Post on 22-Jul-2015
Estatu Modernoaren
Sorrera
Zer ikasiko dogu?
• Aldaketa politikoak
• Aldaketa ekonomikoak
• Gizarte aldaketak
• Mundu ezagunaren zabalkuntza
• Erlijio aldaketak
• Pentsamolde eta Arte estilo berria: Errenazimendua
Hasi baino lehen…
• Zer da Aro Modernoa?
– Hirugarren periodo historikoa
– Aro modernoa 1492-tik 1789-ra bitarteansailkatu dau historiografiak
– Johannes Gutenberg 1440-an
– Aurrerapena, komunikazioa eta arrazoia
1453 1492 1789
Hasi baino lehen…
• Zer da Aro Modernoa?
– Hirugarren periodo historikoa
– Aro modernoa 1492-tik 1789-ra bitarteansailkatu dau historiografiak
– Johannes Gutenberg 1440-an
– Aurrerapena, komunikazioa eta arrazoia
1453 1492 1789
Zer ikasiko dogu?
• Aldaketa politikoak
• Aldaketa ekonomikoak
• Gizarte aldaketak
• Mundu ezagunaren zabalkuntza
• Erlijio aldaketak
• Arte estilo berria: Errenazimendua
Aldaketa politikoak
• Feudalismoa/Monarkia autoritarioa
• Zer da estatu modernoa?
• Erregea eta bere tresnak
FEUDALISMOA
• XI- XV.menderarte
• Ezaugarriak:
– Baserritarrenetekinak
– Basailatze erlazioa
– Feudoa edo lurra
• Monarkia feudala
Aldaketa politikoak
• Feudalismoa/Monarkia autoritarioa
• Zer da estatu modernoa?
• Erregea eta bere tresnak
Monarkia Feudala Europatik zehar
Aldaketa politikoak
• Feudalismoa/Monarkia autoritarioa
• Zer da estatu modernoa?
• Erregea eta bere tresnak
Zer da estatu modernoa?
• Lurralde fisiko bat bere jurizdikzioagaz
• Erreinuetatik estatuetara
• Beste eredu oso desberdina, zentralizazioa da nagusi
• Garrantzitsuenak Ingalaterra, Frantzia, Espainia eta Portugal
• Teorikoak, oso garrantzitsuak prosezuaren barnean
TEORIKOAK
• Makiavelo (“Printzea”)
• Erasmo de Rotterdam (“Zoramenarenlaudorioa”)
• Tomas Moro (“Utopia”)
• Bodin (“Errepublikarensei liburuak”)
• Hobbes (“ Leviatan”)
Aldaketa politikoak
• Feudalismoa/Monarkia autoritarioa
• Zer da estatu modernoa?
• Erregea eta bere tresnak
ERREGEAREN AGINPIDEAREN TRESNAK
• Erreinu edo lurraldeak bateratu, zentralizazioa
• Aginte guztiak bere gain
• Administrazioa hobetu egin zuten, burokrazia
• Armada iraunkorrak ezarri
• Nazioarteko harremanak, diplomazia
Ariketa: Datak aitzakitzat hartuz
• Binaka, aro modernoko errege bat aukeratu, eta berariburuzko iruzkin bat egingo dozue. Lan honetan datubiografiko nagusienak eta bere gertaera eta ekintzanagusienak agertu beharko dira.
• Helburua: Monarkia autoritarioen eginkizunakzehaztea eta ulertzea.
• Bidaltzeko denbora: hurrengo klaserako
• Nora bidali? ikasturtea2012@hotmail.com
Zelan egin?
• Erabakiak
• Informazioa bilatu
• Planifikatu (eskema)
• Lana egin
Ariketa: Datak aitzakitzat hartuz
• ZERGAITIK AUKERATU DOT HONAKO HAU
• DATU BIOGRAFIKO NAGUSIAK
• ZER EKINTZA GARRANTZITSU EGIN EBAZAN
• ZER GAUZA GARRANTZITSU GERTATU ZIRAN
GARAI HARTAN
• ZEOZER SORTU EBAN?
• NOREKIN EZKONDU ZAN? ZERGAITIK?
ARGIBIDEAK
• IBERIAR PENINTSULAN KASTILLAKO ISABEL ETA
ARAGOIKO FERNANDO ETA JUAN II ABISEKOA
PORTUGALEN
• INGALATERRAN, TUDORREKO DINASTIA
• FRANTZIAN, FRANCISCO I-a
• ALEMANIAN, HABSBURGOAK
• ERRUSIAN, IVAN III-a
Zer ikasiko dogu?
