten hasten direnen arteko aldeak azaltzen dituzte:

48

“Adinaren araberakoa da hori. Duela gutxi ateratzen hasi diren gazteek ogitartekoak eta botila batzuk erosiko dituzte. Zaharragoak gauean gehiago sartzen dira eta poteoan hasten dira.” Horrela, bada, badakite sasoi batzuetan (azterketen amaiera, ikasturte-amaierako afariak, etab.) jai-mugimendua handiagoa dela, alegia, gehiago irteten dela.

“Hau gertatu da zeren aste honetan bukatu dituzte ebaluazioak eta gazte asko atera dira kalera. Gero berriz jaitsiko da. Eskolako egutegiaren araberakoa da.” “Klaseko afarietan, jaietan ateratzen dira eta esperimentatzen hasten dira. 15 urterekin gauean ateratzea normalagoa da eta boteloia egiten dute” Eta, gainera, badakite nondik irten behar diren, argi daukate non kontsumitzen den batez ere, batez ere alkohola: “zona” izenekoan.

“Zonan, jende gazte gutxiago ikusten da baina berdin kontsumitzen dute

lokaletan.” “Oraingo joera oso berandu ateratzea da, 00:30ak aldera. Zuzenean

zonara doaz” Parranda ez da bakarrik “zonan” egiten Zarauzko jai-zonaz gainera, gazteak beste leku batzuetara ere joaten dira: malekoira edo zenbait parketara, batez ere edatera. Baina kanpora ere irteten dira, Donostiara edo beste herri batzuetara, Orio edo Elgoibarrera, adibidez, bertako diskoteka handiak oso erakargarriak baitira.

“Ni Ondarroan bizi nintzenean larunbatetako fenomenoa Elgoibarrera joatea zen. Eta jarraitzen du izaten. Autobus asko antolatzen ziren hara joateko.”

“Badakit badaudela Eibarrera joaten direnak, neska talderen bat edo” “Bai, Elgoibarrera joaten dira”

Guztia beti ez da jaia Ohiko joeraz ari gara, parrandan irteteaz, baina guztiek ez dute beti egiten. Badago esan duenik –batez ere DBHko ikasleen artean– une jakinetan baino ez dela irteten.

“Ez. Bakarrik klaseko afarietan eta festetan.” “Ni joan izan naiz batzuetan baina normalean ez, festetan bakarrik.” “Ez badago festarik, ez gara ateratzen.”

49

Eta, are gehiago, baten bat asteburuetako jai-giroak ez du erakartzen: “Asteburuetan ez dago ezer, aspergarriak dira, bakarrik “zona”

Etxera heltzeko ordua Eskola-taldeetan, gehiengoen iritziz, etxera heltzeko ordua, parrandan irteteko egunetan, normaltasunez hitz egiten da familiarekin eta, normalean, ez da eztabaidatzeko motibo:

“Ondo, nik ez dut arazorik.” “Esaten dut ordu bat eta gurasoek beste bat esaten didate, baina

diskusiorik gabe. Gu txintxoak gara.” Nerabeen kasuan, eta, zehatzago esateko, aita eta amen kasuan, etxera heltzeko orduak hainbat gauza dakartza: negoziazioa, mugen ezarpena, eta, oro har, seme-alaben heziketa.

“Adin horietan ordu bat jartzea beharrezkoa ikusten dut.” “Garrantzitsuena hitz egitea da. Beraiei galdetu ia zer iruditzen zaien.

Aukera ematen diegu beraiek esateko ia ze ordutan bueltatzeko asmoa duten. Ondo funtzionatzen dugu horrela” Ikasle adingabeen aitek eta amek nabarmentzen dute oro har ez dela egoera zaila eta lortzen diren akordioak betetzen direla.

“Nik 16 urteko gaztea daukat eta orain hasi da eskatzen larunbatetan

ateratzeko. Jaietan ateratzeko, afarietara joateko, etab. Oraindik nahiko puntualki eskatzen didate ateratzeko”

“Oraindik oso puntualak dira, herriko jaiak eta afariak. Ateratzen direnean negoziatzen ibiltzen gara. Hamabiak, hamabi eta erdiak” Baina zailena da nagusiago egiten direnean edo lagunak etxera geroago heltzeko ordua eskatzen hasten direnean, adiskideak edo gurasoak horretara bultzatuz. Semea edo alaba gainerakoengandik bazter ez uzteko –beharbada ez litzateke hala pentsatuko lukeen bakarra izango–, aita batek esan zuen etsi behar izan zuela, bere semearen sozializazio-prozesua ez oztopatzearren:

“Azkenean denak koadrila batean ibiltzen dira. Zu guraso bakarra bazara

mugak jartzen dituena zure semea izango da “el bicho raro”. Ondorioz, arazoak eduki ditzake bere lagunekin”

50

1.3. Drogen kontsumoa

1.3.1. Tabakoa Erretzen dute nerabeek? Eztabaida-taldeetan parte hartu duten ikasleen artean, batzuek erretzen dute eta beste batzuek ez, baina gehienek ez dute erretzen. Jende nagusiagoen –batxilerrekoen– taldeetan jende erretzaile gehiago egon da. Beren inguruko tabakoaren kontsumoaren gainean duten usteari buruz galdetzean, gehienek uste dute gero eta gehiago erretzen dela, eta hori logikoa da, kontuan hartuta aurreko mailetan gazteagoak direla eta adin horretan –bere adinean– hasten dela jendea erretzen, horregatik dute ikuspuntu objektibo hau:

“Hori bai, nabari dugu geroz eta jende gehiagok erretzen duela” “Ez, lehen jendeak ez zuen erretzen baina orain bai. Jende askok erretzen

du.” “Nere adinekoek asko erretzen dute, ikusten da behintzat.”

Tabako-kontsumoaren eta generoaren arteko loturaren gainean duten ikuspuntua argia da, gero alkoholarekin ikusiko dugun bezala. Izan ere, neska erretzaile gehiago dagoela ikus daiteke.

“Neskek gehiago erretzen dute. Nik neska erretzaileak bakarrik ezagutzen

ditut.” Helduen taldeek, aldiz, beste ikuspuntu bat dute: beren iritziz, tabakoaren kontsumoa gazteen artean, urteek ematen duten ikuspuntua kontuan hartuta, asko gutxitu da:

“Ikastolan, 16 urte arte dauzkagu ikasleak eta gazte gutxik erretzen dute,

gehienez hirukote bat ikusten da. Asteburuetan ez dakit, baina astean zehar gutxi ikusten da behintzat”

“Asteburuetan eta lokaletan zer egiten duten ez dakit, baina astean zehar, dirudienez, kontsumoa jaitsi egin da.”

“Lehen tabakoan gastatzen zuten dirua, orain mobiletan gastatzen dute” Zergatik erretzen da? Talde guztiak –ikasleak eta helduak– egon dira ados honekin: tabakoa kontsumitzen hastea sozializatzeko prozesuari lotuta dago, bai eta haurtzarotik helduarorako prozesuari ere. Horrekin ados egon badira ere, ikasleen

51

arrazonamenduak ez dira hain landuak izan, eta honela arrazoitu dute: “norbait zarela sentitzeko” premiagatik edo “integratuta sentitzeko”, “apartekoa zarela ikusarazteko”.

“Guay”-arena egiteko. Nik dakiten kasua horregatik da.” “Nik ezagutzen dut neska bat hasi zena erretzen koadrila guztiak erretzen

zuelako.” “Jakin badakite baina ez dute ezer egiten horren aurrean. Utzi egiten die.” “Hasi ginen tabako pakete batekin denontzat” “Hasten dira “guay” izateko, gero geratzen dira engantxatuta”

Beste kontsumo batzuekin ere lotuta: “Alkohola edaten nuen eta erretzen hasi nintzen. Parrandan eskaini zidaten eta honela hasi nintzen erretzen.” Helduek emandako arrazoi berak, motibazio nagusitzat nerabeak beren parekoekin sozializatzeko premia argudiatuz:

“Nerabeak uste du, gizarteratzeko, alkoholaren kontsumoa oinarrizkoa

dela; tabakoak, dagoeneko, ez du funtzio hori. Lehen bai, hala zen. Badago tabakorik probatu ez duen jende asko”.

“Jende asko hasten da bere lagunei imitatzen baina geroago utzi dezakete” Ba al dakite gurasoek beren seme-alabek erretzen dutela? Gurasoek beren seme-alabek kontsumitzen dutela ba al dakiten jakiteko orduan, ikusi dugu taldean ez dagoela iritzi argirik, eta, horrenbestez, egiazta dezakegu, beharbada, hala gertatuko dela herritarren artean, oro har; alegia, kasu batzuetan jakingo da eta beste batzuetan ez. Batzuek baietz uste dute.

“Bai, gurasoek badakite erretzen dutela.” “Nik ezagutzen ditudanak bai, lagun bat bere amak kontrolatzen du.

Orduan egiten duena da goizetan asko erre eta arratsaldean etxera iristerakoan ama ez da ohartzen. Bakarrik tabakoa erretzen du.” Beste batzuek uste dute oro har ez dutela horren berri edo ez direla jabetzen, eta, jabetzen badira ere, ez dute ezer egiten.

