1. SARRERA · 2010. 9. 22. · Informe anual 2009 (ekaina, 2010) Informe trimestral de la economía...

39
TEORIA MAKROEKONOMIKOA (EAZL 2) ALBERTO ANSUATEGI 1. SARRERA

Transcript of 1. SARRERA · 2010. 9. 22. · Informe anual 2009 (ekaina, 2010) Informe trimestral de la economía...

  • TEORIA MAKROEKONOMIKOA (EAZL 2) ALBERTO ANSUATEGI

    1. SARRERA

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 2

    1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN

    Txosten batzuk:

    � EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOA (Eusko Jaurlaritza):

    � EAEko ekonomiaren urteko txostena 2009 (ekaina, 2010)

    � Koiuntura DI-DA batean (iraila, 2010)

    � ESPAINIA (Banco de España):

    � Informe anual 2009 (ekaina, 2010)

    � Informe trimestral de la economía española (abuztua, 2010)

    � EUROPA (ECB):

    � Annual Report 2009 (apirila, 2010)

    � Monthly Bulletin (iraila, 2010)

    � MUNDUA (IMF):

    � World Economic Outlook (apirila, 2010)

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 3

    1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN

    Iturri estatistikoak:

    � EUSTAT http://www.eustat.es/indice.asp?idioma=e

    � INE http://www.ine.es/inebmenu/indice.htm

    � EUROSTAT http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/statistics/themes

    � IMF http://www.imf.org/external/data.htm

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 4

    1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN

    MUNDU KRISIA

    2007TIK 2010RA BITARTEAN BPG-AREN HAZKUNDE TASAREN EBOLUZIOA

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 5

    1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN

    HIGIEZINEN BURBUILAK EZTANDA EGITEN DU

    ETXEBIZITZEN PREZIOEN EBOLUZIOA ESTATU BATUETAN (2007-2010)

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 6

    1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN

    ERAKUNDE FINANTZIEROEN ARTEKO MESFIDANTZA HEDATZEN DA

    TED SPREAD (2007-2010)

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 7

    1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN

    FINANTZIAZIOA ZAILDU ETA GARESTITU EGITEN DA

    BONOEN ERRENDIMENDUA (2007-2010)

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 8

    1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN

    KONTSUMOAK ETA INBERTSIOAK ATZERA EGITEN DUTE

    SEKTORE PRIBATUAREN KONFIDANTZA MAILA ESTATU BATUETAN (2007-2010)

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 9

    1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN

    KRISIA MUNDU MAILAN HEDATZEN DA

    ESPORTAZIOEN MURRIZPENAREN BIDEZ

    KAPITAL FLUXUEN MURRIZPENAREN BIDEZ

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 10

    1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN

    MONETA POLITIKA EGITEKO AUKERAK AGORTU EGITEN DIRA

    ERRESERBA FEDERALAK EZARTZEN DUEN INTERES TASA (2007-2010)

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 11

    1.1. EGOERA MAKROEKONOMIKOA GAUR EGUN

    PIZGARRI FISKALEN ERABILPENA HEDATU EGITEN DA

    DEFIZIT PUBLIKOAREN IGOERAREN ARRAZOIAK (2009-2010)

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 12

    1.2. PRODUKZIO AGREGATUA

    � Kontabilitate Nazionalean produkzio agregatuaren indikatzaileaBarne Produktu Gordina (BPGa) da.

    � BPGa hiru era ezberdinetan definitu dezakegu:

    1. Denboraldi jakin batean produzitutako ondasun eta zerbitzu

    finalen balioa.

    2. Denboraldi jakin batean sortutako balio erantsiaren batura.

    3. Denboraldi jakin batean sortutako errenten batura.

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 13

    1.2. PRODUKZIO AGREGATUA

    40 €Mozkinak

    100 €Lehengaiak (altzairua)

    70 €Alokairuak

    170 €Gastuak

    210 €Sarrerak

    2 enpresa (kotxeak)

    20 €Mozkinak

    80 €Gastuak (alokairuak)

    100 €Sarrerak

    1 enpresa (altzairua)

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 14

    1.2. PRODUKZIO AGREGATUA

    40 €Mozkinak

    100 €Lehengaiak (altzairua)

    70 €Alokairuak

    170 €Gastuak

    210 €Sarrerak

    2 enpresa (kotxeak)

    20 €Mozkinak

    80 €Gastuak (alokairuak)

    100 €Sarrerak

    1 enpresa (altzairua)

    BPG = 210 €

    BPG = produzitutakoondasun eta zerbitzufinalen balioa.

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 15

    1.2. PRODUKZIO AGREGATUA

    40 €Mozkinak

    100 €Lehengaiak (altzairua)

    70 €Alokairuak

    170 €Gastuak

    210 €Sarrerak

    2 enpresa (kotxeak)

    20 €Mozkinak

    80 €Gastuak (alokairuak)

    100 €Sarrerak

    1 enpresa (altzairua)

    BPG = sortutako balioerantsiaren batura.

