Dimensión relixiosa do ser humano

DIMENSIÓN RELIXIOSA DIMENSIÓN RELIXIOSA

DO DO

SER HUMANOSER HUMANO

Afirmacións sobre a RELIXIÓNAfirmacións sobre a RELIXIÓN

“ “ Unha relación natural e espontánea entre Unha relación natural e espontánea entre a creatura e o Creador, expresión do a creatura e o Creador, expresión do sentimento de infinito impreso na alma sentimento de infinito impreso na alma humanahumana””

““O estado propio O estado propio dunha época primitiva dunha época primitiva de ignoranciade ignorancia” ”

(A. Comte)(A. Comte)

““O ser mesmo do O ser mesmo do home en canto que se home en canto que se pon en xogo o sentido pon en xogo o sentido da súa vida e da súa da súa vida e da súa existencia en xeralexistencia en xeral” ”

(P. Tillich)(P. Tillich)

““Pura proxección dos Pura proxección dos desexos humanosdesexos humanos” ”

(L. Feuerbach)(L. Feuerbach)

http://images.google.es/imgres?imgurl=http://www.payer.de/religionskritik/feuerbachlogo.gif&imgrefurl=http://www.payer.de/religionskritik/feuerbach01.htm&usg=__vRZR-Ml5Vako7QHjiHggLWuxn8Y=&h=297&w=252&sz=75&hl=es&start=3&um=1&tbnid=__PtGVEfRucEEM:&tbnh=116&tbnw=98&prev=/images%3Fq%3Dfeuerbach%26hl%3Des%26um%3D1

““O opio do poboO opio do pobo” ”

(K. Marx)(K. Marx)

http://images.google.es/imgres?imgurl=http://www.sarea50.org/cem/marx.jpg&imgrefurl=http://www.sarea50.org/cem/menu.html&usg=__ufN83nomcUb43veixYNF5f7DZWc=&h=662&w=489&sz=41&hl=es&start=6&um=1&tbnid=JhoYEa5lm1cKOM:&tbnh=138&tbnw=102&prev=/images%3Fq%3Dmarx%26hl%3Des%26um%3D1

““Búsqueda do sentido último e Búsqueda do sentido último e recoñecemento dunha realidade suprema recoñecemento dunha realidade suprema que trascende ao ser humano, dándolle un que trascende ao ser humano, dándolle un sentido pleno e absoluto á súa existenciasentido pleno e absoluto á súa existencia””

““Refuxio falso ante a Refuxio falso ante a incapacidade de incapacidade de soportar a vidasoportar a vida” ”

(F. Nietzsche)(F. Nietzsche)

http://images.google.es/imgres?imgurl=http://bigmentaldisease.com/wp-content/uploads/2009/06/nietzsche.jpg&imgrefurl=http://bigmentaldisease.com/inspiration/&usg=__HW7YqXyUityrxJTR1aQudHYQo90=&h=839&w=532&sz=95&hl=es&start=6&um=1&tbnid=LYBwWf0svNgdLM:&tbnh=144&tbnw=91&prev=/images%3Fq%3Dfotos%2Bnietzsche%26ndsp%3D20%26hl%3Des%26sa%3DN%26um%3D1

““Neurosis obsesiva Neurosis obsesiva universaluniversal” ante “o ” ante “o estado infantil de estado infantil de dependencia absolutadependencia absoluta” ” e “e “nostalxia do painostalxia do pai” ”

(S. Freud)(S. Freud)

http://images.google.es/imgres?imgurl=http://carmesi.files.wordpress.com/2009/08/freud.jpg&imgrefurl=http://carmesi.wordpress.com/2009/08/09/las-arrugas-del-psicopompo/&usg=__eRNwG6ETUcR_J_UvdEbAdzenzIs=&h=600&w=435&sz=58&hl=es&start=3&um=1&tbnid=moeKa3yME_h-mM:&tbnh=135&tbnw=98&prev=/images%3Fq%3Dfreud%26hl%3Des%26um%3D1

““A experiencia do sagrado. A experiencia do sagrado. Hai algo eterno na relixión, Hai algo eterno na relixión, destinado a sobrevivir. As destinado a sobrevivir. As formas poden cambiar, formas poden cambiar, pero o substancial pero o substancial permanece. O substancial permanece. O substancial é a experiencia do é a experiencia do sagradosagrado” ” (É. Durkheim)(É. Durkheim)

Propostas e obxectivosPropostas e obxectivos

1º.- Profundar no 1º.- Profundar no coñecemento do feito relixiosocoñecemento do feito relixioso, , tratando de descubrir o substancialtratando de descubrir o substancial

2º.- Identificar e analizar as 2º.- Identificar e analizar as grandes experiencias grandes experiencias relixiosasrelixiosas da historia e que deron lugar ás da historia e que deron lugar ás relixións relixións actuaisactuais, aportando sentido á vida de millóns de , aportando sentido á vida de millóns de persoaspersoas

3º.- Analizar a 3º.- Analizar a situación da relixión na actual situación da relixión na actual sociedade secularizadasociedade secularizada, tratando de recoñecer as , tratando de recoñecer as causas e consecuencias de dita situación causas e consecuencias de dita situación

1.- O FEITO RELIXIOSO (1)1.- O FEITO RELIXIOSO (1)

1.- ¿Qué é a RELIXIÓN?1.- ¿Qué é a RELIXIÓN?– A relixión é un feitoA relixión é un feito… … – … … especificamente humanoespecificamente humano… … – … … e e orixinalorixinal, …, …– … … consistente na consistente na búsqueda do sentido búsqueda do sentido