“Guraso askok ez dakite beren seme-alabek erretzen dutela eta dakitenek

ez diote arazorik jartzen.”

52

“Tabakoaren aurkako Legearen” ondoren? Tabakoaren kontuarekin amaitzeko, jakin nahi izan da zein iritzi daukaten taldeek “Tabakoaren aurkako Legearen” eraginaren gainean eta egin diren azken aplikaziorik zorrotzenen gainean. Gazteen artean, legearen gaineko iritzia izan da onuragarria dela:

“Niri ondo iruditzen zait aurtengo lege berria.” “Azkenean kaltetuenak tabernariak dira. Orain taberna barnean gusturago

egoten da.” Baina, tabakoaren kontsumoa jaisteko balio izan duen galdetuz gero, erantzunak ez dira positiboak, berdin erretzen jarraitzen da.

“Jendeak segitzen du erretzen” “Ez dut uste, nik betiko jendea ikusten dut erretzen. Kalera ateratzea

erretzera ez da arazoa, jendea berdin ateratzen da erretzera” Helduen taldeen iritzia kontrakoa da, alegia, tabakoaren kontsumoa jaitsi egin da, baina zalantza dago legea bera izan ote den eragilea.

“Bai, lehen asko erretzen zen. Zerikusia badauka” “Krisiak ere zerikusi handia eduki du tabakoaren kontsumoaren

murrizketan”

1.3.2. Alkohola Alkoholaren kontsumoa Eskola-ikasle parte-hartzaileen kontsumoari buruz hitz egitean, nagusienen artean, batxilerra edo lanbide-heziketa egiten dabiltzanen artean, erantzuna argia izan da: alkohola edan ohi dute. Hala baieztatu du ikasle honek, erru-sentimenduaz:

“Pena da esatea baina edatea asko gustatzen zaigu.”

Gazteenek ere hala baieztatzen dute, baina argi utzita egiten duten kontsumoa ez dela handiegia eta aldian behin egiten dutela:

“Pixka bat edaten dugu guk, zerbezaren bat edo. Bakarrik egun berezietan edaten dut baina oso gutxi”

53

Batzuek ez dute alkoholik edaten, batez ere ikasle adingabeek; izan ere, ez dute gogoko ez edatea, ez kontsumoaren ingurua.

“Guk ez dugu edaten eta zonako giroa ez zaigu gustatzen eta aspertu

egiten gara. Jendea edaten gelditzen da malekoian. Tabernetan, jendeak edan besterik ez du egiten” Edaten dutenek diote ulertu egiten dutela edaten ez dutenen jarrera eta, gainera, badakite, askotan, edaten ez duena baztertu egiten dela edo arraroa dela uste dela,

“Jendea harritzen da esaten dudanean ez dudala edaten”, sozializazio-prozesutik kanpo geratzen da, izan ere, esan liteke alkoholak zeregin garrantzitsua duela prozesu horretan:

“Edozein gauzatarako azkenean beti gaude trago batzuk hartzen. Ez da

onartzen droga izango balitz bezala. Kuadrilan badaukazu pertsona bat edaten ez duena, arraroa iruditzen zaio jendeari eta azkenean hori ez luke izan behar horrela”

“Pertsona batzuk badaude kirolariak direnak eta beren gorputza zaintzeagatik ez dute edaten. Pertsona horien posizioa da ezezkoa eta ez dago arrazoi gehiago ere; guk edaten dugun bezala, beraiek ez dute edaten” Alkohol-kontsumoaren gaineko ikuspuntua Zein ikuspuntu dute ikasleek eta kolektibo helduak Zarauzko gazteen alkohol-kontsumoaren gainean? DBHko ikasleen iritzi orokorra hauexetan oinarritzen da: gehiegizko kontsumoa eta kontsumoak hasteko adin txikia.

“Bai, geroz eta lehenago hasten dira edaten. Ikusten duzu izugarrizko

mozkorrekin 12 urteko jendea tabernetan. Oso gaizki iruditzen zait.” “Jendeak asko edaten du, gehiegi. Gainera gero eta gazteago hasten dira

edaten” “Nere klasekoak 12 urterekin hasi ziren edaten”

Ikasle nagusiagoen arreta deitzen duten portaerak:

“Gu adin horretan hasi ginen konbinatuak edaten baina orain hasten diren

bezala ez. Gaur egun 12 urterekin jada lurretik daude” Hainbat gizarte-eremutako helduen taldeek uste dute gazteek kontsumitzen dutela eta, oro har, ezagutzen dutela zein den alkohol-kontsumoan hasteko ohiko prozesua, zein harreman duten alkohol-kontsumoarekin eta zein modutan egiten duten, hementxe agertu bezala:

54

“14 urterekin ahal duten gehienetan ateratzen dira. Klaseko afarietan,

jaietan ateratzen dira eta esperimentatzen hasten dira. 15 urterekin gauean ateratzea normalagoa da eta boteloia egiten dute, beraien edateko modua da eta graduazio handiko alkohola edaten dute” Zergatik edaten dute? Zergatik kontsumitzen dituzte gazteek edari alkoholdunak? Ikasle-taldeek hauexek aipatu zituzten: kuriositatea eta desinibitzea (lotsa galtzea), kontsumoaren motibo gisa.

“Lotsa galtzeko egiten da askotan.”; “kuriosidadez hasten direla uste dut.”

Adinak gora egin ahala, iritziak gero eta zorrotzagoak dira, eta honelako esaldi zintzo eta zorrotzak berresten dituzte, edan gabe eroso ez daudela adierazteko:

“Parrandan ateratzen naizenean, ez baldin badut edaten, ez dut hain ondo

pasatzen. Aldiz, edanez gero, askoz hobeto pasatzen dut. Gertatzen dena da ez duzunean edaten eta ingurukoak bai, ez zaudela eroso” Adin batzuekin eta parekoen taldeekin, gazteen kontsumoa premia gisa ikusten hasten da, eta indarrez sartzen da taldeko presioa, eta bakoitzak eskura dituen baliabideen bidez egiten dio aurre horri:

“Jende guztiak egiten duenez, beraiek ere bai. Presioa dago erretzeko eta

edateko. Asko edaten dutenak bultzatzen gaituzte edatera” “Nik uste dut ez dagoela inor derrigortua edatera, ni egun normal batean

ateraz gero, edaten badut, ez da integratua sentitzeko, baizik eta gogoa dudalako” Nagusiek arrazoi hau ematen dute: helduen jokabideak imitatzea, eta alkohola sozializazio-prozesuaren zati ere bada.

“Heldua izateko edo helduak imitatzeko edaten dute. Nik ez dakit den

penak edo arazoak ahazteko, baina lotsa kentzeko bai erabiltzen dute.” “Azkenean, guk egiten duguna, jendearekin sozializatzeko. Lagunen

artean ibiltzen dira probatzen eta kontzertu batera joaten dira eta txosnan edaten dute.” Baina baten batek ere uste du eragileen ordena bestelakoa dela.

“Gero bihurtu daiteke sozializatzeko tresna bat baina arrazoi nagusia da kolokatzea”.

55

Beste motibo batzuk ere aipatu dira: ondo pasatzea baino ez.

“Ondo pasatzeko edaten dute. Nik ez dut ulertzen hori baina egia da.” Eta badago hain sinplea ez den motiboren bat ere: nerabezaroan identitatea edo lidergo-irudia izateko arrisku-portaerak.

“Koadrilan gehien kontsumitzen duen pertsona txapeldun bat bezala

ikusten dute. Azkenean pertsona horri jarraitzen diote” Litroak egitea Inguruko hainbat herritan bezala, Zarautzen bertan ere taldeko jarduerak egiten dira, eta, beraz, alkohola kontsumitzeko ekonomikoak ere badirenak. Horiei “litroak egin” esaten zaie (“botiloia egin” ere bai); eskola-ikasleen ustez, leku jakinetan egiten dira:

“Bai, asko ikusten da botiloia. Portuan eta malekoian batez ere” “Botiloiaren kontua oso zabaldua dago Zarautzen. Munizipalak ibiltzen dira,

baina multarik ez dute jartzen. Guri azken aldian esan ziguten dena jasotzeko, besterik ez” Helduek aitortzen dute eta badakite hala dela, baina, kasu batzuetan, gaiaren gainean ezer ez dakitela diote. Iritzi kontrajarriak daude.

“Hori gaur egungo zerbait izango da. Duela 5 urte ez zen egongo.” “Ez, beti egon izan da. Duela bost urte, nire semeak egiten zuen botiloia.”

Baina gauza bat argi daukate eta arduratuta daude: fenomeno honetan adingabeak daude.

“ 6-8 talde ezberdin zeuden botiloia egiten Zarautzen. Eta talde hauetako 3

adin txikikoak ziren” “La Sallen, jaiak direnean, ikastetxean bertan egiten dituzte botiloiak. Asko

bertakoak dira, goraino igotzen dira. Gehienak 14 urtekoak dira; 18 urtekoak ez dira joaten botiloia egitera” Zer edaten dute? Gazteek kontsumitzen duten edari alkoholdunaren gainean helduek duten iritzia da graduazio altuko edariak direla:

56

“Botiloia egiten dutenean graduazio handiko alkohola edaten dute” “Vodka, ginebrazko mezklak, txupitoak, likoreak… modan daude”

Gazteek ere onartzen dute edariak nahasten dituztela eta konbinatuak edaten dituztela (likoreak eta edari gogorrak), batzuetan, graduazio altuko edo edari ez hain gogorrekin nahastuta.

