,IL-------~...-=---------~,---------------------

-f-UblicOCJÍ011s14-15-16 Uns her-

tudantes

20 pesos.

'artigosPag

,1 ch a s c a r r a s ch ñs

2-3 A Pataqueira

8-9 homosexual

1 2 o t o r r i n o s e n s i t if

-CAVILACIONS4·· 5 Uns hertudantes

NAC- ALLCI lo

NS7 o Fi l a n

-QEIXUMESl O' Cha s c a r r a s ch á s

O Filon

-cron1ca11 X. Porto Matalobos

Asociación Cultural<~ Estrada)

da-oeoortes

13 Xuster

-COCUMENTOS5-6 Chascarrasch~s

9 O Caro lan .

I f I

,I

I

(

.-croruca

11 x. Porto Matalobos

20 pesos.

'artigos.Pag

, J. Cha~ c ar ras chtt G

2-3 A Pataqueira

8-9 homosexual

1 2 Ot o r r i n o s e ns i tif

-CAVILACIONS4- 5 Uns hertudant es

-DOCUMENTOS5-6 Chascarrasch~s

9 O Ca r o l a n

-QEIXUMESl O' Chascarraschás

O Filon

Asociación Cultural<'A Estrada»

da-Deportes

13 Xuster

-RlbliCéDions14-15-16 Uns her-

tudantes

• Xa rematadas as xornadas sobre o "ES­tado da Normalización" lingüística"(em ~ an ti ago ) , celebradas os diaslH, 19 e 20 de Abril, podemos tiraralgunhas conclusións para o avancee posicionamentos da Asociacióncultural, que s e viu representadapola Federación de AsociaciÓnseulturais Galegas, convocante, estaÚltima xunto a A.E.L .G ., AS-PG, eapoiando AGAL.Sublinaron-se nestes encontros odeficiente labor da Dirección xerald~ política lingU!stica, e a suamaxima representante, Paz Lamela.Evidenciou-se novamente que seguea empregar-5e maioritariamente noensino o idioma castellano, escoU-endo-se aos/as mes tres, nom pre- _. .

cisamente monolingues, para impartircursinos, reclamando-se a supresióndo actual sistema de imparti-Ios.Entre os n~itos reclamos por parted o s / a s ensinantes destacarom"Galeguización dos contidos, adap­taciÓn dos pro g r ama s actuais ecriación das areas oportunas paraunha galeguizacidn real dos progamas""Desaparicio'n de todo tipo de re­presión por motivos de normativa""criaci<Jn dunha verdadeira espe­cialidade de Galego-~rtugues semdependencia da filoloxia castellana".No espazo adicado a meios de comu­nicación tamen forom obxeto de denun­cia a maf.ala empregada por locutores/aEda TVE em"Galiza e 'IVG, com o uso,¡naioritario, dunha fonética castellana .A irracionalidade da dobraxem das pe­liculas portuguesas e brasileiras,como se doutro idioma se tratase.Nos meios de comunicación brillarona unanimidade en condenar a "VOZ deGalicia" pala seu total irresponsa­bilidade, e desprecio para con a nasalíngua .HouvO outras intervencións epropo s.ta:3 no s e n t i d o de fortalecer ouso do galego en todo-los meios decomunicaci6nA Administración, foi, quizá, unpouco mai s dificil efectivizar anormalización, pois topamo-nos cona Garda Civil, exército e toda unhaadministración reaccionaria, faltadun minimo interese polo Qalego.HOUVO outras propostas pontuais, comofoi a lida por unha asistente nosentido d e desmasculinizara lin­guaxem empregada noS encontros ao quese lle contestou que era intenciónde face-lo así.

En~re os acordos 'aprovados destaCQ~~~"o Manifesto por un acordo necesar!ó~fru to dos s e r i o s perxuizos, que . " : ~.~J;, ,;~,provoca a fal ta da norrna Lí.z ac.í.on . ".. :."Este acordo sintetiza-se em : , .. ._ Necesidade do -di al ogo frente a ~ ,

Lrnpos Lc Lon dentro da liberdade .:; ji;e pluralidade. " :;X

_ Propon-se e aceita-se 'unha orto- i~~grafia non baseada no castellanol·;:;~t~que ~ idioma non sirva de manipu~;'~?:'~~lacion e unha arma para o poder . · ~:~#iPretendendo convencer e non vencei~(~

_ Rexei ta-se : as contracións "b"; ' c·~, : if~"co" ,,11 li ó J) " ~, ca, a rea zaci n en "blel' :,i.¡(!do sufixo latino "bileu". " T~::;Wf?

_ Defende-se unha acentuaci6n non :~t~tirada do c as t.e llane a separaci6n :".H?itmediante t d

I . . . ,". •, , 1.\. raza os pronomes en " 0~~

posición enclitica ~ :,dd~ Revisión dos grupos cultos. ;,<,;/~_ Reestruturaci6n dos paradigmas ">;?::r.:¡

verbais. . '-; '.;Desde a nos a modesta posición enten...'.'!.:' ':';demos como un avance os encontros; e:f~~~;~mui boa di~posición das;'os asistent~";~~'1que como nos, 11Asociacion Cul tural" ¡\ ~k;:stentamos de transmitir ao maior n6rnoro'~de persoas e entidades, que o galego'[·:~·<í.~é soporte grande dun pova e unha nac~p~

X.C.....,-;::;.:;

. " -"~ " " " .,::..-:~>:~;~;.~~:~.->::. -:>:, .. .. " .,- .. ' _ . • _ •• _ • • 'o . _ .

. .~ .. "",~ . ~. . ....:--

• •:- ~-c:jr.<•.~:.::.

. .NA BEIRA DO MINHO

0u~ag:~: E ~ogo .~s d" neira ue "la sorn rnais estranqeuosq ~ e Madrrd . (Non se so ubo o que lil e responueu o velhl;)

