Aiherra (Baxenabarre), 1948.Soziologia ikasketak egina.Maoista eta CFDT sindikatukokide ohia. Erizaintza izan duogibide. Ipar Euskal HerrikoBerdeen bozeramailea etaAkitania Erregioko kontseilariada gaur egun: “Hogei urtekolanaren ondoren, gure ideiakinstituzioetan eta egunerokopraktika politikoan zutikjartzeko garaia heldu da” errandigu Itsasun (Lapurdi) bizi denaiertarrak.

Mikel AsurmendiArgazkiak: Gaizka Iroz

«Ekologiari buruzko ideia aldatubehar da ekonomia aldatzeko»

Akitaniako Kontseiluko bozak mar-txoan eginen dira: 14an lehen itzulia,21ean bigarrena. Alderdi sozialistako(PS) Alain Rousset da Akitania Erre-gioko presidentea. Azken bi legeal-dietan (12 urtez), PSk gehiengo osozgobernatu du Berdeak alderdiarensostenguarekin. Europako Parlamen-turako azken bozetan Berdeek lidera-tutako Europe Ecologie zerrendakemaitza historikoak lortu zituen: “14eurodiputatu ditugu Frantzian, PSkbezala. Hautesleek Berdeen aldekobozak berritzen badituzte nolabaite-ko aldaketa izan liteke AkitaniakoGobernuan” erran digu lurraldehorretako kontseilari Jean Lissarrek.

Lurraldeen erreforma legea ari dalantzen Frantzian. Hori dela eta,datorren legealdiak 2014ra arte irau-nen du, hots, lau urtekoa izanen da.

Nola azalduko zenuke Europe Ecologiehautagaitzak ukan zuen arrakasta?Arrazoietako bat zerrenda-buruenkarisma izan zen: Daniel Cohn-Ben-dit edo Eva Jolyk, besteak beste, cas-ting ona osatu zuten. Halaber, kon-parazione, euskaldunon zerrendako[Sud-Ouest] José Bové eta CatherineGrèze, herritarren ondo-ondoan aridiren itzal handiko militanteak dira.Bestalde, PSk barne arazo anitz ditu.Frantziako presidentziarako kandida-turaren inguruan kalapita handiakditu. Bere politika Nicolas Sarkozy-ren politikaren aurkakoan oinarrituda azken bost urteetan. Alderdisozialistak ez die herritarrei ezkerre-ko politika zer den azaltzen, bozhorietan ere ez zuen Europa zer denazaldu. Ezkerreko hautesle askok ezzuen onartu eta gure alde egin zuen.

392010EKO URTARRILAREN 10A

Jean Lissar

Martxoko erregio bozei begiraAquitaine Ecologie hautagaitza aur-keztu duzue orain gutxi. ABri gonbi-ta egin diozue zuen zerrendan partehartzeko. Europako bozen biharamuneanegin genion proposamena ABri.Iparraldean erdietsi genuen arrakas-ta ABrekin izaniko harremana etalan dinamikoaren ondorioa izanzen. Adibidez, Biarnoko eta EuskalHerriko zenbait kantonamendukonparaturik, laborantza sektoreanagusi den eskualdeetan bereziki,batez beste, %5 puntuko aldea lortugenuen Biarnokoekikoan. Gurezerrendek bozen %16 erdietsi zuteneta Biarnokoek %12. Lau puntukodiferentzia hori abertzaleen ekarpe-nari esker izan zen. Hartakoz, ABrielkarrekin segitzea proposatu diegu.

- T E R M O M E T R O A -

“Abertzaleek EHBai koalizioa osatuko dute berriz ere. Eta domaia da, bilduko duten boz kopuruaberriz ere sinbolikoa izanen baita. Zorigaitzez beren ideiek ez dute politika praktikoan eraginen”.

egiazko botererik, sozialisten politikauzkur eta ahula da. Nehork ez dakierreforma delakoa zer den, norainojoanen den. Bozen emaitzek indarkorrelazioaren aldaketa ekarririk ere,inork ez daki aldaketak nola eragindezakeen erregioetako instituzioetaneta deszentralizazioari buruzko poli-tikan. Ez dut uste Frantziako Gober-nuak Estatua deszentralizatzekoasmoa duenik, kontrakoa baizik, ber-zentralizazio politika ezarri nahi du.Deszentralizazioa estatu arazoa daFrantzian. Federalismoaren ideiadesonestoa da.

Iparraldeak izan dituen baliabideakgaldu litezke... Nehork ez daki ezer, ezta zer eginere. Pays izendapenaren bidez gara-tutako instituzioak ezeztatuko dira.Kantonamenduko Sindikata Mistoaformularen bidez aterabidea xerka-tzen ari direla diote. Nik ez dut bidehorretatik arazoei erantzuteko mol-derik ikusten. Ni instituzio espezifi-koaren aldekoa naiz. Frantziakolegealdiak onartzen duena, Korsika-ko Biltzar gisako bat, bere exekuti-boa duena. Ez da utopia bat.