“Nahasketak gustatzen zaizkigu, garagardoa, ginkasa…” “Niri ron coca-colakin gustatzen zait, hori bakarrik. Ez dut nahasten.

Gainera botiloia egiten dut.” “Nik ginkas-ak edaten ditu gehienbat” “Nik denetarik edaten dut. Azkenean hasten zara edaten eta nahastu

egiten duzu, txupitoak, denetarik. Ez dut edaten graduazio askoko alkoholik.” Eta, normalean, kontsumitzen den gauetan, graduazio gutxiko edariak kontsumitzen hasten dira eta edari gogorragoekin amaitzen dute edo, esaten duten bezala, “edozerrekin”.

“Ni zerbezarekin hasten naiz eta gero auskalo. Afarietan txakolina, eta

gero denetarik.” Nola erosten da alkohola? Eskola-ikasle adingabeek diote normalean adin nagusikoren batek erosten dietela alkohola eta ez dietela ostalaritza-establezimenduetan eta supermerkatuetan saltzen; baina, egia esan, normalean, ez ohi dute arazorik izaten, establezimendu horietan kontrolik egiten ez baitute ia:

“heldu batzuei eskatzen die erosteko. Larunbat normaletan ez baina

jaietan txosnetan ez dute arazorik alkohola lortzeko, ezta tabernetan ere. Ez dago kontrolik”

“Ni behin joan naiz alkohola erostera eta arazorik gabe eman zidaten, tabernetan eta supermerkatuetan”

“Eroskin eskatzen dizue nortasun-agiria baina beste denda batzuetan ez” “Tabernetan ere ez dago alkoholaren kontsumoaren kontrolik”

Adin nagusiko ikasleek, adingabeek bezala, uste dute alkohola lortzea nahiko erraza dela:

“Nerabeek ez dute oso zaila. Beti egongo da dendaren bat alkohola

salduko dietena. Egiten dutena da adinekoei eskatu alkohola erosteko eta horrela lortu dezakete. Guregana etorri izan dira”

57

Helduen taldeen iritziak antzekoak dira, eta gazteek alkohola zein erraz eskura dezaketen nabarmendu dute:

“Errez lortzen dute edaria, beraien pagak biltzen dituzte eta alkohola erosten dute”

“Edan nahi badute lortzen dute. Lehen eta orain, beti izan da erreza alkohola lortzea”

“Nik uste dut tabernetan ere errez dutela.” Adin nagusikoek erosten diete alkohola, beren hitzetan, pertsona ezagun batek edo ezezagun batek, eta, inoiz, kobratu ere kobratzen diete “zerbitzu" horregatik.

“Ohitura dago nagusiagoei eskatzeko alkohola erosteko. Batzuek kobratu

egiten dute lan horren truke” “Eroskin gertatzen dena, baten bat ezaguna badute berari eskatzen diote

alkohola erosteko. Alkohola erosteko ez dute inongo arazorik. Tabernetan ere bai”

“Azkenean, leku batzuk badaude alkohola ematen dietena eta gazteek badakite nora joan”

Nolanahi ere, batzuek esaten dute egoera ez dela hain txarra, eta, batez ere, ostalaritzaren eremuan badaudela gai honen gainean arduratuta. Adingabeei alkoholaren kontsumoa debekatzen dieten legea betetzen saiatzen dira:

“Taberna batzuetan sartzeko nortasun-agiria eskatzen dute, Txanelan

adibidez. Lehen baino kontrol handiagoa dago” “Alkohola erosteko zailtasunik ez dute. Tabernetan agian ez.”

Zein da gurasoen jarrera, adingabeen alkohol-kontsumoaren aurrean? Gazteen iritziz, gurasoek, askotan, ez dakite seme-alabek zer egiten duten edo etxera nola heltzen diren gauean parranda egin ondoren:

“Norbait etxera iristean eta gurasoak lotan daudenez, ez dira ohartzen

botaka egin dutela” Baina uste dute, bestalde, Zarautz udalerri txikia denez, gurasoek komunikazioa mantendu ohi dutela beren artean, eta hainbat gauzez hitz egiten dutela: egoera horiek arazo bilakatzeko arriskua dagoenean; gurasoek berek ere alkohola edaten dutenez ez dutela hain larritzat jotzen.

“Uste dut gurasoek beraien artean hitz egiten dutela hauei buruz” “Ez dira txibatzen baina zerbait gertatuz gero ohartzen dira eta hitz egiten

dute. Baina anaia-arreba zaharragoa edukiz gero gurasoei esaten die bere

58

garaian beraiek ere edaten zutela eta normaltzat bezala ikusten dute alkoholaren kontsumoa” Helduen iritzia gurasoen jarreraren gainean hauxe izan zen: kezkagarria da seme-alabek egiten duten alkohol-kontsumoa; baina, aldi berean, ukatu egiten dute beraiek izatea substantzia horren abusuzko kontsumoa egiten dutenak. Gainera batzuek uste dute gurasoek, gaur egun, batzuetan badutela alkoholaren kontsumoaren gaineko jarrera hutsala.

“Gurasoek zer diote? Ba bere seme-alabek ez dutela edaten. Ez dute

onartzen edaten harrapatu ditugula” “Gurasoek normaltzat ikusten dute gazteek botiloia egitea, ez baitago dirua

tabernetan ibiltzeko. Eskatzen diete seme-alabei ez pasatzeko edaten” Kontsumoa, sexuaren arabera Batzuen ustez, alkoholaren kontsumoa eta kontsumitzailearen sexua elkarri lotuta daude, tabakoaren kasuan azaldutako baldintzetan, alegia, hazi egin da alkohola kontsumitzen duen emakume-kopurua.

“Gure klasetik, adibidez, 3 edo 4 pertsonak bakarrik ez dugu edaten. Neska denek edaten dute”

1.3.3. Beste droga batzuk Kontsumitzen al dute ikasleek bestelako drogarik? DBHko ikasle batek ere ez du esan alkohola edo tabakoa ez den beste drogarik kontsumitzen duenik, baina bai, ordea, ikasle adindunek (batxilerra edo LH). Helduagoen talde honetan aipatu den droga cannabisa izan da.

“Nik kontsumitu ditut.” “Asteburuetan gehienbat erretzen genuen (porroak)”

Kontsumoaren gaineko ikuspuntua Gazteenek ez daukate ikusia legez kontrako drogen kontsumoa (cannabisa kenduta) beren adinekoen artean, baina badakite egiten dela, entzuna baitute.

“Entzun bai baina kontsumitu ez. Informazioa ez dugu droga hauei buruz.”

59

Adin nagusikoen taldeak onartu du badakiela kontsumitzen dela, baina ez dela ohikoa ikustea, alegia, ez dute zuzeneko kontakturik izan horiekin.

“Gutxiago ikusten da beste drogen kontsumoa.”

Helduek komentatu dute legez kontrako kontsumoa badagoela, batez ere cannabisarena, eta, beren hitzetan, sarritan, alkoholarekin batera kontsumitzen da:

“Cannabisa, neska-mutilentzat, ohiko kontua da. Asko harritu egiten dira

legez kontrako drogak direla esaten diegunean” “Asko kontsumitzen dute belarra eta zerbeza ere asko kontsumitzen da.

Alkoholarekin ere nahasten dute belarraren kontsumoa, baina gehiago kontsumitzen dute bi drogak bananduta” Baina, aipatu den bezala, cannabisaz gain, badakite beste droga batzuk ere kontsumitzen direla. Bai gurasoen ikuspuntutik, bai beste batzuenetik (irakaslea, etab.), substantzia horiek aipatzen entzun dute, eta agerian geratu da kontsumo hori erreala dela.

“Nik klasea ematen diot jendeari eta klasean bertan drogen prezioei buruz

hitz egiten hasten dira arazorik gabe” “Oso zabaldurik dago beste drogen kontsumoa. Nire alabari 16 urterekin

eskaini izan diote.” "Tabakoaren aurkako legea” aplikatu izanak, beharbada, eragina izan du gazteen arteko cannabisaren kontsumoaren beherakadan; izan ere, lokal batzuetan “utzi” egiten zen eta “ezikusiarena” egiten zen haxixaren kontsumoari dagokionez. Tabakoari buruzko legeak ekarri du bi ohitura horiekin amaitzea negozio publiko hauetan:

“Tabakoari buruzko legea dela eta, cannabisaren kontsumoa jaitsi egin

dela esan liteke. Lehen, taberna askotan, cannabisa erretzen zen. Orain, tabernetan erre ezin denez, gazteek atzera egiten dute kanpora irteteko” Zergatik kontsumitzen dituzte droga horiek? Gazteek aipatzen duten motiboetako bat da, betikoaz gainera,

“Gauza ilegalak deigarriak dira”, lagunen eta inguruan dituztenen eraginagatik edo presioagatik:

60

“Inguruak eragin handia du.” “Lagunekin, bat hasi eta bestea eta azkenean erori nintzen.”

Beste batzuek esan dute kausa fisiologikoa izan litekeela; izan ere, estresa gutxi dezakete edo lasaitasuna ekar dezakete.

