Avaliación do Risco, escenarios posibles segundo o establecido no “Procedemento de actuación para os SPRL fronte á exposición ao novo coronavirus (SARS - COV-2)”, do Ministerio de Sanidade.

Data: 8 de Abril 2020

UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA

Contido 1. INTRODUCIÓN ................................................................................................. 2

2. CONTIDO ......................................................................................................... 2

3. AVALIACIÓN DO RISCO BIOLÓXICO ANTE A EXPOSICIÓN AO CORONAVIRUS ... 2 3.1 METODOLOXÍA AVALIACIÓN DO RISCO BIOLÓXICO ANTE EXPOSICIÓN A CORONAVIRUS: .......................... 2

4. MEDIDAS PREVENTIVAS E/OU DE PROTECCIÓN A ADOPTAR SEGUNDO O NIVEL DE RISCO ANTE A EXPOSICIÓN A CORONAVIRUS .......................................................... 5

5. CONSIDERACIÓNS .......................................................................................... 11

6. ANEXOS ......................................................................................................... 12 6.1 INFOGRAFÍA LAVADO DE MANS ................................................................................................ 12 6.2 INFOGRAFÍA BOAS PRÁCTICAS .................................................................................................. 13 6.3 EQUIPOS DE PROTECCIÓN INDIVIDUAL -EPI-. .............................................................................. 14 6.4 COMPOÑENTES DO EQUIPO DE PROTECCIÓN INDIVIDUAL RECOMENDADOS PARA A PROTECCIÓN FRONTE AO NOVO CORONAVIRUS SARS - COV-2 .................................................................................................. 19 6.5 GUÍA PARA PROTECCIÓN PERSOAL. ESTRATEXIAS ALTERNATIVAS EN SITUACIÓN DE CRISE. ..................... 21

1. Introdución O presente anexo á Guía de Actuación Preventiva ante a COVID-19. Avaliación do Risco (escenarios posibles e requirimentos), pretende ter en conta o establecido na última actualización do PROCEDEMENTO DE ACTUACIÓNS PARA OS SPRL FRONTE Á EXPOSICIÓN AO NOVO CORONAVIRUS (SARS-COV-2), do Ministerio de Sanidade, non referente á avaliación do risco de exposición ao novo coronavirus (SARS-COV-2) en función dos posibles escenarios e requirimentos existentes na empresa.

2. Contido A avaliación mencionada efectuarase tendo en conta toda a información dispoñible e, en particular as recomendacións das autoridades sanitarias sobre a conveniencia de controlar o axente biolóxico a fin de protexer a saúde dos traballadores que estean ou poidan estar expostos ao devandito axente en razón do seu traballo.

Neste documento facilítanse as medidas preventivas xerais a aplicar en relación coas diferentes situacións nas que poden atoparse as empresas e as persoas traballadoras respecto ao virus SARS-COV-2, conforme aos procedementos, recomendacións, guías, etc, establecidos polo Ministerio de Sanidade e o RD 664/1997 sobre a protección dos traballadores contra os riscos relacionados coa exposición ao axente biolóxicos durante o traballo, o cal clasifica o Coronaviridae como Grupo 2.

Todo iso, sen prexuízo das competencias que en materia de cumprimento e información sobre prevención de riscos laborais corresponden, de maneira respectiva, ao Organismo Estatal Inspección de traballo e Seguridade Social e ao Instituto de Seguridade e Saúde no Traballo, así como das recoñecidas Autoridades Laborais das Comunidades Autónomas e Ministerio de Sanidade, Consumo e Benestar Social.

A aparición de brotes epidémicos ou pandémicos dos últimos anos conduciu ás autoridades sanitarias á publicación de diferentes protocolos para o control dos axentes biolóxicos e da súa propagación. Os devanditos protocolos conteñen instrucións para a poboación xeral e recomendacións para os traballadores implicados en calquer aspecto do control da enfermidade. Para o caso concreto do COVID-19 poden atopar a documentación de referencia (procedementos, guías, pautas, …) na seguinte páxina do Ministerio de Sanidade:

*https://www.mscbs.gob.es/profesionales/saludpublica/ccayes/alertasactual/ncov-China/

3. Avaliación do risco biolóxico ante a exposición ao coronavirus Debido á situación epidemiolóxica mundial non se pode descartar que persoal da empresa, ou que poboación xeral, poidan entrar en contacto con persoas infectadas por SARS - COV-2.

O risco global para a saúde pública en España considérase actualmente moderado, sendo esta avaliación a dada polas autoridades sanitarias.

Quirónprevención propón unha metodoloxía de avaliación de exposición a axentes biolóxicos como ferramenta para poder valorar a posible exposición a Coronavirus nas empresas, baseada segundo as indicacións, recomendacións, procedementos e guías achegadas polo Ministerio de Sanidade.

3.1 Metodoloxía avaliación do risco biolóxico ante exposición a Coronavirus: Para a estimación do nivel de risco potencial á exposición a Coronavirus, terase en conta a severidade do dano e da probabilidade de entrar en contacto co axente biolóxico.

• SEVERIDADE do dano ou nivel de consecuencia

O Coronavirus SARS - COV-2 é un virus novo, que pertence á familia dos Coronaviridae.

Tendo en conta o criterio recollido na Guía Técnica que desenvolve o RD 664/1997 de exposición laboral a axentes biolóxicos, no seu ámbito de aplicación “Non se consideran dentro do ámbito de aplicación deste real decreto as exposicións a axentes biolóxicos que non se derivan da actividade laboral, por exemplo o contaxio de infeccións respiratorias (arrefriados, gripe) entre compañeiros de traballo”, o que no grupo de exposición de probabilidade baixa implicaría a non avaliación da exposición e propor medidas informativas e formativas como medida preventiva ante unha posible exposición.

