Poboación e agricultura no século XIX Os inicios

da industrialización Minaría e ferrocarril A

economía española no cambio de século A

sociedade española no século XIX As orixes do

movemento obreiro Economía e sociedade de

Galicia no século XIX

SILVIA FERNÁNDEZ FREIRÍA

Tema 5: Industrialización e

sociedade na España do século

XIX 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Poboación e agricultura no

século XIX 1.1. O crecemento demográfico.

Medrou a poboación española

Aumento do 60% Diminución da

mortalidade e mantemento da

natalidade Crises de subsistencia

(grandes fames) Maior crecemento da

poboación:

Madrid, Cataluña, Murcia, Canarias e

o País Vasco

1.2. Migracións e crecemento

urbano. Abolición do réxime señorial

(campesiños expulsados das súas

terras) Concentración da propiedade

Transformacións técnicas da agricultura

Mellora dos transportes Vida mellor

noutro lugar Animaron ou obrigaron a

campesiños a emigrar Emigrantes en

Madrid, Barcelona e Biscaia Españois

emigran á América Latina a finais do s.

XIX Aumento da urbanización A

principios do XX a poboación española

seguía sendo rural

1.3. A reforma agraria liberal.

Definición de reforma agraria liberal Obxectivo: disolución do Antigo Réxime no campo e a introdución de formas de propiedade e mais produción capitalistas Aboliuse o réxime señorial Desvinculouse a propiedade Desamortizáronse a maioría das terras da Igrexa (Mendizábal en 1836) e dos Concellos (Madoz en 1855) Consolidaron a propiedade privada da terra Mentalidadebaseada en vivir de rendas Consecuencias da privatización das terras: 1. Perda dos dereitos á utilización de pastos 2. Obtención de leña 3. Emprobecemento aínda maior

Un escaso desenvolvemento

agrario Mantemento duns baixos rendementos

Consecuencias: Escaso estímulo para o avance da industrialización Estrutura da propiedade En Estremadura, Castela e Andalucía existían grandes latifundiosPredominaban os minifundios na Submeseta Norte de Galicia Cultívase o cereal, as patacas, o millo e abundabano arroz e os cítricos As laranxas, o viño e o aceite de oliva eran os principais produtos de exportación

Factores industrialización

Española.A escasa capacidade de compra2. A falta de investimentos 3. Os problemas de transporte 4. A escaseza de fontes de enerxía5. A posición afastada Proteccionismo2.2. A industr ia téxtil. Primeiro sector productivo, o téxtil Concentrouse en Cataluña Iniciou un proceso de mecanización en 1830 A mecanización destas fábricas chamábanse vapores Creáronse as colonias industriais.

2.3. A siderurxia.

Os primeiros fornos españois

instaláronse en Andalucía Importaban

carbón de coque, o que encarecía a

produción Asturias foi o seguinte

centro siderúrxico Consolidouse a

industria siderúrxica no País Vasco

Nos empresas de construción:

metalúrxica e naval Sector bancario

Minaría e ferrocarril

3.1. A explotación mineira.

Subsolo español rico en depósitos mineirosExtracción de carbón e ferro.Depósitos de hulla máis importantes en Asturias Principaisminas de ferro en Biscaia (fabricación de aceiro)Depósitos de chumbo, cobre, mercurio e cinc

3.2. O ferrocarril. Lei xeral de ferrocarrísEstrutura radial Ancho entre carrís superior que a maioría das liñas europeas Consecuencias: 1. Dificultou os intercambios co resto de Europa O ferrocarril favoreceu o traslado de persoas e de mercadorías, axudando á formación dunmercado nacional máis integrado

4. A economía española no

cambio de século 4.1. A crise agraria de finais do século XIX Cereais a prezos

considerablemente máis baratos. A caída dos ingresos agrarios foi moiimportante e implicou un descenso dos salarios dos campesiños Para o cereal, impoñeron aranceis proteccionistas Viticultura, sufriu unha grave crise ao se espallar a praga da filoxera francesa, que implicou a desaparición de case a totalidade das cepas

4.2. Novas enerxías e novas industrias. Electrificación Dúas grandes etapas: 1. O uso da electricidade estivo restrinxido á iluminación de vivendas, fábricas e lugares públicos 2. Na 2º fase, o seu uso estendeuse á mecanización da industria Difusión do petróleo Invención do motor de explosión (industria do automóbil) Automóbiles: Hispano-Suíza Expansión da industria metalúrxica a finais do s. XIX Industria química (fabricación de fertilizantes, pinturas, medicamentos, explosivos e produtos químicos)

4.3. Expansión industrial e desequilibrios. Forte crecementodemográfico Esta situación provocou unha maior demanda de bens de consumo En Cataluña e o País Vasco consolidouse un sector industrial, así como en Asturias e nas terras valencianas Madrid converteuse na terceira rexión industrializada de España A crise de finais de século afectou a Canarias, Galicida, a actual Castela-AMancha, Estremadura e Andalucía A situación superouse grazas aos investimentos en novas cavaduras e regadíos

A sociedade española no século

XIX 5.1. As novas clases dirixentes.

