9

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

การศกษาเรอง ปจจยทมผลตอการบรหารความเสยง กรณศกษา : มหาวทยาลยราชภฏธนบร ผวจยไดศกษาคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของ สามารถสรปสาระส าคญไดดงน

1. แนวคดและทฤษฎเกยวกบการบรหาร 2. แนวคดการบรหารความเสยง 3. แนวคดและทฤษฎเกยวกบปจจยสวนบคคล 4. งานวจยทเกยวของ

1. แนวคดและทฤษฎเกยวกบการบรหาร

ความหมายของการบรหาร

วเชยร วทยอดม (2551 : 1) การบรหาร คอ การด าเนนการในกจกรรมตางๆ ในองคการอนเปนเรองของกลมบคคลทรวมใจด าเนนการอยางใดอยางหนง เพอใหบรรลตามวตถประสงคทองคการไดตงเปาหมายไว

เสนาะ ตเยาว (2544 : 1) การบรหาร คอ กระบวนการท างานกบคนและโดยอาศยคน เพอบรรลวตถประสงคขององคการภายใตสภาพแวดลอมทเปลยนแปลง

สรพนธ ฉนทแดนสวรรณ (2550 : 3) การบรหาร หมายถง การบรหารทเกยวของกบการด าเนนการในระดบนโยบายและแผนงาน ซงสวนใหญมกใชกบการบรหารในภาครฐ หรอองคกรขนาดใหญ

วรารตน เขยวไพร (2550 : 44) การบรหาร หมายถง กจกรรมในการบรหารทรพยากรและกจการงานอนๆ เพอใหบรรลเปาหมายและวตถประสงคทก าหนดไวนนเอง

อนวช แกวจ านงค (2554 : 20) การบรหาร คอ การท าหนาทชน า การก าหนดทศทาง ก าหนดนโยบายและการตดสนใจในการด าเนนกจกรรมทกกจกรรมขององคการ

สรปวา การบรหาร หมายถง กระบวนการบรหารขนพนฐานของการด าเนนกจกรรมทตอเนองและสมพนธกน ประกอบดวยการวางแผน การจดองคการ การน า และการควบคม เพอใหบรรลเปาหมายโดยผสมผสานบคลากรและทรพยากรทางการบรหารเขาดวยกน

10

แนวคดเกยวกบการบรหาร

เฮนร ฟาโยล (Henry Fayol : 1841-1925) ไดเขยนเกยวกบหนาททางการบรหาร (Management function) อนประกอบดวย การวางแผน (Planning) การจดองคการ (Organizing) การสงการ (Commanding) การประสานงาน (Coordinating) และการควบคมงาน (Controlling) หรอ POCCC นอกจากนยงไดก าหนดองคประกอบหรอหลกเกณฑทางการบรหาร (Principles of Management) 14 ขอดงน

1. การแบงงานกนท า (Division of work) หมายถง การท างานโดยพนกงานแบงงานตามความสามารถในลกษณะงานเฉพาะดานและมทกษะในการท างานเปนอยางด

2. อ านาจหนาทและความรบผดชอบ (Authority and responsibility) หมายถง อ านาจหนาทและความรบผดชอบเปนของคกนทเกยวกบการท างานตงแตเรมตนจนสนสดการท างาน อ านาจหนาทเปนสงทเปนทางการไดมาโดยต าแหนงในความรบผดชอบในงานนน ซงผมอ านาจหนาทเปนผมความรความสามารถในงาน ประสบการณ และความเชยวชาญในงาน

3. กฎระเบยบขอบงคบ (Discipline) หมายถง ขอตกลงในการท างานซงพนกงานจะตองยอมรบและเชอฟงปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบและละเวนการกระท าทเปนขอหาม

4. เอกภาพในการบงคบบญชา (Unity of commend) หมายถง การใหพนกงานรบฟงค าสงและการมอบหมายงานจากผบงคบบญชาเพยงคนเดยว

5. มจดมงหมายเดยวกน (Unity of direction) หมายถง การท างานของพนกงานทกคนและทกหนวยงานเปนไปเพอวตถประสงคเดยวกนโดยมทศทางและแผนการเดยวกนไมแตกตางกน เปนการท างานทเกยวของกบความตองการขององคการ

6. ผลประโยชนขององคการคอผลประโยชนของพนกงาน (Subordination of individual interests to the general interests) หมายความวา การท างานในองคการนนผลประโยชนหรอสงทองคการไดรบกคอผลประโยชนของพนกงานเชนกน

7. การใหคาตอบแทน (Remuneration) หมายถง การใหคาตอบแทนทเปนธรรมตอทกฝายและท าใหพนกงานไดรบความพงพอใจสงสด

11

8. การรวมอ านาจ (Centralization) หมายถง การมศนยกลางของใชอ านาจในการสงการตางๆ จากศนยกลางในบางกรณ แตในบางกรณควรใชการกระจายอ านาจในการสงการไปยงผอน

9. สายการบงคบบญชา (Scalar chain) หมายถง การมสายการบงคบบญชาตงแตระดบสงสดลงมายงต าสดในการสงการมอบหมายงาน และรายงานผลปฏบตงานลดหลนกนไปอยางเชอมโยงกน

10. ระเบยบวนย (Order) หมายถง การก าหนดระเบยบวนยในการท างานเพอใหพนกงานยดถอปฏบตเปนแบบอยางเดยวกนเพอความเปนระเบยบเดยวกน

11. ความเสมอภาค (Equity) การถกตองเปนธรรม มความยตธรรมในการปฏบตตอกนระหวางผบงคบบญชากบพนกงาน

12. ความมนคงในการท างาน (Stability of tenure of personnel) หมายถง การท างานทมความมนคงในดานของการจางงาน ไมท าใหเกดอตราการหมนเวยนของพนกงานมากเกนไปโดยไรสาเหต

13. ความคดรเรม (Initiative) หมายถง การทผบงคบบญชาสงเสรมใหพนกงานแสดงความคดรเรมในการท างาน กลาแสดงความคดเหนในการท างาน

14. ความสามคค (Esprit de corps) หมายถง ความรวมมอรวมใจกนในองคกรใหเกดความสามคคเปนอนหนงอนเดยวกน ซงท าใหองคการมความแขงแกรงสามารถท างานรวมกนเปนทมได มการสอสารทดระหวางกน

Luther Gulick และ Lyndall Urwick ไดพฒนาแนวความคดหลกการทางบรหารดงตอไปน

1.หลกเอกภาพในการบงคบบญชา (Unity of commend) คออ านาจทจะควบคมสงการผใตบงคบบญชา เปนของผบงบญชาเพยงคนเดยว

2. หลกการใชทปรกษา (Use of staff) คอ ควรมฝายงานดานวชาการท าหนาทใหความชวยเหลอ และใหค าปรกษาดานขอมลแกผปฏบตงาน

3. หลกการจดแบงสวนงานในองคการ (Departmentation) คอ การจดแบงสวนงานจะตองพจารณาถงวตถประสงค กระบวนการของงาน บคคลและสถานท

12

4. หลกอ านาจและหนาท (Authority) คอ อ านาจหนาทตามต าแหนงงาน จะตองสอดคลองกบระดบความรบผดชอบตามต าแหนงงานนน

5. หลกชวงกวางของการบงคบบญชา (Span of control) คอ จ านวนผใตบงคบบญชาทอยภายใตบงคบบญชาของหวหนาคนหนงๆ

6. หลกการบรรจคนใหเหมาะสมกบโครงสรางองคการ (Fitting people to the Organization structure) คอ การบรรจคน ตองใหเหมาะสมกบลกษณะของงานตามโครงสรางขององคการนนๆ

นอกจากนยงไดก าหนดหนาทในการบรหารหรอกระบวนการบรหารไว 7 ประการ ซงเปนหลกการทน ามาใชในการบรหารงานในระบบราชการไทย เรยกยอๆ วา “POSDCORB” มหลกการดงตอไปน

