Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

40
Abenduak 11—13 Diciembre RKE Romo Kultur Etxea Santa Eugenia, 1 getxo.eus/getxoarte Bitartekaritza eta Egoitza Mediación y Residencia PROGRAMA 2019-2020

Transcript of Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Page 1: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Abenduak11 —13Diciembre

RKE Romo Kultur EtxeaSanta Eugenia, 1—getxo.eus/getxoarte

Bitartekaritzaeta Egoitza

Mediación y Residencia

PROGRAMA 2019-2020

Page 2: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Kuradore taldea/Equipo curatorial: Miren Begoñe Bilbao eta Ibon Garagarza, Zirri Marra Arte Tailerra eta Bi Hormetara proiektuetatik abiatuta.

Miren Begoñe Bilbao e Ibon Garagarza desde los proyectos Zirri Marra Arte Tailerra y Bi Hormetara.

Page 3: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Bitartekaritzaeta Egoitza

Mediación y Residencia

PROGRAMA 2019-2020

Page 4: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

MULTITUDO HYDRAE

Iazko ekainean Getxoarteko bitartekaritza-lanari ekin genion Jorge Rubio artistaren laguntzaz Andra Mari eskolarako horma-irudia egiteko proiektuaren bidez; ordutik hona, hainbat hitzek markatu dute aurrera eramandako proiektuen asmoa: kutsatzea (artean ere zer gertatzen zitzaigun jakin aurretik), ugaltzea eta finkatzea edo sendotzea. Gakoa, azken batean, gorputz edo egitura bat finkatzean datza, alegia, sorkuntza garaikidearekiko interesaz kutsatu diren edo horretan parte hartzen duten buru guztiak irten edo lot daitezkeen egitura eratzean.

Izen guztiek arrazoi bat dute: proiektu honen izenak ere bai. Historian zehar, Hidraren metafora erabili izan da herriaren matxinadari, aldaketari men egiteko.

Azaroan Torrene Aretoan Hidra proposamenak abiapuntu edo asmo horiek indartu eta gorputzari buru berriak ematen zizkion, Olatz Otalora, Veva Linaza eta Raisa Álava artisten eskutik eta Getxoko adin eta ikastetxe desberdinetako sei eskola-talderen parte-hartzeari esker.

Bitartekaritza eta Egoitza Programaren argitalpen honen sarrera idazten ari garen bitartean, oraindik ere martxan daude auzokideen eta tokiko 8 artistaren arteko “benetako” topaketak (Helena Goñi, Natalia García Muro, Izaro Ieregi, Eztizen La Cruz, Pablo Zabala, Regina Zabala, Pablo Astrain eta Maitane Sarralde); horiek guztiak proiektu eta interesen aurkezpen digitala egin zenean hasi ziren, artistek itxialdian zehar euren bizilekuetan egindako bideo batzuen bitartez.

Ibon Garagarzak IES Artaza - Romo BHIko Batxilergo Artistikoko ikasleekin egindako proiektua ere eten egin behar izan zen berrogeialdiaren ondorioz. “Deriba” ikasle-talde txiki batek hasi zuen eskola-orduetatik kanpo, Romo eta Areetatik zehar noraezean ibiliz; hala, ikasturte honetan ikasgelara jauzi egin zuen, talde osoaren parte-hartzea bideratua.

Ixone Sádabarekin Getxoko beste alde batean ibili ginen kamerekin, Andra Mari auzoan, hain zuzen ere. Ibarbengoako metroaren geltoki berritik abiatu ginen, bertako estartetatik zehar Azkorriraino iristeko hain ezaugarri bereziak dituen paisaiaz gozatuz; hala, inguruneari argazkiak atera genizkion, leku berezi honetako aldaketa eta kontraesan guztiak jasoz.

Artista horiekin guztiekin izandako topaketa bakoitzari esker, gure animalia kimerikoaren buru kopurua handitu egin zen. Gorputzak bilduz joan gara.

Gure garaiko I. mende inguruan, Estazio idazle latinoak, Sylvas bere olerki epikoan, Multitudo Hydrae esamoldea erabili zuen, munstro mitologikoaren buru kopuru handiari erreparatuta.

Page 5: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Latinezko Multitudo substantiboak, “jendetza” adierazten du, baita “jendaila”, “jende ostea” eta “jende-taldea” ere. Estaziok, esapidea, buru ugariei erreferentzia egiteko erabili zuen, baina “jendetza” hitzaren anbiguotasunak, alegoria politikoari atea zabalik uzten dio.

XVII. eta XVIII. mendeetan, kapitalismoaren hasieratzat hartutako ekonomia transatlantikoa sortu zenean, une horretan Ingalaterra buru zela, Herkulesen mitoa indar, ordena, merkataritza, ekonomia eta teknologiaren garapenaren ikur bihurtu zen. Geroago John Adams Ameriketako Estatu Batuetako bigarren presidentea izan zenak, 1776an, “Herkulesen epaiketa” herrialde berriaren zigilua izatea proposatu zuen.

“Herkulesen irudia erabiltzen zuten agintariek anabasa eta erresistentziaren sinbolo antitetiko bat aurkitu zuten Hidra polizefaloan, alegia, estatuaren, inperioaren eta kapitalismoaren eraikuntzaren aurkako mehatxu handi bat. Munstroaren buru aldakor ugarien antzera, modu batera edo bestera izendatzen zituzten guztia galdutakoak, kolonietara deportatutako kriminalak, aldi baterako morrontza kontratu batek lotutako langileak, erlijio-erradikalak, piratak, hiriko langileak, soldaduak, marinelak eta esklabo afrikarrak. (…)

Aberastasuna ekarri zuten korronte ozeanikoek, aldi berean, talde guzti horien esperientzia eraman zuten, jendetza, Europako metropolietara itzulita. Eta buru horiek laster garatu zituzten beren kabuz gobernari horien aurkako lankidetza-modu berriak. Matxinadak, grebak, istiluak, asperraldia eta iraultza.”*

Hidra aniztasuna, mugimendua eta lotura adierazteko bitarteko bihurtu zen.