últimoúltimo……– … … e no e no recoñecemento dunha realidade recoñecemento dunha realidade

supremasuprema que trascende ao home, dándolle un que trascende ao home, dándolle un sentido pleno e absoluto á súa existenciasentido pleno e absoluto á súa existencia


2.- ORIXE DA RELIXIÓN2.- ORIXE DA RELIXIÓN– En todas as culturas antigas existen numerosos En todas as culturas antigas existen numerosos

vestixios vestixios e e pegadas relixiosaspegadas relixiosas: utensilios de : utensilios de culto (altares, amuletos,…), restos de tipo culto (altares, amuletos,…), restos de tipo funerario, animais pintados nas covas,…funerario, animais pintados nas covas,…

– Estas pegadas indican que os homes primitivos Estas pegadas indican que os homes primitivos practicaron unha relixión.practicaron unha relixión.

– Pero, como foi a relixión nas súas orixes?Pero, como foi a relixión nas súas orixes?


Distintas interpretacións sobre a orixe da relixión:Distintas interpretacións sobre a orixe da relixión:– 1.- 1.- ANIMISMOANIMISMO: crenza en : crenza en espíritosespíritos desligados do desligados do

corpo e que animaban aos seres dándolles vida. corpo e que animaban aos seres dándolles vida. Culto aos mortos como crenza na vida máis alá da morte.Culto aos mortos como crenza na vida máis alá da morte.

– 2.- 2.- TOTEMISMOTOTEMISMO: o tótem é a : o tótem é a alma dun animalalma dun animal que que encarna e protexe a vida colectiva do grupo. encarna e protexe a vida colectiva do grupo. Culto ao animal como forma máis primitiva da relixión.Culto ao animal como forma máis primitiva da relixión.

– 3.- 3.- MAXIAMAXIA: intento de : intento de dominio das forzas dominio das forzas sobrenaturaissobrenaturais utilizándoas en beneficio propio. utilizándoas en beneficio propio. Busca o sentido utilitario e non o sentido último.Busca o sentido utilitario e non o sentido último.

1.- O FEITO RELIXIOSO (4)1.- O FEITO RELIXIOSO (4) Non sabemos como foi a Non sabemos como foi a

relixións nas súas orixesrelixións nas súas orixes Os Os pobos antigospobos antigos máis máis

coñecidos (Mesopotamia, coñecidos (Mesopotamia, Exipto,…) tiñan unhas relixións Exipto,…) tiñan unhas relixións bastante organizadas, pero nas bastante organizadas, pero nas que destacaban o culto:que destacaban o culto:– aos aos mortosmortos– aos aos animaisanimais– ás ás forzas da naturezaforzas da natureza

Os Os MITOSMITOS e os e os RELATOSRELATOS que que acompañan aos ritos tamén acompañan aos ritos tamén acompañan á experiencia acompañan á experiencia relixiosarelixiosa

Todo na procura de Todo na procura de darlle darlle sentido á existenciasentido á existencia


3.- EXPERIENCIA DO SAGRADO3.- EXPERIENCIA DO SAGRADO– DurkheimDurkheim: “: “hai algo hai algo eternoeterno na relixión, destinado a na relixión, destinado a

sobrevivir. As formas poden cambiar, pero o substancial sobrevivir. As formas poden cambiar, pero o substancial permanece. O permanece. O substancialsubstancial é a experiencia do sagrado é a experiencia do sagrado””

– Nas Nas sociedades primitivassociedades primitivas, a experiencia do sagrado é , a experiencia do sagrado é coñecida con distintos nomes:coñecida con distintos nomes: Oceanía: Oceanía: manamana Exipto: Exipto: kaka India: India: BrahmánBrahmán China: China: taotao

– Detrás de todas estas expresións escóndese a Detrás de todas estas expresións escóndese a experiencia dun poder misterioso, que transcende á experiencia dun poder misterioso, que transcende á persoa, impactándoa e transformándoa. Esa é a persoa, impactándoa e transformándoa. Esa é a EXPERIENCIA RELIXIOSAEXPERIENCIA RELIXIOSA..


Perspectiva sociolóxicaPerspectiva sociolóxica::– Desde o punto de vista sociolóxico, o sagrado Desde o punto de vista sociolóxico, o sagrado

maniféstase como maniféstase como forza misteriosaforza misteriosa que se que se encarna nos membros dunha sociedade encarna nos membros dunha sociedade facendo que todos se sintan un por enriba da facendo que todos se sintan un por enriba da individualidadeindividualidade

– P. ex.: P. ex.: TOTEMTOTEM: crenza e sentimento de algo : crenza e sentimento de algo superior que transcende e une ao clan; é a superior que transcende e une ao clan; é a forza misteriosa do clan, anterior a cada un dos forza misteriosa do clan, anterior a cada un dos seus membros e que os sobrevirá (seus membros e que os sobrevirá (É. É. DurkheimDurkheim))


Perspectiva fenomenolóxicaPerspectiva fenomenolóxica::– Desde a perspectiva da fenomenoloxía, o Desde a perspectiva da fenomenoloxía, o

sagrado aparece como unha sagrado aparece como unha realidade realidade numinosanuminosa, é dicir, como algo totalmente , é dicir, como algo totalmente distinto que transcende ao individuo deixándoo distinto que transcende ao individuo deixándoo impactado.impactado.

