Aldo Isuani - Lanacion

7

Click here to load reader

description

la salud en argentina 2015

Transcript of Aldo Isuani - Lanacion

  • "Mientraselcapitalismoesunfabricantededesigualdad,lademocraciaestinspiradaporidealesigualitarios.Ynoesfcilderesolverestatensin,salvoqueseproduzcanalgunosacomodamientos,algoquelaArgentinanohasidocapazderesolver",sostieneAldoIsuani,investigadorprincipaldelConicetyprofesortitularenlaFacultaddeCienciasSocialesdelaUBA.EnsulibroCapitalismoversusdemocracia(Eudeba),recientementepublicado,ahondaenlasparticularidadesdelcasoargentino,marcadoporlatensinentreuncapitalismodbil,queilusoriamente"dalaimagendeunapotenciaeconmica",yunasociedadaltamentemovilizada.

    EsenladiscusintericasobrelarelacinentrecapitalismoydemocraciaqueIsuanihaencontradounahiptesisexplicativadelrelativodeclinamientodelpasatravsdeltiempo:lasociedadmodernaeintegradaquelaargentinasuposerhacedidolugarabolsonesdeexcluidosestructurales,altosgradosdedesigualdadydeterioroprofundodelaeducacinylasaludpblica.

    Elinvestigador,quesedesempecomosecretariodeAccinSocialdelaNacinenpocasdelaAlianza,noeludedefinicionessobreelperonismoylasformasdel

    Domingo10demayode2015|PublicadoenedicinimpresaEntrevistacon

    AldoIsuani."Enelpashayunasociedadmuydemandantefrenteauncapitalismofrgil"PorAstridPikielny|ParaLANACION

    Foto:PatricioPidal/APV

  • populismocuandoafirmaquenoslonecesitancoyunturasfavorablesparapoderfuncionaryestnregidasporlalgicadelcortoplazo,sinoque"terminanenfracasosotransmitiendoalossucesoreselagotamientodelmodeloporquesonsistemasquetienenpocoanclajeenelsistemaproductivo".

    Aunqueeseanlisisseextiendealfinaldelosdoceaosdekirchnerismo,elpolitlogoadvierteunanovedad:"Porprimeravezenlahistoriaestlaposibilidaddequeungobiernopopulistaledejeunapesadaherenciaaotrogobiernopopulista".

    Cmodescribira,enparticular,elcasoargentino?

    EnlaArgentinahayuncapitalismodbil,frgileincapazdeproducirunEstadodebienestar,yunasociedadquetieneunacapacidaddeorganizacin,demandasyexpectativasmuyaltasenrelacinconlasrespuestasquerecibe.CreoqueesfrutodeexperienciasredistributivasquelaArgentinatuvo,quehicieronpensarcomonormalloqueenrealidadfueroncircunstanciasexcepcionales:losexcedentesenlaetapadePernenlaposguerralaventadeactivospblicosyelendeudamientoilimitadoenlaetapadeMenem,yelpreciointernacionaldelosproductosagrariosenestaetapa.

    Soncoyunturasquealimentanunpassobrevaluadoensusposibilidades?

    Generanlaideadepascomounagranpotenciaeconmicaconposibilidaddebrindarunabuenavidaasusciudadanos,queserompetanprontoaparecencoyunturasinternacionalesdesfavorables.Bsicamente,laArgentinafuncionaconunsectoragrarioexportadorygeneradordedivisas,yunsectorindustrialquebsicamentetrabajaparalosmercadosinternosygeneraempleo,adiferenciadelagrario,quegenerapocoempleo,peroquenecesitaenormescantidadesdedivisasparafuncionar.Mientraslacoyunturaofrecedivisas,elsectorindustrialpuedefuncionarbienycuandotenemosalgunatraba,lacrisisqueprovocalaausenciadedivisasparafinanciarlosinsumossetraduceencrisissocialesypolticas.steeselfamosostopandgodelaArgentina.

    Algoquehacaracterizadolosltimossetentaaos.

