PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI...

155
PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA Irakurketari, Matematikari eta Zientziei dagokien 15 urteko ikasleen Nazioarteko Ebaluaziorako Proiektua.

Transcript of PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI...

Page 1: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 EUSKADI

EMAITZEN TXOSTENA

Irakurketari, Matematikari eta Zientziei dagokien 15

urteko ikasleen Nazioarteko Ebaluaziorako

Proiektua.

Page 2: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 2

2017ko urtarrila.

ISEI-IVEI

Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea

Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores Damborenea eta Joserra Ugarriza.

Laguntza teknikoa: Eduardo Ubieta.

Asturias, 9, 3 - 48015 BILBO

[email protected] - http://www.isei-ivei.hezkuntza.net

Page 3: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 3

AURKIBIDEA

1. PISA 2015eko APLIKAZIOA ........................................................................................................................ 5

1.1. PISA EBALUAZIO PROGRAMA ................................................................................................................ 7

1.2. APLIKAZIOAREN EZAUGARRIAK 2015EAN ...................................................................................... 11

1.3. APLIKAZIO PROZESUA ETA GERTAKARIAK ...................................................................................... 13

2. PISA 2015eko LAGINAREN ANALISIA ................................................................................................ 15

2.1. 2015EAN EBALUATURIKO LAGINA ETA ALDERAKETA AURREKO EDIZIOEKIN ..................... 17

2.2. 15 URTEKO EUSKADIKO BIZTANLERIAREN ANALISIA: 2012-2015 ALDERAKETA ................ 18

2.3. LAGINAREN BESTE ANALISI BATZUK (lagin haztatua). ................................................................ 20

2.3.1. ISEKAREN ARABERA ....................................................................................................................... 20

2.3.2. IKASMAILAREKIKO ADIN-EGOKITASUNAREN ARABERA .......................................................... 23

2.3.3. IKASLEEN SEXUAREN ARABERA ......................................................................................... 24

2.3.4. PROBRAKO HIZKUNTZAREN ARABERA ............................................................................... 25

2.3.5. FAMILIA-HIZKUNTZAREN ARABERA ................................................................................... 25

2.3.6. IKASLEEN JATORRIAREN ARABERA: BERTAKOAK ETA ETORKINAK. ................................... 27

2.4. PISA 2015EAN HAUTATUTAKO IKASTETXEEN ADIERAZGARRITASUNA. ............................ 28

3. PISA 2015eko EMAITZEN ANALISIA ETA BILAKAERA ................................................................ 31

3.1. ZIENTZIETARAKO KONPETENTZIA ..................................................................................................... 35

3.1.1. EMAITZA OROKORRAK ETA BILAKAERA ............................................................................. 35

3.1.2. BATEZ BESTEKO PUNTUAZIOEN ARTEKO ERLAZIOA ETA ALDAKORTASUNA. .................... 42

3.1.3. EMAITZAK ERRENDIMENDU MAILEN ARABERA ................................................................ 43

3.1.4. EMAITZAK AZPIKONPETENTZIEN ARABERA ....................................................................... 47

3.1.4.1. Zientzietako azpikonpetentziak ............................................................................................................. 48

3.1.4.2. Zientzien ezagutza ..................................................................................................................................... 49

3.1.4.3. Zientzietako edukien arloak ................................................................................................................... 49

3.1.5. EMAITZAK LAGINAREN ALDAGAIEN ARABERA: HEZKUNTZA SAREA ETA HIZKUNTZA

EREDUAK ............................................................................................................................ 50

3.1.6. EMAITZAK GERUZEN ARABERA .......................................................................................... 52

3.1.7. ITEMEN AZTERKETA. .......................................................................................................... 55

3.1.8. ERRENDIMENDUARI LOTUTAKO FAKTOREAK .................................................................... 57

3.1.8.1. Emaitzak ISEKen arabera ......................................................................................................................... 58

3.1.8.2. Emaitzak ikasleen sexuaren arabera ..................................................................................................... 62

3.1.8.3. Emaitzak ikasmailarekiko adin-egokitasun egoeraren arabera ...................................................... 65

3.1.8.4. Emaitzak probako hizkuntzaren eta familia-hizkuntzaren arabera ............................................... 69

3.1.9. ALDAGAIEN BESTE AZTERKETA BATZUK. ........................................................................... 77

3.1.9.2. Ikasleek zientzietara begira duten jarrera, motibazioa eta interesa ............................................. 78

3.1.9.3. Arlo metodologikoak eta didaktikoak .................................................................................................. 83

Page 4: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 4

3.2. IRAKURTZEKO KONPETENTZIA ........................................................................................................... 89

3.2.1. EMAITZA OROKORRAK ETA BILAKAERA ..................................................................................... 89