., .~

1

\

~--------_Z~-~~--rm~~InfanciaEdu~acion

. ....... ~........_~

~en d uv iJa, esta indi f e r e nci a haciaa i nf ancia é c ons ecuenci a d i r e ctae inevit~vel da d emogr af í a de aqu e l a sépocas, ande as condici6ns de vidason tan pésimas que os/as mais fra­xiles son os qu~ t encn menos posibi-lidades de sobreviver. Nom é, pois,de extrañar que os indices de morta­lidade alcancen as suas m~imascuotas nese periodo/ da vida. ,A ideia de seleccion imperara durantemuito tempo no comportamento haciao nena/a , O pouco caso que se llefai na vida do recén n&scido nassociedades gregas e romanas é, neseaspeito significativo.O que non nasce vigoroso e resistentenon merece viver ! tratase dunhaseleccidn 'na t u r a l . SÓ os mais aptos,os mellares fisic~nente subsisten.Ta.men é verd&de que os homes subs­tituian-se con , frecuencia na natu­reza. Na Roma antiga, o direito aoinfanticidio constituia un dos atri­butos da potencia paterna. Ainda que& finais d~ s é c u l o IV, .. lei suprim~o direito da vida ou da morte quetiña sobre seU5 fillos o "pater .familia", esta pratica (infal'lticidio),asin como .. venda e exposicións denenos, perdurará durante muito tempo. ,Como derradeiro meio, o abandono " ';" ';de nenos/as é frecuentemente utilizado;me~mo no século XVIII e até no curso ~do XIX.Outro exemplo de indiferencia carac­terizao o feito de que, en cert&.épocas, non se asiste ao~ funeraisdos nenas/as mui xoven~, e a miudoenterra-se-lles no x&rd!n, perta dacasa, como se faria no caso dun 9atoou COln.A fr~ilidade que cOlracteriza a exis­tencia dos nenos/as explica, poia,muitOlS atitudes.Asin, durante muito tempo o "sentimentoda infancia" é inexistente; non ae tenconciencia da particularidade infantil.cando o neno ou nen& é pequen. oufraxil, tan so'constitue unha fontede entretenimento superficiOll. E, poia.un pequeno ser com o que se xoqa, sen .nengun fin moral ou educativo. Tan so"a sua talla 11e distingue do &dulto,e a miudo comp&rte os trOlballos, asvestimentas e os xogos deste último.Ademais, o neno/a suele ser confiadoa extranos para a Bua aprendi~~en.

sexa cal for& a sua extr&ccidn aocial.Havera~que esperar ate fin~is do XVIIpara "descubrir" a infancia. A partirdese momento, a mudanza nos costumeaf&i-Be patente.~

• o interése pa la infancia r e v i s te ac~t u a l me n t e unha i ntensid ade extrema­damen t.e fo r t e , Os nurne r o sos eimportantes trabal los e ncó l da ps i ­cologia do nena atesternu~a- no .Aind a q ue se insi s t a s obre a i mpo r­t a nc i a d e ste fenome no, c onv é n , noe nt a n t o , nubli~ar q u e non s emprefoi asin, e q u e tra ta- s e d un f ei torelativamente novo .Antes, os limi t e s das " l<.lades d a vida"non se estabele ci an c on tan ta e xac­titude, sobre t odo no q u e r e s pei taao p e riodo da infancia . O co nce itoou "sentimen to da in fanci a" comez aefeiti vame nte a des e nro l a r - s e ,pri me i r o n a s capa s d a a lta socie­dade, a f inai s do séc u l o XVI I .Po r e xemplo, · '0 a r t e das épo c a sarcaicas e med iev~is non c oñecea infancia, e non in t enta rep re­

·s e n t á - l a . Estes h ornos non se p ara-v an na i ma xén da inf ancia, porque'e s t a e t a pa non t iña para el e sneng ún in t e r é s e, só era cons ide;rada como un tempo de tra ns ici o n ,do q u e se perd ia rnu i pronto alembranza .

2

II

Os textos d e finais do XVIIestan c h e i os dé c on s t a t a c i oh s psi­colóxicas s ob r e a infancia. Oesforzo por penetrar na mentalidaded o s nenas/as, a fin de adaptarmellar ao seu nivel os metodos edu­c a t i v o s é obvio. Tamén nasce unhag r a nd e preocupación pola saude ea hixiene dos nenos/as . ~Todo o que toca aos nenos e afamilia reviste cada vez mais im­portancia Agora conta, no só ofuturo do nena, mas tamen a suapresencia e a existencia nua. :A mod~ ,de ;conclu~ion, convén, pois,s ub Lí.fier que é esencialmente atraveso dunha clase social, a bur-

~ guesia, que se encuentra asegurado~ a pasaxen ·dun tipo de estructura

a outrQ. As clases populares segui­rao o exemplo d e s t a , cuase tress éculos mais tarde, e dizer a finaisdo XI X e principios do XX. Tamené verdade que esta evolucion desen­rola-se en ocidente, e mais parti­cularmente na Europa.

R.S.\

Na aristocracia e n~ burguesia acomo­dad. desa época, comeza a r~pugnar aidei~ de mesturar 0r nenos com osadultos, • aducacion escolar Bustitue... aprendizaxen direct., a familiaorganiza-se de maneira nOVA &0 redordo "ne no/ . , eate sae do seu .nonim.to,e pouco a pouco, toma cad. vez maia ~

importancia. Ao m~8mo tempo, a exteneiondas pr&ticas contraceptivas non sonextrañas a reforzar este comportamento.Pode-se falar dunha verdadeira invasiónda infancia na sensibilid.de dos adul­tos.A civilizaci6n meieval non se preocup.~do neno/. porque e~ta ignora a aducaclon.I-\as, na sociedade moderna, toda aa tención é concentrada en torno aosistema educativo. O nascimento dap r e o c upa c i ó n pola e ducación é, pois,un acontecimento importante, caracta­rlstico dos séculos XV, XVI, XVII, édizer, do principio dos tempos mod.rno~.Asín, sob a influencia dos moralistase educadores do XVII, comeza a formar-a.outro "sentimento dA infancia", este,sentimento inspirara t o d a a educacion,ate o século XX, tanto no campo comon. cidade, na burguesia e no povo.O interese pola infancia e a suaparticularidade xa non se expre­sava a traveso do divertimentoe da "noñeria" ao incrementar-sea preocupación psicolóxica emoral.

3

vaca - cíons"voltar das

voltarmos das ferias»

\¡-- ~2:o-=...::::):-::..~~~----""JI

• u vo l t a r O:J :.J v uc a c i ó n s l. o L o u i C O In,) u n ­n a c u b u x a , ,'1 r l' o p i J b J n 'dU o s u u iJ UXOS uo

'] rcJ3 n a s u a Ldu .i u a d o c lia n s d o mi Ll e i r o sd o f o r mi q o s n e q r a s e fa L an t e u co rr í a nÚ me d r a b u ri en t r e w ::; f o Ll a c !Iio r t a;; do sl i br o s d e h i a t o i i a u o u :;p .Jiio .f'o uco a

. p o u e o :;; '"11 t í 11 11 Cl e ¡; r un Ild p ro fu n CLI d v l. r ­J i ú n por t o d o l o CUQ choirar a 2 p ape lc o n L u t r a t mp re ":.l . ¡·J o CU :H ~O t rL s t e cJunt e rc u í ro u ri da r j b a i x o ;l l uz v e r d e el liI iJ -

re La d u n s e már o ro r o~ u '.Jll o n u n h .i n o i t ed e e31I1o l'\j J ,ro n d :¡u dn u í no a Ó iII UU c o r ó ni max c a e v e r u u o 1'lu 3 tur u lJiJ 8 cu n l' o lb oe r <3 i él r i x i.J . co n e u mb i iJ (3 r u C,;n r o 1

" , P) " 'co n 3(j J.O l n~:.J a s a u u s e V I IIO ¿, b o r re r ,

e 1'13 1,1" a s urj a Ll a u n s COI.IO 30 :J lI, i ij ago rxo fura un fi un ch o s u n s U1 ua , u n u u ­iu t o b c .l d e í ro v u n h .i l'e l ol d . :JOrlll dllllcnt oa no i t u 81lv o lv 1 3111 [; 8 d r r o p .JU:l I\ I0 . l-J d c.i,1­lJ ,~ II18 U IIIl; S¡'¡O CO'-l t u ruu , I-o Lu III u i"; 1l pe -c h a b a o :.; o Ll o s u d o r rui Lu b u n r u L: 133(J ~J

