2

AURKEZPENA .................................................................................................................................. 3

BIDE KOTZEPTUAK .......................................................................................................................... 4

Bide Hezkuntza .......................................................................................................................... 4

Bide Formakuntza ...................................................................................................................... 4

Bide Segurtasuna ....................................................................................................................... 4

Bide segurtasunaren printzipioak .............................................................................................. 4

Trafikoa edo bide zirkulazioa ..................................................................................................... 5

MUGIKORTASUN SEGURURAKO KONPETENTZIAK .......................................................................... 7

PROGRAMA .................................................................................................................................. 11

MUGIKORTASUN SEGURUA ESKOLA GARAIAN ......................................................................... 11

Lehen Hezkuntza ................................................................................................................. 11

Bigarren Hezkuntza .............................................................................................................. 12

HELBURUAK, EDUKIAK ETA LORPEN IRIZPIDEAK ....................................................................... 14

METODOLOGÍA ........................................................................................................................ 24

Saio teorikoak ...................................................................................................................... 25

Saio teoriko-praktikoak ........................................................................................................ 25

BALIABIDEAK ............................................................................................................................ 25

KRONOGRAMA ......................................................................................................................... 26

EBALUAZIOA ............................................................................................................................. 26

Ikasleen ebaluazioa .............................................................................................................. 26

Proiektuaren balorazioa....................................................................................................... 27

Programaren ebaluazioa ...................................................................................................... 27

PROGRAMAREN LABURPEN ESKEMA ............................................................................................ 28

BIBLIOGRAFÍA ............................................................................................................................... 29

3

AURKEZPENA

Lehen eta bigarren hezkuntzako Bide Hezkuntza programaren helburu nagusia, edukiak,

helburuak eta mugikortasun segururako konpetentziak lerrokatu eta aldi berean, 6-16 urte

bitarteko ikasleriarentzako Hezkuntza Proiektuaren eraikuntzan gida-laguntzailea izatea da,

ikasleek hartzen dituzten erabakien arduradunak bilakatuz, balio eta jarrera seguruak handituz

eta mugikortasun prebentibo, autonomo eta arduratsua sustatuz.

Eusko Jaurlaritzako Trafiko Zuzenbide sailetik, mugikortasuna “Mugikortasun baldintzapen

egokietan eta seguruetan mugitzeko herritarren eskubidea da”, izan ere, Metropoliko

Mugikortasun Behatokiaren arabera (MMB) “ trafikoa da XXI. mendeko hirietan gehien larritzen

duen erronka”. Munduko Osasun Erakundeak (MOE) trafiko harrapaketak 10-19 urte bitartekoen

heriotza gai nagusi lez kokatzen dituzte, erabiltzaile hauek, bideko ahulenak oinezko, txirrindulari

edota motozaleak izanda.

Eusko Jaurlaritzako trafiko zuzendaritzaren segurtasun saileko Bide Segurtasunerako eta

Mugikortasun Segururako eta Iraunkorrerako Plan Estrategikoan 2015-2020, Estefanía Beltrán

Segurtasuneko Sailburuak, Bide Segurtasunean gai diren Administrazioei dei egiten die herritar

guztien Mugikortasun Segurua eta Iraunkorra sustatze lanetan jarraitzeko, Euskadiko trafiko

istripu heriotza tasa ahalik eta gehien gutxituz.

Arazo honi heltzeko, eta gure bideetako ezbeharren kopurua gutxitzearen murrizketan parte

hartzeko, Eusko Jaurlaritzaren Trafiko sailetik proposatzen dituzten Mugikortasun Seguruaren

konpetentziak ardatz dituen Lehen eta Bigarren hezkuntza programaren alde egiten dugu.

Prebenitzen dugu norbanakoaren autonomia eta erantzukizuna, guztiona bilakatuz.

4

BIDE KOTZEPTUAK

Programa hasi aurretik, bidearekin lotura duten kontzeptu ezberdinak era orokorrean argituko

ditugu.

Bide Hezkuntza: Elkarbizitzarako eta gizatasunarentzako hezitzea da. Trafiko fenomenoaren

aurrean jarrera ohiturak lortzean datza, jokabideak, ekintza sozial moduan aldatu edo sortu

daitezkeenak. Aldi berean ikasi eta nola ez, irakatsi ere egiten da. Bere helburu nagusia, pertsona

bakoitzaren, gizakia izaki soziala dela ulertuz, norberako identitatea, erabakitzeko gaitasuna eta

autonomia intelektuala eta morala garatzea da, erabateko formakuntza eta garapena

pertsonalaren bidez.

Bide Formakuntza: Bai oinezkoak eta bai gidariak izatean, bide publikoetatik ibiltzeko eta

gidatzeko kontzeptu, gaitasun eta abileziak eskuratzea.

Bide Segurtasuna: Bide hezkuntzaren mamia eta “harrapaketarik ez gertatzea bilatzen” duena

da. Kasu honetan, bideetako ezbeharren kopurua gutxitzea eta hauek sortu ditzaketen ondorio

kaltegarriak urritzeari deritzogu.

Bide segurtasunaren printzipioak

Trafiko fenomenoaren izaera, bide publikoetako portaera eta zirkulazio arazoari aurre egiten

dion jokabide soziala erregulatzeko, Bide Segurtasunaren Legeak biltzen dituen oinarrizko

printzipioak zehazten dira.

