5 Capitulo Primero

download 5 Capitulo Primero

of 36

description

ed

Transcript of 5 Capitulo Primero

  • C APTULO PRIMERO MARCO TERICO DE LAS REGLAS DE ORIGEN . . . . . . . . . 1

    I. Introduccin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 II. Concepto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 III. Clasificacin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

    1. Origen preferencial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 2. Origen no preferencial . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

    IV. Caractersticas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 V. Finalidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 VI. Importancia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 VII. Criterios de calificacin de origen . . . . . . . . . . . . . 12

    1. Las mercancas obtenidas enteramente en un solo Es- tado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

    2. Transformacin sustancial . . . . . . . . . . . . . . . . 13 3. Transformacin o elaboracin suficiente . . . . . . . . . 14

    VIII. Disposiciones complementarias para determinar el origen . . 17 1. Ensamblaje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 2. Regla de transporte directo . . . . . . . . . . . . . . . . 17

    3. Acumulacin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 4. Principio de minimis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

    IX. Certificados de origen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 X. Procedimientos administrativos de control . . . . . . . . . 19 XI. Determinacin de las normas de origen desde un enfoque

    econmico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 XII. El rgimen de origen en los acuerdos comerciales interna-

    cionales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page2file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page24file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page24file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page24file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page22file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page22file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page22file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page20file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page20file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page19file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page19file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page19file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page19file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page18file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page18file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page18file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page18file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page18file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page18file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page18file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page18file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page18file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page18file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page15file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page15file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page15file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page14file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page14file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page14file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page14file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page14file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page14file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page14file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page13file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page13file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page12file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page12file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page11file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page11file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page10file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page10file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page9file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page9file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page9file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page8file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page8file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page8file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page7file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page7file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page3file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page3file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page2file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page2file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page2file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page2

  • C APTULO PRIMERO

    MAR CO TE RI CO DE LAS RE GLAS DE ORI GEN

    I. I NTRODUCCIN

    En el actual contexto globalizador, las reglas de origen desempean unpapel trascendente en el comercio internacional. Las negociaciones en tornosuyo efectuadas desde los aos setenta han determinado su actual tipologaen los tratados de libre comercio y en las legislaciones naciona- les. 1 Suimportancia dentro de los flujos comerciales es notoria cuando se ve c moafectan tri buta ria mente el ingre so de una mercan ca en un te - rritorioaduanero determinado. Las consecuencias de su aplicacin va- ran segn sufinalidad, ya se trate de sistemas arancelarios preferencia- les o de re gmenes que identi fi can el ori gen de una mer can ca su je ta a cuotacompensatoria, contingente, cupo u otras restricciones, situando a losproductos en hiptesis distintas que inciden directa o indirectamen- te en lacompe ti ti vi dad de la empre sa al re per cu tir en sus precios.

    Orientadas al propsito fundamental de promover la competencia yefi cien cia de los mercados, as co mo la ampliacin de los espacios eco-nmico-productivos, las polticas econmicas de apertura asocian nece-sariamente las reglas de origen, pese a su aspecto tcnico, con instrumen-tos de poltica industrial comercial, sobre todo cuando se aplican en uncontexto no preferencial.

    Con ba se en lo an te rior, en es te ca p tu lo se anali za el marco concep- tual de las reglas de origen, destacando su significado, finalidad e impor-tancia, y se proponen criterios y mtodos para determinarlas. Este pano-rama general, basado en un enfoque jurdico, permitir una mejorcomprensin de los siguientes captulos, donde se analiza un fenmeno

    1 Efectivamente, las negociaciones de los setenta, establecidas en el Convenio parala Simplificacin y Armonizacin de los Regmenes Aduaneros que se abordar en elcaptulo segundo determinaron la estructura del rgimen de origen.

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • 1

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • 2 REGLAS DE ORIGEN EN EL COMERCIO INTERNACIONAL

    econmico que ha cobrado relevancia por la proliferacin de acuerdoscomerciales basados en las premisas del libre comercio como requisito,an incierto, para el desarrollo econmico y social de las regiones perif-ricas.

    II. C ONCEPTO

    En su acepcin bsica, las reglas de origen constituyen un conjuntode disposiciones especficas que determina dnde se ha producido unbien. Su aplicacin afecta el flujo comercial de bienes al establecer enfrontera diversos tratamientos tributario-aduaneros, segn el producto yorigen. 2

    El Convenio Internacional para la Simplificacin y Armonizacin de losRegmenes Aduaneros de 1999 (Convenio Kyoto actualizado) define lasreglas de origen en su anexo K como: Las estipulaciones o disposi- cionesespecficas desarrolladas con base en principios o criterios positi- vosestablecidos por la legislacin nacional o por acuerdos internaciona- lesaplicados por un pas pa ra de ter minar el ori gen de una mer can ca.

    Las reglas de origen son esencialmente estipulaciones basadas en cri-terios, es decir, cnones que permiten establecer el origen de un produc- to,mas no su procedencia, toda vez que una mercanca proviene del Estado enel cual se ha iniciado su ltimo transporte sin que sea forzosa- menteoriginaria de all. La procedencia es a menudo considerada para efec tos demedi das de or den sanitario o fitosanitario, pero no es relevan- te pa ra otrosefec tos. 3 Por tanto, procedencia y ori gen no son lo mismo.

