2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen...

16
Azpiatala Azterketaren formatua gainbegiratzeko 3 min. 1. IDAZLANA Idazlana 25 15 55 min. Ortografia 5 1 2. ESALDIAK BERRIDATZI 5 2,5 3. SINONIMOAK EMAN 5 2,5 4. IRAKURMENA 10 5 45 min. Egindako lana gainbegiratzeko 12 min. Guztira 50 29 2h 20m Idatz ezazu garbi eta tintaz: aztertzaileek ez dute zuzenduko irakurri ezin dena. Ariketa guztietan atera behar da gutxieneko puntuazioa azterketa gainditzeko. AZTERKETAKO ARIKETEN PUNTUAZIOA ETA DENBORA BANAKETA Ahozkoaren ulermena ariketa burutu ondoren, 2 ordu eta 20 minutu dituzu azterketa hau egiteko. Denbora nahi duzun moduan banatu eta azterketa nahi duzun ordenan egin dezakezu baina hona, ariketen puntuazioekin batera, aztertzaileek pentsatutako denbora banaketa: 2006ko martxoaren 11koa A eredua 1. deitura ........................................................................ 2. deitura ........................................................................ Izena ........................................................................ NA zenbakia ........................................................................ Puntuazioa gehienez Puntuazioa gutxienez Proposaturiko denbora 25 min.

Transcript of 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen...

Page 1: 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute. 8. Filmaketaz, zer diote? A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten

Azpiatala

Azterketaren formatuagainbegiratzeko 3 min.

1. IDAZLANA

Idazlana 25 15 55 min.Ortografia 5 1

2. ESALDIAK BERRIDATZI 5 2,53. SINONIMOAK EMAN 5 2,54. IRAKURMENA 10 5 45 min.Egindako lana gainbegiratzeko 12 min.Guztira 50 29 2h 20m

Idatz ezazu garbi eta tintaz: aztertzaileek ez dute zuzenduko irakurri ezin dena. Ariketaguztietan atera behar da gutxieneko puntuazioa azterketa gainditzeko.

AZTERKETAKO ARIKETEN PUNTUAZIOA ETA DENBORA BANAKETA

Ahozkoaren ulermena ariketa burutu ondoren, 2 ordu eta 20 minutu dituzu azterketa hauegiteko. Denbora nahi duzun moduan banatu eta azterketa nahi duzun ordenan egin dezakezubaina hona, ariketen puntuazioekin batera, aztertzaileek pentsatutako denbora banaketa:

2006ko martxoaren 11koaA eredua

1. deitura ........................................................................

2. deitura ........................................................................

Izena ........................................................................

NA zenbakia ........................................................................

Puntuazioagehienez

Puntuazioagutxienez

Proposaturikodenbora

25 min.

Page 2: 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute. 8. Filmaketaz, zer diote? A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten

• 2 •

1. Aupa Etxebeste! filma…

A euskaraz egiten den lehenengo luzemetraia da.

B Altunak eta Esnalek elkarrekin egiten duten lehenengo luzemetraia da.

C Berlanga zinemagilearen lankidetzaz egin da.

D Agirre, Irureta eta Sagarzazu zuzendarien lana da.

2. Filmaren egileen arabera…

A Donostiako Zinemaldiak ez du oihartzun handirik hemendik kanpo.

B Aupa Etxebeste! Iraneko edo Txinako filmak bezain ona da.

C ez da gutxi Aupa Etxebeste! Donostiako Zinemaldian aurkeztu ahal izatea.

D Donostiako Zinemaldiak filma kanpora eramateko aukera eskaini die.

3. Azken hamahiru urteotan euskaraz idatzi eta ekoiztu den film luze bakarra da.

A Dena den, egileen iritziz, filma euskaraz izatea ez da funtsezkoena.

B Hala ere, egileen hitzetan, hau inoiz egin den film naturalena da.

C Egileen ustez ezin da ulertu hain zinema gutxi egitea euskaraz.

