Autonomía curricular y profesorado

35
83 I.4 AUTONOMÍA CURRICULAR E PROFESORADO JURJO TORRES SANTOMÉ Universidade da Coruña O proceso de descentralización na educación, o traspaso de competencias e responsabilidades desde as administracións aos centros de ensino, corre parello aos procesos de delegación que ocorren na esfera da producción e comercialización. Tráta-se dun proceso co que se pretende conseguir máis calidade e maiores cotas de eficiencia en tales servicios, aínda que sempre cinxíndose ás concepcións e defi- nicións que de tales conceptos ten a administración que aposta por un modelo de sociedade e mercado liberal ou neoliberal. As actuais sociedades neoliberais, pese á súa énfase no mercado e a que sexa este o que regule, ordene e mande, están a conformar non un Estado feble e rebai- xado en poderes, senón todo o contrario, forte e intervencionista. Os novos estados neoliberais non se desentenden do control da sociedade para facilitar que as leis de mercado, da oferta e da demanda, do benefício e lucro sexan as únicas que regu- len. Máis ben o que sucede é que mudan as formas a través das que se produce o control e intervención do Estado. Os estados ceden autonomía, mais crecen en grande maneira as estructuras de control. Unha importante armazón de burocracia acrecéntase e faise máis visible. O Estado pasa a se preocupar pola avaliación das institucións ás que lles concede autonomía, pero unha avaliación non democrática, senón unha avaliación que presupón un modelo que non é sometido a debate públi- co. O Estado desde unha aparencia de neutralidade, de respecto pola autonomía que o seu discurso explícito promove, mantén, con todo, outro discurso oculto de signo contrario. Mediante unha importante armazón de medidas lexislativas, fiscais, de organización e avaliación ten aínda poder suficiente para asegurarse un control aínda máis férreo que antes. Este fortalecemento do poder é tal porque se fai de maneira máis acochada, sen grandes espaventos e, en moitas ocasións, con apa- rencia de non estar a facer nada, ata de certo desleixo.

description

Jurjo Torres Santomé Universidad de la Coruña

Transcript of Autonomía curricular y profesorado

Page 1: Autonomía curricular y profesorado

H�%: H

��5������������� ����� ���� �9�� ��

�G��� >���A! !�#>�8E

G��9���� � �� ������B�

��)��7���� �� ��7��������7�?������ �7�7�?�2�������)���� ��7�3)����7��������)����<��� � ��� �� ������ 3�������7�?�������7������� ��������2�7�����)����������)��7����� �� �����7�?�� ���� �7��������� ��=���� �� )�� �77�?�� �� 7�3��7�����7�?�*>���'��� ���)��7����7���������)����� ��7���������3���7��� � ����3�������7���� ���=�7���7���������������9�7���2���� ��������3)���7��5�� ������7��7�)7�?����� �=�'��7�?������� ��������7��7�)����������� 3�������7�?�������)�����)������3� ���� ���7�� � ����3��7� ����<�������������<����*�

����7��������7�� � ��������<�����2�)������@����=�������3��7� ������������5������������������2��� ������3�� �2��������7��=��3����������A��� ��=�<�������<��'5� �����)� ����2����?���� ����7��������2�=������������9��7�������*������9������� �������<������������� ������� ��� ��7������� ����7�� � ��)����=�7������������������� �3��7� �2� ���=������� �� �3�� �2� ��<���=�7�������7�����5������@��7�����������'���*�8���<�����������7� ��������3� ������=��3��������9��� ����������)�� �7���7������� �� �����9��7�?�� �� A��� �*� ��� ���� ��� 7� ��� ������3��2� 3���� 7��7��� ������ ��3���������������7������ ��7������*�G�F���3)����������3�?�� ��<���7��7���7��7���������=�����3���9���<��*���A��� ��)���������)���7�)���)�����9����7�?�� ���������7�?��������������7��7� ��������3��2�)������F���9����7�?������ �3�7���7�2���?����F���9����7�?������)����)?�����3� ����������������3��� ���� �<����)@<��'7�*���A��� �� �� ����F���)����7��� ���������� � �2� �����)�7���)����������3������������ ��7������5)��7����)��3�9�2�3�����2�7����� �2������� ��7������7����� �������7��������*�8� ��������F���3)����������3�?�� ��3� � �����5������9��2�=��7���2 ���������7�?�����9����7�?��������� ��)� �����=�7������)������������������7��������� ��3���=���������������*�A����=������7�3����� ��)� ���������)���������=��� �3�������3����7�7F� �2��������� �����)�9�������2����3�������7���?��2�7����)�'���7��� ��������������=�7����� �2����� ��7����� �����5�*�

Page 2: Autonomía curricular y profesorado

A�������9���������� ��5����7��������������������)��� �5�$����)�������� 3�'������ �����?)�����7���<�3<�� ��� ��7����9������5������9������������7�����)���7�3')������� ��<�� � ������������3��O� ��B��2�5������ ����2�������������� =���7���)��� �����7�)��� �����7�������� �����)� ���������7��3�<�������@���3��� �7� ��*�8���2)���������<�� �2� �7������ ������������3��O������������������<�����7��3����� �7�������� <���7���7��� �2� 5�� ���� ����2� ��� ���� 7�3)����3����� 7����� ���7���� ��3�����7������2��������������9�� � ������)���<��� � ��� ��=�7�������� � ������� ����'���� ��������3��*�

!����� 3�������7�?��)��7��3������F���������3���7����7����2�������3��������3�������7�3��)��=���������)��=���������B����������7�?�� �������� ������5����� � ������3�*�(��=�������3���=��7��������7������������)��=����� ��������7����7����5�����)�7F� �2�)���������� �� ����� 3�������7�?�����)��7��3���������������������������7����7�������<�������=��5�<��*

D���������?���� 3�������7�?�������9��� ���7��)��� �� ��)�77�?�������9����5��'7������7������2�9���)��5�7����7����7������� ��7��������)��5�7����7����7������� ������2���?��������3������=�3����������7���7� �����������7�?�� ����������9���������������=�������7������� ��������*�����<�� � �� �����77�?�� ��7����������� �7����������3���7�������F����)�7��� ��I���7��7�3)�����9�J*����7���������������3��� �����7�3)����������������)��7���� ��7��������*�������������3�3������ ��7�� �� �������� � ���)��9���<�������7F�������5��������)�)��� �7���9��)������=�����)�7��7�����7������3������ �7���������7�����9� ����*

��)���7�)�7�?�� ���7�������7�������)������ ��7����������?����7����7�7�?�� ����������7������2� ����������������������3�� ���<��B������<���������� ��������3�'��� ��7� ��7������7� �3�7�*��������������7���@��3�����3�������7�������3)��7� �����9�����7�?��)�������77�����G��9���� � �*���������)���<����3� ���������� �3��'����7� �3�7��)�����������������F���������<�� � �� ������ �������9���������������������7�� �7��������3����������������)��5�7����� �7���9��� ��7� ����� ���)��=���'������)��=��������������<���������<�7F������������G*

4�� @7���2�7����������9���<����?�2���� ��)���3������������������ �7���'9�2����� �����9��7�?�����7������$�)����� ��F��)���7�)�7�?��)������������� 7�3')��3��� ��7���7�3��� � �2�7������7��� � ��� �����3�� ���� ��7�3��� � �2�����'���� ��)����� �3����?��� ��5������������� � �� ���)������ � ��2���3������?�)������������� ��*�8��������)� �3��������7����������9����7�?�� ��7��� � �� ������������)� ��7����������?������������ ���=������ ��� �=��������3�������� ������ ��*�E�3)���7�� �<���7���� �������)����� ��)���� �$����7���7�������7��� �����3�� �2����@�)��7� ��7�����7��7�����������7��?3�7�2������7������ ��)�B�<�������7�3��� � ���2���<����?5�7�2����7��������7����*

G�������3��� �7���9���<������� ��)������������ ���=�����2�����)�����������'7�?����7�� �7�?��� ���� �����)����2������5����� ����������������� �3����������'������ ��7�������������3�� ��������*�(������ ��F����7�� � ���9���� ���2�)����5�3'

H�%& H

Page 3: Autonomía curricular y profesorado

)��2���7����� ���)�<��7�7�?������5������� ���������� ���=������ ���)��<��� ������7'��9� � �2�7��������7��������7������� =7����������9�5����� ������ =��� ����3�9���������7�3)�� ��5���*�4�����������)��9���<������������� ������77�����������3�� �����)� ������7� �������7������� ��������*�

!��<���3�����F����5��������� ������)���7�)����5������2�)� ���3���9���)�<��7�' � �� ��7���������7������2������� �� ��7�3���7�������)�<��7�?������������7������F��� ��F�� �������������=������ �7���9�2� ������ �� 7��� � �2� 7���)��=��������� ����'3����� ��)�7����� ��2�3���� ���3��3�� ��3)��)� ���3��� ���� ��3���� 9�����7���7�3��I�������� 3��������� ���������)��� ����J*�E� �7��2���7�3)�����9� � ��7��7��'��� ������������� �����7���������9��������77�����������3�� ���������9���� 3����*�!����7����������77��������3������������ ������2����)�����7��������=�3������3����7�'3� � ��2�����F�<��������<�������7������9�7����<��� ��� ��2����<����?5�7������9������ �=�7�����������5������<���������� ��*

����9�� �������)�����7���������������7��=��3���������7�� � ��� ����9��9� ���7����������=������ ��F��7��=����7��2�)�����F��<�� �2� �����)���� ���?5�7��������'<�������<������� ���)����)��7������� ������3<����� ��9� ���������� ����7�� � ��7�)�'�������� ��3��7� ����)���7��9���������� ������7� � �����7� � �����7����3� �����2�)��������2� �����������7�?�� ���7���7��9������ ����5����7�����9� ��������� ���'��� ����������������)������7�3����F�� ���������7�?�� ���������7�?�����9����������' �7������2�������� ��������9�����)����3��������������)��9���5���2� ���������������F�9���������O� ������� �� ������������������9������� ��� �7������� � ����� ������� =�������������������������������5���)���������)�����*

#�������7�� � ������������7������� ��)�� �77�?�2� �����<�7�?����7�3��7����'�7�?�������������������� ��� �� ��3� ���������)� �3��� ���3�����7�3��)��'=�� �����2�����������7�?�����7�����������)� ������� ���=?��*�A������7�� � �� ��=��5�'<��� � ����<�����)��7����)�������7��� ������������<�����)�����������)����=�7���=��'7��������3��7� �*�G�F���7���3������� �3�� �����<���� ����������<���� �����=��5�'<���2�7���3@���)���� ����������F�<��� � ���)�����7�3� ������� �3�� ��� ��3��'7� ���� ��)�� �77�?��)��7��������9����� �������3��� �7���9��)����)� ��������� ���'��*

������ ��������A��� ����������� ��7��������������7� ���7����� ��������'3��*�E�������<9��2�3���������7������� �7�7�?�2�)���������������������3�����7���?� �����)����<��� � �������� ��3�������7���3������I=��7��J�)�� �����*���A��� �� �7�' ������F������ ��)�������7����7����<���*���������5��7�������� ����� ��=��������7��'7�)���� ���� =����� �� ������3��� )���� ��� 7������� �7������ �� �� )��=����� �*� !���3<���������� ��7��������7�?����� ����?���� �3����?���������������7 ?��7����27���7� �� ��7����)��7�)7�?��� ��3������� ��)��=����� �2��������� � ���� ����� ��3���7�����)������������3���������3��� ���5�����������9����3)���������������������=��3��� ���9������������3�� �*����������5�����)�7��7��� ��=��3�7�?��)��3�'9� �������� �� ��� �7�7�?�2������� �� ������<����� ��A��� ��7�3�� �� ����D���� ������7��2�=�������������������3������ ����3��7� �� ������ ������3������������

H�%, H

Page 4: Autonomía curricular y profesorado

)��3����� �������7��� ����9�7�?��� ��7������� �7� � ��� )����� 7������� ��7������*� ������ ��� ��B���������3��7�����������3��� �������5��� �3���� ���)���<��� � ��*��<�3<�� ��� �� ��7������ )��7��?5�7��� 7������7��9�����2� ���� 7�3���� �3)���7�?�� ��7����7���� <���� ���� 9�� � ����� �<���� ��� 7�3��� � �� ������2� ���� ��7����� ��4����3�����������2���3��3�����������B��� ��=��3�7�?��)� ��?5�7�� ��)��=����� �2��)������� ����7�������7��?3�7��� ������ ����������3��� �7���9�2���������77�?�� �����)��� ��)��=����� �2���)�<���� �����7������� �7���9���7���������� ��������7��'�������7������2���7*2�=��� ��)���<���������3������7��7�)���<������*

A������� � �2�)� �3��� �7�������������7�3<�����������=��3��� ��7������������������� �� ������������=���9���<��2�3����7���� �����3��3����3)���������7�?� ��3�����������3��*���3���������>F�3���!*�4�4YAS >;��600-2�)5*�6%+�2�I�� ��'7��������7�?��)����� ����������7������7�?�����=����3������)����<��� ������5��'7���� ��)�����7�O�������� ��7��������3�7����3��3����=�7��)����)?�����)�7��7������ ��� ����3��� ���)����A��� �J*�

#��=�� �����������)�7��7�����)����� ���� ����������)��=����� ����F��I���')����<��� � �� ��7��7�J2� ���� )�����7�� ���� 7�������*���� ��5�2� ���� ����� ���5�� ��������������5����3��� ��?5�7�������)��3��������������3�� �����)�� �� ��3�������3��� �7�� ������7�������� ���9����7�?�*�A������@��3�3��������7���� ������)���<��� �' �� �� ���7� �������7���� ��� �������3����)��)�� ��� ��� �����7����������3�� �7��7�����7������������<����2�������7����5�����7���2��������������3���7�3���������������������� ��������3��� �7���9�����������)��������7��*

���@���3�����=��3���� �7���9������)��7��7�3������� ������)������ ��3�� ��������7���7� ������ ��5��� ��3���=������������ �����������)���)����� �����<����� ��������)������)���7��=��3������7����7����7�3@�*���7��������)�����3)����������)� ��)�����7��� ���7����7����7�3@���7����3�����������������<�����<���� ��<�3<�� �'�����)�<��7�?��7����5�3)�����7��7�� �� ����������=��3�7�?������������3�� �� ��@���3���7������ �����9�����<��������������3��3�� ��<�7F�������� ��7�B�7��*������ �� �� 9��� ���� 5������� 7����7��� ���� �����3��� ��7������� ���� ��� <������ ��� ���� �� ����3��� �� ���)�� �� ���3���� ��7�B�7�2� )��� �5�3)��2� ��� ���� ��7���� 9�9���?�����2����?� ����� ����� ����3��� ��������?� �7�2������������=�5�� ����3��� �7��������2���7*������ ������������� ��7�B�7������3�����3������� ��)�<��7�?�����'9���������� ���������3)��O��� ����3���������3<��������������@��3�3����� �<�'������<����5����������<��������<���� ����5��� ��������)�7�*�4����3����� �*�

E�)��7������7�B�7����������9���7��=�� �� ������7�)�� ����3<������=��3�'7�?�����7���5�������)��=�7����2� �����������)��������9���)����7�<�������7��7����3����)����������������7��7����� ������9���?�� ��)���������7�����2�7���)�����?�� ��������7��7�B�7�3������7��7�� �����3��3��� ����*�#���)� �3��� �7���������F�)��������B����F��7������������������?�)�������7�)�� �����3�������� ����������������'����3��� =�3�����������7��<������ ����3��� �� ���������������5�2������������9�B������������<���� ����5����������� ���������5���7�?���� ����������F�5�������7�� �'����� �7�� �����������9����7����������������<��5���*���7�B�7�3����� �����3)�������

H�%C H

Page 5: Autonomía curricular y profesorado

��������� ���?2���� ��3�����3������� ���7����2������ ��3<������� �������� ����@���<���2�3���������������� ��2�����7�)�7��� ������� ���@��<����2� ��������� ���@���7����2� ��7���� ����3����5�� ����������5���2� �����?���)�����������������������7��<��2�7?3��=�������7�<� ������������3)�2��������������������������)������������� ��5��9������@��)��� �2���7*�

#��� ��5�� �� ���� 7������� ����� 7��������� ��<��� �� ��7����� ��� ��9���� ���7������ ���� ������2� 7�� �� ������� �� ������� ��7���� �5�������<�� ����� ����� ���� ������)������ ����9��9� ������� ��5���<���7���������7� ����9��5���7�?�� ��5�3�����������7�B�7�3�������� ��������� �������)����������*�4���7��7�3������)���3�7��)@<��7����<��������9������7�������9�B������������F��=��3�� ������)����7'7�?�� ���5���7�?���� ������=����������9��2���F����)�7��� �� �=����� ��F��5����'��7��7��2�������7�3����<��B����F��������"�G(A��>���������A!>�"�A>��600%2�)5*6::�$�I���=��3�7�?��`����9���<��5�a�3���=������2�����=�7��2�7�3�����5��������<��' ������3�������)�����3����������2�3� �� �����5���7�?�����9���7��<���3�2����������)����2� ������ �3����������)����� �������7������� ������)�7�� ���@��5�9��'�� �2�7F������7��7����?�� ����)������ � �� ��� ��3���� � �J*�1�����������7�3�����7��� ��������5��2������B�� �������� ����3)��)��� ��=���3�����*

��������3���� �7���9���3� ������7�����@��������3����������<�������� ��)��'7���� � �*�A����7�����)��� ����������7���3���������������������2����3� � ����������������3���� �7���9�������<���7��7�<� ���)����)��)�����������������7����*�������')�����7�����3���)�)������������7����������7�?�� �� ��9����5������)� �����77� ������7������� ��������*�!����3<����2���������)�����5�����?�� �������3��� �7���9����� ����)�<��7�?�2������@��������7�?�����������@���3��� �7� �������=����7�3)�B�' �� ���3)���7�� �<�����=��3�� ���7���� ����������F������<�����2� ��7�������<��7��������F��)��3�9��*�4� �3��� �7��������5��������7������������7�������������������5����������<�����������������7������*�K�����F��7�������������F���� ������77��������7���� ����������7���� ����� �3)���7�� �<����)����7�B�7��2� �����)�������� �3)��7�����7��9�3�������� ����9��9�3����� ��7�3��� � �*�(��������7�?�� ����������7�����7���� ����������@��7���)���<���������2����3������ ���7����2����������)� ��=�7�������� ��������F��7�����?��)������2�3������������������ �� ������F��*�

(���)�����)�������������7������7���� �����������=�7�����3�������������)���'��7�2�7�������������7�3����O���������@��7���7��9����7���������7��7���9����5�*

G�F��7��7�)7�?�� ��������3���)������)��=����� ������ �����������?�)�������'5��������5������7��7������)� ��?5�7���3����=�7�7��2����?�2���)���7�)��3����2�)�������<��7���7�3)��3�������7������������ ����<�� � �������)���� ��7����������=��7����<����3���������������������=��7��7�3��7�������������3�� �O�)����)� ���)�����'�����������9�� � ��������7�� ��� �� ����� 3�������7�?���������)�� �7����7������������7�3��7�������������)���� ���?5�7������7��?3�7���3���)� ������*���������'3���7����7������3)��7�� ��)��� ��7�� �7�?���)������=��7������ ���7� ������������ �����'����9���?��� ������� � ��������� ���������������������9�9������� ����3��� ��)���'� �� F���?��7�� �� ��)�7��� ��7��'5����=�7�O� )���� �������� ��� ����� ������� �� ��� ����<���=�7������<���=�7������*�

H�%- H

Page 6: Autonomía curricular y profesorado

>��<�����������)�����������3��� �7���9���<���������7���� ������ �3����?�����7��2�3�����2�)�����7��2��7��?3�7�������7������3)��7� ����������77�?�� ��7�������7������������<��������������2�����7�3����������7������ �=��3�7�?����������)�� �7���������>���A!2�600%2�7�)*� 1�*

A��7����7���7��2�7���� ������7��������<����������� �� �<�����������7����7��'7�� ���7���� ���7��������������� �<������<����������7������� ��������2� ������ ������)� �����������<�����������)������ �������3�� ��7�3�� �������)� ��������7��'�����7�3���)����9��*�A���� �3����?����7��)�����7����7��9�2�)�����?���� �<������3�'�������)� �� =�7��������� ���B�� ��������3��� �7���9����������������� ���������� ��� ������7�����������)�����7����� ��)���*�

#������)� ��)�����)������������������7�� � ����7��������7���������7��7�� �����7�B�7�3������������7��������)��������7�� � �� ��=�����2�7� �� ���3��� �=�7�� ��)��9��2��������5�� ������������<9��*���7�B�7�3�������7��=��7��9�2���������������������<5�7�������@��7������77�?�2���9������7�?���� �9����7�?����������������������� �<�� �� ��5��������3���� ����7�?7��������� ��������)�������� � ���)�����7�������7�������3�����������)����=������ ���� 3�������7�?���� �7���9��*

���������������� ������������������� ���� �

(�� ��F������)��� �� �7� �������=��7�������������� ��������������� ���5)��'������)����7���� ���)��=���������)��=�������7�3���5������ �������=��3�7�?����7���27�3���7��9��������7����*��F��������� �3�������7����3�������������������7�?�����7�'����������=��7��������3)������������ ����)�� �7���2����?�������5�������F��7����������3�������)��3����)���<��� � ��� ���77�?��7�����F�5�3?��7���������>���A!2600%<�*�#����������7�?�����7������2������� �7������7�3������ ���������7��)��������@���� ������� ����5����������3��� �� �7���?������7���7�?��������������9�����9��'���O�� �7������������7�3)����3������)������������������7����� �77�?��7���7�����7�����@���� ������7��7�)7�?��� ����7�� � �*�>������ � ��5��3��� ��=��� ����9���?�����7����3)��<�����7������� ���������7�3������������ �2�����3� ��<��3����2���7���������� ��3� ���<��� ��� )������� �� 7���� �� )��)������ ��3� ���� �� ��7�� � �9�5����O��� �������9�<����7�<����F����)�� �77�?��� ���?5�7�2�7�������2��7��?3�7�����7���� ���3� ������7������ ����7�� � �*�����������7�?�����7������������ ��)���<�'�� � �����������3�����=�7������7�3��)���������������7��3�9���?��2�� ���2�7��7�)'������)�7��7������������9���)�� �����=����������� �3�����������=�7����*

��3������� ���7��7�)������7�?�����<��������� �7�����9�B��������3�� ���� �����<���� ������)��=��������7�������<�������� ���F������7� � �2� ��7����5������ �*��)����������3�<�����7���� ���7�?����3��7����7���2��7��?3�7�2�7����������)�����7����������� ����9��9�����������<����*� ����3����2����7�����?�����7�������=��� ����� ��'����� � �����=��3��� ���)����?�2������������������B�������9���7���������7���������7��3�2�����5��3�2���� � ��3�2����=�� �3�������3�������5��������)�����7��2���7��'

H�%% H

Page 7: Autonomía curricular y profesorado

���3�������7����3)�� ���7�3��)����������2�5����������2���F����� ����)�7���������7�)��3�*�A�������������7���� ��<�������������)��<��3���3����3)��������2�)��� �3���� ��7�3)��5���������������B�3���)������������ �7�����3���7��=��7��9�����������������������������������������������7� ��*

A����� ��� ��)�����9��������3�� ��3�����9�� ��7����3)������� ������� �' �������5���������7����2� ��3����������F����)�7��� ����3<�2���� ��)�����������=�7������������5)��7���������=�������3�����)��7�3����� ��3������� �����<���� ����5��� ��'���� ���������9�����<����������� �������3����7����2������)�7���2��� �7�7�?����=������� �� �7�7�?��)��3����*������ ����)���7�)��������9��7�� ��F����)�7��� ��S���(������7�?� ��9� ���� ��7���������7����2��������������� � ��)������� ���������' ����� �2� ��3��� ���������� ��=��������������3���� ��=�77�?�2��7�<���� �7� ������7��5����� �� ��7��7�?���7���7������7����2�3�����3�@ �2�I��7�� ��J� ��3�� ��������9�9��*�8������ �����<���� ����5�������������<�����������������<����� �3���� � �������)�� ���3�5�������=��3�7�?�*�4��������3)��7���3���������7�3��9��� ���5� ���������������������� �<��������=��7������9� �������������7�3���O�������7��9�������3���������������3���������3�� ������3�� ��3���)�?5�3���=�������*�(����������������7�?��� ��9� ��7����������=��7��������3���������7����7���������)�������� �=�'���7���2����=��3������������3����2� ��������)���7���������<���� ��7��������7?3�7�*A����3� ��� � �� ��3���������7����7������� ��=������� �������=�7���3������7�<��7��'9����� ��������)� ����������3����)������7��3��������7����3�� ��7������� ���7��7�����9� ���2� 7�������2� ��5����� �� ��7����� ���� )��3�9��� ���3������7������� �� ��)�S����(�����2�K�����"��<�������8��������������3�� ��7����� ��"��<��*�

>������ �� �9����� ��F�� 3��� ����� ��3�� �� 7����7��� ��� ������ �� ������ 7�3�� ����������� ���)��)��@����F�� �3�5��������9���7��7�� ���)���<��� � ��� ��������F�3�����)���������9����������=��3��� ��3�������)�����9��������� � �2���3�� ��������9�9��*�G�F��9�� � �������7�����7�?�� ����=��7����<��������)�������� �������������=��7�����5���7�?���3�����9����3�5��� ����������F�3����2� ��7?3�������7��' � ���=�����3������� �����7�� �7�?��� ��9� �O����5�� ����7������������9��� ������������5�������3����������F�3���=�������)���� ��7�� �7���������=���7��2��� �����3������� �����������=���������7����5�����������7�?��� ���)����?���� �� �3���7�?���7���*

G�F�� ���7����7���7���� ���=��)���3��������������������������)�����������=�7����� �� ���� ��� �������3����� ���57���9��� �����7���� �7��7�� �� ����� � �*�����<���� ����5���������7��)����������=�����=��� ��=�� ���������7���� ���� ��������3�� ���?��5������F�3��� ������<���7�2� �� � � ��� ����2�����9�9������7� � ��2����� ���<����� �2� ���� 7�������2� �� 7�����3� ��2�F�������5����2� ���� ��2� ��������<�����*�(�=�7��3���������7���� ��� ��3������� �����<���� ����5���)� ���3������')�����=��3�7�?����<�����3���7�3�$���9� ��7���� ���3�������2� ���7�� �7�?��� ��9� � ��������2���������� ����7���������������)��� ��7�3������7����� � ����� �9������������� ��3�� �2� �����������)��3� ��2� ���7�������� �����7�?�������A��� �2� ��)����������)��������������7�?��� ��)�<���2� ��5���������9�9������)�<������� ���

H�%0 H

Page 8: Autonomía curricular y profesorado

������7��������� ��)��7�2� ���)��������������� ���7���<��5����������������)�����' ��3���7�� �7�?��� �����<����2� ��9� �� ���)�������7���3����9������=���7����/���)��'���7��2� �������7�?�� ���)���������7�������=��3��2� ���� �����7��7�� ������F�3�'����� ��3�� ������)��3�9����������5�?�������7��������������5)��7�7�?��� ���7��'7�)7�?��������2���7*��������>���A!2�600%2���)*� 1�*�

��� �����@��� ������7���7��9������ �7�����3����������7�� ��2�7�3��=����� ����@�����������7���������������7����2��)���7��� ���7����� � ��7�3��3����7��9��27�3���5������ �������=��3�7�?�� ������� � ���/���7�3��7��� ����� ��7������2� ��<���� ������2���=7������������F����������������� �������������7���9�����7�?������ ��5���)������������F��=��3�� ����=������ � �������@���)�� �77�?��*�����������7��'��3����7� ���7���������7�?�� ��7����=�7���9��I7�������)�)����J2�������3)����)���7�7�����)����2� ��5�����9���<����������������7��������=�7���*�A��������������9�����9���'��7�?���)�����9����=�7����2����������9��� 7��9�������<���������3��������7���� �� ��7����7�������7���������������9����<�������)���������3��7� �� �����<�������������7��' � �������<�������7�����9� ���*�D����������2�7�������)�)��������� ���3���7�?��7������ ��� ��=���� ��� ��3��� ��3��5���7�?�� �� �� ��� �������� �5)�����7���2� =��3��2����=�7��������)�������7�?��� ��7���7��9�������)� �������������)�����7�����F�5�'3?��7��� �� �� )���7�?��� �������7������� �� )� ��� �=����� 7�3�� �� �3)�����7��3����������7�� ����*