    La definicin contenida en este convenio es de suma importanciapese a que no se tra ta de un acuerdo mul ti la te ral co mo el de Normasde Ori- gen de la Organizacin Mundial de Comercio (OMC). Sutrascendencia radica en que constituye el primer tratado comercial queestructura la forma de las reglas de origen, tipologa que actualmentecontina apli- cndose, y en que establece claramente los criterios parasu determina- cin.

    2 Para este estudio es relevante el tratamiento otorgado en frontera. Como se sabe,estos tratamientos pueden ser abiertos o preferenciales, y restrictivos o no preferenciales.Afectan el flujo comercial de bienes, pues en el caso del rgimen no preferencial se pue-

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • den aplicar cupos de importacin respecto de un determinado origen o pas. Como ejem-plo es tn los cu pos de impor ta cin aplica dos por Mxi co a Esta dos Unidos y Cana den virtud del Tratado de Libre Comercio.

    3 Vaulont, N., Lunion doua ni re de la CEE , 2a. ed., Fran cia, 1985, p. 59. MARCO TERICO DE LAS REGLAS DE ORIGEN

    El Acuerdo sobre Normas de Origen de la OMC las de fi ne co mole-yes, reglamentos y decisiones administrativas de aplicacin general,apli-cados por un miembro de la OMC pa ra de ter minar el pas de origen de los productos.4

    Con ba se en es te acuer do, Nava rro Va ro na se a la que las re glasde origen son normas, regulaciones y prcticas administrativas aplicadascon el fin de adscribir pas de origen a productos que se hallan en elcomercio internacional.

    En un sentido ms prctico, son los requisitos mnimos de produccin,fabricacin, elaboracin o transformacin que debe tener un producto(mercanca) para que se le considere originario de un pas.5

    La regla de origen es pues el vnculo geogrfico que une una mercan-caa un pas en el cual se con si de ra que ha si do gene ra da.6 Sin embargo, lainterdependencia empresarial que experimenta la economa global ha-ce quela propie dad in te lec tual que acom pa a las mercancas confunda lugargeogrfi co con nacionalidad de marca o patente.

    Algunos especialistas las definen como barreras no arancelarias7 yasemejan su funcin a la de los aran celes, par tien do de la prc ti ca co mnutilizada en los ltimos aos de impulsarlas para proteger industrias na-cionales, con lo que han adquirido una importancia econmica poderosapara reforzar instrumentos de poltica comercial.8 En contraposicin,

    4 Artcu lo 1o. del Acuer do sobre Nor mas de Origen de la OMC, publicado en elDia-rio Oficial de la Federacin, el vier nes 30 de di ciem bre de 1994.

    5 Carvajal, Mximo, Las reglas de origen, sus efectos y consecuencias, Reflexio-

    nes Jurdicas, Revista Especializada en Derecho y Ciencia Poltica, Veracruz, p. 160.6 Berr, C. J. y Tremeau, H., Le droit doua nier, Fran cia, 1988, p. 24.

    7 Las restricciones no arancelarias son instrumentos que entorpecen, dilatan o impi-

    den el libre flu jo de pro duc tos de un merca do a otro. Pue den ser de dos ti pos: a) cuanti - tativas, consistentes fundamentalmente en cuotas, licencias o permisos deimportacin, exportacin, establecimiento de precios oficiales y depsitos previos, y b)cualitativas, cuyas principales aplicaciones son normas sanitarias y fitosanitarias, normastcnicas, normas sobre envasado, embalaje y etiquetado y normas de calidad. Witker,Jorge y Hernndez, Laura, Rgimen jurdico del comercio exterior de Mxico, 2a. ed.,Mxico, UNAM, Instituto de Investigaciones Jurdicas, 2002, p. 320.

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • 8 La poltica comercial se define como el manejo del conjunto de instrumentos al al-cance del Estado para mantener, alterar o modificar sustantivamente las relaciones co-merciales de un pas con el resto del mundo. Comprende, entre otras, la poltica arancela-ria, un mecanismo protector y de captacin de recursos para el erario nacional, bajo laforma de impuestos indirectos que gravan las operaciones del comercio exterior aadien-do un componente artificial al precio del artculo y volvindolo, por tanto, menos compe-

  • 4 REGLAS DE ORIGEN EN EL COMERCIO INTERNACIONAL

    otros sealan que son normatividades tcnicas del comercio internacio-nal aplicadas para distinguir cundo una mercanca es originaria de unpas (reglas de origen propiamente dichas) o bien producida en un terri-torio determinado (re glas de marcado de ori gen).9

    Esta finalidad es reconocida claramente en el artculo 2o. de la Ley deComercio Exte rior de M xi co, que a la le tra dice: El ori gen de lasmer-cancas se podr determinar para efectos de preferenciasarancelarias, marcado de pas de origen, aplicacin de cuotascompensatorias, cupos y otras medidas que al efecto se es ta blez can.