*Printzipio hauek, eskolako kurtso bakoitzean landu behar diren eduki multzoekin erlazionatzen

hurrengo taulan adierazten den moduan:

Giza faktorea da

90%ko kasuetan, arduraduna.

Abiadura ezegokiak

Kontrako errailean sartu

Droga edo alkohol menpean gidatzea

Bidea gurutzatu pasabideetatik kanpo

Ibilgailu batetik jeitsi begiratu gabe

Bide segurtasun uhala ez erabiltzea

Kaskoa besoan eramatea

Haurren aulkiak ez erabiltzea

5

Trafikoa edo bide zirkulazioa: Hiru Ikuspuntu

- Ekintza fisikoa da, mugimenduaren lege fisikoen menpe dago eta araubide teknikoen

bitartez erregulatzen ditu.

- Dimentsio soziala du, joan etorriak espazio eta denbora berberean eta aldi berean

ematen direnez, elkarbizitza soziala suposatzen du.

- Ekintza juridiko oinarria du, guztion, norberaren eta besteen segurtasunaren onurako,

bide elkarbizitza izateko aukera emanez.

Adina Printzipioa Definizioa Eduki

multzoa

6-8 urte

Seinaleztapen

printzipioa

Oztopo edota zirkulazio normalean

egon daitezkeen aldaketetan,

arriskua sortzeko gai diren egoera

horietan, ezin hobeto adierazita

egon behar dira.

Seinaleak

8-10 urte Erantzukizunar

en printzipioa

Bidearen erabiltzaile guztien

aldetik indarrean dagoen arauen

betekizunean datza.

Araua

10-12 urte Segurtasun

printzipioa

Gidatzea, erantzun egoki bat

emanez egoera honek sortu

ditzakeen kalteak, saihestu edo

gutxitzearen helburuarekin

Kasualitate

edo

kausalitate

12-14 urte Konfiantza

printzipioa

Era arduratsuan erabiltzen duen

edozein bide erabiltzailek,

eskubide osoa du, era berean

beste erabiltzaileek arauak

betetzearekin.

Arriskua eta

galzoria

14-16 urte Defentsa

printzipioa.

Ezarritako arauetatik kanpo

dauden jokabideak aurreikusi eta

saihestu sortu daitezkeen kalteak

ekiditeko edo murrizteko

helburuarekin

Influentziak

6

Paco Costas, Erabateko Gidatze Eskolaren eta Bide Segurtasunaren talde Automobilistakoaren

Zuzendaria (CEA), gazteei hurrengo pasartea eskaintzen die:

“…zuen erantzukizunen jabe izan zaitezen gertakizuna izan baino askoz ere aurretik, informazio

batzuk emango dizkizuet, aspertu ez nahian, jokoaren arauak ulertzeko lagungarriak izan

daitezkeenak, oinarrizko hiru zutabeen ingurukoak.

MAKINA berdin dio trizikloa, bizikleta, kart, ziklomotorra edo ibilgailua… BIDEA, mendiko lurrezko

bidea, zure auzoko kaleak, zure herritik ondoko hirira doan errepidea… eta azkenik, zu, GIDARIA.

Makina nola funtzionatzen duen ezagutzea, bere erabilpena, bidea maneiatzeko era egokiena eta

zein izan beharko litzateke bertan izan beharreko jarrera, izango dira jokoa menperatzeko irispide

baliagarrienak.”

(Costas, P.: gazteentzako gutuna. Web pacocostas.com - Educación Vial).

Paco Costak, trafikoa gazteei “joko” moduan aurkezten die. Arauak zehazki definituta dituen

jokoa eta beste edozein arautegi lez, bete, akatu, errespetatu egin behar dena eta berori ez

betetzean, erantzuleak izaten; gure parte hartzea ahalik eta egokiena eta seguruena izaten

ziurtatzen duen “joko” bat, bai guretzako eta bai beste “jokalarientzako” ere.

Bidea

MakinaGidaria

7

MUGIKORTASUN SEGURURAKO KONPETENTZIAK

2008. urtean, Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo sailetik Mugikortasun Segururako Konpetentzien

gida argitaratzen da. Gidak, 7 konpetentzia lerrokatuz “pertsona guztien mugikortasun segurua,

bizi osorako mugikortasun segurua, sustatzera xedatutako hezkuntza-ibilbide integral bat”

osatzen du. Bertan ageri diren lehenengo 6rekin lan egingo dugu, 7. Konpetentzia, gidari

profesionalentzako bideraturik dagoenez (kotxeak) ez du programa honetan parte hartuko.

Mugikortasun Segururako Konpetentziak:

1- Arreta

Egoera arriskutsuei aurrea hartzeko behar bezalako kontzentrazio-maila egokia erakustea,

ernetasun-maila egoeraren arabera egokituta.

2- Zaurgarritasunaren eta arriskuaren kontzientzia

Mugikortasunari lotutako egoeretan jasan daitekeen edo besteri egin dakiekeen kaltea edo

kaltearen probabilitatea kontuan izatea.

3- Ingurunearen azterketa

Inguruneari buruzko beharrezko informazioa modu interaktiboan aztertzea eta egoeretako bat

balioestea aukerarik seguruena hartuta.

4- Taldeko presioarekiko erresistentzia

Norbere irizpidearen arabera jardutea eta besteen eragina balioestea, norbere eta

gainontzekoen segurtasuna hobetsita

5- Egokitzapena eta malgutasuna

Bideko egoera ezberdinei erantzun desberdinak ematea, norbere edo testuinguruaren beharren

arabera, horrek dakarren aldaketa onartuta.