De acordo coa Guía técnica para a avaliación e prevención dos riscos relacionados coa exposición a axentes biolóxicos do INSST, tódolos virus non incluídos na lista de axentes biolóxicos, clasificados nos grupos 2, 3 ou 4, segundo o criterio exposto no artigo 3.1 do Real Decreto 664/1997, de 12 de maio, sobre a protección dos traballadores contra os riscos relacionados coa exposición a axentes biolóxicos durante o traballo que fosen illados en seres humanos consideraranse clasificados como mínimo no grupo 2, salvo cando a autoridade sanitaria haxa estimado que é innecesario.

Faise necesario engadir que nalgunhas circunstancias dáse a situación contraria, é dicir, o virus debe ser clasificado nun grupo de risco superior. Un exemplo do devandito constitúeo o virus causante da síndrome respiratoria agudo severo (SARS). O virus pertence á familia Coronaviridae, que no anexo II da guía do real decreto 664/1997 aparece clasificada no grupo 2; con todo, o Advisory Committee on Dangerous Pathogens do Health and Safety Executive (HSE) na súa publicación The Approved List of biological agents 2004, clasifica este virus no grupo 3.

En base á información dispoñible na actualidade e a documentación de referencia optouse por clasificar a SEVERIDADE como ALTA en tódolos casos, por ser o Coronavirus un axente con posibilidade de causar unha enfermidade grave e cunha alta probabilidade de propagación ao colectivo.

AXENTE BIOLÓXICO SEVERIDADE

CORONAVIRUS (SARS - COV-2) ALTA

• PROBABILIDADE do dano

Para estimar a probabilidade de entrar en contacto co Coronavirus presente no medio laboral proponse utilizar o criterio do Ministerio de sanidade (Procedemento de actuación para os servizos de prevención de riscos laborais fronte á exposición ao novo Coronavirus). En base a iso débese realizar tendo en conta a natureza das actividades e mecanismos de transmisión do novo Coronavirus SARS - COV-2, clasificándose en tres niveis diferenciados:

EXPOSICIÓN DO RISCO: aquelas situacións laborais nas que pódese producir un contacto estreito cun caso probable ou confirmado de infección polo SARS - CoV-2, sintomático.

Persoal sanitario asistencial e non asistencial que atende a unha persoa sintomática, Técnicos de transporte sanitario, se hai contacto directo coa persoa sintomática trasladada, tripulación medios de transporte (aéreo, marítimo ou terrestre) que atende durante a viaxe a unha persoa

sintomática procedente dunha zona de risco. Situacións nas que non se pode evitar un contacto estreito no traballo cunha persoa sintomática.

EXPOSICIÓN DE BAIXO RISCO: aquelas situacións laborais nas que a relación que se poida ter cun caso probable ou confirmado, non inclúe contacto estreito. Persoal sanitario cuxa actividade non inclúe contacto estreito cunha persoa sintomática. Acompañantes para o traslado, celadores, camilleros, traballadores de limpeza...), persoal de laboratorio responsables das probas de diagnóstico virolóxico, persoal non sanitario que teña contacto con material sanitario, vómitos ou desbotos posiblemente contaminados, axuda a domicilio de persoas asintomáticas.

BAIXA PROBABILIDADE DE EXPOSICIÓN: Traballadores que non teñen atención directa ao público ou, se a teñen, prodúcese a máis de dous metros de distancia, ou dispoñen de medidas de protección colectiva que evitan o contacto (biombo de cristal, separación de cabina de ambulancia, etc).

Persoal administrativo, Técnicos de transporte sanitario con barreira colectiva, sen contacto directo co paciente, condutores de transporte público, persoal de seguridade, policías/gardas civís, persoal aduaneiro, bombeiros e persoal de salvamento, empregados de institucións penais ou outros postos de traballo que non implican risco de exposición profesional ao virus SARS-COV-2.

Por «contacto estreito» de casos posibles, probables ou confirmados enténdese:

- Calquera persoa a que se lle proporcionaron coidados mentres o caso presentaba síntomas:

traballadores sanitarios que non utilizaron as medidas de protección adecuadas, membros familiares ou

persoas que teñan outro tipo de contacto físico similar.

- Conviventes, familiares e persoas que estivesen no mesmo lugar que un caso mentres o caso

presentaba síntomas a unha distancia menor de 2 metros durante un tempo de polo menos de 15

minutos.

En base ao nivel de exposición anteriormente citado asociáselle a seguinte probabilidade:

EXPOSICIÓN PROBABILIDADE EXPOSICIÓN DE RISCO ALTA

EXPOSICIÓN DE BAIXO RISCO MEDIA

BAIXA PROBABILIDADE DE EXPOSICIÓN: BAIXA

Observacións: PERSOAL ESPECIALMENTE SENSIBLE FRONTE Ao COVID-19: O servizo sanitario do SPRL deberá avaliar a presenza de persoal traballador especialmente sensible en relación á infección de Coronavirus SARS - CoV-2, establecer a natureza de especial sensibilidade da persoa traballadora e emitir informe sobre as medidas de prevención, adaptación e protección. Para iso, terá en conta a existencia ou inexistencia dunhas condicións que permitan realizar o traballo sen elevar o risco propio da condición de saúde da persoa traballadora. Coa evidencia científica dispoñible a data do 23 de marzo de 2020, o Ministerio de Sanidade definiu como grupos vulnerables para COVID-19 as persoas con diabetes, enfermidade

cardiovascular, hipertensión, enfermidade hepática crónica, enfermidade pulmonar crónica, enfermidade renal crónica, inmunodeficiencia, cancro, embarazo e maiores de 60 anos. Para cualificar a unha persoa como especialmente sensible para COVID-19, debe aplicarse o indicado no parágrafo anterior.

