9 zenbakia. 2012ko abuztua 14 9 zenbakia. 2012ko abuztua15

Berastegiarrak munduanBerastegiarrak munduan Mikel Labaien eta Naiara Aginako

Ameriketatik

zakuak eta istorio eta bitxikeriaz bete-tzeko prest zeuden launa alforja.

LEHEN PAUSOAK AUTOBUSEZBidaiaren lehen zatian, Argentina etaTxile hegoaldeak bisitatu genituen.Motxila bizkarrean, autobusez auto-bus, milaka kilometro joan ziren hego-

aldeko Andeek dauzkaten txoko ede-rrak bisitatu artean. Esan beharrik ez,paraje horietan aurki daitezkeen pai-saiak izugarriak direla.

Patagonian tarteko kilometro askodituzten herri eta hiri txikiak aurki dai-tezke. Bertako natura ikusgarria delaeta, hegoaldea turismo europarrari etaestatubatuarrari begira dago udan.Ondorioz, bertan egun asko geratzeagaresti irteten da. Beraz, ikusi beharre-koak ikusita eta ezagutzeko kultur etabizimodu ezberdinen eskasia tarteko,azkar alde egin genuen historiaz eta is-torioz beteriko lurralde epelago etamerkeagoen bila.

Iparraldera abiatu aurretik, ordea,Mendozatik pasa ginen, eta bertan Bi-xente Lezea beastiarra bisitatzeko au-kera izan genuen. Ezin esan Berastegi-tik esku hutsik atera zenari, Argenti-nan, gogor lanean, gaizki joan zaionik.Mila esker, Bixente eta Sagrario, denoimotz suertatu zitzaigun merienda etatertulia harengatik.

BIZIKLETAZ IPARRALDERAOkurrittutare!… Bizikletan? Ta zeatik? -zioten denek-. Ta zeaitik ez? -genioenguk-. Lehen ere Finlandia bizikletazzeharkatua genuen. Jakina, Finlandia-ko lur lauak ezin dira alderatu Andee-tako mendikate gogorrarekin; bainamorala altua zen, eta animoa ugaria.Inoiz ahaztuko ez dugun ibilaldia izanzen Cordobatik (Argentina) Sucrerai-nokoa (Bolivia). Bizikletak neurri bere-zia ezartzen dio bidaiaren erritmoari.Motela, baina askatasunez betea. Ema-niko pedalkada eta aurreraturiko me-tro bakoitzaren jabe zara, gelditu etapaisaiaz eta bertako jendearen bizimo-duaz eta ohiturez gozatzeko.

Bizikletak Argentinako Cordobahirian bizi diren armendariztarren

etxean genituen. Mundua txikia da; el-duaindar bat eta berrobitar bat Argen-tinan juntatu eta ezkondu ostean sor-turiko familiaren laugarren belaunaldi-ko gazteak; hara nondik, lehengusutxiki-txikiak guretzat (fisikoki, morros-ko ederrak). Labaxén-dar bezala (hanhorrela deitzen digute), bost izarrekohotela izan genuen, bizikletak munta-tu eta punttu-punttuan jartzeko izan ge-nuen aste hartan.

Aurretik 2.515km genituen Sucre-raino. Lehen egunetako lur baxu, laueta beroak atzean utzita, Andeetangora hasi ginen; 35-40na kiloko pisua(bizikleta + ekipaia + jana/edaria), bigurpilen gainean, itsasoz gain 4.222metrorainoko altueraraino eramanez.Argentinan pixkana-pixkana igo ginen,baina Boliviara iristearekin batera...

