PISAPISA eta eta PIRLSPIRLS: : IRAKURMENETIK HARAGOIRAKURMENETIK HARAGO

Arrate Egaña - Francisco LunaISEI-IVEI

Getxolinguae 2017

1. NAZIOARTEKO EBALUAZIOAK: zer ebaluatzen dute eta nola.

2. ONDORIOAK: zer esaten digute ebaluazio horiek.

ZEINTZUK DIRA OINARRIZKO ZEINTZUK DIRA OINARRIZKO KONPETENTZIAK MUNDUKO KONPETENTZIAK MUNDUKO

HERRIALDE ABERATS ETA HERRIALDE ABERATS ETA GARATUENETAN?GARATUENETAN?

PIRLS + PISA

Ez dute curriculuma ebaluatzen

Testu anitzak ulertzeko

konpetentzia 

ZER EBALUATZEN DA?

Irakurmena. Ez dira curricularrak, baina

curriculumarekin bat datoz arlo askotan

PIRLS PISA

10 URTE 15 URTE

LH4 DBH IEA OCDE

ZER DA “ULERMENA” PIRLS ETA PISA erakundeentzat?

Kapazitateak: irakurtzean testuak ulertzeko, erabiltzeko, interpretatzeko,

disfrutatzeko…

NOLA EBALUATZEN DA?Irakurtzeko erabiltzen diren estrategia kognitiboak mota askotako testuen eta

galderen bidez ebaluatzen dira

• Hizkuntza-ekintzak ulertzeko eta erabiltzeko gaitasuna, bai gizarteak eskatzen dituenak eta bai norberak baloratzen dituenak.

• Adin hauetako irakurleek esanahiak eraiki behar dituzte hainbat motatako testutatik abiatuta.

• Irakurri ikasteko.• Eskolako irakurleen komunitatean eta

eguneroko bizitzan parte hartzeko.• Irakurri disfrutatzeko!

IRAKURMENA

Informazio esplizitua bilatu eta

eskuratzea Testuan

agertzen diren informazioak edo ideiak

Informazio esplizitua bilatu eta

eskuratzea Testuan

agertzen diren informazioak edo ideiak

Inferentziak egitea Azaleko

informaziotik harago joan

testuko beste informazioak

inferitzeko

Inferentziak egitea Azaleko

informaziotik harago joan

testuko beste informazioak

inferitzeko

Informazioak eta ideiak

interpretatzea eta integratzea

Munduaren ezaguera, norberaren

eskarmentua edo bestelako jakintzak

testuarekin lotu

Informazioak eta ideiak

interpretatzea eta integratzea

Munduaren ezaguera, norberaren

eskarmentua edo bestelako jakintzak

testuarekin lotu

Testuaren edukien,

hizkuntzaren eta gainerako

osagaien ebaluazio eta analisia egitea

Testuaren edukien,

hizkuntzaren eta gainerako

osagaien ebaluazio eta analisia egitea

EGINKIZUNAK

• Testuaren informazioa topatu

• Ideia zehatzak bilatu • Hitzen edo esaldien

esanahia bilatu • Istorioaren giroari

antzeman Ideia nagusia aurkitu

• Gertakizun bat beste batetik sortzen dela inferitu

• Argudio errenkada baten xedea ondorioztatu

• Izenordainen erreferentea identifikatu

• Testuaren orokortzeak ulertu• Bi pertsonaien arteko

harremanak ulertu

EGINKIZUNAK EGINKIZUNAK EGINKIZUNAK

• Testuaren mezua edo gaia ulertu

• Pertsonaien akzioari beste aukera bat bilatu

• Testuaren informazioa alderatu

• Istorio baten giroa edo tonua inferitu

• Informazioa errealitateak lagunduta ulertu

• Deskribatutako gertakizunak errealitatean gerta daitezkeenentz baloratzea.

• Aztertu idazleak nola lortu duen testuaren amaiera harrigarria izatea

• Erabaki testuaren informazioa argia eta zuzena ote den

• Zehaztu zein den autorearen ikuspuntua

PISA: IRAKURMENAPISA: IRAKURMENA“Irakurtzen ikastea” baino

“irakurtzea ikasteko” nabarmentzen du

15 urteko gazteen kapazidadeak neurtzen ditu, informazio idatzia erabiltzeko, interpretatzeko

eta hausnartzeko.

IRAKURMENAREN IKUSPEGI AKTIBOA

• Testu anitzak eta erabilpen-eremu desberdinetakoak irakurtzeko.

• Zenbait ataza edo eginkizun aurrera eramateko.

