A Eira dos Mouros

Francisco López Bermúdez. 2º ESO

EEEE DDDD IIII TTTT OOOO RRRR IIII AAAA LLLL

Este curso pasará á historia por ser un dos que viu máis declaracións en defensa do galego dende multitude de ámbitos: manifestacións, Real Academia Galega, asociacións culturais civís etc. A razón disto estriba na crenza da Xunta de Galicia de que o idioma galego non está en inferioridade de condicións con respecto ás linguas de maior prestixio social, como o castelán e o inglés. Na realidade vese que isto non se dá. Esta situación sociolingüística de desprestixio e desuso xeracional (como mostrades na enquisa que aparece no blog) incluso forma parte do programa de Lingua e Literatura Galega de 2º de bacharelato e da Selectividade, e recibe o nome de diglosia. Dende o ensino, mundo no que o idioma galego se vai perdendo de curso en curso a pesar de este ser o idioma maioritario empregado polo profesorado, polo menos neste centro, temos que seguir potenciando a normalidade de uso do galego: non basta só con que eu fale en galego cos meus e as miñas colegas senón que tamén sería normal que utilizase esta mesma lingua nas miñas notas persoais, nos poemas e historias que escribo, nas mensaxes que lles mando pola rede ás miñas amizades…

Daquela, a experiencia deste curso debería servirnos como exemplo de que calquera dereito pode desaparecer porque a súa existencia non vén dada de antemán. Sería ideal que o dereito ao uso do idioma materno nunca se vise conculcado por complexos sociais que precisamente a propia escola nos aprende a evitar. A igualdade demóstrase coa liberdade e comodidade de uso. Agardamos mellores tempos para o galego.

Por certo, a portada é de Diego de la Iglesia, de 3º ESO.

ÍNDICE

Día das Letras Galegas...................................... p. 2

Asociación Astronómica Sirio.............................. p. 4

Encrucillado..................................................... p. 6

Traballos dos dep. de Plástica e Debuxo.............. p. 7

Premios do II Concurso de Microrrelatos.............. p. 11

Itinerario de A praia dos afogados...................... p. 14

Ligazóns......................................................... p. 16

1

DÍA DAS LETDÍA DAS LETDÍA DAS LETDÍA DAS LETRAS GALEGAS 2010RAS GALEGAS 2010RAS GALEGAS 2010RAS GALEGAS 2010

UXÍO NOVONEYRA

Letanía de Galicia

GALICIA digo eu ún di GALICIA

GALICIA decimos todos GALICIA

hastr’os que calan din GALICIA

e saben sabemos

GALICIA da door chora á forza

GALICIA da tristura triste á forza

GALICIA do silencio calada á forza

GALICIA da fame emigrante á forza

GALICIA vendada cega á forza

GALICIA tapeada xorda á forza

GALICIA atrelada queda á forza

libre pra servir libre pra servir

libre pra non ser libre pra non ser

libre pra morrer libre pra morrer

libre pra fuxir libre pra fuxir

GALICIA labrega GALICIA nosa

GALICIA mariñeira GALICIA nosa

GALICIA obreira GALICIA nosa

GALICIA

GALICIA viva inda irmandiña

2

recóllote da TERRA estás mui fonda

recóllote do PUEBLO estás n’il toda

recóllote da HISTORIA estás borrosa

recóllote i érgote no verbo enteiro

no verbo verdadeiro que fala o pueblo

recóllote prós novos que vein con forza

prós que inda non marcou a malla d’argola

prós que saben que ti podes ser outra cousa

prós que saben que o home pode ser outra cousa

sabemos que ti podes ser outra cousa

sabemos que o home pode ser outra cousa.

DÍA DAS LETRAS GALEGASDÍA DAS LETRAS GALEGASDÍA DAS LETRAS GALEGASDÍA DAS LETRAS GALEGAS 2010 2010 2010 2010

www.uxionovoneyra.com

3

0B9 de outubro do 2009

1BHAsociación Astronómica Sirio de Pontevedra

O pasado xoves 15 de outubro, os alumnos/as

de 1º e 2º de bacharelato do IES de Cacheiras tivemos

o pracer de participar nunha charla dada por Ángel

Valverde, membro da HAsociación Astronómica Sirio de

Pontevedra.