A nobreza terratenente A nova clase adiñeirada era a alta burguesía

1. Compartía coa nobreza o seu predominio social

2. Era a propietaria das novas industrias, as grandes compañías e os bancos A mediana burguesía (clase media) 1. Era escasa

Constituída por pequenos empresarios industriais (comerciantes, profesionais liberais, funcionarios,etc.)

5.2. Os campesiños. Constitúen a meirande parte da poboación española, 65% Traballaban as terras dos grandes propietarios agrícolas en réxime de aluguer Grupo máisnumeroso: xornaleiros e os mozos (criados) As condicións de vida desa poboación era coma a dos obreiros Arrendoscaros, o emprego escaso

As clases populares urbanas

Vivían os artesáns (zapateiros, ferreiros, carpinteiros…)

Eran asalariados Condicións de vida moi precarias

A competencia das novas industrias foi arruinando os traballos artesáns

Persoas dedicadas aos servizos (criados, transportistas…) Traballos ocasionais, xornadas moilongas e salarios escasos No servizo doméstico, máisda metade eran mulleres (criadas, lavandeiras, pasadoras do ferro…) 90% de mulleres traballadorasAs mulleres dedicadas ao fogar eran de clase media ou alta 5.4. O proletariado industrial. Campesiños emigranás cidades na procura de traballo Constituíron o proletariado industrial Concéntrase en CataluñaCondicións de vida dos obreiros moi difíciles

As orixes do movemento obreiro

6.1. Ludismo e sindicalismo. Destacaron os sucesos de AlcoiIncendio da fábrica Bonaplata Organización dos sindicatos Primeirosindicato: Asociación de Teceláns de Barcelona En 1855 produciusea primeira folga xeral: protestaban pola introdución de novas máquinas que os obreiros consideraban que lles quitaban o traballoEn 1870 creouse a Federación Española da Asociación Internacional de Traballadore Difundiuse o marxismo e o anarquismo

6.2. O socialismo. Partido Socialista Obrero Español (PSOE) por Pablo Iglesias Creación dun sindicato: Unión Xeral de Traballadores(UXT) O PSOE defendía a acción política Obxectivo: revolución social e o cambio do sistema capitalista por unha sociedadeigualitaria Sufraxio universal 6.3. O anarquismo. O anarquismo defendeu a acción directa contra a sociedade burguesa Produciuseunha espiral de violencia Época marcada polos atentados a personaxes políticos (Cánovas, Martínez Campos) e aos símbolos de burguesía (bomba no Liceo de Barcelona) e a Igrexa (atentado da procesión do Corpus tamén en Barcelona) Feitos de maiorrelevancia: Man Negra (1833) Confederación Nacional do Traballo(CNT)

6.4. Os coflictos agrarios. Crispación social (forma de asaltos, roubos e incendios de colleitas) Accións semellantes aosmovementos de carácter ludista Alzamentos campesiños Máisimportante, o de Loja (Granada)

Economía e sociedade de

Galicia no século XIX 7.1. Os problemas da agricultura. Proceso de

desamortización Sistema de foros mantívosedurante todo o século XIX Intentos por redimir os foros: lograr que os campesiños obtivesen a propiedade das terras que traballaban Os cultivos agrarios eran os mesmos As técnicas de cultivo apenas se modernizaron Minifundismo: limitabaaínda máis o crecemento agrario 7.2. O fracaso da industrialización. Ausencia de industrias Sector do liño Fábrica de louza e cerámica de SargadelosFerrarías Sector pesqueiro e conserveiroFabricación de curtidos A Fábrica de Tabacos da Coruña O Arsenal de Ferrol, que construía buques

Poboación e sociedade

galega A poboación galega medrou de forma moderada no

s. XIX Emigración a Ultramar A sociedade rural galega mantívose dividida entre os rendistasRendeiros: os que pagaban as rendas Fidalgos O campesiñado dividiuse entre pequenos propietarios, arrendatarios ou caseiros - Clases urbanas 7.4. Conflitos sociais en Galicia. - Movementos de resistencia ao pagamento dos impostos - As ideasda I Internacional chegaron a Galicia a través da Fábrica de Tabacos - Difundiron propostas do republicanismo federal - Fundouse en Ferrol a primeira Agrupación Socialista de Galicia - Ideasanarquistas