6- Neure burua eta nire emozioak kudeatzea

Norbere barne-egoera aztertzea, horrek dakartzan arriskuak balioestea, eta arrisku horiek

minimizatze aldera jardutea.

8

Konpetentzia hauek kontuan izanda, gida definitzen da: “Bide ezbeharrak trafiko-istripuak

prebenitzera eta adin nahiz eremu guztietako pertsona ororen mugikortasun segurua bultzatzera

zuzendutako hezkuntza-ibilbide integrala eskaintzen du.”

Aldi berean, prebentzioa lortzeko gidak hurrengo baloreak proposatzen ditu :

“Testuinguru horretan, prebentzioaren aldeko apustua egin da; prebentzioa, pertsonek

arriskuaren pertzepzioa areagotu eta beren jarrerak jarrera seguruagoengatik aldatzeko

beharrezkoa den oinarrizko estrategia eta balore gisa.

Baina, nola iritsi prebentziora? Zeintzuk dira prebentzioaren oinarrian egon behar duten

hezkuntza-baloreak? Prebentzioaren oinarria erantzukizuna eta autonomia dira.

Pertsonak, arrisku-egoerak prebenitzeko eta beren jarrerarekin arrisku horiei aurrea

hartzeko, beren buruaren eta beren egintzen erantzuleago bilakatu behar dira, eta beren

ekintza-esparruaren edo autonomiaren jakitunago egin behar dira. ”

9

Nola lortu dezakegu?

Konpetentziak lortzeko, gidak 5 mailako ibilbidea proposatzen digu:

Gida honetan bost maila desberdin bereizi dira konpetentzia bakoitzeko. Maila bakoitza,

bilakaeraren ikuspegitik, hurrengo maila baino txikiagoa eta aurreko maila baino

handiagoa da. Horrela, mailatan aurrera egiten den heinean, pertsonak geroz eta

autonomoagoak eta beren ekintzen eta horien ondorioen erantzuleagoak dira (gida honen

oinarri gisa ezarri diren baloreen arabera). Maila bakoitza HL. Dreyfusen eta SE. Dreyfusen

irakaskuntzaren sakontze-eskemaren arabera kategorizatu da.

Programa hau, lehenengo hiru mailak jabetzera egokituta dago

1. maila. Hasiberria

3-8 urte

Ohiko jarduera aurresangarriak testuinguru ezagunetan.

Autonomia eta erantzukizun pertsonal txikiak.

2. maila. Hasiberri aurreratua

8-14 urte

Ohiko jarduera aurresangarriak testuinguru ezberdinetan.

Nolabaiteko autonomia eta erantzukizun pertsonala, nahiz eta besteren

laguntzaren beharra izan daitekeen

3. maila. Gai dena.

14-25 urte

Ohiz kanpoko jarduera konplexuak testuinguru ezagunetan.

Barneratutako autonomia eta erantzukizun pertsonala, ohikoak diren bide-

egoeretan.

10

2018-2019 ikasturtean Durangoko 3. zikloko ikasleek mugikortasun segururako konpetentzien

maila aztertu egin zen.

1. Grafikoa

N=347; 3. Zikloko ikasleen Mugikortasun Segururako konpetentzien mailaren emaitzak

Gidak proposatzen duen bezala, 1. eta 2. konpetentziak (arreta eta zaurgarritasunaren eta

arriskuaren kontzientzia), 3. maila lortzeko helburuarekin baloratu ziren, besteekin aldiz, 2.

maila.

4,33 4,41 4,45

4,05

4,37 4,32

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

0 1 2 3 4 5 6Competencias

Dreyfus mailaren emaitzak

2. maila 3. maila

3.maila 2. maila 2.maila

2.maila

11

PROGRAMA

MUGIKORTASUN SEGURUA ESKOLA GARAIAN

Durangoko Udalak gidak proposatzen dituen konpetentziak ikasleei gerturatzeko, urtez urte Bide

Hezkuntzako programa lantzen du. Programak konpetentziekin erlazionatutako ziklo

ezberdinetarako eduki ezberdinen hurrenkera suposatzen du, era honetan, hezkuntza proiektu

lerrokatua, mailaz-mailakoa, orekatua, eta konstruktiboko izaera du

Lehen Hezkuntza

Heziberri 2020k proposatzen dituen fase guztiak ikasturte osoen zehar aurrera eramatea

bideraezina deritzogu, azken finean unitate didaktiko bakoitzak ordu kopuru gutxikoak dira.

Horregatik, eskola etapa bakoitzean faseak era bertikalean landuko dira.

Hasiera ematen dion arazo-egoera “Mugikortasun segururako txartela” lortzea izango da.

Txartela lehenengo lehen hezkuntzako 6 urte bakoitzaren faseak landu eta gero bananduko da.

Fase antolaketa:

1. eta 2. mailako ikasleek, hasierako fasea landuko dute “Seinale” izeneko eduki

multzoarekin

3. eta 4. mailako ikasleek, garapen fasea landuko dute, “Arauak” izeneko eduki

multzoarekin

5. eta 6. mailako ikasleek, aplikazio eta komunikazio fasea landuko dute, “Kasualitate edo

kausalitate” eduki multzoarekin.