“Astean zehar estresatuta ibiltzen gara eta asteburuan gustatzen zaigu

hauek kontsumitzea lasaitzeko. Deskonektatzea bilatzen dugu.” “Lasaitasuna ematen zuen”

Helduen taldeek, ordea, adierazi dute gazteen artean legez kontrako drogak kontsumitzen hasten direla imitatzen dutelako, helduen jokabidea imitatzen dutelako, beraien modukoak izan nahi dutelako.

“Gazteak handiagoak sentitzeko drogatzen dira” “Ikusten dute gizarte osoak kontsumitzen duela eta probatu nahi dute”

Droga-kontsumoari buruzko beste iritzi batzuk Ikasle adingabearen artean, droga-kontsumoaren gaineko iritziak negatiboak izan dira, batez ere.

“Gaizki iruditzen zait kontsumoa.” “Droga ilegalak errespetu handia ematen dit.”

Probatu dutela onartu dutenek ere aurkako ondorioak onartuta:

“Porruak erretzen nituen eta tontotuta gelditzen nintzen. Gurasoei ezin nien

ezta begiratu ere eta erabaki nuen uztea” Legez kontrako eta legezko drogen arteko erkaketa egin da, eta ondorioztatu da tabakoa eta alkohola direla txarrenak-

“Alkohola eta tabakoa oso arriskutsuak dira, arriskutsuenak.”

Helduen artean ikusi da askok ez dakitela benetan zein kontsumo dagoen, zein substantziatik datorren eta zenbateko maiztasunez kontsumitzen diren:

“Nik ez dakit zenbaterainokoa den droga horien kontsumoa”

61

Cannabisaren kasua kenduta –substantzia hori berriro jarri da mahaigainean, alkoholarekin batera egiten zen kontsumoa berresteko–. Ados egon dira onartzean bi droga horien kontsumo normalizatua egiten dela.

“Orokorrean, alkohola edo porruren bat erretzea ez dago sozialki gaizki

ikusia. Kokaina edo pastillak kontsumitzen dituen pertsona ez dago hain ondo ikusia. Nire alabari entzuten diodanaren arabera diot”

“Cannabisarekin askoz ere permisiboagoak gara” Eta ikasle heldu eta gazteek –kontsumitzaile izanik ere– horiek kontsumitzeak ekar ditzakeen ondorioei buruzko ezjakintasunaren gaineko kezka erakutsi dute.

“Ez dakite zer ondorio dituzten. Epe laburrera ez dituzte ikusten

ondorioak, baina ez dakite zein diren ondorioak epe luzera”

1.4. Joko patologikoa Jokatzen duzue? Jokatzen da? Ikasle-taldeei galdetu zaie jokatzen duten edo beren inguruan eta beren adinean makinetan, txanpon-makinetan edo kirol-apustuetarako makinetan jokatzen ikusten duten. Gazteenek ez dute jokatzen duen ia inor ezagutzen:

“Ez dugu ezagutzen dirua jokatzen duen jende askorik.”

Eta talde guztien artean, ikasle batek baino ez du esan apustuak egiteko makinetara jokatzen duela:

“Nik bai probatu dut apustu zera. Erraza ikusten dut apustu egitea zeren

euro bat botatzen duzu eta jada apustua egin dezakezu. Baina gauza aldatzen da 50 edo 100 euroko apustua egin behar duzunean. Horregatik nik apustuetan oso gutxi gastatzen dut.” Besteek esan dute inguruan ikusten dutela. Esan liteke beren adineko jendearen artean jokatzen dela, zehatzago esateko kirol-apustuetan, baina jokalari horien adingabetasuna aipatzea merezi du.

“Bai, asko ikusten da gainera. Gainera diru asko jokatzen dute.” “Berez apustuak egiteko makina hauek 18 urtetik gorakoentzat dira, baina

leku batzuetan nerabeei ez diete trabarik jartzen bertan apustuak egiteko.” “Gehienbat 13, 14 urterekin hasten dira.”

62

Baina batzuek esan dute duela urte batzuk gehiago jokatzen zela, makina horiek ostalaritzako lokaletan eta apustuen aretoetan jartzen hasi zirenean; orain ez da hainbeste jokatzen, arrazoia zein den ere.

“Duela gutxi, gehiago erabiltzen zituzten holakoak (kirol-apustuak), modan

zegoen eta, orain moda pasa da.” “Orain gero eta gutxiago entzuten da. Krisiarengatik izango da.”

Baina ez dira bakarrik apustuetarako makinak aipatu, baita jokatzeko beste modu batzuk ere, besteak beste pokerra eta bideo-jokoak.

“Pokerrean nire klasekoak ibiltzen dira eta nire anaia ere ibiltzen da

apustuak egiten, hala ere, diru gutxi.” “Bideo-jokoak… batzuk oso engantxatuta daude”

Baina praktikarik arriskutsuenetakoa da bingoan jokatzea maiztasunez. Hala adierazten dute adin nagusiko batzuen baieztapen hauek:

“Koadrilan bi ibiltzen dira bingoan, baina apustuetan ez” “Nere lagunen bat ibiltzen da bertan, astebururo 10 euro edo botatzen ditu

bingoan. Irabazi ez du egiten ezer ez” Helduek gazteen iritzi bera dute horren inguruan; badago ikusi ez duenik eta igarri ez duenik:

“Nik gazteen artean ez dut ikusi horrelakorik”

Jokatzen dela badakitenek ere hala adierazi zuten; eskola-ikaslerik nagusienek.

“Batez ere mutilen artean, exagerazio bat da. Batxilerrean batez ere asko igo da kontsumoa. Asko entzuten dituzu apustu hauetaz hitz egiten eta zenbat diru irabazi duten. Egunero apustu egiten ibiltzen dira.”

“Entzunda dudanez, beraien artean dirua biltzen dute eta futboleko ekipo bat osatzen dute Interneten apustu egiteko. Nik ez dakit zertan ari diren baina ez dira oso argiak esplikatzerako orduan.” eta ikaslea gazteagoak beste batzuentzat:

“Harrituta gelditu nintzen lehengo urtean DBHko ikasle batek erakutsi

zidanean apustuak egiteko txartel bat diruarekin kargatu behar zuela eta esan zidanean honela egiten zituela apustuak. Baina horrela ikasle asko”

“Atzerritar asko eta 14 urtekoak ikusten dira apustu lokaletan”

63

Ikuspuntu normalizatutik ikus daiteke. Seme-alabek apustuak egiten dituztela dakiten gurasoak, baina arazorik ikusten ez dutenak, apustu gutxi direlako eta gurasoak badaudelako egiten duten gastuaren jakitun.

“Nere mutilak futbol apustuetan botatzen du diru pixka bat, baina ez da

ohitura bat. Nik ere ez dut bertan mugimendu asko ikusten.” Tartean dirua duen jokoari buruzko iritziak Nerabeek jokatzen dute; zer egin dezakegu? Oro har, uste da Internet bidezko apustu eta ausazko jokoekin kontrola oso zaila dela.

“Nerabeek joka dezakete. Hori erregulatzea oso zaila da.” “Internetek ezkutuko mundu bat dauka. Geure garaian ikusten zen

tragaperretan” “Adingabeak ere sartzen dira web horietara, gainera adina ezin da

konprobatu” Eta, zelan edo hala, uste da apustuen enpresak direla erantzule; izan ere, enpresek badakite makinak adingabeek erabil ditzaketela. Apustu batzuk egiteko behar diren txartelak saltzen dituzten tabako-denda edo establezimenduak ere erantzule direla uste da:

“Makinakoek ere badakite nerabeek apustuak egiten dituztela beraien

makinetan, oso zaila da erregulatzea” “Ez dut ikusten zaila denik mugatzea. Txartela estankoan erosiz gero,

kontrola daiteke adinaren kontua”

1.5. Zarautz

Amaitzeko, erabaki da taldeei Zarauzko zenbait gairi buruzko galderak ematea, adibidez, bisitariei, turismoari eta jai-aisiari buruzkoak; izan ere, baliteke interesgarriak izatea txostena betetzeko eta etorkizuneko droga-mendekotasuneko plana egiteko.

64

Zarauzko turismoari eta kanpoko jendeari buruzko iritzia Ikasleen iritzi orokorra da Zarauzkoa ez den kanpoko jende asko doala herrira urtean zehar, kirol-jardueragatik edo herriko jai-giroagatik, eta batzuei ez zaie gaizki iruditzen.

“Ondo iruditzen zaigu Zarautz turistikoa izatea.” “Jende asko etortzen da, surflari asko ere etortzen dira.”

Horren gainean hitz egin duten askoren iritziz, jende gehiegi batzen da, batez ere asteburuetan, eta, are gehiago, udan.

“Asteburuetan ezin da egon” “Neguan ez da jende asko etortzen, udan bai” “Neguan nahiko ondo dago herria baina udaran jende gehiegi”

Beren ustez, herria, egun horietan, ez da berena, udatiarrena eta turistena baizik; izan ere, badirudi ostalaritza haien zerbitzura dagoela, dakarten diru-sarreragatik.