Bitartekaritza eta Egoitza Programaren barnean Getxoarte 2020rako gauzatu den proiektu guztia lotura eta esperientzia berriak eta ustekabekoak sortzeko ideian oinarritzen da; egitasmoa artea produktu artistiko bat sortzearekin zerikusirik ez duten helburuak lortzeko erabili da.

Bitartekaritza eta heziketa artistikoa baztertu duten lekutik beretik, gorputz bakarra eta buru ugari dituen munstroa izan nahi dugu. Korronte guztiek, ideiek… gu zeharkatzea eta bultzatzea nahi dugu, ahalik eta jende gehienarengana iristeko (jendaila, jendetza) eta Hidraren buruak ugaltzeko. Programan parte hartzen dutenen artean hezkuntza eta bitartekaritza artistikoari buruzko interesa, ikerketa, hausnarketa eta eztabaida sustatu nahi ditugu. Etorkizuneko ekimenak bultzatu nahi ditugu, indibidualki eta kolektiboki.

Miren Begoñe Bilbao eta Ibon Garagarza

* Iraultzaren hidra. Marinelak, esklaboak eta nekazariak Atlantikoaren ezkutuko historian. Peter Linebaugh eta Marcus Rediker

Page 6: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo
Page 7: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo
Page 8: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

MULTITUDO HYDRAE

Desde que en junio del año pasado comenzáramos nuestra labor mediadora de Getxoarte con el proyecto del mural para la escuela de Andra Mari con el artista Jorge Rubio, varias palabras han marcado la intención de los proyectos llevados a cabo: Contagiar, cuando aún no sabíamos qué nos acechaba, multiplicar y asentar o consolidar. Consolidar un cuerpo o estructura del que puedan salir, o al que se puedan anclar, todas las cabezas contagiadas o participes del interés por la creación contemporánea.

Todo nombre tiene una razón: el de este proyecto también. A lo largo de la historia, ha sido un lugar común la utilización de la metáfora de la Hidra para referirse a la rebelión popular, al cambio.

En noviembre en la Sala Torrene la propuesta Hidra, con las artistas Olatz Otalora, Veva Linaza y Raisa Álava, y con la participación de seis grupos de escolares de diferentes edades y centros de Getxo, reforzaba esos puntos de partida o intenciones y aportaba nuevas cabezas al cuerpo.

Mientras escribimos la introducción a esta publicación del Programa de Mediación y Residencia, todavía siguen en marcha los encuentros “reales” entre 8 artistas locales, Helena Goñi, Natalia García Muro, Izaro Ieregi, Eztizen La Cruz, Pablo Zabala, Regina Zabala, Pablo Astrain y Maitane Sarralde, y sus vecinas y vecinos, que comenzaron con la presentación digital de sus proyectos e intereses en una serie de videos que las y los artistas crearon durante el confinamiento desde sus casas.

El proyecto con el alumnado de Bachillerato Artístico del IES Artaza - Romo BHI de Ibon Garagarza también se vio interrumpido por la cuarentena. La “Deriva” comenzó con un pequeño grupo de estudiantes fuera de su horario lectivo caminando sin rumbo definido por Romo y Las Arenas, para este curso dar el salto al aula con la participación de todo el grupo.

Con Ixone Sádaba recorrimos con nuestras cámaras otra parte de Getxo, el barrio de Andra Mari. Partimos de la nueva estación del metro de Ibarbengoa para por sus estradas llegar hasta Azkorri a través de este paisaje con características tan especiales, y lo fotografiamos con todos sus cambios y contradicciones.

Con cada encuentro con todas y todos estos artistas ha ido aumentando el número de cabezas de nuestro animal quimérico. Hemos ido sumando cuerpos.

Hacia el siglo I de nuestra era el escritor latino Estacio en su poema épico Sylvas empleó la expresión Multitudo Hydrae para referirse a la gran cantidad de cabezas del monstruo mitológico.

Page 9: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

El sustantivo latino Multitudo, igual que su derivado castellano “Multitud” significa también “Plebe”, “Muchedumbre”, “Chusma”. Estacio usó la expresión para referirse a las muchas cabezas, pero la ambigüedad del término “Multitud” deja abierta la puerta a la alegoría política.

En los siglos XVII y XVIII, cuando se crea una economía transatlántica considerada el inicio del capitalismo, liderada en ese momento por Inglaterra, el mito de Hércules se convierte en símbolo de fuerza, de orden y del desarrollo comercial, económico y tecnológico. Hasta el punto que quien más tarde fuera el segundo presidente de Estados Unidos de Norteamérica John Adams, en 1776 propusiera que “El juicio de Hércules” fuera el sello del nuevo país.

“Los gobernantes que utilizaban la imagen de Hércules descubrieron en la Hidra policéfala un símbolo antitético de desorden y resistencia, una fuerte amenaza a la construcción del estado, del imperio y el capitalismo. Con el símil de las numerosas cabezas cambiantes del monstruo designaron de una manera u otra a todos los desposeídos, criminales deportados a las colonias, trabajadores ligados por un contrato de servidumbre temporal, radicales religiosos, piratas, trabajadores urbanos, soldados, marineros y esclavos africanos. (…)

Las corrientes oceánicas que habían traído riqueza llevaron a su vez la experiencia de todos esos grupos, la muchedumbre, de vuelta a las metrópolis europeas. Y esas cabezas no tardaron en desarrollar por su cuenta nuevas formas de cooperación contra dichos gobernantes. Motines, huelgas, disturbios, insurrección y revolución.”*

La Hidra se convertiría en un medio para expresar la multiplicidad, el movimiento y la conexión.