3. zikloko azken fasea landu eta gero, ikasleek 4. fasera helduko dira, orokortze era transferentzia

fasea. Ezagutza zehatz bat, egoera zehatz batean bilakatu dezakeen fasea eta eduki orokor bat,

antzeko egoeratan erabil daitekeena. Gure testuinguruan, ikasleek eduki nahikoak izango dituzte

era prebentibo, autonomo eta arduratsuan mugitzeko, ikasketa prozesuaren aldetik, orokortze

eta transferentzia faseak, ebaluazio batukaria lantzeko balio du, bai taldearen eta bai ikasle

bakoitzaren aurrerapen maila aurkezten duelako. Ikasleen ikuspuntutik, ikasitakoaren eta

ikasketa prozesuaren hausnarketa egiteko balio du, ikasitakoa beste egoera batzuetan aplikatu

daitekeelako.

12

Bide batez, azken fase hau, zubi moduan aurkezten da bigarren hezkuntzako hasierako fasearekin

hasteko.

Bigarren Hezkuntza

Lehen hezkuntzan bezala, Heziberriko fase guztiak lantzea ezinezkoa denez, berriz ere, urte

guztietan sakabanaturik faseak era bertikalean antolatu ditugu. Etapa honetan, ziklo bakoitzak

Heziberri 2020k proposaturiko 4 faseetatik 2 landuko dira.

Hasiera ematen dion arazo egoera, ikasleek galtzada era sentikorrean, kontzientziatuta eta

beharrezko edukazio emozionalarekin erabiltzean datza.

Fase antolaketa:

1. eta 2. mailako ikasleek, hasierako fasea eta garapen fasea landuko dute “Arriskua eta

galzoria” eduki multzoarekin

3. eta 4. mailako ikasleak, garapen fasea eta aplikazio eta komunikazio fasea landuko dute

“Influentziak” eduki multzoarekin.

6-8 urte 8-10 urte 10-12 urte

Oro

ko

rtze

eta

tra

nsf

ere

ntz

ia fa

sea

12-14 urte 14-16 urte

Oro

ko

rtze

eta

tra

nsf

ere

ntz

ia fa

sea

Hasierako

fasea

Garapen

fasea

Aplikazio eta

komunikazio

fasea

Hasierako

fasea eta

garapen

fasea

Garapen fasea

eta aplikazioe

ta komunikazio

fasea

Seinaleak Arauak Kasualitate edo

Kausalitate

Arriskua eta

galzoria Influentziak

13

Hurrengo infografiak aurkezten dira edukiak argiago uler daitezen:

14

HELBURUAK, EDUKIAK ETA LORPEN IRIZPIDEAK

Helburuak eta edukiak zehazteko, finkatzeko eta definitzeko, lehen eta bigarren hezkuntzako

ikasleak desberdindu behar ditugu.

Lehen hezkuntzako ikasleak

Lehen hezkuntzako ikasleak, Piageten eragiketa zehatzen estadioan kokatzen dira, era logikoan

pentsatzeko ezaugarria nabarituz. Aldi berean, Montessori Doktoreak etapa honetan gehitzen

dituen ezaugarriak, adimen arautua, independentzia intelektuala eta ideien azterketa “zergatik

”eta “zertarako” dira. Etapa honetan arauak duen garrantzia, edozein alorrean, ezinbestekoa da.

Aurreko arrazoiengatik, etapa honetan bide inguruko arauen edukiak lantzen eta ikasten hasteko

momenturik aproposena dela deritzogu.

Bigarren hezkuntzako ikasleak

Bigarren hezkuntzako etapan aldiz, etapa formal edo abstraktura bideratzen gara. Ezaugarri

aipagarrienak adimen humanistikoa, independentzia sozial eta emozionala eta esparru familiar

batetik esparru sozial baterako trantsizioan datza. Etapa honetan, aurrekoan landutako arauen

inguruko edukiak lantzen dira baina oraingo honetan aldiz, bide-elkarbizitzako edukiekin

erlazionatuz.

15

Programaren jarduerak garatu eta lantzeko, kontuan hartu behar dira ezarritako edukien

sekuentziazioa. Horretarako, taula hauek aurkezten ditugu:

Taula espezifikoa, jarduerak egiteko kontuan hartu beharko diren eduki nagusiak zehazten

dituena.

IKASTURTE MAILA JARDUERAK GARATZEKO EDUKI NAGUSIAK

Lehen Hezkuntzako

1. eta 2. maila SEINALEAK. Seinaleak diseinatzea, irakurtzea eta idaztea.

Lehen Hezkuntzako

3. eta 4. maila

ARAUA. Zirkulazio kodigoa, udal ordenantza, arauak ezarri eta

errespetatu beharra, arau motak...

Lehen Hezkuntzako

5. eta 6. maila

KAUSALITATEA ETA KASUALITATEA. IRTEERA BIZIKLETAZ. Ekintzen

kausarekin eta ondorioarekin lotutako kausa- eta kasualitate-

kontzeptuak bereiztea. Udalerrian zehar bizikleta erabiltzeko

trebetasunak garatzea.

Bigarren

Hezkuntzako 1. eta

2. maila

ARRISKUA ETA GALZORIA. Kontzeptu bakoitzaren esanahia ulertzea,

egiten diren joan-etorriak aztertzeko eta ekintza seguruak hautatzeko

gai izateko. Hartutako erabakien erantzule izaten ikastea.

Bigarren

Hezkuntzako 3. eta

4. maila

INFLUENTZIAK. Barneratuta dauden ohitura seguruen eta ez-

seguruen jakitun izatea eta jokabide arriskutsuen eragina ez jasateko

beharrezkoak diren tresnak garatzea.

