Araotz (Oñati): Dorrao / Torrano: Nafarroa Beherea · 2019. 3. 12. · Araotz (Oñati): Dorrao /...
2
EHHA 114 Bizkaia Arrazola (Atxondo): ɣlfo, ɣndul, *nɣi Arrieta: r̄pr̄, *nɣi Bakio: lper ̄ Bermeo: lper ̄ Berriz: lper̄, *nɣi, *fr̄ðel Bolibar: alpr̄, ɣlfo, iβʎttau̯n, tnante, *pr̄ðel, *naɣʃe Busturia: alpr ̄ Dima: fltso, r̄pel, *fr̄ðel, *ar̄ðurβako Elantxobe: alpr̄, *nɣi, *far̄ðl Elorrio: nɣi, lper ̄ Errigoiti: alpr̄, far̄ðl, alpr̄ontsi, śur, *naɣ Etxebarri: fltso, fr̄ðl Etxebarria: alpɛ́r̄ Gamiz-Fika: alpr̄, itʃ Getxo: alpr̄, *ar̄lte Gizaburuaga: lper̄, śuri, *nɣi Ibarruri (Muxika): lper̄, fr̄ðel, *nɣi Kortezubi: lper̄, śtel, *nɣi Larrabetzu: r̄pel, *fltso, *fr̄ðel, *nɣi Laukiz: bɣo, *alpr̄ Leioa: alpr̄, *naɣ, *far̄ðel Lekeitio: alpr ̄ Lemoa: flśo, faltsa (mark.), fr̄ðel, *lper̄ , *nɣi Lemoiz: alpr ̄ Mañaria: fr̄ðel, βɣo, *lper̄ , *nɣi Mendata: alpr̄, ar̄pr̄, *nɣi Mungia: lper̄, *naɣ Ondarroa: lper̄, *ar̄lta, *śri Orozko: lper̄, fltso, *far̄ðl, *nɣi, *ar̄lte Otxandio: nɣi, *lper̄ , *ar̄pel, *fr̄ðel Sondika: alpr̄, *far̄ðl Zaratamo: ar̄lte, fr̄ðel, fltso, r̄per Zeanuri: fltso, *lper̄ , *fr̄ðel Zeberio: fltso, *lper̄ , *nɣi, *far̄ðl Zollo (Arrankudiaga): fltso, *fr̄ðel Zornotza: pr̄ðel, *nɣi Araba Aramaio: nɣi, lper̄, *pr̄ðel Gipuzkoa Aia: alpɛ́r̄ Amezketa: alpɛ́r̄ Andoain: alpɛ́r̄ Araotz (Oñati): nɣi Arrasate: nɣi, *alpr̄ Arroa (Zestoa): alpɛ́r̄ Asteasu: alpɛr ̄ Ataun: alpɛ́r̄, ari ̯ Azkoitia: lpɛr ̄ Azpeitia: alpɛ́r̄, ɣandl, *par̄ðɛ́l, *ar̄lte Beasain: alpɛ́r, *eprts u ri (?) Beizama: alpɛ́r̄, *pɔr̄ðʎ Bergara: nɣi, nr̄aś Deba: alpɛ́r̄, *nɣi, *śur Donostia: alper̄, *nar̄atśa (mark.), *axolaɣaβe, *ar̄lotia (mark.) Eibar: lpɛr, *śri, *nɣi Elduain: alpɛ́r̄ a (mark.) Elgoibar: ai̯ʎpr, śuri Errezil: alpɛ́r̄ Ezkio-Itsaso: alpɛ́r̄, alprɔ́xa Getaria: lpɛr̄, *naɣ, *ar̄lt, *par̄ðl (mark.), *axlaɣaβ Hernani: alpɛ́r̄ Hondarribia: alfer̄, laśai̯, motel, *naɣi, *far̄ðel Ikaztegieta: alpr̄, lantʃri, *naɣe (mark.), *ar̄ltea (mark.), *axlaɣaβe Lasarte-Oria: alpr ̄ Legazpi: alper̄, naɣi, *par̄ðel Leintz Gatzaga: nɣi, ɣlfo, *śri Mendaro: alpɛ́r̄, naɣ, *par̄ðɛ́l Oiartzun: alpɛ́r̄, alper̄ndo, sŋganu (mark.) Oñati: nɣi, *lper̄ Orexa: lpɛr ̄ Orio: alpɛ́r̄, *naɣ:, *par̄ðɛ́l Pasaia: gndl, lpr ̄ Tolosa: alpɛ́r̄ Urretxu: lpɛr̄, nɣi, *par̄ðɛ́l Zegama: alpɛ́r̄, ɣandl, *axlaβaɣ, *alpɔr̄x, *alprɔ́xe (mark.) Nafarroako Foru Komunitatea Abaurregaina / Abaurrea Alta: afr̄a (mark.) Alkotz: lfer̄ (mark.) Aniz: lfɛr̄, *sri Arbizu: lper̄, flśo Beruete: alpɛ́r̄, tʃritʃur, *far̄ðɛ́l, *ar̄lot