    BPG = 100 € + (210 € - 100 €) = 210 €

    1 enpresaren balioerantsia = 100 €

    2 enpresaren balioerantsia = 210 € - 100 €

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 16

    1.2. PRODUKZIO AGREGATUA

    40 €Mozkinak

    100 €Lehengaiak (altzairua)

    70 €Alokairuak

    170 €Gastuak

    210 €Sarrerak

    2 enpresa (kotxeak)

    20 €Mozkinak

    80 €Gastuak (alokairuak)

    100 €Sarrerak

    1 enpresa (altzairua)

    BPG = sortutakoerrenten batura.

    BPG = 80 € + 70 € + 20 € + 40 €

    =210 €

    Langileen errenta

    = 80 € + 70 €

    Kapitalaren errenta

    = 20 € + 40 €

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 17

    1.2. PRODUKZIO AGREGATUA

    � BPG nominala = produzitutako ondasun eta zerbitzu finalen

    kantitateak x prezio korronteak

    � BPG erreala = produzitutako ondasun eta zerbitzu finalen

    kantitateak x prezio konstanteak

    338.000 €26.000 €132001

    288.000 €24.000 €122000

    200.000 €20.000 €101999

    BPG nominalaKotxeen prezioaKotxe kopuruaUrtea

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 18

    1.2. PRODUKZIO AGREGATUA

    � Zenbat hazi da produkzioa?

    %8%20Hazkunde tasa

    131210Produktu Unitateak

    200120001999

    � Zenbat hazi da BPG nominala?

    %16%44Hazkunde tasa

    338.000288.000200.000BPG nominala

    200120001999

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 19

    1.2. PRODUKZIO AGREGATUA

    � BPG erreala kalkulatzeko oinarri urte bat definitu behar da.

    � Oinarri urteko prezioak erabiliko dira prezio konstante bezala.

    � Oinarri urtean BPG nominala = BPG erreala.

    260.000240.000200.000

    200120001999

    BPG erreala

    Oinarri urtea = 1999

    312.000288.000240.000

    200120001999

    BPG erreala

    Oinarri urtea = 2000

    338.000312.000260.000

    200120001999

    BPG erreala

    Oinarri urtea = 2001

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 20

    1.2. PRODUKZIO AGREGATUA

    � Zenbat hazi da BPG erreala?

    %8%20Hazkunde tasa

    260.000240.000200.000BPG erreala

    2001200019990inarria = 1999

    %8%20Hazkunde tasa

    312.000288.000240.000BPG erreala

    2001200019990inarria = 2000

    %8%20Hazkunde tasa

    338.000312.000260.000BPG erreala

    2001200019990inarria = 2001

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 21

    1.2. PRODUKZIO AGREGATUA

    Laburbilduz:

    � BPG nominalaren aldaketek produktu unitateen aldaketaketa prezioen aldaketak adierazten dituzte.

    � BPG errealaren aldaketek produktu unitateen aldaketakadierazten dituzte soilik.

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 22

    1.2. PRODUKZIO AGREGATUA

    ESTATU BATUETAKO BPG ERREAL ETA NOMINALA (1960-2005)

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 23

    1.3. LANGABEZI TASA

    � Langabezi tasa: langabetuen eta populazio aktiboaren arteko

    zatiketa.

    L

    Uu =

    � Populazio aktiboa: lanean edo langabezian daudenpertsona guztien batura.

    UNL +=

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 24

    1.3. LANGABEZI TASA

    � Langabetuak lana aktiboki bilatu behar du.

    � Lanik izan ez eta bilatzen ez duten pertsonak

    “inaktibotzat” jotzen dira.

    � Aktibitate tasa: populazio aktiboa eta populazio osoaren

    arteko zatiketa.

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 25

    1.3. LANGABEZI TASA

    Zergatik ematen diote horrenbesteko garrantzia

    makroekonomialariek langabezi tasari?

    1. Baliabide produktiboen azpi-erabileraren indikatzailea da.

    2. Ondorio sozial garrantzitsuak ditu.

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 26

    1.3. LANGABEZI TASA

    Okun-en Legea: Langabeziaren aldaketa eta BPG-aren

    hazkundearen arteko erlazio negatiboa.

    BPG-aren hazkunde altua Langabezi tasaren jaitsiera

    BPG-aren hazkunde bajua Langabezi tasaren igoera

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 27

    1. 3. LANGABEZI TASA

    (3,0)

    (2,0)

    (1,0)

    0,0

    1,0

    2,0

    3,0

    4,0

    5,0

    -2,0 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0

    BPG-aren hazkundea

    Lang

    abez

    iare

    n al

    dake

    ta

    OKUN-EN LEGEA, ESPAINIA, 1976-2000

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 28

    1.3. LANGABEZI TASA

    Ley de Okun (ESP, 96-04)

    -3

    -2,5

    -2

    -1,5

    -1

    -0,5

    0

    0,5

    1

    1,5

    0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 1,2 1,4 1,6

    Crecimiento PIB

    Var

    iaci

    ón e

    n ta

    sa d

    e de

    sem

    pleo

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 29

    1.3. LANGABEZI TASA

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 30

    1.4. INFLAZIO TASA

    � Inflazio tasa: prezio mailaren igoera tasa.