3.2.2. BATEZ BESTEKO PUNTUAZIOEN ARTEKO ERLAZIOA ETA ALDAKORTASUNA (95-5

PERTZENTILEN ARTEKO ALDEA) ......................................................................................... 92

3.2.3. EMAITZAK ERRENDIMENDU MAILEN ARABERA ................................................................ 93

3.2.4. EMAITZAK LAGINAREN ALDAGAIEN ARABERA: HEZKUNTZA SAREA ETA HIZKUNTZA EREDUAK ............................................................................................................................. 97

3.2.5. EMAITZAK GERUZEN ARABERA .......................................................................................... 98

3.2.6. ERRENDIMENDUARI LOTUTAKO FAKTOREAK .................................................................. 101

3.2.6.1. Emaitzak ISEKen arabera ...................................................................................................................... 101

3.2.6.2. Emaitzak ikasleen sexuaren arabera .................................................................................................. 104

3.2.6.3. Emaitzak ikasmailarekiko adin-egokitasun egoeraren arabera ................................................... 106

3.2.6.4. Emaitzak probako hizkuntzaren eta familia-hizkuntzaren arabera ............................................ 109

3.3. MATEMATIKARAKO KONPETENTZIA .............................................................................................. 119

3.3.1. EMAITZA OROKORRAK ETA BILAKAERA ........................................................................... 119 3.3.2. BATEZ BESTEKO PUNTUAZIOEN ETA ALDAKORTASUNAREN ARTEKO LOTURA (95-5

PERTZENTILEN ARTEKO ALDEA) ....................................................................................... 122

3.3.3. EMAITZAK ERRENDIMENDU MAILEN ARABERA .............................................................. 123

3.3.4. EMAITZAK LAGINAREN ALDAGAIEN ARABERA: HEZKUNTZA SAREA ETA HIZKUNTZA

EREDUAK .......................................................................................................................... 127

3.3.5. EMAITZAK GERUZEN ARABERA ........................................................................................ 129

3.3.6. ERRENDIMENDUARI LOTURIKO FAKTOREAK ................................................................... 131

3.3.6.1. Emaitzak ISEKaren arabera ................................................................................................................... 131

3.3.6.2. Emaitzak ikasleen sexuaren arabera .................................................................................................. 134

3.3.6.3. Emaitzak ikasmailarekiko adin-egokitasun egoeraren arabera ................................................... 137

3.3.6.4. Emaitzak probako hizkuntzaren eta familia-hizkuntzaren arabera ............................................ 139

4. ERANSKINAK ............................................................................................................................................... 149

Page 5: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 5

PISA 2015eko APLIKAZIOA 1.

Page 6: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 6

Page 7: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 7

1.1. PISA EBALUAZIO PROGRAMA

PISA (Ikasleak Ebaluatzeko Nazioarteko Programa) Ekonomiako Lankidetza eta Garapenerako

Erakundeak (ELGA) sustatu duen ebaluazio proposamen bat da. Industrializatutako herrialde

ezberdinen gobernuarteko erakunde horren xedea da bere Estatu kideen ekonomia eta gizarte

garapena sustatzeko foro izatea.

PISA azterketa ELGAko kidetako gobernuen arteko lankidetzaren emaitza da. Azken horiek

egitura exekutiboak zein aditu-talde teknikoak osatu dituzte, lan-talde ezberdinen baitan,

azterketaren tresneria nazioartean balioztatu ahal izateko kulturen eta hezkuntza sistemen arteko

ezberdintasunak aintzat hartuz. Partekatutako esfortzu bat da, ebaluazioaren ataza berezi guztiak

(marko teorikoa osatzea, ebaluaziorako tresneria garatzea, laginketa, aplikazioa, kodeketa,

zuzenketa eta datuen analisia) mundu osoan ospe handia duten ikerketa-enpresa eta -

erakundeekin azpikontratatu baitira.

Ebaluazio azterketa prospektibo eta konparatibo hau 200. urtean jarri zen martxan

Irakurketaren, Zientzien eta Matematikaren arloetan. Azterketa hiru urtean behin egiten da eta,

aldi bakoitzean, aurreko arloetako bat sakontasunez aztertzen du, beste biak osagarri gisa utziz.

2000. urtean, ondorioz PISAk Irakurketaren azterketan jarri zuen bere arreta, Matematikan 2003n

eta Zientzietan 2006an, zikloa berriro hasiz 2009. urtean. Aztertutako adin-taldea 15 urtekoak

dira, DBHko 4. mailan edo hortik behera daudela ere.

Azterketaren helburuak eta aurrekariak

Ebaluazioaren helburu nagusia da 15 urteko ikasleek bizitzarako zenbateraino dauden prestatua

zehaztea. Gazteek beren ezagutzak aplikatu eta helduaroko erronkei aurre egiteko duten heziketa,

prestaketa eta trebatzea jakitea da xedea.

