Compendio Litúrgico de Ifá

167
Compendio Litúrgico de Ifá. Segundo volumen 2 3 Compendio Litúrgico de Ifá. Segundo volumen Editor A. Escalona 4 5  Título: Compendio litúrgico de Ifá. Segundo volumen. Editor: Alejandro Escalona. Colectivo de autores. Editorial Lulu.com  Todos los derec hos reservados. Queda rigurosamente prohibida la reproducción parcial o total de esta obra por cualquier medio o procedimiento, incluidos la reprografía y el tratamiento informático, así como la distribución de ejemplares mediante alquiler o préstamo público, sin la autorización escrita de los titulares del copyright, bajo l as sanciones establecidas en las leyes. © 2008 by A. Escalona. ISBN: exento Depósito legal B.30.555-08 Fotocomposición y maquetación por J. Crespí Biblioteca religiosa de Ifá y Orisha 6 Índice de contenidos Introducción 9 1 Aspectos de los diferentes Oddun de Ifá 10 2 Significado de los odunes del ebó 17 3 Tabla de similitudes de Ifá y la Biblia 22 4 Concepto de Adimú, Alaldimú, ebo shure y ebo keun oddun keun 23 5 Ebo Kasheoro Itá 25 6 Ceremonia para darle de comer a Ikú Makuauo 27 7 Obi Omi Tuto 29 8 Genealogía de Ifá 39 9 Ire y Osorbo 69 10 Eweses y Cantos de Ifá 74 11 Paraldo al Ilé 123 12 La dirección del plante. Mano de Orula. 125 13 Egungun 181 14 Sacrificios a Orunmila 240 15 16 17 18 19 Ebo Ebo de entrada Chivo a Asojuano Okuro sami Osha Osorde ofetile 274 316 321

Transcript of Compendio Litúrgico de Ifá

Page 1: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 1/167

Compendio Litúrgico de Ifá.Segundo volumen23Compendio Litúrgico de Ifá.

Segundo volumenEditor A. Escalona45

 Título: Compendio litúrgico de Ifá. Segundo volumen.Editor: Alejandro Escalona. Colectivo de autores.Editorial Lulu.com

 Todos los derechos reservados. Queda rigurosamente prohibida lareproducción parcial o total de estaobra por cualquier medio o procedimiento, incluidos la reprografía y eltratamiento informático, así comola distribución de ejemplares mediante alquiler o préstamo público, sin laautorización escrita de lostitulares del copyright, bajo las sanciones establecidas en las leyes.© 2008 by A. Escalona.ISBN: exentoDepósito legal B.30.555-08Fotocomposición y maquetación por J. Crespí Biblioteca religiosa de Ifá y Orisha6Índice de contenidosIntroducción 91 Aspectos de los diferentes Oddun de Ifá 10

2 Significado de los odunes del ebó 173 Tabla de similitudes de Ifá y la Biblia 224 Concepto de Adimú, Alaldimú, ebo shure y ebo keun oddun keun 235 Ebo Kasheoro Itá 256 Ceremonia para darle de comer a Ikú Makuauo 277 Obi Omi Tuto 298 Genealogía de Ifá 399 Ire y Osorbo 6910 Eweses y Cantos de Ifá 7411 Paraldo al Ilé 12312 La dirección del plante. Mano de Orula. 12513 Egungun 181

14 Sacrificios a Orunmila 2401516171819EboEbo de entradaChivo a AsojuanoOkuro sami OshaOsorde ofetile274316321

Page 2: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 2/167

323338720212223242526Obori Eleda con eyele meyi funfunSacrificio a los SantosCeremonia Ota Oma BabekunCeremonia de Asheda y AkodaDespertar de Ifá (I)Despertar de Ifá (II)Lista de Ifá

34935636136336436736989IntroducciónLa segunda parte del compendio litúrgico de Ifá ha sido recogido defuentes privadas religiosasdel Oriente de Cuba, donde la tradición de Ifá se mantiene en plenaexpansión y en constanteenriquecimiento, gracias al aumento de las relaciones entre losbabalawos de Europa, América yÁfrica que allí se dan cita. Sería difícil enumerar todas las personasque han colaborado en estadoble compilación, ya que el primer compendio son manuscritos deIfá que han sidodigitalizados, y el segundo son documentos privados de Ifá quecirculan privadamente entre los

babalawos consagrados. Muchos de estos escritos son cedidos conmesura y dosificadamente alos Omofá, al awo “novel” que en su primer año debe aprender losaspectos básicos de su praxisreligiosa. Destaco en esta parte las inclusiones siguientes:a) Kasheoro, una ceremonia ancestral muy conocida entre losbabalawos consagrados.b) La ceremonia para alimentar a Iku Makauao, la sombra energética.c) Paraldo al Ilé, un ritual de limpia de toda la casa desde el poder deIfa y Orisha.d) Osorde ofetile, un procedimiento para la consulta completa(registro).

Page 3: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 3/167

e) Ota oma babakun, una ceremonia que el omofá debe hacer losprimeros siete años trasconsagrarse en la regla de Ifá.f) Obori eleda con eyele meyi funfun, la rogación de la cabeza conpalomas.

10Capítulo 1. Aspectos de los diferentes oddun de IFAOGBE YEKU.Este ODDUN de IFA no se escribe en el tablero sino que se cambia porOYEKUN NILOBE.Alebbo de este IFA no se le pone hojas de malanga, sino de zapotes.OGBE WENE.Cuando awo ve este ifa vira su cabeza hacia la derecha porque vienela muerte y hacia la derechaporque vienen cosas que no son buenas.OGBE YONO.

Cuando awo se ve este signo no se sienta en la mesa.OLLEKUN BIRETE.Este IFA prende al awo 7 dias dentro de su casa y tiene que limpiarseconEKU,ELLA,EPO,OBI,AGBADO,encender 3 dias a oshun y BABALUAYE.La limpieza se botaen las 4 esquinas.OYEKUN BENDURA.Cuando se ve este ifa ese dia se le pone a ORUMILA 5 akara bibo conEKU, EYA y 5 centavos

y ese mismo dia se lleva a ILE YEWA ( al cementerio).ODI ORO.Cuando el awo se ve este ifa,fuma tabaco y le echa humo a SHANGO.ODI OGGUNDA.Cuando awo se ve este ifa se toca la barriga y se sopla hacia fuera.ODI KA.Este ODDUN cuando sale en un atefa debe retirarse,pues ODIKA,marca verdaderamenteprendicion.IROSO MELLI.Cuando este ODDUN se ve en un registro,se coge EFUN y se unta 3

veces en los parpados.11OJUANI SHOBE.Se le da a la carrera un AKUKO a ESHU para que no desbarate la casa.OJUANI POKON.Cuando se ve este ifa,al EKUELE se le unta EPO y se cuelga al serenoy no se vuelve a trabajarcon el mismo hasta después de 7 dias.OJUANI BATRUPON.Cuando se ve este ifa,se le da OBI a ELEGUA y a SHANGO.OBARA MELLI.Se desbarata un EKO en agua y se riega en toda la casa.Encima deesa agua se va hechando

Page 4: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 4/167

AMALA crudo con ILA batido.Se sigue con el ITA o registro y despuésse barre todo para lacalle.OBARA KANA.El dinero del registro y de las obras se unta de EPO y se le pone a

OBATALA 16 dias para queeste limpio.OKANA SOLDE.Cundo se ve este ifa,se halan las orejas con las manos invertidas y semira que cosa deseaELEGUA para dárselo enseguida.OGGUNDA BIODE.En un atefa,el padrino,para quitarse de encima la maldición de estesigno,coge a su ELEGUA ,leunta EPO,le sopla OTI y se lo lleva a un basurero,ahí se limpia con 3ITANA y se le enciende,selimpia con un AKUKO y se le da ahí,cuando se gasten las ITANAS lorecoge y lo lleva deregreso para su casa.OGGUNDA KUANAYE.Cuando awo se ve este ifa, KOFIBORI con 8 pedazos de EKU.Este IFAprohíbe comer carne decerdo por sus fatales consecuencias para la salud.OGGUNDA DIO.AWO que se ve este IFA,le dara enseguida un AKUKO a OGGUN.12

OGGUNDA LENI.Este ifa manda a rayarse o jubilarse al pie de una prenda deZARABANDA para alargar lavida.Cuando sale en un atefa,para quitarse la maldición de estesigno,se coge la canasta quecontiene los restos de las hierbas del lavatorio,se le sacrifica unaEYELE,y se hacen tantospaquetes como AWOSES presentes,para que se limpien y cuando sevayan lo boten en unamanigua.OGGUNDA ROSO.

Cuando sale este IFA en un ATEFA, se le da un OUNKO mamón a latierra a los 7 dias. EsaERAN se le presenta y se le canta a la tierra echándola en el joro

 joro.Al hígado se le quita lavesicula y se vacia la hiel en el joro joro y entonces al AWO se le ponela bolsa de la vesicula enla boca para que nunca hable amargo a sus padrinos.OGGUNDA KETE.Cuando se ve este IFA en una ATEFA,se lava IFA con OMIERO deromerillo y guira.OGGUNDA FUN.AlAWO que le salga este ODDUN de IFA,tiene que darle de comerenseguida a su LERI para

Page 5: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 5/167

que no peligre,porque la persona que se mira esta maldecidahaciendo OBORI evita que esamaldición lo coja también a el.OSALO FORBEYO.Cuando AWO se ve este IFA en un registro,debe de dormir 7 dias en la

estera delante de su IFA.IKA RETE.Cuando se ve este IFA, hay que tocarse el pecho con el puño de lamano derecha.Cuando AWOve este IFA, le hecha EWEFA a ESHU y bota para la calle,y al que llegale da a tomar del quequedo.IKA SHE.Cuando se ve este IFA,hay que vestirse de blanco.Se le pone EWE aELEGUA y después se botapara la calle,y al que llegue a la casa no se dejan ir sin comer.OTRUPON ADAKINO.13Cuando el AWO vaya hablar este IFA se pondrá una moneda de plataen la boca.Para explicareste IFA el AWO debe acostarse boca abajo en la estera.Cuando en unregistro con EKUELE seve este IFA,el AWo tira el EKUELE en el SUELO fuera de la estera y ledice a una doncella quelo recoga,vaya hasta la puerta y desde allí lo arraste por todo el pisohasta donde el esta y se lo

entregue.De no existir doncellas,el AWO coge el EKUELE y lo sacudeen el suelo a su derechany después a su izquierda.Cuando este signo saleatefando,independientemente de que hay quedarle 2 ADDIE DUN DUN al IFA del padrino,se pone la mano con quese esta atefandon en elsuelo y se le sopla OTI y después OMI,para poder continuar atefando.OTRUPON DI.Cuando se ve este IFA,se mata una EYELE a la tierra,se mienta elnombre de tres AWOSESdifuntos al sacrificarlas,se pisa la EYEBALE.El ara de la EYELE se asa y

se pone sobre un platoFUN FUN y se coloca detrás de SHILEKUN ILE.OTRUPON KOSO.Enseguida que se ve este IFA,se busca un AKUKO y se mata,se pisa lasangre y se busca a otroAWO para que haga el EBBO y al ALEYO se le lee este IFA con o sindinero.OTRUPON BARA.Cuando este IFA sale en ATEFA se le dan 2 EURE a ORULA,una directasobre el AñARI y conesa EYEBALE y la AŇARI,se baŇa su cuerpo el AWO.Cuando sale enkuanaldo,la ceremoniade la AŇARI y la EURE se hacen en la playa.

Page 6: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 6/167

OTRUPON KANA.Cuando AWO se ve este IFA,tiene que darle 2 OBI a su LERI yEYEBALE a SHILEKUN deILE,para poder explicar este IFA.Se coge un hígado de malu,semachaca bien y se riega en

SHILEKUN ILE y en todo el ILE para que todos los pisen.Asi sedesbarata esa letra,para queusted pueda llegar a estar bien.OTRUPON MELLI.Cuando se ve este oddun toyales ,se toca con la punta de los dedos elsuelo,llevándolos luego alpecho y diciendo,LLERE.OTURA NIKO.Cuando se ve este IFA,se pone una IGBA con EÑI ADDIE,OTI y otra deOÑI detrás de lapuerta.Cuando este IFA sale en un registro,se le pone a OGGUN unaIGBA de OMI,una de OTIy una de OÑi.Se pinta este ODDUN en SHILEKUN ILE y se rocia conOTI y OMI,encima se14hecha un poco de OÑI.Cuando atefando se ve este IFA,se sopla OTI alos 4 puntos cardinales delatepon de IFA y un poco en la puerta de la calle.OTURA YEKUN.Cuando se ve este IFA de TOYALE,se manda al aleyo que se cambiede asiento porque el

EGGUN esta ahí junto a el.OTURA POMPEYO.Cuando AWO se ve este IFA,coge su IDEFA,lo pasa por el tablerohaciéndose APAYERU y locuelga en su casa.OTURA TIKU.Cuando se ve este IFA,se abre y se cierra 3 veses la puerta de la calley los 3 primeros quelleguen a la casa tienen que hacer EBBO.Cuando se ve este IFA,elprimero que entre en la casase tiene que limpiar con una EYELE,EPO,OTI y se manda a botar a la

manigua.OTURA ADAKOY.Cuando sale en un registro con EKUELE,se unta este de EPO antes decontinuar el registro.Y elOWO de la vista se monta sobre el EKUELE.Cuando se ve este IFA enun ATEFA,lo primeroque se hace es lavar ambas manos de IFA con OMIERO.Despuescuando se termina el IFA,elpadrino,la oyubona,el OBA y el AWO se tienen que OBORI conAWASA )jutia).Despues laAWASA se ahúma y se cuelga en la casa para que se vayadesbaratando y asi se vaya disipando

Page 7: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 7/167

la enfermedad que trae este IFA sobre los principales responsables deesta ceremonia.IRETE MELLI.Cuando se ve este IFA,se toca las piernas y se dice EYELEMBERE.IRETE UNTELU.

Este ODDUN de IFA se retira enseguida.Cuando se ve este IFA,sehechan 3 buches de OMI ydespués 3 de OTI en la puerta de la casa.Cuando AWO ve este IFA ensu casa,si vieneOSORBO,después que se vaya el consultado,el AWO se limpia con unpollon.IRETE KANA.Cuando este IFA sale en un ATEFA,el padrino,para evitarseproblemas,tiene que darle la EUREsobrante a su IFA,para que asi ORULA le hable y este ODDUN IRETEKANA no lo toco a el decerca.15IRETE KUTAN.Cuando AWO se ve este IFA ,se tira el EKUELE hacia tras sobre suhombro izquierdo.IRETE ANSA.Cuando se ve este IFA en ATEFA,se hace ana fogata en el monte condistintos IWI y se daEYEBALE alrededor de la fogata y después se le hecha el ara delAKUKO.Despues se cogen los

huesos quemados del AKUKO para montarle un INSHE OSAIN alahijado.Despues el padrino yel ahijado toman agua del porron para que no haya separación entreellos.IRETE UNFA.Cuando este ODDUN sale en ATEFA,se le hecha OMI a IFA y se le darápidamente una ADDIEpara evitar lo malo y que no se desbarate la casa.En un IFA determinaque hay que hacerOKONFORUMALE dándole a ORULA una EURE que sea madre y estebien GORDA.

OSHE PAURE.Cuando se ve este IFA en un ATEFA,el padrino y la OYUGBONA deOSHE PAURE,tienen quedarle EYA TUTO a sus respectivos IFA,y el ahijado se lo tiene que dara su IFA tan prontoreciba KUANALDO.OSHE KA.Cuando se ve este IFA en un ATEFA,AWOFAKA o IKOFA se le dan aOSHUN antes de 5 dias2 ADDIE APERI en el rio.Se hecha enseguida un poco de OMI TUTO enSHILEKUN ILE.OSHE TURA.

Page 8: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 8/167

Cuando AWO se ve este signo en su casa,le hecha OÑi a ELEGUA y asu OSHUN y se haceEBBO con AKUKO,APARO,ATARE MESAN,OÑI,EKU,ELLA,OTI……OSHE BILE.Cuando se ve este IFA,se hecha en su Bolsillo dos pedazos de OBI,tira

uno en la calle cuandosale y el otro lo hecha cuando regrese.OFUN MELLI.Cuando en casa del AWO se ve este ODDUN,se le entrega el EKUELE auna doncella,para quelo lleve hasta la puerta,allí lo pone en el suelo detrás de SHILEKUN ILEy desde allí lo vaarrastrando por el piso hasta donde va esta el AWO y se lo entrega.Sino hay doncellas elAWOtomaras un buche de agua reteniéndolo en su boca,pone el EKUELEen sus manos como si16implorara al cielo y sopla el agua fuera de su boca,para que caigasobre su cara y sobre elEKUELE y acto seguido lo sustituye por otro. Cuando AWO se ve esteIFA,coge una IGBA ydesbarata un EKO,con EWE TETE y DUN DUN ,ORI y antes y despuésde la rogación,pone elEKUELE dentro de la y de la misma toman todos los presentes y todoslo que vengan de lacalle………..Cuando este ODDUN salga en un ATEFA,hay que lavarle

dos manos de IKINISadicionales al AWO, PADRINO,OYUBONA,y los AWOSES de confianza ydarle una DDIE acada mano…………….Cuando se vea este IFA en una bajada deORULA,se hecha todo elIYEFA del tablero en una IGBA con OMI TUTO y se dice………….ORAGUN ADELE NIFAMORE MOWE…………………Se separa una IGBA con ORI y EFUN,IYE,OSUN y se le dauna EYELE.Se reza el ODDUN ORAGUN y después con esto preparadose pintan 3 rayas

detrás de SHILEKUN ILE del AWO.Despues se le entrega al interesadoun poquito para cuandollegue a su casa pinte 3 rayas detrás de lapuerta………………………….Cuando se hace EBBOpor este signo el AWO oficiante,se pondrá un ILDE deOBATALA………….Cuando esteODDUN sale en ATEFA,el dia de el IYOYE,se bate mucho ILA y se riegaen el IBODUN deIFA para que el AWO resbale y se caiga…Los cujes serán de ALAMO yhay que darle duro.Estoes para que no peresca el PADRINO…..OFUN NALBE.Hay que tocarse la barriga y soplar hacia afuera.

Page 9: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 9/167

OFUN KANA.Cuando se ve este IFA en un ITA,el PADRINO debe darse 15 baños condiferentes hierba yponerle encima a sus guerreros una IGBA con SARAEKO y OTI.OFUN KA.

Cuando AWo se ve este IFA,le hace primero rogación a la esquina desu casa y después alALEYO o al AHIJADO y desbarata esta letra con una moneda de plata yesta no la gasta hastadespués de 4 dias,porque le puede costar la vida.OFUN BATRUPON.Cuando el AWO se ve este IFA,soplara aire hacia arriba y hacia loslados.OFUN TEMPOLA.Este ODDUN se retira enseguda.No se mira sin dinero……..Hay queecharse un poco de EPO enla boca antes de hablar este IFA .El EPO se lo unta con el IROFA,paraque la maldición quetiene esa persona no lo alcance a uno……..Cuando se ve este IFA enATEFA ,la LERI de laEURE de ORUMILA y del OUNKO de los guerreros se entierra,peroantes se cubre con bejucoPereira.Esto se hace para vencer a los ARAYESES.17EYIOGBE.Cuando se ve este IFA se moja el cuerpo con agua añilada y también

se riega en la casa,se dejaun rato y después se baldea el ILE………….Por OSORBO IKU se heceASHINIMA conEYELE OKAN FUN FUN,se le da la EYEBALE al polvo de granadatostada con carbón.182. Significado de los oddunes del ebbo1 .Oyekun Nilogbe : El poder del oído2 . Obara Yekun : El poder de que el ebbo surta efecto antes de lostres días ( solo para enfermosgraves).

3 .Ogbe Bara : La defensa que Orumila le otorga al AWO.4. Ogbe yono : Muestra la templanza de la vida. No debe ser gandio.5.Ogbe sa : Para librarse de las traiciones de los amigos.6. Ogbe Tua : Da la corona en la tierra.7. Ogbe She : La bendición de Olofin.8. Ogbe Fun: El poder de vencer a IKU.9. Iwori Bofun: Poder entrar en los lugares sin ser visto.10.Odi Bre:El poder de no verse perdido.11.Oddi Ka: El poder de Oduduwa para prever las cosas.12.Oddi otura: No querer saber mas que los demás.13.Ogbara ogbe: El poder de recibir el aviso de todo lo malo.14.Ogbara Iwori: Evita que su Ángel lo venda.15.Ojuani Ni Shidi: El poder de Babalu Aye.

Page 10: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 10/167

16.Ojuani Boka: Vencer el Orgullo.17.Okana Iwori: Da la salud por la virtud de las hierbas.18.Ogunda Biode: Da el poder que tiene como capataz de Eggun.19.Ogunda Tetura: El poder de evitar el suicidio.20.Ogunda Fun:Libra de las enviaciones de los Eggun Malignos.

21.Osa Lofobeyo: Sella la amistad con la petición: Que este a quienhago el ebbo sea mi hijo yno me coma,como el alacrán a la madre.1922.Osa Roso: El poder del comercio.23.Osa Fun: Evita las murmuraciones.24.Ika Roso: Da el poder de descubrir a los enemigos .La firmeza y elAshe de Oshun.25.Ika Sa: Da el poder de salvar a otra persona .Libra de culpa.26.Otura Niko: Otorga el poder del Cielo.27.Otura Sa: Evita a los ladrones y las maranas.

28.Otura Rete: Las idas y venidas de la vida.29.Otura She: El poder de Eggun.30.Irete Untelu: El poder de burlar la justicia.31.Irete Untedi: Hace que los brujos no trabajen sobre Eleda e impideque la brujería entre.32.Oshe Lobe: Asegura el porvenir.33.Oshe Iwori:El poder de Eggun protertor.34.Oshe Bile:La virtud del coco.Hace resplandecer la verdad.35.Ofun Iwori: Da el poder de ser invencible místicamente.36.Ofun Sa: Llama a todos los antepasados Babalawos.

37.Ofun Ka: Da el poder de hacer el pacto con Orumila delante de Iku.Olofin y Orumila son losque saben.Oddun de Awo: El ashe del AWO Oficiante.Oddun Olwo: El ashe del Padrino del Awo.Oddun Oyugbona: El ashe de la Oyugbona de Awo.ODDUN MEJI.1.BabaEyiogbe: Representa la armazón del cuerpo.202.Oyekun Meji: Organización de la sabiduría( las tablas de la ley)3.Iwori Meji: El poder mental.

4.Oddi Meji: La unión entre padres e hijos.5.Iroso Meji: Vencer las traiciones.6.Ojuani Meji: Quitar el polvo malo.Salva la vida.7.Obara Meji: Restaura el poder.Quita las lenguas de encima.8.Okana Meji: Corta los Amarres.9.Ogunda Meji: Aleja la Justicia. Evita la operación quirúrgica.10.Osa Meji: Reafirma la memoria.11.Ika Meji : Permite salir del circulo vicioso.12.Otrupon Meji: Da el poder de anular las fuerzas malignas de loscalderos.13.Otura Meji: Da el poder del juicio final.14.Irete Meji : Da el poder de la medicina trabaja Azowano.15.Oshe Meji: Saca del precidio y da dinero.

Page 11: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 11/167

16.Ofun Meji: Otorga el poder que dan los demás.Iwori Ojuani: Da el poder del dinero y permite la defensa contra losdemás.Iroso Umbo:Da al necesitado lo necesario.ODDUN DEL SEGUNDO TABLERO

Ogbe Roso: Permite vivir la realidad, no la mentira.Combate lafantasia y la utopía.Oddun Toyale:E l podero el Ashe del mismo Oddun.21Otura She: El poder de Eggun para ayudar al cometido de Ogbe Roso.ODDUN DEL TERCER TABLEROOshe Tura: Tener Ashe firme y seguro en la Tierra.Irete Yero: El poder de los Eggun Femeninos.Oshe Nilogbe: No deja que cierren el camino.Asegura el camino.Iwori Obara: Pone Firme la mente . Le gana al corazón.Okana Sa: Da el poder de no morir de hambre. Al darle de comer a los

demás entre la de uno.Mantiene el Ashe.Ika Meji: En este tablero cuando se reza este Oddun,retira del tablerolos Odduns que sellamaron mientras se rezaron y se cantaron.Ojuani Shobe: Salva de vivir en la inmundicia.Otorga el decoro.Elpoder que Eshu para destruirtodo lo malo convirtiéndolo en bueno.ODDUN DEL CUARTO TABLEROOddi Fumbo: Es el que le entrega a Olofin todo lo malo que tiene la

persona.223. Tabla de Similitudes de IFA y La BibliaAsunto IFA La Biblia________ Separación de agua y tierra Iroso torda Gen.1: 9,10Creación humana EYIOBE Gen.2:10,11,20 al 25Maldición de la Serpiente IKA DI Gen.3 :14Sentencia de la mujer Obara yeku Gen. 3:16La torre de Babel Ofun batuto Gen. 11:1-9

 Tierra Corrrompida Ogbe tua Gen. 8:5Diluvio Unversal Osa rete Gen. 7Moises y las Aguas Ofun che Ex. 2:4

 Templo de Salomon Irete yero F Rey.6Degollacion de inocente Ogbe tumaco Mto 4:3-9

 Tentaciones de Cristo Otura yeku Mto 4: 3-9Ultima Cera Otura melli Mat 26:17-29Pasión de Cristo Ofun melli Mat 27:32-53Nefilines Ika roso Gen. 1-4Sufrimiento de Job Ofun tenpola Libro de JobOráculo Adivinatorio Oche bile Ex. 28:30Suplantacion entre Hnos Eyogbe Gen. 27:1-29234. Concepto de adimu, alaldimu, ebo shure y ebo keun oddun keunAddimu: Es tan amplio,que todo sacrificio u ofrenda puede considerarsecomo tal,recibir un OSHA,dar un

 TAMBOR,un animal,etc.

Page 12: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 12/167

ALADIMU: Es un ADDIMU MUY GRANDE que se cubre con un Asho (paño) delcolor del santo alcual se le ofrenda.EBBO SHURE: Son ADDIMUSES en pequeñas cantidades unidos, que se leponen a un Oshadeterminado para que lo distribuya entre los demás,para ganar su favor enfunción de quien hace elsacrificio u ofrenda. No puede faltarle Obi,Eku,Ella,Eko,Frutas. Llevaeyerbale y se ruega en el Tablerode IFA si es Babalawo.EBBO KEUN ODDUN KEUN : Es un Addimu tipo EBBO SHURE, pero lasofrendas se van poniendodirectas a cada Osha,comenzando por Eleggua y se termina con el ANGELDE LA GUARDA;en cad acaso se le da coco a cada Santo y se pregunta: KEFEYI YENI YENI EDDUN ,(números de días).

 YEMAYA: Es la MADRE DEL MUNDO ,y DIOSA DE LA MATERNIDAD.

ADDI e IMU: SON LOS HIJOS DE YEMAYA QUE ELLA OFRENDO PARA SALVARA LAHUMANIDAD. OLOFIN DIJO CONMOVIDO ANTE EL GESTO DE YEMAYA :ADDIMU ESLA MAS GRANDE OFRENDA QUE HE RECIBIDO , POR ESO SERA LO MASBELLO , GRANDE

 Y HERMOSO QUE SE PUEDE OFRECER A LOS OSHAS Y ORISHAS.REZO PARA PONER EL ADDIMU:OYU ILE LASHEDA LADIMU,OTA LASHERU BOWA LADIMU,BI EBO MAMASHE ADIMU KEYELERI.ESTAMOS EN TU PRESENCIA , PONIENDOTE ESTE PRESENTE DE SACRIFICIO,

SI NO LOACEPTAS , LA TIERRA SERA TESTIGO.24REZO PARA PONER EL EBBO SHURE Y EL EBBON KEUN ODDUN KEUN :EBBO KEUN ODDUN KEUN , EBBO SHURE BOGBO , BOGBO OSHA ALAWE.UN POQUITO HOY, UN POQUITO MANANA, ESTE SACRIFICIO SEA PARA ELBIEN Y CUBRAA TODOS LOS SANTOS.NOTA: Cuando cualquiera de estas ofrendas de OKANA , lo primero que sedebe preguntar es:SUYERE LOWO LADDIMU ¿, Es decir ,si se le canta al addimu,si dice que si,se

le canta al OSHA quesea como minimo TRES (3) SUYERES.ADDIMU: Es la mayor OFRENDA que se le puede presentar a un OSHA oORISHA.OSHE SA O II OI II OADDI e IMU, ( SON LOS HIJOS DE YEMAYA).255. Ebo Kasheoro ItáEl kasheoro,son los 4 paqueticos que se preparan previamente al ita, para

limpar los presentes de lasmalas influencia del oddun toyale.

Page 13: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 13/167

El kasheoro significa:El que pone o limpia el ache en la palabra.nacio en elsgno Otura Tiku y se dio aconocer en el oddun de ifa Okana Yekun .El oddun que hace el kasheoro loentrega al oddun OjuaniShobe y de aqui paso al oddun Okana Yekun ,pero los 4 papelitos delkasheoro, nacieron en el oddunIrete Untendi.Estos 4 papelitos representan a los 4 hijos de obbatala, entreello esta Iyanla, que siempreacompaña a Babarebo Oyu Opon, cada vez que se va a trabajar Ifaen eltablero,su representacion es lasiguiente:Oritka Osun a la Beri: Es todo lo bueno o malo que astralmente nace conel oddun de ifa,y escontrolado por osun, es decir quees el primero de los kasheoro que se poneencima de osun.Ebo Kafalari ika eshu:Es todo lo malo o bueno que se elabora por el signode ifa en el decursar

de su paso por la tierra,es controlado por Inle Oquere , teniendo surepresentacionen elcaño,donde se deposita en 2 paquetico del kasheoro.Ofo Leri Ika Eshu: Es toda la carga negativa que el signo de ifa tiene alterminar su funcion en latierra , es controlado por Eshu,donde se pone 3 paqueticos de kasheoro.Leri Ita Ika Lagada:Es ir y venir de la vida que tenscure en calle, que esindependiente decualquier Osha u Orisha, por eso se tira en la parte izquierda de la puerta decalle. Este ultimokasheoro,trabajo solo sobre el astral de todos los que estan en el ile, por esocuando el AwoKeke

sale con el en mano,liempia a todos los presentes y se tira a la calle,que esdonde desarrolla sutrabajo.Preparacion del Ebbo kasheoro itaSe coge 4 pedazos de papel de trozos cuadrado pequeño y cada uno se lepone un pedazo de Ewe Ikoko,un pedacito de Eko,Eku,Eya,Awado,Pelu Oken, Oti,Oñi ,pedacito de higadode las Addie y bogbo ere,cuando terminaron el Ita, los kasheoro que están en la casa,se recogen y semandan a lbu losa con losAsheses de orumila.

El dia de ita temprano el la mañana,el awo plantado se limpio con ellos y lopone delante de elewa cuadose viste la estera y se prepara el tablero para el ITA se pone delante de estey se reza:“EBBO KASHEORO,EBBO ITA IYA IYANLA,ENI BABALAWO,KASHEOROOLORDUMARE,EBBO LAWEN, EBBO”Cuando se comieza a atefar y se hace el oddun toyale , se prepara eltablero,para realizar eEbbo Kasheoroy marca a la derecha del tablero los siguientes signos: OSHE TURA,OYEKUN NILIBE,IWORI BOFUN,OSHE PAURE, OBARAOGBE,Signos querigen el año:OGUNDA FUN,IRETE UNTENDI,OTURA KANA ,OKANA YEKUN,

Signos de

Page 14: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 14/167

los AWOSES presentes,OTURA SHE,al lado izquierdo se marca OJUANICHOBE ,OKANA26SA,ORAGUN Y sierra con IKA MELLY pero al realizarlo se comienza conARAGUN y elultimo que se reza en OKANA SA.Al terminar de rezar los kasheoros los pone delante del tablero los abre ,lehecha a Ashe y le reza:“ KASHEORO ENI IFA ASHE ONI BABALAWO IYA IYANLA. ”EL AWO mas pequeño se arrodilla delante del tablero y le echa unaspequeñas gotas de omi a cadauna y dice:“Kasheoro omi eko titi eko”

 Toma los 3 primeros kasheoro con la mano derecha y toca a todos lospresentes en el cuarto ydice:“Leri Kasho a la Iboru.”

 Y deposita cada uno en los lugares anteriormente mencionandolo(Indicado).

Al tomar el ultimo que es mayor, lo coge con la mano izquierda y toca atodos los presentes en elcuarto y fuera de el diciendo: “Ofo Leri Kashe,Ofo Leri Kasho”.Cuando el Awo Keke sale del cuarto con el kasheoro canta.““Ese suguayumamankeña,impori awokinkeño” .““Ese suguayu mamankeña,impori awo kinkeño”si se trata de Ita de Awofaka o Ikofa, en los siguientes casos, después demarcar Oddun toyale semarca Oshe tura a la derecha y Otura she a la izquierda desbaratando lossignos con el Irofa yrezando estos.Es importante recordar que hay hermanos que acostrumbran a cambiar el

oddun toyale,cuando se vana marcar los signos del kasheoro y este ponerlo al lado de OSHE TURA,dejando o sustituyendo el

 Toyale por el Eyiobe en el centro del tablero.276. CEREMONIA PARA DARLE DE COMER A IKU MAKUAOEsta es la sombra de la persona IKU MAKUAO,que es la sombra 3 Orun es elespíritu de persona, es suaura magnética, es la madre de la muerte y de la vida, es parte más fuertedel alma humana y se le da acomer cosas tiernas para que revitalice sus fuerzas y levante a la persona

en su salud y su poder espiritual.Se necesita un pollito,1 coco, 1 vela, paño blanco, negro,efun,oti,oñi,omi,eku,eya,epo,etc.CEREMONIA:En la tela blanca se pinta OSHE TURA,BABA EYIOGBE,OTURASHE,en la tela negrase pinta Oggundafun,Oturanico, e Irete Yero.En el monte se lleva a la persona con todo los ingredientes anteriormenteseñalados,ahi se hace circulo deefun,se coloca a la persona dento de ello,este circulo se hace alrededor dela persona,detras de la personay dentro del circulo se coloca los paños primero el blaco y despues el negro,entonces se sopla oti y se

levanta el canto de invocacion de IKU MAKUAO.

Page 15: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 15/167

AWA ELE LELE IKU IKU MAKUAO,AWA LELE IKU IKU MAKUAO fulano de talBOYEBE IKUIKU MAKUAO.Entonces se le da obi a la espalda, dandole cuenta a IKU MAKUAO,despuesque se alla respondido secoge el pollito se le pone sobre la leri y se reza lo siguiente:OBAIKU BABA YENYERE OMO OBARAYE IKU SEGURE EFUN,SEGUEREIKU,SEGUEREARO SEGUERE EYO, SEGUERE OFO,SEGURE BERELADE OFERE IRE OBEKEYEOFE DE MIOBAIKU.Entonces empieza arezar los 16 meyis rezando entre ellos el siguentesuyere OYIYI ENI MAKUAOABUKENKE IFA UNSONO ARERE OYIYI DE KUNDE fulano de tal.Despues de los meyis se rezan los siguientes signos de la tela,este es dandola persona vuelta a la derechadentro del circulo,sobre si misma,entonces se reza los siguientes ante de

dar eyebale:IYA UMBO YENARE KAOBE KOETO UMBO KAYE FORIBALE IYAMIA continuación se para a la persona y se mata el pollito,echando sobre lossignos de la tela y por ultimosobre de la tela y por ultimo sobre la nunca de la persona.28IKU LENGO MI OTUN LENGO MI ORUNARUN LENGO MI ORUN.Posteriormente se le dice a la persona que se aleje sin correr y cuando se vaalejando se levanta el cantollamando a Orun Makuao.BABA ORUN LALAO IYA ORUN LALAO

ABOLEKUN LELE ABOLEKUN LELEBABA KORIBO IKU EGGUNABOLUKUN LELE AFEFE AKUALE AKUALELEAFEFE YARE BOGBO EGGUN IYE DE FULANO DE TAL AFEFE LONAUBOWA NI INUYEN IKU MAKUAO.Entonces se da obi para saber si eboada y se aleja dejando todo alli.297. OBI OMI TUTO A ORUNMILA.Debo aclarar que, en el caso de la Deidad ORUNMILA, el darle OBI OMI

 TUTO debe estarrepresentado por dos Awos o Babalawos, representado por el mayor que se

pondrá en el lado derecho y elmenor en el lado izquierdo, y cada uno tirará 4 pedazos de OBI (coco), queserán colocados en platos.1er Paso:Se situará la sopera de ORUNMILA sobre su tablero en el piso y se colocaráde frente a la salida del Sol.

 Ya colocado en el piso, se pondrán los siguientes elementos: 1 estera, 2platos o candelabros para colocarlas velas, 2 platos donde se situarán los cocos, una moneda de plata, 1

 jícara con agua.La forma de colocar cada cosa se verá en el siguiente diagrama:30

2do Paso:

Page 16: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 16/167

 Ya cuando todo este preparado, el Awó mayor, que estará arrodillado en ellado derecho, tomará las dosvelas apagadas y se las cruzará en los brazos y rezará OJUANI IROSO.

 Traducción:REZO: AWO IKU KU Adivino de la oscuridadAWO ITANA Adivino de la claridadMA FUN ASHE Constantemente dan facultad.Después de esta operación, el Awo mayor prenderá las velas, con elsiguiente Suyere (canto):SUYERE “ORISHA AWO IKU KUORISHA AWO IKU KUORUNMILA ITANA MEJILOBI MI KA ORINAORISHA AWO IKUKU”

 Traducción:Santo adivino de la oscuridadORUNMILA con dos velas

en lo alto yo alrededor de lacabeza ilumino Santo adivinode la oscuridad31Coro: OSHEMINIE, dirá lo mismo.3er Paso:Se destapa a ORUNMILA, dándole 3 golpes y diciendo "AGO" y se procederápor el Awó mayor allamarlo con el siguiente Suyere:SUYERE: “IFA JI ORUNMILABI OLO LOKO --> Esta palabra se va sustituyendoILE LOJA”, LODE, LOKE, etc.

Coro: “KI O WA LE O” Traducción:Ifá despierta a ORUNMILASi Ud. fue al campo ---> Plaza, caceria,debera venir a la casa. loma,etc.32Pondrán los cocos en el piso y el mayor tirará la moneda en el suelo,sonándola, y comenzará aMO-JUBA (ver 1.1 MO-JUBA). Terminado de MO-JUBAR o rendirle homenaje alas Deidades

superiores y antepasados, se le hará el rezo a ORUNMILA (ver 2.16 Rezo aORUNMILA).Posteriormente el mayor le dará cuenta a ORUNMILA, quién le está dando elOBI OMI TUTO y encompañía de quién, y le dará conocimiento de lo que se va a hacer.4to Paso:El Awó mayor dirá entonces OSHE BILE y el menor lo realizará (ver 1.2 OSHEBILE). Debo aclarar queantes de rezar OSHE BILE, el menor rezará lo siguiente:REZO: OGBE DI KAKA OGBE DI LELE ADIFAYOKO BARABANIREGUN ADIFAFUNOSHUN, ADIFAFUN OGUN OBINI,OGBE SA YEYE MATEO AFEFE LO SALU OBOLODE AWALODA LO IKIN.

Después de realizar el OSHE BILE, los Awoses levantarán los cocos con lamano derecha y los pasarán

Page 17: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 17/167

sobre ORUNMILA y el mayor de los Awoses cantará:SUYERE: “SHORO DIDE ORUNMILAOBI MO FIYE”

 Traducción: Apúrate y párate, ORUNMILAEl coco yo giro para preguntar.El coro contestará: “SHORO DIDEOBI MO FIYE”33Después se realiza esta misma operación pero con los cocos en la manoizquierda.A continuación, se tomarán dos cocos en cada mano y extendiéndolas haciaarriba, tanto el Awó mayorcomo el menor y a la voz del mayor, que dirá:“OLORDUMARE OBI MO FIYECoro: SHORO DIDE OBI MO FIYE”“ OLOFIN OBI MO FIYECoro: SHORO DIDE OBI MO FIYE”

“OLORUN OBI MO FIYE”Como podrán ver, se le estará dando cuenta a las principales Deidades queviven en el Cielo.Después se tomarán los cocos en cada mano y tocando o dando golpessuaves en el piso, y a la voz delmayor de los Awoses:“ODUDUWA OBI MO FIYECoro: SHORO DIDE OBI MO FIYE”“INLE OGUERE OBI MO FIYECoro: SHORO DIDE OBI MO FIYE”34“APOKOYERI OBI MO FIYE

Coro: SHORO DIDE OBI MO FIYE”Coro: “OANLA OBI MO FIYESHORO DIDE OBI MO FIYE”Aquí se le da cuentas a las Deidades principales de la Tierra. Después setocarán todas las partes delOPON IFA (Tablero).“ELERI OPON OBI MO FIYECoro: SHORO DIDE OBI MO FIYE”“ELESE OPON OBI MO FIYECoro: SHORO DIDE OBI MO FIYE”“OTUN OPON OBI MO FIYE

Coro: SHORO DIDE OBI MO FIYE”“OSI OPON OBI MO FIYECoro: SHORO DIDE OBI MO FIYE”“ATEBA BEYE OBI MO FIYECoro: SHORO DIDE OBI MO FIYE”355to Paso:Se colocaran los cocos en el piso y el mayor dirá:

 Traducción:ILE MO OKO O Tierra, yo te saludo.A PEYE Nosotros convocamos para preguntar.Esto se realiza tocando los cocos y el piso.

Después, tocando a ORUNMILA, se dirá: Traducción:

Page 18: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 18/167

ORUNMILA MO OKO O ORUNMILA, yo te saludo.A PEYE Nosotros convocamos para preguntar.6to Paso:Se levantarán los cocos y se presentan o persignan (ver 1.3 Persignación) ydespués de presentado seintercambian dos pedazos de coco entre los awoses oficiantes.Después, se presentarán los cocos a los puntos cardinales (ver 1.7). Yapresentados los cocos a los puntoscardinales, se dirá tres veces OBI A ORUNMILA y se tirará hacia adelante.El coco de ORUNMILA se hará de un solo tiro, buscando el mensaje que dice.En caso que dé OGUNDAMEJI (o ETAWA MEJI), se cantará el siguiente Suyere:SUYERE: “OYU DEDE AWARA WARARIFE36OBI MODUPUE ORUNMILA YEYETAOYU DEDE AWARA WARARIFEOBI MODUPUE ORUNMILA YEYETA”

 Y se procede a cantar:SUYERE: “ ORULA MA BORUORULA MA IBOJEORULA MA IBOSHESHE”

 Traducción:ORUNMILA constantemente los sacrificios fueron ofrecidos.ORUNMILA constantemente los sacrificios fueron realizados.ORUNMILA constantemente los sacrificios fueron satisfactorios.“OLUWO MA BORUOLUWO MA IBOJE OLUWO (Mayor de los adivinos)OLUWO MA IBOSHESHE”“ OJUBONA MA BORU

OJUBONA MA IBOJE OJUBONA (Quien mira y guía elOJUBONA MA IBOSHESHE” camino)“APETEVI MA BORUAPETEVI MA IBOJE APETEVI (Quien llama la simiente37APETEVI MA IBOSHESHE” de Ifá)“AMOSUN MA BORUAMOSUN MA IBOJE AMOSUN (Conoce los sueños)AMOSUN MA IBOSHESHE”“ AMORO MA BORUAMORO MA IBOJE AMORO (Conoce las palabras)

AMORO MA IBOSHESHE”“APEJE MA BORUAPEJE MA IBOJE APEJE (Quien llama)APEJE MA IBOSHESHE”Después, el mayor dirá:

 Traducción:ODU Figura o signo.Coro: ERUALE Esclavo de la claveOSHUN MORI OSHUN yo te veoCoro: YEYE O MadreIYAYAN Madre de la controversia38

Coro: ERUALE Esclavo de la claveOBANLA Rey mayor

Page 19: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 19/167

Coro: ERUALE Esclavo de la claveDespués se reza:MO WA AIYE, MO WA GUN, AWA NI YE,ILE KOBU, YE GBE MI IRE, ORUNMILAIBORU, IBOYA, IBOSHESHE IRE YENYE MI.398. LA GENEALOGIA DE IFA. LOS 16 APOSTOLES PRINCIPALES.Hay 16 Apóstoles principales (Olodus) de ORUNMILA y de ellos en sucombinación salen 240 Omoluoso hijos de estos Olodus.A continuación describimos el orden de antiguedad de los 16 Reyes uOlodus.1- EJIOGBE u OGBE MEJI2- OYEKU MEJI3- IWORI MEJI4- ODI MEJI5- IROSO MEJI

6- OJUANI MEJI7- OBARA MEJI8- OKANA MEJI9- OGUNDA MEJI4010- OSA MEJI11- IKA MEJI12- OTRUPON MEJI13- OTURA MEJI14- IRETE MEJI15- OSHE MEJI16- OFUN MEJI

41ORDEN SEÑORIAL O DE ANTIGUEDAD DE LOS 256 ODU.1- EJIOGBE 8- OKANA MEJI 15- OSHE MEJII I II II I II I II II II III I II II I II I I I II II2- OYEKU MEJI 9- OGUNDA MEJI 16- OFUN MEJIII II I I II IIII II I I I III II I I II II

II II II II I I3- IWORI MEJI 10- OSA MEJI 17- OGBE YEKUII II II II II II I I I II II I I I II III II I I II I424- ODI MEJI 11- IKA MEJI 18- OGBE IWORII I II II II III II I I I III II II II I II I II II II I

5- IROSO MEJI 12- OTRUPON MEJI 19- OGBE ODII I II II I I

Page 20: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 20/167

I I II II II III II I I II III II II II I I6- OJUANI MEJI 13- OTURA MEJI 20- OGBE IROSOII II I I I III II II II I II I I I II II I I I II I437- OBARA MEJI 14- IRETE MEJI 21- OGBE OJUANII I I I II III II I I II III II II II I III II I I I I22- OGBE OBARA 29- OGBE IRETE 36- OYEKU OJUANII I I I II IIII I I I II II

II I II I I IIII I I I I II23- OGBE KANA 30- OGBE OSHE 37- OYEKU OBARAII I I I I IIII I II I II IIII I I I II III I II I II II4424- OGBE OGUNDA 31- OGBE FUN 38- OYEKU OKANAI I II I II III I I I II III I II I II II

II I I I I II25- OGBE OSA 32- OYEKU OGBE 39- OYEKU OGUNDAII I I II I III I I II I III I I II I III I I II II II26- OGBE IKA 33- OYEKU IWORI 40- OYEKU OSAII I II II II III I I II I IIII I I II I IIII I II II I II

4527- OGBE OTRUPON 34- OYEKU ODI 41- OYEKU IKAII I I II II IIII I II II I III I II II II IIII I I II II II28- OGBE OTURA 35- OYEKU IROSO 42- OYEKU OTRUPONI I I II II IIII I I II II III I II II I III I II II II II43- OYEKU OTURA 50- IWORI IROSO 57- IWORI OTRUPON

I II I II II IIII II I I II I

Page 21: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 21/167

I II II I I II II I II II II4644- OYEKU IRETE 51- IWORI OJUANI 58- IWORI OTURAI II II II I III II II I II III II I I I II II I II I II45- OYEKU OSHE 52- IWORI OBARA 59- IWORI IRETEI II I II I IIII II II I I II II II I II III II II II I II46- OYEKU OFUN 53- IWORI OKANA 60- IWORI OSHEII II II II I III II II I II III II II I I I

I II I II II II4747- IWORI OGBE 54- IWORI OGUNDA 61- IWORI OFUNI II I II II III I I I I II I I I II II II II II I II48- IWORI OYEKU 55- IWORI OSA 62- ODI OGBEII II II II I III I I I I IIII I I I I IIII II I II I I

49- IWORI ODI 56- IWORI IKA 63- ODI OYEKUI II II II II III I I I II IIII I II I II III II II II II I4864- ODI IWORI 71- ODI IKA 78- IROSO OYEKUII I II I II II II I II II II II II II II IIII I II I II II

65- ODI IROSO 72- ODI OTRUPON 79- IROSO IWORII I II I II II II II II I III II I II I IIII I II I II II66- ODI OJUANI 73- ODI OTURA 80- IROSO ODIII I I I I III II II II II II II I II II III I I I I II4967- ODI OBARA 74- ODI IRETE 81- IROSO OJUANI

I I I I II III II I II II I

Page 22: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 22/167

II II II II I III I I I I II68- ODI OKANA 75- ODI OSHE 82- IROSO OBARAII I I I I III II II II II III II I II II III I II I II II69- ODI OGUNDA 76- ODI OFUN 83- IROSO OKANAI I II I II II II I II II II II II II II IIII I I I I II5070- ODI OSA 77- IROSO OGBE 84- IROSO OGUNDAII I I I I II II I I I II II I II I II

I I I II II II85- IROSO OSA 92- OJUANI OGBE 99- OJUANI OGUNDAII I I II I III I I II I III II I I I II II I I II I86- IROSO IKA 93- OJUANI OYEKU 100- OJUANI OSAII I II II II III I II II I IIII II II I I III II II I I I51

87- IROSO OTRUPON 94- OJUANI IWORI 101- OJUANI IKAII I II II II IIII I I II I III II I I II III II II I II I88- IROSO OTURA 95- OJUANI ODI 102- OJUANI OTRUPONI I I II II IIII I II II II III II II I I II II I I II I89- IROSO IRETE 96- OJUANI IROSO 103- OJUANI OTURA

II I I II I III I I II II IIII II II I I III II II I I I5290- IROSO OSHE 97- OJUANI OBARA 104- OJUANI IRETEI I I II I IIII I II II I III II II I II III II II I I I91- IROSO OFUN 98- OJUANI OKANA 105- OJUANI OSHEII I II II I II

I I II II II IIII II II I I I

Page 23: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 23/167

I II I I II I53106- OJUANI OFUN 113- OBARA OKANA 120- OBARA OSHEII II II I I II II II II II IIII I II II I III I I II II II107- OBARA OGBE 114- OBARA OGUNDA 121- OBARA OFUNI I I I II II II I II I III II I II II III II II II I II108- OBARA OYEKU 115- OBARA OSA 122- OKANA OGBEII I II I I IIII II I II I IIII II I II I IIII II I II I I

54109- OBARA IWORI 116- OBARA IKA 123- OKANA OYEKUII I II I II III II I II II III II II II II IIII II II II II I110- OBARA ODI 117- OBARA OTRUPON 124- OKANA IWORII I II I II IIII II II II I IIII II I II I III II II II II I111- OBARA IROSO 118- OBARA OTURA 125- OKANA ODI

I I I I I III II II II II IIII II I II II IIII II I II I I112- OBARA OJUANI 119- OBARA IRETE 126- OKANA IROSOII I I I I IIII II I II I II55I II II II II III II I II II I127- OKANA OJUANI 134- OKANA IRETE 141- OGUNDA IROSO

II II I II I III II I II I II II II II II II I I I II II128- OKANA OBARA 135- OKANA OSHE 142- OGUNDA OJUANII II I II II III II II II II III II I II I III I II I I II129- OKANA OGUNDA 136- OKANA FUN 143- OGUNDA OBARAI II II II I II II I II II I

I II II II II III I I I II II

Page 24: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 24/167

56130- OKANA OSA 137- OGUNDA OGBE 144- OGUNDA OKANAII II I I II II II I I II II II I I II II I I II I II131- OKANA IKA 138- OGUNDA OYEKU 145- OGUNDA OSAII II II I II II II II I I III II II I I III I II II I II132- OKANA OTRUPON 139- OGUNDA IWORI 146- OGUNDA IKAII II II I II III II I I I II II I I II III I II II II II133- OKANA OTURA 140- OGUNDA ODI 147- OGUNDA OTRUPON

I II I I II III II II I II I57I II II I I II I I II II II148- OGUNDA OTURA 155- OSA ODI 162- OSA OTRUPONI I I II II IIII I II I II II I II I I II II I I II I149- OGUNDA IRETE 156- OSA IROSO 163- OSA OTURAI I I II I II

I I I I II III I II I I II II II I I I150- OGUNDA OSHE 157- OSA OJUANI 164- OSA IRETEI I II II I IIII I II I I II I I I II III II I I I I58151- OGUNDA FUN 158- OSA OBARA 165- OSA SHEII I I II I II

I I II I II III I II I I II II II I II I152- OSA OGBE 159- OSA OKANA 166- OSA FUNI II II II II III I II I I II I II I II II I I I I I153- OSA YEKU 160- OSA OGUNDA 167- IKA OGBEII II I II I IIII I I I I III I I I I II

II I II I I II154- OSA IWORI 161- OSA IKA 168- IKA OYEKU

Page 25: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 25/167

II II II II II III I I I II I59I I II I II IIII I II I II II169- IKA IWORI 176- IKA OSA 183- OTRUPON OYEKUII II II II II III I I I II III II I II II III II I II II II170- IKA ODI 177- IKA OTRUPON 184- OTRUPON IWORII II II II II IIII I II I I IIII II I II I II II II II II II171- IKA IROSO 178- IKA OTURA 185- OTRUPON ODII II I II I II

I I II I II IIII II I II II III II I II I II60172- IKA OJUANI 179- IKA IRETE 186- OTRUPON IROSOII II I II I IIII I I I I III II II II II II II I II II II173- IKA OBARA 180- IKA OSHE 187- OTRUPON OJUANII II I II II IIII I II I II II

II II I II I III II II II I II174- IKA OKANA 181- IKA FUN 188- OTRUPON OBARAII II II II I IIII I I I II IIII II II II II II II I II II II175- IKA OGUNDA 182- OTRUPON OGBE 189- OTRUPON OKANAI II I II II III I I II II II61

I II I I II III II I II I II190- OTRUPON OGUNDA 197- OTURA OGBE 204- OTURA OKANAI II I I II II II I II II III I I I II III II I I I I191- OTRUPON OSA 198- OTURA YEKU 205- OTURA OGUNDAII II II I I II II II II I III I II I I II II II I II I

192- OTRUPON IKA 199- OTURA IWORI 206- OTURA OSAII II II I II I

Page 26: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 26/167

I II I II I IIII I I I I III II II I I I62193- OTRUPON OTURA 200- OTURA ODI 207- OTURA IKAI II I I II III II II II I III I II I II II II I I II I194- OTRUPON IRETE 201- OTURA IROSO 208- OTURA TRUPONI II I I II II II I II II IIII I II I I II II II I II I195- OTRUPON OSHE 202- OTURA OJUANI 209- OTURA IRETEI II II I I III II II II I II

I I I I II III II I I I I196- OTRUPON OFUN 203- OTURA OBARA 210- OTURA OSHEII II I I I II II II II II II63II I II I I II II II I II I211- OTURA FUN 218- IRETE OBARA 225- IRETE OSHEII I I I I II II II I II III I II II I II

I I II I II I212- IRETE OGBE 219- IRETE OKANA 226- IRETE OFUNI I II I II II I II I I II II II II II III I I I I I213- IRETE OYEKU 220- IRETE OGUNDA 227- OSHE OGBEII I I I I III I I I I IIII II I II I III I II I I II

64214- IRETE IWORI 221- IRETE OSA 228- OSHE YEKUII I II I II II I I I II III II II II II III I I I II II215- IRETE ODI 222- IRETE IKA 229- OSHE IWORII I II I II III I I I I IIII II II II I II I II I II II216- IRETE IROSO 223- IRETE OTRUPON 230- OSHE ODI

I I II I I II I II I II II

Page 27: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 27/167

II II I II II III I II I I II217- IRETE OJUANI 224- IRETE OTURA 231- OSHE IROSOII I I I I III I II I I II65I II I II II II I I I II II66232- OSHE JUANI 239- OSHE OTURA 246- OFUN IROSOII I I I I IIII II II II I II I I I II III II I II II I233- OSHE OBARA 240- OSHE IRETE 247- OFUN OJUANII I I I II IIII II I II II I

II I II I I IIII II I II I I234- OSHE OKANA 241- OSHE FUN 248- OFUN OBARAII I II I I IIII II I II II III I II I II III II I II II I235- OSHE OGUNDA 242- OFUN OGBE 249- OFUN OKANAI I I II II III II I I II I67I I I II II II

II II I I I I236- OSHE OSA 243- OFUN YEKU 250- OFUN OGUNDAII I II II I III II II I I II I II II I III II II I II I237- OSHE IKA 244- OFUN IWORI 251- OFUN OSAII I II II II III II I I I III I I II I IIII II II I I I

238- OSHE OTRUPON 245- OFUN ODI 252- OFUN IKAII I I II II IIII II II I I II I II II II IIII II I I II I68253- OFUN OTRUPON 254- OFUN OTURA 255- OFUN IRETEII II I II I IIII I II I I II II I II II IIII I I I I I256- OFUN SHE

I IIII I

Page 28: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 28/167

I IIII I699. IRESES Y LOS OSOBOS.1- IRE ARIKU O AIKU .......... Bien por no haber muerte, no ver la muerte.2- IRE ASHEGUN OTA ........... Bien por vencimiento de dificultades oenemigos.3- IRE BUYOKO ................ Bien de asentamiento (en la casa, trabajo, en lavida, en la tierra, etc.)4- IRE SUSU .................. Bien de mejoría poco a poco de posición, salud,situación.5- IRE OSHA WARIN OYA ........ Bien por piedra de Santo.6- IRE AYE ................... Bien por dinero.7- IRE FUARA ................. Bien por la tierra, mientras más se le dé comida ala tierra, más bien tendrá.8- IRE LASHERE ............... Bien por la providencia. Las cuatro esquinas.9- IRE TOYADE EDI ............ Bien por la calle.

