Documento de traballo

DECRETO 105/2014, do 4 de setembro, polo que se establece o currculo da educacin primaria na Comunidade Autnoma de Galicia

A Lei orgnica 8/2013, do 9 de decembro, para a mellora da calidade educativa, modificou a Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, coa finalidade de desenvolver medidas que permitan seguir avanzando cara un sistema educativo de calidade, inclusivo, que garanta a igualdade de oportunidades e faga efectiva a posibilidade de que cada alumno e alumna desenvolva ao mximo as sas potencialidades.

Tendo en conta que a educacin inicial cada vez mis determinante, necesario establecer as condicins que permitan cambios metodolxicos que fagan posible acadar os obxectivos propostos. En consecuencia, o establecemento de medidas para actuar sobre o currculo son imprescindibles para a mellora. A Lei orgnica 8/2013, do 9 de decembro, modificou o artigo 6 da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, para definir o currculo como a regulacin dos elementos que determinan os procesos de ensino e aprendizaxe para cada unha das ensinanzas. O currculo est integrado polos obxectivos da etapa educativa; as competencias, ou capacidades para activar e aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensinanza ou cada etapa educativa, para lograr a realizacin axeitada de actividades e a resolucin eficaz de problemas complexos; os contidos, ou conxuntos de coecementos, habilidades, destrezas e actitudes que contriben ao logro dos obxectivos de cada ensinanza e etapa educativa e adquisicin de competencias; a metodoloxa didctica, que comprende tanto a descricin das prcticas docentes coma a organizacin do traballo do persoal docente; os estndares e resultados de aprendizaxe avaliables, e os criterios de avaliacin do grao de adquisicin das competencias e do logro dos obxectivos de cada ensinanza e etapa educativa. Os contidos ordnanse en disciplinas, que se clasifican en materias, mbitos, reas e mdulos en funcin das ensinanzas, as etapas educativas ou os programas en que participe o alumnado.

O novo artigo 6 bis da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, define a distribucin de competencias entre as distintas administracins educativas e, mesmo, con respecto aos centros docentes. Nesta distribucin competencial correspndelle ao Goberno do Estado, entre outras funcins, o deseo do currculo bsico co fin de asegurar unha formacin comn e o carcter oficial e a validez en todo o territorio nacional das titulacins s que se refire a Lei orgnica. En exercicio desta competencia, e no que atinxe educacin primaria, ditouse o Real decreto 126/2014, do 28 de febreiro, polo que se establece o currculo bsico da educacin primaria, no que desenvolve os aspectos do mesmo en atencin nova configuracin do currculo.

O Estatuto de autonoma de Galicia, no seu artigo 31, establece que competencia plena da Comunidade Autnoma o regulamento e administracin do ensino en toda a sa extensin, niveis e graos, modalidades e especialidades, sen prexuzo do disposto no artigo 27 da Constitucin e nas leis orgnicas que, conforme o pargrafo primeiro do seu artigo 81, o desenvolvan.

Este decreto ten por obxecto establecer o currculo da educacin primaria no sistema educativo galego, dentro do marco de distribucin de competencias da Lei orgnica 8/2013, do 9 de decembro, e en atencin nova configuracin curricular que establece o agrupamento de disciplinas en tres bloques: troncais, especficas e de libre configuracin autonmica. O currculo, as mesmo, regula a relacin entre os obxectivos, os contidos, os criterios de avaliacin, os estndares de aprendizaxe avaliables e as competencias clave nas diferentes reas.

O primeiro bloque, correspondente s disciplinas troncais, trata de garantir os coecementos e as competencias que permitan adquirir unha formacin slida e continuar con aproveitamento as etapas posteriores naquelas disciplinas que deben ser comns a todo o alumnado, e que, en todo caso, deben ser avaliadas nas avaliacins finais de etapa. Neste bloque correspndenlle ao Goberno do Estado a determinacin dos contidos comns, os estndares de aprendizaxe avaliables e os criterios de avaliacin, as como o horario mnimo lectivo. Pola sa banda, Comunidade Autnoma correspndelle completar e secuenciar en cursos os contidos, adaptndoos nosa realidade, realizar recomendacins metodolxicas, completar os criterios de avaliacin e fixar o horario lectivo mximo. Os centros docentes podern completar contidos e desear e implantar mtodos pedagxicos e didcticos propios.

O bloque de disciplinas especficas permite unha maior autonoma hora de fixar horarios e contidos das disciplinas. O Goberno do Estado determina os estndares de aprendizaxe avaliables e os criterios de avaliacin, e correspndelle Comunidade Autnoma establecer os contidos, completar os criterios de avaliacin, realizar recomendacins metodolxicas e fixar o horario correspondente. Os centros docentes podern completar os contidos e desear e implantar mtodos pedagxicos e didcticos propios.

O bloque de disciplinas de libre configuracin autonmica supn o maior nivel de autonoma. Nestas disciplinas a Comunidade Autnoma establece os contidos e os estndares de aprendizaxe avaliables, os criterios de avaliacin e o horario, as como as recomendacins metodolxicas. Os centros docentes podern completar os contidos e configurar a sa oferta formativa, ademais de desear e implantar mtodos pedagxicos e didcticos propios e determinar a carga horaria. Neste bloque encdrase o desenvolvemento curricular da disciplina de Lingua Galega e Literatura, competencia exclusiva da Comunidade Autnoma, que lle corresponde un tratamento anlogo ao da disciplina de Lingua Castel e Literatura, tratamento que se enmarca dentro do establecido no Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o plurilingismo no ensino non universitario en Galicia.

O desenvolvemento dos currculos das distintas linguas incorporan unha referencia expresa ao plurilingismo, na medida en que a competencia en cada lingua interacta e se enriquece co coecemento das outras linguas, e contribe a desenvolver destrezas e capacidades que son a base da competencia en comunicacin lingstica. Isto, e a alusin igualmente explcita a actitudes interculturais de respecto a diferentes xeitos de expresarse e actuar, promove o desenvolvemento simultneo do plurilingismo e da interculturalidade.

As, nas idades do alumnado de educacin primaria especialmente salientable que as aprendizaxes de linguas establecidas no currculo desta etapa se traten de xeito integrado, esperten a curiosidade e o interese por outras linguas e culturas distintas da propia e promovan o respecto cara as persoas falantes desas linguas.

En lia coa Recomendacin 2006/962/EC, do Parlamento e do Consello, do 18 de decembro de 2006, sobre as competencias clave para a aprendizaxe permanente, neste decreto incorprase a clasificacin e denominacin das definidas pola Unin Europea. Considrase que as competencias clave son aquelas que todas as persoas precisan para a sa realizacin e desenvolvemento persoal, as como para a cidadana activa, a inclusin social e o emprego.

Este decreto basase na potenciacin da aprendizaxe por competencias, integradas nos elementos curriculares para propiciar unha renovacin na prctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe. Propense novos enfoques na aprendizaxe e na avaliacin, que van supoer un importante cambio nas tarefas que teen que resolver os alumnos e as alumnas, e propostas metodolxicas innovadoras. Unha competencia supn a combinacin de habilidades prcticas, coecementos, motivacin, valores ticos, actitudes, emocins e outros compoentes sociais e de comportamento que se mobilizan conxuntamente para lograr unha accin eficaz. Xa que logo, as competencias considranse como coecemento na prctica, un coecemento adquirido a travs da participacin activa en prcticas sociais que, como tales, se poden desenvolver tanto no contexto educativo formal, a travs do currculo, coma nos contextos educativos non formais e informais; conceptualzanse como un saber facer que se aplica a unha diversidade de contextos acadmicos, sociais e profesionais.

A aprendizaxe baseada en competencias caracterzase pola sa transversalidade, o seu dinamismo e o seu carcter integral. O proceso de ensino e aprendizaxe competencial debe abordarse desde todas as reas de coecemento e por parte das diversas instancias que conforman a comunidade educativa, tanto nos mbitos formais coma nos non formais e informais; o seu dinamismo reflctese en que as competencias non se adquiren nun determinado momento e permanecen inalterables, senn que implican un proceso de desenvolvemento mediante o cal os individuos van adquirindo maiores niveis de desempeo no seu uso.

Para lograr este proceso de cambio curricular preciso favorecer unha visin interdisciplinaria e, de xeito especial, posibilitarlle unha maior autonoma funcin docente, de forma que permita satisfacer as demandas dunha maior personalizacin da educacin. O rol do persoal docente fundamental, pois debe ser quen de desear tarefas ou situacins de aprendizaxe que posibiliten a resolucin de problemas e a aplicacin dos coecementos aprendidos, xa que os contidos estn subordinados accin.

As concrecins curriculares para os distintos bloques de disciplinas, recollidas nos anexos I, II e III, constrense a partir dos criterios de avaliacin, ligndoos cos demais compoentes de cada rea. Os criterios de avaliacin relacinanse directamente cos estndares de aprendizaxe avaliables, que non son mis que concrecins dos propios criterios, e eses estndares conctanse coas competencias clave. Por outra banda, os criterios de avaliacin describen o que se pretende lograr en cada disciplina, e, neste sentido, os contidos non son mis que os medios para acadalos.

En cada rea os contidos agrpanse en bloques, o que non supn unha secuencia nin implica unha organizacin pechada; pola contra, permite organizar de diferentes formas os elementos curriculares e adoptar a metodoloxa mis axeitada s caractersticas das aprendizaxes e do grupo de alumnos e alumnas aos que van dirixidos.

As competencias clave estn ligadas a un desempeo eficaz nun contexto determinado. As situacins de aprendizaxe deseadas para o seu desenvolvemento debern incorporar tarefas que contextualicen as aprendizaxes e que permitan avanzar en mis dunha competencia ao mesmo tempo. O enfoque metodolxico deber sustentarse nas referidas situacins de aprendizaxe, coa finalidade de que os contidos se convertan en coecementos aplicables con eficacia. Neste deseo responsabilidade do centro, e do profesorado, a adecuada seleccin da metodoloxa, que deber ser variada e adecuada s caractersticas e aos ritmos de aprendizaxe dos alumnos e das alumnas.

As actividades de aprendizaxe integradas poden inclur elementos curriculares procedentes de distintos bloques. sa vez, estes elementos podern formar parte de diferentes actividades e, co obxecto de mellorar os resultados, esas actividades podern ter carcter interdisciplinario.

O feito de tratar simultaneamente, nunha mesma actividade, contidos de bloques distintos e, mesmo, de disciplinas diferentes, permitiralle ao profesorado determinar a conveniencia de avaliar a totalidade ou s unha parte das competencias clave relacionadas con cada estndar de aprendizaxe. Corresponderalle ao centro educativo velar por un tratamento equilibrado das distintas competencias clave nas programacins didcticas.