1. การวางแผน (Planning) หมายถง การก าหนดวธทางทจะปฏบตงานไวลวงหนา ซงเปนหนาทส าคญเบองตนทผบรหารจ าเปนตองม โดยมการก าหนดวตถประสงค (Objective) และกลยทธ (Strategies) จดท าแผนงาน (Programs) ใหครอบคลมทกแงทกมม ซงจะท าใหเกดผลส าเรจตามเปาหมายทไดวางไว

2. การจดองคการ (Organizing) หมายถง ภาระหนาทในการก าหนด จดเตรยม และจดความสมพนธของกจกรรมตางๆ ในหนวยงานขององคการ เพอใหสามารถบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคของหนวยงาน หรอองคการอยางมประสทธภาพ

3. การจดคนเขาท างาน (Staffing) หมายถง ภาระหนาทเกยวกบการบรหารตวบคคล เรมดวยการเสาะหาคดเลอกตวบคคลเขามาท างานในองคการ และวางตวบคคลใหมคณสมบตเหมาะสมกบลกษณะงานตางๆ (Put the right man in the right job) เพอความมประสทธภาพในการปฏบตงาน

4. การอ านวยงานหรอการสงการ (Directing) หมายถง ภาระหนาทในการก ากบสงงาน และรหลกวธในการชแนะ ควบคมบงคบบญชาใหการท างานของผอยในบงคบบญชาเปนไปตามวตถประสงคทไดวางไว

5. การประสานงาน (Co – ordination) หมายถง การด าเนนการใหหนวยงานมสมพนธภาพในการปฏบตงานระหวางกนเปนไปอยางสอดคลอง เชอมโยงระหวางกนและกน

13

โดยมการปฏบตงานกนอยางสมานฉนทเปนกลมกอน ทงนเพอใหงานบรรลวตถประสงคเดยวกน อกทงเปนการประหยด มผลงานและการปฏบตงานทมประสทธผลและมประสทธภาพ

6. การรายงาน (Reporting) หมายถง ระบบการรายงานซงหนวยงานมหนาทรบผดชอบการรายงานผลปฏบตงาน ประมวลสถตของงาน หรอสอดสองดแลสภาพเหตการณทเกดขนภายในหนวยงาน

7. การงบประมาณ (Budgeting) หมายถง แผนทางการเงนของรฐบาลทจดท าขนเพอแสดงรายรบและรายจาย ทรฐบาลก าหนดจะจดท าตามโครงการตางๆ ในปตอไป โดยแสดงวงเงนคาใชจายแตละโครงการ และวถทางหาเงนมาใชจายตามโครงการนนๆ

หลกการจดการแบบราชการตามแนวคดของ Max Weber นถกสรางตามทฤษฎของ Adam Smith ทส าคญกคอ เรองการแบงแยกประเภทของแรงงานและอดมคตในระบบราชการกใชหลกของการแบงงานกนท าตามความถนด (Division of Work) โดยมการก าหนดโครงสรางขององคการและความสมพนธระหวางหนวยงานตางๆ ใหมความเหมาะสม มการออกกฎเกณฑและขอบงคบขององคการ เพราะกฎเกณฑและขอบงคบนจะท าใหพฤตกรรมของคนเปนแบบเดยวกน และอ านาจบงคบบญชาเปนไปตามสายการบงคบบญชา (Hierarchy) กจะท าใหการสงการท าไดดกวาการใชความสมพนธสวนตว ซงจะท าใหงานขององคการสามารถทจะด าเนนการอยางตอเนองกนไปตามโครงสรางขององคการโดยไมตดยดขนอยกบบคคลใดบคคลหนง

สวนในดานอนๆ ของการจดการแบบระบบราชการในดานระบบการบรหารจะมการก าหนดขนตอนและกฎเกณฑทมรายละเอยด มล าดบขนของสายการบงคบบญชาภายในองคการทชดเจน และมความสมพนธอยางไมเปนทางการระหวางสมาชกในองคการ

นอกจากนแลว Max Weber ยงไดเสนอแนะวา รปแบบองคการทมความเหมาะสมมากทสดกคอโครงสรางแบบปรามดทมความส าคญมาก เพราะจะท าใหองคการทมขนาดใหญสามารถทจะด าเนนกจกรรมตางๆ ทมลกษณะเปนงานประจ าไดอยางตอเนองกนไปโดยไมเกดการตดขด และยงชวยใหคนทมความเชยวชาญเฉพาะดาน (Specialization) ทแตกตางกนสามารถท างานดวยกนได และขจดการใชดลยพนจ (การตดสนใจ) ทเลอนลอยไมชดเจนของผบรหารอกดวย หากโครงสรางขององคการแบบระบบราชการและกระบวนการปฏบตงานทถกจดตงขนมาอยางเหมาะสม กจะท าใหการปฏบตงานทถกจดตงขนไดอยางเหมาะสมและกจะท าใหการปฏบตตอคนในองคการและตอลกคาเปนไปอยางไมมอคตใดทงสน

14

อยางไรกตาม ทกวนนการจดโครงสรางองคการแบบระบบราชการ อาจไมเหมาะสมกบองคการบางประเภท โดยเฉพาะองคการทตองการความรวดเรวและตองการความยดหยนในการท างาน คนในองคการทเปนระบบราชการอาจท างานไมมประสทธภาพ และจะเกดผลส าเรจตามเปาหมายกตองอาศยกฎเกณฑหรอขอบงคบทก าหนดไว ขอจ ากดอกขอหนงของระบบราชการกคอ อาจจะกอใหเกดความผดพลาดในการบรหารงานอนเกดจากการใชอ านาจเกนไป มขนตอนในการท างานมากเกนความจ าเปน ท าใหงานลาชา (Red Tape) ไมทนการณ จนท าใหผบรหารหรอผปฏบตงานบางคนละเลยกบกฎเกณฑและระเบยบปฏบตทก าหนดไว

แนวคดการบรหารสมยใหม

อทย เลาหวเชยร (2548 : 10-25) ไดอธบายขบวนการการบรหาร โดยสอดแทรกเรองพฤตกรรมศาสตรมาใชในการ “อ านวยการ” ซงอดตถาพดถงการอ านวยการไมไดมการใสสาระของพฤตกรรมศาสตร ขบวนการทง 4 คอ POLE หรอ PODC ค าวา POLE มาจาก

การวางแผน (Planning)

การจดองคการ (Organizing)

การเปนผน าหรอการบรหารคน (Leading)

การประเมนผล (Evaluating)

กระบวนการจดการเปนแนวความคดทกลาวถงขนตอนของการบรหารงาน และภาระหนาทของนกบรหาร เรมตนจากแนวคดของฟาโยล แลวดดแปลงมาเปน POSDCORB และเปลยนแปลงมาเปน POLE หรอ PODC ในปจจบน

ทฤษฎการจดการ (เรมยคใหม) ของดรคเกอร (Drucker : 2005) เสนอเปนหลกการวากระบวนการจดการประกอบดวย

1. การวางแผน (Planning) เปนการก าหนดหนาทการงานทตองปฏบต เพอใหบรรลเปาหมายขององคการ โดยก าหนดวาจะด าเนนการอยางไรและด าเนนการเมอไร เพอใหความส าเรจตามแผนทวางไว การวางแผนตองควบคมทงในระยะสนและระยะยาว

2. การจดองคการ (Organizing) เปนการมอบหมายงานใหบคคลในแผนกหรอฝายไดปฏบตเพอใหบรรลเปาหมายตามแผนทวางไว เมอแผนกหรอฝายประสบความส า เรจกจะท าใหองคการประสบความส าเรจไปดวยด

15

3. การเปนผน า (Leading) เปนการจงใจ การชกน า การกระตนและชทศทางใหด าเนนไปสเปาหมาย โดยการเพมผลผลตและเนนมนษยสมพนธท าใหเกดระดบผลผลตในระยะยาวทสงกวาภาวะงานเพราะคนมกไมคอยชอบภาวะงาน

