1

· José Juan Domínguez escala O Capitán en solitario· Xosé Lois Freixeiro, un montañeiro de mérito

· Investigación: a idade favorece a práctica do alpinismo· 2011, un gran ano para as carreiras por montaña en Galicia

Boletín informativo da FGM

número 02 / época 03 xaneiro 2012

Cumes

Recén estreado 2012 é momento desde as páxinas de esta revista de facer balance do ano que acaba de rematar e tamén de fixar propósitos e obxectivos cara a estes doce meses que temos por diante.

Queda atrás un ano intenso en canto a actividades desenvolvi-das na montaña, pero tamén nos despachos da FGM que foron testemuña da marcha despois de case 25 anos a fronte da Fede-ración de Xosé Lois Freixeiro e da chegada de Adolfo Puch. Co primeiro, como el mesmo relata neste número de Cumes, sen-táronse as bases dunha organización con vocación de servizo aos clubs que a forman e que foi quen de poñer en pé catro refuxios en destacados enclaves naturais da xeografía galega e leonesa. Co novo presidente e no medio dunha fonda crise económica mun-dial, insístese na idea de facer máis con menos. Así, cuns recursos máis limitados, apóstase por continuar incrementando o número de licencias e por desenvolver unha canteira que resulta impres-cindible para ter garantido o futuro dos deportes de montaña.

Aínda que non a coñeceu de neno, a montaña converteuse desde que tiña 20 anos no medio preferido para José Juan Domínguez. O escalador do Clube Montañeiros de Pontevedra foi quen o pa-sado mes de agosto de escalar en solitario O Capitán, a big wall do Parque Nacional de Yosemite. Tres días de intenso traballo pola Tripla Directa remataron co vigués no cumio da mítica parede estadounidense. Outra pioneira pontevedresa, Rosa Paredes, foi a primeira muller da provincia en coroar en 2009 o Aconcagua. Centrada agora na bicicleta de montaña, relata na sección Muller e montaña as súas experiencias. Pero se de experiencias se trata, que mellor que ascender ao Kilimanjaro co relato de Manuel e Pablo Conde?

Ademais de lembrar algunhas das actividades máis destacadas desenvolvidas ao longo dos últimos meses como as Copas Gale-gas de Carreiras por Montaña e de Escalada en Bloque e tamén de avanzar o que o calendario da FGM trae para este 2012, des-cubriremos da man de José Manuel Pérez, director técnico da FGM e instrutor da EGAM e da EEAM, os segredos da técnica na montaña. Un medio no que centrou a súa tese o doutor pola Universidade de Vigo, Mário Rui Neves, que concluíu na súa investigación que a idade é un factor favorable na práctica do al-pinismo profesional.

O Furafollas achegaranos un tesouro do que gozamos e que de-bemos protexer no Noroeste peninsular: a píntega rabilonga e coñeceremos polo miúdo o que o refuxio de Torrebarrio ofrece a quen alí decide aloxarse. Este podería ser o caso dos socios do Club Alpino Ourense que descubriremos na sección Os nosos clubs, aínda que tamén poderían optar por descubrir as novas ru-tas de sendeirismo que recolle a guía Galicia, sendas para descubrir un país que ven de editar Turgalicia coa colaboración da FGM.

Pero o ano 2011 tamén foi o da marcha de Juan Bautista Álvarez Mínguez, Watio, que co seu falecemento deixa un pouco máis orfa á comunidade montañeira. Unha gran familia que agarda-mos siga a medrar en este novo ano que desexamos veña cargado de grandes experiencias na montaña.

Mª del Carmen Echevarría FigueroaDirectora de Cumes e vocal de prensa da FGM

Editorial

EditaFederación Galega de Montañismo.Edificio das Federacións Deportivas Galegas.R/ Fotógrafo Luis Ksado, 17. Of, 10. 36209. Vigo. E-mail: c.echevarria@fgmontanismo.com.Web: www.fgmontanismo.com.

DirectoraMª del Carmen Echevarría Figueroa

DeseñoJesús Nieto

Colaboracións Manuel CondeMiguel FeijooXosé Henrique FreixeiroXosé Lois FreixeiroHenrique LópezJosé Manuel Pérez Adolfo PuchPedro SeoaneXosé Antón Vázquez

PortadaJosé Juan Domínguez no ascenso a O Capitán

NotaCumes non comparte, necesariamente, as opinións que nela se recollen.Está permitida a reprodución total ou parcial dos artigos que aparecen no boletín sempre e cando se realice mención da súa procedencia e autoría.

3Ín

diceUn montañeiro de mérito.

O ex presidente da FGM,Xosé Lois Freixeiro, ingresa na

Real Orden del Mérito

1200 quilómetros de sendeiros para recorrer Galicia. Editada a guía Ga-

licia, sendas para descubrir un país

Oh Capitan. Meu Capitán!.José Juan Domínguez ascende

en solitario a big wall doPN Yosemite

Kilimanjaro 2011. Manuel Conde e o seu fillo Pablo ascenderon ao

teito de África

Unha investigacion confirma que a idade é un factor favorable na práctica do alpinismo profesional

Un gran ano para as carreiras por montaña en Galicia ca celebración

da Copa Galega e o Campionato Galego

Éxito de participación y organiza-ción en la Copa Galega de Escalada

en Bloque 2011

Actividades. O que xa pasou: Eurorrando; Marcha Galega de Montañeiros Veteranos; Descenso de Barrancos e Campamento infantil.

O que está por vir: Calendario 2012

O Furafollas.A píntega rabilonga,

un tesouro a conservar

Técnica Que sei sobre camiñar

Aos pés de Pena Ubiña.O refuxio de Torrebarrio

Muller e montaña. Rosa Paredes, primeira pontevedresa en subir ao

Aconcagua: “O día a día é moito máis perigoso

que a montaña”

Os nosos clubs.Club Alpino Ourensán

Watio in memoriam

4

18

9

20

16

22

26

30

42

36

45

38

48

50

4

-

Un montañeiro de mérito

O ex presidente da FGM,Xosé Lois Freixeiro, ingresa naReal Orden del Mérito Deportivo

Xosé Lois Freixeiro vén de sumar a súa destacada e dilatada traxectoria deportiva o recente ingreso na Real Orden del Mérito Deportivo, unha distinción coa que a Presidencia del Consejo Superior de Deportes recoñece ás persoas e entidades que se distinguen de xeito destacado na práctica deportiva ou na dirección, organización, promoción e desenvolvemento da educación física e do deporte, como factores imprescindibles na formación e desenvolvemento integral da persoa. En 50 anos de práctica deportiva, Freixeiro, como case todos lle chaman, participou en numerosas expedicións ao Atlas, o Cáucaso e ao continente suramericano, ao tempo que ten desenvolvido un intenso labor de xestión, en especial ao fronte da Federación Galega de Montañismo que presidiu durante case 25 anos. O pasado mes de xullo o organismo federativo organizou unha cena na que se homenaxeou a quen foi o seu máximo responsable durante un cuarto de século.

2004, Monte Elbrus - Caucaso

· E

NT

RE

VIS

TA

·

Texto: M.C. Echevarría - Fotos: Arquivo Xosé Lois Freixeiro

5

Parabéns polo seu ingreso na Real Orden del Mérito Deportivo. Que supón este recoñecemento para vostede, tras cincuenta anos de actividade deportiva e xestión nos deportes de montaña?É un recoñecemento despois de moitos anos que non esperaba. A idea partiu dun amigo de Santiago e logo se adheriron outros, aos que tamén agradezo a iniciativa. Penso que é un premio máis que nada, non pola actividade propiamente deportiva, senón pola directiva, en especial á fronte da FGM durante 24 anos. En calquera caso isto non me vai cambiar.

- A Real Orden del Mérito Deportivo recoñece ás persoas e entidades que se distinguen de xeito destacado na práctica deportiva ou na dirección, organización, promoción e desenvolvemento da educación física e do deporte, como factores imprescindibles na formación e desenvolvemento integral da persoa. Como montañeiro e como xestor de que se sinte máis orgulloso neste momento da súa vida?Como orgulloso… de nada. Se falamos da parte administrativa máis que nada, nós cando chegamos á Federación Galega, e digo nós por que eramos un grupo, non tiña nada de nada e nestes anos, a nivel deportivo e non é mérito noso, senón que coincidiu que os nosos deportistas acadaron os maiores cumios do mundo. Xa máis dependendo de nós, fixémonos cun patrimonio importante con catros refuxios, algo que non o fai unha federación sen o apoio das administracións, aínda que só tivemos apoio en dous e o resto saíron adiante cos nosos cartos

-Que balance fai dos seus case 25 anos á fronte da Federación Galega de Montañismo?O balance é positivo. Por exemplo, a Escola Galega de Alta Montaña non tiña material e o pouco que había estaba nas mans dos instrutores e nós dixemos que todo ía depender da Federación á que tamén lle dimos unha estrutura más administrativa que non tiña cando chegamos.

-Vostede leva toda a vida practicando deportes de montaña pero que lle levou nun momento determinado a asumir a responsabilidade das funcións directivas?Eu acabada de ser presidente de Trevinca e houbo eleccións á Federación e non se presentou ninguén e un grupo de compañeiros díxome por que non me facía cargo. Sen querer foi como me metín na Federación. Daquela no traballo tiña só horario de mañá e podía dedicarlle toda a tarde ao traballo na FGM que entón non era que tivese moitos afiliados, pero había moitos clubs e moitas veces a traxectoria que queríamos marcar non ía coa directiva dalgún club e iso provocaba friccións. Tiven malas caras con algunha xente, pero logo todo paso. Ao final a Federación son todos os clubs e os federados, non un grupo de

“A Federación son todos os clubs e os federados, non un grupo de persoas

que mandan”

Xosé Lois Freixeiro no Mont Blanc, Alpes, 1972

6

persoas que mandan.-E que tivo vivir como presidente da FGM que lle gustaría non ter que pasar?Desgraciadamente durante eses anos me tocou vivir algúns accidentes deportivos de xente que durante este período de mandato morreu na montaña. E os que non estamos implicados directamente no accidente sempre te afecta porque nese momento es a cabeza visible do deporte e costa moito saír na prensa por estas cousas.

-Hai algo que lle gustaría ter feito pero que por algunha razón non puido?Hai un motón de cousas que me gustaría ter feito, pero cando estás nun traballo que lle dedicas moitas horas e, aínda que teñas xente ao redor, non as suficientes e quedaron moitas cousas por facer, pero considero que o primordial está feito. Eu estou satisfeito

-Desde a súa perspectiva, que momento considera que atravesan os deportes de montaña en Galicia?Estamos en crise permanentemente Un dos problemas na FGM non é monetario porque está moi saneada e o presidente actual levará as contas e orzamentos axustándoos, pero hai problemas coa xente nova que non sae ao monte por moitos motivos. Ultimamente aumentou o número de licencias pero é

de xente maior, de 25 anos para arriba que entran nos clubs motivados tamén pola crise, porque ir ao monte non é das cousas máis caras.

-Que consello lle dá ao seu sucesor no cargo?Prefiro non dar consellos aínda que estou para quen me queira consultar. Consellos non porque cada presidente debe ter a súa impronta. Non lle vou dicir: “tes que facer así ou asá” porque sería meterme en camisas de once varas, pero sabe que me ten a súa disposición para o que precise.

-En paralelo a súa labor como xestor, vostede desenvolveu ao longo

dos anos unha intensa traxectoria deportiva. Que o levou a principio da década de 1960 a iniciarse na práctica do montañismo no Club Peña Trevinca?Eu xa antes de estar en Trevinca saía ao monte, pero un día atopei un amigo no Calvario que estaba no club e me metín. Empecei a saír por aquí e logo de vir da mili, con Ricardo Echevarría, e tamén con Arturo Alonso no ano 66-68, saímos una tempada longa. Logo casei e saía moito a acampar tamén con Manuel Costas e xa a finais dos 60 apareceu polo club Antonio Fariña que foi un revulsivo, el foi quen nos dixo: “porque ides a estas montes? Vide con nós a Picos de Europa ou ao Mont Blanc”. Fariña foi

“Hai un motón de cousas que me gustaría ter feito, pero considero que o primordial está feito e estou satisfeito”

1972 Fontán - Macizo Ubiña

Monte Pissis, Cordillera de los Andes, 2006

un revulsivo co que fixen as primeiras saídas por aí fóra. Logo el marchou e eu seguín pola miña conta.

-Que lle “enganchou” do monte para unha vez que empezou non deixalo xa máis?Sempre me gustou andar. Saía do traballo e marchaba ata a Madroa. Sempre me chamou a natureza e entrar en isto da montaña é como una droga, hoxe vas a un sito e mañá queres ir a outro, e ata agora.