O referente para avaliar as aprendizaxes do alumnado son os criterios de avaliacin e a sa concrecin nos estndares de aprendizaxe avaliables. No deseo das situacins de aprendizaxe tomaranse en consideracin todos os elementos do currculo, entre eles os procedementos e instrumentos de avaliacin, as como os criterios de cualificacin que permitan avaliar tanto os resultados de rea como o nivel competencial alcanzado polos alumnos e as alumnas.

O recoecemento dunha maior autonoma dos centros docentes se establece neste decreto dun xeito efectivo, aumentando a sa capacidade de decisin na definicin do currculo, coa posibilidade de definir, nas condicins que determina a consellera con competencias en materia de educacin, a oferta de reas do bloque de disciplinas de libre configuracin autonmica, e, deste xeito, adaptar a sa oferta educativa ao seu contexto socioeducativo.

O decreto estrutrase en tres ttulos e cada un deles en captulos. O ttulo primeiro, de disposicins xerais, establece o obxecto e mbito de aplicacin, os principios xerais e obxectivos desta etapa educativa e a definicin dos distintos elementos que conforman o currculo; delimita as competencias clave e desenvolve o principio de autonoma dos centros docentes e de participacin dos pais, nais ou persoas que exerzan a titora legal.

No ttulo segundo, de organizacin e funcionamento, no captulo primeiro abrdase a organizacin da etapa en tres bloques de disciplinas: troncais, especficas e de libre configuracin autonmica, especificando cales deben cursarse en cada un dos cursos. A organizacin da etapa se vertebra sobre os cursos, sen perder de vista o seu carcter global e integrador, que esixe a mxima coordinacin e resalta a importancia da funcin titorial. Abrdase, tamn, o calendario escolar e a importancia e ampla extensin dos elementos transversais desde a perspectiva das competencias e os valores.

No captulo segundo do ttulo segundo reglase a avaliacin e a promocin, establecendo o grao de adquisicin de competencias e o logro dos obxectivos da etapa como os referentes para as avaliacins. Tamn se detallan os documentos oficiais de avaliacin.

O captulo terceiro do ttulo segundo refrese ao proceso de aprendizaxe na etapa, establecendo os principios metodolxicos, con especial nfase na atencin a diversidade, na atencin individualizada e na prevencin das dificultades de aprendizaxe, as como na posta en marcha de mecanismos de reforzo. Neste sentido, dedcase unha parte fundamental do captulo a abordar as cuestins relativas ao alumnado con necesidades especficas de apoio educativo e resalta o papel da titora.

O ttulo terceiro dedcase aos diferentes programas educativos relevantes e estratxicos para o sistema educativo galego, entroncados cos compromisos asumidos polo distintos sistemas a nivel europeo no Marco para a cooperacin europea en educacin e formacin, e coas necesidades propias dun sistema destinado a proporcionar ao alumnado as competencias cruciais para os cidadns e cidads do sculo XXI.

As, o ttulo terceiro regula as bibliotecas escolares e o fomento da lectura, e do proceso de educacin dixital, no que a promocin do uso das tecnoloxas da informacin e a comunicacin constite un factor esencial para facilitar cambios metodolxicos que proporcionen novos elementos e oportunidades para o xito educativo en Galicia. Igualmente, faise fincap na promocin de estilos de vida saudables entre o alumnado desta etapa, esencial para o seu desenvolvemento como persoas adultas.

O decreto finaliza con catro disposicins adicionais, relativas adaptacin de referencias, ensinos de relixin, tarefas extraescolares e aprendizaxe de linguas estranxeiras; unha disposicin derrogatoria e tres finais pechan o texto.

Neste decreto inclense, ademais, catro anexos: anexo I, relativo s disciplinas troncais; anexo II, sobre as disciplinas especficas; o anexo III regula as disciplinas de libre configuracin autonmica, e, por ltimo, o anexo IV corresponde ao cadro de distribucin horaria.

En consecuencia, por proposta do conselleiro de Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria, no exercicio das facultades outorgadas polo artigo 34 da Lei 1/1983, do 22 de febreiro, reguladora da Xunta e da sa Presidencia, consultado o Consello Escolar de Galicia, de acordo co Consello Consultivo e logo da deliberacin do Consello da Xunta de Galicia, na sa reunin do catro de setembro de dous mil catorce,

DISPOO:

Ttulo I. Disposicins xerais.

Artigo 1. Obxecto e mbito de aplicacin.

1. Este decreto ten por obxecto establecer o currculo da educacin primaria na Comunidade Autnoma de Galicia, de acordo co disposto nos artigos 6 e 6 bis da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, e no artigo 3 do Real decreto 126/2014, do 28 de febreiro, polo que se establece o currculo bsico da educacin primaria.

2. As mesmo, ten por obxecto regular a ordenacin da dita etapa educativa, de acordo coa disposicin final sexta da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin.

3. Este decreto ser de aplicacin nos centros docentes correspondentes ao mbito de xestin da Comunidade Autnoma de Galicia.

Artigo 2. Principios xerais.

1. A finalidade da educacin primaria facilitarlles aos alumnos e s alumnas as aprendizaxes da expresin e da comprensin oral, a lectura, a escritura, o clculo, a adquisicin de nocins bsicas da cultura, os hbitos de convivencia, de estudo e de traballo, o sentido artstico, a creatividade e a afectividade, co fin de garantir unha formacin integral que contriba ao pleno desenvolvemento da sa personalidade e de preparalos/as para cursar con aproveitamento a educacin secundaria obrigatoria.

2. A accin educativa nesta etapa procurar a integracin das experiencias e aprendizaxes do alumnado e adaptarase aos seus ritmos de traballo.

3. A etapa de educacin primaria forma parte do ensino bsico e, polo tanto, ten carcter obrigatorio e gratuto.

4. A etapa de educacin primaria comprende seis cursos acadmicos, que se cursarn ordinariamente entre os seis e os doce anos de idade, e organzase en reas, que tern un carcter global e integrador.

5. Os alumnos e as alumnas incorporaranse, con carcter xeral, ao primeiro curso de educacin primaria no ano natural no que cumpren seis anos.

Artigo 3. Obxectivos da educacin primaria.

A educacin primaria contribuir a desenvolver nos nenos e nas nenas as capacidades que lles permitan:

a) Coecer e apreciar os valores e as normas de convivencia, aprender a obrar de acordo con elas, prepararse para o exercicio activo da cidadana e respectar os dereitos humanos, as como o pluralismo propio dunha sociedade democrtica.

b) Desenvolver hbitos de traballo individual e de equipo, de esforzo e de responsabilidade no estudo, as como actitudes de confianza en si mesmo/a, sentido crtico, iniciativa persoal, curiosidade, interese e creatividade na aprendizaxe, e esprito emprendedor.

c) Adquirir habilidades para a prevencin e para a resolucin pacfica de conflitos que lles permitan desenvolverse con autonoma no mbito familiar e domstico, as como nos grupos sociais cos que se relacionan.

d) Coecer, comprender e respectar as diferentes culturas e as diferenzas entre as persoas, a igualdade de dereitos e oportunidades de homes e mulleres e a non discriminacin de persoas con discapacidade nin por outros motivos.

e) Coecer e utilizar de xeito apropiado a lingua galega e a lingua castel, e desenvolver hbitos de lectura en ambas as linguas.

f) Adquirir en, polo menos, unha lingua estranxeira a competencia comunicativa bsica que lles permita expresar e comprender mensaxes sinxelas e desenvolverse en situacins cotis.

g) Desenvolver as competencias matemticas bsicas e iniciarse na resolucin de problemas que requiran a realizacin de operacins elementais de clculo, coecementos xeomtricos e estimacins, as como ser quen de aplicalos s situacins da sa vida coti.

h) Coecer os aspectos fundamentais das ciencias da natureza, as ciencias sociais, a xeografa, a historia e a cultura, con especial atencin aos relacionados e vinculados con Galicia.

i) Iniciarse na utilizacin, para a aprendizaxe, das tecnoloxas da informacin e da comunicacin, desenvolvendo un esprito crtico ante as mensaxes que reciben e elaboran.

j) Utilizar diferentes representacins e expresins artsticas e iniciarse na construcin de propostas visuais e audiovisuais.

k) Valorar a hixiene e a sade, aceptar o propio corpo e o das demais persoas, respectar as diferenzas e utilizar a educacin fsica e o deporte como medios para favorecer o desenvolvemento persoal e social.

l) Coecer e valorar os animais mis prximos ao ser humano e adoptar modos de comportamento que favorezan o seu coidado.

m) Desenvolver as sas capacidades afectivas en todos os mbitos da personalidade e nas sas relacins coas demais persoas, as como unha actitude contraria violencia, aos prexuzos de calquera tipo e aos estereotipos sexistas e de discriminacin por cuestins de diversidade afectivo-sexual.

n) Fomentar a educacin viaria e actitudes de respecto que incidan na prevencin dos accidentes de trfico.

o) Coecer, apreciar e valorar as singularidades culturais, lingsticas, fsicas e sociais de Galicia, poendo de relevancia as mulleres e homes que realizaron achegas importantes cultura e sociedade galegas.

Artigo 4. Currculo.1. Entndese por currculo a regulacin dos elementos que determinan os procesos de ensino e aprendizaxe para cada unha das ensinanzas e etapas educativas.

2. O currculo est integrado por: os obxectivos, as competencias, os contidos, os criterios de avaliacin, os estndares e resultados de aprendizaxe avaliables, e a metodoloxa didctica.

3. Para os efectos deste decreto entndese por:

a) Obxectivos: os referentes relativos aos logros que o alumnado debe alcanzar ao rematar o proceso educativo, como resultado das experiencias de ensino e aprendizaxe intencionalmente planificadas para tal fin.

b) Competencias: as capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensinanza e etapa educativa, co fin de lograr a realizacin axeitada de actividades e a resolucin eficaz de problemas complexos.

c) Contidos: o conxunto de coecementos, habilidades, destrezas e actitudes que contriben ao logro dos obxectivos de cada ensinanza e etapa educativa, e adquisicin de competencias. Os contidos ordnanse en disciplinas, que se clasifican en materias, mbitos, reas e mdulos en funcin das ensinanzas, as etapas educativas ou os programas en que participe o alumnado.

d) Criterios de avaliacin: o referente especfico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que se quere valorar e que o alumnado debe lograr, tanto en coecementos coma en competencias, e responden ao que se pretende conseguir en cada disciplina.

e) Estndares de aprendizaxe avaliables: especificacins dos criterios de avaliacin que permiten definir os resultados de aprendizaxe e que concretan o que o alumnado debe saber, comprender e saber facer en cada disciplina. Deben ser observables, medibles e avaliables, e permitir graduar o rendemento ou logro alcanzado. Deben contribur a facilitar o deseo de probas estandarizadas e comparables.

f) Metodoloxa didctica: o conxunto de estratexias, procedementos e accins organizadas e planificadas polo profesorado, de xeito consciente e reflexivo, coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos suscitados.