U8 " "IUde l'nd " ; :ju iiélb a c on z o p Lí o t u s j c o ne l b e r r o y u I n u tuo u e do s ' ¡ U f' r 1'<1 ;; , c o ne l s i L e n c í o d e l L:SIJi.1 c i o , COI' h ;.: r j a ri t oL¡ u e L e v a n t áu .irnu d o u .an c.o 8 cu n lou -r e í r o IIIC CO J.·OiJU<J , V:.Jt c i Il IIlCll't"l ,n a s

i'n r Lél:; o o u li ¡"iJO ., \ ,.Jld.Jl' ÍiJ CI'IUoJ l· lj ú L, .ruo G e l. un ;-' <J xa r o q u e c o mía p o p a l uLi nt a , 8 o r a u n r 8 pru ~ (J nL a nl8 d 3 co saDI e e o " Ii IG US (;e (;o :; e r e n b o Li u q u e ;,; :]­

c r i ~c n fin o e n o r m:.Jl " , zu l G roxo co moJ O n o n o a o u p c r a s Ou t r a s I, ,¡¡ií.:ín :¡ d e i x ab ao ,; n¡' JUs o í Los :cr o: t o d o ; d e u n h a h ;I(Ja - "!I lu l " co n L: ,H ' ¿¡ UI.: xui a n u n L:CO Ulllfll, d l' L: ­Uo , e (J 1 v i e"cíO s ti u ¡; d i:t b :Jn el1 1 IIWfl t r il :.3 o ,;t i lllbru:.J Z O ~Jij : : n C. ,JIIlO JUl l i:o .:.ia L .mo:.; d a::;

cl d :Jos ca rao ni lftiJo e> E Ct'1 ;)Vi .]1I10 03 na s

rÚ " ;3 , :; e h'¡Jr C iJClix o P<.l LI 'JUd ,-, .L c u Gllt 1'u<:; 1,,:... c r ,j :.111]0 Iil ,il e; q U'J u n l i t r o po r

me t ro Cu ::¡d r él ti <) •

1\:; ~ [) c tJ:; u n :;u ] u n c! o ¡la r L: c LlII18 un h a¡; t o r n i d d u e ( :.J e t (;Ul: . ,o n eJiJo n oU a no vJ)t:ln fi li n ú 8c u l a , t illl fe ttJ él s i r ll l: ~¡i ¡O CUOUU , lI a :> V C C 2 ;3II , cr uí a ':..jG l' u n tJ Jtu eJe

Iil:.1rl'lu l 'i UJ o u un tu c o r' v í c ul a f ¡] s c a , !;ú­

'Ju 11 .~ peor de todo f o i Gu a o m ~ u mol o u ­II1 Cll tÓU ¡J [j;(Jo ia c¡ ¡;e pa s a !J3 n lo ~; d ía ,>.L cl c r i v i n Cd 1't.I :; ÓS p L: r i ó IJ i c o s pu r :l (¡UCas im pr imi 3ell [) n ~ í po d e r vomitar s o ­

u r c [) :.; 3 él f 0 1 J ¡J ::; Cn l' l' UP t u :, • i. Uf.: r í él q Ue

tr il lll i t :J " Gn o [1I8 U div oJl'c i u C;J i nfor -

1'~.: , c:i Ó Il . ~ u p l i c éÍ t~ <l li tJ 5 q u e no n ~9~'aj>.se n o p a p c I p OI. s a me r d a co rr,l.a :.:Qe !l!: ':- ,ma sl a d o i L n fin, ta n s o H e s ped!a:~~,i,k' :q u e n o n me v o Lt a s e n ti fa la r da '· q~,~n ·. :c an do a no sa e n t r a c. .J e ra segu r fl ·. ' ~ a':';;· : · ;.se í mo í t o IIlfJUO ,U8 v o ru a tí e : ;/:,~:¡i;\~" !r.; ';i;

• .'-.~.¡ .·7tr·~\~~ · .f~ ;

U v o L t a r d a" V <J c o ~ ~ó n s toleo u " .~9/jl~/;:i, ; ;urih a c a lru x a , il r r cp lo b a llo o s deb~Xl)¡liln: : ,cJ o q r as n a a b e I do s a s UO c han~ , 'pqp9~il p o u c o c u n LLu n a c c r e n s i unha ;·;,/r .J; ,.. , . ~. , . ,.profund o u v u rs i ó n p o r t o d o o , q ~~'j':fc h c Lr a r a a p a p e I i l1lpn) so . , '· ' : :>~;;'C~

- j c i 1 3 o r;u u o 1 e t 8 ml , d 1ela(I','q ~ltiLln O,'jDS u mi qo s d u Le n o río . " , :~ '. :" ~~?~

- Se r oÍ c o u aa d e p o u co t e mpo , di~;~l,i~no s DC 1\0 9 ad o s , . .;,",' :·'!f ::

' - Isa 6 cJ 8 .3 g o b e r no do s lIIio l o s inta., 1

rior c ; , Jn u nc io u él moiga de La l í n :- Qu e me o s t á p a :;d ndo '¡ ,p e n s o u el.','· ,.:

Tanto t au aco , IJ t 3nt a p u ~a c erve~a '. " "' ~'

e i.J Lel o t o d o o u i a 3 rOlllp e r l 1 8 ~ ::i

un as p e l o t <.J .; . l o pd ís n o k i o sk q ff ~

~ o u ai x o, c lJ~ a , qu u n on ,F a lt e . E ~~ , :;~> ;,fa La r d a o t a n j p u t a o t a n de cri~1;o"~:. ,..e o c c l t a q u ..b a í x a ~ i;J t o xa non :hl:Ji::q u e n Ofl s Gfu r o ) ; i ~ q U8 no n que'rci',;:,f 31 ii r d ti l e t r ¿¡ i IIl Il r 8 s i.l • • • . ' " ,'. ;'i~. : ' . ;

fJ o r lll a l ril8 n t o , u n o i t e onvo í v L ac a , :;:{;' ¡a r r o c o nc h c q áb a ue p a r a un lad o do¡';'::;

ca b e za l 8 p o u s a b a u t e st a en so n R:;¡;

ue ll1 u d o (J Fr I. o , e d e x e o c o n l ~t~;~)!.i rn p r e .; u . .', -" "', .-.:Lu so n u n p a x a r u . q u e co rn o ~a p ~(-:'w ::ti n t a 8 e :3(;ri Uf; Cd r te,:; ó ~, xo+ra~ '~, ;~pa ro ajo mita r l le~ po r ¡j r r i b a , po r~0

