Comentarios, anotacións e xurisprudencia sobre a … 39/2015 comentada por letrados da Xunta de...

CL

Lei 39/2015 comentadapor letrados daXunta de GaliciaComentarios, anotacins e xurisprudenciasobre a Lei 39/2015, do 1 de outubro,do Procedemento Administrativo Comndas Administracins Pblicas

Lei 3

9/

2015

com

enta

da p

orle

trad

os d

a Xu

nta

de G

alic

ia

PVP: 24

ESCOLA GALEGADE ADMINISTRACINPBLICA

Com

enta

rios

lexi

slativ

os

CL

ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7IISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7SISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7BISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7NISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7:ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-79ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-77ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-78ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7-ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-78ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-74ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7-ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-74ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-75ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-73ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7-ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-75ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-72ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-74ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-72ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7-ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-77ISBN: 978-84-453-5242-7ISBN: 978-84-453-5242-7

0091581-LEY 39-2015 17X24comentada.indd 2 09/02/17 17:28

LEI 39/2015 COMENTADA POR LETRADOS DA XUNTA DE GALICIA

Comentarios, anotaCins e xurisprudenCia sobre a Lei 39/2015, do 1 de outubro, do proCedemento

administrativo Comn das administraCins pbLiCas

Escola Galega de Administracin Pblica

Santiago de Compostela, 2017



LEI 39/2015 COMENTADA POR LETRADOS

DA XUNTA DE GALICIA

Comentarios, anotaCins e xurisprudenCia sobre a Lei 39/2015, do 1 de outubro, do proCedemento

administrativo Comn das administraCins pbLiCas

COORDINADORES

Cristina Daz Carbajo

Mara Isabel Novo CastroSantiago Valencia Vila

AutoreS

Carlos Abun Flores

Cristina Daz Carbajo

Sabela Carballo Marcote

Manuel Fuertes Carballeira

Juan Jos Gallego Fouz

Ana Gonzlez De Vicente

Guillermo Gonzlez Tato

Patricia Iglesias Rey

Mara Isabel Novo Castro

Jos Oreiro Romar

Josefina Pereira De La Riera

Carmen Mara Salgueiro Moreira

Natalia Solar Jimeno

Santiago Valencia Vila


Coleccin: Comentarios Lexislativos

1. Edicin: Santiago de Compostela, 2017

Escola Galega de Administracin PblicaRa Madrid 2-415707 - Santiago de Compostela

Andavira Editora, S. L., 2017Va de dison, 33-35 (Polgono do Tambre)15890 - Santiago de Compostela (A Corua)www.andavira.com [email protected]

Do texto: Os autores

Deseo editorial: Dixital 21, S. L.Deseo de cuberta: Dixital 21, S. L.Correccins: Secretara Xeral de Poltica Lingstica. Claudina Moreira Costoyas e Celia Rozas DonsinImpresin e encadernacin: Trculo Comunicacin Grfica, S. A.

Impreso en Espaa Printed in Spain

Reservados todos os dereitos. Non se permite a reproducin total ou parcial desta obra, nin a sa in-corporacin a un sistema informtico, nin a sa transmisin en calquera forma ou por calquera medio (electrnico, mecnico, fotocopia, grabacin ou outros) sen autorizacin previa e por escrito dos titulares do copyright. A infraccin dos ditos dereitos pode constitur un delito contra a propiedade intelectual.Dirxase a CEDRO (Centro Espaol de Dereitos Reprogrficos) se necesita fotocopiar ou escanear algn fragmento desta obra. Pode contactar con CEDRO a travs da web www.conlicencia.com ou por telfono no 91 702 19 70 / 93 272 04 47.Andavira, no seu desexo de mellorar as sas publicacins, agradecer calquera suxestin que os lectores fagan ao departamento editorial por correo electrnico: [email protected]

Depsito legal: C 42-2017ISBN: 978-84-453-5242-7


7

LISTAXE DE AUTORES

COORDINADORES- LEtRADOS DA XuNtA DE GALICIA

Cristina DAZ CARBAJO

Mara Isabel NOVO CASTRO

Santiago VALENCIA VILA

AutORES- LEtRADOS DA XuNtA DE GALICIA

Carlos ABUN FLORES (arts.112 a 122)

Cristina DAZ CARBAJO (arts. 79 a 83, 93 a 95 e DT 1. e 2.)

Sabela CARBALLO MARCOTE (arts. 96 a 105)

Manuel FUERTES CARBALLEIRA (arts. 45 a 53 e DT 5.)

Juan Jos GALLEGO FOUZ (arts. 106 a 111e 123 a 126)

Ana GONZLEZ DE VICENTE (arts. 84 a 92 e 64 a 65)

Guillermo GONZLEZ TATO (arts. 3 a 12)

Patricia IGLESIAS REY (arts. 26 a 28, 34 a 39 e DT 3.)

Mara Isabel NOVO CASTRO (arts. 13 a 20 e DA 2. e 3.)

Jos OREIRO ROMAR (arts. 54 a 57, 75 a 78 e DA 4. e 5.)

Josefina PEREIRA DE LA RIERA (arts. 66 a 74 e DT 4.)

Carmen Mara SALGUEIRO MOREIRA (arts. 1 a 2, 127 a 133 e DA 1.)

Natalia SOLAR JIMENO (arts. 40 a 44 e 58 a 63)

Santiago VALENCIA VILA (arts. 21 a 25, 29 a 33, D.Derrog.nica e DD 1. a 7.)



9

LIMIAR

En outubro de 2016 comeza un novo tempo normativo coa en-trada en vigor da Lei 39/2015, do 1 de outubro, do procedemento administrativo comn das administracins pblicas. Esta norma ten un carcter central nas actuacins administrativas, de a a impor-tancia do seu correcto entendemento para a prctica administrativa.

Neste sentido entendeuse oportuno ofrecer un libro, estrutural e visualmente de doado seguimento, con textos comentados de cada artigo da referida lei que, sen perder o rigor cientfico, ofreza debates e solucins para a prctica diaria. As, os comentarios poern a norma en relacin con outras, includa a Lei 40/2015, de rxime xu-rdico do sector pblico, sen esquecer a cita de xurisprudencia de in-terese, con especial referencia do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia. Trata, polo tanto, de ser unha ferramenta de utilidade ante o reto deste novo corpo xurdico do procedemento administrativo.

Os letrados da Xunta de Galicia, en contacto diario coas pro-blemticas do procedemento administrativo, tanto na sa funcin consultiva como na de defensa xurisdicional, prestronse a tal labor, co aval do xito da experiencia previa, o libro Lei 30/92 comentada por letrados da Xunta de Galicia, (ISBN: 84-8408-368-3), e polo con-vencemento de ser o colectivo que rene ese rigor cientfico, espe-cializacin e visin prctica das cuestins que deben solucionar os operadores xurdicos galegos, destinatarios ltimos deste libro.

Non queremos rematar sen darlles as grazas, en primeiro lugar, aos letrados da Xunta de Galicia que, coa vocacin de servizo pbli-co que os caracteriza, asumiron o compromiso de facer estes comen-tarios e, por suposto, Vicepresidencia e Consellera de Presiden-cia, Administracins Pblicas e Xustiza, Consellera de Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria e a sa Secretara Xeral de Poltica Lingstica, Escola Galega de Administracin Pblica e Axencia para a Modernizacin Tecnolxica de Galicia, a sa cola-


LEI 39/2015 - Comentada por letrados da Xunta de Galicia10

boracin e a visin da utilidade deste libro de comentarios. Tamn lle agradecemos Asociacin Profesional de Letrados da Xunta de Galicia, a coordinacin de toda esta importante tarefa e, unha vez mis, a sa valenta hora de afrontar novos retos de utilidade xeral. Finalmente, non podemos deixar de lle dar as grazas Direccin Xeral da Asesora Xurdica Xeral, polo seu impulso decisivo deste proxecto.

Santiago de Compostela, xuo 2016

Os coordinadores, letrados da Xunta de Galicia

Cristina DAZ CARBAJO

Isabel NOVO CASTRO

Santiago VALENCIA VILA


11

NDICE

LEI 39/2015 COMENTADA POR LETRADOS DA XUNTA DE GALICIA

LISTAXE DE AUTORES .............................................................. 7LIMIAR .......................................................................................... 9

COMENTARIOS LEI 39/2015, DO 1 DE OUTUBRO, DO PROCEDEMENTO ADMINISTRATIVO COMN DAS

ADMINISTRACINS PBLICAS

TTULO PRELIMINAR. Disposicins xerais ........................ 19Artigo 1. Obxecto da lei ............................................................... 19Artigo 2. mbito subxectivo de aplicacin ................................. 24

TTULO I. Dos interesados no procedemento ........................ 33CAPTULO I. A capacidade de obrar e o concepto de interesado ........................................................................................ 33Artigo 3. Capacidade de obrar ...................................................... 33Artigo 4. Concepto de interesado ................................................ 38Artigo 5. Representacin .............................................................. 44Artigo 6. Rexistros electrnicos de apoderamentos ..................... 52Artigo 7. Pluralidade de interesados ............................................. 58Artigo 8. Novos interesados no procedemento ............................ 62

CAPTULO II. Identificacin e sinatura dos interesados no procedemento administrativo ......................................................... 65Artigo 9. Sistemas de identificacin dos interesados no procedemento ............................................................................... 65Artigo 10. Sistemas de sinatura admitidos polas administracins pblicas ......................................................................................... 72Artigo 11. Uso de medios de identificacin e sinatura no procedemento administrativo ....................................................... 78Artigo 12. Asistencia no uso de medios electrnicos aos interesados ..................................................................................... 84