– O O numinosonuminoso é un misterio tremendo e é un misterio tremendo e fascinante; como tremendo, inspira respecto, fascinante; como tremendo, inspira respecto, temor e terror; como fascinante, atrae, seduce e temor e terror; como fascinante, atrae, seduce e embriaga (embriaga (R. OttoR. Otto))


Perspectiva hermenéuticaPerspectiva hermenéutica::– Desde o punto de vista hermenéutico (que Desde o punto de vista hermenéutico (que

intenta integrar todos os aspectos), o sagrado intenta integrar todos os aspectos), o sagrado experiméntase como experiméntase como fundamento da fundamento da realidaderealidade, como realidade definitiva e última , como realidade definitiva e última que lle dá sentido á existencia.que lle dá sentido á existencia.

– O sagrado transcende este mundo, pero O sagrado transcende este mundo, pero maniféstase nel de forma imprevisible, polo que maniféstase nel de forma imprevisible, polo que hai que estar atentos ás hai que estar atentos ás hierofaníashierofanías, que son , que son manifestación do sagrado.manifestación do sagrado.


Que hai detrás do sagrado?Que hai detrás do sagrado? De onde De onde procede esa forza misteriosa (procede esa forza misteriosa (mana, tao, mana, tao, atman, ka, ruahatman, ka, ruah ou ou pneumapneuma)?)?– Todas as relixións falan dunha Todas as relixións falan dunha realidade realidade

supremasuprema á que denominamos DEUS, á que denominamos DEUS, BRAHMÁN, ALÁ, IAHVÉ,…BRAHMÁN, ALÁ, IAHVÉ,…

– … … pero ninguén puido vela.pero ninguén puido vela.– Por iso, en cada cultura soe imaxinarse de Por iso, en cada cultura soe imaxinarse de

formas diferentes.formas diferentes.

1.- O FEITO RELIXIOSO (10)1.- O FEITO RELIXIOSO (10) 4.- FUNCIÓNS PROPIAS DA RELIXIÓN4.- FUNCIÓNS PROPIAS DA RELIXIÓN

– Funcións propias e inherentes á relixiónFuncións propias e inherentes á relixión:: MísticaMística: orientar ao ser humano cara ao misterio; capacita ao crente : orientar ao ser humano cara ao misterio; capacita ao crente

para relacionarse con Deus. O contacto con Deus modela ao ser para relacionarse con Deus. O contacto con Deus modela ao ser humano, facéndoo semellante a elhumano, facéndoo semellante a el

Profética e críticaProfética e crítica: descubrir as falsidades e enganos, denunciar as : descubrir as falsidades e enganos, denunciar as situacións inhumanas e anunciar a verdadeira salvación (vs situacións inhumanas e anunciar a verdadeira salvación (vs pseudorrelixiosidadepseudorrelixiosidade: actitude relixiosa falsa): actitude relixiosa falsa)

MoralMoral: impulsa a facer o ben, iluminando a conciencia, inspirando : impulsa a facer o ben, iluminando a conciencia, inspirando normas e orientando condutasnormas e orientando condutas

AsistencialAsistencial: atender aos abandonados, asistíndoos nas súas : atender aos abandonados, asistíndoos nas súas necesidades e amosándolles a misericordia de Deusnecesidades e amosándolles a misericordia de Deus

SocialSocial: impulsa a crear un sentimento de fraternidade na sociedade, : impulsa a crear un sentimento de fraternidade na sociedade, promovendo valores sociais, como a solidariedade, a paz, a festa,… e promovendo valores sociais, como a solidariedade, a paz, a festa,… e lexitimando o sentido da vidalexitimando o sentido da vida

– Funcións que se derivan de situacións humanas e sociaisFuncións que se derivan de situacións humanas e sociais: : atención a necesidades sociais que sen elas estarían atención a necesidades sociais que sen elas estarían desatendidas: asilos, orfanatos, hospitais, escolas,...desatendidas: asilos, orfanatos, hospitais, escolas,...


5.- USO E ABUSO DA RELIXIÓN5.- USO E ABUSO DA RELIXIÓN– A A relixiónrelixión é en si mesma un é en si mesma un feito bofeito bo, que lle axuda ao , que lle axuda ao

ser humano a atopar o sentido da vida, un sentido que ser humano a atopar o sentido da vida, un sentido que o encha plenamente nas súas carencias máis o encha plenamente nas súas carencias máis profundas e nas súas aspiracións máis sublimes; un profundas e nas súas aspiracións máis sublimes; un sentido que relativice os problemas e preocupacións, sentido que relativice os problemas e preocupacións, situándoos na súa xusta dimensión.situándoos na súa xusta dimensión.

– Pero non se pode negar que Pero non se pode negar que a veces abusouse da a veces abusouse da relixiónrelixión; falsificouse o seu verdadeiro sentido, foi ; falsificouse o seu verdadeiro sentido, foi utilizada como opio para evadirse da realidade, usouse utilizada como opio para evadirse da realidade, usouse para atemorizar á xente, para reprimila, para explotar o para atemorizar á xente, para reprimila, para explotar o sentimento relixioso de persoas sinxelas.sentimento relixioso de persoas sinxelas.


6.- RELIXIÓN E POLÍTICA6.- RELIXIÓN E POLÍTICA– Nas sociedades antigas e tradicionais dominaba a Nas sociedades antigas e tradicionais dominaba a

teocracia ou réxime divinoteocracia ou réxime divino: acudíase á relixión para : acudíase á relixión para lexitimar a autoridade e a orde establecida e para dar lexitimar a autoridade e a orde establecida e para dar cohesión política.cohesión política.

