Arte GóTica

A ARTE GÓTICA

ARQUITECTURA GÓTICAARQUITECTURA GÓTICAIntrodución Introdución (páx. 56 Vicens Vives)(páx. 56 Vicens Vives)

► Dende o s. XII, Dende o s. XII, novas técnicasnovas técnicas construtivasconstrutivas permitiron que xurdise un permitiron que xurdise un novo estilo artístico: o novo estilo artístico: o GóticoGótico..

► Nado en Francia, estendeuse por Occidente Nado en Francia, estendeuse por Occidente e permitiu construír edificios máis altos e e permitiu construír edificios máis altos e luminosos.luminosos.

► O desenvolvemento da economía e o O desenvolvemento da economía e o aumento da poboación nas cidades orixinou aumento da poboación nas cidades orixinou a necesidade de a necesidade de novas construciónsnovas construcións..

ARQUITECTURA GÓTICAARQUITECTURA GÓTICAIntrodución Introdución (páx. 56 Vicens Vives)(páx. 56 Vicens Vives)

► Deste xeito, as cidades viron xurdir Deste xeito, as cidades viron xurdir numerosos grupos de canteiros, albaneis e numerosos grupos de canteiros, albaneis e carpinteiros, dirixidos por mestres de obra e carpinteiros, dirixidos por mestres de obra e arquitectos, que levantaron arquitectos, que levantaron palaciospalacios para para nobres e mercadores, nobres e mercadores, concellosconcellos para o para o goberno da cidade e goberno da cidade e lonxaslonxas para os para os comerciantes.comerciantes.

► Pero por enriba de calquera outro edificio, a Pero por enriba de calquera outro edificio, a cidade medieval elevou grandes cidade medieval elevou grandes catedraiscatedrais, , símbolossímbolos do poder económico das cidades, e do poder económico das cidades, e da fe en Deus dos seus habitantes.da fe en Deus dos seus habitantes.

ARQUITECTURA GÓTICAARQUITECTURA GÓTICAArco oxivalArco oxival (páx. 56 Vicens Vives)(páx. 56 Vicens Vives)

►Principais Principais características:características:

►Utilización dun Utilización dun novo tivo de novo tivo de arcoarco, máis alto , máis alto e lixeiro que e lixeiro que recibe o nome recibe o nome de de oxivaloxival..

ARQUITECTURA GÓTICAARQUITECTURA GÓTICABóveda de cruzaríaBóveda de cruzaría (páx. 56 Vicens Vives)(páx. 56 Vicens Vives)

► Bóveda Bóveda dede cruzaría cruzaría ou ou oxivaloxival. Formada por . Formada por tramos separados por tramos separados por arcos oxivais.arcos oxivais.

► Cada tramo Cada tramo integrábano dous integrábano dous arcos cruzados que se arcos cruzados que se apoiaban sobre catro apoiaban sobre catro puntos de soporte, en puntos de soporte, en columnas ou piares.columnas ou piares.

ARQUITECTURA GÓTICAARQUITECTURA GÓTICABóveda de cruzaríaBóveda de cruzaría (páx. 56 Vicens Vives)(páx. 56 Vicens Vives)

► Coa nova bóveda, Coa nova bóveda, elevábase a altura elevábase a altura do edificio e do edificio e distribuíase mellor o distribuíase mellor o peso da cuberta, ó peso da cuberta, ó non caer non caer directamente sobre directamente sobre os muros.os muros.

ARQUITECTURA GÓTICAARQUITECTURA GÓTICAVidreiras de coresVidreiras de cores (páx. 56 Vicens Vives)(páx. 56 Vicens Vives)

► Isto fai posible a Isto fai posible a abertura de grandes abertura de grandes ventás cubertas con ventás cubertas con vidreiras de coresvidreiras de cores..

Sainte Chapelle XIII

ARQUITECTURA GÓTICAARQUITECTURA GÓTICAVidreiras de coresVidreiras de cores (páx. 56 Vicens Vives)(páx. 56 Vicens Vives)

Catedral de León

ARQUITECTURA GÓTICAARQUITECTURA GÓTICAVidreiras de cores: rosetónVidreiras de cores: rosetón (páx. 56 Vicens (páx. 56 Vicens

Vives)Vives)

ARQUITECTURA GÓTICAARQUITECTURA GÓTICAArcobotantes e contrafortesArcobotantes e contrafortes (páx. 56 Vicens (páx. 56 Vicens

Vives)Vives)

► Para conter o Para conter o empuxe das empuxe das bóvedas, nos muros bóvedas, nos muros exteriores exteriores utilizábase un utilizábase un complexo sistema de complexo sistema de arcobotantesarcobotantes e e contrafortescontrafortes que que repartían o peso e repartían o peso e reforzaban os muros.reforzaban os muros.