TTULO II. Da actividade das administracins pblicas ......... 93CAPTULO I. Normas xerais de actuacin ................................... 93Artigo 13. Dereitos das persoas nas sas relacins coas administracins pblicas ............................................................... 93Artigo 14. Dereito e obriga de relacionarse electronicamente coas administracins pblicas. .............................................................. 104Artigo 15. Lingua dos procedementos .......................................... 109Artigo 16. Rexistros ...................................................................... 118Artigo 17. Arquivo de documentos .............................................. 125Artigo 18. Colaboracin das persoas ............................................ 128Artigo 19. Comparecencia das persoas ......................................... 134Artigo 20. Responsabilidade da tramitacin ................................ 136Artigo 21. Obriga de resolver ....................................................... 138Artigo 22. Suspensin do prazo mximo para resolver ................. 146Artigo 23. Ampliacin do prazo mximo para resolver e notificar ......................................................................................... 153Artigo 24. Silencio administrativo en procedementos iniciados por solicitude do interesado .......................................................... 159Artigo 25. Falta de resolucin expresa en procedementos iniciados de oficio ......................................................................... 168Artigo 26. Emisin de documentos polas administracins pblicas ......................................................................................... 173Artigo 27. Validez e eficacia das copias realizadas polas administracins pblicas ............................................................... 182Artigo 28. Documentos achegados polos interesados ao procedemento administrativo ....................................................... 189

CAPTULO II. Termos e prazos ..................................................... 194Artigo 29. Obrigatoriedade de termos e prazos ............................ 194Artigo 30. Cmputo de prazos ...................................................... 197Artigo 31. Cmputo de prazos nos rexistros ................................. 203Artigo 32. Ampliacin .................................................................. 207Artigo 33. Tramitacin de urxencia ............................................. 212

TTULO III. Dos actos administrativos ................................. 217CAPTULO I. Requisitos dos actos administrativos ..................... 217Artigo 34. Producin e contido .................................................... 217


LEI 39/2015 - Comentada por letrados da Xunta de Galicia 13

Artigo 35. Motivacin .................................................................. 221Artigo 36. Forma ........................................................................... 224

CAPTULO II. Eficacia dos actos .................................................. 228Artigo 37. Inderrogabilidade singular ........................................... 228Artigo 38. Executividade .............................................................. 231Artigo 39. Efectos ......................................................................... 235Artigo 40. Notificacin ................................................................. 243Artigo 41. Condicins xerais para a prctica das notificacins ... 249Artigo 42. Prctica das notificacins en papel ............................. 257Artigo 43. Prctica das notificacins a travs de medios electrnicos ................................................................................... 262Artigo 44. Notificacin infrutuosa ............................................... 266Artigo 45. Publicacin .................................................................. 272Artigo 46. Indicacin de notificacins e publicacins ................. 278

CAPTULO III. Nulidade e anulabilidade .................................... 280Artigo 47. Nulidade de pleno dereito ........................................... 280Artigo 48. Anulabilidade .............................................................. 289Artigo 49. Lmites extensin da nulidade ou anulabilidade dos actos ........................................................................................ 296Artigo 50. Conversin de actos viciados ...................................... 298Artigo 51. Conservacin de actos e trmites ................................ 301Artigo 52. Validacin ................................................................... 303

TTULO IV. Das disposicins sobre o procedemento administrativo comn ............................................................. 307CAPTULO I. Garantas do procedemento ................................... 307Artigo 53. Dereitos do interesado no procedemento administrativo ............................................................................... 307

CAPTULO II. Iniciacin do procedemento ................................. 318Seccin 1. Disposicins xerais....................................................... 318Artigo 54. Clases de iniciacin ..................................................... 318Artigo 55. Informacin e actuacins previas ................................ 322Artigo 56. Medidas provisorias ..................................................... 326Artigo 57. Acumulacin ............................................................... 331

Seccin 2. Iniciacin do procedemento de oficio pola Administracin ............................................................................... 336



Artigo 58. Iniciacin de oficio ...................................................... 336Artigo 59. Inicio do procedemento por propia iniciativa ............ 340Artigo 60. Inicio do procedemento como consecuencia de orde superior .......................................................................................... 342Artigo 61. Inicio do procedemento por peticin razoada doutros rganos .......................................................................................... 343Artigo 62. Inicio do procedemento por denuncia ........................ 346Artigo 63. Especialidades no inicio dos procedementos de natureza sancionadora ................................................................... 351Artigo 64. Acordo de iniciacin nos procedementos de natureza sancionadora ................................................................................. 355Artigo 65. Especialidades no inicio de oficio dos procedementos de responsabilidade. patrimonial .................................................. 364

Seccin 3. Inicio do procedemento por solicitude do interesado . 370Artigo 66. Solicitudes de iniciacin ............................................. 370Artigo 67. Solicitudes de iniciacin nos procedementos de responsabilidade patrimonial. ....................................................... 375Artigo 68. Emenda e mellora da solicitude .................................. 380Artigo 69. Declaracin responsable e comunicacin ................... 385

CAPTULO III. Ordenacin do procedemento ............................ 391Artigo 70. Expediente administrativo .......................................... 391Artigo 71. Impulso ........................................................................ 396Artigo 72. Concentracin de trmites .......................................... 399Artigo 73. Cumprimento de trmites ........................................... 404Artigo 74. Cuestins incidentais .................................................. 409

CAPTULO IV. Instrucin do procedemento ............................... 413Seccin 1. Disposicins xerais....................................................... 413Artigo 75. Actos de instrucin ..................................................... 413Artigo 76. Alegacins ................................................................... 418

Seccin 2. Proba ............................................................................ 422Artigo 77. Medios e perodo de proba .......................................... 422Artigo 78. Prctica de proba ......................................................... 428

Seccin 3. Informes ....................................................................... 432Artigo 79. Peticin ....................................................................... 432Artigo 80. Emisin de informes .................................................... 436



Artigo 81. Solicitude de informes e ditames nos procedementos de responsabilidade patrimonial ................................................... 440

Seccin 4. Participacin dos interesados ...................................... 443Artigo 82. Trmite de audiencia ................................................... 443Artigo 83. Informacin pblica .................................................... 447

CAPTULO V. Finalizacin do procedemento .............................. 451Seccin 1. Disposicins xerais....................................................... 451Artigo 84. Terminacin ................................................................ 451Artigo 85. Terminacin nos procedementos sancionadores ......... 455Artigo 86. Terminacin convencional ......................................... 459

Seccin 2. Resolucin ................................................................... 464Artigo 87. Actuacins complementarias ...................................... 464Artigo 88. Contido ....................................................................... 466Artigo 89. Proposta de resolucin nos procedementos de carcter sancionador ................................................................................... 471Artigo 90. Especialidades da resolucin nos procedementos sancionadores ................................................................................ 476Artigo 91. Especialidades da resolucin nos procedementos en materia de responsabilidade patrimonial ...................................... 482Artigo 92. Competencia para a resolucin dos procedementos de responsabilidade patrimonial ........................................................ 486

Seccin 3. Desistencia e renuncia ................................................. 489Artigo 93. Desistencia da Administracin ................................... 489Artigo 94. Desistencia e renuncia dos interesados ....................... 492

Seccin 4. Caducidade .................................................................. 496Artigo 95. Requisitos e efectos ..................................................... 496

CAPTULO VI. Da tramitacin simplificada do procedemento administrativo comn ..................................................................... 501Artigo 96. Tramitacin simplificada do procedemento administrativo comn ................................................................... 501

CAPTULO VII. Execucin .......................................................... 509Artigo 97. Ttulo ........................................................................... 509Artigo 98. Executoriedade ............................................................ 514Artigo 99. Execucin forzosa ........................................................ 520Artigo 100. Medios de execucin forzosa ..................................... 525Artigo 101. Constrinximento sobre o patrimonio ....................... 530



Artigo 102. Execucin subsidiaria ................................................ 534Artigo 103. Multa coercitiva ........................................................ 538Artigo 104. Compulsin sobre as persoas ..................................... 542Artigo 105. Prohibicin de accins posesorias ............................. 548

TTULO V. Da revisin dos actos en va administrativa ......... 555CAPTULO I. Revisin de oficio ................................................... 555Artigo 106. Revisin de disposicins e actos nulos ...................... 555Artigo 107. Declaracin de lesividade de actos anulables ........... 563Artigo 108. Suspensin ................................................................. 569Artigo 109. Revogacin de actos e rectificacin de erros ............ 573Artigo 110. Lmites da revisin .................................................... 578Artigo 111. Competencia para a revisin de oficio das disposicins e de actos nulos e anulables na Administracin xeral do Estado ....................................................................................... 583

CAPTULO II. Recursos administrativos ...................................... 585Seccin 1. Principios xerais........................................................... 585Artigo 112. Obxecto e clases ........................................................ 585Artigo 113. Recurso extraordinario de revisin ........................... 592Artigo 114. Fin da va administrativa ........................................... 593Artigo 115. Interposicin de recurso ............................................ 598Artigo 116. Causas de inadmisin ................................................ 601Artigo 117. Suspensin da execucin .......................................... 606Artigo 118. Audiencia dos interesados ......................................... 613Artigo 119. Resolucin ................................................................. 617Artigo 120. Pluralidade de recursos administrativos .................... 621

Seccin 2. Recurso de alzada ......................................................... 624Artigo 121. Obxecto ..................................................................... 624Artigo 122. Prazos ......................................................................... 627

Seccin 3. Recurso potestativo de reposicin ............................... 631Artigo 123. Obxecto e natureza .................................................... 631Artigo 124. Prazos ......................................................................... 637

Seccin 4. Recurso extraordinario de revisin ............................. 641Artigo 125. Obxecto e prazos ....................................................... 641Artigo 126. Resolucin ................................................................. 648