NIVEL DE RISCO POTENCIAL Á EXPOSICIÓN A COROAVIRUS Finalmente a relación entre a severidade e a probabilidade estimada, sen ter en conta as medidas preventivas ou de protección existentes, determinará o nivel de risco potencial segundo a seguinte táboa:

ESTIMACIÓN DO RISCO EXPOSICIÓN A CORONAVIRUS

CONSECUENCIAS

ALTA

PROBABILIDADE

BAIXA Moderado

MEDIA Importante

ALTA Severo

4. Medidas preventivas e/ou de protección a adoptar segundo o nivel de risco

ante a exposición a Coronavirus Defínense 3 NIVEIS DE RISCO POTENCIAL que require como mínimo da adopción das seguintes medidas preventivas e de protección :

DATOS IDENTIFICATIVOS DA EMPRESA EMPRESA UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA DATA 08/04/2020 CENTRO TODOS OS CENTROS REALIZACIÓN Mª Almudena Morais Pérez

RISCOS IDENTIFICATIVOS FACTOR DE RISCO VALORACIÓN PROPOSTA MEDIDA PREVENTIVA/CORRECTIVA

Exposición a axentes

biolóxicos

BAIXA PROBABILIDADE DE EXPOSICIÓN • Traballadores que non teñen atención

directa ao público ou, se a teñen,

prodúcese a máis de dous metros de

distancia, ou dispoñen de medidas de

protección colectiva que evitan o contacto (biombo de cristal, etc).

• Persoal administrativo, Persoal

Investigador, en xeral tódolos postos de

traballo da Universidade de Santiago de

Compostela que non implican risco de exposición profesional ao virus SARS COV-

2.

MODERADO

Informar os traballadores de que deben manter distanciamento social de 2 metros e reforzar as

medidas de hixiene persoal en tódolos ámbitos de traballo e fronte a calquera escenario de

exposición. Potenciarase o uso de carteis e sinalización que fomente as medidas de hixiene.

Informar os traballadores de que a hixiene de mans é a medida principal de prevención e control da

infección e que deben realizar periodicamente unha hixiene delas para a prevención e control da

infección.

Ver Anexo “Infografia lavado de mans” do presente documento.

Informar os traballadores de que deben adoptar medidas de hixiene respiratoria:

- Ao toser ou esbirrar tápese a boca e o nariz cun pano esbotable e refugao a un cubo de lixo con

tapa e pedal. Se non se dispón de panos empregar a parte interna do cóbado para non contaminar

as mans.

- Evitar tocarse os ollos, o nariz ou a boca. - Despois de haber tosido ou esbirrado e antes de tocarse a boca, o nariz ou os ollos, lávese as

mans de forma coidadosa con auga e xabón durante polo menos 20 segundos. Se non dispón de

auga e xabón, utilice solucións desinfectantes con alcol para limpalas.

Ver Anexo “Infografía Boas prácticas” do presente documento.

Implementar as medidas técnicas (pex. illamento, fechamento, barreiras físicas, etc) necesarias para

minimizar o contacto entre as persoas traballadoras e entre estas últimas e os potenciais clientes ou

público que poidan concorrer no seu lugar de traballo.

Ante a imposibilidade de manter a distancia de seguridade de 2 metros utilizar máscara cirúrxica e

luvas de protección.

Ver Anexos “Equipos de protección individual -EPI-” e “GUÍA PARA A PROTECCIÓN PERSOAL.

Estratexias alternativas en situación de crise” do presente documento.

RISCOS IDENTIFICATIVOS FACTOR DE RISCO VALORACIÓN PROPOSTA MEDIDA PREVENTIVA/CORRECTIVA

Implementar as medidas necesarias para minimizar o contacto entre as persoas traballadoras e

entre estas últimas e os potenciais clientes ou público que poidan concorrer no seu lugar de

traballo. Neste sentido, a disposición dos postos de traballo, a organización da circulación de

persoas e a distribución de espazos (mobiliario, andeis, corredores, etc) no centro de traballo debe modificarse, na medida do posible, co obxectivo de garantir o mantemento das distancias de

seguridade de 2 metros. Ante a imposibilidade de manter a distancia de seguridade recoméndase o

uso de máscara cirúrxica e luvas de protección.

Ver Anexos “Equipos de protección individual -EPI-” e “GUÍA PARA PROTECCIÓN PERSOAL.

Estratexias alternativas en situación de crise” do presente documento.

Dispor, nos lugares de traballo, de dispensadores xabonosos e/ou de solución alcolica desinfectante

en presentacións individuais.

Dispor, nos lugares de traballo, de caixas de panos desbotables e contedores para a súa eliminación

(cubo de lixo con tapa e pedal).

Pór a disposición dos traballadores as instrucións e normas de prevención.

Ver Anexo “Infografía Boas prácticas” do presente documento.

