!

!

Lorem&Ipsum&

DÍA$DA$CONSTITUCIÓN$

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$6$de$decembro$!!!

&IES&DE&CURTIS&

&Educación&para&a&Cidadanía&e&os&Dereitos&Humanos&

&

!

!

INTRODUCIÓN&&Vivimos&en&comunidade&!Para! conseguir! unha! convivencia! pacífica!

en& comunidade! neesitamos! coñecer! os! nosos!dereitos! e! os! dereitos! dos! demais! e,! tamén,!cumprir!cos!nosos!deberes.!!

Algúns! destes! dereitos! e! deberes! están!recollidos!na!Constitución&&

Como! sabes,! a! nosa! nación! forma! parte!dunha!comunidade!maior,!A&Unión&Europea.! Isto!fai! necesario! que,! ademais! da!nosa& Constitución!onde! se! recollen! os! nosos! dereitos! e! deberes!como! españois,! exista! unha! Constitución! a! nivel!Europeo! onde! tamén! aparezan! os! dereitos! e!deberes!que!temos!como!cidadáns!europeos.!!

O! día! 6! de! Decembro! conmemoramos! o!trixésimo& cuarto& Aniversario& da& Constitución&Española!que,!como!cidadáns,!debemos!coñecer;!aproveitaremos! esta! ocasión! para! acercarnos! un!pouco! tamén! ó! coñecemento! da! Constitución&Europea.!!

Seguramente!hai!moitas! cousas!de!ambas!constitucións! que! non! coñeces.! Este! caderniño!pretende! axudar! a! que! empeces! a! contestarte!algunhas! preguntas.! Pon! moita! atención! e,! xa!sabes,!se!non!entendes!algo!debes!preguntar.!!

QUE&É&UNHA&CONSTITUCIÓN?&&

A! Constitución! é! un! texto! no! que!aparecen!as!leis!fundamentais!dun!Estado!(país)!ou! de! un! conxunto! de! Estados.! Estas! leis!establecen:!como!funcionan!as! institucións,!cal!é! a! forma! política! do! Estado,! que! valores! se!defenden,! cales! son!os!dereitos!e!deberes!dos!cidadáns.!

!Os! españois! temos! unha! Constitución!

que! foi! aprobada! en! 1978! e,! como! di! Ramón!Tamames,! Santigo! deputado! e! concelleiro! do!Concello! de! MadridS! ,! a! Constitución! marca! a!diferenza!entre!os!súbditos!e!os!cidadáns:!

!“A lectura da Constitución

ten importantes consecuencias que cabe valorar dende un principio se temos ben clara a diferenza abismal que se dá entre o súbdito (...), que se inhibe nas súas propias capacidades, e o cidadán, que coñecendo os seus dereitos sabe exercitalos, e que aceptando as súas obrigas as cumpre con orgullo. Diferenza (...) que, en gran medida, é imputable ó coñecemento que se teña da lei básica da comunidade”

Ramón Tamames, Introducción a la Constitución Española

Tamén!existe!unha!Constitución!Europea!que!afecta!a!todos!os!países!que!forman!parte!da!Unión!Europea,!entre!eles!España.!

!!

!

!

A!ESPAÑA!DEMOCRÁTICA! ●&A&Constitución&do&78&é&o&froito&dun&longo&proceso&cuxos&avances&e&retrocesos&máis&importantes&foron:&S A!Constitución!de!1812!–que!converte!a!España!nunha!monarquía!constitucionalS!S A!Constitución!de!1931!–que!converte!a!España!nunha!República!democráticaS!e!S A!ditadura!do!xeneral!Franco!–que!anula!a!separación!de!poderes,!o!pluralismo!político!e!os!Estatutos!de!Autonomía,!ó!tempo!que!establece!o!catolicismo!como!relixión!oficial!!

●! A& Transición& española& lévase& a& cabo& baixo& a&ameaza& do& terrorismo& e& o& golpismo;& une& os&esforzos& da& Monarquía,& as& forzas& políticas& e&sociais,&e&o&pobo;&ten&como&fitos&políticos:&

S A! Lei! para! a! Reforma! Política! –aprobada!en!referendo!en!1976S,!!

S As!eleccións!xerais!de!1977!e!!S A! aprobación! en! referendo! da!

Constitución!en!1978.!!!●& A& Constitución& de& 1978& establece/consagra& o&seguinte:&

W O!ESTADO!ESPAÑOL!É!UNHA!MONARQUÍA!PARLAMENTARIA:!O!REI!REINA,!PERO!NON!GOBERNA,!E!A!SOBERANÍA!DESCANSA!NO!POBO! E! OS! SEUS! REPRESENTANTES,! AS!CORTES!

W A!SEPARACIÓN!DE!PODERES!W A!SOBERANÍA!DA!LEI!W O!PLURALISMO!POLÍTICO!W OS! DEREITOS! HUMANOS! POLÍTICOS! E!

SOCIAIS! (DECLARACIÓN! UNIVERSAL! DOS!DEREITOS!HUMANOS)!

W UN!ESTADO!SEN!RELIXIÓN!OFICIAL!E!CON!LIBERDADE!DE!CULTOS!

W O! CAPITALISMO! DE! MERCADO! E! A!PROPIEDADE! PRIVADA,! PERO! SOMETIDOS!Ó!BEN!SOCIAL!