�� 7������� )�)����� �� ��3)��� )�����7�2� ��� ����� �� ���� ���� � �� ����� )���<��K����F���A#(>��600-2�)5�*�&,'&C�$�`��)�����7�������� ��������5���������������7��������� �����$����� ***���)�����7��5�� ���������� ������<��7����7�3������7�?�a* �7�������)�)�������)�� �7� ������� ������� �� �������7�?��� ��)� �����7�� �����2)�����������������������<5�7��9���������� �������������7������7�?��� ��)� ����5��'������*�A��3������ ���7���7�?���7���������)�)�������)? ���� ���7����7���=�7��� � �������3��7�����7����7��������������)�� �7������9�F�7������� ���5���7������������')��� ���� 7��������� �� �� )���7�?��� �� )� ��� �� ��7�� � �*� ��3@��7�� 7����2� ��7R2<��9@2�������2���)2�)����5�3)��2������@���7���7�?���3������5�����������������7��2L���������������=�7� ��������������� ��F�����77�?��7��������7������� ���3��� �I�=�7���J���� ��I)�����5��J����7�����������7��2�����7����=�7���9��N��7����3�������)��' �77�?���7�������������5��������� ���� � ����������������������� ��7���7��9���F�3�'���� ����������@�� � ���� � ��������� ��)��������7�����?������3��� �*�(����=��3�2����3������7�B�7����������9��� ��3@��7��7�3�������2� �=�������� ���� ��'���O����)�����������F�<�������� ����3��� �����7�?�������A��� ����7�������3@��'7�2������������������������=��3���7�����9���)���� �=�� ���������� ��3�2��������)�7�'��������������� ��9� ���������� ��������� �7� �����=������7�3��������)�<���=��������3����� ��7������7�?���� �����77�?�� ���@��3�3�����7���7��9�*

#���)� �3���)�� ��� ��9���������7�3�B�3���7��������F��������������#��(������� 2������ ����7��7�)������7�?�� ��8��������!>A��!��600%2�)5*�&-�2�����5�2����3� ���� ���������7�?����7����<���� �������7����5����3��� ����9��9� ��2���������5���7�?�2�)��7���3������������3���?�� ����=��3�7�?�����������������=��'

H�0. H

Page 9: Autonomía curricular y profesorado

3�������)���7�)����=������ ��)�� �7��9� � ���� ��)� ��*��� �=����7���7������������)�������7F�3�����7�� � �� ����=��3�7�?�2����������������������@���3��7��7�)7�?�����=������7�������3)�����7��� ��7�3���7�7�?�� ��7�B�7�3����2����������)� �'3���7���� �����7����<����7�������� ��������7�� � �������� ������3�3������ ���@�F�������*�#����5��������7�� � �����������9��������� �����3���?�� �� ��=��3�7�?����������� ��)�B��� ���������5���2�3������3�������=����7� ��2�)����7�3���7����*!��� �3<����2� �� ��)�� �� ��7�� � ��� ���� ����� �� 5�� ��� �� �� ����� =��� �� ��7���7���7��������)����)� ��� ��7�����������)�� �77�?�2�7��7���7�?����������7�?�� ����=��'3�7�?�*�����)� ������77������ ����3��� �����=��3�7�?��2�)����5�3)��2�)� ���5�' �������7��3��������)�� �7��9� � �2�7�3)�����9� � ����)� ��� ���)���2������ ��5�'���I7���� �J*

A��<����?5�7�2����3� ���� ����7�� � ����3�������� �<���<����������7���� �'����3������ �3����?��� �������3��� �7���9�2� ��3�������)���7�)������=������ ��=��'3���9��������������7����������3��� ���5���� ������������)��� ��5�� ���������9������)��=����� ��)����7�)�7�����������3�� �����3���5�2�7�3)�����?�2�������2������7�?�����9����7�?�� ����=��3�7�?�*

#����� ��<��� �� ��)�������������7�������� ���� �7������� �3)���7�� �<�����������7�������?�� ������ ����������7�?�����7��������� ���@���<��������� � �*�

���������7�?����7�������7������������5����� ��7��F��=����� � ���5)������������� ����3�� ��7���7� �*�E�����)�7����� �����)�� �7�� ��=��3������������ ����3� ��7����7���7������ ��7������������7� ����7�� � ��=���7�������� �*������9���5���'7�?���� �������7���7���7��� ���@��)�����������F��7�3��� � ����� ������� �����'�����9��������������� ����=�7���7�3��3�3<���� ��F����7�� � ����7������O�7���'��@����������5����)���������)��������3�� ����������� ��2������� ���7�3���������' ���������)�����������7�3)��������� ����3��� ����)�7�����)����7�)��� ���3��3���������7�?��� �7�<��� 7�3)����� �� 7��7�)7�?��� �� ����� � �2� )���<��� � ��� �� ��3���'7�?����F���� �������9�������*�

!���� ���3���G>8�##��60%-2�)5�*�&+�����*�2���F����7�� � �� �3�7���7���7������� �7�7�?��7��� ���������7�?��$�6��4������������������������������7����� ����3��� ����������� ��9� ����)���������9�����������*� �����<�������� �7���)����'�����=��5�9��2������)��� ������7�3)��� ��2� ���<��������� ��7������������ �=��������)7�?�����3� ��� ��9� �*�+��4�����������������<�� � �� ���)������*�

��������� ������ 7�)�7� � ��� �� ���<���7�?�� �� �� ��<�� � �� �3)��7�� ���3�� ����)���7�)����<��7��$���� �����'��)����?����<�� �����' ��7��3���7�?�*

��3)��3����������F��� �7�7�?��������)����9����)?���9������������7�?�� ����������7����������A��� �2�����<���������� 3�������7�?��� �7���9��������7������ ����������3)�B������@���)��)�����)7�?��� ���������������3��������9��������3����'3��������)� ����7�)����7�3���5���� ��*���3� �� ��=�9���7�������<�� � �� �����3'�� ������������ ����)��3�9�� ���� ���<���7�?����7�����*�A�����7�)�7� � �����=��'

H�06 H

Page 10: Autonomía curricular y profesorado

5�9��� �3�� ��2������9�2���<�� � ��)�����77� ������� ��7����� ��)���)�7��9������7���� ���7�������������������<����������7������� ��������*

������� ��)���7�)����<�����������7��� �� ��7��3���7�?��*����)����<������� ���9����� ��7��3���7�?������5������������������� ������7���7��9���F�3�����������������=��7��� ���� ����� =������ �� =������ ��F��� �7�7�?�� 7�)�� ����������� �� ����9��9�'3����� ���7�)�7� � ��� �� ���<���7�?����������3��*�A������������7�����2��������'����������� ��������)�7�������)�����7� �����7���������7�������<��� ��� ��2�7����7��������)��=���������7�3)���������� �����������3)����7������*

��5�7�3����2��������7�������������7�� � ������=�����������7�?����7������3)��'7��������7��5����� ��)��=������������)����<���� ��������<�������5���)�������7��'���2�������7�����*�#������)� ��� �7��2������3������������ ��7������������������)��@���F��=��3�7�?��7���������?�� �*�A��7����7���7�����F�����5��7��� ��)����� �����<�'���� �7��������� ��F���?�� ��=��3�7�?��7����������)��7�)� ��?5�7�*

����"�������������� ���������"��#��������

���3���3� �� ��9��2���������� ��������F�2�������@��7�2� ���7F�9��� ���5������ =��7���� ���)�����7���� �7���9��*����9��������� 7�3�2����3��3����2���������)��=����� ��������������������3������ �3�� ����F��=��3�7�?��7��������3����3)��'�����*�����������7�?��� ��=��3�7�?�� ��)��=����� ������@���3����������7�����7F���'�������<�� ����������=�7�� ������7�?��)���� ���9���7��������F��=��3�7�?�� �3���' ��7��������57����9��)����)� ���5�������)��7���5��*����3�7�?���������3)���7�� �<��2)����3�����7�3)�����7�� �����7��9��������@��7��7������ ����������*

K��<�����)����3������3)��7�������2����3������3�3�����2�7�����<������������ ��� ���� �� �<���� �7��7�� �� ��9��� 7�������� ���� ��� ���� �<��� ���5��� ��� 7���7��9� �7����*�4���<��������7�3�������3������3���������<��7������7���� ���7����������������������<������7����������������2�<����<��7���������)��=����� ����9������F�3���3��=��3�7�?�*�!����3<����2�������� � ����3��� �=������2�)������ ����3�� ���<��F�5�����2����3������� ����7���?��2������3������ �9����������3���������3����<�*�!?�7�� ����� ��<��3����� ��� ��3����)���<��� ������������������ ��=��3�7�?�����7���2�����3������3)�������2� �=����7������������������ � ����<��7�� ���� ���������7��5����� ����=��3�7�?����77����������)��7������9�����*

���� �� �2�F��<����F��7���7� ��7��� ��9������ =�7������ ����3������������� ��9��7�����3�*� ��7������ )�����7��2� �7��?3�7��� �� 7��������� 7�����<������ �7���9�'3��������������7���3�����=��3���9����)��=�������*�E��<9�������������)�����7��������7����������/�����B����77������)���7�?��� ��)� ���9�����)���7�)���)���)��3�'9�����������7��3�9���?�����)�� �77�?���7�������������3������<���=�7���2������5��������� ���3)�������7���� ���7����������=�7������2���3�������3����2��������� ������)?��=���������������������7�)�7��� ��=�9���7�����7����7���� ��)?�����7�����?�����=��'3���F�5�3?��7��� ���������7�?�� ����7�� � �*

H�0+ H

Page 11: Autonomía curricular y profesorado

G�F��)��<�� �����7���������7������� ����=��3�7�?��������������������7�����' � �� ��� ���� )�� �7�� �� )���� )��)�� � �� �� �77���� ����3� ���� �� 7�3���7�7�?���7���*�>� ����3�� ����7���7������ ��7?3�����)���7�)�������)��� ��)����?��)�����7����7��?3�7��������� ��=�7�����7��7������� ��5������2���9�����2�7������ ���� ���������'9���?�2���������2���7*

E� �� ��7���������7�3��������)���)�����7���3���7�����9� �����9�B���7��'7������ ���� �������������=��������9�5������I���� �5��J� ���7���� ���7������������������<���������������*�G���5�3)��� ���������7�������������/ ��9����2���� ������')���3����7��9��� �� �������)�����7��������3���7���2�)�5�����7��7���7�?����������=�3������ �� �7��9������ ��7����� 3��� 7�����9� ����� ��� A��� ��� G�� ��� �8�7F���� S*�44�A2�600%2�)5*�-%'%.�*�������������������7�����3�<����7�?�� ���=�3������7�������)��=����� �������5)���������������2�)����5�3)��2� ���������9���7������������9� ���7���7��������2��������<�������3��� ����5���� � ��F�3���2�I��7���� ������5��)��'3����3�����2�����5���5���3����3�����2�������7��7�)7�?�2����<����2���F�3���5����' � �2�����5�������3����3������ �����)��2���)�������7�?�2�����7����2���3�����<�7�?�2�� ��5�� 7������3���2� �� �9��7��2� �� 7������� �������� � ���� ���)�)���� ��F�3����3�������O���7�� ����������7���� �����5����� �����3����� ��=�3����J*�>�3)��7����� 3�����������)�� ����=��7���I7����7���������7���� ���7�����7�F����� �����JO�I���'���77�?����<������������7����2�)�����7����7�������5�������7���������<�����3�����7��'����JO�������7����������<���7�?�� ����7�����3��������7�� ��3��2�����I�5�3���)��7�'�?5�7�����)��������7��2������������������� ���B� ���)�����5��������=��3�7�?����<���7���� ��2� F<����2� �����2� �)���?��2� 7������ ��� �����3������ ��� �� �9� ��� �����)�J*

>�3���F��<������������5����� ����?������5�������� ��3�� �� � ���������� ��)�� �77�?������7��)�����)����������7� ������3����������5��7�������=��3�7�?�7�������� ���)��=���������)��=������*�(�� ����3�� �� ��)�� �77�?���� �����������'����������=�� �����7����3)�<����7�3�� ��3������3)�����7��� ��7�)������������3��' ������ ������ ��7�)�7� � ��� �����������7����7������)�� ����� �����������)���'7�?�� ����7� � �����7� � ��7�)�7��� ��7�������������3� ���)�� �3�������� ��������7�?�� �����<���������)�� �77�?�2�� �3���� ��7������� ������������������)��'��� ��)���9������4F���)�S*����Y!�#2�600CO�������>���A!�!�#>�8E2�600%<�*

�� )�� �3����� �� )��� ��3�� )�����9����� 9��� �)������� ��3��� �� � ��� ��F�=������ �7��������=��3�� ��I)��=�������J*������� �� ��)���)�7��9���)�����9������ �7�B�7�3��������7����3)��<��7�3������������)������7��3�����������9���� ��7��� �' �� �������3��� �7���9����������7��� � �� ����9��������������� �9���������������������9������� ���� ���9������ )���� �5)��7��� �� �5���� �� =��7���� ��� �)��� ��5��� �2� )���3��3�2�)����)��3�9��������7�?��� ������������)��� ��5���)��)�� ��*���������9��'����� ���)��� ��5������=��7���������7����� �)�� ��7��� ���7�� �7�?�����7��F���?'��7����������������������9� �� ���)������*���)��=����� �� �<������)��� ������������ ���)��� ��5�����2������9�2����������9������ �����7������� ���)������������)�'7��������2� ��� ��)��7���5��� ��)� ���5��2� ����F�� 9�� ����� � ��� 7�����)�� ��������

H�0: H

Page 12: Autonomía curricular y profesorado

��9������)�7��7�������@��������*�>���<���� �� ��7�<������3� ��I�5�7�����7����7'��J� ���)��� ����2� ������� �2�7����������7�?��� ������������)��� ��5���7�� ���7��������)���7�)����������*

A�����)����3���5���)�����9�����=���7��=��3�� �������)�� ��)� ���5����7�� �*>���������� ����� ��7�<��� �������)���������������������2�����)��������3�� �2�3���'9���2� �=��7������ ����3����2� ��7�)������� �� �9������*� ���2� 5�� ����� ��F��� )� ���5���3������3����� ���9� ��� ����������� ���)��� ��5������3���'���)����2�)���������)� ���5�������� ���5����������7�?������)��7������5)�����9��� ����������9�������)��'=����� ��)��������������������������)��� ���������7���� ���7���������I�� ��7���'<���J2�)���� ������������<5�7��9���7�� �7�����2� ��3)�������3���� ���7�3��I���'�����J���2�����������3��3�2����7��������F���?��7��*�������������������9���7?3��F�<��������������� ��3�������=���3������������=��3�7�?�����5)������7����� ���3����7���� � �� ��)���<����)��������=����3�3���� ��3���=�7��3�����)�������3�� ���2� �3���2����)�� �������7�������3������@3���� ����3��������77�?������3�������3)�)���<��*�

�����3�� ����B������3�3�������� �������� ����2� ������)���<���7�3)���' �� �������� ������7������������ ��������<�����������3�������)�7��7����������3)���7�� �<��*�������������� ��9���� � �� ����7��7������������5���� ��7�)�����I7F�'����5�J� ���� �� ���3�� �� =��� 7�������� �� )���� I�)�������J� ���� ��<��� ��� ����� ���������������� �������5���7�3�� ������ ��9������� �� ��)����<���)����)� ����������)��� �� ����7�����������������3����7�����*�G�F��)��<�� ����� �������?�� ����������=�7���)��� ����=��7������3������� �����<���� ����5�������7��7����������������'��3��� �7���9���������������)� ��7�3)��<���7�3�������3���� ��7� ����77�?���)��������5����2������5�����=��3���9�� ��3����� �7� ��� �3����?������7��)��������I��3'<��J2������5�2���F����)�7��� ������3�� ��3��� �3)�������� ����3��@�7���� ��=��'3�7�?����������*�A��<����?5�7�2�7�� �������3�� �������=������7��������3� ��� � � ����<���� ����5��2�������3����������3�����9���=�7�����7��7���������������I��3<��J���I����3�J��� ��5��� ���� ���������� ����=��3�7�?�*

!�� ��� 7���� ��� 7��������� ���9� ��� �� �)����3���5���� )�����9������ ��� ���3�����������������2����������� �)�� ������ ���7�� �7�?��� ��)�� �77�?�2� ���7���7'�������7�����7�� �7�?��� �������)����7�)������@��7������77�?����=��3���7�?�2����?����������)��7������������3��� �7���9������F��)�����2������7����������7�����������'3������������<��� ����5��2����)�����3�� ���� ��� ��������=�������I����)���J� ����7���� �����3������ �����3�� �*��� �3)���������� ��7�<���� 7?3���������������7���� ��2� 7?3�� )������������ �� ��=��3�7�?�� ��� ���3�� �2� �� ���� =��3��3���9���27?3�������������������2��������3��� ��7�)����������3)����2�)�����)����2�7?3������9�'���� ��7���)��7���?�����5�7���� ����)�������� ��7� ������ �����*�

G�F��)���)�7��9����3�����9������������� �<�����7��7�� ������7���� ���7����'����������3���)���������������3�� �2�)������2�����)������ ��9�����������5��2�������<���=�7�������)���)�7��9������5� ��2�7���������5�����2�����������3�������)����2�������������=��3���9����5������������7������������������������������2���7*

H�0& H

Page 13: Autonomía curricular y profesorado

#�����3�3����2���F��9��������)�����9��3�������3� �����7�� �7������������� ���<5�7��� ����������7����� �����2�7�3�����������������7�������7������7��'9��3�� ��� ������ ��7�=���� �2� ���� �� �� �� )���7�?��� )��7��?5�7��� 7�����9� ����*G�F��)���)�7��9������ ��3���7���7� ������<��7����5)��7�7�?��� ���)��� ��5�� �5����� ��7����5������ ���2���5�7�3����2� ���3� ��I ��)������ �J*��������5���������� ��������������@���3�3������7��������=��7��7�3��I<���3�� �������<��J*

A������9���)����3���5���)������������<�����<���� ������3������7��� �3�'��� ����=������� �3����?����� �9� �������������57���9�3�����I���9����������J2��<�'����� ���� ���)�7������ � ��� ��7� ��7�3��� � ���� ��3�3�������7��F���?��7�������� ���� �� 9�9��*� #������ ��7������ )��7��?5�7��� �� ���� F�3���� �)���7�� 7��=��� �� 3��5�� ����)�7��������7�����7�3��������� �3����?�����7��7�����������F���?��7�'5��'��=�7��*�#��������� ��� ������ ��)?�� ��3���=����� 7�3�������� 9����<���� 5�������)�)��� �7���9������ �����7�?�� ��7�B�7�3����2� �������3�� ��9������������ ����'9��9�3����� �� �������2�����������@������77�?��7�3������@��9�����7�?�2������)��'��7�?�����7�)��7�?�*

(�=�7��3����� )� ����3��� �)������ � �7����� )���)�7��9�� �)����3��?5�7�� ���)��3�9������I��7�B�7�3��������7��������J���<�����<���� �����<�����)��9���� �7� ��)�����O�������7�B�7�3��������������7�<�� ��3�������)���9�������9��� ��7��'������ �������� ���F�3����*������� �2����� ��5�� ��������������)��� �����������3������3�3���������� ��7�����7F��������������������=������������3)���2���������� ��F��I3��������J������72� ��5�� �����=�� �3������������=�����=���)��������7�����������*

8������)����������7�3�������� ���7���� �������������<����7��� �������� ���7�����?�� ��I7������77�?�J2�)���� ��F��3�����������<���������������3�3������ ��7��9� � ��)�7��7��3������)��=���������)��=������������������7�)�7��� �������� ������=�����=������@��������7�?������������������*

#��� ��5�� �� ���� 7������� ���2� ����� �� <��������� ����� ��� ���� ��� ���������7���?5�7��� �� ���7�')�����7��� ����9����� �� ����� ��F�� �3)�������� �7�)��7�?�� ��3�� �� �� ������2� �� ��)����2�3������ ��� ��7������3��� )��7��?5�7��� )����� �������7���������� �3����?�����7���7�������7�������������9���)�� ����=���*����)����'���7�����@���7�B�7�3�����2�)����L7����N�L7�� �N�L�� �N�L�������7�� �7�?��N�L7������=����� � ��N�L������9�7��� ������N�L)��3�9� ���)�������N�E����� ��� �����7���� �� �������������� ���������� �����7���� ��3������ 7������7��9������ ��������� ���)���' �����*�

#����7����3������=��7�������������� ��7��������<���7������7��9��3���)���'�����=��5�?��������������������������2�)��3�9�2���������� ���77�?����)��7����7���'���7��9����*�4���������2��5�������)������ �����3�����7���3��������7�����I���������3�JO������ �������������������� ��5� ����������7�����@��� ��F��3��������5���� �*#������ ��9���<�����F������7� � �� ���7������77�?���7������9����2���������3����3)��'�����2��������3� � �����7����5������7����2�7��������2����7�� �7�?��� ��9� �� ���=�3�'����2�<������2��� �������9��������� �3����?���)����7����3)������ ������3������*

H�0, H

Page 14: Autonomía curricular y profesorado

4���� �� )��7���5��� 7������7��9����2� ��3����� �� ��� ������3�����3� �� ��� ���)������ �����������)���7�)��� ��7��������9��� �� ���7���� ����������������7�?���7����2������9��� �����<���� ����5������ ��)��=����� �2�)��������7�3�� ������ �����7�B�7� ��*���)������ ���������9������7�?��� �7���9�2���=�7�� ������7�?�� ��)��=���'�� ��)����������������� ���=�7�7��� ���������7�?�� �����7���������������2���3���'9�7�?������������7����� ��7������=�7�������������3���������3�������3������7��'7�)7�?��� I7��������J� ���� �� ��7���� �=��7�2� =������ �� 7�������� ������ ���� )��@�� ������3�� ��7��7�������������������)��� ��5���I���?����J2����=����� �=�������*

A��3�������5)��7�7�?�����)��)������7������7��9������)� ��7�������������)��' �3����� ��F�� 7��7�)7�?�� �57����9�3����� �� �9� �������� �� �)��� ��5�*� �� ����3��������3���7�����@��������)��)���7�B�7�3����2��57����9�3�����)������*���7�3)�B�������� 7�3)�B������ ����7���� ��� ���7�3�� ������3�������� ��7�����)���=�9���7���������)��� ��5������7� ��)�����*�#����5��������)�������B�������3������������3������ �7���9��7�3���� �������)�3������ �����3�� ������=����=��7�)������7��� � �� �� ����9��9��2�)����5�3)��2������� ���� � �������������7�3)�������F���������7��������7����2�������5��7��� �����<�������������)��)�����)��� �����7���<�'���2�7�B�7������ �3����)����������������� ���2� ���������)��7��7�)�������������'��)�����<��������)�����7����7���7��9�����7�����3��5��� �������������������)� ��*

��� �����������������3���7�?�� ���3� ��� � ��� ������)�3����� ������' ������2�=�����7�3������� �����9�������3��3��9����2�7�3���������������� ��F����3� �� �7���?�����3)��3�������7��7�2�)����=�9���7�����)����7����������� ��7� ������������2�)����7������������7�B�7�3�����)������������2�)� �3��� � �7��2�����7��'��7���7������ �9� ����*�A����7����3��7����������������������7���7��9�� �7����2�7��'5����3�����7����������3�9�3��������7����2���9�������9��� ������)����7�����<����� �������������5��3���)��3�9�� ������)�3������3�5���2� ����������������O�)���=�9���7����� �������7�?�� ��)������� 7��� ��7�)�7� � ��� �7��=��3�� �����)��� 7������ ������� �� �=����������9���� ��7�)�7� � �����7�B�7�3������O�)����7���<�������������7����������7��3�����<�����<���� ������)��������3���������3���� �� �=������������������3��3�����)��O�)����� �7���)�������3������� �������=�3����� �������'<������������)�����7���7� ������ ���������7F��������������@�������� �3����3�3<����2��7*

�� )��=����� �� ��3�����3��� ���� )��3����� �� 7��=��7���� ��7��7������9��� �2)����3��3�2���7������ ���������)������7�����?���������)����������)�7����)���'3�����)��7��?5�7��2�������7�3����� �3����?��� ��9����2�5�����2� �3�7��7��2����� �'��� � �������7�3)�B�����)�� �77�?����������7�?�� ��7�B�7�3������� ����7����5��*

G��I����� ��7�3@�J� ���������@��7������77�?������9��7������� ��)�����7��7�'���� ��)� ��2�)����� ��7������)��3�9� ���)����� �����7��5����� ��������7�������=�'7������������������ ���� ��7����� ��=�7��� � ���)�����77� �������3� ���� ��7�3�'��7�7�?���� ���5�����)�� �77�?�� ��7�B�7�3���������7����5��2�)� �2� ��5� �������<����<� ���2�=��7��������� ���77�?�����)�� �77��������*�������� � �������7����3��� ��'������ 7��� ���������� �5)��7���9��2� )���� 7��������� �� �3)���7�� �<��� ��=������� )���

H�0C H

Page 15: Autonomía curricular y profesorado

��9����������������=�7� ��3����������7�*����9���9�5���������� ��7�����I7������7��'9����J� ���� �7�<�� 7��9���� �� ���� 7��5����� �� ���������� ���� ���3���� )���7�?��I��)�� �77��������J2�)����7���9����3��������3�7��������� �=�7������7�)�������@�3���)���7�?��������9�7��� ���3��3������������2� ���)� ������� ����3)��*

��)��=����� ������ ������7����2���������������9������������F����7�7��)� ��O)�����������)����� �����<������ �*�������������3� �������� �7�������)��3�9����O����������3���������7��������)��3��������<���� ����5�������� ���3��� ���7�3�I��7�7��)� ���J2� ��<����������7���������F���������� ���� �����������7���� ���<�����%����#���� *�4���������������������������)���7��������� �=���7�?��2����3���7�?����7����=�7�7�?��2����������)�����������7�?������)������� �������� �=���7�?��2�����7��'=��7��������@��)�� �77�?�2��� �3)��7�7�?����� �����������7������ �������������������=��7���*�!��������������@��9��)��)���<�����F��9���?��7�������� ���� ��������'�� �� ��7���7��2��������������<��������������� ��3��� ���5�� ������� � �*���)��' �77�?�� �� 7�B�7�3����2� )���� 7��������2� �7����3�� ���� 7��=��7��9�*� ��� ��9��� � ���������)����3���5���2�������7�3��� � ���7�����=�7����2���7����9�2�������������3��27���������9�5�������9���3����� �9� ���2����������� �����7���7�� ��)��7���� ��7�B�'7����� ���3)����� �����<����*

(���������3��� �3)������������������7�7��)� �����5���� ��������)�7����������������)��7����� ��7�B�7�3���������7� ��)��=�������)��=�����������������7����*�

#���3����������������<�� ��� ��3�2������?�)����������7�)�� ���=��3��2���?����3���)����� ������������������ ��9����2�)����� @<� �������=��3������)����)��<��3�������7������ � ������=�3���������3������ ����������)��������)�����?� ��9�� � �*�A�����7��9��7� �� �����������<���������)?��=��������)���<��� � ��� ���������)��� �� �*�K�5���������� 3��� ���������������F�3���������7���7�����3��)��������@��7��������<�3���=�7�����7������������7�B�7�3�����)��9������������� �=�����9�O��� �7��2������)�� ����<�����7������2����3������ ���7����2��3��������9��' �����@��� ���)��<��3���3����)��3������������3���7�)�7��� �������9��*�A���)��9�������� � ������9�� � �����3����� ��7���7����� ��)��������F�3���*�

�����9��� ��F���?�������)�����������7���� ���3���3�����<���2����3��3����������=�5�����=���)?����� @<� ��=��3���7�?��2���<���������7��7���������F���3)��'������)��)��7�?�� ��)�<��7�?��5��7���� ���<��7�3�� �=�����9��*�E�����7�)�7� � � ��)��<��3�������������5)��7��������� �����9���7�?���7�����=�7��*�A����=�����=�������������7�����)�� ��7��=�3����)����3����� ��=��?��=��������!?7�����2�I�?������������������ �J2�=������ ������7��9��7�3����� ����7��� � �� ��7�������������� �����7�����������������3������)�������)��������������������9� �����7����*������� �27�� ��������3������7���� ���7���������������7�3�����9�F�7����������9��� �����<��� ����5��2���7����3�����7���)���7����3������7����������������7���7��$���9�� � �5������ ��7�<����2��?�F�������3�3������*�E�3��� �=�7�����7�������������=��3�7�?��������)�� �7��������<���� ����5������������������<�����2�������������3��� ���)� �'�?5�7������ �7�������<���� ��������77�?���3�5����������3)��7���7����3���)?�� ���'��*

H�0- H

Page 16: Autonomía curricular y profesorado

��� �� �=�� �3��� ��F�� =������ �7����� ����7�� �� �� �@�� �3����?�� �I������7����J2������� ��I��7��7�J2������������<��B�������)�����)��������)�� ��)�����7��� 7�)�7� � �� )���� )����7�)��� ��� )�� �77�?�� �� 7�B�7�3����� �� ���2� �57����9�'3����2����3�3����7�?�������3�7���3����� ��� ��������������� )����������<�'�����*� �� )��=����� �� )��7���� ��9�������� ���� )��7����� �� 7�B�7�3����� ��� ���� ���)�7�������2��������)��7����)���� ����9��9������������<���������7������� ��������*

!?����)��=����� ��7�����)� ��� �7���)�������7������� ���)������� ��3����27���7��9�77�?�� ��������7�����������������������������7����7�������)��������������� ��O��������)��7����7������������ ��������=��3�7�?������<���9�7�?���)�������'�������� ���������������)����2���� �7� �������=���������=�7�����3������9��� ������� �*