ARQUITECTURA GÓTICAARQUITECTURA GÓTICAPináculos e frechasPináculos e frechas (páx. 56 Vicens Vives)(páx. 56 Vicens Vives)

► Para decorar estes Para decorar estes elementos elementos utilizábanse utilizábanse pináculospináculos que que remataban os remataban os contrafortes e que contrafortes e que se coroaban con se coroaban con frechasfrechas..

ARQUITECTURA GÓTICAARQUITECTURA GÓTICAPortadaPortada (páx. 56 Vicens Vives)(páx. 56 Vicens Vives)

► Herdou os elementos Herdou os elementos básicos do básicos do RománicoRománico: : grandes arquivoltas grandes arquivoltas decoradas con estatuas, decoradas con estatuas, un tímpano no espazo un tímpano no espazo central e unha porta central e unha porta alintelada dividida en dúas alintelada dividida en dúas entradas por un parteluz.entradas por un parteluz.

► Así e todo, a profusión dos Así e todo, a profusión dos elementos decorativos elementos decorativos outorgaba unha maior outorgaba unha maior complexidade, e a maior complexidade, e a maior altura dos arcos altura dos arcos proporcionaba unha proporcionaba unha grande esvelteza.grande esvelteza.

ARQUITECTURA GÓTICAARQUITECTURA GÓTICAGablete e gárgolasGablete e gárgolas (páx. 56 Vicens Vives)(páx. 56 Vicens Vives)

GABLETE GÁRGOLAS

ARQUITECTURA GÓTICAARQUITECTURA GÓTICAPlantaPlanta (páx. 56 Vicens Vives)(páx. 56 Vicens Vives)

►A A planta planta continuou a ser continuou a ser esencialmente, esencialmente, de cruz latina, de cruz latina, cun brazo longo cun brazo longo e outro curto e outro curto (transepto)(transepto)

ARQUITECTURA GÓTICAARQUITECTURA GÓTICAConstrucciónConstrucción (páx. 56 Vicens Vives)(páx. 56 Vicens Vives)

►ConstrucióConstrución dunha n dunha catedral catedral gótica.gótica.

ARQUITECTURA GÓTICAARQUITECTURA GÓTICAO gótico na península IbéricaO gótico na península Ibérica (páx. 92 Vicens (páx. 92 Vicens

Vives)Vives)

►Dous modelos Dous modelos arquitectónicos: arquitectónicos: gótico gótico setentrional ou setentrional ou francésfrancés, , caracterizado caracterizado pola pola verticalidade e a verticalidade e a ornamentación.ornamentación.

Catedral de Burgos


Vives)Vives)

►E o gótico E o gótico meridional ou meridional ou cisterciensecisterciense, no , no que domina a que domina a liña horizontal liña horizontal e a austeridade e a austeridade decorativa.decorativa.

Claustro convento cisterciense


Vives)Vives)

►O modelo O modelo setentrional ou setentrional ou francésfrancés atópase atópase nos reinos de nos reinos de Navarra, Castela e Navarra, Castela e León (a partir do León (a partir do século XIII) e as século XIII) e as catedrais de León, catedrais de León, Burgos e Toledo Burgos e Toledo son os exemplos son os exemplos máis destacados.máis destacados.

Catedral de Burgos


Vives)Vives)

Catedral de León


Vives)Vives)

Interior da catedral de León


Vives)Vives)

Interior da catedral de Toledo


Vives)Vives)

► No século XV, a chegada No século XV, a chegada de arquitectos de arquitectos centroeuropeos centroeuropeos importou o gusto pola importou o gusto pola ornamentación ornamentación excesivamente excesivamente regargada denominada regargada denominada flamíxeraflamíxera..

► Capela do CondestableCapela do Condestable de de Simón de ColoniaSimón de Colonia (Burgos)(Burgos)

► Mosteiro de San Xoán Mosteiro de San Xoán dos Reis dos Reis de de Juan Guas Juan Guas (Toledo)(Toledo)

Ciborio da catedral de Burgos


Vives)Vives)

Ciborio da catedral de Burgos


Vives)Vives)

► Capela do Capela do Condestable.Condestable.