[tue s i n t o un mod o frLl x8n t o El : S E/~ qc an o a a :3 v e >:o , p equc nil 5 1n lllud i c i as.: :

cU1'v u s , d e S~i.J r d r e n t r o un espa~i~~b 1 3 flc o e flo x o nto . E o co n t 1 d o , Q LRÍ3~.d i n :S t 3 5 par e ,; ;] rn i n ú 3c u l a s á : : !. /)f;;~¡x un t ar en :Je ? ¡'10 r d a , o s tia ! l'lerdljl .,·:,"f,'.'·\v e 11 a ! • «.(:':f~~~: :~~U e i A¡j b '-l ,o u t r~1 3 liI ai ícís ,:.J5 se u s 'o l l g ::¡p r LJ t o d o :.; dci'; ¿; rLl flG1 u ó b a i x a r e 11 ¡':" .x u n tií lo :,; po l,, ;] 1'Ú:J .3 olll p 8 d r a d a .~, , ' ,d s :: ;~';a ugél lilÍ l e n o r ia . l!u u s i lI e s t o u CU~ ¡,': , :;<, .. . ,..~~ ; ' ,' ;"

rra n uo a d i o 3 11 q u e s i II bo eno,t!¡r :.(";¡, . ' ,' _i t " ¡J ~

v cmo ~l o :lI, q u e s i 11 3 1 " q U8 s 1 ~ c;J ,ij~~" :: ¡:~e n tu l r'<J ch" tD q ' o 11 • ' " . ¡ .~ ..: ;.

( ! NUN , U j 1' 1 ,\ ; ¡UIJ I:: ~ ' 1i'JFUI/ ¡'IE SI ' : , ' ~;d.N~r~~UUEli J j ;iíll, ti ! ! ! ) , O s o u r ost o a lbll'.i :.¡i,:'r ¡; :Ju iJ, r ai o l a " u e n o x o f 8ndían·..· ,a l:r"~ r:

~l) r ;,;uan cojo nuo a s !

4

súa o pu¡;ila s , Ló c t ro q o a 8 pa rc o s Íj .n­mun do s él b a t8rll e no s tímpano s .- jí,v a l u, c hdO.Noxo .Nox o . Wuu r o ped i - l o div orciodo IfIUna O,IIIL:X O p o Lo Ln f or rndt í.c c j c rm ac¿jome n o p r o j r8s o e na e urop a c~mu­

nita r i a ,u n a p u t~ ot ¿n de d i o l a .

i\ s í r az o n a b a , a s í , as í , a sí r a z on ab a ,qu e yo l o v í . E as v a c ac i 6 n s, l o qo,quu t a l ~ u 5 , t í o , d u p~ t amad re ,p ~ t i l i ,

por q u e o u c an do o ..;t o u de V2c ilción s. no n co mpr o o p c r i ó rí i c o ,l s t i ve n Uf.) c .::; mpin lj no pu to mo n t e , p a ­ro dic i - l a vo r d a d e , D b e n q u e u 3 t u b J .~u ro e r ~ a t a u¿~ a me a noi t o ¡ au g a elu z uebí a no 30 1 ,e ,ca n do ,3 s ve c e s,u sta se i b a , uu me ~ l u mea b a c o n unf a r ol . Nin po r i ó d i c o , n i n tel e nin 1'0 ­

llo ~ m~ l o s .W uu e u ,de v e r a s, qu 8 nonlil E creo ná ,LU u rupe c c i, odi an do 0 5 p e r í ric í c o s ,

IMAXEN.·his.. torla

pol o Ln f o r rna c í rin q ue co n t a ña n , qu e¿ ma l í ::; i rna .Lo ~o ,D 1II0 U no xo L: ~ p a l l o u ­

3 0 LI tullo x ó n e r o u o Lu t r a i mpL"O SO,p a r a j u ái s t arc. c v x c r c L í a ar su a ed i t o­res u p r o mo t o r o s de cultura ( Ol? in ­!~ ~~~~ ~ ~~, u n t ~ n c a s e me ) o n c o n x u n t ~ :En e t apas s uces iva s , a miNa a v e rs i ó nobs e si v a f o í a a ext enuand o ÓS 1110 USami go s m~i3 c ul to s , DS que me ll a rf al an e ta l ( i nc l u i ndo n e ste nu t r i­do g r u po él t o d a er a s de I profe30re s"e e a l a Ha si mil a r),ó s ma u s f a mili are s,q ue 38 mp r e me i nforma n de hi at ari a sque mim po rt a n ea t r o c ar allo s ,6 meucan , rJuy ,q ue no n o o í x a de i nf orm.,rlil c;c o n mov e mo n r.os ruoi si gn ificati vosde r a bo 8 o r ell a s (q uer a d ic i r ,me n­3¡:; ; ; O ::J c o rno " t e río fdme" , "a i ,c ulG j r í a !"l e 'J a me a DGr un ha vol tií'ia" , u te .) ,e n d e fi nitiv a ,o mc u odio in su p c r a o ~

(o e v e r d a ~ e, c 3 t Q U Fal an do d o co m­p l i ca e i rin s :) 6 ; [:I}~..3!..2 , I) j: o b.~ rJl:I.:J s ~.:.

d í a c o s , re per c u s ió n " ho r nl:JnGí s) ,co nq ui s t a u la Go o q UD , d u n xe i t o o uda u t ro - c ob ed e 5 s au e r qu e o s t ol o sso mo ,", ¿ 30n', e a pe c La L í s t a a on f a -b r j C3r " x o i t0 5" - , c o n t í v e r a infor ma­ci ón , c a l qu u r Q t i po de si~n o d e c od i ­fic abl G nunh a mc n s <:Jxe rn á i s co mplex o ,o a s í me vai ,n unh o menS OXE m6i scom~ l uxa ,mu vai ,m ¿ i s co mp l exa .te s o é ,

M.X.CH .

jtApunta Victoria Combalia que é no periodo 1917-1924--can do maior responsabilidade alcanza a vanguarda

experimental no construtivismo ruso, tanto no deseñocoma nos fotomontaxens. Ignorou-se e etiquetou-serepetidamente os movimentos vanguardistas, que des­coñecendo causas paralelas (a guerra, o grande anal­fabetismo, etc.) repercutian no maior desenvolvimentodeses movimentos.

A propo sta dum "Arte para a vida" foi asumida por xentesque r ompe r on esquemas tradicionais, esqUemas ideoló­xicos da vella sociedade, (Tatlin, Rodchenko, Popova,Lissitzky, etc.). Rompen asIn com a escola de Kadiuskye Malievitch que entendian o arte como realizaciónexclusivamente espiritual, desentendendo-se doutrasconotaci6ns sociais. Foi no arte un grande acontecimentoa revolución que sOubo ollar nel un meio mais de colabo­racion, aS~lorganizaron-se barcos e comboios decoradospolos/as artistas, recorrendo vilas e cidades levandomensaxens de hixiene, sobre agricultura, etc.O boicote dos anos 20 pela coalición de nacions ex tran­xei ras contra Rus i a , provocou unha situación de urxenterevitalización da arte como apoio, monstrando-seMalakovski como un dos máximos defensores, recollendo asmensaxens simples, de facil comprensión e sheias de humorcon eslogans de pronta captaci6n e retencion.

