Bezeroa: Gipuzkoako Foru Aldundia · Proiektua: EFA 118/09 FAURECO Dokumentuaren mota: Txostena ......

Txosten hau Gipuzkoako Foru Aldundiko Landa Inguru nearen Garapeneko Departamentuko basozain nagusi Esteban Iriartek urt ero jasotako datuetatik egin da.

Bezeroa: Gipuzkoako Foru Aldundia

Dokumentua: Arrano Etxea Fauna Berreskuratzeko Zentroaren Jarduera Memoria 2011. urtea

Proiektua: EFA 118/09 FAURECO

Dokumentuaren mota: Txostena

2012ko martxoa

Arrano Etxea Fauna Berreskuratzeko Zentroaren Jarduera Memoria. 2011. urtea.

AURKIBIDEA

1 Bilakaera historikoa ..................................................................................................1

2 Arrano Etxearen zerbitzuak ......................................................................................1

3 2011n Arrano Etxean artatutako animaliak ...............................................................2

3.1 Beste urteetako stocka .....................................................................................2

3.2 2011. urtean hartutako animaliak .....................................................................2

3.3 Zentroan hartzearen zergatiak fauna-taldearen arabera ..................................5

3.3.1 Eguneko harrapariak ................................................................................6

3.3.2 Gaureko harrapariak ................................................................................6

3.3.3 Itsas hegaztiak .........................................................................................7

3.3.4 Uretako hegaztiak ....................................................................................8

3.3.5 Beste hegazti batzuk ................................................................................8

3.3.6 Ugaztunak ................................................................................................9

3.3.7 Narrastiak .................................................................................................9

3.4 Konfiskazioak..................................................................................................10

3.5 Urtarokotasuna eta sarreren hileroko aldaketa ...............................................10

Arrano Etxea Fauna Berreskuratzeko Zentroaren Jarduera Memoria. 2011. urtea. 1

1 Bilakaera historikoa

Gipuzkoako Foru Aldundiarekin sinatutako hitzarmenari esker, 1986. urtean sortu zenetik 2011. urtera arte, “Arrano Etxea” Fauna Berreskuratzeko Zentroan 8.000 animalia baino gehiago zaindu dira. 25 urte hauetan, animalien kopurua handitzen joan da urtero, 1986an 44 sarrera izan ziren eta 2011n, berriz, 383. (1. irudia).

Azken urteetan Arrano Etxean hartutako animalien % 63,89 sendatu egin dira eta, ondoren, naturan askatu dira.

0

100

200

300

400

500

600

700

198619

8719

8819

8919

9019

9119

9219

9319

9419

9519

9619

9719

9819

9920

0020

0120

0220

03*

2004

*20

0520

0620

0720

0820

0920

1020

11

Altas

Ingresos

1. Irudia. 1986tik 2011ra arte Arrano Etxea Zentroa n hartu eta alta emandako animalien

kopurua. 2003 eta 2004. urteetarako (*) sarrera kop uruaren batez bestekoa gehi 2002. urtean gelditu zirenen kopurua azaltzen da.

Sarrera kopuru handiena 2003-2004 aldian izan zen, 2002ko azaroan Prestige petrolio-ontziaren hondamendia gertatu baitzen. Horregatik, Arrano Etxean 500 itsas hegazti baino gehiago artatu ziren, besteak beste.

2 Arrano Etxearen zerbitzuak

Arrano Etxearen zereginak hauek dira:

- Basa animaliak berreskuratzeko zentro gisa aritzea, zaurituak dauden animaliak sendatu eta ondoren naturara bueltatzea.

- Fauna exotikoaren erreskate zentro gisa aritzea, Gipuzkoako bertako espezieak ez diren animaliak hartzeko ahaleginak egiteko, naturara bueltatzeko aukerarik izan ez dezaten, horrek ingurumenean arazo eta kalte handiak sortuko lituzkeelako.