15 URTEKO IKASLE BAT 15 URTEKO IKASLE BAT GAI IZAN BEHAR DA…GAI IZAN BEHAR DA…

NOLA: irakurmen zenbait ariketen bidez

TESTUA + GALDERAK

PISAPISAIRAKURMENAREN HIRU DIMENTSIOAKIRAKURMENAREN HIRU DIMENTSIOAK

IRAKURMENA-ATAZAK

TESTU-MOTAKEGOERA

Bizitzan

topatuko

dituen testu

errealak

ezartzen ditu

Idazkiak ager

daitezkeen

forma guztietan

Testuaren

helburua eta

testuingurua

PISAPISATESTUEN TESTUEN erabilera- eremuakerabilera- eremuak

IRAKURMENAREN LAU EREMUAK:

Erabilera PERSONALAErabilera PUBLIKOALANEKO erabilera (irakurri jarduteko)

HEZKUNTZAKO erabilera (Irakurri ikasteko)

PISA - ELGAPISA - ELGAIRAKURMENAREN BOST ATALAKIRAKURMENAREN BOST ATALAK

Informazioa lortzea

Testuak interpretatzea

Hausnartzea eta ebaluatzea

PISA - ELGAPISA - ELGA

TESTU MOTAK (I)TESTU MOTAK (I) JARRAIAKJARRAIAK

DESKRIPZIOA: inpresionistas eta teknikoak

NARRAZIOA: t. narratiboak, txostenak, artikuluak, albisteak…

AZALPENEZKO TESTUAK: saiakerak, definizioak, laburpenak, aktak, interpretazioak…

ARGUDIOZKO TESTUAK: iruzkinak, argudio zientifikoak…

INSTRUKZIOZKO TESTUAK: instrukzioak, arauak, regulazioak, estatutuak...

TXOSTENA EDO ERREGISTROA: oso egitura formalarekin

*HIPERTESTUA (ERA)

•Prosa estandarrean agertzen dira•Egilearen asmoaren arabera antolatzen dira•Ideiak paragrafoetan antolatzen dira

TESTU MOTAKTESTU MOTAK (II). (II). ETENAKETENAK

FORMATUAREN ARABERA:

FormularioakInformazio testuak

Txartelak eta kupoiakAgiriak

Oharrak eta iragarpenakKoadro eta matrizeak

ZerrendakMapak

Ilustrazioak

EBALUAZIO DIAGNOSTIKOA

LH 4.

EBALUAZIO DIAGNOSTIKOADBH 2.

EBALUAZIO DIAGNOSTIKOAK: irakurmenaren ebaluazioa (2017)

Irakurmena ebaluatzeko irizpideak

•TESTU IDATZIAREN ZENTZU OROKORRA ULERTU

•INFORMAZIO ZEHATZA HAUTATZEA

•TESTUAREN HELBURUA ETA KOMUNIKAZIO-EGOERAREN BALIABIDEAK ANTZEMATEA

•TESTUAREN EDUKIA INTERPRETATZEA ETA BALORATZEA

•TESTUAREN FORMA INTERPRETATZEA ETA BALORATZEA

2. ONDORIOAK: zer esaten digute ebaluazio horiek?

BIKAINTASUN MAILA

2012: %52015: %5,4

MAILA BAXUA

2012: %14,42015: %17,4

A. DISFRUTATZEKO EGITEN DEN IRAKURKETA SUSTATU ETA BULTZATU

32

41

26

100

I. Disfrutatzeko egiten den irakurketak nabarmen

eragiten dio ulermenari.

43

62I. Irakurketako errendimenduak gora egiten du zaletasunez edo dibertsioz

irakurtzeari eskainitako denborak gora egiten duen heinean; hala eta

guztiz ere, egunero denbora-tarte jakin bat irakurtzeari eskaintzeak zehazten du puntuazioetako aldea.

B. ANIZTASUNA DA GAKOA: testu tipo eta formatua, ataza kognitiboak, erabilpen egoerak …

I. Garrantzitsua ez da material mota jakin bat irakurtzea, material mota asko irakurtzea baizik.

II. Oro har, irakurleak zenbat eta testu mota askotarikoagoak irakurri eta zenbat eta material gehiago erabili, eskuratuko duen errendimendua orduan eta hobea izango da.

C. IRAKURKETAK TALDE LANA ESKATZEN DU.

Irakurtzea irakasle guztien ardura da, baina optimizatu behar da Hizkuntza arloetako lana eta beste arlo guztietan garatzen den hizkuntza komunikaziorako gaitasuna.