    A pe sar de tratar se de re glas tc ni cas (por su fina li dad) se hanasocia - do en el comercio internacional a criterios econmicos comocompetiti-vidad, acceso a mercados, comercio desleal, proteccin a laindus tria lo-cal, administracin de polticas comerciales, preferenciaarancelaria, etctera, creando distorsin y confusin en algunos casos.

    La confusin emana de su empleo para proteger industrias nacionales,cuya consecuencia implica considerarlas obstculos al comercio que im-piden el libre flujo de mercancas. Esto distorsiona su funcin y las haceparecer una nueva forma de proteccionismo. As, lo que en un principiosig ni fi c pa ra los Esta dos la apli cacin de los aran celes, aho ra essus ti - tuido por las reglas de origen entre los bloques comerciales.

    Sin embargo, en un principio la formulacin de una regla de origenresponde a fines estratgico-econmicos; es decir, antes de su determina-cin, los pa ses con si de ran las reper cu sio nes de esa regla en el sector productivo correspondiente, por lo que una vez formulada adopta suca-rc ter tc ni co de fi niendo ni camente si una mercanca esoriginaria o no de un pas.

    En sntesis, las reglas de origen no slo son requisitos para acceder apreferencias arancelarias, sino tambin instrumentos de poltica indus-trial que protegen y estimulan a los productores nacionales, especialmen-te a pequeas y medianas empresas.

    Por ello, al suscribir tratados de libre comercio, los gobiernos no de-ben omitir la participacin de los productores, pues su ausencia lleva a

    titivo. Abdala Mirwarl, Mario, Retos y oportunidades para la empresa, Comercio inter-nacional, M xi co, Ban co mext, 1997, pp. 5 y 6, se rie Do cu mentos Tc ni cos, nm. 1.

    9 Monge, Reynaldo, Reglas de origen en el comercio internacional, , consulta realizada el 24 de mayo de2001, p. 1.

    MARCO TERICO DE LAS REGLAS DE ORIGEN

  • convenir criterios y reglas de origen impuestos por los exportadores y comercian tes que s lo bus can fa vo re cer a una parte de los intereses enjuego.

    La experiencia en Mxico demuestra que una negociacin de reglas deorigen asimtrica afecta negativamente la planta productiva sectorialinterna, y que los exportadores de los pases ms desarrollados slo per-siguen legitimar, va acuerdos comerciales, modelos maquilador-ensam-bladores que no estimulan valor agregado nacional a los productos, mer-can cas o ser vi cios de los pa ses en de sarro llo.

    Dos ver tien tes tc ni cas so bre re glas de ori gen, con am plios efectos en las polticas industriales, destacan en este sentido.

    Por una parte, el libre comercio se debe considerar no como el objeti-vo fundamental, sino como un medio para alcanzar el desarrollo de lospueblos, pues el multilateralismo (ALCA probablemente) representa elmarco idneo para promocionar la solidaridad internacional, el trato es-pecial y diferenciado (tipo Mercosur), el comercio internacional libre, nodiscriminatorio y equilibrado, y la cooperacin, integracin y reduccinde desigualdades en el interior y entre las naciones.

    Bajo esa premisa, las reglas de origen deben calificar como producto-res a los agentes econmicos que realmente incorporan valor agregadoen los procesos productivos. No deben aceptar al ensamblador-procesa-dor nato, cuya nica funcin es ocupar mano de obra sin prestaciones so-ciales ni estabilidad laboral alguna.

    Tambin se debe cuidar sector por sector el mtodo establecido en lasreglas de origen, pues el salto arancelario es propicio para consolidar es-quemas de maquila o subcontratacin que desalientan a productores na-cionales de bienes similares.

    Este mtodo fomenta la exportacin de bienes supuestamente origi-narios sin o con bajo contenido regional. De modo que las grandesempresas se surten de importaciones que las empresas nacionales po-dran, en otras cir cuns tan cias, abaste cer, con lo cual con so li dan in te -graciones internas corporativas que obtienen de su propia produccin endiversas partes del mundo. Con el salto arancelario, no hay mejor nego-cioque com prar se a s mismas lo que necesi tan. En el ca so del TLCAN, porejemplo, ste no les obliga a abrir a concurso sus compras, por lo que losempresarios mexicanos ni siquiera pueden competir para ser provee-doresde estas grandes empresas exportadoras. Aqu cabe la sentencia de que msva le re glas de ori gen jus tas, que ayu das y prs ta mos.