5

11 Exibici6n rusa" zurique 1929

El Lissitzky:

Alexander Rodchenko:

itA prensa é a nosa arma" 1923

6

\ ~NTRA~~E A~RIMEI~\GOVE~O \

\ "SEGU\DA ~GISIATUAA \

" 0 Um có u b r an d o j u rn I n f e r no e ec u r o ,Um a mo L' 1;10 r t o , u rn C Ll III ,Umh a j Llrr 3 de c r ist J lC¡:¡ nt ¡:¡ll uo v ui:HO j a da s ro :.; uu e mondus red o nd a s ,O Hoi ~ 5 b i o s a bia - o c Llllt ur .Vi r g e lll l'i:Jri J,q u e t ucJo pod a d a s ,LJ ad e-lhe b I c o a u 33m ¡<a f a sl .

00 0 LJesu e ¡J eq ue ni n ho n ;:¡ s e l va vi voo n om lh e t e mo 30 ru gir do 1 00 m( SOlda S a mí.q o s ) ,

A

FABULA.

ACA.

Um inf orno de c ha maa ne g ro s como n e veNo m pod e t er ex i s t &nc i a re al .Li n qDc n ta homo s por d ez r e 5 5Haber5 sc mp re e m Gal i za .Os do u s de J cmp r e so m Fern5 nde z Hlb are Dar re i r o Hi v3 S.(Lo u ua s d a Vid 3!)

Da

"

Vi aj ando po r Eu ropa , no m o b st ant e ,nom . sen ti u n o s r u ¿ s o rugir do l e o m,o n d e o s t a v a urr

~8r guntei 8 vai 2 Q O z oo ,v erá a n i ma i s e c ac o i t a r á o r ug i r d o L e o m,d i x c r o rn ,

r Ie n t r e .s c o n t o o s t a s n i s t o r i a .:t o po u tuh a c a usa rne Lho r qua o r ug ir do L c o m;a V iJ C él.

Esq uec o 8s t e poa mLl B po d epa ra r d o ru gir o 1 80 m;me Ln o r U lll s ob r e a v a c c ,

Oou me i a vo l t a p a ra ver a n de h a i v a c a s

pero n8n gulIII1 J val 110 1ll v o l ta o

N3q u ula C.J :J iJ u rn 110 lilO and a no t o Lna uo e s t r a q a doE Cl l l lI b o ; ua n h a as t e I nu c c a s a ;

pa rece u wha v a CéJ .

U ~nl co qu e po do ¡J l ~e r ,po r t~ n to , ~ :

Umha VGc a n o t e lh ado de st J C 2 s a

p asta t ul has . ..7

,

-- -- - - _....r--------~~. ~

~ ~ ~'. ¿;;¿

' . , d""'.;X~- - - - - -.

_ _ _ ~ -.HDMOSEXUAI_ICACEHDI\JIOSe UA.

u e x6r c i t o e s pa fio l , no S B U a r t i c u l a dosobre " esc ~nd al o público y a n t i - ho mo "do s e u c6di go mi l i ta r , c a stig a compen as de a rr e sto ma ior él p r~ t i c a deactos sexuais entr e os so ld ~ d o s , ent r es oi s meS BS a t é var io s a nos . Por q ué6 n"g udo un di reito c o mo 3 libo rd adepar a o s c o l le r o ti po do r ol aci6n 3e xua ]que a c a d a un ou un ha 11 0 upe t eza 'lAs c a u s a s h av er ~ qu a bu s c al a s n a i¡J oo­lo xía c onse r vado r a e r e a cion ari a queperviv e e m gr a nde par t a d c" ,t a s oc ie ­dade, ~ s xe n t e a bo m- ne n s ~ n te s , aosho mes d a dir eit a, a u s o s que bai xoto do s o s meio s a o s e u a l ca nc e man t eNenunh a s oc i edade m"c hi st a, di :.J crimin auore in dividu ali st a.

, , I , { 1//'('. ~..

Observé-se a posicibn da mano

ISe che gasta, non te prives.

' ~

~ o m hai muito t e mpo a z o u t a v a a r e a cci 6nc o n t r a g rup os g ue is e m l e s ill es e naCor una , e s t es e ra m ex puls ados dos s e u sha bituai s c en Lro s do e nc o n t r o . ~ co nd i - 'c i 6 n' ho mo s 8x ua l volvi iJ se r a l dra x ad a ."Ll gr ande pr oo Le ma uo ho mo sc xua I , oudo ' a s i mi l a do c o mo tlO Ifl0 30 xuo l , ' é pr e­c is a me n t e a sua co nc i ºn cia d e d i f er e n­c i a c i6 n , r e xeit 5v e l po r un g r u po quepro pu gn a a v ~li u e ¿ e xc l u si va d a he t er o-a e x u a Li. d a d e !", 11 1\ c . 1 t u r a e s t a b e I e c a -e s c

s o b r e a s ba s e s iJb s o l u t a me n t e incu e s­t i o n~ve is do po de r as i mi l a do 3 0 s oxoma sculino, que de v8 m em r i guro sam c ntep e t r La r c a L'' ( 8 ,,1 ¡J o me r o Ho n t o y a j ,

A liberac i6n s e xu ul PU S 8 po l o pl enor oco Reci mento d a s l i ber dad e s depr~tic 3 sex ua l , p J sa pal a a bo l i c i 6 n

• 30 es t 3s li h a s s u r v l ~ 8m p ~ r J a b r i r d e t OddS as l ei s r epreso r as o a n t i ~

un de ba te so b r e a g r a nde e des c o Nec id a s e x i s t a s , pas a por unh a e d u c ~ c i 6 n

,. r o bl e miJ t i c a qu e ex i c t e s ob r e C U l , s ti Ónss e x ua i s , d ar i a po r f e i to o me u pro p6 s i -t o ,

i\ c uLt u r a oc i oc n t a L, no su u c o nx unt o , "N O idioma grego distinguia-se o eraste'snom ac e i t o o u t r u s f o rma s do s e xu a Li.oe do J.. i(membro de maio~idade ~ maia act vaque a s e sta b e l e c id ~s , as h ute ro s ox is t a ~

, , · 11 .. dunh a parella homoxesual, e o er6menosa i nd a que e p r atic a c on t i n ua ¡J o ml O l~

ro s de pe r s o a s de a mbo s o s do us s e xo s , (membro de mino.qidade é mais pasivo)que po r mo t i vo s ue a u t o r r e p r e s i 6 n , a smalari as das v e z e s, nom quo r o m a ce i t a ra sua c ondi ci 6n.

...

8

l iv r o, on de a s n en a s e nena s, per so asma i o r o s , nom ve xa n pr i vad o s os se u sdesexos e pr át ica s s e xua is .