W UN! SISTEMA! DE! GARANTÍAS!CONSTITUCIONAIS!

W UN! ESTADO! DESCENTRALIZADO:! AS!COMLUNIDADES! AUTÓNOMAS,! QUE!CONTAN! CUN! PARLAMENTO! E! GOBERNO!AUTÓNOMOS,! E! UN! TRIBUNAL! SUPERIOR!DE!XUSTIZA!

!

$A$

CONSTITUCIÓN$ESPAÑOLA$

!

!

VEXAMOS&&ESQUEMATICAMENTE&O&PROCESO&QUE&LEVOU&DENDE&O&FRANQUISMO&Á&DEMOCRACIA:!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

SON&ÓRGANOS&CONSTITUCIONAIS&FUNDAMENTAIS:&

!

!

QUE&É&UNHA&MONARQUÍA&PARLAMENTARIA?&

O!Estado!español!é!unha!monarquía&parlamentaria.!!!Monarquía!quere!dicir!que!o!Xefe&do&Estado&é&o&Rei.!Por!iso!dicimos!que!España!é!un!reino.!Dende!1975!o!rei!de!España!é!Juan&Carlos&I,!da!dinastía!dos!Borbóns.!É!o!xefe!do!exército!e!o!máximo!representante!do!noso!país!no!exterior.!!A!monarquía!española!é!parlamentaria,!é!dicir,!o!poder! reside&no&pobo!que!o!exerce!a! través!dos! seus!representantes!no!Parlamento.!Por!tanto,!é!o!Parlamento!quen!dirixe!a!política!española.!O!parlamento!español!recibe!o!nome!de!Cortes&Xerais.!As!Cortes!son!elixidas!polos!votos!dos!cidadáns!e,!por!iso,!o!noso!sistema!político!é!democrático.!!

OS&PODERES&DO&ESTADO&ESPAÑOL&

Para!organizar!o!funcionamento!do!noso!país,!o!Estado!exerce!tres!importantes!poderes:!!!!O&PODER&LEXISLATIVO:&&encargado!de!facer!as!leis.!Son!as!Cortes&Xerais!as!que!teñen!este!poder.!As!Cortes!están!formadas!polo!Congreso&dos&Deputados&e&o&Senado.!Os!deputados!e!os!senadores!son!elixidos!polos!cidadáns!nas!eleccións&xerais,!que!se!celebran!cada!catro&anos.&&!!O&PODER&EXECUTIVO:&&encargado!de!gobernar,!é!dicir,!poñer!as!leis!en!práctica.!É!o!Goberno!o!que!posúe!este!poder.!Tamén!se!ocupa!de!dirixir!os!asuntos!públicos!(educación,!sanidade,!etc.).!O!goberno!está!formado!por:!!!O!Presidente,&que!é!elixido!polas!Cortes!e!nomeado!polo!Rei.!!Os!ministros,!nomeados!polo!Presidente,!ocúpanse!cada!un!dunha!área!(ministro!de!Educación!e!Cultura,!ministro!de!Sanidade…).!!O!Goberno!toma!as!súas!decisións!nunha!reunión!semanal!chamada!Consello&de&Ministros.!!!!O&PODER&XUDICIAL:&&encargado!de!xulgar!se!as!leis!se!cumpren!ou!non!e!aplicar!sancións!cando!sexa!necesario.!Está!formado!polos!xuíces&e&maxistrados.!

!

!

PODE&REFORMARSE&A&CONSTITUCIÓN?&

A!Constitución!de!1978!é!a!máis!estable!e!duradeira!da!nosa!historia.!Non!obstante!a&soberanía&nacional&pode&reformar&a&Constitución!se!se!considera!preciso!adaptala!ás!novas!necesidades!ou!circunstancias!da!sociedade.!!A!propia!Constitución!establece!no!Título!X!un!procedemento!complexo!de!reforma!que!garanta!a!seguridade!e!o!desexo!dos!españois:!W disolución!das!Cortes,!W celebración!de!novas!eleccións!e!W aprobación!das!reformas!en!referendo.!

UN&POUCO&DE&EXERCICIÓN&MENTAL...&

!!Contesta!as!seguintes!preguntas:!!!!Cada!canto!tempo!se!celebran!as!eleccións!xerais?!_________________________________!!!!Por!quen!son!elixidas!as!Cortes!Xerais?!__________________________________________!!!!Quen!elixe!e!nomea!ó!Presidente!do!Goberno?!____________________________________!!!!Quen!forma!o!Goberno?!______________________________________________________!!!!Que!é!o!Consello!de!Ministros?!_________________________________________________!!!!Quen!nomea!ós!Ministros?!____________________________________________________!!

!!Que!significa!que!o!voto!debe!ser!“Universal”?!______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

!!Completa!as!seguintes!frases:!!O!Estado!español!é!unha!_________________________!porque!o!Xefe!de!Estado!é!o!___________!!As! Cortes! son! elixidas! por! ________________________,! e! por! iso! o! noso! sistema! político! é!________________________!!España! organízase! a! través! de! tres! poderes,! que! son:! o! poder! __________________! encargado! de!__________________!e!exercido!por!__________________!.;!o!poder!____________________!encargado!de! ________________________________! e! exercido! por! _______________________;! e! o! poder!_________________________!encargado!de!_____________________________!e!exercido!por!os!xuíces!e!maxistrados.!

!

!