Sarrerak

Altak


Arrano Etxearen sarrera erregistrotan bertako mota guztietako basa animaliak kontabilizatu dira. Baina, espezie exotikoei dagokienez, nazioarteko merkataritza erregelamenduarekin (CITES) bat ez etortzeagatik konfiskatu edo entregatutako aleak bakarrik erregistratu dira. Gertaera hori kontuan hartu behar da sarreren analisia egiterakoan, faktore mugatzailea baita.

3 2011n Arrano Etxean zaindutako animaliak

3.1 Beste urteetako stocka

2011. urtearen hasieran 47 animalia zeuden zentroan, beraz, urtean zehar 430 animalia egon ziren ingresatuta. 2011. urte baino lehen zaindutako animalien artean, 9 naturara itzuli ziren, 8 hil egin ziren eta 30 urte osoan zentroan geratu ziren, askatzeko ezintasunagatik (bertakoak ziren ala ez jakiterik ez zegoelako edo ezin zirelako berreskuratu) edo beste zentrora eramateko aukerarik ez zegoelako.

1. taula.

2011. urtea baino lehen Arrano Etxean zaindutako an imaliak (2010eko stocka). Altak (natur gunean askatuak), hilak eta 2012ko stocka.

2010EKO STOCKA ALTAK HILDAKOAK 2011KO STOCKA

EGUNEKO HARRAPARIAK 20 7 5 8

GAUEKO HARRAPARIAK 0 0 0 0

ITSAS HEGAZTIAK 1 1 0 0

URETAKO HEGAZTIAK 2 0 0 2

BESTE HEGAZTIAK 4 1 2 1

UGAZTUNAK 6 0 0 6

NARRASTIAK 14 0 1 13

GUZTIRA 47 9 8 30

3.2 2011. urtean zentroan hartutako animaliak

2011. urtean 383 basa animalia sartu ziren, 2010. urtean baino 14 gehiago, 81 espezie desberdinekoak, eta horietatik % 68,9 naturara itzuli zen. 2011. urtean jasotako animalietatik, talde handiena hegaztiarena izan da (333), beste taldeak nabarmen gaindituz (23 ugaztun, 27 narrasti). Azpimarratu behar da 2010ean baino 20 narrasti gehiago jaso direla. Ez da urlehortarrik jaso.

Sarrera gehien “beste hegaztiak" taldean izan da (109 ale), eta gehienak naturara itzuli dira (% 81,65) berreskuratu ondoren. Bestalde, animalia gutxien “eguneko harrapariak” taldetik berreskuratu dira, zentroan artatutako talde horietako animalien artean % 47,27 hil egin baitira.


2. Irudia. 2011. urtean izandako sarreren portzenta jea, fauna taldeka.

2. taula. Fauna talde bakoitzari dagokionez 2011. u rtean izandako sarrerak. Altak (natur gunean askatuak), hilak eta stocka.

SARRERAK ALTAK HILDAKOAK 2011KO STOCKA

EGUNEKO HARRAPARIAK 55 25 26 4

GAUEKO HARRAPARIAK 65 42 23 0

ITSAS HEGAZTIAK 76 57 15 4

URETAKO HEGAZTIAK 28 18 9 1

BESTE HEGAZTIAK 109 89 20 0

UGAZTUNAK 23 16 5 2

NARRASTIAK 27 17 7 3

GUZTIRA 383 264 105 14

Urte hasieran zeuden animaliak kontuan izanik, 2010. urtean 273 animalia askatu ziren, 113 hil egin ziren eta 44 zentroan geratu ziren.

NARRASTIAK % 7,05

UGAZTUNAK % 6,01

BESTE HEGAZTIAK % 28,46

URETAKO HEGAZTIAK % 7,31

ITSAS HEGAZTIAK % 19,84

GAUEKO HARRAPARIAK

% 16,97

EGUNEKO HARRAPARIAK

% 14,36


Ondoren aipatzen ditugu erregistratutako espezieak eta zentroan hartutako animalia kopuruak.

