cultura

economía e empresa

patrimonio

equipamentos públicos

patrimonio

A Panificadora

A PANIFICADORA

OBXECTIVOS•Coñecerevaloraronosahistoria.

•IdentificarerecoñeceropatrimonioindustriaLdacidade.

•Coñeceraspectosfundamentaisdahistoriaedacultura,conespecialatenciónaosrela-cionadosevinculadosconGalicia.

•FacilitaracomprensióndahistoriadeVigomedianteocontactocolugareasarquitec-turasconservadas.

•Desenvolveracuriosidadeporcoñecerosectorindustrialnopasado,valorandoaimportanciaqueteñenfábricasparaocoñecementoeestudodahistoriaecomopatri-monioculturalquehaiquecoidarelegar.

•Traballarsobrealinguaxeapropiadaparaentendereexpresarseáhoradefalardahis-toria,introducindovocabulariobásico(industria,fábrica,silo,pan-piensos,etc.)

•Destacaroquesignificabaparaunhacidadedenovacreaciónunhagranfábricadepanetaménnosaspectosarquitectónicosdestagranfactoríadecaraavaloraraimpor-tanciadaarquitecturaindustrialcomoherdanzaculturalesocialdaevolucióndanosacidade.

PREPARAMOS A VISITAEnlacesdeinteresequeaxudaránaprepararavisita:

http://galego.farodevigo.es/multimedia/videos/gran-vigo/2016-09-13-107753-entraas-panifi-cadora-descubierto.html

https://www.vigoe.es/vigo/mas-vigo/item/3632-el-grupo-pesquero-privado-mas-grande-de-espana

http://www.hjbarreras.es/?page=historia.1

http://www.factoriasvulcano.com/index_ga.php

http://arquitecturavigo.blogspot.com.es/2008/03/fbrica-de-santa-clara-1941.html

http://arquitecturavigo.blogspot.com.es/2007/04/fbrica-de-conservas-alfageme_28.html

http://www.lavozdegalicia.es/noticia/arousa/ribadumia/2015/04/09/fabrica-alfageme-sale-subasta/0003_201504V9C19910.htm

DESTINATARIOS DA VISITA5º - 6º de Ed. PrimariaE.S.O.

http://museodomar.xunta.gal/es/explora

http://www.gentesdelmar.es/patrimonio-cultural-pesquero/industrias-conserveras/

DESCRICIÓN DO ESPAZOApanificadoraatópaseenplenocentrodacidade,pegadaaoConcellodeVigoemirandoaomarcomosefoseunxiganteparalizadonotempo.

Ocomplexo(comenzouseaconstruíren1923)estabacompostodevariosedificioscondife-rentesfuncións,ocupando7.000m²dentrodochamadobarriodaFalperra.

GUIÓN DA VISITAAntesdequeasrápidascomunicaciónsdaactualidadefixerantansinxelomercarencalqueralugardomundoatravésdeE-bay,AmazonouAliexpress,ascidadestiñannasúacontornaasindustriasnecesariasparaoseuabastecemento.NocasodeVigo,unhagrancidadequeme-droumoirápido,acreacióndasempresaslevouseacaboenapenasdúasdécadas.Tiñabamostodooqueprecisábamos:

LouzanoGrupodeEmpresasÁlvarez(GEA)

PannaPanificadora,

ConservasenAlfagemeouMassó

BarcosnosasteleirosdeBarrerasouVulcano

PescanoBerbés–Casamar-OPorto

123

4 56

INDUSTRIA VIGOAs industrias de Vigo

Fábrica Manuel Álvarez

Panificadora

Alfageme

Barreras

Vulcano

Casa MAR

A PANIFICADORA: A GRAN FÁBRICA DE PAN

O democratizador do pan blanco

AprincipiosdoséculoXXopandetrigoeraunprodutoexclusivodasclasesaltas.Nascasasdealdeaasfamiliasfacíanoseupropiopanconfariñademilloedecenteo.

Qué pan pensas que será de mellor calidade, o plan blanco ou o pan artesán de millo ou centeo?

AgranapostadoempresarioAntonioValcarcefoifaceloac-cesibleaoconsumidorgraciasáfabricaciónmasiva,coaqueconseguíabaixaroprezo.

ImaxinadeVigonosprimeirosanosdoséculoXX:unhaci-dadepequenacungranPortoconectadoconAmérica.DendeaquípartíanmilesdeemigrantescaraArxentina,México...EpolofondodomartaménestabamoscomunicadosatravésdoscablestelegráficosdoCableIngléseAlemánquesaíadeVigoeconectabaEuropaeAmérica.

NasegundametadedoséculoXIXacidademedroudunxeitomoirápidoetraspasouasfron-teirasdamuralla.Asindustriasligadasaomar,conserveiras,asteleirosemetalúrxicasaca-daronungrandedesenvolvementoxaqueademandademáisprodutoeraconstante.AntonioValcarcefoiunvisionario,unhomechegadodunfermosopobodeLugo(FerreiradePantón)quesouboverasnovasnecesidadesdacidadequexurdía.A clave do seu éxito foi que indus-trializou a fabricación do alimento básico, o pan.ViaxouaAlemañaparamercaramaquina-riamáismodernacoaquecreou nos anos vinte a fábrica máis moderna de España.Aempre-sapanadeiramáisimportantedeGaliciaqueestivoenfuncionamentode1920a1980.