Donamaria: alpɛ́r̄a (mark.), alfɛ́r, lǰa (mark.) Dorrao / Torrano: alpɛ́r̄ Erratzu: a l fɛ́r̄, *sur Etxalar: alfɛ́r̄, alfɛ́r̄ɣ o rtsa (mark.) Etxaleku: alpr ̄ Etxarri (Larraun): alpɛ́r̄, *far̄ðl Eugi: alfr̄a (mark.), laŋgle tʃr̄a (mark.) Ezkurra: alpɛ́r, lantsur Gaintza: alpɛ́r̄, kɔr̄pskiʎ, ɣɔ́lf, saŋgan Goizueta: alpɛ́r̄ Igoa: alpɛ́r̄, r̄lot, *far̄ðɛ́l Jaurrieta: fltśu, aɣwr̄, bɣo Leitza: alpɛ́r̄ Lekaroz: lfɛr̄, *laŋgilesri Luzaide / Valcarlos: afr̄ Mezkiritz: alfr̄a (mark.) Oderitz: alpɛ́r̄, *śkutʃur Suarbe: lfɛr̄, alpɛ́r̄a (mark.), *ar̄lte Sunbilla: alfɛ́r Urdiain: lfer ̄ Zilbeti: lfer ̄ Zugarramurdi: alfr̄a (mark.) Lapurdi Ahetze: alfr̄, *nahit, *nao Arrangoitze: alfr̄, *mandrn Azkaine: alfr̄, oŋg:r̄i, eśkan iʎa βað, *naɣa (mark.), *ʃantʃn (?), *eśksuri (mark.) Bardoze: alfer̄a (mark.), au̯hr̄a (mark.), lnari tro, *naɣja (mark.), *flaŋga, *kkola (mark.) Beskoitze: lfer ̄ Donibane Lohizune: alfR, alfɛ́Rkootsa (mark.), alfɛ́RgoRa (mark.), alfɛ́R u śtla (mark.), eśkusolan ilia βaitu, lan ori tiro eman Hazparne: fer̄, *n ɣ i Hendaia: alfɛ́R Itsasu: alfr̄, hilki, *naɣ Makea: lfer̄, lfer̄tsr̄, *nɣia Mugerre: afer̄, *naɣi Sara: alfr̄, *naa (mark.) (?), *eśkusri Senpere: alfr̄, *mandr̄n, *eśk βar̄nan ilea βðu Urketa: lfer̄a (mark.), la t eśkjan Uztaritze: lfer̄, naa, *mandr̄n, *baðk il and βat Nafarroa Beherea Aldude: a l fr̄, *far̄ðl, *afr̄ɣor̄ Arboti: au̯her̄, tsja eśkjan, lanri trwa emi ̯ten, *nɣia (mark.), *sur̄si ̯ʎa (mark.) (?) Armendaritze: au̯r̄, lfer̄a (mark.), *aʃlaɣaβe, *bnoa (mark.), *au̯hr̄ Arnegi: afr̄, tnante, *eśkam bila βtu Arrueta: u̯her̄, lanari tiro eman, *naɣa (mark.) Baigorri: alfer ̄ Bastida: au̯hr̄ Behorlegi: afr̄, au̯hr̄ Bidarrai: lfer̄, *nɣi, *fr̄ðal, *alfr̄ɣr̄i, *bilak puśtsen do eśku βr̄njan Ezterenzubi: alfr̄, lnari tro, tltl, *nɣi, *aʃlaɣaβe (?), *eśkusri (?) Gamarte: au̯hɛ́r̄, au̯hr̄, au̯vra, ahur̄ian batik biloak, lanari tiro in, eśkiak suri (mark.) Garrüze: au̯ɛ́r, lanari tiro βat emi̯ten Irisarri: lfer̄, *nɣi, *its at (mark.), *βil at (mark.), *bil at du eśkan Izturitze: alfr̄, *ʃantʃana Jutsi: au̯her̄, *aʃolaɣaβe Landibarre: au̯hɛ́r̄, *nɣia Larzabale: au̯her̄, baik mihin βat hor, *aʃlaɣβe Uharte Garazi: lfer̄, *alfr̄ɣr̄i Zuberoa Altzai: au̯hr̄, to βat taty - lnai ̯ Altzürükü: u̯her̄, *aʃolaɣβe Barkoxe: u̯her Domintxaine: au̯hr̄a (mark.), tiroka lanari Eskiula: ln eɣnaki akrt, u̯her, baðik bilh βat eśkn, etsiak hr̄ek lna phentśty Larraine: au̯hr̄ Montori: au̯hr, lani̯ tua eman Pagola: auhr̄, nɣi, ai̯se phiktsen Santa Grazi: u̯her̄, bilho βat lse hor̄, *heraβsti Sohüta: alfr̄a (mark.), u̯her, lanari tio βat βotty, baðy bilho βat Urdiñarbe: au̯her, estik khatʃ bisiki eśkietan Ürrüstoi: au̯her