TTULO VI. Da iniciativa lexislativa e da potestade para ditar regulamentos e outras disposicins .......................................... 655Artigo 127. Iniciativa lexislativa e potestade para ditar normas con rango de lei ............................................................................. 655Artigo 128. Potestade regulamentaria .......................................... 662Artigo 129. Principios de boa regulacin ..................................... 671Artigo 130. Avaliacin normativa e adaptacin da normativa vixente aos principios de boa regulacin ...................................... 684Artigo 131. Publicidade das normas ............................................. 689Artigo 132. Planificacin normativa ............................................ 695Artigo 133. Participacin dos cidadns no procedemento de elaboracin de normas con rango de lei e regulamentos .............. 699

Disposicin adicional primeira. Especialidades por razn de materia ............................................................................................ 707

Disposicin adicional segunda. Adhesin das comunidades autnomas e entidades locais s plataformas e rexistros da Administracin xeral do Estado ..................................................... 714

Disposicin adicional terceira. Notificacin por medio de anuncio publicado no Boletn Oficial do Estado ........................ 716

Disposicin adicional cuarta. Oficinas de asistencia en materia de rexistros ........................................................................................... 717

Disposicin adicional quinta. Actuacin administrativa dos rganos constitucionais do Estado e dos rganos lexislativos e de control autonmicos ....................................................................... 720

Disposicin transitoria primeira. Arquivamento de documentos .. 724

Disposicin transitoria segunda. Rexistro electrnico e arquivo electrnico nico ............................................................................ 727

Disposicin transitoria terceira. Rxime transitorio dos procedementos .......................................................................... 729

Disposicin transitoria cuarta. Rxime transitorio dos arquivos, rexistros e punto de acceso xeral .................................................... 732

Disposicin transitoria quinta. Procedementos de responsabilidade patrimonial derivados da declaracin de inconstitucionalidade dunha norma ou do seu carcter contrario ao dereito da Unin Europea ........................................................................................... 736



Disposicin derrogatoria nica. Derrogacin normativa ................ 741

Disposicin derradeira primeira. Ttulo competencial ................... 746

Disposicin derradeira segunda. Modificacin da Lei 59/2003, do 19 de decembro, de sinatura electrnica .................................. . 752

Disposicin derradeira terceira. Modificacin da Lei 36/2011, do 10 de outubro, reguladora da xurisdicin social ........................ 754

Disposicin derradeira cuarta. Referencias normativas .................. 762

Disposicin derradeira quinta. Adaptacin normativa .................. 762

Disposicin derradeira sexta. Desenvolvemento normativo da lei 763

Disposicin derradeira stima. Entrada en vigor ............................ 763

ABREVIATURAS ......................................................................... 767


19

TTULO PRELIMINAR

Disposicins xerais

Artigo 1. Obxecto da lei

1. A presente lei ten por obxecto regular os requisitos de validez e eficacia dos actos administrativos, o procedemento administrativo comn a todas as administracins pblicas, inclundo o sancionador e o de re-clamacin de responsabilidade das administracins pblicas, as como os principios aos que se debe axustar o exercicio da iniciativa lexislativa e da potestade regulamentaria.

2. S mediante lei, cando resulte eficaz, proporcionado e necesario para a consecucin dos fins propios do procedemento, e de maneira mo-tivada, se podern inclur trmites adicionais ou distintos dos estableci-dos nesta lei. Regulamentariamente poderanse establecer especialidades do procedemento referidas aos rganos competentes, prazos propios do procedemento concreto por razn da materia, formas de iniciacin e ter-minacin, publicacin e informes que cumpra solicitar.

COmENtARIO:

O precepto delimita o obxecto da lei; isto , a materia sobre a que versa a norma. O primeiro aspecto que convn destacar que nel queda plasmado un dos principais cambios introducidos pola Lei 39/2015, do 1 de outubro, do procedemento administrativo comn das administracins pblicas (en diante, LPACAP): a regulacin do procedemento administrativo comn nun texto legal diferenciado do relativo ao rxime xurdico do sector pblico. Trtase con iso, como sinala a exposicin de motivos da lei, de reunir nun corpo lexislativo nico a regulacin das relacins ad extra das administra-cins cos cidadns, quedando a regulacin das relacins ad intra e inter administracins como materia propia da Lei 40/2015, do 1 de outubro, de rxime xurdico do sector pblico (en diante, LRXSP). Esta separacin entre as materias organizativas e as procedementais,



como tivo ocasin de sinalar o Consello de Estado no seu Ditame 275/2015, do 29 de abril, sobre o anteproxecto de lei, non respon-de ao criterio tradicional do ordenamento xurdico-administrativo espaol e non est exenta de disfuncins. As, a pesar do enfoque pretendido polo lexislador, o certo que a separacin entre organi-zacin administrativa e procedemento administrativo non pode levarse ata as sas ltimas consecuencias ao ser diversas as materias nas que se mesturan aspectos orgnicos, substantivos e procedemen-tais, o que implicar, na prctica, que en diversas ocasins sexa nece-sario ter en conta ambos os textos legais por producirse a escisin en das normas da regulacin dunha mesma materia. Tal sera o caso, por exemplo, da regulacin xeral dos rganos administrativos, da relativa utilizacin de medios electrnicos nas relacins xurdico-administrativas ou, singularmente, do rxime xurdico da potestade sancionadora e da responsabilidade patrimonial das administracins pblicas. En efecto, este rxime xurdico queda dividido entre, por unha banda, as normas procedementais contidas na LPACAP (a cal, a maior abastanza e tal e como se desprende da diccin do seu artigo 1.1, non aborda a regulacin dos aspectos procedementais relativos ao exercicio da potestade sancionadora e ao instituto da responsabi-lidade patrimonial en ttulos independentes, senn que se limita a recoller as regras procedementais especficas a eles aplicables como especialidades dentro da regulacin do procedemento administrati-vo comn contida no seu ttulo IV) e, por outra banda, os preceptos contidos nos captulos III e IV do ttulo preliminar da LRXSP, rela-tivos aos principios aplicables a ambas as institucins.

Sentado o anterior, procede sinalar, en segundo lugar, que por pro-cedemento administrativo comn ha de entenderse a determinacin dos principios ou normas que, por un lado, definen a estrutura xeral do iter procedimental que ha de seguirse para a realizacin da activi-dade xurdica da Administracin e, por outro, prescriben a forma de elaboracin, os requisitos de validez e eficacia, os modos de revisin e os medios de execucin dos actos administrativos, o que incle as garantas xerais dos particulares no seo do procedemento (por to-das, SSTC 130/2013, do 4 de xuo; 141/2014, do 11 de setembro; 166/2014, do 22 de outubro, e nas que nelas se mencionan, as como



a mis recente STC 87/2016, do 28 de abril). O deseo deste proce-demento administrativo comn (competencia exclusiva do Estado ex artigo 149.1.18. da Constitucin espaola) recllese na LPACAP, excedendo do obxecto propio do comentario do artigo 1 o estudo concreto de tal deseo, sen prexuzo de que proceda apuntar con ca-rcter xeral que, malia as novidades no enfoque, na sistemtica e en determinados aspectos substantivos (que sern obxecto de estudo nos comentarios aos artigos correspondentes), a nova lei respecta o n-cleo esencial da regulacin do procedemento administrativo comn contida na Lei 30/1992, do 26 de novembro, de rxime xurdico das administracins pblicas e do procedemento administrativo comn (en diante, LRX-PAC), vez que traslada en moitos casos mime-ticamente as previsins da Lei 11/2007, do 22 de xuo, de acceso electrnico dos cidadns aos servizos pblicos (en diante, LAECSP), e do seu regulamento.

Agora ben, como ten sinalado reiteradamente o Tribunal Cons-titucional, sen prexuzo do necesario respecto aos principios e regras do procedemento administrativo comn, coexisten numerosas re-gras especiais de procedemento aplicables realizacin de cada tipo de actividade administrativa ratione materiae, e a competencia para o seu establecemento est conexa que, respectivamente, tean o Estado ou as comunidades autnomas para a regulacin do corres-pondente rxime substantivo. De acordo con esta doutrina constitu-cional (da que se fai eco a exposicin de motivos da lei), o artigo 1, no seu nmero 2, establece a posible introducin de especialidades procedementais, anda que impoendo como regra xeral dous lmi-tes: un de carcter formal (a introducin de trmites adicionais ou distintos deber efectuarse por lei) e outro de carcter substantivo (necesaria motivacin de que a introducin de tales trmites vea xustificada por resultar eficaz, proporcionada e necesaria para os fins do procedemento concreto). Neste segundo lmite insiste o segundo pargrafo do nmero 4 do artigo 129 da lei, que esixe unha xustifica-cin atendendo singularidade da materia ou aos fins perseguidos pola proposta. A razn de ser destas esixencias recllese na expo-sicin de motivos da lei, na que se alude necesidade de superar as deficiencias derivadas dun marco normativo no que se desenvolveu



a actuacin pblica que propiciou a aparicin de duplicidades e inefi-ciencias, con procedementos administrativos demasiado complexos que, en ocasins, xeraron inseguridade xurdica. En definitiva, ser preciso motivar (sendo o lugar axeitado para iso a exposicin de mo-tivos da lei que estableza tales trmites e, no caso de anteproxectos de lei, tamn a memoria xustificativa que obre no expediente) que os trmites adicionais ou distintos son necesarios (por resultar insu-ficientes ou inadecuados os previstos na LPACAP, tendo en conta a materia ou os fins perseguidos coa nova regulacin), eficaces (no sentido de ser os mis axeitados para a consecucin dos fins persegui-dos) e proporcionados (por ser os estritamente imprescindibles para o logro de tales fins).

Como excepcin regra xeral citada, no inciso final do precepto enumranse as especialidades procedementais susceptibles de seren recollidas nunha norma regulamentaria: rganos competentes, pra-zos propios do procedemento, formas de iniciacin e terminacin, publicacin e informes que poden ser solicitados. A dita enumera-cin reflexo, as mesmo, da doutrina constitucional respecto do establecemento de especialidades ratione materiae (por todas, STC 166/2014, do 22 de outubro, antes citada).