D Hori dela eta, erronka handia izan da istorio aproposa topatzea.

4. Aupa Etxebeste!-ren egileak baikorrak dira. Izan ere...

A gauzak guztiz lotuta dituzte filmak karteleran luze iraun dezan.

B ziur daude euskal jendea filma ikustera animatuko dela.

C merkaturatu aurretik ikusi dutenek oso harrera ona egin diote.

D jendea irrikan dago, euskarazko film bat noiz ikusiko.

5. Filmak kontatzen duen istorioa...

A Oñatin eta Bergaran, behintzat, gertatua da.

B behin lagun talde bati entzun, eta di-da idatzi zuten.

C Euskal Herriko hirietan nagusi den itxurakeria kritikatzeko modu bat da.

D ahoz aho dabiltzan kontu horietako batean oinarrituta dago.

Aukeratu galdera bakoitzaren erantzun zuzena eta idatzi dagokion letra ondoko laukietan:

1 2 3 4 5

AHOZKOAREN ULERMENA I

Page 3: 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute. 8. Filmaketaz, zer diote? A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten

• 3 •

6. Aupa Etxebeste!, Altuna eta Esnalen lehen film luzea da. Zailena zera izan da...

A istorioa bera film luzearen tamainara ekartzea.

B istorioak zituen hutsak eta jauziak osatzea.

C istorio paraleloak asmatzea.

D tamaina honetako lan batek dituen alderdi guztiak kontrolpean izatea.

7. Altunak eta Esnalek...

A bata zuzendari eta bestea argiztapen laguntzaile zirela ezagutu zuten elkar.

B lana erdi bana egiten dute beti.

C gauza guztiak lasai eta sakon aztertzeko ohitura dute.

D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute.

8. Filmaketaz, zer diote?

A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten istorioa kontatzen baitu.

B Atal batzuk San Martin egunean filmatu zituztela.

C Bergarako San Martinen egin zela.

D Bergaran egin zutela gehiena, San Martin egunean.

9. Zinemako profesionalentzako aukerak...

A ugariagoak dira une honetan garai batean baino.

B ugariagoak dira Euskal Herrian Madrilen baino.

C gehiago dira Madrilen bizi ez diren euskaldunentzat.

D eskasak dira teknikarientzat zein zuzendarientzat.

10. Aupa Etxebeste! Euskal Herrian eta euskaraz egindako filma da.

A Hala ere, istorioa, bertokoa izan arren, unibertsala ere izan liteke.

B Izan ere, euskal jendearentzat egindako filma da, ez kanpotarrentzat.

C Dena den, edonongo jendeak oso gertu sentituko du istorio hau.

D Baina, hemengo zenbait jendek ulertzeko arazoak izan ditzake.

Aukeratu galdera bakoitzaren erantzun zuzena eta idatzi dagokion letra ondoko laukietan:

6 7 8 9 10

AHOZKOAREN ULERMENA II

Page 4: 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute. 8. Filmaketaz, zer diote? A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten

• 4 •

1. Argi idatzi behar da, eta albait garbien.

2. Idazlanak gutxienez 300 hitz izan behar ditu.

3. Idazlanaren kalifikaziorako ondoko hiru alderdi hauek izango dira ardatz:a) gaiaren eraketa eta garapena;b) hizkuntza-aberastasuna eta zehaztasuna;c) zuzentasuna.

4. Lehen orrialde hau gidoia egiteko, apunteak biltzeko... erabil dezakezu. Ez da zuzenduko.

5. Hurrengo orrialdeetan bi gai proposatzen zaizkizu, bat aukeratu eta garatzeko. Gaiakgaratzeko, laguntza moduan, dosier bana eta puntu batzuk dituzu: galderak, gogoetak,iri tziak... Ez dira nahitaez kontuan hartu beharrekoak; zuk zeuk aukeratutako bestelakoikuspuntu edo alderdi batzuetan oinarriturik ere egin dezakezu.

