IES DE MOS

A ENSEADA DE SAN SIMÓN

Profesorado do IES de Mos:

Tereixa Otero Dacosta

Julio Banga

Mª Azucena Ma�lde González

A ENSEADA

DE SAN SIMÓN

o noso medio, a Illa é un símbolo de identidade das veciñas e veciños. A nosa labor é

dala a coñecer ás xeracións máis novas no continuo devir dos tempos.

CONTIDOS

AMBITO CIENTÍFICO

Ecoloxía

Os reinos dos seres vivos

Estrutura e dinámica destes ecosistemas

Xeoloxía

Minerais e tipos de rochas

Xeomorfoloxía

AMBITO SOCIOLINGÜÍSTICO

Literatura

Historia

Xeografía

3

N

CONTEXTO XEOGRÁFICO DA RÍA DE VIGO

Para ubicar xeograficamente a enseada de San Simón segue as seguntes

pistas:

1. Define o concepto de Ría.

2. Investiga sobre a súa formación xeolóxica e a que se debe a súa

singularidade.

3. Define enseada.

4. Cal é a cidade máis importante da ría de Vigo? Forma unha

metrópole? (se non sabes o que significa esta palabra deberías

buscala primeiro).

5. Investiga catro actividades económicas que puxeran en contato á

Ría de Vigo coa Enseada de San Simón.

4

UBICACIÓN

Sinala no seguinte mapa (observando o que tes enriba e o que ti sabes) os

concellos que están na nosa zona de estudo:

5

LUGARES DE INTERÉS

Agora sinalaremos as seguintes edificacións:

a) Vila Romana de Toralla (1)

b) Salinas de Vilaboa (2)

c) Castelo de Soutomaior (3)

d) Torres de Agrelo (4)

e) Convento de Vilavella (5)

f) Mosteiro de Poio (6)

g) Pazo de Mos (7)

Agora sinala a época histórica na que se construiron:

Construción Época

Vila Romana de Toralla

Salinas de Vilaboa

Castelo de Soutomaior

Torres de Agrelo

Convento de Vilavella

Pazo de Mos

Xa sabemos onde están e en que época se construirón, pero aínda

descoñecemos as actividades económicas que se desenvolvían en cada un

destes lugares:

a) Vila Romana de Toralla

b) Salinas de Vilaboa

c) Castelo de Soutomaior

d) Torres de Agrelo

e) Convento de Vilavella

f) Mosteiro de Poio

g) Pazo de Mos

6

TEMPORALIZACIÓN

Toca ter en conta en que momento da Historia da humanidade se

edificaron así que toca cubrir este liña do tempo:

a) O primeiro será relacionar a aparición da nosa 6spécie dende que

existe o planeta:

Agora completa o que falta(podes utilizar a liña de tempo da próxima pax):

7

TEMPORALIZACIÓN

Relaciona agora as distintas épocas históricas nas que se desenvolveu a

nosa especie

TEMPORALIZACIÓN

E agora sitúa nesta liña de cando son as construcciós anteriores

9

ECOLOXÍA

Que recursos naturais podes atopar na nosa ría?

A que reinos pertencen?

Busca os nomes científicos das especies mencionadas:

Que especies das mencionadas se “relacionan” contigo? Indica de que

xeito.

Que son as mareas vermellas?

10

ECOLOXÍA

Cales son os axentes causais?

Que efectos poden provocar na nosa saúde?

Como podemos evitalos?

Que facemos para que non nos perxudiquen?

Fai un debuxo de unha gamela fixándote na imaxe:

11

RECURSOS HUMÁNS

Despois de teres lido sobre os diferentes usos económicos da Enseada de San

Simón. Cal é o nome da arte de pesca de cada imaxe. Logo busca

información sobre os danos medioambientais que poden causar:

12

RECURSOS HUMÁNS

Continúa con estas outras artes de pesca:

13

RECURSOS HUMÁNS

Para que serve unha cofradía? Busca información sobre a cofradía de

pescadores de San Xoan de Redondela

Que se subasta na lonxa de Redondela?

E na de Arcade?

