A HISTORIA E A LENDA DUNHA BATALLA DECISIVA PARA A GUERRA DA INDEPENDENCIA ESPAÑOLA

Foi Concello ata 1960, pero actualmente é unha parroquia do concello de Pontevedra.

Está entre Pontevedra e Vigo e antes era o mellor lugar para comunicarse con este último pola costa.

Ten sobre 1.111 habitantes. O seu emblema é unha ponte de orixe romano que

serve para cruzar o río Verdugo.• Ten 144 metros de lonxitude e 10 ollos apuntados e

semicirculares.

Francia vai invadir Portugal e aínda que entra en España como amigo, enseguida demostra que o que realmente quere e conquistar a Península Ibérica enteira.

A Guerra da Independencia comeza tras un levantamento en Madrid debido a que Fernando VII abdica en Xosé Bonaparte obrigado por Napoleón.

Comeza unha guerra contra Francia que nun principio tiña un exercito máis poderoso.• En España aparecen por primeira vez as guerrillas que eran

grupos de civís armados que coñecían moi ben o territorio e atacaban aos soldados franceses “polas costas”. Tiveron moita importancia na batalla de Pontesampaio, tanta coma a axuda do exercito británico.

A victoria de Soult en Elviña deixa vía libre para en dúas semanas conquistar todas a cidades importantes galegas.• Ney que viña con Soult queda encargado de controlar o norte

de Galicia e Asturias e establece o campamento en Lugo.• Soult pasa para Portugal.

A finais de marzo recuperase Pontevedra, Vigo e Tui que rompen o regreso de Soult por alí.

Ney recibe información de que o marqués de la Romana está en Asturias e marcha para alí.• Comete un erro xa que Soult que volve de Portugal ten

dificultades para o regreso por Ourense. Reúnense en Lugo e acordan que Soult

buscará ao marqués polo Sur interior do país e Ney recuperará Pontevedra e Vigo.

7 de xuño de 1809:• A chegada de Ney a Pontesampaio estaba

anunciada xa que se aproximaba con 10.000 infantes, 1200 cabalos,13 pezas de artillería, 4.000 fusiles e víveres.

• As forzas epañolas ao mando do conde Noroña esperaban en Pontesampaio por Ney.

• Ás 10 da mañá Ney envía 35 homes para realizar un recoñecemento, pero ningún regresa.

• Ney iniciou un ataque frontal contra a ponte que foi rexeitado.

• Ás 5 da tarde volveu a intentalo pero volveu a fracasar.

• Intentou flanquear o río pola dereita onde era máis estreito pero tampouco o conseguiu.

• Ney retirouse durante a noite.

8 de xuño de 1809:• Ney esperou ao mediodía para intentar

cruzar coa baixamar pola zona máis ancha e de menos corrente pero foi sorprendido pola rápida e certeira actuación das lanchas cañoneiras de O’Dogherty que provocaron moitas baixas no seu exercito.

• Tamén os “canóns de pau” feitos con troncos de carballo furados e que funcionaban como canóns artesanais poideron contribuir á victoria.

• O Mariscal Ney retirouse contra á noite.

9 de xuño de 1809:• Ney ordenou a retirada das súas tropas.

As tropas retiraronse pola mañá sendo os rezagados perseguidos e matados polas guerrillas.

Tras a marcha dos franceses soou a Muiñeira de Pontesampaio como símbolo da vitoria.

Ademais dise que Ricardo Portela, gaiteiro de Viascón, chamoulle ao grupo que creou cos seus irmáns “Airiños do cañón de buxo” en referencia aos “canóns de pau” utilizados na batalla.

É a muiñeira que segundo a lenda se tocou ao finalizar a batalla de Pontesampaio e está recollida no cancioneiro de José Inzenga.• Está en Do Menor• A partitura recollida no cancioneiro realmente é para

piano.• Aínda que Inzenga di que se tocou durante a batalla

e que botou aos franceses fóra, non hai maneira de demostralo.

• Hai documentos manuscritos pertencentes a Inzenga que relacionan esta muiñeira cun himno patriótico polos que a José tiña moito interese, concretamente o “Himno de la Guerra de la Independencia”.

• Está grabada por moitos grupos galegos e ultimamente foi versionada por Bellón Maceiras.

PARTITURA PARA PIANO PARTITURA PARA GAITA

Encontramos tamén outras versións como xa dixemos antes:• A versión de Bellón Maceiras Quinteto

(videoclip grabado no Parque do Pasatempos de Betanzos).

http://es.wikipedia.org/wiki/Puente_Sampayo http://gl.wikipedia.org/wiki/Ponte_Sampaio,_Pontevedra http://gl.wikipedia.org/wiki/Guerra_da_Independencia_

espa%C3%B1ola http://www.wenceslaofernandezflorez.org/blog/?p=240

4 http://www.galiciamaxica.eu/Sitios/PONTEVEDRA/

SOUTOMAIOR/Pontesampaio.html http://juanluna.wordpress.com/2008/05/02/

pontesampaio-y-los-canones-de-pau/ http://es.wikipedia.org/wiki/Batalla_de_Puentesampayo http://gl.wikipedia.org/wiki/Batalla_de_Ponte_Sampaio http://www.lavozdegalicia.es/vigo/

2009/06/07/0003_7768633.htm http://www.youtube.com/watch?v=8VbnPndV63I Cantos e bailes da Galiza / Inzenga, José ; estudo e

edição crítica de José Luís d. P. Orjais. Editorial: Ourense : Difusora de Letras, Artes e Ideas, 2005