ZIRRIBORROETARAKO ORRIA (Ikus 4. puntua)

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

1. IDAZLANA

Page 5: 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute. 8. Filmaketaz, zer diote? A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten

• 5 •

SAGARDOTEGIAK

Orri honetan dituzun testuak irakurri ondoren, idatz ezazu gaiari buruz (300 hitz,gu txienez). Ondoko puntu hauek erabil ditzakezu:

• Sagardotegietako garai bateko tradizioa aldatu egin al da? • Usadioak, menuak, afari motak, giroa...• Sagardotegiak parrandarako eta iskanbila sortzeko tokiak?• Autobusetan talde handiak. Zeren bila?• Sagardo, ardo, garagardo festak...

➱ Sagardotegiak eta jatetxeak lehian.

Urtarrilaren amaiera aldera denbo-raldiari ekin, eta otsailaren erdi

aldera jende gehien.

BERRIA, 2006-2-16

BERRIA, 2006-1-14

❏ Astigarraga, Hernani eta Urnietakosagardotegiek egunean bi tonaharagi kontsumitzen dute.

Tradizioa, kultura, jardunekonomikoa...?

Euskal Herrian hamabosten bat milioi litro

sagardo egiten da urtero.

Garai batean Euskal Herriansagardoa eguneroko edaria zen.

Jon Urbe. Argazki Press

BERRIA, 2006-1-14

Jon Urbe. Argazki PressBERRIA, 2006-1-14

Page 6: 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute. 8. Filmaketaz, zer diote? A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten

• 6 •

Orri honetan dituzun testuak irakurri ondoren, idatz ezazu gaiari buruz (300 hitz,gu txienez). Ondoko puntu hauek erabil ditzakezu:

• Betebeharrak, eskubideak... Nork finkatu behar? Mugatu egin behar?• Erretzaileak eta ez-erretzaileak, parrandazaleak eta bizilagunak, gidariak eta oinezkoak…

Denok elkarrekin bizi behar!• Gizarte bizitza eta arauak. Dena arautu behar?• Elkarbizitzarako eredurik bai? Agintariak, familia, eskola, tradizioak...?• Ardura soziala, gizabidea, askatasuna...?

Zergak ordainduz gero, dena libre?

Erretzai

leok ere

baditugu

eskubideak

!

Antzinako gizabidea: adineko jendeariautobuseko jarlekua utzi…

Gaizki ikusita dago agintari-arduradunek herritarrari karguhartzea: “Bezeroak beti arrazoi!”

Isunak konponbide?Eta bestela, zer?

Zergatik arduratu?- Bota zigarro kondarra kalean - Egin txiza bazter batean - Jarri zaborra ate aurrean - Utzi txakurrari gorotza

espaloian egiten- Gidatu autoa telefonoa eskuan

hartuta

ESKUBIDEAK ETA BETEBEHARRAK

❏ Bizkaiko herri batean, 4.000euroko isuna kalean txizaegiteagatik.

Gra

fikoa

k: E

RAG

IN.

Z

UZE

NBI

DEA

N.

HA

BE,

2005

.

Page 7: 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute. 8. Filmaketaz, zer diote? A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten

• 7 •

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

Page 8: 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute. 8. Filmaketaz, zer diote? A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten

• 8 •

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

Page 9: 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute. 8. Filmaketaz, zer diote? A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten

• 9 •

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

Page 10: 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute. 8. Filmaketaz, zer diote? A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten

• 10 •

Ariketa honetan ematen zaizkizun esaldiak beste era batera adierazi behar dituzu.Horretarako azpiko esaldia osatu behar duzu. Behean agertzen den esaldi zatitxoak aurretik edoatzetik puntuak baldin baditu, zerbait idatzi behar da horri lotuta. Adibidez:

...takoan → etorritakoan

Punturik ez badu, aparteko hitza da. Ahalik eta gutxien aldatu behar dituzu goikoesaldiko hitzak. Inoiz bat kendu edo beste bat sartu beharko da, baina beti ere esaldi bakar batosatuz, eta ortografia zuzenarekin. Adibidez:

0. Hasieran errua berari egotzi nion. Horrek lotsa eman zidan gero.

....................................... ...tzat ............................. lotsatu ....................................... .