10- IRE ITA META YAGADA ...... Bien por la esquina se le da de comer a lascuatro esquinas.11- IRE KOKONI FUYE .......... Bien por los animales (tenerlos). Tiene quehacer EBO.12- IRE EGUN MEYINLAYE ....... Bien por los cuatro vientos. Hay que verEGUN, OSHA,ORUNMILA es quien lo trae y ver que quiere.13- IRE TONTI IBI ............ Bien por el coco a EGUN. Ver que quiere.14- KONTONIUKU ............... Un muerto quita a otro.15- IRE OTOKUN ............... Un bien que viene de repente.16- IRE ASENIO SAWIWO ........ Un bien de obediencia a los Santos.17- IRE OSHA LARISHE ......... Bien por la voz de un Santo (recibirlo y darle

de comer 4 patas).18- IRE OYETE BILARI ......... Bien por OYA (darle coco).19- IRE OTONOWA .............. Bien que siempre hay que hacer Santo.20- IRE ARIYA KOOSHA ......... Bien por fiesta de Santo.21- IRE ELESE KIRIN INELU .... Bien por viaje (preguntar si YANYOKO, si estáasegurado).22- IRE ABILONA .............. Bien por los caminos abiertos de la persona (darlede comer a Eshu y a lacalle).7023- IRE ILE SHOTOTO WENWE .... Bien por tener casa y comida, pero falta

amor.24- IRE ARUN ................. Bien por estar enfermo (Este IRE nació en ODIMEJI).25- IRE AYE IKU .............. Suerte de anular la muerte.26- IRE ALO OYE .............. Bien por la inteligencia.27- IRE OMA .................. Bien de inteligencia.28- IRE ONIYE ................ Bien por la memoria.29- IRE ISHOWO ............... Bien por el comercio.30- IRE FISHI TIRE ........... Lo mismo está bien que mal.31- IRE DE WUANTO OLOKUN ..... Una suerte o bien que le viene por el mar.32- IRE BETANS ............... Bien por la bondad.33- IRE BALBAYE .............. Bien por el aire.

34- IRE IRE NISIDENI ......... Bien pero malo.35- IRE ALEJERE .............. Bien que está en el campo.

Page 29: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 29/167

36- IRE ALEYO ................ Bien de suerte por el día.37- IRE AYERE ................ Bien de suerte por la noche.38- IRE OSHON KELATU ......... Bien por un resguardo.39- IRE SILEMU ............... Bien por ser inmune al peligro.40- IRE IRE AVILA LAFIA ...... Bien por el camino de la felicidad.41- IRE ADEDE ORDEN .......... Bien por la libertad.42- IRE IRE AWESI ............ Bien por la inteligencia y la obediencia.43- IRE ADEDE WA ............. Bien poco a poco.44- IRE IKU .................. Bien por la muerte.45- IRE ELEDAD AWANTOLOKUN ... Bien de suerte completa.46- IRE AARE YUNODI .......... Bien por dar fin a los chismes.47- IRE AYE .................. Bien de prosperidad.7148- IRE SIGUAJU .............. Bien completo de todo.49- IRE OMO .................. Bien por un hijo.50- IRE OSHINSHIN ............ Bien por el trabajo.51- IRE OBINI ................ Bien por una mujer.

OSOBO:1- IKU SUAYON ................ Muerte de repente.2- IKU ADO ................... La muerte detrás.3- IKU OTONOWA ............... La muerte por el medio circundante.4- IKU LESE OSHA, ORISHA, EGUN La muerte por desobediencia al Santo,Orishas, Muerto.5- IKU OSOKU ................. La muerte por suicidio.6- IKU RO .................... La muerte por accidente.7- IKU NI IKU ................ La muerte segura.8- IKU XIMU LULE ............. La muerte por colapso.9- IKU LESE ELEDA ............ La muerte por su yo (ORI).10- IKU LOWO OTEARAYE ........ La muerte por conspiración.

11- IKU LOWO IKA ARAYE ....... La muerte por brujeria.12- IKU LOWO EGUN ............ La muerte por un muerto.13- IKU LOWO OKUNI/OBINI ..... La muerte por hombre o mujer.14- IKU FITIBO ............... La muerte inesperada.15- IKU INTORI SHEPE ......... La muerte por maldición.16- ARUN EDIMO ............... La enfermedad incurable.17- ARUN NA .................. La enfermedad instalada.7218- ARUN DI .................. La enfermedad congénita.19- ARUN TIKU SARA ........... La enfermedad o malestar indefinido.20- ARUN LESE OSHA ........... La enfermedad por un Santo.

21- ARUN LESE ALALEYO ANUGBO . La enfermedad por desobediencia con elÁngel de la Guarda.22- ARUN ELIOSA .............. La enfermedad por Dios.23- AIYAN .................... La ansiedad.24- AMALA BUDU ............... Las murmuraciones.25- AKOBA .................... Embrollo.26- ARUIYE ................... Susto.27- EYO ...................... Discusión.28- IKA ARAYE ................ Maldad.29- IGBAMBADA ................ Revés en la fortuna.30- ADAGUROJIONA ............. Catástrofe en el juego.31- IBERU .................... Miedo.

32- IPONJU ................... Miseria.33- OPA LAYE ................. Problema de justicia.

Page 30: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 30/167

34- OMU ...................... Celos.35- ONI IBERU ................ Nerviosismo.36- ONILARA .................. Pérdida de la libertad con respecto a la justicia.37- AVILA .................... Pérdida de la libertad con respecto a la moral, social,pasión.38- TIYA TIYA ................ Bronca.39- DALE ..................... Traición.40- OFO ...................... Pérdida.41- ONA ...................... Azote.42- BANGULA .................. Brujería.7343- TIYA TIJA ................ Broma.44- EGBA ..................... Parálisis.7410. RELACION DE LAS HIERBAS DE IFA Y CANTOS PARA HACER OSAIN.APLICACIONES MEDICINALES.LAS HIERBAS DE IFA Y SUS NOMBRES.

1- EWE ATIPONLA ..................... Tostón.2- EWE PAPISAME ..................... Verdolaga.3- EWE ODUNDUN ..................... Prodigiosa o Siempre Viva.4- EWE PEREGUN ..................... Balloneta.5- EWE ARABA ..................... Ceiba.6- EWE ODON ..................... Alamo.7- EWE TETENIFA ..................... Bleo blanco finito.8- EWE TETE ..................... Bleo blanco corriente.9- EWE TETELEGU ..................... Bleo morado.10-EWE AKIOYO ..................... Albahaca mondonguera.11-EWE OGUMA ..................... Maravilla.12-EWE YENTOKO ..................... Coralillo.

13-EWE OBANYOKO ..................... Aguinaldo morado.14-EWE ONIYOKO ..................... Coralillo.15-EWE ALUKERESE ..................... Hiedra.16-EWE ALIKPAIYU ..................... Caimito.17-EWE OKIKAN ..................... Jobo.18-EWE YEYE ..................... Ciruela amarilla.19-EWE ABERE ..................... Romerillo.20-EWE ABERODOFE ..................... Amor seco.7521-EWE ERAN ..................... Hierba fina.22-EWE ANATIKEKERE ................... Pata de Gallina.

23-EWE URO ..................... Salvia.24-EWE YOKORE ..................... Patico de la Reina.25-EWE AFOMA ..................... Curujey.26-EWE BAIYEKU ..................... Yagruma.27-EWE ELA ..................... Bejuco Ubi28-EWE ÑOÑO ..................... Romerillo cimarrón.29-EWE OTO ..................... Caisimón.30-EWE OSA ..................... Guacamayo francesa.31-EWE TEOMODE ..................... Guabina ó Hierba hedionda.32-EWE MISI MISI ..................... Mastuerzo.33-EWE FIN ..................... Botón de Oro.34-EWE FA ..................... Corazón de Paloma.

35-EWE KUYEKUYE ..................... Frescura.36-EWE ORUJE ..................... Celestina azul.

Page 31: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 31/167

37-EWE KOTORUJE ..................... Celestina blanca.38-EWE TOTORUJA ..................... Hierba parada.39-EWE ORISAOMA ..................... Hierba lechera o colorada.40-EWE MOWO ..................... Bejuco lechero.41-EWE ALADUN ..................... Orosun.42-EWE ALAFIN ..................... Pega pollo.43-EWE OPOTO ..................... Higo.44-EWE ASHIBATA ..................... Platillo.7645-EWE OYOURO ..................... Lechugilla.46-EWE ABAMODA ..................... Belladona.47-EWE EFERIN ..................... Albahaca fina o verde.48-EWE OWURO ..................... Jacinto de agua49-EWE IBAYU ..................... Paraiso.50-EWE YENIPUAPUA .................... Albahaca morada.51-EWE YINI ..................... Cundiamor.52-EWE AYO ..................... Guacalote.

53-EWE ONO ..................... Güiro amargo.54-EWE ORAWE ..................... Vinagrillo.55-EWE AGBE ..................... Güira.56-EWE FUN ..................... Hierba de la Plata.57-EWE IRE ..................... Jagüey hembra.58-EWE DAGURO ..................... Abrojo blanco.59-EWE ATORI ..................... Mar Pacífico.60-EWE AKOKO ..................... Pasiflora.61-EWE YAGURA ..................... Picadillo.62-EWE OSE ..................... Baobab.63-EWE AYAN ..................... Caoba.64-EWE AKOWE ..................... Paraguita.

65-EWE IWEREYEYE ..................... Peonía (Las hojas).66-EWE ATIOLOGBO ..................... Oreja de Gato.67-EWE OSHEPOTU ..................... Malva blanca.68-EWE YAMODE ..................... Malva blanca.69-EWE ORORO ..................... Cordón de San Francisco.7770-EWE GLEN GLEN ..................... Guenguere.71-EWE OMINI ..................... Berro.72-EWE BANA ..................... Algarrobo.73-EWE ONIBARA ..................... Meloncillo.74-EWE BUYE ..................... Granada.

75-EWE SURE ..................... Cerraja.76-EWE ORO ..................... Mango macho.77-EWE PEREGUN TUPA .................. Cordobán.78-EWE IMO OSHUN ..................... Helecho de Río.79-EWE AYEKOBALE ..................... Croto.80-EWE OU ..................... Algodón.81-EWE MA ..................... Farolito.82-EWE AGOGO ..................... Campana blanca.83-EWE AGUSI ..................... Almendra.84-EWE EPERENAJA ..................... Anis de España.85-EWE AFERE ..................... Platanillo de Cuba.86-EWE ITAUKO ..................... Intamorreal.

87-EWE OMO ..................... Uva gomosa.88-EWE WEWE ..................... Lengua de vaca.

Page 32: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 32/167

89-EWE AFA ..................... Maní cimarrón.90-EWE KOLERIKOLEMO .................. Mazorquilla.91-EWE YONYON ..................... Filigrama.92-EWE IROKO ..................... Teca africana.93-EWE ERISHONI ..................... Hierba de la niña.7894-EWE JUEN ..................... Flor de Pascua.95-EWE KAKASHELA ..................... Palo Ramón.96-EWE MOKAGUN ..................... Alacrancillo.97-EWE AÑAI ..................... Cucaracha.98-EWE KARODO ..................... Canutillo morado.99-EWE ARIKU ..................... Canutillo blanco.100-EWE SHEWEREKUEKUE ................ Fosforito.101-EWE YANTEN .....................- HIERBAS DE CADA SANTO.ELEGBACorojo Aceitero Gringa Aguacate

Zarzafran Ají de Chile Cardo Santo PicapicaPendejera Rabo de Zorra Lengua de Mujer Güira Yaya Mastuerzo Bleo blanco Hierba brujaCaña Brava Perejil Macío Aguinaldo moradoAteje Espartillo Grama de Caballo Guisaso de bara-Helecho macho Jobo matienzo Lechera coa.Mejorana Paraiso Resedá SabalecciónRompe Saraguey Sargazo Yamao RomerilloAlgarrobo Albahaca Anamú AlacrancilloCaimitillo Campana morada Caña de azúcar Curujey79Ebano Carbonero Itamoreal Salvadera Guarina

OGUNAroma Abrojo amarillo Naranja agriaAcana Vicaria AguacatePomací Lengua de vaca Ají de chinaFlor de muerto Ají guaguao Guisazo de baracoaUva caleta Ocalete SabelecciónHierba mora Alamo machoOSHOSIHelecho hembra Embelezo GuamaOBATALAParaiso Campana blanca Lengua de vaca

Mejorana Canutillo blanco Flor de mármolChirimolla Toronja Flor de agua Yantén Mango macho Piñón de botijaGüira maldición Prodigiosa Sauco blancoZapatico de la Reina Hierba de Anís80OYAPerejil Mamey colorado CupereyAteje Apastillo YagrumaCulantro Ajinjible CordobanCaimito moradoSHANGO

Algarrobo Corojo GrengueBrusella Hierba hedionda Malba

Page 33: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 33/167

 Jaguey Alamo MalbatéGenario Mangle colorado Guacalote

 Trebol Piñón de botija Mar PacíficoAtiponla Canistel Siguaralla

 Yagruma Hierba buena Canutillo moradoMasorquilla Qimbombó JoboPalma Salvadera AguacateCordobán Peonía

 YEMAYABerbena Ají dulce Canutillo81Belladona Ciruela Flor de agua azulGuásima Aguacate LechuguillaMalanga Paragüita CucarachaOSHUNResedad Abre camino Flor de aguaAlacrancillo rosado Himo macho Anón

Platanillo de Cuba Botón de oro Flor de muertoCalabaza Almácigo CerrajaMamey colorado Culantrillo de pozo MarilopeEmbelezo Cundiamor Guacamaya francesaPomarrosa Guama de costa JaboncilloMaravilla amarilla Hierba de la vieja No me olvidesGirasol Romerillo ZapoteAlbahaca Sauco Hierba de la niñaAGAYUCeiba Toronjil CerrajaMabatí Peregún ColoniaCurujey Ciguaraya Abre camino

Alamo Pitahalla Sacusacu Jobo Marañón SalvaderaPeonía82AZOJUANO (San Lázaro)Apio Vergonzosa CupidoAroma Caisimón PendejeraCardón Cundiamor MantoAlbahaca morada Estropajo ApasoteVinagrillo Hierba de la vieja Zarzaparrilla

 JIMAGUAS (IBEYIS)

Chirimolla Zarzaparrilla Mamey Santo DomingoZapote Rompe Zaragüey CanistelGuayaba Guanabana AnónNaranja Mango PiñaPlatanillo Mamoncillo (Todas las frutas)ORUNMILAMamey Santo Domingo Cohollo de mariwoMaravilla AceitunilloMano de San Francisco Aguinaldo moradoPiña de ratón83- SUYERES DE OSANYIN (OSAIN)

1- KURU KURU BEKEMARIWO OZAIN

Page 34: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 34/167

MARIWOYE MARIWO .................... IRETE UNTENDI2- OZAIN KUKURU KUKURU

 TIBIRI TIBIRI LAVONISBERA .................... IRETE UNTENDI3- OZAIN KUKURU KUKURU GANGANOZAIN OBONIBOSHE GANGAN .................... OGBE SHE4- ATIKPONLA IFA BURUATOKPONLA IFA BURUIFA OMO IFA AWO IFA ILEATIKPONLA IFA BURU .................... OGBE DI5- OYIKI OYIKI OTALOMIOOYIKI OYIKI OTALOMIOOYIKI YIKI AGBADO AWO OKUMAOYIKI OYIKI OTALOMIO .................... IRETE YERO6- EWE IRE BELODO EXE IRE BELODOABEROKO OMO EWE, EWE IRE BELODO .............. IWORI BOKA847- BAN SEI SEMI

OZAIN LOMI LOMI BARAOWIWI AGBA YEROKOOWIWI AGBA TEWIWI .................... OGBE UNLE8- BOROKITI LAGBA TEREPOBOROKITI LAGBA TEREPOOPOPOLINO AGBA ELESEBOROKITI LAGBA TEREPO .................... ODI SHE859- ABERO ABERO MAABERO ABERO MABOBALIÑO OLUWO OZAINABERO ABERO MA MOWE .................... IRETE UNTENDI

10- AWEDUN ABORA MAIAWEDUN BORA MAIBOBALIÑO OLUWO OZAINAWEDUN BERA MA MOWE .................... IRETE UNTENDI11- BABA IPONMODEBABA IPONMODEBOBALIÑO OLUWO OZAINBABA IPONMODE MOWE .................... IRETE UNTENDI12- IYA IPONMODEIYA IPONMODEBOBALIÑO OLUWO OZAIN

IYA IPONMODE MOWE .................... IRETE UNTENDI13- OZAIN AWE DADARA MADAOOZAIN AWE DADARA MADAOOZAIN ADAMIWO OZAIN ADAMAWOAWE DADARA MADAO .................... OSHE PAURE8614- AGBE MASI BOLOYOAGBE MASI BOLOYOBANTI OKEYO MARSIBOLOYU MANSIBOLOLO ......... OGUNDA FUN15- ASHE AWO, ORI AWO, INSHE AWOMOYUKAYO MANA OZAIN .................... OGBE FUN16- OBARA BOGBE IBODE

OBARA BOGBE IBODEOZAIN MORAYE MORAYE

Page 35: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 35/167

OBARA BOGBE IBODE .................... OBARA BOGBE17- EWE IKOKO, EWE IKOKOLODAFUN ORUNMILAEWE IKOKO .................... BABA EJIOGBE18- EWE TOMODE, EWE TOMODEGUERE GUERE OMO LERI ORUNMILAEWE TOMODE .................... OSA RETE19- EWE PANDIOMON, EWE PANDIOMONADIFAFUN ORUNMILA EWE PANDIOMON ............. OTRUPON MEYI20- EWE AYO, EWE AYOAYEWE FUN FIFUN87EWE AYO .................... OSHE MIWO21- OZAIN SESE NILEO SESEOZAIN SESE NILEO SESEALAIKEKE SESEOZAIN SESE NILEO SESE .................... OSHE YEKU

22- OYU ORO, OYU OROBOGBO AWONI OZAINOYU ORO .................... ODI ORO23- SHAWERE KUEKUE FUMIWAOSHAWERE KUEKUE FUMIWAOASHE OZAIN EWESHAWERE KUEKUE FUMIWAO .................... OTURA NIKO24- EWE TETE LAMISAYEEKUMA LAWA EWE OKUMA(Así todas las hierbas) .................... OTRUPON KANA25- EWE OYEYE, EWE OYEYEEWE OYEYE OKIKAN

OMOKAN ORO AWO EWE OYEYE .................... OYEKUN BATRUPON26- ERI SEMI LA ISORO EGAN88ERI SEMI LA ISORO EGANEYE IBI LAYA TANI KINMBO

 TANI LAKOSHA LOLOYUERI SAMI LA ISORO EGAN .................... IKA BEMI27- EWE ODARA, EWE ODARAEWE OZAIN IFA LA OMAEWE ODARA .................... IWORI OBERE28- EWE ODUNDUN SHEKE

EWE ODUNDUN SHEKEBORO BORO SHEKE SHEKE BORO(Empezando por ELEGBA hasta ORUNMILA) ....... OFUN SHE29- KUYE KUYE EWE FINKUYE KUYE EWE FA .................... OBARA KASIKA30- EWE FIN, EWE FAOMO ALAWO KIKATE .................... OBARA KASIKA31- EWE OYUORO TOMI

 TOMINEYEO TOMIEWE ASHIBATA TOMI

 TOMINIYEO TOMI .................... OGUNDA TRUPON89

32- MOYUN EWE MOSARAOMOYUN EWE MOSARAO

Page 36: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 36/167

EWE LOBIMI, EWE LOYAMIMOYUN EWE MOSARAO .................... OJUANI BOKA33- NITA NITA NITA AWONITA NITA NITA AWOIBA KIBAN KAMA IRE ODUNNITA NITA NITA AWO .................... OGUNDA MASA34- OZAIN DEMU PARADIDEOOZAIN DEMU PARADIDEOOZAIN DEMU PARADIDEOOZAIN DEMU PARADIDEO .................... OGUNDA MASA35- BODOMI BODOLAOZAIN BODOLA ODOLA KINTA .................. OYEKUN BARATRUPON36- EWE NILADIDEO, EWE NILADIDEAWO POKO OSHA OZAIN DE MALEEWE NILADIDE .................... OTURA MEYI37- OMODE KUYOFE, EWE SESE SESEFAOMODE BUYOKO, OMODE KAYOSUN

OMODE KOGOFA BARABA .................... ODI BARA9038- TANI LAGBA DIBARO

 TANI LAGBA DIBARODIGBARO AYA PORO ESHIN

 TANI LAGBA DIBARO .................... OKANA MEYI39- SOTUTO TARAWEYEYESOTUTO TARAWEYEYEBABA DOGUN, BABA DOMASOTUTO TARAWEYEYE .................... OSHE BILE40- MOFE ASHE LASHE AWOMOFE ASHE LASHE AWO

OYUORO KOGUMINIMOFE ASHE LASHE AWO .................... OGBE FUN41- OZAIN TENTE LONILEOZAIN TENTE LONILEATEBO LONILEOMOFE AME LASHE AWO .................... IWORI BOFUN42- OZAIN SHIWIRI KUI KUIOZAIN SHIWIRI KUI KUIAUN FOREMILAE91ENI AUN OBI AUN

OZAIN SHIWIRI KUI KUI .................... OGBE TUMAKO43- OZAIN SHIWIRI KUI KUIOZAIN SHIWIRI KUI KUIEWE EFA EWE EYEOZAIN SHIWIRI KUI KUI .................... OGBE TUMAKO44- EWE OZAIN SHEBO, EWE OZAIN SHEBOASHE OZAIN ASHE BONIGBEEWE OZAIN SHEBO .................... OGUNDA KA45- LEKE LEKE ODO, LEKE LEKE ODOLEKE KUMBELORI IGUI OGBE BARALEKE LEKE ODO .................... OGBE BARA46- OZAIN TENTE MONI TENTE

OZAIN TENTE MONI TENTE YAMA EDUN KOSHEDUN

Page 37: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 37/167

IGUI ABERE ORUNOZAIN TENTE MERI TENTE .................... OGUNDA YEKU47- MOKUETI BAROOROMINI OZAINMOKUETI BARO92OROMINO EWE .................... OGUNDA TETURA48- OZAIN ÑAÑA KINI MAWEOZAIN ÑAÑA KINI MAWEELEYO ALABRIO, ELEYO, ELEYOOZAIN ÑAÑA KINI MAWE .................... OGBE WEÑE49- SHIRIRI WANWASHIRIRI WANWAAWO NAMEYO, OZAIN KIWEYO .................... ODI OGUNDA50- ISHEWOLA ISHEWOLAOZAIN EDUN FOKAR SHEWOLA NIFEISHEWOLA ISHEWOLA .................... OGBE DI

51- OZAIN BOMBO OZAIN BOMBOSHEWOLA ELENI SHOKUTAOZAIN BOMBO .................... ASHE BARA52- OZAIN BAKUEPEMI, OZAIN BOMBOELENU SHOKOTA, OZAIN BOMBO .................. OSHE BARA9353- OZAIN AYEGUNI, OZAIN BOMBOELENU SHOKOTA, OZAIN BOMBO .................. OSHE BARA54- AGBADO, AGBADO, OZAIN MOLOSHINSHINKOSILE SHINSHIN OLU ORO .................... OJUANI BOKA55- MAMURA MOFIYEOZAIN MAMURA AGBALODE .................... OGBE TUA

56- OZAIN BOWO NIKOKOOZAIN BOWO NIKOKOWALASHE MEYI SOKUTAOZAIN BOWO NIKOKO .................... IRETE YERO57- OKO INLE YOMIAGBONA MEYI YOMIOSHINSHIN ILE YOMIOZAIN BAKUBEYA MAYOROBAOKO INLE YOMI .................... IRETE YERO58- TANI KINI OKAMIOKAMI BABA OZAIN

KINI WOLOKUA .................... IRETE YERO59- OZAIN EWEWENI LAMUSIYE94OZAIN EWEWENI LAMUSIYE .................... OGUNDA KA60- OZAIN SHEWELE WELE WELE CUNGUNOZAIN SHEWELE WELE WELE AKUKOPON MAROKO AREREWAOPON MAROKO AREREO .................... BABA EJIOGBE61- OZAIN WERI WIRI OBA EWEOZAIN WERI WIRI OBA EWE .................... OKANA TRUPON62- OZAIN ELEYE OZAIN ELEYEOBA EWE AWO FUNIYE

OZAIN ELEYE .................... OKANA TRUPON63- OZAIN BANKOKO, OZAIN BANKOKO

Page 38: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 38/167

KUENKORO EWE ISHE ORUNOZAIN BANKOKO .................... OGBE TUA64- OZAIN YOYOBI, OZAIN YOYOBIEWE EWE EWOSIOZAIN YOYOBI .................... OSA LOFOREYO65- OZAIN MANWA, OZAIN MANWABABA OMO AWOOBASHE SA EWE, OZAIN MANWA .................. OTRUPON DI9566- OZAIN EWEDUN EWEDUNKOMA INA, OZAIN EWEDUN .................... OSHE LEZO67- OZAIN KUEN KUEN, OZAIN KUEN KUENOMO AWO AWOMOSHEBOOZAIN KUEN KUEN .................... OBARA SHE68- BABA OZAIN MOWA NI LOWOBABA OZAIN MOWA NI LOWOKINI KINI EYIOSHE

BABA OZAIN KINI MOWA NI LOWO ................ OSHE TRUPON69- OBEREKETE OBEREKETEWAOBEREKETE OBEREKETEWAOZAIN OLORI EWEOBEREKETE OBEREKETEWA .................... OBARA RETE70- OZAIN BABA OOO OZAIN BABA OOOOZAIN ELEMASHE OBA EWEOZAIN BABA OOO .................... IWORI YEKU71- OZAIN KILODE, OZAIN KILODEOKAMU BABASHIRE96OZAIN KILODE .................... OSA LOFOBEYO

72- BAKE OMA IYA OMABAKE OMA IYA OMAEWE OZAIN WAKOBAKE OMA IYA OMA .................... IKA PAURE73- OZAIN BARUKAN, OZAIN BARUKANLERI NI AWO, OZAIN BARUKAN .................. IKA SA74- OZAIN KINI KINI IFA MOWAOZAIN KINI KINI IFA MOWAORISAYE OTI OZAIN LAYEOZAIN KINI KINI IFA MOWA .................... ODI KA75- EKO MOKI AGBA, EKO MOKI AGBA

OZAIN NILODEO, EKO MOKI AGBA ................ OSA LOFOBEYO76- MAMBA OZAIN LUMAMBA LODEMAMBA OZAIN LUMAMBA LODEOZAIN EKO, MAMBA LUMAMBA LODE ............... OFUN FUNDA77- OZAIN ONI BOMBOSHEOZAIN ONI BOMBOSHEBANGO EDUN ARA BELE97OZAIN ONI BOMBOSHE .................... EDIBRE78- BABA OZAIN OMOLOYUBABA OZAIN OMOLOYUOROFUN OZAIN AFEMOYU

BABA OZAIN OMOLOYU .................... OYEKUN WORI79- EKUTE PARAMAO

Page 39: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 39/167

OLOGBO KOWA ILE .................... IWORI BOSA80- OZAIN KOSHEYUOZAIN KOSHEYUOLUWO SARAKO OZAIN AWAKOOZAIN KOSHEYU .................... OGBE WEÑE9881- IROKO AYEO, IROKO AYEO

 TETE OKUO OKU AGBA UNSHESHE ................. IRETE MEYI82- IROKO DILOYU, IROKO DILOYUKAKA KIMI KUMARE EWEIROKO DILOYU .................... OFUN NAGBE83- OZAIN ABINU FOYUOZAIN ABINU FOYUIROKO ÑAÑA, IROKO ÑAÑAOZAIN ABINU FOYU .................... IKA DI84- OZAIN LORI YOKO OMO OKETEAYA EKUN IMANSA

OLOMA INSHE AWO MA INSHEOZAIN LORI YOKO OMO OKETE ................... OGBE TUA102- SHEMI SHEMI SHE LARIOSHEMI SHEMI SHE LARIOBOLO KIMBOLO OYU LOKOYUSHEMI SHEMI SHE LARIO .................... OSA YEKU103- AKUKO FUNFUN PAMILAWA AKUKOOZAIN TIMBELORUN TIMBELAYE ................. OKANA MEYI99104- AKUKO KERE KEREOYU MAI MAIAKUKO LAMIWO ADIE FUN FUN .................. OKANA MEYI

105- OZAIN AGBADO OMIROKOOZAIN AGBADO OMIROKOASHE KOYARE ADESHERALEOZAIN BELUYE OMIROKO .................... OKANA MEYI106- OZAIN BELUYE OMIROKOOZAIN BELUYE OMIROKOASHE KOMALE ADABASHEBALEOZAIN BELUYE OMIROKO .................... OKANA MEYI107- OYOBO OYOBO OZAIN KUMAMBOOZAIN AWAYEOYOBO OYOBO OZAIN KUMAMBO .................. OTRUPON MEYI

108- OZAIN OGUN GUN IREAYARE ATA EPO, KANIO KAN EREAGBANIO OZAIN WENILAYE .................... OKANA TRUPON100109- OZAIN AYEGUI KOROPOIRO IRO IROLAYE IRO .................... OSA TRUPON110- OZAIN OBEDE KOROPOIRO IRO IROLAYE IRO .................... OSA TRUPON111- OZAIN EYEWIN BAMIIRO IRO IROLAYE IRO .................... OSA TRUPON112- OZAIN FARA, OZAIN FARAKINI KINI YANI EBO

OZAIN FARA .................... OSA JUANI113- OZAIN FARA, OZAIN FARA

Page 40: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 40/167

OZAIN OÑI MORA, OZAIN FARA ................. OSA JUANI114- GAN GAN OZAIN AKUELEKUIKU UNLO .................... OKANA MEYI115- KAN KAN KAN KAN KULESHOKAN KAN BABA OZAIN KUANILO ................. OKANA MEYI116- EWE OYEYE, EWE OYEYEOBEKAN OROIÑA KOMO EWE101EWE OYEYE .................... OBARA SA117- EWE OKIKAN, EWE OKIKANOZAIN OSHUMOMISHANGO WOMA EWE OKIKAN .................... OFUN TEMPOLA118- AYA BAKUN BELE KOIMAKOIMA KUPUMA MIOBEKUANIYE BEKUANIYEAYA BAKUN BOLE KOIMA .................... OTURA SA119- AYA BEKUN ODOLAO

AYA BEKUN ODOLAOODOLOWANI ODOLOYAREAYA BEKUN ODOLAO .................... OTURA SA120- TA RUKUTA BABA RUKUTAOYO NILE ORUNMILABABA RUKUTA .................... BABA EJIOGBE121- ADASHE ADAMASHEAYEWESE UNALOWE (UMBALOWO)BI ADA ASHE AYEWESE UMBALOWO ............... BABA EJIOGBE122- OZAIN OMO IRA KIYA IRA102OZAIN OMO IRA KIYA IRA

OMOYEKUN BIEKUN MAYOOZAIN OMO IRA KIYA IRA .................... OTURA IRA123- EWE ONIBARA, EWE ONIBARAOBARA BARA OZAIN OWOLODEEWE ONIBARA .................... OBARA MEYI124- OZAIN NADA LERI LOMI LOMIOOZAIN NADA LERI LOMI LOMIOPEWENE OZAINOZAIN NADA LERI LOMI LOMIO ................. OGUNDA KETE125- OZAIN IKOKO OTA WAN WANOZAIN IKOKO OTA WAN WAN

SHUSHU DIDE OZAIN KUNAYOOZAIN IKOKO OTA WAN WAN .................... IRETE WAN WAN126- OZAIN ONI MOLEIKUN MAKUNOZAIN ONI MOLEIKUN MOLA .................... OBARA KARA127- OZAIN EWE INAWE, OZAIN EWE INAWEOPONSA IFA NILADIDEOZAIN EWE INAWE .................... OKANA YEKU103128- OZAIN ERESHE ILE BOMBOLARAOZAIN ERESHE ILE BOMBOLARAOBONSA IFA MILADIDEOZAIN EWE INAWE .................... OGUNDA DIO

129- OZAIN ERESHE ILE BOMBOLARAOZAIN IRE BOMBOLARA

Page 41: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 41/167

OZAIN IRE IRE TIKI TIKI BOMBOLARAOZAIN ERESHE ILE BOMBOLARA ................. OGUNDA DIO130- AWARA WARA WARALOYE OZAIN KEÑEKEMIOAWARA WARA WARALOYE OZAIN KELEKEMIOONIFA AWALOYEAWARA WARA WARALOYE OZAIN KELEKEMIO ........131- OZAIN EWE AYO AYO AYOOZAIN EWE AYO AYO AYO .................... IRETE ANSA132- OZAIN FOWO MAWO FOWO DUN DUNOZAIN FOWO MAWO FOWO DUN DUNOZAIN OTOMODE OZAIN MAWOOZAIN FOWO MAWO FOWO DUN DUN ............... OBARA MEYI133- OZAIN OLOYU EDUN AWORIREOZAIN OLOYU EKUN AWORIRE104BORI OLOYU EDUN AWO YAYEOLOYU EKUN AWORIRE .................... OYEKUN DI

134- OZAIN MONI KELETOOZAIN MONI KELETOOYU MAMA OZAINOZAIN MONI KELETO .................... OGBE YONO135- OZAIN EÑI ÑAWO OZAIN ÑAWOOZAIN AGOGOROOZAIN EÑI ÑAWO .................... OGBE TUA136- BAN BAN OZAIN BOGUEDEBAN BAN OZAIN BOGUEDEORI IFA BENSHAWOBAN BAN OZAIN BOGUEDE .................... BABA EJIOGBE137- OZAIN ABE BEBEWA

OZAIN IGUI MOYARE .................... OGBE TUA138- OZAIN ERI LOKUN ERI BAWAOZAIN BORIBOSHE ERI BAWAO .................. OGBE SHE139- WADE WADE BOBI INAWADE WADE BOBI INA105OZAIN NINOLOBINAWADE WADE LOBI INAWADE WADE LOBI ORO .................... ODI MEYI140- IKI MAWA OLOKUNORUNMILA TENTEMITERO

IKI MAWA OLOKUNOZAIN TENTEMITERO .................... BABA EJIOGBE141- OZAIN NILAYEBEBEWAO NILAYE .................... OSHE MIWO142- OZAIN BABA UN BABAOZAIN BABA UN BABAOZAIN BOBALEYO OMIO .................... IWORI BOGBE143- EWE AFOMA EWE AFOMA YIKI YIKIOSHISHE OZAIN OSHISHE IFAEWE AFOMA .................... OGUNDA TETURA144- EWE AFOMA EWE AFOMAOZAIN TETURA

EWE AFOMA .................... OGUNDA TETURA106

Page 42: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 42/167

145- ONIKI LAWA ABOLA NILEWA OZAINOZAIN ONIKI LAWA ABOLA NILEWA .............. IKA MEYI146- EWE LOWY OZAIN AWOYEEWE LOWY OZAIN AWOYEARIKU OMO EWE LOYE OZAIN AWOYE ............. OGBE ATE147- OZAIN KAYE OYEMI MAYIOOZAIN KAYE OYEMI MAYIOEMI SHAWO MOSHAWE ....................148- OZAIN ONI ASHE BEMI OBABOOZAIN ONI ASHE BEMI OBABOUMBO OWOOZAIN ONI ASHE BEMI OBABOASHE BEMI OBABO .................... IROSO UMBO149- OZAIN ATORI EWE ORISHAOOZAIN ATORI EWE ORISHAOEFUFU LELE .................... OYEKUN MEYI107

150- EWE MA OSHE IBOYEEWE FIN OSHE IBOYEOTOROMA OTOROFINEWE MA OSHE IBOYE .................... OSHE MEYI151- OZAIN WERE WERE OU LANLAOZAIN WERE WERE OU LANLAEWE OU MOMODE OMO OZAIN OGODOOZAIN WERE WERE OU LANLA ................... OSA MEYI152- OZAIN OMODE LALADEMIOZAIN OMODE LALADEMIOZAIN MARIWO OPE YEYEOZAIN OMODE LALADEMI .................... ORAGUN

153- OZAIN OROYU AKUEREMOKUETEOZAIN AROYE AKUEREMOKUETEEMI OROYE AKUEREMOKUETEOZAIN OROYU AKUEREMOKUETE .................. OGBE ROSO154- OKUA EMERE OZAIN OSHE KUOTUEWEMI BAWA ARIKUOKUA EMERE OZAIN OSHE KUOTU ................ OGBE FUN155- OZAIN LOMA GUN SHAWO108OZAIN LOMA GUN SHAWOAYAMO ISHE EJIOGBE KOBALAYE

OZAIN LOMA GUN SHAWO .................... BABA EJIOGBE156- AGBA YEKU YEKU OZAIN ORIWAAGBA YEKU YEKU OZAIN ORIWAOLOMO ATEWOROAGBA YEKU YEKU OZAIN ARIWA ................. OYEKUN PAKIOSHE157- OZAIN OGOROYE BA A EEOZAIN OGOROYE BA A EEODUA ATEWOROOZAIN OGOROYE BA A EE .................... OYEKUN TESIA158- IFA IRELE OZAINIFA IRELE OZAINILELE EWE OBA FEKOLAYE

IFA IRELE OZAIN .................... OYEKUN TESIA159- PEREGUN ALAWA LOTUNTUN

Page 43: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 43/167

PEREGUN ALAWA LOTUNTUNBOGBO DE MARUN EFIROMINIPEREGUN ALAWA LOTUNTUN .................... ORAGUN109NOTA: Después de ésto, se le canta oro a ORUNMILA y se continúa:LAVATORIO: a) ARIKU MANIWAARIKU MANIWAONIKI BAKU ODIDEOARIKU MANIWA .................... IRETE MEYIb) OYEKU NI YEKUREOYEKU NI YEKUREONIKI BAKU ODIDEOOYEKU NI YEKURE ................... ODI FUMBOc) OYETUMAKO OLORUN LATIKUOYEKUNDIOYETUMAKO OLORUN LATIKUOYEKUNDI .................... YEKUN DI

d) EWE EWE INA IKU LAWAOOLORUN LATIKUOLORUN LATIKUOYEKUNDI .................... OYEKUN DIe) ALADE MAUMBE ALADE MAUMBE110OBA: SHUKU SHUKU ALADE MAUMBE ALADE MAUMBECORO: SHUKU SHUKU ALADE MAUMBE ALADE MAUMBEOBA: ALADE MAUMBE IRE ALADE MAUMBE OWOCORO: SHUKU SHUKU ALADE MAUMBE ALADE MAUMBEOBA: ABELOMO ABELAYECORO: SHUKU SHUKU ALADE MAUMBE ALADE MAUMBE

OBA: SHUKU SHUKU ALADE MAUMBE ALADE MAUMBECORO: SHUKU SHUKU ALADE MAUMBE ALADE MAUMBE111Entonces se van mencionando los 16 Meyis. Ejemplo:1.- BABA EJIOGBE:BABA EJIOGBE ALALAKUN OMONIKUN ADIFAFUN OLUWO ALADASHEEl OBA y el coro repiten todo lo del inciso e)2.- BABA OYEKUN MEYI:BABA OYEKUN MEYI ARIKU MADAWA ONI MI MASHAYO ADIFAFUNOLOWO AGOGO3.- BABA IWORI MEYI:

BABA IWORI MEYI YIWI YIWI MAYO MAYO ADIFAFUN KOKO LOYEBE IFA4.- BABA ODI MEYI:BABA ODI MEYI ASHAMARUMA ADIMA KODIMA BABA YERIMO OSHANLA5.- BABA IROSUN MEYI:MOSHEBO TARUKU TARUKU BARASIE BARASIE ADIFAFUN YEWA6.- BABA OJUANO MEYI:ADIFAFUN AGANGARA ADELEPEKO KO OMO OLORDUMARE7.- BABA OBARA MEYI:ONI BARA OLODOBARA ELEGBARA ADIFAFUN AKUKO112El OBA y el coro repiten todo lo del inciso e). Después, el número 8.8.- BABA OKANA MEYI:

SHUKUTU MAYALAWA ADIFAFUN AKUKO9.- BABA OGUNDA MEYI:

Page 44: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 44/167

ADIFAFUN OLIFIN ADIFAFUN ORUNMILA ADIFAFUN OBINI METAIBORU, IBOYA, IBOSHESHE10.- BABA OSA MEYI:BABA BURU BURU BABA FOSHO FOSHO BABA OBRAGADAN ADIE OYOPEKAKARA (PEKAKARA)11.- BABA IKA MEYI:IKA IKANI EBO ADIFAFUN ELEBUTE12.- BABA OTRUPON MEYI:

 JEKUA BABA EÑIÑE LASHORE EÑIÑI LASHORE EKUN ADIFAFUN SHANGO13.- BABA OTURA MEYI:ASHEGUN DIFA IMALE ADIFAFUN IMALE14.- BABA IRETE MEYI:BABA EYELEMERE OKO LAE LAE ADIFAFUN OPOROYE11315.- BABA OSHE MEYI:KULU KULUSHE OSHE MALUKU MALUKU UMBABALAWO ADIFAFUNAKATAMPO

16.- BABA OFUN MEYI:BABA ORAGUN JEKUA BABA IFA OFUN MAFUN TALE OKAN JUJU ADIEADIFAFUNOLOFINEl OBA y el coro repiten todo lo del inciso e)Después de ésto va FOTIWO y FOMIWO. Después los Suyeres de OSUN y sila persona es Omo deOGGUN (EGGUNA), hay que lavar el Osun de la rodilla, o sea, el Osun llegadesde sus tobillos a larodilla y se levanta Osun con 16 suyeres.- APLICACIONES DE ALGUNAS PLANTAS.Abrecaminos: Es empleada en baños. Con esta planta se le pone un cerco a

Eshu cuando conviene que seavive.Acacia: Para construir amuletos y en baños lustrales.Afato: Para la fuerza viril o para detener el llanto de un niño.Agracejo: En el omiero del asiento. En regla de congo se emplea paramontar prendas con él. También seutiliza en trabajos para hacer daño y bien.114Aguedita: Se emplea para la potencia sexual.Aguedo: Para baños lustrales.Ajonjolí: Si un hijo de ORISHANLA o AZOJUANO come ajonjolí se enferma e

incluso puede morir,sólo lo comen sin peligro las divinidades. Si se derrama, provoca unaepidemia. Es tabú paraAZOJUANO.Alacrancillo: Para baños lustrales.Alamo: Es uno de los árboles principales consagrados a SHANGO. Es una delas plantas del omiero delasiento para sacramentar y lavar sus atributos. Cuando SHANGO estáenojado, se le apacigua con lashojas de álamo. A este Santo le gusta comer el álamo y allí se le llevan lasofrendas habituales atadas concintas rojas. Al carnero que se le inmola, se le ofrecen las hojas del álamo

antes de sacrificarlo. El

Page 45: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 45/167

cocimiento de sus hojas se utiliza para baños lústrales. Se utiliza en baldeospara disolver brujería y alejarlos malos espíritus de una casa.Albahaca cimarrona: Para baños lústrales, buena suerte, despojar ysantiguar de malas influencias, contrael mal de ojo. Quemada con incienso aleja los malos espíritus. Es una de lashierbas rituales de Paraldo.Algarrobo: No debe faltar en el omiero del asiento. Es una de las hierbasrituales de Paraldo. Es muyvenerado. Con las hojas se cura SHANGO, sus raíces son muy valiosas paraprendas y resguardos. Lasprendas que se entierran debajo del algarrobo alcanzan una extremapotencialidad. Los resguardos que seconstruyen para acompañar a las personas cobardes se hacen de sus raíces.Algodón: Se utiliza para matar la memoria de los enemigos rezada por eltablero de Ifá. Se le ponen loscapullos a OBATALA, como atributo.