Re mat o c u m peq ue no t exto du m homeque n a s ua épo ca , pola s ua c ondi­ción, :;ondo un de st ac ado esc r i t o rem d e f e s a da lib e rd ad e, er a botadodos se us ~ ra b a l l o s , nom co ñ ec endo­§8 a s ua o br a mui t o t e mpo depois." Um ha vi si ón r á pi da, e SRe i t a d a por

a l gun ha l end a. Dunh a ma s a deobre i r os e coc heiro s bebe ndo n at a bern a a o l ad o ~a est ufa , dema siadot ar de p ~ra se r unh a no i t e d e i nve r no ,e s e n t a do pe r t a , pasa ndo in adv ert~do

nun rec uncho ~ Dun xo ve m que meqU8 r e a o que e u t a m~n q u ero, a c he ­g a ndo~ sea mí n c a l a do 8 se ntá ndo- s eper to pa ra po de r est re i t ar -me aman o Un i n 3t a n te mui lo ngo, no meiode xe n te s quo xu ra n , d as bromaso b s c en a s. Nó s os do u s a l í, s a t Le f e Lt q s ,fe l i zes d e es ta r xun t o s , f al andopo uc o ou na da". ( Wal t lJhi trna n ) .

x.c.

Turlouah O CAROlAN(1670 -1738)

Receita para beber

o Carolan nasceu en Newton, no conda40. :. '.' .','io

Irlandés de Meath. Desde pequeno xa .,;.

amostrou aptitudes musicais e apren~~

a tocar a Harpa. Multas das Buas pe~~

poden-se escoitar nos discos do 9ruPQ1bret6n Chieftains, dalas, unha grand~*

. ". .r- ,..'i

parte "plamety". pazas adicadas a ..A;'::i

algunha parsoa ou protector do mÚ8i~~~

~!:f~-=r~~~.t~~E~-··~_rrr rnwl1) Um ~ G Il G D Um Em A

::-~~~¡¡=~':::'" =· =: ::::~±=·:::~-=:::-f::: :·ro::::::- -=;;=f'L~!!.::> .~-~~- - - _. . __ o ~_ .. '=:lL~ ",--- :~~Ji::~= =-~ :. ,-=r=-F-E=.t"->== -- - =- . --- - _ -- .-- '- ---- - .--- .. -- ~ -----..+-.-v__

o G A Um Il A . ~ G o

3

·i H H Ir:~=I::- ~=::-_ ·:'_-:-=~t==-:-r-.;--- =--F1-r=m~~ffl~~~~: 1.L..~. :: :é~:~:::=~~::.'!'~ ;-~¡:='TlliJ~;i:;,~J:-~~ ----~:~~:Q.--~¡;;:ª

1) 11 m ~ G O I·nm G A Ilm

'~~~~~~:~:m~ªR~~¡:iA: ~*~~itl:$'2P' --=- - --~ ~-=-~--~D A Em F ~ m Bm . F Rm Em G

1,-

J2:~Jf~~:~~~·~*:::::~~::~--E::::~~::~·~~==r'""1=--=aJI:I@==-:..~ :!.::iL'i:} ..;=:.::¡::::.q -.: -=-_.:.. ~ll')~~ :Je+q~,,~-C-rF=#,---"

Um A lJ G F~ 10 _ llm O F ~ m G [)

9

,t •

?

OSamos

da PRaza~ En tre os obxecti vos de unha Asociaci o n Cultural

d e ve f igurar, polo menos nes t e pa is , o dec o nseguir a rec upera cion dos t opón imos auten­t icos e dos nomes popu lares das nosas ruas eprazas E, n e s t e c ampo, a i nda hai muito qyel oitar. Unhas veces porque a s proprias .1 n s t i t u i ­c i o ns se negan a c o l abora r nese trabalí o , xaignorando t a l ne cesidade, xa boic o teando-o, xamesmo incumpl'indo a l ei. üut ras ve c e s o p roblemap roven da c a n t idade d e supo stos e ntre os c aise l exe r . Este é o cas o presente . Po r que, c o mochamar - l l e a n o s a praza l ' "Pl a za de l Ge nera lFranco" 1 Po lo me nos es a é a d e nomi nación of i ­c i a l . Ou ta l v e z Praz a da Far ola, qu e é como acoñecemos popularmente . Ou Praz a Prin c i pal 1Tamén ha i quen lle c h a ma as 1 . Poi s nad a. Ne n d eu nha mane ira nen da o u t r a, nen t "-IJlPOUCO da ter­c e i r a A nosa proposta é que , vi s ta rea l idade,s e a p r o ve p o l os s e ñores q ue rexen a no s a vidamunicipal, a mudanza d o a c t ual n ome p o lo d e" Praz a da Es tradens e" . Primeiro , poI'que é dar­l l e a o c és a r o q ue é do Cé s ar. Segu ndo , porqueé unha de l i c i a ob s e rva r as esp e c t aculares man obr a sd o c o ndutor para apa r c ar o vei culo no mei o daPr a z a. Terce i r o , porque ne se lugar s e pr odu c e n ,

. cando os au tob us es e ntran , ou c a ndo s a e n o u s i m­p l e me nte e s t á n , ata s c o s como t i n on t op a r a sno u t r a p ra z a n e n noutra rua da Estrada . Cu arto ,por que di t os autobuses prestah un serv i z o efi­c iente , limp o e sério. Ademai s d e b arato . Quin t o ,p o r que . . p ara q ue seg u ir ? Acaso non so n osa pontados méri t os $uf i c ien t e s para q ue , c a n t oan tes , s e proceda a substituición d o rotu lo qu ed a nome a Praz a 1 A q ue esperan , s e ñores d oConcel lo ? Os usuarios e as us u a r i a s s e g u i r e moss ofrendo e n s i l e n c i o , cando ci r cu l emo s co no s oc oche por al ! p a saremos 'P O ll t o das , non impor ta,q ue nos mo l e ste n . ~omos parte do c s p ec t acu .lo ,-

..,.

'> e ,..? ",">." .~ ~.> '::,.

< C ;)::> -lo ,..-- ':.? ' >

VERTERTEDEIRC~ s: DE: '.....~ " .... :> -v,

e ..c:-

'- ¿ -.:.LIXCr'··

i, .

ver a

x.c.

c:::". ..~ ~) .....,J"_ ':. 4"'-"7 ->.;;- , -.... "'J - "'; ,,/ .Ó») ;>

. ~ ~. ?"; '.1- -7 . ..~

·1 ..,~ 7Fl ~

+ só a tre s quilóme t r o s d o c entro da vila, o vertedei ro

d e Lixo oficial, onde todo-los dias vertem qu i l o s e

quilos de materiais que b em podian reciclar-se e

devolver-Iles o s e u primitivo uso ou un novo. Vidrio,

metal, plastico, materias inor ganicas que contaminan

o noso chan.

uAh a b oa medid a seri a a de por c ontenedores para

10

X. .Po .r t.o Matalobos.

LEM5QANzasEslradEN6Ec3

AQUEL PRIMEIRO DE MAlO. DO ANO,'J;'ANTOS

"Constenla", tenen as persianas baixas .O letreiro da "Tintoreria Madrid" :"Limpieza en seco y al vapor". A"C¿(rcel de Partido". Os melindres deSanantonino. O carro da "basura". Asgaseosas de Pena. Chocolates "SanPelayo". A s::>mbreria "Paris" e o caféde Juan Constenla. A fonte de Leicures.As feiras do dia 7, 16, 24 e do de-rradeiro dia do mes. O San Martiño e oMartes de Pascua . "El Pabellón de laHisa". "Espectaculo culto y moral,propio para familia~' e o home quecome estopa . ' ~