-Primeiro Galicia, logo o resto de España e de aí a percorrer montañas do panorama internacional destacando as de América do Sur, Cáucaso e Atlas. Unha traxectoria chea de esforzo e de satisfaccións, pero tamén de riscos, porque non hai que esquecer as limitacións técnicas que antes existían se as comparamos cos equipamentos actuais,non?No aspecto de montaña o que faciamos nós practicamente non cambiou, pero si os medios técnicos. Antes non había arneses, os mosquetóns eran de ferro e pesaban un montón. Agora hai de todo e iso facilita as cousas, pero agora a escalada é máis arriscada, o grao é superior. Tamén o que cambiou é a diversidade de deportes: hai raquetas, carreiras por montaña, esquí .... e todo con regulamentos. Ampliouse moito o abano de posibilidades. Agora por exemplo hai xente que corre por montaña que nunca antes saíra á montaña

-Na súa traxectoria deportiva que lembra con maior satisfacción?De todo me sinto orgulloso, ata de ir ao Galiñeiro. Se é unha gran montaña,

Xosé Lois Freixeiro, deportista e xestor

Nacido en Vigo o 2 de xaneiro de 1941, Xosé Lois Freixeiro López, iniciouse na montaña en 1962 nas filas do club Peña Trevinca Montañeiros de Galicia de Vigo co que comezou o seu periplo montañeiro polos principais cumios galegos das serras dos Ancares, Courel ou Peña Trevinca. Unha década despois a súa actividade estendeuse ao resto de España e Europa con ascensións a Picos de Europa, macizo de Ubiña, Pirineo navarro, aragonés e catalán, Gredos, Guadarrama, Serra Nevada e Alpes.

Na cordilleira do Atlas ten participado en máis de 15 expedicións, ascendendo aos seus cumios máis destacados como o Toubkal (4160 m.) ou o Timesguia (4089 m.). No Cáucaso coroou os cumios do Elbrus (5642 m), o Kazbek (5047 m.) ou o Kurmychi (4050 m.). Mentres, no continente suramericano ten realizado media ducia de saídas nas que ascendeu ao Aconcagua (6951 m.), o Nevado Ojos del Salado (6893 m.), Nevado Pisis (6882 m.) ou o Cotopaxi (5897 m.)

Esta ampla traxectoria deportiva complétase cunha intensa actividade directiva que comezou na década de 1970 formando parte da xunta directiva do club Peña Trevinca, presidido entón por Carlos Posada. Entre 1981 e 1985 Xosé Lois Freixeiro acadaría a presidente do club e no ano 1986 asumiría a presidencia da Federación Galega de Montañismo, cargo que desempeñou ata o ano 2010. Así mesmo formou parte entre 1992 e 1996 da Comisión Delegada da Asamblea da Federación Española de Montañismo da que desde 2005 e ata a actualidade é vicepresidente.

Un labor continuo a prol do coñecemento e o respecto da montaña, así como da práctica do montañismo e a posta en marcha de ata catro refuxios, son outros méritos que Xosé Lois Freixeiro atesoura e aos que se vén de sumar o seu ingreso na Real Orden del Mérito Deportivo.

2011, Pena Trevinca, marcha vivac FGM.

8

calquera delas, ademais hai que ter en conta que todo o que sobrepase de 6000 metros ten a súa aclimatación e non todo o mundo se aclimata. Eu a verdade estou orgulloso de todas as que fixen.

-Algo pendente?Todo son cumios pendentes porque non fun a ningún. Agora non teño unha ilusión para ir a un cumio que se fan con cabeza, moito corazón e moito diñeiro. Cando estás en idade de facelos tes que traballar e tes unha familia e non podes pedir dous meses de vacacións no traballo porque se non póñenche, como digo eu, o mandilón na porta. Hoxe en día non me atrae moito, podería intentar facer algún máis pero xa non me chama moito a atención.

-Supoño que ter unha familia que comparte a súa afección pola montaña axuda e moito, non?Nunca llo digo á miña muller pero é verdade. Ela soubo comprender desde o primeiro momento que eu non era afeccionado ao fútbol senón á montaña. Semana Santa, pontes... eu non estaba na casa, nin eu nin os que viñan comigo. O moito ou o pouco que fixen llo debo a miña familia. Compañeiro e amigos deronse cita na homenaxe a Xosé Lois Freixeiro

Teresa Cameselle e Xosé Lois Freixeiro recolleron de mans dopresidente da FGM Adolfo Puch unha placa conmemorativa

2011 Monte Kazbek - Caucaso

Homenaxe da FGM ao seu presidente durante case 25 anosO pasado mes de xullo, Xosé Lois Freixeiro recibiu a homenaxe e o agradecemento de moitas das persoas que ao longo dos anos teñen compartido con el actividades deportivas e de xestión. No Hotel Coia de Vigo e organizada pola FGM celebrouse unha cea homenaxe a quen durante case un cuarto de século foi o seu presidente. Un traballo que o actual presidente da FGM, Adolfo Puch, recoñeceu no seu discurso de agradecemento, no que definiu a Xosé Lois Freixeiro como “un personaxe fundamental dentro da historia recente do montañismo galego”, ao tempo que destacou o seu traballo “intenso e desinteresado” ao longo de tantos anos na Federación. Responsables de representantes de clubs de toda Galicia coincidiron nas apreciacións de Puch sumándose a esta homenaxe na que Freixeiro estivo acompañado pola súa familia.O expresidente da FGM recibiu de mans do seu sucesor no cargo un reloxo e unha placa, agasallos que Freixeiro agradeceu, así como a homenaxe da que foi protagonista tras décadas dedicadas á práctica e a xestión deportiva. Décadas de traballo nas que estivo acompañado en todo momento pola súa muller, Teresa Cameselle que tamén recibiu o agradecemento dos asistentes á cena cunha placa e un broche. Tras un breve discurso no que lembrou algúns aspectos do seu labor federativo, Freixeiro recibiu outros agasallos de mans de montañeiros e representantes de clubs que lle trasladaron así o seu agradecemento polo traballo desenvolvido.

Adolfo Puch entregou cadansúa placa a Xosé Lois Freixeiro e a súa dona Teresa Cameselle no transcurso da cea homenaxe

9

Oh Capitán! Meu Capitán!

nome: Jose Juan Dominguez

oriXe: vigo

destino: monte capitan

actividade: escalada solitario

duracion: 3 dias e 40 horas

· R

EP

OR

TA

XE

·

10

“Sentes a vida na punta dos dedos e percibes o presente con total intensidade e tal vez todo iso fai que, pasado certo tempo, algo no teu interior te impulse a pensar no próximo itinerario”. Quen así se refire ao deporte da escalada é José Juan Domíguez, o vigués que a mediados do mes setembro ascendeu O Capitán pola ruta Tripla Directa. Atrás quedaban 16 anos de escaladas nas que este instrutor da Escola Galega de Alta

Montaña realizou máis de 50 itinerarios en cordada con diferentes compañeiros e máis de 30 en solitario entre os anos 2007 e 2011. Superados con éxito os retos que O Capitán presentaba a un escalador en solitario, tanto pola loxística, como pola fortaleza física e a climatoloxía, José Juán Domínguez relata a que considera “indiscutiblemente a actividade

máis importante da miña vida”.

Vista do atardecer na reunión 20, o segundo día

11

Pola súa beleza, pero sobre todo pola dificultade que entraña a súa ascensión, máxime se se realiza en solitario, semella máis que probable que José Juan Domíguez fixese seus os versos do poema co que o escritor norteamericano Walt Whitman rendeu homenaxe ao presidente Abraham Lincoln e cos que os alumnos despedían ao carismático profesor Keating na película O club dos poetas mortos. E é que O Capitán, cos seus máis de 1000 metros de altura, ben merece un Oh Capitán! Meu Capitán! exclamado nos momentos de satisfacción e tamén nos de desacougo que se intercalan ao longo dos quilómetros que leva ao cumio de esta big wall do Parque Nacional de Yosemite, no estado de California.

Recoñecido mundialmente polas súas paredes de granito, o Val de Yosemite foi o escenario ao que José Juan Domínguez do Clube Montañeiros de Pontevedra e o seu sobriño Joel Rodríguez de Montañeiros Celtas, chegaron a principios do mes de setembro co obxectivo, do primeiro deles, de escalar O Capitán en solitario, fazaña que lograría tras tres días e 40 horas efectivas de escalada e 30 longos. “A raíz da ascensión en solitario ao Pico Urriellu pola Rabada-Navarro en 13 horas no 2009 decateime de dúas cousas”, explica o escalador vigués, “por unha banda que física e psicoloxicamente estaba preparado para en escalar en solitario grandes paredes e por outra que tras acadar un horario semellante ao da maioría das cordadas, tiven a sensación de que sería factible a ascensión dun big wall durante máis dunha xornada, algo que

Texto: M.C. Echevarría - Fotos: Arquivo José Juan Domínguez

Jumareando o longo 26o terceiro día

12

ata ese momento só era unha ilusión e que pasou a converterse nun proxecto de futuro”.

José Juan Domínguez que xa estivera en dúas ocasión no Val de Yosemite, unha delas escalando O Capitán por The Salathe Wall, comezou entón unha intensa preparación realizando entre os anos 2009 e 2010 moitas ascensión en solitario en pequenas paredes da península Ibérica, traballando de xeito moi especial o plano mental. Unha

lesión do antebrazo impediulle escalar durante varios meses que sen embargo aproveitou para adestrar o tren inferior, “fundamental neste tipo de escalada xa que sempre estás funcionando con moito peso enriba”, explica. Superada a lesión, continuou a preparación con sesións de escalada deportiva e con sesións de escalada en solitario con simulación real en Faro Budiño e A Peneda.

Por qué e como dun novo fito na escalada galega

José Juan tiña claro que por lonxitude, dificultade e historia, O Capitán era o obxectivo e a Tripla Directa a vía. “Esta foi unha decisión de pura loxística, tendo en conta que é a menos transitada, dada a popularidade da Nose e que a Salathe Wall xa a fixera en 2005 acompañado”, aclara. Igualmente, non albergaba dúbidas sobre as dificultades que o reto entrañaba, empezando pola loxística que se deriva de unha ascensión en solitario, seguida da fortaleza física necesaria e rematando pola climatoloxía. “Debes

Recreación da Tripla Directa escollida por José Juan Domínguez para a a ascensión

13

saber calcular a cantidade de auga a levar xunto coa comida e demais materiais. En canto á fortaleza física veste obrigado a rapelar cada longo e posteriormente a volvelo a subir jumareando, co cal escalas 1000 m., rapelas 1000 m. e jumareas outros tantos, co engadido de remontar a maiores o petate que no meu caso era bastante lixeiro”, sinala Domínguez, consciente tamén da dificultade intrínseca do escalador en solitario que non conta con axuda de ninguén en caso dun imprevisto ou accidente.

Tras unha primeira xornada, a do 17 de setembro, na que realizou e deixou fixados catro longos en 3 horas e 20 minutos, chegou a segunda con 11 horas de escalada, jumareo e vivac. Se ben no primeiro día “dinme de conta que podería conseguilo e a confianza en min gañou moitos enteiros”, explica José Juan, na segunda chegou o momento máis complicado. “Os longos da travesía resultaron ser laboriosos en canto a manobras co petate e moi cansos, o que fixo que me asaltaran as dúbidas en canto a cumprir os prazos. De feito vinme obrigado a vivaquear nunha pequena repisa case sentado por non poder chegar ao vivac previsto”, relata o escalador que explica que “finalmente dominas a túa cabeza e ao comezo do terceiro día vin claro que ía saír o cume máis tarde ou máis cedo ao comprobar que o físico ía respondendo ao esforzo”. Nesa terceira xornada José Juan escalou 11 horas, ás

que ao día seguinte se sumaron 14 horas e media, despois das que acadou o cumio de O Capitán. Era o 20 de setembro de 2011.

Satisfacción pola misión cumprida

“Non cambiaría nada. A loxística saíu á perfección”. Con esta contundencia se expresa o instrutor da EGAM se se lle pregunta que cambiaría se volvese a escalar O Capitán. José Juan Domínguez recoñece que aínda que ao principio tiña a ilusión de facer o proxecto en menos tempo, os consellos de outros escaladores fixeron que optase por un plantexamento máis conservador. “Tan só escaladores experimentados ou ben coñecedores da parede o enfrontan en menos de tres días, polo tanto escollín o plantexamento dunha cordada normal, o que resultou positivo, xa que intentalo en menos tempo requería levar menos auga e material en xeral, o que aumentaba moito o compromiso, con risco elevado de fracasar”, explica para asegurar de

inmediato que se sinte “completamente satisfeito”.

Cargado cuns 35 quilos entre cordas, friends, mosquetóns, auga, comida, saco de durmir e roupa de abrigo, o escalador vigués non puido evitar cando só lle faltaban cinco longos un encontro cunha cordada que viña pola Nose que é común á Tripla Directa no seu último terzo, e o fixeron parar para deixalos pasar, provocando un barullo de cordas. “É certo que coincidir con outras cordadas no remate da vía, por un lado créache malestar xa que un perde concentración e aumenta o risco de ter un despiste, pero pola contra sénteste arroupado ao saber que de ter algún problema sempre hai quen te poda botar unha man”, explica Domínguez que recoñece que hoxe en día séntese cómodo escalando só, aínda que tamén é consciente de que a ausencia de compañeiros limita os proxectos que pode acometer, aínda que ten claro que “as sensacións que obtés só, compensan

o sacrificio”.

Foi da man de David Pérez Araújo do Club Montañeiros de Pontevedra da que José Juan Domínguez, que tiña por aquel entón pouco máis de 20 anos, iniciou na década de 1990 a súa carreira no mundo da escalada. “A partir de 1995-1996 comecei a escalar con certa regularidade, combinando a escalada deportiva, coa escalada de autoprotección que xa de aquela era o que me ilusionaba”, lembra. De

Ao mencer despois de vivaquear no cumio

14

escalar no Galiñeiro e en Faro Budiño, José Juan deu o salto en 1996 á cara sur do Pico Uriellu. “Lembro pasar certo medo xa que a técnica non era boa e os seguros de aquela no me quedaban moi ben. De todos os xeitos a satisfacción no cumio fíxome sentir que este era o terreo de xogo onde eu quería progresar como escalador”.

