1

Tabakoa

Izana eta usteak

2

Tabakoa

Erretzea ezin da hain txa-rra izan

Nire gurasoek erretzen

dute

Niri ez erretzeko erran arren ...

Aunitzek erretzen dute, fama-tu batzuk ere erretzen dute

Kirolariak,musikariak, medikuak, irakasleak

Zorion-tsuak direla ematen du

Tarteka lagunekin gelditzen naiz kalada batzuk

emateko gure gau-zez solas egiten dugun bitartean, ongi pasatzen dugu eta ez da ezer gertatzen.

Elkarri kontatzen diogu zer

eginen dugun munduaren

giltzak lort-zerakoan eta gure buruaren jabe izatera iristerakoan.

Dena elkarrekin egiten dugu eta erretzeak elkartzen gaitu.

Pasatu egiten garela onartzen dut, ez

dagoela ongi …

Batzuetan txina bat sartzen diogu eta porro batzuk erretzen

ditugu , eta gustura …

he, he,

he, he,

he, he,

he, he,

Argi dago ezin dela kolokatu-ta ibili desfase

sobera da

Ostia ze guai eskutik igotzen

zaizkit

Baina tarteka ziga-rrotxoren bat...

Ez dut uste hain-bertzerako denik

benetan

Izana eta usteakGidoia eta marrazkiak: Iñaki redín (Popi)Itzulpena: Jeannie Telletxea

3

Kaixo. Nik beti porroei buruz gauza bera erraten

dut.

Hau erraterakoan ezta-baida sutsuren bat baino

gehiago piztu dut

Tabakoa hain txarra bada, zergatik ez dute legez

kanpo uzten?

Porro bat erretzen duenak bi

droga batera ari dela hartzen

Sei pilota, laxante bat

emanen dizugu ea horrela botatzen dituzun

kepa ziencia IRAKASLEA

Horietako bat gizaseme baten

ondestetik pasatuta ailegatzen

zaigu

Bertzeak mendekotasuna sortuko dizu zure heriotza goiztiarra iritsi arte

Tabakoa da porroren zatirik arriskutsuena

eta mendekotasun gehien sortzen duena

kofkof

kofkof

Jende aunitzek ez du ulertzen x baino arris-kutsuagoa dela errateak ez duela erran nahi x ez

dela arriskutsua

Ardoa gora!

Eta zergetan biltzen

denari uko egitea?

Zergatik hartzen ditugu drogak?

Drogek zuzenean nerbio-sistemaren gainean eragiten

dute jolas-efektuak sortuz.

Erraxa, ezta? Baina niri irakasle naizen heinean,

tokatzen zait drogen “bertze efektuak” erakustea, hain dibertigarriak ez direnak.

Bertzeak, jolas-efektuak, aski ezagunak baitituzu

Alkoholak dosi txikitan hartuta desinhibitzen du,

harrotzen gaitu

Kokainak interesgarria

zarela sentiaraziko zaitu

LSD-rekin ikusi eta adituko dituzu

gauzak

Cannabisarekin edozein tontakeriarekin

irri eginen duzu

Pastillekin gaua osoan eginen duzu

dantza

Efektu hauek gustatzen zaizkigunean,

errepikatzearen arrazoi bihurtzen dira,

4

Eta tabakoa? Zer sentitzen duzu tabakoarekin?

Zergatik erretzen dugu?

Nik neure buruari galdetzen nion. Nire lagun guztiei galdetzen

nien. Zer gustatzen zaizu tabakotik?

?

Eta hauek izan ziren beraien erantzunak:

“Bere usaina eta zaporea gustatzen zaizkit”

Benetan? Gehienek tabakoa gustatzen zaiela erraten dute, baina, bere zaporea eta usaina gustuko izate horretan marketingen

adituak erreparatu ez izatea arraroa da

Zergatik ez daude tabako gustu eta zapore duten produkturik merkatuan?

Ducados izozkia? winston pastela?