    1

    1

    −−=t

    ttt P

    PPπ

    Non Pt t denboraldiko prezio maila den.

    � Prezio mailaren bi indikatzaile:

    100errealaBPG

    nominalaBPG

    t

    t ×=tP

    BPGaren deflaktatzailea:

    Kontsumorako Prezioen Indizea (KPIa):

    Kontsumitzaile errepresentagarriaren eros otarraren balio kostua.

    Zenbaki indize bat denez oinarri urteko balioa = 100.

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 31

    1.4. INFLAZIO TASA

    Infla

    zio

    tasa

    (%

    )

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 32

    1.4. INFLAZIO TASA

    KPI eta BPG-aren deflaktatzailearen arteko ezberdintasuna:

    � BPG-aren deflaktatzailea produzitutako ondasun finalen

    batezbesteko prezioa litzateke.

    � KPIak, berriz, kontsumitzaileek kontsumitzen dituzten

    batezbesteko ondasunen prezioa neurtzen du.

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 33

    1.4. INFLAZIO TASA

    � Zergatik ematen diote horrenbesteko garrantziamakroekonomialariek inflazio tasari?

    Banco Central Europeo (2009), “La estabilidad de precios: ¿por qué es importante para tí?”.

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 34

    1.4. INFLAZIO TASA

    PREZIO MAILAREN EGONKORTASUNAK…

    1. PREZIO ERLATIBOEN GARDENTASUNA AREAGOTZEN DU.

    2. INFLAZIO ARRISKU SARIEN BEHARRA MURRIZTEN DU.

    3. ZERGA ETA GIZARTE SEGURANTZA SISTEMEN

    DISTORTSIOAK MURRIZTEN DITU.

    4. LIKIDOTASUN EZAREN ONDORIOZ GERTATZEN DIREN

    TRANSAKZIO KOSTUAK MURRIZTEN DITU.

    5. ERRENTAREN BERBANAKETA ARBITRARIOAK MURRIZTEN

    DITU.

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 35

    1.4. INFLAZIO TASA

    0,0

    5,0

    10,0

    15,0

    20,0

    25,0

    30,0

    0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0

    Langabezi tasa

    Infla

    zioa

    PHILLIPS-EN KURBA, ESPAINIA, 1976-2000

    INFLAZIOA ETA LANGABEZIAREN ARTEKO ERLAZIOA: PHILLIPS-EN KURBA

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 36

    1.5. EPE LABURRA, EPE ERTAINA ETA EPE LUZEA

    � GALDERA: NOLA IGO ARAZI DEZAKEGU PRODUKZIO AGREGATUAREN MAILA?

    1. ERANTZUNA: ESKARIAREN PIZGARRIAK.

    2. ERANTZUNA: LAN MERKATUAREN ERREFORMA.

    3. ERANTZUNA: HEZKUNTZA ETA IKERKETAN INBERTITU.

    EPE LABURRA

    EPE ERTAINA

    EPE LUZEA

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 37

    1.6. IRAKASGAIAREN EGITURAKETA

    SARRERA

    1. eta 2. kapituluak

    MUINA

    Epe laburra (IS-LM)

    3-5 kapituluak

    Epe Ertaina (AS-AD)

    6-9 kapituluak

    Epe Luzea

    10-13 kapituluak

    LUZAPENA

    Espektatibak

    14-17 kapituluak

    LUZAPENA

    Patologiak

    22 eta 23 kapituluak

    LUZAPENA

    Ekonomia Irekia

    18-21 kapituluak

    POLITIKA MAKROEKONOMIKORA ITZULIZ

    24-26 kapituluak

    EPILOGOA

    27. kapitulua

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 38

    1.6. IRAKASGAIAREN EGITURAKETA

    SARRERA

    1. eta 2. kapituluak

    MUINA

    Epe laburra (IS-LM)

    3-5 kapituluak

    Epe Ertaina (AS-AD)

    6-9 kapituluak

    Epe Luzea

    10-13 kapituluak

    LUZAPENA

    Espektatibak

    14-17 kapituluak

    LUZAPENA

    Patologiak

    22 eta 23 kapituluak

    LUZAPENA

    Ekonomia Irekia

    18-21 kapituluak

    POLITIKA MAKROEKONOMIKORA ITZULIZ

    24-26 kapituluak

    EPILOGOA

    27. kapitulua

  • 1. SARRERA

    TEORIA MAKROEKONOMIKOA ALBERTO ANSUATEGI 39

    1.6. IRAKASGAIAREN EGITURAKETA

    1. SARRERA (1-2. KAPITULUAK)

    2. ONDASUNEN MERKATUA (3. KAPITULUA)

    3. MERKATU FINANTZIEROAK (4. KAPITULUA)

    4. ONDASUNEN MERKATUA ETA MERKATU FINANTZIEROAK: IS-LM EREDUA (5. KAPITULUA)

    5. EKONOMIA IREKIA (18-21. KAPITULUAK)

    6. LANAREN MERKATUA (6. KAPITULUA)

    7. MERKATU GUZTIEN ANALISI BATERATUA: AD-AS EREDUA (7. KAPITULUA)