O QUE IMOS VER

1.- INTRODUCCIÓN

2.-CRONOLOXÍA DUN DECLIVE

3.- INNOVACIÓN:(O CAMIÑO PARA

GAÑAR O FUTURO)

1.1 UN OFICIO ARTESÁN

1.2 A IMPORTANCIA DA ARTESANÍA POPULAR. DEFINICIÓN DE OFICIOS ARTESÁNS

1989.- CENSO DA FLOTA PESQUEIRA.

1989-2OO6.- UN CAMIÑO DE ATRANCOS

3.1.- VALORES A RESEÑAR

4.-CONCLUSIÓNS

1.- INTRODUCCIÓN

1.1 UN OFICIO ARTESÁN

Os carpinteiros de ribeira son a orixen premixenia da construcción naval.

Como artesáns aportaron grandes cousas á historia da cultura, non podemos esquencer

que a través das súas obras transmitíronnos a forma de vida dos nosos antergos

Sabermos como eran e como vivían é importante na medida en que a nosa loita por acadar un futuro mellor implica o coñecemento e respeto polo nosopasado. Os artesáns e a universidade son a luz do

futuro, a disociación existente nestes intrespon en peligro a recuperación dunha cultura

integradora das nosa tradicións.

1.2 DEFINICIÓN DE OFICIOS ARTESÁNS

* Os efectos da lei de Artesanía de Galiza ten a consideración de actividadeartesán, toda actividadeeconómica que supoña a creación, producción, restauración ou reparación de bens de valor artístico oupopular e que todos eles teñan un elemento común:

QUE OS PRODUCTOS QUE SE OBTEÑEN SE FAGAN CON PROCESOS ONDE A INTERVENCIÓN PERSOAL CONSTITÚE UN FACTOR PREDOMINANTE E O PRODUCTO FINAL SEXA DE FACTURA INDIVIDUALIZADA E DISTINTA DA PROPIAMENTE INDUSTRIAL.

1.3 IMPORTANCIA DA ARTESANÍA POPULAR

É un factor importante no equilibrio demográfico e social do noso país gracias a variedade das súas actividades, contribúe a frear o éxodo rural e responde a unhademanda cada vez máisdiversificada, complexa e personalizada.Empregamoita man de obra ofrecendo ós xoves un medio de inserción profecional sen grandes inversións.

A MADEIRA COMO MATERIA PRIMA

UN MATERIAL AUTÓCTONO

BAIXO CUSTO ENERXÉTICO PARA PRODUCIR

ESCASO RISCO MEDIOAMBIENTAL

CREATIVIDADE, PRODUCTOS CON

ENTIDADE PROPIA

TODOS ESTOS ASPECTOS INTÉGRANSE NO CONCEPTO DE DESENROLO SOSTIBLE E CONSUMO RESPONSABLE

A MADEIRA UN MATERIAL EXCELENTE

A madeira, como elemento central da nosaactividade é un material ecolóxico. Podemos decir, sen medo a equivocarnos que non só é parte da natureza senón que a súautilización é beneficiosa para ela.

Ademáis, como materia prima para un sector industrial, é necesario que conte cunconxunto de propiedades, entre as que podemos destacar a súa resistencia,durabilidade, dispoñibilidade, adaptabilidade e versatilidade.

A madeira é un material renovable e reciclable. O ciclo de vida da madeira é cerrado. En España o procentaxe de madeira que unha vez acabada a súa vida útil é recuperada a través dos xestoresmedioambientais e integrada novamente nacadea de transformación como materia prima é moi elevado (70%). Anualmente recuperanse aproximadamente 1 millón de Tn de madeira das cales o 90-95% destínanse como materia prima á fabricación do tabolriro.

A xestión forestal sostibleé un elemento fundamental.

A industria de transformación necesita que as súas fontesde materia prima persistan nun futuro e apostamos por

elo.

A MADEIRA UN MATERIAL EXCELENTE

A madeira apenas necesita enexía na súatransformación.

Os productos de madeira almacenan o carbono. A madeira presenta un ciclo de carbono cerrado. Sin lugar a dudas aumentar o consumo dos productos de madeira incrementa os stocks de carbono almacenado e por tanto facilita o cumprimento dos compromisos do protocolo de Kyoto.

É un material san e agradable. Manten as condicións térmicas, modera as fluctuacións de humidade. Isto tamén pode contribuir ó cambio climático na medida que reduce as necesidades de consumo.