► Simón de Colonia.Simón de Colonia.► Catedral de Burgos.Catedral de Burgos.► Século XV.Século XV.


Vives)Vives)

► San Xoán dos Reis.San Xoán dos Reis.► Juan Guas.Juan Guas.► Toledo.Toledo.► Século XV.Século XV.


Vives)Vives)

► O O gótico meridionalgótico meridional aparece na coroa de aparece na coroa de Aragón con obras Aragón con obras tan destacadas tan destacadas como como Santa María Santa María do Mardo Mar en en Barcelona ou a Barcelona ou a catedral de catedral de MallorcaMallorca..

Santa Mª do MarBastaixos


Vives)Vives)

Catedral de Mallorca. S. XIII-XIV


Vives)Vives)

► Neste territorio Neste territorio tamén destaca a tamén destaca a arquitectura civilarquitectura civil ((lonxaslonxas e e palaciospalacios), ), froito da súa froito da súa actividade actividade comercial e da comercial e da prosperidade da prosperidade da burguesía.burguesía.

Lonxa de Valencia

ARQUITECTURA GÓTICAARQUITECTURA GÓTICAO gótico en GaliciaO gótico en Galicia (páx. 110 Vicens Vives)(páx. 110 Vicens Vives)

► Implantouse Implantouse maioritariamente maioritariamente nas cidades da man nas cidades da man das das ordes ordes mendicantes mendicantes ((dominicos dominicos e e franciscanosfranciscanos), que ), que chegaron a Galicia chegaron a Galicia no século XIII.no século XIII.

San Francisco de Asís. Betanzos


► As construcións góticas As construcións góticas en Galicia en Galicia caracterízanse para caracterízanse para renunciar ás esveltas renunciar ás esveltas torres con pináculos, ás torres con pináculos, ás vidreiras coloreadas e á vidreiras coloreadas e á profusión de profusión de naturalistas esculturas, naturalistas esculturas, pero utilizaron pero utilizaron amplamente os amplamente os elementos góticos máis elementos góticos máis esenciais como as esenciais como as bóvedas de cruzaríabóvedas de cruzaría e o e o arco apuntadoarco apuntado..

Mosteiro de Oseira


►San San Domingos Domingos de Bonaval de Bonaval (Santiago)(Santiago)

Detalle do convento e igrexa de Detalle do convento e igrexa de San Francisco (A Coruña)San Francisco (A Coruña)

Restos arqueolóxicos do convento e Restos arqueolóxicos do convento e Igrexa de San Francisco (A Coruña)Igrexa de San Francisco (A Coruña)

Restos daIgrexa e Conventona Maestranza

Restos arqueolóxicos do convento e Restos arqueolóxicos do convento e igrexa de San Francisco (Xardín da igrexa de San Francisco (Xardín da

Maestranza)Maestranza)

Estado da Igrexa de San FranciscoEstado da Igrexa de San Francisco(Fotografía de 1945)(Fotografía de 1945)

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Igrexa de San Francisco actualmente Igrexa de San Francisco actualmente (traslado ó barrio de Paseo das Pontes)(traslado ó barrio de Paseo das Pontes)

Igrexa de San Francisco actualmenteIgrexa de San Francisco actualmente

Igrexa de San Francisco actualmente Igrexa de San Francisco actualmente (Paseo das Pontes)(Paseo das Pontes)


► Claro exemplo Claro exemplo destas influencias destas influencias son os últimos son os últimos tramos e o pórtico tramos e o pórtico occidental da occidental da catedral de Tuicatedral de Tui, , considerada o inicio considerada o inicio do Gótico galego.do Gótico galego.


► A mezcla entre A mezcla entre Románico e Gótico Románico e Gótico tivo as súas primeiras tivo as súas primeiras manifestacións nos manifestacións nos mosteiros do mosteiros do cístercíster, , como os de como os de ArmenteiraArmenteira, Acibeiro, , Acibeiro, Oia (Pontevedra), Oia (Pontevedra), MonferoMonfero (A Coruña), (A Coruña), Meira Meira (Lugo), (Lugo), OseiraOseira e Melón (Ourense). e Melón (Ourense).

Mosteiro de Armenteira


► Pero continuou mesmo ata o Pero continuou mesmo ata o século XV. século XV. San Martiño de NoiaSan Martiño de Noia..

ESCULTURA GÓTICAESCULTURA GÓTICAportadaportada (páx. 58 Vicens Vives)(páx. 58 Vicens Vives)

► Utilizábase Utilizábase basicamente para basicamente para decorar os exteriores decorar os exteriores das igrexas, sobre das igrexas, sobre todo as fachadas.todo as fachadas.