A Industria conserveira en Galicia:

1. Que son os cuncheiros dos castros?

2. Que especies se atoparon con máis frecuencia?

3. Por que pensas que apareceron aí esas especies?

4. Enumera algún castro da zona na que houbese cuncheiros?

5. Como se conservaban os alimentos na época de Roma?

6. Que salgaban os romanos?

7. Que era un gremio? E unha cofradía da Idade Media?

8. Que importancia tiña o gremio de Mareantes de Pontevedra? Que

relación gardaba este gremio coa Conquista de América?

9. Por que pensas que hoxe o porto da ría de Pontevedra está en Marín?

14

RECURSOS HUMÁNS

Contesta ás preguntas que tes máis abaixo despois de teres lido o seguinte

documento:

Os comerciantes cataláns e os seus métodos

Vivía esta (Galicia) no seo da paz e da abundancia(...) ata que chegaron os

industriosos cataláns (...), ese homes especuladores que so se moven polo interese. Organizándose en varias colonias de pescadores e traficantes pola costa, ocupan ata a máis

pequena enseada, emprenden a ruína da súa pesca, esmagan o comercio dos seus naturais (...) abusan da sinxeleza dos inxenuos pescadores, empéñanos con contratos que causan a

súa ruína, e anticipándolles en viños e augardentes o valor do seu futuro traballo, vician os

costumes e fomentan a súa ociosidade (...). Preparan a sardiña os cataláns colocándoa en montóns, logo de que chegue ao almacén; e

botando sobre cada catro millares como unha fanega e cuarto de sal, revólvena violentamente para que se mesture e incorpore. Poñéndoa sen orde nas barricas (onde se

mantén durante quince días), destila boa cantidade de salmoira que adoitan vender aos

galegos. Logo ensertan as sardiñas polas cabezas nunhas delgadas variñas, lávanas en agua de mar e pasan ás barricas nas que se transportan, estirándoas coidadosamente. Feito isto,

póñenas nunha prensa (chamada morto) composta dunha serie de pancas (...) que fan con cada barrica o mesmo oficio que unha viga nun lagar, prensándoas e esmagándoas de tal

forma que as deixan secas e sen substancias, como se non tivesen outra finalidade que a de extraerlle a graxa.

José Cornide Saavedra Memoria sobre a pesca da sardiña nas costas de Galicia. 1774

Idade Contemporánea: Séculos XIX e XX.

Por que se opón Cornide á presenza dos cataláns en Galicia? Como

elaboran a sardiña e por que o critica o ilustrado coruñés? Que outros

coletivos de xentes de fóra se estableceron en Galicia no século XVIII?.

15

RECURSOS HUMÁNS

Investiga e anota as diferenzas entre as xaretas e as traíñas.

Imaxe dunha traíña:

16

RECURSOS HUMÁNS

A comezos do século XX aparece o arrastre e o vapor na Ría de Vigo. Podes

explicar as consecuencias na produción pesqueira nun primeiro momento.

Que acontece coa pesca en Galicia a partir dos anos 60?. E unha vez que

España entra na UE, 1986?.

Enumera polo menos tres aspectos negativos na produción pesqueira na

nosa ría na actualidade.

17

HISTORIA DA ILLA

A Illa de San Simón

Averigua que usos tivo ao longo da Historia:

Na Idade Antiga:

Na Idade Media: (indica como foi variando ao longo dos séculos).

Na Idade Moderna.

Na idade Contemporánea:

Antes e durante a Ditadura.

Despois da Ditadura.

18

HISTORIA DA ILLA

As Illas de San Simón e San Antón na actualidade:

Fíxate ven!

Que hai nos seguintes edificios:

Número do edificio Función

1

5

15

12

17

25

24

16

23

33

19

HISTORIA DA ILLA

Os Trovadores:

Quenes foron os trovadores que aparecen na escultura:

De que época son?

Cales eran os instrumentos que adoitaban empregar?

Escribe algunha estrofa coñecida das súas poesías:

20

HISTORIA DA ILLA

As diferentes ordes relixiosas:

Enumera todas as ordes relixiosas que foron propietarias da Illa:

Que importancia tiveron os templarios neste lugar?

Quenes eran os templarios?

Por que e como “desapareceron”?

Que relación gardou a Illa co Mosteiro de Poio?