4. การควบคม (Controlling) เปนภาระหนาทของผบรหารทจะตองรวบรวมขอมลเพอประเมนผลการด าเนนงาน เปรยบเทยบผลงานปจจบนกบเกณฑมาตรฐานทตงไว และท าการตดสนใจไปตามเกณฑหรอไม

ภาพท 1 ความสมพนธของหนาทในการบรหารขนพนฐาน 4 ประการ (Hellriegel, Jackson and Slocum. Basic managerial functions, 2005 : 9)

การบรหารขนพนฐาน 4 ประการ ประกอบดวยกระบวนการดงตอไปน

1. การวางแผน (Planning) หมายถง การเลอกวธการท างานเพอใหบรรลผลตามเปาหมายขององคการและก าหนดวาจะท างานนนอยางไร การวางแผนเปนเรองทเกยวของกบความส าเรจขององคการในอนาคตอนใกลในระยะสน (Short term) และระยะยาว (Long-term)

2. การจดองคการ (Organization) หมายถง การน าเอาแผนงานทก าหนดไวมาก าหนดหนาทส าหรบบคลากรหรอกลมบคคลทจะปฏบตภายในองคการ เปนการเรมตนของกลไกในการน าเอาแผนงานไปสการปฏบต บคลากรในองคการไดรบการมอบหมายงานทจะน าไปสความส าเรจตามเปาหมายโดยงานของแตละบคคลหรอกลมตางประสานสอดคลองกนสความส าเรจขององคการ

การจดองคการ

(Organizing)

การวางแผน

(Planning)

การน า

(Leading)

การควบคม

(Controlling)

2

1 4

3

16

3. การน า (Leading) เกยวของกบการจงใจ ภาวะผน า และการสอสารระหวางบคคลในองคการเพอชวยใหองคการบรรลวตถประสงคตามตองการวตถประสงคของการน าคอการเพมผลผลตขององคการโดยผานแนวคดทางดานการใหความส าคญกบคน (Human-oriented work situations) มากกวาการใหความส าคญกบงาน (Task-oriented work situations)

4. การควบคม (Controlling) หมายถง หนาททางการจดการส าหรบผบรหารในการรวบรวมจอมลเพอใชเปนมาตรวดผลการท างานในองคการ รวมทงการวดผลการท างานในปจจบนเพอใหมมาตรฐาน เชน มาตรฐานการด าเนนการ มาตรฐานดานคณภาพ มการเปรยบเทยบกบผลงานทท าไดเพอปรบปรงแกไขผลการท างานใหเกดประสทธภาพสงสด ลดการสญเสยสนเปลองเปนไปตามวตถประสงคขององคการ

โดยสรปหนาทในการบรหารประกอบดวยขนพนฐาน 4 ประการ คอ 1. การวางแผน (Planning) หมายถง การเลอกวธการท างานเพอใหบรรลผลตามเปาหมายขององคการ 2. การจดองคการ (Organization) หมายถง การน าเอาแผนงานทก าหนดไวมาก าหนดหนาทส าหรบบคลากรหรอกลมบคคลทจะปฏบตภายในองคการ 3. การน า (Leading) เกยวของกบการจงใจ ภาวะผน า และการสอสารระหวางบคคลในองคการเพอชวยใหองคการบรรลวตถประสงค และ 4. การควบคม (Controlling) หมายถง หนาททางการจดการส าหรบผบรหารในการรวบรวมขอมลเพอใชเปนมาตรวดผลการท างานในองคการ ดงภาพท 1

2. แนวคดการบรหารความเสยง

ความหมายของความเสยง

ส านกงานตรวจสอบภายใน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร (คมอการบรหารความเสยง, 2552 : 7) ความเสยง หมายถง โอกาสทจะเกดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล ความสญเปลา หรอเหตการณทไมพงประสงค ซงอาจเกดขนในอนาคต และมผลกระทบ หรอท าใหการด าเนนงานไมประสบความส าเรจตามวตถประสงคและเปาหมายขององคกร ทงในดานกลยทธ การปฏบตงาน การเงน และการบรหาร โดยความเสยงนจะถกวดดวยผลกระทบทไดรบ และโอกาสทจะเกดของเหตการณ

สวนงานประกนคณภาพ ส านกบรหารวชาการ จฬาลงกรณมหาวทยาลย (2550) ความเสยง คอเหตการณทไมแนนอนทอาจเกดขนในอนาคตแลวสงผลกระทบในแงลบหรอขดขวางการบรรลวตถประสงค

17

กตต บนนาค (อางถงกลมตรวจสอบภายใน มหาวทยาลยราชภฏจนเกษม, 2555 : 2) ความเสยง คอปรากฏการณอนไมพงประสงคตอองคกร ซงต งอยบนความไมแนนอนวาจะเกดขนหรอไมเกดขน โดยปรากฏการณเหลานนอาจเกดขนจากปจจยภายในหรอภายนอกองคกรกได และถาปรากฏการณอนไมพงประสงคเหลานนเกดขนจรง จะน าพาองคกรไปสภาวะวกฤตเกดความเสยหายในเชงปรมาณและคณภาพ

เจรญ เจษฎาวลย (2550 : 15) ความเสยง หมายถง โอกาสทองคการจะเกดการด าเนนงานทขาดทน หรอไมสามารถด าเนนการใหประสบความส าเรจตามแผนงาน หรอเปาหมายทตงไว

ชยเสฏฐ พรหมศร (2550 : 14) ความเสยง หมายถง โอกาสทบางสงบางอยางอาจเกดขน ซงเปนผลลพธของสงทเปนอนตรายหรอคกคามทสงผลกระทบตอกจกรรมทางธรกจหรอแผนการตางๆ

สรปวา ความเสยง คอ ความไมแนนอนทอาจจะท าใหองคการไมสามารถบรรลเปาหมายทวางไวได หรอสถานการณทอาจสงผลทงทางดานบวกและลบแกหนวยงานและองคการ

ประเภทของความเสยง

การระบปจจยเสยงควรมความเชอมโยงกบผลความส าเรจตามเปาหมายของมหาวทยาลย โดยค านงถงวตถประสงคตามแผนงานของหนวยงาน และโอกาสของเหตการณทอาจจะเกดขนอนจะสงผลกระทบตอหนวยงาน ท าใหไมสามารถบรรลวตถประสงคนนได เกณฑการจดประเภทความเสยงซงมหาวทยาลยในตางประเทศถอใชเปนเกณฑ ไดจดประเภทของความเสยงในการระบความเสยงแบงออกเปน 6 ประเภทดวยกน ดงตอไปน

1. ความเสยงดานการเงนและทรพยสน (Financial and asset risks) ความเสยงทเกยวกบการเงนและทรพยสน ซงมผลท าใหมหาวทยาลยตองมรายไดลดนอยลงหรอคาใชจายเพมขน หรอความเสยหายตอทรพยสนของมหาวทยาลย การจดการความเสยงจงมลกษณะของการปกปองทรพยสน การเงน และมาตรการประหยดคาใชจาย

2. ความเสยงดานปฏบตงาน (Operational risks) กระบวนการท างานทมอยภายในมหาวทยาลยจะชวยใหมหาวทยาลยบรรลเปาประสงค ดงนน มหาวทยาลยจ าเปนตองมการประเมนความเสยงในดานการปฏบตงาน

18

3. ความเสยงดานชอเสยง (Image and reputation risks) ภาพพจนของมหาวทยาลยอาจเกดความเสยงหาย เนองจากมการเผยแพรขาวเชงลบ ในระดบจงหวด ระดบชาต และระดบนานาชาต

4. ความเสยงดานสขภาพและความปลอดภย (Health and safety risks) ความเสยงเกยวกบการเกดอบตเหต การบาดเจบ ความเจบปวยทเกดขนกบนกศกษาและบคลากรของมหาวทยาลย

5. ความเสยงดานบคลากร (Staff risks) ความเสยงทเกยวของกบพนกงานของมหาวทยาลย เปนความเสยงจากบคลากรสายวชาการ และบคลากรสายปฏบตการ ความเสยงนคลอบคลมถงการบรหารงานบคคล เชน อตราการลาออกของพนกงานมหาวทยาลย

6. ความเสยงดานระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (Information and communication technology risks) เปนความเสยงเกยวกบการจดการระบบเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสารของแตละหนวยงาน จนถงระบบสารสนเทศของมหาวทยาลย ในการก าหนดใหมการจดการความเสยงตามพนฐานความจ าเปนของงานแตละงาน ตวอยางของความเสยง เชน การรกษาความปลอดภยของขอมลการเรยกขอมลกลบคน เปนตน

สรปวา ปจจยเสยง คอ ตนเหต หรอสาเหตทมาของความเสยง ทจะท าใหไมบรรลวตถประสงคทก าหนดไว โดยตองระบไดดวยวาเหตการณนนจะเกดทไหน เมอใด และเกดขนไดอยางไร และท าไม ทงนสาเหตของความเสยงทระบควรเปนสาเหตทแทจรง เพอจะไดวเคราะหและก าหนดมาตรการลดความเสยงในภายหลงไดอยางถกตอง

ความหมายของการบรหารความเสยง

J.M. Rosenberg (อางถงอ านาจ ปญญะสทธ, 2556 : 62) การบรหารจดความเสยง เปนวธการจกการแกปญหาของฝายบรหาร เพอถนอมรกษาทรพยและความสามารถสรางรายไดของกจการเอาไว จากความเสยงของการสญเสยอยางคาดไมถง

ชยเสฏฐ พรหมศร (2550 : 19) ความบรหารเสยง หมายถง กระบวนการในการปองกนอ านาจและทรพยสนทไดมาของบรษท โดยการลดโอกาสของการสญเสยซงมาจากเหตการณทไมสามารถควบคมได

19

ดกสส ดบเบลย, ฮบบารด (อางถงอ านาจ ปญญะสทธ, 2556 : 63) การบรหารจดความเสยง เปนการระบชชด ประเมนและจดล าดบความส าคญของความเสยง ประกอบกบการใชทรพยากรทางเศรษฐกจของกจการอยางประหยดดวยความรวมมอประสานงาน ดแล ควบคมความนาจะเปนทเกดจากผลกระทบของเหตการณทไมพงปรารถนา

ส านกงานตรวจสอบภายใน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร (คมอการบรหารความเสยงทวทงองคกร, 2552 : 8) การบรหารความเสยง หมายถง กระบวนการทใชในการบรหารจดการใหโอกาสทจะเกดเหตการณความเสยงลดลง หรอผลกระทบของความเสยหายจากเหตการณความเสยงลดลงอยในระดบทองคกรยอมรบไดซงการจดการความเสยงมหลายวธ ดงน

1. การยอมรบความเสยง (Risk Acceptance) เปนการยอมรบความเสยงทเกดขน เนองจากไมคมคาในการจดการควบคมหรอปองกนความเสยง

2. การควบคมความเสยง (Risk Reduction) เปนการปรบปรงระบบการท างาน หรอการออกแบบวธการท างานใหม เพอลดโอกาสทจะเกด หรอลดผลกระทบ ใหอยในระดบทองคกรยอมรบได

3. การกระจายความเสยง (Risk Sharing) หรอการโอนความเสยง เปนการกระจายหรอถายโอนความเสยงใหผอนชวยแบงความรบผดชอบไป

4. การหลกเลยงความเสยง (Risk Avoidance) เปนการจดการความเสยงทอยในระดบสงมาก และหนวยงานไมอาจจะยอมรบได จงตองตดสนใจยกเลกโครงการ/กจกรรมนนไป

สรปวา การบรหารความเสยง คอ การน าไปสการตดสนใจทด โดยการใหความเขาใจอยางลกซงตอความเสยงและผลลพธทจะเกดขน

กระบวนการบรหารความเสยง

กระบวนการบรหารความเสยง เปนกระบวนการทใชในการระบ วเคราะห ประเมน และจดระดบความเสยงทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของกระบวนการท างานของหนวยงานหรอองคกร รวมทงการบรหารจดการความเสยงโดยก าหนดแนวทางการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยงใหอยในระดบทยอมรบได ซงกระบวนการดงกลาวนจะส าเรจตองมการสอสารใหคนในองคกรมความร ความเขาใจในเรองการบรหารความเสยงในทศทางเดยวกน

20

ตลอดจนควรมการจดท าระบบสารสนเทศเพอใชในการวเคราะหประเมนความเสยง ท งนมกระบวนการและขนตอนการบรหารความเสยง ประกอบดวย 7 ขนตอน (ดงภาพท 2) ดงน

ภาพท 2 แผนผงภาพรวมของแนวการบรหารความเสยง

(ส านกงานตรวจสอบภายใน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, คมอการบรหารความเสยงทวทงองคกร, 2552 : 19)

1. การก าหนดวตถประสงค (Set Objectives) เปนการก าหนดวตถประสงคและกลยทธทชดเจนของแผนงาน งาน โครงการ กจกรรม ตามแผนการปฏบตราชการประจ าป และแผนปฏบตราชการ 4 ป ของมหาวทยาลยฯ หรอคณะ สถาบน/ส านก อยางไรกตามภายในองคกรเดยวกน การก าหนดวตถประสงค ตองมความสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกน เพอใหวตถประสงคในภาพรวมบรรลเปาประสงค เชน มหาวทยาลยฯตองมวตถประสงคทสอดคลองกบวสยทศน พนธกจ สวนทศทางการด า เนนงานเพอบรรลวสยทศนและพนธกจน น มหาวทยาลยและหนวยงานภายในตองมการด าเนนงานตามแผนการปฏบตราชการประจ าป และแผนการปฏบตราชการ 4 ป ทสอดคลองเกยวโยงกนไปจนถงระดบหนวยงานยอย ระดบแผนงาน/งาน/โครงการ/กจกรรม จนถงระดบบคคล ดงนนในคมอการบรหารความเสยงฉบบนจะก าหนดวตถประสงคไว 3 ระดบ คอ

การสอสาร

2. การระบความเสยง

3. การประเมนความเสยง

4. การประเมนมาตรการควบคม

5. การบรหาร / จดการความเสยง

ระบบสารสนเทศ

1. ก าหนดวตถประสงค

6.

การ

ราย

งาน

1.

การ

ตด

ตาม

ผล

แล

ะ

ทบ

ทว

น

21

1.1 วตถประสงคระดบมหาวทยาลย หรอองคกร (Corporate Objective) เปนวตถประสงคของการด าเนนการในภาพรวมของมหาวทยาลย ตามแผนการป ฏบตราชการประจ าปและแผนการปฏบตราชการ 4 ป

1.2 วตถประสงคระดบคณะ ส านก สถาบน หรอโครงการ/กจกรรม (Activities Objective) เปนวตถประสงคของการด าเนนงานตามพนธกจของแตละหนวยงาน หรอวตถประสงคของแตละโครงการ/กจกรรม ซงตองสอดคลองและสนบสนนกบวตถประสงคในแตละระดบทสงขน

1.3 วตถประสงคระดบกระบวนการ (Key Process Objective) เปนวตถประสงคของแตละขนตอนหลกทส าคญทตอบสนองใหการด าเนนงานของแตละโครงการ/กจกรรม บรรลผลส าเรจตามวตถประสงค

2. การระบความเสยง (Identify Risks) เปนการระบเหตการณใดๆ ทงทมผลด และผลเสยตอการบรรลวตถประสงค โดยตองระบไดดวยวาเหตการณนนจะเกดทไหน เมอใด และเกดขนไดอยางไร และท าไม และเปนกระบวนการทผบรหารและผปฏบตงาน รวมกนระบความเสยงและปจจยเสยง ทเกยวของกบโครงการ/กจกรรม เพอใหทราบถงเหตการณทเปนความเสยง ทอาจมผลกระทบตอการบรรลผลส าเรจตามวตถประสงค โดยตองค านงถง