  • 6 REGLAS DE ORIGEN EN EL COMERCIO INTERNACIONAL

    Por otra parte, la nocin de origen no debe ser confundida con apela-ciones de origen ni con las denominaciones genricas o de fantasa. Unaapelacin de origen es la denominacin jurdicamente protegida de unpas, regin o lugar especfico, que adems de indicar el lugar de produc-cin define calidad y caractersticas particulares vinculadas con el mediogeogrfico, fsico o humano, como Bordeaux, Champagne o Por-to. Las denominaciones genricas caracterizan el producto segn suscualidades fsicas independientemente de su origen, como en el caso dePat. Las denominaciones de fantasa son aquellas referentes a un paso lugar que no pueden ser consideradas como indicaciones de provenien-cia: el producto podra haber sido fabricado en cualquier lugar y la deno-minacin no confiere alguna especialidad particular. Ejemplo de ello sonlos automviles VW- Brasilia, Ford-Sierra. 10

    III. C LASIFICACIN

    Las reglas de origen son siempre disposiciones especficas basadas encriterios que establecen mtodos para determinar cuando una mercancase ha producido en un determinado pas, y no varan. Por ello el Conve-nio Kyoto no distingue entre reglas de origen preferenciales y no prefe-renciales. Sin embargo, en su definicin s establece que estn desarro-lladas con base en criterios positivos establecidos por la legislacinnacional o por acuerdos internacionales. Por tanto, alude al contexto enel cual se establecen los criterios que posteriormente servirn de base pa-ra formular y de ter minar las reglas de origen.

    Lo que amerita la distincin es el origen del producto 11 y no la reglaen s, pues sta slo es un instrumento que permite determinar el origende un producto. As, se hablar de origen preferencial y origen no prefe-ren cial se gn se pre ten da de ter minar el ori gen de una mer can ca osa ber dnde ha sido producida.

    Pa ra de ter minar el ori gen de las mercan cas se de ben to mar encuen ta las siguientes consideraciones:

    Los pases deben definir previamente el vnculo existente entre elpas productor y exportador y el producto objeto de diferenciacin

    10 Olivar Jimnez, Martha Luca et al ., El r gi men co mn de origen en el Mercosur , Bra silia, Estudios de Inte gra cin, 1993, p. 13. 11 Actualmente, con la firme proliferacin de tratados de integracin, el origen de un

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • producto ya es regional o nacional.

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • MARCO TERICO DE LAS REGLAS DE ORIGEN

    para distinguir los productos importados, y establecer lascondicio- nes so bre las cuales de be apli car se el tra to pre fe rencial. Esto es, que las re glas que se es ta blez can de pen dan de lascondi cio nes de diferenciacin, y

    En algunas ocasiones es necesario definir con mayor claridadtanto las condiciones que debe tener una mercanca para serconsiderada originaria de un pas, como los procesos o productosinvolucrados en su elaboracin para determinar si incluyenmaterias forneas y en qu casos pudieran considerarsenacionales.

    1. Origen preferencial

    En un r gi men pre fe ren cial, las re glas de ori gen se apli can en el contexto de relaciones comerciales especiales entre dos o ms Estados.El trato preferencial puede basarse en acuerdos de libre comercio o deotro tipo que atribuyan un trato preferencial, o bien que puedan tener ca-rcter unilateral. 12

    Su aplicacin crea principalmente sistemas arancelarios preferencia-les, aunque tambin puede implicar la eliminacin de limitaciones cuan-titativas, como contingentes, cupos, licencias, etctera.

    Se establecen a travs de regmenes de comercio contractuales, comoel Tra ta do de Li bre Comercio de Amri ca del Nor te ( TLCAN), o me-diante otros regmenes autnomos o unilaterales, como el trato preferen-cial que la Unin Europea otorga a Ceuta y Melilla.

    Cuando se concede de manera unilateral un arancel preferente, elprin- cipio de nacin ms favorecida ( NMF) se convier te en un elemento cla ve en el comercio internacional. 13

    Este principio seala la obligacin que tiene un miembro del acuerdode conceder a todo Estado miembro un privilegio, ventaja, beneficio, et-ctera, que haya concedido a un tercer Estado parte o no del acuerdo.As, si el pas Z, Estado par te del GATT, concede unilateralmente un

    12 Navarro Varona, Edurne, Las reglas de ori gen pa ra las mercan cas y ser vi ciosen la CE , EEUU y el GATT , Ma drid, Ci vi tas, 1995, p. 38.

    13 Ca be des ta car que el prin ci pio de na cin ms fa vore ci da no es apli ca do deigual forma en todos los procesos de integracin; sin embargo, cobra vital importancia

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • en aque llos don de se apli ca con el sen ti do de pre fe ren cia, como en el Tra ta do deLi bre Co - mercio de Amrica del Norte, o como en general lo aplica Estados Unidos ensus relacio- nes comerciales multilaterales.

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • 8 REGLAS DE ORIGEN EN EL COMERCIO INTERNACIONAL

    aran cel pre fe ren cial al pas X que no es par te de es te acuer do, entonces est obligado a concedrselo a todos los miembros del GATT.

    El problema de la unilateralidad y el principio de NMF surge cuandose tiene una concepcin distinta de este ltimo. As, para Estados Unidosde Amri ca (EUA) el tra to de NMF es una modalidad del trato preferen-cial conferido nicamente a los Estados signatarios del GATT, mien trasque la Unin Europea (UE) lo extiende no slo a los miembros delGATT sino a todos los Estados con los que mantiene relaciones comer-ciales.