Almendra: Las hojas son utilizadas para dolores de cabeza y en despojos,baños y baldeos para purificarla casa y obtener buena suerte. El aceite de almendras se emplea paralámparas que se encienden a115ORISHANLA y OBATALA. Sus hojas se incluyen en el omiero. Su fruto se leadiciona a las gallinas quese le brindan tanto a OBATALA como a ORUNMILA.Amansaguapo: Se emplea para baños y fines misteriosos, para apaciguar,suavizar asperezas, conciliar ydominar. Con el amansaguapo entizado con hilo blanco y negro,aguardiente, vino seco, miel de abejas y

canela se obtiene lo que se quiere.Amor seco: Las hojas y la raiz se trabajan para unir matrimonios yrelaciones rotas.Apasote: Las hojas sirven para condimentar la comida de los Orishas, paraamarrar una lengua indiscreta.Mezclada con sangre de ave sirve para fortalecer el organismo. También esutilizado en cocimiento paraproblemas de parásitos intestinales.Ayúa: Para lograr desunión. Los haitianos utilizan las espinas para hacerresguardo contra los malos ojosy para Abikú. En Cuba se le pone a SHANGO un pedazo de esta mata

(tronco) para protección yrefuerzo.Azucena: Para baños.Bayoneta (Peregún): Una de las plantas más importantes del asiento paraterminar la ceremonia. Es unade las principales plantas de omiero de OSAIN: se utiliza en el machuquitoque se le pone en la cabeza alIyawo. Adorna el Santuario de OGUN. Es del Odu OFUN MEYI.Bejuco Ubi: Sirve para lavar las piedras y atributos de YEMAYA.Bejuco enrredado: Se utiliza para torcer el camino a otros.Bleo blanco: Es una de las primeras hierbas que viajaron a la Tierra. Comono puede faltar en el omiero

de OSAIN, se dice que el EWE TETE lo puede todo. Se recomienda que alcerrar un EBO se echará un

Page 46: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 46/167

pedacito de esta hierba para lograr vencerlo todo.116Botón de Oro: Usado en omiero, con esta hierba se preparan polvos paraatraer a los hombres.Caimito: Muy efectivo como aliciente para hacer trabajar a OYA a favor dedeterminada persona.

 También se dice que descubre a los enemigos. Por el Odu OTURA NIKO sepone un gajo detrás de lapuerta de la casa, para alejar a los enemigos.Caisimón: Para baños lustrales.Canela: A la mujer que quiere atraer a un hombre se le aconseja mezclarcon polvos de canela sus polvospara la cara. Sirve para agasajar a los Orishas.Caoba: Esta planta es sagrada, los Orishas SHANGO, ODUDUWA y OSAgustan que les ofrendensacrificios a su alrededor.Cebolla: Bien picada para mezclar con incienso y alejar las malas

influencias.Cedro: Si se coloca una cruz de cedro atada con una cinta roja detrás de lapuerta, se evita que entre elmal en la casa. El cedro hembra se empleará para los hombres y el machopara las mujeres.Ceiba: Para baños lustrales. A su alrededor se depositan ofrendas dedicadasa OBATALA, ORISHANLA,SHANGO y ODUDUWA. Se dice que los africanos en Cuba consagraron esteárbol como el másimportante, donde en él reposan todos los Orishas.Celestina azul: Se utiliza en la religión para baños lustrales antes deemprender viajes.

Cerraja: Es utilizada para prepararle el Oshinshin a OSHUN en la ceremoniadel río, así como en otrasofrendas que se le hacen en el río a este Santo. Sirve para colocar amarras.117Ciruela: Es el árbol predilecto de OYA, su palo de batalla. los gajos se cojenpara limpieza. Soncolocados sus gajos en el trono de ELEGBA cuando se está iniciando un hijode este Santo.Copal: Se usa en baños lustrales, para obtener moral y respeto.Coralillo: En baños, como despojo para atraer la buena suerte.Corazón de Paloma: Para la memoria.

Corojo: Cuando SHANGO está enojado con sus hijos, para que se aplaque yperdone se baña su piedra ylos caracoles que le acompañan en manteca de corojo y miel de abejas. Lamanteca de corojo es unasustancia de gran importancia en el culto a los Orishas, quienes la reclamanpara su aseo y bienestar.Eshu, OGUN, OSHOSI, SHANGO, AZOJUANO y OYA se tienen siempreuntados de manteca decorojo. A ciertos alimentos que se le ofrecen a las divinidades se les pasasiempre un poco de manteca decorojo, al maíz tostado y a los bollitos de carita de Eshu y OYA, al pan y a lamazorca de maíz de

AZOJUANO (SANKPANA).Corona de Cristo: Para enaltecer a OGUN.

Page 47: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 47/167

Cortadera: Para baños lustrales.Curujey: Para hacer resguardo y polvos divinos.Tambien es muy importanteen la bobeda espiritual atraella espiritualidad de los espiritus..Escoba Amarga: Para cubrir las dos jícaras que en regla Arará contienen alOrisha AZOJUANO(SANKPANA). Es una de las hierbas favoritas con que despoja y limpiaORISHANLA a sus enfermos.Cualquier enfermedad se limpia con escoba amarga y maíz tostado.Espadaña: Se utiliza para la procreación.118Espuela de Caballero: Utilizada por los congos para hacer polvos y otraspreparaciones mágicas. Seemplea en aquellos ruegos hechos para beneficiar a personas que estánarruinadas.Farolito: Se utiliza para (abrir los caminos cuando están cerrados).Flor de Agua: Una de las plantas principales del omiero del asiento y con el

que se lavan las piezas de YEMAYA.Flor de Aroma: Para baños lustrales.Flor de mármol: Para ofrendar a EGUNGUN.Fruta Bomba: Sirve para rogación de cabeza y para refrescar el Angel de laGuarda.Guacalote: Esta planta es conocida como quita maldición en Cuba. Sussemillas son utilizadas parareforzar a ORUNMILA y SHANGO, y para elaborar cargas.Guayaba: El fruto es una de las ofrendas que más le gusta a Eshu (ELEGBA)trabaja de preferencia conlos garabatos y las hojas. A la suerte se le atrae con siete garabaticos.

Güira: Con el güiro se realizan obras para atraer a una persona. Es elpreferido de OSANYIN (OSAIN) yEshu para sus amuletos, como también para hacer el Tintiyero y InsheOSANYIN. Con los güiros grandesde cuello largo se hace música para ORISHANLA y SANKPANA. De ella sepreparan las jícaras, queson muy útiles en las ceremonias del ifismo como recipientes para ofrendas.Helecho: Una de las primeras hierbas del omiero del asiento.119Heno: Para limpiar el astral. En baños.Hierbabuena: En el ifismo se utiliza para curar afecciones del estómago.

Hierbafina: Es utilizada para adornar el altar de Eshu. Se usa parapropagación o multiplicación en elcuarto de los Orishas.Higo: Ofrenda a SHANGO y ORISHANLA para obtener simpatía.Ibuje: Para cambiar el color de la tez.Itamo real: En el culto de los Orishas se usa para la potencia sexual.

 Jaboncillo: El fruto y las semillas se emplean en baños. Jagüey: Puede con todos los palos menos con la palma. Un hueco en eltronco es un santuario natural puesresulta ser la vivienda de un Orisha que recibe allí sacrificios, ofrendas ylibaciones.

 Jazmín del Cabo: Para agasajar a ORISHANLA.

 Jobo: Para lavado de cabeza, que según los africanos hace recuperar lamemoria. Las piedras de

Page 48: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 48/167

SHANGO y el muñeco de cedro llamado OSHE se lavan con las hojas de Jobo; su fruto es ofrendado aSHANGO. Se utiliza para curar la locura. El carnero ofrecido a SHANGO debemasticar hojas de Joboantes de ser sacrificado.Laurel: Usado para baños aromáticos.120Limón: Para curar el estómago. Se le brinda a ORISHANLA.Lino: Para aplacar a OSHUN y para obtener sus favores. Es una de lasplantas utilizadas en el omiero delasiento.Lirio: El zumo es vomitivo y se emplea para arrancar daños en el estómago.Se utiliza en el sacrificio parabuena suerte y se le pone a EGUNGUN como ofrenda.Llantén: El llantén se mezcla con sangre de aves para preparar medicinasdentro del culto de los Orishas.Maíz: La utilización del maíz en el ifismo se traduce en el sacrificio de

ofrendas para la obtención debuena fortuna. Las tortas de maíz se ofrendan a las divinidades, el maízmolido y tostado se le ofrenda aORI y al resto de los Orishas. ORISHANLA gusta mucho del maíz tierno casiblanco. Con el maízmolido y fermentado en agua se hace un tamal que se envuelve en hojas deplátano y es utilizado para losEBO y para hacer SARAEKO. Este tamal es llamado EKO.Majagua: La sombra o rastro de la persona que se entierra amarrada contiras de majagua no se liberanunca. La cuerda se emplea para ligar una sombra y hechizarla. El OduOGBE DI recomienda como una

bendición las flores de majagua con zumo de berro a los tuberculosos.Malanga: En una hoja de malanga se ponen los artículos del EBO, comotambién se guarda el derechoque se percibe una madrina de Osha o Padrino de Ifá por la consagraciónque se le va a hacer. Sus hojasson instrumentos de trabajo de YEMAYA. Al pato que se le sacrifica se levendan los ojos con la hoja demalanga. Para refrescar a Eshu, se le baña con hojas de malanga y parahacerle rogación se le pone sobrela hoja un pedacito de pan frío de máiz o de pan mojado en manteca decorojo y polvos divinos de Ifá. La

malanga amarilla, con idénticas aplicaciones, pertenece a OSHUN.Malvaté: Para lavar las piedras y atributos de los Orishas.121Mamey: Las semillas jimaguas se utilizan en trabajos religiosos. Las hojasmachacadas y mezcladas concenizas matan la brujería. Su semilla se utiliza en el sacrificio a EGUNGUN.Su fruto es muy delicado yse le ofrenda a SHANGO.Mamoncillo: Se utiliza para elaborar cargas y garabatos de Eshu.Mangle rojo: Se utiliza en preparados mágicos y carga de amuletos. Elbastón de IBU AKUAROAKENORO se hace de su tronco con una talladura específica.

Mango silvestre: Gusta a todos los Orishas. Cuando da muchos frutos,presagia miseria.

Page 49: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 49/167

Maní: Tostado y con azúcar dorada se le ofrece a OSHUN. Los santeros loprohiben que se coma cuandohay epidemia.Mano de Pelón: Se utiliza para fabricar atributos y adornos a los Orishas yobjetos pequeños que sirven deresguardo.Manzanilla: El baño con manzanilla limpia el astral individual.Mar Pacífico: Se utilizan sus ramas para preparar los cujes de EGUN oPACHANES. Es una de lashierbas rituales del Paraldo, se le ofrenda a EGUN en refresco.Maravilla: Da buena suerte. Cuando los ojos de un cadaver han quedadoabiertos, se cubren con las hojasy hacen que se cierren suavemente. Las semillas (Ataré Aguma) sonutilizadas para preparar el muerto.122Melón: El melón de Castilla que se le ofrece a OSHUN, a los cinco días se leentrega en el río. Estas

ofrendas frutales son, a menudo, repartidas entre los niños del vecindariopor mandato de los Santos,quienes exigen que a estos se les obsequie con frutas y dulces porque los

 Jimaguas son niños.Meloncillo: Para ofrendar a los Orishas en sacrificios.Moco de Pavo: Para baños lustrales.Moruro: Tiene poder y potestad para hacer lo que quiera, bueno o malo. Esutilizado su tronco en afoshéen consagración de la pintura ritual de Osha y como elemento de la cargade OSUN.Nomeolvides: Para baños de purificación. Es utilizado en trabajos de Inshé.Ñame: Con el corazón del ñame se preparan los polvos divinos llamados

IYEFA, que cubren el tablero deIfá para adivinar. La mejor rogación para ORISHANLA es preparar ochopelotas de ñame con cascarilla ymanteca de cacao. También se le ofrece a ORUNMILA y a los demás Orishas.Al sacerdote de Ifá se leprohibe machacar ñame según el Odu IWORI OGBE.Olivo: Sus hojas son utilizadas para baños refrescantes.Orozur: Para baños lustrales.

 Yagruma: Para los congos, es la torre centinela de la lechuza. Es usada en elomiero.

 Yagua: Con el humo se le nubla la vista a los hechiceros, se les despierta y

burla (aunque cura ceguera).Además, tiene en su interior un ashé de agua clara y fresca.Zarzaparrilla: Para baños lustrales.12311. Paraldo al ILEIngredientes...Paloma,Pollo o Etu..Algarrobo,Mar pacifico,Espantamuerto,palo deCeiba,oÑi,oti,ori,epo,efun,awado,eku,eya,asho funfun,asho dundun,ashopupua,eÑiaddie,flores,dulces,ewe,akuaro,papel de arroz,yarako......Obi 2...PROCEDIMIENTO.......Delante de Osi iLekun,se hace un circulo conefun,escribiendo los siguientes

signos. Otura Niko,Oddun Toyales,Odi Fumbo..

Page 50: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 50/167

1...Se pone el asho funfun,asho pupua y asho dundun encima de lossignos.Otura niko,Oddun toyale,Oddifumbo.2....Se toma un gajo de algarrobo y se limpia toda la casa de atras haciadelante,colocandose en la partesuperior de la puerta,de la calle,amarrandolo con tiras blancas y negra.Conotro gajo o maso de algarrobose limpia a todos los miembros de la familia presentes,al interesado y porultimo al awo,colocando estegajo debajo del que esta colgado los cuales se amarran con asho pupua3....Acto seguido se coje el OBI al que se le escriben los siguientessignos....OSHE YEKUN,IRETE

 YERO,TOYALE,OJUANI SHORBE...4....Con el OBI se limpia a todos los presentes y por ultimo el AWO..El OBI serueda por toda la casacolocandolo a la izquierda de la puerta de la casa...5...Se toma el ave indicada por ORULA y se coloca sobre la leri de la

persona,la que debe permanesersiempre sobre el circulo defrente a la calle y se vle rezan los siguientessignos...OTURA NIKO,ODDUN TOYALE,ODI FUMBO.Seguidamente,se limpian a las personas presentes,dando vueltas alrrededordel circulo y despues a lapersona interesada........Bain Bain Semi Fitileto Fitiletoy posteriormente al ile de atras hacia delante con el siguiente sureye..........Onile,Onile iku Paraldo Aladoy llegando a las espalda de quien se hace el paraldo se mata el animal en elcirculo cantando el siguiente

suyere......IKU YERE,IKU YERE,EYE,EYE,IKU YERE...1246....Despues se le da coco a OSI ILEKUN y ala persona que permanece en ellugar,para ver si el paraldoes EBBO ADA y preguntanto ademas a donde van las cosas utilizadas,debende ser para el monte.Actoseguido,la persona sale del circulo,y todos los ingredientes utilizados seenvuelven y van a sudestino.Despues se cogera el eÑi addie y se le pasara por los ojos a todoslos presentes y se le entregara alencargado de botar el paquete,el cual lo llevara al lugar indicado y una vez

alli,clava el palo en la tierra yle colocara el paquete,poniendole delante del mismo,dulces,oñi,oti,,flores ysin mirar atras se aleja dellugar,pasandose el eñi addie por los ojos y a 10 pasos del lugar lo tira haciatras,por encima de sucabeza,posteriormente todos se bañan con el ewe,marpacifico y se baldearala casa con el espantamuerto,algarrobo y mar pacifico,y al otro dia con cosas frescas yfragantes.Los gajos de algarrobo sequedaran,y los restos se envuelven con el animal.........125

12. DIRECCION DE LA CONSAGRACION DE IKOFAFUN Y AWAFAKAN.PLANTE

Page 51: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 51/167

Esta consagración dura tres días que están constituidos por: El día dela consagración, el día delmedio y el día de Itá.En realidad, esta consagración comienza 7 días antes, ya que hay quepreparar los IKINIS, tanto

para los IKOFAFUN como para las AWAFAKAN, los cuales se pondránen una cazuela debarro o jícara grande, a la cual se le echarán los siguientesingredientes: Ilekan, ekú, ejá, awadó,ero, obí, kolá, oñí, un huevo y agua, la cual se rocía.Esta cazuela o jícara se pondrá a la inclemencia del tiempo (agua, sol,sereno) y todos los días sele rezará BABA EJIOGBE y rociándole un poco de agua.Rezo que se utiliza: EJIOGBE:ORUNMILA NI ODI ELESE MESEMO NI ODI ELESE MESEONI OKO MESE TIRE KO BAJA

 Traducción:ORUNMILA dice que él transforma la cosas cuando tienen un orden.

 Yo digo que transformo las cosas con su orden.El dice que veinte pesos tienen un orden que no tenían.1261er Día de Ceremonia.1- OBI OMI TUTO a EGUNGUN.2- Preparación de OSANYIN (OSAIN)3- Sazonar OSANYIN y OBI OMI TUTO.

4- Toque a la puerta.5- Lavatorio.6- A LA GBA NFO GEDE.7- OBI OMI TUTO GUERRERO Y MATANZA.8- OBI OMI TUTO ORUNMILA.9- Coger plumas de adié por awoses (JUJU MUÑAÑA)10- Poner plumas en la lerí (mujer) en el hombro (hombres).11- Matanza a ORUNMILA.12- MAMU RA ADIE, MAMU OTI PUPUA.13- Refrescar las adié.14- Entrega de Omiero y consejos para los días restantes.

15- Día del medio.16- Día de Itá.Ceremoniales.1- Preparación de EGUN.127Cuando no exista juramento de ORUN, se pondrán en una tejaacanalada los siguientes Odu:OTURA NIKO IRETE KUTAN OGUNDA FUNIRETE YERO OGUNDA BIODE ORAGUNOSHE PAURE OYEKUN PITI OYEKU MEJIEn caso de no tener la teja, se pintará en el suelo, cerca del caño(Esta Atena se realizará según lacasa).

Page 52: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 52/167

Se preparará un plato con 9 pedacitos de coco con manteca de corojoy una pimienta deMaravilla en cada pedazo de coco. Si no tiene (ATARE AGUMA)pimienta de Maravilla, se lepuede poner pimienta de Guinea. Se pondrá un vaso con flores, agua

con azúcar, café, pan, leche,tabaco, etc.Se procede a traer a todos los que van a recibir y se paran en ordenfrente a EGUN.El Awó oficiante prenderá 2 velas con el súyere de prender las velas aEGUN (9.2)Se le rezará a EGUN (ODI MEJI) TraducciónWA NIHIN ARA ORUN Vengan aquí familiares del CieloKI IDU ARA WO NILE que no los rechazamos, los familiares de la casa,ADIFAFUN EGUN lo profetizado por Ifá para EGUN.128

Se MO-YUBA y se le dará cuenta de lo que se va a hacer, dándolecuenta de los IKOFAFUN yAWAFAKAN, y los nombres y apellidos de los que van a recibir; ynombre, apellidos y odu delPadrino, así como los Babalawos que van a trabajar.Se le rezará al coco. (Ver el 9.7 de EGUNGUN)Antes que el Babalawo oficiante tire el coco, mandará a que laspersonas se pongan de espaldas yse efectúa dicha operación.Cuando EGUN guarda se virarán los cocos con el siguiente Súyere:

OBI AWERE OBI BIOKUN AWA OSHESi se le fuera a dar algún animal de pluma (ver el punto 9.6 de EGUN)SUYERE OTI A EGUN“OTI LAYE, OTI LAYE,EGUN LOWA OTI LAYE”SUYERE OÑI A EGUN“UMBALO WO OÑI EGGUN ONIO AKIKAN, UMBALO WO OÑI EGGUNONIOAKOKORO”129SUYERE OMI A EGUN

“OMI LAYE OMI LAYE, EGUN LOWA OMI LAYE”Después que se le dio de comer sangre se puede hacer la llamada aEGUN, con los súyerescorrespondientes (ver punto 9.3 de EGUN).2- Preparación de la IKOKO de OSANYIN.Se tomará una IKOKO (cazuela) de lavatorio grande, la cual semarcará con un círculo decascarilla por el borde superior y se le marcarán cuatro líneas, comosi fueran los 4 puntoscardinales, es decir, quedará la IKOKO dividida en cuatro partes. Y secolocará en el centro delcuarto de consagración.

Page 53: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 53/167

 Ya puesta la hierba de OSANYIN en una canasta, separada una deotra y diferenciadas.Inmediatamente se colocará frente donde esté ORUNMILA una estera,la cual será para colocarlas hierbas con su orden, que a continuación se describirá.

Orden de las hierbas.Se pondrán sobre la estera las cuatro primeras hierbas que bajaron alMundo, que son:EWE TETENIFA Bleo blancoEWE PAPASIMI Verdolaga130EWE ODUNDUN ProdigiosaEWE PEREGUN BayonetaDespués se pondrán por orden, según los Santos.ELEGBA, OGUN, OSHOSI, OBATALA, YEMAYA, SHANGO, OSHUN, OYA,AGAYU,

ORUNMILA, AZOJUANO, OSAIN.No podrán faltar las siguientes hierbas:Hierba Hedionda ( EWETO MODE)Bayoneta ( PEREGUN)Peonía ( IWERIYEYE)Para colocar las hierbas en la estera, se cantará lo siguiente:SUYERE: EWE OSANYIN ATE MO WAYE(Las hojas de OSAIN nosotros colocamos y yo estoy rogando)

 Ya colocadas las hierbas sobre la estera, se sentarán al lado de lacazuela de OSAIN los

Awoses más chiquitos, los cuales, a la voz del OBA, tomarán las hojasde OSAIN y las iránripiando dentro de la cazuela. El sobrante lo echarán en la canasta. Laúltima hierba que se ripia131es el EWETO MODE (hierba hedionda), con la cual primeramente se letocará la cabeza a todoslos Awoses.SUYERE PARA ENTREGAR LAS HIERBAS PARA RIPIAR.REZO: BAWA IKOKO OSAIN (Esta hierba va a la cazuela)SUYERE: “TETE RE GUN EWE ODARA, TETE RE GUN EWE OSAIN”

 Traducción:(Rápidamente rompemos las hierbas que están bien)(Rápidamente rompemos las hierbas de OSAIN)SUYERE PARA TOCAR LA CABEZA CON EWETO MODESUYERE: “ EWETO MODE EWETO MODE, A GERE GERE LERI OMOOSAIN,EWETO MODE”

 Traducción:Con el EWETO MODE nosotros le tocamos la cabeza al hijo de OSAIN,con el EWETOMODE.Después de echada toda la hierba, se echará toda la hierba quequeda en la estera.

Page 54: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 54/167

132Se pondrá un cubo de agua limpia para cuando los Awoses empiecena ripiar la hierba.Se le quitará la maldición a la hierba, IRETE KUTAN, los Awoses quevan a lavar MO-YUBA

antes de empezar a ripiar.Rezo para quitar la maldición IRETE KUTANREZO: A LA WE JADE TINSHE AWO ILE ORUNMILA SHEPE LERI EWEADIFAFUNOBATALA

 Traducción:Nosotros saludamos las hojas de afueraAquellas que trabajan con el adivinoen la casa de ORUNMILA, la maldiciónde la cabeza de las hojas, lo profetizadopor Ifá para OBATALA.

SUYERE“EWE IRE MBE LODO, EWE IRE MBE LODO,A BE RO KOKO MAGBE, EWE IRE MBE LODO”

 Traducción:Las hojas bendecidas que están presentesNosotros le rogamos, soltándolas y constantemente133Acompañamos a las hojas bendecidas que están presentes.Ripiar hierbas con el siguiente canto:OBA CORO

OMO MO YA IYA IYA IYAOMO MO KI IBO EBO EBO EBOOMO MONI OSAIN OSAIN OSAINOMO MONI EWE EWE EWE EWEOMO MONI OMI OMI OMI OMI3- Sazonar cazuela de OSAIN.Esta cazuela se sazona: jutía y pescado ahumado, maíz tostado,manteca de corojo, todo tipo deagua, ero, kolá, osun, miel de abejas, aguardiente, tierra de las 4esquinas, tierra de la puerta de lacalle, agua de coco, un huevo, una babosa con bicho que se

desbarata con el pie izquierdo,Peregún y, por último, el EWEREYEYE.Cada vez que se le echa cada uno de estos ingredientes, se dirá:ASHE IKOKO OSANYIN

 Traducción:134Con la facultad de la cazuela de OSANYINCon anterioridad se habrá puesto a la candela el carbón, el cual setraerá con hojas de SiempreViva y se cantará el siguiente súyere: ( OGBE TUMAKO)SUYERE: “ INA OWO ASHE LOWO

INA OWO ASHE LOWOINA YO LOKUN

Page 55: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 55/167

NSU LOROINA OWO ASHE LOWO”

 Traducción:La candela en las manos facultad de las manosLa candela se disuelve con la fuerza, enfriándola al caer.

La candela en las manos facultad de las manosNOTA: Cuando entre al cuarto con el carbón encendido, los Awoses ledarán su aliento.Después se le dará coco a OSANYIN, el cual el Awó oficiantepreviamente mascará 1 pedazo decoco con 4 pimientas ( OYEKU TEKUNDA), se inclinará con un piedelante y otro atrás, yechará en los cuatro puntos cardinales de la cazuela; y lo que quedeen el centro de la cazuela. Ya continuación, MO-YUBA, rezo a OSANYIN y OSHE BILE.135

Rezo a OSANYINOSANYIN IBORAEKUELESE KAN, KUELESE MEJIOKUNI GUALDA, OSUSEYEEWEYEYE ANABUKEN TUTALESi el coco guarda, echará un coco dentro de la cazuela y pasará piederecho por encima y despuésel izquierdo, diciendo:OSANYIN KUELESE KAN, KUELESE MEJIDespués se echará el ashé ya rezado con los Odu de los awoses que

están trabajando.4- Toque a la Puerta.Se tocará la puerta las mujeres que recibieron el IKOFAFUN, por ordende edad.El padrino, dentro del cuarto, pintará en la puerta por la parte deadentro la siguiente atena.136OSHE TURA: Es el que subió al Cielo en busca de ashé.ODI MEJI: Es el Odu donde por primera vez se entregó el IKOFAFUNOdu Padrino:Posteriormente, con la puerta cerrada, la primera tocará la puerta 3

veces. Y empezará elsiguiente diálogo:- ¿ Quién toca la puerta?- (Contesta, con nombre y apellidos)- ¿ Qué quiere, qué busca?- Yo quiero y busco a ORUNMILA.- ¿ Para qué quiere a ORUNMILA?- Para salud, desenvolvimiento para mi, mi familia y para Ustedes- Ashé.Esto se repetirá 3 veces, con cada una de las que recibieron elIKOFAFUN.

 Ya terminado el diálogo, el Padrino, con los IKINES sobre la Atena, laborrará como haciendo

Page 56: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 56/167

EBO, mientras se cantará:SUYERE “ GBOGBO AWO LA IYAMIIKOFAFUN ORUNMILABITI BITI BITIRE”137

 Traducción: Todos los adivinos van al IKOFAFUN de ORUNMILAAquellos que van a nacer para la bendición.5- Lavatorio.Poner los guerreros y demás cosas que se van a lavar. A estas cosasno se le hace ALADE

 TUYU TUMI. Esto se hace nada más que a los IKOFAFUN y AWAFAKAN.Se pondrá el recipiente o platón de frente a ORUNMILA y se pondránlos 4 awosesrepresentando los 4 puntos cardinales. El oficiante mayor es el queechará el omiero y se sentará

de frente a ORUNMILA.El oficiante menor lavará la AWAFAKAN y el que le sigue losIKOFAFUN, que se sentarán defrente. El Padrino entregará los IKOFAFUN y AWAFAKAN, realizará laMO-YUBA y rezará:REZO: ASHE WA WE IKIN OSANYIN SHO FBI DIRE

 Traducción:Con la facultad de OSANYIN lavamos los IKINISpara convertir lo malo en bendecido.138

Después se pondrán de pie y amagando a la cazuela de OSANYIN:REZO: OTU OTA A LA GBANA SHIRE Traducción:Completamente él extiendeNosotros vamos a recibir en el camino abriendo la bendición.

 Y, amagando de nuevo a la cazuela de OSANYIN, se dice 3 veces:REZO: A LADE TU JU TUMIContesta SHORO

 Traducción:139Nosotros de afuera aflojamos y

arrojamos, arrojamos al aguaRápidamenteA la tercera vez se dirá GBA (recíbelo) y se meten dentro de lacazuela de OSANYIN. Cuandose saca se recogerá un poco de hierba.

 Ya sentado se comienza a cantar, cuando el mayor le echa hierba enlas manos al que seencuentra de frente a él.SUYERE “ EWE FO O SHE GBA, ASHE EWE FO OSHE GBA”

 Traducción:Las hierbas lavamos con el jabón que recibimos

Después se echará el OSHE (jabón) y posteriormente el Omiero. Conel mismo suyere: (OSHE)

Page 57: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 57/167

y (OMI) se comenzará a lavar y el Obba comienza los cantos.OBA: “AGO MO YUBA LORISA CORO: ASHE MO YUBA LORISAMO YUBA OMO YUBA LORISA”140

 Traducción:OBA: Permiso, yo rindo homenaje a los Orishas Yo rindo homenajePermiso, yo rindo homenaje a los OrishasCORO: Con la facultad, yo rindo homenaje a los Orishas

 Y se comienza a cantarle a ELEGBA hasta OSHOSI.Cantos a ELEGBA (Eshu)ESHU BARAGO AGO MOYUBARAESHU BARAGO AGO MOYUBARAOMODE KONI KOSHIBARAGOAGO MOYUBARA ELEGBA SHOLONA

ISHONSHO ABEISHONSHO ABEODARA KOLORI EYO BABASEMIALAYIKI ..... ISHONSHO ABEALAWANA ..... ISHONSHO ABEALAROYE..... ISHONSHO ABE141ISHONSHO ABEISHONSHO ABEODARA KOLORI BABASEMI

ESHU O O ELEGBA ARAEESHU O O ELEGBA ARAEELEGBA MOFORIBALEELEGBA ARAEAGO ELEGBA ABUKENKEAGO ELEGBA ABUKENKE

 TANI LAROYE ANKIOAGO ELEGBA ABUKENKEAGO ELEGBA ABUKENKE

 YORUYE LERDE ANKIOAGO ELEGBA ABUKENKE

KUANKIA KUANKIA ANKIOAGO ELEGBA ABUKENKEESHU SHUWAYO MAMA KEÑOESHU ODARA KIKEÑOESHU SHUWAYO MAMA KEÑOESHU ODARA KIKEÑO AWO142Cantos a OGUNOGUN DEDE ARERE ILE BOMBO LOKUAOGUN DEDE ARERE ILE BOMBO LOKUAOGUN WANILE, OGUN WALONA

ILE BOMBO LOKUA AESARA IKOKO OGUNDE OGUN ALAGUEDE

Page 58: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 58/167

SARA IKOKO OGUNDE OGUN WANILESARA IKOKO OGUNDE OGUN WALONASARA IKOKO OGUNDE KOBU KOBU AREREAWA NILEO OGUN ARIBOAWA NILEO OGUN ARIBO

OINLE FUMODE AWERE ARIBOOGUN DE GUANGUANAWANILE AWANILE KOMANSE IYABO, AWANILEOGUN AWANILE KOMANSE IYABOAWANILE AWANILE KOMANSE IYABO, AWANILEOGUN WALONA, KOMANSE IYABO143AWANILE AWANILE KOMANSE IYABO, AWANILEOGUN ALAGUEDE KOMANSE IYABOKOBU KOBU ARERE KOMANSE IYABO, AWANILECantos de OSHOSI

OSHOSI OMONI WARA OKE OKEOBALOKE AYE WARA WARA OKE OKEOSHOSI BABAYI LODA ALAMALA ODESHILE SHILE ODEMATA AGOLONASIRE SIRE ODEMATA OKE OKE

 YAMBELE KE ILORO ODEMATA KOLONAOSHOSI OMOMIO WARA WARAOKE LODO OBALOKE AYEWARA WARA OKE OKEVer Cantos de OSAIN

1- OBA: KURU KURU BEKE (IRETE ODI) CORO: MARIWO OSAINMARIWOYEMARIWO1442- OBA: OSAIN KUKURU KUKURU (IRETE ODI) CORO: TIBIRI TIBIRILAWONSHERA3- OBA: OSAIN KUKURU KUKURU GANGAN (OGBE SHE) CORO: OSAINABONBOSHEGANGAN4- ATIPONLA IFA BURU, ATIPONLA IFA BURUIFA OMO, IFA AWO, IFA ILE ATIPONLA IFA BURU (OGBE DI)

5- OYIKI YIKI OTALOMIO, OYIKI YIKI OTALOMIOOYIKI YIKI AGBADO AWO OKUMAOYIKI YIKI OTALOMIO (IRETE YERO)6- EWE IRE MBE LODO, EWE IRE MBE LODOA BERO KOKO MAGBEEWE IRE MBE LODO (IWORI BOKA)7- BAN SEI SEMI, OSAIN LOMI LOMI BABAOWIWI AGBA YEROKO, OWIWI AGBA TEWIWI (OGBE UNLE)8- BOROKITI LAGBA TAREPO, BOROKITI LAGBA TAREPOEPOPOLINU AGBA ELESE145

BOROKITI LAGBA TAREPO (ODI SHE)9- ABERO ABERO MA, ABERO ABERO MA

Page 59: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 59/167

BOBALIÑO OLUO OSAINABERO ABERO MA MOWE (IRETE UNTENDI)10- AWEDUN BERA MAI, AWEDUN BERA MAIBOBALIÑO OLUO OSAINAWEDUN BERA MOWE (IRETE UNTENDI)

11- BABA IPON MODE, BABA IPON MODEBOBALIÑO OLUO OSAINBABA IPON MODE MOWE (IRETE UNTENDI)12- IYA IPON MODE, IYA IPON MODEBOBALIÑO OLUO OSAINIYA IPON MODE MOWE (IRETE UNTENDI)13- OSAIN AWE DADARA MADAO, OSAIN AWE DADARA MADAOOSAIN ADAMIWO, OSAIN ADAMAWOAWE DADARA MADAO (OSHE PAURE)14614- AGBE MANSI BOLOYU, AGBE MANSI BOLOLO

BANTIO KEYO, MANSI BOLOYU, MANSI BOLOLO (OGUNDA FUN)15- ASHE AWO, ORI AWO, INSHE AWOMOYUKAYO MAMA OSAIN (OGBE FUN)16- OBARA BOGBE IBODE, OBARA BOGBE IBODEOSAIN MORAYE MORAYEOBARA BOGBE IBODE (OBARA BOGBE)17- EWE IKOKO, EWE IKOKOLODAFUN ORUNMILAEWE IKOKO (EJIOGBE)18- EWE TOMODE, EWE TOMODE

A GERE GERE LERY OMO OSAINEWE TOMODE (OSA RETE)19- EWE PODIAMO, EWE PODIAMOADIFAFUN ORUNMILAEWE PODIAMO (OTRUPON MEJI)20- EWE AYO, EWE AYOADIFAFUN ORUNMILA147EWE AYO21- OSAIN SESE NILEO SESE, OSAIN SESE NILEO SESEALAIKEKE SESE, FOLO KOLONILEO SESE (OSHE YEKU)

22- OYU ORO, OYU OROGBOGBO AWONI OSAINOYU ORO (ODI ORO)23- SHAWERE KUE KUE FUMIWAO, SHAWERE KUE KUE FUMIWAOASHE OSAIN EWESHAWERE KUE KUE FUMIWAO (OTURA NIKO)24- EWE TETE LAMISAYEEKUMA LAWA EWE OKUMA(Así todas las hierbas) (OTRUPON KANA)25- EWE OYEYE, EWE OYEYE OYEYE OKIKANOMOROKAN ORO AWOEWE OYEYE (OYEKU BATRUPON)26- ERI SEMI LA ISORO EGAN, ERI SEMI LA ISORO EGAN

Page 60: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 60/167

EYE IBI LAYA TANI KINMBO TANI LAKOSHA LOLOYU148ERI SEMI LA ISORO EGAN (IKA BEMI)27- EWE ODARA, EWE ODARA

EWE OSAIN IFA LA OMAEWE ODARA (IWORI OBERE)28- EWE ODUNDUN SHEKE, EWE ODUNDUN SHEKEBORO BORO SHEKE BORO(Empezando desde ELEGBA hasta ORUNMILA)29- KUYE KUYE EWE FINKUYE KUYE EWE FA (OBARA KASIKA)30- EWE FIN, EWE FAOMO ALAWO KIKATE (OBARA KASIKA)31- EWE OYUORO TOMI

 TOMINEYEO TOMI

EWE ASHIBATA TOMI TOMINEYEO TOMI (OGUNDA TRUPON)32- MOYUN EWE MOSARAO, MOYUN EWE MOSARAOEWE LOBIMI, EWE LOYAMIMOYUN EWE MOSARAO (OJUANI BOKA)14933- NITA NITA NITA AWO, NITA NITA NITA AWOIBA KIBAN KAMA IRE ODUNNITA NITA NITA AWO (OGUNDA MASA)34- OSAIN DEMU PARADIDEO, OSAIN DEMU PARADIDEO

OSAIN DEMU PARADIDEO, OSAIN DEMU PARADIDEO (OGUNDA MASA)35- BODOMI BODOLAOSAIN BODOLA ODOLA KINTA (OYEKUN BATRUPON)36- EWE NILADIDEO, EWE NILADIDEAWO POKO OSHA OSAIN DE MALEEWE NILADIDE (OTURA MEJI)37- OMODE KUYOFE, EWE SESE SESEFAOMODE BUYOKO, OMODE KAYOSUNOMODE KOGOFA BARABA (ODI BARA)38- TANI LAGBA DIBARO, TANI LAGBA DIBARODIGBARO AYA PORO ESHIN KODIBARO EDIGBARO

 TANI LAGBA DIBARO39- SOTUTO TARAWEYEYE, SOTUTO TARAWEYEYE150BABA DOGUN BABA DOMA (OSHE BILE)SOTUTO TARAWEYEYE40- MOFE ASHE LASHE AWO, MOFE ASHE LASHE AWOOYOURO KOGUMINIMOFE ASHE LASHE AWO (OGBE FUN)41- OSAIN TENTE LONILE, OSAIN TENTE LONILEATEBO LONILEO, ATEBO LONILEOOSAIN TENTE LONILE (IWORI BOFUN)

42- OSAIN SHIWIRI KUI KUI, OSAIN SHIWIRI KUI KUIAUN FOREMOLA, ENI AUN, ORI AUN

Page 61: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 61/167

OSAIN SHIWIRI KUI KUI (OGBE TUMAKO)43- OSAIN SHIWIRI KUI KUI, OSAIN SHIWIRI KUI KUIEWE FA, EWE EYEOSAIN SHIWIRI KUI KUI (OGBE TUMAKO)44- EWE OSAIN SHEBO, EWE OSAIN SHEBO

ASHE OSAIN ASHE BONIGBEEWE OSAIN SHEBO (OGUNDA KA)45- LEKE LEKE ODO, LEKE LEKE ODO151LEFE KUMBELORI IGI OGBE BARALEKE LEKE ODO (OGBE BARA)46- OSAIN TENTE MONI TENTE, OSAIN TENTE MONI TENTE

 YAMA EDUN KOSHEDUN IGI ABERE ORUMOSAIN TENTE MONI TENTE (OGUNDA YEKU)47- MOKUETI BARO, OROMINI OSAINMOKUETI BARO, OROMINI EWE (OGUNDA TETURA)

48- OSAIN ÑAÑA KINI MAWEOSAIN ÑAÑA KINI MAWEELEYO ALABRIO, ELEYO, ELEYOOSAIN ÑAÑA KINI MAWE (OGBE WEÑE)49- ISHEWOLA ISHEWOLA, ISHEOSAIN EDUN FOKAN SHEWOLA NIFE (OGBE DI)ISHEWOLA ISHEWOLA AKOKO FOKAN SHEWOLA NIFE50- OSAIN BOMBO, OSAIN BOMBOSHEWOLA ELENI SHOKUTAOSAIN BOMBO (OSHE BARA)

Estos no son todos los cantos (Ver cantos de OSAIN)152Se cierra OSAIN con:PEREGUN ALAWA LOTUNTUNPEREGUN ALAWA LOTUNTUNGBOGBO DE MARUN EFIROMINIPEREGUN ALAWA LOTUNTUNDespués del cierre de los cantos a OSAIN, se le hace ORO aORUNMILA.1- ARIKU MANIWA, ARIKU MANIWAONIKI BAKU ODIDEO

ARIKU MANIWA (IRETE MEJI)- OSHE MI NI HE -2- OYEKU NI YEKURE, OYEKU NI YEKUREONIKI BAKU ODIDEOOYEKU NI YEKURE (ODI FUMBO)- OSHE MI NI HE -3- OYETUMAKO OLORUN LATIKU, OYEKUNDI153OYETUMAKO OLORUN LATIKU, OYEKUNDI (OYEKUN DI)- OSHE MI NI HE -4- EWE EWE INA IKU LOWAO

OLORUN LATIKU, OLORUN LATIKUOYEKUN DI

Page 62: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 62/167

5- ALADE MAUMBE ALADE MAUMBE(OBA) SHUKU SHUKU ALADE MAUMBE ALADE MAUMBE(CORO) SHUKU SHUKU ALADE MAUMBE ALADE MAUMBE(OBA) ALADE MAUMBE IRE ALADE MAUMBE OWO(CORO) ALADE MAUMBE IRE ALADE MAUMBE OWO

(OBA) ABELOMO ABELAYE(CORO) ABELOMO ABELAYE(OBA) KOIBIDAM KOIBIREEntonces se rezan los mejis.154El OBA1- BABA EJIOGBE:BABA EJIOGBE ALALAKUN OMONIKUN ADIFAFUN OLUO ALADASHEOBA y CORO repiten él #5 anterior.2- BABA OYEKU MEJI:BABA OYEKU MEJI ARIKU MADAWA ONI MI MASHAYO ADIFAFUN

OLOWOAGOGOOBA y CORO (ídem anterior)3- BABA IWORI MEJI:BABA IWORI MEJI YIWI YIWI MAYO MAYO ADIFAFUN KOKO LAYEBE IFAOBA y CORO (ídem)4- BABA ODI MEJI:155BABA ODI MEJI ASHAMARUMA ADIMA KODIMA BABA YERIMO OSHANLAOBA y CORO (ídem)

5- BABA IROSO MEJI:BABAIROSO MEJI MOSHEBO TARUKU TARUKUBARASIEBARASIEADIFAFUN

 YEWAOBA y CORO (ídem)6- BABA OJUANI MEJI:BABA OJUANI MEJI ADIFAFUN AGANGARA ADELEPEKO KO OMOOLORDUMAREOBA y CORO (ídem)7- BABA OBARA MEJI:BABA OBARA MEJI ONI BARA OLUDOBARA ELEGBARA ADIFAFUN

ELEGBAOBA y CORO (ídem)1568- BABA OKANA MEJI:BABA OKANA MEJI SHUKUTU MAYALAWA ADIFAFUN AKUKOOBA y CORO (ídem)9- BABA OGUNDA MEJI:BABA OGUNDA MEJI TETE SIRO ADIFAFUN ALAWEDE ADIFAFUNOSHANLAOBINI META EBORU, EBOYA, EBOSHISHE.OBA y CORO (ídem)

10- BABA OSA MEJI:

Page 63: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 63/167

BABA OSA MEJI BABA BURU BURU, BABA FOSHO FOSHO BABAOBRAGADANADIE OYO PEKARARAOBA y CORO (ídem)11- BABA IKA MEJI:

BABA IKA MEJI IKA IKANI EBO ADIFAFUN ELEBUTEOBA y CORO (ídem)15712- BABA OTRUPON MEJI:BABA OTRUPON MEJI JEKUA BABA EÑIÑI LASHORO EKUN ADIFAFUNSHANGOOBA y CORO (ídem)13- BABA OTURA MEJI:BABA OTURA MEJI AWO NIPAKO KEKE NIPAKO ADIFAFUN IMALEADIFAFUNNANGAREO.

OBA y CORO (ídem)14- BABA IRETE MEJI:BABA IRETE MEJI BABA EYELEMERE OKO LAE LAE ADIFAFUN PAROYEOBA y CORO (ídem)15- BABA OSHE MEJI:BABA OSHE MEJI KULU KULUSHE OSHE MALUKU MALUKU AUMBABALAWOADIFAFUN AKATAMPO.158OBA y CORO (ídem)

16- BABA OFUN MEJI:BABA ORAGUN JEKUA BABA IFA OFUN MAFUN TALE OKAN JUJU ADIEADIFAFUN OLOFIN.- OFOREDETE ALAWO DIDEPararse y cantar a OSUN:1-“ OSUN DURO MA DUBULEORO GANGA LA A BOSUNOSUN DURO MA DUBULEORO GANGA LA A BOSUN”- OSHE MI NI ME -159

2-“IFA MAÑUMINO IFA MADUBULEORO GANGA IA BOSUNIFA MAÑUMINO IFA MADUBULEORO GANGA IA BOSUN AWO”Después se rezará IROSO TOIDAIROSO TOIDA EWE LEBOELENI SIGUAYU ELEBOENI YEWETA ELEBO- Echar OTIOBA: OBA IRE RE NFO OTI WEO CORO: IDEMOBA: ELEGBA NFO OTI WEO CORO: OBA IRE RE NFO OTI WEO

OBA: OGUN NFO OTI WEO CORO: OBA IRE RE NFO OTI WEOOBA: OSHOSI NFO OTI WEO CORO: OBA IRE RE NFO OTI WEO

Page 64: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 64/167

OBA: OSUN NFO OTI WEO CORO: OBA IRE RE NFO OTI WEOOBA: ORUNMILA NFO OTI WEO CORO: OBA IRE RE NFO OTI WEO160Echar agua (OMI)OBA: OBA IRE RE NFO OMI WEO CORO: OBA IRE RE NFO OMI WEO

OBA: ELEGBA NFO OMI WEO CORO: ELEGBA NFO OMI WEOOBA: OGUN NFO OMI WEO CORO: OGUN NFO OMI WEOOBA: OSHOSI NFO OMI WEO CORO: OSHOSI NFO OMI WEOOBA: OSUN NFO OMI WEO CORO: OSUN NFO OMI WEOOBA: ORUNMILA NFO OMI WEO CORO: ORUNMILA NFO OMI WEODespués se dará una vuelta sobre el pie izquierdo, diciendo:SHUKU SHUKU SHU LATERIO6- A LA GBA NFO GUEDE161Se tendrán dos jícaras grandes con agua, una para la AWAFAKAN yotra para IKOFAFUN.

Cuando se van a echar en las jícaras, se dirá lo siguiente:OTO OTA A LA GBANA SHIREOTO OTA A LA GBANA SHIREOTO OTA A LA GBANA SHIRE- GBA - Se echa dentro de las jícaras.- Se recogerá el cuarto, poniendo todo en su lugar y se contarán losIKINES de los IKOFAFUNy las AWAFAKAN para ver si están completos.- Se pondrán los awoses que lavarán con las jícaras frente a ellas y losawoses, por orden de

edad, harán lo siguiente:Se arrodillan, mirando hacia arriba, y se dirá:A LA GBA NFO GUEDE - OYU (Se le echará agua en los ojos)Se besará el suelo o estera.Se dirá A LA GBA NFO GUEDE - OFO (Se le echará agua en la espalda)162Esto se le hace a todos en la casa y los últimos serán los que reciben.

 Ya terminado, se echará el agua dentro de la cazuela de OSAIN.A LA GBA NFO GEDE (BABA EJIOGBE)

 Traducción: Nosotros vamos a recibir encantamiento.7- OBI OMI TUTO a los Guerreros.

- Se pondrán los que van a recibir delante de los guerreros, por ordende edad, empezando por losIKOFAFUN y después AWAFAKAN.- MO-YUBA (Ver Capítulo I)- Rezo a ELEGBA y dándole cuenta de la ceremonia que se va a hacery los nombres de los quevan a recibir y del padrino que se los dará.- OSHE BILE (Ver Capítulo II)- Se tocarán las personas con el coco en todas las partes o puntos delcuerpo.- Se tira el OBI ( Si EBOADA)163

Page 65: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 65/167

- Rezo OGUN y se hará lo mismo que ELEGBA, lo único que varía esque sólo se le tocará lafrente con los cocos ( Si EBOADA).- Rezo a OSHOSI ( Se realiza la misma operación)- Rezo a OSUN ( Se realiza la misma ceremonia que ELEGBA, lo que

cuando se va a tirar elcoco se manda a levantar el pie izquierdo ( Si EBOADA).- Se realizará la matanza.REZO ELEGBA: (Eshu)ESHU ELEGBA OGA GBOGBO NA MERIN ITA ALAWANA BABA MI MULONABURUKUN NITOSI LE KUNKAO KUELE KIUKO OKI KOSI OFO KOSI KUKOSI ANO NIOROKO NI GBOGBO OMO ILE FOKUKU ODUDUE BABA MI ELEGBA.REZO A OGUNOGUN AGBANIYE BABA ALAGBERE KUEIERE LE SHE NA KIFE LAILAFONI KIWINITOSI JE UYE OLORDUMARE. NI NA ABBARA AJI NI GBOGBO NA NISHEBAWOSHISHE ODARA AJI BORUKU BABA OGUN MOLA BALOMI.REZO A OSHOSIOSHOSI OLOGBA NI GBOGBO NA ODE ATI ARISHA SHESHE ODEMATASI MIATI GBOGBO OMO NILE FUMI OKA ONA IRE ATI KUELURE OFA DUROGBOGBOBURUKU KIWA NITOSI NI ODUKUE BABAMI.

164REZO A OSUNOSUN NI ODURO MA DUBULE AGOGORO MATA ADENA NI NITOSI KIKUELERE ISHAGORO KPE MI NITOSI KINLE BAJI WANA KUKU GBAMU MIATI TITIRE LONA KUELE GBOGBO NA BORUKU ODUKUE.

 Traducción de los Rezos:ELEGBA (Eshu)Diablo del Poder, dueño de todos los 4 caminos, mayor del camino,padre mio, llévese lo malopara poder caminar con mucha salud, que no haya enfermedad, que

no haya perdida, que no hayarevolución, que no haya muerte en el hombre, de todos los hijos de lacasa le doy muchasgracias, Padre mío, ELEGBA (Eshu).OGUNGuerrero mayor de la sangre, padre guerrero, con su poder haré loque poseo siempre, tenemosque decir para matar guerreros que decoras y llaman para todo elmundo para comer, Diosomnipotente de la fuerza y de todo lo que hace, como trabajo buenoy malo, padre guerrero, Diosde la muerte, acompáñame a mi.OSHOSI

Page 66: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 66/167

165Dueño de todos los cazadores y Santo justiciero, cazador, no mevenda a mi y a todos sus hijosde la Tierra, dime un camino bueno y con sus flechas para todo lo malque venga para mi,

gracias, Padre mío.OSUNOSUN, Usted tiene que estar parado, no puede acostarse, reloj míosuena, no me venda, centinelamío, para que con su cascabel me llame, para cuando venga lamuerte, no me agarre a mi ycontinúe su camino con todo lo malo, gracias.MATANZADebemos aclarar que el nacimiento de IKOFAFUN o AWAFAKAN sedeberá dar a Eshu(ELEGBARA) un chivo mamón y refrescarlo con pollo. Este chivo

deberá ser soplado por elPadrino, pidiéndole por todos los ahijados que van a consagrarse; deeste chivo comerán todoslos guerreros, como se le dará una paloma a OSUN.Se preparará un pedazo de coco con 3 ataré, el cual será masticadopor el padrino para soplarle alchivo antes de matarlo. Los pollones, gallos y palomas seránpresentados a todos los que se van aconsagrar.Se matará el chivo con el ritual y cantos del punto (10.4) - (10.8).