Hautsontzi bustiko edo igogailuko

puru usaineko aire-freskagarriak?

Nolatan merkatuan ez egotea tabako zaporea edo usaina duen EZER EZ

tabako bera baino?

Adituek ez al dute negozio ikusten zapore edo usain baten mende dauden milioika pertsonengan?

Lurrinak? Gozagarriak?

Gaurko mihi-arrain Lucky-Strike

saltsarekin dugu...

1. erantzuna

5

Inolaz ere! Gertatzen dena

da inori ez zaiola benetan gustatzen

ez tabakoaren usaina ezta bere

zaporea ere

COF COF

COF

COF

COF

COF

COF

COF

COF

COF COF

COF

Erretzaileak berak ere gorrotatzen du tabakoak uzten duen kiratsa gela batean, arropan edo kotxean bertan

Zigarro purua, tratamendu gutxien duena, usain txarren eta bertzeengan eztula sortzaileen

txapelduna da

Tabako gorriei eta pipako tabakoari lurrin

eta esentzietan oinarritutako

tratamendu berezi bat ematen zaie,

baina denbora pasata edozerrek baino usain txarragoa botatzen

dute

Tabakoaren industria jabetu da, zapore txar horrek gazteria

uxatzen duela badaki, horregatik erreakzionatu du

Mojito zaporea ere bai! Erakarri behar dute oraindik txutxeak

gustuko dituen belaunaldi gazte hori eta tabakozale

bihurtu

Tabakoari lurrin eta zapore berriak gehitu dizkiote: menta,

gereziak, ...

Inolaz ere ez, berak hala uste duOrduan nire ama

tabakoaren zaporea gustatzen zaiola erraten duenean, gezurretan dabil?

Gogoratu drogek guk dugun

errealitatearen pertzepzioa

aldatzen dutela

6

“Kontzentratzenlaguntzen dit”

Orduak eta orduak ematen ahal ditut ikasten, erretzen badut

Kantak etengabe sortzen dira nire buruan erretzen dudan bitartean

Erne kontzen nau gidatzen dudan bitartean

“erlaxatzen nau, tentsioez arinduz”

3. erantzuna

2. erantzuna

Kafea eta egunkari baten aitzinean ...

... Ondorengo zigarro hori ...

Ze lasaitasuna !

he, he,

he,

Ikusi duzu? Ohartu zara, ezta?

Suspertu eta lasaitu egiten du. Droga batek efektu bat eta bere aurkakoa sor ditzake?

Inolaz ere!

Drogak, droga guztiak, nerbio-sisteman sortzen dituzten efektuen arabera, hiru multzotan sailka daitezke

DEPRESOREAK

SUSTAGARRIAK AZTORATZAILEAK

7

Batzutan irudituko zaizu alkoholarekin

loak hartzen zaituela eta bertze

batzutan berriz pilak paratu

Baina bere ezaugarri nagusiena erretzaileengan sortzen duen

menpekotasuna da

Nikotina indar handiko pozoia da, estimulatzeko

ahalmena zeukan intsektizida bezala erabili da historian

zehar.

Horregatik edaten dugunean irrigarri gelditzen onenak gara, ez dago ezer kontzen gaituena edo pentsarazten gaituena.

karaokebasatia

Edaten ez dugunean ez gara mozkortzen garenean bezain egiazaleak, kontrolatzen

garelakoz, eta egoera batzuen aurrean mozten garelakoz

Alkohola edatearekin

zure ausardia handitzen da arriskutsu

bihurtu arte.Baina hori ez da eszitazioa, frenorik gabe

joatea bertzerik ez da … Egin beharko ez zenituzkeen

gauzekin ausartuko zara

... Jendea jotzen, bertze droga batzuk hartzen edo gidatzen.

Gustatzen zaizu?

Hagitz orijinala

da ...

Kontrolatzen zuela zioen.

Alkohola, droga depresorea izan arren, sustagarria dela iruditzen ahal zaigu gure burmuinaren inhibitzaile-

zentrua moteltzen duelakoz lehendabizi

Baina alkoholaz bertze momenturen batean solastuko

gara

Nikotinak, orduan, zer egiten du?