4. O currculo da educacin primaria nos centros docentes correspondentes ao mbito de xestin da Comunidade Autnoma de Galicia ser o que se recolle para as distintas reas nos anexos I, II e III deste decreto.

Os centros docentes desenvolvern e concretarn este currculo, e estas concrecins formarn parte do proxecto educativo do centro.

Artigo 5. Competencias clave.

1. Para os efectos deste decreto, as competencias clave do currculo sern as seguintes:

1. Comunicacin lingstica (CCL).

2. Competencia matemtica e competencias bsicas en ciencia e tecnoloxa (CMCT).

3. Competencia dixital (CD).

4. Aprender a aprender (CAA).

5. Competencias sociais e cvicas (CSC).

6. Sentido de iniciativa e esprito emprendedor (CSIEE).

7. Conciencia e expresins culturais (CCEC).

2. Potenciarase o desenvolvemento da competencia de comunicacin lingstica e da competencia matemtica e competencias bsicas en ciencia e tecnoloxa.

3. Para unha adquisicin eficaz das comptencias e a sa integracin efectiva no currculo, debern desearse actividades de aprendizaxe integradas que permitan ao alumnado avanzar cara aos resultados de aprendizaxe en mis dunha competencia ao mesmo tempo.

Artigo 6. Autonoma dos centros docentes.

1. Os centros docentes, dentro do marco establecido polas administracins educativas, desenvolvern a sa autonoma pedagxica e organizativa, favorecern o traballo en equipo do profesorado e estimularn a actividade investigadora a partir da sa prctica docente.

2. Os centros docentes desenvolvern e completarn, de ser o caso, o currculo e as medidas de atencin diversidade establecidas pola consellera competente en materia educativa, adaptndoas s caractersticas do alumnado e sa realidade educativa, co fin de atender a todo o alumnado. As mesmo, arbitrarn mtodos que tean en conta os diferentes ritmos de aprendizaxe do alumnado, que favorezan a capacidade de aprender por si mesmos/as e promovan o traballo en equipo.

3. O proxecto educativo do centro recoller os valores, obxectivos e prioridades de actuacin. As mesmo, incorporar a concrecin dos currculos establecidos pola consellera con competencias en materia de educacin que lle corresponde fixar e aprobar ao claustro, as como o tratamento transversal nas reas da educacin en valores e outras ensinanzas.

4. Os centros docentes promovern, ademais, compromisos coas familias e cos propios alumnos e alumnas nos que se especifiquen as actividades que uns e outros se comprometen a desenvolver para facilitar o progreso educativo.

Artigo 7. Participacin de pais, nais ou das persoas que exerzan a titora legal no proceso educativo.

De conformidade co establecido no artigo 4.2.e) da Lei orgnica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito educacin, e de acordo coas previsins da Lei 4/2011, do 30 de xuo, de convivencia e participacin da comunidade educativa, os pais, as nais ou as persoas que exerzan a titora legal debern participar e apoiar a evolucin do proceso educativo dos seus fillos, das sas fillas ou das persoas que tutelen, as como coecer as decisins relativas avaliacin e promocin, e colaborar nas medidas de apoio ou reforzo que adopten os centros docentes para facilitar o seu progreso educativo, e tern acceso aos documentos oficiais de avaliacin e aos exames e documentos das avaliacins que se lles realicen aos seus fillos, fillas ou persoas tuteladas.

Ttulo II. Organizacin e funcionamento.

Captulo I: Organizacin.

Artigo 8. Organizacin.

1. Nesta etapa educativa as disciplinas agrpanse en tres bloques: troncais, especficas e de libre configuracin autonmica.

2. Dentro do bloque de disciplinas troncais, os alumnos e as alumnas deben cursar en cada un dos cursos as seguintes reas: a) Ciencias da natureza.

b) Ciencias sociais.

c) Lingua castel e literatura.

d) Matemticas.

e) Primeira lingua estranxeira.

3. Do bloque de disciplinas especficas, os alumnos e as alumnas deben cursar en cada un dos cursos as seguintes reas: a) Educacin fsica.

b) Relixin, ou Valores sociais e cvicos, a eleccin de pais, nais ou das persoas que exerzan a titora legal.

c) Educacin artstica.

4. No bloque de disciplinas de libre configuracin autonmica, os alumnos e as alumnas deben cursar a rea de Lingua galega e literatura, que ter un tratamento no centro anlogo de Lingua castel e literatura, de xeito que se garanta a adquisicin das correspondentes competencias lingsticas e a adecuada distribucin segundo o establecido no artigo 6 do Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o plurilingismo no ensino non universitario.

5. Os centros docentes podern dedicar as horas de libre configuracin do centro ao afondamento e/ou reforzo dalgunha das reas contempladas neste artigo. As mesmo, podern optar por establecer outra ou outras reas que determine o centro, segundo o seu proxecto educativo e previa autorizacin da consellera competente en materia educativa. En todo caso, respectarase o tratamento anlogo das linguas cooficiais e os criterios de equilibrio establecidos no Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o plurilingismo no ensino non universitario.

Artigo 9. Horario.1. O horario semanal para cada unha das disciplinas dos distintos cursos da etapa o que figura no anexo IV.

2. A determinacin deste horario debe entenderse como o tempo necesario para o traballo en cada unha das disciplinas, sen esquecerse do carcter global e integrador da etapa.

3. As actividades escolares desenvolveranse, cando menos, ao longo de vinte e cinco horas semanais.

Artigo 10. Calendario escolar.

1. O calendario escolar comprender un mnimo de 175 das lectivos.

2. En calquera caso, no cmputo do calendario escolar incluiranse os das dedicados s avaliacins de terceiro curso e final de educacin primaria.

Artigo 11. Elementos transversais.

1. Sen prexuzo do seu tratamento especfico nalgunhas das disciplinas de cada curso, a comprensin lectora, a expresin oral e escrita, a comunicacin audiovisual, as tecnoloxas da informacin e a comunicacin, o emprendemento e a educacin cvica e constitucional traballaranse en todas as disciplinas.

2. A consellera competente en materia educativa fomentar a calidade, equidade e inclusin educativa das persoas con discapacidade, a igualdade de oportunidades e non-discriminacin por razn de discapacidade, medidas de flexibilizacin e alternativas metodolxicas, adaptacins curriculares, accesibilidade universal, deseo para todas as persoas, atencin diversidade e todas aquelas medidas que sexan necesarias para conseguir que o alumnado con discapacidade poida acceder a unha educacin de calidade en igualdade de oportunidades.

3. As mesmo, a consellera competente en materia educativa promover o desenvolvemento dos valores que fomenten a igualdade efectiva entre homes e mulleres e a prevencin da violencia de xnero, e dos valores inherentes ao principio de igualdade de trato e non-discriminacin por calquera condicin ou circunstancia persoal ou social.

Do mesmo xeito, promover a aprendizaxe da prevencin e resolucin pacfica de conflitos en todos os mbitos da vida persoal, familiar e social, as como dos valores que sustentan a liberdade, a xustiza, a igualdade, o pluralismo poltico, a paz, a democracia, o respecto polos dereitos humanos e o rexeitamento da violencia terrorista, a pluralidade, o respecto polo Estado de dereito, o respecto e consideracin polas vtimas do terrorismo, e a prevencin do terrorismo e de calquera tipo de violencia.

A programacin docente debe comprender, en todo, caso a prevencin da violencia de xnero, da violencia terrorista e de calquera forma de violencia, racismo ou xenofobia, includo o estudo do Holocausto xudeu como feito histrico.

Evitaranse os comportamentos, estereotipos e contidos sexistas, as como aqueles que supoan discriminacin por razn da orientacin sexual ou da identidade de xnero, favorecendo a visibilidade da realidade homosexual, bisexual, transexual, transxnero e intersexual.

Os currculos de educacin primaria incorporan elementos curriculares relacionados co desenvolvemento sostible e o medio ambiente, os riscos de explotacin e abuso sexual, as situacins de risco derivadas da utilizacin das tecnoloxas da informacin e da comunicacin, as como a proteccin ante urxencias e catstrofes.

4. Os currculos de educacin primaria incorporan elementos curriculares orientados ao desenvolvemento e afianzamento do esprito emprendedor. A consellera con competencias en materia de educacin fomentar as medidas para que o alumnado participe en actividades que lle permitan afianzar o esprito emprendedor e a iniciativa empresarial a partir de aptitudes como a creatividade, a autonoma, a iniciativa, o traballo en equipo, a confianza nun mesmo e o sentido crtico.

5. No mbito da educacin e da seguridade viaria incorpranse elementos curriculares e promvense accins para a mellora da convivencia e a prevencin dos accidentes de trfico, co fin de que o alumnado coeza os seus dereitos e deberes como usuario/a das vas, en calidade de pen ou peoa, persoa viaxeira e persoa condutora de bicicletas, respecte as normas e os sinais, e de que se favoreza a convivencia, a tolerancia, a prudencia, o autocontrol, o dilogo e a empata con actuacins axeitadas tendentes a evitar os accidentes de trfico e as sas secuelas.

Captulo II. Avaliacin e promocin.

Artigo 12. Avaliacin.1. Os referentes para a valoracin do grao de adquisicin das competencias e o logro dos obxectivos da etapa nas avaliacins continua e final das disciplinas troncais, especficas e de libre configuracin autonmica sern os criterios de avaliacin e os estndares de aprendizaxe avaliables que figuran nos anexos I, II e III deste decreto.

2. A avaliacin dos procesos de aprendizaxe do alumnado ser continua e global, e ter en conta o seu progreso no conxunto das reas.

3. Estableceranse as medidas mis axeitadas para que as condicins de realizacin das avaliacins, includa a avaliacin de terceiro curso e a avaliacin final de etapa, se adapten s necesidades do alumnado con necesidades especficas de apoio educativo.

4. No contexto do proceso de avaliacin continua, cando o progreso dun alumno ou dunha alumna non sexa o axeitado estableceranse medidas de reforzo educativo. Estas medidas adoptaranse en calquera momento do curso, tan pronto como se detecten as dificultades, e estarn dirixidas a garantir a adquisicin das competencias imprescindibles para continuar o proceso educativo.

5. Os mestres e as mestras avaliarn tanto as aprendizaxes do alumnado como os procesos de ensinanza e a sa propia prctica docente, para o que establecern indicadores de logro nas programacins docentes.

6. Co fin de garantir o dereito dos alumnos e alumnas a que o seu rendemento sexa valorado conforme criterios de plena obxectividade, os centros docentes adoptarn as medidas precisas para facer pblicos e comunicar s familias os criterios de avaliacin, os estndares de aprendizaxe avaliables, as estratexias e instrumentos de avaliacin, as como os criterios de promocin.