– Algunhas relixións abusaron desta situación, Algunhas relixións abusaron desta situación, exercéndoa con despotismo, incluso promovendo loitas exercéndoa con despotismo, incluso promovendo loitas e guerras.e guerras.

– Hoxe parecen estar claramente delimitadas as funcións Hoxe parecen estar claramente delimitadas as funcións propias da relixión e as da política, ainda que todavía propias da relixión e as da política, ainda que todavía existen grupos fanáticos e integristas que defenden o existen grupos fanáticos e integristas que defenden o dereito da relixión a exercer esta función, e incluso dereito da relixión a exercer esta función, e incluso existen existen estados teocráticosestados teocráticos..


7.- RELIXIÓN E SOCIEDADE7.- RELIXIÓN E SOCIEDADE– Función de suplenciaFunción de suplencia: : atención a necesidades sociais atención a necesidades sociais

que sen elas estarían desatendidas: que sen elas estarían desatendidas: asilos, orfanatos, asilos, orfanatos, hospitais, escolas,...hospitais, escolas,...

– Sociedades modernas:Sociedades modernas: cada vez máis pluralistas, nas cada vez máis pluralistas, nas que a relixión que a relixión foi perdendo peso e influenciafoi perdendo peso e influencia. Incluso . Incluso hai quen pensa que a relixión é algo privado e persoal.hai quen pensa que a relixión é algo privado e persoal.

– Sen embargo, a Sen embargo, a RELIXIÓNRELIXIÓN ten unha ten unha DIMENSIÓN DIMENSIÓN SOCIALSOCIAL á que non pode renunciar, xa que nace da á que non pode renunciar, xa que nace da sociedade e vive dentro dela.sociedade e vive dentro dela.

– Pero tamén a Pero tamén a SOCIEDADESOCIEDADE precisa da precisa da RELIXIÓNRELIXIÓN: dos : dos seus símbolos, valores, crenzas,...seus símbolos, valores, crenzas,...

2.- CATRO GRANDES 2.- CATRO GRANDES EXPERIENCIAS RELIXIOSAS (1)EXPERIENCIAS RELIXIOSAS (1)

Experiencia relixiosa:Experiencia relixiosa: coñecemento de coñecemento de Deus a través do Deus a través do contacto persoalcontacto persoal con El, con El, por medio de por medio de mediacións mediacións ou ou símbolos símbolos sagradossagrados

É oÉ o encontro co sagrado; algo misterioso encontro co sagrado; algo misterioso Deus permanece oculto e incomprensible; Deus permanece oculto e incomprensible;

pero tamén se revela ás persoas quedando pero tamén se revela ás persoas quedando estas transformadasestas transformadas


Características comúns ás catro grandes Características comúns ás catro grandes experiencias relixiosas que fixeron historia:experiencias relixiosas que fixeron historia:– 1.- Existencia de 1.- Existencia de inquedanzasinquedanzas ou preocupacións que ou preocupacións que

conducen a un conducen a un encontroencontro misterioso misterioso– 2.- Existencia duns 2.- Existencia duns símbolos sagradossímbolos sagrados que serven de que serven de

mediación co divinomediación co divino– 3.- Existencia dunha 3.- Existencia dunha manifestación de Deusmanifestación de Deus ou ou

iluminación que transforma ás persoasiluminación que transforma ás persoas– 4.- Existencia dunha 4.- Existencia dunha misiónmisión que responde ás súas que responde ás súas

inquedanzasinquedanzas


ABRAHAMABRAHAM: Promesa : Promesa dunha dunha terraterra en en propiedade e dunha propiedade e dunha gran gran descendenciadescendencia


BUDABUDA: Inquedanza ante o : Inquedanza ante o misterio da dormisterio da dor. Mediante a . Mediante a meditación acadou a meditación acadou a iluminacióniluminación. A partir de aí . A partir de aí ensinou as ensinou as catro nobres catro nobres verdadesverdades..


XESÚSXESÚS: No seu bautismo, faise : No seu bautismo, faise presente a presente a TrinidadeTrinidade, e o seu , e o seu recoñecemento como recoñecemento como Fillo de Fillo de DeusDeus. Comeza a anunciar o . Comeza a anunciar o EvanxeoEvanxeo..


MAHOMAMAHOMA: Un anxo reveloulle : Un anxo reveloulle por escrito o que debía por escrito o que debía anunciar, converténdose en anunciar, converténdose en mensaxeiro de Deusmensaxeiro de Deus

3.- POSTURAS ACTUAIS 3.- POSTURAS ACTUAIS ANTE A RELIXIÓN (1)ANTE A RELIXIÓN (1)

1.- A RELIXIÓN NUNHA SOCIEDADE 1.- A RELIXIÓN NUNHA SOCIEDADE SECULARIZADASECULARIZADA– SECULARICACIÓN:SECULARICACIÓN: proceso polo que a razón se proceso polo que a razón se

emancipa da fe, a política sepárase da relixión, e esta emancipa da fe, a política sepárase da relixión, e esta diminúe a súa presenza na vida social, moral, na diminúe a súa presenza na vida social, moral, na educación,…educación,… Proceso impulsado polas Proceso impulsado polas revolucións científicas e revolucións científicas e

tecnolóxicastecnolóxicas. O home foi coñecendo as leis da natureza e foi . O home foi coñecendo as leis da natureza e foi controlando as forzas do universo, polo que xa non precisa controlando as forzas do universo, polo que xa non precisa recurrir á relixión para solucionar os seus problemas.recurrir á relixión para solucionar os seus problemas.

