2. Ikasgaia - Indarraren Erabileraren Debekua

7/28/2019 2. Ikasgaia - Indarraren Erabileraren Debekua

1/8

Indarraren eta Mehatxuaren Erabileraren Debekua

2012-2013

Nazioarteko Zuzenbide Publikoa I

9

Bigarren Ikasgaia

Bigarren Ikasgai

honekin, hasiera

emango diogu

egiturazko printzipioen

azterketari, horietatik

lehena indarra etamehatxuaren

erabileraren debekua

izango delarik.


2/8


3/8


2012-2013


11

2. Ikasgaia: Indarraren eta mehatxuarenErabileraren Debekua

Ikasgai honetan indarraren eta mehatxuaren erabileraren debekuaren printzipioa izango dugu

aztergai. Printzipio honen edukia honako hau dela esan daiteke: estatuen arteko

harremanetan ezin izango dira ez indarkeria ez mehatxukeria ere erabili Estatuen

independentzia politikoa edo lurralde osotasunaren aurka

Beraz,printzipioaren arabera ezin izango da ez indarrik ez mehatxurik erabili Estatuen artean.

Hala ere, kontutan hartu beharrekoa da, printzipioaren edukierari erreparatuz, soilik

independentzia politiko eta lurralde osotasunaren aurkako debekua dela.

Printzipio hori Batzar Nagusiaren 2625 (XXV) ebazpenean dago jasota, baina soft law

zuzenbidea delakoa denez, ezin da betebeharrezkotzat jo (izan ere, Batzar Nagusiaren

ebazpenak ez dira lotesleak izango). Hala ere, kontutan hartuta Nazioarteko Zuzenbidean

ohiturak duen garrantzia eta Estatuek printzipio honekiko izandako jarrera, esan daiteke

ohitura bitartez lotesle izatera iritsi dela printzipio hau.

Printzipio honen garapena luzea izan da eta zazpi fasetan banatu genezake, nahiz eta beste

fase desberdin batzuetan ere banatu daitekeen.

Lehenengo Fasea:

Lehenengo faseari ius ad bellum-etik Ius in bellora fasea deitzen zaio (gerrarako eskubidetik

gerran aplikagarria den zuzenbidera). Izan ere, lehen, Estatuak gerrara juteko eskubide osoa

zuten, baina Nazioarteko Komunitatean dena gerraren bitartez konpontzen zen eta

nazioarteko harremanen elementu nagusia zen; eta horregatik beharrezkoa zen neurriak

hartzera, hori aldatzeko eta gerra gatazken konponbide nagusia izateari utz ziezaion.

Nazioartean egindako lehendabiziko ahaleginak hori lortzeko XVIII. mendekoak dira. Helburu

nagusia gerrarako eskubide mugagabea murriztea eta indarraren erabileraren mugapen bat

erdiestea izango da.

Esan beharra dago ahalegin hauek bere helburua soilik ikuspuntu edo zentzu humanitario

batetik lortu zutela. Izan ere, ez zen gerrarako eskubidea guztiz ezabatu, baina lehenengo

pausu gisara, gerran ematen ziren gehiegikeriak mugatu egin ziren. Momentu hartatik aurrera,

ezin izango zen dena erabili gerran, eta horretarako, hasierako bereizketa batzuk hasi ziren

egiten. Hasteko, zibil eta soldaduen arteko bereizketak.

Hori lortzeko, egin ziren hiru deklarazioak honako hauek dira:

Ginebrakoa 1864an. Lehenengoz jarri zen mahai gainean gerran egiten dena


4/8

2. Ikasgaia

Zuzenbide Fakultatea, Donostia


12

mugatzeko ahalegina. Aldi berean, zenbait armen erabilera mugatu nahi izan zen.

San Petesburgokoa 1868an. La Hayakoak 1899 eta 1907an.

Hori izan zen lortu zen guztia hasiera batean, Estatuak ez baitzeuden prest beraien gerrarako

eskubidea mugatzeko.

Bigarren Fasea:

Lehen Mundu Gerra amaitu ondoren 1919an Nazioen Elkartea sortu zen, gerora Nazio Batuen

Erakundearen aitzindari izango dena. Elkartea sortzearen helburua, Estatuen artean gerrak

baztertzea izango da eta horretarako, gerra supostuak murriztu egin ziren.

Itunaren 12 eta 13.4 artikuluei jarriki, bi estatu gerran sartu baino lehen, inpartziala den beste

hirugarren baten aurrean aurkeztuko dute gatazka eta, hirugarren hori bere iritzia eman

ondoren, ezin izango dira gerran sartu hiru hilabeteko epe bat errespetatu gabe. Epe hori

ezartzen da gauzak adosteko denbora ematearren eta Estatuen arteko tentsioak baretzeko

aukera egotearren.