    Como ejemplo de la unilateralidad, la Unin Europea ha otorgado alos Estados en vas de desarrollo miembros del sistema generalizado depreferencias 14 un sistema arancelario privilegiado, aplicando los siguien-tes criterios de gradualidad para las preferencias arancelarias, segn lascategoras de sensibilidad, de todos los productos del universo arance-lario:

    Categoras Reduccin preferencial Arancel preferencial margen aplicable ( NMF )

    Muy sensible 15% 85% Sensible 30% 70% Semisensible 65% 35% No sensible 100% 0%

    2. Origen no preferencial

    Las re glas de ori gen en el mbi to no prefe ren cial son aque llas cuya apli cacin re cae so bre mer can cas que se in ter nan en un mercado en con - diciones no preferenciales; es decir, que no estnrelacionadas con reg- menes de comercio contractuales o autnomos envirtud de los cuales se otorguen preferencias arancelarias.

    El Acuerdo Multilateral de Normas de Origen de la OMC establece li-neamientos para unificarlos dentro de los regmenes no preferenciales

    14 El sistema de preferencias arancelarias es un instrumento autnomo de poltica co-mercial orientado a estimular un comercio no recproco entre pases desarrollados y peri-fricos. Su finalidad consiste en ofrecer a las naciones en vas de desarrollo un aranceladuanero preferencial en relacin con los pases desarrollados, facilitando de este modo

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • el acceso de sus exportaciones al mercado sensible. MARCO TERICO DE LAS REGLAS DE ORIGEN

    definindolas como leyes, reglamentos y decisiones administrativas deaplicacin general establecidos por un miembro para determinar el pasde origen de los productos, siempre que tales normas de origen no estnrelacionadas con regmenes de comercio contractuales o autnomos con-ducentes al otorgamiento de preferencias arancelarias que sobrepasen laaplicacin del prrafo 1 del artculo 1o. del GATT de 1994. 15

    stas abar can, se gn el mismo acuer do, to das aquellas emplea dasen instrumentos de poltica comercial no preferenciales, como derechosan- tidumping y compensatorios, medidas de salvaguarda y restriccionescuantitativas, entre otros.

    IV. C ARACTERSTICAS

    Las caractersticas de las reglas de origen, segn la Comisin Interna-cio nal de Co mercio de EUA, deben ajus tar se a las cua li da des de unifor - midad, simplicidad, predecibilidad, administrabilidad,transparencia y eficacia.

    Uniformidad (aplicacin con sis ten te de las reglas). De ben serestruc - turadas de manera consistente para que puedan ser aplicadas porigual por varios pases en sus negociaciones.

    Simplicidad . De ben ser cla ras y comprensi vas pa ra dis minuir almni - mo la necesidad de criterios o pronunciamientos subjetivos.

    Predecibilidad . Deben ser predecibles para permitir a las empresasplanear y calcular sus embarques y cmo sern tratados los productos enparticular.

    Administrabilidad . Deben ser fcilmente verificables y de manejo oaplicabilidad sencillos. No deben requerir excesiva o inaccesible infor-macin o que se impongan gravosos costos al operador mercantil.

    15 El artculo 1o. establece, en su prrafo I, lo siguien te: Con respec to a los de re -chos de aduana y car gas de cualquier clase de impuestos a las importaciones o exporta-cio nes, o en re la cin con ellas, o que graven las trans fe ren cias in ter na cio na les defon dos efectuadas en concepto de pago de importaciones o exportaciones con respecto atodos los mtodos de exaccin de tales derechos y cargas, con respecto a todos losreglamentos y formalidades relativos a las importaciones y exportaciones, y con respectoa todas las cuestiones a que se refieren los prrafos 2 y 4 del ar tculo III, cualquier

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • ventaja, favor, o privilegio o inmunidad concedido por una parte contratante a unproducto originario de otro pas o destinado a l, ser concedido inmediata eincondicionalmente a todo produc- to similar originario de los te rritorios de todas lasdems partes contratantes o a ellos des- tinados.

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • 10 REGLAS DE ORIGEN EN EL COMERCIO INTERNACIONAL

    Peter Morici seala que, conociendo las motivaciones de la polticaindustrial que hay de trs de las reglas de origen, stas deben ser valora-das a la luz de dos criterios complementarios: transparencia y eficacia. 16

    Transparencia . Si son transpa ren tes, cual quier des via cin de la acti vi - dad econmica significativa que lleve como meta final unaestrategia de negociacin o alguna poltica objetiva industrial se vuelveobvia, facilitando el escrutinio pblico.

    Eficacia . De ben ser efi caces pa ra que cual quier es fuer zo al momento de promover alguna industria o actividad especfica nodistorsione dema- siado el libre intercambio.

    La confidencialidad tambin de be impe rar en el carc ter de las reglas de origen. La informacin para determinar el origen ser de carctercon- fidencial tanto para la autoridad competente nacional como para elex- tranjero, y no se podr suministrar ningn dato salvo en el caso deauto- rizacin expresa de la persona o el gobierno involucrado que hayafacilitado la informacin.

    V. F INALIDAD

    En forma general, las reglas de origen surgen por la necesidad de de-terminar: 17

    La pro ceden cia de las mercan cas que en tran o sa len de un te rri- torio y favorecen el anlisis de la demanda y el abastecimiento.