EGUNEKO HARRAPARIAK Accipiter nisus 10 Buteo buteo 24 Circus aeruginosus 1 Falco naumanni 1 Falco peregrinus 1 Falco tinnunculus 6 Gyps fulvus 8 Milvus migrans 1 Milvus milvus 3

GAUEKO HARRAPARIAK Asio otus 1 Athene noctua 1 Otus scops 1 Strix aluco 51 Tyto alba 11

ITSAS HEGAZTIAK Alca torda 4 Fratercula artica 6 Fulmarus glacialis 1 Larus argentatus 2 Larus michahellis 15 Larus ridibundus 9 Morus bassanus 14 Oceanodroma leucorhoa 1 Phalacrocorax aristotelis 1 Phalacrocorax carbo 5 Uria aalge 18

URETAKO HEGAZTIAK Anas platyrhynchos 3 Alcedo atthis 8 Ardea cinerea 2 Ciconia ciconia 1 Gallinula chloropus 2 Grus grus 2 Numenius arquata 1 Platalea leucorodia 1 Pluvialis apricaria 1 Podiceps cristatus 1 Rallus aquaticus 1 Scolopax rusticola 2 Tringa glareola 1 Tringa nebularia 1 Tringa totanus 1

BESTE HEGAZTIAK

Alauda arvensis 1 Apus apus 17 Burhinus oedicnemus 4 Carduelis cannabina 5 Carduelis carduelis 13 Carduelis chloris 3 Carduelis spinus 7 Columba palumbus 4 Corvus corax 1 Corvus corone 1 Cuculus canorus 1 Delichon urbicum 1 Erithacus rubecula 1 Fringilla montifringilla 6 Jynx torquilla 1 Parus major 3 Passer domesticus 1 Pernis apivorus 3 Pica pica 1 Picus viridis 3 Pyrrhula pyrrhula 2 Serinus serinus 1 Streptopelia decaocto 5 Sturnus vulgaris 2 Turdus merula 11 Turdus philomelos 11

UGAZTUNAK Eliomys quercinus 1 Erinaceus europaeus 8 Genetta genetta 1 Glis glis 5 Macaca sylvana 1 Sciurus vulgaris 1 Vulpes vulpes 6

NARRASTIAK Coluber viridiflavus 1 Elaphe longissima 1 Emys orbicularis 1 Lacerta viridis 2 Mauremys leprosa 2 Natrix maura 1 Natrix natrix 18 Testudo graeca 1

GUZTIRA 383


2011. urtean Arrano Etxean jaso ziren animalien artean 11 espezie izan ziren ugarienak, guztira % 53. Horien artean hauek zeuden: urubi arrunta Strix aluco, zapelatza Buteo buteo, martin arrunta Uria aalge, suge gorbatadun Natrix natrix, sorbeltz arrunta Apus apus, kaio hankahoria Larus michahellis, zanga arrunta Morus bassanus, karnaba Carduelis carduelos, hontz zuria Tyto alba, birigarroa Turdus philomelos, eta zozoa Turdus merula.

3.3 Zentroan hartzearen zergatiak, fauna-taldearen arabera

3.3.1 Eguneko harrapariak

2010. urtean bezala, 2011. urtean ingresatu ziren animalietatik espezie horretakoak izan dira gutxien errekuperatu zirenak. Zentroan jasotzearen zergati garrantzitsuena traumatismoa izan da, egitura finkoen (linea elektrikoak, eraikinak, hesiak) edo mugikorren (ibilgailuak) kontra talka egin ondoren. Guztira, 18 harrapari jaso ziren. Bigarren, 15 hegazti ingresatu dira tirokatuak izan direlako. Azpimarratzekoa da 2011n hegazti harrapari asko pozoitua izan zela; guztira, 11 hegazti ingresatu ziren eta horietatik 9 zapelatzak ziren. 2010. urtean pozoitutako 3 kasu erregistratu ziren.

Talde horren barruan dago 2010. urtean Arrano Etxean gehien jaso zen bigarren espeziea, zapelatza, hain zuzen ere. Urtean zehar, 24 zapelatz jaso ziren (2010ean baino 11 gutxiago); horietatik, 9 pozoituta zeuden, 7k traumatismoa zuten tirokatuak izan ondoren, 6k zauriak zituzten talkaren ondorioz eta gainontzekoek beste arazo batzuk zituzten (egoera fisikoa txarra edo tranpa baten erori izana).