Coa finalidade de reducir o risco de exposición ao nivel máis baixo posible calqueira medida de

protección debe garantir que protexa adecuadamente ao persoal traballador daqueles riscos para a

súa saúde ou a súa seguridade que non poidan evitarse ou limitarse suficientemente mediante a

adopción de medidas organizativas, medidas técnicas e, en último lugar, medidas de protección

individual. Evitar o contacto próximo con persoas que mostren signos de afección respiratoria como tose e /ou

esbirros. Respectar as distancias establecidas mínimas de 2 metros.

Observar o seu propio estado de saúde ante a posible aparición dalgún dos seguintes síntomas:

febre, tose, sensación de febre alta, dificultade respiratoria, sensación de falta de aire. No caso de

que presente algún destes síntomas, comuníqueo ao seu inmediato superior. Preferiblemente por

teléfono.

Reforzar a limpeza e desinfección de lugares e equipos de traballo. É crucial asegurar unha correcta

limpeza das superficies e dos espazos, tratando de que se realice limpeza diaria de tódalas

superficies, facendo fincapé naquelas de contacto frecuente como pomos de portas, varandas,

botóns etc. Os deterxentes habituais son suficientes. Prestarase especial atención á protección do

persoal traballador que realice as tarefas de limpeza.

RISCOS IDENTIFICATIVOS FACTOR DE RISCO VALORACIÓN PROPOSTA MEDIDA PREVENTIVA/CORRECTIVA

Utilización de medios seguros para a recollida, almacenamento e evacuación de residuos polos

traballadores.

No posible, evitar compartir material de oficina, equipos e ferramentas (especialmente nos casos en

que non empreguen luvas).

Ventilar frecuentemente os distintos espazos do centro de traballo, en especial zonas comúns, salas

de reunións, etc. Evitar a carga dos ambientes.

Organizar o traballo de modo que se reduza o número de traballadores expostos establecendo

regras para evitar e reducir a frecuencia e o tipo de contacto de persoa a persoa (teletraballo, evitar

viaxes a lugares críticos, realizar reunións por videoconferencia, evitar reunións presenciais

innecesarias, etc).

Contemplar posibilidades de redistribución de tarefas. Na medida do posible, reorganizar os postos

de traballo aplicando flexibilidade horaria e/ou expor quendas graduadas para reducir as

concentracións de traballadores.

Posibilidade de acceso a teletraballo con carácter temporal e extraordinario para o persoal que

poida desenvolver as súas funcións nesta modalidade.

Aqueles establecementos abertos ao público atenderase ás seguintes consideracións:

- O aforamento máximo deberá permitir cumprir coas medidas extraordinarias ditadas polas

autoridades sanitarias, concretamente co requisito de distancias de seguridade.

- Cando sexa posible, fomentarase a habilitación de mecanismos de control de acceso nas

entradas dos locais. Este control de acceso debe garantir o cumprimento estrito do aforamento

máximo calculado para esta situación extraordinaria. - Cando sexa de aplicación, estableceranse medidas para organizar aos clientes que permanezan

no exterior do establecemento en espera de acceder a el cando o permita o aforamento. Todo o

público, incluído o que espera no exterior do establecemento, debe gardar rigorosamente a

distancia de seguridade. - Informarase claramente aos clientes sobre as medidas organizativas e sobre a súa obrigación de

cooperar no seu cumprimento.

Evitarase ao máximo os desprazamentos así como as reunións cun elevado número de asistentes

presenciais.

RISCOS IDENTIFICATIVOS FACTOR DE RISCO VALORACIÓN PROPOSTA MEDIDA PREVENTIVA/CORRECTIVA

Establecer plans de continuidade da actividade ante un aumento das baixas laborais do persoal ou

nun escenario de incremento do risco de transmisión no lugar de traballo, cun proceso de

participación e acordo coa representación legal dos traballadores.

Evitaranse os desprazamentos a zonas declaradas polo Ministerio de Sanidade con risco importante

de contaxio, así como as reunións con persoas que proveñan das devanditas zonas, utilizando, na

medida do posible utilizaranse medios informáticos, telemáticas, ...

Informar os traballadores de que non se recomenda viaxar a zonas de risco a non ser que sexa

estritamente necesario.

Informar os traballadores que se considera traballador persoalmente sensible e grupos vulnerables

para COVID-19 ás persoas: con diabetes, enfermidade cardiovascular, incluída hipertensión, enfermidade hepática crónica, enfermidade pulmonar crónica, enfermidade renal crónica,

inmunodeficiencia, cancro en fase de tratamento activo, embarazo e maiores de 60 anos.

Calquera traballador que reúna algunha das condicións anteriores deberá comunicalo de forma inmediata ao seu responsable para a súa valoración e que se poidan adoptar as medidas

preventivas necesarias.

Debe evitarse a exposición dos traballadores que, en función das súas características persoais ou

estado biolóxico coñecido, debido a patoloxías previas, medicación, trastornos inmunitarios ou

embarazo, sexan considerados especialmente sensibles á exposición a Coronavirus

Deberán manter sempre unha distancia superior a 2 metros co resto de persoas do centro de

traballo e aplicar frecuentemente as medidas de hixiene persoal.

Facilitar baixo demanda protección respiratoria (Máscara autofiltrante FFP2 ou FFP3 UNE-EN149 ) e

luvas de protección UNE-EN ISO374.5 a persoas vulnerables recoñecidas.

Fomentar o teletraballo entre este persoal, sempre que sexa posible.

Informar sobre a exposición o Coronavirus (modos de transmisión, prevención, uso de EPIs e

colocación, persoa*l especialmente sensible, etc.).