    Si las mercancas elaboradas y exportadas por un pas, socio o no,son resultado de un proceso de manufactura simple o complejo conmaterial nacional.

    Los diversos procesos de manufactura involucrados en la produc-cin de una mercan ca, desde el sim ple ensambla je o screwdriverfactory operator , hasta operaciones de alta tecnologa.

    La posibilidad de incorporacin de productos forneos que even-tualmente modifiquen la nacionalidad del producto final, y

    Los flujos de comercio entre socios y aquellos que tienen preferen-cias arancelarias.

    16 Ci ta do por Pea, Ro sa Mara de la, Las preferencias del comercio internacional ,Mxico, UNAM, 1980, p. 121.

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • 17 Monge, Reynaldo, op. cit. , no ta 9, p. 1. MARCO TERICO DE LAS REGLAS DE ORIGEN

    El objetivo bsico de las reglas de origen en el mbito preferencial esevitar que las ventajas arancelarias concedidas a un determinado paspuedan ser aprovechadas por pases no miembros del acuerdo, y quedenexclusivamente reservadas para insumos, componentes y bienes finaleselaborados en el pas signatario del acuerdo que cumplen con los crite-rios de origen acordados.

    En el contexto no preferencial, las reglas cumplen dos finalidades:

    De ter minar el pas de ori gen de una mer can ca pa ra aplicar lascuotas compensatorias correspondientes a las empresas que practi-quen el dumping y las subvenciones, con el fin de no lesionar lacompetitividad de industrias nacionales o regionales; estas ltimasen caso de que exista por ejemplo un tratado de libre comercio co-mo el TLCAN, don de una empre sa de un ter cer pas ajeno al trata - do ingrese una mercanca subvencionada por Mxico, EstadosUnidos o Canad a la zona de libre comercio, afectando las indus-trias del mercado regional conformado por el acuerdo comercial, y

    Determinar dnde ha sido producida una mercanca para aplicarlas restricciones cuantitativas correspondientes, salvaguardas, etc-tera, con el fin de estimular la creacin o desarrollo de una nuevaindustria nacional pequea, mediana y de gran empresa.

    VI. I MPORTANCIA

    Los criterios para determinar dnde se ha fabricado un producto re- presen tan una parte esen cial de las normas comercia les, ya que entre lospases exportadores existe una serie de polticas discriminantes: contin-gentes, aranceles preferenciales, medidas antidumping, derechos com-pensatorios, etctera, importantes al valorar una mercanca en aduanas.

    Las reglas de origen han ocupado tradicionalmente un lugar trascen-dente en el trfico internacional, pero diversos factores hacen que su im-portancia destaque recientemente hasta convertirlas en foco de atencinde los operadores del comercio internacional y en varias esferas de nego-ciaciones. Constituyen el punto en el cual convergen las figuras del co-mercio ms conflictivas, como son los aranceles, medidas antidumping ,

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • restricciones cuantitativas o tratos preferenciales. De hecho, se hallan enla base de todas estas figuras, por lo que el anlisis del origen del pro-

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • 12 REGLAS DE ORIGEN EN EL COMERCIO INTERNACIONAL

    ducto constituye un prerrequisito para la aplicacin de las frmulastradi- cionales del comercio internacional. 18

    Actualmente constituyen un factor decisivo en el acceso a los merca-dos y han recibido la denominacin de barreras no arancelarias, pues seasocian a instrumentos de poltica comercial.

    VII. C RITERIOS DE CALIFICACIN DE ORIGEN 19

    Los criterios que confieren origen son trascendentes para determinarla nacionalidad de un producto. En el contexto preferencial, se estable-cen por lo gene ral en tra ta dos comercia les, en los cuales se pac tan diver - sas formas de integracin.

    La aplicacin de esos cri te rios per mite a los pa ses par tes del tra tado o acuerdo gozar de preferencias arancelarias. De hecho, estasdisposicio- nes son la esen cia de las nor mas de ori gen.

    En el ori gen no prefe ren cial, los cri te rios se es ta ble cen a nivel delas legislaciones nacionales que servirn para formular las reglas demarca- do de origen.

    Dos son los criterios que confieren origen:

    Las mercancas obtenidas enteramente en un solo Estado, y El criterio de transformacin sustancial.

    El cri te rio de trans for macin sus tan cial se apli ca a tra vs decuatro mtodos: a) cambio de posicin tarifaria o salto de partida; b)lista de elaboraciones o transformaciones; c) porcentaje ad valorem , y d)conte- nido nacional o regional.

    18 Navarro Varona, Edurne, op. cit. , no ta 12, p. 36.

    19 En los procesos de integracin de Amrica Latina ms antiguos se han utilizado

    criterios de origen de orden general, que no por denominarse tradicionales o de primerageneracin deben interpretarse como obsoletos e ineficaces. Se trata de los referidos abienes ntegramente producidos, salto de partida con proceso productivo, valor agregadoy, en casos puntuales, requisitos especficos de origen. Estas normas en su conjunto nohan sido demasiado exigentes y conllevan el riesgo de abrir posibilidades de usufructuar

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • los be ne fi cios de la inte gra cin a terce ros, pe ro por otro la do tie nen la vir tud de serms neutras y equitativas, sin restringir el aprovechamiento de las condiciones de accesoa pases o sectores menos desarrollados.

