SISTEMA ENDOKRINOA

ANIMALIENGAN

ESTIMULUA

N-SISTEMA

L-SISTEMA edo erantzun motorea (mugimenduak)

S-ENDOKRINOA edo erantzun hormonala (h. jariapena)

Hormonak konposatu kimikoak dira. (1) Guruinek sortzen dituzte, (2) odolean (edo izerdien edo airearen) zehar transmititzen dira eta (3) organo xedeetan dute eragina.

Erantzun azkarra Er. geldoagoaBorondatezkoa OharkabekoaUne batekoa Iraunkorragoa

HORMONAK JARIAPENAREN ARABERA:

HORMONEK KONTROLATZEN DITUZTEN PROZESUAK:

• HAZKUNTZA ETA GARAPENA• UGALKETA• SEXU EZAUGARRIAK• ENERGIAREN ERABILERA ETA

BILKETA• URA, GLUKOSA, GATZA ...MAILAK

ODOLEAN• ORGANOEN AKTIBITATE OROKORRA

SISTEMA ENDOKRINOAREN EBOLUZIOA

• ORNOGABEAK: zelula neurojariatzaileak gehien bat. Intsektuak kasu berezia dira: ekdisona eta gazte

hormona

• ORNODUNAK: guruinak garatuta dituzte: tiroideak, gonadak, adibidez

Garapenaren bilakaera

Gazte hormona

Gorputz alatuak

Garunaren zelula neurojariatzaileak

Gorputz kardiakoakOrgano neurohemal

Guruin protorazikoa

Ekdisona

MUDA

Intsektuak:

GAZTE-HORMONA eta EKDISONA

MUDA

1 978

ORNODUNAK:• Arrainak

• Anfibioak

• Narraztiak

• hegaztiak

• Hipotalamoak hipofisia erregulatzen du. Honek neurohormonen bidez sexu organoak kontrolatzen ditu.

• Muinaren atal batek ere neurohormonak jariatzen ditu osmoerregulazioa gauzatzeko.

• Hipotalamoa, hipofisia eta sexu guruinak• tiroidea• paratiroidea• Adrenalak

• Aurrekoaz gain are zelulak intsulina jariatzeko

•  Aurrekoak ere bai.• Epifisia, edo guruin pineala: argiari erantzuten du• Hipotalamoa: migrazioak, lumen aldaketa eta ugal prozedurak kontrolatzen du

HORMONA TIROIDEOA

HEGAZTIEN MIGRAZIOA

GURUIN PINEALA

LUMAJEA BERRITZEA

GURUIN MOTAK jariapenaren arabera: kanpo eta barnejariokoak.

HORMONEN EKINTZA IZAERA KIMIKOAREN ARABERA:

Hormona proteikoen ekintza-mekanismoa

Hormona esteroideen ekintza-mekanismoa

GIZA SISTEMA ENDOKRINOA

Giza guruin endokrino nagusiak

HIPOFISIA

TIROIDEA eta PARATIROIDEAK

GILTZURRUN GAINEKO GURUINAK

AREA

OBULUTEGIAK

TESTIKULUAK

Hipotalamo-hipofisia

ENTZEFALOA

HIPOTALAMOA

ADENOHIPOFISIA

GURUIN ZURIAK

EHUN DIANA

HORMONAK

OXITOZINABASOPRESINA

HORMONA TROFIKOAK

HORMONEN ERREGULAZIOA

Faktore askatzaileak

ADENOHIPOFISIA edo AURREKO H.

NEUROHIPOFISIA edo ATZEKO H.NERBIO-SISTEMA

Aulki turkiarra

NEUROHIPOFISIA: -ADH -OXITOZINA

ADENOHIPOFISIA

TIROIDEA/PARATIROIDEA

TIROIDEA

-Tiroxina

- Kaltzitonina

Paratiroidea:

Paratohormona

Kaltzemiaren erregulazioa:

areaHormonak: intsulina glukagona

LANGERHANS-EN IRLEN LANGERHANS-EN IRLEN ZELULAKZELULAK

A ZELULA EDO ALFA

B ZELULA EDO BETA

D ZELULA

JARIATZEN DU

JARIATZEN DU

JARIATZEN DU

INTSULINAINTSULINA

GLUKAGONAGLUKAGONA

SOMATOSTATINASOMATOSTATINA

Arearen zelulak: intsulinaren ekoizpena:

GLUKAGONAGLUKAGONA

gibelagibela

area

zirkulazioa

porta

Glukagonaren bizitza plasman 10 minutukoa da

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Pancreatic Hormones, Insulin & Glucagon Regulate MetabolismPancreatic Hormones, Insulin & Glucagon Regulate Metabolism

Figure 22-7 b: The endocrine pancreas

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

Pancreatic Hormones, Insulin & Glucagon Regulate MetabolismPancreatic Hormones, Insulin & Glucagon Regulate Metabolism

Figure 22-8: Metabolism is controlled by insulin and glucagon

Gluzemiaren kontrola:

Urdail-heste hormonakUrdail-heste hormonak

GLUCOSA

AMINOA-

ZIDOAK

SEKRETINA

GASTRINA

PACREOZIMINA

AREAAREA

INTSULINA

Giltzurrun gaineko guruinak: muina eta azala

- bi zati edo bi guruin:

- AZALA. Hiru hormona esteroide mota jariatzen ditu: - Glukokortikoideak. - Mineralokortikoideak. - sexu hormonak - aldosterona

- MUINA: - Adrenalina. - Noradrenalina.

Giltzurrun gaineko guruinak

Giltzurrun gainekoak:

GONADAKESTROGENOAKANDROGENOAK

PLAZENTAprogesterona

Tenperaturaren kontrola hormonen laguntzarekin:

zenbait gaixotasun endokrino :

• Hipertiroidismoa: tiroidearen hiperfuntzioa• Hipotiroidismoa: tiroidearen hipofuntzioa• Bozioa: tiroidearen hiper/hipo funtzioa• Diabetesa: intsulinaren eza• Hirsutismoa: androgeno gehiegi• Nanismoa: TSH edo GH gutxi• Osteoporosia: kaltzitonina edota estrogeno gutxi

Hipertiroidismoa:

•Hipofisi erraldoitasuna•Akromegalia•Bozioa

akromegalia

DIABETESADIABETESA

• DIABETES I MOTA:DIABETES I MOTA:

Intsulinaren menpekotasun osoa, (intsulinaren falta), pertsona hauek intsulina askatzeko estimulu aurrean ez dute erantzuten.

• DIABETES II MOTA :DIABETES II MOTA :

Intsulinaren maila normala edo altua da baina ehunen erantzuna intsulinari txikia da.

Gluzemiaren kontrola