– As As institucións seculares ou civísinstitucións seculares ou civís asumen funcións asumen funcións tradicionalmente exercidas por institucións relixiosas: tradicionalmente exercidas por institucións relixiosas: educación, ensinanza, asistencia sanitaria, educación, ensinanza, asistencia sanitaria, beneficencia,…beneficencia,…


2.- A SECULARIZACIÓN, PURIFICACIÓN DA 2.- A SECULARIZACIÓN, PURIFICACIÓN DA RELIXIÓNRELIXIÓN– S. XIX: S. XIX: A. ComteA. Comte anunciou o anunciou o fin da relixiónfin da relixión mediante a mediante a

doutrina dos tres estadosdoutrina dos tres estados::

– S. XXI: S. XXI: convivenciaconvivencia entre relixión, filosofía e ciencia. A entre relixión, filosofía e ciencia. A secularización non supón a fin da relixión, senón a súa secularización non supón a fin da relixión, senón a súa purificaciónpurificación..

1º.- RELIXIÓN

2º.- FILOSOFÍA

3º.- CIENCIA

1º.- INFANCIA

2º.- ADOLESCENCIA

3º.- ADULTEZ


A A SECULARIZACIÓNSECULARIZACIÓN foi interpretada de foi interpretada de moi diferentes maneiras:moi diferentes maneiras:


Para uns, significa a Para uns, significa a decadencia da decadencia da relixiónrelixión e o abandono desta por e o abandono desta por considerala incompatible coa ciencia e o considerala incompatible coa ciencia e o progreso.progreso.

Esta actitude soe coñecerse como Esta actitude soe coñecerse como SECULARISMOSECULARISMO: : a a cienciaciencia pode explicar todos os misterios do home pode explicar todos os misterios do home e do mundo; a e do mundo; a técnica técnica pode construír a sociedade pode construír a sociedade ideal; o ideal; o humanismohumanismo pode fundamentar todos os pode fundamentar todos os valores sen a referencia dun ser transcendente.valores sen a referencia dun ser transcendente.


Para outros, significa un Para outros, significa un movemento movemento perturbador e diabólicoperturbador e diabólico, que os leva a , que os leva a taparse os ollos e a pecharse nas súas taparse os ollos e a pecharse nas súas crenzas por medo a perder a fe. crenzas por medo a perder a fe.

Esta actitude responde ao Esta actitude responde ao FANATISMOFANATISMO e ao e ao FUNDAMENTALISMOFUNDAMENTALISMO, que concibe a, que concibe a relixión relixión como como a única resposta a todos os enigmas do mundo, a única resposta a todos os enigmas do mundo, como o único medio para construír a sociedade e o como o único medio para construír a sociedade e o único fundamento dos valores humanos.único fundamento dos valores humanos.


ACTITUDE DIALOGANTEACTITUDE DIALOGANTE: abrirse ás : abrirse ás aportacións da ciencia e ao sentido aportacións da ciencia e ao sentido relixioso, acadando unha verdadeira relixioso, acadando unha verdadeira síntese.síntese.

Esta actitude responde a unha madurez humana e Esta actitude responde a unha madurez humana e relixiosa capaz de integrar nunha visión de conxunto relixiosa capaz de integrar nunha visión de conxunto o sentido da ciencia e o sentido da relixión, dous o sentido da ciencia e o sentido da relixión, dous planos dunha mesma realidade que non se exclúen, planos dunha mesma realidade que non se exclúen, senón que se completan. senón que se completan.


EinsteinEinstein: “A c: “A ciencia iencia sen relixión é coxa; a sen relixión é coxa; a relixión sen ciencia é relixión sen ciencia é cegacega””


3.- PLURALISMO E LIBERDADE 3.- PLURALISMO E LIBERDADE RELIXIOSARELIXIOSA– AntesAntes, na , na sociedade premodernasociedade premoderna, a relixión , a relixión

tiña o tiña o monopolio ideolóxico e moralmonopolio ideolóxico e moral, dando , dando unha unha visión totalizante e unitariavisión totalizante e unitaria da realidade da realidade na que todo tiña un significado coherente.na que todo tiña un significado coherente.

– AgoraAgora, cada , cada individuoindividuo tende a crear a súa tende a crear a súa propia visión do mundopropia visión do mundo, sen buscar un , sen buscar un significado universalmente aceptado.significado universalmente aceptado.


Esta situación permite o exercicio das Esta situación permite o exercicio das liberdadesliberdades democráticas e a tolerancia, democráticas e a tolerancia, dentro das que se sitúa a dentro das que se sitúa a liberdade liberdade relixiosarelixiosa

Cada individuo pode Cada individuo pode coñecercoñecer as distintas as distintas visións do mundo, visións do mundo, xulgalas criticamentexulgalas criticamente e e elixir libre e responsablementeelixir libre e responsablemente, , respectandorespectando sempre as outras opcións. sempre as outras opcións.