Ipuina

-Pertsonala

- Jarraitua

--Narrazioa

IRAKURKETA

IRAKURKETA

Egunkaria. Artikulua

- Ikasteko eremua

-Testu jarraitua

-Azalpena

ZIENTZIAK

Figura de Enciclopedia

-Educativo

-Discontinuo - Gráfico

IRAKURKETA

Accidentes de tráfico

Emaitzen informea

-Ikasteko eredua

-Testu ez-jarraitua

-Grafikoa

MATEMATIKA

IRAKURKETA

Informazioa

-Ikasteko eremua

-Testu ez-jarraitua

-Grafikoa

Erosketa bermea

-Pertsonala

-Testu ez-jarraitua

- Formularioa

IRAKURKETA

IRAKURKETA

Informea

-Ikasteko eredua

-Testu ez-jarraitua

-Grafikoa

Variación de la temperatura de La Tierra (1000-2000)

Aumento de Emisiones de CO2 (1800-2000)

El calentamiento global

Informazioa

-Ikasteko eremua

-Testu ez-jarraitua

-Grafikoa

IRAKURKETA

ZIENTZIAK

MATEMATIKA

Emaitzen informea

-Publikoa

-Testu ez-jarraitua

-Taula

IRAKURKETA

D. IKUSGARRITASUNA.

Zerbait irakasteko ikusgai eta agerian jarri behar da, ezin da ezer jakintzat eman.

META-KOGNIZIOESTRATEGIAK

Ulertzeko eta gogoratzekoestrategiak

Laburtzeko estrategiak

ERABILI BEHAR DITUEN ESTRATEGIEN KONTZIENTZIA MAILA, PROPOSATUTAKO

ATAZEI AURRE EGIN ETA ARRAKASTAZ BURUTZEKO.

Testu bat ulertzeko, gogoratzeko edo laburtzeko estrategia egokiak erabiltzeari buruzko kontzientziak gora egiten duen

heinean, ikasleek lortutako puntuazioak ere gora egiten du nabarmen.

Testu bat ulertzeko, gogoratzeko edo laburtzeko estrategia egokiak erabiltzeari buruzko kontzientziak gora egiten duen

heinean, ikasleek lortutako puntuazioak ere gora egiten du nabarmen.

90

Baina… ez da nahikoaBaina… ez da nahikoa Ebidentzietan oinarritutako hobekuntzak behar ditugu.

National Reading Panel

www.nationalreadingpanel.org/Publications/publications.htm

https://www.evidenceforessa.org

http://www.bestevidence.org/

BEST EVIDENCE ENCYCLOPEDIA

https://scholar.google.es

COMPRENSIÓN LECTORA:

68.700 RESULTADOS

https://clbe.wordpress.com/

ESKERRIK ASKO ZUEN ARRETAGATIK

GRACIAS POR LA ATENCIÓN

RECUERDA: Sin datos no eres más que otra persona con opiniones...

a) Euskadiko 15 urteko ikasleek OCDEko batez bestekoak baino indize nabarmen baxuagoa dute irakurketa digitaleko jardueretan. Hala eta guztiz ere, Irakurketan lortutako batez besteko puntuazioa OCDEkoaren oso antzekoa.

b) Irakurketa digitaleko jarduerak egiteak ez du irakurketako emaitzekin lotura egonkorrik. Baina jarduera hauek oso maila baxuan egiten dituztenen eta gainerakoen artean bai.

a) Euskadiko 15 urteko ikasleek OCDEko batez bestekoak baino indize nabarmen baxuagoa dute irakurketa digitaleko jardueretan. Hala eta guztiz ere, Irakurketan lortutako batez besteko puntuazioa OCDEkoaren oso antzekoa.

b) Irakurketa digitaleko jarduerak egiteak ez du irakurketako emaitzekin lotura egonkorrik. Baina jarduera hauek oso maila baxuan egiten dituztenen eta gainerakoen artean bai.

IRAKURKETA DIGITALAK hauxe behar du:

Oro har, irakurtzeko gaitasun maila ona edukitzea eta ulermen estrategiak ondo garatuta.

Baina horrez gain…Berezko egitura, ezaugarri eta elementuak dituzten testuen erabilerari lotutako berariazko trebetasunak.

BURMUINEAN ALDAKETAK IKT-EN OHIKO ERABILERAGATIK

“El principal déficit viene de la mano de la sobrecarga de información, que se recibe

fraccionada y fuera de contexto, lo que conduce a la hiperactividad y, peor aún, al

déficit de atención. Esto provoca que el componente receptivo y asociador del cerebro,

que es lo que hace la inteligencia, se vea limitado y, por tanto, también la capacidad de

comprender, asociar, reelaborar y, en definitiva, desarrollar la creatividad”.

J.M. Pascual Texas-eko Unibertsitateko neurologoa