Ez zen batere erraza izan gureabenturaren zergatia jendeariazaltzea. Beraiekin hitz eginnahi genuela esatean, ezkontza

edo haurdunaldi baten berria esperozuten denek. Baina ez. Hego Amerike-ta ezagutzeko plana genuen buruan.Unibertsitate-garaitik zetorren ametsa;bidaiatu eta boluntariotza-lanen bidez,beharra zen lekuan, laguntzekoa. Arte-an, ordea, ikasle bezala, diru gutxi. La-nean hasi eta urte batzuetan aurrezteatokatu zen. Baina garaia iritsi zen eta2012ko urtarrilaren 14an, Buenos Ai-resen hartu genuen lur. Gure ekipaia:bi bizikleta, kanpin-denda, lo egiteko

Mendozatik pasa ginen,

eta bertan Bixente Lezea

beastiarra bisitatzeko

aukera izan genuen

Bidaiaren lehen zatian,

Argentina eta Txile

hegoaldeak bisitatu

genituen

Gora, behera, gora, behera... Jaistekoigoz eta igotzeko jaitsiz; askotan Salon-tzo bideko pistaren modukoetatik. Ba-tzuetan frustrazioa nabaria zen; altue-ra berean hasi eta amaitzen zen etapabatean, 1.000 metroko desnibela igozenezakeen. Igo bezain pronto jaiste-ko, eta jatsi bezain pronto, berriro go-ra hasteko.

Bizikletako lehen etapa euritanblai; bigarren etapan, Naiarak, 40km/o-ko abiaduran zihoala, katu beltzbat pasa gainetik, aurreko zein atzekogurpilekin (miraria ez erortzea); eta hi-rugarrenean, gure kanpin-denda gal-du, atzeko parrillatik erorita. Zorte txa-rraren aurrendari ote ziren gertakarihaiek guztiak? Ez, zorte onez beterikobidaia izan zen handik aurrerakoa.

Jendea izan zen bidaiako hobere-na. Beraiekin jatera eraman gintuzten,deskantsatzeko eta lo egiteko etxeautzi ere bai, baita hainbat zerbeza etatertuliatara gonbidatu ere. Bideko au-tobus-markesinetatik jasotako animo-ak ere ugariak izan ziren, baita autoeta kamioi-gidarien bozinetatik jasota-koak ere. Argentinan erraza zen jen-dearekin berriketan hastea. Nahikoa

Uyuniko gatzagan (Bolivian), gaua bertan pasa genuen egunean.

Patagoniako Fitz Roy tontor ikusgarria.

Mundua ezagutzeko kuriositatea, Gobernuz Kanpoko Erakunde batekinboluntariotza-lanak burutzeko ametsa, bizikleta gainean kultura ezberdinekin

bizipenak elkarbanatzeko ilusioa eta bizia bizitzeko konbentzimendua,nahikoak izan genituen abentura honi gogo biziz ekiteko.

9 zenbakia. 2012ko abuztua 14 9 zenbakia. 2012ko abuztua15

Berastegiarrak munduanBerastegiarrak munduan Mikel Labaien eta Naiara Aginako

Ameriketatik

zakuak eta istorio eta bitxikeriaz bete-tzeko prest zeuden launa alforja.

LEHEN PAUSOAK AUTOBUSEZBidaiaren lehen zatian, Argentina etaTxile hegoaldeak bisitatu genituen.Motxila bizkarrean, autobusez auto-bus, milaka kilometro joan ziren hego-

aldeko Andeek dauzkaten txoko ede-rrak bisitatu artean. Esan beharrik ez,paraje horietan aurki daitezkeen pai-saiak izugarriak direla.

Patagonian tarteko kilometro askodituzten herri eta hiri txikiak aurki dai-tezke. Bertako natura ikusgarria delaeta, hegoaldea turismo europarrari etaestatubatuarrari begira dago udan.Ondorioz, bertan egun asko geratzeagaresti irteten da. Beraz, ikusi beharre-koak ikusita eta ezagutzeko kultur etabizimodu ezberdinen eskasia tarteko,azkar alde egin genuen historiaz eta is-torioz beteriko lurralde epelago etamerkeagoen bila.

Iparraldera abiatu aurretik, ordea,Mendozatik pasa ginen, eta bertan Bi-xente Lezea beastiarra bisitatzeko au-kera izan genuen. Ezin esan Berastegi-tik esku hutsik atera zenari, Argenti-nan, gogor lanean, gaizki joan zaionik.Mila esker, Bixente eta Sagrario, denoimotz suertatu zitzaigun merienda etatertulia harengatik.