    MeparecequeaquradicabuenapartedelosproblemasdelmalfuncionamientodelademocraciaydelcapitalismoenlaArgentina:unasociedadmuyorganizadaydemandantecongrancapacidaddegenerarconflictosfrenteauncapitalismofrgil.Siempreusounaimagenqueesquelospobresargentinosmiranalosojosynoalpisocomoenotrassociedadeslatinoamericanas.Hayunaideade

  • derechosydeautoestimamuyfuertequehacequelossectorespopularestenganunacapacidaddereaccinydeescasaresignacinquevemosenotrassociedadeslatinoamericanas.Estohacemuchomsconflictivaalasociedadargentina.

    Cuntosepareceodiferenciaelmodelokirchneristadelperonismodelosaoscincuenta?

    Hayunparecidoimportante:elperonismoyengenerallasfrmulasdelpopulismoprecisandecoyunturasinternacionalesfavorablesparapoderfuncionar.UnpopulismopobreloqueofreceeslacaradelgobiernodeMaraEstelaMartnezdePern.Laparejapopulismoausteridadnosellevademasiadobienterminaconfracasosotransmitiendoalossucesoreselagotamientodelmodeloporquesonsistemasquetienenpocoanclajeenelsistemaproductivo.Yaltenerpocoanclajeenelsistemaproductivo,dependenbsicamentedelEstadoparasobrevivir.EstohacequeseatanferozlaluchaporpermanecerenelGobiernoyenelEstado:enelpopulismosetieneconcienciadequefueradelEstadoelinviernoyeldesiertosondemasiadoduros.Yelincentivoalconsumoalmitesquepuedenirmsalldelasaluddelsistemadeproduccinllevaaquegeneralmentetermineenundesgastederecursosquehacenelmodeloinviableolollevandirectamenteaunacrisis.

    Sesacrificalaideadefuturoenposdeunpresentecontinuoyunconsumopermanente.

    S,porquesiunoestatadoapermanecerenelEstado,elhorizontesiempresondosaos,laprximaeleccin.Pensarencuestionesdelargoplazoqueimplicansacrificioenelpresenteestencontradetodalgicadepreservacindelpoder.Porlotanto,lalgicadelpopulismoengeneraleslalgicadelcortoplazo.EnlaArgentina,losintentosdeiralotroextremoypriorizarlainversinylosprocesosdeacumulacinsintenerencuentaeldiscursoigualitariopotentedelasociedadargentinahandesarrolladogobiernosautoritariosqueterminaronconfuertesrechazosyderrotasdeampliasalianzasentrelasclasesmediasypopulares.LaexperienciaunpoconicadeconservadurismoypopulismoenuncontextodemocrticoquefueladeCarlosMenemsabemosqueterminmuylejosdelarevolucinproductivaprometida,conunprocesomuyfuertededesindustrializacin,desempleoydesigualdadenladistribucindelosingresos.

    Porqucaracterizaalargentinocomoun"capitalismofrgil"?

    Porqueesuncapitalismoenormementedependientedeunproductode

  • exportacinodealgunacoyunturaquelepermitafuncionaraceitadamente.UnopodraimaginarloquehubierasidolaArgentinaenlosltimoscuatroocincoaossiunbichitohubieraacabadoconlasoja:hubierasignificadounacrisismayscula.Porlotanto,unodelosdeberesparaquienquieraromperuncrculoviciosodemuylargadataesdefinirculessonlasreasenlasquelaArgentinatienecapacidadcompetitivaydiseareldesarrollodeunaestrategiadeinsercineconmicainternacionalslidaydiversificada,conducidadesdelopoltico,conunaalianzamuyfuerteentreelEstadoylosempresarios.Peroademsdelaestrategiadedesarrollodeinsercininternacionalhayquerepensar,almismotiempo,elesquemadepolticassociales.

    Estegobiernodiorespuestasatravsdeplanessociales.Hansidoequivocadas,pocoeficaces?

    Sehaidocreandounsistemadepolticassocialesquehaconsolidadounsistemaestratificadoryclasista,contrabajadoresformalesquecubrensusaludatravsdelasobrassocialesyprepagasytenemosloshospitalespblicosparalospobres.Siunovaalsistemaeducativo,estempezandoapasarlomismo.Simiramoslasasignacionesfamiliares,lagentedemayoresingresosdescuentadelimpuestoalasgananciaselvalordesushijos,lostrabajadoresformalestienenasignacionesfamiliaresysubsidioporescolaridad,ylossectoresdelaAUH,losmspobres,tienencondicionesparaaccederalbeneficio,queeselcertificadodesaludyeducacindesuschicos,conunprejuiciodequelospobrestienenmenospreocupacinporlasaludylaeducacindesushijosqueotros.Esunsistemaquellegaatodos,perodeunaformacadavezmsestratificada.YmeparecequeestoenlaArgentinaesunproblemaporqueladesigualdadesresistidaytienecapacidadparagenerarconflicto.