Transcript of Araotz (Oñati): Dorrao / Torrano: Nafarroa Beherea · 2019. 3. 12. · Araotz (Oñati): Dorrao /...
EHHA114
Bizkaia
Arrazola (Atxondo): ɣolfo, ɣandul, *naɣiArrieta: arper, *naɣiBakio: alper Bermeo: alper Berriz: alper, *naɣi, *farðelBolibar: alper, ɣolfo, iβiʎttaun, tunante,
*parðel, *naɣiʃeBusturia: alper Dima: faltso, arpel, *farðel, *arðureβakoElantxobe: alper, *naɣi, *farðelElorrio: naɣi, alper Errigoiti: alper, farðel, alperontsi, śuri, *naɣiEtxebarri: faltso, farðelEtxebarria: alpɛr Gamiz-Fika: alper, itʃiGetxo: alper, *arloteGizaburuaga: alper, śuri, *naɣiIbarruri (Muxika): alper, farðel, *naɣiKortezubi: alper, uśtel, *naɣiLarrabetzu: arpel, *faltso, *farðel, *naɣiLaukiz: baɣo, *alperLeioa: alper, *naɣi, *farðelLekeitio: alper Lemoa: falśo, faltsoa (mark.), farðel,
*alper, *naɣiLemoiz: alper Mañaria: farðel, βaɣo, *alper, *naɣiMendata: alper, arper, *naɣiMungia: alper, *naɣiOndarroa: alper, *arlota, *śuriOrozko: alper, faltso, *farðel, *naɣi, *arloteOtxandio: naɣi, *alper, *arpel, *farðelSondika: alper, *farðelZaratamo: arlote, farðel, faltso, arperZeanuri: faltso, *alper, *farðelZeberio: faltso, *alper, *naɣi, *farðelZollo (Arrankudiaga): faltso, *farðelZornotza: parðel, *naɣi
Araba
Aramaio: naɣi, alper, *parðel
Gipuzkoa
Aia: alpɛr Amezketa: alpɛr Andoain: alpɛr
Araotz (Oñati): naɣiArrasate: naɣi, *alperArroa (Zestoa): alpɛr Asteasu: alpɛr Ataun: alpɛr, aroi Azkoitia: alpɛr Azpeitia: alpɛr, ɣandul, *parðɛl, *arloteBeasain: alpɛr, *epurtsuri (?)Beizama: alpɛr, *pɔrðiʎBergara: naɣi, naraśDeba: alpɛr, *naɣi, *śuriDonostia: alper, *naratśa (mark.),
*axolaɣaβe, *arlotia (mark.)Eibar: alpɛr, *śuri, *naɣiElduain: alpɛra (mark.)Elgoibar: aiʎper, śuriErrezil: alpɛr Ezkio-Itsaso: alpɛr, alprɔxaGetaria: alpɛr, *naɣi, *arlote, *parðela
(mark.), *axolaɣaβeHernani: alpɛr Hondarribia: alfer, laśai, motel, *naɣi, *farðelIkaztegieta: alper, lantʃuri, *naɣie (mark.),
*arlotea (mark.), *axolaɣaβeLasarte-Oria: alper Legazpi: alper, naɣi, *parðelLeintz Gatzaga: naɣi, ɣolfo, *śuriMendaro: alpɛr, naɣi, *parðɛlOiartzun: alpɛr, alperondo, saŋganua
(mark.)Oñati: naɣi, *alperOrexa: alpɛr Orio: alpɛr, *naɣi:, *parðɛlPasaia: gandul, alper Tolosa: alpɛr Urretxu: alpɛr, naɣi, *parðɛlZegama: alpɛr, ɣandul, *axolaβaɣe,
*alpɔrxa, *alprɔxea (mark.)