“Udaran taberna batera joan nintzen eta ez zidaten utzi sartzen. Hori

tabernariek ezin dute egin zeren gu gero gaude urte guztia beraiei dirua ematen” “Txarra iruditzen zait kanpotarrak etortzea, nik ez nieke utziko sartzen

herrira. Asko agobiatzen naiz udaran” Helduek ere iritzi bera dute: herria masifikatu egiten da, dituen turismo erakargarriagatik eta aisiagatik.

“Orokorrean, udaran Zarautz oso leku erakargarria bihurtzen da eguna eta

gaua pasatzeko.” “Udaran Zarautz hirukoiztu egiten da eta kanpotik datorren jendea jai girora

dator.” Aisia-eskaintza hori, beren ustez, udan zabaldu egiten da, eta, sarritan, Zarauzko herritarrek ez dute parte hartzeko aukerarik, batez ere bisitari eta turistentzat baitira.

“Kanpotarrek hau egiten dute: jaiki, surfean ibili, lo, gauean parranda bota.

Gainera parrandarako tabernak alokatzen dituzte beraientzat. Ondorioz, gu ezin gara sartu taberna horietara”

“Udaran zehar, tabernetan hainbat festa antolatzen dituzte eta neguan ezer ez.”

65

Mugimendurik gehieneko egunak hauexek direla diote: Iruñeko Sanferminak, izan ere egun horietan Zarautz atzerritarrez betetzen da, eta uzten duten irudia ez da oso erakargarria.

“Nabaria da San Ferminak eta gero australiar asko daudela. Behin San

Ferminak bukatuta, inguruko herrietako jende pila etortzen da. Gazte jendea etortzen da mozkortzera”

“San Ferminak eta gero, nabaria da kanpotarren eragina. Lapurretak ere egoten dira”

“Kanpotik etortzen diren pertsonei beraien herrietan ez diete ematen alkohola eta hona etortzen direnean kriston mozkorrak harrapatzen dituzte. “ Baina, antza, atzerritarrez gainera, hurbileko beste udalerri batzuetako jendea ere joaten da, Donostialdekoa barne. Baina, dirudienez, horiek ez dute hain irudi txarra uzten.

“Bai, Zarautzek herri oso parranderoa izaten jarraitzen du. Donostiatik ere

jende asko etortzen da” “Inguruko herrietatik, Orio, Zumaia, Getariatik jende asko etortzen da”

Zein da udalaren jarrera fenomeno honen aurrean? Ostalaritzako sektorearen gainean azaldutakoa kontuan hartuta, gazte parte-hartzaileak zein taldean parte duten helduak bat datoz honetan: udalak, kanpoko jendeari begira gutxiago egin, eta herritarren mesedetan lan gehiago egin beharko luke; izan ere, beren herritik baztertuta ikusten dute beren burua.

“Gehiago pentsatu beharko lukete herritarrengan” “Udalak gehiago pentsatzen du kanpotarrengan herrikoengan baino, batez

ere udaran. Gainera, tabernek antolatzen dituzte festa pribatuak kanpotarrentzat eta herritarrak ezin gara sartu festa haietara” Badakite Udalak gauzak egiteko duen modu honen oinarrian udatiarrek eta turistek sortzen dituzten diru-sarrera ugariak daudela, baina ez dute uste hori justifikazioa izan litekeenik.

“Kanpoko jendeak dirua ekartzen dio herriari” “Gauza da udalak diru asko jasotzen duela kanpotarren poltsikotik eta ez

zaie interesatzen hauek joatea” Hementxe helduen taldeko kide baten lekukotasuna, zarauztar askok sentitzen dutena adierazten du:

66

“Udaleko kultura aurrekontutik, udaran % 70 bat gastatzen da. Ikusten duzu kanpotarrei hobeto tratatzen dietela herritarrei baino. Antolatzen diren kontzertuak gehienak udaran izaten dira kanpotarrak daudelako. Bigarren planoan bezala sentitzen gara. Turismoaren aitzakiarekin jendeak etxe asko erosten ditu. Honek guztiak guri muturrean ematen digu eta ez dut uste 14 urteko gazte bat kontzientea denik guzti honek ekar ditzaken arazoez ohartarazteko” Zer egiten du eta zein jarrera du kanpotik datorren jendeak?

Zarauztar asko eta askoren ustez, asteburuetan edo udan kanpotik datozenek jaia eta alkohola edatea baino ez dute helburu:

“Asteburuetan nabaritzen da, tabernetara eta festetara etortzen dira.” “Asko edaten dute, parrandara etortzen dira.”

Neurriz kanpoko kontsumo hori turista atzerritarrengan nabarmentzen dute; izan ere, Zarautzen aurkitzen dute alkohol ugari kontsumitzeko duten gogo bizia betetzeko lekua.

“Australiakoek, ingelesek, eta abar, asko desfasatzen dute, ez dakete

kontrolik, pasatzen dira” “Kanpotarrak kriston mozkorrekin joaten dira, oso desfasatuta ibiltzen dira

eta nazkatuta gaude” Oraintsu agertu den eta zenbait taldetan agertu den beste faktore bat ezkondu aurreko agurrena da. Duela zenbait denbora, Zarautz ezaguna egin da, ezkondu aurreko agurra (despedida) ospatzeko.

“Orain despedida pila bat egiten dira, batez ere errioxarrak etortzen dira.

Asko zabaldu da kontu hau herrian” “Inguruko herriko jende gehiena Zarautzera etortzen da. Festak eta

despedidak direla eta” “Tabernek publizitatu egiten dituzte despediden gai guztia”

Zarautzen despedida asko ikusten dira. Beste herrietan ez dira hainbeste despedida ikusten” Arazoa da jai-mota horietan alkohol ugari eta beste substantzia batzuk hartzen direla, eta horrek neurrigabekeria dakar, eta istilua eta bandalismoa eragin ditzake.

“Orain despedida asko daude, nik behintzat paso egiten dut jende hortaz.

Beti liskarrak antolatzen ari dira eta mozkor-mozkor eginda bukatzen dute.”

67

“Despedida asko egiten dira Zarautzen. Gainera, izugarrizko astakeriak egiten dituzte.” Harremanak al dituzte Zarauzko gazteek kanpotik datozen gazteekin?

Kontsumoarekin lotutako alderdiak Zarauzko gazteengan zenbateko eragina izan dezakeen hobeto ezagutzeko, zarauztar gazteei kanpotik datozen gazteekin daukaten harremanaren gainean galdetu zaie, harremanik ote duten, eta erantzuna argia izan da: ia ez dago harremanik.

“Ez gara asko erlazionatzen kanpokoekin” “Ez gara erlazionatzen kanpoko jendearekin”

Helduek iritzi hau dute: kanpokoak ez dira, normalean, herritarrekin harremanetan jartzen, beren artean izaten dituzte harremanak. Beraz, beren erabilerek eta ohiturek ez dute eragin handirik izango zarauztarren artean.

“Nik ez dut uste kanpoko jendea Zarauzko koadriletan integratzen denik.

Zarauzko koadrila batean integratzea oso zaila da.” “Kanpokoen artean elkartzen dira, ez hemengoekin. Malekoian ikusten dira

erdaraz hitz egiten.” Kasu jakin batzuetan, kanpotarrek badute harremana familia zarauztarrekin, familiartekoak direlako edo udalerrian denbora luzez daramatelako bertan udak igarotzen.

“Nik ez dut uste koadrilak nahasten direnik kanpotarrekin. Agian kasu

puntualak izan daitezke, familia kontua gehienbat.” “Gurasoek kanpoko lagunak dituzte eta beraien seme-alabak ekarriz gero,

bai nahasten direla herriko jendearekin. Oso puntuala da” “Nik pentsatzen dut koadrila batzuk nahasten direla. Bai txikitatik udaran

etortzeagatik eta horrela koadrila osatu dute herrikoekin. Urteak joan ahala, kontaktua mantentzen dute eta herrira etortzen dira. Nik hori ikusi izan dut eta asko parrandan etortzen dira. Hau ikusi dut 17-18 urteko gazteen artean” Edari alkoholdunari lotutako jaiak Azkenik, Zarautzen eta hurbileko udalerrietan dauden eta alkoholarekin oso lotuta dauden jaiei buruz galdetu zen: “Sagardo Festa”, “Txakolin Festa” eta “Garagardo Festa”. Azken hori, adibidez, kirol-jarduerak finantzatzeko egiten da.

68

“Garagardo festa da errugbikoak antolatutako festa bat, dirua ateratzeko.”

Ikasleak ados daude honekin: beren adinekoak, adingabeak batez ere, horrelakoetara joaten dira eta, bertan, behintzat, alkohola kontsumitzen dute.

“Alkohola zure eskuetan dago, nahiz eta sagardo festa eta hori helduentzat

izan, adin gutxikoek edaten dute ere bai” “Jaiegun horietan umeak goizetik hasten dira edaten eta azkenean pena

ematen dute” Baten batek, kritikatu ere egin ditu horrelako jaiak, jai horien jatorria lausotzen ari delako:

“Oso gaizki, lehen herritarrentzat zen eta orain ez dakit zertan bilakatu

den.” Nolanahi ere, zenbait helduren ustez, jai horietan adingabeak daude, eta ez zaio horri erreparatzen. Honako adibideotako lehenengoan, talde bateko heldu batek esan du “Txakolin Festan” edadetuek baino ez dutela parte hartzen, baina, egia esan, gazte asko doaz eta kontsumitu egiten dute.