Después se matarán lospollones o gallos y palomas. Cuando se terminó la matanza, se echarála miel con el canto delpunto (10.5) y posteriormente se cubrirán los Santos con pluma(OGBE ROSO), ver punto(10.7). Se sazonará la cabeza con sal y manteca de corojo, ver punto(10.11) y se procede a sacarlos animales del cuarto. El chivo se sacará con uno de los pollos entrelas patas traseras ylevantándolo del suelo se dirá: KU MINI, IKU MERAN, ver punto (10.9).

 Ya terminada la

matanza de los guerreros, me mandará a los que están recibiendoque limpien la sangrederramada en el suelo, pidiendo lo que desean y se retiran del cuartopara preparar para darlecoco a ORUNMILA.8- OBI OMI TUTO a ORUNMILA.166Ver Capítulo III.NOTA: Cuando se está dando cuenta a ORUNMILA de lo que se estáhaciendo, se debera dar elnombre y apellido de las personas que están recibiendo, así como elnombre y apellido y Odu delPadrino.

Page 67: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 67/167

Como también se tocará con el coco a todos los que están recibiendo.Cada persona deberá tener en sus manos las gallinas que se leofrendaron a ORUNMILA.9- Coger plumas de las gallinas por Awoses (JUJU MUÑAÑA)Se repartirán las gallinas que se le ofrendaron a ORUNMILA, tomando

cada Awó dos gallinas,una en cada mano, de forma tal que queden de frente a ORUNMILA ypor orden de antigüedad,le arrancarán plumas de arriba hacia abajo de la parte de adentro delas alas, y el OBA cantará:SUYERE “JUJU MUÑAÑA ADIE JUJU MUÑAÑA”Cada Awó presentará las plumas a ORUNMILA, se limpiará y se lasechará en el bolsillo, y mástarde se las echará encima a ORUNMILA.10- Poner plumas en la cabeza (mujer) y en el hombro al (hombre)(ORI OTO ORI OTA)Se pasarán las mujeres que recibirán, por orden de edad. Se tomaráuna gallina negra y se learrancarán plumas de la cabeza y se pondrán en la cabeza de lamujer, la cual estará situada defrente a ORUNMILA.167Con el siguiente suyere: ORI OTO, ORI OTA. OSUN MAI MAI, el Awóoficiante se las quitarácon el ala de la gallina que le arrancó las plumas y la mujer darávueltas hasta que se las quite

totalmente. En caso del hombre, se realizará lo mismo lo único quelas plumas se le colocarán enel hombro izquierdo.11- Matanza a ORUNMILA.Antes de comenzar la matanza, se prepararán los recipientes quecontendrán el Omiero, al cualen la matanza se le echará sangre de las gallinas.Se pondrá una jícara o plato con agua y se procede a cantar el suyerenormal para matar a losSantos. Cuando empiece a caer la sangre sobre ORUNMILA, secantará lo siguiente:

SUYERE “ ORUNMILA NI JE EYE ORUNMILA NI JE EJE” Traducción:ORUNMILA está comiendoORUNMILA está comiendo sangre.Después se sigue cantando:SUYERE “ ADIE DUN DUN INA TUTO IFA GBA”

 Traducción:168Con la gallina negra la candela se refrescaPara que Ifá lo reciba.SUYERE “IFA NI SI FIKU LA, IFA NI SI FIKU LA, EJE IFA NI SI FIKU LA EJE”

 Traducción:Ifá está lentamente colocando al muerto para lamer la sangre.

Page 68: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 68/167

12- MAMU RA ADIE y MAMU OTI PUPUA.A las mujeres se le hará la ceremonia de MAMU RA ADIE. Sé purificaráel pescuezo de lagallina con EPO y miel de abejas, y se le dará a chupar, con elsiguiente suyere:

SUYERE “MAMU RA ADIE, MAMU RA ADIE, NA NGE RERE, LO GBAYONA NGERERE”

 Traducción:Constante chupamos el cuerpo de la gallinaLa misma que cortamos para el bienestarVamos a recibir a gustoLa misma que cortamos para el bienestar.169Seguidamente se le entregará el recipiente con el Omiero, al cual sele dió sangre.

Cuando está tomando, se canta:SUYERE “ MA MU MAMU MKE RERE, MA MU MAMU MKE REREOTI PUPA OMO Orunmila”

 Traducción:Constantemente beben, constantemente bebanAlgo que se ofrece de favor para el bienestarLa bebida roja de los hijos de ORUNMILA.

 Ya terminada esta ceremonia, se procede a echarle la miel de abejas.SUYERE “ OÑIO O ESE MBO, ORI AWO KI NSOFO AWO”“ MBO TOWO MBO LOWO, ORI AWO KI NSOFO AWO”

SUYERE “ BARA I LAWE OÑI O, BARA I LAWE OÑI OODU MAMA LA WE OÑI O, BARA I LAWE OÑI O”Con este último suyere se empezará a echar la miel de abejas.17013- Refrescar las adie (gallinas).Se pondrán las gallinas en línea con el ala derecha hacia arriba y secantará, echándole agua:SUYERE “ TUTO DUN DUN TUTO NI NI INA KIJO APAERI,INA KIJO LASHE ODU INA KIJO ASHE ORISHA"

 Traducción:Con el frío refrescamos la candela que agobia y quema las alas sucias

y la candela que agobia yquema terminamos a quien pelamos la candela que quema con lafacultad de los Santos.Después se virarán las gallinas.Se dirá: APA OSIEntonces se hará lo mismo de echarle agua, cantando:SUYERE “OLU NINI TU NINI O INA KIJO YO KA GBA MA, INA KIJO ASHEORISHA”

 Traducción:171Al calor le ofrezco calma, le ofrezco, oh, la candela que quema y

disolviendo nosotros estamos

Page 69: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 69/167

recibiendo constantemente la candela que quema, con la facultad delos Santos.Después se le echará agua a ORUNMILA, cantando el suyere deOBARA BOGBE. Y,posteriormente, se tomarán las plumas y se limpiará el suelo con el

siguiente:SUYERE “INA INA FINA RE YON KIKE YON ARUN UNLO, OFO UNLO”,etc.

 Ya terminada la matanza, se le entregará a las personas que estánrecibiendo una botella deOmiero para que se bañen el día de Itá. Además, se le explicará queal otro día es el del medio ydeberán venir para comer las cosas y hacerle la rogación de cabeza.Esta rogación deberá irdespués dentro del EBO, así como los residuos de la comida.15- Día del Medio.Se cocina un poco de arroz amarillo o blanco, se cocinan los asheses,estos son: cabeza,pescuezo, las puntas de las alas, corazón, molleja, hígado, rabadilla,patas, la madre del huevo dela gallina, la parte más fina de la pechuga. Esto se cocina con cominoen polvo, ajo, cebolla, vinoseco, tomate y sal.

 También se debe cocinar de cada gallina el muslo izquierdo, con lapata pegada. A todo esto se leponen 8 pedazos de EKO, 8 de pan, 8 pelotas de ñame.

Un poco de todo esto se le pone en un plato a todas las personas quevan a recibir. El sobrante decada plato va para el EBO.172Antes de servirle a las personas que van a recibir, se deben poner enlos 4 puntos cardinales deltablero un poquito de estas cosas. Al ponerlas, se debe cantar: MARIEBO, MARI EBOAKASHA MARI EBO. Después de haber hecho esto, es cuando se lepone el plato a laspersonas que van a recibir.

La comida que se pone en los puntos cardinales, se pone cada una enun papelito distinto. Se salehacia la izquierda y se pone cada uno en una esquina, invocando aEshu.De la sazón de los iñalés se le echa un poco, una cucharada al Ifá delAwó, con un poquito deñame, pan y epó.Al echarlo se dice: KODU IYO, KODU EPO, SHILEKUN.El Padrino tiene que comer un poquito de esto que se le pone aORUNMILA dentro.Las Reglas de los Adimuses para Itá son 16, pero si no se puede seponen los que se tengan. Los

Page 70: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 70/167

Adimuses deben ser los siguientes, los cuales sirven también los quese ponen para recibirkakuanardo.1- Un plato con frijoles colorados salcochado, al cual se le echamanteca de corojo.

2- Un plato con 16 pedazos de EKO u 8.3- Un plato con ñame salcochado, amasado, al cual se le echa unpoco de cascarilla.4- Un plato de ñame asado sin quitarle la cáscara, al cual se le echaEPO.5- Un plato de ñame y manteca de corojo.6- Un plato de ñame y manteca de cacao.7- Un plato con EKU, EJA, EPO, AGBADO.8- Un plato con 4 EKRU.1739- Un plato con OLELE

10- Un plato con EKRU ARO.11- Un plato con 16 bollitos de fríjol carita.12- Un plato con arroz blanco cocinado, al cual se le echa manteca decacao y cascarilla.13- Un plato con harina.14- Un plato con OSHINSHIN de acelga y verdolaga.15- Un plato con cascarilla y manteca de corojo.16- Un plato con mariquitas o quimbombó o calabaza.Se le rogará la cabeza con OBI OMI TUTO a los que están recibiendo,la cual ira después para el

EBO.De los Adimuses, hay que ponerle un poquito a los Guerreros, aEGUN, al EBO y alKASHEORO.Se preparará el EBO y los Kasheoros.DIA DE ITA1- NANGAREO2- DESAYUNO3- COCO A LOS GUERREROS4- COCO A ORUNMILA5- ATEFAR Y EBO

6- HABLAR AWOSES Y EXPLICAR1747- PONER COLLAR E IDE8- ENTREGAR IKOFAFUN Y AWAFAKAN9- LEVANTARSE CON COSAS RECIBIDAS Y OSUN10- DESIGNAR SEGUNDO PADRINO11- ENSEÑAR SALUDO A LOS MAYORES12- ABRAZOS PADRINO, OYUBONA Y AWOSES13- ALMORZAR O COMER.1- NANGAREO.Este se prepara de la siguiente forma: se echarán en una jícaragrande los siguientes ingredientes:

Page 71: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 71/167

EKO, si no hay harina de maíz, leche, agua, azúcar blanca, oñí, otí, orí,efún y EWE DUDU(Prodigiosa).Se echará en el patio un poco de arena, en el suelo, en algún lugardonde se pueda ver el Sol. A

esta arena se le atefará el Odu OTURA MEJI y se pondrá la jícara sobreesta arena. Se tendrá unpaño rojo y una canastica chica.El mayor o el Obá rezará:REZO: ALAFIA BURUKU OLORUN KOKOIBERE ABANYIKI SUMAJANASALAMALEKUN MALEKUN SALA AREMU SEDA ITANA MEDINA AKANA BODAKUPAUMBELEYO MODUNDUN BOLOYO KAKAFEINA MEFOYU OWO PIPOOSATU OMAOLONU OBI OTO OMA OLONU OKOBISIA BESEI MILAY BEBEWAOLORUNNANGARESe le dará OBI OMI TUTO al NANGAREO. Después del coco se empiezael canto.175SUYERE1- NANGARE NANGARE 12- ERIKIN OMOLORUN2- AYAITO EBOLONU 13- DENGUE IMALE3- KAKASENA MOFOYU 14- OLOYU OBAYERE4- AGBA MOLOYU 15- ODI KALETU OMOLORUN

5- KAKAFETU MOLORUN 16- ARIKINA MOFOYU6- MAYA MAYA MOFOYU 17- OYOLORUN LAGBADO7- ADISOTO OMOLORUN 18- ORI EKO IMALE8- OLOFIN LOYIKI 19- LADANI OLORUN MOFOYU9- OLOFIN LAWADO 20- OMALONU IMALE10- AGO KORIKO LAGBEO 21- INA TUTO BELAYE11- ARERE AREREOSe contesta: "NANGAREO"Después se hace una rueda y se canta:SUYERE “BARIKA BARIKA BARIKA IMALE”“ ODUPUE ENI ADO ELUPE LUNDE IMALE”

Después se pone el paño rojo y se canta:176SUYERE “ASHO OLORUN KOMAYA, ASHO OLORUN KOMAYAALAFI TETEKUN IFA, ASHO OLORUN KOMAYA”Para tapar la canasta se canta:SUYERE “ AWAN AWAN WANASHE IMALE, AWAN AWAN WANASHEOLORUNAWAN AWAN WANASHE SHANGO ENIFA OLORDUMARE”.NOTA: Se sacarán 3 jícaras, que serán para: EGUN, ESHU, ORUNMILA.2- DESAYUNO.Desayunan todos los awoses junto con el Padrino y los que estánrecibiendo.3- COCO A LOS GUERREROS.

Page 72: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 72/167

Se le dará coco a los guerreros y se le prenderá una vela.4- COCO A ORUNMILA.Se le dará coco a ORUNMILA según está establecido, dándole cuentadel Itá que se realizará.5- ATEFAR IKOFAFUN.

5.1- Poner un Ikofa dentro de ORUNMILA y sacar un IKIN deORUNMILA1775.2- Pasar derecha a izquierda y de izquierda a derecha. Ver CapítuloVII.5.3- Después de safar ORUNMILA se MO-YUBA y se le da cuenta aORUNMILA, se toca a lapersona y se le da para que hable con ORUNMILA y le pide.5.4- Se presenta a ORUNMILA a los 4 puntos y se comienza a Atefar5.5- Cuando sale la primera letra, se echa ashé en el suelo y agua, yse dice: IYE LASHERAN

OTUNI WA WANSHE. Cuando sale la segunda letra, se dice: IYELASHERAN OSINI WAWANSHE y se sigue atefando hasta sacar el Odu.5.6- Ya sacado el Odu, se hace el KASHEORO. Se pondrá el Odu en elcentro del tablero y sepondrán los Odu del KASHEORO, que son:OSHE TURA, OTURA SHE, Padrino, OYEKU NILOGBE, OSHE PAURE,IWORI BOFUN,OKANA YEKU, IRETE YERO, Odu del Awó que está atefando, OKANASA, OJUANI

SHOBE, EJIOGBE, IKA MEJI, ORAGUN.Se romperán, rezando y cantando los Odu, se le echa ashé en lasmanos y se pasan las manos 3veces por la cabeza. Se le echa ashé al KASHEORO.Se arrodilla el más chico, echa agua y le pasará el KASHEORO a todosdentro del cuarto por lacabeza, de derecha a izquierda, y se le pondrá uno a ELEGBA, otro aOSUN y el último aEGUN. Posteriormente se pone OJUANI SHOBE y se cogerá el cuartoKASHEORO y selimpiará a todos, tanto los que están en el cuarto como los que están

en la casa.El último en limpiarse será el que lo lleva para la calle y lo tirará allado izquierdo.Desde que sale del cuarto se empezará a cantar el siguiente:178SUYERE“ESHU SHUWAYO MAMA KEÑO, ESHU ODARA KIKEÑOESHU SHUWAYO MAMA KEÑO, ESHU ODARA KIKEÑO AWO”"OSHEMINIE"Cuando regresa, besará el tablero y se parará de cantar.NOTA: El segundo IKOFAFUN se pondrá OSHE TURA, Odu salidor,OTURA SHE.

Page 73: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 73/167

Si sale MEJI después del KASHEORO, se pondrá Atefar el otro IKIFAFUN(IKIN).Después del KASHEORO se pondrá el Ekpuele en las piernas y un cocoen el pie derecho.NOTA: Si sale el Odu IROSO TOIDA...... 3 OTAS

OGBE SA...... 2 OTASIROSO UMBO...... 4 OTASOGBE ATE...... 16 PIEDRASIROSO MEJI...... 16 semillas de GuacaloteSe le hará a cada uno el EBO.6- Se le hablará a cada uno según el orden de los awoses, empezandopor el más chico. ElPadrino no deberá hablar. El Itá lo cierra el Awó mayor.7- Poner IDE y collar.179Se rezará OGBE FUN o OFUN SA.

REZO: OGBE FUN FUNLO IDE IKU MAYE MARIWO IDE MORILEKE IKUKUANIOBERIAYO IKUDASUYERE “OKUO OMOLUN SELU AYE, OKUO OKUNI FEOOKUO ONIBARA BANIREGUN, ONI BABALAWOARIKU ARIKU.ONIDE KOYU DIDE, AYARAWO KOYUDIDE AYARAWOILE AFEFE OTA KOYUDIDE IDE AFEFE OTO”Cuando se puso el Obá dice AFEFE UNTO.

NOTA: El collar y el IDE de ORUNMILA deben ser de hilo blanco ynegro, a los cuales se leunta cera.Entrega ILEKE (collar).Se rezará OJUANI MEYI.REZO: IÑAFA FOROLOYU ERE KUTASHO ÑARA ÑARA ADIFAFUNOLUYEGBE OBIORUN OLUYEGBE OBI INA OLUYEGBE IKOIDE.SUYERE: “ ENIFE BONIFE ORUBO, ENIFE BONIFE ORUBO180AGANGARA OMO OLORDUMARE, AGANGARA OMO OLORDUMARE

AIKU LOWA OMO OLORDUMARE, AGANGARA OMO OLORDUMARE”8- Entregar IKOFAFUN y AWAFAKAN.Se le hará la entrega del IKOFAFUN y la AWAFAKAN, explicándolecada cosa que tieneORUNMILA dentro y su forma de aprenderlo.9- Levantarse con ORUNMILA y OSUN.OFEREKETE ALAWO DIDESe levantarán de la estera con ORUNMILA y OSUN, y se cantaránvarios cantos a OSUN.Después darán una vuelta completa.10- Se designará el segundo Padrino.11- Enseñar saludo a los mayores.12- Abrazos Padrino, Oyugbona y Awoses.

Page 74: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 74/167

13- Almorzar.181EGUNGUN9.1- Atena sencilla para comida ( 9 Odun ).OYEKUN MEJI, OTURA NIKO, OGUNDA FUN, OGUNDA BIODE, IRETE

 YERO, IKA YEKUN, OGBE ROSO, OTURA OJUANI, ODI MEJI.9.2.- SUYERE PARA PRENDER LAS VELAS.“ITANA EGUN LEKUN, ITANA EGUN LELEKUNBAGBA OLOFIN EGUN LELEKUN, ITANA EGUN LELEKUNOLORDUMARE EGUN LELEKUN, BAGBA MI EGUN, EGUN LELEKUNITANA EGUN LELEKUN”“ITANA KEKE, IKU EGUN KEKE, ABORIBAYE IKU EGUN KEKE, ITANAKEKE”“ITANA LAU LAU, EGUN FUMI LAU LAU, ITANA LAU LAU, EGUN FUMILAU LAU,

ITANA LAU LAU.”9.3.- SUYERE A EGUN.“LA NBA AWA ORI Nosotros estamos buscando y no lo vemosLA NBA AWA ORI Nosotros volvemos, nosotros continuamosAWA O SUN a quien aparece ágilmente a todos los182AWA O MA difuntos, debemos acompañar.AWA OMA LE JA OGBOGBO EGUNKA GBE”

NOTA: En GBOGBO EGUN, se va sustituyendo por el nombre o losnombres de los muertos aquienes se le está haciendo el ofrecimiento.“LAN KUE EGUN, LAN KUE EGUN, LAN KUE EGUN ARA BONILE LAKUEEGUN.EGUN NAYIO SHILEKUN FUMI, EGUN NAYIO SHILEKUN AWAEGUN NAYIO SHILEKUN FUMI, LAKUE EGUN”.“FUFULELE EGUN, FUFULELE EGUN EJA ORO AWA IKUFUFULELE EGUN, FUFULELE EGUN EJA ORO AWA IKU”“TORI BABA LELEO, TORI BABA LELEOASHIKUELU LELEO, TORI BABA LELEO”

“TELE MOBA TELE, TELE MOBA TELEWAYE KE WAYE KEODOSA UMBO ARA UMBO WAYEWAYE KE WAYE KE MIO BAYE”183EEE IKI AMBELA WO ............. LA OSHA AMBELA WOEEE IKI AMBELA WO ............. LA OSHA AMBELA WOSHUKURU, AMBELA WO ............. SHONKORORO AMBELA WOEEE IKI AMBELA WO ............. LA OSHA AMBELA WOOKOKAN LAMI WAYE ............. OKOKAN LAMILOROOKOKAN LAMI WAYE ............. OKOKAN LAMILORO

ENI GBOGBO ORISHA LAMI WAYE ...... OKOKAN LAMI WAYEBO SHE BONA IYO IYO

Page 75: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 75/167

BO SHE BONA IYO IYOKANAN KAN LERI O FEEBO SHE BONA IKU LOWA YEAWE WEMISELEO AWO IKU YAYO ...... EWEMISELEO, AWEWEMISELEO, AWE WEMISELEO AWE ..... ARA ONU, WEMISELEO

AWE IKU YAYO WEMISELEO ........... AWE WEMISELEOMOFO YU WO RELE, MOFO YU WO RELEMOFO YU WO RELE O, ALABARO TOLAYEBABA MI KUYEO, IYA MI KUYEOBABA MI KUYEO, IYA MI KUYEOIYA OSI MAO BO ALABARO TOLAYE184IKU MAYANDE IYO, IKU MAYANDE IYO, EA AE IKU MAYANDE IYOIKU MAYANDE IYO, IKU MAYANDE IYO, EA AE IKU MAYANDE IYO

 JEKUA ORO OBA NILORUN, JEKUA EGUN IKU MAWA JEKUA ORO OBA NILORUN, JEKUA EGUN IKU MAWA

BABA ULE KI OLOFIN, BABA ULE KI OLOFIN,OLOFIN OLO YIKI, OLOFIN OLO YAREBABA ULE KI OLOFIN, OLOFIN OLOYIKI OLOFIN OLOYAREAWONI LA YEE AWO NIFA ........... AWONI LA YEE AWO NIFAEGUN (Odun) AWO NIFA (Odun los 16 Mejis se mencionan )OBONI LAYEE AWO NIFAIKU LA ILORO, IKU LA ILORO OOYALA IKU AYAWA DONA, IKU KA ILOROOYALA IKU AYAWA DONA, IKU KA ILOROAJE AJE TORILEYEO OKORO LELE, OKERO YA

 TORI LEYO, AKARA IRAWE LERI LEYO, OKORO LELE AJEOAYE TOLA IKU AYE ......... AYE TOLA IKU AYE185

 YEYE OWUNKO YEYE OMA ......... YEYE OWUNKO YEYE OMA YEWA LOFINI, YEWA LOFINI, YEWA LOFIN IKU AYEO NARO ONOWARA YO NILEOMO WAWA OA KARO O NI O DARAIFA MODA RORO ......... IFA MODA ROROAJA OLELE ......... IFA MODA RORO SHE

OBA EGUN EGUN KOWO ALELEO ILELELEOBA EGUN EGUN KOWO ALELEO ILELELEMOFE SORO MOFE SORO, BABA LAWA MOFEI SOROMOFE SORO MOFE SORO, BABA LAWA MOFEI SOROBABA ORO BABA EJA ORUNLEFUN LORUN TIMBELORUNABURE LODE NILEFUNSIKU SIKU ERONSI LAYE, LAYE ERONSILAYESIKU SIKU ERONSI LAYE, LAYE ERONSILAYE186EMI TOKEO, EMI TOKE ARO, ABUKA EMI TOKE ARO

EMI TOKEO, EMI TOKE ARO, ABUKA EMI TOKE AROEGUN OMA LODE O SHANGO

Page 76: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 76/167

EGUN OMA LODE O SHANGOEGUN IKU ODUDUWA, EGUN OMA LODE O SHANGO

 YENYE KUYE Y KUYE, IKU LO YARE YENYE KUYE Y KUYE, IKU LO YAREOBI YEKU OBI EGUN

OBI AWA NI LORUNDEDE LA EWE, DEDE LA EWE IKU OLORDUMAREDEDE LA EWE O DIDEODEDE LA EWE O DIDEOSHON SHON SHON BAMI, ILE AYA YA SHON BAMISHON SHON SHON KUAMI ILE AYA YA SHON BAMIAIBO ESE ESE AIBO ILE ILE ILEOAIBO ESE ESE AIBO IKU SOKUOGBOGBO SURERE BAMI KI YEWA, GBOGBO SURERE BAMI KI YEWA187GBOGBO SURERE BAMI KI YEWA, GBOGBO SURERE BAMI KI YEWA

SESE IRE FARA KUN FARA ...... SESE IRE FARA KUN FARAKUARO KUARO IKU FURIBOYEMAKUARO KUARO ARUN FURIBOYEMAKUARO KUARO ARAYE FURIBOYEMAKUARO KUARO ETE FURIBOYEMABAKE OROMIO BAKE OMA ....... BAKE OROMIO BAKE OMAMUNI MUNI BAKE OMAEYANROKO FARAWAO, EYANROKO FARAWA LODEEYANROKO FARAWAO, EYANROKO FARAWA LODEBABA LAWA AWA KO RIO

BABA LAWA AWA KO RIOMODE ITA (E) KOSI NI ITAMODE ILE (E) KOSI NI ILEMODE OYA (E) KOSI NI OYABABA LAWA AWA KO RIO( Odibere a el Padre )188MORI BABA MILONIMORI BABA MILONIIBALOYE IBALOYE AWA ILE IBAKILOYEIBALOYE IBALOYE AWA ILE IBAKILOYE

IKU KUA KUA LO ODE ( La muerte que tumba va fuera )EGUN A LELE OLONAEGUN A LELE OLONASHANGOAWA EGUN A LELE IKU O LONAINA BAWA IKU

 YOMBARA YOKO FARE MI YOMBARA YOKO FARE MIAWA IKU LELE OI WARA A SHE LA WALA WA LA WA, EGUN LELEIKU ADE IKU ADEBABA LAWA IKU ADE

Page 77: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 77/167

189OSI OLORDUMARE FIEDENO AKUFON AKUFONOSI OLORDUMARE FIODENO AKUFON AKUFONBABA BAKA ENI OWO UMBALEBABA BAKA ENI OWO UMBALE

IKU INLE YEMI, OMI OMI ARA INLE YEMIBEDURE BEYE WA O, IKU UNYENARA INLE YEMIBO LOKU SHANGO OMO WAIYEBO LOKU SHANGO OMO WAIYEBABA WA YE IKUBO LOKU SHANGO OMO WAIYE(Despega el muerto SHANGO al hijo que está en el Mundo, el Padreestá deteniendo la muerte)9.4.- CUANDO SE DA ABO A EGUN.190

Se hacen dos líneas con carbón de 9 pasos, se trae el carnero por elcentro y se toca frente confrente y se canta. (El que guía el carnero va montado arriba)SUYERE: “EWE IKOKO TENIO TENIOABO TENIO TENIOEWE IKOKO TENIO TENIOABO TENIO TENIO”9.5.- CUANDO SE LE DA COMIDA A LA TIERRA.“LAYE LAWA LAYE LAYE LA FISILAYE LAWA LAYE LAYE LA FISI”

9.6- MATANZA:IKU YERE IKU YERE ........ EYE IKU YEREIKU YERE IKU YERE ........ EYE IKU YEREIKA YERE IKU YERE ........ EYE IKU YEREAKUKO MANKIO AKUKO MANKIO ..... EWE EYE IKU ODARA AKUKOMANKIOAKUKO MANKIO AKUKO MANKIO ..... EWE EYE IKU ODARA AKUKOMANKIOEGUN ODARA INSIWA DELE LA DEREO191EGUN ODARA INSIWA DELE LA DEREO

EYELE NILEO AKORO LOYE NILEO EGUN ODARAEYELE NILEO AKORO LOYE NILEO EGUN ODARAERUNSE YE ERUNSE YE, EYE ERUNSE EYEERUNSE EYE ERUNSE EYE, EYE ERUNSE EYE9.7.- REZO EGUN: PARA EL COCO.OBI YEKU YEKU IKU EGUNAWA NILORONLOWO FIBI IKUAWA NI LORUNMOYEBU OBIMAFUN EGUN OBI TIWA

OBA TI OBA KU OLORUNMOWA YODE EGUN OBI

Page 78: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 78/167

LA FIBI IKUOKANA YUREOOBATI BIKU LOWO LESEIRE ARA ONUBAINLE IRE OBI IFA

192OBI FUN EGUNOBI FUN INLEOBI FUN OLORUNOBI FUN EGUN ODARA9.8.- LLAMADA A EGUN:A WE TORO MOLE IKU O OLELEA WE TORO MOLE IKU O OLELEAKOKO TORO MOLE IKU DE AKORO NIBEIKU MO DE TORO MOLE AKORO NIBEEMI SE BA NSE YO

AWO NIRE IKU OOLELE(Nosotros levantamos, pedimos al muerte, pegado a la Tierra élaparece sobre la Tierra por untiempo. Solicitamos al muerto que viene pegado a la Tierra, en eltiempo, desde allí al muerto yovoy y ruego pegado a la Tierra. En el tiempo allí (un tiempo allí), yotoco para encontrar,tocando aparece. Nosotros le oimos para bendecir al muerto, oh y élaparece sobre la Tierra.)

Egun come en una cazuelita de barro con un ladrillo roto o rajado. Sele ponen 9 pedazos de cococon manteca de corojo y una pimienta encima. Se le echa tambiénekú, ejá, awadó.193Se debe tener un Bastón de Egun, parado constantemente, el cualcome con el mismo y se carga.(Orere) El Babalawo lo usará más cuando este falto de salud (es elOsun).9.9.- SUYERE DEL BASTON:“ORERE IKI OBA, ORERE IKI OBA, MOFOYUWO RELEO

ODU AREMU KAYOBA, ODU AREMU KAYOBA, ORERE IKI OBA”9.10.- AYAKUA A EGUN (SACRIFICIO).AHUN NANA NIO NIOAHUN NANA NIO NIO EGUN AYAKUA NILORUNAHUN NANA NIO NIOEGUN LOWA OTI LAIRO, EGUN LOWA OTI LAIRO ( Otí )EGUN LOWA OMI LAIRO, EGUN LOWA OMI LAIRO ( Agua )UMBATOLO OYIN OYIN OKIKAN, UMBATOLE OYIN OYIN IKOKO ( Miel )9.11.- OBI A EGUN.194BABA ORUN OBI AYARE UN YEWA

OBI ASHUKUELU OBERI BI KUKEYE ORUN OYIYI MEJI OYIYI IKU OYIYIOBI OYIYI EGUN WEWERUN

Page 79: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 79/167

WEWERUN EGUN OBI YEWE EGUN ORUN.Se va picando Obí y echando en kutún, teja, atena o Ikokó.IRETE YERO MALORUN, OGUNDA FUN ORUN WE, ASHIKUELU ERIN

 YEYEOTURA NIKO RULO RULO OBI RULO RULO OTI

( Se echa Obí y Otí en la Tierra )OYIYI MEJI ELERI LEGUN MASAKUN MASAKUNDELE BABA LODELODORUNOLORUN LAYE OFUN, OFUN LAYE OBI ( Se pican pedacitos de obí paralos lados ).OBI YEKUERE IYEYEO OBI OYEKUREO ( fulano de tal )OBI YEKUREO TIMBELORUN OLORDUMARE.ILE MOPE EGUN MOPEALAFIA LOKUN EYIFE LOYE BABA ORUN ETAWA LOGUN OYE EGUNOKANA KANA OSODE LORUN BAWA YERE YERE ORUN ASHIKUELUEYE MANKEE, OYIYI MEJI ARIKU BABAWA AGOGO YERE IKU AGOGOORUNGBOGBO SHANGO BABA EGUN195Entonces se pican un pedacito de cada Obí, diciendo lo siguiente:1er coco: ALAFIA.OLORUN FIEDDENU-pica- KINKAMASHE LADE ASHE ORUN, EGUN:Fulano de tal.

 TIMBELORUN OLORDUMARE.2do coco: EYEIFE.BABU IKU ORUN ASHIKUELU DEDELABORU DEDELABOSHE ILE AFOKAN

KAWAYO OBI FIEDDENU.3er coco: ETAWA.ETAWA DEDELEWA OMO EGUN OMO IKU SHEWE LOYE ORUN KUA

 YORE OMO TIMBELORUN OBI LORUN LODO NI LEFUN FIDDENU.4to coco: OKANA.OKANA OKANA SHIRE ASHIKUELU OLELE LAYE EGUN INKA BURUKUUMBATIOSODE UNLO FIEDDENU.1965to coco: OYEKUN.

Después de esto, se pica coco de los cuatro pedazos a la vez,rezando:OYIYI OYIYI IKU OYIYI EGUN OYIYI ORUN, OYIYI OLORUN OLORUN OBIADEDELEMPO EGUN IKU UNDEDE ORUN SHANGO FIEDDENU: Fulanode Tal.FIEDDENU TIMBELORUN OLORDUMARE.Después se continua en la forma acostumbrada para el ritual deEgun.9.12.- CONSAGRACION DE LOS CUJES DE EGUN.Según José Akón Kon.Estos cujes son nueve. Se pueden utilizar ocho de Mar Pacífico y unode Tamarindo. El de

Page 80: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 80/167

 Tamarindo va en el medio, se entiza con una tira de ashó pupuá, dundun y fun fun. También loscujes pueden ser de Rasca Barriga.Estos cujes se llevan a un platanal que esté campo adentro y al pie deuna mata de plátano se le

da cuenta a EGUN y de lo que se va a hacer, llamando a ORUN. Esoscujes se llevan para la casay ya se tiene preparado un Omiero de EWE FA. Se lavan y se les daEYELE MEJI. Las eyelé valal pie de una Araba, donde se entierran.A los cujes se les ponen Ekú, Ejá, Epó, Otí, Efún, Orí. Se les echa loanterior y se dejan alsereno. Al otro día se llevan a la misma mata de plátano y se les daEYELE MEJI, una fun fun yla otra dun dun, y se le da cuenta a IKU y a ORUN de lo que se estáhaciendo. Se marcan losOduns siguientes, al pie de la mata de plátano:197OYEKUN MEJI, OBARA JUANI, OTURA NIKO, IRETE YERO, OGUNDA FUN,OGUNDABIODE y se le canta a EGUN.Según Miguel Febles Padrón.Estos cujes, tres o nueve, pueden ser de Atorí, Guayaba, RascaBarriga, Mar Pacífico,

 Tamarindo, etc., pero nunca de Algarrobo.Se ponen delante de SHANGO y de OGUN, y se les dice para que se

quieren. Entonces se lesraspa la parte más gruesa y se le marcan los siguientes signos:OYEKUN MEJI, OTURA NIKO,IRETE YERO, ORAGUN, OGUNDA FUN, OGUNDA BIODE, OGBE FUN,OJUANI MEJI,OBARA OJUANI.Cuando se van a usar, a cada uno se le marca: OTURA NIKO, IRETE

 YERO y OGUNDA FUN.A los cujes se le amarran cintas negras, rojas y blancas, entrelazadas,y se le rocía bastante Otí.Se les da de comer huevo, oñí, picadillo, una eyelé llamando a ORUN

y a OLORUN, diciéndolelo que se está haciendo y poniéndole una flor al agua encima con laque s limpiaran los cujesbien. Entonces se levantarán éstos y se ponen delante de una matade Oguedé. Se tienen dospollitos de una libra y dando las 12 M. se le dará un pollito a OKUNOLORUN y ORUN sobrelos cujes. Con el otro pollito se presenta al Cielo, diciéndole que cadavez que uno lo llame, él lecorresponda y entonces se le da a la Sombra de uno.Se busca una hija de OSHUN para que le cocine una cazuela deOshinshin de acelga, otro con

Page 81: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 81/167

caldo de malanga amarilla y otro de ñame. A ésto se le echa bastanteepó, también se preparannueve bollitos de malanga amarilla, nueve ololé, nueve okun aro,nueve adalú.198

El Awó prepara una cazuelita de quimbombó, otra de harina que contodo lo demás cocinado sele pone al pie de la mata de plátano y se le prende una itaná pornueve días, rezando: PASHAN

 TAFINO IYALE BELEKO AJAFUN AWO.Entonces se coge ashé de los Signos, hecho de Mar Pacífico. Se leecha encima de los cujesparados al pie de la mata de Oguedé y se le da akukó fun funllamando a EGUN. El Awó tendráen la casa preparado un Omiero de todas clases de hierbas parabañarse. Terminada la Ceremonia

se KOFIBORI ELEDA con Eyelé fun fun, Obí, Orí, Efún. Se dará Obí y serecogen los cujes.Cuando los cujes se retiran, se rompen y se les dará un pollito dundun en el mismo lugar de laCeremonia, o si no en la mata de Oguedé, diciendo: Usted quesiempre esté conmigo y que mesalve la vida. Y se pasará Orí, Efún, Epó, Otí, Ejá Tutu, diciendo lomismo que dijoanteriormente.SUYERE:

“EYE MAWEO EYE MAWEO EYE MAWEO EYE MAWEOERU REPE ODARA EYE MAWEOASHIKUELU ELEGBA EYE MAWEO”SUYERE A EGUN:Esto es para cuando se consagran los cujes.“ATORI LONI OTORO EGUN NIKU ATORI PASHAN”(Puede asegurar sus ordenes en la memoria del muerto)199“BUKO OOO MOPE OOO BI MO BI ISAN YI BI ILE KI OYALE KUA OO”(Yo te llamo oh si yo golpeo la Tierra, preséntate)Cuando se toca en el piso tres puñetazos, se dice:

BABA BABA BABA DA MI LOJO(Padre Padre Padre respóndame)El PASHAN se pone en un rincón, cubierto con telas rojas, negras yblancas.NOTA: El primero en usar el PASHAN para EGUN, fue el AwóOPOLONCHO ALAPINI, quevivía en OYO.9.13.- OSUN DE PATIO DE EGUN.Esto se hace para la adoración de EGUN, para consagrarlo. Senecesitan: dos pollones dun dun.Se abre un kutún y se pone dentro una cazuela de barro nueva,donde se pinta con las pinturasrituales la siguiente atena:

Page 82: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 82/167

+ + + + + +O I I I O I I I O O O OI I I O I I I I O O I IO I I I I O I I O O O OI O I I O I I O O O I I

200Se le echan 9 pedazos de Obí, Epó, Ataré Agumá. Se coge el primerpollo, que se llama AdiéIreyá, se le pinta la cabeza y se le echa la Eyé y la Jujú a la cazuela yse llama a EGUN. Lacazuela se echa ahí, se mete el Osun y se tapa el Kutún. Después elotro pollo, llamado AdiéIrerú, se levanta y se mata golpeando sobre el Osun. Su lerí, su eyé,una cuenta de todos losOrishas y tierra del cementerio se ponen dentro del Osun, se le poneel platico y se le pintan los

Mejis y se le da de comer akukó y adié, llamando a EGUN.OSUN DE EGUN.Esto es una vara de hierro rematada por un platillo, al cual se lepintan los 16 Mejis. Cuando va acomer se le cuelgan 16 cascabeles. Cuando se va a dar de comer aOsun de EGUN se raya desdela puerta del fondo hasta donde va a comer Osun con Efún y otra decarbónvegetal. Si es en el monte no se raya nada. Se dará Obí Omí Tutu enla puerta, llamando a Osun y

a EGUN tocando tres veces con los PASHANES y después se mataráun pollo en la puerta. Si sepuede, se dará una mano de coco a la esquina, se echa Otí y se vienecantando:“ BABA IDE MORO IDE MORO IKU MAYEKU”(Coro:) BABA IDE MOROSe va sonando a Osun hasta el lugar donde va a comer, se le deberocear un poco de Otí, unhuevo, oñí. Habrá un Awó con una itaná encendida y se le cantarán 7Suyeres de OSAIN, unSuyere de OYA, ELEGBA, SHANGO, ODUDUWA, AZOJUANO y se

continúa el Suyere (elúltimo es el de ODUDUWA).9.14.- RITO TIPICO DE DAR DE COMER AL CEMENTERIO.Un plato, se le hace una cruz con Epó, se le echa arroz con frijoles, 9ejá ahumado, 9 pedacitosde Obí, 9 pedacitos de itaná, 9 Ashá. Se pone al lado del plato uncoco de agua verde, un pañuelode 9 colores; se tapa el plato con el pañuelo, se le enciendenalrededor los 9 pedacitos de itaná,201llamando a OYA, a EGUN, familiares y protectores. Al otro día por lanoche, se lleva con 9

Page 83: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 83/167

centavos prietos y una botella de oñí al cementerio y se echa paraadentro; y si no se puede, loentierra en la sabana donde se pase 9 días. Se busca un pedazo dePalo Blanco y se le pone unacuenta de OYA y lo deja en un Igbo EGUN. Esto representa al

cementerio.REZOS PARA DARSE A CONOCER A EGUN.EGUN EMI OGBA YIMI INTORI NI Odun Ifá Awó(EGUN, yo soy Fulano de Tal)EGUN INTORI NI GARO EYI RAN LOMONI EMI ARA EMI IFE(EGUN, ruego a todos ustedes que me ayuden a mi, así como a mifamilia y pido para todos losdifuntos que se acerquen a Dios para que su bendición los alcance atodos ustedes).9.15.- REZO DEL COCO GENERAL DE EGUNEGUN YEKU YEKU IKU EGUNAWA LORUN YAMA BIFE OBIAYALORUN MAYEBI OBI WAFUNEGUN TIWA.IKU MAYEBI OLORUN MOWA LODEOBI TIWA MAYEBI EGUN A UN BATIBI IKU LERO IRE ARA ONU BAYEIRE OBI FI FABI IRE EGUN LAFIBIKU OKANA YUREO.202Cuando se termina el rezo:

OBI EGUN OBI IKU OLORUN9.16.- REZO A EGUN DE INVOCACION. (MINI MINI)BABA Fulano de Tal LOSI OLORDUMARE OKU ASHE IKU IRUN ORIMULUKU ONIKAMA YEPO KAMAYEKUE KOMAWA YENI OLOFIN OBE EKUE BURUKUKOLOYUEOKUA ATANDA IGBAE AÑABI AWA MATO IGBAE ADECHINA IGBAEAWIRIWI ISHEILU IFA BOLA IGBAE ADOFO IGBAE OKILAKUA IGBAE.9.17.- REZO DEL COCO DE EGUN EN ARARA.KUTOTOBI ADRA MIDOPUE ADRA GUEÑI KUNO SHUMI ZEZUZU MOKUA

NUKOVAA SUAGO NOWA SEDOMOA.(Muerto Sagrado, Adrá, nosotros te agradecemos. Adrá, nuestro Señorde la Muerte, nosotros teagradecemos. El Pájaro que vuela no puede tocar su cola con lacabeza. Así tu compañía esinevitable, ayudanos a que todo sea bueno.)9.18.- KOBO ORI LERI EGUN.203Esta es una Obra que se realiza llamando a un Egun Protector de lapersona, o sea, directamentea su Egun Amego Amora Orun, el Guía Espiritual directo de unapersona. Con ésto se le da o se

Page 84: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 84/167

le confiere el poder Astral en el Planeta Tierra y también se le empleapara darle conocimiento aEGUN. Esto se hace según indique EGUN, según el Oráculo de Ifá, conPargo, Ejá Bo, akukó,adié, eyelé, etú, etc. Se utiliza como símbolo de la lerí de EGUN un

Obí seco, que se raspa bien yse deja liso. Con un pincel se le pinta la siguiente Atena, utilizando lapintura ritual:+ +I I I IO O O OI I I IO I I O+O II OI IO O+ +O I O II I I II O O IO I I O204Si el Egun es Okuní, se recuesta la Teja del IGBO EGUN; si es Obiní, secoloca dentro de la teja.

Se procede igual que en las demás rogaciones de cabeza, solo queaquí hay lerí simbólica y noexiste cuerpo. Se le da Eyerbale del animal, cantando:FOLERI EYE FOLERI EYE ELERI EGUNDespués se le pone Oú y se le canta:ABEYE NILE KONSO WADELE LAURE EGUN, IÑA KO KONSO WADELELAUREEGUN. OBA ILE KO LELE AFEFE AYE ODUDUWA, OGBA ILEKO LILEOKUA RELEAKUARE AKUERELE. BABA KORIBU IKU EGUN. ABEYE NILE IFA WARAWARA

EGUN BAWA OMO NILE KUN.Se le da Obi Omi Tutu, se quita el Oú y se pregunta si se le entrega elObi a la persona para quelo tenga en su casa o de lo contrario que lo ponga debajo de unaAraba.9.19.- ATENA DE EGUN PARA DARLE DE COMER AKUKO, ADIE, ETU,EYELE.Se hace en una Ikokó de barro, con Efún, Moruro, Osun y Ejá Oro, 4cuadrantes marcados, en elprimero OTURA NIKO, en el segundo IRETE YERO, en el terceroOGUNDA BIODE y en elcuarto OGUNDA FUN.

Page 85: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 85/167

Cuando van a comer algunos de estos animales de plumas, se dantres golpes en el suelo con elPASHAN y se da Obi Omi Tutu, se le ponen 9 pedazos de Obi con unaataré, epó. Alrededor delcírculo de efún se le hace otro con oñí. Se le pone Ashé, ekú, ejá, otí,

awadó y al final se leencienden dos velas. Cuando se le arrancan al animal las plumas dela lerí, se canta:205ÑAKIÑA ÑAKIÑA LORUN ......... BARA ÑAKIÑADespués se le corta el cuello sin cortarle la lerí y se canta:EYE MANKIO EYE MANKIO, ENIRE OGDARA.

 Y se finaliza con:LELEKUN DEKUN ERAN DEKUN UNYENLELEKUN DEKUN ERAN DEKUN UNYENLELEKUN DEKUN ERAN DEKUN UNYEN

Entonces se le cantan Suyeres a ORUN y a EGUN. El animal se poneencima de la Ikoko y se leecha Omi, diciendo:ARUNLO EYO UNLO, ONILU UNLO, ONA UNLO.A continuación se le echa oñí y se dice IRE ARIKU, IRE OMA.Después se le pregunta para donde va el animal.206SUYERE DE LA EYELE A EGUN.“OWO MASOKU YELE EYELE OWO MASOKU YELE”ATENA:

+ +O I I II I I OI O I IO I I I+ +I I O II I I II I O II O I O9.20.- ITUTO DE AWOFAKAN E IKOFAFUN.

Ingredientes:2072 pollos, 1 gallina negra, cazuela de barro, 4 platos blancos, soga deestropajo, harina seca, telanegra, blanca y roja, mariwo, jutía y pescado ahumado, maíz tostado,bastón de EGUN ó unbastón con cintas rojas y blancas, 2 cocos, 4 velas, manteca decorojo, 16 hojas de álamo,hierbas: algarrobo, espanta muerto, albahaca morada, escobaamarga, paraíso y mar pacífico,ceniza, hoja de malanga, eko, cascarilla, aguardiente, miel de abejas,

agua bendita, carbón,palangana, hilo blanco y negro.

Page 86: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 86/167

Procedimiento:La cazuela de barro se divide en 4 cuadrantes y se le pondrá lasiguiente Atena:1er cuadrante: OYEKU MEJI2do cuadrante: OGUNDA FUN

3er cuadrante: OTURA NIKO4to cuadrante: IRETE YERO- El carbón se pondrá en el centro de la cazuela, así como los pañoscon el siguiente orden:blanco, rojo y el último negro. Alrededor de la cazuela, las hojas deálamo.- Se hará Omiero en una palangana con las hierbas indicadas en losingredientes.- Se prepara un EBO de limpieza.- Se prepara el muerto y se le da cuenta de lo que se va a hacer.208

- Se le da Obi Omi Tutu a los guerreros.- Se le da Obi Omi Tutu a ORUNMILA.NOTA: Se hace un tablerito en el suelo, en el cuarto de la ceremonia,con ceniza.El ashé debe estar previamente preparado, que lleva ceniza, hojas deplátano quemada yalgarrobo quemada.Después se le da entrada a los dolientes y se les marca con cascarilla(Efún) en la nuca y la manoderecha.

Se comienza Atefar. El QUE siempre será de arriba hacia abajo y sedice:“IFA ORUNSA FA LU”NOTA: El ituto de IKOFAFUN se puede hacer con el okpele destinadopara eso, que es de güira,tirando el mismo al revés o, de lo contrario, se atefará con otáseschinas pelonas preparadas deantemano.Se pregunta por los guerreros, si se van o se quedan. Y a ORUNMILA,si se va ORUNMILA,

OSUN se va también. Si se queda, se pregunta con quien se quedan.Se hace EBO TETE EBO KAYELE IKU. Este EBO se realiza con la manoizquierda y ensentido contrario al normal, a favor de las manecillas del reloj.209ODU DEL EBO: OSHE TURA, Odu Salidor, OYEKU NILOGBE, OSHEPAURE, IWORIBOFUN, OKANA YEKU, Odu AWOFAKAN o IKOFAFUN, 16 Mejis, OTURASHE, ODIFUNBO, OJUANI SHOBE, OGBE ROSO.Este EBO siempre va a la manigua, al igual que los guerreros si sevan. Si ELEGBA se va,OGUN y OSHOSI se van también.