    Losnivelesdedesigualdadsonpeoresquelosdelossesentaysetenta,mejoresquelosdelosnoventayparecidosalosdelosochenta?

    Creoqueestamospeorporque,ademsdeladesigualdaddelosingresos,hayotrotipodedesigualdadesquesonmuchomsdifcilesdemedir.Hoytenemosunconjuntoquenotenamosenlosochentayquenollegaconsolidarseenlosnoventa,queeseldelosexcluidosestructurales.Dentrodeesegrupo,tenemosunproblemamuyserioqueeseljuvenil:unmillndechicosurbanos,deentre18y24aosquenoestudiannitrabajan,venTV,tienenaccesoaInternet,yestnsiendoconvidadosporunapublicidadcadavezmssensualquelesdicequeelmundolespertenece.Ycuandomiranalcostado,asuspadres,hermanos,venquenuncavanateneresachance.Conqueunpequeoporcentajedecidatomarseenseriolainvitacinaconsumir,tenemosunproblemamuyserio.

  • Entonces,creequelosplanessocialesmsbienhantendidoacrearunareddeclientelismoycontrolpolticoysocial.

    Hoy,lasestadsticasnonosdicencuntossonlospobresniquinesson.Ycomolospobresnonacenconunamarcaenlafrenteycomoladefinicindepobrezaestanbsicaquenosdicequequienestdebajodelalneadeconsumoespobre,ladeterminacindequineselpobresevuelveabsolutamentediscrecional.Puedoiraunavillamiseriayveraunafamiliaenlaqueambospadrestrabajanynosonpobres?Ysitrabajaslounodeellos,sonpobres?Ysinotrabajaningunosonindigentes?Amenosqueyotengaunchipconectadoalbolsillodecadaunadeestaspersonas,notenemosideadeculessonlosingresosrealesdeestasfamiliassobretodoporquevivenenunmundodeinformalidadgigantesco.Ystaeslapuertadeentradaalclientelismopoltico.

    DndemiracuandobuscaestadsticasconfiablesdespusdelaintervencindelIndec?

    Enrealidadestamosenunlimbo.UnopodradefinirlalneadepobrezaenlaArgentinayesodefinelacantidaddepobresquehay.Apenasporencimadelalneadepobrezayapenaspordebajodeesalneahayunacantidadenormedegente.Conlocualsialguienmedicequelapobrezacaydel20al18%osubidel20al22%nomeestdiciendonada.LoqueessignificativoescuandohaygrandessaltosyenestohoynopodemostenerunaideadeloquepasapartirdelaintervencindelIndec.Unopodracalcularcuntonecesitaunafamiliatipoparadejardeserpobreyesopuededarunacifra.Noesel7%quediceelGobiernosinlugaradudas,niun30%tampoco.Perocuandohablamosdeun20%estamoshablandodedosmillonesdefamilias.Ymedirlapobrezasloatravsdelingresoesunaformapobredemedirlapobreza.Hayindicadoresmsdurosydifcilesdeconseguir:elaccesoaunaeducacindecalidad,calidaddetransporte,tipodevivienda.LaAUHtieneunimpactoimportanteenaliviarlaindigenciaynocreoquetengaunvalorsuficienteparaerradicarlapobreza.

    Porqusehafracasadoengenerarempleogenuino,formal,dealtacalidad?

    Elaumentodeltrabajoinformalyprecarioesalgoquesucedeenotroslugarestambinenestaetapadeldesarrollodelcapitalismo.EnlaArgentina,podemosestarconunniveldedesempleomuchomenorqueenelpasado,peroconunniveldeprecariedadlaboraligualalpasado,apesardelcrecimientoeconmicoqueelpastuvodurantetantosaos.Haymuchasactividadesquepodranserblanqueadas,perohayotrasactividadesquesubsistenjustamenteporqueestnen

  • negro.Porlotanto,irafondocontraesoesirafondocontralasfuentesdetrabajoyloscostosentrminossocialessonaltos:eselcasodeLaSalada.Losgobiernosprefierenpagaruncostomayorenprecarizacinqueendesempleo,loqueexplicaporquenlaArgentinayenotrospaseslaluchacontraelmercadonegroeinformalnoseaafondo.