7. Os centros docentes realizarn unha avaliacin individualizada a todos os alumnos e as alumnas ao rematar o terceiro curso de educacin primaria, segundo dispoa a Consellera con competencias en materia de educacin, na que se comprobar o grao de dominio das destrezas, as capacidades e as habilidades en expresin e comprensin oral e escrita, clculo e resolucin de problemas en relacin co grao de adquisicin da competencia en comunicacin lingstica e da competencia matemtica.

De resultar desfavorable esta avaliacin, o equipo docente deber adoptar as medidas ordinarias ou extraordinarias mis axeitadas. Estas medidas fixaranse en plans de mellora de resultados colectivos ou individuais que permitan solventar as dificultades, en colaboracin coas familias e mediante recursos de apoio educativo.

8. Ao rematar o sexto curso de educacin primaria realizarase unha avaliacin final individualizada a todos os alumnos e todas as alumnas, na que se comprobar o grao de adquisicin da competencia en comunicacin lingstica, da competencia matemtica e das competencias bsicas en ciencia e tecnoloxa, as como o logro dos obxectivos da etapa. Para a avaliacin utilizaranse como referentes os criterios de avaliacin e os estndares de aprendizaxe avaliables que figuran nos anexos I, II e III deste decreto.

O nivel obtido por cada alumno ou alumna farase constar nun informe, que ser entregado aos pais, s nais ou s persoas que exerzan a titora legal e que ter carcter informativo e orientador para os centros docentes nos que os alumnos e as alumnas cursasen o sexto curso de educacin primaria e para aqueles nos que cursen o seguinte curso escolar, as como para os equipos docentes, os pais, as nais ou as persoas que exerzan a titora legal e os alumnos e as alumnas. O nivel obtido ser indicativo dunha progresin e aprendizaxe adecuadas, ou da conveniencia da aplicacin de programas dirixidos ao alumnado con necesidades especficas de apoio educativo ou doutras medidas.

9. Co fin de facilitar a transicin desde a educacin primaria educacin secundaria obrigatoria, os centros docentes prestaranlle unha especial atencin coordinacin entre ambas as das etapas, para salvar as diferenzas pedagxicas e organizativas e os desaxustes que se poidan producir no progreso acadmico do alumnado, para o que se ter en conta, entre outros mecanismos, o informe indicativo do nivel obtido na avaliacin final de etapa.

10. A consellera con competencias en materia de educacin poder establecer plans especficos de mellora naqueles centros docentes pblicos cuxos resultados sexan inferiores aos valores que, para tal obxecto, determine. En relacin cos centros docentes concertados atenderase normativa reguladora do concerto correspondente.

Artigo 13. Promocin.1. O alumno ou a alumna acceder ao curso ou etapa seguinte sempre que se considere que logrou os obxectivos que correspondan ao curso realizado ou os obxectivos da etapa, e que alcanzou o grao de adquisicin das competencias correspondentes. De non ser as, poder repetir unha soa vez durante a etapa, cun plan especfico de reforzo ou recuperacin e apoio, que ser organizado polos centros docentes de acordo co que estableza a consellera competente en materia educativa.

A repeticin considerarase unha medida de carcter excepcional e tomarase tras esgotar o resto das medidas ordinarias de reforzo e apoio para resolver as dificultades de aprendizaxe do alumnado.

2. O equipo docente adoptar as decisins correspondentes sobre a promocin do alumnado tomando especialmente en consideracin a informacin e o criterio do profesorado titor.

Atenderase especialmente aos resultados das avaliacins individualizadas de terceiro curso de educacin primaria e final de educacin primaria.

Artigo 14. Documentos oficiais de avaliacin.

1. Os documentos oficiais de avaliacin son o expediente acadmico, as actas de avaliacin, os documentos de avaliacin final de etapa e de terceiro curso de educacin primaria, o informe indicativo do nivel obtido na avaliacin final de etapa, o historial acadmico e, no seu caso, o informe persoal por traslado.

Os documentos oficiais de avaliacin sern visados pola direccin do centro e levarn as sinaturas autgrafas das persoas que corresponda en cada caso. Ao carn constarn o nome e os apelidos de quen asina, as como a referencia ao cargo ou atribucin docente.

O historial acadmico e, de ser o caso, o informe persoal por traslado, considranse documentos bsicos para garantir a mobilidade do alumnado por todo o territorio nacional.

2. Os resultados da avaliacin expresaranse nos termos de Insuficiente (IN) para as cualificacins negativas, Suficiente (SU), Ben (BE), Notable (NT) ou Sobresaliente (SB) para as cualificacins positivas. A estes termos achegarselles unha cualificacin numrica, sen empregar decimais, nunha escala de un a dez, coas seguintes correspondencias:

Insuficiente: 1, 2, 3 ou 4.

Suficiente: 5.

Ben: 6.

Notable: 7 ou 8.

Sobresaliente: 9 ou 10.

A nota media das cualificacins numricas obtidas en cada unha das reas ser a media aritmtica das cualificacins de todas elas, redondeada centsima mis prxima e, en caso de equidistancia, superior.

Os centros docentes podern propoer o outorgamento dunha Mencin Honorfica aos alumnos e s alumnas que obtiveran Sobresaliente ao rematar educacin primaria nunha rea e que demostren un rendemento acadmico excelente, cuxo outorgamento corresponder consellera con competencias en materia de educacin.

3. As actas de avaliacin estenderanse para cada un dos cursos e pecharanse ao remate do perodo lectivo ordinario e na convocatoria das probas extraordinarias, no seu caso. Comprendern a relacin nominal do alumnado que compn o grupo xunto cos resultados da avaliacin das reas e as decisins sobre promocin e permanencia.

As actas de avaliacin sern asinadas polo titor ou a titora do grupo e levarn o visto e prace da direccin do centro.

4. O historial acadmico ser estendido en impreso oficial, levar o visto e prace da direccin e ter valor acreditativo dos estudos realizados. Como mnimo recoller os datos identificativos do ou da estudante, as disciplinas cursadas en cada un dos anos de escolarizacin, os resultados da avaliacin en cada convocatoria (ordinaria ou extraordinaria), as decisins sobre promocin e permanencia, a media das cualificacins obtidas en cada unha das reas, o nivel obtido na avaliacin final de educacin primaria, a informacin relativa aos cambios de centro, as medidas curriculares e organizativas aplicadas e as datas en que se produciron os diferentes feitos.

5. Cando o alumno ou a alumna se traslade a outro centro para proseguir os seus estudos, o centro de orixe remitir ao de destino, por peticin deste, copia do historial acadmico de educacin primaria e o informe persoal por traslado. O centro receptor abrir o correspondente expediente acadmico. A matriculacin adquirir carcter definitivo logo de recibida a copia do historial acadmico.

O informe persoal por traslado conter os resultados das avaliacins que se realizaran, a aplicacin, de ser o caso, de medidas curriculares e organizativas, e todas aquelas observacins que se consideren oportunas acerca do progreso xeral do alumno ou da alumna.

6. Tras rematar a etapa, o historial acadmico de educacin primaria entregarselles aos pais, s nais ou s persoas que exerzan a titora legal do alumno ou alumna, e enviarase unha copia deste e do informe indicativo do nivel obtido na avaliacin final de etapa ao centro de educacin secundaria no que prosiga os seus estudos o alumno ou a alumna, por pedimento do centro de educacin secundaria.

7. No referente obtencin dos datos persoais do alumnado, sa cesin duns centros docentes a outros e seguridade e confidencialidade destes, atenderase o disposto na lexislacin vixente en materia de proteccin de datos de carcter persoal e, en todo caso, ao establecido na disposicin adicional vixsima terceira da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio.

8. A custodia e o arquivamento dos expedientes acadmicos correspndelles aos centros docentes. O labor de cubrir e custodiar o expediente acadmico ser supervisado pola inspeccin educativa.

A Consellera con competencias en materia de educacin establecer os procedementos oportunos para garantir a autenticidade dos datos reflectidos no expediente acadmico e a sa custodia.

9. Os documentos oficiais de avaliacin e os seus procedementos de validacin descritos nos apartados anteriores podern ser substitudos polos seus equivalentes realizados por medios electrnicos, informticos ou telemticos, sempre que quede garantida a sa autenticidade, integridade, conservacin, e sempre que se cumpran as garantas e os requisitos establecidos pola Lei orgnica 15/1999, do 13 de decembro, de proteccin de datos de carcter persoal, pola Lei 11/2007, do 22 de xuo, de acceso electrnico dos cidadns aos servizos pblicos, e pola normativa que as desenvolve.

O expediente electrnico do alumnado estar constitudo, polo menos, polos datos contidos nos documentos oficiais de avaliacin e cumprir co establecido no Real decreto 4/2010, do 8 de xaneiro, polo que se regula o Esquema Nacional de Interoperabilidade no mbito da Administracin electrnica.

Captulo III. Proceso de aprendizaxe.

Artigo 15. Principios metodolxicos.

1. Nesta etapa poerase especial nfase na atencin diversidade do alumnado, na atencin individualizada, na prevencin das dificultades de aprendizaxe e na posta en prctica de mecanismos de reforzo tan pronto como se detecten estas dificultades.

2. A metodoloxa didctica ser fundamentalmente comunicativa, inclusiva, activa e participativa, e dirixida ao logro dos obxectivos e das competencias clave. Neste sentido prestarase atencin ao desenvolvemento de metodoloxas que permitan integrar os elementos do currculo mediante o desenvolvemento de tarefas e actividades relacionadas coa resolucin de problemas en contextos da vida real.

3. A accin educativa procurar a integracin das distintas experiencias e aprendizaxes do alumnado e ter en conta os seus diferentes ritmos e estilos de aprendizaxe, favorecendo a capacidade de aprender por si mesmo e promovendo o traballo colaborativo e en equipo.

4. A lectura constite un factor fundamental para o desenvolvemento das competencias clave; de especial relevancia o desenvolvemento de estratexias de comprensin lectora de todo tipo de textos e imaxes, en calquera soporte e formato. Co fin de fomentar o hbito da lectura, os centros docentes organizarn a sa prctica docente de xeito que se garanta a incorporacin dun tempo diario de lectura non inferior a trinta minutos.

5. A intervencin educativa debe ter en conta como principio a diversidade do alumnado, entendendo que deste xeito se garante o desenvolvemento de todo el e mais unha atencin personalizada en funcin das necesidades de cadaqun.

6. Prestarselle especial atencin durante a etapa atencin personalizada dos alumnos e das alumnas, realizacin de diagnsticos precoces e ao establecemento de mecanismos de reforzo para lograr o xito escolar.

7. Os mecanismos de reforzo, que debern poerse en prctica tan pronto como se detecten dificultades de aprendizaxe, podern ser tanto organizativos como curriculares. Entre estas medidas podern considerarse o apoio no grupo ordinario, os agrupamentos flexibles ou as adaptacins do currculo.