Page 87: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 87/167

Siempre hay que darle sangre, en caso que se vayan y se desbaratan.En caso de ORUNMILA,igual se le da sangre. Si ORUNMILA se va, se parte el IDE y el collar, ylos IKINES se leintroducen en el ano, con el siguiente canto:

SUYERES: ”IKINES JORO JOROALI MO”Se pondrá la cazuela de barro con los paquetes y se le pondrán losplatos delante.1ro: Jutía y pescado ahumado.2do: Hilo blanco y negro.3ro: Soga (hilos empatados)4to: Mariwo.Empezando por el mayor, tomará el hilo blanco y negro, quepreviamente es preparado y se lollevará a la nuca (si no es familiar, lo romperá y lo tirará dentro de lacazuela, y si es familiar nolo romperá y lo tirará en la cazuela). Después la soga, haciendo lamisma operación, y por últimoel mariwo.210Esto lo realizarán todos los presentes. Todo se echara en la cazuela.Después se retiran los platosdejando uno solo, el cual cogerá en la mano el awó oficiante y cantaraa EGUN, empezando porUMBA WA ORI. Después de terminados los cantos, dirá: "OMO ALAWO

 YARE FI E DENO". Y se rompe el plato. Se recogen los restos y van para la cazuela.Se cogerá el pollo y se hace Oparaldo; nos viramos de espalda y semata el pollo sobre el pisocon un golpe seco. Se envuelve todo y va con el paquete de losguerreros.Se pondrá la palangana con el Omiero y hacer ALBERIN KUNLO.SUYERE: ABEREKUNLO, MAREO IKUFO SE WAONOTA: A la palangana se le echa ashé del atefamiento.Se lavaran los brazos, la cara, la nuca y las piernas con el Omiero. ElOmiero sobrante se rocea

por toda la casa, de atrás hacia adelante, y se dejará detrás de lapuerta por si llega alguien hagalo mismo. Después se botará para la calle.Se cogerá una jícara con aguardiente y agua, regando toda la casacon el siguiente canto (suyere):“FELEJA KUN PELEYA OKUO”

 Y se bota para la calle.La casa se limpiará al otro día.211La persona que bota los paquetes, debe bañarse con cascarilla,manteca de cacao y prodigiosa.NOTA: El Awó que se sentó a hacer el ituto de awó o de Iyalosha oBabalosha, para no quedar

Page 88: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 88/167

metido en EGUN y quede limpio, bañarse con agua de lluvia de mayoen una palangana con cepade plátano, que se le da candela para que suelte un poco de zumo, yen la misma forma se quemapluma de tiñosa y se le añade al agua.

Se lavara las manos, brazos y piernas, y que ésto caiga dentro de lapalangana y se bota en elcaño.Se le puede poner un pescado fresco a SHANGO y se le da cuenta aSHANGO, y al regreso serogará la cabeza con la cabeza de un pescado.9.21.- CEREMONIA DE DAR AGUTAN O ABO A EGUN.Si el Egun es femenino, come Agután -carnera- y si es masculinocome Abó -carnero- y recibe elnombre de ABO KANEKO. Se pone la siguiente Atena:+ + + + + +I I O I I I O I O O I II I I I I O I I O O O OI I O I I I I O O O I II O I O I I O I O O I O+ + + + + +212O O O O O O O I O I O OI I O O I I I O I I O OO O I I O O O O O I I II I O O O O O I I I I I

Estos signos se atefan sobre ashó dun dun, que se coloca en lacazuela de barro nueva. A laderecha se le echa harina de maíz y a la izquierda ceniza, y ahí esdonde se le pone ekú, ejá, epó,efún, awadó, 9 pedazos de obí con epó y una ataré a cada uno, un Ejá

 Tutu keké y se rocea conotí.Entonces se le da Obí Omi Tutu y se suenan los PASHANES y a ORUNse le canta:“BABA IDE MORI IDE MORI ASHIKUELU MAYEKU PELE WAOBABA IDE MORI IDE MORI ASHIKUELU MAYEKU PELE WAO”

(Coro) “LAKUNFA OKU ORUN OKU ORUN BABA OSUN YEYE BABAOSUN YEYEBABA OSUN YEYE LAKUNTA OKU ORUN OKU ORUN OYA BINI LADEOOGBABAO”Después, por lo menos, se le cantan 9 cantos de los conocidos aEGUN.Durante el canto se toca un Agogo a OBATALA.Cuando se mata el ABO o el AGUTAN, se canta este Suyere:213IKU YERE IKU YERE IKU YERE(Coro) EYE IKU YERE EYE MANKIO ONIREPO OGDARA EYE MANKIOUnas veces se descuartiza el animal y otras se echa entero (esto sepregunta). Cuando se

Page 89: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 89/167

descuartiza se le canta a la carne, echándolas en un hueco y se cosenlos animales que se le handado.Después de darle el eyerbale de Abó ó Agután, se mata akukó ó adié,según sea Abó ó Agután,

Eyelé ó Etú. La lerí del animal, cuando se va, hay que echarla dentrodel hueco, cantando:“INWA ILE GUN SIWA DELE DARERE LERI ABO LESE OLORUNINWA ILE GUN GUN SIWA DELE LARERE OKU ORO LERI ABO LESEEGUNFULANO DE TAL”.Así se va cantando todo lo del animal y se sigue con el akukó o adiélese EGUN, Eyelé leseEGUN.“ANIMAKU SIWA DELE O ANIKO IGBAYE IGBAYE TONUAGBOKU AGBOKU AGBOKU FIEDDENU AGBOKU AWO OMO ALAWOFIEDDENUAGBOKU AGBOKU”.

 Todos los presentes se pintan la cara en la frente y van echando en elhueco, cantando, si eshombre: “BABA LOGDO NILEFUNBABA LOGDO NILEFUNNILEFUN MANILEBABA LOGDO NILEFUN”214Cuando es mujer se canta lo mismo, pero en vez de BABA LOGDO se

dice OBINI LOGDO. Todos los Adimuses se le presentan a ORUN y se le canta:GBOGBO WANISHE GBOGBO WANISHE ADIMU OLORDUMARE GBOGBOWANISHEADIMU EGUN GBOGBO WANISHE.

 Y se echan en el kutún, que se tapa cantando:“OMO NILE SOKU SOKU ONILE SOKU SOKU ONILE OLORUN SOKUSOKU ONILEOKU ORUN”Después se colocan encima del kutún las flores, café, etc. O sea, todolo que se va a poner y se le

encienden 9 itanas alrededor, sobre 9 cepas de plátano:“EGUN FUMI LAWAO ITANA LAWAO OKU ORUN FUMI LAWAO ITANAFUMILAWAO”Cuando se va a terminar se tira una Igba con Omí y otra con Otí, quese va rezando y se canta:“OKU ORUN FELEYA AUN PELE ORUN FELEYA AUN PELE FELEYA OKUORUNAUN PELEYA”.Después se deja detrás de la puerta un poquito de agua (Omí) y deOtí, y cuando salga el últimolo bota para la calle. Luego se limpia con Omiero de ABERIKUNLO,cantando:

Page 90: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 90/167

215“ABERIKUNLO IKU MAREO WAFE SEWAO”

 Y se lava todo bien. Siempre detrás de la puerta, si se da Abó en lasepultura, akukó. O si se daAgután, se da adié detrás de la puerta. El Abó o el Agután se lleva

entre dos líneas paralelas, unade Efún y otra de cisco de carbón, desde la puerta de la casa hasta elkutún.“PAIRO PAIRO IKU FURIBUYEMA PAIRO PAIRO IKU FURIBUYEMA”SUYERE PARA PRESENTAR EL ABO A EGUN:“BABA FI ABO FOGUN AFOGURE SILE”SUYERE PARA DARLE AGUTAN A EGUN:“AGUTAN TENIO TENIO”Coro: “ IKOKO TENIO TENIO TENIO”2169.22.- CEREMONIA PARA DARLE AYAPA A EGUN.

+ +I I I II I I OI I I II O I I+ + +O O O O O OO O O O O OI I O O O OI O O I O O

+ +O I O II I I II O O IO I I ODespués de poner la Atena llevará los siguientes elementos:217Una Ayapa, 4 Obí, 9 Ataré Aguma, 2 Eyelé, 2 Akukó, 2 Eyelé fun fun,Epó, Efún, Otí, Osun,Añarí. En una teja española, por la cara que corresponda, ya sea elEgun que va a comer hembra

o macho, se pinta la Atena con las pinturas rituales. En el suelo sepintan con Efún los Odun delos Awoses fallecidos y se tapa con Añarí y se le pone encima dospalos de Moruro y al lado deesto se le coloca la teja española señalada. Antes de comenzar, a lapersona se le ruega la lerí conEyelé Meji fun fun, después se rezan los Odun de la teja y en la Atenadel piso se rezan los mejisde Ifá. Esto se rodea con 9 platos de Adimú diferentes, ekó, ekrú, ekrúaro, olelé, akará, adalú,fufu de malanga amarilla, fufu de ñame, amalá, ilá, etc. Después se le

da Obí Omí Tutu a EGUNy después se le sacrifica la Ayapa, cantando:

Page 91: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 91/167

“ EGUN KUSI TULA AYAPA Fulano de TalEGUN KUSI TULA AYAPA Fulano de TalAYAPA AYAPA EGUN Fulano de TalAYAPA AYAPA OLORUN AYAPA EGUN AYAPA KUANKONEO”Echando la Eyerbale sobre la teja y sobre la Atena cubierta de añarí,

cuando se pone el cuerpo dela Ayapa sobre la añarí, entre los dos palos de Moruro, se canta:“AURORA WARAREOAURORA WARAREOAYAPA EGUN AURORA WARAREOEGUN KUSI TULA AYAPA EGUN”Después se le da akukó con su Suyere y las dos Eyelé con su Suyereigual. Se le cantan a EGUN9 Suyeres de elevación, siendo el primero el siguiente:“IKU ORUN LANEO AKUAEGDE AKUAEGDE ADEDE LEOIKU ORUN LANEO AKUAEGDE AKUAEGDE ADEDE LEO218IGBAYE IGBAYE TONU Fulano de Tal”Los akukó se asan y se untan en epó, las eyelés se asan y se untan deorí. Los Iñales se sacan y sesazonan bien y se ponen en un plato, que se pone junto a la Ayapasobre los palos de Moruro yen un plato se ponen sobre la teja. Al tercer día se recoge todo, seenvuelve en un papel grande,se le echa Jujú de los animales y rasura de la Ayapa. Entonces sehace EBO de EGUN y se

manda al pie de una Aragba. Para preguntar hay dos formas, una conel Opkuele de EGUN, quese hace con cáscara de Igba (güira) y otra utilizando 16 chinaspelonas y atefando sobre Añarí fina, Ashé Iná o ceniza. Esta es una obra muy fuerte, tan grande comodarle de comer un Abó aEGUNCEREMONIAS DE EKU A EGUN.Se hace un círculo y se marca la siguiente Atena:+ +I I O O

I O O OI I O OI I O O+ +O I O II I I IO I O OI O I I219Esto se cubre con Otí y se le echa encima Añarí Odo y se le marcanlos Mejis. La ekú se viste denueve colores y se rodea de Otí, se le da en la lerí con un Obí despuésde quitarle la maldición.

Page 92: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 92/167

Se le arrancan pelos del cuello y se dice:ÑAKIÑA ÑAKIÑA OLORUN EGUN ÑAKIÑA ÑAKIÑA OLORUNSe mata cantando:EKU IKUAYE EKU IKU AYE OTI LORUN OYI LORUNA la Ekú muerta se le pone ekrú, oká, akará, olelé, adalú y se entierra

en un kutún, sembrandouna mata de Oguedé, y se canta:EWE LAYE EWE LAYE KUKUTE EWE LA AYESUYERE PARA DARLE JUTIA A EGUN.“EKU EKU AYE EKU EKU AYE OYI LORUN OYILORUN EKU IKU AYE EWELA AYEEWE LAYE EKU OKOA LERI EWE LA AYE EWE LA AYE”.COMO SE DA LA JUTIA A EGUN.220INGREDIENTES: Una jutía, un akukó, tres Obí, nueve velas, 9 pedazosde cepa de plátano, ekú,

ejá, awadó, epó, oñí, un tabaco, café, flores, un pañuelo de 9 colores,nueve cujes de Itamo Real,un plato blanco hondo, un pilón de Santo, el cual se haya consagrado,nueve pelotas de malangaamarilla, nueve pelotas de ñame, una jícara de caldo de Ilá, una jícarade caldo de verdolaga, una

 jícara de caldo de cerraja, diez varas de ashó fun fun, nueve ataré,efún, media vara de ashó funfun, ajiaco.Al comenzar la ceremonia, el Awó preparará el plato en el cual se ha

de dar la jutía y el akukó enla siguiente forma: en el plato se ponen nueve pedacitos de Obí,embarrados de epó, con sus respectivosataré, ekú, ejá, awadó. Después se pintará la tela negra con unpedazo de efún o yeso,con los siguientes Odun:OYEKU MEJI, OGBE TUA, IROSO YEKUN, OSALA FOBEYO, IRETE FILE yORAGUN.Después, esa tela negra se pone tendida en el piso sobre la telablanca y sobre ésta el plato antescitado. Se le da Obí Omí Tutu a EGUN y el Awó llevará el pilón y las 16

varas de tela blancahasta la puerta de la calle y ahí se pondrá la tela al pilón y lospresentes se pondrán en posiciónde una procesión, de modo que cuando el Awó Obá lo indique lospresentes, halando la tela,arrastrarán el pilón y el Awó oficiante cantará:“AUN BAWA ORI AUN BAWA ORI AWA OMA LERI YAO Fulano de TalKAWE”.Este canto, como los demás, se repite varias veces.“OMO ALAWO YARE FIEDENU AKUFAO AKUFAO. INLE ILE IMBELEOOMO YAREOENDODUN. TELEMO BATELE TELEMO BATELE WAYEKE WAYEYE IROSOUMBO

Page 93: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 93/167

WAYERE BIO WAYERE”.Estos cantos se prolongan según la capacidad del Awó oficiante y lasdimensiones del lugar,puesto que hay que recorrerlo por toda la casa hasta llegar al lugardel sacrificio. Al llegar a ese

lugar se bañará la jutía con un poco de Omiero de ORUNMILA o deOSHA. Si no hubiese221Omiero se hará con Yantén, Mar Pacífico, Verdolaga y Atiponla (Paraquitar la maldición de la

 jutía). Cuando se baña la jutía se canta:“ PAIRO PAIRO PAIRO IKU FURI BUYEMA NIPE PAIRO PAIRO”Acto seguido, se procede a matar la jutía con este Suyere:“EKU YERE EKU YERE EKU YERE EYE EEE” ...

 Y así se irá cantando hasta terminar la Matanza. Después sedescuartiza y se le presenta a

EGUN. Luego se entregan los platos con los ingredientes, con estecanto:“GBOGBO WANISHE GBOGBO WANISHE OBI OMI TUTU OLORDUMAREGBOGBOWANISHE”.

 Y así se va cantando todo lo que se ha hecho. Después el Awó pondrála jutía descuartizada en laparte abovedada del pilón y lo irá tapando con las 16 varas de ashófun fun y, cuando termine, sele encienden las velas alrededor del pilón y volverá a darle Obí Omí 

 Tutu a EGUN para suconformidad en cuanto a la Obra realizada y preguntará el caminoque coge al día siguiente. Si elAwó tiene conocimiento de cantos de EGUN, antes de dar Obí Omí 

 Tutu para cerrar la Obravolverá a cantar a EGUN, comenzando por AUMBA WA ORI. Cantandonueve o más, segúnsus conocimientos.9.24.- BASTON ABOKU.Esto se hace en un Palo de Algarrobo que se remata en laempuñadura con una calavera tallada.

El Bastón se barrena y lleva la siguiente carga: Raíz de Palma, Ciprésde cementerios, Aragba,Azufre, Otí, Sacu, lerí de Agután de Egun, kolá, erú, obi, osun, 16ataré aguma, 16 ataré jijo.222Este se tapa y se le pone 16 Ikordié de Corona. Se pone en el pisoOSALOFOBEYO, OGUNDAFUN, OTURA NIKO, IRETE YERO, ORAGUN, IROSO YEKUN y OYEKUNMEJI.Se rezan estos Odun y se pone el Bastón encima y se le da de comeruna osaidié dun dun, que semanda a enterrar al cementerio. Después ésto se pone al lado de latinaja y del caballo. La tinajita

Page 94: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 94/167

lleva: un frontal humano forrado de Ileke dun dun, fun fun, Ayo meta,Otá dun dun, Okan Ada,Atilomo Orun dilogun.9.25.- CONSAGRACION DE LOS PALOS MORUROS.Estos Palos tienen que ser ambos de igual longitud. Se prepara un

Omiero con Algarrobo, MarPacífico, Albahaca, Artemisa, Espanta Muerto, Maravilla, Salvadera,Rompe Camisa, QuitaMaldición. Se pregunta si lleva Piñón de Botija y Paraiso. Después selava con Otí, se rezan los16 Mejis y se pueden utilizar. Después de utilizados, se guardan paraotra ocasión.9.26.- QUITAR LAS LAGRIMAS.Se le da conocimiento al Difunto o Padrino, con sus nombres yapellidos y nombre de Osha. Seprepara el OSAIN de EGUN y se lavan los fundamentos, se le da unakukó a los guerreros, unaeyelé a Ogun y Oshosi y a Osun. Y con una adié se limpian a todos lospresentes y se le da alFundamento. Con Obí se pregunta el camino que coja. El Awó debe decoger los 9 medios y conekú, ejá, epó, awadó, oñí, otí, limpiarse y botarlo para donde marqueel Obí.9.27.- ELEVACION Y CANTOS A EGUN.223Estos se utilizan para las Ceremonias a EGUN.

“AUN BABA ORI EGUNAWA ORI AWA ORI AWA OMA LEYAWAKO Fulano de Tal WAROINA OKU FARAWADO INA OKU FARAWA LODEOKOKAN LAMI WAYEO OKOKAN LAMILOROOKOKAN ERO OROSUN LAYEO OKOKAN LAMI LORO

 TELE TEMOBA TELE TEMOBA TELEWAYERE WAYERE BI ALA UMBOWAYERE WAYERE BI AWAYE YEO”9.28.- LEVANTAMIENTO Y ROMPIMIENTO DEL PLATO.Esto es lo que llaman los Yorubá la mesa del Año: ORO TI ODUN

ODUDUWA. Ahora bien,los criollos han cambiado los principios básicos de todas esas misas ydecimos al principioporque hay quién hace a los tres meses lo que hacían los africanos alaño. Repetidas veces hemosdicho que el levantamiento del Plato es una Misa Africana, perotambién es un tributo que se leestá pagando a la Tierra, de las Ceremonias que se le han hecho envida al Difunto, para quedescanse en paz.Cuando una persona se consagra, tiene a los 7 días una Ceremoniaque termina en la Plaza

Page 95: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 95/167

 TENU UNYEN. Así mismo después de muerta a los 9 días, después quese regresa de la Misa dela Iglesia, se le da Obí Omí Tutu y de todo lo que se haya desayunadopor los presentes. Actoseguido se le hace Oro cantando. Esta es la Misa de los 9 días

Lukumis. A los tres meses dehaber hecho Osha, todo Iworo debe de hacer EBO de tres meses. Así,a los tres meses de muertose le hace la Misa de los tres meses, que consiste en: si es hombre 2akukó fun fun y si es mujer 2224adié fun fun, un tallo de Oguedé, que simboliza a la persona, hojas deOguedé, ajiaco, ekó, okrú,obí, olelé, ekrú aro, otí bembe, itaná, akará, ashó fun fun, orí, oñí,ataré, ejá, epó, adafun; de todoeso 9 de cada cosa y de elaboración por medio de los cantos a EGUN

y después de EGUN aOSHA.Al año, toda persona consagrada a OSHA tiene que hacer el EBO delaño, con animales decuatro patas a sus Oshas. La Misa del Año lleva los mismosingredientes que la de los tres meses,además de Agután o Abó, y después se le da Tambor a EGUN. Ellevantamiento del Plato se lehace a la persona que haya puesto mesa, es decir, a los Iworos queen vida hicieron dos o más

consagraciones de Osha o que hubiesen recibido Pinardo. Al primerose le hace porque hizoSanto a otra persona y el segundo porque recibió los Platos en suPinardo porque es Símbolo deMayoría. Recuérdese que a ningún africano que no tuviese más de 8ahijados se le ha hecholevantamiento de Plato con Elegdo, Ejá Bo, Abó o Agután.PARA HACER EL LEVANTAMIENTO DE PLATO.Primeramente hay que hacerle, en ese día, las Honras al Difunto enuna Iglesia, darle a comer enla casa su Abó o Agután y después ponerle en un rincón de todo lo

que se cocine ese día, yencenderle 9 velas, ponerle flores, tabaco, su vaso de agua y tenerletodo preparado para el

 Tambor a EGUN. Después de terminadas las Honras de la Iglesia, se lepone su desayuno. Sematará un cerdo y se harán las demás comidas para el almuerzo. Hayque tener bastantes platosnuevos, un mantel largo, para después que se haya terminado dealmorzar comenzar a tirar delmantel para que todos los platos se rompan.Aquí comienza el Emyero, es decir, a llamar al muerto. Secomenzarán a cantar solamente

Page 96: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 96/167

Suyeres de EGUN y el Tambor comenzará a tocar. Hay que tenertambién 9 varas de Cretonas,los Santos que vinieran ese día serán solamente para llorar, pues nopueden consultar a nadie.Los que participen en ésto, en la víspera tienen que rogarse la

cabeza.Se baila con una careta de Eshi, se coge una batea grande y se llenade Omí u Omiero, se lemeten dentro, boca abajo, 9 ó 12 platos, en la misma forma 9 ó 12Igba chiquitas y cuando se225esté Okua y llamando a Oro, en ese momento que los Ilú estántocando con sus Suyeres, con dospalitos al mismo compás, se va tocando la Igba que está dentro de labatea y cuando se termine laCeremonia, se van rompiendo todos los platos dentro de la batea y

también las Igbas y luegotodo ese material y lo demás de EGUN se entierra.NOTA: Al otro año de esta Ceremonia, se hace arroz con Eure dun duny se le pone un poco aEGUN y los presentes Unyen de lo mismo.SUYERE A EGUN: Al colgar la sábana en el levantamiento de losplatos, se dice:ASHOLA MIKI EGUN IWORO (La sábana es la gloria del muertoSantero)Para el levantamiento del plato: PERE MI LA WE MI AYABA DIDE IKU

IKU UNLO (Rompe,levantemos que ya el muerto se va).9.29.- PARA REFRESCAR OSHA.Se le da primero que todo Obí a EGUN. Después se procede igual queel Omiero, poniéndole allado de cada Osha un plato con pedazos de Obí, de acuerdo alnúmero de la marca del Santo, consu correspondiente Ataré.SANTO PEDAZOS ATARE EPODE OBIELEGBA CABECERA 7 7 "

226ELEGBA 3 3 "OGUN CABECERA 7 7 "OGUN 3 3 "OSHOSI DE CABECERA 7 7 "OSHOSI 3 3 "SANTO PEDAZOS ATARE EPODE OBIOBATALA MACHO 8 8 ORIOBATALA HEMBRA 8 8 "OYA 9 9 EPOOBA 8 8 "OSHUN 5 5 "

Page 97: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 97/167

227 YEMAYA 7 7 "BABALU AYE 7 7 "ORISHAOKO 7 7 "OLOKUN 8 8 "

 YEWA 9 9 "BROMU 8 8 " YEMBO 7 7 ORIODUDUWA 16 16 "INLE 7 7 EPODADA 6 6 "SHANGO 6 6 "IBELLIS 4 4 "228AGAYU 9 9 "IROKO 10 10 ORI

Entonces se le da a cada uno su animal correspondiente, echándoleeyerbale al plato con el Obí.Después se le pregunta para donde quiere ir, incluyendo el plato.NOTAS SOBRE LOS ITUTO.Se tiene preparado un Omiero con: Alamo, Algodón, Verdologa, BleoBlanco, Prodigiosa yAlbahaca Morada. Se coge un puñado de hojas de Alamo, se tiranpara arriba y fijarse comocaen, leer la parte boca arriba como el dilogún. Ejemplo: Si salierontres boca arriba, se separan

estas tres y vuelve a tirar el resto, separando las boca arriba. Si estatirada con la primera le faltapara llegar a 9, se tiran el resto y de las que caigan sólo se cogen lasnecesarias para completarlas nueve. Estas letras se le explican a los Deudos, las hojas extras semeten en una Igba. LosOshas se ponen en su Sopera sin agua y los secretos en un platoaparte. Se coge el Dilogún, se leda cuenta de la muerte de su hijo y si está conforme, ésto se hace sinMoyobar a nadie ni

 _______ el Dilogún. IGBO AKUA KUA YOGBE y se tira, la izquierda dice

que si y la derechaque no, aplicándole Regla del Caracol. Hay Oriatés que emplean dosOtá de la calle como IGBO;ésto no es necesario.Después se le pregunta en igual forma: IWO LOBE LENI (Ud. se va consu hijo). Si dice que si,se rompe la sopera, los platos y el collar en el caño, las otás se botanal río, los Dilogunes en unabolsita con ekú, ejá, epó, oú, efún, que se va con el difunto. En la Igbadonde se echaron las hojasque significan el lavatorio, se echa el palo de la consagración,significa el Fifi, Erí, Jabón y

Page 98: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 98/167

estropajo, significa el baño de Osha, el Almagre y los polvos depintura representa el Osun de sulerí. El Orí, epó, efún, ekú, ejá, el ashé de la lerí, las cuentas de varioscolores los Oshas que ledieron.

229Hecho lo anterior, Moyubando se mata el Jio Jio, destruyendo lacabeza contra el suelo, se metedentro de la jícara. Este pollito se llama Adié Itaná, el que abre elcamino. Se le da para que elportero ORA ARERE de OLOFIN haga llegar este Espíritu ante OLOFIN.Después, cada uno de los presentes menos la familia de Osha,despedazan pajas secas de maíz yla echan dentro de la Igba para cubrirlo todo muy bien. Todo se meteen un cartucho y se ponebajo el féretro, en la parte de la lerí. Esto es lo primero que debe salir

al partir el entierro y serompe la tinaja. Si el fallecimiento es del Signo OFUN, se le hace elItuto con ekó. Los OshasIbeyis se retiran con Obí, Inle con el caracol de YEMAYA. Hay Santo oDeidad que nunca seretiran, como: ODUDUWA, YEWA, BROMU, BROSIA, OLOKUN,AZOJUANO,ORISHAOKO, IROKO, INLE, NANA BURUKU, ABAÑI, etc.Estos se pasan de familia en familia. Si Osha se queda, se coge y sepasa por la Ikokó del Omiero

y se enjuaga, después se pasa por agua fresca, después por Omiero ylos deja así hasta que lovaya a refrescar.ITUTO.El Awó que se sienta a hacer el Ituto de Awó o de Iyalosha para queno se quede metido dentrode EGUN y quede limpio de todo, se tiene agua de lluvia de mayo, enuna palangana se cogeCepa de Oguedé que esté un poco seca, se le da Iná por una partepara que la suerte vayacayendo en una palangana y en la misma forma, Jujú de Alakase y

entonces se va sacando unpoco de Omí de allí y se lava Owó Otun, Owó Osi y los brazos y luegoelese otun y elese osi, sinque caiga otra vez omí dentro de la palangana. Si es posible, que elomí caiga en el caño despuésde usada.NOTA: Cuando sale EGUN de Awó para IBOSUN OKU, lleva esteSuyere:“AYE ODUN OÑILE OSUN MOTELEAYE ODUN OÑILE OSUN MOTELE”230Este es un río que hay en Africa y separa la tierra de los vivos y losmuertos.

Page 99: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 99/167

9.30.- ITUTO DE IWORO.Se coge una Igba, se le mete adentro una hoja de Ewe Ikokó, osun,cinco efún, pintura azul, ciscode carbón, ilá seco, guano bendito, itaná, ewe odan seco del suelo y

 Yarako.

Se registra Osha que unló y la OTA VAN ILE IBU, ELEGBA, OGUN,OSHOSI y OKE vanpara la sábana. Se rompen todos los platos y todos rompen iñale,todo se lava con ewe Onifin(Albahaca).Suyere para enterrar a SHAKUANA para Ituto.“SHAKUANA AGBE EDIOJU POPO NIGBO”(San Lázaro rinde tu cuerpo en el término de tres días)BABALU AYE, cuando muere el Iworo que lo tiene, entierran la cazuelapara a los siete díassacarlo y se le hace el Ituto.231Al cadaver del Iworo hay que rasparle la cabeza para quitarle el Osuny se lava con Omierohecho de Emi-Ka (ceniza).El Babalawo que toma parte en el Ituto o en los ritos funerales, comolevantamiento de platos,honras, etc., dirigiendo esta ceremonia, recibe el nombre de APONA.EGUN PEGBEDA.Esta es una Ceremonia que se hace a los siete años después del

entierro. Los parientes de Santo oIfá visitan el cementerio y hacen ofrendas en la tumba de frutas yflores.Ellos le cantan y le dan Obí y después ellos regresan a su casa ytoman, en honor del muerto.SHAWO EGUN.Recibe este nombre la Ceremonia de Iniciación en los Cultos deEGUN, que conocemosgeneralmente como Jurarse en EGUN.CEREMONIA A LOS NUEVE DIAS QUE SE LE HACE AL EGUN DELFALLECIDO.

Se realiza porque según el recien nacido en Africa, a los nueve días sele hace la Ceremonia deOLORUKO SAMI, o sea, el ponerle su nombre, pues es cuando seconsidera que Eledá haentrado en Ará y Emi, es decir, los cuatro componentes del AlmaHumana. Así, a los nueve díasde fallecido se considera que el finado recibe su OLORUKE EGUN y sedescomponen los cuatroelementos de su Alma.2329.31.- REZO DE LOS MEJIS DE IFA PARA EGUN.BABA EJIOGBE.

Page 100: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 100/167

AIYE LOKU OMONIKU EGUN ATATABIAKU ENI OSHE PADA IKUAKOAYALOLAAGBO ALALEKU OMO ABOKU, OMO BIDE, OMO ENI ASHITIBELEKAFILEKESITOMO ELOMIRAN ADIFAFUN DESHE PIPA OKE OKUATE, OBALETA TI

ODI DUDUEGUN ALAÑI LAÑI TI OMO PAULE LAYE IKU NIBU JEKUA BABA EGUN.BABA OYEKUN MEJI.ALEKUTA ADAGBA OYONO IKU DEGUALA DIWALA OYONO TELOKOMOLE ONIEGUN OKPA EJO NI OKPA AJA OKU NI AJA OGBONI MEGUN. IKU BONLEEKUOKPA OBIDE KELE KELE EJA MOSHE DAYI. DAYI IKUYE NILU MO AIYENDO.BABA IWORI MEJI.IWORI OMOSO IKU ERI OFO OSHESHE OKU WALODE EDA FERE AUNLODA AIYE

 TIMBELORUN TINSHE OMO IKU EWADO IKU KOMO OSHA OBA SHOFOEGUNGUN.BABA ODI MEJI.OKPA LERI OKPA LERI, OKPA AJOKO BILE KALE BABA IKU YEWE OLOFINBOGBADOMO ODE KOBU LEGBE NI ODO KIATE BOKU OLORDUMAREOTAONIGBO KUMI EGUN.BABA IROSO MEJI.233

OSINI LASHE ERIKU OFOROSILO UNTENDE FISELE AUN TOYO IFA BEDEMOYIEGUNGUN ENI AGBA IBAE ITUTO LENU ASHE BABA EGUN AGBA OMAUMBELEWO EGUN OTUN, UMBELEWO EGUN OSI IDEDELE IKU BABAEGUN.BABA OJUANI MEJI.EGUN OWINO EGUN YOKO ESHU YINLO KPADA AOTOMO IWIOKOLOGUO NIEGUNGUN KOMA YAMI, AIYE ONI KPAMI EGUN KOMI KPAMI IKU KOSIMAYEBIBABA OBARA MEJI.

AKO OMO ALOWO DUDU BETOKU BOLI SHALBA BOTOKO GBOGBOKOLE IKU

 YEWE ABAJE LORUN ADIFAFUN LOKPOMU OLOKO AJALODE AJAMODEEGUNOTA OLUWO WOKUO IKU EGUN MIYE MAWA LODE.BABA OKANA MEJI.OKANA OYIYI AYA LODE EGUN AROGUYE GUYE BABA AWO EYEGUNOMIKARAN IWA OMOLORUN OMO IKU OLOIKU LODA UMBATI ORUBO BABAEGUNGUN GBOGBO MO IKU ALASHONA.BABA OGUNDA MEJI.ALAGBASA AWO AJU OTI ITAKU KPOKORO AWO EFO ELODEOADIFAFUN EGUN

Page 101: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 101/167

ISHE DALEWE ISHE NINKO NIKA ENETOKU GBOGBO EGUN TOLO AWO,ELA FUN,ESHI EGUN.234BABA OSA MEJI.

OYIYI NIMOYI NI MONU GUNUGU LORI, OGUN ODE NI MOYE NI MOGBA.ORISHAEGUN AMAIYEGUN OBEDAKA LIWA IWI IKU TI UNLO, UMBO ILE AWOKOLEDELEAWO OMOLOKO, ELENO, LOSIDU NIGBE YAKO ELENU UNLO.DUGBE ALETELO UMBE WOLE AWO KOLE DELE EGUN AWO DINGBE,ALABADAYI EGUN AWO IGBANLA ABITA YAKATA TINSHOWO MOKUA OKU OLEMIOSHE GOGO EGUN, KOWA FOYI MOGBA OSHE GOGO EGUN KOWAFOJU DOTO

AGBOTA EJI OSA IKU.BABA IKA MEJI.IKU EGUN KATI KOKAMI EGUNGUN MOWA IKA ODUN KATIKE KAMI.ALAGBAALAGBA AFERE ARA ONU. JONKA AWO YIBA AGUNFAO EGUNGUN AIYEILE.BABA OTRUPON MEJI.ODI LONA AGANA MUYA BABA EGUNGUN ODUN ODODABA LODEIKOKO ALAUMBO AWA OMA LEWAYA IKU OTERI BASHO EGUN.

BABA OTURA MEJI.IBORETI EGUN MALE, ALUPARADA ALUKARADI EGUN ADA FUMBO IBUONETI

 TIMBELORUN ABOÑU ODIFA EGUN KOSHE OKO AGOGO MADENA ILEEGUNIBUSUN OKU EGUN GBOGBO OTERI MALE.235BABA IRETE MEJI.IKO NILE FELU BANA IKUYE GBOGBO ESHU IGUIDI, EGUN AJALORUNENI IKUOKUAYA EGUN LELE BELELEE WOLU ADIFAFUN OLOGA EGUN DUDU

ALOGBAAKUEDU IKU.BABA OSHE MEJI.BABA EDA BISHE AIYE, BABA EDA BISHE IKU ODUN KEREKERE OMOEGUN. TOREEGUN TORE EGUN TOMI PEWO LOKO LADE TOBAKIKAN EGUN WASIAIYE.BABA ORAGUN.EGUN AFAFA ODO AIYE OMODE AIYE ONDO AMALA BEMALA AWOEGUN BOIKUAWO EDA EWE, TEDI MOLE AWON LELE AWO LINFOWO IKU KAKUKUNDAGBA

Page 102: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 102/167

OMOTOKO ALAGBA LAGBA TIMBELORUN TIMBELODE AFO AWEMINO,ODO AIYEIFA ONIMO OLEJAGBA EGBADO PITA MAJETA OPAWA EGUN IFA DOITAMAJETAKOPAWA IKU EGUN AWO.

CEREMONIA DE PARGO A EGUN.Esta ceremonia tiene su origen en el Odun OYEKUN MEJI, donde segúnla tradición conservadaen Cuba, se dice que estando OLOFIN y SHANGO en ODO AUYE vieroncaer en Pargo delCielo y SHANGO se le tiró para comérselo. OLOFIN le dijo: "Eso es larepresentación de Oro,el Orisha Ikú, Obá de la tierra AYAGBA".236Además, está en la porfía entre la hija de ORUNMILA y la madre deIKU por el Pargo en el

mercado.Por ésto, esta Ceremonia es de mayor trascendencia que la comidade la Agután a EGUN. Estose aplica aparte de OYEKUN MEJI en cualquier Odun que un Osode locoja EGUN para sucomida. Además, es imprescindible realizarlo en las honras fúnebrespara el Babalawo fallecidoy si éste era ALAWO BARE o ARAGBA y mucho más cosas que desdela muerte de EulogioRodriguez Gaytán, Ifá Akuabori, el 14-04-1943, ya no tenemos ningún

ARABA consagrado.Hecha esta aclaración, procedemos a señalar los ingredientes y adescribir la Ceremonia.INGREDIENTES:2379.33.- PARALDO.Lo primero que debo aclarar es el significado de esta palabra en

 Yorubá: "Paraldo"Esta palabra se compone de los vocablos:PA = matar ARA = cuerpo ALDO = detrásPor lo que su significado es: "Matar detrás del cuerpo".

Esta obra se utiliza para quitar o alejar la muerte o un muertodeterminado de detrás de unapersona. Existen muy variadas formas de realizar esta obra.Escogeremos una de las formas másutilizadas, que es llamada Paraldo por el Odu OTURA NIKO.Aclaro antes de describir los detalles de esta ceremonia que existendiferentes tipos de Paraldo,Oparaldo, Kuakaldo. En cuanto a los animales utilizados conreferencias a determinados Odus,se hace con pollos, gallos, palomas, guineos, gallinas, gallinascluecas, gallinuelas, gallaretas,etc., y en algunos casos específicos un animal de cuatro patas y aves.PARALDO NORMAL OTURA NIKO.

Page 103: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 103/167

Ingredientes: Ave escogida, tiras de colores rojo, blanco y negro,cascarilla, aguardiente, vela,paño blanco, rojo y negro (Estos paños deben tener 40 x 40 cm elblanco; 35 x 35 cm el rojo y 30x 30 cm el negro; jutía y pescado ahumados, miel de abejas. Las

hierbas serán: Espanta muerto,albahaca morada, Mar Pacífico, Algarrobo.Procedimiento:2381- Se hará un Omiero con las hierbas antes mencionadas: MarPacífico, Albahaca morada,Algarrobo y Espanta muerto.2- Se hará una trensa con la tira roja-blanca-negra, la cual seamarrará con las hierbas a la pataizquierda del ave.3- Hacer círculos con cascarilla. Se hará un círculo del tamaño

necesario para que se ponga a lapersona y en el centro de éste se hará otro donde se pondrá el Odude ODI FUN.4- Se tomará la tela blanca, encima se pondrá la tela roja y encima dela roja la negra. En estaúltima se pintará con cascarilla el Odu OTURA NIKO y en el centro deéste el Odu a través delcual se indicó el Paraldo.Diagrama.239

5- Se pone a la persona dentro del círculo, en el lugar indicado, deespalda al Odu marcado. Seprende la vela, se le dará el ave para que la aguante, tocándose lafrente con él.Suyere de vela a EGUN ( Capitulo 9.2 )6- Se MO-JUBA ( Ver Capitulo 1.1 )7- OSHE BILE a EGUN ( Ver Capitulo 9.15 ) y se le da coco al Paraldo.8- Se le echará aguardiente en todo el cuerpo.9- Se le pondrá el ave en la nuca (IPAKO) de la persona y se rezaOTURA NIKO y los 16 OduMeji. Al terminar cada rezo, va el siguiente Suyere: " EGUN YILO,

EGUN YILO "10-Se limpia la persona con el siguiente Suyere (se repite las vecesque sea necesario)SUYERE:“ONILE ONILE, IKU PARALDO ALADOONILE ONILE, IKU PARALDO ALADOONILE ONILE, IKU PARALDO ASOMOONILE ONILE, IKU PARALDO ASOMO”11-Se matará el pollo con un golpe sobre la Atena donde está pintadoel Odu ODI FUMBO y,simultáneamente, se reza ese odu. Y se partirá la vela.12-Se le pregunta OTAN con el coco y se le haran todas las preguntasal respecto.

Page 104: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 104/167

24013-Se le echará aguardiente en la nuca a la persona y se le ordenaráque salte del círculo sinmirar atras y con el pie izquierdo.14-Se cogerá el ave, la vela y los cocos, y se envuelve en las telas y

se manda al destinopreguntado.15-Se mandará a la persona que se bañe con el Omiero preparado.REZO OTURA NIKOOTURA ONIKO ONIKO LO GBAABE SI AIYE AWO KE TASHEAFEFE LORUN ADIFAFUN ORISHAOKONAWE YE SHANGO LESE EGUN, OLOFIN, ORUNMILAREZO ODI FUMBOODI FUMBO DADE IFUN KARA KODADE IFUN KARA WE ADIFAFUN TABA241SACRIFICIOS A ORUNMILA.10.1.- EURE Y ADIE DUNDUN (CHIVA Y GALLINA NEGRA) A ORUNMILA.Bajo este epígrafe detallaremos el gran sacrificio de Ifá, que es lainmolación de la chiva y lagallina negras a ORUNMILA.Este sacrificio se realiza generalmente en la ceremonia de iniciaciónde Ifá y, además, cuandoORUNMILA lo pida al Babalawo o a los Onifá que estos deseen, enagradecimiento de algún

bien recibido en gratitud de Ifá con este sacrificio.Ingredientes: 1 chivo pequeño, una chiva negra, 1 gallo, 1 paloma,velas, miel de abejas,aguardiente, cascarilla, cocos, pescado y Jutía ahumada, pimienta.Se da como primer paso darle cuenta a EGUN y (Obi Omi Tuto).Después se le da coco (ObiOmi Tuto) a los guerreros, dándole cuenta de lo que se va a hacer,incluyendo a Osun. En igualforma se le da coco (Obi Omi Tuto) a ORUNMILA (ver punto #3). Yaterminado esto ycolocado ORUNMILA sobre el ATEPON IFA, se procede a darle el chivo

y el gallo a Eshu(ELEGBA) y las palomas a los guerreros y Osun.Acto seguido, se lleva la chiva de ORUNMILA para dentro del cuarto oIGBODUN, conducidapor la soga de la mano del oficiante, donde todos los Babalawostocaron la frente con la de lachiva, con el siguiente Suyere:PAIRO PAIRO IKU OFO ORI OLOBUYEMAEsto nace en el Odu OYEKU ODI.242

 Ya frente a ORUNMILA, se procede a darle la chiva y se canta el

siguiente Suyere #1 :(OBA) YANKIYAN YANKIYAN IKU OLORUN

Page 105: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 105/167

(CORO) BARA YANKIYAN YANKIYAN OLORUNBARA YANKIYAN(OBA) YA WESE IKU OLORUN(CORO) BARA YA WESE YA WESE OLORUNBARA YA WESE

(OBA) OGUN SHORO SHORO(CORO) EYE BALE KARONOTA: El Alawo o el Aleyo que le está dando la chiva a ORUNMILAmasticará un pedazo decoco con pimienta y la soplará. A la chiva se le introduce un pedazode coco en la boca y seamarrará.Se procede a matarla, con este Suyere #2:( OBA) ORUNMILA DEKUN(CORO) ERAN EKUN NJE243

( OBA) EJE SI MOYURE(CORO) EBI AMA EJE SI MOYURE EBI AMA( OBA) EJE LORO EJE LORO(CORO) EJE EJE LORO EJE( OBA) IRUNMOLE EJE IRUNMOLE EJE(CORO) EJE IRUNMOLE EJE( OBA) YENYERE MAYA, YENYERE MAYA ODU FOMIWOMUSHASHA MOKERE YENYERE MAYA ODU FOMIWO(CORO) IdemSe sigue cantando:

Después de haber echado la sangre de la chiva, se le desprende lacabeza con el siguiente Suyere:( OBA) O GERE NIRE O(CORO) LERI AGO GE, O GEGE NI REOLERI AGO GE( OBA) O MA OBE LERI O(CORO) A KURA KUTAN, OMA OBE LERI OA KURA KUTAN244Este Suyere se realiza con la hoja del cuchillo al revés y terminado elsuyere se le corta la

cabeza. Ya cortada la cabeza, se procede a echar agua sobre ORUNMILA y alcuerpo del animal, coneste Suyere #3:( OBA) IRO KO ISO OWO(CORO) IRO ERO KO ISO ERO( OBA) ERO ERO KO ISO EROKO MA(CORO) IRO ERO KO ISO ERO

 Terminado esto, se procede a darle a ORUNMILA las gallinas negras,presentándosela con elsiguiente rezo:KETO LOTUMI MAYELE EYE KIMIFA NI FIKURA EYE ELEDI RONLE EYEILE ELEDI

Page 106: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 106/167

RONTE OYEYE BABA DUDUN ERAN DUDU.245Empleando el Suyere #1 anterior, se le da un golpe con el Irofá en lacabeza con el siguienterezo: LERI ADDIE ORUNMIULA, se golpea y continua: ORUN. y se le

arranca y se le echa lasangre a ORUNMILA, con el siguiente canto:( OBA) ORUNMILA NI JE, ORUMILA NI JE(CORO) EJE ORUNMILA NI JE EJE( OBA) IFA NI SI FIKU LA, EJEIFA NI SI FIKU LA.(CORO) EJE IFA NI SI FIKU LA EJE( OBA) ADIE DUNDUN(CORO) INA TUTO IFA GBADespués se ejecutará OGBE ROSO de la siguiente forma:SUYERE:

( OBA) OGBE ROSUN NTE ATIDE KUN ATIDE JAORUNMILA HURUN HURUN MOLE KUIN(CORO) HURUN MOLE RUIN HURUN246Se van arrancando las plumas y se echarán sobre ORUNMILA, coneste Suyere:( OBA) BOBO BO MI(CORO) ERA BOBO BO MI EJESe limpiarán las manos sobre ORUNMILA, con el siguiente Suyere:MONI OSHA SEREBO, MONI OSHA SEREBO

MONI OLOFUN, MONI OSHA SEREBOLuego de esto, se reza OTURA SHE.BABA JE GBE IDAKIDA KIRUNFIRUN ISHEKISHE ADIFAFUN OLOFINDespués, se sigue cantando, como en el punto #2. Ya cuando hadado toda la sangre, se leintroduce el cuello de las mismas en un plato con agua y se canta elSuyere #3 anterior.Inmediatamente, se echa la miel de abejas (oñí) a ORUNMILA, conestos suyeres:1- OÑIO O ESE MBO

247ORI AWO KI KSO FO AWOOÑIO O ESE MBOORI AWO KI KSO FO AWO(CORO) OSHE MI NIE, OSHE MI NIE2- MBO TOWO MBO LOWOORI AWO MSO FO AWOMBO TOWO MBO LOWOORI AWO MSO FO AWO(CORO) OSHE MI NIE, OSHE MI NIEMientras se cantan estos dos Suyeres no se le echa la miel de abejas.

Se empezará a echar con elsiguiente Suyere:

Page 107: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 107/167

( OBA) BARA I LA WE OÑI OBARA I LA WE OÑI OODU MAMA LA WE OÑI OBARA I LA WE OÑI O(CORO) Idem

248Si se le sacrifican a Orunmila más de dos addie entonces seprocederá a echarle agua a estosanimales, los cuales estarán volteados sobre el lado derecho y unAwo le levantará el ala quequeda hacia arriba y él otro derramará poquitos de agua mientrasentonará el siguiente suyere:

 TUTUTU TUTUNENE INANKIO AKUAERI, IYOMANKIO AKUARE ODDUN,IYOMANKIO AKUARE ORISHA.Luego se procede a virar los cuerpos de las gallinas con el siguienterezo:

KIKO MAKUA ORO. (Por cada una de las gallinas sacrificadas.) Y se continuará con el ceremonial por el otro lado con el siguientesuyere:

 TUNENE TUNENE OOO.(2 VECES), INANKIO IYAKAWAMA, TUNENE TUNENE OOO.SIGNIFICADO:1.-Con el frío refrescamos la candela que agobia y quema las alassucias y la candela que agobiay quema terminamos a quien pelamos la candela que quema con lafacultad de los santos.

2.-Al calor le ofrezco calma, le ofrezco, oh, la candela que quema ydisolviendo nosotrosestamos recibiendo constantemente la candela que quema con lafacultad de los santos.

 Y entonces se coge una jícara de agua y con los dedos se echa aguasobre todo el sacrificio,cantando el Suyere de OBARA OGBE:OBARA OGBE IFA TIMODASHE249OBARA OGBE IFA TIMODASHEOBARA OGBE IFA TIMODASHE

ESHU BARAKO10.2- PARGO (EJA-BO) A ORUNMILA.A ORUNMILA se le da sangre de Pargo (EJA-BO) en los Odus: EJIOGBE,OGBE ATE,OYEKU BIKA, OSHE LOGBE, OSHE LEZO.Además de estos, cada vez que ORUNMILA lo marque en un Osode.1- Se le da la sangre de Pargo en EJIOGBE, como recuerdo del tesoroque le trajo aORUNMILA el EJA-BO en su vientre al tragarse la corona que el Rey,ensoberbecido, lanzó almar y al morir éste, no podía poner corona de nadie. El Obá de Arifáno traía corona.

Page 108: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 108/167

ORUNMILA se hizo Osode y le salió EJIOGBE, marcándole KOBORIELEDA con EJA-BO yal abrirlo fue que encontró la corona del Rey y a él lo coronaron comoObá de Adifá.2- En OYEKU BIKA, porque cuando el hijo de ORUNMILA perdió la

coleta craneal en esteOdu, producto de la paliza del río, ORUNMILA lo creó para el poder deORI y lo consagró conEJA-BO.3- En OGBE ATE, porque fue donde Ifá comió EJA-BO, en desagraviode la maldad de loshumanos.4- En OSHE NILOGBE, porque el EJA-BO fue el que trajo la felicidad ala Tierra de EGBADO,con el permiso de OLOFIN.250

5- En OSHE LEZO, porque fue EJA-BO el que venció al espíritu delfuego invencible, queestaba acabando con ORUNMILA y todos los Orishas, ORUN IMOLE.Esta ceremonia, al igual que la de EGUN, es de gran poder y debe serrealizada a conciencia.Ingredientes: 2 pargos grandes, 2 gallinas negras, pintura ritual, 16hojas de prodigiosa, manteca,manteca de corojo, miel de abejas, 16 adimú variados, puestos en 16platos, 16 velas, cocos,manteca de cacao, 2 palos moruros consagrados, 1 gallo colorado

para Eshu (ELEGBA), 1paloma para OGUN, OSHOSI y OSUN.Procedimiento: En el piso se echará arena fina y ahí se marcan los 16mejis de Ifá y OSHE

 TURA. Encima se pone el Atepón Ifá (Tablero de Ifá); se le echa, envez de Iyefá, arena.Entonces se divide en dos, con los palos de Moruro al medio,escribiendo en la arena a la derechalos ocho primeros Mejis de Ifá y, a la izquierda, los ocho restantes.Después, fuera de ésto y delante del mismo, se pone un círculo demanteca, manteca de corojo,

miel de abejas, cascarilla y la pintura los Odu siguientes:OGBE ROSO, IROSO UMBO, OGBE SHE, OSHE NILOGBE, OGBE ATE,ODI IROSO, ODIBARA, ODI KA, IROSO ATE, IWORI BARA, OKANA YEKU, OKANA SA,OSA BARA,OGUNDA FUN, IRETE YERO.Se tapan con arena y se le escriben los mejis en la arena. Sobre eltablero se colocan las nuecesde Ifá, como se costumbre. Alrededor se ponen los adimús, que sepresentan cantándole:SUYERE: GBOGBO GUANISHEGBOGBO GUANISHEADIMU ORUNMILA IFA

Page 109: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 109/167

251GBOGBO GUANISHESe le encienden las 16 velas, una al lado de cada adimú, con elsiguiente Suyere:EMI TEMBELE EKUN

EMI TEMBELE EKUNBABA (Odu) IFA ABEOTITIEMI TEMBELE EKUNCantando un meji por cada vela encendida.El Awó oficiante MO-JUBA y reza OSHE BILE y después reza:ORUNMILA AWA IFA OMA YERO GBOGBO AWO LESE OLORDUMAREOBAYELORUN AGUADA IFA IBA OLUO IBA OYUBONA KAN IBA BABA IBA YEYEMODAREAWA FUMI EJA-BO ORUNMILA ODARA NI ODARA ASHE OLORDUMARE.Uno de los pargos se le presenta a ORUNMILA por el Awó oficiante y

por cinco hijas deOSHUN, pidiéndole a ORUNMILA todo lo que se desea. Se retiran lashijas de OSHUN y elAwó coge y le arranca las escamas de la cabeza, cantando el Suyere:( OBA) YANKIYAN YANKIYAN IKU OLORUN(CORO) BARA YANKIKAN YANKIKAN OLORUN( OBA) YA WESE IKU OLORUN(CORO) BARA YA WESE YA WESE OLORUN252BARA YA WESE.