Consulta un exemplar da Constitución española e elixe a resposta adecuada en cada caso.

Encontrarás o Texto da Constitución en:

http://narros.congreso.es/constitucion/constitucion/indice/index.htm

&&&&Como&se&concreta&a&cuestión&que&se&formula&sobre&os&seguintes&artigos?&a)!!O!Artigo!6!da!Constitución!española,!no!Título!Preliminar,!fala!dos!partidos!políticos,!indicando!que!son!expresión!do!pluralismo!político.!Como!di!que!ha!ser!a!súa!estrutura!interna!e!o!seu!funcionamento?!!................................................................................................................................................................................Escolle!a!opción!correcta:!!!!!!DIALOGANTE!/!DEMOCRÁTICO!/!XERÁRQUICO!/!PLURAL!!b)!!No!Artigo!15,!dentro!do!Título!I!sobre!dereitos!e!deberes!fundamentais,!condénase!a!tortura!e!declárase!abolida!a!pena!de!morte.!Pero,!que!excepción!pon!e!en!que!circunstancia?!...............................................................................................................................................................................Escolle!a!opción!correcta:!!S!na!lexislación!militar!para!tempo!de!guerra!/!S!na!lexislación!sobre!terrorismo!e!non!sempre!/!S!na!lexislación!militar!en!todo!tempo!/!S!na!lexislación!sobre!violencia!de!xénero.!!c)&No!Título!II,!centrado!na!Coroa,!o!artigo!55.1!especifica!a!orde!de!sucesión!á!Coroa,!afirmando!que!é!hereditaria.!!Pero,!indica!preferencias!de!xénero?!!..............................................................................................!Escolle!a!opción!correcta:!!NON!NINGUNHA!/!!SI,!A!MULLER!ANTES!QUE!O!HOME!!/!SI,!O!HOME!ANTES!QUE!A!MULLER!!d)!!Dentro!do!Título!III,!no!artigo!66.2!indícanse!catro!funcións!das!Cortes!Xerais:!exercer!a!potestade!lexislativa,!controlar!a!acción!do!goberno,!outras!competencias!que!lle!atribúe!a!Constitución,!pero,!cal!é!a!función!que!falta?..................................................................................................................................................!Escolle!a!opción!correcta:!!S!Aprobar!os!Presupostos!/!S!Elixir!os!membros!do!Senado!/!S!Escoller!o!ministros!do!goberno!/!S!Revisar!e!ratificar!as!leis!!e)!!No!Título!IV,!o!artigo!108!declara!que!todo!o!Goberno!é!responsable!da!súa!xestión!política!ante!o!Congreso!dos!Deputados.!Como!é!esta!responsabilidade?!!!................................................................................!Escolle!a!opción!correcta:!!S!Cada!ministro!do!que!fixo!/!S!Só!o!presidente!e!de!todo!/!S!Solidariamente,!todos!de!todo!!f)!!O!Título!VI!da!Constitución!céntrase!no!poder!xudicial;!no!artigo!120!especifícase!cómo!serán!as!actuacións!xudiciais.!Como!serán?!!......................................................................................................................!Escolle!a!opción!correcta:!!S!Públicas!e!predominantemente!por!escrito!/!S!Públicas!e!predominantemente!orais!/!S!Secretas!e!predominantemente!por!escrito!!g)!!O!Título!VII!trata!de!Economía!e!Facenda;!o!artigo!128.1!afirma!que!toda!a!riqueza!do!país,!sexa!de!quen!sexa,!está!subordinada!a!un!interese.!Que!interese?!...........................................................................................!Escolle!a!opción!correcta:!!ECONÓMICO!/!!TERRITORIAL!/!!XERAL!/!!PARTICULAR!

!

!

h)&!No!Título!VIII!fálase!da!Organización!Territorial!do!Estado,!é!dicir,!das!Autonomías.!No!artigo!138.2!indícase!que!os!diferentes!estatutos!das!Comunidades!non!poden!implicar!un!tipo!de!privilexios.!Cales!non?....................................................................................................................................................................!Escolle!a!opción!correcta:!!CULTURAIS!E!HISTÓRICOS!!/!!ECONÓMICOS!OU!SOCIAIS!!/!!HISTÓRICOS!E!POLÍTICOS!!/!!RELIXIOSOS!E!SOCIAIS!!!!!Indica!a!cal!dos!tres&poderes&(lexislativo,&executivo,&xudicial)&corresponde!cada!unha!das!seguintes!entidades:!!!(podería!darse!o!caso!de!que!non!se!corresponda!con!ningún!deles)!1.!!O!Parlamento!e!o!Senado!......................................................................................................................................................................!2.!!O!Tribunal!Constitucional!......................................................................................................................................................................!3.!!O!Consello!de!Ministros!......................................................................................................................................................................!4.!!A!Igrexa!católica!......................................................................................................................................................................!5.!!O!Tribunal!de!Contas!......................................................................................................................................................................!6.!!O!rei!como!Xefe!de!Estado!......................................................................................................................................................................!7.!!Os!Gobernos!autonómicos!......................................................................................................................................................................!8.!!O!Valedor!do!Pobo!......................................................................................................................................................................!9.!!O!Ministerio!de!Educación!......................................................................................................................................................................!10.!!O!Ministerio!de!Facenda!

&&Completa&o&seguinte&cadro:!

!

!