Pero esta situación de liberdade tamén ten os Pero esta situación de liberdade tamén ten os seus seus riscosriscos::– 1.- Permite a 1.- Permite a MANIPULACIÓNMANIPULACIÓN por parte dos máis por parte dos máis

poderosospoderosos– 2.- A tolerancia pode converterse en 2.- A tolerancia pode converterse en INDIFERENCIA INDIFERENCIA e e

FALTA DE CRITERIOFALTA DE CRITERIO– 3.- A pluralidade de sentidos pode conducir á 3.- A pluralidade de sentidos pode conducir á

FRAGMENTACIÓN DA REALIDADEFRAGMENTACIÓN DA REALIDADE (para cada (para cada situación búscase un sentido), á incoherencia, á situación búscase un sentido), á incoherencia, á contradicción e a falta de identidadecontradicción e a falta de identidade

– A ausencia dun sentido unificador pode derivar nun A ausencia dun sentido unificador pode derivar nun RELATIVISMORELATIVISMO e nunha forma de vida sen e nunha forma de vida sen fundamentos nin crenzasfundamentos nin crenzas


4.- A RELIXIÓN NA CONSTITUCIÓN 4.- A RELIXIÓN NA CONSTITUCIÓN ESPAÑOLA (1978)ESPAÑOLA (1978)– Art. 16Art. 16: :

II.- Garántese a .- Garántese a liberdade ideolóxica, relixiosa e de cultoliberdade ideolóxica, relixiosa e de culto dos dos individuos e das comunidades, sen máis limitación nas súas individuos e das comunidades, sen máis limitación nas súas manifestacións que a necesaria do mantemento da orde manifestacións que a necesaria do mantemento da orde pública protexida pola lei.pública protexida pola lei.

IIII.- .- Ninguén será obrigado a declararNinguén será obrigado a declarar sobre a súa ideoloxía, sobre a súa ideoloxía, relixión ou crenzas.relixión ou crenzas.

IIIIII.- .- Ningunha confesión terá carácter estatalNingunha confesión terá carácter estatal.. IVIV.- Os poderes públicos terán en conta as crenzas relixiosas .- Os poderes públicos terán en conta as crenzas relixiosas

da sociedade española e manterán as conseguintes relacións da sociedade española e manterán as conseguintes relacións de de cooperación coa Igrexa Católica e demais confesiónscooperación coa Igrexa Católica e demais confesións..


5.- LAICISMO E “RELIXIÓN CIVIL”5.- LAICISMO E “RELIXIÓN CIVIL”– En moitos ambientes, a secularización conduciu a un En moitos ambientes, a secularización conduciu a un

SECULARISMO SECULARISMO ou ou LAICISMOLAICISMO, nos que a relixión , nos que a relixión quedou esquinada ou reducida ao quedou esquinada ou reducida ao ámbito do privadoámbito do privado

– Esta perda da dimensión espiritual na sociedade, xerou Esta perda da dimensión espiritual na sociedade, xerou unhas unhas novas mitificaciónsnovas mitificacións e uns e uns novos cultosnovos cultos (idolatría):(idolatría): CULTO AO PODERCULTO AO PODER: aura sagrada dos políticos e das : aura sagrada dos políticos e das

institucións.institucións. CULTO AO CONSUMISMOCULTO AO CONSUMISMO: diñeiro, compras en días : diñeiro, compras en días

sinalados. O consumo convértese en fonte de felicidade, de sinalados. O consumo convértese en fonte de felicidade, de salvación, de benestar.salvación, de benestar.

CULTO AO CORPO, A IMAXE, A MODA,...CULTO AO CORPO, A IMAXE, A MODA,...: o corpo como : o corpo como obxecto de culto, marxinándose a dignidade humana, a obxecto de culto, marxinándose a dignidade humana, a personalidade, a liberdade.personalidade, a liberdade.


6.- INDIFERENCIA RELIXIOSA E ATEÍSMO:6.- INDIFERENCIA RELIXIOSA E ATEÍSMO:– Países máis industrializadosPaíses máis industrializados: desenvolvemento dunha : desenvolvemento dunha cultura cultura

máis secularizadamáis secularizada, nos que , nos que a relixión foi perdendo influenciaa relixión foi perdendo influencia no no ámbito do persoal.ámbito do persoal.

– Actitudes distintas da crenteActitudes distintas da crente: : 1.- 1.- CRENTES NON PRACTICANTESCRENTES NON PRACTICANTES: Identifícanse coa relixión so : Identifícanse coa relixión so

desde unha desde unha perspectiva sociolóxicaperspectiva sociolóxica, seguindo as , seguindo as tradicións tradicións herdadasherdadas dos seus pais. dos seus pais. Non se opoñen á relixiónNon se opoñen á relixión, pero tampouco , pero tampouco tratan de coñecela e de vivir de acordo cos seus principios e normas.tratan de coñecela e de vivir de acordo cos seus principios e normas.

2.- 2.- INDIFERENTESINDIFERENTES: a relixión : a relixión non lles interesanon lles interesa para nada. para nada. 3.- 3.- AGNÓSTICOSAGNÓSTICOS: desenténdense de Deus, xa que, segundo eles, : desenténdense de Deus, xa que, segundo eles,

non podemos coñecer a súa existencianon podemos coñecer a súa existencia, nin afirmala nin negala., nin afirmala nin negala. 4.- 4.- ATEOSATEOS: : negan a existencia de Deusnegan a existencia de Deus

– Ateos PRÁCTICOSAteos PRÁCTICOS: viven baixo o suposto de que Deus non existe, : viven baixo o suposto de que Deus non existe, sen sen prantexarse a cuestiónprantexarse a cuestión

– Ateos TEÓRICOSAteos TEÓRICOS: os que se : os que se prantexan o problemaprantexan o problema, defendendo a non , defendendo a non existencia de Deusexistencia de Deus


7.- A FE ANTE A INDIFERENCIA 7.- A FE ANTE A INDIFERENCIA RELIXIOSA E O ATEÍSMO:RELIXIOSA E O ATEÍSMO:– O O ATEÍSMOATEÍSMO é un fenómeno derivado de varias é un fenómeno derivado de varias

causas:causas: 1ª.- Hai quen rexeita a Deus porque 1ª.- Hai quen rexeita a Deus porque non se pode non se pode

analizar nin demostrar a súa existencia por medios analizar nin demostrar a súa existencia por medios científicoscientíficos..