Realizar formación, preferentemente ON-LINE, sobre a exposición o Coronavirus (modos de

transmisión, prevención, uso de EPIs e colocación, persoal especialmente sensible, etc.).

RISCOS IDENTIFICATIVOS FACTOR DE RISCO VALORACIÓN PROPOSTA MEDIDA PREVENTIVA/CORRECTIVA

Débese garantir que todo a persoal conta cunha información e formación específica e actualizada

sobre as medidas específicas que se implanten. Potenciarase o uso de carteis e sinalización que

fomente as medidas de hixiene e prevención. É importante subliñar a importancia de ir adaptando a

información e a formación en función das medidas que vaia actualizando o Ministerio de Sanidade,

para o que se require un seguimento continuo das mesmas.

Definir unha zona de espera para persoal externo á empresa (transportistas, visitas, etc).

Todo o persoal externo deberá adoptar as medidas preventivas establecidas no centro de traballo.

Se o persoal externo provén de áreas con evidencia de transmisión comunitaria estableceranse as

medidas preventivas establecidas polas autoridades sanitarias.

Cando se realicen desprazamentos fose do centro de traballo a outras empresas:

- Manter a distancia mínima de seguridade de 2 metros con todo o persoal.

- Cumprir as medidas preventivas establecidas no centro.

- Realizar as medidas de hixiene persoal ao saír do centro de traballo.

Se con posterioridade á visita ao centro de traballo o titular comunícanos un caso probable ou

confirmado:

- Informar o traballador e seguir os protocolos establecidos para a situación de contacto con caso

confirmado.

Ante a posible presenza no centro de traballo dun caso que presente síntomas, utilizar protección

respiratoria e luvas de protección.

- Protección respiratoria (Máscara autofiltrante FFP2 ou FFP3 UNE-EN149 ou Media máscara UNE-

EN140 (máscara) + filtro contra partículas P2 ou P3 (código de cor branca) UNE-EN143

- Luvas de protección UNE-EN ISO374.5

Ver Anexos “Equipos de protección individual -EPI-” e “GUÍA PARA PROTECCIÓN PERSOAL.

Estratexias alternativas en situación de crise”do presente documento.

O servizo sanitario do servizo de prevención de riscos laborais, cando cumpra, será o encargado de

establecer os mecanismos para a investigación e seguimento dos contactos estreitos no ámbito das

súas competencias, de forma coordinada coas autoridades de saúde pública.

Cando cumpra, o servizo sanitario do servizo de prevención de riscos laborais levará a cabo unha

avaliación individualizada do risco e das tarefas a realizar pola persoa traballadora, tendo en conta

os factores de vulnerabilidade e especial sensibilidade da persoa traballadora.

5. Consideracións A empresa ademais de implantar as medidas preventivas propostas no punto anterior, en base á magnitude do risco e persoas expostas ademais deberá ter en conta os cambios que o Ministerio de Sanidade estableza nas medidas propostas de prevención e protección fronte ao Coronavirus, en base á evolución do coñecemento sobre a enfermidade e o seu axente biolóxico causante. Calquera medida adicional, fundamentalmente de tipo laboral ou organizativo ás non contempladas no presente documento, serán potestade da empresa. O presente informe e os seus correspondentes resultados teñen valor mentres persistan as condicións de traballo e cantas outras puidesen condicionar os factores analizados na avaliación de riscos laborais.

Quirónprevención queda á súa disposición para calquera consulta ou aclaración que precisen deste informe e, en xeral, para calquera tema relacionado coa prevención de riscos laborais.

Santiago de Compostela, 8 de abril de 2020

Mª Almudena Morales Pérez

Técnico en Prevención de Riscos Laborais

6. Anexos

6.1 Infografía lavado de mans

B U E N A S P R Á C T I C A S E N L AP R E V E N C I Ó N F R E N T E A L N U E V O

C O R O N A V I R U S ( C O V I D - 1 9 )

www.quironprevencion.com

Sigue estos pasos durante el lavado de manos:

Mójate las manos Deposita la cantidadsuficiente de jabón en

las palmas

Frótate las palmas delas manos

Frótate las palmas conlos dedos entrelazados

Frótate los dedos deuna mano con la palma

de la opuesta

Enjuágate las manoscon agua

Sécate las manos conuna toalla desechable

Usa la misma toallapara cerrar el grifo

Tira la toalla a labasura

BOAS PRÁCTICAS NA PREVENCIÓN FRONTE O NOVO CORONAVIRUS (COVID – 19)

Sigue estes pasos durante o lavado de mans:

Móllate as mans. Dispon do xabon suficiente nambalas palmas.

Frota as palmas.

Frota as palmas entrelazando os dedos.

Frota os dedos coas palma das mans.

Bota auga para quitar o xabon.

Enxuga as mans cun pano esbotable.

Faga uso do pano para pechar o auga.

Esbote o pano.