Incrementar o consumo de madeiraestimula o crecemento dos bosques de Europa.Os constructores navais de madeira en Galicia asumen o compromiso polasostenibilidade da súa actividade.

A MADEIRA UN MATERIAL EXCELENTE

Según a FAO os productos forestales contribúen directamente ó obxetivo de garantir a sostibilidade do medio ambiente e o desenvolvementosocial.

Os bosques actúan como sumidoiros de carbono. 1 metro cúbico de madeiraabsorbe 1 tonelada de CO2.

1 m3 do tableiro aglomerado almacena 648Kg de CO2.

A tecnoloxía actual dou lugar aproductos de madeira que responden perfectamente en materia de calidade, durabilidade y adaptabilidade a diferentes necesidades.

A adaptabilidade e versativilidade da madeira como materia prima e os seus productos fan dela un materialperfectamente adaptado á innovación no deseño e estilo de vida.

SITUACIÓN ACTUAL DA CARPINTERÍA DE RIBEIRA EN GALICIA

DISE DOS CARPINTEIROSDE RIBEIRA QUE A SÚA TRADICIÓN É SINALADA POLO NOBREIRMANAMENTOCO MARIÑEIRO, CON QUENMÁIS CA ENTABLAR

NEGOCIO, PRÁCTICA UNHA POLÍTICA DE NOBRE ASESORAMENTO E ORIENTACIÓN.

CRONOLOXÍA DUN DECLIVEANO 1.989.- “CENSO DA FLOTA PESQUEIRA GALEGA.”

O seu obxetivo era coñecer a realidade da mesma:

Antiguedade,tamaño,potencia,modalidade de pesca etc.

que xunto con outros parámetros permitirían definila situación do sector e en

consecuencia establecer os criterios e programas de actuación de cara a

necesaria planificación e ordenación pesqueira, así como a modernización e reestructuración da flota no marco da

C.E.E. De xeito que a política comunitaria contemple a realidade do sector pesqueiro

galego e apoie o seu desenvolvemento.

PRESENTACIÓN DO CENSO DA FLOTA PESQUEIRA GALEGA: ANO 1989

CRONOLOXÍA DUN DECLIVEAno 1.990.- Controversia: A ORIXE DO DECLIVE DA MADEIRA

A presentación do documento base deste censo pretende tamén unhavisión do material mais idóneo para a construcción de buques.

O titular de pesca sinalou (ano 1.989) que nun momento dado haberáque cuestionarse se se seguen a construír de madeira en carpinterías de ribeira ou se opta por materiais como o poliéster o país de referencia é Xapón.

Non se plantexa dende a administración a modernización do sector (introducción de novas tecnoloxías, madeira laminada, combinación de materiais, aplicación dos epoxis como adhesivos e conservantes etc…)

Pola contra iniciase unha campaña de desprestixio da madeira como uso xenérico baseada no descoñecemento do material e alimentada por outras opcións constructivas con empresas mellor estructuradas e grandes campañas de marketing.

8.8961261041873001.1144.7402.325TOTAL

3.568______ 3752.2331.257FIBRA DE VIDRO

(INCLUE BUQUES

ALUMINIO)

705126104183122101663ACEIRO

4.623____41759382.4411.065MADEIRA

TOTAL50 MTS E

MAIORES

40,0 A 49,9 MTS

30,0 A 39,9 MTS

20,0 A 29,9 MTS

13,0 A 19,9 MTS

8,0 A 12,9 MTS

MENOR DE 8 MTS.

MATERIAL:

28014 TRIPULANTES

895748 C.V.254279 TONELADAS

8811 BUQUESTOTAIS

0,024970,0066600,002770,06806OUTROS

2,70227571,7366155561,020525954,8008423POLIESTER

35,7641001959,21553042577,3331966426,8210601ACEIRO

61,5081723139,0403497021,6435503588,3107781MADEIRA

% DO TOTAL

Nº DE TRIP.

% DO TOTAL

C.V.% DO TOTAL

T.R.B.% DO TOTAL

Nº DE BUQUES

COMPARATIVA GALICIA-NORUEGA (ANO 1988)

BUQUES BUQUES COSNTRUIDOS EN COSNTRUIDOS EN

NORUEGANORUEGA

RELACIÓN DE RELACIÓN DE BUQUES POR BUQUES POR

MATERIAL MATERIAL COMUNIDADE COMUNIDADE

GALEGAGALEGA

CRONOLOXÍA DUN DECLIVE

Ano 1.991-92: Nestes anos a asociación de carpintería de ribeira provincial mantén moita actividade tratando de que a administración tutelara a modernización do sector.