Para rematar coa anlise do posible establecemento de especia-lidades procedementais, o disposto no artigo 1.2 da lei debe conec-tarse co indicado na sa disposicin adicional primeira, a cuxo co-mentario nos remitimos. Abonda con apuntar aqu, por unha banda, que os trmites adicionais ou distintos xa recollidos nas leis especiais vixentes mantern os seus efectos (tal e como sinala expresamente a exposicin de motivos da lei) e, por outra, que a nova lei non ser de aplicacin directa, senn meramente supletoria, aos procedementos relacionados no nmero 2 da dita disposicin adicional.

O terceiro e ltimo aspecto que hai que salientar respecto do arti-go 1 da lei estriba na inclusin, como obxecto desta, dos principios a que se debe axustar o exercicio da iniciativa lexislativa e da potestade regulamentaria. As, fronte parca regulacin da LRX-PAC (conti-da fundamentalmente nos seus artigos 51 e 52), unha das pretensins mis salientables da nova lei reside no establecemento de medidas tendentes mellora da regulacin, materia que dedica o seu ttulo



VI (artigos 127 a 133). Trtase con iso, como sinala a exposicin de motivos da lei, de recoller no texto legal a regulacin completa e sistemtica das relacins ad extra entre as administracins e os ad-ministrados, tanto no referente ao exercicio da potestade de auto-tutela e en virtude do cal se ditan actos administrativos que inciden directamente na esfera xurdica dos interesados, coma no relativo ao exercicio da potestade regulamentaria e a iniciativa lexislativa.

Sen prexuzo de remitirnos ao comentario dos artigos integrantes do ttulo VI, interesa destacar aqu dous aspectos.

En primeiro lugar, a diferenciacin que efecta o propio artigo 1 entre o procedemento administrativo comn, por un lado, e os principios aos que ha de axustarse o exercicio da iniciativa lexis-lativa e da potestade regulamentaria, por outro. As, en puridade, o procedemento administrativo configrase como unha sucesin concatenada de trmites da que resulta a producin dun acto admi-nistrativo ou unha manifestacin de vontade da Administracin, mentres que, tanto o procedemento de exercicio da iniciativa lexis-lativa como da potestade regulamentaria cabe configuralos como procedementos especiais (por todas, STC 15/1989, do 26 de xanei-ro), cunha natureza propia e especfica, distinta da que correspon-de aos procedementos administrativos orientados aprobacin de actos, e cuxa regulacin atopa o seu natural encaixe nas respectivas leis do Goberno (estatal e autonmicos). De a que, respecto deles, a regulacin contida na lei se limita fundamentalmente ao esta-blecemento, con carcter bsico, dunha serie de principios de boa regulacin, de medidas para incrementar a participacin cidad no procedemento de elaboracin normativa, as como da necesidade de elaborar plans normativos anuais e de realizar periodicamente unha revisin e avaliacin da normativa aprobada, debendo ter presen-te que a dita regulacin se refire non s ao exercicio da iniciativa lexislativa e da potestade regulamentaria, senn tamn potestade do executivo para ditar normas con rango de lei. En efecto, malia que a referencia a esta ltima potestade omitida polo artigo 1.1 da lei, si se alude a ela na epgrafe do seu ttulo VI (que se refire, xunto iniciativa lexislativa e potestade para ditar regulamentos, potestade para ditar outras disposicins) e en diversos preceptos



do dito ttulo nos que se fai referencia expresa s normas con rango de lei.

En segundo lugar, cmpre sinalar que o carcter innovador da regulacin contida no ttulo VI relativo, toda vez que boa parte do seu contido ben reproducin de previsins constitucionais ben se trata de aspectos xa regulados ou polo menos enunciados na LRX-PAC, na LAECSP, antes citadas, e na Lei 2/2011, do 4 de marzo, de economa sostible.

REfERENCIAS XuRISpRuDENCIAIS, DOutRINAIS E bIbLIOGRfICAS:

Ditame 274/2015 do Consello de Estado, do 29 de abril de 2015, sobre o anteproxecto de lei de rxime xurdico do sector pblico.

Ditame 275/2015 do Consello de Estado, do 29 de abril de 2015, sobre o anteproxecto de lei do procedemento administrativo co-mn das administracins pblicas.

Sentenza 15/1989 do Tribunal Constitucional (Pleno), do 26 de xa-neiro.

Sentenza 130/2013 do Tribunal Constitucional (Pleno), do 4 de xuo.

Sentenza 141/2014 do Tribunal Constitucional (Pleno), do 11 de setembro.

Sentenza 166/2014 do Tribunal Constitucional (Sala Segunda), do 22 de outubro.

Sentenza 87/2016 do Tribunal Constitucional (Pleno), do 28 de abril.

Artigo 2. mbito subxectivo de aplicacin

1. A presente lei aplcase ao sector pblico, que comprende:

a) A Administracin xeral do Estado.

b) As administracins das comunidades autnomas.

c) As entidades que integran a Administracin local.

d) O sector pblico institucional.

2. O sector pblico institucional est integrado:



a) Por calquera organismo pblico e entidade de dereito pblico vin-culados ou dependentes das administracins pblicas.

b) Polas entidades de dereito privado vinculadas ou dependentes das administracins pblicas, que quedarn suxeitas ao disposto nas normas desta lei que especificamente se refiran a estas e, en todo caso, cando exerzan potestades administrativas.

c) Polas universidades pblicas, que se rexern pola sa normativa especfica e supletoriamente polas previsins desta lei.

3. Teen a consideracin de administracins pblicas a Administra-cin xeral do Estado, as administracins das comunidades autnomas, as entidades que integran a Administracin local, as como os organismos pblicos e entidades de dereito pblico previstos na alnea a) do nmero 2 anterior.

4. As corporacins de dereito pblico rexeranse pola sa normativa especfica no exercicio das funcins pblicas que lles fosen atribudas por lei ou delegadas por unha Administracin pblica, e supletoriamente pola presente lei.

COmENtARIO:

O precepto regula o mbito de aplicacin da lei desde a perspecti-va subxectiva, isto , dos suxeitos aos que se aplica a disposicin.

O artigo 2 do anteproxecto de lei recolla unha mera remisin ao artigo 2 da Lei de rxime xurdico do sector pblico, anda que, finalmente, a dita remisin foi substituda pola inclusin dunha re-ferencia concreta, no propio texto legal, relacin de entidades in-cludas no seu mbito de aplicacin. Do cotexo entre a redaccin definitiva do artigo 2 da lei e o artigo 2 da Lei 40/2015, do 1 de outu-bro, de rxime xurdico do sector pblico (en diante, LRXSP), pode observarse que existe entre ambos unha diferenza, consistente na es-pecfica alusin que o artigo 2.4 da Lei 39/2015, do 1 de outubro, do procedemento administrativo comn das administracins pblicas (en diante, LPACAP), efecta s corporacins de dereito pblico.

O mbito subxectivo da norma pivota sobre o concepto de sector pblico en lugar do de administracins pblicas, empregado polo



artigo 2 da Lei 30/1992, do 26 de novembro, de rxime xurdico das administracins pblicas e do procedemento administrativo comn (en diante, LRX-PAC). O emprego da tal expresin para a delimi-tacin do mbito de aplicacin da norma segue a lia mantida por outras normas sectoriais administrativas. As, pnsese, por exemplo, na normativa orzamentaria (artigo 2.1 da Lei 47/2003, do 26 de no-vembro, xeral orzamentaria; e artigo 2 da Lei orgnica 2/2012, do 27 de abril, de estabilidade orzamentaria e sustentabilidade financeira) ou na contractual (artigo 3.1 do texto refundido da Lei de contratos do sector pblico, aprobado polo Real decreto lexislativo 3/2011, do 14 de novembro).

Centrndonos no concreto alcance do dito concepto manexado pola LPACAP, o sector pblico includo no seu mbito de aplica-cin est integrado polas administracins territoriais (Administra-cin xeral do Estado, administracins autonmicas e entidades inte-grantes da Administracin local) e polo denominado sector pblico institucional.

A inclusin das administracins territoriais no mbito de apli-cacin da norma non constite unha novidade, pois segue a lia do artigo 2.1 da LRX-PAC.

Si que innovador, en cambio, o emprego do concepto de sector pblico institucional. Como recorda o Consello de Estado no seu Ditame nm. 274/2015, do 29 de abril, sobre o anteproxecto de Lei de rxime xurdico do sector pblico, con carcter xeral, a expre-sin Administracin institucional aplicouse tradicionalmente no ordenamento espaol ao conxunto de entes creados polas adminis-tracins territoriais para o desempeo de determinadas actividades en rxime de descentralizacin funcional ou suxeicin ao dereito privado, no marco dun proceso de modulacin das regras clsicas do dereito administrativo ou de fuxida deste.

Para os efectos que nos ocupan, conforme nmero 2 do pre-cepto, o sector pblico institucional est integrado polos organis-mos pblicos, polas entidades de dereito pblico e polas entidades de dereito privado vinculados ou dependentes das administracins pblicas, as como polas universidades pblicas.



Desta delimitacin cabe destacar, por unha banda, que, mentres que as entidades de dereito pblico vinculadas ou dependentes das administracins pblicas xa estaban mencionadas no artigo 2.2 da LRX-PAC, nova a alusin, xunto a estas, s entidades de dereito privado con vinculacin ou dependencia s administracins p-blicas.