Todo el proyecto que desde el Programa de Mediación y Residencia se ha llevado a cabo para Getxoarte 2020 se fundamenta en la idea de crear nuevas e inesperadas conexiones y experiencias, en las que el arte se utiliza para lograr objetivos que no tienen que ver con la creación de un producto artístico.

Desde el lugar al que ha sido relegada la mediación y la educación artística, queremos ser un monstruo con un solo cuerpo y multitud de cabezas. Queremos que todas las corrientes, ideas,……, nos atraviesen e impulsarlas para alcanzar al máximo número de personas (a la plebe, a la muchedumbre) y que las cabezas de la Hidra se multipliquen. Queremos promover el interés, la investigación, la reflexión y el debate sobre la educación y mediación artística entre quienes participan en el programa. Impulsar futuras iniciativas desde lo individual y lo colectivo.

Miren Begoñe Bilbao e Ibon Garagarza

*La hidra de la revolución. Marineros, esclavos y campesinos en la historia oculta del Atlántico. Peter Linebaugh y Marcus Rediker

Page 10: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Programa

Page 11: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

11.00 — 14.00 Entzunaretoa - Sotoa/Auditorio - Sótano

Andra Mari eskolan horma-irudiaren sorketa Creación de mural en la escuela Andra Mari

HIDRA Olatz Otalora, Veva Linaza y Raisa Álava

Artista bat auzoan/Mi vecin@ es artista Regina Zabala, Pablo Zabala, Pablo Astrian, Eztizen La Cruz, Natalia García Muro, Maitane Sarralde, Helena Goñi e Izaro Ieregi

DERIBA Artaza – Romo BHIko Batxilergo Artistikoko ikasleak, Ibon Garagarzaren laguntzaz

Estudiantes de Bachillerato Artístico del IES Artaza – Romo BHI con Ibon Garagarza

Zer da Paisaia?/¿Qué es el paisaje? Ixone Sádaba

GETXOARTEko Bitartekaritza eta Egoitza 2019 – 2020 Programakgaratutako proiektuen aurkezpena

Presentación de los proyectos desarrollados por el Programa de Mediación y Residencia de GETXOARTE 2019 – 2020

Abenduak 11 —13 Diciembre

17.00 — 20.30

Page 12: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Andra Mari eskolan horma-irudiaren sorketaCreación de mural en la escuela Andra Mari

Jorge Rubio

Page 13: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Getxoko Andra Mari eskolako Lehen Hezkuntzako 4. mailako 20 ikaslek egindako horma-irudia, 2019ko ekainaren 3tik 7ra, Jorge Rubio artistarekin batera.

Lan hau lan-prozesu sinple batera hurbiltzea izan da, espazio jakin batean esku hartzea. Egitasmoa parte-hartzailea izatea nahi izan dugu, eta ingurunearen zati bat bere gain hartzea.

Espero dut parte hartu duten artista txikiek aldean eramatea hormaren kontra pinturaz zikindutako hariekin makila bat “zanpatzea” baino zerbait gehiago, edo behar dugun kolorea lortzeko pigmentuen nomenklatura izaera ezagutzea baino zerbait gehiago.

Hau ez zen horma bat “apaintzea”, zerbait gehiago zen, alegia, gauzak modu ezberdinean ikustea, gertatu aurretik, errealitateak beste errealitate ezberdin batzuetara eraldatzea, begirada heztea, inguruan duguna aldatzeko gaitasunean pentsatzea, taldearen indarra, lanaz gozatzea, ezkutuko mezua, kolorearen eta formaren boterea, apaingarririk gabe…

Galdetzen dizutenean baino ez duzu erantzuten. Erreakzio-mekanismoek estimulu nahikoa nabaritzen dutenean soilik aktibatzen dituzte mugimendua modu, zentzu, norabide eta sendotasun egokian egitea ahalbidetzen duten baliabideak. Benetan erraza da, ekintza-erreflexu bat ere izan liteke… antzeko zerbait sortu dugu Andra Mari eskola publikoan: ARTEA inguruko errealitatea zalantzan jartzen, ulertzen, zabaltzen eta aurkitzen laguntzen digun tresnatzat hartzea.

Page 14: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

http://www.jorgerubiopinedo.com/https://www.facebook.com/jorge.rubiopinedohttps://www.youtube.com/channel/UC3ErX1qXZ2pxpPc7gf2VdUwhttp://galerialumbreras.com/exposiciones/jorge-rubio/https://issuu.com/dkmuralismo/docs/antes_y_despuesissu

Mural realizado por 20 estudiantes de 4º de primaria de la escuela Andra Mari de Getxo del 3 al 7 de junio de 2019 junto al artista Jorge Rubio.

Esta obra ha sido el acercamiento a un proceso de trabajo simple, intervenir en un espacio concreto. Hemos querido que sea participativo, y que asuma parte del entorno que lo rodea.

Espero que los/las pequeños/as artistas que han participado se lleven algo más que la experiencia de “aplastar” un palo con hebras manchadas de pintura contra la pared, o la cualidad de nomenclatura de los pigmentos, para conseguir el color que nos compete.

Esto no era “decorar” una pared, era algo mas, era ver las cosas de diferente manera, antes de que ocurra, transformar realidades en otras diferentes, educar la mirada, pensar en la capacidad de cambio de lo que nos rodea, la fuerza del grupo, el disfrute del trabajo, el mensaje oculto, el poder del color y la forma, sin adornos…

Sólo cuando te preguntan respondes. Sólo cuando notas un estimulo lo suficientemente notable los mecanismos de reacción activan los resortes que posibilitan el movimiento en el modo, sentido, dirección y con la contundencia adecuada. Realmente es sencillo, podría ser hasta un acto reflejo… algo parecido es lo que hemos generado en la escuela pública de Andra Mari: Concebir el ARTE como una herramienta que nos ayuda a cuestionar, entender, ampliar y descubrir la realidad que nos rodea.