• Aldaketa politikoak
• Aldaketa ekonomikoak
• Gizarte aldaketak
• Mundu ezagunaren zabalkuntza
• Erlijio aldaketak
• Arte estilo berria: Errenazimendua
ALDAKETA EKONOMIKOAK
• Nekazaritza eta Abeltzaintza
• Eskulangintza eta Gremioak
• Merkataritza
• Hiriak
Nekazaritza
• Nekazaritza hedatuegiten da
• Etekin oso baxua, berrikuntzaeskasiagaitik
• Lugorria
• Lekaleak eta zerealak
Eskulangintza eta Gremioak
• Oso garrantzia handiahartu eban
• Zergaitik igo zaneskulangintza?
• Gremioen boterea
MERKATARITZA
Merkataritza
Zergaitik gertatu zan Europarren zabalkuntza?
– Demografiak gora egin ebalako
– Eskaria areagotu zalako
– Teknologia berriak direla eta
– Ontzigintza Bilbon eta Bartzelonan igo zalako
MERKATARITZA
• Zeintzuk izan ziran ondorioak?
– Kasu honetan ere demografia areagotzea
– Pre-kapitalismoa?
– Kolonialismoa
– Beraz…
HIRIAK
• Noblezia hirietara…
• Burgesia berria
• Eskulangileak
• Nekazariak
ARIKETA: mapa bat interpretatzenbadakigu?
• Hainbat gairi buruzko mapak aurki daikeguz, hala ere eskala desberdinetakoaketabar!
• Ikasiko dogu mapa bat interpretatzen:
– Zein mapa-mota den: topografikoa, gaikakoa,...
– Zein gai lantzen duen.
– Zeinu konbentzionalen testua.
– Zein eskalatan dagoen (agertzen baldin bada)
– Orientazioa (puntu kardinalak non dauden).
– Irudikatzen duen ingurua.
• Aurreko elementuetan oinarrituta, mapa deskribatu, batez ere mapakirudikatzen duen eremuan zeinu konbentzionalak nola irudikatzen direnadieraziz: koloreak, sinboloak...
• Maparen balantze orokorra egin:
– Mezu nagusia.
– Planteatzen diren arazoak.
– Zein interes maila duen.
Zer ikasiko dogu?
• Aldaketa politikoak
• Aldaketa ekonomikoak
• Gizarte aldaketak
• Mundu ezagunaren zabalkuntza
• Erlijio aldaketak
• Arte estilo berria: Errenazimendua
Gizarte Aldaketak
• Estamentu berriztuak?
• Biztanleria
• Lanbideak
• Arropak
• Elikadura
• Humanismoa
Zelakoa zan euren janzkera?
• Zer nolako arropa, oinetako eta apaingarri erabiltzenzuten Aro Modernoko gizakiek? Zein kolore zutengogoko? Zein material erabiltzen zuten arropa egiteko? Nolako apaingarriak erabiltzen zituzten?
Argibide bat: Europarrek Amerikatik zuntz berri batekarri zuten arropa egiteko, kotoia. Handik aurrerabarne arropa bereziki samurragoa izango zen.
• Vermeer de Delft. Johannes Vermeer
• Velázquez. Diego Rodríguez de Silva Velázquez
ESTAMENTU BERRIZTUAK?
• Noblezia eta Kleroa
• Burgesia
• Nekazariak
BIZTANLERIA
• Gerrateak….
• Garapena
Garapena
Garapena
LANBIDEAK
• Nekazaritza eta Abeltzaintza
• Hirietan, artisauak(zapatariak, ehunlariak, armaginak…)
ARROPAK
ELIKADURA
• Noblezia kleroak:
– HARAGIAK, ARDOA
• Burgesiak:
– HARAGIA,
“OLLA PODRIDA”
• Nekazariek:
– “OLLA PODRIDA”,
“ARTZAI APURRAK”
ELIKADURA
• Baratxuria ogiagaz
• Aza
• Sardexka/Kristalezko
kopak
HUMANISMOA
• XV. Mendean Italian• Erdi aroarekin
pentsamolde-aldaketa• Antzinaro klasikoa
eredutzat• Gizakia munduaren
erdigunetzat hartzen da• Espiritu zientifikoa
areagotu• Ez dau deusezten
kristautasuna, bainaaldaketaren batproposatzen da
HUMANISMOA: zelan hedatu zan?
• Inprenta
• Unibertsitateak
• Akademiak
HUMANISMOA: joerak
• Literatura eta filosofia
• Erlijioa
• Zientzia
Aro Modernoan bizi naz…
• Binaka, aro modernoko pertsona bat bihurtuko gara.Ezaugarri politikoak, ekonomikoak eta giza ezaugarriakagertu beharko dira. Egun osoan zer egiten dozuen azaldubeharko dozue, goizetik gauerarte. Baliabide legez, PowerPointaren aurkibidea jarrai daikezue.
• Helburua: Aro modernoko pertsona bat sentitzea,eta beraz, bizi hori goitik behera ulertzea.
• Bidaltzeko denbora: hurrengo klaserako
• Nora bidali? ikasturtea2012@hotmail.com