CO NSTITUCIÓN ESPAÑOLA Preámbulo A nación española, desexando que se estableza a xustiza, a liberdade e a seguridade e que se promova o ben de cantos a integran, no uso da súa soberanía, proclama a súa vontade de:

Garantir, dentro da Constitución e das leis, a convivencia democrática,

conforme unha orde económica e social xusta. Consolidar un Estado de dereito que asegure o imperio da lei como

expresión da vontade popular. Protexer a tódolos españois e pobos de España no exercicio dos dereitos

humanos, das súas culturas e tradicións, das súas linguas e institucións. Promover, para asegurarlles a todos unha digna calidade de vida, o

progreso da cultura e da economía. Establecer unha sociedade democrática avanzada, e Colaborar no fortalecemento dunhas relacións pacíficas e de eficaz

cooperación entre tódolos pobos da Terra. En consecuencia, as Cortes aproban e o pobo español ratifica a seguinte CONSTITUCIÓN Título preliminar Artigo 1 Artigo'1'

1. España constitúese nun Estado social e democrático de dereito, que propugna como valores superiores do seu ordenamento xurídico a l iberdade, a xustiza, a igualdade e o plural ismo pol ít ico.

2. A soberanía nacional res ide no pobo español , do que emanan os poderes do Estado.

3. A forma pol ít ica do Estado español é a monarquía parlamentaria 'Artigo 2 !A Constitución fundaméntase na indisoluble unidade da nación española, patria común indivis ible de tódolos españois , e recoñece e garante o dereito á autonomía das nacionalidades e rexións que a integran e a sol idariedade entre todas elas . !

!

!

QUE&DEREITOS&E&QUE&DEBERES&ESTABLECE&A&NOSA&CONSTITUCIÓN?&!

&Principais&dereitos:&&

o O! dereito& á& vida.! Este! dereito! signifia! a!desaparición!da!pena!de!morte,!da!tortura!e!dos!malos!tratos!físicos!ou!morais.&

o Dereito& á& liberdade& de& ideas& e& de& crenzas!relixiosas!ou!políticas.&

o Dereito&á&liberdade&e&á&seguridade.!Significa!que!ninguén!pode!ser!detido!sen!motivo.&

o Dereito&á&intimidade,!á!vida!privada.!Supón!que!ninguén!pode!violar!o!noso!domicilio!ou!a!nosa!correspondencia.&

o Dereito& a& expresar& libremente& as& nosas&ideas.&

o Igualdade&ante&a&lei,!sen!discriminación!por!nacemento,!raza,!sexo!ou!relixión.&

o Dereito& á& Educación& Básica& obrigatoria& e&gratuita.! Isto! significa! que! tódolos! rapaces!ata! os! 16! anos! poden! e! deben! recibir!educación! e! que! existen! centros! onde! a!educación!é!gratuita.&

o Dereito&á&protección&da&saúde,!á!educación!física!e!o!deporte.&

o Dereito&a&un&medio&ambiente&san,!así!como!o!deber!de!conservalo.&

&&Principais&deberes:&&

o Participar& nos& asuntos& públicos! e! isto! é!posible!mediante&o&voto!nas!eleccións.!O!voto! debe! ser! universal,! é! dicir,! que!ninguén! está! privado! do! dereito! ó! voto,!unha! vez! acadada! a!maioría! de! idade.!O!voto!é!libre!e!segredo.&

o Traballar! e! recibir! por! elo! un! salario!suficiente.&

o Contribuír& ós& gastos& públicos,! mediante!o!pago!de!impostos.&

o O!deber!de!defender&España.&o O&deber&de&axudar&ós&demais!en!casos!de!

grave!risco!ou!catástrofe.&!

COMPROBA&SE&VAS&ENTENDENDO&O&LIDO:&

&&&Completa&o&seguinte&texto:&&A-Constitución-é-a-______________-que-sinala-todos-os-________________-e-os-_______________-de-todos-os-_______________,-incluídos-os-gobernantes.-Tamén-establece-a-nosa-______________________________,-a-_______________________________-e-a-organización-______________________________-en-Comunidades-Autónomas.-- *&&&Contesta&as&seguintes&preguntas:&&!!En!que!data!foi!aprobada!a!actual!Constitución!Española?!_______________________________!!!Por!quen!foi!elaborada!a!actual!Constitución?!_________________________________________!_________________________________________________________________________________!!!Por!quen!foi!aprobada!dita!Constitución?!_____________________________________________!!

!

!

!!Une&con&frechas&formando&frases&correctas:!!!!!!España!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!é!unha!Monarquía!Parlamentaria!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!é!unha!Comunidade!Autónoma!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!está!organizada!en!Comunidades!Autónomas!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!é!un!país!democrático!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!é!unha!República!!!!!!!Une&cada&dereito&co&deber&correspondente:&!!

DEREITOS& ! DEBERES&Dereito! á! inviolabilidade! da!correspondencia!

! Deber!de!non!abrir!a!correspondencia!allea!

Dereito!á!cultura! ! Deber!de!crear!postos!de!traballo!

Dereito!ó!traballo! ! Deber!de!non!roubar!e!de!non!expropiar!sen!causa!xusta!

Dereito!á!propiedade! ! Deber!de!convocar!eleccións!Dereito!á!participación!política! ! Deber!de!crear!escolas!!

!

!