Aldi berean, itunaren bitartez, hirugarren bat bere iritzia eman dezake eta animoak baretu

ditzake.

Beraz, Nazioen Elkartea ez du gerra debekatzen baina bai gerra kopurua mugatzen saiatzen da.

Hemen, aipatu beharra dago Gerrari uko egitearen tratatu orokora edo Briand-Kellog paktua

1928koa balio juridiko eskasa zuela, bertan gerrari uko egiteko borondatea adierazten baitzen,

baina ez ziren inon agertzen zeintzuk ziren paktua bortxatzearen ondorioak. Beraz, deklarazio

programatikoa da. Horretaz gain, Estatuak ez zeuden prest gerrari uko egiteko interes

desberdinak tartean zeudela-eta.

Hirugarren Fasea:

Bigarren Mundu Gerra iritsi zen eta lehenengoz emango zen izugarrizko genozidioa Europan,

Estatuak beren zibilak akabatzen hasi ziren. Horretaz gain, arma nuklearrak erabili ziren

lehenengoz. Beraz, guzti hori lehenengo paktua bortxatzen zuen, ez baitziren zibil eta

soldaduak bereizten. Gainera Europa birrinduta gelditu zen, kalte material ugari egon zirelarik.

Gerra horren ondorioa Nazio Batuen Karta idaztea eta sinatze izan zen, konturatu baitziren

Nazioen Elkartea ez zela nahikoa izan eta errebisatu beharra zegoela. Izan ere, 1944an

potentzia irabazleak sistema berri bat eratzeko hitzarmena ospatuko dute (Dumbarton Oaks)

eta ondoren, Karta sinatu egin zen, 1945eko ekainaren 26an zeinak mahai gainean jarri zituen

bi erregela nagusi: Gerraren debeku orokorra (2.4 art) eta gatazkak bide baketsuen bidez

konpondu beharra (2.3 art.).


5/8


2012-2013


13

2.3 art.

Los Miembros de la Organizacin arreglarn sus controversias

internacionales por medios pacficos de tal manera que no se

pongan en peligro ni la paz ni la seguridad internacionales ni la

justicia.

2.4 art.

Los Miembros de la Organizacin en sus relaciones internacionales, se

abstendrn de recurrir a la amenaza o al uso de la fuerza contra la integridad

territorial o la independencia poltica de cualquier Estado, o en cualquier otra

forma incompatible con los propsitos de las Naciones Unidas.

Artikulu horiek honela diote:

Esan beharra dago, 2.4 artikulua, arazo ugari dituela. Alde batetik barne gatazkak kanpoan

uzten ditu baina horretaz gain, interpretazio arazo ugari sortzen dira zenbait terminoen

inguruan. Hala nola :

Indarra nola interpretatu ez dago garbi, izan daiteke indar armatua edo bestelakoindar motak. Izan ere, gaur egun gerra egiteko modu ugari sortu dira.

Mehatxuarekin ere interpretazio arazoak ere sor daitezke. Izan ere, zer hartu behar damehatxu gisara?

Lurralde osotasuna edo independentzia politikoa esamoldearekin ere arazoaksortzen dira. Adibide gisara, Alemaniak Espainiako independentzia politikoaren kontra

ari da?

Nazio Batuen helburuekin bateraezina den modu batean esamoldearekin erearazoak sortu izan dira interpretatzerako orduan. Izan ere, argi eta garbi gelditu

beharko da zeintzuk diren helburu horiek.

Interpretazio arazoez gain, artikulu horiei jarraiki, Nazioarteko eskumenetik kanpo egongo dira

Estatuen barne arazoak; baina, horren salbuespen gisara, nazioarteko bakea eta segurtasuna

kolokan dauden kasuak dauzkagu. Bere garaian guztiz kanpo gelditzen ziren barne arazoak,

baina gaur egun herritar zibilen babesa garrantzia hartu du eta beraz, Segurtasun Kontseiluak

interpretazioa zabaldu egin du.


6/8

2. Ikasgaia



14

Baina kartak obligazio hori ezartzeak gauza bat da, eta beste bat obligazio hori zein organok

betearazi behar duen erabakitzea.