    MARCO TERICO DE LAS REGLAS DE ORIGEN

    1. Las mercancas obtenidas enteramente en un solo Estado

    Es el ms sencillo de todos los supuestos, y consiste en producir ente-ramente una mercanca con materiales originarios de un Estado.

    Los mltiples acuerdos comerciales suscritos por Mxico definen los bienes totalmente obtenidos en un Estado como:

    Los mi ne ra les ex tra dos de una o ms de las par tes; Los vegetales cosechados en el territorio de una o ms de las partes; Los animales vivos, nacidos y criados en territorio de un pas; Los bienes obtenidos de la caza o la pesca en territorio de una o

    ms de las par tes; Los peces, crustceos y otras especies marinas obtenidas del mar

    por barcos registrados o matriculados por alguna parte, y que lle-ven la ban de ra de esa par te;

    Los bienes producidos a bordo de barcos fbrica a partir de losbie- nes iden ti fi cados en el in ci so e), siempre que esos bar cosf bri ca estn registrados o matriculados por alguna de las partesy lleven la bande ra de esa par te;

    Los bienes obtenidos por una de las partes o una persona de unaparte del lecho o del subsuelo marino fuera de las aguas territoria-les, siem pre que la par te ten ga de re chos para ex plotar ese lecho o subsuelo marino;

    Los desechos y desperdicios derivados de la produccin en territo-rio de una o ms de las partes, o bienes usados o recolectados ente rri to rio de una o ms de las par tes ex clu si va mente a par tirde los bienes mencionados en los incisos a) al h), o de susderivados en cualquier etapa de su produccin.

    2. Transformacin sustancial 20 Este criterio se utiliza para determinar el origen de mercancas en cu-

    ya produccin han intervenido dos o ms Estados; es decir, en los casos

    20 Los acuerdos comerciales ms recientes en la regin, orientados a constituir zonas delibre comercio, cuentan con reglas de origen denominadas de nueva generacin. La ten-

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • dencia se dirige a establecer origen a nivel de captulos, partidas o subpartidas de la no-menclatura, donde se privilegia el concepto de transformacin sustancial. Se utilizan para elefecto criterios generales ya conocidos y mencionados, como el salto de partida o el va- loragregado. Tambin se utiliza el equivalente a requisitos especficos, como insumos re-gionales, determinados procesos, o la combinacin de dos o ms criterios y requisitos.

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • 14 REGLAS DE ORIGEN EN EL COMERCIO INTERNACIONAL

    en que no son obtenidas a partir de bienes originarios del Estado dondese transforman, sino que parten de materias primas, semiproductos o ar-tculos terminados total o parcialmente importados. Esta situacin esmuy frecuente por la progresiva divisin internacional del trabajo, la es-pecializacin de los Estados industrializados en productores que exigenmano de obra al ta mente cua li fi cada por una par te, y por otra par te eltraslado frecuente de la produccin a pases donde los costos laboralesson inferiores. En consecuencia, es frecuente que un producto sufratransformaciones en diversos pases antes de llegar a su estado defini-tivo. 21

    La globalizacin de la produccin contribuye al desarrollo y aplica-cin de este criterio. Es decir, tanto en pases industrializados como envas de serlo la descentralizacin de sus productos hacia los mercadosmundiales, como insumos, materias primas o productos semiterminados,exige a los Estados mayor precisin en la formulacin de las reglas deorigen, toda vez que el control y la coordinacin crecientes de unidadesde produccin descentralizadas por parte de trasnacionales y multinacio-na les que acapa ran las ma te rias pri mas y de ms artcu los para a suvez incorporarlos al proceso de fabricacin de otro producto, trae comocon- secuen cia la implanta cin de estrategias empresariales paracolocar un producto en el marco preferencial establecido por un tratado.

    Dentro de este criterio, el producto final debe presentarcaractersticas, propiedades e identidad propia distintos a los de suscomponentes o ar- tculos empleados en su fabricacin.

    Este criterio se aplica generalmente en pases que incorporan tecnolo-ga mo der na, pues en el en sambla je de di ver sas par tes y ar tcu los secrean distintos productos.

    3. Transformacin o elaboracin suficiente

    Este criterio no es mencionado en el Convenio Kyoto, en el Acuerdosobre Normas de Origen de la OMC ni en algunos tratados suscritos porMxico, salvo en el Acuerdo de Asociacin Econmica con la Unin Eu-ropea, establecido claramente en el artculo 5, anexo III, de la deci sinnm. 2/2000 del Consejo Conjunto (CC).

    21 Navarro Varona,

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • Edurne, op. cit. , no ta 12, p. 82.

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1

  • MARCO TERICO DE LAS REGLAS DE ORIGEN

    Es un criterio implantado por la Unin Europea y que aplica a travs delcambio de posicin arancelaria. Implica la determinacin de la sufi-cienciade la transformacin, mas no de la sustanciabilidad, por lo que podradecirse que es un subcriterio del criterio de transformacin sus-tancial,cuyos trminos son muy amplios al igual que el criterio que le da origen, obien que lo asemejan a la transformacin sustancial pese a quesustanciabilidad y suficiencia denoten niveles de transformacin distintos.