8. Para unha adquisicin eficaz das competencias e a sa integracin efectiva no currculo, debern desearse actividades de aprendizaxe integradas que lle permitan ao alumnado avanzar cara aos resultados de aprendizaxe de mis dunha competencia ao mesmo tempo.

9. Os centros docentes impartirn de xeito integrado o currculo de todas as linguas da sa oferta educativa, co fin de favorecer que todos os coecementos e as experiencias lingsticas do alumnado contriban ao desenvolvemento da sa competencia comunicativa plurilinge. No proxecto lingstico do centro concretaranse as medidas tomadas para a imparticin do currculo integrado das linguas. Estas medidas incluirn, polo menos, acordos sobre criterios metodolxicos bsicos de actuacin en todas as linguas, acordos sobre a terminoloxa que se vaia empregar, e o tratamento que se lles dar aos contidos, aos criterios de avaliacin e aos estndares de aprendizaxe similares nas distintas reas lingsticas, de xeito que se evite a repeticin dos aspectos comns aprendizaxe de calquera lingua.

Artigo 16. Alumnado con necesidades especficas de apoio educativo.

1. Para que o alumnado con necesidades especficas de apoio educativo que requira unha atencin educativa diferente ordinaria por presentar necesidades educativas especiais, dificultades especficas de aprendizaxe, trastorno por dficit de atencin e hiperactividade (TDAH), altas capacidades intelectuais, por se incorporar tarde ao sistema educativo ou por condicins persoais ou de historia escolar poida alcanzar o mximo desenvolvemento das sas capacidades persoais e os obxectivos e as competencias da etapa, estableceranse as medidas curriculares e organizativas oportunas que aseguren o seu progreso axeitado, de conformidade co disposto nos artigos 71 a 79 bis da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio.

2. Entre as medidas indicadas na epgrafe anterior considranse as que garantan que as condicins de realizacin das avaliacins se adapten s necesidades do alumnado con necesidades especficas de apoio educativo.

3. A escolarizacin do alumnado con necesidades especficas de apoio educativo rexerase polos principios de normalizacin e inclusin e asegurar a sa non-discriminacin e a igualdade efectiva no acceso e permanencia no sistema educativo.

4. A identificacin e valoracin do alumnado con necesidades especficas de apoio educativo e, de ser o caso, a intervencin educativa derivada desa valoracin, realizarase da forma mis temper posible, nos termos que determine a consellera competente en materia de educacin. Os centros docentes debern adoptar as medidas necesarias para facer realidade esa identificacin, valoracin e intervencin.

5. Correspndelle consellera competente en materia de educacin establecer as condicins de accesibilidade ao currculo do alumnado con necesidades educativas especiais, os recursos de apoio que favorezan ese acceso e, de ser o caso, os procedementos oportunos cando sexa necesario realizar adaptacins significativas dos elementos do currculo dese alumnado Estas adaptacins se realizarn buscando o mximo desenvolvemento posible das competencias clave, e a avaliacin continua e a promocin tomarn como referente os elementos fixados nas devanditas adaptacins.

6. Sen prexuzo da permanencia durante un curso mis na etapa, prevista no artigo 20.2 da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, a escolarizacin do alumnado con necesidades educativas especiais na etapa de educacin primaria nos centros docentes ordinarios poder prolongarse un ano mis, sempre que iso favoreza a sa integracin socioeducativa.

7. A escolarizacin do alumnado con altas capacidades intelectuais, identificado como tal segundo o procedemento e nos termos que estableza a consellera competente en materia de educacin, flexibilizarase nos termos que determine a normativa vixente. Esta flexibilizacin poder inclur tanto a imparticin de contidos e a adquisicin de competencias propias de cursos superiores como a ampliacin de contidos e competencias do curso corrente, as como outras medidas.

8. Os plans de actuacin, as como os programas de enriquecemento curricular adecuados s necesidades do alumnado con altas capacidades intelectuais, que lle corresponde adoptar consellera competente en materia de educacin, permitirn desenvolver ao mximo as capacidades deste alumnado e tern en consideracin o seu ritmo e o estilo de aprendizaxe, as como o daquel alumnado especialmente motivado pola aprendizaxe.

9. A escolarizacin do alumnado que se incorpore de xeito tardo ao sistema educativo, ao que se refire o artigo 78 da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, realizarase atendendo s sas circunstancias, aos seus coecementos, sa idade e ao seu historial acadmico. Quen presente un desfasamento no seu nivel de competencia curricular de mis de dous anos poder ser escolarizado no curso inferior ao que lle correspondera por idade. No caso de superar ese desfasamento, incorporarase ao curso correspondente sa idade.

10. Para o alumnado que se incorpore de xeito tardo ao sistema educativo adoptaranse as medidas de reforzo necesarias que faciliten a sa integracin escolar e a recuperacin, de ser o caso, do seu desfasamento e que lle permitan continuar con aproveitamento os seus estudos.

Artigo 17. Titora.

1. A accin titorial orientar o proceso educativo individual e colectivo do alumnado, sen prexuzo das competencias e da coordinacin co departamento de orientacin. O profesorado titor coordinar a intervencin educativa do conxunto do profesorado que incida sobre o mesmo grupo de alumnos e alumnas de acordo co que estableza a consellera competente en materia de educacin, e manter unha relacin permanente coa familia, atendendo conciliacin profesional e familiar, co fin de facilitar o exercicio dos dereitos recoecidos no artigo 4.1.d) e g) da Lei orgnica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito educacin e no artigo 6.1 da Lei galega 4/2011, do 30 de xuo, de convivencia e participacin da comunidade educativa.

2. Cada grupo de alumnos e alumnas ter un mestre titor ou unha mestra titora, designado/a pola persoa que exerza a direccin, por proposta da xefatura de estudos.

3. funcin das persoas titoras informar regularmente os pais, as nais ou persoas que exerzan a titora legal do seu alumnado sobre o proceso educativo dos seus fillos e fillas. Esta informacin realizarase cunha periodicidade trimestral e recoller as cualificacins obtidas en cada rea, as como a informacin relativa ao seu proceso de integracin socioeducativa.

Ttulo III. Programas educativos.

Artigo 18. Bibliotecas escolares e lectura.

1. Os centros docentes debern inclur dentro do seu proxecto educativo un programa de centro de promocin da lectura (Proxecto Lector de Centro) no que integren as actuacins destinadas ao fomento da lectura, da escritura e das habilidades no uso, no tratamento e na producin da informacin, en apoio da adquisicin das competencias clave.

2. Este programa de centro ser o referente para a elaboracin dos plans anuais de lectura que se incluirn na programacin xeral anual.

3. As mesmo, os centros docentes contarn cunha biblioteca escolar, instrumento fundamental para o desenvolvemento do programa de promocin da lectura (Proxecto Lector de Centro), como centro de referencia de recursos da lectura da informacin e da aprendizaxe e punto de encontro entre alumnado, profesorado e familias que facilite a comunicacin, a creatividade, as aprendizaxes e o traballo colaborativo ademais de estimular os intercambios culturais no centro.

4. Correspndelle direccin do centro a aprobacin do programa de promocin da lectura logo da proposta realizada polo claustro de profesorado.

Artigo 19. Educacin dixital.

1. A consellera con competencias en materia de educacin promover o uso das tecnoloxas da informacin e da comunicacin na aula como medio didctico apropiado e valioso para desenvolver as tarefas de ensino e aprendizaxe.

2. Os contornos virtuais de aprendizaxe que se empreguen nos centros docentes sostidos con fondos pblicos facilitarn a aplicacin de plans educativos especficos, deseados polos centros docentes para a consecucin de obxectivos concretos do currculo, e debern contribur extensin do concepto de aula no tempo e no espazo.

3. A consellera con competencias en materia de educacin ofrecer plataformas dixitais e tecnolxicas de acceso para toda a comunidade educativa, que podern incorporar recursos didcticos achegados polas administracins educativas e outros axentes para o seu uso compartido.

4. Os centros docentes que desenvolvan o currculo completo nun contorno dixital debern establecer un proxecto de educacin dixital que formar parte do seu proxecto educativo e deber contar coa aprobacin da consellera competente en materia educativa, segundo o procedemento que se estableza.

Artigo 20. Promocin de estilos de vida saudables.

1. Os centros docentes desenvolvern medidas especficas dentro do seu proxecto educativo, de xeito que se promova a prctica diaria de deporte e exercicio fsico por parte dos alumnos e das alumnas durante a xornada escolar, en relacin coa promocin dunha vida activa, saudable e autnoma.

2. O deseo, a coordinacin e a supervisin das medidas que se adopten sern asumidas polo profesorado coa cualificacin ou especializacin adecuada, e de acordo cos recursos dispoibles.

Disposicin adicional primeira. Adaptacin de referencias. 1. As referencias realizadas pola normativa vixente s reas e disciplinas de educacin primaria entenderanse realizadas s disciplinas correspondentes recollidas neste decreto.

2. As referencias contidas no punto 3 do artigo 6 do Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o plurilingismo no ensino non universitario de Galicia, relativas a Coecemento do medio natural, social e cultural entndense feitas s Ciencias da natureza e s Ciencias sociais, para os efectos da sa imparticin en lingua galega.

Disposicin adicional segunda. Ensinos de relixin.1. As ensinanzas de relixin incluiranse na educacin primaria de acordo co establecido neste decreto.

2. A Consellera con competencias en materia de educacin garantir que, ao comezo do curso, os pais, as nais ou as persoas que exerzan a titora legal poidan manifestar a sa vontade de que o alumnado reciba ou non ensinanza de relixin.

3. A determinacin do currculo da ensinanza de relixin catlica e das diferentes confesins relixiosas coas que o Estado espaol subscribiu acordos de cooperacin en materia educativa ser competencia, respectivamente, da xerarqua eclesistica e das correspondentes autoridades relixiosas.

4. A avaliacin da ensinanza da relixin realizarase de acordo co establecido no artigo 12 deste decreto.

Disposicin adicional terceira. Tarefas extraescolares.1. Os centros docentes podern inclur dentro da sa programacin xeral anual, segundo o marco de autonoma pedagxica e organizativa, as pautas e/ou criterios xerais sobre o uso das tarefas extraescolares na etapa de educacin primaria, de xeito que entronque co adecuado desenvolvemento das competencias clave do alumnado segundo os seus distintos procesos e ritmos de aprendizaxe, atendendo a un principio de progresividade ao longo da etapa educativa.

2. No caso do seu establecemento, terase en conta un adecuado encaixe na vida das familias, de xeito que se facilite a participacin activa das mesmas na aprendizaxe e a adecuada conciliacin da vida persoal e familiar, con respecto aos tempos de lecer do alumnado. Ao tempo fomentarase a responsabilidade dos alumnos e alumnas na sa formacin e a sa autonoma, en lia cunha cultura do esforzo e do traballo.

Disposicin adicional cuarta. Aprendizaxe de linguas estranxeiras.