!Completa&as&seguintes&frases&de&xeito&que&expresen&correctamente&os&principios&políticos&máis&importantes&do&actual&Estado&democrático&español:&&&

&

!

A!soberanía!reside!no!...........................................................!español.!

Os!...................................................................................!políticos!expresan!o!pluralismo!político.!

Os!españois!son!...............................................................................!ante!a!lei.!

A!Constitución!recoñece!e!garante!o!dereito!de....................................................das!nacionalidades!e!rexións!do!Estado.!

A!forma!de!goberno!existente!en!España!é!unha!........................................................!parlamentaria.!

A!Constitución!de!1978!establece!unha!.................................................!de!poderes.!Estes!poderes!son:!executivo,!...................................!e!xudicial.!

Os!españois!teñen!recoñecidos!os!seus!...........................................!básicos:!vida,!liberdade!xustiza,!etc.!

Os!cidadáns!poden!participar!na!política!directamente!ou!por!medio!de!....................................!elixidos!por!sufraxio!...................................!

!!

!

!

COMO!SE!ORGANIZA!TERRITORIALMENTE!ESPAÑA?!

'

DIVISIÓN$DO$TERRITORIO$ESPAÑOL$

España! está! dividida! en! municipios,! provincias! e!Comunidades!Autónomas.!!Os&municipios&&O!municipio!é!a!organización! territorial!máis!pequena!do!Estado.! O! territorio! que! abarca! un! municipio! chámase!término&municipal!e!comprende!o!núcleo&de&poboación!e!as!terras!que!o!rodean,!aínda!que!estean!despoboadas.!!Un! municipio! termina! onde! empeza! o! término! municial!veciño.!Tamén!pode!limitar!co!mar!ou!con!outro!país.!!Uns!municipios!son!máis!extensos!que!outros.!!As&provincias&&A! provincia! é! unha! división! do! territorio! composta& de&varios& municipios.! Varios! municipios! forman! unha!comarca,! pero! as! comarcas! non! teñen! carácter!administrativo.!!Unha! provincia! pode! ser!marítima,! se! limita! co! mar,! ou!interior!se!só!limita!con!outras!provincias.!Unha!provincia!tamén! pode! ser! insular! se! o! seu! territorio! está! formado!por!illas.!!España!ten!cincoenta&provincias.!Unhas!son!moi!extensas!como! Cáceres! ou! Badajoz.! Outras! son! máis! pequenas!como!as!provincias!vascas.!!Cada!provincia!ten!a!súa!capital.!O!nome!da!provincia!e!o!da!capital!correspondente!adoita!ser!o!mesmo.!!As&Comunidades&Autónomas!!A!actual!división!de!España!en!Comunidades!Autónomas!é!bastante!recente.!!Hai!comunidades!uniprovinciais&ou!de!unha!soa!provincia.!Por! exemplo,! Murcia.! Outras! Comunidades! Autónomas!compóñense!de&varias&provincias.!Por!exemplo,!Andalucía!ten!oito!provincias.!!España! está! dividida! en! dezasete! Comunidades!Autónomas,! cada! unha! coas! súas! provincias.! Á! súa! vez!cada!Comunidade!Autónoma!ten!a!súa!capital.!

!

!

!!!!!!!!!!!!TRABALLANDO&CO&MAPA&...&

Cras'faucibus'tempor'magna.'Maecenas'dapibus'sodales'erat.'Aenean'sem'felis.'

&&Primeiro,&explica&a&diferenza&que&existe&entre&Comunidade&Autónoma,&Municipio&e&Provincia:&______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

&&Agora&sitúa&no&mapa&de&páxina&anterior&as&17&Comunidades&Autónomas&coas&súas&respectivas&provincias.!

!

!

OS&SÍMBOLOS&DO&ESTADO&ESPAÑOL&!Os! símbolos! do! Estado! español! aparecen! recollidos! na! Constitución! e! son! a! bandeira,! o! escudo! e! o!himno.!!

A!bandeira!ten!dúas!franxas!horizontais!vermellas!e!unha!amarela!no!centro.!A!franxa!amarela!é!de!dobre!anchura!que!a!vermella.!

O! escudo! recolle! algúns! símbolos! dos! antigos! reinos! españois.! Na! parte!superior!ten!unha!coroa,!símbolo!da!monarquía.!

O! himno! é! instrumental! e! non! ten! letra.! Interprétase! en! tódolos! actos!oficiais!en!que!interveñen!os!reis!e!na!maioría!dos!actos!solemnes!do!Estado!español.!

A&CONSTITUCIÓN&EUROPEA&

&SE&XA&TEMOS&UNHA&CONSTITUCIÓN,&POR&QUE&OUTRA&EUROPEA?&&A! democracia! supuxo! para! España,! entre! outras! cousas,! a! posibilidade! de! ingresar! en! organismos!internacionais! acordes! co! ordenamento! constitucional! do! noso! país.! Así! España! forma! parte! da! Unión!Europea!(EU)!dende!o!1!de!xaneiro!de!1986.!A!UE!pretende!promover!a!unidade!económica!e!política!dun!conxunto!de!países!europeos!que!durante!a!primeira!metade!do!século!XX!viviron!a!desunión!entre!os!seus!membros!e!foron!o!escenario!da!Primeira!e!Segunda!Guerra!Mundial.!Caracterízase!por!ser:!!• Un!espazo& económico& integrado,! sen! fronteiras! económicas! entre! os! países!membros,! con! gran!liberdade!para!o!tráfico!de!mercadorías!e!cunha!moeda!única!dende!o!ano!2002:!o!euro.!• Un! espazo& físicoWpolítico! onde! tódolos! cidadáns! dos! países! membros! poden! estudar,! vivir! e!traballar.!!