2. ESALDIAK BERRIDATZI

Hasieran bera errudun jo izanak egin ninduen gero

...

1. Etxetik urrun, herrimin bizia sentitzen dugu. Urrunago eta biziagoa.

Zenbat eta .....................................................................................................................

................................................................................................................................... .

2. Mendekuak mendekatua jakinaren gainean dagoela gauzatu behar dira; bestela, alferri-kakoak dira.

.....................................................................................................................................

.......................................................................................................................... ezean.

3. Peruren begietan ez ziren arestiko galdera ikurrak ageri, emoziozko harridura ikurrak baizik.

.....................................................................................................................................

............................................................................................................................ ordez.

4. Urteak aurrera doaz; beraz, behin eta berriro pentsatu behar zer egin behar dugun. Bestela,zerbait txarra gertatuko zaigu.

........................................................................... neurrian ............................................

....................................................................... gerta .................................................. .

5. Hil aurretik azken borondatea zein dudan galdetuz gero, zer eskatuko nukeen? Bada, nirebizitza beste horrenbestean luzatzea edo.

Pentsatzen dut ................................................................................................. galdetuko

................................................................................................................................... .

6. Oso nahasia eta bihurria da inguruan gertatzen ari dena. Ondorioz, azalpen horiek erreali-tatearen ikuspegi bat eraikitzeko aukera eman didate.

Hain ..............................................................................................................................

non ............................................................................................................................. .

7. Neskekin ibili nahi duzuela? Hori normala da zuen adinean.

Normala ere bada ............................................................................................................

................................................................................................................................... .

Page 11: 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute. 8. Filmaketaz, zer diote? A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten

8. Ez dugu irrikatu behar egoera bakar bat izatea; aitzitik, aldizkako egoerak izatea irrikatubehar dugu.

..................................................... duguna ....................................................................

........................................................................................................................... baizik.

9. Garai hartan gizaki eta lurralde guztiak enperadorearen mendeko ziren.

........................................... ez zen ..............................................................................

................................................................................................................................... .

10. Hiriarekiko hurbiltasuna gure baserriarentzat mesedegarri izan beharrean, kaltegarri da.

................................................................................ .................................... baino kalte

................................................................................................................................... .

Ondoko esaldietan markatuta dauden hitzen sinonimo egoki bana jarri behar duzu, beti eretestuinguruko esanahia errespetatuz eta atzizki bera jarriaz. Sinonimo bat baino gehiagoemanez gero, denek izan behar dute zuzenak, baita ortografia aldetik ere.

1. Atzera begiratuz aise topatuko dugu literatur kritikak zeresan

handiagoa eman zuen garairik.

2. Hainbat sari eskuratu ditu idazle horrek bere obrekin.

3. Haren bizitzako ohiko gertakariei buruzko hausnarketalaburtzat har daitezke ipuin horiek.

4. Eguzkiak laranja-kolorez tindatu zuen dena ilunabarrean, zerumugatikbehera ezkutatu zenean.

5. Baieztatu ahal izan dugunez, Obaba leku iradokitzailea da

edozein hizkuntzatako irakurleentzat.

6. Autorea poesia irakurle eta idazle handia dela gogorarazten digu obra honetan bildutako

poema, narrazio eta kanta antologia paregabeak .

7. Idazle honen lana oso emankorra izan zen urte haietan.

8. Haiek baino ez ziren gauza lantegietan lan-uzteak deitzeko

eta bukatzeko.

9. Sesio ugari sortu ohi zuten ikasle haiek eskolan.

10. Manifestariek euren pankarta eta leloak haizatzen zituzten

oihu eta zalaparta artean.