Desde entón transcorreron 16 anos de escaladas nas que este instrutor da Escola Galega de Alta Montaña realizou máis de 50 itinerarios en cordada con diferentes compañeiros e máis de 30 en solitario entre os anos 2007 e 2011. Que terá este deporte para lograr esta fidelidade?

“A escalada para min é algo máis que unha actividade física, sentirse único responsable das decisións e controlar os teus medos, fante sentir que tes o control da túa vida nas túas mans e o presente móstrase máis intenso”, responde categórico José Juan Domínguez. Unha satisfacción que leva aparelladas renuncias, sobre todo a de estar máis tempo coa familia que o escalador vigués asume recoñecendo ser “consciente do meu egoísmo, xa que moitas veces os meus viaxes implican sacrificar as vacacións xunto coa familia”, aínda así asegura que trata de compaxinar o deporte coa familia que é consciente da

súa paixón pola escalada.

E agora que? En que novo reto pensa José Juan Domínguez tras ascender O Capitán en solitario? “A día de hoxe non teño ningún” asegura “tal vez acadei o que nunca pensei que acadaría, polo tanto non sinto inquietude por querer definir un novo proxecto. A vida me irá levando”, sinala. En calquera caso se durante o próximo ano teñen ocasión de ir a Cataluña ou ao Levante, non deixen de mirar cara arriba porque poden atopar a este escalador vigués trepando a algunha das paredes máis emblemáticas desas zonas.

Joel Rodríguez, sobriño de José Juan acompañouno ao PN Yosemite

15

RUTAS DE ESCALADA EN PARED MAS DESTACADASREALIZADAS POR JOSÉ JUAN DOMÍNGUEZ

1) PICOS DE EUROPA:4 Caras en el día. Cordada: José Villar - José Juan. Realizada en ensamble. (Jun.07).

I. “Pilar del Cantábrico” 500m ED sup (A2+/A3) (Ago.04). Cordada: Gus-Jose Juan. Abierta por los dos alternando.(escape por rocasolano)II. “Mediterráneo” 500m ED. (A3)(Ago.05). Cordada: Pepe-Jose Juan. Abierta por los dos alternando.(escape por rocasolano)III.“Rabadá-Navarro” 750m ED inf.(Ago. 09). SOLITARIO

2) YOSEMITE:

A) Washington Column:“The Prow” 400m 5.10ª / C2F(Sep.05). Cordada: Pepe - José Juan.Abierta por ambos alternando.“Astroman”400m 5.11c(Sep.08). Cordada: José A. Villar - José Juan. Abierta por ambos alternando.

B) El Capitán:“The Salathe Wall” 1.100m 5.11c / C2(Sep.05). Cordada: Pepe - José Juan.Abierta por ambos alternando.

C) Half Dome: “Regular Northwest Face”700m 5.9 / C2(Sep.08). Cordada: José A. Villar - José Juan. Abierta por ambos alternando.(en el día)

D) The Rostrum:“The Regular North Face”250m 5.11c(Sep.08). Cordada: José A. Villar - José Juan. Abierta por ambos alternando.

3) ALPES:

A) Aguja De Grands Charmoz“Pilar Cordier” 750m MD (Vº/Vº+)(Jul.06). Cordada: Pepe – José Juan.Abierta por ambos alternando.

B) Petites Jorasses“Anouk” 750m ED inf. 6c (6ª+ oblg)(Jul.06). Cordada: Pepe – José Juan.Abierta por ambos alternando.

Realización de alrededor de 30 itinerarios de pared de dificultades baja-media en solitario durante el periodo 2007-11 a mayores de los citados así como mas de 50 itin. en cordada con diferentes compañeros a lo largo de los últimos 15 años.José Juan Domínguez López.

ITINERARIOS MAIS DESTACADOS REALIZADOS EN SOLITARIO DURANTE O PERIODO 2009-11

PICOS DE EUROPA:Picu Urriellu:“Cepeda” 350m MD inf (V+) (Jul.09).“Martinez-Som.”350m MD inf. (V+) (Jul.09).“Pidal - Cainejo”500m D sup (Vº+) (Ago.10). “Rabadá-Navarro”750m ED inf. (Ago.09).Cueto Agero:“Espolón Sur” 300m (6ª) (Ago.10).Peña de Fresnidiello:“Elixir para Calvos”250m (Vº+) (Ago.10).

GALAYOS:Aguja Díaz Rubio:“Fisura de los Malditos” 160m 6ª (Ago.10).

PENEDA:“Autopista L1-L6” 210m 6b/C2 (Mar.09).

HOCES DE VEGACERVERA:Pared de Tres Techos“La Vuelta de la Manzana” 240m 6ª/A1 (Agosto10).

LA CABRERA:“Espolón Manolin” 200m Vº+ (Febrero10).

PUERTO DE SAN ISIDRO:Pico Torres:“Directísima” 190m Vº (Agosto10).

LA PEDRIZA:El Pájaro:“Sur” 205m Vº + (Ago.10).“Este – Pedro Ramos” 175m 6ª/+ (Ene.11).“Oeste” 180m 6ª/A1 (6c) (Ene.11).

16

Se en algúns deportes cumprir 40 anos supón a obrigada retirada ou un descenso na intensidade da práctica profesional dunha actividade deportiva, no caso do alpinismo a madurez é unha vantaxe para quen practica este deporte. Así o constatou o doutor Mário Rui Neves na súa tese presentada hai uns meses na Facultade de Ciencias da Educación e do Deporte da Universidade de Vigo, na que destaca que os e as alpinistas compiten na elite con máis de 40 anos. “O alto rendemento no alpinismo mantense con máis de 35 e 40 anos, momento en que as capacidades físicas comezan a estar en declive, o que pon de manifesto que ademais da esixencia física e técnica, a preparación psicolóxica é decisiva no rendemento do alpinista para superar con éxito situacións complexas”, explica Mário Rui Neves. A do doutor pola institución académica viguesa é unha investigación innovadora, pois como el mesmo explica, “a pesar de que o alpinismo é un deporte tradicional, foi pouco estudado sobre todo no que respecta aos factores psicolóxicos implicados”.

A experiencia persoal do alpinista, segundo a tese de Neves, resulta un factor clave na práctica de este deporte, “ao estar directamente relacionada coa

A Universidade de Vigo conta na actualidade cun grao en Ciencias da Educación Física e do Deporte dirixido a formar ao estudantado no coñecemento e compren-sión dos fundamentos do deporte. Un ámbito no que

a investigación resulta determinante para incrementar os coñecementos e descubrir aspectos que mentres

nalgúns casos poden ser intuídos en outros poden re-sultar totalmente sorprendestes. Este pode ser o caso da investigación desenvolvida polo doutor pola Univer-sidade de Vigo e de orixe portuguesa, Mário Rui Neves que na súa tese de doutoramento analiza a influencia das condicións psicolóxicas do deporte do alpinismo e conclúe que a idade é un factor favorable na práctica de este deporte, así como que experiencia e o control emocional son claves para sobrevir na alta montaña.

A idade é un factorfavorable na práctica do

alpinismo profesional

O doutor pola Universidade de Vigo Mário Rui Neves sinala a experiencia como clave para

sobrevivir na montaña

Texto: M.C. EchevarríaFotos: Arquivo Mário Rui Neves

· I

NV

EST

IGA

CIÓ

N ·

17

idade”, explica o doutor. Tanto é así que o investigador conclúe que a madurez “ten un papel moi influínte sobre outras competencias psicolóxicas, sobre todo na construción da autoconfianza, no control emocional, na concentración e na capacidade de avaliar e reaccionar ante situacións de alto risco”. Así, Neves constata que as condicións psicolóxicas son tan necesarias no deportista como a preparación física e o coñecemento técnico.

Ante situacións de tensión: actitude positiva

Para os profesionais da alta montaña resulta habitual enfrontarse a situacións complexas que xeran incerteza e tensión, como por exemplo as que se poden producir nun ambiente hostil con neve, vento, roca ou xeo. En eses momentos complicados os e as alpinistas recorren para facerlles fronte principalmente ás estratexias de coping, que consisten en exercicios mentais aplicados, tanto para buscar solucións, como para controlar as emocións. “Estamos ante unha técnica psicolóxica que lles permite analizar a situación para reducir o desequilibrio percibido con respecto ao ambiente e para controlar os pensamentos negativos, optando por unha avaliación positiva do adverso”, explica o investigador.

A investigación de Mário Rui Neves tamén recolle o proceso de aprendizaxe do alpinista no que a principal fonte de coñecemento é a práctica deliberada e regular con compañeiros alpinistas máis experimentados. A especialización habitualmente comeza na adolescencia

e o desafío, a motivación, o gusto pola natureza e pola aventura “semellan ser os motivos principais para manter o interese ao longo dos anos pola exploración das montañas”, explica Neves.

Para este proxecto de investigación, Neves entrevistou a alpinistas de elite, tanto de nacionalidade española como portuguesa, deportistas que “presentan unha grande experiencia e un bo

currículo no alpinismo coa realización de vías de dificultade alpina nos Alpes e nas máis altas cordilleiras do mundo”, tal como apuntan os criterios da Unión Internacional de Asociacións de Alpinismo, UIAA.

A tese confirma que a idade é un factor positivo nos deportes de alta montaña

18

Este 2011 ten sido un bo ano de carreiras por montaña para a FGM. Despois de catro anos seguidos celebrándose o Campionato Galego ca proba do Canón do Sil en Parada de Sil como única proba, este ano en abril formalizouse a Copa de Galega cas probas de: Montes de Viveiro (Viveiro), Chandrexa Trail (Chandrexa de Queixa ) e V Canón do Sil que tamén foi Campionato Galego e a IV proba da Copa de España.

A pesar do pouco tempo co que se contou para a preparación de estas dúas probas e da falta de experiencia previa na organización de este tipo de eventos, tanto o circuíto, como a implicación dos corredores, converteron ás carreiras nun éxito.

Os nomes propios do ano

José Antonio Santalla proclamouse campión da Copa Galega, sendo o máis regular nas tres probas celebradas.

Fernando Arca pola súa banda acadou o Campionato Galego celebrado en Parada de Sil cunha actuación soberbia, pois foi o único que foi capaz de seguira Hernando (campión da Copa de España e do Mundo), demostrando que está entre os mellores de España ao acadar varios podios en carreiras fóra de Galicia, como o Circuíto Alpino de España 2010, proba na que entraron cinco galegos entre os 25 primeiros participantes entre os que se atopan os mellores corredores de España.

Mentres, a selección galega foi a sorpresa da Copa de España na que Emilio Anta fixo en veteranos 3º en Amorebieta e 4º en Granada. Cómpre lamentar a súa lesión, pois perdeu a posibilidade de facer podio na Copa de España e na Copa Galega (pois gañara en Viveiro). En categoría absoluta Javier Pacios foi 14º e Elpidio Gómez 16º.

Un gran ano para ascarreiras por

montaña en Galicia

Imaxe da proba do Canón do Sil

Coa celebración da Copa Galega e o Campionato Galego que taménfoi proba da Copa de España

Texto e fotos: Xosé Antón Vázquez

19

Clasificacións

Campionato Galego: Absoluto Masculino:1º Fernando Arca - C.M. Ribeira Sacra 2º Javier Pacios - C.M.Ribeira Sacra3º Elpidio Gomez - C.M.Ribeira Sacra

Absoluto Feminino:1º Charo Figueroa - CAR Marisqueiro

Veteráns Masculino:1º Eleuterio Couceiro - Artabros2º Angel Mira - A. Esacladores Ourensans3º José Rodriguez - Red-1 Ourense

Copa Galega:Absoluto Masculino:1º José Antonio Santalla - Red-1 Ourense 2º Fernando Arca - C.M.Ribeira Sacra3º Eleuterio Couceiro - Artabros

Absoluto Feminino:1º Charo Figueroa - CAR Marisqueiro

Veteráns Masculino:1º Eleuterio Couceiro - Artabros2º Angel Mira - A. Esacladores Ourensans3º José Rodriguez - Red-1 Ourense

Podio da Copa GalegaProba de Chadrexa de Queixa

Campións galegos

20

Después de varios años sin competiciones federativas en Galicia, este 2011 se ha llevado a cabo la Copa Galega de Escalada en bloque, con sedes de prueba en Ourense, A Coruña y Lugo.

Todo empezó gracias a las nuevas tecnologías y la inquietud de varios escaladores por hacer de estas competiciones una vía para reencontrarse con compañeros de actividad y de paso motivarse para entrenar y ponerse fuerte. De esta manera, tras un par de mails surgió la idea de montar estas compes en los locales de club con las salas de boulder más grandes existentes en Galicia, para poder hacer varias pruebas y dar a conocer las diferentes salas de boulder a los escaladores de nuestra comunidad.