6.2 Infografía boas prácticas

BOAS PRÁCTICAS NA PREVENCIÓN FRONTE O NOVO CORONAVIRUS

(COVID – 19)

NO CASO DE TER UNHA INFECCIÓN RESPIRATORIA EVITE O CONTACTO

PRÓXIMO A OUTRAS PERSOAS

EVITE TOCARSE A CARA, NARIZ BOCA E OLLOS

LÁVESE AS MANS FRECUENTEMENTE CON AUGA E XABÓN

AO TOSER OU ESBIRRAR, CÚBRE A BOCA E O NARIZ CO CÓBADO FLEXIONADO OU CUN PANO

ESBOTABLE

SE TEN SINTOMAS, FEBRE, TOSE OU FLATA DE AIRE CONTACTO CO 112 / 061

REDUCE O RISCO DE CONTAXIO

6.3 Equipos de protección individual -EPI-.

6.3.1. Aspectos xerais. De acordo ao establecido no Real Decreto 773/1997, o equipo deberá estar certificado en base ao Regulamento (UE) 2016/425 relativo aos equipos de protección individual, o cal queda evidenciado polo marcado CE de conformidade. Por outra banda, cando produtos como, por exemplo, luvas ou máscaras, estean destinados a un uso médico co fin de previr unha enfermidade no paciente deben estar certificados como produtos sanitarios (PS) de acordo ao establecido no Real Decreto 1591/2009, polo que se regulan os mesmos. Un mesmo produto, para o que se requira un dobre fin, debe cumprir simultaneamente con ambalas dúas lexislacións. É o caso das luvas ou máscaras de uso dual. De forma xeral, a recomendación é utilizar EPI desebotables, ou se non é así, que poidan desinfectarse despois do uso, seguindo as recomendacións do fabricante. Os EPI deben escollerse de tal maneira que se garanta a máxima protección coa mínima molestia para o usuario e para iso é crítico escoller a talla, deseño ou tamaño que se adapte adecuadamente ao mesmo. A correcta colocación dos EPI é fundamental para evitar posibles vías de entrada do axente biolóxico; igualmente importante é a retirada dos mesmos para evitar o contacto con zonas contaminadas e/ou dispersión do axente infeccioso. A continuación, descríbense os EPI que poderían ser necesarios, así como as características ou aspectos dos mesmos que poden ser destacables no contorno laboral que ocupanos. Non se trata dunha descrición de todolos EPI que puidesen protexer fronte a un risco biolóxico, senón dos indicados no caso do persoal potencialmente exposto no manexo das persoas con sintomatoloxía de infección polo coronavirus. A avaliación do risco de exposición permitirá precisar a necesidade do tipo de protección máis adecuado.

1 Protección respiratoria

• Co fin de evitar contaxios, os casos posibles, probables ou confirmados deben levar máscaras cirúrxicas. Colocada segundo as indicacións médicas.

• As máscaras cirúrxicas deben cumprir a norma UNE-EN 14683:2019+AC:2019. A colocación da máscara cirúrxica a unha persoa con sintomatoloxía respiratoria supón a primeira medida de protección para o traballador.

• No caso de que levasen en lugar dunha máscara cirúrxica unha máscara autofiltrante, en ningún caso esta incluirá válvula de exhalación xa que neste caso o aire é exhalado directamente ao ambiente sen ningún tipo de retención e favoreceríase, no seu caso, a difusión do virus.

• A protección respiratoria xeralmente recomendada para o persoal sanitario que poida estar en contacto a menos de 2 metros con casos en investigación ou confirmados é unha máscara autofiltrante tipo FFP2 ou media máscara provista con filtro contra partículas P2. En caso de escaseza de equipos de protección o persoal sanitario tamén poderá usar máscaras cirúrxicas en combinación con outras medidas preventivas (ver Anexo III).

• As máscaras autofiltrantes (que deben cumprir a norma UNE-EN 149:2001 +A1:2009) ou, no seu caso, os filtros empregados (que deben cumprir coas normas UNE-EN 143:2001) non deberase usar de novo e por tanto, deben refugarse tras o seu uso. As medias máscaras (que deben cumprir coa norma UNE-EN 140:1999) deben limparse e desinfectarse despois do seu uso. Para iso seguiranse estritamente as recomendacións do fabricante e en ningún caso, o usuario debe aplicar métodos propios de desinfección xa que a eficacia do equipo pode verse afectada.

• Cando da avaliación de riscos derívese que no desenvolvemento da actividade realízanse procedementos asistenciais nos que se poidan xerar bioaerosois en concentracións elevadas,

recoméndase o uso polo persoal sanitario de máscaras autofiltrantes contra partículas FFP3 ou media máscara provista con filtro contra partículas P3.

• Os equipos de protección respiratoria deben quitarse en último lugar, tras a retirada doutros compoñentes como luvas, batas, etc.

COLOCACIÓN DA MASCARA

REVISE O AXUSTE

PARA QUITALA MASCARA

2 Luvas e roupa de protección

2.1 Luvas de protección

• As luvas de protección deben cumprir coa norma UNE-EN ISO 374.5:2016. En actividades

de atención á persoa sintomática e en laboratorios, as luvas que se utilizan son desbotables xa que as tarefas asociadas requiren destreza e non admiten outro tipo de luva máis grosa.

• Con todo, é importante destacar que, noutra actividade que non requira tanta destreza, por exemplo en tarefas de limpeza e desinfección de superficies que estivesen en contacto con persoas sintomáticas, pode optarse por luvas máis grosas, máis resistentes á rotura.

Retirada das luvas (tanto o primeiro como o segundo)

2.2 Roupa de protección

• No relativo á roupa, é necesaria a protección do uniforme do traballador da posible salpicadura de fluídos biolóxicos ou secrecións procedentes da persoa sintomática a que examina ou trata.

• Este tipo de roupa, como EPI, debe cumprir coa norma UNE-EN 14126:2004 que contempla ensaios específicos de resistencia á penetración de microorganismos. Este tipo de roupa pode ofrecer distintos niveis de hermeticidade tanto no seu material como no seu deseño, cubrindo parcialmente o corpo como batas, delantais, manguitos, polainas, etc, ou o corpo completo. Na designación, inclúese o Tipo e a letra B (de Biolóxico).