    Elempleosiguesiendoorganizadorycontenedor.Quizporesoseprefierainflacinantesquedesempleo.

    Elproblemaesquecuandolainflacinpasaciertosnivelesterminaproduciendodesempleoporqueelempresariomsalldeciertoniveldeinflacinnosabeacuntovendersusproductosnicuntolevaacostarreponersusinsumosconlocualcomienzaunacrisisdeacumulacinyunacadadeinversinqueterminaendesempleo.Vamosaverqusucedeesteaocuandohayaquequitarelrespiradoryeltubodeoxgeno.Estotieneunsentidopreelectoralquevaadesaparecerdespusdelnuevogobierno.

    Bsicamente,setratadellegaraoctubre?

    S,haycondicionesparallegar,peroconlalenguaafuera.Sergradualodeshock,peroseguramentehabrunprocesodedevaluacin.Curiosamente,nosencontramosporprimeravezenlahistoriaconlaposibilidaddequeungobiernopopulistaledejeunapesadaherenciaaotrogobiernopopulista.Siesollegaraapasar,vaaserunasituacinindita.Unodeloshechosimportantesquehatenidoelpopulismoesestaausenciadeespriturepublicano.Miimpresinesquesipudieraninstaurarquenopuedenunamonarquaabsolutista,loharan.ElrespetoporlasformasrepublicanasciertamentenoesalgoquehayaestadoenelADNdelospopulismosenlaArgentina.

    UNFUTUROPOSIBLE,SEGNISUANIMETERELBISTURENLASPOLTICASSOCIALES,NO

    IMPLICAACTIVARUNABOMBADETIEMPO?LaArgentinagastamsde100.000millonesdedlaresporaoenpolticassociales.Msdeuncuartodesuproductobruto,conlocualesmucholoquepodrarepensarseyrehacerse.Elsistemadesaludpblica,porejemplo,esunsistemafragmentadoenelquecadaprovinciahaceloquepuedecomopuede.Hayunsistemade300obrassocialeshaciendoloquecreen,comopueden.Tenemosungastopercpitaensaludmayoraotrospasesquenoseadvierte,porquehaydilapidacinderecursos.Haymuchoparahacer,peroestoexigeungobiernoquetengafuerzayunproyectosustentableamedianoylargoplazo.Esfcil?No.Imposible?Tampoco.Elpastieneunsectoragrariopotentefrentea

  • lanacion.com | Enfoques

    unmundoquevaaseguirdemandandoyreservasenergticasimportantes,ademsdealgunosserviciosquehanidoconquistandomercadosexternos.UngobiernoquesebaseenestoparaimpulsarunaestrategiadedesarrolloeconmicoyalmismotiemporemodeleeledificiodelEstadodebienestartienealgunachancedeempezarallevarnosauncaminodecrecimientoydesarrollo.

    MANOAMANODOCENTEYTERICOCONVOCACINPOLTICA

    AunqueyahacetiempoqueviveytrabajaenBuenosAires,cuandoseexplayatodavaseleadvierteciertacadenciadesuMendozanatal.Suclaridadexplicativaysuempeoporprofundizarconceptostericosy,almismotiempo,acompaarloscondiversosejemplosconcretosycotidianosprobablementesedebanalavocacindocenteyalasclasesquesiguedictandoenlaUniversidaddeBuenosAiresylaUniversidaddeSanAndrs.AldoInsuanituvounpasoporlapolticaprofesionalhaceunosaos,cuandosedesempecomosecretariodeAccinSocialenelMinisteriodeDesarrolloSocialyMedioAmbientedelaNacin,enpocasdelaAlianza.Esecargofugazy"menor"lepermitiescudriar,decercaydesdeotrolugar,elmapasocialdelaArgentinay,fundamentalmente,lasituacindelapoblacindelaterceraedad.Tanlejosdelpopulismocomodelneoliberalismo,esteinvestigadordefiendeelcaminodelasocialdemocracia.Enestesentido,actualmentecomparteafinidadespolticasconGENysuprincipalreferente,MargaritaStolbizer. .