Page 15: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo
Page 16: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Hidra

Olatz OtaloraVeva Linaza Raisa Álava

Page 17: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

2019ko azaroaren 8tik abenduaren 1era, HIDRA Olatz Otalora, Veva Linaza eta Raisa Alavaren arteko topaketa izan zen, Algortako Torrene aretoan. Hiru artistek beren proiektuak aurkeztu eta beren praktikak erakutsi zituzten, estekak eraikiz erakusketarako sortutako tailerren bidez. Erakusketa gunea topagune eta tailer bihurtu zen.

Erakusketa 23 egunetan zehar osatu zen. Hainbat talde gonbidatu genituen artistek planteatutako tailerretara. Topaketetatik sortu ziren “emaitzekin”, aretoko espazioa egituratu egin zen, eta erakusketa ixtean arrastoak geratu ziren, Olatz, Veva eta Raisaren lanen zati edo hurbilketa gisa, haren egiteko eta artea ikusteko moduari dagokionez.

Del 8 de noviembre al 1 de diciembre de 2019 HIDRA fue el encuentro entre Olatz Otalora, Veva Linaza y Raisa Álava en la Sala Torrene de Algorta. Las tres artistas presentaron sus proyectos y exhibieron sus prácticas construyendo enlaces a través de los talleres que crearon para la muestra. El espacio expositivo se convirtió en un lugar de encuentro y taller.

La exposición se completó a lo largo de los 23 días que duró la muestra. Invitamos a distintos grupos a los talleres que las artistas plantearon. Con los “resultados” que surgieron de los encuentros, el espacio de la sala se fue articulando, de manera que al cierre de la exposición quedaron huellas como parte o como acercamiento a las obras de Olatz, Veva y Raisa, a su forma de hacer y de ver el arte.

Page 18: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Tailerrean hiru lan-ildo proposatu ziren, eta parte-hartzaileek materiala berehala sortzeko hainbat teknika plastiko probatu zituzten: lehena, kalko bidezko marrazkia, hainbat euskarritan; bigarrena, abesti baten bertsioa, letra bertsionatua automatikoki itzuliz eta tracka grabatuz. Erakusten den bideoa hirugarren proposamena da. Bertan, marrazkiak eta testuak sortzen zituzten modu berean, mugikorreko kamerarekin dokumentala bakarrik izan ezin zitekeen material bat eraikitzen saiatzeko gonbita egin zitzaien. Ez zuen emaitza zehatzik bilatzen, baizik eta prozesu erdi-automatiko baten bidez adierazkortasuna ikustea, erresistentzia baten pean. Arte-hezkuntza homologatutik arteak beti funtzio komunikatibo eta adierazkorra bete behar duela irudituko litzaidakeen eszenatoki batean, bereziki garrantzitsua iruditzen zitzaidan, ingurunetik lan eginez, materialari den hori izateko une bat ematea, eta ez esaten duguna. Denborak lana frenetikoa izatea eragiten zuen, eta emaitzak, beraz, frenetikoak. Subjektibotasuna erreferenteen identifikazioan bakarrik sartzen da.

En el taller se propusieron tres líneas de trabajo donde los y las participantes probaron diferentes técnicas plásticas para generar material con inmediatez: la primera, dibujo a partir de calco en diferentes soportes; la segunda, la versión de una canción mediante la traducción automática de su letra versionada y grabación del track. El vídeo que se muestra es la tercera propuesta, donde se les invitó a que del mismo modo en que generaban dibujos y textos, tratasen de construir con la cámara del móvil un material que no fuese únicamente susceptible de ser documental. No buscaba resultados concretos, sino que a través de un proceso semi-automático, observaran su propia expresividad sometida a una resistencia. En un escenario en el que, desde la educación artística homologada, parecería que el arte ha de cumplir siempre una función comunicativa y expresiva, me parecía especialmente relevante que, trabajando desde el medio, le concediéramos al material un momento para ser lo que es, y no lo que decimos que es. El tiempo hacía que el trabajo fuera frenético y los resultados, por tanto, frenéticos. La subjetividad entra sola en la identificación de sus referentes.

Olatz Otalora

Page 19: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

FOTO

Page 20: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Pinturak bere denbora eta bere espazioa ditu. Paisaiak badu berea. Bideoak, bereziki pinturazkoa ez den tresna gisa, bietan pentsatzen laguntzen digu: pinturan, paisaian, pinturan... berriz ere.

Parte-hartzaileek grabatutako bi bideok bi eszena erakusten dizkigute: urmael bat eta ibai bat. Bideoak proiektatu eta haien mugimenduei jarraituz margotzen ditugu. Haztamuka margotzen dugu, eszenak iradokitzen digun kolorearen bila.

Bideoaren tresnak pinturari aurre egiten dio. Elkarrizketa zabaltzen da; hasieran apur bat lotsatia, ez alde batean, ez bestean. Badirudi pintzela mugitzen duen eskumuturraren keinua bat datorrela begiradaren ondoren datorrenarekin. Argia piztean, pinturaren emaitzak oraindik ikusitakoa irudikatzen du. Margotutakoaren bideo berri bat grabatuko dugu bideo bakoitzaren gainean. Begizta bat sortuko dugu. Bideoa eta pintura berriro hasiko dira hizketan; agian orain oihuka. Une honetan, argia piztean, badirudi zerbait aireratzen ari dela. Azkenenean, 4 geruza.

Pintura, bideoa eta paisaia. Dena pixka bat gehiago mardultzen edo loditzen da begizta bakoitzarekin. Pintura, bideoa eta paisaia gorpuztu bilakatzen dira. Azkenean, ez dute ezer ordezkatzen. Hiru presentzia besterik ez dira.

La pintura tiene su tiempo y su espacio. El paisaje tiene lo suyo. El vídeo, como herramienta no específicamente pictórica, nos ayuda en esta ocasión a pensar en ambos: en pintura, en paisaje, en pintura… otra vez.