Poco a poco la idea fue cogiendo color y también forma. Se decidió que el formato de las clasificatorias debía ser “a la americana” es decir, todos los escaladores a la vez intentando realizar los pasos propuestos por los equipadores,

Éxito de participación yorganización en laCopa Galega de

Escalada en Bloque 2011

Un centenar de escaladores tomaron parte en las tres pruebas

Texto: Miguel Feijóo - Fotos: Varios

As probas celebráronse en Ourense, Lugo e A Coruña

21

buscando que no sólo escalen un montón aquellos que pasen a las finales, sino que también los participantes de menos nivel pudieran escalar durante varias horas sin parar y sin presión en las rondas clasificatorias.

Para las finales se acordó un formato también novedoso y usado con éxito en la última competición de bloque celebrada en Lugo hacía años, en el que el primer intento de cada bloque se realizaba a vista y los tres siguientes eran ya una vez vistos al resto de compañeros. De esta manera se buscó minimizar el tiempo de aislamiento de los escaladores y por otro lado hacer una competición dinámica y divertida.

El resultado fue muy positivo con muy buen ambiente en todas pruebas en las que la deportividad y el compañerismo han primado ante todo, siendo el nivel de participación muy elevado con más de un centenar de inscripciones entre las tres pruebas y con una importante afluencia de escaladores de todos los niveles no solo para participar, sino también a presenciar las competiciones.

Como en todo evento es importante agradecer a todos los patrocinadores su apoyo a las pruebas ya que sin ellos no sería posible lograr la calidad que ha habido en la Copa y de forma muy especial hay que destacar el apoyo de la Federación Gallega de Montañismo como el más importante patrocinador y pilar de la Copa Galega de Escalada en Bloque.

También hay que destacar el trabajo de toda la gente que de manera altruista ha aportado su grano de arena desde los clubes organizadores ya que desde luego sin ellos sería imposible llevar las pruebas adelante. Ha sido un duro trabajo desmontar todas las presas, limpiar, hablar con patrocinadores, montar los pasos, comprar avituallamiento, diseñas las camisetas para los competidores, preparar pincho al final de la compe, etc.

A pesar del esfuerzo, por lo menos por mi parte, mereció la pena, sobre todo gracias a toda la gente que vino a competir desde las distintas partes de Galicia y que hacen que tantas horas dedicadas a cada prueba tengan sentido.

Éxito de participación yorganización en laCopa Galega de

Escalada en Bloque 2011

Un centenar de escaladores tomaron parte en las tres pruebas

-Resultado prueba de Ourense:- Categoría Femenina: 1ª Dolores Domínguez Iglesias 2ª Katia Sanz Ochoa 3ª Josefina Maestu Almeida- Categoría Masculina: 1ª Carlos Marqués Carballo 2ª Marcos Gerpe González 3ª Xurxo Brea Martínez

-Resultado prueba de La Coruña:- Categoría Femenina: 1ª Rosa González López 2ª Josefina Maestu Almeida 3ª Mari Fernández Alvarez- Categoría Masculina: 1ª Miguel Feijoó Fernández 2ª Alejandro López Sanchez 3ª Marcos Gerpe González

-Resultado prueba de Lugo:- Categoría Femenina: 1ª Dolores Domínguez Iglesias 2ª Paula Blanco Latirse 3ª Rosa Mª González López- Categoría Masculina: 1ª Manel 2ª Jose Luis Penín 3ª Fausto Blanco

-Resultado Copa Galega de Escalada:- Categoría Femenina: 1ª Dolores Domínguez Iglesias 2ª Rosa Mª González López 3ª Josefina Maestu Almeida- Categoría Masculina: 1ª Miguel Feijoó Fernández 2ª Marcos Gerpe González 3ª Alejandro López Sanchez

O podio feminino

22

1200 quilómetros de sendeiros para percorrer Galicia

Turgalicia edita en colaboración coa FGM Galicia, sendas para descubrir un país ·

SE

ND

EIR

ISM

O ·

Texto: M.C.Echevarría - Fotos: Jesús Nieto - Adolfo Puch

23

Recuperar as sendas tradicionais que conectan núcleos

de poboación, restaurar camiños con importancia histórica e valorizar rutas cun especial patrimonio natural ou paisaxístico está na esencia do sendeirismo. Proba da riqueza que

Galicia ten en este tipo de

sendas son os máis de 1200 quilómetros que

integran a 62 rutas que cumpren as condicións esixidas pola FEDME e

a FGM para seren homologadas e que agora están recollidas no catálogo Galicia, sendas para descubrir un país, editado por Turgalicia.

Respecto da anterior guía de sendeiros publicada en 2008, este catálogo incorpora 34 novas rutas, sete na provincia de A Coruña, catro en Lugo, seis en Ourense e 17 en Pontevedra. “Coas novas incorporacións”, explica Adolfo Puch, presidente da FGM, o mapa de sendeiros

en Galicia queda configurado por un total de 62 rutas, 58 de pequeno

percorrido e catro de gran percorrido que suman un total de 1200 quilómetros”. Sendas e pistas forestais, antigos camiños de carros, camiños herdados da época romana.. todo un abano de posibilidades é o que este catálogo pon aos pés dos afeccionados ao sendeirismo que poderán atopar nas súas páxinas sendas totalmente adaptadas as súas preferencias e condicións físicas.

Grandes e pequenos, todos teñen un oco no catálogo

Os sendeiros de gran percorrido, GR, mantéñense exactamente igual respecto da anterior publicación. O Panorámico de Vigo (GR53), o Sendeiro de As Greas

A Sociedade de Imaxe e Promoción Turística de Galicia, Turgalicia, vén de editar un catálogo de referencia dos sendeiros que cumpren as condicións de homologación esixidas tanto pola Federación Española de Montañismo, como pola FGM e que a súa vez están axustadas á normativa internacional. Cunha tirada de 18.000 exemplares, editados en galego, castelán e inglés, Turgalicia pretende con esta guía descubrir a práctica do sendeirismo ao público en xeral e poñer ao día as rutas coas que contan os e as afeccionadas a esta actividade que conta só en Galicia

con miles de seguidores.

1200 quilómetros de sendeiros para percorrer Galicia

24

(GR58), o Camiño de Santiago (GR65) e o Rural de Galicia (GR94) son eses itinerarios peonís de gran lonxitude, formados pola conexión de camiños, calzadas, pistas e outro tipo de vías de comunicación que cada certo tempo atravesan un núcleo de poboación onde o sendeirista pode aloxarse ou aprovisionarse do que precise.

No que respecta aos sendeiros de pequeno percorrido, (PR-G), o catálogo recolle un total de 58 itinerarios de ámbito local, cunha lonxitude inferior a 50 quilómetros e que normalmente poden percorrerse en poucas horas. De Cambre a Mos, da Ribeira Sacra ao Galiñeiro ou da Ribeira do Ulla ata Laxe, os case 60 sendeiros de pequeno percorrido recollidos na guía vertebran unha boa parte da xeografía galega que aínda podería ser máis ampla se moitos dos itinerarios antigos revalidasen a súa homologación, algo que non foi posible por falta de mantemento. “Os promotores das sendas homologadas teñen que ter en conta que non se trata só de facer e equipar unha ruta, senón teñen que manterse debidamente. Moitos alcaldes deben concienciarse que do mesmo modo que si neno pega cun balón nun cristal do pavillón de deportes municipal este se repara. Pois ben no

25

caso dos sendeiros cómpre limpalos de maleza, revisar o equipamento e os paneis, sinalización sobre soporte natural, balizas, etc…”, explica Puch.

Abandono e piratería

A falta de mantemento nos sendeiros á que alude o presidente da FGM fixo que respecto de 2008 foran dados de baixa un total de 21 rutas, algo que podería evitarse se os concellos, mancomunidades, asociacións e clubs que promoveron a súa homologación cumprisen a súa obriga de mantelos cun repaso anual coa fin de evitar o abandono ou a perda dos itinerarios. “O mantemento basicamente consiste en repoñer a sinalización a medida que se vai deteriorando. Unha vez feito o equipamento o máis sinxelo é mantelo porque non se deterioran todos os días os paneis e a súa información, os postes de madeira ou a pintura. É máis unha cuestións de vontade que de cartos”, asegura Puch que non oculta o efecto que a crise económica pode ter sobre o mantemento dos sendeiros. “Estamos a detectar un recorte de fondos destinados tanto ao mantemento como á creación de sendeiros que si precisa de máis cartos xa que ten que comezar de cero. Aínda así esperamos que a medio prazo a situación mellore”.

Pero non é a falta de mantemento o único problema que afecta aos sendeiros homologados que nos últimos anos teñen que convivir con outros que o presidente da FGM denomina “piratas” que utilizan a sinalización recoñecida a nivel internacional que é a patentada polas federacións de montañismo. “Os promotores de estas rutas deben saber

que as sinais que usan teñen dono e polo tanto non se deben utilizar sen permiso. Non é descartable que a medio prazo se poidan denunciar estas actuacións por parte dos departamentos xurídicos da FEDME ou da FGM”, anuncia Puch.

As novas tecnoloxías alíanse co sendeirismo

O catálogo Galicia, sendas para descubrir un país do que Turgalicia editou 18.000 exemplares,

12.000 en castelán, 3000 en galego e outros tantos en inglés, adáptase desta volta á demandas dos usuarios das novas tecnoloxías e así ademais de poder consultarse nas páxinas web da FGM e de Turgalicia. Ademais a Sociedade de Imaxe e Promoción Turística de Galicia puxo en marcha un proxecto pioneiro empregando a tecnoloxía dos teléfonos móbiles intelixentes. A través de internet pode consultarse un mapa da ruta en Google Maps e páxinas web especializadas como wikiloc ou everytrail que permiten consultar, visualizar e descargar a información xeoreferenciada das rutas galegas.

Recomendacións para quen non saiba por onde comezar

Se xa tes as botas e a mochila, pero

ante tal morea de posibilidades non sabes por onde tirar, o presidente da FGM proponche un sendeiro por provincia para que comeces a túa andaina. Adolfo Puch antes de acceder á presidencia da FGM estivo na dirección de Sendeirismo da Federación o que lle fai un bo coñecedor da rede existente

en Galicia. “Na provincia de A Coruña recomendo o PR-G

114, Laxe-Traba que percorre a costa coruñesa con paisaxes de gran beleza. En Lugo o PR-G 99, Ruta da Auga de Guitiriz é un compendio de cultura, ribeira fluvial, adornado de vestixios do pasado e natureza desbordante. En Ourense destacaría o PR-G 98 no incomparable escenario do Canón do Sil no concello de Parada do Sil, con obras de arte inimitables como o mosteiro de Santa Cristina de Ribas de Sil. E en Pontevedra animo a percorrer o PR-G 2 ou sendeiro Galiñeiro-Aloia, un miradoiro privilexiado sobre a ría de Vigo que vai bordeando todos os cumios da Serra do Galiñeiro ata o Monte Aloia”.

26

Situado a unos 300 kilómetros al sur del Ecuador, en la frontera septentrional de Tanzania con Kenya, el Kilimanjaro constituye el macizo más elevado del continente africano, además de la montaña aislada más alta del planeta y uno de los volcanes extintos más elevados de la tierra. Formado por tres volcanes inactivos, es el Kibo con 5895 m. la cumbre más elevada de África donde el montañero del club de Montaña Xistra, Manuel Conde y su hijo Pablo ascendieron el pasado mes de agosto. Esta es su experiencia con el relato del 33 cumpleaños de Pablo

incluido, contada en primera persona por sus protagonistas.

Pablo y Manuel al fondo el Kilimanjaro

Kilimanjaro 2011Manuel Conde y su hijo Pablo ascendieron al techo de África el pasado mes de agosto

· M

ON

TA

ÑA

·

Texto e Fotos: Arquivo Manuel y Pablo Conde

27

El 16 de Agosto, salimos de Vigo (Peinador), a las 15,45 en Air Europa, llegamos a Madrid a las 16,50, donde hicimos noche (Hotel Aeropuerto).

A las 04,00 del día 17 facturamos el material con destino al Aeropuerto Kilimanjaro (Tanzania), pasando por Ámsterdam (Holanda). A las 06,15, después de pasar todos los controles embarcamos en el vuelo KL1708 de KLM para Ámsterdam, y a las 10,20, salimos en el vuelo KL0569 de Ámsterdam para Kilimanjaro (Tanzania), llegando a las 19,30 – pasamos los tramites de aduana y visados – En el Aeropuerto nos esperaba el representante de Zara (empresa organizadora de la actividad) que nos llevo al Hotel Springland en Moshi donde llegamos a las 21,30.

El día 18, nos levantamos a las 06,00, preparamos las bolsas de los porteadores y las mochilas de marcha, bajamos a desayunar a las 07,00 y a las 08,30 nos trasladaron en un minibús hasta la localidad de Machame (50 minutos desde Moshi) y desde esta pequeña aldea hasta Machame Gate (10 minutos). Al llegar a Puerta Machame (1.800 mts.) se registra la entrada en el Parque Nacional del Kilimanjaro. Iniciamos la ruta por senderos bien marcados entre terrenos destinados a la agricultura, hasta introducirnos en la zona del cinturón forestal. El bosque tropical que atravesamos es la zona más húmeda que encontramos en la ascensión al Kilimanjaro con nieblas y lluvias muchos días del año. El camino está bien marcado pero

lo encontramos húmedo y con barro.

Después de una parada para comer en el propio bosque, llegamos a la zona más abierta de Machame Camp (3.000 mts.), donde montamos el campamento I.