!

!

Na!!“Unión!Europea”!conviven!hoxe!en!día!vinte!e!sete!países.!Esta!Unión!dos!países!de!Europa!non!é!algo!que!se! fixera!da!noita!á!mañá,! senón!que!é!o! resultado!de!moitas! reunións,!acordos!e! tratados!dende!practicamente!o!ano!1945.!!!Vexamos!esquematicamente!a!historia!da!Unión!Europea:!!Os&Pais&Fundadores&da&UE&&Os!líderes!visionarios!seguintes! inspiraron!a!creación!da!Unión!Europea!en!que!vivimos!hoxe.!Sen!a!súa!enerxía!e!motivación!non!viviriamos!na!esfera!de!paz!e!estabilidade!que!tomamos!por!descontada.!Dende!os!guerreiros!da!resistencia!aos!avogados,!os!pais!fundadores!eran!un!grupo!variado!de!xente!que!tiña!os!mesmos! ideais:!unha& Europa& pacífica,& unida& e& prosperante.! Ademais! dos! pais! fundadores! indicados! a!continuación,!moitos!máis!traballaron!sen!descanso!para!o!proxecto!europeo!e!inspirárono.!!!!!• Konrad Adenauer • Joseph Bech • Johan Beyen • Winston Churchill • Alcide de Gasperi • Walter Hallstein • Sicco Mansholt • Jean Monnet • Robert Schuman • Paul-Henri Spaak • Altiero Spinelli

Breve&historia&da&Unión&Europea:&&1945&W&1959&Europa&pola&paz&W&os&albores&da&cooperación&A! Unión! Europea! naceu! co! anhelo& de& rematar& cos& frecuentes& e& cruentos& conflitos& entre& veciños! que!culminaran!na!Segunda!Guerra!Mundial.!Nos!anos!50,!a!Comunidade!Europea!do!Carbón!e!do!Aceiro!é!o!primeiro!paso!dunha!unión!económica!e!política!dos!países!europeos!para!lograr!unha!paz!duradeira.&Os&seus& seis& fundadores& son&Alemaña,&Bélxica,& Francia,& Italia,& Luxemburgo&e&o&Países&Baixos.! Ese!período!caracterízase!pola!guerra&fría&entre&o&leste&e&o&oeste.!As!protestas!contra!o!réxime!comunista!en!Hungría!son!esmagadas!polos!tanques!soviéticos!en!1956;!ao!ano!seguinte,!a!Unión!Soviética!toma!a!dianteira!na!carreira!espacial!ao! lanzar!o!Sputnik!1,!primeiro!satélite!artificial.!Tamén!en&1957&se&asina&o&Tratado&de&Roma,&polo&que&se&constitúe&a&Comunidade&Económica&Europea&(CEE)&ou&«mercado&común».!!1960&W&1969&Os&«vibrantes&60»&W&unha&etapa&de&crecemento&económico&Nos! anos! 60! xorde! a! «cultura! nova»,! avivada! por! grupos! musicais! como! os! Beatles! que! atraen!muchedumbres!de!adolescentes!onde!queira!que!vaian,!contribúen!a!estimular!unha!revolución!cultural!e!agrandan!a!brecha!xeracional.!É!un!bo!momento!para!a!economía,!favorecido,!entre!outras!cousas,!porque!os&países&da&UE&deixan&de&percibir&dereitos&de&alfándega&polas&transaccións&comerciais&entre&si.!Tamén!acordan! exercer! un! control& conxunto& da& produción& alimentaria! e,! deste! modo,! garántese! un!abastecemento!suficiente!que,!mesmo,!chega!a!desembocar!pronto!no!excedente!de!produción!agrícola.!Maio&de&1968&é&recordado&pola&revolta&estudantil&en&París,!e!moitos!cambios!na!sociedade!e!os!hábitos!de!vida!relaciónanse!coa!chamada!«xeración!do!68».!

!

!

