Datu Baseak.rtf

7/25/2019 Datu Baseak.rtf

1/7

Zer da? Definizioa:

Datu-baseak datu ugari gordetzeko aukera ematen diguten tresnak dira. Gordetako

datuak kontsultatu eta behar ditugunean berreskuratzeko aukera ere ematen digute.

Hona hemen datu-baseen hainbat adibide: Datu-base bibliografikoak, testu historikoak,artikuluak, helbideak, ikasleen datuak, ordenatzea interesatzen zaigun edozein datu

pilo handi.

Baliabidearen erabilera, nola erabiltzen da?

Datu-baseak kudeatzeko programak behera kargatu etaordenagailuan instalatu behar

dira. Datu-base berria sortzeko, lehenik eta behin datu-basearen egitura, datu-basea

osatzen duten taulak eta haien arteko erlazioak definitu behar dira. Taulen arteko

erlazioak sortzeak daturik ez bikoiztea ahalbidetzen du, baita informazioa

eraginkortasun handiagoz kudeatzea ere. Taula bakoitzeko, izenburuak jartzen zaizkie

eremuei (adibidez, egilea, urtea, izenburua, etab.) eta datu mota zehaztenda (testua,

zenbakizkoa, data, etab.). Diseinua amaitutakoan, artiboa gordeko dugu. !ndoren,

datuak taulan sartuko ditugu, zuzenean edo formularioen eta azpiformularioen bitartez.

Hainbat irizpide baliatuta kontsultak sortzea da hirugarren urratsa."ontsultetan

lortutako balioez tostenak egiten dira.

Datu base baten elementuak.

Datu base bat biltegiratze egitura logikoez osatua dago, taulak. Taula bat zutabe edo

kanpoez eta errenkada edo erregistroz osatua dago.

Taula.#erroz eta zutabez osatutako egitura logiko bidimentsionala. Datu-base

baten taula bakoitzak izen desberdina du.

Tupla. Taula baten erregistro edo lerroa. Taula erlazionaletan ez dago bi tupla

errepikatzerik.

Atributua.Taula baten zutabea. $tributuen izenak ezin daitezke taula berean

errepikatu. $tributu batek tupla batean hartzen duen balioa dagokion

domeinuko balio bat izan behar du, edo balio nulua, azken hori onartzen bada.

$tributuen balioak atomikoak dira% hots, tupla bakoitzeko atributu bakoitzak

balio bakarra du.


2/7

Domeinua.$tributu batek izan ditzakeen balio multzoa. Hainbat atributu

domeinu beraren gainean defini daiteke. &i domeinu mota daude: jarraitukoak

eta diskretuak. Domeinu jarrai tukoetan bi balioen arteko balio guztiak biltzen

dira. Domeinu diskretuetan, ordea, balio jakinak biltzen dira. $dibidez, seua

atributuak bi balio bakarrik onartzen ditu: gizona eta emakumea. Taula baten

atributuen domeinuak adierazteko domeinu-taula erabiltzen da.

Bista.Taula edo taula multzoen gainean definituriko alegiazko taula da. &ista

batean, tauletan egiten diren eragiketa berak egin daitezke, baina ez da

benetako taula. &ista bat, taula batetik, taula multzo batetik, bista batetik edo

taulen arteko eragiketa batetik sortutako taula dinamikoa da. 'gitura dinamikoa

da. Horrela, oinarrizko tauletan egindako aldaketek dagokion bistari eragiten

diote.

Gakoak.Taula batean ez dago tuplak errepikatzerik. $tributuen balioen bitartez

identifikatzen dira tuplak.

o Gako hautagaia.Gako hautagaiak, taularen gako nagusiak izateko

hautagaiak dira. $tributu edo atributu multzo batek, gako hautagai gisa

definitzeko, honako bi baldintza hauek bete behar ditu:

Bakartasuna.Taula batean, ez dago balio bera duten

atributudun tuplarik aurkitzerik.

Laburtu ezina.$tributu multzotik atributuren bat kentzen bada, bakartasuna

galtzen da.

Taula baten tupla guztiak ezberdinak direnez, gako hautagai bat dago,

gutienez.

Gako nagusia(!"). Taula baten tupla bakoitza era bakarrean identifikatzen duen

atributu edo atributu multzoa da. Gako hautagairik egokiena gako nagusia da. Taula

orok gako nagusi bakarra du. Gako nagusia gutieneko atributu kopuruz osatuta dago.

Taula guztietan, gutienez, gako hautagai bat dagoenez, gako nagusi bat dago.