16

Eduki taula orientatzaileak bakoitzaren lortze irizpide eta konpetentziarekin erlazionaturik eta

aldi berean, eduki multzo bakoitzaren helburu orokor bat. Era honetan, konpetentziak

eskuratzeko bidea jartzen dugu, bakoitzean landu beharreko edukiak eta hauek ebaluatzeko

lortze irizpideak baliabide gisa aurkeztuz.

LEHEN HEZKUNTZA

6-8 urte

Eduki multzoa Seinaleak

Multzoaren helburua

Inguratzen gaituzten seinale

ezberdinak irakurtzeko eta

diseinatzeko oinarrizko

kriterioak ulertu.

Konpetentziak Edukiak Lortze irizpideak

Arreta Informazioaren hautaketa

bide egoeratan

Sentikorra da uneoro

gertatzen diren ikus-

estimuluekiko nondik datozen

eta bidean izan dezaketen

eragina baloratuz.

Zaurgarritasuna eta

arriskuaren kontzientzia

Segurtasun pasiboaren

oinarrizko kontzeptua

Segurtasun pasiboaren

berariazko elementuei

buruzko informazioa

Eguneroko mugikortasun

ekintzetan egon daitezkeen

arrisku egoerak aztertzea

Ingurunearen ikerketa

Alde segurua/ez segurua

oinarrizko kontzeptua

Bide-ingurunean dauden

oinarrizko arauak eta

seinaleak

Egoera zailetan jarraitu

beharreko arauak (galtzea…)

Hurbileko inguruneak ematen

dizkion informazioak biltzen

ditu eta egoera horri lotutako

portaera segurua hautatzen

du

Gai da seinaleak eratzen

dituzten oinarrizko

printzipioak ulertzeko eta

irakurketa egoki bat egiteko.

17

Talde presioarekiko

erresistentzia Autobabesa

Egoera emozionalak

identifikatzen ditu

Egokitzapena eta

malgutasuna

Ohiko bide-ingurunean

eman diren aldaketak

Espazio seguruak

identifikatzen ditu eta

seguruak ez diren horietatik

bereizten ditu eta laguntza

eskatzen du edo laguntza

onartzen du

Neure burua eta nire

emozioak kudeatzea

Oinarrizko egoera

emozionalak

Erreakzio emozionalak

desberdintzen ditu

18

8-10 urte

Eduki

multzoa Arauak

Multzoaren helburua

Gure inguruneko bide arauen

jatorrizko ezagutza eta

azterketa, eta honen beharra

gure egunerokotasunean.

Konpetentziak Edukiak Lortze irizpideak

Arreta

Borondatezko arreta eta

borondatezkoa ez dena.

Informazioaren hautaketa

Badaki arriskuaren

pertzepzioa norberaren

ikuspuntuaren eta

zaurgarritasunaren

araberakoa dela.

Zaurgarritasuna

eta arriskuaren

kontzientzia

Arriskuaren oinarrizko kontzeptua

Arriskuarekiko erreakzioa

Trafikoa elementu ugariren

elkarrekintza hartzen duen sistema

gisa

Badaki kalteak jasa

ditzakeela istripu bat

izanez gero, eta kalte

horiek oso larriak izan

daitezkeela.

Ingurunearen

ikerketa

Zirkulazio arauak

Bide-ingurunean oinezkoentzat

dauden oinarrizko arauak eta

seinaleak

Araua pertsona arteko akordio eta

jarraitu beharreko irizpide gisa.

Bide-ingurunera aztertzen

du, elementu ezberdinak

aintzat hartuz, eta aukera

ezberdinen artean

erabakitzeko gai da, bere

buruaren segurtasua

baloratuz.

Talde

presioarekiko

erresistentzia

Egoera emozionalak

Gizarte-presioaren oinarrizko

kontzeptua

Egoera emozionalak

identifikatzen ditu

Egokitzapena

eta malgutasuna

Arauaren kontzeptua

Bide-arauek mugikortasun

segururako beharrezkoa den

gizarte-adostasun gisa duten

erabilera.

Bide-ingurunea dinamikoa

eta aldakorra dela

konturatzen da, eta

oinarrizko ohitura

seguruak hartzen ditu.

19

Neure burua eta

nire emozioak

kudeatzea

Autobabesa Erreakzio emozionalak

desberdintzen ditu

10-12 urte

Eduki multzoa Kasualitate edo

Kausalitate

(Bidegorritik irteera)

Multzoaren helburua

Kasualitate eta kausalitatea

ezberdindu eta ekintza bakoitza

bere erantzunarekin edota kausa-

ondorio erlazioak egiteko kapaza

izatea bai oinezko moduan baita

txirrindulari moduan ere.

Konpetentziak Edukiak Lortze irizpideak

Arreta Arreta hautakorraren

kontzeptua

Gai da bere segurtasuna

mantentzeko, kanpoko

estimulu garrantzitsuetan

fokalizatu dezake arreta,

garrantzirik ez duten horiek

alde batera utzita

Zaurgarritasuna eta

arriskuaren

kontzientzia

Arriskuaren oinarrizko

kontzeptua

Bide-ingurunea aztertzen du,

elementu ezberdinak aintzat

hartuz, eta aukera ezberdinen

artean erabakitzeko gai da,

bere buruaren segurtasuna

baloratuz.

Ingurunearen ikerketa

Araua pertsona arteko

akordio eta jarraitu

beharreko irizpide gisa.