2.1 สภาพแวดลอมภายนอกหนวยงานและมหาวทยาลยฯ ซงเปนสงทไมอยในความรบผดชอบของหนวยงานและมหาวทยาลยฯ เชน นโยบายภาครฐ กฎหมาย ระเบยบขอบงคบ

2.2 สภาพแวดลอมภายในหนวยงานและมหาวทยาลยฯ เชน รปแบบการบรหารสงการ การมอบหมายอ านาจหนาทความรบผดชอบ โครงสรางองคกร ระเบยบขอบงคบภายใน

3. การประเมนความเสยง (Risk Evaluation) เปนการวเคราะห และจดล าดบความเสยง โดยพจารณาจากการประเมนโอกาสทจะเกดความเสยง (Likelihood) และความรนแรงของผลกระทบจากเหตการณความเสยง (Impact) โดยอาศยเกณฑมาตรฐานทไดก าหนดไว ท าใหการตดสนใจจดการกบความเสยงเปนไปอยางเหมาะสม ซงประกอบดวย 4 ขนตอน คอ

3.1 การก าหนดเกณฑการประเมนมาตรฐาน เปนการก าหนดเกณฑทใชในการประเมนความเสยง ไดแก ระดบโอกาสทจะเกดความเสยง (Likelihood) ระดบความรนแรงของผลกระทบ (Impact) และระดบความเสยง (Risk Matrix) โดยเกณฑในเชงปรมาณจะเหมาะกบ

22

หนวยงานทมขอมลตวเลข หรอจ านวนเงนมาใชในการวเคราะหอยางพอเพยง ส าหรบหนวยงานทมขอมลเชงพรรณนาไมสามารถระบเปนตวเลขหรอจ านวนเงนทชดเจนไดกใหก าหนดเกณฑในเชงคณภาพ

3.1.1 ระดบโอกาสในการเกดเหตการณตางๆ (Likelihood) ก าหนดเกณฑไว 5 ระดบ ดงน

ตารางท 1 ระดบโอกาสในการเกดเหตการณเชงปรมาณ

ตวอยาง ระดบโอกาสในการเกดเหตการณตางๆ (Likelihood) เชงปรมาณ ระดบ โอกาสทจะเกดขน ค าอธบาย

5 สงมาก 1 เดอนตอครงหรอมากกวา 4 สง 1-6 เดอนตอครงแตไมเกน 5 ครง 3 ปานกลาง 1 ปตอครง 2 นอย 2-3 ปตอครง 1 นอยมาก 5 ปตอครง

ตารางท 2 ระดบโอกาสในการเกดเหตการณเชงคณภาพ

ตวอยาง ระดบโอกาสในการเกดเหตการณตางๆ (Likelihood) เชงคณภาพ ระดบ โอกาสทจะเกดขน ค าอธบาย

5 สงมาก มโอกาสในการเกดเกอบทกครง 4 สง มโอกาสในการเกดคอนขางสงหรอบอยๆ 3 ปานกลาง มโอกาสเกดบางครง 2 นอย อาจมโอกาสเกดแตนานๆ ครง 1 นอยมาก มโอกาสเกดในกรณยกเวน

(ส านกงานตรวจสอบภายใน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, คมอการบรหารความเสยงทวทงองคกร, 2552 : 30)

3.1.2 ระดบความรนแรงของผลกระทบความเสยง (Impact) ก าหนดเกณฑไว 5 ระดบ ดงน

23

ตารางท 3 ระดบความรนแรงของผลกระทบของความเสยงเชงปรมาณ

ตวอยาง ระดบความรนแรงของผลกระทบของความเสยง (Impact) เชงปรมาณ

ระดบ ผลกระทบ ค าอธบาย

5 สงมาก > 10 ลานบาท

4 สง > 2.5 แสนบาท - 10 ลานบาท

3 ปานกลาง >50,000 – 2.5 แสนบาท

2 นอย >10,000 – 50,000 บาท

1 นอยมาก ไมเกน 10,000 บาท

ตารางท 4 ระดบความรนแรงของผลกระทบของความเสยงเชงคณภาพ

ตวอยาง ระดบความรนแรงของผลกระทบของความเสยง (Impact) เชงคณภาพ ระดบ ผลกระทบ ค าอธบาย

5 รนแรงทสด มการสญเสยทรพยสน อยางมหนต มการบาดเจบถงชวต

4 คอนขางรนแรง มการสญเสยทรพยสนมาก มการบาดเจบสาหสถงขนพกงาน

3 ปานกลาง มการสญเสยทรพยสนมาก มการบาดเจบสาหสถงขนหยดงาน

2 นอย การสญเสยทรพยสนพอสมควร มการบาดเจบรนแรง

1 นอยมาก มการสญเสยทรพยสนเลกนอย ไมมการบาดเจบรนแรง

(ส านกงานตรวจสอบภายใน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, คมอการบรหารความเสยงทวทงองคกร, 2552 : 31)

3.1.3 ระดบความเสยง (Risk Matrix) ก าหนดเกณฑไว 4 ระดบ ไดแก สงมาก สงปานกลาง และนอย

3.2 การประเมนโอกาสและผลกระทบของความเสยง เปนการน าความเสยงและปจจยเสยงแตละปจจยทระบไวมาประเมนโอกาส (Likelihood) ทจะเกดเหตการณความเสยงตางๆ และประเมนระดบความรนแรงหรอมลคาความเสยหาย (Impact) จากความเสยงเพอใหเหนถงระดบของทแตกตางกน ท าใหสามารถก าหนดการควบคมความเสยงไดอยางเหมาะสม ซงจะ

24

ชวยใหหนวยงานสามารถวางแผนและจดทรพยากรไดอยางถกตองภายใหงบประมาณก าลงคน หรอเวลาทมจ ากดโดยอาศยเกณฑมาตรฐานทก าหนดไวขางตน ทงนมขนตอนด าเนนการ ดงน

3.2.1 พจารณาโอกาส/ความถในการเกดเหตการณตางๆ (Likelihood) วามโอกาส/ความถมากนอยเพยงใดตามเกณฑมาตรฐานทก าหนด

3.2.2 พจารณาความรนแรงของผลกระทบของความเสยง (Impact) ทมผลตอมหาวทยาลย/หนวยงาน วามระดบความรนแรงหรอมความเสยหายเพยงใดตามเกณฑมาตรฐานทก าหนด

3.3 การวเคราะหความเสยง เมอหนวยงานพจารณาโอกาส/ความถทจะเกดเหตการณ (Likelihood) และความรนแรงของผลกระทบ (Impact) ของแตละปจจยเสยงแลว ใหน าผลทไดมาพจารณาความสมพนธระหวางโอกาสทจะเกดความเสยง และผลกระทบของความเสยงตอมหาวทยาลย/หนวยงานวากอใหเกดระดบของความเสยงในระดบใด ซงจะท าใหหนวยงานทราบวามความเสยงใดเปนความเสยงสงสดทจะตองบรหารจดการกอน

3.4 การจดล าดบความเสยง เมอไดคาระดบความเสยงแลวจะน ามาจดล าดบความรนแรงของความเสยงทมผลตอมหาวทยาลยฯหรอ คณะ/ส านก/สถาบน เพอพจารณาก าหนดกจกรรมการควบคมในแตละสาเหตของความเสยงทส าคญใหเหมาะสม โดยพจารณาจากระดบของความเสยงทเกดจากความสมพนธระหวางโอกาสทจะเกดความเสยง (Likelihood) และผลกระทบของความเสยง (Impact) ทประเมนไดตามตารางวเคราะหความเสยงทมระดบสงมาก และหรอสง มาจดท าแผนการบรหาร/จดการความเสยงในขนตอนตอไป

4. การประเมนมาตรการควบคม เปนการประเมนกจกรรมทก าหนดขน เพอเปนเครองมอชวยควบคมความเสยง หรอปจจยเสยงทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคขององคกร ซงกจกรรมการควบคมจะท าใหมนใจไดวาผรบผดชอบแตละกจกรรมไดด าเนนการสอดคลองกบทศทางทตองการ สามารถชวยปองกนและชใหเหนความเสยงทมผลกระทบตอวตถประสงคได