BIZIKLETAZ IPARRALDERAOkurrittutare!… Bizikletan? Ta zeatik? -zioten denek-. Ta zeaitik ez? -genioenguk-. Lehen ere Finlandia bizikletazzeharkatua genuen. Jakina, Finlandia-ko lur lauak ezin dira alderatu Andee-tako mendikate gogorrarekin; bainamorala altua zen, eta animoa ugaria.Inoiz ahaztuko ez dugun ibilaldia izanzen Cordobatik (Argentina) Sucrerai-nokoa (Bolivia). Bizikletak neurri bere-zia ezartzen dio bidaiaren erritmoari.Motela, baina askatasunez betea. Ema-niko pedalkada eta aurreraturiko me-tro bakoitzaren jabe zara, gelditu etapaisaiaz eta bertako jendearen bizimo-duaz eta ohiturez gozatzeko.

Bizikletak Argentinako Cordobahirian bizi diren armendariztarren

etxean genituen. Mundua txikia da; el-duaindar bat eta berrobitar bat Argen-tinan juntatu eta ezkondu ostean sor-turiko familiaren laugarren belaunaldi-ko gazteak; hara nondik, lehengusutxiki-txikiak guretzat (fisikoki, morros-ko ederrak). Labaxén-dar bezala (hanhorrela deitzen digute), bost izarrekohotela izan genuen, bizikletak munta-tu eta punttu-punttuan jartzeko izan ge-nuen aste hartan.

Aurretik 2.515km genituen Sucre-raino. Lehen egunetako lur baxu, laueta beroak atzean utzita, Andeetangora hasi ginen; 35-40na kiloko pisua(bizikleta + ekipaia + jana/edaria), bigurpilen gainean, itsasoz gain 4.222metrorainoko altueraraino eramanez.Argentinan pixkana-pixkana igo ginen,baina Boliviara iristearekin batera...

Ez zen batere erraza izan gureabenturaren zergatia jendeariazaltzea. Beraiekin hitz eginnahi genuela esatean, ezkontza

edo haurdunaldi baten berria esperozuten denek. Baina ez. Hego Amerike-ta ezagutzeko plana genuen buruan.Unibertsitate-garaitik zetorren ametsa;bidaiatu eta boluntariotza-lanen bidez,beharra zen lekuan, laguntzekoa. Arte-an, ordea, ikasle bezala, diru gutxi. La-nean hasi eta urte batzuetan aurrezteatokatu zen. Baina garaia iritsi zen eta2012ko urtarrilaren 14an, Buenos Ai-resen hartu genuen lur. Gure ekipaia:bi bizikleta, kanpin-denda, lo egiteko

Mendozatik pasa ginen,

eta bertan Bixente Lezea

beastiarra bisitatzeko

aukera izan genuen

Bidaiaren lehen zatian,

Argentina eta Txile

hegoaldeak bisitatu

genituen

Gora, behera, gora, behera... Jaistekoigoz eta igotzeko jaitsiz; askotan Salon-tzo bideko pistaren modukoetatik. Ba-tzuetan frustrazioa nabaria zen; altue-ra berean hasi eta amaitzen zen etapabatean, 1.000 metroko desnibela igozenezakeen. Igo bezain pronto jaiste-ko, eta jatsi bezain pronto, berriro go-ra hasteko.

Bizikletako lehen etapa euritanblai; bigarren etapan, Naiarak, 40km/o-ko abiaduran zihoala, katu beltzbat pasa gainetik, aurreko zein atzekogurpilekin (miraria ez erortzea); eta hi-rugarrenean, gure kanpin-denda gal-du, atzeko parrillatik erorita. Zorte txa-rraren aurrendari ote ziren gertakarihaiek guztiak? Ez, zorte onez beterikobidaia izan zen handik aurrerakoa.

Jendea izan zen bidaiako hobere-na. Beraiekin jatera eraman gintuzten,deskantsatzeko eta lo egiteko etxeautzi ere bai, baita hainbat zerbeza etatertuliatara gonbidatu ere. Bideko au-tobus-markesinetatik jasotako animo-ak ere ugariak izan ziren, baita autoeta kamioi-gidarien bozinetatik jasota-koak ere. Argentinan erraza zen jen-dearekin berriketan hastea. Nahikoa

Uyuniko gatzagan (Bolivian), gaua bertan pasa genuen egunean.