Ahultasuna% 14,55

Talka eginda% 32,73

Tranpak%1,82

Ti rokatua% 27,27

Pozoituta% 20,00Konfiskazioa

3,64%

3. Irudia 2011. urtean eguneko harrapariak jasotzea ren arrazoiak

3.3.2 Gaueko harrapariak

2011. urtean, Arrano Etxean, talde horretako animalia hauek jaso ziren: 31 txita nidifugo, 30 traumatismoarekin talka egin ondoren eta 4 konfiskazioren, pozoiduraren eta tranpan erortzearen ondorioz.

2011n ingresatutako 65 gaueko harraparien artean (2010ean baino 29 gehiago), 51 urubi arruntak ziren (2011. urtean Arrano etxean ingresatutako espezie ugariena), horietatik 30 habiatik kanpo aurkitutako txitak ziren, 19k traumatismoa zeukaten talka egin ondoren, bat pozoituta zegoen eta beste bat konfiskatu egin zen. Arrano Etxean artatutako urubien artetik, ia % 65 naturara bueltatu ziren.


4. Irudia 2011. urtean gaueko harrapariak jasotzear en arrazoiak.

3.3.3 Itsas hegaztiak

Arrano Etxean ingresatutako itsas hegaztien %77,63k ahultasun eta akidura seinaleak zituzten. Eguraldi txarrak askotan erasaten du talde hori. Ekaitza dagoenean, itsas hegaztiak kostaldera hurbiltzen dira eta asko egoera fisiko txarrean eta orientazioa galduta agertzen dira, horregatik jaso eta zentrora eramaten dira.

2010. urtean jaso diren espezietatik itsas hegaztien taldea hirugarrena da, horietatik 18 martin arruntak ziren.

5. Irudia. 2011. urtean itsas hegaztiak jasotzearen arrazoiak .

Konfiskazioa % 1,54

Nidifugoa % 47,69

Pozoizuta% 3,08

Tranpak % 1,54

Talka eginda% 46,15%

Kausa

ezezagunak % 1,32

Petrolioa % 3,95

Tirokatua 2,63%

Tranpak% 9,21

Talka eginda % 5,26

Ahultasuna% 77,63


3.3.4 Uretako hegaztiak

2011. urtean ingresatutako uretako hegaztien zergati garrantzitsuena tirokatu ondoren izandako traumatismoa izan da. Ingresatutako 28 uretako hegaztien artean (2010ean baino 20 gutxiago), 12k talka egin zuten egitura baten kontra (finkoa edo mugikorra), 9 tirokatuak izan ziren, 6 kausa ezezagunengatik ingresatu ziren eta bat egoera fisiko txarrean jaso zen (pisu baxua, ahultasuna edo akidura)

6. Irudia. 2011. urtean uretako hegaztiak jasotzear en arrazoiak.

3.3.5 Beste hegazti batzuk:

Talde horretan espezie desberdinak biltzen dira; dena den, ingresatutako 109 hegaztien artean 66 konfiskatu egin ziren edo habiatik kanpo aurkitutako txitak ziren. Hegazti horiek jaso dira, lehendabizi, tirokatuak izan ondoren traumatismoa izan dutelako (18 hegazti) eta, bigarren, talka egin ondoren traumatismoa izan dutelako (17 hegazti). Gainontzekoak hegazti ahulak, pozoituak edo zergati ezezagunagatik ingresatu ziren.

7. Irudia. 2011. urtean beste hegaztiak jasotzearen arrazoiak.

Kausa ezezagunak

21,43%

Tirokatua % 32,14

Talka eginda % 42,86

Ahultasuna % 3,57

Kausa ezezagunak

% 4,55

Konfiskazioa % 30,00

Nidifugoa % 30,00

Pozoia% 0,91

Tirokatua% 16,36%

Talka eginda% 15,45

Ahultasuna% 2,73


3.3.6 Ugaztunak

2011. urtean Arrano Etxean ingresatutako ugaztunen % 34,78ri dagokienez, ez da ingresoaren arrazoirik ezagutu. 2010. urtean Arrano Etxean artatutako 21 ugaztunen artean, 4k talka egin zuten eta 4 konfiskatuak izan ziren. Gainontzeko 7 animaliei dagokienez, gaixotasuna, pozoia, tranpak, eta egoera fisiko txarra izan dira arrazoiak.