การแบงประเภทการควบคมม 4 ประเภท คอ

4.1 การควบคมเพอปองกน (Preventive Control) เปนวธการควบคมทก าหนดขนเพอปองกนไมใหเกดความเสยงและขอผดพลาดตงแตแรก

25

4.2 การควบคมเพอใหตรวจสอบ (Detect Control) เปนวธการควบคมทก าหนดขนเพอคนพบขอผดพลาดทเกดขนแลว

4.3 การควบคมโดยการชแนะ (Directive Control) เปนวธการควบคมทสงเสรมหรอกระตนใหเกดความส าเรจตามวตถประสงคทตองการ

4.4 การควบคมเพอการแกไข (Corrective Control) เปนวธการควบคมทก าหนดขนเพอแกไขขอผดพลาดทเกดขนใหถกตอง หรอเพอหาวธการแกไขไมใหเกดขอผดพลาดซ าอกในอนาคต

5. การบรหารความเสยง เปนการน ากลยทธ มาตรการ หรอแผนงาน มาใชปฏบต เพอลดโอกาสทจะเกดความเสยง หรอลดความเสยหายของผลกระทบทอาจเกดขนจากความเสยง ในการด าเนนงานตามแผนงาน/งาน/โครงการ/กจกรรม ทยงไมมกจกรรมควบคมความเสยง หรอทมอยแตยงไมเพยงพอ และน ามาวางแผนจดการความเสยง

ทางเลอกในการจดการความเสยง การจดการความเสยงมหลายวธ และส ามารถปรบเปลยนหรอน ามาผสมผสานใหเหมาะกบสถานการณได โดยสามารถจดแบงวธจดการไดหลายวธ ดงน

5.1 การยอมรบความเสยง (Risk Acceptance) เปนการตกลงกนทจะยอมรบความเสยงทเกดขน เนองจากไมคมคาในการจดการหรอปองกนความเสยง ทตองเสยคาใชจายในการสรางระบบควบคม แตอยางไรกตามการบรหารความเสยงดวยวธนกจะตองมการตดตามเฝาระวงความเสยงอยางสม าเสมอ

5.2 การควบคมความเสยง (Risk Reduction) เปนการปรบปรงระบบการท างานหรอการออกแบบวธการท างานใหม เพอลดโอกาสทจะเกดความเสยหายหรอลดผลกระทบทอาจเกดขนจากความเสยงใหอยในระดบทหนวยงานยอมรบได

5.3 การกระจายความเสยง หรอการโอนความเสยง (Risk Sharing) เปนการกระจายหรอถายโอนความเสยงใหหนวยงานอนชวยแบงความรบผดชอบไป

5.4 การหลกเลยงความเสยง (Risk Avoidance) เปนการจดการกบความเสยงทอยในระดบสงมาก และไมอาจยอมรบความเสยงไดจงตองตดสนใจยกเลกทจะกอใหเกดความเสยงนนไป

26

6. การรายงาน เปนการรายงานผลการวเคราะห ประเมนและบรหารจดการความเสยง วามความเสยงทยงเหลออยหรอไม ถายงมเหลออย มอยในระดบความเสยงสงมากเพยงใด และมวธการจดการความเสยงนนอยางไร ทงนการบรหารความเสยงจะเกดผลส าเรจไดตองไดรบการสนบสนนอยางจรงจงจากผบรหาร ซงหลงจากทราบผลการประเมนความเสยงและน าความเสยงทยงเหลออยในระดบสงมาก และหรอสง มาก าหนดวธการจดการความเสยงแลว จะตองจดท ารายงานผลการบรหารความเสยง

6.1การจดท ารายงานผลการบรหารความเสยง ใหจดท ารายงานสรปผลการด าเนนงานตามแผนการบรหารความเสยง ซงประกอบดวย รายงานผลการบรหารความเสยง แผนบรหารความเสยง แบบตดตามผลการบรหารความเสยง

6.2 การจดท ารายงานผลประเมนระบบการควบคมภายใน ตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน วาดวยการก าหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544

7. การตดตามผลและทบทวน เปนการตดตามผลภายหลงจากไดด าเนนการตามแผนการบรหารความเสยงแลว เพอใหมนใจวาแผนบรหารความเสยงนนมประสทธภาพ ทงสาเหตของความเสยงทมผลตอความส าเรจ ความรนแรงของผลกระทบ วธการบรหารจดการกบความเสยง รวมถงคาใชจายของการควบคม มความเหมาะสมกบสถานการณการเปลยนแปลง รวมถงเปนการทบทวนประสทธภาพของแนวการบรหารความเสยงในทกขนตอน เพอพฒนาระบบใหทนสมยและเหมาะสมกบการปฏบตงานจรงเปนประจ าทกป โดยมเปาหมายการตดตามผล คอ

7.1 เปนการประเมนคณภาพและความเหมาะสมของวธการจดการความเสยง รวมทงตดตามผลการจดการความเสยงทไดมการด าเนนการไปแลว วาบรรลผลตามวตถประสงคของการบรหารความเสยงหรอไม

7.2 เปนการตรวจสอบความคบหนาของมาตรการควบคมทมการท าเพมเตมวาแลวเสรจตามก าหนดหรอไม สามารถลดโอกาสหรอผลกระทบของความเสยงใหอยในระดบทยอมรบไดหรอไม

สรปวา กระบวนการบรหารความเสยง เปนวธการบรหารจดการเกยวกบการสงวนรกษาทรพยสนใหคงอย และสรางพลงรายไดใหกบองคกรเพอคมกนความเสยงภยทอาจเกดขน

27

3. แนวคดและทฤษฎเกยวกบปจจยสวนบคคล

ศรวรรณ เสรรตน (2538 : 41) กลาววา ตวแปรลกษณะสวนบคคลประกอบดวย เพศ สถานภาพ อาย ครอบครว จ านวนสมาชกในครอบครว ระดบการศกษา อาชพ และรายไดตอเดอน โดยลกษณะทางประชากรศาสตรเปนลกษณะทส าคญและสถตทวดไดของประชากรงายตอการวดมากกวาตวแปรอน ลกษณะปจจยสวนบคคลเปนลกษณะทส าคญ ดงน

1. เพศ (Sex) ความแตกตางทางเพศท าใหบคคลมพฤตกรรมของการตดตอสอสารตางกน คอเพศหญงมแนวโนม มความตองการทจะสงและรบขาวสารมากวาเพศชาย ในขณะทเพศชายไมไดมความตองการทจะสงและรบขาวสารเพยงอยางเดยวเทานน แตมความตองการทจะสรางความสมพนธอนดใหเกดขนจากการรบและสงขาวสารนนดวย นอกจากนเพศหญงและเพศชายมความแตกตางกนอยางมากในเรองความคด คานยม และทศนคต ทงนเพราะวฒนธรรมและสงคม ก าหนดบทบาทและกจกรรมของคนสองเพศไวตางกน

2. อาย (Age) เปนปจจยทท าใหคนมความแตกตางกนในเรองของความคดและพฤตกรรม คนทอายนอยมกจะมความคดเสรนยม ยดถออดมการณ และมองโลกในแงดมากกวาคนทอายมาก ในขณะทคนอายมากมกจะมความคดทอนรกษนยม ยดถอการปฏบตระมดระวง มองโลกในแงรายกวาคนทมอายนอย เนองจากผานประสบการณชวตทแตกตางกน ลกษณะการใชสอมวลชนกตางกน คนทมอายมากมกจะใชสอเพอแสวงหาขาวสารหนกๆ มากกวาความบนเทง

3. การศกษา (Education) เปนปจจยทท าใหคนมความคด คานยม ทศนคต และพฤตกรรมแตกตางกนคนทมการศกษาสงจะไดเปรยบอยางมากในการเปนผรบขาวสารทดเพราะเปนผมความกวางขวางและเขาใจสารไดด แตจะเปนคนทไมเชออะไรงายๆ ถาไมมหลกฐานหรอเหตผลเพยงพอ ในขณะทคนมการศกษาตางมกจะใชสอประเภทวทย โทรทศน และภาพยนตร หากผมการศกษาสงมเวลาวางพอกจะใชสอสงพมพวทย โทรทศน และภาพยนตร แตหากมเวลาจ ากดกมกจะแสวงหาขาวสารจากสอสงพมพมากกวาประเภทอน