Patagoniako Fitz Roy tontor ikusgarria.

Mundua ezagutzeko kuriositatea, Gobernuz Kanpoko Erakunde batekinboluntariotza-lanak burutzeko ametsa, bizikleta gainean kultura ezberdinekin

bizipenak elkarbanatzeko ilusioa eta bizia bizitzeko konbentzimendua,nahikoak izan genituen abentura honi gogo biziz ekiteko.

9 zenbakia. 2012ko abuztua179 zenbakia. 2012ko abuztua 16

Berastegiarrak munduanBerastegiarrak munduan

zen (aldiro gustu handiz egiten ge-nuen bezala), egunaren amaieran iris-ten ginen herriko plazako tabernarenkanpoaldean gure bizikletak aparka-tzea. Argentinarren kuriositateak ezineutsi horretarako tentazioari. Kasurikonenean, lo egiteko lekua aurki gene-zakeen. Eta txarrenean, jende jator,xelebre eta interesante asko ezagutu-ko genuen.

Boliviako jendearen eskuzabaltasu-nak ere ez du mugarik; baina bertakojendeak, argentinarrek aspaldian gal-dua duten lotsa tarteko, hesi bat ezar-tzen du hasieran. Hori gainditzean, us-te baino lehen, beraiekin gozatu beste-rik ez dago.

Bidaian zehar gringuito bezala iden-tifikatzen gintuzten bide bazterretik.Kulote, eguzkitako betaurreko, kaskoeta leporaino kargaturiko bizikletekin,ez zen harritzekoa. Taldetik harroxko-harroxko hitz egiten ziguten, ulertukoez genielakoan. Gaztelaniaz garbierantzuten genien arte. Orduan moz-tu-moztuta geratzen ziren, irribarre lo-tsatia ahoan zutelarik.

BOLUNTARIOTZA-LANAKTAU fundazioaren (taufundazioa.org/eu/), eta bereziki bere Gipuzkoa-ko delegazioaren kontaktuen eskutikezagutu genuen IPTK (iptk.org.bo),Gobernuz Kanpoko Erakunde bolivia-rra. Eta harekin, Bolivian boluntario-tza-lanak egiteko aukera. Bi hilabeteeta erdiz, Sucre hiriko eta Chayantaprobintziako zenbait proiektutan lane-an aritu gara. Bertan irakasle lanbidea

geure egin dugu; 3 urtetik 14 urteraarteko umeekin Sucren, etxerako la-netan lagunduz; eta probintzian, berta-ko institutu politeknikoan, karrera pro-fesionaletan klaseak emanez. Biproiektuetan ikasle eta lagun izan ditu-gun gazteak, baliabide eskasak eta ara-zo sozial eta fisikoak dituzten familie-tako kideak dira. IPTK erakundeareneskutik, hala ere, kalitatezko hezkun-tza baterako aukera dute (Boliviar es-tatu osoan goraipatua dena), beraien

jatorrizko klase soziala zein den axolaizan gabe.

Sucren Eskola Mugikorra deritzonmundu mailako proiektu batean ereparte hartu dugu. Ikasteko eta jolaste-ko joko eta aktibitate mordoarekin, es-kola txiki inprobisatu bat gerturatzenda hiriko bazterrik xumeenetara, na-zioarteko boluntarioekin. Helburuaauzo marjinatuetako ume langileei be-tebehar pisutsuak, ordu batzuez badaere, alde batera utziaraztea (askok fa-miliarentzat dirua bildu behar dute,kotxeak edo zapatak garbituz, izozkiaksalduz...); eta ume direnez, ikasteko,jolasteko eta biziaz gozatzeko aukeraeskaintzea.