4� �3��� �����������������)��� ��)����������=��7�?�� ��������9��� ���)��������� ����������$������� ��2� ��3��7�����7����7��*����)������� ��3����������� �������B��� ��������������7�������������3�������)������������������������@���)��)���7�������2�5����������2��)������?������� ������������=�������?)�7��*�A����)�����7�����)�� �������7�������*�S���F��8 ��!��60%-2�)5*�+0C�� ���3����I��F�3�� �3���J2���F��)�������)������� ��)������@���)���7�)�7�?���)�������2�)�����������7��� ��� 7����� �� �@�� 9�� � ����� ���5�� �� �����=�7� �O� ��� ���� F�3���� ��7�)�� ��5)�������)���?��� �=���������� �����������)�����7������������ �����������7�?��� �)� �������������������7���������9�� � ��*�4����7��������2����)������� ��3��7��)���7@)����� ��7�B�7������)������ ��9������)�����2�3�����?�7��������7�?�� ����=�'�����O���������)��������<�������)���<��� � �� ��� 3������3)��=�77�?������ �=�7��������@���7�����*�!����3<����2����)�������7���3������ � ��7����7������� ��)�������� 3�����)���)�7��9�����)������ ��9�����7����������5���������3�������7�����������'��3�� ��7����������=���7��� �<�����������)� ���7����5��������3� � �����������7��=�������7�����=��3�7�?������)���?��� �=�������*�(�� �������)���)�7��9�2��� �<�'���)����������7���� ��� ��7�3������� �3)���7�� �<���)����=��3����)���?���� ��3�� �7���?��*

G�F�� �����?��� ��������3���� �7���9���������7�� � ��� �3�7���7�����)��')��������7� � �����7� � ��)����)� ����5��7����������� ���������� �<�������7���� ��F��=��3�����)����<��2����� ������2����<����?5�7�2� �3�7����7�3����*�(��������5���*�S���F��8 ��!*��60%-2�)5*�+0,����7��<��������I��)���7�)�������=������������7�3'<���� �7�7�?��)@<��7�2�������7�3��7F������������ �����������)���2���)�����7�$�=�7����7� � ��3���7���7�������2�)���������2�3���7�)�� ��)��������5����������������)@<��7��J*���� �����2�5����3� �� ��� ���7��7�����2�7�� ����7��<��������<��2 ��� ������"����2���)��=�7��3�����7���7������ ��� ��9��7�?���3������������ ��������3��� �7���9���3� �����O� ��7?3������<�� ������=��3�7�?��)�����7�2���=��3�7�?��)���)����7�)��������������� ��7�3��� � �2�)������3��������� �3�� ��� ���7�)������'3��=���2�������7��3������)�������� �7� ��2����?��I� ����� ��J�)�����7�)���)��'���� �����<�������3������)��� ���)���<��*�

H�0% H

Page 17: Autonomía curricular y profesorado

�������5�������3������)�������� ��������������<�����5�9���� �2������)�7�����<����������� �9� �����3�2�)������� �7��������3�2� ����������3������F���� ��7����'5�����7�������������)��<��3����� �9� ����2���B��2����3���3� �� ��9��2���F��7������3�����������3��� �7���9�2����3� � ����������������)����)�����7���������7���'��������7F���������7�3)��� ���7?3�����)��<��3����� �9� �������)����7���������B��2���3������� ����7���?��2���F���5)��7�7�?��3���7���7��9�O� ���9��� ��7�� �7�?��� �9� �������=�7������7���7��9��������)���F�3�������������)�����7��������2�)���7��'��������2���F�� ���=��3���3����=�7�7��� ��=�7�������=�����������9��������)����)���7���7�?���3���7���7��9��2�)��7���� ��7���<���7�?�� �������� ���)������� ��7�3�'�� � �*

#���������3������� I�� 7������� ���� � =��3���3����***2� )��)��7�?�������7��5�� ��=����3�����������9��� ������7�������3��������?����������3�� ������?�����3��3�� ��� ������ )��)���� 7��7�)7�?��� �� �?��3��3��� �� ��� ������ )� ����J�����3��"�G#A�2�600-2�)5*�6+�*�

�� )��=����� �� �� ����� �����3� ������ 7�������O� 7����� 7��� ����3�� )� ��� ����@���3���2�5����������������9�����7������ ��)�����������F�������2���"����� �F�3��� � ���2���5�7�3����� ��7�3��� � �������)�����7�����������7�?����7����������� ���<����*�(���7�� ��7�������77�?�� ��)��� �� �=�� � �2� ������� ���5)��7����"�������O� <��7��� ����� )��� �� ��� ��?��� �� ���� �7����7�� ��� �7����� � �*� ����3)���������<�����7�����3�� ������)��� ����)�������� ����7�� � �2�����=�7�� ���F�� 7�����3��� �7���9�$�)�������� ����3�� �� ���)���<��� � ��*� A����� �5)��7�'7�?��� �� 7?3�� �� )�������� ���� 7�� �7���� �� )���� )��� �2� � �@�� 9�2� =��7�����7�3������3��������=������7��7�� �����������9���5���7�?���)��������<�����#�����2��<������)���<��� � ���������� ���������� ����3��� ��������7�?��� ���7�����3�3��'���F���?��7�*

A �7��2�)����3��3�2���)?��I7���<����2��������)�� ��)������2������7�3���� ��������<��� � ���7��������2�)�����7�������7��7�������=������ ������������7���3�3'<���� ���)@<��7��b���� ��F��3���c��������7�3�������<����2����9������ �����3���� ��7�)�7� � �������F��� �7�7�?�� ��9������*� �7�@��)��9�7��������7�)�7� � ��� �7�����9������7���3��3��������7F�3�3���)�����O���7�������2������� ���3���'3��� �<���J���*�S���F��8 ��!2�60%-2�)5*�+0,2���7��7F������3���*

�����������������������%� ������ ��

��� �3����?���3������ �<�����3�����7����������F���� ��7����3)���������'<����� ���)��=���������)��=�������7�3���� ��F��7�3��� � ��� �7���9��7�3)��3�'�� �� 7�� =�9���7�3����� �� ����9��9�3����� ������7����2�3����2� ��7���� �� =���7�� ���������������*�A�������<������������ ��F��7�3��� � ��� �7���9��9������������ ��F�=������ �7�����������<�����<�������������)��������7��������7�������7�3��7�����3'�� �O���F��)������7�����)������ ��7���<���7�?�� ����9��9� �2��������9�����9���<��'�� ����7���������7�)�7� � �����F<����� ������7��7�?�*

H�00 H

Page 18: Autonomía curricular y profesorado

G�������3��� �7���9������)��3������������� �9� ���� � �������)�)��� ���)��'�������)�7���������7��� �=�����������������)�����5����)��=����� ��5����������2� �7��'������)�7��������2�)��7�)� ����������)��7�)� ������2�����)� ��2��������������7����2� �3���� ���=������� �� ���77�?�������)�77�?�������=�7������3� ��� � ��� �����<����7��)�����9�*����2�)����5�3)��2����3������� ���7������� ��������������5�������F���� �7�?�� �����<������������)����������)��=����� �� ��� ���������3���������� ��� �=�'���������9����� �7���9����5������������7� ��7������ ��������*������3�����)��������F���� ��)?������7���<����������<��7�����������)��7���� ����<��*�M����3�������3�����=���=��3� �����F����� �7�?�� �����<������� �9� �����������5�����)�������7����3�����7�3)�����2�7���3� ������� �7�����������<�7����*

E��3)���7�� �<�������7� �� �7�����7�������7����� ��� ���3������7�����3�������������7����<����7���������������<����*

#���������� ����5������)�����������7�����?��� �� �3�7��7��2����� � ����5��'������7������7?3�����3���=���������������*�#���3�3�����F���?��7�����������F�3�'�� � ��9����7�)��� ��3� ����� ���������7�?�� �3�7���7��2�)����3����������7�'3����2�����9������3�� �������� �9���� � ������������ �����7���7�� ����)�7���F�3�'��2���� ��7��������)�7��7�����7����������������7���� ���������3)��7�7�?��� �����)���7�)���*� #��� )� �3��� �������� ���� ��� ��7��3���7�?��� �� ���3�� �� ���� �����2����� ����5���������5��� ��7����2� �������2���7������ � �2�����5�?�2�����7�3�����@�)�����������������������5�2����������7�������3���������� ��������9������7�?��*����� ���� )��� �� 3���=����� 7�3�� ������ �3����?��� 3������ ���� �<��� ���5��� ��3<��������7����� ��5���3��������� ���5��*

���9�������)�������������� �3�7��7��������������������F��=��3�� ����<��'��2����?�����������3� �� ��9�9��������7�� � ���2����7����7���7��2��=�7����9� �7���� ��7� ��7� � ����7� � *

!����3������7����2�����3���������7�B�7��������� �3�7��7��������7����3�������F��=��3�� ��9� ������ �=������9� ��7���� ��3��������7����*�#�������������'����7�?����� ���������7��������������9����� ����5������7�*�#��������?�������3��������3�������������)�������B���������� ����������� ���������3���<��2��?���� �<�'�����3)������2����?����7�������)��=����� �����9�����<����������7���?���7�������5�' ������5��7�7��� ����� �������)����� ���77�?��� ���7������� �7�����������9�7���� ����)�77�?�*����������� �3����)� ��7F��������7������������7���� ��� �������7�?����7�������)��9� ��2�����������7�3�������������)��)����������������� �7� ���� ��������3� �����)� ��?5�7���������������7���7��9�� �7�����7�3�������3�� �� �<����7�'���*

A���� �3����?��3����� �� )��=����� ����7������ �5��7����� ���� �?� ���� ��������?����3���7����=�3������ �����3�� �*�#���������� �����3)���������)��� ��������')�7������������)�� ����������������77�?���7����=�3�����*�

H�6.. H

Page 19: Autonomía curricular y profesorado

K���=�3�����������������5��� ��7�3����)��=����� ��7F�����������3���������7�����?���)�����������������=�7����)������ ��������=��� �7���9���������������7�?���7�����������7�3�� � �*�G���5�3)��� ������)����� �� �7�������7���� �����F�������9������������B��������F���)��=���������)��=�������7����=�3������ ���������������������7� ���)���)��3�����9�����7���5��2������)�7�������� �7�7�?����=�����2������7��������=���)����������7��7�� ���������=��������=�����=������������ ���5� ��*4��������=��7�����2�7�� ������)�����=����7��� �� ����3��� ��� �9����7�?��� ��)��'7���5���)��7��������2�)������������ ��5�� ��������F�������3���?���3)�� ������������'���������3<����)��9� �� ��)�������������������������9���7��������������� � ������3�3����� �������9����*���@��7����������)� �����������������7�������� �7�������������������������2����3�3�����)�������2��������������� �����7�)�� �*�

4��������� ����7�������9���)����)?�� ��3���=��������7���������� ���3)��9�'��7�?���� ��=����� ��������� ������=�7�3��� �� ��)���)�7��9���3�����*

K���������7�B�7�����������7����� � ����� ���������5����� �������7��7�<���)��=���?�� �7�����7�3�������<��������)��9� �� ���)��=��������)��=������7������)� ������ ������2�������7��� � �� ������7��������7�������3������������������� ��������� ���7������ ������ �������)����������7���7��9��2����������� ��7������7���� ������ �� �3)���7�� �<��� �3)������ )���� )��3����� ��F�� 7������� � �� 7��� )�����3�7�?� ������������������� ��7���7��9�� �7����� ��7�����*

A5�������� ������7����� � �������7���� ��)��=����� ������9��7�3���3���)�������������<�������7���<���7�?������3�� �� �7���?���7�3)���� ��7����=�3�������7�����3�� �2������)�7������3� � �����������9���7��7�� �*

8�������)�����������7���7���������3������� ���=�3��������)��� ���5�����3�����)������������=��������=�����*����2�)����5�3)��2�3������=�3������7�����7�������7������7��?3�7������� �<� ��������)��������7�����)����������������=��������=����������' �����������7��������7�����)��9� ������7���� ����������3)�������F��� �7�7�?�� �7��� � �*�#��� =������� ��3)��7����� =�3�����������)����)�����������)��9� �2�3���7���7����������7���3�7�����2�7�3�������9����3�����)������=�����*�A�������<������������ 7������2� ��� ��)�7���� ��� ����� ������ ��� �� =�3������ 7��� ���� ��� ��7�����=����7�����2�)� ���)�����7�����7�������2����� �����������7�3)���������=������7�������=������ �� =�����O� 3����7������� ��� )��9� �� ������ ����9������� �� ������������� �3�� ����=��������)������ ��� ��3�B*

#����������B����3)��7����7��������������9������7��� �7����������5�����<�������F���=�3����������)���������7�� �����)����� �����9���� ����������9�7�?���7����'7�����������)�����)���9���������3��������� � 7��7��2���<���� ����5��2�������� �7��'���3��������9�B����3)����� �2��������7����7�����������7����3����9�����7�<����3������@3���� ����� �����7������2���7*�A5������ =�3�������������5��� ����3��� ��=��3��� �����<���������������2������ �� ���3������)��=���������)��=������*�����7����)����2����?5�7������������7����2�)������3)��7�����=�3�������7����3���)�����������7�'��������=��3�7�?��)����)� ����)������)�����������������5���� � 7��7��*�#��3������

H�6.6 H

Page 20: Autonomía curricular y profesorado

����7���?��2��������������� � �� =������ =�3���������)������)����@��7��3� ���� ���7��������7�B�7��2�������7��������������� ��*�

���9������������7���������<���� �7�7�?���� ����3�� ���7����3���)����25�����2�)����5�3)��2����3������� ���)����������)����7������ ������)�����������9�'��������@��3�3����� ���@��9� �����������O�7�B�7�������F��=��3�� ��� �7����������������� ����3��������������)�������3������7��9��7������)�������3���������3� ����*

��� ����9���3��������?��� ��������?���������=�3��������7���������7������2)� �3��� 7��������� 7�3�2� ��3� � �� ���� ��� )��)������� �� ���3����� ��� ��7�����3���)��=���������������<��������<����� �7����2���7��3�������� �����7��3�����7���=�3�������� �3����7���7��9�����7����*�4��)�������� �3���� ��� ��7���������������'<��� ��5��� 7������������������ ��<�� ��� ��3�� �<�� 7����� ���<� �7��� ������� ��7�B�7�*�(�� �������3� ��� � �� ��)��=���������3����������=��7����������5����)��������=�7���������=��3�7�?����=�3������������3��������@��)����7�)�7�?�*�#������ @���@���'3��� �7� ���3�7F�7��������=�3������=�7�� ������9�������������B���� ��� �������� �7��O���)������������� ����5� ��)������)������)�7��7�������������7���7�������7�� �� 3� ����� )� ��?5�7��� ��� �7������� �� ������������*� ��� ���� )��)��7�������������������=��3�7�?������5)�����7�������������9�����7��=�����7�?�2���F���9�7������9�' �����������3���=����2�)����������������3�����3������ ���������77�?��� ������7������)��� �7�����*