Por outra banda, constite tamn unha novidade a referencia ex-presa s universidades pblicas. Anda que a sa consideracin como entidades integrantes do sector pblico xa se recolle noutras normas sectoriais (pnsese, por exemplo, na sa inclusin dentro do sector pblico para efectos orzamentarios ou de contratacin pblica), o salientable neste caso a sa consideracin como entidades inte-grantes do sector pblico institucional ao non tratarse propiamen-te de entes sometidos s ordes ou instrucins das administracins pblicas, tal e como apuntou o Consello de Estado no seu Ditame nm. 274/2015, do 29 de abril, antes citado. Agora ben, malia a in-clusin expresa das universidades pblicas no mbito de aplicacin da lei e a extensin do concepto de sector pblico institucional a estas entidades, o necesario respecto sa especial configuracin, rxime xurdico e autonoma (constitucionalmente garantida ex ar-tigo 27.10 da Constitucin espaola), determina, como se indicar a continuacin, que a LPACAP non lles sexa de aplicacin directa, senn meramente supletoria.

Para rematar co concepto de sector pblico institucional, e como entidades concretas que procede entender includas nel, cabe citar, no que atinxe o sector pblico institucional estatal, as entidades enumeradas no artigo 84.1 da LRXSP (isto , organismos pblicos vinculados ou dependentes da Administracin xeral do Estado que se clasifican en organismos autnomos e entidades pblicas empre-sariais, as autoridades administrativas independentes, as sociedades mercants estatais, os consorcios, as fundacins do sector pblico, os fondos sen personalidade xurdica e as universidades pblicas non transferidas) e, no mbito da Comunidade Autnoma de Galicia, as entidades instrumentais do sector pblico autonmico reguladas na Lei 16/2010, do 17 de decembro, de organizacin e funcionamento da Administracin xeral e do sector pblico autonmico de Galicia



(en diante, Lofaxga) (isto , organismos autnomos, axencias pbli-cas autonmicas, entidades pblicas empresariais, consorcios auto-nmicos, sociedades mercants pblicas autonmicas e fundacins do sector pblico autonmico), as como as universidades pblicas do Sistema Universitario de Galicia.

O terceiro concepto clave que cmpre ter presente na delimita-cin do mbito subxectivo da lei, xunto cos de sector pblico e de sector pblico institucional, o de administracins pblicas. O concepto recollido na nova lei est en lia co xa previsto no artigo 2 da LRX-PAC. As, nel inclense: as administracins territoriais, os organismos pblicos e as entidades de dereito pblico vinculados ou dependentes das administracins pblicas (artigo 2.3 da lei).

A diferenciacin destes tres conceptos (sector pblico, adminis-tracins pblicas e sector pblico institucional) esencial tendo en conta as diferenzas existentes desde a perspectiva da intensidade de aplicacin da LPACAP. As, dentro do sector pblico definido no artigo 2.1, cabe entender que a dita lei de aplicacin plena s en-tidades que tean a consideracin de administracins pblicas, toda vez que, respecto delas, ningunha especificidade aplicativa recolle o artigo 2.

En cambio, as entidades integrantes do sector pblico que non tean a consideracin de administracins pblicas, polo tanto, as entidades de dereito privado vinculadas ou dependentes das admi-nistracins pblicas e as universidades pblicas (que, como se sina-lou antes, son entidades integrantes do sector pblico, como sector pblico institucional, pero non administracins pblicas), quedan sometidas lei nos seguintes termos. Por unha banda, as entidades de dereito privado vinculadas ou dependentes das administracins pblicas quedarn suxeitas s normas da lei que se refiran especifica-mente a elas e, en todo caso, cando exerzan potestades administrati-vas. Respecto da referencia legal ao posible exercicio de potestades administrativas haber que ter en conta o rxime xurdico aplicable segundo o tipo de entidade de que se trate. As, por exemplo, an-da que dentro da letra b) do artigo 2.2 cabe entender includas as sociedades e as fundacins do sector pblico autonmico de Gali-cia, conforme o artigo 103.2 da Lofaxga, as sociedades mercants



pblicas autonmicas en ningn caso disporn de facultades que impliquen o exercicio de potestades administrativas e, de acordo co artigo 115.1 do mesmo texto legal, as fundacins do sector pblico autonmico de Galicia non podern exercer potestades pblicas. En cambio, respecto das sociedades mercants estatais, o artigo 113 da LRXSP si prev que excepcionalmente a lei poida atriburlle o exercicio de potestades administrativas.

No que atinxe s universidades pblicas, como se adiantou antes, a lei non lles ser de aplicacin directa, senn supletoria, no non previsto na sa normativa especfica (entre a que cabe citar, esen-cialmente, a Lei orgnica 6/2001, do 21 de decembro, de universi-dades e, no caso das universidades pblicas do Sistema Universitario de Galicia, tamn a Lei 6/2013, do 13 de xuo, do Sistema Univer-sitario de Galicia, as como a respectiva normativa de desenvolve-mento das ditas normas).

Por ltimo, o precepto recolle un nmero especfico relativo s corporacins de dereito pblico. Fronte previsin relativa a tales entidades contida na LRX-PAC (en concreto, na sa disposicin transitoria primeira, na que se estableca a aplicacin da lei s di-tas entidades, no que procedese, en tanto non se completase a sa lexislacin especfica), a nova lei, malia non citar as corporacins de dereito pblico no nmero 1 do artigo 2, como integrantes do sector pblico, si as menciona no precepto relativo ao mbito de aplicacin, prevendo que, cando exerzan funcins pblicas (ben as legalmente atribudas, ben por delegacin), se rexern pola sa normativa especfica e, supletoriamente, pola LPACAP. Reflctese as a concepcin mixta ou bifronte destas entidades que, anda que orientadas primordialmente consecucin de fins privados, propios dos membros que as integran, perseguen fins mis amplos, conce-dndoselles certas atribucins ou potestades para que poidan realizar aqueles fins e funcins que non s lles interesan s persoas integra-das nelas senn tamn s que non o estn, pero que poden verse afectadas polas actuacins do ente. Partindo de tal concepcin, e sen chegar a conclur que tales corporacins se integren na Admi-nistracin, o Tribunal Constitucional ten manifestado que, nos li-mitados aspectos nos que realizan funcins administrativas, han de



quedar suxeitas s bases establecidas polo Estado ao abeiro do artigo 149.1.18. da Constitucin espaola (entre outras, SSTC 76/1983, do 5 de agosto; 123/1987, do 15 de xullo; 89/1989, do 11 de maio; 132/1989, do 18 de xullo, ou 113/1994, do 14 de abril). Na mesma lia, o Tribunal Supremo tense pronunciado no sentido de que as corporacins de dereito pblico que integran a denominada Admi-nistracin corporativa non son administracins pblicas en sentido estrito. Trtase de entidades de natureza mixta, de entes hbridos, isto , con manifestacins do dereito pblico e do dereito privado que tradicionalmente adoptan unha forma de personificacin pbli-ca como persoa xurdica de dereito pblico, pero que exercen fun-cins tanto pblicas como privadas (STS do 23 de outubro de 2009, e nas que nela se citan; as como STS do 9 de abril de 2015), e que s participan da natureza de administracins, sen selo propiamente, na medida en que sexan titulares de funcins pblicas atribudas ex lege ou delegadas pola Administracin, sendo nese mbito de actua-cin cando os seus actos quedarn sometidos, no non previsto pola sa normativa especfica, s previsins contidas na normativa regu-ladora do procedemento administrativo comn e suxeitos ao control da orde xurisdicional contencioso-administrativa (artigo 2.c) da Lei 29/1998, do 13 de xullo, reguladora da xurisdicin contencioso-ad-ministrativa; e STS do 24 de febreiro de 2009).


Ditame 274/2015 do Consello de Estado, do 29 de abril de 2015, sobre o anteproxecto de lei de rxime xurdico do sector pblico.

Ditame 275/2015 do Consello de Estado, do 29 de abril de 2015, sobre o anteproxecto de lei do procedemento administrativo comn das administracins pblicas.

Sentenza 76/1983 do Tribunal Constitucional (Pleno), do 5 de agosto.Sentenza 123/1987 do Tribunal Constitucional (Sala Primeira), do

15 de xullo.Sentenza 89/1989 do Tribunal Constitucional (Pleno), do 11 de maio.Sentenza 132/1989 do Tribunal Constitucional (Pleno), do 18 de

xullo.



Sentenza 113/1994 do Tribunal Constitucional (Pleno), do 14 de abril.

Sentenza 148/2012 do Tribunal Constitucional (Pleno), do 5 de xullo.Sentenza do Tribunal Supremo (Sala Terceira, do Contencioso-Ad-

ministrativo, Seccin 6.), do 17 de novembro de 2001, recurso de casacin nm. 1472/1997.

Sentenza do Tribunal Supremo (Sala Terceira, do Contencioso-Ad-ministrativo, Seccin 4.), do 24 de febreiro de 2009, recurso de casacin nm. 6264/2006.

Sentenza do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (Sala do Con-tencioso-Administrativo, Seccin 2.), do 12 de marzo de 2009, recurso nm. 4452/2006.

Sentenza do Tribunal Supremo (Sala Terceira, do Contencioso-Ad-ministrativo, Seccin 3.), do 23 de outubro de 2009, recurso de casacin nm. 1958/2007.

Sentenza do Tribunal Supremo (Sala Terceira do Contencioso-Admi-nistrativo, Seccin 3.), do 9 de abril de 2015, recurso de casacin nm. 148/2012.

Ditame 3164/1997 do Consello de Estado, do 19 de xuo, sobre o proxecto de decreto polo que se regula o horario, servizo de urxen-cias e vacacins das oficinas de farmacia do Principado de Asturias.

Ditame 1645/1998 do Consello de Estado, do 14 de maio, sobre o proxecto de decreto de ordenacin de farmacias e caixas de primei-ros auxilios do Principado de Asturias.