• No caso de que sexa necesario protección adicional nalgunha zona, como certa impermeabilidade, tamén pode recorrerse a delantais de protección química que cumpren coa norma UNE- UNE-EN 14605:2009, denominados Tipos PB [3] e PB [4] (PB procede de “Partial Body”) que, aínda que non sexan especificamente de protección biolóxica, poden ser

adecuados para o uso de protección contra salpicaduras mencionado ou para complementar unha bata que non sexa un EPI.

• Recoméndase que a roupa de protección biolóxica sexa desbotable xa que presenta a vantaxe de que ao eliminarse evítanse fontes de posible contaxio que puidesen aparecer no caso de que a desinfección do equipo non se realizase correctamente.

3 Protección ocular e facial

• Débese usar protección ocular cando haxa risco de contaminación dos ollos a partir de salpicaduras ou pingas (por exemplo: sangue, fluídos do corpo, secrecions e excrecions).

• Os protectores oculares certificados en base á norma UNE-EN 166:2002 para a protección fronte a líquidos1 poden ser lentes integrais fronte a pingas ou pantallas faciais fronte a salpicaduras (ambos, campo de uso 3), onde o que se avalía é a hermeticidade do protector (no caso da lente integral) ou a zona de cobertura do mesmo (no caso da pantalla facial).

• É posible o uso doutro tipo de protector ocular, como sería o caso de lentes de montura universal con protección lateral, para evitar o contacto da conxuntiva con superficies contaminadas, por exemplo; contacto con mans ou luvas. No entanto, se polo tipo de exposición precísase garantir certa hermeticidade das concas orbitais deberemos recorrer a lentes integrais (campos de uso 3, 4 ou 5 segundo UNE-EN 166:2002, en función da hermeticidade requirida)² e, para a protección conxunta de ollos e cara, a pantallas faciais.

• Recoméndase sempre protección ocular durante os procedementos de xeración de aerosois. Cando sexa necesario o uso conxunto de máis dun equipo de protección individual, debe asegurarse a compatibilidade entre eles, o cal é particularmente importante no caso da protección respiratoria e ocular simultánea, para que a hermeticidade dos mesmos e por tanto a súa capacidade de protexer non se vexa diminuída.

4 Colocación e retirada dos EPI

• Tal e como se indicou, os EPI deben seleccionarse para garantir a protección adecuada en

función da forma e nivel de exposición e que esta se manteña durante a realización da actividade laboral. Isto debe terse en conta cando se colocan os distintos EPI de tal maneira que non interfiran e alteren as funcións de protección específicas de cada equipo. Neste sentido, deben respectarse as instrucións do fabricante.

• Despois do uso, debe asumirse que os EPI e calquera elemento de protección empregado poden estar contaminados e converterse en novo foco de risco. Por tanto, un procedemento pouco axeitado de retirada pode provocar a exposición do usuario.

• Consecuentemente, debe elaborarse e implementar unha secuencia de colocación e retirada de tódolos equipos detallada e predefinida, cuxo seguimento debe controlarse.

• Os EPI deben colocarse antes de iniciar calqueira actividade probable de causar exposición, e ser retirados unicamente despois de estar fóra da zona de exposición.

• Débese evitar que os EPI sexan unha fonte de contaminación, por exemplo, deixándoos sobre superficies da contorna unha vez que foron retirados.

• A OMS informa sobre posta e retirada doEPI na seguinte ligazón: *https://www.who.int/csr/resources/publications/ppe_en_a1sl.pdf.

• A orde de posta dos EPI necesarios sería:

- Hixienizarse as mans - Bata - Pantalla facial, mascara ou lentes - Luvas

______________________________________________________________________________ 1. Non existe norma específica de protectores oculares fronte a microorganismos. Os posibles campos de uso a considerar segundo UNE EN166 serían: protección fronte a impactos (todo tipo de montura), líquidos (montura integral/pantalla facial), po groso >5 µm (montura integral), gas e po fino < 5 µm (montura integral). 2. Campos de uso: 3 (pingas de líquidos, admite ventilación directa), 4 (po groso, admite ventilación indirecta), 5 (gas e po fino, non admite ventilación). • A orde de retirada dos EPI sería:

§ Bata. § Luvas.

Hixienizarse as mans inmediatamente despois de terminar a retirada de EPIs , sen tocar nada. § Pantalla facial ou máscara ou lentes

Hixienizarse as mans inmediatamente despois de terminar a retirada de EPIs , sen tocar nada.

5 Refugallo ou descontaminación

• Despois da retirada, os EPI desbotables deben colocarse nos colectores adecuados de refugallo e ser tratados como como residuos biosanitarios clase III.

• Se non se pode evitar o uso de EPI máis dunha vez, estes débense recoller en colectores ou bolsas adecuadas e se descontaminen usando o método indicado polo fabricante antes de gardalos. O método debe estar validado como efectivo contra o virus e ser compatible cos materiais do EPI, de maneira que se garante que non se dana e por tanto a súa efectividade e protección non resulta comprometida.

6 Almacenaxe e mantemento

Os EPI deben ser almacenados adecuadamente, seguindo as instrucións dadas polo fabricante, de maneira que se evite un dano accidental dos mesmos ou a súa contaminación.