2ª.- Hai quen 2ª.- Hai quen non sente inquietude relixiosa algunha, non sente inquietude relixiosa algunha, porque están sometidos aos bens materiaisporque están sometidos aos bens materiais..

3ª.- Hai quen ten unha 3ª.- Hai quen ten unha idea ou imaxe falsa de Deus, idea ou imaxe falsa de Deus, que non maduraron debidamenteque non maduraron debidamente..


4ª.- Hai quen 4ª.- Hai quen non pode crer nin confiar nun Deus que non pode crer nin confiar nun Deus que permite o sufrimento de persoas inocentespermite o sufrimento de persoas inocentes..

5ª.- Hai quen rexeita a Deus porque 5ª.- Hai quen rexeita a Deus porque o consideran o consideran incompatible coa liberdade e a dignidade do homeincompatible coa liberdade e a dignidade do home..

6ª.- Na orixe deste ateísmo poden ter unha parte non 6ª.- Na orixe deste ateísmo poden ter unha parte non pequena de pequena de culpa os propios crentesculpa os propios crentes, en canto , en canto que, co que, co descoido da educación relixiosadescoido da educación relixiosa, ou coa , ou coa exposición inaxeitada da doutrinaexposición inaxeitada da doutrina ou incluso cos ou incluso cos defectos da súa vida relixiosa, moral e socialdefectos da súa vida relixiosa, moral e social, , velaronvelaron máis ben ca revelaron máis ben ca revelaron o xenuíno rostro de o xenuíno rostro de Deus e da relixiónDeus e da relixión (Concilio Vaticano II; (Concilio Vaticano II; Gaudium et Gaudium et spesspes, 19), 19)


OPINIÓN DA IGREXA ANTE O ATEÍSMO:OPINIÓN DA IGREXA ANTE O ATEÍSMO:– Afirma que Afirma que o recoñecemento de Deus non se opón á o recoñecemento de Deus non se opón á

dignidade humanadignidade humana, xa que esta ten no mesmo Deus o , xa que esta ten no mesmo Deus o seu fundamento e perfección. Se falta ese fundamento seu fundamento e perfección. Se falta ese fundamento divino e esa esperanza da vida eterna, a dignidade divino e esa esperanza da vida eterna, a dignidade humana sofre lesións gravísimas, e os enigmas da vida humana sofre lesións gravísimas, e os enigmas da vida quedan sen solucionar (morte, dor,...)quedan sen solucionar (morte, dor,...)

– DeusDeus é o único que pode dar unha é o único que pode dar unha resposta plena e resposta plena e total aos interrogantes do hometotal aos interrogantes do home

– O remedio ao ateísmo hai que procuralo na O remedio ao ateísmo hai que procuralo na exposición exposición axeitada da doutrina e na integridade da vida da axeitada da doutrina e na integridade da vida da Igrexa e dos seus membrosIgrexa e dos seus membros

– Hai que Hai que dar testemuño dunha fe viva e maduradar testemuño dunha fe viva e madura, , educada para poder percibir con lucidez as dificultades educada para poder percibir con lucidez as dificultades e podelas vencere podelas vencer


A A IgrexaIgrexa, aínda que , aínda que rexeita en forma rexeita en forma absoluta o ateísmoabsoluta o ateísmo, recoñece , recoñece sinceramente que sinceramente que todos os homestodos os homes, crentes , crentes e non crentes, e non crentes, deben colaborar na deben colaborar na edificación deste mundoedificación deste mundo, no que viven , no que viven xuntos. Isto non pode xuntos. Isto non pode facerse sen un facerse sen un prudente e sincero deiálogoprudente e sincero deiálogo

(Concilio Vaticano II: (Concilio Vaticano II: Gaudium et spesGaudium et spes, 21), 21)


8.- MOVEMENTOS RELIXIOSOS 8.- MOVEMENTOS RELIXIOSOS EMERXENTES:EMERXENTES:– O desencanto coa O desencanto coa modernidademodernidade trouxo trouxo

consigo unha consigo unha crise de sentidocrise de sentido..– Isto provocou un Isto provocou un retorno ao relixiosoretorno ao relixioso: :

acódese á relixión na procura dun sentido acódese á relixión na procura dun sentido que encha o baleiro dunha sociedade que encha o baleiro dunha sociedade materialista e consumista, altamente materialista e consumista, altamente tecnificada e deshumanizada.tecnificada e deshumanizada.

– Esta volta á relixión non significou un Esta volta á relixión non significou un reforzamento das relixións tradicionais, reforzamento das relixións tradicionais, senón a aparición de innumerables senón a aparición de innumerables movementos pararrelixiosos e sectas movementos pararrelixiosos e sectas que ofertan unha resposta a búsqueda de que ofertan unha resposta a búsqueda de sentido:sentido:


MOVEMENTOS MOVEMENTOS FUNDAMENTALISTAS: FUNDAMENTALISTAS: – Dáse sobre todo na Dáse sobre todo na relixión relixión

islámicaislámica para reforzar os sinais de para reforzar os sinais de identidade fronte a cultura identidade fronte a cultura occidental.occidental.

– Pero en todas as relixións existen Pero en todas as relixións existen movementos integristasmovementos integristas que que tratan de manter a relixión pura, tratan de manter a relixión pura, íntegra, inalterable, esixindo íntegra, inalterable, esixindo fidelidade estricta ás vedades tal e fidelidade estricta ás vedades tal e como foron transmitidas, como foron transmitidas, sen sen admitir novas interpretacións e admitir novas interpretacións e adaptaciónsadaptacións..