Ditame 3138/2000 do Consello de Estado, do 8 de novembro, sobre o proxecto de decreto polo que se desenvolve a Lei da Cmara Ofi-cial de Comercio e Industria da Comunidade de Madrid.

Santamara Pastor, Juan Alfonso (2009). Principios de derecho adminis-trativo general I. Iustel.



33

TTULO IDos interesados no procedemento

CAPTULO IA capacidade de obrar e o concepto de interesado

Artigo 3. Capacidade de obrar

Para os efectos previstos nesta lei, tern capacidade de obrar ante as administracins pblicas:

a) As persoas fsicas ou xurdicas que tean capacidade de obrar con-forme as normas civs.

b) Os menores de idade para o exercicio e defensa daqueles dos seus dereitos e intereses cuxa actuacin estea permitida polo ordena-mento xurdico sen a asistencia da persoa que exerza a patria po-testade, tutela ou curatela. Exceptase o suposto dos menores in-capacitados cando a extensin da incapacitacin afecte o exercicio e a defensa dos dereitos ou intereses de que se trate.

c) Cando a lei as o declare expresamente, os grupos de afectados, as unins e entidades sen personalidade xurdica e os patrimonios independentes ou autnomos.

COmENtARIO:

No mbito do dereito privado, a capacidade xurdica defnese como a aptitude, en abstracto, para ser titular de dereitos subxec-tivos e obrigas ou, o que o mesmo, para ser suxeito, activo ou pasivo, dunha relacin xurdica. Porn, a capacidade de obrar ser a aptitude dunha persoa para realizar actos con eficacia xurdi-ca, para si mesma e para as outras persoas, exercitando dereitos e contraendo ou cumprindo obrigacins. A capacidade xurdica correspndelle a toda persoa polo mero feito de existir e emprga-se como sinnimo da personalidade. No entanto, a capacidade de



obrar depender das circunstancias concretas de cada persoa, e ten un carcter dinmico.

No eido procesual, o binomio capacidade xurdica-capacidade de obrar correspndese, respectivamente, cos conceptos de capacidade para ser parte e capacidade procesual.

O artigo 3 da LPACAP define a capacidade de obrar necesaria para actuar validamente ante as administracins pblicas e, en can-to s persoas fsicas e xurdicas, remtese s normas civs. Deseguido, abordaremos algns aspectos bsicos sobre a cuestin.

De conformidade co artigo 9 do Cdigo civil (en diante, CC), a capacidade das persoas fsicas e xurdicas rexerase pola sa lei per-soal, que vir determinada pola nacionalidade.

No caso das persoas fsicas de nacionalidade espaola, a capaci-dade xurdica adqurese polo feito de nacer e extnguese co falece-mento (artigos 29 e 32 do CC). Coa excepcin daqueles casos en que a lei esixa algunha condicin especial, a plena capacidade de obrar alcanzarase coa maiora de idade, que se sita nos dezaoito anos cumpridos (artigos 12 da Constitucin espaola e 315 e 322 do CC). Superado este lmite, a persoa s poder ser privada, to-tal ou parcialmente, da sa capacidade de obrar mediante sentenza xudicial (artigo 199 do CC). Esa privacin, de conformidade co artigo 200 do CC, debe fundarse en enfermidades ou deficiencias persistentes de carcter fsico ou psquico que lle impidan persoa gobernarse por si mesma. Nestes supostos, ser a sentenza que no seu da se dite a que determine o alcance e os lmites da incapaci-dade, o rxime de tutela ou garda a que haxa de quedar sometido o incapaz e, se for o caso, a persoa ou persoas que, consonte a lei, han de asistir ou representar o incapaz e velar por el (artigo 760 da Lei 1/2000, do 7 de xaneiro, de axuizamento civil). Agora ben, a falta dunha plena capacidade de obrar non impedir que os incapa-citados se relacionen coa Administracin. Tan s implica que, para poder defender e exercitar os seus dereitos ou intereses lextimos, debern actuar a travs do seu representante legal ou coa asistencia da persoa que deba coidar e velar por el, en funcin do que dispoa a correspondente resolucin xudicial.



Os menores de idade teen restrinxida a sa capacidade de obrar, pero non a sa capacidade xurdica. Como regra xeral, debern ac-tuar a travs do seu representante legal ou coa sa asistencia. Excep-tase o suposto da emancipacin, que habilita o menor para rexer a sa persoa e bens como se fose maior e a comparecer por si s nun xuzo, anda que para certos actos cualificados seguir precisando o consentimento do seu representante (artigo 323 do CC).

Convn salientar que os menores de idade tamn podern ser in-capacitados cando concorra neles algunha causa de incapacitacin e se prevexa razoablemente que esta persistir despois da maiora de idade (artigo 201 do CC).

Tanto a emancipacin como as resolucins xudiciais de incapaci-tacin e de nomeamentos de cargos tutelares e de curadores, debern inscribirse no Rexistro Civil e, de non facelo, non producirn efectos contra terceiros (artigos 218 e 318 do CC e 755 da Lei 1/2000, do 7 de xaneiro, de axuizamento civil). Por tanto, ser o Rexistro Civil o principal elemento para constatar se a capacidade de obrar da persoa fsica plena ou se, pola contra, debe intervir ante a Administracin mediante un representante legal ou coa asistencia ou a autorizacin da persoa que legalmente deba velar por ela e asistila.

O artigo 3 da LPACAP parte do recoecemento da capacidade de obrar a todas as persoas fsicas que a tean, de conformidade coas normas civs, e a continuacin ampla o seu mbito aos menores de idade para o exercicio e a defensa daqueles dos seus dereitos e intereses cuxa actuacin estea permitida polo ordenamento xurdico sen a asistencia da persoa que exerza a patria potestade, tutela ou curatela, ags os supostos de incapacitacin. Agora ben, esa capa-cidade de obrar puramente administrativa est condicionada a que a actuacin independente estea permitida polo ordenamento xur-dico. A problemtica reside en precisar en que consiste a expresin estea permitida. Algns autores consideran que haber que estar ao que dispoan as correspondentes normas sectoriais, e consideran necesaria unha previsin expresa. As, atopamos mbitos nos que se regula a cuestin, como por exemplo o artigo 13 do Regulamento de desenvolvemento da Lei orgnica 15/1999, do 13 de decembro, de



proteccin de datos de carcter persoal, aprobado polo Real decreto 1720/2007, do 21 de decembro, que lles permite aos maiores de 14 anos prestar o seu consentimento para o tratamento de datos, salvo que a lei esixa a intervencin dos titulares da patria potestade ou tutela.

Pola contra, outro sector da doutrina considera que a regra xeral debe ser o recoecemento de capacidade. O menor podera exerci-tar e defender aqueles dereitos que lle fosen recoecidos polo orde-namento xurdico, salvo que a disposicin que o regule estableza o contrario. Ao noso xuzo, non doado dar unha solucin apriors-tica e, polo tanto, convn analizar as circunstancias de cada caso concreto. Naqueles supostos en que a norma do procedemento non regule expresamente a capacidade do menor, faise necesario optar pola prudencia en funcin dos efectos que se poden derivar desa actuacin. Se son exclusivamente favorables, sera viable admitir a sa capacidade de obrar, algo que se d especialmente na actividade administrativa de fomento. Porn, se implicase a asuncin de obri-gas gravosas, compromisos patrimoniais ou, en xeral, consecuencias desfavorables, recomendable esixir a intervencin dos titulares da patria potestade ou tutela.

A LPACAP, a diferenza do seu antecedente inmediato, mencio-na expresamente as persoas xurdicas, cuxa personalidade comeza-r desde o momento en que queden validamente constitudas de acordo coa normativa que lles sexa aplicable (artigo 35 do CC). A distincin entre capacidade xurdica e capacidade de obrar non tan ntida coma nas persoas fsicas, pois no caso da persoa xurdi-ca estamos ante unha ficcin creada polo ordenamento xurdico. No dereito comparado, existen das tendencias: a que lles recoece unha capacidade xurdica limitada ao fin para o que foron constitu-das e a que lles atribe unha capacidade xurdica xeral, equiparable recoecida s persoas fsicas. Doutrina e xurisprudencia coinciden en que no noso dereito, por principio, as persoas xurdicas gozan dunha capacidade xurdica plena e xeral, anda que realicen actua-cins non comprendidas nos seus fins; cuestins distintas sern as consecuencias da extralimitacin. Isto desde un punto de vista xe-



ral, xa que nada impide que as normas que regulen un tipo concreto de persoa xurdica establezan certas restricins ou prohibicins.

Os grupos de afectados, as unins e entidades sen personalidade xurdica e os patrimonios independentes ou autnomos tamn tern capacidade de obrar ante as administracins pblicas, cando a lei as o declare expresamente. Estamos ante unha das principais novidades da LPACAP, xa que a Lei 30/1992, do 26 de novembro, do rxime xurdico das administracins pblicas e do procedemento administra-tivo comn, non tia unha previsin semellante. Porn, a repercu-sin prctica desta incorporacin ser mis ben escasa. A normativa sectorial, moi especialmente a tributaria, xa lles via recoecendo ca-pacidade de obrar a estas entidades sen personalidade xurdica propia e, en consonancia con isto, o artigo 18 Lei 29/1998, do 13 de xullo, reguladora da xurisdicin contencioso-administrativa (LXCA) atri-bualles capacidade procesual cando a lei o declarase expresamente. En todo caso, o decisivo para apreciar esa capacidade de obrar que unha norma con rango de lei a recoeza de forma expresa. Exemplos tmolos no artigo 35.4 da Lei 58/2003, do 17 de decembro, xeral tri-butaria; no artigo 8.3 da Lei 9/2007, do 13 de xuo, de subvencins de Galicia, ou no artigo 59 do Texto refundido da Lei de contratos do sector pblico, aprobado por Real decreto lexislativo 3/2011, do 14 de novembro, relativo s unins temporais de empresarios.