Este pontevedrés, profesor de Física e Química,

dedica o seu tempo de lecer á astronomía, ciencia que

está de celebración neste ano H2009.

Nesta charla, Ángel comezou describindo a

Asociación da que forma parte. Esta naceu hai algúns

anos da man dun profesor que decidiu formar un

pequeno grupo de astronomía con algúns dos seus

alumnos. Dende aquela, foron moitos os amantes das estrelas que se foron afiliando co

obxectivo de poderen empregar o seu tempo de lecer para adquirir novos

coñecementos, para contactar coa xente que comparte a súa afección e, en definitiva,

para pasalo ben en contacto coa natureza. Na actualidade, a asociación está traballando

para poder crear un observatorio na provincia de Pontevedra, o cal, ademais de ser

empregado polos seus membros, poderá ser visitado por quen o desexe.

constelación de Orión

Galileo foi o primeiro en usar un telescopio para

a observación astronómica

4

Tras este inciso, Valverde estívonos falando sobre

como evolucionou a astronomía ao longo da historia.

Fixo unha viaxe no tempo dende Grecia (onde destacan

nomes como os de HEratóstenes,H HPtolomeoH, HAristóteleHs),

pasando por Roma (os romanos dedícanse a transportar

o saber grego), pola Idade Media (destaca o traballo do

Hmundo musulmánH), polo Renacemento (HNicolás

CopérnicoH) ata chegar á figura de HGalileo GalileiH, quen

apoia a teoría heliocéntrica de Copérnico. Non obstante,

no canto de ser felicitado polo seu descubrimento, o seu

premio é entrar no cárcere. Deseguido, as autoridades

obrígano a manifestar publicamente que todos os seus

descubrimentos son erróneos. Aínda que de mala gana,

este accede xa que, se non, perdería a vida. Cabe citar

que, aínda que negou a validez dos seus traballos publicamente, isto ocasionou que a

xente comezase a interesarse e a analizar máis polo miúdo tales descubrimentos. Deste

xeito, moitos foron os que se deron de conta de que eran certos.

Finalmente, antes de dar por concluída a súa visita, Ángel mostrounos mediante un

programa informático algunhas das constelacións máis importantes, así como algúns

planetas como Xúpiter, que se poderían ver esa noite no ceo galego.

En canto á miña opinión sobre esta visita, podo dicir que me pareceu moi

interesante. Permitiume aumentar os meus coñecementos sobre esta ciencia (que son

bastante limitados, certamente) e tamén as ganas por gozar da natureza, que, aínda que

é extraordinaria, non esperta na mocidade o interese que

debería. Por tanto, gustaríame contar con máis actividades

coma esta ao longo do curso.

Ángela Nogueira. 1º BACH

Telescopio usado por Galileo

5

1

2

3

4

5

6

7

8

A

B

C

D

E

F

G

H

A- Asociación do concello de Teo que toma o nome da árbore que dá olivas. B- Lapis de memoria.

Utilices. C- Tempo. Pronome persoal tónico de 3ª p. Cazola de barro. D- Pau da baralla. O mesmo

ca "ó". E- Nitróxeno. En plural, instrumento de vento. F- Atrévase. Moeda xaponesa. G- Norte.

Liso, sen engurras. H- Bulbo que fai chorar cando se corta na cociña. Existe.

1- Estación do ano. Cen romanos. 2- Ao revés, Sociedade Limitada. Uranio. Pega, xunta. 3- En

plural, habitante de Hispania. Boro. 4- Cinco romanos. Cría do lobo. 5- Pronome persoal tónico de

1º persoa. Soamente. Do revés, interpreta un escrito. 6- Nin isto nin aquilo. Terreo que rodea a casa.

7- Reducises a po un alimento. 8- Cocíñao no forno. Personaxe bíblico que construíu unha arca.