Este primer día recorrimos 10 Kms y ascendimos 1.200 mts en 5 h y 15 m.

El día 19 nos levantamos a las 07,00, desayunamos y a las 08,15 partimos para Shira 2 Camp (3.810 mts.). El recorrido comienza como una continuación de la jornada anterior, pues durante una hora aproximadamente se continúa caminando por el bosque tropical. Tras este trayecto la vegetación comienza a desaparecer y nos introducimos en el páramo alpino caracterizado por los brezos, las lobelias y los senecios gigantes.

Después de caminar algo más de dos horas llegamos a una pequeña cresta rocosa que ascendemos para situarnos en la Shira Plateau, la llanura existente entre los cráteres Kibo y Shira.Desde Shira Plateau hasta Shira 2 Camp nos lleva 2 h 45 m, en este campamento por la noche

la temperatura suele bajar varios grados bajo cero.

El segundo día recorrimos 5 kms y ascendimos 800 mts en 4 h y 30 m.

El día 20, nos levantamos a la 07,00, desayunamos y a las 08,15 salimos para Barranco Camp (3.976 mts.). En la primera parte de esta jornada ascendimos hasta Lava Tower (4.630 mts.) por un terreno que progresivamente va cambiando hacia lo semidesértico. En este primer tramo continuamos con el rumbo norte de los días anteriores para después girar al este, lo que nos permite rodear el cráter Kibo por su falda Sur.

Llegamos a la Lava Tower, también denominada Shark¨s Tooth (Diente de tiburón), un remanente de la primera actividad volcánica del Kilimanjaro y llegar hasta su base no tiene más dificultad que la altura y lo pedregoso del camino.

A continuación descendemos hacia Barranco Camp, el tiempo es bueno y podemos disfrutar de las impresionantes

vistas de la Breach Wall primero y de la Barranco Wall llegando al Campamento III.

El tercer día recorrimos 7 kms de subida y ascendimos 800 mts en 4 h 15 m y 4 kms de bajada y descendimos 600 mts en 1 h 45 m.

El día 21 nos levantamos a las 07,00, desayunamos y a las 08,25 partimos para Barafu Camp (4.673 mts.). Esta jornada la hacemos en dos etapas: en la

Pablo y Manuel en Machame Hut a 3000 mts.Texto e Fotos: Arquivo Manuel y Pablo Conde

28

primera, Barranco Camp (3.976 mts.) – Karanga Camp (3.995 mts.), la principal dificultad es superar la Barranco Wall, una pared rocosa que nos separa de Kananga Valley. El camino es mucho más sencillo de lo que parece a priori y con una mínima soltura en terrenos de montaña podemos superar esta pared sin contratiempos. Pasado este trecho estamos situados justamente debajo del Glaciar Heim donde merece la pena detenerse a contemplarlo antes de descender por terreno rocoso a Karanga Camp. Paramos a comer y descansar un par de horas y disfrutar de las escénicas vistas.

Abandonamos Karanga Camp tomando el camino a mano izquierda que sube a la siguiente zona de acampada, Barafu Camp, la antesala para ascender el Kibo a casi 4.700 mts. Barafu Camp es un campamento bastante inhóspito, sin agua y ubicado en un pequeño espacio rocoso. La estancia en este campo es breve pues solo dispondremos de unas pocas horas para dormir.

En Barafu Camp (4.673 mts.) celebramos el 33 cumpleaños de Pablo.

El cuarto día recorrimos en la primera parte 4 kms, ascendimos 300 mts y

descendimos 300 mts y en la segunda parte recorrimos 3 kms y ascendimos 300 mts en 7 h 15 m.

Nos levantamos a las 22,30 – tomamos te con galletas y a las 23,15, en plena noche, comenzamos a caminar para ascender el cráter Kibo por un cono de derrumbe situado entre los glaciares Rebmann y Ratzel, es el trayecto mas duro de todo el recorrido por terreno de fuerte pendiente a gran altura.

El día 22, a las 02,30 a 5.100 mts. Manuel Conde, decide abandonar, esta cansado tiene frío y le duelen los dedos

Ascenso por Puerta Machame en azul - descenso por Puerta Mweka en amarillo en 3D

29

de las manos. Junto con el guía Khalfani emprende el regreso a Barafu Camp, donde descansa y espera por Pablo Conde.

Después de 4 horas y 30 minutos de ascensión, Pablo llega a Stella Point, a 5.735 mts. de altitud, en el borde del cráter. Un breve descanso para tomar té. El camino que le queda es más llevadero, transcurre por el borde del cráter Kibo y las 06,00 llega a la cumbre del Uhuru Peak (5.895 mts.). La estancia en la cima es corta, fotografía en la cumbre y contemplar el cráter interior Reusch. Temperatura en la cumbre -15º C

El descenso se hace en dos partes, el primer tramo hasta Barafu Camp, le lleva 2 h 30 m. Descanso en Barafu Camp de tres horas y segundo tramo Barafu Camp – Mweka Camp (3.068 mts.) 3h 30 m.

El quinto día recorrimos en la ascensión 5 kms., ascendimos 1.200 mts. en 6 horas y descendimos 10 kms., descendimos 2.800 mts. en 3 h 30 m

El día 23, nos levantamos a las 07,00, desayunamos y a las 8,20 emprendemos el descenso hacia Mweka Gate (1.640 mts.) por la zona boscosa que ya conocemos. En Mweka Gate volvemos a acreditarnos ante las autoridades del Parque Nacional del Kilimanjaro.

Nos trasladan al Hotel Springland, donde nos duchamos, comemos y a las 17,00 nos llevan al Aeropuerto Internacional del Kilimanjaro, a las 21,00 partimos para Ámsterdam – Madrid – Vigo donde llegamos a las 21,30.

Campamento Barafu Camp a 3.068 mts.

Pablo y Khalfani en la cumbre del Kilimanjaro a 5.895 mts. a las 06:00h del día 22-08-2011

30

Actividades pasouXVII Descenso de barrancos Celebrado o 10 de xullo, o XVII Descenso de Barrancos forma parte das actividades de fomento do deporte na natu-reza do Clube de Montaña Xistra. Desenvolveuse no regato de Trabancas, límite do concello de Parada de Sil.A actividade na que participaron 15 persoas comezou o sá-bado cun paseo ata os miradoiros sobre o Sil. Xa o domingo celebrouse o descenso cualificado polos participantes e a organización como moi positivo, nun día que comezou co néboa e poalla e posteriormente foi mellorando ata quedar moi boa tarde.

XL Marcha e Campamentoinfantil-xuvenilOrganizada polo Club de Montaña Xistra e co patrocinio da FGM, os días 23 e 24 de setembro celebrouse na Cañi-za a XL Marcha e Campamento infantil- xuvenil na que participaron unha trintena de federados de clubs galegos entre pequenos e maiores que os acompañaban. A acti-vidade integrada no programa de fomento de deporte na natureza que desenvolve o club vigués, consistiu nunha marcha entre o Alto de Fontefría e o cámping municipal de A Cañiza, “Carballo do Marco” no que se desenvolveu o campamento.

o que xa

· A

CT

IVID

AD

ES

·

31

Eurorando 2011.A Pontenova-San Tirso de AbreO 17 de setembro as actividades do Eurorando 2011 che-garon a Galicia. Dentro da programación deseñada para este ano baixo o lema “Camiños da auga” os participantes percorreron os case 13 quilómetros da Ruta do ferrocarril do río Eo. Recuperando parte do traxecto que realizaba o ferrocarril mineiro que discorría entre A Pontenova e Riba-deo, esta ruta que vai en paralelo ao río Eo, permitiu aos e ás sendeiristas gozar do camiño que une a localidade galega de A Pontenova e a asturiana de San Tirso de Abres .

XXIII Marcha Galega deMontañeiros VeteranosNo mes de setembro o Club Peña Trevinca realizou unha interesante marcha para montañeiros veteranos no concello de Covelo. A actividade comezou na praia fluvial de Macei-ra e rematou en Barciademera cun percorrido de 17 quiló-metros por escenarios de gran beleza.O encontro no que participaron máis de oitenta persoas tivo, como é tradicional, un xantar de confraternidade celebrado en Mondariz. Os participantes de máis de 40 anos recibiron un agasallo conmemorativo.

32

por viro que está

Xaneiro

Febreiro

Marzo

CURSO

ESQUÍ DE MONTAÑAPirineos

FGM-EGAM

9-13 CURSO

ESCALADA EN XEOAlpes

FGM-EGAM

17-21 CURSO

MONTAÑISMO INVERNAL---

FGM-EGAM

21-22 CURSO

ESCALADA EN XEOTrevinca

FGM-EGAM

28-29

IV PERCORRIDO DE

ESQUÍ DE MONTAÑAPeña Ubiña

FGM-CM Celtas

4-5

CURSO

ALPINISMO (1ª parte)Peña UbiñaFGM-EGAM

25-26

CURSO

ESQUÍ DE MONTAÑA NITrevinca

FGM-EGAM

4-5 CURSO

MONTAÑISMO INVERNAL---

FGM-EGAM

11-12

CURSO

ESQUÍ DE MONTAÑA NIILeitariegos

FGM-EGAM

11-12

CURSO

ALPINISMO (2ª parte)Peña UbiñaFGM-EGAM

3-4 CURSO AUTORRESCATE

ESCALADA EN ROCHAGaliñeiro

FGM-EGAM

10-11 I CAMPIONATO GALEGO QUILÓMETRO

VERTICALCourel

FGM-Secc. Montaña C.A.R. Marisqueiro

11 CURSO ALPINISMO

CORREDORESPeña UbiñaFGM-EGAM

24-25

33

Abril

Maio

ACTIVIDADERENDEMENTO ALTA RUTA

Chamonix-ZermattAlpes

FGM-EGAM

30mar-8abr

ACTIVIDADERENDEMENTO O MACIZO

ANETO CON ESQUÍSPirineos

FGM-EGAM

27abr-1may2ª PROBA da

COPA GALEGA deCARREIRAS por MONTAÑA

(II Chandrexa Trail)Chandrexa

FGM - C. Deportivo Red 1 Ou-rense - Club Alpino Ourensan

por determinar

3ª PROBA daCOPA GALEGA de

CARREIRAS por MONTAÑA (II Montes de Viveiro)

ViveiroFGM - Secc. Montaña ADS Roque-Concello de Viveiro

26-27

4ª PROBA daCOPA GALEGA de

CARREIRAS por MONTAÑA (I Terra Galaica)

GaliñeiroFGM - Clube de Montaña e

Escalada Azimut

por determinar

IX CAMIÑADAde MONTAÑA ENTRIMO

(1ª PROBA COPA 50km.)Entrimo

FGM-Concello de Entrimo

14

VIII MARCHAdos 50 Km. de SANTIAGO (4ª PROBA COPA 50km.)

SantiagoFGM-Sección de Montaña Club Deportivo Fontiñas

5

CAMPEONATO de ESPAÑA de CARREIRAS

por MONTAÑA e CAMPIONATO GALEGO VI CARREIRA MONTAÑA

CANÓN DO SILParada do Sil

FGM-Clube de Montaña Ribeira Sacra-Concello de Parada do Sil

6

1ª PROBA daCOPA GALEGA de

CARREIRAS por MONTAÑA (III Travesía do Xalo)

XaloFGM-Sociedad Montaña Árta-bros - Asoc. Castelo Deporte

22

CURSOORIENTACIÓN EN MONTAÑA

---FGM-EGAM

21-22

CURSOTÉCNICAS DE

MONTAÑISMO (1ª parte)---

FGM-EGAM

5-6

CURSOTÉCNICAS DE

MONTAÑISMO (2ª parte)---

FGM-EGAM

12-13 CURSODE ESCALADA N1

(2ª parte)Galiñeiro

FGM-EGAM

12-13

CURSO DE ESCALADA N1

(1ª parte)Rocódromo de Pontevedra

FGM-EGAM

5-6

V ANDAINABISBARRA DO SAR

(2ª PROBA COPA 50km)Padrón

FGM-Concellos Padrón, Dodro, Rois. Asoc. colectivo Remonte

21

II RUTA DOCOLESTEROL

(3ª PROBA COPA 50km)Boqueixón

FGM-Concello de Boqueixón

28

XV ANDAINA POPULAR VILA DE ALLARIZ

(5ª PROBA COPA 50km)Allariz

FGM-Concello de Allariz

26

34

por viro que está

Xuño

4ª PROBA daCOPA GALEGA de

CARREIRAS por MONTAÑA (1ª Terra Galaica)

GaliñeiroFGM-Clube de Montaña e

Escalada Azimut

por determinar

1ª PROBA DACOPA GALEGA

DE ESCALADA BASEVigo

FGM-Club Montañeiros Celtas

2 2ª CAMIÑATA CONCE-LLO SALCEDA CASELAS(6ª PROBA COPA 50km)