Xa para rematar, cmpre recordar que s os suxeitos e entida-des con capacidade de obrar sern titulares dos dereitos recollidos no artigo 13 da LPACAP. No entanto, para poder ser titular dos dereitos do artigo 53 da LPACAP ser preciso ter a condicin de interesado.


Castn Tobeas, J. (1987). Derecho civil espaol, comn y foral, Ma-drid, Reus, S. A.

Cobo Olvera, Toms (2008). El rgimen jurdico de las administracio-nes pblicas y el procedimiento administrativo comn. Ley 30/1992, de 26 de noviembre. Anlisis normativo, doctrinal y jurisprudencial, Madrid, Editorial La Ley.



Dez Picazo, L. e Gulln, A. (1990). Sistema de derecho civil, Madrid, Editorial Tecnos, S. A.

Gonzlez Prez, J. e Gonzlez Navarro, F. (1997). Comentarios a la Ley de rgimen jurdico de las administraciones pblicas y procedi-miento administrativo comn, Madrid, Editorial Civitas, S. A.

Milln Calenti, R., coordinador (2005). Lei 30/1992 comentada por letrados da Xunta de Galicia, Santiago de Compostela, Asociacin Profesional de Letrados da Xunta de Galicia.

Snchez Morn, M. e Maurandi Guilln, N., directores (2013). Co-mentarios a la Ley 30/1992, Valladolid, Editorial Lex Nova SAU.

VV. AA. (2002). Rgimen jurdico de las administraciones pblicas y pro-cedimiento administrativo comn, Navarra, Editorial Aranzadi, S. A.

Artigo 4. Concepto de interesado

1. Considranse interesados no procedemento administrativo:

a) Os que o promovan como titulares de dereitos ou intereses lexti-mos individuais ou colectivos.

b) Os que, sen teren iniciado o procedemento, tean dereitos que poidan resultar afectados pola decisin que nel se adopte.

c) Aqueles cuxos intereses lextimos, individuais ou colectivos, poidan resultar afectados pola resolucin e comparezan no procedemento en tanto non se ditase resolucin definitiva.

2. As asociacins e organizacins representativas de intereses econ-micos e sociais sern titulares de intereses lextimos colectivos nos termos que a lei recoeza.

3. Cando a condicin de interesado derive dalgunha relacin xurdica transmisible, o habente dereito suceder en tal condicin calquera que for o estado do procedemento.

COmENtARIO:

Reunir os requisitos de capacidade de obrar recollidos no artigo 3 da LPACAP non autoriza, por si s, a intervir en calquera tipo de procedemento. necesaria unha especial relacin co obxecto do procedemento, de tal xeito que o seu resultado incida dalgunha for-



ma, positiva ou xurdica, na esfera xurdica do suxeito. Esta especial relacin denomnase lexitimacin, concepto propio do mbito procesual. As, se atendemos ao artigo 19 da Lei 29/1998, do 13 de xullo, reguladora da xurisdicin contencioso-administrativa (en diante, LXCA), a lexitimacin faise depender da titularidade dun dereito ou dun interese lextimo, xa sexa individual ou colectivo. De forma semellante, a LPACAP vincular a condicin de interesado existencia de idnticos ttulos lexitimadores. Este paralelismo impli-car que resulte plenamente aplicable a doutrina e a xurisprudencia sobre lexitimacin procesual.

Malia o exposto, non podemos descoecer que existen normas sectoriais que, en atencin aos especiais valores obxecto de protec-cin, recoecen unha accin pblica (por exemplo, o artigo 4 do Texto refundido da Lei de solo, aprobado polo Real decreto lexis-lativo 2/2008, do 20 de xuo). Nestes casos non se esixe condicin especial ningunha para intervir no procedemento, o puro interese en defender a legalidade suficiente para ter lexitimacin.

Coa excepcin dos supostos de accin pblica, a condicin de interesado farase depender da titularidade dun dereito subxectivo ou dun interese lextimo.

Existen mltiples definicins doutrinais do dereito subxectivo, que se pode conceptuar como un eido de poder concreto recoecido polo ordenamento xurdico a un suxeito de dereito, fronte a outros suxeitos, pblicos ou privados, de modo que se lles poida esixir o seu cumprimento. A apreciacin da existencia de lexitimacin sobre esta base non suscita demasiadas dbidas. Abarca, entre outros, aqueles supostos nos que o titular alegue un dereito recoecido por unha nor-ma ou pretenda remover obstculos que impidan o seu exercicio.

O interese lextimo conceptase como unha categora inferior ao dereito subxectivo. hora de definilo, a xurisprudencia destacou as seguintes caractersticas:

Implica que o seu titular tea unha especial relacin co obxec-to do procedemento, no sentido de que a resolucin lle afecte dalgunha forma.



Esa afectacin existir sempre que poida presumirse, razoable-mente, que a resolucin do procedemento poer o titular en condicins de conseguir un determinado beneficio ou de evi-tar un prexuzo.

Eses beneficios ou prexuzos podern ser tanto directos coma indirectos.

hora de apreciar a existencia dun interese, directo ou in-directo, debe adoptarse unha interpretacin o mis favorable para o exercicio da accin.

En ningn caso lexitima a intervencin no procedemento o mero interese na defensa da legalidade, ags nos casos de ac-cin pblica.

O artigo 4 da LPACAP distingue dous tipos de lexitimacin, en funcin de se se promove ou non a iniciacin do procedemento. No primeiro suposto, tanto os titulares dos dereitos coma dos intereses lextimos reciben un tratamento igualitario, e adquiren o estatus de interesados. Nos procedementos xa iniciados, os titulares dun dereito que se poida ver afectado pola resolucin que no seu da se dite tern sempre condicin de interesados, con independencia da sa compa-recencia. En cambio, os titulares de intereses lextimos s tern aque-la condicin se asumen a carga de comparecer e de constiturse como parte no procedemento, antes de que recaia a resolucin definitiva.

No texto da lei atopamos medidas dirixidas a facer posible esa comparecencia e a dar a coecer a existencia dun procedemento administrativo en curso. Se se deixan marxe os mecanismos de publicacin e de informacin pblica (artigos 45 e 83 da LPACAP), a Administracin ten a obriga de lles comunicar a existencia dun procedemento que non tivese publicidade s persoas que sexan titulares de dereitos ou intereses lextimos e directos e que poidan resultar afectadas pola resolucin que se dite, cuxa identificacin resulte do expediente (artigo 8 da LPACAP). Correlativamente, o artigo 18.2 da LPACAP dispn que os interesados nun procede-mento que coezan datos que permitan identificar outros interesa-dos que non comparecesen nel teen o deber de proporcionarllos Administracin actuante.



O artigo 4.2 da LPACAP dispn que tamn podern ser titulares de intereses colectivos as asociacins e organizacins representati-vas de intereses econmicos e sociais nos termos que a lei recoe-za. A maior parte da doutrina coincide en afirmar que a condicin de interesados destas entidades non poden facerse depender de que representen s intereses econmicos ou sociais, basta que tean atribudas a defensa ou representacin de intereses colectivos de cal-quera clase (veciais, medioambientais, profesionais, etc.). O termo legal de asociacins non debe interpretarse nun sentido xurdico estrito, xa que comprende unha variada tipoloxa de figuras asocia-tivas. A expresin organizacins tende a identificarse coa denomi-nada administracin corporativa, que fai referencia o artigo 2.4 da LPACAP.

Existen numerosas normas que recoecen expresamente esa representatividade para determinadas persoas xurdicas. As, por exemplo, o artigo 7 da Constitucin espaola e o artigo 19.1 da LXCA, en relacin cos sindicatos; o artigo 1 da Lei 2/1974, do 13 de febreiro, sobre colexios profesionais; o artigo 3 Lei 4/2014, do 1 de abril, bsica das cmaras oficiais de comercio, industria, servizos e navegacin ou o artigo 11 da Lei 1/2000, do 7 de xaneiro, de axuiza-mento civil, e o artigo 24 do Real decreto lexislativo 1/2007, do 16 de novembro, polo que se aproba o texto refundido da Lei xeral para a defensa dos consumidores e usuarios e outras leis complementarias, respecto das asociacins de consumidores e usuarios.

Agora ben, a doutrina tamn insiste en que a expresin nos ter-mos que a lei recoeza non pode entenderse como a necesidade dunha habilitacin legal expresa. Mediante o exercicio do dereito fundamental de asociacin, queda lexitimada calquera asociacin para promover e intervir naqueles procedementos que poidan afec-tar os fins e o obxecto recollidos nos seus estatutos. Estes elementos son os que definen o mbito dos intereses colectivos que representan e que nos permitirn pronunciarnos sobre a sa lexitimacin. Ao igual que o exposto con anterioridade, ten que existir unha relacin entre eses intereses e o obxecto do procedemento, mis al da pura defensa da legalidade.



O artigo 4.3 da LPACAP dispn que cando a condicin de in-teresado derivase dalgunha relacin xurdica transmisible, o haben-te dereito suceder en tal condicin calquera que sexa o estado do procedemento. A regulacin idntica prevista no artigo 22 da LXCA. Recolle tanto supostos de transmisin inter vivos coma mortis causa. Isto comprendera os supostos de falecemento do interesado ou de extincin da sa personalidade xurdica. Non son transmisi-bles aquelas relacins nas que se tiveron en consideracin as cir-cunstancias persoais do interesado, por desaparecer o fundamento do procedemento. Por exemplo, unha inscricin de parella de feito, de adopcin, de recoecemento do grado de dependencia, etc.

En todo caso, para que opere a sucesin o habente dereito deber acreditar a transmisin e a correspondente adquisicin por calquera medio de proba admisible en dereito.