Dos vídeos grabados por los participantes nos muestran dos escenas: un estanque y un río. Proyectamos los vídeos y pintamos siguiendo sus movimientos. Pintamos a tientas, buscando el color que nos sugiere la escena.

La herramienta del vídeo se confronta a la pintura. Se abre el diálogo; al principio algo tímido, ni en un lado, ni en el otro. Parece que el gesto de la muñeca que mueve el pincel buscase encajar con aquello que sigue la mirada. Al encender la luz, el resultado de la pintura aún representa lo visto. Grabamos un nuevo vídeo de lo pintado sobre cada vídeo. Generamos un bucle. Vídeo y pintura empiezan a hablar de nuevo; quizás ahora gritan. Esta vez, al encender la luz parece que algo empieza a despegarse. Al final, 4 capas.

La pintura, el video y el paisaje. Todo engorda un poco más con cada bucle. Pintura, vídeo y paisaje se hacen cuerpo. Al final ya no representan. Solo son tres presencias.

Veva Linaza

www.vevalinaza.com

Page 21: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo
Page 22: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Tailerretako esperientzia oso positiboa izan da. Oso deigarria egin zitzaidan haurren interesa, hasieratik parte hartzeko eta proposatutako ariketetarako jarraibideak segitzeko prest egon baitziren. Prozesuan zehar hainbat zalantza sortu ziren, eta beraiek ere gai izan ziren aurretik emandako tresnekin konpontzeko. Helburua pertsonaia bat diseinatzea zen, beraz, lehenengo marraztu eta gero plastilinaz modelatu genuen. Hasieratik, parte-hartzaileek askatasun osoa izan zuten sortzeko (batzuek ezagutzen zituzten pertsonaietatik tiratzen zuten, baina gehienek berea asmatu zuten, eta horrek arreta eman zidan), eta, beraz, azken emaitzaren aurreko zirriborroan aldaketak izan ziren. Aberasgarria izan zen pertsonaiak sortzeko mugarik ez egotea, ideiak trukatu zituzten eta, azkenean, ondokoak egiten zuenaz arduratzeari utzi zioten, lanean zentratzeko eta ondoren pertsonaia guztiekin partekatzeko.

La experiencia de los talleres ha sido muy positiva. Me llamó mucho la atención el interés de las niños y niños, desde el principio estuvieron dispuestos a participar y a seguir las pautas para los ejercicios que había planteado. Surgieron varias dudas durante el proceso, que ellas y ellos mismos fueron capaces de resolver con las herramientas que se les había dado previamente. El objetivo era diseñar un personaje, por lo que primero lo dibujamos y después lo modelamos con plastilina. Desde el principio las y los participantes tuvieron libertad total para crear (algunos tiraban de personajes que conocían pero la mayoría se inventaron el suyo, cosa que me llamó la atención positivamente), con lo cual hubo variaciones del boceto previo al resultado final. Fue enriquecedor que no hubiese límites para la creación de los personajes, intercambiaron ideas y al final dejaron de preocuparse de lo que hacía el de al lado para centrarse en el trabajo y después compartir el personaje con todas y todos.

Raisa Álava

www.raisalava.com

Page 23: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo
Page 24: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Artista bat auzoanMi vecin@ es artista

Regina ZabalaPablo ZabalaPablo Astrain Eztizen La CruzNatalia García Muro Maitane Sarralde Helena Goñi Izaro Ieregi

Page 25: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Konfinamenduan zehar jarri zen martxan proposamena, ia mundu guztiari gelditu zitzaion komunikazio kanal ia bakarra sare sozialak izan zirenean. Horien bitartez zabaldu ziren proiektuan parte hartu duten Getxoko zortzi artisten bideoak. Horietan, artistek beren sorkuntza prozesuak eta interesak aurkeztu zituzten. Horiek ikusgai daude Getxoko Udalaren webgunean.

Tokian tokiko artistei lagunduz, arte-sorkuntza garaikidea ahalik eta jende gehienarengana eta modurik onenean iristea nahi izan genuen, eta bizi diren lekuan haien irudia indartzea: bizilagunak bere bizilagunarengan artista onartzea nahi dugu, eta interesa, jakin-mina eta ikaskuntza sortzea, lotura berriak sortzeko asmoz. Hala, konfinamendua amaitu ondoren, topaketak antolatu ziren, eta, horietan, artistak bizilagunekin bildu ziren tailer bat egiteko, beren lana eta estudioa erakusteko, edo beren proiektuei buruz edo sorkuntza artistiko garaikideari buruz hitz egiteko.

La propuesta se puso en marcha durante el confinamiento, cuando el canal de comunicación casi único que nos quedó fueron las redes sociales donde se difundieron los videos en los que las y los 8 artistas de Getxo, participantes en el proyecto, presentaron sus procesos creativos e intereses y que se pueden ver en la web del Ayuntamiento de Getxo.

Apoyando a las y los artistas locales quisimos que la creación artística contemporánea llegase al mayor número de gente y de la mejor manera posible y reforzar su imagen allí donde viven: queremos que el/la vecino/a reconozca en su vecino/a a el/la artista y que genere interés, curiosidad y aprendizaje con el propósito de crear nuevas conexiones. Así, una vez terminado el confinamiento, se programaron encuentros en los que las y los artistas se reunieron con sus vecinas y vecinos para realizar un taller, enseñar su obra, su estudio, o hablar acerca de sus proyectos o sobre la creación artística contemporánea.

Page 26: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Zer da ilustrazioa? Zirri Marrako tailerrera etorri ziren Getxoko umeek beren ipuintxo ilustratua sortu zuten. Nahi zuten pertsonaia zein zen erabaki eta 3 eszena egin zituzten: hasiera, korapiloa eta bukaera. Tailerra iraun zuen bitartean, umeek sortu zuten ipuinaren ideia eta istorioa kontatzen joan ziren. Polita izan zen haien 12 istorioen arteko berdintasun eta desberdintasunak ikustea. Izan ere, hori ere bazen Tailerraren helburua, oinarri beretik abiatuta aukera desberdinak sortzea.