Zirkulazio arauak

Gidarientzako oinarrizko

arau eta seinaleak

Badaki eta onartzen du

taldearen eragina bizipen

komuna dela gizaki

ororentzat, eta hori negoziatu

egin daitekeela.

20

Talde presioarekiko

erresistentzia

Norberaren eta besteen

ikuspegia ulertzea

Presio-egoerak

trafikoaren arloan

Gizarte-presioaren

oinarrizko kontzeptua

Talde presioa hauteman

Egokitzapena eta

malgutasuna

Arauenganako errespetua,

gizarte adostasun gisa, eta

gainerakoen

segurtasunarenganako

errespetua

Ekintza-jarraibide seguruak

aplikatzea ohikoa eta ez

ohikoa duen bideingurunean

aldaketak gertatzen direnean

Neure burua eta nire

emozioak kudeatzea

Autokontzientziaren

kontzeptua

Egoera emozional

kontrolatu gabeak eta

horien ondorioak

Badaki barne-egoera jakin

batzuk istripu bat izatea

eragin dezaketela.

21

BIGARREN HEZKUNTZA

12-14 urte

Eduki

multzoa Arriskua eta galzoria

Multzoaren helburua

Arriskua eta galzoriaren arteko

ezberdintasunak ezagutu eta

ulertu eta aldi berean, gure

egunerokotasuneko ekintzak

identifikatu eta klasifikatzeko gai

izatea beharrezkoak diren

baliabide pertsonalak landuz

arriskutsuak diren egoera horiek

ekiditeko aukera izanez.

Konpetentziak Edukiak Lortze irizpideak

Arreta

Arreta hautakorraren kontzeptua

Arreta iraunkorraren kontzeptua

Arreta galarazten duten

elementuak: kontzeptua eta

identifikazioa

Arretaren kalitatea aitortzen

du, mugikortasun segurua

mantentzeko (arreta

hautakorra eta iraunkorra).

Zaurgarritasuna

eta arriskuaren

kontzientzia

Arrisku-faktoreak

Arriskua, galzoria eta

Zaurgarritasuna

Arriskua kaltearen eta

Zaurgarritasunaren arteko erlazio

gisa

Arrisku subjektiboa eta arrisku

objektiboa

Galzoriaren, arriskuaren eta

zaurgarritasuna

Trafikoaren arazoa eta horren

norberaren bizitzan dituen

inplikazioak ezagutzea

Bide-ingurunea aztertzen du,

elementu ezberdinak aintzat

hartuz, eta aukera

ezberdinen

artean erabakitzeko gai da,

bere buruaren segurtasuna

baloratuz.

22

Ingurunearen

ikerketa

Autoezagutza

Araua adostasun sozial

gisa onartzea

Badaki eta onartzen du

taldearen eragina bizipen

komuna dela gizaki

ororentzat, eta hori

negoziatu egin daitekeela.

Talde

presioarekiko

erresistentzia

Autonomia eta mendekotasun

emozionalaren kontzeptuak

Enpatia

Bere egoera emozionalak

erregulatzen ditu, eragin

negatiboak minimizatuz eta

eragin positiboak trafiko-

egoeretarako aprobetxatuz.

Egokitzapena

eta

malgutasuna

Ohituraren kontzeptua prebentzioa

arriskuari aurrea hartzeko

Segurtasunean oinarritutako

irizpide pertsonalak

erabiltzen ditu, araua

baloratuz, dagozkion

mugikortasun-egoeretara

egokitzeko

Neure burua

eta nire

emozioak

kudeatzea

Erregulazio emozionalaren

kontzeptua

Badaki emozioek bide-

portaeran nahiz gainerako

pertsonengan eragina izan

dezaketela, arriskua sortuz.

23

14-16 urte

Eduki

multzoa Influentziak

Multzoaren helburua

Kanpotik harturiko edo menpeko

ohiturak ezagutu eta hauteman

eta gai izan guztion

mugikortasunean kaltegarriak

diren horiek kudeatzeko eta

erregulatzeko.

Konpetentziak Edukiak Lortze irizpideak

Arreta

Arretaren aktibazio mailak

Arreta banatuaren kontzeptua

Arreta galarazten duten

elementuak: kontzeptua eta

identifikazioa

Arretaren kalitatea aitortzen

du, mugikortasun segurua

mantentzeko (Arretaren

aktibazio mailak eta Arreta

banatuaren)

Zaurgarritasuna eta arriskuaren

kontzientzia

Prebentzio estrategiak

Bide arriskuak aztertze

Arriskua, galzoria eta

Zaurgarritasuna

Sistematikoki planifikatzen du

bere ekintza, arriskuaren

prebentziorako eta

minimizaziorako irizpideei

jarraiki.

Ingurunearen ikerketa

Erabakiak hartzea

Aurreratzea

Ongi jarduten da bidearen

gainerako erabiltzaileekin,

baita egoera emozional

zailetan ere

Talde presioarekiko erresistentzia

Autonomia eta mendekotasun

emozionalaren kontzeptuak.

Enpatia

Norberarenganako

erantzukizuna

Arriskuari aurrea hartzea

ahalbidetzen duten

prebentzio-estrategiak

erabiltzen ditu

24

Egokitzapena eta

malgutasuna

Ohiturak mugikortasun-egoera

berrietara egokitzea

Prebentziorako ohiturak eta

estrategiak

Prebentzioa arriskuari aurrea

hartzeko

Arriskuari aurrea hartzea

ahalbidetzen duten

prebentzio-estrategiak

erabiltzen ditu.