"asurik tarrenean, atributu guztiez osatutako gako nagusi konposatua izaten da.Gako

nagusitzat aukeratzen ez diren hautagaiak ordezko gakoak dira.Gako kanpotarra

#$"%. Taulak erlazionatzeko erabiltzen den atributu edo atributu multzoa da. Taula

baten gako kanpotarra erlazionaturiko taularen gako nagusia da. Gako kanpotarraren

domeinua erlazionaturiko gako nagusiaren domeinuaren berdina da. Gako nagusiak

eta kanpotarrak erlazio baten bi aldeak osatzen dituzte. #oturiko gako nagusiak etakanpotarrak ez dute izen bera eduki beharrik, baina domeinu beraren gainean


3/7

definituta daude. Gako kanpotarren balioak errepikatu egin daitezke edo nuluak izan

daitezke. &este taulekin erlazionatzen ez den taula batek ez du gako kanpotarrik.

&ndizeak. Datuak antolaketa batekin ikusteko erabiltzen dira eta datuen gaineko

kontsultak bizkortu egiten dituzte. ndizeak oinarrizko tauletara lotzen* dira eta liburuen

aurkibidetzat dihardute. Horrela, datuen bilaketak taula osoan egin beharrean,

informazio gutien duen indizeen taulan egiten dira, denbora gutiago galduz. 'redu

erlazionalak, aurreko eredu hierarkikoak eta sarekoak ez bezala, indizeak sortzeko

aukera ematen du. Taula bakoitzeko, gutienez, gako nagusiz osatutako indize bat

definitzen da.

Taula erlazional batek honako baldintza hauek betetzen ditu:

Tupla guztiak atributu berdinez osatuta daude.

Taula baten mailaktaularenatributu kopurua adierazten du.

Taula baten kardinalitateak taularen tupla kopuruaadierazten du. !ro har,

taula batean, tupla edo erregistro kopurua etengabe aldatzen da, beraz taula

baten kardinalitatea sarritan aldatzen da.

'aila, ordea, nahiz eta aldatzeko aukera egon, finko mantentzen da,

atributuak sartuz eta ezabatuz.

Datu baseen ezaugarriak.

+itategi-sistemekin konparatuz, datu-base sistemek abantaila asko eskaintzen dituzte.

Datuen sendotasuna eta erredundantziaren kontrola. +itategi-sistemetan, datu

bera hainbat fitategitan errepikaturik egon daiteke, eta horrek lekua alferrik galtzea eta

datuen sendotasunik eza eragiteko arriskua dakar. rintzipioz, fitategi guztiak

bateratuak daude datu-baseen sistemetan, eta, horregatik, ez dago datuak

errepikatzerik. Dena den, aldez aurretik aipatu den bezala, batzuetan, datuen arteko

erlazioak errazago irudikatzeko edo prestakuntzak hobetzeko, erredundantzia minimoa

mantentzen da. Hori bai, datua behin bakarrik gordetzen bada, behin baino ez da

eguneratu behar izango, eta automatikoki eskuragarri egongo da erabiltzaile


4/7

guztientzat. $ldiz, datua errepikatua badago, baina sistemak hori baldin badaki,

sistemak berak eguneratuko ditu beste kopia guztiak.

(egurtasuna eta datuak partekatzea. +itategi-sistemetan, fitategia erabiltzen

duena da fitategiaren jabea. Datu-baseetan datuak erabiltzaile guztien eskura daude,

baina erabiltzaile bakoitzak atzituko ditu bere baimenen arabera. Gainera, sorturiko

aplikazio berriek dagoeneko eistitzen diren datuak erabil ditzakete, eta segurtasun-

kopien eta berreskuratze-zerbitzuen hobekuntza ere gauza daiteke, fitategi-

sistemetan ez bezala. $zken horietan, erabiltzailearen ardura da segurtasun-kopiak

egitea. D&"ek, berriz, gutienekora eramaten dute alferrik galdutako lana% eta

segurtasun-kopiak egiteko tresnak eskaintzen dituzte.

Datuak bateratuta dauden heinean, errazagoa da estandarrak betetzea datuen

formatu, dokumentazio, atzipen-arau eta eguneratze-prozedurei dagokienez. Gainera,

datuen independentziari esker, errazago egiten da mantentze-lana. +itategi-

sistemetan, fitategien egitura-programetan deskribatzen denez, programak aldatu

egin behar dira datuen egitura edo datuak pilatzeko era aldatzen direnean. &aina

D&"etan ez da halakorik gertatzen, datuen eta aplikazioen deskripzioak banaturik

daudelako. &anaketa horri independentzia deritzo eta bi mailatan gauzatzen da.

&atetik, independentzia fisikoak bermatzen du datuak biltegiratuta dauden erak egitura

logikoan eraginik ez izatea% hau da, nahiz eta biltegiratze fisikoan aldaketak egon, datu

horiek atzi behar dituen erabiltzaileak ez du programa aldatu beharrik izango. 'ta

bestetik, independentzia logikoa dago: datu-baseari elementuak gehitzeak, kentzeak

edo aldatzeak eraginik ez izatea ahalbidetzen du datu-basea kudeatzen duten

programetan.

Datuen atzipen hoberako, DB"(ek galdeketak egiteko lengoaiak eskaintzen

dituzte. #engoaia horiek erabiliz gero, ez da beharrezkoa aplikazioak programatzea.