ValcarceempezouatraballarcomopanadeiroenVigoen1914eenpoucosanosmultiplicouasúaprodución.En1920asociouseconoutrospanadeirosparacrearaCompañíaPanificado-raViguesa.AfábricadaFalperraempezouatraballaren1924eestabadeseñadaparacubrirtodasasnecesidadesdacidade.

Nosanosnosqueatecnoloxíapuntaeraunbenmoiprezadopresumíadeterunhafábricahixiénicaporquenoninterviñanasmanshumanasaoestarmecanizadostodososprocesos.ParabuscaromellorparaonegocioviaxouporEuropaemercoutecnoloxíaalemana.

Pareceimposiblepensarquehaicenanoshouberaunhafábricanacidadedesemellantetecno-loxíaeresultaincriblepensarcomounhomedesenvolveuunhaindustriatanambiciosaebenpensada.Podía fabricar 30.000 pans nunha hora e 50 toneladas de pan diarias!!!

Consemellanteproduciónbuscounovosclientescomohoteis,colexios,cuarteisdoexército,prisións,suministrosparaosbarcoseatapiensosparagranxas.

Parafacerrentableaempresaoimportanteeratercontroladoosuministrodetrigoenondependerdeninguén.PoidoconseguiloabastecéndosetantodetrigodeCastela(tivofábricasenSalamancaeÁvila)comodeoutrochegadodoestranxeiro,deNorteamérica.Creouunhafábricadefariñasparaabarataroscosteseparagardarogranedificouosgrandessilosquehoxesonemblemadapanificadora,construídosen1931.

É importante nunha cidade contar con pan fresco?

Sabes como se fai o pan e que contén?

Que pan é máis rico o do súper ou o da panadería? Qué pan estaría máis sabroso

o da panificadora (fabricado en serie por máquinas) ou o das panaderías artesa-

nais?

NoseumomentoaPanificadoraeraagrandeenimigadaspequenaspanaderíasartesanais.

Silos da panificadora nos anos 50

O EDIFICIOCandoAntonioValcarceconstruíuafábricadepandaFalperraocupouametadedasuperficiedobarrio,uns7.000m².

APanificadoraéuncomplexoenclaveindustrialrealizadoaolongodecorentaanosnoquetraballaronarquitectoseenxeñeiroscomoManuelGómezRomán,OttoWerner,AntonioRománCondeeAntonioFernández.Estabacompostoporvariosedificioscondiferentesfun-cións:afactoríaprincipal,ossilos,osalmacénsdefariñaeoedificiodarúaFalperra.

Edificio Principal

ÉunproxectodoarquitectorexionalistaManuelGómezRománedoenxeñeiroOttoWerneren1923-24aoqueposteriorenteseengadendúasplantaspolocontinuocrecementodafábrica.Combinabaaplantainferiordegranitocoasuperiordeladrilloeacubertademadeiraetella.

Aquísituábaseoobradoiroeosfornos.Eraunhagranobradearquitecturaeenxeñería,postoqueestabadotadademuroscortalumesecubertasplanasparamanteratemperaturadosalma-cénsdefariña.

Silos De Gran

En1931realizaronsecatrosilosparaogrande25metrosdealturaquerematabannunmira-dornoquesesituaronospararraios.Eratantaanecesidadedealmacenamentoquenosanos50realizaronseseissilosmáis.

Almacén De Fariñas

Asvecesatecnoloxíaestáocultaenpequenosdetalles.Oalmacéndefariñas,realizadopoloenxeñeiroAntonioFernándezenpedradegranitoconcubertasdeformigón,chamaaatenciónporterescollidoen1948acubertaplananaquesealmacenabaunhacapadeaugade25cm.quefuncionabacomoillantetérmico.

Edificio Da Rúa Falperra

OedificiodarúaFalperrafoiedificadocorentaanosdespoisdaprimeiraconstrución,nosanos60,coafinalidadedeservirdealmacéns,talleresefábricadepiensos.Nosbaixosubicáronsevarioslocaiscomerciais.FoideseñadoporAntonioRománCondeconliñassobriasefuncio-nais.

Ocomplexodispoñíataméndetalleres,zonadecarga,enfermaría,evivendasparaemprega-dosepombal.

Panificadora en 1920

Actividade

Se hoxe vos achegades ao complexo, veredes que está un pouco cambiado. Propoño

que coa axuda das imaxes antigas e os enlaces traballedes en grupos de 5 para

intentar reconstruír a panificadora tal e como era cando pechou nos anos trinta.

Os materiais ou formatos son cousa vosa.

Aescala:pensasqueaescaladosedificiosestabapensadaacordecobarriodaFalperraoucunhagrancidade?

Pensaronosarquitectosnobarrioáhoradeconstruírosedificios?

Actividade

A arquitectura do movemento moderno dicía que a forma dos edificios debía mos-

trar a súa función. Que edificios deste complexo mostran a súa función pola forma

que teñen? Pensas que son modernos?