“Baina festa hauetan perfil ezberdinak daude. Adibidez, Getariako Txakolin

festan Gipuzkoako jubilatu guztiak joaten dira. Basoa erosten dute eta nahi adina edaten dute.”

“Nik ez ditut ikusten nerabeak honelako jaietan.” Ez da adina kontrolatzen, eta ez zaie arreta nahikorik eskaintzen gazteei jai-foro hauetan; izan ere, horietan, alkohola neurriz kanpo kontsumitzen da, eta intoxikazioak ere gertatzen dira.

“Getarian egiten den txakolin festan egon izan naiz eta 15 urteko ume bat

ikusi nuen botila bat edan zuela kolpetik. Lurrean botata bukatu zuen” “Bertan adina ez da kontrolatzen.”

Hala ere, komentatu dute horrelako ekintzetan kontraesanak daudela; izan ere, nerabeei ohartarazten zaie edari alkoholdunen kontsumoak eta abusuak ekar diezaiekeen arriskua, baina, aldi berean, jai-jarduera horietako batzuk antolatzen dira kirolari lotuta.

“Arazoa da nerabeei esaten ari garela ez edateko eta gero honelako festak

antolatzen dira”

69

“Batez ere, garagardo festa. Besteak helduentzat bultzatua daude. Kontradikzioa dago. Alde batetik, esaten ari zara ez edateko eta gero honelako festak antolatzen dira.”

“Sozialki nahi dugu aldaketa eta garagardo festa batekin bultzatzen ari zara edatea. Behintzat izena aldatzeko.”

70

2. Eskola-ikasleei emandako galde-sortetan bildutakoak: Galde-sorta bete dutenek esandakoak:

Orain azal iezaguzu zeure hitzetan nolakoa izan zen lagunekin edan zenuen azken aldia, zer egin zenuten, zein aldetan edan zenuten, kalean, lokalen batean ala tabernan edan zenuten, non erosi zenuten edaria, nola pasatu zenuten. Azal iezaguzu ahalik eta zintzotasunik handienaz. DBH

“Kalean egin genituen, nire anaiak erosi zizkidan eta lagun batek oso gaizki bukatu zuen, anbulantzian eraman zuten gehiegi edan zuelako.”

“Kalean edan genuen; supermerkatu batean erositako litroak edan genituen. Taldeko terapia egin genuen lagunok, eta gero dantza egitera joan ginen. Oso ondo pasatu genuen,”

“Atzo, igandean, nire mutilaren gurasoen etxean izan ginen, urteguna ospatzen. Txakolina eta xanpaina edan genituen”,

“Taberna batean edan genuen azken aldiz, ederra harrapatu genuen, gero ez zen etxera bueltatzeko erarik hainbeste balantzekin eta gaupasa egin genuen”.

“Azkenengo aldiz Kilometrotan edan genuan. Hiru botila genituen “naranjito”renak eta nire lagun baten lagunak erosi zigun alkohola. Kalean edan genuen baina ez asko, ez geneukan edateko gogorik, eta beraz, gelditzen zena bota egin genuen.”

“Kalean edan genuen, eta edariak gu baino nagusiagoek erosi zizkiguten supermerkatu batean”

“Azken aldian, Euskal jaietan izan zen gauean kalean litroak egin genituen, oso ondo pasa nuen; beste persona batek erosi zizkigun.”

“Nik inoiz ez dut litrorik egin, baina han egoten naiz lagunekin hitz egiten. Oso-oso gutxi edaten dut txarra dela badakidalako. Nire osasunagatik egiten dut, badakidalako alkoholik gabe ondo pasatzen. Batzuetan amonak Shandi erosten dit.”

“Urtarrilaren 1ean, mahatsak jan ondoren, lagunekin taberna batean nengoela kuba-martini erdi bat edan nuen, eta ez dut berriro ezer probatu. Lotsagarria iruditzen zait gazteek nola bukatzen duten ikustea, eta ez dut haiek bezala bukatu nahi. Horregatik ez dut edaten normalean.”

71

“Edatea ez zait ondo iruditzen, ez gure adinean behintzat, eta edanez gero, izan dadila kontrol batekin… lagunak lurretik arrastaka ikustea ez da oso atsegina, nik behintzat ez dut hala ibili nahi.”

“Orioko festetan. Polikiroldegiaren atzean edan genuen, nire entrenatzaileak erosi zigun Eroskin, eta oso ondo pasa genuen (txosnetara ere joan ginen).”

“Orioko festetan egin genituen eta ondo joan zen, Zarauzko Eroskin erosi genituen eta zahar batek erosi zigun.”

“Lagun batekin Eroskira joan nintzen eta bi mutilek botila bat erosi ziguten. Gauean litroak egiten hasi ginen eta nere lagunak ez zuenez gogo asko nik edan nuen ia dena.”

“Tabernan, kriston mozkorra. Lagunekin. Poteoa egin eta afari bat egin eta gero Txitxarrora joan ginen, kriston droga pila jan, eta gero lorik ezin egin speeda oso ona zalako. Azkenian keta hartu lo pixkat iteko. Oso ondo pasa genuen.”

“Nik ez nuen asko edan, baina ditudan beste lagun batzuk mozkortu egin ziren. Horregatik ia gau guztia lagunei laguntzen igaro nuen. Herriaren kanpoaldean dagoen ikastola batean.” DBH 2.

“Eroskin lortu zuten, persona nagusiagoak erosita. Bakoitzak 4,5€ jarri zituen. Anbulatorioaren atzean egin zuten. Bost botila: vodka, likorea eta mojitoa. Beraiek ondo pasa zuten baina nik, ez dudala edaten, nazkatuta amaitu nuen. Aspertuta eta agobiatuta.” DBH 2.

“Interkanbioan joan nintzen eta nire “familiakoek” eman zizkidaten”.

“Portxe batean, Eroskin erosi genituen eta atxur ederra harrapatu nuen, eta taxian bueltatu ginen”.

“Lokalean edan genituen litroak eta Eroskin erosi genituen”.

“Lagun nagusiago batek erosi zigun”.

“Eroskin, lagun batek erosi zigun. Gero pubetara eta tabernetara joan ginen.”

“Ezezagun batzuek pasatu ziguten, kalean edan parke batean.”

“BAtek gaizki bukatu zuen.”

“Malekoian, anaiak lortuta.”

72

Askotan agertu da elkarrizketetan:

‐ Malekoian ‐ Orioko festetan ‐ Klaseko afarietan ‐ “Kilometroak”, kontzertuetan, etab. ‐ Edan

Batxilerra:

Non edaten duten:

‐ Hondartzan ‐ Diskoteketan ‐ Orioko jaietan ‐ Lokaletan ‐ Tabernetan ‐ Ikastolako frontoian

Nola lortu:

‐ Lagun batek, ezagun batek, ezezagun batek erosita

73

III. ZER EGIN DEZAKE UDALAK? EZTABAIDA-TALDEETAN JASOTAKO INFORMAZIOA

3.1. Aisialdiaren arloan

3.1.1. Iritzi orokorrak: zer egiten da gaur egun?

Ikasleen iritziak:

“Jaietan ez dago ezer ez txosnaz aparte. Aspertu egiten gara”. “Festetan ez dago gure adinekoentzako ekitaldirik. Helduentzat bai eta baita umeentzat ere, baina geure adinekoentzat ez”.

“Jaietan astean zehar ez da ezer egoten. Gazteago nintzenean, festetan,

kontzertu gehiago zeuden”

“Festetan ematen duenez, modu bakarra ondo pasatzeko edatea da. Bestela, ez dago ezer ez”

“Antzerkia dago baina gutxi”.

“Eskubaloi partiduak egoten dira, beste aukera bat da azkenean kirola.”

“Egiten dituzten kontzertuak aitona-amonentzat dira”

Helduen iritziak:

“Nik ikusten dudana da kultur ekintza gutxi daudela herrian. Zentzu horretan Zarautz eskas ikusten dut”.

“Nere ustez, aisialdiak gehiegi programatzen dira eta horrek berak porrota sortzen du”.

“Aisialdiko taldeek ez dute funtzionatzen Zarautzen, arazo hau aspalditik

dator”

“Jendeak koadrilan ibiltzeko izugarrizko ohitura dauka eta 10 urteko gazteak jada koadriletan banatzen dira, eta azken boladan beste fenomeno berri bat gertatzen ari da; gazteak lokaletara joaten dira”

74

“Mendi-taldeak badaude eta Xiprixtin taldea. Oso garrantzitsua da talde horiek leku publikoetan egitea beraien ekintzak. Honela, familiek ekintza hauek ikusteko aukera dute eta etorkizun batean parte har dezakete

“Sarbideko parkea oso zabala da, gainera inguruan tabernak daude. Jendeak parte hartu behar du horrelako lekuetan eta bertan jarduerak egin. Honela, kaleko bizitza berpiztu daiteke”.