Nafarroako Foru Komunitatea
Abaurregaina / Abaurrea Alta: afera (mark.)
Alkotz: alfera (mark.)Aniz: alfɛr, *suriArbizu: alper, falśoBeruete: alpɛr, tʃuritʃuri, *farðɛl, *arloteDonamaria: alpɛra (mark.), alfɛr, loǰa
(mark.)
Dorrao / Torrano: alpɛr Erratzu: alfɛr, *suriEtxalar: alfɛr, alfɛrɣorotsa (mark.)Etxaleku: alper Etxarri (Larraun): alpɛr, *farðelEugi: alfera (mark.), laŋgile tʃara (mark.)Ezkurra: alpɛr, lantsuriGaintza: alpɛr, kɔrpuskiʎe, ɣɔlfo, saŋganoGoizueta: alpɛr Igoa: alpɛr, arlote, *farðɛlJaurrieta: faltśu, aɣwer, baɣoLeitza: alpɛr Lekaroz: alfɛr, *laŋgilesuriLuzaide / Valcarlos: afer Mezkiritz: alfera (mark.)Oderitz: alpɛr, *eśkutʃuriSuarbe: alfɛr, alpɛra (mark.), *arloteSunbilla: alfɛrUrdiain: alfer Zilbeti: alfer Zugarramurdi: alfera (mark.)
Lapurdi
Ahetze: alfer, *nahitu, *naioArrangoitze: alfer, *mandrenAzkaine: alfer, oŋga:ri, eśkuan iʎea βaðu,
*naɣia (mark.), *ʃantʃan (?), *eśkusuria (mark.)
Bardoze: alfera (mark.), auhera (mark.), lanari tiro, *naɣja (mark.), *falaŋga, *kakola (mark.)
Beskoitze: alfer Donibane Lohizune: alfeR, alfɛRkootsa
(mark.), alfɛRgoRia (mark.), alfɛRuśtela (mark.), eśkusolan ilia βaitu, lan ori tiro eman
Hazparne: afer, *naɣiHendaia: alfɛRItsasu: alfer, hiliki, *naɣiMakea: alfer, alfertsar, *naɣiaMugerre: afer, *naɣiSara: alfer, *naia (mark.) (?), *eśkusuriSenpere: alfer, *mandren, *eśku βarnean
ilea βaðuUrketa: alfera (mark.), ila at eśkujanUztaritze: alfer, naia, *mandren, *baðik ile
andi βat
Nafarroa Beherea
Aldude: alfer, *farðel, *aferɣoriArboti: auher, itsja eśkjan, lanari tirwa
emaiten, *naɣia (mark.), *sursuiʎa (mark.) (?)Armendaritze: auer, alfera (mark.),
*aʃolaɣaβe, *banoa (mark.), *auherArnegi: afer, tunante, *eśkiam biloa βatuArrueta: auher, lanari tiro eman, *naɣia
(mark.)Baigorri: alfer Bastida: auher Behorlegi: afer, auher Bidarrai: alfer, *naɣi, *farðal, *alferɣori,
*biloak puśatsen dio eśku βarnjanEzterenzubi: alfer, lanari tiro, teltel, *naɣi,
*aʃolaɣaβe (?), *eśkusuri (?)Gamarte: auhɛr, auher, auvra, ahurian
batik biloak, lanari tiro in, eśkiak suri (mark.)