Ano 1.993:Crease a federación galega de carpinterías de ribeira pola necesidade de dar respostas as campañas de desprestixio do material e do facer dos carpinteiros de ribeiraque serían postas de manifesto na elaboración do plan pesgapresentado ese mesmo ano tratando a madeira xenéricamentee obviando as pontencialidades do emprego das novas tecnoloxías, Galicia perde unha oportunidade de conxugartradición e tecnoloxía nunha actividade cun alta valor de civilización.

“LA VOZ DE GALICIA”. 04/05/93

NOTAS DE PRENSA PUBLICADAS EN “LA VOZ DE GALICIA” NO

ANO 1993

CONSTITUCIÓN DA FEDERACIÓN DE

EMPRESARIOS DA CARPÍNTERIA DE

RIBEIRA

CRONOLOXÍA DUN DECLIVEAno 1.994-95: Decreto 798/95, este decreto que por presións da federación seria derrogado penaliza a construcción en madeira fronte a outros materiais, como consecuencia triplicanse as peticións de subvencións en materiais como o poliéster e o aceiro durante os tres anos que estivo en vigor e aínda hoxe perdura a inercia desa medida.

Ano 1.996: Neste ano proposto pola federación e subvencionado pola consellería de industria publicase o estudio sectorial da carpintería de ribeira en Galicia, tratábase de detectar as debilidades e fortalezas do sector para nunha segunda fase poñer en marcha un plan de competitividade, o problema é que nunca houbo segunda fase e dilueuse a anhelada tutela da Xunta de Galicia

NOTA DE PRENSA.

PUBLICADA EN “EL

CORREO GALLEGO”

O 18/07/96

“LA VOZ DE GALICIA”. 18/07/96

CRONOLOXÍA DUN DECLIVEAno 1.998- 2.003: Ca fustracción que supón o fracaso do

plan de competividade nas xuntazas da Federación Galegade Carpinteiros de Ribeira trátanse temas estructurais, neste período desaparecen moitisimas carpinterías de ribeirae só unhas poucas embárcanse en proxectos de innovación, melloran os deseños , apostan pola combinación de materiais, empezase a introducir a madeira laminada, e experimentan outros campos de actividade como o da naútica deportiva e as embarcacións tradicionais, cabe reseñar a destacada labor das asociacións de tradiciónsmariñeiras na recuperación do patrimonio etnolóxicomarítimo pedente de regular polas lagoas existentes nasnormativas que se ocupan deste tipo de construccións.

Ano 2.004-2005: Seminario portugués de embarcaciónstradicionais. O exemplo portugues con aspectos moiaproveitables e outros non aplicables a nosa realidade e nichos de traballo. (ver)

Novas expectativas de futuro

Ano 2006.- A federación galega de carpintería de ribeira presenta un documento as consellerías de: Innovación e industria e asuntos marítimos.

En relación as propostas que se formulan, realizace un primero informe para asentar as bases de colaboración.

Porque non decilo as espectativas de unha nova sensibilidade política,alimenta a idea de retomar todolos aspectos antes comentados.

INNOVACIÓN (O CAMIÑO PARA GAÑAR O FUTURO)EMPREGO DOS EPOXIS COMO ADHESIVOS E PROTECTORES DA MADEIRA.OS EPOXIS SANITARIOS

ELIMINACIÓN DO CALAFATEO. As resinas son formuladas en Galicia

MADEIRA LAMINADA

ESTA TÉCNICA PERMITE UTILIZANDO AS RESINAS EPOSÍDICAS ELIMINAR O TRADICIONAL CALAFATEO,MELLORAR NA FORTALEZA, ESTANQUEDADE, RESISTENCIA DA EMBARCACIÓN E SOBRE TODO A POSIBILIDADE DE CONQUERIR UN ACABADO EXCELENTE

DETALLE DA CONSTRUCCIÓN DAS AMURAS EN MADEIRA LAMINADA

UTILIZACIÓN DA TÉCNICA DE MADEIRA LAMINADA EN GALICIA

COLOCACIÓN DE HÉLICE DE PROA NUN BARCO DE MADEIRA. (PROXECTO)

INICIO DE PREPARATIVOS PARA A COLOCACIÓN

DUNHA HÉLICE DE PROA NUN BARCO DE MADEIRA.