1970&W&1979&A&Comunidade&crece&W&primeira&ampliación&&O!1!de!xaneiro!de!1973!Dinamarca,&Irlanda&e&o&Reino&Unido!entran!a!formar!parte!da!Unión!Europea,!co!que!o!número!de!Estados!membros!aumenta!a!nove.!A!guerra!araboisraelí!de!outubro!de!1973,!breve!pero!brutal,!dá!lugar!a!unha!crise&da&enerxía!e!a!problemas!económicos!en!Europa.!Co!derrocamento!do!réxime!de!Salazar!en!Portugal!en!1974!e!a!morte!do!xeneral!Franco!en!España!en!1975!desaparecen&as&últimas&ditaduras&«de&dereitas»&de&Europa.!A!política!rexional!da!UE!empeza!a!transferir!grandes!cantidades!para!crear!emprego!e!infraestruturas!nas!zonas!máis!pobres.!O&Parlamento&Europeo&aumenta&a&súa&influencia&nos&asuntos&da&UE&e,&en&1979,&é&elixido&por&vez&primeira&por&sufraxio&universal.&&1980&W&1989&Europa&cambia&de&cara&W&a&caída&do&muro&de&Berlín&O!sindicato!polaco!Solidarno!e!o!seu!dirixente,!Lech!Walesa,!fanse!famosos!en!Europa!e!en!todo!o!mundo!tras!as!folgas!dos!estaleiros!de!Gdansk!en!verán!de!1980.!En!1981!Grecia!pasa!a!ser!o!décimo!membro!da!UE,!e,!cinco!anos!máis!tarde,!súmanse!España!e!Portugal.!En!1986!asínase!a!Acta!Única!Europea,!tratado!que!constitúe!a!base!dun!amplo!programa!de!seis!anos,!destinado!a!eliminar!as!trabas!á!libre!circulación!de!mercadorías!a!través!das!fronteiras!da!UE,!e!que!dá!orixe,!por!iso,!ao!«mercado!único».!O!9!de!novembro!de!1989!prodúcese!un!xiro!político!importante!cando!se!derruba!o!muro!de!Berlín!e,!por!primeira!vez!en!28!anos,!ábrese!a!fronteira!entre!as!dúas!Alemanias,!que!se!reúnen!pronto!nun!só!país.!!1990&W&1999&Europa&sen&fronteiras&Coa! caída! do! comunismo! en! Europa! central! e! oriental! os! europeos! séntense! máis! próximos.! En! 1993!culmina! a! creación! do! mercado! único! coas! «catro! liberdades»! de! circulación:! mercadorías,! servizos,!persoas!e!capitais.!A!década!dos!noventa!é!tamén!a!de!dous&Tratados:&o&de&Maastricht,&da&Unión&Europea,&de&1993,&e&o&de&Amsterdam&de&1999.!Os!cidadáns!preocúpanse!pola!protección!do!medio!e!pola!actuación!conxunta!en!asuntos!de!seguridade!e!defensa.!En!1995!ingresan!na!UE!tres!países!máis,!Austria,&Finlandia&e&Suecia.!Os!acordos&asinados&en&Schengen,!pequena!localidade!de!Luxemburgo,!permiten!gradualmente!ao! cidadán! viaxar! sen! ter! que! presentar! o! pasaporte! nas! fronteiras.!Millóns! de!mozos! estudan! noutros!países! con! axuda!da!UE.! A! comunicación! faise!máis! doado! á!medida! que! se! estende!o! uso! do! teléfono!móbil!e!de!Internet.!!2000&–&2009&Nova&ampliación&No&2002&imlántase&a&moeda&única:&o&Euro,!na!maioría!dos!países.!As!divisións!políticas!entre!a!Europa!do!leste! e! do! oeste! danse! por! resoltas! definitivamente! cando! en& 2004& dez& novos& países& ingresan& na& UE,&seguidos&doutros&dous&en&2007.!Como!se!realizaran!moitos!Tratados!dende!1957,!os!xefes!DeEstado!dos!distintos!países!da!U.E.!deciden!reunilos!toso!nunha!Constitución;!tras!case!dous!anos!e!medio!de!traballo,!o!29&de&outubro&de&2004&foi&firmada&en&Roma&a&Constitución&Europea&polos!jefes!de!Estado!e!de!Goberno!dos! 25! Estados!que!entón!eran!membros!da!U.E.! En! setembro&de&2008&unha& crise& financeira& sacode&a&economía&mundial,! facendo! que! estreite! a! cooperación! económica! entre! os! países!membros! da! UE.! O!Tratado& de& Lisboa,! que! achega& á& UE& institucións& modernas& e& métodos& de& traballo& máis& eficientes,! é!ratificado!por!todos!os!países!da!UE!antes!de!entrar!en!vigor!o!1!de!decembro!de!2009.!!2010&W&actualidade&Unha&década&de&oportunidades&e&desafíos&A!nova!década!arranca!cunha!grave&crise&económica,!pero!tamén!coa!esperanza!de!que!os!investimentos!en! novas! tecnoloxías! ecolóxicas,! máis! respectuosas! co! clima,! xunto! cunha! cooperación& europea& máis&estreita,!produzan!crecemento!e!benestar!duradeiros.!

!

!

Como! vimos! anteriormente,! a! Unión! Europea! baséase! nos! Tratados& Constitutivos! (Tratado! de! París! e!Tratado! de! Roma)! e! nos! Tratados! e! Actas! que! os!modifican! (Bruselas,! Acta! Única! Europea,!Maastricht,!Ámsterdam,! Niza! e! os! sucesivos! Tratados- de- Adhesión)! que! fixan! as! súas! normas! de! funcionamento! e!actuación.! Este! novo! documento! (coñecido! tecnicamente! como! “Tratado& Constitucional”)! reemprazaría!ditos!tratados!e!sería!semellante!á!constitución!dun!país.!!A!Constitución!Europea,!así,! ! inclúe!nun!só!texto!os!principais!tratados!europeos!que!existen!e!establece!cales!son!os!dereitos!e!deberes!dos!cidadáns!dos!países!da!Unión!a!nivel!Europeo.!Foi!firmada&en&Roma&o&29& de& outubro& de& 2004! polos! xefes! de! Estado! e! de! Goberno! dos,! entón,! 25! Estados! membros.! Esta!Constitución!aplícase!en!todo!o!territorio!Europeo.!

Neste!mapa!podemos!distinguir:!!

W En!verde:!os!países!que!!!ratificaron!a!Constitución!!Europea!