¿Qué es la ilustración? Las niñas y niños de Getxo que vinieron al taller en Zirri Marra, crearon su propia historia ilustrada, eligiendo su personaje protagonista y completando tres escenas de inicio, nudo y desenlace de un cuento. Durante el tiempo que duró el taller, fueron contando su idea del cuento y la historia que estaban realizando. Fue bonito poder contemplar entre las 12 mini historias los gustos y aficiones y las diferencias y similitudes entre sí, pudiendo ver también uno de los objetivos del taller, el de partir de una misma base y llegar a diferentes resultados.

https://youtu.be/gWOJg1l1g8U

Regina Zabala

Page 27: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Romoko bere tailerrera bisita egitean, Pablo Zabalak obra amaituak eta amaitu gabeak erakutsiko dizkigu, ARTISTA BAT AUZOAN proiektuaren aurkezpenean azaltzen diren obrak, hain zuzen ere. Bisitaren helburua bere obra ohikoa baino modu intimoagoan aurkeztea eta, aldi berean, bere margoen sormen-prozesuetara hurbiltzea izan zen. Argazki-erreferentziak, koloreen paletak, margotzeko erremintak eta abar erakutsi zituen, baita huts egindako koadroak ere, amaitutako obren osagarri izan zitezkeenak.

Durante la visita a su taller en Romo Pablo Zabala nos mostró las obras tanto acabadas como inacabadas que aparecen en su video presentación del proyecto ARTISTA BAT AUZOAN – MI VECIN@ ES ARTISTA. El objetivo de la visita fue presentarnos su obra de un modo más íntimo al habitual y a la vez acercarnos a los procesos creativos de sus pinturas. Enseñó referencias fotográficas, paletas de colores, herramientas a la hora de pintar… incluso cuadros fallidos que se complementaban con otros terminados.

https://youtu.be/QwrkkM7bKlk

Pablo Zabala

Page 28: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Pablo Astrainek Algortan duen estudioa bisitatzean aukera izan genuen, bertatik bertara ezagutzeko bere sormen prozesuak, interesak eta une honetan lantzen ari den proiektuak.

Durante la visita al estudio de Pablo Astrain en Algorta, tuvimos la oportunidad de conocer de primera mano sus procesos creativos, intereses y los proyectos en los que está sumergido en estos momentos.

https://youtu.be/nJOWoRdEfZI

Pablo Astrain

Page 29: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Eztizenek Villamonteko Kultura Gelan egindako topaketa zuzendu zien sorkuntza prozesuren batekin identifikatuta sentitzen ziren Getxoko pertsona guztiei. Artistak bere estudioko prozesuak eta lan-metodologia partekatu zituen, konfinamenduan etxeko espazioan erabilitakoetatik bereiziz.

Etxeko espazioei buruz hitz egiten dugu: ingurune berriak, intimitate berria eta ikuspegi berria konfinamenduan, tailerrera itzuli aurretik, “normaltasunera”. Hori baino lehen, dena den, gertatutako aldaketez eta berregokitzeez jabetuko gara.

Konfinamenduaren bizipen indibidualez gain, lanerako elementu berriak eta tresna berriak bateratu ziren.

Eztizen dirigió el encuentro celebrado en el Aula de Cultura de Villamonte a tod@s aquell@s vecin@s de Getxo que se sintieran identificados con algún tipo de proceso de creación. La artista compartió sus propios procesos y la metodología de trabajo en el taller, diferenciándolos de los utilizados en el espacio casa durante el confinamiento.

Hablamos de los espacios domésticos como nuevos entornos, nueva intimidad y nueva perspectiva durante el confinamiento, antes de volver al espacio taller, a la “normalidad”. Pero no antes, sin tomar consciencia de los cambios y readaptaciones sucedidas.

Además de las vivencias individuales del confinamiento, se pusieron en común nuevos elementos de trabajo, nuevas herramientas…

https://youtu.be/idTmwETnGeg

Eztizen La Cruz

Page 30: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Nataliak RKEn proposatu zuen dantza tailerrean gure gorputzaren kontzientzia landu zen hainbat ariketetatik, alegia, gure gorputza beste gorputzekin eta espazioarekin erlazionatzeko modua eta mugimenduaren adierazpena, arau edo jarraibide errazetatik

En el taller de danza que Natalia propuso en RKE se trabajó desde distintos ejercicios la conciencia de nuestro propio cuerpo, cómo éste se relaciona con los otros cuerpos y con el espacio y la expresión del movimiento desde pautas o directrices sencillas.

https://youtu.be/eDrYFyLVl7k

Natalia García Muro

Page 31: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

MUGIMENDU NARRATIBOA memorien transposizio-proposamen sortzailea da, 50 urtetik gorako pertsonentzat, hainbat adierazpen-kanalen bidez.

Maitane Sarralde dantzariak beste belaunaldi bateko pertsonekin entzuteko denbora partekatzeko, ahozko tradizioa aktibatzeko eta esperientziaz baliatzeko sortzen ari den dantza-piezarako inspirazio sortzaile gisa sortu zuen kezka.

Mugimendu narratiboaren lehen saioa ezustekoa izan zen guztiontzat, gure bizitzako esperientziak musika, mugimendu, hitz eta pinturaz lagunduta partekatzearen plazerak denbora sentikor eta preziatua oparitu zigun.

MOVIMIENTO NARRATIVO es una propuesta creativa de transposición de memorias mediante diferentes canales expresivos, para personas mayores de 50 años.