Bolivia Hego Ameriketako estatubehartsuenetakoa dela diote. Mundukapitalistaren indizearen arabera, Bar-ne Produktu Gordinaren arabera, hala

Sucre hiriko eta Chayanta

probintziako zenbait

proiektutan irakasle

lanetan aritu gara

da. Egia da oraindik ere oinarrizkozenbait zerbitzutan (osasunean, hez-kuntzan...) lan asko dagoela egiteko.Baina ez dadila inor ezjakintasunarengehiegizko errukian erori. Hemen ezda inor gosez hiltzen. Klase sozial mar-jinatuak badira, baita mendikatearenorografia gogorrean galdutako etaahaztutako herrixkak ere. Beraiekinlan egitea tokatzen da, baina gure in-guruko beste txoko askotan bezala.

Ezin dugu gure herrialdearen gara-penarekin alderatu Boliviakoa, bainagarbi izan dezagula, hemengo gaurkoegoera ez dela beraien erru hutsa. He-mengo arazo askoren sustraiak kolo-nia eta inperialismo garaietaraino iris-

ten dira eta beraietatik elikatzen: kan-poko herrialdeek mendeetan zeharzapalduriko herri eta kulturetan, zabal-duriko ezjakintasunean, garapenariezarritako trabetan eta lapurtutakoerrekurtso naturaletan. Indar hauetatikaskatzen ari den heinean, Bolivia au-rrera doan herria da.

ALTIPLANOTIK LIMARABIDEANArtikulu hau argitaratzen denerako,gauzak ondo izatera, Perun izango ga-ra geure bizikletekin, Limara bidean.Behin han, bizikletak kutxetan sartueta agur esan beharko diogu gureabenturari. Familia, lagunak eta herria

ikusteko gogo handiarekin oraingoan,Lorea bezain iloba sinpatika urruti iza-tea luze egiten ari baita.

Egindakoaz, ikasitakoaz eta eraku-tsitakoaz harro. Hartutako erabakiazdamurik izan gabe. Bizitakoa betiizango dugu gurekin, hori inork ez di-gu kenduko. Azken batean, horrela-koak baitira mundu honetatik era-mango ditugun gauza bakarrak; bizilabur honek eskainitako esperien-tziak, alajaina.

Sucren (Bolivian), maiatzaren 30ean.

ameriketatik.blogspot.com

Gure ikasleak, gogor lanean.

Gure bidaiako lagunak.

9 zenbakia. 2012ko abuztua179 zenbakia. 2012ko abuztua 16

Berastegiarrak munduanBerastegiarrak munduan

zen (aldiro gustu handiz egiten ge-nuen bezala), egunaren amaieran iris-ten ginen herriko plazako tabernarenkanpoaldean gure bizikletak aparka-tzea. Argentinarren kuriositateak ezineutsi horretarako tentazioari. Kasurikonenean, lo egiteko lekua aurki gene-zakeen. Eta txarrenean, jende jator,xelebre eta interesante asko ezagutu-ko genuen.

Boliviako jendearen eskuzabaltasu-nak ere ez du mugarik; baina bertakojendeak, argentinarrek aspaldian gal-dua duten lotsa tarteko, hesi bat ezar-tzen du hasieran. Hori gainditzean, us-te baino lehen, beraiekin gozatu beste-rik ez dago.

Bidaian zehar gringuito bezala iden-tifikatzen gintuzten bide bazterretik.Kulote, eguzkitako betaurreko, kaskoeta leporaino kargaturiko bizikletekin,ez zen harritzekoa. Taldetik harroxko-harroxko hitz egiten ziguten, ulertukoez genielakoan. Gaztelaniaz garbierantzuten genien arte. Orduan moz-tu-moztuta geratzen ziren, irribarre lo-tsatia ahoan zutelarik.