SalcedaFGM-Concello de Salceda de

Caselas

2 CURSODE ESCALADA

VARIOS LONGOSVIAS DESEQUIPADAS

---FGM-EGAM

2-3

XXVMARCHA

CON VIVAC---

FGM-CLUB PEÑA TREVINCA MONTAÑEIROS DE GALICIA

9-10

CURSODE ESCALADA

ARTIFICIAL---

FGM-EGAM

16-17

CURSODE ESCALADA

EN FENDASFaro de Budiño

FGM-EGAM

9-10

XIV MARCHA ASAN ANDRÉS DE TEIXIDO

(7ª PROBA COPA 50km)Ferrol

FGM-Cub Montaña Ferrol

9

1ª PROBA DACOPA GALEGA DE

ESCALADA EN BLOQUEA Coruña

FGM-Sociedad de Montaña Ártabros

16

2ª PROBA DACOPA GALEGA DE

ESCALADA EN BLOQUEA Coruña

FGM-Sociedad de Montaña Ártabros

30

III CAMIÑADABOMBEIROS VOLUNTARIOS

DE MELGAÇO (8ª PROBA COPA 50km)

MelgaçoFGM-Bombeiros de Melgaço

16

CURSO de DESCENSO

de BARRANCOS N1---

FGM-EGAM

30xuñ-1xul

XulloACTIVIDADE

RENDEMENTOALPINISMO

AlpesFGM-EGAM

2-11 XVIIIDESCENSO

DE BARRANCOS---

FGM-Clube de Montaña Xistra

7-8 CURSO de DESCENSO

de BARRANCOS N1---

FGM-EGAM

30xuñ-1xul

35

Agosto

Setembro

Outubro

II CAMPAMENTO ALTA MONTAÑA

ALPES XULIANOSEslovenia

FGM

1-15

XXIV MARCHA DE MONTAÑEIROS

VETERANOS---

FGM-Clube de Montaña Xistra

8-9

MARCHAESTATAL

MONTAÑEIROSVETERANOS FEDME

---FEDME

12-14 CURSO DE MONTAÑISMO

PARA XOVES---

FGM-EGAM

6-7

CAMPAMENTOANUAL DA FEDME

---FEDME

20-26

CURSO DE AUTORRESCATE EN

BARRANCOS---

FGM-EGAM

15-16

CURSO DE ORIENTACIÓN CO GPS

---FGM-EGAM

27-28

XLI CAMPAMENTO E MARCHA

INFANTIL XUVENIL ---

FGM-Sociedad de Montaña Ártabros

29-30 X ANDAINA POPULAR CONCELLO de RIBEIRA(9ª PROBA COPA 50km)

RibeiraFGM-Concello de Ribeira

1

36

De primeiras parece que este tipo de actividade non ten ningunha compoñente técnica especial. Simplemente, póñome a camiñar e xa está. Pois non é tan doado, xa que deberíamos de ter en conta unha serie de cuestións coma a elección do equipamento axeitado

a práctica deportiva, e iso é técnica. Temos que pensar na época do ano na que vou practicar a marcha e as miñas características físicas. Isto parecerá unha “perogrullada”, pero imos analizalo.

Se queremos camiñar polo monte

no inverno, demandaranos unha equipamento moi diferente a empregada no verán. No inverno, o calzado e roupa vainos protexer das inclemencias do tempo coma chuvia, vento e temperaturas baixas, mantendo así unha temperatura corporal axeitada para evitar enfermidades coma o arrefriamento, gripes, etc. Pero unha boa elección da vestimenta, que non é máis que coñecemento técnico das prestacións do equipamento, tamén evita lesións musculares e articulares por manter os músculos quentes favorecendo a circulación do sangue. Se a circulación do sangue é boa, o músculo estará ben alimentado e oxixenado. Manterase unha boa contracción e relaxación muscular acompañada de estabilidade articular. No verán as cousas son un pouco máis sinxelas, pero se nos equipamos con roupa que non vote para fora a suor, podemos arrefriarnos ou manter unha

Este é un espazo dedicado á técnica dos deportes de montaña. Como xa podemos imaxinar non será doado expoñer todas as técnicas aplicadas a

cada un dos deportes que atopamos na nosa Federación, entre outras porque son deportes altamente tecnificados, é dicir, hai unha compoñente técnica moi

elevada e complexa en todos eles, dende o máis sinxelo ao máis comprometido e complexo. Imos comezar neste primeiro artigo cunha exposición sobre a

marcha sobre terreo de montaña fácil. É un tipo de terreo onde só camiñamos. Non é necesario votar man a rochas para progresar. Estamos a falar de

sendeiros, camiños ou zonas de montaña sen camiños pero podemos camiñar sen dificultade.

Que sei sobre camiñar

O ritmo debe axustarse ás condicións físicas

Texto: Jose Manuel Pérez - Fotos: Varios

· T

ÉC

NIC

A ·

37

temperatura corporal moi alta que fainos suar máis do debido podendo chegar a unha situación de certa deshidratación. Ambas situacións favorecen as lesións. Xa vemos o importante dunha selección axeitada da vestimenta, non só por evitar o frío ou calor, se non por evitar as lesións musculares ou articulares.

Material para o camiñante

Imos agora a analizalo calzado, mochila e bastóns. Hai moito escrito e moitas ofertas, ollo co simplemente escoller a solución máis económica. Pisar ben e fundamental para que a nosa cadeira e columna non se resintan co paso do tempo. Algunhas doenzas vanse xerando polo efecto de ter unha pisada incorrecta, cargar mochilas que non reparten ben o peso, ou empregar durante moito tempo un só bastón para camiñar na mesma man.

As nosas botas teñen que ter unha bo amortecemento suxeitar ben o nocello, illante da humidade e boa capacidade térmica. Sumando todas estas características teremos unhas botas axeitadas a nosa marcha en todo tempo. Miraremos ben a sola, un bo debuxo e composición abondosa en caucho evita o esvaramento descontrolado cando camiñamos sobre rochas molladas. Se temos un pouco de sobrepeso, o amortecemento e suxeición do nocello debe ter prioridade sobre características coma a impermeabilidade, deste xeito protexeremos os nocellos e os nosos xeonllos. Lembremos cunha boa sola apórtanos a estabilidade imprescindible para non caer nas situacións delicadas, nos momentos sinxelos case calquera sola responde.

Tampouco deberíamos de levar calquera mochila que teñamos na casa. Se imos facer un percorrido curto, unha hora máximo, podemos aproveitar o material, pero a partires dise tempo camiñando, temos que pensar en comprar unha mochila axeitada. As mellores son aquelas que teñen as costas ríxidas e boa ventilación entre as nosas costas e a mochila. Acolchado nas cintas dos ombreiros e cinto lumbar. Non moi pesada e un par de petos, un na parte superior e pode ser outro nun lateral ou mellor ningún. Unhas costas ríxidas axúdannos a repartir o peso entre os ombreiros e cadeira, evitando a sobrecarga das vértebras do lombo e mala posición do pescozo. Unha distribución incorrecta do peso na mochila condiciona o noso camiñar e a estabilidade cando temos que pasar nun terreo pouco homoxéneo.

Se durante o noso camiñar empregamos bastóns pregables hai que ter en conta

cantos e como usalos. Empregar bastóns fai que o exercicio durante o camiñar sexa máis completo ao mover e facer algún que outro esforzo cos brazos. Deberíamos de empregar dous en vez dun, deste xeito aumentamos o noso equilibrio, poderemos apoiarnos neles con decisión, e o máis importante, non desequilibraremos o desenrolo muscular por facer participar máis uns músculos dun lado do corpo que outros. Cando merquemos os bastóns, mercaremos a parella e a empregaremos.

Resumindo un pouco, o coñecemento técnico do material que imos a empregar camiñando, axúdanos a facer unha boa selección para obter os beneficios desta actividade sexan e evitar lesións. Logo o combinamos cunha marcha correcta escollendo un ritmo axeitado as nosas condicións físicas. Pisando de xeito que apoiemos canta máis sola no chan, menor son as posibilidades de escorregar. A lonxitude dos pasos non debe ser longa, e cara arribar, diminuiremos a lonxitude dos nosos pasos. Nosos xeonllos teñen que actuar coma amortecedores nos terreos moi irregulares. Os bastóns axudarannos a subida e a baixada. Durante as baixadas non levaremos as correas postas, permitindo así o deslizamento rápido da man polo bastón, si as levaremos postas durante as subidas xa que nos permitirán un bo apoio.

Como vemos, unha actividade que parece non ter técnica algunha a coñecer, ten o seu contido técnico, que unha vez coñecido volve a actividade máis beneficiosa e divertida. Noutra ocasión escribiremos de cómo alimentarse durante a marcha.

A mochila debe axeitarse á actividade

38

- Como te iniciaches nos deportes de montaña hai agora 16 anos? Foi a través de alguén que coñecías, un familiar ou foi unha decisión individual?- Empecei tarde, non tivera oportunidade antes de ir con xente que fixera montaña.No traballo un compañeiro díxonos a varios de ir a facer unha ruta montañeira e aí comezou todo.

- Lembras a túa primeira saída á montaña, a onde foi?- Perfectamente foi a Picos de Europa, Torre Vieja, foi a miña primeira cima

- En que momento e por que razón deches o salto do montañismo de Galicia a, primeiro supoño que o resto de España e logo ao estranxeiro?- Todo foi pouco a pouco. Un dos

compañeiros co que fora a primeira vez tamén lle gustou e os dous decidimos irnos a Pirineos e xa non puiden deixar de intentar novos cumes. Logo fíxenme socia de Montañeiros de Pontevedra e pouquiño a pouco fun facendo mais cousas.

- Que sentes sendo a primeira pontevedresa que superou os

No caso de Rosa Paredes non foron os antecedentes familiares os que a levaron á montaña, senón un compañeiro de traballo que a animou a participar nunha ruta. Despois de ascender ao Torre Vieja nos Picos de

Europa, xa non houbo marcha atrás para esta enfermeira de Vilaboa que co paso dos anos chegaría aos cumios do Mont Blanc, Elbrus ou Aconcagua, entre outros. Desexosa de experimentar a montaña máis alá da súas

propias pisadas, Rosa Paredes non deixou pasar a ocasión de iniciarse no barranquismo,a espeleoloxía, o esquí, a escalada e de xeito máis intenso na bicicleta coa que pedalada a pedalada xa ten subido o Mulhacén, o ou Veleta ou percorrido “La Carretera de la Muerte” a máis de 4000 metros de altura

en Bolivia. Sobre a menor participación de mulleres nos deportes de montaña, considera que o descoñecemento pode producir un medo que anima a romper buscando actividades adaptadas a cada nivel e condición física.

Rosa Paredes, montañeira:“O día a día é moito máis perigoso que a montaña”

Texto: M.C. Echevarría - Fotos: Arquivo Rosa Paredes

· M

UL

LE

R E

MO

NT

AÑ

A · A primeira pontevedresa en ascender o Aconcagua

39

6000 metros de altura ao subir ao Aconcagua?- No momento de acadar este cumio nunca pensei que trascendera tanto, a verdade que me sorprendeu a repercusión que isto trouxo e animoume a seguir e intentar chegar un pouco máis alto.

- Como foi a experiencia de coroar a montaña máis alta de América do Sur?- Foi unha satisfacción enorme. Cando chegamos houbera un accidente terrible con varios mortos e nesa tempada a incidencia de mortes foi moi alta así que aínda que ía con moita ilusión, o chegar alí non as tiña todas comigo, ademais o tempo non acompañaba. O chegar ó cume non podía crer que o conseguira acababa de acadar un sono, culminaba o esforzo de moitos meses de traballo. Tivemos sorte e ese día estaba despexado co que as vistas eran impresionantes,e quedaron para sempre na miña retina, xa que unha foto non pode plasmar todo o que se ve.

- O feito de que boa parte dos teus éxitos deportivos os acadaras en América do Sur, é casual ou non?- A verdade é que América do Sur ten moitos cumes accesibles ao meu nivel montañeiro, ademais de ser o sitio mais barato para viaxar e como o 90% do financiamento das expedicións saen do meu peto, é un sitio ao que a miña economía pode chegar.

- Tamén tes estado no Himalaya aínda que alí atender a un compañeiro de expedición que sufriu un edema cerebral, impediuche levar a cabo os plans que tiñas previsto, non?- Si, foi quizás a peor situación que vivín ata o momento. O de ser enfermeira non me axudaba moito xa que ao non dispor de medios facía que todo fose peor. A espera dunha evacuación, que non sabia se sé ía realizar, foi durísimo, vía como o compañeiro empeoraba e non podía facer nada. Cando sentín o helicóptero foi como quitarme un peso de enriba, agora só tiñamos que camiñar tres días para saber como estaba o compañeiro pero xa ía ser atendido.

Aí dinme de conta de que a vida dunha persoa depende de que teñas un bo seguro que te avale ou de que teñas cartos en efectivo para poder contratar un helicóptero porque se non teñen a certeza de que van cobrar, non despegan. O compañeiro recuperouse sen incidencias e para min foi como acadar o cume mais alto do mundo.

- Que destacarías da ascensión ao Elbrus?- A rapidez coa que a fixemos e a pouca xente que alí había. Todo o que vira antes de ir é que estaba moi concorrido e as fotos que vira parecían como que non era unha paraxe moi bonita pola cantidade

de lixo que había no CB. Nós fomos a final de tempada e apenas había xente e estaba cuberto cun manto branco que fixo desta paraxe unha das vistas mais fermosas que recordo. Iso si desde o cume non vimos nada estaba cuberto de néboa e non puidemos ver nada, tivemos que arriscar a facelo en tres días, xa que viña moi mal tempo.,e

tivemos sorte.