    Ahora bien, como se seal anteriormente, el criterio de transfor-macin sustancial se calcula aplicando cuatro mtodos: cambio de cla-sificacin arancelaria; listas de transformaciones especficas; porcentajead valorem; valor de contenido regional.

    A. Cambio de clasificacin arancelaria

    De acuerdo con este criterio, una transformacin u operacin confiereorigen si implica la clasificacin del producto resultante bajo una posi-cin del sistema armonizado diferente de la aplicable a los materiales uti-li zados en el proceso de fabricacin.

    Es relevante cuando la produccin se basa en simples procesos de fa-bricacin o ensamblaje, pues permite diferenciar las mercancas finalesde los productos que entran en su composicin. Sin embargo, tiende a fa-vorecer mtodos artesanales de produccin.

    B. Listas de transformaciones especficas

    En este rubro se tienen que identificar y determinar las transformacio-nes u operaciones especficas de cada producto; es decir, aquellas que leatribuyen el origen a una determinada mercanca.

    Se trata de identificar las transformaciones por las cuales un productoadquiere las caractersticas particulares que le permiten distinguirse delresto, lo que conlleva a un estudio pormenorizado de cada producto paraidentificar tales transformaciones u operaciones.

    C. Porcentaje ad valorem

    Se aplica para determinar el porcentaje de valor de los productos utili-zados o el porcentaje de la plusvala adquirida en el pas en que se con-forman a un nivel determinado.

  • 16 REGLAS DE ORIGEN EN EL COMERCIO INTERNACIONAL

    D. Valor de contenido regional

    Es una evolucin del porcentaje ad valorem no prevista en la conven-cin de Kyo to. Al calor de los acuerdos de integracin fomentados por laglobalizacin, se ha vuelto necesario determinar no slo el origen nacio-nal, sino tambin el regional como resultado de la conformacin de blo-ques econmicos en virtud de estos acuerdos comerciales.

    Este supuesto establece que todo valor aadido a una mercanca a tra-vs de sus transformaciones puede determinar su origen; es decir, se tie-ne en cuen ta el va lor que incor po ra ca da una de las trans for maciones en el producto final. Se considera as el valor de los componentesutilizados en la produccin del bien, as como el valor que incorporen lasdistintas operaciones efectuadas.22

    Para determinar el valor aadido a un producto, o su contenido regio-nal, se esta ble cen dos mtodos:

    El mtodo de valor de transaccin, cuya frmula es:

    VCR= VT-VMN x 100VT

    donde,VCR, valor de contenido regional expresado en porcentaje;VT, valor de transaccin del bien;VMN, valor de los materiales no originarios utilizados por el produc-

    tor en la produccin del bien.El mtodo de costo neto, que se aplica cuando no es posible determi-

    nar el contenido regional con base en el mtodo de valor transaccin. Secalcula a partir de la siguiente frmula:

    VCR= CN-VMN x 100CN

    donde,VCR, valor de contenido regional expresado en porcentaje; CN, valor de transaccin del bien ajustado sobre la base LAB;VMN, valor de los materiales no originarios utilizados por el produc-

    tor en la fa bri cacin del bien.

    22 Ibidem, p. 102.

  • MARCO TERICO DE LAS REGLAS DE ORIGEN

    En todo tratado se establece el porcentaje de contenido regional quedebe satisfacer un bien para ser considerado originario. Por ejemplo, elTLCAN seala en su artculo 401 que el valor de contenido regional nodeber ser inferior a 60% cuando se utilice el valor de transaccin ni in-ferior a 50% cuando se utilice el mtodo de costo neto.

    Este mtodo se aplica cuando no es posible determinar el valor decontenido regional con el mtodo de valor de transaccin ni con el Cdi-go de Valoracin Aduanera de la OMC.

    VIII. D ISPOSICIONES COMPLEMENTARIAS PARA DETERMINAR EL ORIGEN

    1. Ensamblaje

    El ensamblaje se puede definir como la accin de combinar diferentesmate ria les, pie zas o partes con la in ten cin de crear un nueva mercanca o producto distinto de los componentes empleados en su produccin.

    La aplicacin de este criterio es sumamente conflictiva por lacomple- jidad de muchos productos, como en el caso de los electrnicos.Lo im- portante en tal caso es que el ensamblaje produzca unatransformacin sustancial que origine un producto distinto al de suscomponentes.

    2. Regla del transporte directo

    En vir tud de es ta re gla, la mercan ca de be ser trasla da da del pasex- portador al importador en forma directa para evitar que se desvirteel ori gen de las mercancas.

    El problema en relacin con el transporte directo es si el hecho deque una mercanca permanezca en un Estado distinto de aquel donde hasido producido ocasiona que se rompa el vnculo con el Estado deorigen.

    3. Acumulacin

    file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/tmp/scratch_5/HYPERLINK%23page1file:///var/www/apps/conversion/