Neure burua eta nire

emozioak kudeatzea

Erregulazio emozionalaren

kontzeptua

Jarraibide seguruak

aplikatzen ditu ohikoak ez

diren testuinguru fisikoetan.

METODOLOGÍA

Aurretik aurkeztutako helburu, eduki eta konpetentziak ekintza konstruktiboen bitartez lortzen

dira, non ikasle bakoitzak aurretik izandako ezagutza maila abiapuntutzat izanda, erlazio kognitibo

eta sozial berriak sortzen dituen. Ekintzek, pentsamendua ikerketa, behaketa, interpretazioa,

asmakuntza… sustatu behar dute beti ere, errespetutik eta elkarbizitzatik era kooperatiboan lan

eginez. Ikasleek soilik ikusi eta entzun egiten duten saioak erabat saihestuko dira, hau da, klase

pasiboak indibidualtasuna sustatzen dituenak.

Programa hau aurrera eramateko Bide Hezkuntzako irakaslearen funtzioa nahitaezkoa da, hura

izango baita ikasleen eskuetan, edukiak barneratu ahal izateko behar besteko baliabide jarriko

dituena. Urtero, Bide Hezkuntzako irakasleak lehen eta bigaren hezkuntzako programazio

didaktiko bat antolatuko du bertan ageri diren helburuak, edukiak eta konpetentziak kontuan

izanda.

Saio bakoitzak estruktura aldetik patroi bat jarraituko dute:

1. Gaiaren aurkezpena

2. Aurreko ezagupen mailaren berri izan abiapuntua finkatzeko

3. Eduki berrien garapena

4. Amaiera eta eduki nagusiak komunean jarri

25

Saio teorikoak

Lehen eta bigarren zikloko lehen hezkuntzako ikasleek eta bigarren hezkuntzako ikasleek, saio

teorikoak jasoko dute, hau da, edukiak ikasgelan landuko dituzte. Saio hauek ordu beteko edota

ordu t’erdiko iraupena izango dute eta programaren hasieran eskola bakoitzarekin adostu

beharko da.

Adina 6-8 urte 8-10 urte 10-12 urte 12-14 urte 14-16 urte

Orduak saioko Ordu 1 1,5 ordu 2 ordu Ordu 1 Ordu 1

Saio teoriko-praktikoak

Hirugarren zikloko lehen hezkuntzako ikasleek saio teoriko praktiko bat izango dute eta honen

iraupena aurreko ikasturtekoekin alderatuta luzeagoa izango da. Saio honek aurrera eramateko,

bai eskola ezberdinekin eta bai Landako Guneko LESA enpresarekin zehaztuko dira. Barneko pista

erabiltzeaz gain, eta eguraldiaren aldetik arazorik ez badago, herriko bidegorria eta gune

ezberdinak ezagutzeko, ibilbide bat zehazten da bertako bidegorria erabiliz.

*SALBUESPENA Lehen hezkuntzako 2. zikloko ikasleek aukera izango dute Bide Hezkuntzako

pistara joateko beti ere LESA pabiloia libre dagoela ziurtaturik eta aukeratzen diren egunak

programaren barnean kokatzen direlarik.

BALIABIDEAK

Udal baliabideak

Landako

Gunea

- Bide Hezkuntzako pista mugikorra

- Seinaleak

- Bizikletak eta trizikloak pulgada desberdinekoak

- Bizikletak aparkatzekoak

- Kaskoak

26

Baliabide pertsonalak

Programa aurrera eraman behar duen erakundeak programa osoa aurrera eramateko landu

dituen baliabideak dira. Baliabide pertsonalez ulertzen dira; aurkezpenak egiteko erabiliko diren

Power Pointak, norberakoen ikus-entzuteko material, baia eskoletako saioetan eta bai Landako

Guneko saioetan ekintzak aurrera eramateko sorturiko materialak edota sortu daitekeen beste

edozein material irakaskuntza-ikaskuntza prozesua handitzen duena.

KRONOGRAMA

Bide Hezkuntza irakaslearen ardura izango da saio guztiak antolatzea eta planifikatzea

Adibide moduan hurrengo kronograma azaltzen da:

EBALUAZIOA

Hiru ebaluazio mota izango dugu. Horietako bi, Bide Hezkuntzako irakasleari dagozkio, alde

batetik irakaskuntza saioen bitartez ikasleak ebaluatu eta bestalde, hezkuntza proiektua.

Hirugarrena, Udaletxeari dagokio, fase guztiak igaro eta gero, 3. zikloko ikasleen konpetentzia

maila aztertuko du.

Bide hezkuntza irakaslearen ebaluazioak:

Ikasleen ebaluazioa

Ikasleen ebaluazioa, prozesu-ebaluazioaren bitartez lortuko da. Ebaluazio mota hauetan hiru

aldagai neurtzen dira:

1- Erreakzioa

2- Ikaskuntza

3- Jarrera

1. hiruhilabetea 2. hiruhilabetea 3. hiruhilabetea

Lehen hezkuntzako 1. zikloa eta

bigarren hezkuntza Saio teorikoa

Lehen hezkuntzako 2.zikloa eta

bigarren hezkuntza Saio teorikoa

Lehen hezkuntzako 3.zikloa Saio teoriko praktikoa

27

Prozesu hauek ebaluatzea Bide hezkuntzako irakasleari dagokio sorturiko ekintzen bitartez eta

bide batez, lorturiko emaitzak azken memorian islatzearen ardura izango du

Proiektuaren balorazioa

Proiektua hurrengo ezaugarriak kontuan harturik baloratzen da:

a) Hasierako proiektuan ezarritako helburuen lorpen maila.

b) Parte hartze maila

c) Irakasleen inplikazioa

d) Ikasleen inplikazioa

e) Proiektuan zehar Mugikortasun Segurua eta Bide eta Segurtasun hezkuntzan lorturiko

datu esanguratsuak gehitu.