4. สถานะทางสงคมและเศรษฐกจ (Social status and Economy) หมายถง อาชพ รายได และสถานภาพทางสงคมของบคคล มอทธพลอยางส าคญตอปฏกรยาของผรบสารทมตอผสงสารเพราะแตละคนมวฒนธรรมประสบการณ ทศนคต คานยม และเปาหมายทตางกน ปจจยบางอยางทเกยวของกบตวผรบสารแตละคน เชน ปจจยทางจตวทยา และสงคมทจะมอทธพลตอการรบขาวสาร

28

5. ครอบครว (Family) หมายถง กลมของบคคลตงแต 2 คนขนไป ซงเกยวของกนทางสายเลอด การแตงงาน หรอการรบอปการะใหเขามาอยรวมกน คานยมและทศนคตของบคคลจะถกสรางขนโดยครอบครว ลกษณะครอบครวทแตกตางกนจงมผลตอพฤตกรรมการทแตกตางกนดวย ดงนน การศกษาครอบครวจงตองเขาใจลกษณะครอบครวในรปของวฏจกรของครอบครว

ครรชต สลบแสง (2540) ไดกลาวถงปจจยดานบคคลทมผลตอความพงพอใจในการท างานดงน

1. ประสบการณในการท างาน มสวนเกยวของกบความพงพอใจในงาน บคคลทท างานมานานจะมความร ความช านาญในงานมากขน ท าใหเกดความพงพอใจในงานทท า

2. เพศ แมวางานวจยหลายชนจะแสดงวาเพศไมมความสมพนธในการท างาน แตกขนอยกบลกษณะงานทท าดวยวาเปนงานลกษณะใด รวมทงเกยวของกบระดบความทะเยอะทะยานและความตองการดานการเงน เพศหญงมความอดทนทจะท างานทตองใชฝมอแรงงานทตองการความละเอยดออนมากกวาเพศชาย

3. จ านวนสมาชกในความรบผดชอบ งานซงตองการความสามารถหลายอยางประกอบกน ตองมสมาชกททกษะในงานหลายดานและความปรองดองกนของสมาชกในการท างานมสวนจะน าไปสความส าเรจในการท างาน

4. อาย แมจะมผลตอการท างานไมเดนชด แตอายกเกยวของกบระยะเวลาและประสบการณในการท างาน ผมอายมากมกมประสบการณในการท างานมานานแตกขนอยกบลกษณะงานและสถานการณในการท างาน

5. เวลาในการท างาน ในเวลาปกตจะสรางความพงพอใจในการท างานมากกวาทจะตองท างานในเวลาทผอนไมตองท างาน เพราะเกยวกบการพกผอนและการสงสรรคกบผอนดวย

6. เชาวปญญา เชาวปญญากบความพงพอใจในการท างานขนอยกบสถานการณ และลกษณะงานทท าในบางลกษณะไมพบความแตกตาง แตในลกษณะงานบางอยางพบวามความแตกตางกน

7. การศกษา มผลไมเดนชดนกกบความพงพอใจในการท างาน แตมกขนอยกบงานทท าเหมาะสมกบความรความสามารถของเขาหรอไม

29

8. บคลกภาพ ความพงพอใจในการท างานขนอยกบเครองมอวดบคลกภาพ เนองจากเครองมอมความไมเทยงตรง อยางไรกตามบคลกภาพทเหนไดชดเจนคอคนทมอาการของโรคประสาทมกจะไมพอใจในการท างาน เปนเหตใหเกดโรคประสาทไดเพราะเครยดกบภาวะไมพงพอใจในการท างาน

9. ระดบเงนเดอน เงนเดอนมสวนในความพงพอใจในการท างาน เงนเดอนทมากพอแกการด ารงชวตตามสภาพท าใหบคคลไมตองดนรนมากนกทจะไปท างานเพมนอกเวลางาน และเงนเดอนยงเกยวของกบความสามารถหาปจจยอนทส าคญแกการด ารงชพอกดวย

10. แรงจงใจในการท างาน แรงจงใจเปนการแสดงออกใหเหนถงความตองการของบคคล โดยเฉพาะแรงจงใจจากปจจยตวผท างานเองกจะสรางความพงพอใจในการท างาน

11. ความสนใจในงาน บคคลทสนใจในงานและไดท างานทตนถนด พอใจจะมความสขและพงพอใจในการท างานมากกวาบคคลทมศนยความสนใจในชวตไมไดขนอยทท างาน

สรปวา ปจจยสวนบคคล เปนปจจยทเกดขนอยภายในตวบคคลแตละคน ซงจะมผลกระทบตอการแสดงออกของพฤตกรรมของบคคล

4. งานวจยทเกยวของ

ดวงใจ ชวยตระกล (2551) ไดท าการศกษาเรอง การบรหารความเสยงในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานพบวา ปจจยความเสยงในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานประกอบดวย 5 องคประกอบ คอ ดานการเรยนสอน ดานการเงน ดานความมนใจทางการศกษา ดานสงแวดลอม และดานการบรหารจดการความปลอดภย โดยปจจยความเสยงของสถานศกษาในเมอง นอกเมองและในภมภาคมความแตกตางกน แนวทางการบรหารความเสยงในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานพบวา ปจจยความเสยงดานการเรยนการสอนควบใชวธการบรหารความเสยงโดยการควบคม และหามาตรการในการปองกนความเสยงรวมไปถงถายโอนความเสยง ปจจยความเสยงดานการเงนควรใชวธการบรหารความเสยงโดยการควบคมและหามาตรการในการปองกนความเสยงรวมถงการมสวนรวมของภาคคอชมชน ผปกครอง และผประกอบการ ปจจยความเสยงดานสงแวดลอมควรใชวธการบรหารความเสยงโดยการควบคม และหามาตรการในการปองกนความเสยงรวมไปถงถายโอนความเสยง ปจจยความเสยงดานการบรหารจดการความปลอดภยควรใชวธการควบคมและหามาตรการ

30

ในการปองกนความเสยงรวมไปถงการมสวนรวมของนกเรยน ผปกครอง บคลากรในสถานศกษา ชมชน คณะกรรมการสถานศกษา และผทเกยวของ

ณชธญา ปทมทตตานนท (2553) ไดท าการศกษาเรอง การจดการความเสยงทสงผลตอประสทธผลของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาในจงหวดปทมธาน ผลการวจยพบวา การจดการความเสยงของสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาในจงหวดปทมธาน มระดบความส าคญอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายปจจยโดยเรยงจากคาสงสดไปถงต าสดคอ ความเสยงดานการเงน ดานการปฏบตตามกฎหมายกฎระเบยบ และดานกลยทธ สวนประสทธผลของสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาในจงหวดปทมธาน มระดบความส าคญอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายปจจยโดยเรยงจากคาสงสดไปถงต าสดคอ ดานความมงมนในชวต ดานความสามารถในการปรบตว และดานผลสมฤทธทางการเรยน

ส าหรบความสมพนธระหวางการจดการความเสยงของผบรหารสถานศกษา กบประสทธผลของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาในจงหวดปทมธาน มความสมพนธกนทางบวก อยในระดบปานกลาง ระดบนยส าคญทางสถตท 0.01 และการจดการความเสยงสงผลตอประสทธผลของสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาในจงหวดปทมธาน อยางมระดบนยส าคญทางสถตท 0.01