HÉLICE DE PROA NUN BARCO DE MADEIRA

INNOVACIÓN (O CAMIÑO PARA GAÑAR O FUTURO)

VENCER PREXUIZOS SOCIOCULTURAIS. (CONCEPTOS DE MODERNIDADE EQUIVOCADOS)

FOMENTO DA BUSCA DA EXCELENCIA NA VALORIZACIÓN E OFERTA DE PRODUCTOS TRADICIONAIS.(D.O.P)

REGULAMENTACIÓN NACIONAL APLICABLE A BARCOS DE MADEIRA (CONTROL DE CALIDADE).

DESEÑOS MODERNOS. A MADEIRA NON TEN LÍMITES NAS FORMAS.

NOVIDADES. (A MADEIRA NON É NINGÚN FREO PARA APLICAR AS MÁIS ALTAS TÉCNICAS INNOVADORAS)

“MAR DE AROUSA”

“DOMINGUEZ PEREZ”

ELIMINACIÓN DO CALAFATEO

EMPREGO DOS EPOXIS COMO ADHESIVOS E PROTECTORES DA MADEIRA

NOVOS CAMPOS DE TRABALLO CON MADEIRA LAMINADA

COLOCACIÓN DE HÉLICES DE PROA EN EMBARCACIÓNS DE MADEIRA.

CASCO DE MADEIRA LAMINADACASCO DE MADEIRA LAMINADACOMBINADO CON SUPERESTRUCTURA DE POLIÉSTERCOMBINADO CON SUPERESTRUCTURA DE POLIÉSTER

NOVOS CAMPOS DE TRABALLO

NAUTICA DEPORIVA

RECUPERACIÓN PATRIMONIO MARÍTIMO

NOVOS DESEÑOS

CONVINACIÓN DE MATERIAIS

TECNOLOXÍA MOI APROPIADA PARA EXPORTAR A PAISES EN VIAS DEDESENRROLO

VALORES A RESEÑAR

SOCIO-CULTURAIS:

A construcción de embarcacións de madeira en Galicia é unha actividade artesanal dun alto valor cultural e impregnada da máis profunda sabedoría popular que deberíamos manter non só como parte do patrimonio marítimo e cultural, que tamén, senón que entendemos se debe facer un esforzo por recuperar o pleno sentido productivo e comercial para esta actividade.

MEDIOAMBIENTAISMEDIOAMBIENTAIS::

Xa expostos no apartado“ A madeira un material excelente”

VALORES A RESEÑAR, UN PRODIXIO DE TÉCNICA

o TÉCNICOS:

Destaca pola súa resistencia, durabilidade, adaptabilidade, versatilidade e ten unha excelente resistencia á fatiga, resulta moi boa como illante sonoro e térmico o que comporta vantaxes indubidables, e asevérase excelente como plataforma de traballo. Un casco de madeira combina perfectamente con súper estructuras de P.R.F.V., o que evitaría pesos altos, mellorando considerablemente a estabilidade destas embarcacións, e evitando a osmoses.

Os modernos métodos de construcción naval en madeira (emprego de laminados con resinas epoxis, combinación do método tradicional con madeira laminada e mesmo combinación madeira-poliéster) que están sendo aplicadas en asteleiros galegos permiten construir unhas embarcacións de altísimas prestacións e moi baixo mantemento, cumprindo todalas esixencias das distintas directivas europeas en materia de seguridade, estabilidade e navegabilidade, por iso, seria un enorme erro non considerar os barcos de madeira a hora de planificar o futuro destas embarcacións en termos de seguridade e eficacia.

VALORES A RESEÑARDESEÑO:

O deseño de buques con criterios académicos, na marxe de T.R.B. onde nos movemos, non mellora o comportamento en xeral extraordinario dos deseñados polos mestres carpínteiros de Ribeira; eso si, botase en falla unha maior colaboración entre a universidade e os pequenos asteleiros para mellorar en moitos aspectos que sen a colaboración da universidade serian difíciles de acadar.

MANTEMENTO

Este aspecto que foi inxustamente manexado como inconvinte, é hoxe un factor no que os barcos de madeira de nova xeración teñen clara vantaxe con outros materiais polo desenrroo dos epoxis, lasurese sobre todo pola utilización de madeiras nobres nos acabados.