Nace de una inquietud de la bailarina Maitane Sarralde para compartir tiempo de escucha con personas de otra generación, activar la tradición oral y servirse de la experiencia como inspiración creativa para la pieza de danza que está creando.

La primera sesión de Movimiento Narrativo fue una sorpresa para todas, el placer de compartir nuestras experiencias de vida acompañadas de música, movimiento, palabra y pintura nos regaló un tiempo sensible y preciado.

https://youtu.be/JRefSb6JOP0

Maitane Sarralde

Page 32: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Helena Goñik 14 eta 18 urte bitarteko gazteekin partekatu zuen topaketa birtual bat egungo apandemiaren ondorioz, eta bertan bere erreferente eta hastapenenen berri eman zuen bai argazkigintza barnean bai handik kanpo. Argazkien erreferentziak erretratuaren erabileran zentratu zituen, Diane Arbus, Nan Goldin eta Wolfgang Tillmansen lanen bidez, besteak beste, eta, ondoren, ariketa praktiko bat proposatu zuen, tailerra amaitzeko taldeka egin zena.

Helena Goñi compartió con jóvenes de 14 a 18 años, en un encuentro virtual debido a la situación de pandemia actual, sus referentes e inicios dentro y fuera de la fotografía. Centró las referencias fotográficas en el uso del retrato a través de los trabajos de Diane Arbus, Nan Goldin y Wolfgang Tillmans entre otros, para después proponer un ejercicio práctico que se realizó por equipos para finalizar el taller.

https://youtu.be/SWv6ftzzJzg

Helena Goñi

Page 33: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Tailerrera gertura ziren Batxilergoko ikasleak hainbat mugimendu eta gorputz jarrera esperimentatu zituzten eta artistaren “Encontrarás la manera” lanaren parte izateko aukera izan zuten. Lan performatibo honetan artistak berak hainbat praktika eginez sorturiko koreografia bat praktikatu, eraldatu eta performatu zuten. Izaro Ieregik azken urteetan bere lanean interesatu zaizkion gaiak aurkeztu zituen hainbat artxibozko materialen bidez. Gorputzaren presentziari erreferentzia egiten dioten objektu eta irudiez baliatzen da Izaro bere lana gauzatzeko, hauek gorputza zimendatu eta eraisten duena arakatzen ahalbidetzen baitiote.

Las estudiantes de bachillerato que se acercaron al taller experimentaron con varias posturas y movimientos corporales y tuvieron la oportunidad de formar parte del proyecto “Encontrarás la manera”. En este trabajo performativo probaron, transformaron y actuaron a partir de varias prácticas la coreografía creada por la artista. A través de material de archivo Izaro Ieregi presentó los temas que le han interesado en su trabajo los últimos años para crear su obra. Se vale de objetos e imágenes que hacen referencia a la presencia del cuerpo, que le permiten investigar lo que cimienta y desprende del mismo.

https://youtu.be/_FW0XZt6og0

Izaro Ieregi

Page 34: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Deriba

IES Artaza Romo BHIko Batxilergo Artistikoko ikasle neska eta mutilen sormen-proiektua Ibon Garagarza artistarekin.

Hiru asteartetako arratsaldeetan, eskolak amaitu ondoren, lehen mailako lau ikaslerekin batera, Aura Brito, Eider Pérez, Janire Serna eta Nerea Vilor, hiru saio egin genituen Deriba proiektua abian jartzeko. Lehenengo saioan, Romoko Kultur Etxeko instalazioetan, Getxoko mapa bat planteatu genuen, institutua abiapuntutzat hartuta, bertatik egunero egiten diren ibilbideak azpimarratuz. Bigarren eta hirugarren saioetan, Deriba bana egin genuen. Lehenengo egunean Areetara eraman gintuen, eta bigarrenean Santa Ana ingurura eta Romo zeharkatuz itsasadarrera.

Deribetan zehar, gure urratsek eta gure erabakiek kale ezagunagoetatik eraman gintuzten, beste batzuk ozta-ozta zapalduak genituen eta batzuk ezezagunak ziren; horietan objektuei, pertsonei eta arreta erakartzen ziguten lekuei argazkiak atera genizkien. Objektu batzuk bildu genituen, proiektuaren bigarren zatian erabili ahal izateko. Bertan aurkitutako objektu batzuk ere manipulatu eta emaitzak argazkietan jaso genituen.

Esperientziak sortu nahi ditugu, ikasleek bertan eta bizi diren ingurunearekin elkarreraginean jardun dezaten. Getxon egin genituen 3 deribetan jasotako sentsazio, irudi eta objektuekin institutura itzuli ginen. Bertan, taldeko 24 ikasleek sormen-prozesuaren garapenean parte hartu zuten, eta beren ikuspegia eta lana baliatuz ekarri eta eraldatu zuten.

Espero dugu aktibo dauden artisten eta ikasleen arteko harremana ahalbidetzen duen proiektu hau Batxilergo Artistikoaren curriculumaren funtsezko zati gisa ezartzea datozen urteetan.

Page 35: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Proyecto creativo de las alumnas y alumnos de Bachillerato Artístico del IES Artaza Romo BHI con el artista Ibon Garagarza.

Durante las tardes de tres martes, después de terminar sus clases, junto a 4 de las alumnas de primero, Aura Brito, Eider Pérez, Janire Serna y Nerea Vilor, llevamos a cabo tres sesiones en las que pusimos en marcha el proyecto Deriva. En la primera sesión en las instalaciones de Romoko Kultur Etxea, planteamos un mapa de Getxo tomando como punto de partida el instituto, haciendo hincapié en los recorridos que desde el mismo hacen todos los días. En la segunda y tercera sesiones realizamos sendas Derivas que nos llevaron el primer día hacia Las Arenas y el segundo a la zona de Santa Ana y la ría atravesando Romo.