En canto ao seu tratamento no procedemento, a lexitimacin debe comprobarse de oficio. Porn, na maior parte das ocasins, a titularidade do dereito ou do interese aparecer indisolublemente unida ao fondo do asunto e deber ser tratada como tal ao longo de todo o proceso, xa que da demostracin desa titularidade derivar o contido da correspondente resolucin. Isto supn que, para o reco-ecemento da condicin de interesado, bastar coa invocacin do dereito polo seu titular, sen que tea que acreditar o cumprimento de suposto de feito previsto na norma para o seu nacemento. Ese ser o obxecto do procedemento principal. Por exemplo, para ini-ciar un procedemento de responsabilidade patrimonial e adquirir a condicin de interesado, suficiente a afirmacin de que se sufriu un dano. Porn, na tramitacin do procedemento deber constatarse a producin real do dano e os restantes requisitos legais para que se recoeza, mediante a correspondente resolucin, o dereito a ser indemnizado.

No caso dun interese lextimo, ser carga do cidadn a de argu-mentar no seu escrito como se ver afectada a sa esfera xurdica e persoal pola resolucin que no seu da poida ditarse. De gardar silen-cio sobre este aspecto e de non contar o rgano instrutor con datos dos que poida inferirse a lexitimacin, debera acudirse ao trmite



de emenda. En todo caso, no exame preliminar da lexitimacin hai que adoptar unha interpretacin o mis favorable para o exercicio da accin, e convn recordar que ser na instrucin do procedemento, e non no trmite de admisin, onde se comprobar tanto o exame dos feitos e da legalidade aplicable como a existencia dunha efectiva lexitimacin.

Para rematar este apartado, s resta facer unha pequena referen-cia ao interesado no procedemento sancionador. Tradicionalmen-te, considerouse que unicamente tia esta condicin aquela persoa fronte que o procedemento se dirixe como presunto infractor das normas administrativas. En consecuencia, o denunciante non tera a condicin de interesado.

A xurisprudencia, paulatinamente, diferenciou entre denuncian-te simple e denunciante cualificado. O primeiro limtase a poer en coecemento da Administracin uns feitos presuntamente cons-titutivos de infraccin administrativa. O segundo, a maiores, ten unha especial relacin co obxecto do procedemento, que fai que a imposicin da sancin poida producir un efecto positivo na sa esfe-ra xurdica ou que poida eliminar unha carga ou gravame nesa esfera. Agora ben, ese interese non pode ampararse na mera declaracin da infraccin ou na imposicin da sancin, pois sera equivalente mera defensa da legalidade. preciso obter unha utilidade, unha posicin de vantaxe ou un beneficio real (por exemplo, o vecio prexudicado pola infraccin de limiares de contaminacin acstica dunha discoteca ou por vertedoiros ilegais situados nun terreo veci-o). De darse esta condicin, o denunciante podera ter a condicin de interesado. Malia o anterior, as sas posibilidades de impugnacin e actuacin, dada a especial natureza dos procedementos sanciona-dores, seran bastante limitadas. O estudo da cuestin corresponde ao artigo 64 da LPACAP.


Sentenza do 13 novembro de 2002 do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (Sala do Contencioso-Administrativo, Seccin 1.), recurso nm. 1154/2002.



Sentenza do 7 xullo de 2009 do Tribunal Supremo (Sala do Con-tencioso-Administrativo, Seccin 4.), recurso nm. 4372/2007.

Sentenza do 17 maio de 2012 do Tribunal Supremo (Sala do Con-tencioso-Administrativo, Seccin 2.), recurso nm. 5366/2009.

Castn Tobeas, J. (1987). Derecho civil espaol, comn y foral, Ma-drid, Reus S. A.

Garca de Enterra, E. e Fernndez, Toms Ramn (2002). Curso de derecho administrativo, Madrid, Civitas Ediciones, S. L.

Gonzlez Prez, J. e Gonzlez Navarro, F. (1997). Comentarios a la ley de rgimen jurdico de las administraciones pblicas y procedimiento administrativo comn, Madrid, Editorial Civitas S. A.

Milln Calenti, R., coordinador (2005). Lei 30/1992 comentada por letrados da Xunta de Galicia, Santiago de Compostela, Asociacin Profesional de Letrados da Xunta de Galicia.

Snchez Morn, M. e Maurandi Guilln, N., directores (2013), Co-mentarios a la Ley 30/1992, Valladolid, Editorial Lex Nova SAU.

Santamara Pastor, J. A. (2000). Principios de derecho administrativo, Madrid, Editorial Centro de Estudios Ramn Areces, S. A.

VV.AA. (2002). Rgimen jurdico de las administraciones pblicas y procedimiento administrativo comn, Navarra, Editorial Aranzadi, S. A.

Artigo 5. Representacin

1. Os interesados con capacidade de obrar podern actuar por medio de representante, co cal se entendern as actuacins administrativas, sal-vo manifestacin expresa en contra do interesado.

2. As persoas fsicas con capacidade de obrar e as persoas xurdicas, sempre que iso estea previsto nos seus estatutos, podern actuar en repre-sentacin doutras ante as administracins pblicas.

3. Para formular solicitudes, presentar declaracins responsables ou comunicacins, interpoer recursos, desistir de accins e renunciar a de-reitos en nome doutra persoa, deber acreditarse a representacin. Para os actos e xestins de mero trmite presumirase aquela representacin.

4. A representacin poder acreditarse mediante calquera medio vli-do en dereito que deixe constancia fidedigna da sa existencia.



Para estes efectos, entenderase acreditada a representacin realizada mediante apoderamento apud acta efectuado por comparecencia persoal ou comparecencia electrnica na correspondente sede electrnica, ou a travs da acreditacin da sa inscricin no rexistro electrnico de apode-ramentos da Administracin pblica competente.

5. O rgano competente para a tramitacin do procedemento debe-r incorporar ao expediente administrativo acreditacin da condicin de representante e dos poderes que ten recoecidos nese momento. O docu-mento electrnico que acredite o resultado da consulta ao rexistro electr-nico de apoderamentos correspondente ter a condicin de acreditacin para estes efectos.

6. A falta ou insuficiente acreditacin da representacin non impedir que se tea por realizado o acto de que se trate, sempre que se presente aquela ou se emende o defecto dentro do prazo de dez das que deber conceder para o efecto o rgano administrativo, ou dun prazo superior cando as circunstancias do caso as o requiran.

7. As administracins pblicas podern habilitar con carcter xeral ou especfico persoas fsicas ou xurdicas autorizadas para a realizacin de de-terminadas transaccins electrnicas en representacin dos interesados. A dita habilitacin deber especificar as condicins e as obrigas s que se com-prometen os que as adquiran a condicin de representantes, e determinar a presuncin de validez da representacin salvo que a normativa de aplica-cin prevexa outra cousa. As administracins pblicas podern requirir, en calquera momento, a acreditacin da dita representacin. Non obstante, sempre poder comparecer o interesado por si mesmo no procedemento.

COmENtARIO:

A anlise da representacin enmrcase na teora xeral do dereito, e o seu estudo sitase na denominada parte xeral de dereito civil. No mbito do dereito pblico, sobre esta cuestin existe unha remisin xeneralizada s normas e conceptos elaborados pola doutrina e xuris-prudencia civil. Por tanto, resulta conveniente efectuar unha breve introducin sobre unha serie de aspectos bsicos desta institucin.

Con carcter xeral, a emisin ou manifestacin da vontade ou a producin de determinados actos xurdicos pode realizarse ben di-



rectamente ou ben por medio doutra persoa. Neste ltimo caso, di-ferenciaremos das hipteses. En primeiro lugar, cabe que se realice o acto mediante a substitucin na simple manifestacin da vontade, e o terceiro actuar como instrumento de transmisin da vontade allea (por exemplo, o caso do mensaxeiro a quen unha persoa confa o encargo de lle comunicar a outra a sa propia declaracin). A se-gunda posibilidade consiste en que se realice mediante a substitucin na propia determinacin interna, e o substituto emite a declaracin como propia pero ocupa o lugar do substitudo no negocio. Este o caso da representacin.

A representacin pode ser indirecta ou directa. No primeiro su-posto, o representante realiza o acto en nome propio, pero por conta do representado. Iso supn que o representante o que adquire os dereitos e obrigas, e necesario un novo acto posterior para transmi-tir esas consecuencias esfera xurdica do representado (por exem-plo, unha cesin de dereitos).

Na representacin directa, o representante realiza o acto en nome e por conta do representado, de tal maneira que os efectos se produ-cen de maneira automtica para este ltimo. Un importante sector doutrinal considera que s a representacin directa un verdadeiro caso de representacin, falando de substitucin nos supostos que cualificaramos como indirecta. Outros autores, coma Dez Picazo, conceptan a representacin indirecta como un autntico suposto representativo. Disquisicins da doutrina civilista parte, o certo que o artigo 5 da LPACAP recolle exclusivamente o suposto de representacin directa.

Outra clasificacin distingue entre representacin legal e volun-taria. A primeira aquela conferida por lei a certas persoas que, por virtude dun cargo ou oficio ou dunha posicin familiar, obran a nome doutras que estn impedidas a facelo por si mesmas, e ten por obxecto suplir a falta de capacidade destas ltimas. Un exemplo clsico o dos proxenitores respecto dos seus fillos menores de idade non emancipados (artigos 154 e 162 do Cdigo civil). Non hai que confundila coa asistencia s persoas con capacidade de obrar res-trinxida ou limitada, xa que nestes casos esta asistencia integra o



defecto de capacidade, pero sen substitur a vontade da outra persoa ( o caso da curatela).

A representacin voluntaria presupn

Comentarios, anotacións e xurisprudencia sobre a … 39/2015 comentada por letrados da Xunta de...

Documents

Transcript of Comentarios, anotacións e xurisprudencia sobre a … 39/2015 comentada por letrados da Xunta de...