Kontrako efektuak sortzen dituzten drogak ez direla existitzen argi

dago

“Erretzen dudanean zoriontsua naiz”

4.erantzunaBenetan? Ba niri ez zait hori iruditzen

8

Erretzaileak zoriontsuak? Nik ere hala uste nuen, baina kanpotik

begiratuta ez du itxura hori ematen, ez da zoriontasunaren adierazlea, nik kezkatuak, zalantzatiak, isolatuak

ikusten ditut.

Eta lanean, erretzera ateratzen direnean, erretzaileak, langileak, turistak edo bizilagunak elkartzen dira. Ez diote elkarri ia begiratzen ere, ez dute solas egiten

erretzen duten bitartean.

Nikotinak, intsektizida preziatu horrek, pertzepzioa

aldatzeko ahalmena du

Gezurretan dabiltza erretzerakoan

zoriontsuagoak direla erraten dutenak?

Inolaz ere ez, hori baita

sentitzen dena.

nikotinak, pozoi preziatu horrek, formula kimikoa baino, izaki biziduna bezala jokatzen du. Gure burmuinean instalatzen den izaki bizidun bat, zomorro bat eta ... agintea hartzen du.

Nikotinak, gure pertzepzioa aldatzen du bere onurako eta istorioa berridazten

du, gure istorioa, bera protagonistaren

papera hartzen dueneko istorioa.

Horrela gure burmuina konbentzitzen du, pentsarazten digu

ezin izanen garela ez kontzentratu, ez

lasaitu,… ez maitemindu,… ez ongi pasatu, ez

zoriontsuak izan ez badugu horren truke bere ordaina ematen:

erretzea, alegia.

Berres-kuratu zaitut

Drogaren definizioa: kontsumitzailearen pentsamendua, sentsazioak eta emozioak aldatzeko ahalmena duen sustantzia.

9

Gure koadrilan hainbertze urte generaman tabakoaren menpe,

ezin genuela ezer egin ez bagenuen zigarro bat pizten

Bizitzaren, osasunaren (eta sakelaren) kontrako zerga hori izugarri garestia

da, ordainezina. Nikotinak gure kontzentratzeko jatorrizko ahalmena

kentzen digu

...…Lasaitzeko ahalmena ...…

Batzuk uzten saiatu dira borondatez

Bertze batzuk metodo bitxiagoekin

Ez izan gogorra zure gurasoekin erretzaileak izateagatik. Mundu mailako

iruzur baten biktimak bertzerik ez dira ni eta nire lagunak bezala

Sinestezina bada ere, duela 40 urte, medikuek min batzuei aurre egiteko erretzea aholkatzen zuten, eta tabako industriek ordainduta, marka

berezi batzuk errez gero onurak iragarri ere, sinestezina? Ba oraindik gehiago dago ...

Zigarro bat baraurik

idorreriari aurre egiten dio

Penduluaren indarra

sumatzen duzu Nire dirua ihes egiten

sumatzen dut

... Edo disfrutatzeko ahalmena. Erretzen badugu dena ongi joanen

dela, pentsarazten digu

Sakrifikatzeko ahalmen eta borondate handiarekin denbora luze egon daiteke erre gabe, baina tabakoa uztea horrela penagarria, dudazkoa, alienatzailea da, gizakiaren borondatea aldatuz joaten

da, tabakoak eskaintzen duen zoriontasuna lortzeko nahia ez bezala, hau ez baita inoiz desagertzen.

Nikotinak sortutako zuloak *

E F M A M J J A S O N D E F M A M J J A S O N D E F M A M J J A S O N D

2012 2013 2014

10987654321

*

*

GIZA-BORONDATEA

ERRETZEKO GOGOA

10

Hollywoodek, ametsen fabrikak, erretzera

bultzatzen zuen nikotinazaleak sortuz. Aktoreek itsaspekoetan, ebakuntza-geletan eta espazio-ontzietan ere erretzen zuten. 1968an grabatutako “Tximinoen

planeta”-n, Charlton Hestonek espazio bidaian puru bat erretzen du hiperamets kamaran sartu baino lehen.