D&"ek datu berberei aldi berean atzipen ugari egitea baimentzen dute% hots,

konkurrentziarik badago, bera arduratuko da dena kontrolatzeaz, datuen osotasuna eta

sendotasuna uneoro zainduz.

Desabantailak ere badituzte, ordea:

Zailtasuna eta neurria. D&"ak programa multzo handiak eta konpleuak dira, eta,

etekin ona lortzeko, ondo ulertu behar dira. Horrez gain, memoria-kapazitate handia

behar dute datu-baseak kudeatzeko sistemaren soft/areak bai eta biltegiratutako

datuek ere, bai diskoan, bai memorian.


5/7

Arlo ekonomikoa. &atzuetan, oso garestia izaten da fitategi-sistemetan

oinarrituriko aplikazioak datu-base sistema batekin ordeztea% aplikazioa aldatzeaz gain,

datu-base sistema ezarri behar da, langileei prestakuntza berezia eman behar zaie,

etab. Gainera, ordenagailuek baliabide egokiak izan behar dituzte, D&"ak ondo

funtziona dezan.

!restazioak. 0ormalean, programa edo aplikazio jakin bati erantzuna emateko

sortzen dira fitategi-sistemak eta, beraz, oso prestazio onak eskaintzen dituzte.

D&"ak, berriz, aplikazio ugarik erabiltzen dituzte eta, horregatik, aplikazio batzuk

lehen baino astiroago joan daitezke.

Dena den, abantailak gehiago dira% horrela ez balitz, datu-baseak ez ziren inoiz

heldu izango egun dauden tokira.

AD&B&D)A

BULEGOAetaLANGILEAtaulez osatutako honako datu-base hau aztertuko dugu:

BULEGOA

Bzkia Kalea Eskualdea Telefonoa Faxa

O5 Enmedio, 8 Hegoa !" #$% #"$ !" #$% &"$

O' (o)ano, s*n Erdia !" #%5 '!$ !" #%5 !'$

O& +an (iguel, % !" 5#$ #5$ !" 5#$ #55

O" raalgar, #& ./arra !" #8" ""$ !" #8" "#$

O# 0edre, #! ./arra !" 5#5 8%$ !" #5# 8%%

LA1G.LEA

Lzkia Izena Abizena Telefonoa Lanpostua NA Bulegoa

EL#% Amelia 2astor !" #8" 5!$ 3uzendaria &"#%#E O5

EG&' 2edro 0ubedo !" 5&5 !$ Begiralea &8'!!!#&4 O&

EG%" Luis 0ollado !" 5## #&$ Administrazioa #"&%##&L O&

EA ita enau !" #5' 55$ Begiralea &&%$6 O'


6/7

EG5 7ulio 2rats !" 5#" 5$ 3uzendaria #5!""&$4 O&

EL"% 0arlos Baeza !" #"' #5$ Begiralea &55#%&& O5

BULEGOAtaularen atributuakhonako hauek dira:

Bzkia, kalea, area, teleonoa, aa9

BULEGOA taularen maila5ada9

BULEGOA taularen kardinalitatea 5a da9

Domeinu-taulak atributuen balio multzoa inkatzen du9 Horrela, telefonoa eta faxa

atributuek domeinu beraren gainean deinitzen dira9BULEGOAtaularen domeinu-taula

honako hau da:

Atributua Domeinuaren izena Deskribapena Definizioa

Bzkia BULEGO3;.ABulego zenbakien balio

/osibleakGehienez & zenbaki

;alea ;ALE.3E1A Helbideak Gehienez #5 karaktere

Eskualdea E+;UAL


7/7

esanahia aztertzen da, atributuen datuez idatu gabe9 Horrela, une =akin batean

biltegiratuta dagoena aztertu ordez, biltegiratu daitekeena aztertu behar da9

BULEGOA taularen gako hautagaiak honako hauek dira:

Bzkia, kalea, telefonoa, faxa9

Gako hautagai egokiena gako nagusia da9 BULEGOA*LANGILEA erlazioaren gako

nagusiaBzkiada9

BULEGOA*LANGILEAerlazioaren ordezko-gakoak honako hauek dira:

+alea, telefonoa eta faxa

Gako kan/otarrak9 BULEGOA taulan ez dago LANGILEA taulan gako nagusia den

atributurik> beraz, ez dauka gako kan/otarrik9 LANGILEA taulan, ordea, B"le-oa

atributuak,BULEGOAtaularenBzkiaatributuarekin bat egiten duenez, gako kan/otarra

osatzen du9

.ndizeak9 LANGILE.IA taulan, izena eta a/izena atributuen araberako bilaketak maiz

egiten direnez, bilaketak azkartzeko,izena

etaa/izena

atributuez osatutako indizea

deini daiteke9

Datu Baseak.rtf

Documents

Transcript of Datu Baseak.rtf