• 11 •

3. SINONIMOAK EMAN

Page 12: 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute. 8. Filmaketaz, zer diote? A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten

• 12 •

Ondoko testua arretaz irakurri eta atzean datozen galdera guztiak erantzun itzazu.Erantzun okerrengatik ez da punturik kentzen; kalifikazioa erantzun zuzenena izango da.

HEMINGWAY BILBON

11960ko abuztuan Ernest Hemingway,berak jakin barik, azkenekoz etorri daBilbora, eta oro har, Penin tsulara. Eta

hori tamala, hilak 24 dituelarik Bilbonzezenak Ordoñez bere kutunari adarkadaederra sartu dio. Ez da ezer izan, zorionez.Biharamuneko El Correo Español egunka -rian emandako argaz kian ikusten den legez,idazleak bisita egin dion unean, torea tzaileahortxe dago, ondo bizirik, ohean.

Abuztuaren 20an, Carlos Barrenaksinatu riko elkarrizketa eman zuen argitaraegunkari berean. Bertan, Ernest Hemingwaybere “idolo” Ordoñezi jarraituz etorria zelazioen, eta titularrak eransten zuenez, «horizango da Bilboko korridetan», pluralean.Titularrak parentesi artean argitzen duErnest Hemingway 1954ko Nobel saridunadela.

Argitu beharreko kontua, Ernest Heming -wayren Nobel sariarena, 1960ko abuztukoostegun honetara arte Bilboko egunkarian ezbaita “existitu ere egin” idazle bestelaospetsu hori. Baina 1960ko honetan ezber -di na zen. Idazlea ez zen egun horretanzezen-plazara etorria zen izendun bakarra.Zezenketaren buru, hantxe zegoen Francodiktadorearen emazte Carmen Polo. Aurrekoegunetan, berriz, Donostiako zezenetan,Franco bera zen plazako presidente egona.Diktadurarentzat, zezenketa Espainia esen -tzia laren sinbolo esentzialetakoa zen.

Halaxe begitandu behar zitzaien 1959anSpanish Earth delakoan aipatzen direnbisitan izaniko lau milioi turistetakogehienei, dirutza politak uzten zituztenbisitari aberats haiei, hain zuzen. Beraz,

turistak erakartzearen aldetik, Errepu bli -karen zale ohi zen Ernest Hemingway Nobelsariduna etortzea berez ere baden propa-ganda, ezin hobeto datorkio Erregimenari.Sinbolikoki, idazleak eta diktadurak elkarbi-zitza baketsuaren antzeko itun isila sinatudute. Edo hobeto esanda, aitortu gabeko itunhori 1953az geroztik dute sinaturik (urtehorretan Espainiara itzuli aurretik bateko etabestekoekin hitz egin zuen, Kuban bertan;Espainiako diplomatikoen oniritzia ukanzuen).

Dena den, Hemingway urte hori bainolehenago egonda zegoen Bilbon, 1929anbere aberkide eta toreatzaile Sidney Franklyn–Brooklyngo toreatzailea, Madrilen 36kogerraren garaian idazkari eta hornitzaile izanzuena– ikusten izan zen. Irailaren 29an izanzen hori, zekorketa batean.

«Bilbo hiri aberats-itsusia da, meatza ri -tzan diharduena, non batzuetan St Louisenegiten duenaren bezainbesteko beroa egitenduen, berdin St Louis Missourikoari zein StLouis Senegalekoari alderatu», idatzi zuen1932an Heriotza arratsaldean libu ruan.Horren antzeko zerbait idatziko du orain,1959ko urte hasieraz geroztik buruan etaazken uda biotan esku artean dakarrenproiektuan. Izan ere, proiektua Heriotzaarratsaldean haren eguneratzea dateke, etahorrexek ekarri du Spanish Earth obrara1959-60an:

«Bilbo hiri industriala eta itsasketariemana da, egon ere mendi arteko botxobatean barrena datorren ibaiaren ertzeanbaitago. Hiri aberatsa da, handia, sendoa,eta bero-hezea nahiz hotz-hezea».