Noizbait aditu duzue, errudunek fusilatu baino lehen, zigarro bat eskatzen zutela beraien azken

borondate bezala?

Zinema-beltza, oinarrizko zinema-genero bat, ez zen ulertuko

tabakorik gabe.

oh sam,musu eman iezadazu!

ez!

Zigarro bat kapitaina?

Doike!

Tabakoa helduen gauza zela erraten zen, beraz erretzea haundien itxura emateko joku

egokia zen.

Eguberrietan eta familiako ospakizunetan, guraso aunitzek

haurrei alkohol pixka bat edo zigarro bat ematea normaltzat jotzen zuten

Baina zergatik? Nork ateratzen ditu

etekinak zale kopurua haunditzerakoan?

Galdera da: Zergatik intsektizida erretzea debekatu beharrean, Gobernu guztien on ikusiarekin bultzatu egiten da?

Tabakoa, zergaz beterik dago eta

erretzeak, super-zergadunak

bermatzen ditu. Hauei, gainera, pentsioa

denbora motzerako ordaindu beharreko

zaie

grrrr!

Zerga hauei esker, langabetuek

ere ordaintzen dituztenak, errepideak,

ospitaleak, eskolak eraikitzen dira,

gure funtzionario eta politikarien

soldatak ateratzen dira.

Nor ausartuko da tabakoa debekatzera?

Baina hau dena aurrera eraman ahal izateko, gizarteak ez du

jakin behar zer ari den sartzen bere gorputzean, intsektizida, monoxidoa eta mundrunaz gain.

Horregatik, tabako-industriek ez dute bere produktuaren osagai kimikoen informazioa

eman behar, Gobernuen baimenarekin.

sorpresa!

11

Gobernuei tabakoaren kontra daudeneko itxura ematea gustatzen zaie,

horretarako bere publizitate zuzena debekatzen dute, adibidez.

4000 toxiko desberdinez osaturiko errezeta aldakorra. Helburua? Zu

bere mendean erortzea eta bidezko epe baten barruan, zure bizitzarekin

bukatzea

Eta BIGARRENIK: Nahiago dute hil zaitezen agudo xamar...

Erretzailea izatea errentagarria da tratagarria den minbiziaz gaixotu arte. Orduan irabazitako diruaren zati haundia galtzen da. Horregatik

zerbait azkarra bilatzen dute, hilabetetako epean hiltzen duen zerbait.

Edo tabako paketetan izutzeko mezu edo argazkiak jarriz

Ez zait inporta! Ez dut behar!

Ezta nik ere!

Benetan izutu nahi badute, baimentzen duten zabor kimiko horren

konposizio osoa jakinarazi beharko lukete

Ez dizut ulertzen, zergatik nahi gaituzte hil? Beraien bezeroak gara, nahiagoko

dute gu bizitzea ezta?Uste dut kontspiranoikoegia zarela

LEHENDABIZIKOZ: zure bizitza ez zaie inporta, egunero 367.000 bezero-gaiak jaiotzen direlako

munduan

Kimioterapiko berriak, eraginkorragoak dira eta ondorioz hagitz garestiak.

“Erre aunitz eta hil agudo, hau guztia ez da dohainik”. Hau da nik proposatzen dudan esaldia Europa Batasuneko 5eko billetetan jartzeko, beheko

argazkiko hauei ez zaielako bertze finantziazio modurik bururatu.

pa ... ta... taaa!

12

Jo, beldurra ematen didazu, ez zara muga pasatzen ari?

Erran duzun hori guztia salaketa larriak dira.

Konposizioa ematea eta ikusiko dugu nor ari den pasatzen eta nori izan behar zaion beldurra

Oroitzen zara erretzaileei ez zietela mediku tratamendurik

ordainduko erran zutenean?