Azpiegiturak hizpide: Frantziako Bur-dinbide Sarea konpainiak (RFF) Abia-dura Handiko Trena (LGV) bideragarriadela dio. RFFko buru Christian Maude-tek oraingo bidea hobetzea eta berriaegitea xede bateragarriak direla dio. RFFren dosierrean gezur asko dira.Aurka dauden elkarteek aise des-

Europe Ecologieren emaitzen hainalor dezakezue Akitanian? Bai. Arrazoi berak erabiliko ditugukanpainan. Sozialisten politika ezda hobetu, beraz, emaitza onakespero ditugu. Egia da Akitaniansozialisten aitzinetik ateratzea zailadela, alabaina, hainbat lurraldetanikerketa aburuak egin dira, etahorietako zenbaitetan presidenteaberdea izanen dela diote inkestek.Île-de-Francen adibidez.

Akitanian, lehen itzulian bakarka joa-nen zarete. Bigarrenean nola jokatu-ko duzue? Orain arte sozialistek ez dute gurebeharra ukan gobernua osatzeko,agian orain bai. Ganibeta luzeen gauaizanen da. Garaia da Berdeek aldarri-katu ditugun lemak eta nahiak bete-tzeko. Jende anitz ohartu denez, gukproposatzen dugun bidea da urratubeharreko bide soziala. Beraz, emai-tzen arabera betiere, hainbat gauza ezdugu aise onartuko. Alderdi sozialis-tak onartu beharko du gure progra-mako hainbat puntu, edo gutxienez,politika egiteko gure ideiak kontuanhartu beharko ditu.

Bozek eragin dezakete Sarkozy egi-ten ari den Estatuaren erreforman. Lurralde gehienetan ezkerrak aitzinaeginen balu, eta guk, Berdeok, hain-bat lehendakaritza irabaziko bageni-tu, emaitzek boterearen kontrakobalantzan eragin lezakete. Baina, egiaerran, momentuz erregioek ez dute

Proposamena ez da gauzatu, alta. ABko Biltzar Nagusiak lauzpabostboz eskasez ez du onartu gure pro-posamena. Abertzaleek, irudiz,EHBai koalizioa osatuko dute. Etadomaia da, bilduko duten bozkopurua sinbolikoa izanen baitaberriz ere. Zorigaitzez, abertzaleenideiek ez dute politika praktikoaneragiten.

Zer lor zezaketen abertzaleek Ber-deekin joanez gero? Hasteko, Europako bozetan egingenuen bezalako kanpaina dinami-koa egitea berriz ere. Bigarrenik,Akitaniako Kontseiluan hautetsi batukateko lekua eskaini diegu. Kon-tseilari abertzalea izateko xantzagaldu dute.

Kontseiluan PSren gobernuan arituzarete azken bi legealdietan. Zein dalankidetzaz egiten duzun balorazioa? Balorazioa edo bilana ez da txarra.Egia da guk PSrekin diferentzia han-diak ditugula garapen sozialarenpolitikan. Alain Rousset sozialistaizanik ere, enpresak eta proiektuakhandizki kudeatzea maite ditu. Ala-baina, Rousset gure bideetara hurbi-larazi dugu doi bat bederen. Munduaaldatzen ari dela ohartu da, konpre-nitu du ekonomia ezin dela lehenbezala kudeatu. Berdeek garatu nahidugun ideia asko bereganatu duRoussetek. Erraterako, ni ekonomiasozialeko arduraduna naiz Kontsei-luan. Akitaniako enpresetako lan-postuek ekonomiaren %10 osatzendute. Ehuneko hori ez da aski eko-nomia soziala indartzeko, alta. Guklanpostu finko gehiago lortu nahidugu. Xede hori betetzeko ezkeraldeko indarrak batu eta azkartunahi ditugu. Gure lema nagusiakhauxe dio: ekonomian aldaketa izandadin ekologiari buruzko ideiaazkartu eta aldatu behar da.

Zer estrategia garatu nahi duzuelema zabaltzeko? Berdeen lemak alor anitzetan aitzi-natu direla ohartu gara azken urte-tean. Egun, arinago eta aitzinerajoateko alderdien harremanen arte-ko lehia irabazi behar dugu, gauregungo rapport de force irabazi behardugu, eta bereziki alderdi sozialista-ren aurka.

40 2010EKO URTARRILAREN 10A

muntatu dute dosierra, baita gezu-rrak agerrarazi ere CADEk sustatudituen eztabaida publikoetan. Sui-tzako kabinetaren ikerketak agertuzuen oraingo burdinbidearekin posi-ble dela jendea eta merkantziak ibila-raztea beste hamar urtez. Proiektua-ren aurka gaudenok TGVren aurkagaudela dio RFFk. Baina jendeakkonprenitu du hori ere gezurra dela,eta RFFren helburua ez dela trenbi-dea hobetzea soilik.