Se abre el EJA-BO, sacándole la sangre de las agallas, saliéndole porla boca, cantando elsiguiente Suyere:EJA NIRE MINERE, EJA NIRE MINEREEJA IREMAWA, EJA NIRE MINEREEsto es cuando se está echando la sangre en el círculo de arena.Cuando se echa sobreORUNMILA, se canta:FOLORI EJE FOLORI EJEEJE LONA FOLORI EJEEJE NI LORUN IFA IFA LODE

MAWA MINERE EJE NIRE MINERECon el otro EJA-BO se procede igual en la sopera de ORUNMILA.Después se tapa con 16 hojasde Prodigiosa o Siempre Viva, y se le da la sangre de las dos gallinasnegras con su ritualnormal.Se le echa manteca, manteca de corojo, escamas del pargo y encimase echan las plumas de lasgallinas, rezando OGBE ROSO. Después se ponen los 16 adimú,cubiertos con la arena. Se rezanlos 16 mejis con sus Suyeres y se le hace ORO a ORUNMILA.253

Page 110: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 110/167

Las cabezas de los Pargos las cocina el Awó con la misma sazón delas gallinas, los iñales fritoscon manteca, manteca de cacao, que se le pone las cabezas y losiñales de las gallinas aORUNMILA.

Las gallinas se ponen sobre los 16 adimú cubiertos con arena. Loscuerpos de los pargos semandan crudos al río, enseguida. Y a los tres días se hace EBO y lasgallinas van enterradas enuna ceiba y se hace Itá.10.3- GUINEO (ETU) A ORUNMILA.Esto es del Odu OKANA KA.Este es un trabajo muy peligroso.Ingredientes: 1 guineo, dos palos de Moruro consagrados, 2 gallinasnegras, 16 adimú, cascarilla,velas, cocos, 1 gallo, mucha manteca de cacao, hierba de IfáProdigiosa y Frescura.Procedimiento: En el piso se pinta una Atena, con los Odu siguientes:+ +I I O II O + + + I II I I I O O I I O II I O O I O O O I OI I O O I IO I O I I O+ +

254O I O OI I O OI O O OO I O OEsto se cubre con arena y encima va el Atepón Ifá (Tablero). En éstese pintan los 16 mejis y secubre con arena, se colocan sobre el tablero, dividiendo en dos lospalos Moruro y sobre lospalos se pone ORUNMILA dentro de una jícara, cubierto de hojas deProdigiosa. Sobre esta

 jícara se pondrá otra, a la que se le pinta OSHE TURA, OTRUPON KA,OTURA SHE, OKANASA; dentro de ésto se pone un kolo y 4 pimientas de Yamao,cubriéndose con hierba Frescura.Se le da Obi Omi Tuto a Eshu (ELEGBA) y después a ORUNMILA. Se leda el gallo a Eshu ydespués se le mata la ETU (Guineo), echando la sangre en la jícara ydejando caer una gotadentro de ORUNMILA, cantando el siguiente Suyere:ETU ASHA ILE FUN LORISHAORUNMILA TIKA IKU AGBALACon este canto se echa la sangre en la jícara y cuando se deja caer lagota dentro de ORUNMILA

Page 111: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 111/167

se canta:SUYERE:AWO ONIFA OPA ETU BALERI ORUNMILABAWONISHE IFA ODONADespués se procede en la forma de darle el pargo a ORUNMILA.

25510.4.- AGBANI (Venado) A ORUNMILA.Esta ceremonia es propia del Odu IRETE MEJI, aunque puede dárselo aORUNMILA en el Oduque él pida, para resolver una situación. El venado se le da aORUNMILA para evitar epidemiasy cosas malas, hay que realizar escrupulosamente el Rito, pues esmuy riesgoso.Ingredientes: 1 AGBANI (Venado), 1 chivo, 1 carnero, 2 guineos, 2gallinas negras, 4 gallos, 8palomas blancas, aguardiente, jutía y pescado ahumados, manteca

de corojo, manteca de cacao,maíz tostado, velas, erán malú, 16 adimú distintos, hojas deProdigiosa.Ceremonia:A ORUNMILA se pone en una jícara y se cubre. En el piso se hace unaAtena con los siguientesOdu: OSHE TURA, los 16 Mejis y OTURA SHE; encima se echa arenahasta cubrirla.Sobre ésto se pone el ATEPON IFA (Tablero) donde se pintan los 16mejis, los 8 primeros a la

derecha y los 8 restantes en la parte izquierda, separados por los dospalos de Moruroconsagrados. Encima se pone la jícara donde se encuentraORUNMILA. Frente a ORUNMILAse pinta una Atena, con los siguientes Odu: OGUNDA FUN, OYEKUMEJI, OTURA NIKO,OSHE PAURE, IRETE UNTENDI, OGBE WEÑE, OSALA FOBEYO, OJUANIIRETE,OGBE SHE, OTURA RETE, OGBE YONO, IKA MEJI, BABA EJIOGBE, OSARETE,OJUANI IKA. Esta Atena se cubre con arena y sobre ella va una jícara

con 16 pedacitos de carnede res (erán malú), ekó.A SHANGO se pone al lado izquierdo de ORUNMILA y Eshu (ELEGBA) ala derecha. Seprocede a darle cuenta a EGUN de lo que se va a hacer y se le da OBIOMI TUTO. Y se le da elanimal según el EGUN director del Awó, gallina o gallo.256Se procede a darle OBI OMI TUTO a Eshu (ELEGBA) y a SHANGO,dándole cuenta de lo quese va a hacer. Después se le da OBI OMI TUTO a ORUNMILA,rezándole y dándole cuenta de

Page 112: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 112/167

lo que se va a hacer. Terminada esta parte de la ceremonia, se tienepreparado Omiero de 16hierbas de Ifá, se baña con este Omiero el venado, con el siguienteSuyere:LOBA OWO OKU KOWE OSE

ORO EGAN ORO TEKOWE KORIKOAYASU ONI SURU ERANKO ABI OWOELESE BI ORISHA.

 Traducción:Cofre de dinero, cuando va a morir él no se lava con jabón, Espíritudel monte que no usaesponja para bañarse sólo los unos y el Omiero de Ifá, pacienteanimal Orisha que tiene dinero ensus patas.Después se enjuaga con mariwo y una pluma de Loro, cantando elSuyere al mariwo:MARIWO MOSODE, MARIWO MOSODEBABA AKIKU MARIWO MOSODEIKU UNLO, ARUN UNLO, EYO UNLO, etc.Acto seguido se le da el chivo a Eshu (ELEGBA) con el gallo como esconocido (se le baila lacabeza y se le presenta la carne). Terminado ésto, se le dan elcarnero y los gallos a SHANGO yel guineo. El cuerpo del carnero va para un kutún, junto con el guineo.Los gallos, no.257

Después se amarra el venado y la Apeteví, acariciándolo con elIRUKE, lo lleva frente aORUNMILA. Esta se para delante de ORUNMILA y se le rezan los 16mejis; y después elsiguiente rezo:AGBANI LORUN OBEJE LEKENYE IFAODUNYE IFA ODUNTA IFA ODU MURELEODU MURELE ODU MURELE ANA LOSHANAOLUWO EPETU MODU OGBEYU BEREAGBANI ORIJU KEKE.

 Traducción:

El venado es dulce para comer y para mirarlo, él es delicado de entraren la casa y ofrendadelicada a nuestro Ifá, lo come Odu por Odu su centinela del monte,dueño del monte.Entonces se coge y se sacrifica el venado, echando primero sobre la

 jícara de la arena y lasúltimas gotas de sangre se echan sobre ORUNMILA y se le canta elsiguiente Suyere:AGBANI MITE AGBANI OJOTIAGBANI GBOGBO OJO IKURE AIYEDespués se le desprende la cabeza con el canto ritual, que lleva estaceremonia.1- OBOYE NI OBALUMO LERI AGBANI (Coro igual)

Page 113: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 113/167

2- ABESHERERE ABESHEREREO KAWA ALODO258OLOFIN FIEDINU AWO LORERE (Coro igual)Entonces se le saca inmediatamente el corazón, el que se sacaenganchado con el Irofá, se le besa

y se le echa manteca de cacao y se envuelve en una hoja de SiempreViva (Prodigiosa) y se lereza el Odu IRETE MEJI, después se le pone dentro de ORUNMILA,cantando:SUYERE: OKAN AGBANI TINSHOWO ORUNMILAAPE ETOKOWA SI OLORUNADURA OTO KOWA AWO BABA ARIKU

 Traducción:Corazón de venado, fortalece al BabalawoDale toda la salud.Después se le dan las dos gallinas negras, con el ritual acostumbrado.

 Terminado ésto, se retira elcuerpo del venado, cantando el siguiente Suyere:1- ODELU KURA KURU ODELU KURA KURUENILA ORO DE AWO ODI LUKURU KURU (Coro igual)2- ARA AGBANI BOI KUYADE LOWOYODE LOWOYODE (Coro igual)3- OWO ILE KOWA ILE ( Coro: OMA IRE KOMA ILE )2594- ODIDE ARA AGBANI WAN TOLOKUN KUWAILE BEKUMBA KUE ERAKO ( Coro igual )El cuerpo del venado va para el kutún, junto con el carnero y el

guineo. A ésto se le dan 2palomas blancas, cantándole:SUYERE: BERE LELE IKU, IKU LAYEREAWA OKU AGBANI BAYENI SHANGOOMO YALAR WAYERE OWUO MASOKU

 YELE EYELE OWUO MASOKU YELEDespués se tapa el kutún, cantando el siguiente Suyere:BI OBU BAKU LEYE ELEBI OBU BAKU LEYE ELEBI OBU BAKU LEYE ELEEntonces se baila la cabeza del venado a ORUNMILA, cantando el

siguiente Suyere:GBOGBO ATOWOMI OTO WOMI ATOWORE AKUARIMAORI ODI LERI AGBANI ODORI OYURIADEDERE MONI ADEDERE MONIEEN ENU LEMIO TENTE EFUN EMI LEMIO

 TENTE EFUN OBA FOBAO, TENTE EFUN OBA FOBAOORENTE EFUN OBA FOBAO.260Después se le pone a ORUNMILA encima y se le prenden 16 velas aORUNMILA.Al día siguiente los iñales de las gallinas se ponen sobre ORUNMILA

asados y las gallinas

Page 114: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 114/167

asadas se ponen sobre la arena. Se le ponen 16 adimú a ORUNMILA, aEshu (ELEGBA) se leponen los iñales de sus animales y a SHANGO los de los gallos. Altercer día se coge todo, sehace EBO y después ITA.

NOTA: La cabeza del venado ya seca, en el hueso, se entiza conmariwo con una pluma de Loroy se le pone a ORUNMILA de por vida.10.5.- CHIVO (OWUNKO) A ORUNMILA.Esto es del Odu ODI OJUANI y se hace para ganar una guerra.Ingredientes: 1 chivo negro, 4 gallos, 2 gallinas negras, 16 adimú deORUNMILA, manteca decorojo, pimientas, cocos, jutía y pescado ahumados, manteca decacao, tres ñames, velas, maíztostado.Procedimiento: En el piso se pinta la siguiente Atena: OSHE TURA,OGUNDA YEKU, ODIOJUANI y OTURA SHE. Se deja un buen espacio y se pone: OYEKUMEJI, OGUNDA FUN,OTURA NIKO y ORAGUN.Se cubre con arena.Se coloca el ATEPON IFA (Tablero) en el centro de las Atenas y se lepintan los 16 mejis, comosi fuera a dar Pargo, se cubre con arena y se le ponen 2 palos Moruroconsagrados y en dos261

 jícaras se pone a ORUNMILA tapado con Prodigiosa y Orquídea. Yapreparado ésto, se procedeasí:Se le da cuenta a EGUN (OBI OMI TUTO) de lo que se va a hacer. Se leda cuenta a losGuerreros (OBI OMI TUTO) de lo que se va a hacer. Se le da cuenta aSHANGO (OBI OMI

 TUTO) de lo que se va a hacer y, por último, a ORUNMILA.El Awó llevará sobre la cabeza una canasta con tres ñames y conducecon las manos al chivovestido de tela blanca, con un collar de mariwo y 101 agogó pequeño;

lleva también las dosgallinas negras y lo entra en el cuarto. La Apeterví recoge los ñames ylas gallinas y los ponedelante de ORUNMILA contándole. El chivo tendrá en su boca unahoja de Jobo y el Obi. Paraésto, se le canta:ELAGBEWO ORUNMILA UNYENOWUNKO ELAGBEWO

 Ya se le habrán dado los gallos a Eshu (ELEGBA), OGUN, OSHOSI ySHANGO.El chivo se le presenta a ORUNMILA y se le sacrifica con los cantosnormales de la matanza

Page 115: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 115/167

echándole la sangre primero a la jícara, con sal, 16 pimientas deGuinea y manteca de corojo; loúltimo sobre ORUNMILA, además de los cantos normales se le canta:SUYERE: ELA MI IFA GBAE NAGBE LONIEl cuerpo del chivo se saca del cuarto. La cabeza la coge el Awó entre

sus dientes y la baila aORUNMILA. Después la tira para afuera del cuarto y sigue bailando. ElAwó corta un pedazodel pecho y lo cocina bien, después de lavado con Omiero. Esto sólolo comen los Awoses. LaApeterví come los riñones, la Oyugbona coge las paletas. El resto secocina en salsa y lo comentodos.262Los huesos de los que se comen los Awoses se ponen en una jícaragrande, llena de ekó y

manteca de corojo, y a la mañana siguiente, antes de Itá y despuésde NANGAREO. La cabeza,la cola y el cuello se cocinan con los tres ñames y ésto se comedespués de Itá.Las peladuras del ñame, unidas con una tira blanca, se meten en una

 jícara con agua, se ponen enla puerta de la casa y al terminar Itá se lleva al monte.La mandíbula inferior se seca y se pone de adorno a Ifá.El canto para entrar el chivo es Arará.1- IFA ORUNMILA ATOBOBI IMOSHE AKOKPO ENIA, EMI IE DE WAYI.

2- ELA LE AKUA A POBE OFIE MENA ANI MAYEKEKU MAJE KOLE XEENOGBOERAN BEÑE DO GBETE GBE.3- LAE NOGBO KARNO BONE YI HE ME ENA KU ETE LESE MIYO TIWE.4- XEE NO GBE KARNO BANO DO GBETO GBE BENE NAKE MEE NA JEETELE MI

 YO LIWE.5- YO ME NI MA NUDUDU IFA YEWA YINU IFA EDO ASHENI IFA.En YORUBA:263IFA ORUNMILA ATEGBINI IMOSHE, AROKU ENIA, EMI LODE WAYI, IKU

UNLO,ARUN UNLO, EYO UNLO, etc., EIYE ORUN UNSORO EMI MOPOE, KOROMI FUYEERU UNSORO ENI MOPOE KERO NI FUYE ORUN IMOLE ORUBO, EMILOKUAMOPOE, WON SHE BI IFA WENSHE ENYE IFA, MOKE ASHI LOKUA.OWUNKO WENASHE LOPUA OWUNKO WEN ASHE LOKUA OWUNKO, WON ASHE NI IFAIBORU,IBOYA, IBOSHESHE.264

10.6.- EJA-ORO (GUABINA) A ORUNMILA.Esto es del Odu OSHE PAURE. Es una ceremonia muy delicada.

Page 116: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 116/167

Ingredientes: 2 guabinas, 2 gallinas negras, 2 gallos, 16 adimú deORUNMILA, 16 velas,manteca de corojo, mucha miel de abejas, gbogbo tenuyen, cocos.Procedimiento:Esta obra tiene que realizarse al pie de una mata de Paraíso.

En el piso se pinta una Atena con los 16 mejis, como para darle elPargo a ORUNMILA. Laúnica variante es que se pinta OSHE PAURE en el centro del tablero.Esto se cubre con arenafina y se le ponen los dos palos moruro y encima se ponen las jícarascon ORUNMILA y se tapacon hierba Prodigiosa.Se le da OBI OMI TUTO a EGUN, después a Eshu (ELEGBA), dándole decomer.Se le dará OBI OMI TUTO a ORUNMILA y se reza:OLOFIN GIJE ELADIPO EJA-ORO ORUNMILA FOMINI ERAJE EJA-OROOLOJEUN EJOUNLO AJOGUN UNLO, ARUN UNLO, OFO UNLO, etc. ORUNMILA AWAJEAJEMONUMI MOJAGO SHEBONLA ISALAYE ORIRUBO ATETE TERU.Entonces se procede a darle a ORUNMILA las dos Guabinas,empleando el mismo sistema quepara el Pargo, aunque lleva el siguiente Suyere:265ORUNMILA EJA-ORO NIFA FIMANJE ORO, FIMANJE OSAN,FIMANJE ALE, FIMANJE ORUN ARIKUBABAWAA las Guabinas se le separan las cabezas y se ponen en un plato. A

cada plato se le pintan los 16mejis y se ponen uno a cada lado de ORUNMILA. Después se le danlas dos gallinas negras, consu ritual normal y se le echa bastante miel de abejas.Los cuerpos de las Guabinas van con agua fresca para la orilla del río.Se rodea a ORUNMILAcon los 16 adimú. Al tercer día se hace EBO con todo y después sehace Itá.10.7.- ABO (CARNERO) A ORUNMILA.Esto es del Odu OGUNDA BIODE. Es para vencer una guerra.Ingredientes: 1 carnero carmelita, 1 chivo, 2 gallinas negras, 5 gallos,

gbogbo tenuyen, coco,velas.Procedimiento:En el piso se pinta la siguiente Atena: OYEKU MEJI, OGUNDA FUN,OTURA NIKO,ORAGUN, OGUNDA BIODE.Esto se cubre con arena fina, al lado se pone el ATEPON IFA (Tablero),al que se le pintan los16 mejis, de EJIOGBE a OKANA a la derecha y de OGUNDA a ORAGUNa la izquierda. Secubre todo con azufre y se le ponen dos palos de moruro consagrado.Al lado de ésto se pinta en

Page 117: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 117/167

el piso la firma de OGUE, donde se colocan estos a SHANGO y dentrode éste se pinta lasiguiente Atena: OSHE TURA, OGUNDA BIODE y OTURA NIKO.266ORUNMILA tiene que entrar al cuarto dentro de la batea de SHANGO y

después se pone sobreel tablero, y SHANGO al lado derecho sobre su OSUN. OGUN se pone ala izquierda, sobre supropio OSUN pintado en el piso. Eshu (ELEGBA) se pone dentro delIGBODUN o cuarto.Se le da OBI OMI TUTO a Eshu (ELEGBA), OGUN y SHANGO, y al finalse le da OBI OMI

 TUTO a ORUNMILA, rezándole después de OSHE TURA este rezo:BABA OLOFIN ODURE AWO ORUNMILA OGUNDA BIODEAGUARIZA EMO KONIKO MILOYO OLUKOSO ATI OGUNKOFIDAN IDEDAN ENIKAN OPA ABO DUDU, OBA GBOGBO

ARUN UNYEN OGUNDA BIODE ATI GBOGBO AWO.Después se rezan los 16 mejis y OGUNDA BIODE.Se le da el chivo y el gallo a Eshu (ELEGBA). A ORUNMILA se cubrecon hojas de Vacabuey,hierba Ayo y Prodigiosa. El carnero va engalanado con mariwo y semete para el cuarto con unacadena de OGUN al cuello. Se pone frente a ORUNMILA, se le dacuenta y se le mata elcarnero, echándole primero a la arena, después a OGUN y SHANGO, ylas últimas gotas a

ORUNMILA, cantando el siguiente Suyere:ORUNMILA EKUN PA ABO JU EJEWELa cabeza del carnero se le clava un OGUE y se pone sobre el tablero.

 Y se le hace ORO aORUNMILA.El cuerpo del carnero se rellena con toda la comida. Se le dan dosgallos a SHANGO, y dosgallos a OGUN. Y las dos gallinas negras a ORUNMILA.267Al tercer día se recoge todo, se hace EBO y después se hace Itá.Del azufre del tablero se recoge, se marca OGUNDA BIODE en la

puerta de la casa, se cubreeste signo con el azufre y se le prende candela, rezando el Odu, paraque el humo aleje a todoslos enemigos. El EBO va para donde indique ORUNMILA.10.8.- AWASA (JUTIA) A ORUNMILA.Esto es en el Odu OGBE TUANILARA.La jutía se amarra en el patio, se pone cerca de ORUNMILA, junto conlos guerreros.Ingredientes: 1 jutía, 2 gallos, 2 gallinas negras, 16 adimú, miel deabejas, manteca de cacao,cascarilla, jutía y pescado ahumados, 4 cocos, 16 velas.Procedimiento:

Page 118: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 118/167

Se hace una Atena en el piso con los 16 mejis y se coloca Eshu(ELEGBA), OGUN, OSHOSI.Al lado de ésto, se pinta un círculo de cascarilla y dentro se pinta lasiguiente Atena: OSHE

 TURA, OGBE TUA, OKANA SA, OTURA SHE. Se cubre con arena fina y

se pone encima elATEPON IFA (Tablero) con los 16 mejis pintados. Se cubre con arenafina y se le ponen los dospalos de moruro consagrados y encima se pone a ORUNMILA, en una

 jícara que se tapa conEWE KORODO (Canutillo).Se encienden las 16 velas, se MO-JUBA como se hace habitualmente,se hace OSHE BILE ydespués se continua con el siguiente rezo:268OLOKUN FUMILA YAMODURE YEYE MI OLOKUN

BABA OLORUN ATETE AWASA OLOWOAYUMUNI NIRE ABU FENI YAWAO FEFE

 YEKUTE OKUN IKU.Se coge la jutía, que está dentro de un saco y ha sido lavada conOmiero, se levantan dos Obi,teniendo uno pintado OYEKU MEJI y ORAGUN y el otro OGUNDA FUN yOTURA NIKO.Se le da el primer golpe a la jutía, diciendo:ORITIKUNLO; y se canta ESHU BARAKO.Después se da el segundo golpe a la jutía, diciendo:

MADEO; y se canta ELEGBA EE.Después se da el tercer golpe a la jutía, diciendo:APON JURU; y se canta ELEGBA NI TOLA ROMESEKU.Entonces se mete el cuchillo, cantando:269EKUTE PAWANKO OLUWO KOMBA IRESe le da la sangre a los Guerreros y las últimas gotas se le echan aORUNMILA.Después se le dan los gallos a los guerreros y las gallinas aORUNMILA.10.9.- EJA-EJO (ANGUILA) A ORUNMILA.

Esto es del Odu BABA EJIOGBE.Ingredientes: 1 anguila, 2 gallinas negras, arena de río y de mar,pimienta de guinea, pedazos decarne de res, SARA EKO, miel de abejas, manteca de cacao, cascarilla,aguardiente, hierbas:Prodigiosa, Bledo Blanco, coco, velas, jutía y pescado ahumados.Procedimiento:Se coge la arena de río y de mar, se cirne y se le agrega jutía ypescado ahumados, y la cabeza deestos machacada. Se echa ashé de EWE, se rezan los 16 mejis, seriega la arena y se le echan 16pedacitos de carne de res, 2 pimientas de guinea machacadas. Seecha en el ATEPON IFA y se

Page 119: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 119/167

pinta en el centro BABA EJIOGBE. Y se pone una mano en cada lado;se tiene hecho un Omierocon agua de río donde se trajo la anguila.Antes de matar el EJA-EJO, se toca con la misma a todos los presentesy se canta:

SARAYEYE EYIN LOWA270SARAYEYE EJA-EJO MAREOSARAYEYE IKU MAREO, (se mencionan todos los osobos)Después se dice:IKAN BORUKU UNBATI OSODEUNLO SARAYEYE EJE-EJO MAREOUNLO SARAYEYE EJE-EJO MAREOUNLO SARAYEYE EJE-EJO MAREOSe le da OBI OMI TUTO, dándole cuenta a ORUNMILA y los Awosesarrodillados frente a Ifá

le presentan la anguila a OLORUN, cantando:EJA-EJO KONOWAYE IKU EJA-EJO KONOWAYEIKU OBALAYEO NIKUWA ORO OLORUN ORUNMILA ISOTAIKU UNLO, IKU UNLO, IKU UNLO.Se le pone la anguila a ORUNMILA y se le reza:(Rezo de ORUNMILA)Entonces se le da la sangre de la anguila a ORUNMILA. Esto se dejaencima de Ifá.271Se tiene preparada una jícara con SARA-EKO (EKO, azúcar blanca,

miel de abejas, manteca decacao, cascarilla, aguardiente, Prodigiosa y Bledo Blanco). Esto seriega encima deORUNMILA.Cuando se está dando la sangre, se canta:ADELE YEKUN ERANDE KOUN YEUNDespués se le dan las dos gallinas negras, con el ritual acostumbrado.Estas se abren y se ponenencima de cada mano. Todo esto después se lleva para el río (laarena, las gallinas y la anguila).

 Terminado ésto, el Awó se baña con el Omiero que quedó y al otro o

el mismo día puede llevarlas gallinas y la anguila al río, donde le dará cuenta a OLORUN y aORUNMILA de lo que se hahecho. Al otro día, el Awo se mira con Ifá y se hace EBO.El día que se le está dando comida a ORUNMILA, se le hará OROdentro del cuarto.10.10.- AYAPA (JICOTEA) A ORUNMILA.Esto es por el Odu OSA KULEYA o cuando lo indique Ifá.Ingredientes: 1 jicotea grande, 3 gallos, 1 paloma, 2 gallinas negras,16 velas, 4 cocos, mantecade cacao, cascarilla, manteca de corojo, miel de abejas, aguardiente,16 adimú de ORUNMILA,

Page 120: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 120/167

arena fina, hierba: Prodigiosa, Llantén y Flor de Mármol; pintura ritual,Flecha de acero,ODU-ARA, vino seco.Procedimiento:272

Se pinta en el piso una Atena con: OGBE SA, OSA KULEYA, OSHE TURA, OTURA SHE. Secubre esta Atena con arena fina y sobre ésto se pone el ATEPON IFA(Tablero). Se le pintan conpintura ritual los 16 mejis. Después, se cubre con arena fina y se leponen los dos palos demoruro consagrados.Encima de los dos palos se colocan 2 jícaras conteniendo aORUNMILA, que se cubren conhierba Prodigiosa, Llantén y Flor de Mármol.Al lado de ésto se pinta un OSUN de SHANGO de doce círculos y se

pone a SHANGO encima.Frente a esto, se hace un círculo y se pinta dentro IRETE BATRUPON.Se cubre con arena finay se pone encima una jícara con vino seco y 6 pimientas de guinea.Se le da el gallo a Eshu (ELEGBA) y la paloma a los Guerreros. A la

 jicotea se le pintan en elcarapacho los 16 mejis y OBARA TRUPON. Se le encienden las 16velas a ORUNMILA y se leda OBI OMI TUTO y OSHE BILE, dándole cuenta de lo que se va ahacer. Después, se le reza:

ORUNMILA IFE LEBO ORUNMILA TOKPA AYAPA TIRE LERI LABEATEPONIFAAWO AHUN FOKUN OSAIN AHUN LOFIYOROKO IFA MO IFA AWO IFAARIKOBABAWA.Entonces se coge la jicotea y con una flecha de acero donde se hayapintado el Odu del Awó y sele atraviesa por la cabeza de la jicotea y con una Odu-Ará se learranca la cabeza, dándole golpessobre el carapacho. Se echa la sangre primero a SHANGO, después ala jícara con el vino seco y

por último a ORUNMILA, cantando:IFA ODARA EMI ODARA ORUNMILA LOKPA AYAPAIFA ODARA EMI TEMELE OKUN AYAPA IFA ODARALa cabeza de la jicotea se mete debajo del tablero. Después se le danlos 2 gallos a SHANGO ylas dos gallinas negras a ORUNMILA. Se le cantan dos Suyeres aSHANGO y a ORUNMILA.273Después todos los Awoses beben del contenido de la jícara. La jícarase ahuma y se le ponedentro a ORUNMILA para que se seque.Las gallinas se ponen sobre la arena ya conocida, donde estuvo la

 jícara con vino seco, los iñales

Page 121: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 121/167

van sobre ORUNMILA.Los gallos se presentan a SHANGO y los iñales junto con ellos. Elcuerpo de la jicotea se mandarelleno al río. A los 3 días se hace EBO con todo y se hace Itá.274

EBO (SACRIFICIO)E - Partícula prefijada para convertir el verbo en un sustantivo de acción,movimiento opasión.BO - Sacrificar.El concepto es: Es el reflejo condicionado que mueve los procesos naturalesy es capaz detransformar el curso de los acontecimientos de la vida.El sacrificio está indisolublemente ligado al hecho de realizar una ofrenda uhomenajeutilizando cualquier elemento, bien personal o de la naturaleza.En nuestro país la práctica del EBO es elemental en cualquier mecánica del

sistemaOSHA-IFA.El EBO se divide en tres partes:1- INVOCACION: Rezos específicos.2- ANIMAL Y OBJETOS ESCOGIDOS: Sacrificio.3- ACCION: Trabajo.La Deidad que rige el EBO es Eshu.275El EBO es una tríada donde se encuentran la persona, Eshu, OLORUN o SerSupremo.Ifá dice:

1- Aquel que sacrifique será absuelto.2- Que el sacrificio es la liberación.3- Que la vida no es más que el proceso de dar para recibir.Debemos explicar que el sacrificio es un fenómeno religiosouniversal, se dice que entodo el mundo y a lo largo de la historia, siempre la humanidad harendido culto al SerDivino, y encontramos la práctica del sacrificio.Es a través de él que somos capaces de desviar las perspectivas depeligro, desgracias,infortunio y muerte prematura, de ahí que se le ha considerado elelemento más

importante de nuestro culto OSHA-IFA.276Cuando una persona realiza una ofrenda, está consciente de que alcumplir con su deberha ganado el derecho de ser retribuido con el alejamiento o ladesaparición de lasperspectivas de peligro si es el caso o con la reafirmación delbienestar.Debemos saber también que el EBO (sacrificio) contrarresta lospoderes destructivos delos hechiceros, que odian ver que los hombres progresan en la viday tratan por todoslos medios hacerle la vida desagradable con sus poderes de lafuerza del mal.

Page 122: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 122/167

EBO. Contenido.1- Preparación del EBO.2- Tableros del EBO.3- Como se comienza el EBO e instrucciones del 1er tablero.4- Instrucciones del 2do tablero.5- Instrucciones del 3er tablero.6- Instrucciones del 4to tablero.1- Preparación del EBO.- Se procede a preparar un paquete confeccionado con un pedazo de papeltraza cuadrado, de50 CMS, y otro más pequeño, también cuadrado, de 20 cms, los cuales seponen uno sobreotro.- Se cogerá una hoja de malanga y se le quita el nervio central y las trespuntas, y se coloca enel centro del papel (La hoja de malanga es IKOKO, que es el símbolo delpapel primitivo

 Yoruba y además era donde colocaban las ofrendas a las Deidades).277- Se coge un EKO y se le quita la envoltura, dejándolo solamente con la hojade plátano y escolocado en la hoja de malanga. Se le añade manteca de corojo y se le untaal EKO. Además,se le ponen 3 pedacitos de jutía ahumada y pescado ahumado, maíztostado, tierra de lapuerta. Esta tierra se trae con las dos manos, primero se echa con la manoderecha y se dice:INLE LASHELU. Después, la mano izquierda y se dice: INLE LASHELA.- Después de la tierra, se echará al EBO todos aquellos objetos pedidos para

el mismo quesean pequeños, dejando fuera del EBO los objetos grandes, que por sutamaño o función nodeben incluirse.- Por último, se echará al EBO aguardiente y miel de abejas, quedando así elEBO encondiciones de ser llevado para el lugar donde se va a realizar la ceremonia(Mientras, se lepondrá Eshu (ELEGBA)).- En el lugar donde se va a realizar la ceremonia se colocará una estera,situada en el

suelo, y sobre la misma el ATEPON IFA (Tablero) con el Iyefá que se vaa utilizar.- A la izquierda del tablero, sobre la estera, deben estar situados: elOKPUELE, losIGBOS, la escobilla y el IROFA. Y a la derecha, fuera del tablero y de laestera,deben estar los animales que se van a utilizar y aquellos objetos que por sutamaño nofueron factibles incluirlos en el mismo.El EBO, ya preparado, se sitúa en la parte superior derecha de laestera, delante deltablero.

2- Tableros del EBO.

Page 123: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 123/167

Con el propósito de cumplimentar los ritos y ceremonias que se necesitanpara el EBO, y paraque sea correcto y pueda llevar su contenido, el Awó, durante el proceso delEBO, se ve en lanecesidad de realizar en el tablero anotaciones de Odu, las cuales varían enlas etapas delEBO. A estas etapas o anotaciones se le ha llamado Tableros del EBO, cuyaexplicaciónfacilitará la comprensión del EBO y la realización correcta de la ceremoniaen su conjunto.278El EBO consta de 4 tableros, los cuales se describirán acontinuación y apareceránilustrados en páginas posteriores.

 Tablero #1Este es el tablero más importante del EBO, aunque es obvio aclarar que esedetalle no le quita

importancia a los otros, sin los cuales el EBO no es correcto.Este tablero se confecciona anotando en el centro del mismo el Odu BABAEJIOGBE, cuyasdos patas, una vez que sean anotadas, se llevan de abajo hacia arriba,convirtiendo laanotación en dos líneas paralelas que dividen el tablero en dos secciones. Ala derecha delOdu mencionado se anotan los Odu Omolu y a la izquierda los Odu Mejis,IWORI OJUANI eIROSO UMBO, con los cuales se finalizan las anotaciones del tablero #1.

 Tablero #2Este tiene como objetivo echar plumas y Ashé en las manos del sujeto y

dentro del EBO. En elcentro del tablero se anota el Odu que dio origen al EBO. A la derecha deeste Odu se escribeOGBE ROSO y a la izquierda OTURA SHE.El sujeto, durante el proceso del EBO, debe estar mentalmente concentrado,pidiendo aORUNMILA que oiga su petición de despojarse de todo lo malo y que leconceda salud y todolo bueno que él vino a buscar ante él.

 Tablero #3279

Este tablero es el que cierra el EBO y a su vez, es en el cual se preguntan eldestino de losobjetos y animales.Este tablero es confeccionado anotando en el centro del mismo BABAEJIOGBE, dividiendo eltablero en dos partes y después se atravesará una línea por el centro,horizontal, sin romper eltrazo de EJIOGBE, el cual habrá dividido el tablero en cuatro cuadrantes (Veresquema).En el primer cuadrante se anotaran los siguientes Odu: el Odu salidor por elcual se estáhaciendo el EBO y OTURA SHE. En el segundo cuadrante se pondrán IRETE

 YERO y OSHE

Page 124: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 124/167

LOGBE. En el tercer cuadrante se pondrá IWORI OBARA y OKANA SA, y en elúltimocuadrante se pondrá IKA MEJI y OJUANI SHOBE.

 Tablero #4Este tablero es utilizado para preguntar si Eboada el ebbo, así como

el destino de los distintosmateriales que fueron utilizados y los responsables de recibir el sacrificio. Einclusive sesostiene la tesis de que al llegar a este tablero se puede detener elceremonial y realizar otrocomplementario al ebbo, como por ejemplo el del Ebo-Paraldo, para realizareste y luegocontinuar con el desarrollo del Ebo. Se confecciona escribiendo en el mismoy al centro de esteel Odu Baba Ika Meji.

 Tablero #5Este tablero es el utilizado para despedir el EBO y es confeccionado de

derecha a izquierda, yel centro del tablero se pondrán los siguientes Odu: ODI FUMBO, salidor, IKAMEJI y OKANASA.3- Instrucciones del EBO.3.1.- Comienzo del EBO y Odu utilizados.280

 Ya preparado todo para comenzar el EBO, se mandará a la persona searrodille para elproceso ritual de la presentación del EBO, lo cual se realiza tocando alsujeto con el EBO

en las distintas partes del cuerpo como se indica más abajo, diciendo encada una la frase en Yoruba.FRENTE........................... AGO ORICUELLO........................... AGO OFUNNUCA........................... AGO IPAKOHOMBRO DERECHO.................... LAPA OTUNHOMBRO IZQUIERDO.................. LAPA OSIESTOMAGO.......................... OLU YUN O KESETA OBOÑÚRODILLA DERECHA................... ELESE KAN O ELESE ENTELERODILLA IZQUIERDA................. ELESE MEJI ITAN O ELESE ENTELEKAMAFASETA

PIE DERECHO...................... ITAN BORUKU281PIE IZQUIERDO..................... BORUKU LODEMANO DERECHA...................... LOWO OTUNMANO IZQUIERDA.................... LOWO OSI Y se cierra con la frase: ARIKU BABAWASe presentará el EBO a los cuatro puntos cardinales del ATEPON IFA(Tablero).ARRIBA.......................... OLORI OPONABAJO.......................... ELESE OPONA LA DERECHA...................... OTUN OPONA LA IZQUIERDA.................... OSI OPONEN EL CENTRO...................... ATENA BAYE

 Y se pone el EBO en el centro del tablero.

Page 125: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 125/167

Se van tomando las aves por el orden de su importancia y se le presenta alsujeto en losmismos lugares del cuerpo mencionadas anteriormente y diciendo lasmismas palabras. En lamisma forma, se presenta también al tablero, después se le arrancanalgunas plumas en el282siguiente orden: cabeza, cuello, cocote, patas, alas y, por último, en el lomo,y se echa dentrodel EBO.Se toman los objetos mayores que no han podido incluirse en el EBO y se lepresentan alsujeto y al tablero, en la misma forma que se hizo con el EBO y losanimales. Después depresentado cada objeto, se le arrancan pedacitos y se echan dentro delEBO. Si no es posibledesprenderles algún pedacito, entonces se raspa dentro del EBO con un

cuchillo duro o lima,para que le desprenda partículas o limallas.Después de esta ceremonia, las aves quedan a la izquierda del Awóoficiante y los materiales ala derecha, ambos fuera de la estera.El EBO se vuelve a cerrar y se pone fuera del tablero, en la parte superiorderecha de la estera.

 Ya sentado el sujeto frente al Awó oficiante, escribirá los Odu siguientes:LADO DERECHO LADO IZQUIERDO1- OSHE TURA 19- ODI KA 1- BABA EJIOGBE2- ODU salidor 20- OTURA SA 2- BABA OYEKU MEJI3- OYEKU NILOGBE 21- OTURA SHE 3- BABA IWORI MEJI

4- OSHE PAURE 22- OTURA TIYU 4- BABA ODI MEJI2835- IWORI BOFUN 23- OSA FUN 5- BABA IROSO MEJI6- OKANA YEKU 24- OFUN SA 6- BABA OJUANI MEJI7- OGBE BARA 25- OSHE BILE 7- BABA OBARA MEJI8- OBARA BOGBE 26- IRETE SUKA 8- BABA OKANA MEJI9- OGBE YONO 27- Abuelo de Ifá 9- BABA OGUNDA MEJI10- OGUNDA BIODE 28- Padrino de Ifá 10- BABA OSA MEJI11- OGBE SA 29- Oyugbona 11- BABA IKA MEJI12- OSALA FOBEYO 30- Babalawo 12- BABA OTRUPON MEJI13- OGBE TUA 31- Apetevi 13- BABA OTURA MEJI

14- OTURA NIKO 14- BABA IRETE MEJI15- OJUANI BOKA 15- BABA OSHE MEJI16- OGUNDA TETURA 16- BABA OFUN MEJI17- OGBE DI 17- IWORI OJUANI28418- OGUNDA FUN 18- IROSO UMBONOTA: Si alguno de estos Odunes ya están incluidos dentro de los que seofrecen comoejemplo anterior, no se vuelve a marcar.Una vez que se han terminado de marcar los Odu del Tablero #1, se mandaal sujeto que searrodille. Se comienza por la MO-JUBA (Para MO-JUBAR se coge el Irofá y

mojándolo en el

Page 126: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 126/167

agua de la jícara se comenzará a dar golpes alternativos en el suelo cuandose comienza adecir OMI TUTO, ONA TUTO, etc., hasta que se termine de mencionar OTUNOWO, OBA OSINI LOWO ASHE, que se hará derramando agua con la mano derecha ydespués con laizquierda (NOTA: La MO-JUBA según la casa).Cuando se comienza con ASHE BABA, ASHE YEYE, etc., se llamará laatención dando golpesalternativos en la cabeza del tablero o ELERI OPON con el Irofá.Se le rezará a ORUNMILA y se le dará cuenta del nombre del sujeto, ydiciendo UMBATOLOSIILE AWO ORUNMILA (Nombre del Babalawo, Odu y nombre de Ifá) NITOSIONISHESI EBO(Aquí se mencionan todos los animales y materiales utilizados en el EBO)NITOSI SEDE IDE,IKU UNLO, ARUN UNLO, OFO UNLO, y se mientan todos los osogbos, para

IRE AIKU, IREAYE, IRE OWO, IRE ASHEGUN OTA KOYANADIO. Y se mientan todos los IRE. Todo esto esdando con el Irofá en el tablero.Se cogerá el EBO con la mano derecha y poniéndolo en el centro del tablerose dice: EBOKATERO. Y se contesta: ARUFIN ARUDA (tres veces) y se comienza a rezar elEBO.Rezos de los Odunes.1- OSHE TURA. + +I I I I285

ESHU A GBA IRE TETE O O II IIESHU A GBA IRE TETE I I I IESHU A GBA IRE TETE I O I IIMientras se dicen estas palabras, se hace lo siguiente: El Babalawo, al decirel Odu, pasará elEBO circularmente sobre el tablero y al decir: ESHU A GBA IRE TETE, lo pasapor encima dela cabeza del sujeto, así tres veces.El sujeto, por su parte, debe estar golpeando el tablero alternativamentecon las partesexternas de los dedos de ambas manos. El Awó también realiza esto, pero

solo con la manoizquierda, que es la que le queda libre.El rezo continua:ATIDE ASHE OLORDUMARE EBO OMO IRE ODARASUYERE: “OMODE ILE E GBA YI A ESHUA GBA IRE TETE.”NOTA: El Babalawo estará batiendo el Iyefá en el tablero con el paquete delEBO en formacircular y con sentido contrario al de las manecillas del reloj.2- SE REZA EL ODU QUE LE SALIO AL SUJETO.3- OYEKU NILOGBE.+ +

ARUN NI SHUPA KETA SIBORU I O I II286

Page 127: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 127/167

IFA ASHE SIKODA I O I IIIFA ASHE SIKODA I O I IIIFA ASHE SIKODA I O I II(Se probará el polvo de Ifá 3 veces con el Irofá)4- OSHE PAURE.+ +REZO: “SHILEKUN FEBO ORUN O I II IOLORUN SHILEKUN FEBO ILE I O I IIMO PE AIYE ADIFAFUN OLUWO I I I IIFA JOKO” O O II IISUYERE: “EBO FI NI OSHEEBO ADA NIFA MOFORAYE”5- IWORI BOFUN.+ +REZO: OMO ABAKIÑA ADIFAFUN TABARIFA O O II IILAMPE SHANGO, LAMPE OLORUN ORUNMILA I I I IOMO ABAKIÑA ORUBO AGUELINIFA O I II I

LAMPE SHANGO, ABAKIÑA ODOFA ÑIÑI I O I IILAMPE SHANGO.287SUYERE: “ WERENITO WEREWERENITO WERESHANGO TAKUA NITO WERE”.6- OKANA YEKU.+ +REZO: OLUBODE OLORUN O O II IIKA SHILEKUN FUN EBE KE SHORUN O O II IIADIFAFUN ARUFIN. O O II IIO I II I

SUYERE: “ARUFIN ARUDA, ENI SHEBO ADAARUFIN ARUDA, ENI SHEBO ADA LEBO”.7- OGBE BARA.+ +REZO: BI ABERE BABA TERERE I I I IADIFAFUN SESE SHANGO O I II IATI OLOFIN AKUAREÑI ORUNMILA. O I II IO I II ISUYERE: “EMI OBA OMOLU YEMUEMI OBA OMOLU YEMUAKORI KOBA OMOLU YEMU

EMI OBA OMOLU YEMU”8- OBARA BOGBE.288+ +EZO: LANTOSI OMO KI SHERE OMA ERU I I I IKUDA TINSHOMO ELEGBA. I O I III O I IISUYERE: “ IFA TIMODASHE I O I IIIFA TIMODASHEOBARA BOGBEOBARA BOGBEOBARA BOGBE”

9- OGBE YONO.+ +

Page 128: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 128/167

REZO: OBEXONA OBOSOBA OBOKONO I I I IADIFAFUN SHENA ONI BARA NIREGUN I I I IABEYEKUN, LADE IFA, NI KAFEREFUN I I I IODUDUWA NI OLOFIN O I II ISUYERE: “EFUNSHE NAJERA KUNSEBERE KUN, ABO IKUN BOKONOAJEREKUN EBO IKUN SHEWERE”.10- OGUNDA BIODE.+ +REZO: ABEWO ABEBERAN MULE AGOGO I I I IABE DODO GOGORI OBINI ORISHA I I I I289I I I II O I IISUYERE: “BABA YENI WAWAOBABA YENI WAWAOODO AREMU WAWAO

BABA YENI WAWAO”11- OGBE SA.+ +REZO: YEYE MATEO AFEFE SALU AYE O I II IAFEFE SALU OLORUN ADIFAFUN EWE BANA I I I IAFEFE OLORUN AWAYENI ABO I I I IAWAYENI ORUNMILA OBA YALORUN SHANGO. I I I ISUYERE: “ABONSA ABONIYA ABO LODA IGUIABONSA ABONIYA ABO LODA IGUIOSHE MI NIE”12- OSA FOBEYO.+ +

REZO: LAMINA GADA TORI YAMPO BELANPE SHANGO I O I IIKAWO KAWOSILE LAMINA GADA ADIFAFUN I I I I290ASHIYELU I I I II I I ISUYERE: “ PIRITI PIRITU, OMODE ALARAPIRITI PIRITU, OMODE ALARAPIRITI PIRITU, OMODE ALARAPIRITI PIRITI LAMI NANGARA”.13- OGBE TUA.REZO: OGBE TUA NILARA, BABA MOFOYUSESI + +

ADIFAFUN OLUWO ALADI I I I IMOFOYUSESI ADIFAFUN AYAPA TIROKO O I II ILOLE NIFA OYEGUE ODUDUWA MOWAYE I I I I

 YERE OLOFIN. I I I ISUYERE: “ORUNMILA OGUAO YONILEOORUNMILA OGUAO YONILEOAGBA OBA YONILEO ORUNMILA AGBA

 YONILEO”.29114- OTURA NIKO.+ +REZO: ONIKO LO GBA ABE SI AIYE I I I I

AWO KE TASHE AFEFE LORUN I O I IIADIFAFUN ORISHAOKO I I I I

Page 129: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 129/167

I I I ISUYERE: “ AFEFE LAIYE LAIYE ORUNLA GBA ORUN.”15- OJUANI BOKA.+ +REZO: IKA IKALE KALANKAYE EYENI OLOFIN O O II II

 YOWELE SEO WELEYE OSAIN AWA NIYI I O I IIKUELESE KAN KUELESE MEJI WAN WAN O I II IOGERE LAYORI OBA SHANI ORISHAOKO O I II ISUYERE: “MOYUN EWE MOSARAOMOYUN EWE MOSARAOEWE LOBIMI, EWE LOYAMIMOYUN EWE MOSARAO”16- OGUNDA TETURA.+ +REZO: AWO MADI, AWO MAROKO, AWO MAMARO SODE I I I I292

ABARAY ANIFA NOMINI YEKUN ADIFAFUN O I II IOBA POYOKO BARA NIREGUN ODUPUE OBA LERI I I I II O I IISUYERE: “BABA YEWE, YEWE LERIKAYABA YEWE, YEWE LERIBABA OLOFIN YEWE, YEWE LERI”17- OGBE DI.+ +REZO: OGBE DI KAKA, OGBE DI LELE I I I IUMBATI ORUNMILA ADIFAFUN NOROTITA O I II IADIFAFUN ODE. O I II II II ISUYERE: “OGBEDI KAKA, OGBEDI LELEOGBEDI KEKE, OGBEDI KAKA29318- OGUNDA FUN.REZO: WERE YEYE NOWE WERE YEYE + +OMONIREGUN OMO OSAIN O I II IKUELESE KAN KUELESE MEJI I I I IOBAYE ORUNMILA WEWE YENI O I II IORUNMILA ONI BARA BANIREGUM I O I IISUYERE: “BABA ERURUN ERURUN LAYEO

BABA ERURUN ERURUN LAYEOBABA ERURUN ERURUN LAYEO”19- ODI KA.REZO: OKOLOYU OPUA ADIFAFUN ORISAYE TINSHONO + +AYALORE, OBANIFE TINSHOMO OLOFIN OBA O I II IORIZAYE, ADIFAFUN EGUN, OYOBA, ARUN I O I IIMAFEREFUN SHANGO ORIZAYE OBAYE O O II IIADIFAFUN ODUDUWA. O I II ISUYERE: “BABA KERERE, OBA KEREREARA KERERE, OBA KEREREOYU KERERE, OBA KERERE

EGUN KERERE, OBA KERERE294ODUDUWA KERERE, OBA KERERE”

Page 130: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 130/167

20- OTURA SA.+ +REZO: IMPOYAMPO WERENIFA O I II IEWELADO LAMPO SHANGO I O I IILAMPO OLORUN OTURA SA AWO I I I II I I ISUYERE: “EKI MEWO EKI MEWOEWINA KIFABORESHANGO EKI MEWO”.21- OTURA SHE.+ +REZO: BABA JE GBE IDAKIDA KIRUN I I I IFIRUN ISHEKISHE ADIFAFUN OLOFIN O O II III I I ISUYERE: “TO TAJE EBO O I II I

 TO TAJE EBOIRUN MOIE ASHE ASHE TO”

22- OTURA TIYU.+ +REZO: BABAYE OLOFIN ESHU ASHE LENU I I I IASHE LERI AKUELERI AKUELE KIORUN I O I II295BABAREKIORUN ORUNMILA KIORON O I II IOTURA TIYU ASHEBO ASHETO I I I ISUYERE: “WAN WAN YEYE ASHEBO IFA ARUDAWAN WAN YEYE ASHEBO IFA ARUDAWAN WAN YEYE ASHEBO IFA ARUDA”23- OSA FUN.+ +

REZO: OFUN SAROSO SOTINA OMO ORUNMILA O O II IIOMO GUINA, OMO LAYEBI MOGUE BABA I I I IBAYE SOTINA OMO ORUNMILA ORUBO O I II II I I ISUYERE: “OSA FUN OFUNSAROSO, OMO ALAIFAOSA FUN OFUNSAROSO, OMO ALAIFA”24- OFUN SA.+ +REZO: OMO IFA OMO OLORUN OMO IFA O O II IIBARANIREGUN JEKUA AYEBI OLORE I I I IOLORUN OMO ORUNMILA KEYENI I O I II

OSAIN EWE SHEWELE KUEKUE I I I ISUYERE: “OSA OKUYERE OBARAWEOSAIN KEYE KEYE OBARAWE296OSAIN MOKUO OKUYENWAO”25- OSHE BILE.REZO: OSHE BILE ODU IRE AWO + +ADIATOTO ADIFAFUN ALAKETA I I I IOSHE BILE ODU IRE AWO I O I IIADIATOTO ADIFAFUN ALAKESISI O I II IOSHE BILE ODU IRE AWO I I I IADIATOTO ADIFAFUN ALAKETU

SUYERE: “SOTUTO TARAWE YEYESOTUTO TARAWE YEYE

Page 131: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 131/167

BABA DOGUN BABA DOMASOTUTO TARAWE YEYE”26- IRETE SUKA.+ +REZO: ADE KAN KOLA ADIFAFUN AKOPERA I I I IO WERE ODO OBINI KUAYE O I II IOBINI AWANIFA BARANIREGUN I O I IIEYENIFA ORUNMILA ORUBO I I I ISUYERE: EYUREO EWA EYUREO EWAEYUREO EWA EYUREO EWA297EYUREO EWA EYUREO EWA27- ODU DEL ABUELO DE IFA.28- ODU DEL PADRINO DE IFA.29- ODU DE LA OYUBONA DE IFA.30- ODU DEL OFICIANTE.31- ODU DE LA APETEVI.