Baina inork ez du hori aipatzen, minbiziak jota daudenen kopurua igo

arren ...

Tabakoari leporatu ezin dizkiogun ajeak, bere konposizioa gaur egun

isilpean mantentzen delako

Laborategi independenteek beruna, merkurioa, anilina, naftalenoa, fenola, pireno, amoniakoa, azetona,

artsenikoa, DDT, zianuroa, formola, nikela, toluenoa, benzopirenoa, kadmioa, polonioa,… aurkitu dituzte

tabakoan.

Inork ezin du tabakotik ihes egin . Tabakoa uzten alferrik saiatu den portzentajea adierazgarria

da. Ez gara ezer tabako … industriak urtetan finantzatutako ikerketa lanekin konparatuz.

Zenbakiek, alkohola, kokaina, eta heroina uztea erraxagoa dela tabakoa uztea baino diote (*)

Nikotinak sortzen duen menpekotasun psikikoari,

gehigarri hauek sortzen duten menpekotasun fisikoa gehitu

behar zaio.

Isilpean?

Giltzurruna-

Birika

prostata

Pankrea

linfoma

Menpekotasun fisikoa sortu eta hiltzen dituzten sustantziak.

Labur bilduz...

(*) Ez pentsatu hau edateko edo esnifatzeko gonbidapena denik

13

Ikasle maitea

Guraso maitagarriak

Zuk, zure gurasoek zure adinean ez bezala, erretzeagatik ez duzu helduago ematen eta hilko zaituela badakizu. Nikotinak daukan ahalmena menpekotasuna sortzeko ere ezagutzen duzu, zure zaharragoen porrotak utzi nahi izan dutenean

ikusi dituzulako

Eta zure gorputzak “erran zizuena” tabakoa probatu

zenuenean lehen aldiz.

Hau dena jakin arren, deskuidatu zara, eta “zomorroa” zure barruan jarri da eta agintea

hartu du. Hemendik aitzinera “zomorroak” erretzea gustukoa duzula pentsa eraziko

dizu. Eta hori da hasiera, beti da horrela. Zure nortasuna izaten segitu nahi baduzu berak

eskatzen dizuna egin behar duzu. “Zomorroak” erre nahi du eta zure bitartez eginen du.

Berarengatik eta berarentzat erretzen duzu!!

Ez utzi

Tabakoari uzten ahal zaio. Oroitu nolakoa zinen tabakoarekin hasi baino lehen

Konzentratzeko gai zen pertsona

Edo erlaxatzen zekiena Ordain saririk gabe, zure bizitzarekin behar baino lehen bukatzeko

beharrik gabe

Bertze zigarrotxoa bat erreko

nuke gustura

14

Ziur aski lehen ere uzten saiatu zara baina alferrikakoa izan da, ez kezkatu. Lehen ez zenekien orain dakizuna, borondatea edo hiltzeari beldurra

ez dira bideak

Borondatean oinarritutako edo gezur sasizientifikoen bideak aukeratzen badituzu normala da huts egitea. Eta kontuz botiketan saltzen

dutenarekin gogoratu miraririk ez daudela

Intsektizida, txikleetan, partxeetan eta piluletan ere dagoela

Eta droga bat bertze batekin trukatzeak ez du inoiz

funtzionatu

Orain lortuko duzu, gehiago dakizulako. “Zomorroa” ikusi

duzu eta badakizu zer nahi duen

Astebete daramazunean erre gabe, eta goizeko kafe hori, egunkaria irakurtzen , presarik gabe benetan disfrutatzen duzunean, jakinen duzu zure burua dela momentu hori eskaintzen dizuna, bera dela berriz agintean dagoena. Zeure eskua

izanen da zure bizitzaren paisaia marraztuko duena eta, benetan, ez dago sentsazio hobeagorik berriz

ere, zure bizitzaren jabea zarela jakitea baino.

Hurrengo alean elkar ikusiko dugu