W En!vermello:!os!que!votaron!!“Non”!en!referendo!

W En!azul:!os!países!membros!que!non!a!ratificaron!

W En!mostaza:!aqueles!países!que!nese!momento!eran!candidatos!á!UE.!

!

A!Constitución!Europea!establece!cales!son!os!dereitos&e&deberes!dos!cidadáns!dos!países!da!Unión!a!nivel!Europeo.!Igual!que!a!Constitución!española!tamén!establece!institucións!nas!que!se!reparten!os!distintos!poderes,!lexislativo,!executivo!e!xudicial!(Parlamento!Europeo,!Consello!de!Ministros,!Comisión!Europea,!Tribunal!de!Xustiza!da!Unión!Europea,!etc.).!!Na!seguinte!páxina!web!tes!acceso!ó!texto!íntegro!da!Constitución!Europea!(así!como!ás!de!todos!os!Estados!membros!da!UE):!!www.acoes.es/europea.html!!

CON&ESTA&CONSTITUCIÓN,&QUE&DEREITOS&TEMOS&COMO&CIDADÁNS&EUROPEOS?&&&Os!dereitos!que!recoñece!a!Constitución!ós!cidadáns!da!Unión!son:!!• O!respecto&de&valores&comúns!como:!o!respecto!á!dignidade!humana,!democracia,!liberdade,!pluralismo,!responsabilidade,!coñecemento,!participación,!igualdade,!tolerancia,!solidariedade...!Só!os!Estados!que!respectan!estes!valores!poden!adherirse!á!Unión!Europea.!Asimesmo,!poden!tomarse!medidas!contra!os!Estados!membros!en!non!respecten!estes!valores.!!

!

!

• Liberdades& fundamentais:! libre!circulación!de!persoas!e!servizos,!!liberdade!de!establecemento!...!!• Unha!cidadanía&europea!que!se!engade!á! cidadanía! nacional! dando! outros! dereitos!como:!liberdade!para!vivier!en!calquera!país!da!Unión,! dereito! a! votar! nas! eleccións! do!Parlamento! Europeo,! formular! peticións! ó!Defesor!do!Pobo!Europeo,!etc.!!

Reunión-da-Comisión-Europea--• Máis! solidariedade:! no! caso! de! que! un! Estado! membro! sexa! vítima! dunha! catástrofe! tanto! de!índole!natural!como!de!orixe!humano,!a!unión!e!os!seus!Estados!membros!actuarán!de!forma!solidaria!–con!medios!militares!se!é!precisoS!para!prestar!a!súa!axuda.!!• Unha!mellora& da& vida& democrática! da! Unión:! establécese! a! consulta! á! sociedade! civil;! así,! por!exemplo,! se! un!millón! de! europeos! de! diferentes! países! recolles! as! súas! firmas! para! propoñer! algo,! a!Comisión!Europea!está!obrigada!a!presentar!unha!proposta!ante!dita!petición.!!!OS&SÍMBOLOS&DA&UNIÓN&EUROPEA&&A! Constitución! establece! varios! símbolos! da! Unión! Europea! importantes! por! facilitar! unha! maior!identificación!dos!europeos!con!Europa:!

A! bandeira& Europea:! é! o! símbolo! da! Unión.! É! de! cor! azul! cun! círculo! no! centro!formado!por!doce!estrelas!de!cor!amarela!(o!número!de!estrelas!non!ten!nada!que!ver!co!número!de!Estados).!

!O!himno& da&Unión! está! tomado! da!Novena! Sinfonía! de! Beethoven,! composta! en!1823;! o! “Himno* da* Alegría”! expresa! o! ideal! de! Beethoven! dunha! humanidade!fraternal.!

O! Euro! é! a! moeda! europea.! Varios! países! optaron! por! substituír! a! súa! moeda!nacional! polo! Euro:! Alemaña,! Austria,! Bélxica,! España,! Finlandia,! Francia,! Grecia,!Irlanda,!Italia,!Luxemburgo,!Países!Baixos!e!Portugal.!

!

!

DE&NOVO&UN&POUCO&DE&MEMORIA...&

!!Antes!de!continuar!imos!facer!un!exercicio!de!memoria!buscando!nesta!sopa!de!letras!os!27!países!que!forman!parte!da!Unión!Europea.!Poderás!atopalos!de!forma!vertical!cara!arriba!e!cara!abaixo,!horizontal!cara!a!dereita!e!cara!a!esquerda!e!en!diagonal.!!

! ! Tras! a! derradeira! ampliación! da! Unión! Europea,! hai! outros! países! que! teñan! presentado! a! súa!candidatura?!Busca!a!información!no!portal!da!UE:!www.europa.eu!!_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________!!!!!!Busca!na!prensa!diaria!noticias!relacionadas!coa!Unión!Europea.!Cales!son!os!principais!problemas!que!nos!afectan!aos!cidadáns!europeos?!!

!

!

!_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________!!!!Utilizando!o!portal!sinalado!na!actividade!anterior,!selecciona!5!organismos!ou!institucións!da!UE!e!explica!brevemente!as!súas!respectivas!funcións:!!_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________!__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________!!!!!Investiga:!a!que!outras!organizacións!internacionais!pertence!España?!Indícaas!xunto!coas!finalidades!que!persegue!cada!unha!delas.!_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________!!!!!!

!