6

EXPOSICIÓN DE

TECNOLOXÍA DE

ALUMNOS DE 2º ESO

DO CURSO PASADO

DIRIXIDOS POR

COVADONGA

PROBANDO OS SEUS

TRABALLOS

7

TRABALLOS DE ALUMNADO DE 3º ESO EN DEBUXO

8

ENTROIDO NO INSTITUTO

9

CARTEIS GAÑADORES DA PRESENTACIÓN DO CLUB DE LECTURA

"RAÍÑA LUPA" EN COLABORACIÓN CO DEPARTAMENTO DE DEBUXO

José Núñez Clara Asperilla

Ángela Maciñeiras

10

PREMIOS EX AEQUO DO II CONCURSO DE

MICRORRELATOS

CÓNTAME A VERDADECÓNTAME A VERDADECÓNTAME A VERDADECÓNTAME A VERDADE

Un día máis, soaba a nosa canción preferida, aquela peza dos Beatles coa que

tantos momentos tiñamos compartido o meu mellor amigo mais eu. Era a música o

mellor recordo que me quedaba del despois da súa estraña morte xa que, deste

xeito, xamais esquecería a súa permanente sorrisa, as eternas conversacións que

tiñamos mentres tocabamos a guitarra polo serán ou as cóxegas que nos faciamos

ata que estremeciamos coa dor de barriga.

Así era el, e trescentos sesenta e

cinco días despois da súa morte seguía

eu na miña habitación botándoo en

falta cada minuto do día. Pero aquela

tarde, sen saber ben por que, sentíame

desacougada e notaba no corpo unha

sensación que endexamais tivera. De

súpeto, unhas cordas de guitarra

fixeron soar as notas musicais daquela

marabillosa canción mentres que

unha ración de cóxegas invadiu por

completo o meu lombo. Xirei a mirada

e quedei paralizada. Non o podía crer.

Carmen Fernández Túñez. 1º BACH

11

O RÍOO RÍOO RÍOO RÍO

Estaba saíndo o sol, almorzara e xa estaba enfiando os carreiros de camiño ao

río. Toda a parroquia coñecía a Marcelino Couto ou tamén chamado O Troiteiro, xa

que pasaba a maior parte do día pescando. Cruzou o regato, mirou como ía a auga e

a dirección do vento. Abriu o cesto e quitou unha caixiña de plástico chea de

culleriñas de metal. Escolleu unha de color cobre que simulaba un insecto tentando

fuxir da auga. Fixo uns cantos lanzamentos arqueando a punteira da cana e en

pouco tempo xa tiña tres troitas rebulindo no cesto de vimbio. Era a hora de xantar

e decidiu facer un último lance. A liña tensouse cun forte golpe seco, o que

significaba que quedara enredado nunha pedra. Amarrándose a un salgueiro

baixou á auga. Remangando a camisa meteu a man para descravar o anzol que

quedara enganchado nunha botella de vidro. Colleu o recipiente, analizouno e viu

que tiña un papeliño dentro.

Chegou á casa, xantou e foi ler a mensaxe escrita no enrugado papel. A súa

cara cambiou radicalmente a medida que ían descendendo as liñas. Empezou a

suar. Esvarábanlle gotas pola cara e empezou a tremer. Púxose encarnado e caeu

teso ao chan. Toda a parroquia coñecía a Marcelino o Troiteiro, e quen non o

coñecera xa non o coñecerá.

Adrián Vales Ferreira. 1º BACH

12

O PROBLEMA DO VICIO É NON TER ABONDOO PROBLEMA DO VICIO É NON TER ABONDOO PROBLEMA DO VICIO É NON TER ABONDOO PROBLEMA DO VICIO É NON TER ABONDO Era unha noite fría e escura, talvez de xaneiro. Chuviscaba. Eu estaba a muxir

a vaca, resgardado no cortello. Un ruído xordo esgazou o denso silencio que me

arrodeaba. Alertoume, soaba a disparo, e demasiado preto. Un berro atemorizado

da miña dona, e outra vez ese son, efectivamente de disparo.