Udalaren ebaluazioa

Programaren ebaluazioa

Udalaren ardurapean fase guztiak egin ondoren eta ebaluazio batukari baten bitartez lehen

hezkuntzan egiten den ebaluazioa da. Gure helburu nagusiena, Bide Hezkuntzako programa landu

ondoren, hau da lehen hezkuntzako 6. maila bukatzean, ikasleen konpetentzia maila ezagutzea

izango da eta horretarako, Lickert eskalan 51 galderaz osaturiko inkesta bati erantzun beharko

diote. Inkesta honen bitartez, programa baliagarria den edota zuzenketarik behar duen jakin

dezakegu. Aldi berean, konpetentzia bakoitzaren garapen maila ezagutzeko aukera eskaintzen

digu eta era honetan, hobetu beharrekoak identifikatu daitezke.

28

Marko legala

- 236/2015 DEKRETUA, abenduaren 22koa, Oinarrizko Hezkuntzaren curriculuma zehaztu eta

Euskal Autonomia Erkidegoan ezartzen duena.

-Heziberri 2020 Hezkuntza Plana

Marco teoriko

- Durangoko Zirkulazio arautegia 08/10/2010

- Mugikortasun segururako Hezkuntza Programa, Eusko Jaurlaritza 2011

- Mugikortasun segururako hezkuntza. Konpetentzien gida. Eusko Jaurlaritza 2008

Helburu

orokorra

- Mugikortasun Segururako hezkuntza garatu, beharrezko baloreak, jarrerak eta hezkuntza

gaitasunak landuz Mugikortasun prebentibo, autonomo eta erantzule bat lortzeko.

Urtea 6-8 urte 8-10 urte 10-12 urte 12-14 urte 14-16 urte

Eduki multzoa

Seinaleak Arauak

Kausalitate edo

Kasualitate

(bidegorritik

irteera)

Arriskua eta

galzoria Influentziak

Inguratzen

gaituzten

seinale

ezberdinak

irakurtzeko eta

diseinatzeko

oinarrizko

kriterioak ulertu

Gure

inguruneko

bide arauen

jatorrizko

ezagutza eta

azterketa eta

honen beharra

gure

egunerokotasu

nean.

Kasualitate eta

kausalitatea

ezberdindu eta

ekintza bakoitza

bere

erantzunarekin

edota kausa-

ondorio

erlazioak bai

oinezko eta

txirrindulari

erakoak egiteko

kapaza izatea

Arriskua eta

galzoriaren

arteko

ezberdintasuna

k ezagutu eta

ulertu eta aldi

berean, gure

egunerokotasu

neko ekintzak

identifikatu eta

klasifikatzeko

gai izatea

beharrezkoak

diren baliabide

pertsonalak

landuz

arriskutsuak

diren egoera

horiek ekiditeko

aukera izanez.

Kanpotik

harturiko edo

menpeko

ohiturak

ezagutu eta

hauteman eta

gai izan guztion

mugikortasune

an kaltegarriak

diren horiek

kudeatzeko eta

erregulatzeko.

Saio mota

Teorikoa (saio 1) Teorikoa

(saio 1)*

Teoriko-praktikoa

(saio 1) Teorikoa (saio 1) Teorikoa (saio 1)

Ordu 1 1,5 ordu 2 ordu Ordu 1 Ordu 1

PROGRAMAREN LABURPEN ESKEMA

29

BIBLIOGRAFÍA

236/2015 DEKRETUA, abenduaren 22koa, Oinarrizko Hezkuntzaren curriculuma zehaztu eta

Euskal Autonomia Erkidegoan ezartzen duena, berreskuratuta:

https://www.euskadi.eus/y22bopv/es/bopv2/datos/2016/01/1600141e.pdf

236/2015eko Dekretuaren II. Eranskina osatzen duen curriculum orientatzailea . berreskuratuta:

https://www.euskadi.eus/contenidos/informacion/inn_heziberri_dec_curriculares/eu_d

ef/adjuntos/OH_curriculumosoa.pdf

Durangoko Udala. (2010/10/08). Durangoko Udal Zirkulazio arautegia berreskuratuta:

http://www.durango-

udala.net/portalDurango/RecursosWeb/DOCUMENTOS/1/2_119_1.pdf

Herrizaingo saila. (2008). Mugikortasun segururako hezkuntza: konpetentzien gida. Vitoria-

Gasteiz: Eusko Jaurlaritza. Berreskuratuta: http://www.euskadi.eus/web01-

a2aznscp/es/k75aWebPublicacionesWar/k75aObtenerPublicacionDigitalServlet?R01HN

oPortal=true&N_LIBR=041215&N_EDIC=0001&C_IDIOM=eu&FORMATO=.pdf

Herrizaingo saila (2011). SEGURTASUNERAKO GAITASUNAK, BIZITZARAKO GAITASUNAK. Vitoria-

Gasteiz: Eusko Jaurlaritza Berreskuratuta:

http://trafikoa.bidehezkuntza.org/primaria/em.html