1. Na imparticin de disciplinas en linguas estranxeiras, os centros docentes aplicarn o disposto no captulo IV do Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o plurilingismo no ensino non universitario de Galicia.

2. Os centros docentes que impartan unha parte das disciplinas do currculo en linguas estranxeiras aplicarn, en todo caso, os criterios para a admisin do alumnado establecidos na Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio. En tales criterios non se incluirn requisitos lingisticos.

Disposicin derrogatoria nica. Derrogacin normativa.A partir da total implantacin das modificacins indicadas na disposicin final primeira, quedar derrogado o Decreto 130/2007, do 28 de xuo, polo que se establece o currculo da educacin primaria na Comunidade Autnoma de Galicia.

Igualmente, coa publicacin deste decreto quedar derrogada a Orde o 23 de xullo de 2014 pola que se regula a implantacin para o curso 2014/15 dos cursos primeiro, terceiro e quinto de educacin primaria na Comunidade Autnoma de Galicia, segundo o calendario de aplicacin da Lei orgnica 8/2013, do 9 de decembro, para a mellora da calidade educativa, as como todas as disposicins de igual ou inferior rango que se opoan ao disposto neste decreto.

Disposicin final primeira. Calendario de implantacin.As modificacins introducidas no currculo, a organizacin, os obxectivos, a promocin e as avaliacins de educacin primaria implantaranse para os cursos primeiro, terceiro e quinto no curso escolar 2014-2015, e para os cursos segundo, cuarto e sexto no curso escolar 2015-2016.

Disposicin final segunda. Desenvolvemento normativo.Facltase a persoa titular da Consellera de Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria para ditar cantas disposicins sexan precisas, no mbito das sas competencias, para a execucin e desenvolvemento do presente decreto.

Disposicin final terceira. Entrada en vigor.Este decreto entrar en vigor o da seguinte ao da sa publicacin no Diario Oficial de Galicia.

Santiago de Compostela, catro de setembro de dous mil catorceAlberto Nez Feijo

Presidente

Jess Vzquez Abad

Conselleiro de Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria

Anexo I

Disciplinas troncais

rea de Ciencias da natureza

Os coecementos cientficos intgranse no currculo da educacin primaria para proporcionar ao alumnado as bases dunha formacin cientfica e tecnolxica que contriba a desenvolver as competencias necesarias para comprender a realidade, desenvolverse na vida coti e interactuar co seu medio natural. O coecemento competencial integra un coecemento de base conceptual (saber dicir), un coecemento relativo s destrezas (saber facer) e un coecemento con grande influenza social e cultural e que implica un conxunto de valores e actitudes (saber ser). As competencias clave non se adquiren nun determinado momento e permanecen inalterables, senn que implican un proceso de desenvolvemento mediante o cal os individuos van adquirindo maiores niveis de desempeo no seu uso.

O argumento sinalado, que fala dun proceso, deber permitir a aproximacin ao mtodo cientfico e ao uso das tecnoloxas de maneira secuenciada. Ao ingresar en educacin primaria, o perodo evolutivo fala dun pensamento intuitivo, global e concreto: o alumnado non est suxeito a unha previa anlise ou deducin lxica, senn que a sa expresividade nace da intuicin ou da percepcin sensorial; as inicia o ensino primario cun conxunto de ideas, representacins, coecementos, habilidades, destrezas e disposicins emocionais e afectivas relacionadas co contorno, que estrutura en forma de esquemas xunto a teoras ou hipteses que lle permiten dar resposta a todo o que sucede ao seu redor.

A interpretacin, comprensin, explicacin e expresin da realidade non son habilidades autnomas dunha determinada rea. Precisan da confluencia de todas as reas de coecemento, favorecendo unha visin interdisciplinaria na que cada equipo docente e cada mestra ou mestre desear, implementar e avaliar tarefas integradas contextualizadas nas que o alumnado se implique nun proceso que o leve acadar un produto que satisfaga as competencias que se sinalan, para cada particularidade.

O currculo da rea est formulado partindo do desenvolvemento cognitivo e emocional no que se atopa o alumnado desta etapa, da concrecin do seu pensamento, das sas posibilidades cognitivas, do seu interese por aprender e relacionarse cos seus iguais e co contorno e da sa andaina cara a un pensamento mis abstracto ao final da etapa.

Todos os aspectos da rea de Ciencias da natureza son concibidos como mbitos de aprendizaxe desde os cales se pode facer fincap na comprensin da realidade e no desenvolvemento de actitudes crticas. Pretndese que os alumnos e as alumnas desenvolvan as sas habilidades cognitivas de observar, comparar, ordenar, clasificar, inferir, transferir, representar, avaliar... A adquisicin de conceptos cientficos non debe ser o nico propsito da rea senn que tamn debe lograr introducir o valor funcional da ciencia para que o alumnado sexa quen de explicar fenmenos cotins proporcionndolles as ferramentas para explorar a realidade natural de forma obxectiva, rigorosa e comprobada. Debe fomentar a curiosidade sobre fenmenos novos ou problemas inesperados, a necesidade de respectar o medio ambiente, o esprito de iniciativa e tenacidade, a confianza en si mesmo/a, a necesidade de coidar do seu propio corpo, o pensamento crtico que non se contenta cunha actitude pasiva, a flexibilidade intelectual, o rigor metodolxico e permitirlles pensar e desenvolver o seu pensamento de forma independente as como respectar a opinin dos e das demais e iniciarse na argumentacin e no debate de ideas.

Os contidos estn organizados en 5 bloques que, dada a sa interrelacin, non deben ser traballados de forma illada senn integrada. O tratamento dos seus conceptos debe permitir ao alumnado avanzar na adquisicin de ideas do coecemento cientfico e na sa estruturacin e organizacin, de forma coherente e articulada. Por outra banda, os contidos procedementais, relacionados co saber facer terico e prctico, han de permitir ao alumnado iniciarse en coecer e empregar algunhas das estratexias e tcnicas habituais na actividade cientfica, tales como a observacin, a identificacin e anlise de problemas, a recollida, a organizacin e o tratamento de datos, a emisin de hipteses, o deseo e desenvolvemento da experimentacin, a busca de solucins e o emprego de fontes de informacin, inclundo as proporcionadas polos medios tecnolxicos actuais e a comunicacin dos resultados obtidos. Para o desenvolvemento de actitudes e valores, os contidos seleccionados han de promover a curiosidade, o interese, o respecto por si mesmo/a, polos demais, pola natureza e cara ao traballo propio das ciencias experimentais, as como unha actitude de colaboracin no traballo en grupo.

O bloque 1: Iniciacin actividade cientfica, orintase basicamente aos coecementos necesarios para a planificacin, realizacin e posterior comunicacin dos resultados de tarefas integradas, proxectos, experimentacins ou pequenas investigacins. Integra as coecementos conceptuais, procedementais e actitudinais necesarios para o desenvolvemento dos catro bloques restantes tendo, polo tanto, carcter fundamental e transversal para o desenvolvemento da rea.

O bloque 2: O ser humano e a sade, integra coecementos, habilidades e destrezas encamiados ao coecemento do propio corpo e das interaccins deste cos demais seres humanos e co medio, prevencin de condutas de risco e a desenvolver e fortalecer comportamentos responsables e estilos de vida saudables. Recolle tamn o coecemento de si mesmo/a para valorarse como diferente, respectar a diversidade e para facilitar o equilibrio emocional.

O bloque 3: Os seres vivos, orintase fundamentalmente ao coecemento, respecto e aprecio das plantas e dos animais, iniciacin aos outros reinos e ao interese por conservar a biodiversidade.

O bloque 4: Materia e enerxa, incle contidos relacionados coas propiedades dos materiais e as diferentes formas de enerxa, as consecuencias medioambientais do seu uso, as como a experimentacin de fenmenos fsicos e qumicos sinxelos.

O bloque 5: A tecnoloxa, aparellos e mquinas, incle basicamente contidos relacionados coas mquinas e cos aparellos de uso cotin, a enerxa que empregan e os avances cientficos e tecnolxicos que inflen nas condicins de vida actual.

Por ltimo, establcense as seguintes orientacins metodolxicas:

Os contidos da rea de Ciencias da natureza estn interrelacionados cos doutras reas polo que se potenciar un enfoque globalizador e interdisciplinario que tea en conta a transversalidade da aprendizaxe baseada en competencias. Resulta imprescindible unha estreita colaboracin entre os docentes no desenvolvemento curricular e na transmisin de informacin sobre a aprendizaxe dos alumnos e das alumnas, as como cambios nas prcticas de traballo e nos mtodos de ensinanza.

Os contidos conceptuais, procedementais e actitudinais deben ser traballados na aula arredor da realizacin de tarefas integradas que faciliten a contextualizacin de aprendizaxes, proxectos, pequenas investigacins no medio, actividades de experimentacin, resolucin de problemas concretos, realizacin de debates sobre temas de actualidade (medioambientais, de sade, de consumo...), onde o alumnado avance no desempeo das competencias clave ao longo da etapa, elixindo en cada caso a metodoloxa axeitada en funcin das necesidades.

As estruturas de aprendizaxe cooperativa posibilitarn a resolucin conxunta de tarefas, proxectos e investigacins, fomentarn hbitos de traballo en equipo, a resolucin pacfica de conflitos e potenciarn unha axeitada atencin diversidade.

Resulta recomendable a aplicacin de diferentes tcnicas para a avaliacin do desempeo do alumnado como, por exemplo, o portfolio, as rbricas, os mapas mentais, diarios, debates, probas especficas, resolucin de problemas

Debe potenciarse a variedade de materiais e recursos, considerando especialmente a integracin das tecnoloxas da informacin e da comunicacin no proceso de ensino-aprendizaxe.

No currculo establcense os estndares de aprendizaxe avaliables que permitirn definir os resultados das aprendizaxes e que concretan mediante accins o que o alumnado debe saber e saber facer na rea de Ciencias da natureza. Estes estndares estn graduados e secuenciados ao longo da etapa e, una vez finalizada esta, debern estar acadados e consolidados.

REACIENCIAS DA NATUREZACURSOPRIMEIRO

ObxectivosContidosCriterios de avaliacinEstndares de aprendizaxeCompetencias clave

BLOQUE 1. INICIACIN ACTIVIDADE CIENTFICA

b

e

h

i

j B1.1. Iniciacin actividade cientfica.

B1.2. Realizacin de proxectos con gua na sa estrutura e presentacin de resultados.

B1.3. Busca guiada de informacin en internet e noutros soportes.

B1.4. Elaboracin guiada de textos escritos bsicos, murais, paneis, esquemas ou presentacins para recoller conclusins. B1.1. Buscar, seleccionar informacin de forma guiada e comunicar os resultados en diferentes soportes. CNB1.1.1. Busca e selecciona informacin de forma guiada e comunica o resultado de forma oral e escrita, de maneira limpa, clara e ordenada, en diferentes soportes. CAA

CCL

CMCCT

CSIEE

CCEC

CD

CNB1.1.2. Manifesta certa autonoma na observacin e na planificacin de accins e tarefas e ten iniciativa na toma de decisins. CAA

CMCCT

CSIEE

a

b

c

m B1.5. O traballo cooperativo.