CONCLUSIÓNS

Políticas equivocadas en vez de apostar por mellorar as técnicas de construcción naval en madeira e subvencionar a modernizacións dos pequenos asteleiros, apostaron por construírmasivamente en aceiro e poliéster, crendo, destexeito que a modernización de Galicia pasaba por imitar a paises como Xapón, esquecendo as potencialidades que a mestura entre a tradición e a aplicación das novas tecnoloxías poden facerpor estas embarcacións.

Aínda estamos a tempo de poñer en marcha unhaserie de medidas que dende aquí queremos trasladar as A.A.P.P. e outros estamentos e que quedarían bosquexadas nas seguintes propostas:

CONCLUSIÓN1) IMPLANTACIÓN DUN SISTEMA EFICAZ DE

CONTROL DE CALIDADE

Trataríase da elaboración e posta en marcha dun regulamento de construcción naval en madeira que inclúa os materiais dende a súa orixe, chegando incluso a introducirse a posibilidade de crear unha denominación de orixe e calidade para estas embarcacións que supoña un nivel claro de garantías ante o cliente. Para esto sería imprescindible o apoiodas consellerías implicadas, a colaboración da universidade, da inspección de buques e do propio sector, ca posta en marcha dun equipo de traballo interdisciplinario para acadar un regulamento que permitiría ás Inspeccións de Buques ter un ferramenta axeitada para a súa aplicación na CEE, á Universidade coñecer e valorar un tipo de construcción ca que perdeu contacto e ás administracións públicas ter a seguridade de estar apoiando un tipo de construcción único e de alto valor artesanal, sociocultural e sobre todo cun altísimo nivel de seguridade.

CONCLUSIÓNS

2) FORMACIÓN DE PROFESIONALES:

Resulta imprescindible o apoio do Departamento de Formación das Consellerías de pesca e industria paraimplantar un sistema eficaz para mellora-la formación dos profesionais existentes e formar novos profesionais, mediante cursos e escolas básicas de formación para perfecciona-las técnicas tradicionais coa aplicación de novas tecnoloxías (manexo de programas de construcción naval por ordenador, técnicas de emprego de madeira laminada, emprego de resinas epoxi, combinación de materiais, etc.) co fin de mellora-la calidade xeral e a durabilidade das embarcacións.

CONCLUSIÓNSNo tocante á formación tamén hai que resalta-lo tema da universidade: nun país onde máis da metade das embarcacións son de madeira e o os seus tripulantes superan o 60% resulta paradoxo que os enxeñeiros navais non coñecen este tipo de construcción ou o fan como anécdota.

3) POSTA EN VALOR DAS EMBARCACIÓNS:

Tratase de poñer en funcionamento sistemas particulares e xerais de imaxe e de marketing a nivel do público en xeral e dos profesionais do mar en especial, para elevar o concepto e a credibilidade das embarcacións de madeira. Estas campañas deberían chegar ó resto de España e ó estranxeiro de forma selectiva e incidir nos

aspectos ecolóxicos e de sostibilidade destas embarcacións.

3)

CONCLUSIÓNS

4) AXUDAS PARA A MODERNIZACIÓN DOS ASTELEIROS.

Sería necesario abrir unha liña de axudas específicas para a modernización dos estaleiros que lles facilite a introducción de novas tecnoloxías, de novas maquinarias e instalacións que lles permitan ofertar unha mellor calidade e unha maior competitividade, igual que se fixo con outro tipo de estaleiros.

5) ELIMINAR A COMPETENCIA DESLEAL.

PARA REMATAR

OS ARTESÁN E A UNIVERSIDADE SON A LUZ DO FUTURO, CORRESPONDE AS ADMINISTRACIÓNS PUBLICAS ACABAR CA DICOTOMÍA ACTUAL PROPOÑENDO FORMULAS QUE ESPLOTEN AS POTENCIALIDADES DESTE TIPO DE CONSTRUCCIÓNS.

A SEGURIDADE, ESTABILIDADE NAVEGABILIDADE,MANTEMENTO, ETC. AVALAN OS BARCOS DE MADEIRA.

O MEDIOAMBIENTE, A RACIONALIZACIÓN DOS RECURSOS, A SOSTEBILIDADE, O AFORRO ENERXÉTICO, ESTAN DA NOSA PARTE.

SERA CUESTIÓN DE REMOVER CONCIENCIAS