4. IRAKURMENA

Page 13: 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute. 8. Filmaketaz, zer diote? A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten

• 13 •

Bilboko mendiekin Ernest Hemingwayktema itzela ukan zuen. 1937ko apirilaren30ean, aleman eta italiar hegazkinek Gerni -ka bonbardatu ostean paratu zuen kronikan,«Bilbo mendiek osaturiko katilu an datza»idatzi zuen. Aspaldi zeukan egina Bilborenirudi hori idazleak. Gainerakoan, meatza-ritza aipatu zuen 1932ko liburuan, itsasketaaipatuko du 1959-60koan, baina batezbestekoan berdin tsuak dira aipame nak, etabiak ere biak bata bestea bezain topikoak.

«—Zer egingo du berorrek gaurkoarrastian Bilbon» –galdetu zion El Correo-ko kazetariak.

«—Orain, lehenik eta behin, nire buruaapur bat apaindu. Gero kostaldean ibilinahi dut, Kuban ezagutu nituen lagunbatzuekin batera. Pilota partidaren batikusteko gogoa ere badut. Gogoko dudankirola da. Kuban partidu franko ikusi nuen,baina orain beraren berezko giroan ikusinahi nuke bat».

Pilota partidak bere giroan, hots, EuskalHerrian, Ernest Hemingwayk lehendik ereikusirik zituen. «Luze zela nengoen Erdozaikusteko gogoz. Behin Europan nengoelarik,1927an hain zuzen, Donostiara bidaia eginnuen, haren pilotakada ikaragarriak zuze -ne an ikusteko helburuarekin bakarrik.Lastima: Erdozak denboraldi txarra eginzuen».

Elkarrizketa horretan esan barik utzizirenak esandakoak baino interesgarriagoakdiratekeen arren, Hemingwayk esandakoenartean Kubako lagunekin kostaldera joa te -koa zela. Halaxe egin zuen 1959ko abuztuan.Mundakara heldu zenean, auto bi ikusizituzten Mundakako Kale Nagusian, geldi.Bere autotik irten barik, idazleak, AndresUntzain abadearen etxekoren bat itaunduzuen, kanposantura laguntzeko. Goiko Ka -lean geratzean, berriz, abade ordurakohilaren etxekoen helbidea baze kiela erakutsizuen, hain zuzen ere, Mundaka politoezagutzen zuen baten bat ere bazetorrelako

auto haietan. Agian hantxe zen Lucia ReginaSoltura, abadearen iloba Teodoro Untzain -ekin batera. Biek ere biek endekaturik duteoroigailua, Lucia Regina Solturak batez ere.2001eko udan haren bisitan izan nintzelarik,nahasturik zuen burua. Eskerrak BilbokoBilbao aldizkarian duela zenbait urte argita-ratutako elkarriz keta esku artean dudan:

«Hemingwayrekin ere tratua izan nuen–dio Lucia Reginak–, Kanalako abadeariesker. Abadeak, gerra denboran, nazionalakiristean itsasadarra igerian zeharkatu,Miarritzera ihes egin eta handik Kubara jozuen. Behin batean frontoian sartu zen, etahantxe topatu zuen Hemingway, orduan bereitsasontzirako gizonen bila zebilelarik, etagizon honek itsasontzia antolatu zion etaharekin arrantzuan irteten zen. Geroago,ordurako abadea hilda zegoela rik, Munda -ka ko itsasadarra ezagutu nahi izan zuen.Orduan hona etorri eta dei egin zidan.Halandaze, itsasadarrean barrena txangoakegiten genituen eta zezenketa batzuk ikusigenituen».

1960ko honetan Bilbora egin duenbisitaldia laburra izango da, eta ugariakzere ginak. Hala nola, Juan Duñabeitiarekinegotea, zeren eta 1960 honetan idazlearenlagun min Juan Duñabeitia Sinsky Bilbonda.