– É unha especie de É unha especie de totalitarismototalitarismo que pretende sacar da que pretende sacar da fefe a resposta a resposta a todas as cuestións da vida.a todas as cuestións da vida.


MOVEMENTOS DE LIBERACIÓN:MOVEMENTOS DE LIBERACIÓN:– Ante a situación de pobreza, Ante a situación de pobreza,

marxinación e opresión que sofren marxinación e opresión que sofren moitos pobos, xorden moitos pobos, xorden movementos movementos que denuncianque denuncian profeticamente esta profeticamente esta situación e loitan por a situación e loitan por a liberación liberación social, económica e políticasocial, económica e política dos dos pobos do Terceiro Mundo.pobos do Terceiro Mundo.

MOVEMENTOS DE MOVEMENTOS DE ESPIRITUALIDADE:ESPIRITUALIDADE:– Xorden ante o materialismo, o Xorden ante o materialismo, o

consumismo, o culto ao corpo, á imaxe consumismo, o culto ao corpo, á imaxe ou á moda.ou á moda.

– A xente séntese atraída por A xente séntese atraída por movementos carismáticosmovementos carismáticos, , grupos grupos cristiáns de basecristiáns de base, ou , ou movementos movementos económicoseconómicos..

3.- POSTURAS ACTUAIS 3.- POSTURAS ACTUAIS ANTE A RELIXIÓN (21)ANTE A RELIXIÓN (21) MISTICISMO ORIENTAL:MISTICISMO ORIENTAL:

– Ante o malestar relixioso da cultura occidental, moitos procuran Ante o malestar relixioso da cultura occidental, moitos procuran refuxio na relixiosidade orientalrefuxio na relixiosidade oriental: Hare Krishna, meditación : Hare Krishna, meditación transcendental, novas formas de budismo.transcendental, novas formas de budismo.

RELATIVISMO SUBXECTIVO:RELATIVISMO SUBXECTIVO:– Tendencia a valorar so Tendencia a valorar so aspectos relixiosos que satisfán as aspectos relixiosos que satisfán as

necesidades espirituais de cada momentonecesidades espirituais de cada momento, sen distinguir o , sen distinguir o fundamental da relixión.fundamental da relixión.

– Non busca a conversión, senón o Non busca a conversión, senón o equilibrio psíquicoequilibrio psíquico e o e o benestar corporalbenestar corporal..

– É unha relixiosidade centrada no É unha relixiosidade centrada no pragmatismopragmatismo e no e no individualismoindividualismo, que se serve da relixión á carta, amosando unha , que se serve da relixión á carta, amosando unha indiferencia total cara á instituciónindiferencia total cara á institución..

3.- POSTURAS ACTUAIS 3.- POSTURAS ACTUAIS ANTE A RELIXIÓN (22)ANTE A RELIXIÓN (22) ESOTERISMO:ESOTERISMO:

– Ocultismo, fascinación e temor polo escuro, o Ocultismo, fascinación e temor polo escuro, o misterioso, o sorprendente, o futuro, o destino, o azar, a misterioso, o sorprendente, o futuro, o destino, o azar, a sorte.sorte.

– Para Para conxurar o destinoconxurar o destino, acódese ao tarot, ao , acódese ao tarot, ao horóscopo, ás cartas astrais, á quiromancia, a horóscopo, ás cartas astrais, á quiromancia, a adiviñación, ao espiritismo, á bruxería,...adiviñación, ao espiritismo, á bruxería,...

– É unha É unha reacción contra o exceso de racionalidadereacción contra o exceso de racionalidade ou racionalismo propio da modernidade.ou racionalismo propio da modernidade.

– Moitos dos que acoden a estas prácticas esotéricas Moitos dos que acoden a estas prácticas esotéricas confésanse católicos a pesar de que confésanse católicos a pesar de que a Igrexa a Igrexa prohíbeasprohíbeas..


RELIXIOSIDADE POPULAR:RELIXIOSIDADE POPULAR:– É a É a forma que adopta a relixión nun pobo forma que adopta a relixión nun pobo

determinadodeterminado que proxecta nela a súa que proxecta nela a súa identidadeidentidade: sentimentos, ideais, modelos de : sentimentos, ideais, modelos de vida, valores,...vida, valores,...

– Maniféstase dunha Maniféstase dunha forma festivaforma festiva, a través de , a través de danzas, cancións, procesións, imaxes, danzas, cancións, procesións, imaxes, peregrinacións.peregrinacións.


RELIXIOSIDADE SINCRETISTA:RELIXIOSIDADE SINCRETISTA:– Expoñente desta nova tendencia é a Expoñente desta nova tendencia é a

New AgeNew Age (Nova Era). (Nova Era).– É un movemento É un movemento sen líder nin sen líder nin

textos sagrados, sen organización textos sagrados, sen organización nin dogmasnin dogmas, que se foi poñendo en , que se foi poñendo en marcha ao longo do marcha ao longo do século XXséculo XX entre entre grupos de intelectuais de Estados grupos de intelectuais de Estados Unidos, xa estendida polos países Unidos, xa estendida polos países máis desenvolvidos.máis desenvolvidos.

– É unha É unha mesturamestura das aportacións das aportacións místicas de distintas relixións, místicas de distintas relixións, esoterismo, ciencioloxía,...esoterismo, ciencioloxía,...

Dimensión relixiosa do ser humano

Technology

Transcript of Dimensión relixiosa do ser humano