B1.6. Iniciacin s tcnicas de traballo. Recursos e tcnicas de traballo intelectual.

B1.7. Hbitos de traballo, esforzo e responsabilidade. B1.2. Traballar de forma cooperativa, respectando os compaeiros/as, o material e as normas de convivencia. CNB1.2.1. Utiliza estratexias para traballar de forma individual e en equipo e respecta os compaeiros/as, o material e as normas de convivencia. CAA

CMCCT

CSC

CSIEE

BLOQUE 2. O SER HUMANO E A SADE

a

b

e

d

h

k

m B2.1. Identificacin do home e da muller como seres vivos.

B2.2. Comparacin con outros seres vivos.

B2.3. Observacin de igualdades e diferenzas entre as persoas.

B2.4. Identificacin das partes do corpo humano.

B2.5. Identificacin e verbalizacin de emocins (medo, tristura, enfado, ledicia) e sentimentos propios e alleos. B2.1. Identificar semellanzas e diferenzas entre as persoas valorando a diversidade. CNB2.1.1. Identifica semellanzas e diferenzas entre as persoas valorando a diversidade. CMCCT

CSC

CNB2.1.2. Recoece partes do propio corpo. CMCCT

CSC

CNB2.1.3. Verbaliza e comparte emocins e sentimentos propios e alleos. CMCCT

CCL

CSC

a

b

d

h

k

m B2.6. Hbitos que inflen nunha vida saudable: alimentacin variada e equilibrada, a hixiene persoal, o exercicio fsico regulado, o descanso e a adecuada utilizacin do tempo de lecer. B2.2. Coecer e valorar a relacin entre o benestar e a prctica de determinados hbitos: a hixiene persoal, a alimentacin variada, o exercicio fsico regulado sen excesos ou o descanso diario. CNB2.2.1. Relaciona a vida saudable cunha alimentacin adecuada. CMCCT

CSC

CNB2.2.2. Relaciona o exercicio fsico, os hbitos de hixiene e o tempo de lecer coa propia sade. CMCT

CSC

b

c

e

g

h B2.7. Identificacin de alimentos diarios necesarios.

B2.8. Anlise e costumes na alimentacin diaria. B2.3. Desear, de forma colectiva, un men semanal de merendas saudables para o recreo. CNB2.3.1. Analiza os seus costumes na alimentacin diaria e aplica o men semanal de merendas na escola. CMCCT

CSIEE

BLOQUE 3. OS SERES VIVOS

e

h

l B3.1. Os seres vivos: as plantas e os animais.

B3.2. Identificacin das caractersticas e dos comportamentos de animais e plantas para adaptarse ao seu medio. B3.1. Identificar e explicar en diferentes soportes, as principais caractersticas das plantas e dos animais. CNB3.1.1. Explica as principais diferenzas entre plantas e animais empregando diferentes soportes. CMCCT

CCL

CNB3.1.2. Identifica e describe, con criterios elementais, animais e plantas do seu contorno. CMCCT

CCL

CNB3.1.3. Amosa condutas de respecto e coidado cara aos seres vivos. CMCCT

a

b

c

e

h

i

j

l

m

o B3.3. Observacin e identificacin de animais e plantas do contorno.

B3.4. Clasificacin e rexistro dos seres vivos do contorno segundo criterios observables e variados empregando diferentes soportes.

B3.5. Valoracin da responsabilidade no coidado de plantas e animais domsticos e do contorno. B3.2. Observar e identificar, de maneira elemental e en equipo, algn ser vivo no seu medio natural ou na aula e comunicar de xeito oral e escrito os resultados, empregando diferentes soportes. CNB3.2.1. Recolle datos a partir da sa observacin e comuncaos empregando diferentes soportes. CMCCT

CCL

CAA

CSIEE

CD

BLOQUE 4. MATERIA E ENERXA

a

b

e

h B4.1. Tarefas de reducin, reutilizacin e reciclaxe na escola e no seu contorno prximo.

B4.2. Uso responsable da auga na vida coti

B4.3. Identificacin do rudo como unha forma de contaminacin acstica e de fontes sonoras do contorno prximo. B4.1. Adoptar medidas de proteccin medioambientais e poelas en prctica na escola. CNB4.1.1. Reduce, reutiliza e recicla obxectos na escola. CMCCT

CSC

CSIEE

CNB4.1.2. Identifica e adopta medidas de uso responsable da auga na escola. CMCCT

CSC

b

g

h B4.4. Exploracin de materiais e obxectos do contorno para identificar propiedades fsicas observables (cor, dureza, cheiro, sabor e textura) e a sa utilidade. B4.2. Experimentar e manipular instrumentos e obxectos sinxelos de uso cotin identificando algunhas propiedades fsicas. CNB4.2.1. Identifica cor, dureza, cheiro, sabor e textura en materiais e obxectos de uso cotin. CMCCT

BLOQUE 5. A TECNOLOXA, OBXECTOS E MQUINAS

a

b

c

d

e

h

j

m B5.1. Observacin e clasificacin de aparellos e mquinas sinxelas do contorno identificando a sa utilidade e evitando estereotipos sexistas.

B5.2. Manipulacin e observacin do funcionamento de aparellos sinxelos domsticos e escolares (lapis, afialapis, telfono, balanza, tesoira, espremedor etc.)

B5.3. Montaxe e desmontaxe de xogos e obxectos sinxelos relacionados coa vida coti. B5.1. Manexar obxectos e aparellos simples domsticos e escolares, describir os seus materiais e o seu funcionamento e utilizalos con seguridade evitando estereotipos sexistas. CNB5.1.1. Coece e nomea os oficios das persoas do seu contorno e evita estereotipos sexistas. CMCCT

CSC

CCL

CNB5.1.2. Identifica e manexa algns aparellos e mquinas simples de uso cotin empregndoos con seguridade e evitando estereotipos sexistas. CMCCT

CSC

CSIEE

a

b

h

i B5.4. Identificacin dos compoentes bsicos dun ordenador.

B5.5 Coidado dos recursos informticos. B5.2. Empregar o ordenador identificando os compoentes bsicos e coidando o seu uso. CNB5.2.1. Identifica e nomea correctamente as partes dun ordenador cando traballa con el. CMCCT

CD

CCL

CNB5.2.2. Emprega o ordenador de forma guiada e fai un bo uso. CMCCT

CD

REACIENCIAS DA NATUREZACURSOSEGUNDO

ObxectivosContidosCriterios de avaliacinEstndares de aprendizaxeCompetencias clave

BLOQUE 1. INICIACIN ACTIVIDADE CIENTFICA

b

e

h

i

j B1.1. Iniciacin actividade cientfica.

B1.2. Realizacin de proxectos con gua na sa estrutura e presentacin de resultados.

B1.3. Busca guiada de informacin en internet e noutros soportes.

B1.4. Elaboracin guiada de textos escritos bsicos, murais, paneis, esquemas ou presentacins para recoller conclusins. B1.1. Iniciarse na actividade cientfica a travs de proxectos: buscar, seleccionar informacin de forma guiada e comunicar os resultados en diferentes soportes. CNB1.1.1. Manifesta certa autonoma na observacin e na planificacin de accins e tarefas e ten iniciativa na toma de decisins. CAA

CMCCT

CSIEE

a

b

c

m B1.5. O traballo cooperativo.

B1.6. Iniciacin s tcnicas de traballo. Recursos e tcnicas de traballo intelectual.

B1.7. Hbitos de traballo, esforzo e responsabilidade. B1.2. Traballar de forma cooperativa, respectando os compaeiros/as, o material e as normas de convivencia. CNB1.2.1. Utiliza estratexias para traballar de forma individual e en equipo e respecta os compaeiros/as, o material e as normas de convivencia. CAA

CMCCT

CSC

CSIEE

BLOQUE 2. O SER HUMANO E A SADE

b

e

d

h

k

m B2.1. Identificacin e observacin das partes do corpo humano.

B2.2. Relacin co medio e co seu contorno.

B2.3. Recoecemento da respiracin e da nutricin como funcins vitais.

B2.4. Aceptacin do propio corpo e do dos e das demais, coas sas limitacins e posibilidades.

B2.5. Identificacin e verbalizacin de emocins (medo, tristura, enfado, ledicia, felicidade) e sentimentos propios e alleos. B2.1. Identificar semellanzas e diferenzas entre as persoas valorando a diversidade. CNB2.1.1. Identifica e describe as partes do corpo humano e comprao co doutros seres vivos. CMCCT

CCL

CSC

CNB2.1.2. Recoece a respiracin e a nutricin como funcins vitais. CMCCT

CNB2.1.3. Verbaliza e comparte emocins e sentimentos propios e alleos. CMCCT

CSC

CCL

a

b

d

h

k

m B2.6. Hbitos saudables: alimentacin, hixiene, exercicio fsico e descanso.

B2.7. Hbitos de prevencin de enfermidades e de accidentes no seu contorno e identificacin de comportamentos apropiados de actuacin cando se producen. B2.2. Relacionar os hbitos de alimentacin, hixiene, exercicio fsico e descanso coa sade e coa enfermidade. CNB2.2.1. Coece algn trastorno alimentario e as estratexias para a sa prevencin. CMCCT

CSC

CAA

CNB2.2.2. Relaciona o exercicio fsico, o descanso e a adecuada alimentacin coa propia sade. CMCCT

CSC

b

c

e

h B2.8. Pirmide alimentaria.

B2.9. Alimentos diarios necesarios.

B2.10. Anlise de costumes na alimentacin diaria. B2.3. Desear, de forma colectiva, un men semanal de merendas saudables para o recreo. CNB2.3.1. Identifica os alimentos diarios necesarios aplica o men semanal de merendas na escola. CMCCT

BLOQUE 3. OS SERES VIVOS

g

e

l B3.1. Diferenzas entre seres vivos e inertes.

B3.2. Identificacin das caractersticas e dos comportamentos de animais e plantas para adaptarse ao seu medio, tendo en conta o seu contorno. B3.1. Identificar as principais caractersticas e comportamentos de animais e plantas para adaptarse ao seu medio, tendo en conta o seu contorno. CNB3.1.1. Explica as diferenzas entre seres vivos e inertes observando o seu contorno. CMCCT

CCL

CNB3.1.2. Identifica e describe animais e plantas do seu contorno, empregando diferentes soportes. CMCT

CCL

b

c

e

h

i

j

l

m

o B3.3. Observacin dun animal ou dunha planta no seu medio natural ou reproducindo o medio na aula, empregando diferentes soportes: orais, escritos, grficos, informticos, fotogrficos...