Se pondrán en el lado izquierdo:1- BABA EJIOGBE.REZO: ORUNMILA NI ODI ELESE MESE +MUNI ODI ELESE MESE I IONI OKO MESE TIRE KO BAJA I II ISUYERE: “ASHI NI MA I IASHI NI MAASHI NI MAASHI NI MAIKU FORI BOYEMA”298

2- BABA OYEKU MEJI.REZO: ASHE MI ASHE +DODO IKU, ARUN, OFO, ARAYE O OKORO KOBO ONIRE O OPUPURU Y ARUN OLUO O OAGOGO ABO LEBO O OAKUKO LEBOSUYERE: “ IKU YEMILO OYERE IKU YEMILOARUN YEMILO OYERE ARUN YEMILOEYO YEMILO OYERE EYO YEMILO”3- IWORI MEJI.

REZO: SHEKE SHEKE SHEREWE +KIRI KIRI KANWILO O ONO UN BATI UN POM I II ISUYERE: ARONI KUIN ARONI KUIN O OARIKO MO AREO ARONI KUIN2994- BABA ODI MEJI.+REZO: ASHAMARUMA DIMA IKU KODIMA I IANO KODIMA SHENKUERIMA OBATIKO O O

 TUBALE ADIFAFUN EYA TUTO KODIMO LORUBO O O

I ISUYERE: “ADIMU DIMO DIRE MAMA

Page 132: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 132/167

 YIKI MAMA KIKI YIKI MAMA KIKI”5- IROSO MEJI.+REZO: APARITANI AWANTA LA OSHA I IABEBE KORINA KOSI MADA I IADIFAFUN OLOKUN O OO OSUYERE: “OLOFIN LOREYEO MODUPUE LORUNOLOFIN LOREYEO MODUPUE LORUN”6- OJUANI MEJI.+REZO: ADIFAFUN AGANGARA ADELEPEKO O OKO OMO OLORDUMARE O OI I300SUYERE: “AGANGARA OMO OLORDUMARE I I

AGANGARA OMO OLORDUMAREARIKU LOWAO OMO OLORDUMARE”7- OBARA MEJI.+REZO: EYEBARA ONIBARA KIKATE I IAWO ADIFAFUN OROPO O OO OSUYERE: “OBORODO KIKATE O OAFEYU EYE KIKATEOBORODO KIKATEAFEYU EYE KIKATE”8- OKANA MEJI.

+REZO: SUKUTU MALA WALA O OOLEWALA KATIBO O OIRE OMO ARIKUBABAWA O OI ISUYERE: ESHU BI AGADA SHUREOESHU BI AGADA SHUREOESHU BI AGADA SHUREO9- BABA OGUNDA MEJI.301REZO: TETE YISIRO OBINI +

ADIFAFUN ALAGUEDE I IMAFEREFUN OSHANLA I IA LA IBORU, EBOYA I IIBOSHESHE. O OSUYERE: ERU SI BABA KEREREBABA KERERE MAKULENGO AWO10- BABA OSA MEJI.+REZO: ORUNMILA ADIFAYOKO LODAFUN OKE O OBABA BURU BURU BABA FOSHE BABA I IADIFAFUN SARAYEYE I II I

SUYERE: “SARAYEYE BAKUNO (El objeto) AREMU”11- BABA IKA MEJI.

Page 133: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 133/167

+REZO: IKA NIKA OBEDE MEJI IWA YOKOKO O OIFA NI ADIFAFUN ELEBUTE. I IO OO OSUYERE: “MAYOKODA MAYOKODA GUANARI MAMA YOKODA GUANRI302MAYOKODA MAYOKODA GUANARI MAMA YOKODA GUANRIMAYOKODA MAYOKODA GUANARI MAMA YOKODA GUANRIBEBEOTUN MAYOKODA GUANARI MAMA YOKODA GUANRIOTOÑARAÑA MAYOKODA GUANARI MAMA YOKODA GUANRIADIFAFUN ELEBUTE”.12- BABA OTRUPON MEJI.+REZO: JEKUJEY OTORO TOROSHE KERENI PAPO O OOLUO PAMI OYUBONA PAMI ADIFAFUN OÑI O OI I

SUYERE: “OÑIÑI LASHORO OÑIO O OOÑIÑI LASHORO OÑIOOÑI FERUN LASHORO EKUNOÑIÑI LASHORO OÑIO”13- BABA OTURA MEJI.+REZO: AWO NI IPAKO KEKE NI IPAKO I IADIFAFUN IMALE O OI ISUYERE: “ANANANDE IFA WA IFA TIWA IMALE I IANANANDE IFA WA IFA TIWA IMALEOSHE NI NIE”.30314- BABA IRETE MEJI.+REZO: EYEMBERE ELOKOMBERE I IEYEMBERE LATIBORO I IADIFAFUN PAROYE O OI ISUREYE: “ ARIKU MANIWA, ARIKU MANIWAONINI BAKU ODIDEOARIKU MANIWA AWOOSHE MINIE”

15- BABA OSHE MEJI.REZO: OSHE MULUKU KUNU LUSHE +ADIFAFUN AKATAMPO I IO OSUYERE: “SHEN SHEN OLONGO MAYA ORUNLA I ISHEN SHEN OLONGO MAYA YALODE” O O16- BABA OFUN MEJI.REZO: ORAGUN JEKUA BABA +IFA OFUN MAFUN TALE OKAN O O

 JUJU LEDIE ADIFAFUN OLOFIN I IO OSUYERE: “BABA FURURU ERE REO I IOKAÑEÑE LERIBO ELERIBA OBASIBALAGUO EYIBORERE BASIBAO ERU AYE

Page 134: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 134/167

 YAGUAO EYAGUALORO LESE KAN”.17- IWORI OJUANI.+REZO: IFA WARA NI MORO O OKASHETA WARA WARA NI MORO I IKASHETA KASHE MINI BABALONA O IE LAROYE KASHETA KASHEMINI I O305SUYERE: “AWARA WARA NIMOROAWARA WARA NIMOROKASHEITA KASHEMINIAWARA WARA NIMORO”18- IROSO UMBO.REZO: MONI OLA ASHE ELEBO MORO MORO +LOKUN TENIFA ONI BARA BARA NIREGUN I IKUBA LADE NIFA ESHU UNTEFA I IORUNMILA ORDARA. I O

I OSUYERE: “MONI OLA ASHE LEBOMONI OLA ASHE LEBOMORO MORO LOKUN AWO TETENIFAMONI OLA ASHE LEBO”

 Ya terminado de rezar este último Odu, se pondrá el EBO en el lado derechodel tablero,sobre la estera, para preparar el 2do tablero. (Ver Diagrama del Tablero #1)4- INSTRUCCIONES TABLERO #2.Una vez que se termina de rezar el tablero 31, se procede a marcar los Odudel Tablero#2, el cual tiene el objetivo de profetizar con las plumas y ashé en las

manos del sujeto yen el EBO.Se procede a marcar los Odu en el tablero. Ya puestos los Odu OGBE ROSO,signosalidor, OTURA SHE, se manda al sujeto que se arrodille. El Babalawooficiante comienza306a arrancarle las plumas a las aves de los lugares ya indicados y se echasobre el OduOGBE ROSO, marcado en el tablero.Inmediatamente se comienza a rezar este Odu. Mientras se reza el

Odu, elBabalawo, con ambas manos puestas sobre las plumas, las muevesobre el Odude OGBE ROSO, de forma circular y en sentido contrario a lasmanecillas del reloj.OGBE ROSO. + +I II IREZO: TELE ATIDE KUN ATIDEJA I I I IADIFAFUN ORUNMILA O I II IMO IRUN MOJE PIN O I II I

Cuando se termina de rezar, antes de comenzar el Suyere, el Babalawoordena al sujeto

Page 135: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 135/167

que situe ambas manos juntas y en posición de recibir sobre el EBO quepermanece fueradel tablero. Sobre las manos así situadas, el Babalawo va echando todas lasplumas queestán en el tablero sin que quede ninguna en el mismo.Mientras realiza esta operación, el Babalawo canta el Suyere:“IRUN MOLE PINHU IRUN MOLE PINHU IRUN IRE AIKUASHEBO, ASHETO ASHE LOWOARIKU BABAWA”Seguido mientras el sujeto permanece con las plumas en las manos, elBabalawo,utilizando el IROFA, reza el Odu salidor y OTURA SHE. En caso de no saberrezar el Odusalidor, puede rezar EJIOGBE.307

OTURA SHE. + +I I I IREZO: BABA JE GBE IDAKIDA KIRUN O O II IIFIRUN ISHEKISHE ADIFAFUN OLOFIN I I I IO I II ISUYERE: “TO TAJE EBO

 TO TAJE EBOIRUN MOLE ASHE ASHETOASHETO”Cuando el Babalawo termina de rezar y cantar este Odu, agrupa todo elIyefá en el centrodel tablero y tomando del mismo con los dedos central y pulgar de cada

mano, comienzaa echar alternativamente polvo sobre las manos del sujeto que sostiene lasplumas,mientras dice, con cada poquito que echa: ASHE BABA, ASHE YEYE, ASHEOLUWO,ASHE OYUBONA, ASHE ASHEDA, ASHE AKODA, ASHE BO, ASHETO ASHEAIKUBABAWA. Entonces se le ordena al sujeto que se frote bien las manos, comosi se lasestuviera lavando y deje caer todo, plumas e Iyefá, dentro del EBO, pidiendoa

ORUNMILA que le conceda todo lo bueno que vino a buscar y le aleje lomalo.Inmediatamente, el Babalawo comienza a echar el Iyefá en la misma formadentro delEBO, diciendo entonces: IBA OGUN, IBA OSHOSI, IBA OSUN, IBA SHANGO,IBAOSAIN, IBA ARABAKARABA, ASHE BABA, ASHE YEYE, ASHE OLUWO, ASHEOYUBONA, ASHE ASHEDA, ASHE AKODA, BABARIBO.Se cierra el EBO y se prepara para hacer el tercer tablero.3085- INSTRUCCIONES SOBRE EL TABLERO #3 .Se marcarán los Odu que se relacionaron para este tablero, como se dijo

anteriormente

Page 136: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 136/167

en el epígrafe tablero del EBO. Tablero también conocido como de los cuatrovientos.1- El Odu que salió en el registro, y por el cual se recomendó el sacrificio.2- OSHE TURA.REZO: El utilizado en el 1er tablero al igual que la misma escritura.SUYERE: El utilizado en el 1er tablero.3- IRETE YERO.+ +REZO: AYEBE LERI YOKO ATEBA ESE O I II I

 TONA ERUTI OMA AWO BAYE I I I I309AYEBENI IGUN KIYEBO I O I IIO I II ISUYERE: “OLORUN MAYE OBOLO WOÑIOLORUN MAYE OBOLO WOÑIOBOLOWO ADETE OBOLOWO IGBO”.4- OSHE NILOGBE.

+ +REZO: OTOROMU, OTORO LAYE ADIFAFUN OLUO BERE I I I IIKU KOMPANI, ARUN KOMPANI, etc. I O I III I I ISUYERE: “BABA AWA, OSHE, MOWA AWA OSHE OSHE I O I IIBABA AWA, OSHE, MOWA AWA OSHE OSHEBABA AWA, OSHE, MOWA AWA OSHE OSHE”5- IWORI OBARA.REZO: UMBEREYA, ADOKO ADIE ADIFAFUN TIMODE + +SHERE AWO, ONI BABALAWO LODAFUN I O I IBARA BARA NIREGUN SHEYERE IYA MORE O I II I

 YEYEO, OBERE UMBEREYE SAMOKUN LAYE O I II I

ADIFAFUN TIMODE OYERE OGUN ADEDE SHANGO O O II ISUYERE: “ BERE LAWAO, MAMAWAOBARELOBA AWO AYEBARELOBA AWO AYE310BARELOBA AWO AYE”6- OKANA SA.+ +REZO: O DIDI ORO DI ADIFAFUN FI O O II IIORIRI BODI I O I III O I II

I I I IMientras se canta este Odu, se le pasa el EBO al sujeto por sobre la cabeza,en formacircular y se toca el tablero y se vuelve a pasar. Y así se termina el Suyere:SUYERE: “OKANA MOKISI BILARI ESHU A GBA IRETETEARUN BILARI ESHU AGBA IRETETEOFO BILARI ESHU AGBA IRETETEEYO BILARI ESHU AGBA IRETETE”7- IKA MEJI.+REZO: El utilizado en el tablero #1 O OI I

SUYERE: El utilizado en el tablero #1 O OO O

Page 137: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 137/167

8- OJUANI SHOBE.+ +311REZO: ESHU GBA O I O I IIESHU GBA O I O I IIESHU GBA O I I I IESHU BA LOHUN ESHU BA LODE I I I ISUYERE: “ESHU GBA OESHU GBA OESHU GBA OIRUN MOLE ASHETOASHEBO”Aquí se terminan los rezos del tercer tablero.Acto seguido se aparta el OWO y el IROFA, y levantamos el tablero. Se cogeel EBO conla mano derecha y se toca el tablero con el EBO en la parte superior y sedice LERI

OPON. Se toca entonces el tablero con el EBO invertido por la parte de abajoy se dice:AKUANE OPON. Se frota circularmente en la parte de atrás del tablero,mientras dice:IKU UNLO, ARUN UNLO, OFO UNLO, etc.Cuando se terminan de mencionar todos los Osobos, se pone el EBO sobrela esteradebajo del tablero y se coge el IROFA, se golpea con este sobre el tablero ycon cadagolpe se mientan todos los IRES.Cuando se termina de mentar todos los IRES, se empuja el EBO haciadelante con el

IROFA, hasta sacarlo fuera del área del tablero, situando éste otra vez sobrela estera. Seabre el EBO y se echa Iyefá dentro con ambas manos, pidiéndole el ashé ofacultad atodas las Deidades.Después de esto, se pregunta con el OPKUELE y los IGBO si EBO guardareferente a losOdu. Si dice que no, se preguntará que Odu falta IMPORI. Cuando diga queOTAN, sepreguntará el destino de los objetos que están fuera del EBO. Ejemplo:Flechas, trampas,

312etc. Y, por último, se pregunta si no está determinado el lugar para dondese va el EBO.Con todo esto concluido, se pregunta si el EBO ADDA. Si dice que si, secanta el Suyerede OKANA YEKU.SUYERE: “ARUFIN ARUDA ENI SHEBO ADDAARUFIN ARUDA ENI SHEBO ADDAEBO ADDA BABA, EBO ADDA YEYEEBO ADDA OLOWO, EBO ADDA OYUBONAEBO ADDA AKODA BABARIBO”Se termina el tablero #3.

6- INSTRUCCIONES DEL TABLERO #5. DESPEDIR EL EBO.Se marcarán en el tablero los Odu, ODIFUMBO, salidor, IKA MEJI, OKANA SA.

Page 138: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 138/167

Se tomará el EBO, se sitúa sobre el tablero y se envuelve en forma más omenosalargada, dándole vueltas hacia afuera mientras dice : (cerrando unacabeza)APAKUANDI IKU, APAKUANDI ARUN, APAKUANDI OFO y así todos los Osobos.IKU FOTUDEDE, IKU NAFO, ARUN FOTUDEDE, ARUN NAFO y así todos losOsobos.Se cierra la otra cabeza pero antes se echa un poquito de Iyefá y unas gotasde agua,pidiéndole el ashé a todas las Deidades.313Esta cabeza se cierra con el auxilio del IROFA.ODIFUNBO.+ +REZO: DADE IFUN KARA KO O I II IDEDE IFUN KADA WE I O I IIADIFAFUN TABA O O II II

I I I ISUYERE: “IDI OMO LO GBEREGBEREIDI OMO LO GBEREGBEREA LADE ILO MA TABA OIDI OMO LO GBEREGBERE”Esto se canta mientras se le da vuelta al EBO sobre el tablero.SUYERE: “UMBALOLO LODA ESHU ODARAUMBALOLO LODA ESHU ODARAUMBALOLO LODA ESHU ODARA”Esto se canta para sacar el EBO fuera del tablero, se amaga dos veces y laúltima vez sesaca el EBO.

314OKANA SA.+ +SUYERE: “MOKISI LARI ESHU AGBA TETE O O II IIMOKISI LARI ESHU AGBA TETE I O I IIMOKISI LARI ESHU AGBA TETE” I O I III I I I“OJUANI SHOBE FESHOBAOJUANI SHOBE FESHOBAOJUANI SHOBE FESHOBA”Con estos 3 veces y los anteriores, que son 6, el Babalawo, al decir ESHU A

GBA TETE Y FESHOBA, levanta las manos en forma circular frente al sujeto, mientraséste realiza laceremonia fuera del tablero.Cuando se saca el EBO fuera del tablero, empujado por el IROFA y laescobilla, se le diceal sujeto que se ponga de pie para la ceremonia siguiente.- El sujeto debe levantar el paquete del EBO con los dedos del centro de lamano, loelevará y se persignará, tocándose las dos rodillas y lo dejará caer.- Lo recogerá y se tocará la rodilla derecha e izquierda y lo dejará caer. Estolo hará dos

veces y se le ordenará que lleve el EBO donde está Eshu (ELEGBA).

Page 139: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 139/167

- Mientras el sujeto efectúa la operación de poner el EBO junto a Eshu, elBabalawo debeestar cantando el siguiente Suyere (acompañando de golpes en el tablerocon el IROFA)315SUYERE: “ESHU SHUSHUGAYO MAMAKEÑOESHU ODARA KIKEÑOESHU SHUSHUGAYO MAMAKEÑOESHU ODARA KIKEÑO AWOOSHE NI NIE”Se cantará hasta que el sujeto regrese. Una vez hecho esto, se le dice quese arrodille ybese el tablero. Después el Babalawo levantará el tablero y le dice que besela estera,oportunidad que aprovecha para soplarle sobre la espalda del sujeto unpoco de Iyefá delque está en el tablero y con el cual se ha efectuado el EBO. Esto lo hace el

Babalawo a lapar que da un golpe con el IROFA en el tablero. Y se termina el EBO.Cuando terminó el EBO, para recoger el Iyefá, se lleva lo que quedó alcentro del tablero,se marca el Odu IKA MEJI, se reza y con ésto se desactiva el Iyefá. Luego serecoge,dejando un poquito en el cual se marca el Odu OSA OJUANI y se va a lapuerta y se reza:REZO: OSA OJUANI, OSA LONI, OSA METAN, OSA EJO Y se sopla para la calle, dando un golpe con el IROFA en el centrodel tablero.316

16. EBO ENTRADA UMBOWA YOKO OSHA E IFAA- JURAR PINTURA.Se ponen las cuatro cazuelitas de pintura que se utilizan en el Santo.En la blanca se le echapolvo palo moruro, se revuelve y se le canta:SUYERE: “IYE IGUI MADAO EFUNKOKO ENUGUI NI IMOLE BABAORISHA”En la roja se echa polvo de Guabina, se revuelve y se canta:SUYERE:” EJA-ORUN EJA OMOLOGUN IMOLE AGABA ORISHA OSUNNABORU

ENIWA”A la azul y a la amarilla se le echa polvo de Palo Moruro y polvo deGuabina, cuando se leecha a la blanca y la roja respectivamente.B- Se coge una de las dos palomas del EBO y se limpia bien a todos,se arrodilla alIYAWO y se procede a sacrificar a la paloma, dándole sangre a lascazuelitas blanca, roja,azul, amarilla y al EBO, donde se echará el cuerpo y la cabeza de lapaloma.

 Y se canta el canto del sacrificio, el canto normal para matar.

Si es Ifá: Si es Osha:OBA: EYE EYELE NILE EYE OBA: EYE EYELE NILE EYE

Page 140: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 140/167

CORO: Idem CORO: Idem317OBA: IFA AWANI BAWA OBA: OSHA AWANI BAWACORO: Idem CORO: IdemOBA: IFA AWANI BOFUN OBA: OSHA AWANI BOSHE

CORO: Idem CORO: IdemOBA: IFA BOSHE OBA: OSHA TOKUN AWANICORO: Idem CORO: IdemOBA: IFA TOKUN AWANI OBA: OSHA TOKUNCORO: Idem CORO: IdemSe revuelven bien las pinturas, adicionándoles aguardiente, y secanta:SUYERE: “AKOÑUBO ABOODE AKOÑUBO ABOODEEKUEBE KUEFUN TE UMBO AKOÑUBO AKOBOAKOBO KUEFUN TE UMBO AWO”C- Se procede a pintar la Atena en el tablero de Ifá, de OBATALA

consagrado a este fin.318Sobre el tablero se pinta el Osun Lerí del Osha que se va a asentar. Sepintan los siguientesOdu:OSHE TURA, ODU registro de entrada, ODU isalaye del Osha que se vaa hacer, OTURASHE.IROSO ATE: Registro y baño lustral de la ceremonia de Osha.OTURA BARA: Tocar la puerta del Santo.

IRETE MEJI: El pelado y afeitado de la cabeza.OGBE TUA: Pintar Osun en la cabeza.OTRUPON SA: Fifí OKAN.OJUANI ALAKENTU: Coronar con ashé la cabeza.OBARA SA: La Corona del Santo.OGUNDA MASA: Secreto del Santo.IRETE SUKA: Consagración del Santo.OFUN JUANI: Llamada, parada, poner los Santos en la cabeza y llamaral Santo.319D- Sobre ésto se echa Iyefá y se marcan los Odus del EBO, sin repetir

los ya pintados conla pintura blanca y roja.E- Llamada de este EBO.REZO: KIBO KIBO ADIFAFUN AYE EKUTE ELEBOFENA AUREFUN ELERI IYARAWO OSIKA IKUBABANI SURE FUN EKIBE SHISHE ELEBOOLORUN SHILEKUN ILE OSHA ASHE ORISHAMODE MODE.F- Hacer el EBO.G- Para sacar el EBO se canta:REZO: AYIKININ NI ORUNMILA SHILEKUN

ILE OSHA SODEMI ORISHAAYIKININ NI ORUNMILA

Page 141: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 141/167

SHILEKUN ILE OSHA SODEMIORISHA AWOSe continua con los cantos tradicionales de sacar el EBO del tablero.320El Babalawo acompaña al Iyawo y a la Oyubona hasta el lugar del río

donde dentro de sietedías bañara al Iyawo. Allí, en el fango, se entierra el EBO, se limpiantodos con la paloma yse da la sangre sobre el EBO y se canta:SUYERE: “ AFEFERI NIRE OSHA FEFERIRI”Se entierra la cabeza de la paloma sobre el EBO y el cuerpo al lechodel río, para que locoja OYA.En el río se reza y llama a: ODUDUWA, ORUN, OYA, SHANGO,OBATALA, OSHUN yal Ángel de la Guarda (Secreto de IRETE SUKA).

Este EBO queda sobre entendido que se hará 7 días antes de laceremonia del Santo ylleva:1 gallo, cazuelitas de pinturas, pinceles, 1 huevo, EKO, tierra de lacasa del Santo, 2palomas, pedazo de carne de res, 1 pescado fresco chiquito, hoja demalanga, pelo de lacabeza del Iyawo, pedazos de tela de la ropa, jutía y pescadoahumados, maíz tostado yelementos característicos del Odu registro de entrada y derecho.

32117. PARA DARLE CHIVO A ASOWANOANIMALES:1- Paloma a Eleggua1-chivo,1-guinea y 1- pollo a Azowano,1-pollo para el Awan.INGREDIENTE:4 Pinturas de santo,3 coco,hierbas para elosain,Corralillo,Cundiamor,EscobaAmarga,Itamo Real.(nota:Con estas hiebas se haceOmiero y con el corralillo se lepone arriba al chivo.)1-canasta grande para el awan,1-pedazo de tela de saco conel sgte signo pintado con Efun y Oti.IRETE OSHE(UNFA) Todo tipo de miniestra.6velas y todo tipo de ingredientes para preparar el muerto• Atena dode come S.lozano(Esto se llama Asio)blanco -----------negro -----------

azul -----------amarillo ----------1er paso:Omi tuto A Eggun y Eyebale Eyele2do paso: La prosecion que es alrededor de casa con el chivo y el interesado.Suyere:Ejen Ejen,Anashen,Anashe.3er paso:Cuando termina de dar la vuerta defrente a la puertaSuyere: yao,yao meshoyao,yao takuaramayakua yao,yao4to paso:Tiene que haber un babalowo dentro para que responda la llamada altocar la puerta.Elde afuera toca 3 veses y el de adentro dice kise.Afuera:El nombre,el de adentro Kitie.

322Dice Azwano bodun Antinoche,salud,furza y trnquilidad.

Page 142: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 142/167

5to paso:Se moyuba delante del santo lazaro y se da coco.Se le presenta el chivo yse le manda asoplar coco con los atere y se reza: Sedeno,Sedeno Mado Keu.Kudeno MaduKeu.Seware SewareAruwa,Kae Sedeno Madu Kao.6to paso:Se le da de comer el chivo a S.Lazaro.

Suyere: Baraña Kiña Ñaquiña Lorun.Bara Yaquese Lorun.Azowano dekun,Era de Kun unyeAfimaye,Eye oluo popo afimaye.7mo paso:Se le da el pollito a Eshu Afran y a S.Lazaro.Suyere(normal)8vo paso: Se le da la guinea.Suyere:Awa petekun etu,Afimaye Afimaye.9no paso: Se prepara para limpiarse con el awan Suyere: Awa Awa Kufellesi,AwanKufellesi,Awanawan,awan.10mo paso:Se hace sarallenye con el pollito Suyere: Awa Awa sese,awan nuni eweawan sese.11no paso:Se baila el awan. Suyere: awao Orisha,Kawao de Asowano Kanwao.Nota: La persona que esta dando lleva la carga para la manigua

32318. ORUKO SAMI OSHAELEGUAESHU KEYE….....ESHU DA GRACIASESHU BALE….....ESHU ES HÁBILESHU MOYI….....EL CAMINANTEESHU FALUNMI...ES MY SUERTEESHU YURE……..EL MELANCOLICOESHU NABE……..ES MI APOYOESHU YIGUI……..ES INMUTABLEESHU ALANU………EN PERSONA

ESHU ALAWI…….CONDENAESHU IREGUI……ES EXACTOESHU TADE……..CORONA JUSTAESHU ADAYE……EL QUE COME SOLOESHU AMOYE……EL INTELIGENTEESHU ASIKI………DA EL TRIUNFOESHU AWADA……EL PLACENTEROESHU BALE………EL DE LA CALMAOKURO SAMI OSHAOSHOSIOSHOSI YENKU…OSHOSI NO ME DEJA, MORIROSHOSI ALANKUA… BRAZO PODEROZO324OSHOSI DAYEN……. ESTA SOBRE LA TIERRAOSHOSI KEPEZO……..ES MI SOSTENOSHOSI OMO LADA…HIJO CON CORONAOSHOSI ENI OWO……HIJO DEL PRESTIGIOOSHOSI OMO NIYI…...HIJO DE LA GLORIAOSHOSI ARA ENI…….SE RESPETA SOLOOSHOSI ALA AKASO…ES ORGANIZACIONOSHOSI ELETIRO…….ES RECTOOSHOSI KOYE…………ES MISTERIOSOOSHOSI LAPON……….ES DELIGENTE

OSHOSI OTUMBU…….ES VERDAD ABSOLUTAOSHOSI MELE…………ES COMPASIVO

Page 143: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 143/167

OKURO SAMI OSHAOSHUNOSHUN BATU……LA AMADAOSHUN BEMI……LA SALVADORAOSHUN KOYA……MUESTRA LA FORTUNA

OSHUN IWASU….DA LA DULSURAOSHUN LAGBA….LA LIDEROSHUN LADELE…LA HONORABLEOSHUN LADERIN..PORTADA DE LA RIQUEZAOSHUN OWODE…SENTADA SOBRE ELDINEROOSHUN TURA…….ES CONFORTABLEOSHUN YERI……..SALVA MI CABEZA325OSHUN OLUDE….LA CAUTIVADORAOSHUN BOLU…….LA FIESTERAOSHUN ABUSI…… DA LA BENDICIONOSHUN AMIYA……ES MI CORAZA

OSHUN DAWA…….VIVE POR SI MISMAOSHUN BEYU……..LA BRAVAOKURO SAMI OSHAOGUNOGUN BOKO………EL QUE SACRIFICAOGUN DOGBE…….MAESTRO DE LA VIDAOGUN LAYE………..MAESTRO DEL MUNDOOGUN TUMBI………CALMA A SUS HIJOSOGUN MOYI………..OGUN SOBRE EL CAMINOOGUN SINU…………EL AGRADECIDOOGUN TUNSHE…….EL CARÁCTER FUERTE

OGUN SIMEDE……..LAS DOS MANOS DE OGUNOGUN KARAGBA…..CONSTRUCTOR DE CUERPOOGUN IPINU………...EL QUE DECIDEOGUN ABURA……….EL JURAMENTO DE OGUNOGUN AMOYE………ES INTELIGENTEOGUN BANISHE……EL MENSAJERO326OGUN BIOLU……….ES LE JEFEOGUN IRELE………..ES HUMILDEOGUN IYI……………. OGUN DE LA GLORIAOKURO SAMI OSHAOBATALABABA BOLADE……..EL HONOR DE OBATALABABA LENU…………PADRE DEL RESPETOBABA MELE…………PADRE DE LA COMPASIONBABA TUMBI………..ME HACE RENACERBABA YIMI…………..ME HACE EL BIENBABA WADA…………ME LIBERABABA WOMI………… BABA ME MIRABABA DEYO…………. BABA ME DA FELICIDADBABA ADURA……….. BABA RUGA POR TIBABA KOYA………….ME MUESTRA SU GRACIABABA OBATI…………ME INSPIRA

BABA NINI……………PADRE DE LAS NIEVESBABA ENINO…………PADRE DE LA VISIONBABA KOSIKI………… BABA NO MUERE

Page 144: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 144/167

BABA BENDE……….. BABA NO PROMEVEBABA DAFO……….. BABA HABRE LA BRECHAOKURO SAMI OSHA

 YANSAN327

OYA DAWA…….VIVE DE SI MISMAOYA GORAYE…SE SIENTA EN EL TRONOOYA BALEYA….ME ASEGURAOYA BEMORA...NOS HABRAZAOYA BARDI…….NOS PREPARAOYA SANSAN…..NOS VENDICEOYA BEYU………BRAZO BRAVOOYA IMORU…….ES VEHEMENTEOYA ADESI……..CORONA DE RIQUEZASOYA ADIGUN…..PARADA FIRMEOYA AJALA……..GUERRERA VICTORIOZAOYA ALABI………DIVIDE LOS NACIMIENTOS

OYA AMOKE…….CONOCE LA DULSURAOYA ATOLE……..INDICADOR DE EGUNOYA AWANI……..LIMPIA SU CASAOYA ABATI………ES INVENCIBLEOKURO SAMI OSHA

 YEMAYAOMI DOKUN……….EL ASIENTO DEL MAROMI TOKUMBO……NACIDA DEL MAROMI NIBODE……….MEDICINA PODEROZAOMI LAKO…………..RAICES BAJO EL AGUA328

OMI LANO…………..LA NEGOCIANTEOMI RELEKUN……..LA CONSOLADORAOMI SAYADE……….BABOSA CORANADAOMI SAYERO……..EL AGUA LIMPIA EL MUNDOOMI KARI……….…CAMINA RECTOOMI BU……………. ME ACEPTAOMI LORUN………AGUA PERFUMADAOMI LOYA…………AGUA SANTAOMI MILE…….…AGUA QUE SACUDE AL MUNDOOMI LALA………..…INSISTENTE TRABAJOOMI LORO……….... LLAMA DE OROOMI TAWADE….….CORONA FIRME

OMI OLOGUEDE….DISTRA EN BRUJOOMI ALANO…………SENTIMIENTOS PUROSOMI ALAYE………….NOS DA EL PANOMI ALEMI…………….SEÑORA DE TODOOMI WEMI……………ALEJA LO MALOOMI KORE……………PIEDRA PRECIOSAOMI MISI……………..AGUA LIMPIAOMI ORIYE…………..LUCERO EN EL MAROMI OLODE…………DUEÑA DE LA CORONAOMI ALARIN…………MARCHA CON DIGNIDADOMI LUEKE………….ROMPE AL MISTERIOSO

OMI RELE……………VA A LA CASA329

Page 145: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 145/167

OKURO SAMI OSHAAGAYUINA BOLADE………..EL FUEGO DEL HONORENI IMO AIYE……….ENTRAÑAS PROFUNDASAGAYU ORUNGAN…APARECE EN EL CIELO

ONI SHOLU………….REY Y SEÑOROBA YENKU…………EL INMORTALAGAYU KAYODE……PERMANECER ALEGREAGAYU LATIJE……...EL QUE DA LA COMIDAONI ADESINA………..EL QUE GUA EL CAMINOELENU DIDUN……….EL ELOCUENTEONI ANDOLA…………BUENAS NOTICIASAGAYU AGBAMI…EL QUE SALVA CON RESOSONI TUMBI……….EL QUE DA HIJOSOBA NALOWA……EL HONESTOAGAYU SHOLA…….NOS HACE HONORESAGAYU SHOLU…….ES UN CABALLERO

ONI DANWO………...EL REY NOS EXAMINAONI KOWA…………..MENSAJERO DE LA VIDAONI LAKEYE………...HOMBRE SENCIBLEONI RONU……………PENSAMIENTO DEL REYOKURO SAMI OSHASANGOOBA IMORA……….REY DE LA SABIDURIA330OBA MOLA…………ME HACE GRANDEOBA TOLA………….RESELVA EL HONOROBA FUNKE………..REGALO DEL REY

OBA LAYE…………..REGALO DEL MUNDOOBA LAGBA…………NUESTRO LIDEROBA LADELE……….REY DEL HONOROBA MELE…………REY COMPASIVOOBA DOGBE……….MAESTRO DE LA VIDAOBA ARIWA………...PASADO Y PRESENTEOBA EMINI KAWO….CONTROLA AL HOMBREOBA LOKUN………...REY SIN MIEDOOBA OLUDE…………REY CAUTIVADOROBA ONIBUORA……REY DEL DINIEROOBA ONIKOWA...REY MENSAJERO DE LA VIDAOBA ERITUNDE…CABEZA INMORTALOBA BIONA……….REY DE LA CALLEOBA ABOKAWA….REY CON GARRASOBA DASAN………REY DE REYESOBA CEDEGBE….CORAZON ABIERTOOBA ABERE………INTELIGENTE AL OIROBA ADUFE………CAPAS DE AMAROBA ADUKE………REY CARIÑOSOOBA AKOKA……….ENTORNO BELLOOBA AKAWO……….REY Y ABOGADOOBA ALASE…………REY BRUJOOBA ALUGBA………SHANGO ES MI AMO

331OBA ARIYO..............ES BIENVENIDO.

Page 146: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 146/167

332

ORUKO IYAWO OSHAARARAAFRA... BIUNJO... PARTIDO POR AFRA.AFRA... AGBEJO... EL BAILADOR.AFRA... AFEKABINI... EL MUJERIEGO.AFRA... LABOBOSI... EL CORONADO.AFRA… OGBONTATO… EL SABIO.AFRA… ASORIN… VIENTO FUERTE.AFRA… FUMILOWO… COLMA DE HIJOS.AFRA… MOLUMAKIN… JEFE BRABOAFRA… OGAMIOWO… EL MAESTRO.AFRA… OGBONKATA… SABIDURIA REPARTIDA.AFRA... AYIGUNWA… SOL RADIANTE.AFRA... BAJUMO… EL CABALLERO.AFRA… OTUMBU… VERDAD ABSOLUTA.

AFRA… MIDAJU… FIRME.AFRA... NOGASI… EL DEFENSOR.AFRA… ALABOJUTO… SUPERINTENDENTE.LEBORISA… ANOLOUN… EL PODEROSO.LEBORISA… ASANABIOKO… HIJOS FABORABLESLEBORISA… ATEREÑOME… EL SABIO.LEBORISA… BANKOLE… PAZ DEL HOGAR.LEBORISA… OSISUAN… EL INFINITO.333LEBORISA… BOROBO... RESPETADO.LEBORISA… OJUIMA… OJOS DE FUEGO.LEBORISA… DABOMI… MI DEFENSOR.

LEBORISA… EDÑABI… NACIO BONDADOSOLEBORISA… EKUATO… HORA BUENA.LEBORISA… SHAISAN… IMPACIENTE.LEBORISA… IWAFEKORO... NOS QUIERE.LEBORISA… KOSIYAN… NO TEME.MASE… ONIKARA… EL VALIENTE.MASE… OSENYE… LA QUE SIRVE LA MESA.MASE… IMOWALE… TRAE EL BIEN A CASA.MASE… OFAINJAIWO… LA MAESTRA.MASE… AFETOKAN… AMOR PURO.MASE… TORUNENU… QUITA LA MALDICION.

MASE… WANKARA… HABLA CLARO.MASE… YOKEFA… DIA DEL AMOR.MASE… ALASUWALU… MANTO PROTECTOR.MASE… FIFIALARO… SEÑALA AL HOMBRE.MASE… BAWONJE… ESTA CON NOSOTROS.MASE… KOLOSIN… TODOS LA ADORAN.MASE… AJELELE… DECLARA CON FUERZA.MASE… OJULEKA… VELA MI CASA.BERECHE… OLOJESAN… EL COMPESADORBERECHE… ERITAYO… CABEZA EXSELSA334BERECHE… ADANILEKU… DETIENE LO MALO

BERECHE… ATESEYIMI…NO PERDONABERECHE… AJONU… COMPRENCION MUTUA

Page 147: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 147/167

BERECHE…AKAKOWO…EL TESOREROBERECHE… ALAYEJUBO… ESPIRITU DEL MUNDOBERECHE… ALAWUJO…MAESTRO PERFECTOBERECHE…ATOPALOTO…BALE POR SI MISMOBERECHE…OPUMBOJE…ALIMENTO SECRETO.BERECHE… DAKURO… EL NOS LIBERABERECHE…OTOTINUWA…OFRENDA DE LIBERTADBERECHE… ELETULOJU…FERTILIDADAGUE… FEJUSIN… PRESENCIA ESPIRITUALAGUE… FIWONISHE…ACCION RECTAAGUE… FOLAJAN…SEÑAS DEL HONORAGUE… BODUNUMI…RUEGA POR MIAGUE… ENIBAJUNBO…ME HACE CABALLEROAGUE… BERISOKE… ME ALSA LA CABEZAAGUE… BIYANKU…NOS DA CORAJEAGUE... BOYOME... EL SACERDOTEAGUE… ARADA… SE RESPETA SOLO

AGUE… ARAJAN…VISION DIVINAAGUE… OKUERERE… LEY DEL BIENAGUE… AKEBOYE… EL COMILONAGUE… AMASOUN…EL PACIENTE335ADAÑE… EKUNSIOMO… BUEN PADREADAÑE… ASHIBORIGAN… CABEZA CORONADAADAÑE… OKOLETA… LA VIAJERAADAÑE… OYEPOLU… CASA PODEROSAADAÑE… MUNYOWA…LA HEREDERAADAÑE… ADENJI… SOMBRA DE LA CORONAADAÑE… EWEJE… MAGIA EFECTIVA

ADAÑE… AJIBOGRE… RESURECCION VENDITAADAÑE… EJINWA… MI SOSTENADAÑE… DAMILOLA… MAESTRA DEL HONORADAÑE… LAFENWA… ES CAMINANTEAFREKETE… ABIOSE… NUNCA DESCANSAAFREKETE… NALOWA… HONESTIDADAFREKETE… AKOLOSU… ENGRANDESE LA FAMILIAAFREKETE… KUETILE… TODO CONTINUAAFREKETE… AFBODU… PROBERBIO SABIOAFREKETE… OMOSHOYA… DOLOR DE PARTOAFREKETE… OLADENDE… HONOR SEGURO

AFREKETE… LALOFO… ES INVENCIBLEAFREKETE… ITON… DA Y QUITA EL PODERAFREKETE… LADIPO… DA HONOR A SUS HIJOSAFREKETE… SEBO… SUPERA OBSTACULOSAFREKETE… MUNA…ES ASTUTAAFREKETE… AKUABORI… SALVA Y CONDENA.336

 JEBIOSO…ARAKORA…CONTACTO DIRECTO JEBIOSO…ABOMALE...ANCESTROS MAYORES JEBIOSO…BOYEGA…TITULO ELEVADO JEBIOSO…GBEJU…ASIENTO CORECTO JEBIOSO…KOSIJA…NO PERMTE ABUSO

 JEBIOSO…MAKOJUN…ES RESPETADO JEBIOSO…LAJOMI…SE HACE VISIBLE

Page 148: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 148/167

 JEBIOSO…WUBO…ES BRUJO JEBIOSO…NIBODE…MEDICINA PODEROSA JEBIOSO…AYEFUNOLU…DIGNO DE RESPETO JEBIOSO…AGBOLOMO…CIENCIA ANTIGUA JEBIOSO…EKUNWO…MANOS PARA EL DINERO JEBIOSO…ASHEPIPOJU…ES CARIÑOSO JEBIOSO…KANKURU…GENIOSOAZOWANO…MAKOKUELE…VERDAD FUERTEAZOWANO…NETUMBI…RENACER CORONADOAZOWANO…NIFAYA…ES BRUJOAZOWANO…NIGBORAN…OBEDIENCIAAZOWANO…ILADEUN…LUZ DE ORIENTEAZOWANO…NOGASI…ME DEFIENDEAZOWANO…ODEREKOKO…PALOMA DE PAZAZOWANO…OSOGIDIGBO…AMO DE LA POBREZAAZOWANO…OLOGIRIGBON…ESPIRITU SABIOAZOWANO…ALABOJUTO...INTELIGENCIA SUPREMA

337AZOWANO…OJUMBI…CASO RESUELTOAZOWANO…AGBORO…NOS IMPIDE CAERAZOWANO…AJONO…COMPRENCION MUTUAAZOWANO…AJUME…ES LIDERAZOWANO…ALESUJADE…ES UN EXORSISTAAZOWANO…FOWOSOYASUIYA.SOBO…FIRIGBA..TAMBOLERO MAYOR.SOBO…KANKURO…ES GENEROSOSOBO…LAFUÑIRI…HOMBRE DE HONOR.SOBO....ANUEFUN....PALABRA SANTASOBO ....ATOKU........GUIA SEGURA.

SOBO.....SIMIMO.......SU BENDICIÓN.SOBO.....SHOREMI....ES BUENO CON MIGO.SOBO.....EDIWANA...AMIGO LEAL.SOBO....WOILETAN...BIEN A CASA.SOBO ...KENEKUN....ES UN LEON.SOBO....KOLEKU.......BUEN HOMBRE.SOBO....KOSIJAN ......NO ES TEMEROSO.SOBO....ALABOKU....SANTO BENDITO.SOBO....ORUTUMALE...CORONA SERENA.SOBO....TOLEREGUMI...DESTRUYE EL CHISME.SOBO....AYODELE.....ES UN PROFETA..

SOBO....OLUOIGBOLA..EL SALVADOR.338

19. OSODE OFETILE• SE COLOCA EL OPKULE EN BABA EYIOGBE• SE MOYUBA Y SE VA REFRESCANDO EL OPKULE CON OMI DEL PISO• SE COGE OPKULE Y LOS IGBOS Y SE PRESENTA JUNTO CON EL PAGO DE LAVISTA.• SE LE ENTREGA TODO A LA PERSONA QUE SE MIRA, EN SUS DOS MANOS,SE LO LLEBA A LABOCA Y PIDE MENTALMENTE EL OBJETO DE LA VISTA.• SE PRESENTA EL OPKULE A LOS PUNTOS CARDINALES.

• CON EL OPKULE EN LA MANO SE VA MOVIENDO EN MOVIMIENTO VERTICAL TOCANDO LA

Page 149: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 149/167

ESTERA Y SE DICEIFAREO MI OLOWOIFAREO MI OYUGBONAIFAREO BOGBO AWOIFAREO APETEVIIFAREO ADDA LASHE, ADDA LA OCHA, ADDA LA INFINI, IFA LOFUN IFAREO.• SE SACA EL ODDUN TOYALE• SE SUBE CON ( LA OTA, EL GUNGUN Y EL AYE ) POR EL OPKULE POR LAPATA DERECHADICIENDO OTA SIWUAYU.• SE BAJA POR LA PATA IZQUIERDA Y SE DICE OYU LOKEÑO BEKO• SE TOCA LA FRENTE CON LA OTA Y DICE ORUMILA OFEYE IRE (SI ESTASOLO) BOGBO AWOOFEYE IRE (SI ESTA ACOMPAÑADO)• SE ENTREGAN LOS IGBOS IRECALLAJAO (OJO BUEY)OTA ( PIEDRA)

• SE SACA EL PRIMER TESTIGO• SE SACA EL SEGUNDO TESTIGO• SE PIDE LA MANOSI EL PRIMER TESTIGO ES MAYOR QUE EL SEGUNDO IZQUIERDASI EL PRIMER TESTIGO ES MENOR QUE EL SEGUNDO DERECHA339PARA IRELA OTA SIEMPRE SIEL CALLAJAO SIEMPRE NOPARA OSOBBOEL AYE (CARACOL) SIEMPRE SI

EL CALLAJAO SIEMPRE NOPARA OSOBBO IKUEL GUNGUN ( HUESITO) SIEMPRE SIEL CALLAJAO SIEMPRE NO• DESPUÉS DE ESTO SE COMPLETA LA PROFERIA EN DEPENDENCIA DE IRE UOSOBBO.• SI ES IRE ( LESE)• SI ES OSOBBO ( ONNIRE) QUIEN DA EL IREOYALE ( FIRME )

 TESI ( SEGURO )LESE ( ATRAVES DE QUIEN) OSCHA, ORISHA, ORI OSHA, EGGUN, OLOFIN,ELEDDA.

ONISHE ( SI QUIERE ALGO EL QUE DEFIENDE)ONISHE (OCHA, ORISCHA, ORI HOSCA) ORUMALE340ONISHE ARA ( QUE QUIERE SU CUERPO )ONISHE LERI ( QUE QUIERE SU CABEZA )ONISHE OYIYI ( QUE QUIERE LA SOMBRA )ONISHE ILE ( QUE QUIERE SU CASA )ONISHE ILEKUN ILE ( QUE QUIERE LA PUERTA DE LA CASA )ONISHE ILE BABAWUA ( QUE QUIERE EL TECHO DE SU CASA )ONISHE OCHINCHE ( SU CENTRO DE TRABAJO )ONISHE (ERITA MERIN, ILE IBU, ONIKA, ILE IKU, ILE AGBOLLA)

(CUATRO ESQUINAS, RIO, MAR, CEMENTERIO, PLAZA)OSCHA ORISHA

Page 150: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 150/167

ORI OSCHASHANGO IBEYIS AGGAYU

 YEMAYA INLE OLOKUNOGGUN OSUN AZOWANOELEGUA OKE ODDUA

OCHOSI OGGE ORISCHAOKOOBATALA AÑA OZAINOYA ABATA BROMUOGGUN DADA BRICIAOSHUN ERINDE ERAN NIFEOBA IROKO OBBEKA KUANALDO

 YEWA ODDEOCHOSI BABALAWOORIORULA341SI NO COGE CON NADA DE LO ANTERIOR SE PREGUNTAPOREGGUNLOS EGGUN SE DIVIDEN EN DOS GRUPOS• ALANO O EGGUN FAVORABLES• BURUKU O PERJUDICIALESFAVORALES O ALANO• EGGUN ELEMI GUIA O PROTECTOR• EGGUN CHEWO PROTEGE JUNTO AL ALALEYO• EGGUN ORE AMIGO• EGGUN GOGO QUE VIENE A AYUDAR• EGGUN ARAE FAMILIAR• EGGUN DILE QUE SE HA HECHO Y PACTO CON ELESTOS EGGUN PUEDEN ESTAR AFLIGIDOS Y AFECTAR AUN SIN TENER LAITENCION DE HACERLOPOR LO QUE HAY QUE PREGUNTAR QUE QUIEREN

 TAL COMO ALDIMU, ALALDIMU, MINI MINI, EYEBALE, ORO, TAMBOR, ETC.NUNCA USAR ELPARALDO PUES PUEDEN SE PELIGROSOS.PERJUDICIALES O BURUKU• EGGUN MITILOWAO ENVIADO• EGGUN AKARAKANBURA PERRO DE PRENDA• EGGUN OGUGU DE PRENDA

• EGGUN BAKULA DE PRENDA JUDIA• EGGUN OLOSI DEMONIOS• EGGUN GINI BURLON• EGGUN OKOBO VICIOSOESTOS EGGUN SE PRENDEN Y REXPULSAN EN FORMA BRUSCA CONPARALDO .342EN EL CASO DE UN EGGUN AIMA, EEGUN QUE SON DESCONOCIDOS PERO SEPEGAN Y LOSEGGUN MERINLAYE, EGGUN ERRANTES QUE TAMBIENSE PEGAN, COMO SONNEUTROS SEDESPIDEN DE FORMA CORTES, DÁNDOLE UNYEN, ALDIMUS, MINI MINI, O LOQUE PIDAN.SE LES HACE KUARALDO NUNCA PARALDO.