A Xoaquina vende o "AHORA", "EL SOL";; . Ondeaban as bandeiras o lixeiro vento e "EL LIB ERAL", recen chegados de

daquel Primeiro de Maio, acompasan- Madrid, con "frescura" de noticias · ~J.(\i

dose ca vendaval de fauces e martelos, fai tres dias. No "Salan Novedades"' ·'V .'. •c~que estaban erguendo os brazos traba- houbera cine o domingo. .,. " ' :~lladores dos festeiros socialistas. Pero na "Casa del Pueblo", 1. 928, ru. , "/En cada solapa habia un embrema, un de Pablo Igles+as, siguen ergueitd~ " ; ,; :~i"laci to" e unha esperanza; poida que as bandeiras dos enardecidos, coa " ;'J1certo descoñecemento e moitos desexos ordeante voz de Erundino "O port~~,rp~J.'

de poder lograr aquela preconizada - "Estaca, estaca e mais estdca.,,,'.;.n,.',,:..iJ1m"

"igualdade, liberdade e fraternidade" Don Nicolas vaise camino da :~:, ' ;,:,;:,¡que xenerosamente se ofrecia. eirexa. · ';"'::WiilPalas ruas da Estrada habia tranqui- -"Arriba los pobres del mundo •• ~ !; './t ;

lidade, con un home por aqui e unha O seño.r Vilarino, Xefe de MuniciPatfi',i:¡{r~..,muller por acoLa', E o pregón diario observa os pasos da manifestac!C5n. : ' X~ '!:ii.'~¡

i 1 d id • le 1 '.' I ¡ ~,· , " \ ff"do churre ro : -"A cemonos to os un os.... ,,11,:;("-Ahi va Perico con sus churri tos. • Os foguetes son de Rei de Ribeir~•. ;,ii ¡!~

calenti to y rico esta Seis, dous pesos. : "'f:,~.#no se puede pedir "ma" . • . . !" No balcón de "Centro de Emigrados'" ,,:Ir "

O "taxi" de carbonciño estaba na es- pendura unha bandeira de Galieia. . \ ;pera do s crientes, por diante do bar Mais bandeiras. cantos i estandarte4 ." ; , ¡ ~~i !

de oví.d í.o , O "Grampaixe" de Florentino carpinteiros, albañiles e mecánicoB //" " >';~iandaba de viaxe ca Notario don Balbino. Rapaces e curiosos. :":: :'iO coche de Brei e o de Carballo, agar- Pechando a marcha, a Banda de Música ";·:;daban 'p o r Bedelle a chegada dos via- de Orazo interpretaba con marcialid~~ }' ,xeiros. o "Yo quiero ser torero" . ':~': ' , · :.rl lNa fiestra do Casino, comentan os ,Pa l a noi te, un veciño da Somoza seic::l.~!;Ti~'sucesos dous señores asociados. E uns ,t uv e r a liorta con outro de Pernav1v....~(rJ:~viaxantes no balcón do Hotel "Estrella".' ,Ca u s a s do vino. "Andaba" o neto ~ . t+:J.f~YMais abaixo, no "Carballinés", entra e chicas. , " ,i';'j :~1j

sai forasteiro persoal. " < ,:~ixaquin toma soles en calquera banco dapraza. Unha camareira debruzase na ga-leria do hotel "Ella". Manueliño des-cansa na espera da "Estradense" desantiago. O limpabotas Callobre, cantapolo baixo, na sombra policoor da ter~-

iIlza do bar "Mosqaeo:::i." "Café-bar yConfi teria" .Pasa Xesus Bacunca asubiando. Corre o"Barrigas" . Pepito Se v i l l a fala dovindeiro Enterro da Sardina. Cruza unautobús de Urbano. "Ferias, Fiestas yExcursiones". Rascase o "Patulas" deDon Pepe Otero. Os rapaces da escalade Don Jaime repiten : "Obi, Yeniseiy Lena". O Perito Rodriguez, pode daros "buenos dias". Na ferreteria

11

~DO ..ouvido XORDO

.... :: 0e sempre ouvimos e üuve-se falar de unha

cidade escurecida polo esquecUmento e con-

taminación,ambalasduas 11ixo".Coma se de

un vidro despois de ser limpado,brilla,con_

move,transporta,ilusiona,revive,ensena a

Ruas estreltas 6 longo da ria,marxen es-comprender o pasado e adivirte o presente.

querda.Fachadas que ceiban un berro de re­

sistencia;branco nas paredes e acastanado

nas portase fiestras.

Baixos cheos de vida, a auga atop~u a estan-

queidade dos quedos;xurde a luz,a coro

DetrAs de todo eso as norrnativizaci6ns,

plans de rehabilitación sen chegar ao fon-

do,funcionalismo travestido.

Luz do neón que camela a noite,sombras,

recantos,barullo que xurde de uns sopor­

t!is.Ah,e un grupo de teatro;axixo e non

entendo (non ai nada que entender);s6

chegacon ver e sentir.

o

o

Rubir,baixar e volta a topar coa presa de

bruces.Non ai perda,estou de novo na ria,

volta atrAs e se non para unha banda ou

para outra .Ainda non ai aceras, pero de

xeito improvisado rn6ntaste en ringleiras

de tAboas que xunto cas copas e a masa

humAn que a8 recorre,fan da ida e da vol-

ta unha viaxe en randieira.

Videbarrieta,Teatro,Areal, Kortatu e maitos

mais,espello de unha manifestación de x6-

bilo e ansia de claridade.

Bilbo debaixo ai luz.M.B.

12

~r;:ENCIAR

...~

".,'tI.......

o

. ) ) ) Xa est~ bem senor concellal de deportes, non é nada

mau, todo o contrario, é unha actividade educativa

e popul a r e como tal deve-se potenciar, non só apo~ndo

d i ñe i r o, mais ben escaso aos grupos federados, des­

pr eocupando- s e doutros factores como son as instalacions,

falta de monitores/as e unha atención especial aos

cativos, que ocuparan postos cOmo o que vostede ten nun

futuro. NóS entendemos que non é problema exclusivo do

concello, son importantes as aportacions das escolas,

clubes e Asociacions, que non é menos certo, teñen falta

de iniciativas muitas veces. Mas que é o que fai o

concello ? Un pequeno exemplo pode ser o ver alguns

nenos xogando cando saen do colexio e van aos xardins

a xogar, ben ao futebol ou baloncesto, utilizando para

este ultimo as papeleiras do lixo, e non porque non saiban

a sua f unc i 6n. Os cativos idean en algunhas ruas da nosa

vila, canastas para xogar. E certo que ternos ou teñen un

pavill6n que en teoria é para que o usen os/as cidadans

da Estrada, non só persoas adultas. Insistimos na necesi­

dade de destinar cartos a persoas que manteñan unha acti­

yida de educativa e constante.

J3r"'.;.: ",. j i. ~

.. ' \~' _o', !" .:;:: -___ -o - 7_~ :;..o -;.. ' - --- - - -

\ ~.~~r:;>

13

•..