Non con moita ilusión, empapeime mentres percorría a verea cara á vivenda,

ao principio moi rápido, logo máis amodo polo terror. A uns metros da porta

esvarei e dei de cóbado contra o chan. O contacto dos charcos coa miña pel

resultaba tonificante, relaxante, non podía ou non quería moverme de aí.

Tras uns minutos, cando pensei que se cadra pasaría o perigo, entrei no

edificio. O piso da casa estaba enchoupado de sangue, dun vermello moi intenso,

pero nin rastro da muller. Fun ao dormitorio, baleiro pero non baleirado, mais si

revolto: as nosas cousas esparexidas pola habitación.

De súpeto, oín unhas voces provenientes do soto: dous homes estaban a falar;

alcancei unha vasoira, pese a saber que sería inerme de todas as formas ante dous

homes armados, e dei en andar para aló. Un último disparo...

Acordei sobresaltado e suado. A miña señora estábame a dar golpiños e a

gritar para que espertase. Deixara os labores a medio facer, o meu arredor

embarullado e litros de viño polo chan. É que o malo dos vicios é non ter abondo xa

que, se non sabes o que é abondo, nunca comprenderás o que é suficiente; e a

augardente baixaba incriblemente ben.

Daniel Vivanco Vázquez. 1º BACH

13

O pasado 13 de abril, os alumnos de 4ºda ESO e 1º de bacharelato participamos no itinerario da novela A praia dos afogados de Domingo Villar. Sobre as dez da mañá chegamos a Panxón, lugar onde transcorre a historia, e alí esperábanos o escritor para explicarnos con detalle o libro e aclararnos calquera tipo de dúbida que puidésemos ter ó respecto. Tamén participaron máis institutos de secundaria connosco, como eran os do Grove e Cangas entre outros.

Logo de rematarmos a primeira toma de contacto entre escritor e lectores, comezamos o itinerario na praia da Madorra. Alí agardabamos por unha guía, que nos dividiu en dous grupos. Pouco a pouco comezou a contarnos segredos sobre ese lugar e comentounos como Domingo Villar se inspirou nesa praia para contar a historia. Escolleu varios mozos ó azar para exemplificar os feitos.

De seguido continuamos a ruta ata o Templo Votivo do arquitecto Antonio Palacios; puidemos contemplalo tanto por fóra coma por dentro, e dende alí collemos rumbo ó porto pesqueiro.

14

E xa para acabarmos o percorrido, subimos a Monteferro acompañados do historiador Xosé Lois Vilar, que nos orientou a cada momento dos pequenos detalles que facían a novela máis entretida, e tamén nos contou algunha lenda que transcorrera nese mesmo lugar. Finalmente, dirixímonos á praia, onde comemos todos xuntos e descansamos despois da camiñada. Foi unha experiencia moi boa, e o máis importante de todo é que tanto a alumnos coma a profesores lles encantou, xa que constitúe unha forma distinta de poder comprender unha novela, e ademais coa sorte de podela revivir co propio autor da obra.

Noelia Freire. 4º ESO 15

LIGAZÓNSLIGAZÓNSLIGAZÓNSLIGAZÓNS

BLOGS DE CIENCIAS NATURAIS

bificacheiras.wordpress.com blogs.climantica.org

BLOG DO DEP. DE DEBUXO

evpcacheiras.blogspot.com

BLOG DE AUDIOVISUAL

aturuxofilms.wordpress.com

BLOGS DO DEP. DE LINGUA GALEGA

normalizach.wordpress.com lingalega.blogspot.com

BLOG DO CLUB DE LECTURA RAÍÑA LUPA

rainalupa.wordpress.com

16

A este tipo de debuxos feitos con spray chámaselles graffiti (palabra que procede

do italiano). De feito, tamén se chaman graffiti as inscricións que quedaron nas paredes

dende os tempos do Imperio romano.

A orixe dos graffitis deuse nos anos 60 en New York e é un dos elementos básicos

da cultura do hip-hop.

José Nilton da Silva Aurora. 1º ESO

Francisco Cortizo García. 1º ESO