Garrüze: auɛr, lanari tiro βat emaitenIrisarri: alfer, *naɣi, *itse at (mark.), *βilo
at (mark.), *bilo at du eśkianIzturitze: alfer, *ʃantʃanaJutsi: auher, *aʃolaɣaβeLandibarre: auhɛr, *naɣiaLarzabale: auher, baik mihin βat hor,
*aʃolaɣaβeUharte Garazi: alfer, *alferɣori
Zuberoa
Altzai: auher, tio βat tiaty - lanai Altzürükü: auher, *aʃolaɣaβeBarkoxe: auherDomintxaine: auhera (mark.), tiroka lanariEskiula: lan eɣinaeki akort, auher, baðik
bilho βat eśkin, etsiak horek lana phentśaty
Larraine: auher Montori: auher, lanai tiua emanPagola: auher, naɣi, aise phikatsenSanta Grazi: auher, bilho βat lyse hor,
*heraβestiSohüta: alfera (mark.), auher, lanari tio βat
βotaty, baðy bilho βatUrdiñarbe: auher, estik khatʃ bisiki
eśkietanÜrrüstoi: auher
EHHA115
100
ERANTZUNAK: a Bak o!nd oa Bak a!nd oaBa ka!n doa Bak and oaBa! kan do!s! ol a!i8 j‹o
ka r@ a! ma r@ t saaBa! kan dob¸ !S e rami S e! r@mi s!e ra !o ma! Ra
2378. Mapa: holgazán / fainéant / idle
GALDERA: 69080 ALEA: V, 1484
alper alfer au(h)er pardel fardel nagi faltsu (-)zuri arlote gandul golfo mandren axolagabe / ardurebako lanari tiro eman badu bilo bat eskuan / eskuan ilea badu bestelakoak
Eibar: “Ori badok kristaua surixa!”. Bai, “alperra” esan nai dau “surixak”. Deba: Alpérrái “gíson suríxa ék”.Pasaia: “Alperra”... eaman leizkena, bañon, “gandula” ua... a remate da ua.Oderitz: “Lúrre bañó alpérrao dók oi”, esanera.Sunbilla: Alferra da porrakatua; alferrago da ongarri biño; alferru da loya biño.Donamaria: Alperrandako arrunt erraten dugu “Au gizon loya!”, “emákume
loya!”. Aniz: “Yende zurie uk ori!”, langille otza.Erratzu: Lanik eztik ein nai, “zurie uk oi”.Donibane Lohizune: “Alferkootza”, ba, erraten da, ba, mais ori yendetan da,
“alfergorria”, “alferkootza”, “alfer ustela”.Azkaine: Askí alfér aundia, egiazki alferra, “ura... ongárri utsa da”.Ezterenzubi: “Lanari tiro eman” erraiten da lanian ari nahi eztielaik eta errepostia
erraiten da “khausitu diá”, bizitzen ahal bada lanik in gabe, señala da khausitu diela, eta ezpadu bizitzen ahal, ordian huts in du, bethi tiroa tiatu du.
- Lan egitea gustuko izan ez eta nekez egiten duenari nola esaten zaion galdetu da. - Bestelakoak: aize phikatzen (Pagola), alporja (Zegama), alproja (Ezkio-Itsaso), alprojea (Zegama), aroi (Ataun), bago (Jaurrieta, Laukiz, Mañaria), baik mihin bat hor (Larzabale), banoa (Armendaritze), etziak horrek lana phentsatü (Eskiula), eztik khatx biziki eskietan (Urdiñarbe), falanga (Bardoze), herabezti (Santa Grazi), hiliki (Itsasu), ibillttaun (Bolibar), itxi (Gamiz-Fika), itze at (Irisarri), itzia eskian (Arboti), kakola (Bardoze), korpuzkille (Gaintza), lan eginaeki akort (Eskiula), langile txarra (Eugi), lasai (Hondarribia), loya (Donamaria), motel (Hondarribia), nahitu (Ahetze), narras (Bergara), narratsa (Donostia), ongarri (Azkaine), pordill (Beizama), teltel (Ezterenzubi), tunante (Arnegi, Bolibar), ustel (Kortezubi), xantxan (Azkaine, Izturitze), zangano (Gaintza, Oiartzun), zurzuilla (Arboti).