B3.4. Rexistro elemental da observacin e do contraste de datos entre os compaeiros/as.

B3.5. Valoracin da responsabilidade no coidado de plantas e animais domsticos.

B3.6. Respecto polos seres vivos do contorno. B3.2. Observar e rexistrar, de maneira elemental e en equipo, algn ser vivo no seu medio natural ou na aula e comunicar de xeito oral e escrito os resultados, empregando diferentes soportes. CNB3.2.1. Nomea e clasifica, con criterios elementais a partir da observacin, seres vivos do seu contorno adoptando hbitos de respecto. CMCCT

CCL

CSC

BLOQUE 4. MATERIA E ENERXA

a

b

e

g

h B4.1. Recoecemento da presenza da auga e do aire no medio fsico.

B4.2. Uso responsable da auga e valoracin da importancia do aire limpo para a vida.

B4.3. Tarefas de reducin, reutilizacin e reciclaxe na escola e no seu contorno prximo. B4.1. Identificar e describir a auga e o aire como recursos fundamentais para a vida, e tomar conciencia da necesidade do seu uso responsable. CNB4.1.1. Valora e aplica usos responsables da auga na escola. CMCCT

CSC

CCL

CNB4.1.2. Reduce, reutiliza e recicla residuos na escola. CMCT

CSC

CSIEE

b

g

h B4.4. Observacin dos efectos da aplicacin dunha forza.

B4.5 Realizacin de experiencias sinxelas para analizar efectos das forzas sobre obxectos e movementos cotins. B4.2. Realizar experiencias sinxelas para analizar efectos das forzas sobre obxectos e movementos cotins. CNB4.2.1 Realiza experiencias sinxelas sobre os efectos da aplicacin dunha forza en situacins da vida cotin. CMCCT

CAA

CSIEE

CNB4.2.2 Analiza os efectos das forzas sobre obxectos e movementos cotins. CMCT

CAA

CSIEE

BLOQUE 5. A TECNOLOXA, OBXECTOS E MQUINAS

a

b

c

d

e

h

m B5.1. Observacin e clasificacin de aparellos e mquinas sinxelas do contorno identificando a sa utilidade evitando estereotipos sexistas.

B5.2. Manipulacin e observacin do funcionamento de obxectos, aparellos simples domsticos e escolares, das partes que os compoen e da enerxa que necesitan para funcionar.

B5.3. Prevencin de riscos no emprego de mquinas e aparellos de uso cotin. B5.1. Observar, manexar e clasificar obxectos e aparellos simples domsticos e escolares identificando a sa utilidade, as partes que os compoen e a enerxa que empregan. CNB5.1.1. Identifica e coece a diversidade de mquinas do seu contorno e os beneficios que producen na vida coti. CMCCT

CSC

CNB5.1.2. Coece os oficios das persoas do seu contorno e valora a importancia de cada profesin, a responsabilidade e a contribucin social, evitando estereotipos sexistas. CMCCT

CSC

CNB5.1.3. Manexa obxectos simples de uso cotin identificando as situacins que poden xerar risco e estereotipos sexistas. CMCCT

CSC

a

b

h

i B5.4. Identificacin dos compoentes bsicos dun ordenador.

B5.5 Coidado dos recursos informticos. B5.2. Empregar o ordenador identificando os compoentes bsicos e coidando o seu uso. CNB5.2.1. Identifica e describe as partes dun ordenador durante o seu uso. CMCCT

CD

CCL

CNB5.2.2. Emprega o ordenador de forma guiada e fai un bo uso. CMCCT

CD

REACIENCIAS DA NATUREZACURSOTERCEIRO

ObxectivosContidosCriterios de avaliacinEstndares de aprendizaxeCompetencias clave

BLOQUE 1. INICIACIN ACTIVIDADE CIENTFICA

b

e

g

h

i B1.1. Realizacin de proxectos e presentacin de resultados.

B1.2. Busca guiada de informacin en internet e noutros soportes.

B1.3. Utilizacin bsica de tratamento de textos para a presentacin de traballos. B1.1. Realizar un proxecto para a obtencin dun produto como resultado dun problema formulado, elaborando con certa autonoma documentacin sobre o proceso. CNB1.1.1. Busca, selecciona e organiza a informacin importante, obtn conclusins e comunica o resultado de forma oral e escrita de maneira ordenada, clara e limpa, en diferentes soportes. CAA

CCL

CMCCT

CSIEE

CD

CNB1.1.2. Manifesta certa autonoma na observacin, planificacin e execucin de accins e tarefas e ten iniciativa na toma de decisins. CAA

CMCCT

CSIEE

b

e

h B1.4. Iniciacin actividade cientfica. B1.2. Establecer conxecturas de sucesos ou problemas que ocorren no seu contorno por medio da observacin, e obter unha informacin. CNB1. 2.1. Establece conxecturas de sucesos ou problemas do seu contorno mediante a observacin obtn unha informacin. CAA

CMCCT

CSIEE

a

b

c

m B1.5. O traballo cooperativo.

B1.6. Tcnicas de estudo e traballo.

B1.7. Hbitos de traballo, esforzo e responsabilidade. B1.3. Traballar de forma cooperativa apreciando o coidado pola seguridade propia e a dos seus compaeiros/as, coidando as ferramentas e facendo un uso axeitado dos materiais. CNB1.3.1. Coece e aplica estratexias para estudar e traballar de forma eficaz individualmente e en equipo, amosando habilidades para a resolucin pacfica de conflitos. CAA

CMCT

CSC

CSIEE

BLOQUE 2. O SER HUMANO E A SADE

g

k B2.1. O corpo humano e o seu funcionamento.

B2.2. As funcins vitais.

Importancia dos sentidos en relacin co medio.

B2.3. Recoecemento dos cambios fsicos e persoais nas diferentes etapas da vida das persoas. B2.1. Coecer a morfoloxa externa do propio corpo e os rganos mis importantes para o seu funcionamento. CNB2.1.1. Explica a morfoloxa externa do propio corpo, o seu funcionamento nun sentido global e os cambios nas distintas etapas da vida. CMCCT

CNB2.1.2. Coece os principais rganos vitais e entende a sa importancia no funcionamento do organismo. CMCCT

a

b

c

d

g

k

m B2.4. Sade e enfermidade.

B2.5. Hbitos saudables: alimentacin, hixiene, exercicio fsico e descanso.

B2.6 Factores que producen as enfermidades mis habituais: carie, obesidade, gripe, catarros...

B2.7. Coecemento de si mesmo/a e dos e das demais: emocins e sentimentos propios e alleos.

B2.8. A relacin cos demais. Toma de decisins.

B2.9 A igualdade entre homes e mulleres. B2.2. Identificar e explicar as consecuencias para a sade e o desenvolvemento persoal de determinados hbitos de alimentacin, hixiene, exercicio fsico e descanso deseando protocolos para a sa prevencin. CNB2.2.1 Emprega hbitos de hixiene, de exercicio e de alimentacin sa na escola. CMCCT

CSC

CNB2.2.2. Recoece algns factores causantes das enfermidades mis habituais (caries, catarros, gripe e obesidade) e aplica actuacins para sa prevencin. CMCCT

e

h B2.10. Clasificacin dos alimentos en funcin dos nutrientes principais.

B2.11. Pirmide alimentaria.

B2.12. Anlise de dietas equilibradas. B2.3. Desear un men equilibrado para a sa idade. CNB2.3.1. Clasifica alimentos en funcin dos nutrientes principais. CMCCT

CNB2.3.2. Diferencia entre dieta equilibrada e non equilibrada e elabora un men saudable na escola. CMCCT

CSC

CSIEE

BLOQUE 3. OS SERES VIVOS

b

g

e

l

i

o B3.1. Diferenza entre seres vivos e inertes.

B3.2. Identificacin de animais e de plantas como seres vivos.

B3.3. Clasificacin de animais vertebrados e invertebrados a partir de caractersticas observables.

B3.4. Clasificacin das plantas (herbas, arbustos e rbores) a partir de caractersticas observables.

B3.5. Utilizacin guiada de claves e de guas de animais e plantas para a clasificacin e identificacin dalgunhas especies existentes en Galicia.

B3.6. Identificacin de cambios observables que se producen nos seres no contorno. B3.1. Identificar e clasificar, con criterios cientficos, animais e plantas do seu contorno prximo, recoecer as sas caractersticas principais e buscar informacin en fontes variadas. CNB3.1.1. Observa, identifica e recoece as caractersticas bsicas e clasifica animais vertebrados e invertebrados do seu contorno, con criterio cientfico. CMCCT

CSIEE

CNB3.1.2. Observa, identifica e recoece as caractersticas das plantas do seu contorno e clasifcaas con criterio cientfico. CMCCT

CCL

CSIEE

CNB3.1.3. Utiliza claves e guas para a clasificacin de animais e plantas. CMCCT

CAA

a

b

c

e

h

i

j

l

m

o B3.7. Observacin e comparacin das diversas maneiras en que os seres vivos realizan as funcins vitais utilizando instrumentos apropiados e medios audiovisuais e tecnolxicos da maneira mis precisa e rigorosa posible.

B3.8. Valoracin da biodiversidade e interese pola sa conservacin. B3.2. Observar e rexistrar de forma cooperativa, algn proceso asociado ao ciclo vital dun ser vivo, no seu medio ou na aula. Comunicar de xeito oral e escrito os resultados, empregando soportes textuais variados. CNB3.2.1. Coece as funcins de relacin, reproducin e alimentacin dun ser vivo e as explica empregando diferentes soportes. CMCCT

CNB3.2.2. Rexistra e comunica de xeito oral e escrito os resultados da observacin do ciclo vital previamente planificado. CMCCT

CCL

CSIEE

CD

BLOQUE 4. MATERIA E ENERXA

a

b

c

g

h B4.1. Fontes de enerxa. A enerxa e os cambios.

B4.2. Intervencin da enerxa na vida coti.

B4.3. Uso responsable dos recursos naturais do planeta. Aforro enerxtico.

B4.4. A producin de residuos, a contaminacin e o impacto ambiental.

B4.5. Desenvolvemento de actitudes individuais e colectivas fronte a determinados problemas mediombientais. B4.1. Identificar, a partir de exemplos da vida coti, usos dos recursos naturais e consecuencias dun uso inadecuado facendo fincap no aforro enerxtico e no impacto medioambiental. CNB4.1.1 Coece algunhas fontes de enerxa, os seus usos e a sa intervencin na vida coti. CMCCT

CSC

CNB4.1.2. Emprega actitudes responsables de aforro enerxtico e de recollida de residuos na escola. CMCCT

CSC

b

e

g

h B4.6. Cambios de estado da auga.

B4.7. O ciclo da auga.

B4.8. Identificacin de forzas coecidas que fan que os obxectos se movan ou deformen. B4.2. Realizar experien