Nola ikusten duzu trenbidearen aferaHegoalderekiko harremanetan? Euskal Y delako trenbidea jendearengarraiatzeko dela ikusten duguhemendik, funtsean trenbidea mer-kantzien garraiorako biziki guti era-biliko dutela. Finean, AHT jendeagarraiatzeko izanen da. RFFk trenbi-de berria (LGV) merkantziendakodela erraten du, baina hori estakuruada, gezurra. Iparraldeko eta Hegoal-deko azpiegituren artean ez da loturapraktikoa izanen. Afera kudeatuduen Europako komisarioak proiek-tua inkoherentea dela dio, alegia,Iparraldean merkantzia garraiatzeazari dira eta Hegoaldean jendea era-mateaz. Hori da proiektuaren kon-traesan handiena. Frantziako Gober-nuak kezko oihal bat zabaldu dugibelean dauden interesak tapatzeko.

Zertan da afera? Burdinbide berriaren aurkako mobi-lizazioak azkartzen ari dira. Urtarri-leko 23an Hendaian manifestatukogara berriz ere. Manifestazioa boze-tarako test garrantzizkoa izanen da,trenbide berria kanpainaren ardatzaizaki. Alain Rousset trenbide berriaegitearen aldekoa da. Aquitaine Eco-

logiek jende anitzen boza eta sosten-gua bildu litzake Euskal Herrian,Roussetek badaki hori.

Trenbideen garapenari dagokionez,zer proposatzen duzue? Guk, besteak beste, Topo trenarensegidako bidea egitea proposatudugu. Eta ez bakarrik hiriko bazte-rreko geltoki nagusiekin lotzeko.Finantzaziori buruz ohartu gara ezdela sos aski bi azpiegiturak garatze-ko, hots, AHT erraldoiak tokiantokiko azpiegiturak garatzeko behardiren sosa xahutu duela. Akitanian600 milioi euro aurreikusi dira, bainazati handiena AHTrentzat izanen da.

Eurohiria delakoaz zer iritzi duzu? Koonurbazioa handituz doa,600.000 bizilagun gara. Hiri hauantolatzea ez da aise, baina airepor-tuen gaia, adibidez, guk argi etagarbi diogu bi aireportuak [Honda-rribia eta Biarritzekoak) garatu dai-tezkeela, eta bien inguruan, krono-busen eta ibilbide laburreko trenenbidez, zerbitzu osagarriak eskainibehar direla.

Bizi! mugimendua plazaratu da berri-ki. Garraioaren gaiaz arduratzen da,besteak beste. Zer deritzozu? Mugimendua biziki interesgarria da,

“PSk onartu beharko du

gure programako hainbat

puntu, edo gutxienez,

bere politika egiteko gure

ideiak kontuan hartu

beharko ditu”

412010EKO URTARRILAREN 10A

- T E R M O M E T R O A -- T E R M O M E T R O A -J e a n L i s s a r

zenbait abertzalek bultzatua. Aber-tzaleen sektore horietan benetakoaldaketa bat ematen ari da, eta kon-tent naiz. Berdeendako gazteakberriz ere mugitzen direla ikustea,gure errebindikazio, lema eta helbu-ruen inguruan ari direla ikustea gauzahandia da. Gaur egun, hori da bideagai sozialetan aldaketa eman dadin.

Euskal gatazka bideratzeko ekimene-tan agertu zara Berdeen izenean.Nola ikusten duzu egoera gaur egun?Ezker abertzaleak irtenbide batenaldeko proposamena egin du... Pro-posamena ez izatea soilik taktikoada ene esperantza. Iruditzen zaitLoiolako negoziazioen aldian bainosektore gehiago ari direla akordioabilatzen. Ohartu dira ez dela irabaz-terik, garai batean uste zuten bezala.Ene irudiko intentsitate apalekobortizkeriaren eraginez segitzenbadugu, egoera politikoa dramati-koa bilakatuko da.

(....) Konparazione, Iparraldean abertza-leek eta ABkoek partikularki, EHBaizerrenda osatu dute berriz ere Bata-sunekoei laguntza ekartzeko. Aber-tzaleak ez daitezen elkarrengandikgehiago aldendu, gatazka bideratuahal izateko. Baina horren arriskuada halaber, beti zurrunbilo berareninguruan ibiltzea, eta egoera txarhau luzaz egonkortzea. AB gurekinkoalizioan joan liteke bozetara,baina Batasunak “traidoreak” iza-teaz akusatuko lituzke berriz ere.Errespetatzen dut beren erabakia,baina zirkulu horretatik ateratzen ezbagara ez dugu inoiz politika eragin-korra eginen. n