Page 151: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 151/167

PARA ONISHE OSHA, ORISHA, ORI OSHA• ADDIMU• ALADDIMU (UN ADDIMU GRANDE Y TAPADO CON PAÑOS)• EBBO KERE (ADDIMU AL QUE NO LE PUEDE FALTAR GRANOS, CARNE,HUEVOS Y FRUTAS).

• BOGBO TENUYEN (TODO LO QUE COME LA BOCA COCINADO EN BOLAS, YGRANOS).• EBBO SHIRE (ADDIMU EN PEQUEÑAS CANTIDADES QUE SE LE PONE A UNOSHADETERMINADO PARA QUE LO REPARTA ENTRE LOS DEMAS, SE PASA POR ELOPON).• EBBO KEUN EDDUN KEUN (IGUAL QUE EL EBBO SHIRE PERO ESTE SE LEPONE A CADA UNODE LOS SANTOS DESPUÉS SE PASA POE EL OPON COMENZANDO POEELEGUA Y

 TERMINANDO POR EL ALALEYO).• SAOMERIO ( EWE SECAS AL SOL QUE SE DETERMINEN EN EL OSODDE, NO

PUEDE FALTARCASCARA DE NARANJA E INCIENSO).• INAYO (BOLAS DE GOFIO, HARINO, MIEL, MECHAS DE OU, EPO Y AZUFRE).• SARAO EKO (ESPECIE DE NANGAREO QUE SE LE PONE A LOS OSHA)TODO LO QUE LLEVE EYEBALE SON OFRENDAS MAYORES.ONISHE ARA (QUE QUIERE EL CUERPO)• EBO MISI• SARAYEYE• EBO CACHEORO (EBBO EN EL EPON CON HUEVO)• EBBO AKUAYERU (EBBO CON JUJU)• EBBO INPORI LERI AWO (EL QUE MARCA EL AWO)

• EBBO TENTEBORU (EBBO DETALLADO DEL SIGNO)• EBO NI META ODDUN (TRES EBBO DEL UDDUN)• EBO INCHE ASHEGUN (EBBO QUE LLEVA ELEMENTOS RELLENOS )• PARALDO• KUARALDO• OPARALDO• AWAN• AKUARAMAO (LIMPIEZA CON ANIMAL DE CUTRO PATAS DESCUARTIZADO)343ONISHE LERI (QUE QUIERE EL LERI)• EBBO MISI CON EWE DETERMINADA POR IFA• OBBORI ELEDA• FIWE (MACHUQUILLO DE EWE QUE SE HACE CON OKE Y SE REFRESCA LALERI)• AWETONIREO (UN JIO JIO Y EWE)• EYEBALE• ISOYE LERI OTA(DARLE EYEBALE A SU ANGEL DE LA GUARDA ATRAVES DESU LERI)• FOLORI EYE (EYEBALE DE SU LERI CON EL SANTO QUE DETERMINE)• MI TOSHE(RECIBIR ASHE DEL OPON AL LERI)• FELEMBE (JIO JIO EN EL LERI EN PRESENCIA DE ELEGUA REZANDO 16MEYIS)• CHACHA LERI (MEDIO ASIENTO)

• YOKO OSHAONISHE ABOÑU O OLOÑU (QUE QUIERE EL VIENTRE)

Page 152: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 152/167

• MAMU (REMEDIOS TOMADOS)• OBBORI ABOÑU (ROGACIÓN DE VIENTRE)• EBBO MISI• SARAYENYE• EYEBALE• AKUARAMAO• EBBO ABOÑU (SE MARCAN LOS SGNOS DEL EBBO EN EL VIENTRE Y SEHACE EBBO CON LOQUE MARQUE)ONISHE ELESE (QUE QUIEREN LAS PIERNAS)• SE HACE SOLO CUANDO SE SABE QUE HAY PROBLEMA EN UNA PIERNA. SEHACE LOMISMO QUE ABOÑU, ESTAS COMEN CON AZOWANO O ALALEYO Y SE LEPUEDEN HACERPARALDO.ONISHE LOWO (QUE QUIEREN LAS MANOS)• LO MISMO QUE ABOÑU PERO SE PUEDE HACER

• EBBO ACUA (LAVAR LAS MANOS PARA AÑA.• ISO YE LOWO OTA (SANGRE ATRAVES DE SUS MANOS)• OBBORI LOWO (ROGARSE LAS MANOS IGUAL QUE LA LERI)• EBB0 MISI.ONISHE OYIYI (QUE QUIERE LA SOMBRA)344• ADDIMU A LA SOMBRA (SE PONEN ADDIMU EN LA SOMBRA)• ITANAS ENCENDIDAS A LA SOMBRA• EYEBALE A LA SOMBRA• PARALDO A LA SOMBRA• KUARALDO A LA SOMBRA• OPARALDO A LA SOMBRA• SARAYENYE A LA SOMBRA• EBBO LA SOMBRA (SE RECOGEN TODO LO ENMARCADO EN LA SOMBRA YSE HACE ELEBBO CON ESTO EN EL TABLERO)ONISHE ILE, ONISHE ILEKUN, ONISHE ILE BABAWUA, ONISHE TODASLASPOSICIONES.• SE PUEDE COMPROMETER A ALGUN SANTO JUNTO CON LA POSICIÓN OESTA SOLA.• EBBO MISI• ADDIMU

• INAYO• SAOMERIO• EYEBALE• EBBO OPON• PARALDO (OSA LOFOBEYO)• INSHE ASHEGUN (ENTERRAR INSHE EN LAS POSICIONES)• ESHU EN LAS PISICIONES ENTERRADOS.• SE AMARRAN LAS CUATRO ESQUINAS PARA ASEGURAR.• SE PREPARA EL TECHO CONTODO ESTONOTA IMPORTANTE:Preguntas para cuando suceda que Orula no coja lo que el

Oluo a tartado de

Page 153: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 153/167

marcar, es decir esto ayuda a situar en tiempo y espacio lapregunta:

. okobi ashe (que no se dejen hacer las cosas)

.Kowaniche nilowo (Terminar la obra completa para

ver resultado).Kawi (hacer las obras rapido)345ODUN ISALAYEMANERA PRACTICA DE DARLE DE COMER A LOS ORISHAS PORIFA.ESTO SE REALIZA CUANDO EL AWO TENGA QUE DARLE DE COMER AUN DETERMINADOORISHA Y EN ESE MOMENTO NO TENGA A MANO ESTE ORIAHA O NO

 TENGA RECIBIDO

ESTE ORISHA, SE PROCEDE DE LA SIGUIENTES FORMA. DESPUES DECONSAGRAR LAPINTURA, SE PINTA EN UN PLATO UNA ATENA DE LOS SIGUIENTESOCDUN DE IFA, OSHE

 TURA (OCDUN DONDE BAJO EL ORISHA) Y OTURA SHE, ESTO SE PINTAUTILIZANDO EFUNLIGADO CON MORURO (IGUI OFUKOKO), OSUN NABURU LIGADO CONEYAORO. DESPUESDE ESTE PROCESO SE COLOCA EN EL PLATO SOBRE LA ATENA ELNUMERO QUE SIMBOLIZAA EL ORISHA EN CUESTION CON PEDAZOS DE COCO Y SE LE PONE UNATARE SOBRE SOBRECADA PEDAZO DE OBI UNOS EPO Y OTROS ORI SEGÚN EL ORISHA ALLAMAR. DESPUES SEREZAN LOS SIGNOS Y SE LLAMAN A EL ORISHA CON LOS SUYERESCORESPONDIENTES Y SELE DA OBI Y DESPUES SE LE DA EL ANIMAL CORRESPONDIENTE.CONSAGRACION DE LA PINTURA:CUANDO SE MESCLA ELEYAORO CON EL OSUN LABURU SE LE REZA:REZO:EYA ORO EYAMOLORUN IMOLE AGBA ORISHA.

CUANDO SE MEZCLA EL POLVO MORURO CON EL EFUN SE REZALOSIGUIENTE:REZO:IE IGUI MADAO OFUNKOKO ONIGUI346NI IMOLE AGBA ORISHA.DESPUES CON EL IROFA SE REVUELVE Y SE LE CANTA ESTE SUYEREQUE CONSAGRA:SUYERE:AKOÑUBO ABOOBOAKUEBO KUEFUN TEUMBO

AKOÑUBURO AKOBOAKUBO KUEFUN TEUMBO AWO.

Page 154: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 154/167

DESPUES DE CONSAGRAR LA PINTURA SE PROCEDE A PINTAR LAATENA Y SE REALIZA LOEXPLICADO ARRIBA.DIAGRAMA DEL PLATO SEGÚN LOS ORISHAS A LLAMARORISHA ODUN ISALAYE ETA OBI Y ATARE

ELEGWA OGBE ATE EPO 8OGGUN OGGUNDA EYI EPO 7OSHOSI OSHE KANA EPO 7AGAYU OSA BARA EPO 9AZOWANU OBARA TURA EPO 9BROMU OBE YONO EPO 7BRONCIA IWORI BOBE EPO 7DADA IRETE INTELU ORI 4347IBEYIS OTURA DI EPO 4(CADA UNO)INLEALBATAOKANA SODE EPO 7IROKO OJUANI BOSHE ORI 8NANA BURUKU OYEKUN IWORI EPO 7OBA OTRUPON ÑAO EPO 8OBATALA OSHE FUN ORI 8OKE ORAGUN ORI 8OLOKUN ODI KANA EPO 7OLOSA OGBE KANA EPO 7ORISHAOK OIWORI DI EPO 7

DAIWERO OBE YEKUN EPO 7OSHUN OSHE TURA EPO 5OYA IROSO SA EPO 9OZAIN OSHE MIWO EPO 8OSUN IRETE LASO ORI 4SHANGO OKANA MEYI EPO 6IKA OGGUNDA

 YEMAYA IWORI MEYI EPO 7 YEMBO OFUN SA EPO 4 YEWA OTURA ROSO EPO 9NOTA: PARA ORO LA ATENA VARIA PUES EN VEZ DE OSHE TURA YOTURA SHE LLEVA LASIGUIENTE ATENA:348OYEKUN MEYI------------------DONDE NACE EL REINO DE LA MUERTE.ORAGUN--------------------------DONDE NACE EL FALLECIMIENTOHUMANO.OGUNDA FUN-------------------DONDE NACE EL HABLAR EL EGGUN DELAWO.OTURA NIKO--------------------HABLA O ATRAE EL EGGUN DE LOS IWORO.IRETE YERO----------------------HABLA O ATRAE EL EGGUN DE LASMUJERES.

OJUANI BASO-------------------DONDE BAJO ORO A LA TIERRA.34920. OBORI ELEDA CON EYELE MEYI FUN FUN

Page 155: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 155/167

1.SE COLOCA UNA MANO DE OBI DETRÁS PARA DAR OBI A ESHUNI BAKO Y ALOS EGGUN DELINTERESADO. A LA DERECHA Y TAMBIÉN DETRÁS SE PONE UNA VISTA DEOBI BOCA ARRIBA. LACUAL SE VA ZASONANDO CON LOS INGREDIENTES DEL OBORI EN CADAUNO DE LOS PASOS, ALFINAL SE PREGUNTA SI OTAN Y SE LE ECHA OTI OMI Y OÑI DEL CUELLO DELA PALOMA Y PORÚLTIMO JUJU. E N CASO DE OKANA SE PREGUNTA SI VA A EGGUN Ó ACUALQUIER OTRA POSICIÓNO SI SE VA EN EL OBORI.2. SE LE COLOCAN AL INTERESADO LAS ALAS DE LAS EYELE SOBRE LOSDEDOS DEL MEDIOSOTENIENDOLAS E INMOVILIZÁNDOLAS CON LOS DEDOS INDICE Y MEÑIQUE,DE MANERA QUELAS PALMAS DE LAS MANOS QUEDEN LIBRES.3. EL AWO SE ABRAZA CON ITANA MEYI Y REZA OJUANI HERMOSO, LA VELA

DE ATRÁS SE LECANTA A EGGUN Y LA DE ADELANTE AL LERI.4. EL PLATO CON LOS INGREDIENTES ESTARÁ COLOCADO AL FRENTE.5. SE PREOCEDE A MOYUGBAR, DAR INFORMACIÓN DEL MOTIVO DE LOSINGREDIENTES ASICOMO LOS ANIMALES A EMPLEAR TODO EN ESHUNIBAKO.REZO DE ESHUNIBAKO: ESHUNIBAKO LOYE AKUANDO LOLO IKU BARA OWAOBAYE OBI LAYEBAYIREO ELEORUN ESHU BAKOLOYE.PICANDO OBI CON LA IZQUIERDA: OBI A LA FIBI IKU OBI A LA FIBI ARUNADELEPE ELEGGUA LEKOLEYE KAMA NANYO UMBATO OSODE BOTALOKUN UNLO.

PICANDO A LA DERECHA: IRE AIKU IRE OMA IRE OWO IRE AIKU BABAWA.6. OSHEBILE A EGGUN.350NOTA LOS COCOS SE DEJAN BOCA ARRIBA, PARA AL FINAL PREGUNTARLE A EGGUN YESHUNIBAKO SI OTAN, ESTO DESPUÉS DE ECHA LA ROGACIÓN.7.OBI POR DELANTE: MOYUGBA, INFORMACIÓN (EL MOTIVO, LOS INGRDIENTES YLOSANIMALES A UTILIZAR) SE MENCIONAN LOS SANTOS IBA (SANTO) HASTA OBBATALAA ELCUAL SE LE REZA.8.REZO A ORI: AMURE ORI OBA ONA ADIFAFUN ORI ATETE GUANI ATETE LERAN

DANIGUEBE LEYI ORI.9.OSHEBILE AL LERI: OBI LERI MAWA LERI OSHANLA OBI LERI OSHANLA OLORUN NIOBI BIETAWA BI EYE IFE OBI BI YERE OKANA SODE UMBATI UNLO. OBI LERI MOKUE TEBIOLORUN, OBI ODI ODI OBA YEKUN KAMA YEKUN KAMA YE ARUN KAM OFO KAMA YEIÑAKAM YE RARYE INLONI KAMA FETI LOYE KAMA FETI UNSOLONI KAMA FETI UNLO YORUNOBI MOKUE.PICANDO CON LA DERECHA: OBI ODDUA OBANI OLORUN ORUMALE WAMALWE ISOOTA,OBI LERI ODARA, IRE AIKU, IRE ASHEGUN OTA IRE LERI ODARA.

10. OSHEBILE NORMAL.11. SE PONEN LOS PLATOS EN LA FRENTE Y SE REZA.- OGBE SHE: OGBE BALOSHE OSHE AWADO

Page 156: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 156/167

- IWAYU KI AFOYUREWO MIKI AWON OMO AREYE IMPORI ODARA.12. SE PONEN LOS PLATOS EN LA BASE DEL CRANEO Y SE REZA:- IWORI OBERE (EL REZO DEL EBBO)- IPAKO KINLE KE ODDI BIKU BA SUNMO ITOKI E BAMI YE OYO IKU FUN LO.13. SE PONEN LOS PLATOS EN LA NUCA Y SE REZA.- OSHE NILOBE (EL DEL EBBO)

- ESHUNIBAKO (EL DE ARRIBA)14. SE PONEN LOS PLATOS EN ORI Y SE REZA:- OGBE ROSO (EL DEL EBBO)- ORI (EL SABIDO)15. SE RETIRAN LAS EYELE MEYI Y SE LE PONEN EN ORI, MOVIÉNDOLAS EN FORMACIRCULAR Y REZANDO LOS 16 MEYIS.16. SE LE DEVUELVEN LAS PALOMAS Y SE PROCEDE A PINTA EYIOGBE CON OMI ENORI YUNA CRUZ EN CADA UNO DE LOS PUNTOS.SUYERES: OMI TUTO UMBO LERI LERI ODARA (CABEZA)OMI TUTO UMBO ORI ASABE, ORI ASBE OADRA (LAS SIENES )OMI TUTO UMBO KOBO TUTO KOBO TUTO ODARA (LA OYITA)OMI TUTO UMBO ESHUNIBAKO ESHUNIBAKO ODARA (LA NUCA)

OMI TUTO UMBO ELESE ENTELE ELESENTELE ODARA (RODILLA DERECHA)OMI TUTO UMBO ELESE ENTELE KAMAFACETA ELESE ENTELE KAMAFACETAODARA (RODILLA IZQUIERDA).OMI TUTO UMBO IKAN BURUKU ODARA IKAN BURUKU ODARA (PIE DERECHO)OMI TUTO UMBO IKAN BURUKU LODE IKAN BURUKU LODE ODARA (PIEIZQUIERDO)OMI TUTO UMBO LOWO OTUN LOWO OTUN ODARA (MANO DERECHA)OMI TUTO UMBO LOWO OSI LOWO SOI ODARA (MANO IZQUIERDA)OMI TUTO UMBO EGGUN IKU EGGUN ODARA ( ESTO VA A EL COQUITO)

351NOTA: ESTOS SUYERE PROCEDEN DE IGUAL FORMA CON EL ORI Y EL EFUN.17. PARA DAR EYEBALE AL LERI A LOS PUNTOS Y A EGGUN.SUYERE: FOLORI EYE (BIS) EYE LERI FOLORI EYE

NOTA: (SE VAN MENCIONANDO LOS DIFERENTES PUNTOS CON EL MISMO SUYERE(LERI ,ORIBASE, KOBOTUTO, ESHUNIBAKO, ETC HASTA LLEGAR A EGGUN AL QUE TAMBIENSELE DA EYEBALE.)18. PARA PONE OBI AL LERI A LOS PUNTOS Y A EGGUN.SUYERE: OBI NI KUAKUA SHEMIO SHEMIO LERI NI KUAKUA SHEMIO SHEMIONOTA: (SE VAN MENCIONANDO LOS DIFERNETES PUNTOS HASTA LLEGAR A EGGUN)19. PARA PONER ALGODON.SUYERE: OU BELELE OU BELELE ASHE ORI OU BELELENOTA: (SE VAN MENCIONANDO LOS DIFERNETES PUNTOS HASTA LLEGAR A EGGUN)20. SE PREGUNTA POR DETRÁS A EGGUN Y ESHUNIBAKO SI OTAN EN CASO

POSITIVO SEVIRAN LOS OBI CON EL SUYERE SABIDO. (IGUAL QUE EN EGGUN)SE VA ADELANTE Y SE LE PREGUNTA A ORI SI ESTÁ OTAN.21. SE MUEVE EL PAÑO EN FORMA CIRCULAR EN LA CABEZA Y SE DICE EYERINMILE(3VECES), CON LAMAO IZQUIERDA MOVIENDOLA EN FORMA CIRCULAR HACIA FUERASEVOTAN LOS OSOGBOS DICEINDO IKU UNLO, ARUN LO, OFO UNLO ETC Y CON LAMANODERECHA DE LA MISMA MANERA PERO HACIA DELANTE SE LE ALAN LOS IRESESDICIENDO IRE AIKU, IRE OWO, IRE OMA.SUYERE PARA PONER EL PAÑO O GORRO: ASHO FUN FUN LAWAO LAWAO IRE AYE

(SE REPITE) IRE OMAIRE OWO

Page 157: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 157/167

22. SE PREGUNTA CON OBI POR DELANTE SI OFEREGUEDE Y EL DESTINO DELOBORI.23. EN EL PLATO ESTARÁN LAS PALOMAS CON EL RESTO DE LOS INGREDIENTESSOBRANTES.SE PREOCEDEN A RETIRAR LOS INGREDIENTES DEL CUERPO Y COLOCARLOS EN LASMANOS DEL INTERESADO MENCIONANDO UN IRE DISTINTO EN CADA OPERACIÓN,

EL DELOS PIES SE LO RETIRARÁ EL MISMO CON SUS PIES EL DEL PIE DERECHO CON ELDEDOGORDO DEL PIE IZQUIERDO Y VICEVERSA. CON LO QUE TIENE EN LAS MANOSSIMULALAVARSE LAS MANOS PIDIENDO Y DEJANDOLO CAER TODO EN EL PLATO.24. SE LE PONEN DOS MOTAS DE ALGODÓN EN SUS MANOS Y SE LE DAN LAS DOSVELAS.SUYERE: AGANGARA OMO ORI ABILE (BIS) IKU LOWA OMORI ABILE AGANGARA OMOORI ABILE.25. SE LE ENTREGAN LOS PLATOS UNO TAPANDO AL OTRO, LOS CUALES SUJETARÁ JUNTO A LAS VELAS Y SE LEVANTA CON EL SUYERE: OFEREGUEDE AYABA DIDEO

352OFERGUEDE KOKUTE MALE ADIFAFUN TIMODE.26. SE LE CANTA A OSUN BAILANDO DE TALON A PUNTA EL BAILE DE OSUNLEVANTANDOLOS PLATOS EL OFICIANTE LO AYUDA A LEVANTAR LAS MANOS.EL OFICIANTE LE RETIRA LOS PLATOS Y LA PERSONA LEVANTA EL PIE IZQUIERDO YGIRASOBRE UN PIE CON EL SUY DANTE RIO Y AL TERMINAR LA VUELTA APAGA LASVELAS DEUN TIRÓN.OBORI ELEDA CON EYABODELANTE DE LA PERSONA YA SENTADA SE PINTA UN CIRCULO CON EFUN EN ELSUELODENTRO EYEIOGBE AHÍ SE PONE EL PLATO CON LOS INGREDIENTES, EN LA PARTEDEATRÁS SE HACE UN CIRCULO Y SE PINTA 0YEKUN MEYI, SE COLOCA UN BASO DEAGUA YUN A ITANA.DESPUÉS DE MARCARCON OMI, ORI, EFUN, ETC, SE PROCEDE A DESPRENDER LASDISTINTAS PARTES DEL PARGO. EL CERRUCHO QUE TIENE EN EL LOMO, ES LAPARTEQUE SE PONE EN LA CABEZA, LAS ALETAS LATERALES VAN PUESTA EN LAS MANOS,LASALETAS DE ABAJO VAN PUESTAS EN LAS RODILLAS, LA COLA SE LE PICA AL MEDIO YVAN SITUADAS EN LOS PIES, LAS AGALLAS SE PONDRAN EN LA NUNCA.SUYERE

OBORI LOMU OLODUMARE ALA SHUMARERE.PARA DAR EYE DEL PARGO SE CANTASUYEREELLA LOKUA EYE EYE OBORI ELLA.CUANDO SE BA A SITUAR EL COCO EN LAS PARTES QUE YA ESTA SITUADO LASPARTESDEL PARGO .SUYEREEWE ÑAÑA OBI ORE EWE.SE PREGUNTA SI EBOADA, Y EN CASO POSITIVO SE PROCEDE A TAPAR CON 0U .SUYEREELLA TUTO YOMILO ELLA TUTO YOMILO ORUMILA ORI ASHE ELLA TUTO YOMILO.CONTINUA IGUAL QUE LA DE EYELE Y LOS INGREDIENTES SE BAN COLOCANDO EN

ELPLATO DEL PARGO, SE LES ECHA ORI Y EFUN , SE CUBREN CON ALGODÓNCOMPLETO,

Page 158: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 158/167

SE PREGUNTA EL DESTINO DE LA ROGACIÓN Y SE LEVANTA CON EL SUYERESABIDO.OBORI ELEDA CON ETUSE HACE IGUAL QUE LA EYELE PERO EN EL PLATO DONDE SE PONEN LOS 0BIS SEPROCEDE ASI.SHANGO……………………..6 RAYAS DE EPO.

OBATALA……………………8 RAYAS DE ORI3530GUN Y OSHOSI…………….7 RAYYAS DE EPO.OYA…………………………..9 RAYAS DE ORI. YEMAYA……………………..7RAYAS DE MELAO.OSHUN………………………..5 RAYAS DE 0ÑI.SUYEREBIBI O BIBI ETU BIBI O BIBI EIYE, FOLORI EYE, FOLORO EYE, YEYE BIBI O BIBI ETU.OBORI ELEDA CON OUNKOESTO SE HACE EN ULTIMO CASO PARA SALVARLE LA VIDA AL PERSONAJE Y ES MASARRIESGADA DESDE EL PUNTO DE VISTA DE LA FUGA DE ASHE DEL 0BA QUE LADELPARGO.

ESTO SE HACE CON ELEGUA, OGGUN, OSHOSI, OSHU, AZOJUANO, AGAYU,OBATALA.SE HACE CON OUNKO MAMON , SE NECESITA OBI, ORI, EFUN, ERU, OSUN, OBI,KOLA,OROGBO, ONI MERIN EYELE.SE COLOCA LA PERSONA DE RODILLAS DELANTE DELOSHA AL LADO DE ESTE UN PLATO CON 8 PEDASOS DE COCO CON UN ATARE CADAUNO , FOLORI EYE AL PLATO Y AL OSHA Y SE DAN LLAS EYELES CANTANDO ALSANTO .SUYYEREEYELE EYELE LAWAO EYELE MENE LAWAO EYELE MEME.DESPUES SE RUUEGA LA LERI NORMAL.SUYERE PARA DAR EL OUNKO DEL LERI.OUNKO MAI MAI, ELEDA BOGBO LARISSA MAI MAI , OUNKO ELEDA AKE BOGBOLORISHAMAI MAI.PARA AURE CON BABA LO MISMO PERO EN VES DE OUNKO AURE Y LO MISMO CONAGBO. SE LE SACA EL CEREBRO Y SE RUEGA LA LERI CON EL.OBORI ELEDA CON AKUAROEN LA LERI SE PONE UNA HOJA DE 0U CON UN HUECO EN EL CENTRO AHÍ SE PONEELPEDASITO QUE SE QUITO A LA HOJA CON 4 PEDACITOS DE KOLA, DESPUÉS DE LEDANLAS AKUARO CANTANDO.AKUARO MAKUANITIO BA IRERE , AKUARO MAKUANITIO BA IRERE, ELERI AKUAROMAKUANTIO BA IRERE.

DESPUÉS ECHAN LAS PLUMAS Y SE PONE TODA LA ROGACION.KOBORI ELEDA CON EKUTEESTO SE HACE CON 3 SANTOS. ELEGUA, OGUN Y OSHOSI.354SE PROCEDE IGUAL QUE EL CHIVO, LA JUTIA SE LAVA CON 4 EWES DEL ALGEL DELLAGUARDIA DE LA PERSONA. SUYERE PARA EYEBALE.SUYEREELEO ELEDA EKUTE ELEO, ALODE ELEO ELEDA OSOSA EKUTE ELEO ALADE ELEO.SE LE PONE COCINADA AL OSHA Y LA LERI SE PONE ENCIMA.OBORI ELEDA CON AKUKO.IGUAL QUE LA EYELE PERO DESPUÉS DE LA EYEBALE LA LERI Y DEMAS PARTES DELCUERPO SE CORTAN Y LA CRESTA SE ENVUELVE EN HOJA DE 0RQUIDIA CON 0RI,

EFUN,EKU, ELLA, AWADO, Y SE COLOCA SOBRE LA LERI PARA SEGUIR ROGANDOLA.

Page 159: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 159/167

SUYERE PARA SACRIFICIOAKUKO ELEDA BABAMI,OKE ODO AMABO , AKUKO LORE POSHE , AKUKO ROLEPOSHE.CUANDO SE PONE EL SECRETO EN LA LERI SE CANTA.SUYEREOSHOKO WAN BA ELEDA , IKU MAWA ELEDA MAY , ELEDA NEYI ELEDA LOBE , ARUN

MAMA ASHE ELEDA MAE, ELEDA MAY ELEDA LOBE, OFO MAMA, SHARE ELEDA MAY ,ELEDA NIYE ELEDA LOBE, Y LOS DEMAS OSORBOS.OBORI ELEDA CON IIGBINLA MASA SE HACE CON 4 BABOSAS, OBI, EKU, ELLA,EFUN, ORI,ETC, 2 HOJAS DEPRODIGIOSA, DE DE 0U, SABANA, ASHO FUN FUN, 3 ATARE, OMI OLOFIN, OMI OBI,SEUNTA LA LERI CON 0MI 0LOFIN Y OMI 0BI, Y SE PROCEDE IGUAL QUE LAS DEMASROGACIONES.REZO. EMI KOLORI IGBIN,ORI ETIE ISAKA LA ME JUANI MOYUBARE ORI YEYE, ORIOBATALA, ORUMALE YIKOTUN , YIKOSI, ORI ETI ORE, KOSI IKU,ARON, EYO,OFO.KOBORI ELEDA CON KUEKUEYESE CONSAGRA CON 0LOKUN Y ES PARA LA LOCURA.16 EWE DE 0LOKUN, 2 PLATOS, 1 PALANGANA, AGUA DE AÑIL, 2 ITANA, PAÑO

BLANCO, 16FLORES BLANCAS, ORI, EFUN, EPO,OÑI.LA PERSONA HAY QUE ATRAVEZARLA EN LA CAMA Y SE LE PONE A LOS PIES UNPLATOCON 4 PEDASOS DE COCO Y EN LA LERI UNA PALANGANA. SE REZA OTURA WO, SECOGEN LOS KUEKUEYES Y SE PRECENTAN AL LERI CANTANDOAWOREKOLOBO , AWA KOLOBO , AWARE SHE OBA ASHE.SE PRECENTA A LOS PUNTOS LOS PATOS, Y SE SACRIFICAN CON 0BE.355SUYEREOGUUN SHORO SHORO, EYE BALE KARO, BIBILO BIBI KUAKUEYE, OKEIYYE OKEIYE,BIBIO BIBI KUAKUEYE , ON BIBI KUAKUEYE.EYE DEL LERI A LA PALANGANA, SE LE DA EYEBALE A LOS PUNTOS DEL CUERPO, SILAMADRE ES MUESTA EYE AL PULGAR DEL PIE IZQUIERDO, SI EL PADRE ES MUERTO ALPULGAR DERECHO , LOS DOS MUESTOS A LOS DOS PIES.SUYEREEYE YI OBALARE ORI PAO—LA LERI CONSAGRO AL MUERTO.LOS 2 PATOS SE COLOCAN SOBRE EL PLATO Y SE CANTA.ESE KUEKUEYE KOMA TERI –LA PIEL DEL PATO NO LO PISA.DESPUÉS DE SAZONAR LOS PLATOS SE CORONA AL PLATO CANTANDO.IGBA BOGBO JUJU SIYE –PLATO ENTERO CUBIERTO DE PLUMAS. TODO EN EL PLATO MENOS LA LERI, Y SE LE DA COCO, LAS LERI SE ENVUELVE ENACHO

FUN FUN CANTANDO.ORI EBO OLORO BO,BAWA ATIMI ORI AWA SIKI IDI OBA.AL DIA SIGUIENTE SE RETIRA EL PAÑO Y TODO AL PLATO CANTANDO´ORI ORIYE LONI, ORI APERE LONI UNYEN LONI, ORI ADAYE LONI UNYEN LONI—CABEZANACIO EN EL MUNDO Y COMIO HOY. TODO CON LA PALANGANA AL MAR.35621. SACRIFICIO DE LOS SANTOS1. SI EL ANIMAL A SACRIFICAR ES CON OBE (CUCHILLO) SE LE VAARRANCANDO JUJU CON ELMISMO MIENTRAS SE DICE:

“ÑAQUIÑA ÑAQUIÑA IKU OLORUN BARA ÑAQUIÑAÑAQUÑA OLORUN

Page 160: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 160/167

” YAWESE YAWESE IKU OLORUN BARA YAWESE YAWESE OLORUNB2. SE LE METE EL CUCHILLO MIENTRAS SE DICE:“OGGUN SHORO SHORO, EYEBALE CARO ”ORISHA EKUN, ERAN EKUN UNYEN (SE REPITE 2 VECES)

EYESI MOYURE , ABI AMA EYESI MOYURE ABI AMA (2 VECES)ORUNMALE EYE ORUNMALE EYE, EYE ORUNMALE EYE EYEEYE ILORO EYE ILORO, EYE EYE ILORO EYE EYENOTA: DESPUÉS SE LE PUEDE CANTAR CANTO ESPECÍFICO AL SANTO.3. SI EL ANIMAL A SACRIFICAR ES SIN OBE, SE LE VAN ARRANCANDOPLUMAS DE LA LERÍDICIENDO:“SAGUA IKU, SAGUA ARUN, SAGUA EYO, SAGUA OFO ”(A LOSCUATRO PUNTOS CARDINALESCON RESPECTO A DONDE ESTE SITUADO EL SANTO)SE LE ARRANCA LA LERÍ CON LAS MANOS. EJ: GALLINA, PALOMA, ETU,AKUARO ETC.

4. CUANDO SE BAJA EL ANIMAL DE CUATRO PATAS YA DESANGRADO ELAWO LLEVARÁ EL OBECORTÁNDO HACIA LA BARBILLA DEL ANIMAL.SUYERE: “SUKU SUKU ONI ANA ODI O OSUKU, OSUKU” (SE REPITE)5. MIENTRAS MARCA PARA CORTAR LA LERÍ .SUYERE: “OKEKE NIREO LERI ABORDE OKEKE NIREO LERI ABORDE”3576. MIENTRAS SE CORTA TOTALMENTE LA CABEZA.SUYERE: “OMAMBE ETIO, ABERO OKUTA OMAMBE ETIO”7. PARA SASONAR LA LERÍ :SUYERE:SAL = “IYO MALERO, IYO MALERO, AJALA IYO MALERO”COROJO= “EPO MALERO,EPO MALERO, AJALA EPO MALERO”CASCARILLA= “EFUN MALERO, EFUN MALERO, AJALA EFUN MALERO”CACAO= “ORI MALERO ORI MALERO, AJALA ORI MALERO”NOTA#1: CUANDO SE TRATA DE OBBATALA LLEVA SOLO EFUN Y ORI.EL RESTO LLEVA EPO E IYO NADA MÁS.NOTA#2: EL OÑI SE LE ECHA PRIMERO A LOS SANTOS Y DESPUÉS A LACABEZA.SUYERE DEL OÑI: “BARAI LA WITO OÑIO, BARAI LA WITO OÑIOODUMAMA LA WITO OÑIOBARAI LA WITO OÑIO, OSHEMENIE OSHEMENIE” (SE REPITE)8. PARA PROBAR LA LERÍ YA SASONADA.

SUYERE:“LERO OBA TO WAO , AFARIMA LERI OBA TO WAO”9. PARA PRESENTAR LA LERI AL SANTO:SUYERE : ATETERE OMO NI TETERE ,ATETERE OMO NI TETERE LERI(ANIMAL) KORIO DIDEOATETERE MONI ATETE10. PARA BAILAR LA CABEZA:SUYERE: “TENTE LERI OBA FOWAO, TENTE LERI OBA FUMI” (MIENTRASE BAILA , SE COLOCASOBRE EL SANTO .35811. EL ANIMAL PARE SER SACDO DEL CUARTO DEBE LLEVAR, OTRO ANIMALDE PLUMAS EN SUABOÑU O UN COCO.

Page 161: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 161/167

12. PRESENTACION DE LAS CARNES :a) ALA ALA ALACHIRELE , ALA CHIRELE (MEMBRANA GRASA DE LOSINTESTINOS) (ORUNLA Y OSHUN,PARA EL RESTO DE LOS SANTOS SE CANTA ALA ALA ALAPRESENTANDO EL ALA )b) AKUA MEYI ELESE MEYI (4 PATAS)c) IGARA IGUERE, IGUEYE (COSTILLAJE)d) GUENGUERE AYA.(ESTERNÓN) GUENGUERE OLOÑI (COLUMNA Y RABO)e) FALDA OTUN, FALDA OSI, FALDA OLOÑUf) ADO FI, ADO FO, AKOKAN (HÍGADO, PULMONES, CORAZÓN)g) OKO TINCHO OMO OKUNI MEYI (TESTÍCULOS)h) MAMURA AYE ASHE (TETAS)i) ASHE KUMULUKU (CUELLO SIN COSTILLAS) j) KUMULUKU ANO, KUMULUKU EYO, KUMULUKU OFO, (CUELLO CONCOSTILLAS) (SE HACEUN 8 ENTRE LAS PIERNAS)

k) LAPA ANO, LAPA EYO,LAPA OFO (EL COLLARIN ENTRE LOS DEDOSDEL MEDIO HACIAAFUERA)l) IRE AIKU , IRE OMA , IRE AYE, ETC (EL COLLARIN ENTRE LOSDEDOS DEL MEDIO HACIAADENTRO) Y SE COLOCA EN LA LERÍ.13. FIFETU:NOTA: CUANDO ESTE SE MATA SE DA A TODOS LOS OSHAS MENOS AELEGUA ; EL ANIMAL VAPARA EL TECHO.SE COJE UN GUINEO Y DE ATRAS HACIA DELANTE SE TOCA LA LERÍ DE

 TODOS

SUYERE:ORISHA FIFETU, ARA GOGO, ORISHA FIFETU, SE DICE AGO SE TOCA Y SE REPITE.13. COCO A OGUN Y A OGBE:SE COLOCAN 2 CUCHILLOS EN CRUZ FRENTE A OGUN, SE LE ECHA ARINA,PAN, MINIESTRAS,EPO, EKU, EYA, AWADO, OÑI, OTI, ASHA, PEDACITO DE HÍGADO COCIDO,CARNE CRUDA, ORI,EFUN , PEDACITOS DE COCO Y SE PREPARAN LOS PAQUETICOS PARA LOSCASHEOROS Y ALFINAL SE BOTAN EN LAS 4 ESQUINAS DE LA MANZANA.14. PARA COJER LOS CUCHILLOS:

SE COJEN MIENTRAS SE LIMPIAN UNO CON EL OTRO DICIENDO: OGUNLOKUA, ELEGUA LOYE,OGUN LOKUA, OCHOSI LOYE, OGUN LOKUA, OSUN LOYE, OGUN LOKUA,OBATALA LOYE,359OGUN LOKUA, OSHUN LOYE, OGUN LOKUA , YEMEYA LOYE, OGUN LOKUA,SHANGO LOYE,OGUN LOKUA, ORULA LOYE, OGUN LOKUA, OGUN LOYE.15. PARA NOMBRAR LO QUE SE LE PUSO AL CUCHILLO:EJ: EKO ONILE, ERAN ONILE, OBI ONILE, ASHA ONILE, MINIESTRA ONILE, OTIONILE, OÑI ONILE,AMALA ONILE, EFUN ONILE, ORI ONILE, ETC.

16. BAILAR LOS OGBE:OKU AMBO OYO: BEYILA OGGUN ASEWENSE OGUN LOYEO ( 2 VECES)

Page 162: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 162/167

BABA RIGBA CHEKE CHEKE MOFO OGUNBABA RIGBA CHEKE CHEKE ALAGUEDENOTA: SE CANTAN DESPUÉS OTROS SUYERES DE OGUN.SUYERE DEL PATO:TOLO TOLO BASE YAMI (2 VECES) KUEYE KUEYE ODOFA TOLO TOLOBASEYAMISUYERE DEL CARNEROFIROLO FIROLO BALE , ABO FIROLO FIROLO BALE (2 VECES)NOTA SOBRE EL SACRIFICIO EN ARARACUANDO EL ANIMAL ES OKUNI SE CANTA:OKUKUO MANOLO OKUKUO, CORO: UNYENYE OKUKUO, OKUKUOKEFALOYUO.CUANDO EL ANIMAL ES OBINI:UNYENYE UNYENYE, UNYENYE UNYENYE OJUESE TU LASOCUANDO SE LE ESTA CORTANDO LA LERÍ AL ANIMAL DE CUATROPATAS SE CANTA :360

EMI CHOLA IBO PARALA NUMEPARA ARRANCARLE LAS PLUMAS AL ANIMAL:ERAN FUFU NAKAWUETO, ERAN FUFU NAKAWE; CORO: AZOKEREMANOTA ERAN FUFUNAKAWE.PARA ROCIARLE AGUA:ESIRI E SIRI EEE (2 VECES); CORO: ESIFA, ESIFA, ESIFA.361

22. CEREMONIA OTA OMA BABEKUN IFASe toma una Igba con agua y se moja la OTA dentro de la Igba y sepasa por la

Frente con el siguiente Rezo :REZO :OTA OMA BABEKUN IFA IYA MAYEKUN OLOFIN,ALUMA OLORUN OSUN OMA,AYUBA ORUN LOWO ORIRE AKUERE IFA,OTONIKUE ORI LELE YO AWO,ERI ODARA INTORI ODDUN,( NOMBRE DEL AWO EN IFA Y REZO DEL SIGNO )Seguidamente se toma una Igba con agua y se moja la OTA nuevamente se pasapor los Ojos con elsiguiente Rezo :OTA OMA BABAKUN IFA

OTA OLULOYE SHANGOELETIMO OYU ERI AWO

OSIWAYU ORUN LAYEOSe vuelve a mojar la OTA dentro de la Igba y se Reza:REZO :OTA OMA BABEKUN IFA362ORUN NIPPAKO BABA LALAOBONI OLOGUN ALAYUBA ORUN YANYAIKU YEREKUN OMA YORI IFAEntonces se a mete la OTA dentro de IFA y se Reza a Orunmila y se come 3 Ataré yse toma el aguaDe la Igba y se Reza :REZO :ORUNMILA OLOMATIDE MOYUBBA OKE

Page 163: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 163/167

ABONILE ODUJUE ORUNMILAA LA CUAMI LUSIÑA AÑA GUEDEOLUDTIN VÉLESE OLODDUMAREIFA OMO, IFA OMA, IFA OWOIFA ARIKU BABAWAIBORU IBOYA IBOCHECHE

SUYERE : OMI ORI BABA YORIMULELEKUN ABBANI BOSHEBABA ORI AYE OLOFINIFA YEUN YONI IFA LAYENI ORUN

 Y se deja un rato la OTA mojada sobre la Nuca.ESTA CEREMONIA DEBE HACERSE DURANTE LOS SIETEAÑOS DELAWO36323. CEREMONIA DE ASHEDA Y AKODDAAntes de dormir el Awo se arrodilla ante Orunmila y se cogen los dos Obi queestuvieron al lado de Olofin enla Ceremonia de Atefa y Reza limpiándose el HEMISFERIO DERECHO de su Lerí. Y seReza :REZO :

AKODDA BOGBO TINKO AYE NI IFASeguidamente se limpia con el otro Obi el HEMISFERIO IZQUIERDO de su Lerí :REZO :ASHEDDA BOGBO TINKO ABBA NI OMO Y se ponen al lado de su Ifa. Esta Ceremonia se realiza durante el año de Olofin.Después se llevan a unaLoma y se le dan Dos Eyele Fun fun y se entierran junto con las Eyele.

36424. DESPERTAR DE IFA (I)SUYERE : OKIRI AKUARON, OYILE AKUARONALA TEOYILE IFA OYILE BABA EYIOGBEOYILE UNKUEOYILE AKUARON , AKUARON ( BIS )ALA TEOYILE IFA OYILE BABA OYEKUN MEYIOYILE UNKUEOYILE AKUARON, AKUARON ( BIS )ALA TEOYILE IFA BABA OYILE IWORI MEYIOYILE UNKUEOYILE AKUARON, AKUARON ( BIS )ALA TEOYILE IFA OYILE BABA ODI MEYIOYILE UNKUEOYILE AKUARON, AKUARON ( BIS )ALA TEOYILE IFA OYILE BABA IROSO MEYIOYILE UNKUEOYILE AKUARON, AKUARON ( BIS )ALA TEOYILE IFA OYILE BABA OJUANI MEYIOYILE UNKUEOYILE AKUARON, AKUARON ( BIS )365ALA TEOYILE IFA OYILE BABA OBARA MEYIOYILE UNKUEOYILE AKUARON, AKUARON ( BIS )

ALA TEOYILE IFA BABA OYILE OKANA MEYIOYILE UNKUEOYILE AKUARON, AKUARON ( BIS )

Page 164: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 164/167

ALA TEOYILE IFA OYILE BABA OGUNDA MEYIOYILE UNKUEOYILE AKUARON, AKUARON ( BIS )ALA TEOYILE IFA OYILE BABA OSA MEYIOYILE UNKUEOYILE AKUARON, AKUARON ( BIS )

ALA TEOYILE IFA OYILE BABA IKA MEYIOYILE UNKUEOYILE AKUARON, AKUARON ( BIS )ALA TEOYILE IFA OYILE BABA OTRUPON MEYIOYILE UNKUEOYILE AKUARON, AKUARON ( BIS )ALA TEOYILE IFA OYILE BABA OTURA MEYIOYILE UNKUE366OYILE AKUARON, AKUARON ( BIS )ALA TEOYILE IFA OYILE BABA IRETE MEYIOYILE UNKUEOYILE AKUARON, AKUARON ( BIS )

ALA TEOYILE IFA OYILE BABA OSHE MEYIOYILE UNKUEOYILE AKUARON, AKUARON ( BIS )ALA TEOYILE IFA OYILE BABA OFUN MEYIOYILE UNKUE367DESPERTAR DE IFA(II)1.- Rezar OBE SA y OBE DI2.- Después Rezar :ORUNMILA UNKUE MI ILE ERA ( BIS )ORUNMILA UNKUE MI ILE OMOORUNMILA UNKUE MI ILE IBU

ORUNMILA UNKUE MI ILE OKEORUNMILA UNKUE MI ILE AFOKANORUNMILA UNKUE MI ILE AKOFOLAYESUYERE : ASHE, ASHE UMBO ASHE ASHE O ASHE ( BIS 3 VECES )IFA IYO ORUNMILA ( BIS )KEOBA KEOBABIOLOLO EKUN KEOBA KEOBABIOLOLO OYA KEOBA KEOBABIOLOLO ITA KEOBA KEOBAIFA IYO ORUNMILA ( BIS )KEOBA KEOBABIOLOLO IKU KEOBA KEOBA368BIOLOLO OKE KEOBA KEOBABIOLOLO IKU KEOBA KEOBAIFA IYO ORUNMILA ( BIS )KEOBA KEOBABIOLOLO UN KEOBA KEOBABIOLOLO ASHE KEOBA KEOBAIFA IYO ORUNMILA ( BIS )KEOBA KEOBABIOLOLO IKUN KEOBA KEOBA36926. LISTA DE IFA ( ENSERES ) - ApéndiceDos Tableros ( uno pequeño y uno grande de 16 pulgs.)

Una Sopera ( batea ) y una moneda de Plata ( un peso macho )Un Iruke ( rabo ).

Page 165: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 165/167

Una BrochitaUn PorrónDos Cazuelas de Barro ( de Lavatorio ) grandes.Un Collar de Mazo ( 16 caminos ).Dos OkuelesUn Idefa, una luma de Loro grande.Un Pomo de Manteca de CorojoUn Pomo de Manteca de Cacao.Cascarilla.100 Velas.150 Pimientas de GuineaUna Jutía entera ahumada.Ocho pescaditos enteros ahumadosCinco Botellas de Aguardiente.Dos Botellas de Miel de Abeja,Un Tarro de Venao.15 Cocos Secos.

Cinco Cocos de Agua.32 Gorros de distintos medidas.Cuatro Pijamas.370Cuatro CalzoncillosCuatro CamisetasDos Pares de MediasGorra o Sobrero16 Platos ( preferentemente hondos )Un ÑameUna CalabazaUn Jarro, una Cuchara

Un Cepillo dental, un tubo de Pasta dentalDesodoranteCuatro ToallasSeis Sábanas CamerasUna EsteraUna EscobaCuatro Frazadas de PisoUn Paquete de Algodón grandeUna NavajaUna TijeraSeis Jabones de Lavar ( dos blancos )

Cuatro Jabones de BañoDos Jícaras medianasUna Libreta y un LápizUn Pomo de Pescado AhumadoUn Pomo de Jutía AhumadaUn Pomo de Maíz TostadoDos mudas de ropa blanca ( una de gala )371Una Faja o cinturón nuevo blanca.Un Par de chancletas blancasUn par de Zapatos blancosCOMIDA Y DISTINGOS120 Libras de Arroz20 Libras de Frijoles Negros

Page 166: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 166/167

10 Libras de Garbanzo20 Libras de Manteca5 Libras de Aceite15 Libras de Azucar5 Libras de SalVino SecoVinagrePuré de TomateSofritoAjo, cebolla, ajíes, tomate, etc.Cosas saladas para condimentar potajes.

 Jamón, Jamonada, MortadellaQueso amarillo o blancoQueso CremaMantequilla Una Caja de LecheSeis Libras de Café372

ViandasEnsalada de Estación6 Cartones de Huevos2 Libras de Frijol Carita2 Pargos grandes4 PernilesCarne de ResMariscos10 Cajas de Refrescos ( Sirope instantáneo o Jugos naturales )Una Caja de Vino Tinto10 Cajas de Cerveza1 Caja de Bebida Fuerte

100 TabacosDulces Caseros8 Sacas grandes de Carbón o su equivalente en Sacos chicos.1 Racimo de Plátano Fruta5 Galones de Luz Brillante y 1 Galón de Alcohol.Soga ( 40 ó 50 metros )Galletas de Soda ó Sal

 Y todo lo que usted desee traer para estimular a los presentes.ANIMALES1 Chivo mediano con Tarros 1 Chiva parida con Tetas373

1 Chiva señorita 8 Gallinas Negras a lo más oscura posible4 Gallos 1 Guinea6 Pollones Cantones 22 Palomas Blancas1 Jicotea 14 Palomas de Color7 Jio JioANIMALES PARA CEREMONIAS PREVIAS AL IFAPRIMERA CEREMONIA : 1 Carnerito manón1 Pollón blanco1 Pescado con Cabeza1 PalomaSEGUNDA CEREMONIA : 2 Pollones blancos

 TERCERA CEREMONIA : 2 GuineasCUARTA CEREMONIA : 1 JicoteaQUINTA CEREMONIA : 2 Palomas

Page 167: Compendio Litúrgico de Ifá

8/22/2019 Compendio Litúrgico de Ifá

http://slidepdf.com/reader/full/compendio-liturgico-de-ifa 167/167

SEXTA CEREMONIA : 2 Jio JioSÉPTIMA CEREMONIA : 2 GallinasDERECHO : $Esta Ceremonia está prevista y planificada para hacer todas y cada una delas cosas planificadas ypara una asistencia de 32 Babalawos o más.374375376