BOLUNTARIOTZA-LANAKTAU fundazioaren (taufundazioa.org/eu/), eta bereziki bere Gipuzkoa-ko delegazioaren kontaktuen eskutikezagutu genuen IPTK (iptk.org.bo),Gobernuz Kanpoko Erakunde bolivia-rra. Eta harekin, Bolivian boluntario-tza-lanak egiteko aukera. Bi hilabeteeta erdiz, Sucre hiriko eta Chayantaprobintziako zenbait proiektutan lane-an aritu gara. Bertan irakasle lanbidea

geure egin dugu; 3 urtetik 14 urteraarteko umeekin Sucren, etxerako la-netan lagunduz; eta probintzian, berta-ko institutu politeknikoan, karrera pro-fesionaletan klaseak emanez. Biproiektuetan ikasle eta lagun izan ditu-gun gazteak, baliabide eskasak eta ara-zo sozial eta fisikoak dituzten familie-tako kideak dira. IPTK erakundeareneskutik, hala ere, kalitatezko hezkun-tza baterako aukera dute (Boliviar es-tatu osoan goraipatua dena), beraien

jatorrizko klase soziala zein den axolaizan gabe.

Sucren Eskola Mugikorra deritzonmundu mailako proiektu batean ereparte hartu dugu. Ikasteko eta jolaste-ko joko eta aktibitate mordoarekin, es-kola txiki inprobisatu bat gerturatzenda hiriko bazterrik xumeenetara, na-zioarteko boluntarioekin. Helburuaauzo marjinatuetako ume langileei be-tebehar pisutsuak, ordu batzuez badaere, alde batera utziaraztea (askok fa-miliarentzat dirua bildu behar dute,kotxeak edo zapatak garbituz, izozkiaksalduz...); eta ume direnez, ikasteko,jolasteko eta biziaz gozatzeko aukeraeskaintzea.

Bolivia Hego Ameriketako estatubehartsuenetakoa dela diote. Mundukapitalistaren indizearen arabera, Bar-ne Produktu Gordinaren arabera, hala

Sucre hiriko eta Chayanta

probintziako zenbait

proiektutan irakasle

lanetan aritu gara

da. Egia da oraindik ere oinarrizkozenbait zerbitzutan (osasunean, hez-kuntzan...) lan asko dagoela egiteko.Baina ez dadila inor ezjakintasunarengehiegizko errukian erori. Hemen ezda inor gosez hiltzen. Klase sozial mar-jinatuak badira, baita mendikatearenorografia gogorrean galdutako etaahaztutako herrixkak ere. Beraiekinlan egitea tokatzen da, baina gure in-guruko beste txoko askotan bezala.

Ezin dugu gure herrialdearen gara-penarekin alderatu Boliviakoa, bainagarbi izan dezagula, hemengo gaurkoegoera ez dela beraien erru hutsa. He-mengo arazo askoren sustraiak kolo-nia eta inperialismo garaietaraino iris-

ten dira eta beraietatik elikatzen: kan-poko herrialdeek mendeetan zeharzapalduriko herri eta kulturetan, zabal-duriko ezjakintasunean, garapenariezarritako trabetan eta lapurtutakoerrekurtso naturaletan. Indar hauetatikaskatzen ari den heinean, Bolivia au-rrera doan herria da.

ALTIPLANOTIK LIMARABIDEANArtikulu hau argitaratzen denerako,gauzak ondo izatera, Perun izango ga-ra geure bizikletekin, Limara bidean.Behin han, bizikletak kutxetan sartueta agur esan beharko diogu gureabenturari. Familia, lagunak eta herria

ikusteko gogo handiarekin oraingoan,Lorea bezain iloba sinpatika urruti iza-tea luze egiten ari baita.

Egindakoaz, ikasitakoaz eta eraku-tsitakoaz harro. Hartutako erabakiazdamurik izan gabe. Bizitakoa betiizango dugu gurekin, hori inork ez di-gu kenduko. Azken batean, horrela-koak baitira mundu honetatik era-mango ditugun gauza bakarrak; bizilabur honek eskainitako esperien-tziak, alajaina.

Sucren (Bolivian), maiatzaren 30ean.

ameriketatik.blogspot.com

Gure ikasleak, gogor lanean.

Gure bidaiako lagunak.

IKUSGARRI

Egurrezko artisautzaLuis Eraso OtxandorenaEtxe Berri, 1 ezk20492 Berastegi (Gipuzkoa)Tel.: 679 836 720

www.ikusgarri.net