Ernest Hemingway eta Juan Duñabeitia,Urzelay margolariak esan bezala, biak biziartean Kastor eta Polux izan baziren ere, hilondoren ez zien Zeusek bere kutunei emanzien tratu bera eman. Zeusek Kastor etaPolux zerura eroan zituen, konstelazio bila -ka razirik. Aldiz, Hemingway idazle handienOlinpora igoarazi duen aldi berean, JuanDuñabeitia bikia, Ahanzturaren Artxi pe la -goko irla bilakarazi du.

Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan.

Edorta Jimenez. Susa, 2003. (Moldatua)

Page 14: 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute. 8. Filmaketaz, zer diote? A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten

• 14 •

1. 1960ko abuztuaren 24an...

A Ernest Hemingway lehenengo eta azkeneko aldiz iritsi zen Bilbora.

B Ernest Hemingwayk Bilboko plazan adarkada jaso zuen Ordoñez toreatzaileari bisitaegin zion.

C El Correo Español egunkariko argazkian, zezen batek Ordoñez toreatzailea harrapatzendu.

D El Correo Español egunkariko argazkian C. Barrenarekin batera agertzen den Ordoñeztoreatzailea harrapatu zuen zezen batek.

2. Idazlearen arabera, El Correo Español-ek...

A ez du Hemingway ospetsua inoiz aipatu izan.

B ez zukeen Hemingway aipatuko Francoren emazteagatik izan ez balitz.

C dio Franco Donostian izan zela aurreko egunetan, emaztearekin.

D dio Hemingway Donostian izan zela, zezenketaren buru.

3. Zer dio testuak Francoren erregimenari buruz?

A Ondo zetorkiola Ernest Hemingway Bilbora etortzea.

B Ondo zetorkiola lau milioi turistek uzten zuten dirutza.

C Ondo zetorkiola Ernest Hemingway Nobel sariduna izatea.

D Ondo zetorkiola Ernest Hemingway Errepublikaren aldekoa izatea.

4. Ernest Hemingway idazle ospetsua 1929an Bilbon…

A birritan izan zen, abuztuaren 24an eta irailaren 29an.

B izan zen lehenbiziko aldiz, kazetari lanetan.

C bere herrikide toreatzaile bat ikusten izan zen.

D 36ko gerrarako idazkari eta hornikari baten bila ibili zen.

5. Hemingwayk Heriotza arratsaldean liburuan zera idatzi zuen:

A Bilbo hiri industriala eta itsasketari emana zela.

B Missouriko eta Senegaleko St Louis biekin alderatu zitekeela aberats-itsusian etaberoan.

C Bilbon Missouriko eta Senegaleko St Louis bietan adina bero egiten zuela beti.

D Bilbok meatzaritzan ziharduela, eta itsusia eta aberatsa zela.

Aukeratu galdera bakoitzaren erantzun zuzena eta idatzi dagokion letra ondoko laukietan:

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10

Page 15: 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute. 8. Filmaketaz, zer diote? A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten

• 15 •

6. Bilbo eta mendiei buruz, zein irudi zuen Hemingwayk?

A Bilbo inguruko mendiak ez zituen ia aipatu ere egin, harik eta gerrako bonbardaketakgertatu arte.

B Mendietako meategiek Bilborentzat garrantzi handia zutela idatzi zuen, hiri aberatsaizateko.

C Bilbo botxo batean zegoela, mendiz inguratuta.

D Bilboko irudi topikoa gehiago lotzen zuen itsasoarekin mendiekin baino.

7. Zer dio Erdoza pilotariaz?

A Hemingwayk ez zuela denbora luzean ikusi.

B Bera ikustera propio etorri zela Europara.

C Lastima izan zela, eguraldi txarra egin zuela ikusi zuenean.

D Ikusi zuela, baina partida txarrak egin zituela.

8. 1959ko abuztuan, Mundakara joan zenean, zer gertatu zen?

A Andres Untzain apaizaren etxera joan zela haren bila.

B Autotik irten barik egon zela apaizari itxaroten zioten bitartean.

C Untzainen etxetik pasatu zirela, apaiz hilaren hilobia nork erakutsiko.