8. Irudia. 2011. urtean ugaztunak jasotzearen arraz oiak.

3.3.7 Narrastiak

2011. urtean Arrano Etxean ingresatutako narrastien artean, 18 suge gorbatadunak ziren (% 66,67). Gainontzekoei dagokienez, 4 ale konfiskatuak izan ziren, 4 arrazoi ezagunik gabe jaso ziren eta bat talkaren ondorioz.

9. Irudia. 2011. urtean narrastiak jasotzearen arra zoiak.

Kausa ezezagunak

% 34,78

Gaixotasuna % 8,70


Pozoia % 4,35 Tranpak

% 8,70

Talka % 17,39

Ahultasuna% 8,70

Kausa ezezagunak

% 14,81


Nidifugoak % 66,67

Talka eginda% 3,70


3.4 Konfiskazioak

2011. urtean, zentroan, konfiskatutako 44 animalia jaso ziren (2010ean baino 27 gehiago), 16 espezie desberdinekoak, eta denak, gatibutza egoeran jaio den makakoa izan ezik, Gipuzkoan banatzen diren espezieak dira; beraz, 40 naturara bueltatu dira. Narrasti batzuen jatorri ezezaguna dela eta, dordoka istilzale bat, bi dortoka horrontezalea eta dortoka greziar bat Arrano Etxean geldituko dira betirako.

ESPEZIEA KONFISKATUTAKO ALEAK

Falco naumanni 1

Milvus milvus 1

Strix aluco 1

Carduelis cannabina 5

Carduelis carduelis 13

Carduelis chloris 3

Carduelis spinus 7

Fringilla montifringilla 1

Pyrrhula pyrrhula 2

Serinus serinus 1

Streptopelia decaocto 1

Glis glis 3

Macaca sylvana 1

Emys orbicularis 1

Mauremys leprosa 2

Testudo graeca 1

3.5 Urtarokotasuna eta sarreren hileroko aldaketa

Sarreren kopuruaren banaketak eredu batzuk jarraitzen ditu urtaroen eta zergatien arabera. Apiriletik abuztura txita nidifugoen eta kume umezurtzen sarrera guztiak biltzen dira. Irailean, urrian, azaroan eta abenduan tirokatutako animalia gehiago jaso ziren. Talka egiteagatik, egoera fisiko txarragatik eta bestelako arrazoiengatik jasotzen diren animalia kopuruak ez du aldaketarik urtean zehar. Konfiskazioagatik egindako sarrerak urte osoan gertatu dira, baina kopuru gehienak urtarriletik apirilera arte izan dira. 2011. urtean sarrera gehien izan zituen hilabetea abuztua izan zen, guztira 42 sarrera.


10. Irudia. Hileroko sarreren banaketa sarreraren k ausaren arabera.

* “Bestelakoak” maila barruan sarrera kausa hauek d aude: pozoia, gaixotasuna, konfiskazioa, petrolioa eta tranpak eragindako traumatismoa.

0

5

10

15

20

25

Urt

arril

a

Ots

aila

Mar

txoa

Api

rila

Mai

atza

Eka

ina

Uzt

aila

Abu

ztua

Irai

la

Urr

ia

Aza

roa

Abe

ndua

Ahultasuna NidifugoaTalka eginda TirokatuaKonfiskazioa Bestelakoak*

Bezeroa: Gipuzkoako Foru Aldundia · Proiektua: EFA 118/09 FAURECO Dokumentuaren mota: Txostena ......

Documents

Transcript of Bezeroa: Gipuzkoako Foru Aldundia · Proiektua: EFA 118/09 FAURECO Dokumentuaren mota: Txostena ......