“Asteburuetan ez dutenean partidurik, ez dute lekurik kirola ez antolatua egiteko, zeren leku guztiak okupatuta daude. Gazte jende pila dago eta instalazioak beti topera daude”

“Antzezleku gutxi daude eta oso motz gelditzen da”

“Zine kaxkar bat dago eta ez dago ekintzarik”

3.1.2. Gaztelekua Ikasleen iritzia:

“Gaztelekuan gauza gehiago jarriko balute hobeto. Jende gutxi joaten da bertara. Ez dago gauza interesgarririk”

Helduen iritzia:

“Guk duela gutxi 736 gonbidapen egin genituen gaztelekurako eta ez zen inor etorri. 736 karta pertsonalizatu bidali genituen eta inor ez zen etorri. Interes falta izugarria dago beste motatako baliabideak ezagutzeko”

“Zarautz batean gaztelekuak ez du ekarpenik. Oso mugatuta dago eta ez du erakartzen gazte jendea”

“Gaztelekuarekin arazoa dago. Zarautzen jende gazte asko dago ez

dagoena ados nola eraman den gaztelekua” “Jende asko ibili izan da gaztetxean ez zaielako gustatu izan gaztelekua”

“Gaztelekukoek saiakerak egin dituzte beraien programa zabaltzen

ikastetxeetan baina arrakasta gutxi lortu dute”

75

“Gaztelekukoak ibili izan dira gurasoei deitzen beraien seme-alabak bultzatzeko gaztelekura joateko. Gauzak horrela eginda, ni behintzat ez nintzake ezta agertuko. Desinteres handia dago gaztelekuarekiko”

“Gaztelekuak horrelako gauzak egiten zituen, diskoteka moduko bat bezala. Sartzerakoan ikusten zizuten ia botilarik zenuen, bestela kanpora. Orduan, ikusten zenuen gaztelekuko kanpo guztia gaztez beteta botiloia egiten. Trago bat eman eta barrura. Ez zuen pena merezi.”

3.1.3. Proposamenak Ikasleen proposamenak:

“Musika, baina alkoholik gabeko giro batean” “Ekitaldi musikalak bultzatu behar dira, uste dut kontzertuekin jendea

hartara joango dela eta alkohola ez dala hainbeste kontsumituko”

“Garrantzitsuena musika, Berri Txarrak eta Gatibu bezalako taldeak ekartzea ondo egongo litzake.”

“Musika, kontzertuak. Ez bakarrik festetan”

“Ondo egongo litzake talde bakoitzak bere lokala edukiko balu. Ez dute bultzatu hori”

“Falta dira: filme gehiago, zine berria, karts, bitsaren jaia…”

“Nik kontzertu gehiago nahiko nituzke, tabernak hain beteta ez egoteko. Kultur alorra bultzatuko nuke.” Helduen proposamenak:

“Aisialdi librea lantzeko oso garrantzitsuak dira kirol instalazioak eta parkeak. 9-12 urteko gazte gehienek egiten dute kirola”

“Gazteei, agian ez zaie gustatzen udalak ekintza hauek antolatzeko duen modua. Guk tresnak eman behar dizkiegu beraiek aurrera eramateko ekintzak”

“Lortu behar da gazteek beren kabuz antolatzea beraien aisialdia”

“Nik partaidetza sustatuko nuke, herriko talde ezberdinen artean, ildo politikorik eduki gabe”

76

“Talde bakoitzean ere beraien nahien araberakoak izango dira ekintzak,

agian jende guztiari ez zaizkio gustatuko ekintza horiek, baina, talde ezberdinak elkartuz gero, zerbait egin daiteke”

“Lokalak ireki beharko ziren, bertan musika ezberdinak entzuteko aukera egongo zelarik eta, bestetik, adibidez, pelikula-emanaldiak.”

“Gaztelekua da adibide garbia ez dagoela esperimentazioarentzako lekurik”

3.2. Droga-mendekotasunen prebentzioari buruzko iritziak eta proposamenak

Gazteek zer uste dute?

“Oso zaila da guri jendea etortzea esanez ez edateko edo ez erretzeko. Agian gazteagoak ginenean bai, baina orain ez dugu kasurik egingo”

“Gazteago hasi kontzientziatzen, DBHko 2. edo 3. mailan hasi informazioa ematen.”

“Etorri ziren, hitzaldia bota ziguten baina inorrek ez zion egin kasu.”

“Hori bultzatu behar da. DBHko 1. mailatik hasi beharko litzateke informazioarekin, 11 urterekin hasi beharko litzake informazioa ematen. 11 edo 12rekin hasten dira alkoholean. (adin horretan hasten dira, beraz, ondo ikusten dute goizetik hastea)”

“Guregana etorri zirenean hitzaldia ematera diapositibak jarri zituzten eta drogei buruzko informazioa ematen batera. Guk eskatzen dugu zerbait entretenituagoa izatea, ariketak jarriz adibidez.”

“Gero ikusi genuen bideo bat eta oso astuna iruditu zitzaigun. Ez gintuen motibatu guzti honek.”

“Nik uste dut, DBHko 3. mailan baino lehenago eman behar direla hitzaldi guzti hauek.”

“Hitzaldian esan ziguten droga batzuei buruzko informazioa ez zigutela emango gazteegiak ginelako.”

77

“Prebentzioa, AGIPAD, etab.: bakarrik ematen dute informazioa, modu txarra, ez du ezertarako balio, hobe da gazteenei informazio hori ez ematea (10 urte, kaltegarria izan daiteke, dio batxilerreko ikasle batek)

“Nik uste dut jakinez gero bakoitzak zer hartzen duen, purutasuna eta guzti hori kontuan hartuta, gehiago kontrolatuko litzatekeela kontsumoa. Guri etorri zitzaizkigun klasera erakunde batekoak esanez beraiek konprobatu zitzaketela droga bakoitzaren osagaiak eta drogen eragina. Hori ondo ikusten dut. Gainera bi egun ibili ziren informazioa emanez.”

“Duela lau urte edo etorri ziren Agipadekoak. Gure adinean ez du askorako balio, gazteagoentzako komenigarriagoa da, DBHko jendearentzat. Guregan txapa horrek ez du eragin askorik.”

“Nire ustez, adin batera iritsiz, ni ziklo batean egonda, ez du merezi horrelako txarla batek, zeren ni ikastera etorri naiz eta lana utzi behar izan dut horretarako eta ez dut egoki ikusten. DBHkoentzat bai ikusten dut. Kontsumitu behar duenak, kontsumitu behar du.”

“Beste era batera eman behar da prebentzioa. 10 urteko ume bati drogez hitz egiteak ez det uste askorako balio duenik, beste modu bat egon beharko litzake.”

“Pertsona baten esperientziak kontatzen baditu ikusten duzu drogen eragina, eta honela kontzientzia sortzen da.” Helduek zer uste dute?

“Nire semeak 27 urte ditu, kirolaria da eta horrek indar handia ematen zion drogei ezetz esateko. Ez du erretzen, berak kirola egiten du horri aurre egiteko eta kontatu egiten zuen etxean.”

“Hasten bazara zerbait derrigortzen, jendeak guztiz kontrakoa egingo du.”

“Zarautzen isunak jartzen dira, lehengoan ikusi nuen.”

“Adin txikikoei nortasun agiria eskatzen diete.”

“Zaila da baina zerbait egin behar da, jendea oso desfasatua dago. Badakit denak hortik pasa garela. Gaur egungo gazteek informazio guztia dute eta hala ere erori egiten dira. Batzuetan hobe izaten da ezer ez jakitea.”

“Ondo egongo litzake drogen ondorioak pairatzen dituzten pertsonak hitzaldiak ematea, kasu errealak. Berdin du gazte edo zahar”

78

“AGIPADeko kide batzuk etorri ziren drogei buruz hitz egitera eta nire iritziz

gazteei droga horiek probatzeko gogo gehiago sartzen die. Aipatuz gero drogen arriskuak jendeari gogo gehiago sartzen zaio probatzeko”

“Nik ondo ikusten dut aipatzea droga bakoitzak zer arrisku dituen. Gero, bakoitzaren esku dago zer egin nahi duen drogekin.”

“Nire ustez, AGIPADek egiten dituen prebentzio planak ez dute askorako balio”

Txarto atera zen ekimen bat:

“Eskolan hitzaldi bat eman zidaten drogei buruz eta bukatu zutenean eman ziguten telefono bat esanez egun batean kolokoi handia edukiz gero telefono horretara deitzeko. Orduan 12 urte neuzkan. Probatu genuen telefono horretara deitzen eta inorrek ez zigun hartu”

79

IV. LOKALAK

0. Aurkezpena

Aspalditik joaten dira gazteak lokaletara. Leku pribatuak dira eta behin alokatuta eta ordainduta, haien leku propiotzat hartzen dute gunea, nahi dutena egiteko eta helduen eta gurasoen menpekotasunen kanpo egoteko. Haiek dira nagusiak eta haien arau propioen arabera arautzen dira.

Azkenaldian, herri eta hiriko udal batzuk lokalen egoerari buruz hausnartzen hasi dira; Portugalete, Urnieta edo Gasteiz esaterako. Udalek egin dituzten ekintzak ez dira berdinak izan. Bakoitzak bere moduan jarduten du: drogei buruzko prebentzio selektiboko programa bat eginez lokalez lokal, zenbat lokal dauden jakiteko erregistro bat eginez, eta abar. Lokalak ez dira etxeak, ezta ostalaritza-guneak ere; horregatik ez dakigu fenomeno horren aurrean nola jokatu.