1945an beraz, Kartak hori esaten digu soilik eta interpretazioa ez da soilik geratzen Segurtasun

Kontseiluaren esku, baizik eta Batzar Nagusiaren iritzia ere kontutan hartuko da. Nazio Batuen

Erakundearen Batzar nagusiaren 2526 (XXV) ebazpenak 2.4artikulua zehazten du eta bederatzi

portaera arautuak zehazten ditu:

1. Agresiozko gerra bakearen kontrako krimena da (lehenengoz Bakea ezartzen daoinarrizko elementu gisara)

2. Gerra horien aldeko propaganda egitea Kartaren aurkakoa da.3. Lurralde osotasunak eta muga arazoek ez dute mehatxuaren eta indarraren erabilera

justifikatzen.

4. Errepresalia armatuak debekatuta daude.5. Menpearen koloniapean dauden herrien kontra ez dago indarra erabiltzerik.6. Debekatuta dago talde armatuak antolatzea (mertzenarioak)7. Beste Estatu baten guda zibilean edo terrorismoan parte hartzea edo laguntzea

debekatuta dago.

8. Debekatuta dago indarra edo mehatxua erabiltzea beste Estatu baten lurraldeaokupatzeko.

9. Estatuek nazioarteko bakea eta segurtasuna mantentzeko dagozkien obligazioak fedeonez bete behar dituzte.

3314 (XXIX) ebazpenari dagokionez, agresioaren definizioa ematen du eta objektibatu egiten

du eta agresioa kasuz- kasu zer den zehazten du.

Aldi berean, ebazpen hori dio Segurtasun Kontseiluak erabakiko duela noiz betetzen den

definizioa praktikan. Kontutan hartuta Segurtasun Kontseiluan 5 kide iraunkor daudela eta

betorako eskubidea dutela, Segurtasun Kontseilua edozein momentutan zuzenbidea blokeatu

dezake.

42/22 ebazpenaren arabera, indarraren erabileraren debekua unibertsaltzat aldarrikatzen da.

Beraz, debekua ez da soilik Nazio Batuen kideei aplikatzen, baizik eta munduko Estatu guztiei

zaie aplikagarri. Horrekin batera, terminologia aldaketa ere egon zen. Gerra justua edo injustua

izatetik legezkoa edo legez kontrakoa izatera pasa zen.

Nazioarteko Jurisprudentzia, printzipio honen sendotze lanean garrantzi handia izan du.

Aipagarri izango dira Nikaragua eta Estatu Batuen arteko arazoa 1986koa. Arazo horren

ondorioz Nazioarteko Justizia Auzitegiak bere epaian, 2625 (XXV) ebazpenaren balioa loteslea

dela deklaratu zuen eta beraz, arau bat dela esan zuen.

Beste kasu aipagarri bat Froga nuklearren arazoa (1996) izango da. Ikuspuntu juridikotik,

Kartak ez du debekatzen arma mota honen erabilera, baina Nazioarteko Justizia Auzitegiak

esan zuen, Ginebrako tratatua aplikatuta, arma horiek bereizketarik egiten ez duenez zibil eta

soldaduen artean, ezta medikuntza eraikinen eta gainontzekoen artean, haien erabilera

zuzenbide humanitarioaren bortxaketa suposatuko lukeela. Baina ez du mehatxua debekatzen


7/8


8/8

2. Ikasgaia



16

Lotura hori bi ideia desberdinetan islatzen da: alde batetik, herri horien aurkako indarraren

erabilera guztiz debekatuta zegoen [1514 (xv) ebazpena eta 2625 (XXV)] eta bestetik,

menerapen kolonialena dauden herriek eskubidea izango zuten indarra erabiltzeko euren

metropolien kontra independentzia lortzeko indarraren bitartez mantentzen ari badira. Horren

barnean, honako eskubideak onartzen zaizkie:

Beste Estatuei laguntza eskatzeko eskubidea Hirugarren Estatuek laguntza emateko eskubidea izango dute. Laguntzaren nondik-norakoa: ekonomikoa, militarra

Segurtasun Kontseiluaren Indarraren Monopolioari dagokionez, esan beharra dago bera dela

Nazio Batuen sistemaren ardatza eta eskuduntza bikoitza du Kartaren 39. artikuluari jarraiki:

agresio egintza baten existentzia zehaztea eta indarraren erabilera bultzatzea.

Segurtasun Kontseiluaren egintzei dagokionez, aipagarria da 1950 eta 1990 artean ez dagoela

inolako ekintzarik, gerra hotza baitzegoen eta Segurtasun Kontseilua blokeatuta zegoen.

2. Ikasgaia - Indarraren Erabileraren Debekua

Documents

Transcript of 2. Ikasgaia - Indarraren Erabileraren Debekua