A pontevedresa tamén acadou o cumio do Elbrús

40

- Cal das túas ascensións foi máis complicada e cal máis satisfactoria?O ano pasado en China no Muztagh-Ata foi a primeira vez que tiven mal de altura, sobre todo cefalea. A parte, o mal tempo fixo que non puideramos acadar o seu cume. Á volta dinme de conta que tiña anemia cousa que fai que a aclimatación sexa peor.Todas as ascensións son satisfactorias por unha cousa ou por outra. Se teño que destacar unha pode que sexa a ascensión o Naranjo de Bulnes, foi o meu primeiro reto, despois do primeiro curso de escalada tiñamos como agasallo que si seguiamos progresando os monitores

acompañaríannos na ascensión o Naranjo e así foi.

- Algún reto pendente que teñas previsto afrontar?- Por problemas económicos este ano non puiden facer ningunha expedición. Espero poder acadar algún dos retos que espero levar a cabo, pero por agora

non teño nada en firme, como facer un cumio de 7000 m, ir ó Mckinley ou intentar subir o Kilimanjaro en bicicleta. Estes son algúns dos retos que teño previstos.

- Neste momento estás moi centrada na bicicleta de montaña coa que xa tes acadado algúns cumios, non?- Estiven no punto mais alto da península no Mulhacén e tamén no cume máis alto de Galicia, Pena Trevinca. O máximo que subín foi a 4000 m. cando estiven en Bolivia e fixen

o recorrido en bici a “Carretera de la muerte”, 64 km cun desnivel de 3600 m. Só hai unha subida duns 5 km pero como estás a 4000 m. o osíxeno non chega moito, pero foi moi bonito xa que as paisaxes son espectaculares.

- Como comezaches coa bicicleta de montaña e que é o che gusta de esta actividade deportiva?- Desde nena sempre gustoume saír en bicicleta, tanto meu irmán como eu tivemos bici e andabamos sempre con ela. Empecei a ir a raids e necesitaba saír en bici de montaña. No traballo teño un compañeiro que sae moito e con el comecei a facer bici con mais asiduidade. Encántame andar pero coa bici podo facer máis quilómetros e non ter que dispor de tanto tempo para poder recorrer sendeiros, ves máis en menos tempo. Ademais de enfrontarme a novos retos, andando sei que podo ir pero poderei facelo na bici?

Rosa practicando descenso de barrancos Espeleoloxía na Cova de Valporquero

“Na montaña síntome libre e sobre todo

tranquila, xa que na vida diaria non se para”

41

- Ademais de montañismo e bicicleta tamén practicas outros deporte de montaña. Cales son e en xeral que é o que tanto te atrae das actividades que teñen a montaña como escenario?- Si fago un pouco de todo, barranquismo, espeleoloxía, esquí, escalada… todo isto fai que poida disfrutar da montaña desde distintos puntos. Na montaña síntome libre e sobre todo tranquila, xa que na vida diaria non se para, parece que chegas tarde a todo, sempre hai presa para todo. Na montaña tomo todo con moita relaxación e cando vou logrando os retos que me propoño, van caendo barreiras e vencéndome a min mesma.Isto fai que me sinta mais preparada para o día a día que é moito mais perigoso ca montaña. Por outro lado pola miña parte nas actividades de montaña só compito comigo mesma, non vexo a competencia que hai noutros deportes e esas rivalidades noxentas.

- No caso do montañismo tamén se produce, pero se cabe dun xeito máis evidente se dá na bicicleta de montaña. Refírome á case total ausencia de mulleres que practican estes deportes. Por que cres que se produce isto?

- Non sei moi ben porque pasa pero todo o descoñecido dá medo, isto pode ser unha das causas polo que non se animen as mulleres a facelo. Ata fai pouco todas as noticias montañeiras eran referidas a homes, agora con Edurne, Rosa Fdez....., temos unha referencia para ver que se poden facer cousas moi importantes. Aínda que non sexa chegar tan alto como elas.

- Como pensas que se pode animar ás mulleres a practicar máis deportes de montaña?

- Habería que potencialos máis e sobre todo unha maior información. Creo que unha das bases é comezar moi pouco a pouco, xa que si vas a facer cousas, para as que non estas preparada o normal e que non volvas. Por outro lado si o que vas facendo che gusta e non o pasas mal o mais normal é que volvas.

- Que lles dirías a esas mulleres que non se deciden a facer sendeirismo ou que pensan que a montaña non é para elas, ou consideran a bicicleta de montaña moi perigosa?- Que se animen, que non é tan perigoso como se pensa. As actividades hai que planificalas e ter controlados os riscos, dentro do que se poida. Unha cousa importante é saber o teu nivel para poder disfrutar das actividades montañeiras e arriscar o mínimo posible. Sempre hai un nivel para cada persoa onde a actividade vai ser agradable.

No cumio de Ojos del Salgado

No cumio do Veleta coa súa bicicleta de montaña

“Nas actividades de montaña só compito comigo, non vexo a

competencia que hai noutros deportes e esas rivalidades noxentas”

42

A píntega rabilonga ocupa un espazo moi reducido a nivel mundial e ademais está moi vinculada a nosa terra, xa que Galicia é o núcleo desta especie de anfi-bios, de aí o interese pola súa conserva-ción e estudo.

Debido a estes e outros factores, tódalas especies de anfibios (e as de réptiles) de Galicia están protexidas por lei, tanto a española como as europeas (Directiva Hábitat) e diversos convenios interna-cionais (convenio de Berna, Bonn, etc.) que teñen coma obxectivo final a pre-servación destes grupos de vertebrados, tan importantes para o equilibrio dos ecosistemas.

Recoñecer unha píntega rabilonga é bas-tante doado. Velaquí unha breve descri-ción:

Estamos diante dun animal esvelto, ele-gante, cun corpo moi alargado onde os adultos poden chegar a medir ata 16 cm. as femias e algo menos os machos, dende o fociño á punta da cola. Esta pode ser dende unha vez e media ata dúas veces máis longa que o corpo nos exemplares adultos, de aí o seu nome, -e vai ser unha das características definitivas á hora da súa identificación,- se non está rota, xa que poden desprenderse dela si se senten ameazadas.

As patas dianteiras posúen catro dedos e as traseiras cinco, sendo estas extremidades relativa-m e n t e cortas en

comparación coa lonxitude do corpo.

Como dicimos, ten un corpo longo

de pel

As saramagantas ou píntegas son de sobra coñecidas por todos nós xa que seguro que nas nosas camiñatas polas montañas e vales de Galicia, temos observado

algún exemplar de esta familia de anfibios, bastante común na xeografía ibérica. De entre todos os anfibios que podemos atopar en Galicia, sen dúbida, a píntega

rabilonga, (Chioglossa lusitanica), -da familia Salamandridae-, é a mais destacable, xa que se trata dun endemismo ibérico, isto é, que a súa

distribución mundial é exclusivamente o noroeste da Península: as catro provincias galegas, Asturias e o norte de Portugal. E non só isto, senón que ademais só podemos atopala nestes territorios en hábitats moi concretos: bosques atlánticos ben conservados e nos bosques de

ribeira cos seus cursos de augas limpas e sen contaminar.

A píntega rabilonga, untesouro a conservar

É un anfibio endémico de Galicia, Asturias e o Norte de Portugal

Texto: Henrique López - Fotos: Roberto Rascado, Fernado López

· O

FU

RA

FOL

LA

S ·

43

lisa e brillante, de cor parda escura a ne-gro, máis claro na parte ventral e tipi-camente con dúas liñas dorsolaterais de cor cobriza a dourada que se estenden dende a cabeza ata a pelve, onde se unen para formar unha soa que vai continuar na cola. Tamén ten uns ollos grandes e protuberantes, situados en posición late-ral da cabeza.

Unha característica dos machos é que durante a estación reprodutora des-envolven unhas protuberan-

cias ásperas na parte

interna das patas anteriores.

Non é que se poida confundir cun lagar-to, pero se se lle molesta, pode fuxir rapidamente e c o m o dixemos antes desprenderse da súa cola, sendo a nova máis grisácea e uniforme que a vella.

O hábitat da píntega rabilonga

Como se comentou ao principio é unha especie abundante en Galicia, tamén no occidente asturiano e no norte de Por-tugal, preferindo hábitats de topogra-

fía accidentada, zonas montañosas, sen superar os 1000 metros de altitude, (en Portugal, na serra da Estrela incluso a 1100 m) e sempre preto de regatos de augas limpas e cristalinas. Nos últimos estudos publicados constátase que se poden atopar tanto en bosques atlánti-cos autóctonos como en eucaliptais e en lugares moi agrestes, rochosos, case sen vexetación, se ben aquí hai que matizar que nestes casos sempre aparecen cerca dos regatos, (puidera ser que

as plantacións de eucalip-tos non alteren en de-masía a vexetación das ribeiras), mentres que nos lugares de

bosques caducifolios ben conservados de certa extensión aparece lonxe da auga. Auga á que coma todos os anfibios habe-rá de retornar en época reprodutora para proseguir o seu ciclo da vida.

Normalmente vanse xuntar en minas, fontes subterráneas e lugares semellan-tes, cunha forte pendente, incluso case verticais, de elevada humidade e tem-peratura mais ou menos constante cun-ha corrente de auga como xa dixemos limpa, de caudal estable. E semella que hai unha certa fidelidade a estes lugares onde aparearse. Nisto se parecerían a ou-tros anfibios coma os sapos, que sempre

retornan as mesmas charcas a aparearse e depositar os seus ovos.

As larvas desprazaríanse logo a regatos de pouca fondura e con certa corrente, coas augas ben osixenadas onde respiran me-diante

branquias , que desapa-

recen ao acadar a fase adulta onde xa

teñen os pulmóns plena-mente operativos.

Debido ao seu ca-rácter crepuscular,

isto é, que desen-volven maioritariamente a súa ac-tividade xa de anoitecida, especialmente despois da chuvia, as saramagantas son seres bastante esquivos, vinculados den-de moi antigo co máis alá, o alén, e se-gundo a tradición popular responsables, (xunto con outros anfibios coma os sa-pos), de innumerables doenzas, incluso a morte, se tiñas a mala sorte de que che “mexara”, ou che botara a “aireada”.

Por suposto, nada máis lonxe da reali-dade, xa que estamos diante duns seres totalmente inofensivos e indefensos agás por unhas cantas especies tropicais que non se dan nas nosas latitudes, ou que decidamos merendar a base de sapos e píntegas co que entón si que o pasaria-mos mal, xa que teñen a pel recuber-

44

ta por unha secreción producida polas glándulas parotoideas, situadas na parte traseira da cabeza, detrás dos ollos, que nos produciría irritación e inflamación da lingua e da cavidade bucal, é dicir, das mucosas da nosa boca.

Despois de manipular un sapo ou unha píntega (cousa que evitaremos, para, coma dicía un colega meu, non “cortar-lle o bacilón”, e de facelo, sempre coas mans húmidas, para así evitar danos na pel do animal, xa que esta é moi delica-da), deberemos lavarnos as mans, para así previr posteriores accidentes, como por exemplo levar as mans aos ollos co con-seguinte perigo dunha conxuntivite.

Ameazas contra a saramaganta

Lamentablemente, os anfibios están a sufrir unha regresión brutal en todo o planeta. O 30% de todas as especies de anfibios figuran como ameazadas no catálogo da Unión Internacional para a Conservación da Natureza (UICN). Pa-rece ser que principalmente isto se debe a tres causas: o cambio climático, un fungo patóxeno do tipo dos quitridios e a destrución e perda do seu hábitat.

Neste último apartado cómpre men-cionar que isto se debe principalmen-te á contaminación e a alteración dos ecosistemas acuáticos, que son impres-cindibles para os anfibios xa que é aquí onde van realizar a reprodución e onde a maior parte das especies van depositar os seus ovos e tamén aquí é onde se vai completar o desenvolvemento larvario ata a metamorfose, polo que a existencia destes medios acuáticos en bo estado de conservación son tan necesarios.

Lamentablemente o ritmo de destrución dos ecosistemas de augas doces vaise incrementando ano a ano supoñendo a desaparición de poboacións enteiras de anfibios, ao que hai que sumarlle o in-cremento do uso de pesticidas e fertili-zantes que contaminan o solo e a auga cada vez en maior medida e poden afec-

tar o desenvolvemento embrionario provocando un aumento de mutacións, malformacións, etc.

Tamén a eliminación ou degradación dos bosques autóctonos, dos bosques de ri-beira, a súa alteración para construír in-fraestruturas como as que acompañan as minicentrais hidroeléctricas que pululan por doquier no país dos mil ríos que é a nosa comunidade autónoma. Todo isto é mais grave do que parece e hai que su-marlle os efectos desastrosos dos parques eólicos que xa cobren a maior parte das montañas galegas, (e aínda falta a metade por construír)…

En fin, non vamos a enumerar aquí e agora toda a serie de desfeitas que amea-zan ao noso patrimonio natural, pero te-mos que ser conscientes de que a única maneira de preservar non so á píntega ra-bilonga, senón a toda a fauna galega para as xeracións futuras, é a través da sensibi-lización e educación sobre a importancia da conservación dos medios naturais que habitan e a través de verdadeiras políticas que fomenten un desenvolvemento que estea en harmonía coa conservación dos recursos naturais.