Zarauzko Prebentzio Zerbitzurako ikerketan (Droga-menpekotasunen Deustuko Institutuak eginda), gai honen inguruko iritzi batzuk jaso dira, ikastetxeetan aplikatutako galde-sortetan eta egindako eztabaida-taldeetan sortuta.

1. Eztabaida-taldeen bidez sortutako informazioa:

Zazpi eztabaida-talde bildu ziren:

Ikasleak:

‐ 3 ikasle-talde: o DBHkoak o Batxilerrekoak o Prestakuntza-moduluetakoak

Helduak:

‐ Gurasoak eta irakasleak ‐ Elkarteak, erakundeak (Gurekin Jai, Bilgune Feminista, Xisko,

Txatxarro, Sorginak, Gaztetxea…) ‐ Udaleko sailen taldea (Hirigintza, Hezkuntza, Kultura, Polizia, Gizarte

Zerbitzuak, Gaztedia, kiroldegia…) ‐ Osasun arloko talde bat

80

Atera diren iritziak bost gaitan bana daitezke: adina, iritzi orokorra, zertan daude lokaletan, sortutako arazoak eta arautzeari buruzko iritziak.

GAIAK:

1.1. Adina:

Zenbat urte dauzkate lonjak edo lokalak erabiltzen dutenek? Helduek uste dute 15 urterekin hasten direla lokaletara joaten: “Orain gazteak ez dira hainbeste ibiltzen kalean. 15 urterekin hasten dira tabernetan ibiltzen, baina taberna batzuetan ez diete uzten sartzen. Ondorioz, gazteak lokaletara joaten dira.”

Herritik ikusten dutenez, 15 urterik beherako gazteek ez dute lokalik “12-13 urtekoek ez daukatelako dirurik lokal bat ordaintzeko”; “gazteenak 17-18 urteko gazteak dira eta zaharrenak 25 urterainokoak”. Erantzun zuten gazteenek. DBH ikasten dutenek antzeko iritzia aipatu zuten: “Inorrek ez daukagu lokalik, gure adinekoek ez; zaharragoek bai”.

1.2. Lokalei buruzko iritziak

Zer iruditzen zaio jendeari lokalak egotea? Oro har ez dago iritzi txarrik: “lokala edukitzea positibotzat ikusten dut. Horko esperientzia polita da” esan zuen guraso batek; “espazioa bilatzen dute lokaletan, intimitatea eta lagunekin egoteko leku bat”.

Baina, dirudienez, badauka alde txarra: “arazoa da egun guztia pasatzen dutela bertan”; “arratsaldeetan oso gazte gutxi ikusten dira kalean. Kalean ez dago inor. Hori lokalen kultura da, lokaletan egoten dira. Gure garaian kalean ibiltzen ginen.”

Gazteek beste ikuspuntu batetik ikusten dute egoera: “Lokal guztiak okupatuta daude.” “Eta azkenen lokaletan ez badira biltzen, tabernetan biltzen dira” komentatu zuten gazte nagusienek gazteenei buruz.

1.3. Zer egiten dute lokaletan?

Zer egiten dute gazteek lokaletara joaten direnean? Alde batetik, joera hau aurkitzen dugu: “lagunekin bertan telebista ikustea”; “futbola, telebista ikusten egoten dira”; “ekintzak egiten dituzte bertan”.

81

Bestalde, beste joera bat ere badago (batez ere gazteek aipatuta); aurreko ekintzak baino gauza gehiago egiten dituztela pentsatzen dute batzuek, hau da: “lokaletan hasten dira beste droga batzuk probatzen”; “ez bakarrik alkohola, porruak probatzen dituzte ere bai”.

Badakigu nerabezaroa eta gaztaroa esperimentatzeko garaiak direla, horregatik esan daiteke bi iritziak benetakoak direla.

1.4. Arazoak sortzen dituzte lokalek?

Ez dirudi arazo gehiegi egoten denik: “soinu aldetik kexa gutxi egon dira, azken urteotan ia ezer ez”. Baina komentatu dituzten beste gertakari batzuk, adibidez: “Kexa bakarrak izan dira zakarren aldetik. Zakarrak kanpoan uzten zituzten eta bizilagunak kexu ziren. Udalak kontenedore batzuk jarri zituen eta ez dira arazo gehiago egon”. Beraz, arazoa konpondu zen. Taldeetan entzun den beste adibide bat hau da: “Lokaletan ume pila daude eta lokal horietan (lokal ezagun batzuetan) izugarrizko txikizioa egiten ari dira. Desastre bat da”.

Halaber, gazteek holako “kalteak” aipatu dituzte, beraien konponketa posible batekin: “Nik uste dut bizilagunek kexu direla. Poligonoetan daude lokal pila bat pasillo luze batean. Ez dago inongo etxebizitzarik eta ez dute inor molestatzen. Udalak honelako lokal gehiago bultzatu beharko lituzke”.

1.5. Zer pentsatzen dute arautzeari buruz?

Udaleko langile batek hauxe erantzun du: “Taberna bat edo denda bat izanez gero, bai jarri ditzakezula baldintza batzuk, baina lokaletan hau oso zaila da. Azkenean okerragoa da erantzukizunak hartzea, gero etorri daitezke gurasoak kexatzen edan egiten dela lokal horietan eta errua udalari botatzen diote”; egoera nahiko zaila dela esan nahi izan du.

Modu zorrotzago batez erantzun zuten elkarteen taldean zeudenek: “Inspekzioak edo arauak?? Falta zena!!! Gurasoak dira beraien arduradunak”. Horrekin esan nahi zuten hori ez dela konpontzeko era izango: “Gazteei erakutsi behar zaie kanpuan, kalean zer dagoen. Aukerak jarri behar zaizkie, bainan beraiek gaitasuna eduki behar dute honetaz erabakitzeko”.

Gazteen artean iritzien banaketa izan da; batzuei ez zaie ideia txarra iruditu; beste batzuek ez dute izan oso iritzi argia. Hortaz, nahiz eta, ikusten denez, egoera ezagutu, “lokal batzuk itxiko zituzten, ez daude oso egoera onean;

82

zahar, apurtuta…”. Gainerako ikasleei ez zaie ondo iruditu; hau da, gehien entzun den esaldia hauxe izan da: “ez zait ondo iruditzen, pribatuak dira”.

2. Galde-sorten bidez sortutako informazioa

Abenduan Zarauzko 876 ikaslek (DBH, Batxiler, Lanbide Heziketa eta LHIkoak) bete zituzten drogen kontsumoari buruzko eta lotutako beste gai batzuei buruzko galde-sortak. Hona hemen jorratutako gaiaren datu esanguratsuenak.

‐ Lokaletan egoteko ohitura

Inkestatutako ikasleen % 54,5 joaten da noizbehinka edo askotan lokaletara. Deigarria da % 7,6 egunero edo ia egunero joaten dela. Seguru aski, egunero edo ia egunero joaten diren gehienek 19 urte baino gehiago izango dituzte, gero ikusiko denez.

24. taula. Zarauzko lokaletan egoteko ohitura. Ehuneko bertikalak.

Lokaletan egoteko ohitura

Inoiz ez % 42

Urtean behin edo bitan % 11,3

Hilabetean behin baino gehiago % 11,4

Ia astero % 11,9

Astean egun baten, bitan edo hirutan % 12,2

Ia egunero % 7,6

EE/ED % 3,5

Hobeto ikusten da banaketa azpian erakusten den grafikoan.

83

19. grafikoa. Zarauzko lokaletan egoteko ohitura. Ehuneko bertikalak.

‐ Lokaletara joateko ohitura adinaren arabera

Hurrengo tauletan ikus daiteke zenbat egoten diren gazteak lokaletan adinaren arabera. Gutxiago joaten direnak gazteenak dira (12-13), ia inor ez da egunero joaten, posible da maiztasunik handiena asteburua izatea. Joera aldatzen da adin gehiagokoekin, batez ere 16 urtetik aurrera; 4. taulan eta 5. taulan erakusten denez, oso ehuneko txikia da lonjetara inoiz joaten ez dena.

25. taula. Lokaletara joateko ohitura, 12-13 urterekin

Lokaletan egoteko ohitura (12-13)

Inoiz ez % 56,5



Ia astero % 7,5 Astean egun baten, bitan edo hirutan % 9,7

Ia egunero % 0,5

EE/ED % 2,2

84

26. taula. Lokaletara joateko ohitura, 14-15 urterekin Lokaletan egoteko ohitura

(14-15)

Inoiz ez % 49,5




Ia egunero % 3,1

EE/ED % 4,1

27. taula. Lokaletara joateko ohitura, 16-18 urterekin. Lokaletan egoteko ohitura

(16-18)

Inoiz ez % 29,6




Ia egunero % 13,1

EE/ED % 4,8

85

28. taula. Lokaletara joateko ohitura, 19 urte eta gehiagorekin Lokaletan egoteko ohitura

(19 eta +)

Inoiz ez % 28,7




Ia egunero % 18,8

EE/ED % 1,0

Drogen Kontsumoa Zarauzko Eskola-ikasleen Artean_ekaina 2012

Documents

Transcript of Drogen Kontsumoa Zarauzko Eskola-ikasleen Artean_ekaina 2012