Durante las Derivas nuestros pasos y nuestras decisiones nos llevaron por calles más conocidas, otras apenas pisadas y algunas desconocidas, en las que fotografiamos los objetos, personas, lugares que nos llamaban la atención. Recogimos algunos objetos con la idea de poder utilizarlos en la segunda parte del proyecto. También manipulamos algunos de los objetos que encontramos in situ y recogimos en fotografías los resultados.

Buscamos crear experiencias donde las y los alumnos interactuasen en él y con el medio en el que viven. Con las sensaciones, imágenes y objetos recogidos durante las 3 derivas que realizamos por Getxo volvimos al instituto, donde las y los 24 estudiantes del grupo participaron en el desarrollo del proceso creativo, al que aportaron y transformaron con su visión y trabajo.

Esperamos que este proyecto que posibilita la relación entre artistas en activo y estudiantes, se implemente como parte fundamental del currículo de Bachillerato Artístico los próximos años.

Page 36: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo
Page 37: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo
Page 38: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Zer da paisaia?¿Qué es el paisaje?

Ixone Sádaba

Paisaia naturalaz edo hiri-paisaiaz, paisaia emozionalaz edo paisaia ekonomiko edo politikoaz hitz egin dezakegu… Azken etapa honetan, gure etxeko ingurunerik intimo eta hurbilena izan da gure paisaia.

Ixone Sádaba artistarekin izandako topaketaren oinarria argazkiak egitea izan zen, kasu honetan Andra Mari auzoan bizi garen testuinguruaren kultura-ikerketa egiteko. Argazkigintzaren bidezko esperientzia artistiko kolektiboa izan zen, gazteen eta helduen parte-hartzearen bitartez bideratutakoa.

Podemos hablar de un paisaje natural o de un paisaje urbano, de un paisaje emocional o incluso de un paisaje económico o político… En esta última etapa nuestro paisaje ha sido el entorno más íntimo e inmediato de nuestro hogar.

El encuentro con la artista Ixone Sádaba se basó en la realización de fotografías como medio de indagación cultural del contexto en el que vivimos, en este caso, del barrio de Andra Mari. Fue una experiencia artística colectiva a través de la fotografía con la participación de jóvenes y adultos.

Page 39: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo
Page 40: Bitartekaritza eta Egoitza - Getxo

Kuradore Taldea

Miren Begoñe Bilbaok eta Ibon Garagarzak Getxoarterekin eta haren Bitartekaritza eta Egoitza programarekin (2019 – 2020) lankidetzan aritzeko erronkari aurre egin behar diogu. 1998az geroztik, hezkuntza artistikoaren arloan lan egiten dugu, Guggenheim Bilbao Museoko Hezkuntza Sailarekin lankidetzan aritzen hasi ginenean. 2009tik aurrera, Zirri Marra Arte Tailerra proiektu artistiko-hezitzaileari ekin genion, eta 2017tik aurrera, Getxoko Bi Hormetara erakusketa-gunearen arduradunak gara. Bertan, hainbat artista gonbidatu genituen gure lokalean erakustera eta gure ikasleei eta interesa duten guztiei tailer irekiak ematera.

Zirri Marran izan dugun esperientziak eta beste kultura-erakunde batzuen hezkuntza- eta bitartekaritza-programetan izandako parte-hartzeak forma eman die gure ikuspegiari eta egiteko moduei. Gure ustez, ikastetxeetan artistak egotea eta ikastetxe horiek eta bertako ikasleek beren testuinguruarekin duten harremana indartzea hezkuntza-egituraren edo kultura-sistemaren funtsezko parte izan beharko lirateke. Asmo horrekin aritu gara lanean urte hauetan guztietan Getxoko eta inguruko hainbat ikastetxetan: Andra Mari Ikastetxe Publikoan, Azkorri Ikastetxean, Berango Merana Ikastetxean, Geroa Ikastolan, Erromo Ikastetxe Publikoan... Beste erakunde batzuekin ere lankidetzan aritu gara hainbat proiektutan, hala nola Muxikebarriren inaugurazioan “zu nire musa izan zeinke” proiektuarekin eta Getxoko Udal Liburutegiekin batera “Getxoko irudiak” eta “animaliak eta loreak” Liburu Azokaren harira egindako erakusketa solidarioekin. Eta urtero Villamonteko Kultura Aretoan tailerraren proiektuak aurkeztu diren erakusketa guztiak.

Gure jarrera sendotzeko balio izan digu Bi Hormetara proiektuak; egitasmoaren bidez, artistak beren karreretako une desberdinetan erakustera gonbidatzen ditugu eta tailerrera hurbildu diren beste sortzaile batzuekin eta hainbat kolektiborekin egindako zuzeneko lanak ikusgai jartzera. Sorkuntza garaikidea eta sortzaileak gure ikasleei eta Getxoko herritarrei hurbiltzeko beharretik sortu da Bi Hormetara. Artea erakusten den lekuetan bitartekotza-lana indartu behar dela uste dugu, eta erakusketa-espazioak gozamena, behaketa, hausnarketa, esperimentazioa eta kritika elkarri laguntzeko leku bihurtu behar direla. Baita sortu, irakatsi eta ikasi ahal izateko beste erantzun batzuk bilatu ere.

2017tik 2018ra bitartean, honakoak izan ditugu Bi Hormetara proiektuaren barruan: Mertxe Periz – Tránsitos. Jorge Rubio – Horizonte de sucesos. Pablo Astrain – es posición. 2018-2019an: Sonia Rueda – Frontoiak Manos. Pilar Valdivieso – Escenas de un viaje pintoresco. Veva Linaza – IRIS. Zuhar Iruretagoiena – HEBRA, El exceso. Eta 2019-2020an zehar: Lorea Oar-Arteta – TAN GRANDE, TAN FRÁGIL. Amaia Lekerikabeaskoa eta Isusko Vivas – UN MATIZ DE BLANCOS. Usoa Fullaondo eta Jon Ander García – TERNAMENTE.