A������)����� ��7�3���7�7�?��7����=�3�������2�� �3���2�7�����������������'7�?��� ��7����� 7�3���������� ����7��7�?��� �� 9�7�B��� �� 9�7�B��2� �������7�?��� �����<����3������2���� �7����2�)���� ���)�����7��2���7*����9��3���������9���7��������� �)��=����� ��)��� ���9�� �7������3�����)�����5���)��=�������2������� � �������3������7�B�7�3�������7���� ���������<����*���)��7���� ��F��3��������)���7�?��)��=����'����)����� ������������������ �� ��7������������7��)�� ��7�B�7�3������7�����=�7��2����)�����������7���� ���������������)������������)��������)�� ����� � �7�������������O� 7�B�7�3������ ���2� ���3��3�� ��3)�2� =��7��������� 7�3��3�7����3�� �)� ��2� ��)�����5�����5��������*

!��)�������7������@3���� ��)��=���������)��=���������7F�9������<����� ��')�������57����9�� ���7��)��� ��7�B�7�3�����7�����=�7�2��5)����<�����3���7������'3�����5��������������?������7��7�� ��� ���7�� ����� ���7�� ��2�L7�3��)� ������7������F�� �3�� �� ��)����7�)�7�?�� ����������)������������3��� �7���9���������3� �'�� � �� ��)��=���������3�N�8��� �=�7��3����*

(�� ����3���)����� ��9����2��� ����=�� �� ����� =��?3������?)��������������3��� ������ ���)����� �����<��������7�����?�2�<��5�����)�����7����57���9��=��'7���7��*�G��)����� �����<����2�� �3���2�����������@�����7��������7�����7��)�<�����7��� �3���� ��=��7���7��� ��3������3����������<�������������7�� � �������������������=����������)����<��� � �� ����)������*� ������3)��7���3)� ���������)���)�7��'9�� ��7����9�����)�3�����5����7����)���?�����<�����=������ �7����������������9���'

H�6.+ H

Page 21: Autonomía curricular y profesorado

��� �� ���� ���<����� ��F��3������� �57���9�2� �� ��� )��7��3�� �� �@�� �57����� =��7�?���7���*�����������7����3��)�����7�� �������9�������� ��7������3����=�7�����������)��������������� ������3�3��������)�7����2�)����5�3)��2� ����������7�3)�B�����7������2�)�����������9���<���� �����)������7��7�� ��7�3��� � ���3��5��� �����)��3� ��*�4����3��2���3� �� ���5�3)��2�������� ��7���� � �� �� ��7������������������<�������<����� ���3�����������=����2�7?3������5����<�������� �����2�3����7?3�2 ������� �2������������<����������� ����������7����*�

4�����F��<�� �2��5�������F������� � ��3��� ���2�������� ����� ������3�3'<���� ����7�3��� � �2����)����7���������3���)��=���?�2��)���7�����=��� ��3����')���2���� ��������)������7�� �7�?�����5������ �����<��������5�����7��O�)���2���3��'�����3����2������9���3��� ��7����9��5�� ����)��7��7�?���������3������������7��'���7����������5���7�?��� �����)�7����)�����9��� ��������)�����7����2�)������� �7��2���F��7���� ���7�?��������3��� ��IF����7� � �J� �����<����� ���)������� �����3��'3���7�3��� � ��*

�����3�����F����� �<��F�<��2� �� ����3���)����� ��9����2���3�������������=��7�?�������9��� ���3)�B�������������7�?�����7�������������=����=�3�����*���)��=�'���� �������2����� �<��������<�������� ��)������������2�)�����)����2����� �<����7�����������9��� � ����������3<������3�� ���)�����=�7��2����)�7���������7�?�� �������� �� �����*� !��� ��=����� 7��� ������ �� ���)����<��� � ��� ��)��� ��2� )���� ���)� �������7�������7��5����������9� ��� ����������������*

���9�����<��B��2������<������2����� ��3����5��������)�����������������9���7��=�����7�?�*�K��<�2������������������7����� � �2����)��� ��)��=���������)��=�'������ �������� �������7��������������������=������2����������=�7�� ��2�)����������3)��7������=�3������7�3��7�)����7�)��� ��)��5�7���� �7���9�� ��7��������7����*��)�����5��� ���� �7� ������� �7� �������� �<��<����������� �����7��3���������7�'3���7�7�?����������7����5�����������9���)�����7������ ������ �����3�� ���� ����@��=�3�������������)����� ����9�����7�<����)������*

��3� � ������������9������9���7�������� ��� =�3�����2���)��=����� ����?)��� ������ ��)��������������� �3�� ���3�����=��3�7�?����<�����������7� �����������*A����� ������ =�3������ �� )��9���<��� ���� �����F��� ����� ��B��� 7�B�7�3����� ������3� ��� ��=�7��������<�������7����2���?��)����7������)��=���������)��=�������3��)������������)� ���7F����������������3����)��� ��*

#�������������<������3)�����7��� ���=�3�������5�������3�����F����� ��7����7���� �������7�3�����7���7��9�����=��3�2������� �������������2�����)�����������������������3��3�*������� �2����=�3������ �=����7���������������)�����?�����7�3')��3����� ��7�������7���2���7������ � �2������2�5�����2���5���� � ���� ����5�?�������7� ���2���@��9�2���������7�?�����������<�����7���7���5�������������7� ����������=��������=�����*

H�6.: H

Page 22: Autonomía curricular y profesorado

���=�3������)?B�����7���������������7�?����7��������3� � ���������7�3)��'<���������3������<������������7F�� ��2�������������7���� ������������<�*�E�)��'7���� ��7�B�7���������3��3��9���� � �� ��)������ ��9���������)� �� ������������������������������)��� �7��������)��9���<�������������)�����������=�3�����������9���� ���� ���� ����� ������ �� �����*� A�� ����3�2� 7�3�� ��<��B�� 4����� ����A!(d���� !��600C2�)5*�C.�2�`��)����77�?�� �� �3�7��7������5�2������3<����2���7�3)��3���� 7���� �� ������������ ���� ��������� �� F���5��2� )����5��� �� ������?�2�5��������7��7���7���7����7���� �9� ���2����9�� �������������F��9� ��7���7��������'���a*

���������������"���/�&�������%��������%� ����������

��)����� �����<����� �7����������@��� �3����?���3���)� ��?5�7������3)���'7�� �<���7����3)�������3���7�3���� ���)��=����������=��5�9�2�������7�)�� ������'����������7��7�� ���7���� ���7��������2�3��� ��2���7�����2�����)�3������ �����3'�� �2�3� ��� � ��� ���9����7�?�2���7*�G�F��=��3�� �����<������)��7���� ���5)��7�'7�?����� �7���?������������3���)����)��3�9��������7�?��� ������������)��� ��5�*E������������������������ ���� �����7�?�������������(���� ��*�!�Ke#��600%�������I��=��5�?����%�� ���77�?�J���I7�B�7�3���������� ���77�?�J*

��)��=����� �2�7�3��7��������������7���7��9��)��=�������2�7�� �����<����� ��'���3�������������������������<���@3���� ������=�����<�������������3�������7�'��?��� ���� )� ����� ��� �5)��7�7�?��� 7��� =�7��� � �*� >� ��� ��� )������� ��� 3�����3�3������=�7�3���7����������������<����3��� ��7��<������5)��7��*����@��������'7�?�� �� =������ ��� 7�B�7�3����� � �7���2� ���� ���� �3)��7���� ���� ������ )���?��� ��77�?�����������������7�?�������)�7��� ���7������7������������3��������� �O�����7�B�7�3���������� ���77�?�*��(���� ��*�!�Ke#2�600%2�)5*�,,�*����������)��=�'�����������3�3����� � �� � ����=�7�� =��?3������� �����7�?������� ���� �=�7�� � ��)���� ��7��<������5)��7��$�����7���2�)����5�3)��2� ��I�����7����7�J� ���3� �7����3� �7��2������������� ����?���7����7���� ��2�3��������������F��7�����7���7���7�� ���������)��7�� ������7��������� ����3��� ��2����� �������������� ����F������������)��7� �3������7��7�����*�>�3������)��=���������)��=����������<���������3�����3�3������ ���7�� ��7������������)��7� �3�������3)��7����2�����3�����3�@ �����)� ��� ��7��<����� �������=��7�����3����������7����3�������7���7����������2�)��������2� �5��7������ 7������� ��<�������*�>������ ��F��3� ��� � �� �� 7�B�7�3����������F���9�7����������������� �2�3���� ���������=���7���7���������9�7����������'���2���2��������9�7��2�������3����)��� � �� ��3�������)�7��7�2���������7�� ����7����� ��)���������=�7������������=�7��������2�����3<������7����2������������7��')�������77�?���3?��������7�)�7��� ����7�������2� ��=�7�����5)��7���*

8������3����� ������)������� ��7��������)��=���?����� ����3��� ���3�3��'����)������������������=�7�� ����3���������=����������@�����?��O������3� ���' � �� �� ���<����� �� �� ���� (���� � �*� !�Ke#� ��������� 7�3�� I��=��5�?�� ��%�� �

H�6.& H

Page 23: Autonomía curricular y profesorado

�77�?�J*�A������)�� ����=��5�?���� ���������9���������)��=���������)��=�������)�����7���������7�<����7���7���7��� ��7�3)�����?������5)��7�7�?����3)��7����� ��)��'7����2��77�?�����5���������7F���������7���������7�3��������� �� ���5)�����7���)�7��7�����)��� �����F����������9�*�A����7����� ����=��5�?����<������77�?�����������3��������������)��=��������������)��=���������)����7���������2�7����7������ �7����)��� ��5�����7�B�7�3���������<��� ���)����������)������������������������*�E��)�7��7������9����3)������ ���)��=���������)��=�������)����)?�� ��)��<����� ������<����*

��3�� ����7��(���� ��*�!�Ke#��600%2�)5*�C-�2�I7�� �����)��=����������=��7'��� �� ������<������@��)�7��7�2����)���<�����<5�7���� ���@����=��5�?����������9����' ���7�3�������)��� ��=��?3����� ������ �������������3��� ����<��� �� ����)�7��'7���������������7F���*�4� ����=��7������<���������3������)��7��7�?����7�����������<'5�7�������5���2�����<�������������5���������������3)��7���������3� ���� ��7�� �7'��*�4� ����=��7������<�����������3���������)�7��� ��F�������7�?����������9������ �)'�������7�����)����7����� ���77�?�2���<�����3�������7���������3��7�����)��<��3��������������� �� �������9��2������<�����)�)�������7���������)�������3��3�� ��'���� ���7����5����������7������3����3)��J*

A����3� ��� � �� ����=��5�?����%�� ���77�?����7����<����7���������)����� ����<�����7�3���� �� �7����2����������9� ��������������3���7�3)��5�O��� ����������'7�?����7����3�������������������� �9�����O�7� ������ �������� �=������2�����7�B�'7�3������ )��9���2� 7�)�7� � ��2� ���3��� �� �)��� ��5�2� ���������� �� �5)�7����9��� �����7���7��*�

��)��=����� ����7������� �7���� �� ����7�B�7�3�������F�<��� � ��� ����� ��)?���7���� ���7�?�� ���)��<��3����� �9� ����� ��7� ������ �����2�����3)������'��� �� ���������7�����������7�?�����������3������ �7���9����������������@���77�?�� �7���9�������3� ��������7����������������)�����@�� ��)���7�?�*

���2�)����5�3)��2�7�� ����F��)��=������������)�� ������ ������� ������7�� �=�7�� � ���)��������������F�� ����3��� ������=����7����2�������=������������ �<��7�����F���5)��7�7�?��������� �=�7�� � �����)��7�������7������������F��3������ ���5� ���*�4�����������7�������)?����)��<���� ����7�B�7�3��������5)�����7�����������3�3�����)��@���2����7���� ������������=�7�����2�)��7���������������)��7�'��� ����9����5)��7�7�?�������<���������)�� ���������� ������� � �O���7�������5)�'����7���� ������� �7����������)�� ������9������ ���5� �2���7���������������)��=�'�������2���7*

8��3�����2������)��7������=��5�9��)��������9�� � ����3�������7�����=�7�����7�������������5����9� �������3���������)�2���7����� ���� ��7���?���7���������7�3)�B������ �� 7�3)�B������ 7��� ���� 7�3)����� �� ���<����� � �7���9�2� 7�� ����)� �7����� ������7��������7������2� ��7����9�2� ��7�������7������� ��B�� ����7�?�����7���7� ��7���������7��������7����5�������������������� ��������)�����7����������7�<��*

H�6., H

Page 24: Autonomía curricular y profesorado

>��<������ �� =��3�� 7��)�����9�2� 7�3)����� �� �� �5� � ���� 3����3�������5��7�������7����� ���F<�������7������� ���� �9� �����3���������=�3���� �7� ���������3�����9�9��*������<����� ���3)�B� �� ��3� ���� �9� ���������7����3�������3����<������� ��)�����5������ �9� �����2�)����3��3�2����3������7������7�<����� ����7�3�������F��3������� ������ �=����� ��������� ����9��9�*���5�7�3����2�� �� ���������)�� �� ��9�������������7��9� � ���� �7���9���������3)������)��5�7'��� 7���7��9�2� �������3������ )������� �� 7���7��9��� ��7����� �� )��=��������� �=�������������3)��7� ��O�5����������2�)��7��������������5���� ��3������)��������=���2�����5�2� �����<������������)�*�

��9���� ������)��7����� ������������)��� ��5����������3��� �7���9�������'�������7���7������� ��������� ����=��� ��7� �� �7�����)��7�����������7��� ��� ��7���� ��� ����� 7������*� >� �� )��5�7��� � �7���9�2� ������ ��� )����=�7�7�?�� 7�3����)���������77�?�����9����7�?�2���3�����������3�� ������=���7� �� �7����� ��=��3��� �9� ��������@������*

���)��=���������)��=���������7���������3����)��� ����� ��7�<������5����������� ��7�)�����2� ���7���� ���� ����������� 7��7�)�����2� �������2� )��7� �3������ �9�����������3�������� �)�� �����2�7������������7�3)����� �2��@� �������������7���7������� ����2���7������7?3����)���<���7��� ����2�����7�3��7� ����=�7��<���=�7�'��*�

A����=�����=���������3�����3����3)���7�� �<��������)��=����� �����<�����7��)��5�7����7����7�������������� ����������� ��7�)��������9�����3�����)��7�����)�����9�'3��������=�9���7�3����� ��F�� �������7�)�����)����7����������7�� � �� �3�7�'��7�2�7����� ����9��9���7�)�7� � �����F<����� ����/��������*����)��=���������)��'=������2���3��3������������3���������3���2���3� � ������9�����)����7�)�� ����)��)������7����7������������������9�5����<���� ������5)��7�����)�7������B��� �����'<����2� ��=��3�7�?�������������)����7������2� �����)��� �� ���� �<����2���=��7����������)�� �� ����7���� ���������������� ����=��� ��7������� �� 3� ��� �� ��9����� �7�<�*���3<��3���������@��7��=��3�� ��=��3���)������� �3�7���7�����=�7�� ���)����7�)��� ���������7�?�����7�������7���3� ��� ��=��7����3����� �3�7���7�2��������<���������5��7���3� ��� � ��� �3�7���7��� �����<�������������77�?�*

#��3� � ������������7����7����������� �� �3�� ��=�7���)��)������ �����<�'����7�F�������2�7��������=�7� ��)���������3�� ���2�)�����)����2�)������)��=����� �2�����3� � ������������ �<����2��7��������7��9��7�����3����3����� ����<5�7��9�� ��7������������=����7������������)����=�������)��)�B�O����� ������ ��7�����)���<���' � ��� ���������9��2� ��7*� A���� =�����=��� )� ��?5�7�� �� ��F�� =��3�� �� �)��� ��� �3�9�������������7������=��5�<���2����F����7�� � ����3�3�����F���?��7���� ����3����)���<���=��5�<��� � �����7��9������5�����F�� ���)���<����35�7��� ��3����7���'�� � �*

�� ���<����� �� ��=��5�?���������)��9������ =�7����� ����� ��3��� ��)�����7�� �'7�?�����7���������������� ����9��9���2�)�����)����2�)���7�3��7� �� �7�����)��7�'

H�6.C H

Page 25: Autonomía curricular y profesorado

<���������7�?���3�7�����3����*�D����������2������ �7���9������7�)�7� � ��� ������'�����7�?�����������B���7������� ����)��7��7� �*�4����7���<�������)��7�������)�7������)��7�������)��������������������������)�� �7����*������7��� � ������ �<�����������������?��������� �7������ �)�� �� ��7?3��7� ��)������)��7�<����������������)��7�� �������)�7�� �*�

G��)��=����� ��7������������<����2� ������������7�3)��3��� ������F��<��<����)���������������7��� � �� �������3����7����O��2�� �3���2���F��<�����������)������7������77�?�� ������)��� �7�������������3����������)��7����� �����������)��� ��5����������� ���5��7�7��� ��F�����)����<��� � ��7����7��7�3)���� �*

G����)�7������������������7�?���7�3��4�����8*�!A#�A��600.�2� � �7� ������� ����7?3��)� �������3)�����2� ��7��������7����2� ����9��9���7�)�7� � ��� ��)��� �������3�� �� ��7�3)��5� � ��7��7������� ���)� ���3� ����2�)��)?����3� �������� ���3����I�������7�?��� ���)��� ��5�J*�#�������������7�?������)��'������������ �����������7��3������ ����� �������@���7�)�7� � ���)�����)��� ��������������������� ������� ���5��O��������7�?�������������9������5)����9���3� �'���� ��)����3���������7������� ��2��������������)���7�?���7���7��9������)��������7��� ��<�� � �� �� ���� ���� ��� )������� �)��� ��� �� �)��� ��� 7��5����3����� �� �3������� 7������� �*� A������3��� ������ ���3� ���� ���� ������ �������7��������� �7�)�7� � �� ���)��� �������7���7�?�� ��7�B�7�3����2���� ������������ �=�������=��� �� ��)��3��������������������B�� ��=�9���7�����7�3)�����9� � ���������3)��'���O������5�2���F��)��)��������������9��)����3� ����� ��)�� �77�?��)��=�� �����*#�� 7���� ��� �3)������ 7�)���������2� ��� �� ��� ��� �� �9� ����� �� ��� 5���������� ������3)��� ���)�������<������������)�2���� ���������� ���77�?�� ���3)��������������<��7��������� ����<5�7��9��*��������)���7������������������� ��������*�

#�� 7���� �� ������� )� �� 9�������� �� 7��7�)��2�3���� )���� ����9��9���� 7��3������3)���� �2��������� �� ��7��������������7������ �����<�����7���)���<��� � �� ���=��7���2� )����=�7��2� ����9��9��� �� �9������ )��)������ 7����7������� ���� ���� �� ��� ��)��=������������<������ �3�7����7�3������������)��������5���������*

E� �3)���7�� �<��� ����)���������������� ���<�������������)������F��� �?� =����7���<����F�3���������77�?�2� ����9��9�� ��������<������57����9�3�����������7����O)����7��������2��� ����)����������@�����<��� � �������3)��7� �*����3�5������7� �)��=��������)��=��������� �����3��3����)������� �����5)��������)@<��7�*�A����)��'7����)� ������9�����)���7��������)������7�3����F�������7�?�� ���3����)�������������7��7�)�������������3�O�F���)��<�<��� � ��� ��������5��)��������7�����?�*�E�?5�7��������3������� ���)��=���������)��=��������������7�����3� �����3�3����������������@��9�������7�)�7� � ���)��=�����������F�3����������3��� ��� ������ �� �3����7������*�A�������3���������3���=��������������7�3�� �7������������B���5)�����7���������<������������)���2�)���������2������������������ �������������7�3)�B��������7�3)�B�����������7������� ������ ��)��<��3���������������3�����'������������*

H�6.- H

Page 26: Autonomía curricular y profesorado

���9����������������������57����� ������� � �2����9�����3�2� �)����?����������<��� � ���3�7������ �������=��3���)����� ������)�� �7�������7������@��������)�� ����=��5�?���� �7���?����<����������7����7�����������������7��������7�����8������(�((!2�600:�*�

G�F�������7�?�����7������)�������� � ������9�����3��� ��������7����<������7F��������7�� ���������� ��7� ��7���7��9�� �7�����)��������������������� �����������3� � �� �� �� ����9��9��� )��7� �3������ ����)��3����� 7����� ��� 7��3�� �� 7��'=�������)����5�����7� ������������ ��)���<����������� �<� ��� ��� �����7�3)��'3��� ������� ��� ��=��3�7�?��2� ����)��������5��2��������)�� ����������������'7�?��� �����<����*

��������������� ���������� �%���������������������

���3�����7�3)��3�������7���������3���7����7������<���������=������������'����7�?�����7���������F���� ���������� �%������� �� ������9���$�

�� ��������)��=����� ���������������3�� �2���

<� 7����=�3��������7����������7���7��9�����7������������� ���)����� �7�7�?�����������7��������� ������� � �����7����*

A���� �3�� �� ��F��I7������� ��7���<���7�?�J�)������ ���<����������������)���������������7����� � �� � �����������9���)�����7���� �7���9��� ����7��3����� �<���7�����7�?���� ���<����?��)�����<���7�?�� ��<�������������)��<�������� ����' ����/����5�3��2������7��9����� �����7���������7������������������ �������� ����' � �2���9��� � ���� ��7��=����*����2������� �=�7���7���������7�3�����<���������7��'�������7������2�������)��=���������)��=�������7�3������ �������7�3)����� ��3����'�����������=���������� �3����7�3)�B��������7�3)�B�����2����������7����� ������?� ������ ��������3���� �7���9��*

�����<����� �7������2�5����������2�������<�����)�����7�2����������������3���'�����5�3)���� ��)��=���������)��=�����������7���7���<���7�?�� ���=�3�������� ��'��������7��7�?���7�3�����������)����)���7��9���������7���������7������������)�7������� �?� )���� � �7��� ��� ������ �� �����2� ���?�� ��3��� ������ ��� � ���3��7�?���7���2�7����������)�����7�� ��7�3��� � �������������������� ��*������������3����*"A�#A���8�7F����S*��44�A��600-2�)5*�+%�� ��5���7�����7�� �� �=����7�������I��7�'���� �3�7���7��J� ��� I)�����������J*�8������� ������ @���3��� ��� � �7��� �� )?�� ��)�7��7��)��)������� �7���9���7����� ���������3�� �����)��)������F�3������7��2������7�3����� ��7������ ��7�����3���)��7��?5�7��9�B��� �3�� �� �2������7���� �3�7���7��� ���� ��� ���� ��)�7���� ��� ����������2� )���� � �3���2� I�� �@�� 9���?���7����3������ ��)��)?������ 7�3��3���������� 7��3�� ����7��������7��7���������������3�� ������� ������*����� �7� ����� �3�7���7���������������?� �3�������

H�6.% H

Page 27: Autonomía curricular y profesorado

��9��� � �� ��� ������� � �����7����������7���2����?��3� ������7�� �7�?���������7����J*

E� �3)���7�� �<��� 7�3)��3������� ��� ����=�� 7�3��������� �� �3�7������� ���������7�?�����7������2�����������)������ �����<����������������� ���3)�B���7�3������7��9� � ��� �� ���B�2� ����9��9�3��������9����7�?�� ���)��5�7����7����7���'�������������9�����7�<�*���������3�����7��9��������)���������� �� ����� ��7����3��� ��7����9�O� ��3�� �� �� ��� ��� )������� ���� 7��9�9��� �� ���<������ ���� 7��������7������*� ������3��� )���� �� �������7�?�2� ���� )���� ���� ��� ����3��� �� 7���7��9�)�� ���3)�����������@���� ������)��5�7�������� �3���2�������7��� � �� �� �<������7��9��7�������������9���9����=�7�� ����3��$�������3���2����3���2�����@���=�3�'���������7�3��� � �*

4���������7��9��� ��5���7���������7����7������� ����5����)��=���������������������� �7������������7������ ���7�B�7�3�����3�����)�7����� ������)� ��7���<�'������3����������7��� � �� �����<������������ ����9��9��������������7������� ������'��*�������<��2�������� ������=�7���=���������=��7������7�����������<��5������ �3��'�������5��7�B�7�������9�����7�<����9������7�?���)������7��3��������7�3)�����?�� ��)������� �������������7�?��� �=�7�������*��<���������3������7���� ���7�?������������'�� ���)����)� ��� ���B�����)?�����)�7��7���������3� ��� �����<�����7����7����2����7�3��7�����7�� �7�?�������7����������� ���B������)������ �����<����� �7����*

���7���������7�������)� ���7���������3� �7�?�����3������=�3�����2������)�7������������7���3�������9���7�����������7��?3�7�2�����7�3���������7��7�?���7�3���'��������������� ���)����� �7�7�?�2� � ���������9�����7�)�7��� ��7�3)��� �����7��'�� � �� �����3����� ������������5)��7�����������5�����9� ��7�������� ���<����� ���������������*�E�)��9���<���������B��� �=�7���� ���)��������� �����)������ �� ����'3��� ���)�7��7������������2���3��3��������3�����)����� ��9�7�<���������)�7����'� ��������������������@���3�3�������3)�������)��=����� �*�>�3���)� ���7��������������F��� =�3������������7�3������������� ��� �<� �����������)��=��������)��=�������3���=������7������)��=����7����)�����=�3������3���)� ��������7���3������9���7�������*�

E�)��7������3<����������F�� ���=��7�?��� ����������7�?��� �7��������������� �7���<����� ��� 7������77�?�� �� ��7�� � ���3��� �3�7���7��� �� ������������2� �� ����<�������)�������3�������7�?�����=��7���3���)���<��� � �������=��3�7�?���������)�����7���3������� �=�7���*���������2���@��9�2�)��� ��3���=�����7�3�������<���� ��� �������7�?�����7�����������7�3��������7�<�� ������ ���)��� ��� ����������7� ��)��=��������)��=�����������������7����*

(�3�7����������������)���2������3����2�)��� ��3���=�7����� ��<���7�������������3��� �7���9������=��7����3����� ���7���5���2�)���7����������7������3����<��'��������=��3����������7������)����7�)�7�?�������� ��)��)���)��=����� �������3�� �7�3�� ���=�3���������������7���7��9���9�7�B��������7������������� ���)����� �7�7�?� �����9���5���7�?��*��� �3�7��7���)��7��7������������� � �����3� � ��������� �=�'

H�6.0 H

Page 28: Autonomía curricular y profesorado

������� ���)��� ��7����� �� )������� ���<������ ��� 7���<���7�?�� )���� )����=�7��� �� ��9��� �����������=��3�7�?��������7�� � �*�(��7�����������=7������������3� ��� � �� �5����?������<����� ����7�� � ���7�<���� �7� ���������3)������3������Z����7�2�<����'�� �� �������=�7� ���������� ����3�� ��)� ���3)������7�3��I3��������J2�5����������<��������� �*

A5������7�� ����������������9�7�?���� �7���9��� ��3��������������)��7� �� ������)��� �7����������3����B���7����7���7���3�9�3��������7�����)���������������)����� ��������=��3�������7�� � �*������<����� �7�����=��3��)����� ��)��5�7'����)�����7�������7���������7�<����)���������� ��7�� ���5)�� �3�����3��� ��=?��� ��7������� ���������������)�B�3����������7�?��7���)��5�7����3����3)���� ������' ����7������77�?�� ��� ����3��� ��3� ���� ����7�� � �*

���7������� ���������������� �����)�7�����������������7�3)���� ��F��3����'���3��� �7���9�����)�����)�����F��9�� � ������ �7�7�?��3����2��������3�3����� ��=������� �9� �����3���������� ���� � �*�E�������� �����5���7�?�����9�����B�������)��� �����9�������7�� � ��7�3����F��7������77�?��7���7��9�������������� ��)����'7�)�7�?�� ���� ������)������2� �� ��)�������� ��7����7�2�7���<���7�?�2����)�7��2����')����<��� � �2����� ���� � �����5� �*�G�F��� �7�7�?���� �����9����������7��9��������� ��� )���7�)���� =�7��� �� ����7�?�� �� )��=����� �O� ��F�� � �7�7�?�� ��� ���� ����3�� ��)��5�7���������9�������7�3�����������=������<�����<���� ��F�������=����7����������� ����� ��������������� 7���������7������� ��������5����� �@��)��������77�?�*

� /��E�����#��� ����������1�������������������

A����� �3����?���7�������2�3�������)� ��?5�7��7��������7��7�<�3�����=����� �7�������B���3�������3)� �3������)����=�7������=�7��9��*���������7�������������'7�������7��=��������� ��3��������77�?�2������3)������7��=���������)����3����� �)��=����� ���������7�?��7���������)� ��=�7���������������7������� ��������*�

��5�7�3����2�3������ ��� �=�7���� ���������)��=����� ��3���=����2���F���������9�2�)������9�����7�<������@�������=���� �7���9���������=������ ��7�� �7�?�������7�������������3��7�����7�� �7���������)���<��� � ��� ������7���7�������7��� ����<����� �7����2�������7�3����9�3��� �=���� �*�#���������� �2�F�����F�������� ��7��' �7�?�������=�7���������3������� ��7��� � �� �������3��� �7���9����7����������)��'=����� �2� =�3������ �� 7���7��9��� ��7����� )������������ �<������ 7�3)��3������� )������9�� �7����*�A����������7�<����������������������$

'� A��5������)��7����=��3���9��3���7�3)����2����7�����������)������3�����3������7�?���� �3����?���7�����������7�����=�7�������7���� ���7������3��7�������������������������*�E��3)���7�� �<������9�������9���7�������� ��)��=�'���� �� �2� � �3���2� 3�������� �� )��=�� � � �� �� ������ �� �@�� =��3�7�?�)� ��?5�7�2�)��7��?5�7�2����7������7���?5�7�*

H�66. H

Page 29: Autonomía curricular y profesorado

0� E� )��7���� ��7��3��� ��F�� 7������ �7�?�� �� ����� �77�?�2� ��� 3������� ��7����2� �����9���=�������)��=��������������������=��3���������9���� � ���������� )���� 7�����<���� � 3������� �� 7��� � �� �� �����3�� � �7���9�*4��=��������� 7�3�� ��� ��)�7��������� ��� )��7�)� ���5��2� )���� )��7���� ����� ���)��9����������@���7�3)����7���2�7�3���7����7��7�� ����� ���3�'��������@���=��7�?����?������ �� ��� �7�7�?����)�7�����������������7�?���7����*�4�������������5�������7��3������@��7���<���7�?��7�3����������'���� �������)������� ���B������)��5�7����7����7������2�����7���<������)��3�9�������)��� �� ��9������7�?�'�77�?�2��� ���3���� ����9�7�?���� �'7���9�������7��)�����7����� ����)��=����� �*�!������������ �������)���������������)��=����������?������3)���������)�����5� �����)��=����� �����������)��7������� �������)��<��3��7��*

3� (� ������������ ��7���2�7�3���������������2��)������������7�3�B�3��7��������F����7�� � ����=��3�7��������)��7���2�5����������2�=��3������)��'=���������)��=�������7�3����������� ���)�������� ��=��3��7��*�E���5������������=��������3)��������7��������7��������=��3��7��2����9����� ���� ��7�3�� ���������� ���� ��7����� ����7������3����3� ��*

(� ��������=��3�7�?����=��3��7�����������3�3�������������<��� �=�7��)������3������� ��� ������������ ��7���7��9�� �7����2�)���������7�<����)���������3� � ������ ��������7����5������� ��=��7�?�*�G�F��)���<�������'7�?��)� ����������� ��������=��7�������7���������)�7��������������7����5����=��3��7�� ������ ����������������)��=����� �2����9��� ���5� ��)������ �����7�?�� ����=�Q���� �9������2�������������3����3)�������2�)��3�9�����3)����� �������9����7����5��*

A����3� � ����7������ �������7�3)��3�������������5�����2�7�3�������� � ����� ����7��������=��3��7������� ������7������*��=��7���������F��7����' � �� �3)�������� �� �� ��� ����� ���� 7������� �� 5����� ���� ��� =�7������ ��77���� �����3�� ������������9������3)���7�� �<������7����5���*

��3)��2�����3��3�2���7������ �7�?�� ��=������ ��)��=��������)��=��������)����<��� ��<�<�����7�*�(� ����)�<��������7����� ����7��������=��'3���9��������7����3��������3)���� ������������� �<������� ����������7� �� 7���5��� ��F�� )������ )���� ��7�������� �� ��������� ��� <�<�����7��2��������5����� ��7������7�3����� ��������O����)��=��������)��=������ � �'7� ���� �����7�?�� ��=������ �7�3�����������3���9���� �����)�����2����<3��������������<�����<����� �� ���������)�� ���=�7����������3����)�' ���77����������������=��3�7�?���������������)��=����� ��7�3��������3'���������3����)�� �����7������*�A����3��3��)������)� �������9�����7�<�����������7����9��� ��7��7����3�������� ��7�)��������� ��������=�3��������������3�� ��7����3��� �9������=��������=��3���9����2�5����������2����9�� ������3����)�������)����������7��������7�����)���)��5�7����7����7������3������<���� ���������� ��7�)�������*

H�666 H

Page 30: Autonomía curricular y profesorado

5� ���7���������7������������������ �<���������<���7������� ��2�7�����)�7���� �7�� ����2�)���7�)��3����2�)������<���� ���7�?��$�<�<�����7���5������� ������2���<���������2�������7����� ��� ����2�)������ ��5����<��� ��� ��2��7*

?� E� �3)���7�� �<��� 3����� ���7�?�� �� )��=����� �� �� �)���2� �� 3��������)�7�������������7�������7������� �����������)�����7��������)�����7���� ��=�9���7� ����/���3��5��� ��*

@� G�5�� ���B���7�� �7�?��� ��<�������)��)�� ���)���� ����9��9��������<������7����*�

!�� ����3����� ���������)��3�9������3� ���� �� �7����� ��=��5�9�������7�����?�� �3)�������� )���� 7���� ����� �� �� �@3���� �� F����� �� ���<���� ���7���7�����3�� �����������*�G���@3���� ��F������57���9�2�7�3����� ��)��=����� �� ���������)��3������� ��=�����2����� ��5����3)��)������������)�� ���������������<����� ��)����=�7�7�?�2������3�������7��� ���7�?� ���)��5�7����7����7������� ��7�����2�� �3���� ����������<������7�3����7'�����2�9����������5)���7�?��2��������7�������3�������2�7��������2������?��2��7*

A� ����3��3�2����� ��)����<�����F��)�����7��� �7���9������F����5����7�?�����)����7��������=�����=��� �����<����� �7����*�G�F��)�����7��� �7���9����������)��=����� ��)��7�<����������7�� � ������7��=���������������<����2���������������)��7�<� �����3��������)�7���� ��� ����9��9�3������ ����=��'3��� �7���9�����7����*���=��3��7������2����)�7��7�2����7F�����������7��'3������ ��=��3������<��������9���� ��<���7�����7�?�� �������3����7����*

� �3���� �������)�� ��7�� �7��������2����� �<�3��������7��������������3���7�������������9��� ��)�����������������7���7� ������ �� ������������)�����7��������7����� ������7����� 3���������9��������������3�������� =�����=���� �7���9�*������<��2�)��7������3)� ���*�

�� ���� ������� )��������� ���� ��3�3����� �� ��F�� ��B�� �� �77�?�� )��=�������2��F��=�����=�����3�����7������������7�3�B����2�7�3)��� �� ������� �7�������F�����=��3��� �=�7�����7F��� ��7����� �77�?��2�)�����������3� � ���������������� �����7�)����������)����3����2����3� � ������������3�3������@��� ��� ��������������)������� ��2������3� � ������3���3���=�7��� � ��)����7�3�������7�����������7�3�B������� ���77�?�*

���9������7���������5���� � ���7�3��������� ��7�����������)� ���� ����=�'7���7���=�7��� � �����)��<��3���7������7������������=�����������3�� �2�����@��=�3���������?��3��3��*������� �� ��=��5�?��7����7�2���=�<����7�?��7����7�2�� �7�7�?�7����7������3��7�)� �����<�������������3������7����� ������ ��� �=�7�� � ����������������B�*�#����� �� ��7�������7����� ���������)��)����)��7��7�)���2� ��7?3��������)��)���=��3�7�?�����5)�����7���=��7������7�3��?7���������7�� �7�����������

H�66+ H

Page 31: Autonomía curricular y profesorado

)� �3���9��2��7�@�����3���3��7� ����� ���77�?�����3� ��� �������9��*�E��3)���'7�� �<������3���������3�����)��7���� � �������������������=�7���2����3������7��������� ������"����������#������2������������� �� ������7��������� �2� ��7��'9������������� �=����������I)������J� ��9� �2����?�������=�������)�������)������)�� ������ ���� ��<��� ���� �� ���� 7�B�7�3����� �� )��7���2� ��7�3)����� �� ���2� )��������2������7������������������ ��������2�)��7���������������9������� �2�7���������' �*�#����������� ��3������3�������7�3�� �7����������������5������3��������'3��� ��F��7����������7�?��)��9���5�� ��������7����3��������7�� ��)��������������'����������7��3�������@��7������3���7����)���2���������������������=�7��������3'�� ���2���7����9�����������7������2���7F�������7�3)������*

��7�3)��3����7��� �3�7��7����<�����������7�����)���7�)����)�����7��2������7'��������)�7��7�������)��3����������� ������7� � �����7� � ��)�� ���)����7�)��7�����<�� � ����� ���B����������7�?�� ��F��9� ��7�3���������3�����2�3���5���������� ����2�����7�3������7� ��)��������B��)���<��� � �� ����9�����7�<����F��9� ������7�� � ��9�� � ����3�������<��*

�� �3�7��7���7�3��� �������7�����5��������������3��� �7���9������<5�7��9�� ���������7��2����7��� � �2�������� � �2��3)��7���� � �������� ���� � �����7��9�����������3��� ��9� �2����9���������������)��� ��������)�B�������77�?�����9� ��7�������7������O��<����2�����3��3�2����������)��7������������9��� ���3��� ���5����7�������������<�������������� ���7���� ���7��������� ��7����7���*

E�)��� �� �� ���������)����� ������ �� �����������7��7�)��� ��������������� �/���� ������=�������F����� ((A#!��600C�O����3�7����3�������������7�?'����� )��)?�� )���� ����3����� �� =���������4������ ��� ����������J� �600C2� )5*660��)��3�9�� ���� �=���?�� ��7�)�7� � ����7���� ����=��5�?��7�3������������ ���7��9� � ���7���������)��������7��� ��=��3���3����3)���� ���������7�?��7���7��'9�*�>�3)��7������F��=��3��������� ��������������7�������2�5������F�������� 3�'����������3)��7�����7�3�������<�����<���� �� ���������)� �����)������� �����7��=��7���*�

�� �3�7��7��� ����������I��)?���?������� ������������)�7���)@<��7���=��7����3� ��� ��9�9������5�����������������F������7�?�� ���� ������� 3����2���5�����I�����J������ �9� ��������F��7�3��� � ��3�� ���� ��7�����������5�����J�����F���� ((A#!2�600C2�)5*�6++�*���=�� �3�������3�2� ����)��������5�2���7����7���7�� �����7F��� �� �����*

>���������� �������������7���������F���� ����7���������������=��5�9� � ������'����3���)����7�� ���� ����9��9� �*

#���������� ����� ��� ��F���������������� �/����2� ��7��9�������������������)�7������ ���������3��� ��3������3�������)���<�������<�� � ��)�����5)������ ������7��9�77�?��2�����F��<���� ��� ��<���� �����������7��������7�3)��3����������3��*

H�66: H

Page 32: Autonomía curricular y profesorado

H�66& H

;�;���* �9����

�44�A2�8�7F����S*��600%�*��� �������� ���� �H����������*�8� �� *�8�����*

�44�A2�8�7F����S*���"A�#A2���3����*����3)�*���600-�*������ ���������-�����*�8� �� *�8�����*

��A#(>2�K����F��600-�*�I7�J���� ��"� �����K "��7�����*�4�� ?��'� �A� ��G��9���� � �����?��3�� �"��7�����*

"�G(A��>2��F����������A!>�"�A>2��������600%�*�� ���$� ��������$����%�*�8� �� *�8�����2�+f�� �7*

"�G#A�2�����3���600-�*�������������2�"��������� ���� ����*�8� �� *�1����*

��!>A��!2�8�������600%�* ���������� ����#������������������2����������H��� ������6� ��'����������������*�8� �� *�������2�+f�� �7*

(�((!2� 8������ �600:�*� I>F�� �������� �=� >F��R���� ��� 4��=��������� !��='��� �J*� ���������� � ������ ������E*�1��*�62�#W�+2�)5�*�+%-':.:*

����A!� (d���� !2� 4����� �600C�*� IK����F� ���� �*� G��� �7����� � � ���7�?��7�J*� � �$��� ��� �4����-�����2��W�C,��!�)���3<���2�)5�*�,C'C6*

� ((A#!2����F�����600C�* �-��� -���� ���41�������H� �������E���� �#��������� ���"� �����������(�� ��*�8� �� *���� ��*

�G>8�##2��3���60%-�*��������������������*�4���7����*�4���7�����G��9�������4����*

K����A�1A!2��� �O�A���2����������X�#2���3��600%�*���������������"����� ����%���� ���$����� ��������������� ������ ��������*�"��7�����*��7��� ��*

���Y!�#2�4F���)�S*��600C�*����$������� ����� ��*�8� �� *�8������'���� �7�?��4�� ���2�&f�� *

8 ��!2��*�S���F���60%-�*����J ������ �"����*�8�5�7�*���� �� ����������A7��?3�7�2�0f����3)�*

4�4YAS >;2�>F�3���!*��600-������ �/���"� ��������� �����#�������������$��*�8� �� *�8������'��� �7�?��4�� ���2�+f�� �7*

!�Ke#2� (���� � �*� �600%�*� � � "��#������ � ��# �&�$��� ����� "������� ��� "��#������ ��� ���������!��*�"��7�����*�4�� ?�*

!A#�A2�4�����8*��600.�*��E��9�#�E�����" ���F��E��������������������#��E���������/���/���4�����*#�Q�X��R*�������7��(��<�� ��*

>���A!�!�#>�8E2��������600%��* �%� �4������������������" ���������F�� �������� �������/����*8� �� *�8�����*�:f�� *

>���A!�!�#>�8E2��������600%<��� �������� ������ ��*�8� �� *�8�����*�Cf��

SK >>X2����==O�4�SA�2�!�������K��4 #2�(�9� ��600%�*��$� �����������E��������������������E��E�� 2� �E�� ����� ���� �E�� ���L��*� "�7R���F�3*� �)��� G��9������� 4����� ���� *� ��� )�����*8� �� *�8������V���� �7�?��4�� ����*

Page 33: Autonomía curricular y profesorado
Page 34: Autonomía curricular y profesorado

����������������� ������� �

����������������� ���������������� ���� �������������������������

����� ��� �����

Page 35: Autonomía curricular y profesorado