► Outros elementos Outros elementos eran as gárgolas que eran as gárgolas que servían para evacuar servían para evacuar a auga de chuvia dos a auga de chuvia dos tellados.tellados.

ESCULTURA GÓTICAESCULTURA GÓTICA (páx. 58 Vicens Vives)(páx. 58 Vicens Vives)

►Gárgolas.Gárgolas.


► A partir do século A partir do século XIV, a escultura XIV, a escultura independizouse da independizouse da arquitectura e arquitectura e amosouse en amosouse en retablosretablos que que decoraban as decoraban as igrexas ou en igrexas ou en monumentos monumentos funerariosfunerarios..

Virxe branca. Catedral de Toledo


Sepulcro del doncel Martín Vázquez catedral de Sigüenza.

XVPúlpito baptisterio de Pisa: Nicolás Pisano. XIII


► A escultura gótica é A escultura gótica é moito moito máis realistamáis realista que a románica, que a románica, tanto nos vestidos tanto nos vestidos coma na coma na representación do representación do rostro humano. rostro humano. Nalgúns casos, como Nalgúns casos, como nas figuras das nas figuras das tumbas, realizáronse tumbas, realizáronse verdadeiros retratos.verdadeiros retratos. Estatuas columna. Catedral de

León. XIII

ESCULTURA GÓTICAESCULTURA GÓTICAparteluzparteluz (páx. 58 Vicens Vives)(páx. 58 Vicens Vives)

► Comezaron a Comezaron a esculpirse imaxes esculpirse imaxes exentas que exentas que representaban a reis representaban a reis ou personaxes ou personaxes importantes e tamén a importantes e tamén a dotarse de dotarse de movemento as movemento as personaxes personaxes outorgóuselles un outorgóuselles un volume que non volume que non existía no Románico.existía no Románico.

Parteluz Catedral de León. XIII


► As esculturas xa As esculturas xa non representaban non representaban figuras illadas senon figuras illadas senon formaban formaban escenasescenas..

► Fronte ó Románico, Fronte ó Románico, comezamos a comezamos a coñecer ós autores coñecer ós autores das esculturas ou das esculturas ou retablos como retablos como Guillermo Sagrera Guillermo Sagrera ou Gil de Siloé.ou Gil de Siloé.

Porta do Sarmental. Catedral de Burgos. XIII

ESCULTURA GÓTICAESCULTURA GÓTICASepulcroSepulcro (páx. 93 Vicens Vives)(páx. 93 Vicens Vives)

► Escultura de Gil de Escultura de Gil de Siloé.Siloé.

Sepulcro do infante Afonso. Cartuxa de Miraflores. Burgos.

XV

ESCULTURA GÓTICAESCULTURA GÓTICAGaliciaGalicia (páx. 111 Vicens Vives)(páx. 111 Vicens Vives)

Sepulcro Fernán Pérez de Andrade “O Bo”. S. Francisco.

Betanzos. XV

Portada principal catedral de Tui XIII

PINTURA GÓTICAPINTURA GÓTICA (páx. 59 Vicens Vives)(páx. 59 Vicens Vives)

► A pintura gótica A pintura gótica amosaba preocupación amosaba preocupación por por novos aspectosnovos aspectos como a representación como a representación da profundidade, o da profundidade, o estudo anatómico das estudo anatómico das personaxes, a descrición personaxes, a descrición polo miúdo e detallista polo miúdo e detallista da vida cotiá, a da vida cotiá, a representación dos representación dos sentimentos e unha sentimentos e unha nova valoración da luz e nova valoración da luz e da cor.da cor. Giotto. Adoración dos Reis

Magos. 1305

PINTURA GÓTICAPINTURA GÓTICA (páx. 59 Vicens Vives)(páx. 59 Vicens Vives)

► A pintura gótica A pintura gótica interesáballe interesáballe plasmar a realidade; plasmar a realidade; por esta razón, por esta razón, aínda que os temas aínda que os temas dos cadros eran dos cadros eran esencialmente esencialmente relixiosos, as relixiosos, as personaxes eran personaxes eran retratos fieis dos retratos fieis dos homes e mulleres da homes e mulleres da época.época. Giotto. San Francisco

falándolle ós paxaros. XIV.