E o Mosteiro de Poio con Carballiño?

Por que pensas que o polbo de O Carballiño é tan famoso?

21

HISTORIA DA ILLA

O Capitán Drake:

Quen foi?

En que época vivíu?

Quen reinaba en España?

Que relación garda coas nosas Illas?

22

HISTORIA DA ILLA

A Batalla de Rande

En que época aconteceu?

Por que ocorreu?

Quenes eran os bandos implicados?

Quen gañou?

Hai tesouros?

23

JULIO VERNE: 20,000 LEGUAS DE VIAXE SUBMARIÑO

Read this text from:”Twenty Thousand Leagues Under the Sea” and answer

the questions:

I waited excitedly for our nine o'clock escape. Time went by very slowly. There was no

noise from Nemo´s room, so I openened his door. Nobody was there. Where was the

captain?.

Just then, the Nautilus stopped on the sea bed, and Nemo came into the room.

‘Doctor! We're in Vigo Bay in the north of Spain. Look through the window!’.

With the help of the electric light I could see old Spanish ships all over the sea bed.

Nemo's men swam in and out of them. Boxes of treasure soon stood open before me,

and Nemo's men brought this treasure back to him.

‘You're rich. Captain!’, I said.

‘This isn't for me, Doctor!’, answered Nemo. ‘It's to help the poor people of the world!’.

The next morning, 19th February. I saw Ned. He was very angry.

Nemo went treasure hunting on the evening of our escape.

‘I can't believe it! We must escape tomorrow!’, he said, before he went to his room.

But that day the submarine left Europe, and soon we were 150 leagues from the

nearest coast.

1.- Why did he open the door?

2.- How could he see the old Spanish ships all over the sea bed?

3.- Why did Nemo want the treasure?

4.- When did the Nautilus arrive at Vigo Bay?

24

HISTORIA DA ILLA

O paseo de Buxos ou da Liberdade:

Quenes plantaron estes buxos?

Por que pensas que lle puxeron: Avenida da Liberdade?

25

HISTORIA DA ILLA

O Osario e os sinais:

Por que pensas que hai un osario nunha illa?

Que cres que significan:

26

BIBLIOGRAFÍA A UTILIZAR

“As Embarcacións Tradicionais de Galicia”. Unidades Didácticas do

Museo do Pobo Galego, 1994.

“O Medio Mariño”. Fichas Didácticas do Museo do Pobo Galego,

1994.

“A Construcción das Embarcacións Tradicionais”. Unidades Didácticas

do Museo do Pobo Galego, 1994.

“O Medio Mariño”. Enciclopedia Temática Ilustrada – Tomo 1. Editorial

A Nosa Terra.

“Os Recursos Mariños”. Enciclopedia Temática Ilustrada – Tomo 7.

Editorial A Nosa Terra.

“A Enerxía”. Enciclopedia Temática Ilustrada – Tomo 9. Editorial A Nosa

Terra.

“Os Nomes da Terra. Topónimos Galegos”. Fernando Cabeza Quiles.

Editorial Toxosoutos.

“A Galicia Mariñeira”. Uxío Labarta. Editorial Galaxia.

“Galicia: La Historia es una Fiesta” Xunta de Galicia.

“Os Oficios”. Xaquín Lorenzo. Editorial Galaxia.

“O Mar e os Ríos”. Xaquín Lorenzo. Editorial Galaxia.

“A Despensa da Area”. José Luís Sequeiros. Editorial Xerais.

“Toponimia de Galicia. Guías A-Z”. Fernando Cabezas Quiles. Editorial

Galaxia.

“¿Por que se chama así este sitio?”. Luz Méndez Fernández. Editorial

Lea.

“As Ermidas e o Mar”. Letras Galegas 1998. Xunta de Galicia.

“Pontenova. Revista de Novos Investigadores”. Deputación de

Pontevedra, nº 11.

“Unidade Didáctica Vigo. Vigo a Cidade en Familia”. Concello de

Vigo.

Para atopar noticias relacionadas co mundo mariño actualizadas:

www.arianonsevende.org

www.salvemosmonteferro.org

Cine para comentar:

Doli e as conserveiras.

As mulleres do mar.

27