มนธชา แสวง (2553) การบรหารความเสยงของมหาวทยาลยเชยงใหม ไดศกษาระดบความเสยงรวมทงแนวทางในการจดท าการบรหารความเสยงของมหาวทยาลยเชยงใหม ผลการศกษาพบวา 1) ความเสยงดานกลยทธ ดานการด าเนนการ ดานกฎหมายและระเบยบตางๆ มความเสยงอยในระดบนอย แสดงวาผบรหารระดบสงของสวนงานสามารถยอมรบความเสยงไดทงสามประเดน แตตองมการควบคมการปฏบตงานในสามสวนดงกลาวดวย สวนความเสยงดานการเงนและงบประมาณมความเสยงอยในระดบสง ผบรหารระดบสงไมสามารถยอมรบความเสยงได ตองมการจดการความเสยงในดานการเงนและงบประมาณในภาพรวม การบรหารความเสยงของมหาวทยาลยเชยงใหมทง 4 ดาน มความเสยงอยในระดบนอย สามารถยอมรบความเสยงได แตตองมกจกรรมควบคมในทกๆ ดาน 2) แนวทางในการจดท าการบรหารความเสยงของมหาวทยาลยเชยงใหม ไดแก การจดอบรมสงเสรมความรความเขาใจในเรองการบรหารความเสยงแกผบรหารและบคลากรทกระดบ รวมทงการจดท าแผนบรหารความเสยงโดยใหความส าคญตอความเสยงดานยทธศาสตร เพอใหมหาวทยาลย

31

สามารถด าเนนการใหบรรลเปาหมายไดอยางมประสทธภาพ สวนความเสยงดานการเงนและงบประมาณ ไดแกความเสยงตอการไดรบงบประมาณสนบสนนจากรฐบาลลดลงในอนาคต

สมนา เสอเอก (2553) ไดศกษาเรอง การบรหารความเสยงของโรงเรยนอาชวศกษาเอกชนในกรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา 1) ผบรหารมความคดเหนตอการบรหารความเสยงโดยภาพรวมและรายดานอยในระดบปานกลาง 2) ผบรหารชายมความคดเหนตอการบรหารความเสยงสงกวาผบรหารหญงอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 ทกดาน 3) ผบรหารทมประสบการณในการท างานมากมความคดเหนตอการบรหารความเสยงสงกวาผบรหารทมประสบการณในการท างานนอยอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 ทกดาน 4) ผบรหารทมฐานะทางเศรษฐกจสงกบต า และผบรหารทมฐานะทางเศรษฐกจปานกลางกบต า มความคดเหนตอการบรหารความเสยงของโรงเรยนอาชวศกษาเอกชนในกรงเทพมหานครแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 แตผบรหารทมฐานะทางเศรษฐกจสงกบปานกลางมความคดเหนตอการบรหารความเสยงของโรงเรยนอาชวศกษาเอกชนในกรงเทพมหานครไมแตกตางกน

นตยรด ใจอาษา (2554) ศกษาเรอง ความคดเหนของบคลากรทมตอกระบวนการบรหารจดการในองคการบรหารสวนจงหวดจนทบร ผลการศกษาพบวา บคลากรทมความคดเหนตอกระบวนการบรหารจดการในองคการบรหารสวนจงหวดจนทบร ในภาพรวมทง 4 ดานประกอบดวยดานการวางแผน ดานการจดการ ดานการน า และดานการควบคม อยในระดบมาก สวนผลการเปรยบเทยบความคดเหนของบคลากรทมตอกระบวนการบรหารจดการในองคการบรหารสวนจงหวดจนทบรพบวา บคลากรทม เพศ อาย ระดบการศกษา ประสบการณในการปฏบตงานและหนวยงานทสงกดตางกนมความคดเหนตอกระบวนการการบรหารจดการในองคการบรหารสวนจงหวดจนทบรไมแตกตางกน

สาวตร งวนหอม (2556) ไดท าการศกษาเรอง ปจจยความเสยงกบประสทธผลของสถานศกษา สงกดเทศบาลกลมการศกษาทองถนท ผลการวจยพบวา ปจจยความเสยงสถานศกษา ในภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาแตละตวแปรเรยงจากคามากไปหาคานอยดงน ปจจยความเสยงดานวสดทรพยากร ปจจยความเสยงดานการบรหารจดการ ปจจยความเสยงดานประสทธภาพทางการเงน ปจจยความเสยงดานปญหาเศรษฐกจ ปจจยความเสยงตอผลผลตและการบรการ ปจจยความเสยงดานบคลากร ปจจยความเสยงดายเทคโนโลย ปจจยความเสยงดานสงคมและวฒนธรรม และปจจยความเสยงในโครงสรางนโยบายสถานศกษา ยกเวนปจจยความเสยงดานการเมองและกฎหมายมคามชฌมเลขคณตอยในระดบ

32

ปานกลาง ส าหรบประสทธผลของสถานศกษา โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดานเรยงล าดบคามชฌมเลขคณต ดงน คณภาพโดยทวไป ความพงพอใจในการท างาน และผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน อยในระดบมาก สวนดานการขาดงาน และการออกกลางคนของนกเรยน อยในระดบนอย ปจจยความเสยงกบประสทธผลของสถานศกษา โดยภาพรวมมความสมพนธกนทางบวกในระดบปานกลาง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

กญญา ฤทธสาคร (2557) ศกษาเรอง ความสมพนธระหวางการบรหารความเสยงกบประสทธภาพการปฏบตงานของครในสถานศกษาสงกดส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวดปทมธาน ผลการวจยพบวา 1) การบรหารความเสยง อยในระดบมากทสดทงในภาพรวมและรายดาน 2) การปฏบตงานของครในสถานศกษาสงกดส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวดปทมธาน อยในระดบมากทสดทงในภาพรวมและรายดาน 3) ความสมพนธระหวางการบรหารความเสยงกบประสทธภาพการปฏบตงานของครในสถานศกษาสงกดส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวดปทมธาน พบวา มความสมพนธกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

ประณต มสอน (2559) ไดศกษารปแบบการบรหารความเสยงของมหาวทยาลยราชภฏในเขตกรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา สภาพ แนวทางและกระบวนการการบรหารความเสยงของมหาวทยาลยราชภฏในเขตกรงเทพมหานคร ม 8 ดาน ประกอบดวย 1) สภาพแวดลอมภายในองคการ 2) การก าหนดวตถประสงค 3) การระบเหตการณ 4) การประเมนความเสยง 5) การตอบสนองตอความเสยง 6) กจกรรมการควบคมความเสยง 7) สารสนเทศและการสอสาร และ 8) การตดตามประเมนผล และมขนตอนระบบในการด าเนนงาน สวนคณะกรรมการบรหารความเสยงและการควบคมภายใน ส านกงานกองนโยบายและแผนเปนผรบผดชอบประสานงานหนวยงานภายในมหาวทยาลย รวบรวมเอกสารทเกยวของกบการบรหารความเสยง จดท ารายงานตอมหาวทยาลยและสภามหาวทยาลย

ส าหรบผลการสรางรปแบบบรหารความเสยงของมหาวทยาลยราชภฏในเขตกรงเทพมหานคร พบวา มองคประกอบ 7 องคประกอบ คอ 1) การน าองคกร 2) สภาพแวดลอมภายในองคกร 3) การก าหนดวตถประสงค 4) การประเมนความเสยง 5) การควบคมความเสยง 6) สารสนเทศและการสอสาร และ 7) การตดตามประเมนผล สวนผลการ

33

ตรวจสอบคณภาพบรหารความเสยงของมหาวทยาลยราชภฏในเขตกรงเทพมหานคร พบวา มความเหมาะสมอยในระดบมาก และผลการประเมนรปแบบการบรหารความเสยงของมหาวทยาลยราชภฏในเขตกรงเทพมหานคร พบวา รปแบบการบรหารความเสยงประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐานการประเมน 2 ดาน คอ ดานความเปนไปไดสามารถน าไปปฏบตไดในสถานการณจรง และดานความเปนประโยชนมหาวทยาลยสามารถเตรยมความพรอมและรองรบการเปลยนแปลงของสถานการณทอาจจะเกดขนเกยวกบการบรหารความเสยงไดตลอดจนผทเกยวของมความรเรองการบรหารความเสยงเพมมากขน