PINTURA GÓTICAPINTURA GÓTICARetablos e miniaturasRetablos e miniaturas (páx. 59 Vicens Vives)(páx. 59 Vicens Vives)

► A estrutura das novas A estrutura das novas igrexas góticas, que igrexas góticas, que substituía parte dos substituía parte dos muros por grandes muros por grandes fiestras, reduciu o fiestras, reduciu o espazo que o Románico espazo que o Románico lle concedía á pintura.lle concedía á pintura.

► Así xeneralizouse a Así xeneralizouse a pinturapintura sobre madeira sobre madeira ((táboastáboas, , retablosretablos), que ), que se colocaban sobre todo se colocaban sobre todo na ábsida central da na ábsida central da igrexa, detrás do altar.igrexa, detrás do altar.

Van Der Weyden. Os sete sacramentos. 1ª m. XV.

PINTURA GÓTICAPINTURA GÓTICARetablos e miniaturasRetablos e miniaturas (páx. 59 Vicens Vives)(páx. 59 Vicens Vives)

► As As táboas góticastáboas góticas eran eran encargadas pola Igrexa, encargadas pola Igrexa, pero tamén por institucións pero tamén por institucións (gobernos municipais, (gobernos municipais, gremios) e por nobres ou gremios) e por nobres ou burgueses que querían burgueses que querían demostrar a súa demostrar a súa relixiosidade. A miúdo, a relixiosidade. A miúdo, a figura do figura do doadordoador representábase nun recanto representábase nun recanto da pintura.da pintura.

► Nesta época foron tamén Nesta época foron tamén numerosas e moi numerosas e moi importantes as importantes as miniaturasminiaturas que adornaban libros que adornaban libros sagrados, crónicas e relatos.sagrados, crónicas e relatos.

► A A técnicatécnica era pintura ó era pintura ó óleoóleo..Van Eyck. Virxe do Chanceller

Rolin. 1ª m. XV.

PINTURA GÓTICAPINTURA GÓTICATécnica do óleoTécnica do óleo (páx. 59 Vicens Vives)(páx. 59 Vicens Vives)

► En arte coñécese como En arte coñécese como óleoóleo aos aos aceites que se usan para combinar aceites que se usan para combinar con outras substancias e obter así con outras substancias e obter así un produto idóneo para a pintura e un produto idóneo para a pintura e como extensión, fóronse como extensión, fóronse chamando óleos á mesma pintura chamando óleos á mesma pintura en si.representábase nun recanto en si.representábase nun recanto da pintura.da pintura.

► Esta pintura obtida coa mestura de Esta pintura obtida coa mestura de óleos ofrecía moitas vantaxes ó óleos ofrecía moitas vantaxes ó pintor, entre outras, o poder pintor, entre outras, o poder realizar a súa obra lentamente e realizar a súa obra lentamente e sen presas de acabado (o contrario sen presas de acabado (o contrario do que ocorría na pintura ó do que ocorría na pintura ó tempero, ou ó fresco), o poder tempero, ou ó fresco), o poder retocar a obra día a día, variar a retocar a obra día a día, variar a composición, as cores, etc. composición, as cores, etc.

► A pintura ó óleo foi aplicada por A pintura ó óleo foi aplicada por primeira vez, na primeira metade primeira vez, na primeira metade do século XV, por artistas do século XV, por artistas flamencos como Van der Weyden flamencos como Van der Weyden ou Van Eyck.ou Van Eyck.

Van Eyck. Retrato de Giovani Arnolfini e esposa. 1ª m. XV.

PINTURA GÓTICAPINTURA GÓTICApintura na Península Ibéricapintura na Península Ibérica (páx. 93 Vicens (páx. 93 Vicens

Vives)Vives)

► Durante todo o século XIII, Durante todo o século XIII, a pintura gótica estivo a pintura gótica estivo dominada en Castela e dominada en Castela e León pola arte da León pola arte da miniaturaminiatura (Cantigas de (Cantigas de Afonso X)Afonso X)

► A partir do século XIV, a A partir do século XIV, a Coroa Aragón convérteuse Coroa Aragón convérteuse nun gran centro de nun gran centro de pintura, recibindo primeiro pintura, recibindo primeiro as influencias da pintura as influencias da pintura italiana e no século Xv da italiana e no século Xv da pintura flamenga. A esta pintura flamenga. A esta última tendencia última tendencia pertencen pertencen Lluis DalmauLluis Dalmau, , Jaume HuguetJaume Huguet e e Bartolomé Bartolomé BermejoBermejo..

Jaume Huget. Retablo de San Abdón e San Senén. 1459-

1460

Arte GóTica

Education

Transcript of Arte GóTica