D Itaunketa egin ziotela apaizari bere etxean, kanposantura lagun zitzan.

9. Zer dio Lucia Regina Solturak?

A Miarritzen barrena heldu zela Kanalako apaiza Kubara.

B Kuban, apaiza itsasontzirako gizon bila ari zela aurkitu zuela Hemingwayk.

C Hemingway gerra denboran ezagutu zuela.

D Apaizak itsasontzia zuela eta Hemingway harekin ateratzen zela arrantzuan.

10. Bilboko Bilbao aldizkarian argitaratutako elkarrizketa batean, Lucia Reginak...

A Andres Untzainekin izandako harremanaz dihardu.

B Hemingwayrekin izandako tratuaz dihardu.

C burua nahasturik zuela aipatzen da.

D Kanalako abadearen balentriez dihardu.

Page 16: 2006ko martxoaren 11koa A - Atalak · D bakarka ari direnean, lan bikoitza egin eta erdia kobratzen dute. 8. Filmaketaz, zer diote? A Bergaran egin dela, filmak bertako familia baten

Azterketahonetan

lorturikoaErreferentzia

AHOZKOAREN ULERMENA: guztira

IDAZLANA

BERA

ORTOGRAFIA

Edukia

Moldea

Zuzentasuna

ESALDIAK BERRIDATZI

SINONIMOAK

IRAKURMENA

AZTERTZAILEAK ERABILTZEKO

* Adierazi gurutze edo zenbaki batekin zein alderdi ez duen gainditu.

*

*

*

5

25

5

5

5

10

0-7

0-8

0-10

Kalifikatzeko irizpideakAztertzaileentzako jardunbidea liburuko azalpenen eta oharren sintesia.

IDAZLANAEDUKIA (0-7 puntu). Adierazia, hots, gaia zenba-teraino garatu den:• Gutxieneko hitz kopurua.• Gaiarekin lotura duten / ez duten alderdiak.• Argudio eta adibide asko / gutxi.

MOLDEA (0-8 puntu). Adierazpena, hots, edukiaazaltzeko baliabideen kalitatea:• Egitura aberatsak / sinpleak.• Lexiko zehatza eta adierazkorra / desegokia

edo urria.• Ideien eta egituren arteko kohesioa, lotura.• Idazlanaren egituraketa orokorra, paragra -

foen antolamendua.

ZUZENTASUNA (0-10 puntu). Sintaxia, hots,joskerazko zuzentasun maila:• Deklinabide eta aditz mailakoa.• Perpausen egituraketa.

Hiru alderdi horietakoren batean nabarmen hutseginez gero edota, oro har, hiruretan mailakaxkarra erakutsiz gero, ezingo da Idazlanagainditutzat eman.

ORTOGRAFIA

ESALDIAK BERRIDATZI

Berridatzi den esaldiak honako baldintza hauekbete behar ditu zuzentzat hartu ahal izateko:• Esaldi bakarra atera behar da berridazke-

taren ondorioz.• Eredutzat ematen den esaldiaren zentzua

osorik jaso behar du.• Eskaintzen den “bidea”ri jarraituz osatua

izan behar du, eta ez beste bide batetikeratua.

• Gramatikaren aldetik zuzena izan behar du,osorik.

• Komatxoak-edo erabili badira, horiek adie -razten duten elementuen ordenak eta puntua-zioak ere zuzenak izan behar dute.

• Ortografia aldetik, zuzena izan behar du.

SINONIMOAK

Ontzat hartu ahal izateko, honako baldintzahauek bete behar dituzte:

• Testuingurua kontuan hartuta, egokiak izanbehar dute.

• Bat baino gehiago jarriz gero, denek izanbehar dute zuzenak.

• Atzizkiduna izanez gero, atzizki eta guztieman behar dira.

• Ortografia aldetik, zuzenak izan behar dute.

5 Oso zuzena3-4 Akats ez oso larriak1-2 Akats larri batzuk

0,1-0,9 Oinarrizkoak edo akats larri ugari