-

•

,OCAOSIOESCIFRA_

rBELOOTOIVlENTOS

OU OSINOOE -Moi&s\er~

Q ,­

I

I

1

----1

• ¡ ... .........

.....--aa ._¡

17'"- -_ 1

- .....1I,.._---'_.J

--.-

1 1

(o> Nos ub i s mo s' .in t ru sc end e n t a is do t ruac end cn t e vai u n or val l o c a í n -

do (t o r; ) en o p úac uLo s pequ en o s sobre tla s n a r-í g a .s p e rm ua s do s tra~

::..¡ e ún t c s . A l a ma c h ega a s o r-oL'l n s dos múis al t os v i andan Le s , que ,

c01 ]i l10 D d e c orpr-e sa , s u c a g a n e n eua rnu dre , p ero n a ma dre da

¿At é c u nd o a t u r a r es t a t r is t ura? ¿ Pod 8re i en v i v e r a Len da mi ­

';(~ I' i a ? J~¡; L;, :; p!' c t',un l. a ~¡ r¡(:n re upostu ü l c ia- fJC aqu()l mi u er 'tib e L . Ü

mi s e rvi b c L , u ro d i.n , max í.n u ndo I'u c e r: C OUiJa f ina , p eg ou n a ba cen i ­

lla q u e ·.i.: l d ¡ :\ ),1 lOédio L i r -n rla polo pa r qu e , a e ut oupar- d o an du r i ­

ña s , d on.t e r3e e levab an de va Ca r , bu r-r í t undo c oma el e fan te s adí c ­

t o s <.í uoe a úía .

14

e::::::.-=._~~ec=--=-6.-:.-S __---:- .~d'e t 1I

r '=:J .,~~ ·[\'] o i uóu Verde t ur r ou .dü ma n t a l evanta que portaba a rast r o , · treIll- I

•• - 'pa n cl o c oru.o un t oLí ñ o • Pa s aran xa l ong os a n os dende a qu eLa ChOi v o- i

Is a s orrin de ou tono da que xa f'aLam o s , O nexo ! qu e noxo t , Deus, ~i'men t r e s d os s eu s pet os ex t r -a í a un s pata c os pa ra pagar os tabao os!'qu e d ena rrt e s conswni ra . Amarel as papeLa s caín do n a t arde e r i s .

A s p áLp eb r-a s hinchada s oo or í.a n os seus olla s sang oen t os , d e t an­

t o chu par patri e 01 e f wna r t a bac o pat aqu e i ro . Moví as e p esadamen-i¡t e pola rúa , a imax e dun paquidermo ; r añaba o c ha n co s seus f é-

!t i d os pe s facend o o s zapatos un marmuri o c ha-ka-o h ak, mesto ,i.x or -do , ó t emp o que l eva ba tras d e s i f' umar-eda s d e Ill" r da , d e ca-

ca , que o a gachaban n o múis comple to an on imat o . Sor r i u . Xa o v i ­

r a. ~' e r ' n ,~nu o z , <-q ue l che i r e n t o f illo d e puta , a:> l laba¡"o. d e través .

P8.ralü'CJ.Llo , e un en i gmát ic o ac erio , f a lou- lle moi pesadamen te .

-! Coilo , Ferná1llde z ! , mar-mur-ou ic aae impero ept i belm ente .

III

- ! (,¿u o uemasiao , eh?

- Xa v es . . .

- Ha , ha , ha !

- . ..

- 'l'a l og o !

Moisés Verd e alonxou~ se sal ouean do .

I

I!Hegg a e . .Palme i r a s , r i t mo e co l or . Nej r ura . !Va i a peino e t al!

f a ma i c a . O s ol c a e a chwnbo j arde a a r e i a j di stingui a-se ó lon­

:x e , r elucindo c~ü f a r o protec tor na no i te tempesto s a , a pul i da¡

¡c a l v a do no so suxei t o , l ea-se Mois és Verde . Falaba a modiñ o men-

tre s s oet í .ña na man un c óc t el de fr oi t os exót i c os . Ron Baca r -­

dis dá unha n otáb el n ota ro c onxunto . O empregad o a ban ea ba o pa n­

de i ro ment r a s f r egaba os vasos nese choi o , c omo se chama? o • • •

o ••• s i , h o ..• o .•• ñ ••. o fregadeiro , c oñ o, o f regade i r o .

Ma l que o v e , Moi sés exc lama:

-! Oh , qu e c u t en o t a b erneiro ! ( "Quel cul t u as ! j, )

E cue s o comenzou a t ramar o seu p l an para en vol v er ao mozo

na máis enredada t e l a r a ña.

15

;- -"'K.2'~~J....:...._~__~-~

+ ~-lJ erde luejo , u es te c h:i c o t e dijo qu e me lo t engo que qui - o;--i

O""lar ! Eu VOU-lTI.O cal zar , a a í, me leve a derno ! Og, qu e vo Ldn l ~ p'''''''''-,

Moisés non sa bia que un s ollas de jato o miraban con jarras ..... __

e co lmillos , rnac h i ca nd o lu c ur n e con lo s den tes . MoiséD Ver d e

s ent i u un repelús pola médu la e a s ua pe l ergueu-se en peque-

nas boliñas pilosas. Of rec ia un e specttÍculo de primeira . Un

maric a u. e La nc ó Lí c o é do peor que pode haber no mundo , dixo pa-

ra s i o broncínc o empregad o mentees mataba un porros .

IV

Notaba-se á primeira vista wilia antiga liorta entre os Ver ­

de e os Cn í.pula , unt í.g os L í ñax os , vástagos do mái s a l t o berceo

O t el éfono r eti nt ou no exíguo upa r-t.ament o do maricón .

- Va i, va i ! ~ i , uiga?

Do outro l ado d o fio , unha voz cavernosa , metiÍlica , xe­

l atinosa , pa.st oaa , vamos , horríbel , r uxiu con impresionant e

apa r a to eléc t r i c o :

-IV!ACAJ OI1 DI OS! !

- É Crápula ! l O, lavé , estou perdido ! , exclamou e s t er r ec i do

9 mí s er-áb e L rnaricona zo .

- VUU- CIlE DAH POLO CU! ! A vo z ·ci e · C r~ápuia·- semeilaba aj omi tada

do s m[Íis .í nc onfe srí b e .ís r-ec un t os do Averno. !1I'IAI \I CON! !BUJ AHHA

13UJAlmON! Volt ou a rux í r , ruen t r-e s exp el i a polo a n o unha f.nf'a -.

me vonto s i dade pu t refacta qu e algúns ignorant es chaman peido.

Esta noi te - s eg u i u o rn on s"tro- , dou Wlhu. f esta ab omi ná be l noI

I[rneur .¡Cl a

ca et eLo Aborrri. n eib eL , Hab erá ~av in , canapé s e sa ng r i a , - pare­

de r r eter -s e ao pronuncia r e s t a palabra- , SANGHI A! , HA ,HA,

HA ! , l' iu rn~lefieament e . AGAHDO-TE ESTA NOITE! Clie !

Apenas qu ed ou o xordo zwnb i do do fono .

M.X.CH.

~u i ra .

16

-

55

n. Al ni'