6.4 Compoñentes do equipo de protección individual recomendados para a protección fronte ao novo coronavirus SARS - COV-2

Marcado de Conformidade1

Marcado relacionado coa protección ofrecida Normas UNE aplicables2 Aspectos a considerar

Protección respiratoria Máscara autofiltrante. Media máscara (máscara) + filtro contra partículas

como EPI + número identificativo do organismo de control

Marcado autofiltrantes: FFP2 ou FFP3 Marcado dos filtros: P2 ou *P3 (código de cor branca)

UNE-EN 149 (Máscara autofiltrante) UNE-EN 143 (Filtros partículas) UNE-EN 140 (Máscaras)

Bioaerosois en concentracións elevadas: Recoméndase FFP3 ou media máscara + P3 As máscaras cirúrxicas (UNE-EN 14683) son PS e non un EPI. No entanto, hai máscaras cirúrxicas que poden protexer adicionalmente ao persoal sanitario fronte a posibles salpicaduras de fluídos biolóxicos. Esta prestación adicional non implica protección fronte á inhalación dun aerosol líquido.

Roupa e luvas de protección Luvas de protección como EPI + número

identificativo do organismo de control

EN ISO 374-5

VIRUS

UNE EN ISO 374-5 (Requisitos luvas microorganismos)

Distínguese entre luvas que só protexen fronte a bacterias e fungos e os que, ademais, protexen fronte á penetración de virus. No primeiro caso vai marcado co pictograma de risco biolóxico e no segundo, o mesmo *pictograma coa palabra VIRUS baixo el. Esta diferenza vén outorgada pola realización dun ensaio específico de penetración a virus.

Pezas de Protección Parcial do corpo (PB):

― Bata

como EPI + número identificativo do organismo notificado que fai o control da

EN 14126

UNE-EN 14126 (Roupa de protección biolóxica)

Este tipo de roupa pode ofrecer distintos niveis de hermeticidad tanto no seu material como no seu deseño, cubrindo parcialmente o corpo como

1 CE como EPI implica cumprir co Regulamento (UE) 2016/425 e CE como Produto Sanitario (PS) implica cumprir co Real Decreto 1591/2009 2 As versións en vigor das distintas normas poden consultarse na seguinte ligazón: https://ec.europa.eu/growth/policies/european-standards/harmonised-standards/persoal-protective-equipment/

Marcado de Conformidade1

Marcado relacionado coa protección ofrecida Normas UNE aplicables2 Aspectos a considerar

― delantal ― manguitos ― etc

Corpo completo: Mono (con/sen carapucha)

produción

Nº *deTipo *B

batas,delantales, etc., ou o corpo completo. Na designación, inclúese o Tipo e a letra *B (de Biolóxico). Para protección adicional nalgunha zona, como certa *impermeabilidad, tamén pode recorrerse a *delantales de protección química que cumpren coa norma UNE-EN 14605, denominados Tipos PB [3] e PB [4] de protección biolóxica, poden ser adecuados para o uso de protección contra *salpicaduras mencionado ou para complementar unha bata que non sexa un *EPI.

Protección ocular e facial Lentes montura integral Pantalla facial

como EPI Marcado en lente integral: montura: campo de uso 3, 4 ou 5

Pantalla facial: Marcado en Montura: Campo de uso 3

UNE EN 166 (Protección individual dos ollos)

Campo de uso lente de montura integral: 3 (pingas de líquidos); admite ventilación directa 4 (partículas grosas); admite ventilación indirecta 5 (gases e partículas menores de 5 *micras); non admite ventilación Nota: de maior a menor hermeticidade: 5, 4, 3. Inflúe o axuste e compatibilidade con EPR. Campo de uso pantalla facial: 3 (*salpicaduras de líquidos). Nota: a lente de montura universal poderíase utilizar cando só sexa necesario evitar contacto accidental man-ollo.

1 CE como EPI implica cumprir co Regulamento (UE) 2016/425 e CE como Produto Sanitario (PS) implica cumprir co Real Decreto 1591/2009 2 As versións en vigor das distintas normas poden consultarse na seguinte ligazón: https://ec.europa.eu/growth/policies/european-standards/harmonised-standards/persoal-protective-equipment/

6.5 Guía para protección persoal. Estratexias alternativas en situación de crise. Este anexo expón alternativas e posibles estratexias ante a escaseza de equipos de protección individual (EPI) en situación de crise. Deben ser avaliadas antes da súa aplicación excepcional.

A forma óptima de previr a transmisión é usar unha combinación de todas as medidas preventivas, non só EPI. A aplicación dunha combinación de medidas de control pode proporcionar un grao adicional de protección, mesmo se unha medida falla ou non está dispoñible. Este enfoque está destinado a usarse cando os equipos de protección individual (EPI) son tan limitados que xa non é posible aplicar de forma rutineira as recomendacións existentes. É posible que sexa necesario considerar algunha destas medidas ou unha combinación delas, sempre de forma excepcional e mentres persista a situación de escaseza. Os equipos de protección individual que cumpran coas especificacións técnicas distintas das normas harmonizadas, por exemplo as máscaras N95 e KN95, que autoriza o Ministerio de Industria en base á Recomendación (UE) 2020/403, poden ser usados cando corresponda.

Nota : Estas recomendacións están en continua revisión en función da evolución e nova información que se dispoña da infección polo novo Coronavirus (SARS - COV-2))

Nos gráficos seguintes, móstrase o uso suxerido de máscara PS ou máscara EPI, baseado na distancia dunha persoa con COVID-19 e o uso do control de fonte (segundo a dispoñibilidade, poden optar por utilizar niveis máis altos de protección).

Mascaras Recomendacións segundo da distancia coa persoa sintomática

Mascara

Roupa de protección e luvas