A píntega rabilonga é un endemismo no Noroeste peninsular

As zonas rochosas como o Monte Pindo son un hábitat axeitado para a píntega

· R

EFU

XIO

S D

A F

GM

·

45

Situado na poboación leonesa do mesmo nome, o refuxio de Torrebarrio foi o último en incorporarse á relación de instalacións creadas pola FGM nas últimas dúas décadas. Ao igual que os outros tres refuxios construídos pola Federación, o de Torrebarrio está enclavado nunha contorna privilexiada para os amantes dos deportes de montaña que poderán dar renda solta as súas paixóns coa seguridade de atopar aloxamento nunhas instalacións modernas e con todas as comodidades necesarias para prepararse antes

do esforzo ou para repoñerse del unha vez finalizado.

Aos pés de Pena Ubiña ·

RE

FUX

IOS

DA

FG

M ·

46

O refuxio de Torrebarrio enclávase na localidade leonesa do mesmo nome, no val de San Emiliano e ao pé de Peña Ubiña que cos seus 2417 m. fai de fronteira natural entre a comunidade de Castela e León e o Principado de Asturias. Estamos pois a falar dunha contorna excepcional para os amantes dos deportes de montaña que aquí poderán descubrir

ou reencontrarse coa beleza que atesoura o macizo de Ubiña en pleno corazón da cordilleira Cantábrica.

O único refuxio da FGM que non se atopa dentro dos límites de Galicia dispón de 30 prazas. Liteiras, auga corrente, servizos, ducha con auga quente, luz eléctrica, calefacción, lugar

para cociñar e cheminea, son os servizos cos que conta o derradeiro refuxio en sumarse ás dotacións das que dispón a Federación para dar aloxamento aos seus federados e federadas. Por tan só 2,50 euros todas aquelas persoas que dispoñan da correspondente licenza poderán facer uso das dotacións do refuxio de Torrebarrio, mentres que

O refuxio de Torrebarrio comezou a funcionar en 2010 Texto: M.C.Echevarría Fotos: Adolfo Puch

47

as que non dispoñan de licenza, pero que obrigatoriamente terán que ir acompañadas dun federado, deberán abonar 8 euros.

Para facer uso dunhas instalacións que levan pouco máis de un ano en funcionamento e que destacan pola calidade e coidada disposición, as persoas interesadas deberán solicitalas telefonicamente á FGM no teléfono 986 208 758. A reserva resulta imprescindible para, por unha banda, coñecer a dispoñibilidade das instalacións e por outra para que os e as gardas encargados dos refuxios estean avisados da chegada das persoas que se van aloxar e ás que lles fará entrega das correspondentes chaves.

Pena Ubiña, punto de unión entre Castela e León e Asturias

A pequena localidade leonesa de Torrebarrio na que se localiza o refuxio da FGM pertence ao concello de San Emiliano e é famosa por ser o punto de partida principal a Pena Ubiña desde a vertente leonesa. Cos seus 2417 m. Pena Ubiña está situada entre o Val de San Emiliano, a comarca leonesa de Babia, a asturiana de Terverga e a de Lena, polo que son varias as vías de aproximación, entre elas a de Torrebarrio que se sitúa a 1260 m. e ás que se suman os ascensos desde Casa Mieres (1590 m.) e Tuiza de Arriba (2120 m.).

Parte do macizo do mesmo nome, Pena Ubiña sitúase en pleno corazón da cordilleira Cantábrica e limita polo norte cos concellos asturianos de Teverga, Quirós e Lena; polo este co tamén asturiano concello de Lena e polo sur e

sur este coa leonesa comarca de Babia. Os estreitos e sombríos vales e o húmido terreo da vertente asturiana, contrastan cos amplos vales da comarca de Babia. Pena Ubiña é unha montaña accesible e que reúne as condicións idóneas para gozar da natureza tanto para realizar unha cómoda ascensión, como escalada en rocha, en xeo ou esquí de montaña. Sen embargo cómpre ter en conta a celeridade coa que cambian as condicións meteorolóxicas na época invernal na que as baixas temperaturas, as néboas pechadas e as grandes nevaradas con fortes ventos son habituais.

Situada a 70 quilómetros de León para chegar a Torrebarrio cómpre ir pola estrada 623 de León a Villablino e en Ponte Orugo tomar a desviación a Puerto Ventana ata Torrebarrio. Se se quere entrar desde Asturias se pode facer desde Campomanes deixando o vehículo en Tuiza de Arriba.

Existen uns vinte itinerarios distintos para ascender a Pena Ubiña e ademais das posibilidades que se ofrecen desde Torrebarrio hai outras vías de acceso polo sur e polo este desde as localidades leonesas de Villargusán, Candemuela o Pinos e tamén desde a vertente asturiana por Tuiza de Arriba.

En Torrebarrio non falta a cheminea

As liteiras do refuxio

A cociña dispón de todo o necesario

48

O Club Alpino Ourensán nace en marzo de 1971 como sociedade sen animo de lucro, dedicada á práctica e divulgación dos deportes no entorno natural: mon-taña, escalada, sendeirismo, espeleoloxía, BTT, trail...

Na actualidade, corenta anos despois da súa fundación, cambiaron as xentes e cambiaron as formas pero non o espí-rito que de elas se transmitiu lustro tras lustro e séguese a beber desas fontes. Es-pírito sinxelo de explicar ou materializar

algunhas veces, pero noutras complicado de levar a cabo pola propia natureza das actividades ou polas dificultades que o entorno amosa de por si. Aínda así sem-pre saíndo adiante grazas a unha masa social disposta a botar unha man cando se precisa e facendo posible unha morea de actividades do mais variado estilo e colorido.

A historia do club está chea de nomes propios (Fernando González Cabo, Francisco Saco Pato, Antonio Domín-

guez Prats, Alfonso Pazos Bande, José Luis Rafael Heras, Antón Gavela Gesto) pola súa dedicación á cabeza de ilustres xuntas directivas do club o longo destes anos. Pero tamén a historia do club gar-da, entre papeis ou na memoria colecti-va, moitos outros nomes de socios que por un ou outro motivo alí quedaron gravados dando corpo a este colectivo chamado Club Alpino Ourensán.

Na década dos 70 o esquí abandeira a esencia do club, sendo estes anos refe-rencia en toda Galicia para a práctica des-te deporte. Constrúese o refuxio Pena do Caldeiro en Manzaneda e organízanse subidas a citada serra para a práctica do esquí movendo importantes cantidades de afeccionados. Pero pouco a pouco iní-ciase a práctica de actividades de sendei-rismo, montaña e escalada, na provincia e fóra dela, que van definindo o que será o club do futuro.

Nos anos 80 e 90 vívese, en España e en Galicia, unha explosión de interese po-los chamados deportes de aventura que coincide coa presenza no club dun gru-

Os 70 e as subidas a neve (Manzaneda)

Club Alpino Ourensán

Texto: Pedro Seoane - Fotos: Club Alpino Ourensán

· O

S N

OSO

S C

LU

BS

·

49

po de xente nova: Ignacio Rafael, Gon-zalo Domínguez, J.C. Reboredo, Pedro Seoane, F. Xavier Valencia, Nando Fei-joo…, que guiados por Antón Gavela, o que será presidente do club durante mais de 10 anos, dan un forte impulso a todas estas actividades desenrolando un traba-llo frenético coa apertura de novos esce-narios para a súa practica. Así, é nestes anos cando se abre a escola de escalada do Canón do Sil, equípanse os primei-ros barrancos de Galicia como é o do Río Mao, ou ábrense sendeiros de pequeno e gran percorrido… E xunto con todo isto organízanse dende o club todo tipo de actividades ao longo de toda a xeografía

nacional e con algunha que outra expedi-ción a os Alpes, Andes ou a África.

Mantendo a estrutura básica, na xunta directiva do club vanse sucedendo, ano tras ano, novas incorporacións que van aportando distintas visións e mantendo unha dinámica fresca e activa en tódolos ámbitos da entidade.

No século XXI séguese a liña trazada durante todos eses anos e onde termos coma Ubiña, Xurés, Atlas, Picos, Anca-res, Pirineos, Alpes, Gredos… aparecen de xeito periódico no calendario de ac-tividades do club xunto con expedicións dos nosos socios que os sitúan nos cu-mios de picos tan dispares como poden ser o McKinley, o Kilimanjaro ou o Aconcagua. Ao mesmo tempo recupé-ranse actividades de marcado carácter so-cial coma son a cena anual ou o concurso de fotografía e crease a Semana Audio-visual Club Alpino Ourensán, a fin de difundir o mundo da montaña entre o público en xeral e coa que se conseguiu traer a nosa cidade xente de renome na-cional e internacional coma Carlos Soria, Kurt Diemberguer, Juanito Oiarzabal ou Edurne Pasabán.

Tamén se bota unha ollada ás novas activi-dades que xorden no ámbito nacional e así as carreiras por mon-taña ou os raids de orientación xa forman parte do calendario do noso club. Na rede tamén estamos pre-sentes coa nosa páxina web “www.clubalpi-noourensan.es” e co perfil en facebook que

nos permite comunicación directa e in-mediata cos nosos socios e interesados.

O futuro do club pasa, entre outras cou-sas, polos mais pequenos. Non podía ser doutro xeito, e de aí que as actividades infantís e xuvenís sexan un claro obxecti-vo no que xa estamos a traballar así como na formación de monitores para guialas. Pero tamén o futuro do club pasa por seguir contando, coma no pasado, coa desinteresada colaboración dos socios no desenvolvemento de calquera das facetas nas que se traballa no club.

Os 70 e as subidas a neve (Manzaneda)

Nos anos 90 nunha actividade de montaña en Ubiña

XUNTA DIRECTIVA ACTUALPresidente: Pedro SeoaneVicepresidente: Ignacio RafaelSecretaria: María CidTesorero: Gonzalo DomínguezVocal: Jose NovoVocal: Elias RodríguezVocal: Angel BarrioVocal: Joaquín DobarrioVocal: Bernardino BarandelaVocal: Higinio LópezVocal: Nando Feijoo

DATOS DO CLUBDenominación: Club Alpino Ourensán-CAMNº Socios: 450Sede Social: Rua Bedoya nº4, local 932005, Ourense

Contacto:Teléfono: 988232628Email: calpinoo@terra.es Web: www.clubalpinoourensan.esFacebook: Club Alpino Ourensán

Horario:Luns de 19:30 a 21:00 horasMércores de 19:30 a 21:00 horasVenres de 20:00 a 21:30 horas

50

O noso entrañable amigo e compañeiro de actividades montañeiras e xestión federativa Juan Bautista Alvarez Mínguez, Watio, deixounos o día 22 de setembro de 2011. Os seus restos repousan xa próximos ás montañas que foron obxecto das súas saidas e escaladas de xuventude.

Juan foi un montañeiro que pisou e fixo expedicións e ascensións aos principais macizos europeos, americanos, asiáticos e africanos. Directivo do Club Montañeiros Celtas en varias ocasións, exerceu de instructor da ENAM (Escuela Nacional de Alta Montaña) hoxe Escuela Española de Alta Montaña (EEAM) da Federación Española de Deportes de Montaña y Escalada (FEDME). Vocal da Xunta Directiva da FGM dende 1988 ata o ano 1992 no que foi nomeado director técnico da Federación Galega de Montañismo. Con posterioridade desempeñou durante catro anos a Vicepresidencia 2ª do mesmo organismo ata decembro de 2010. Era un dos directivos da Federación con máis experiencia acumulada o longo de moitos anos de práctica do noso

deporte en varias facetas. Foi membro de practicamente todas as xuntas directivas de Xosé Lois Freixeiro. Na actualidade na nova xunta directiva da FGM que me honro en presidir dende decembro de 2010 exercía o cargo de vocal asesor do presidente.

Falar de Watio ainda que tratemos de fuxir dos tópicos, é falar dun compañeiro e amigo con maiúsculas. Cando tiñamos que facer algún traballo nos refuxios ou organizar calquer tipo de actividade era o primeiro en anotarse, nas reunións sempre aportaba a súa opinión construtiva para facer as cousas o mellor posible, e cando algún compañeiro tiña un problema, seino como outros moitos por propia experiencia, sempre tiña una palabra de apoio e interesábase de xeito sinxelo pola situación de todos nós.

Baixo unha pequena máscara de simpático gruñón, Watio era unha excelente persoa. Deixa unha pegada imborrable en todos nós que recordaremos sempre con moito afecto e orgullo poder disfrutar dos momentos vividos con Juan. Watio tiña catro pasións na vida: a súa familia,

o seu traballo, a música ámbito no que era un bo profesional, e por suposto o montañismo con maiúscula. Queremos transmitirlle a Mila o noso cariño e afecto de sempre e a seus fillos Oscar e Xavier o noso apoio. Botarémolo moito en falta nas nosas xuntanzas na montaña, e nos momentos de camaradería inesquecibles.

Ata sempre, descansa en paz, amigo e compañeiro

Watio, In Memoriam

Texto: Adolfo Puch

Watio no Aconcagua, 1991

unha montaña de vantaxesfedérate xa!

e coñece tamén o que te ofrece a fedme

Porta da Vila, 1, 15300 .BetanzosA Coruña

Paseo de Calvo Sotelo, 31. 36700. Tui

Valle Inclan 18, 32004. Ourense.

Pi y Margall, 53. 36202. VigoInés de Castro, 7. A Coruña

Pza. América, (C. Cial. Camelias, Loc. B-19) 36211. Vigo

fai click aqui