PISA proiektuaren beste helburuetako bat da datu esanguratsuak eta fidagarriak biltzea

herrialde kidetako erakundeek beren politiken inguruko erabakiak hartu eta irakaskuntza-

ikaskuntza prozesuak bidera ditzaten.

Hezkuntza sistema guztietan komunak diren irakasgaiak diren heinean hiru arlo zehatz

(Irakurketa, Zientziak eta Matematika) aztertzen baditu ere, ebaluazio honen ezaugarrietako bat

da curriculumari eskaintzen dion arreta eskasa. Itemak aurkezteko moduari esker, beren ebazpena

ez dago arlo bakoitzeko curriculum zehatzei zuzenki lotua; askoz ere zeharkakoagoak dira eta,

honela, ikasitakoak egunerokotasunean agertzen diren egiazko egoerei aurre egiteko agertzen

duen funtzionalitatea ebaluatzea ahalbidetzen dute.

PISA azterketa kontrastatutako tresnen erabileran eta balio eta fidagarritasun handiko emaitzen

lorpenean oinarritzen da, ondokoen bidez:

Kalitate handiko mekanismoak probak itzuli, ereduz adierazi eta aplikatzeko.

Materialen kultura- eta hizkuntz-zabaltasun handiena lortzeko neurriak, parte hartzen

duten herrialdeak ebaluazio-unitateen garapen- eta berrikuspen-prozesuetan inplikatuz.

Datuak tratatzeko teknologia eta metodologia berrienak.

Page 8: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 8

PISA azterketaren emaitzei esker, herrialde bakoitzeko hezkuntza arloko politiken gaineko

ardura dutenek hezkuntza sistemaren kalitatea eta ekitatea hobetzeko beharrezkoak diren

jarduketa globalen inguruko erabakiak hartzeko aukera izango dute.

Parte hartu duten herrialde eta autonomia erkidegoak

Jarraian ikus daitekeen mapak PISA ebaluazioaren 2015eko edizioan parte hartu dituzten 72

herrialdeak islatzen ditu, ELGAko kide diren 35ak barne. Kopuru garrantzitsua da kuantitatiboki

zein kualitatiboki; aipatzekoa da ELGAtik kanpoko herrialdeak bere kideak baino gehiago direla.

ELGA herrialdeak: Alemania, Australia, Austria, Belgika, Kanada, Txile, Hego Korea, Danimarka,

Eslovenia, Espainia, Ameriketako Estatu Batuak, Estonia, Finlandia, Frantzia, Grezia, Hungaria, Irlanda,

Islandia, Israel, Italia, Japonia, Letonia, Luxenburgo, Mexiko, Norvegia, Zeelanda Berria, Herbehereak,

Polonia, Portugal, Erresuma Batua, Txekiar Errepublika, Eslovakiar Errepublika, Suedia, Suitza eta Turkia.

Elkartutako herrialde eta ekonomiak: Albania, Aljeria, Argentina, Brasil, Bulgaria, Katar, Txina (Beijing,

Jiangsu, Guangdong eta Shanghai), Zipre, Kolonbia, Costa Rica, Kroazia, Arabiar Emirerri Batuak, Errusiar

Federazioa, Georgia, Hong Kong (Txina), Indonesia, Jordania, Kazakhstan, Kosovo, Libano, Lituania, Macau

(Txina), Malaysia, Malta, Moldavia, Peru, Mazedoniako Errepublika, Montenegroko Errepublika, Dominikar

Errepublika, Errumania, Singapur, Thailandia, Taipei (Txina), Trinidad eta Tobago, Tunisia, Uruguai eta

Vietnam.

PISA 2015 edizio honetan, lehen aldiz, Espainiako autonomia elkargo guztiek parte hartu dute.

Ondokoa izan da partaidetzaren bilakaera:

- PISA 2000: autonomia erkidegorik ez.

- PISA 2003: 3 autonomia erkidego (Euskadi, Katalunia eta Gaztela eta Leon)

- PISA 2006: 10 autonomia erkidego.

- PISA 2009: 14 autonomia erkidego.

- PISA 2012: 14 autonomia erkidego.

- PISA 2015: 17 autonomia erkidego.

2000: 43 herrialde

2003: 45 herrialde

2006: 57 herrialde

2009: 75 herrialde

2012: 65 herrialde

2015: 72 herrialde Granate: ELGAko herrildeak Arrosa iluna: ELGAtik konpoko herrialdeak

Page 9: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 9

Une honetan, horrenbestez, PISA ebaluazioa Espainiako hezkuntza sistema derrigorrezko

eskolaratzea bukatzerakoan aztertzen duen ebaluazioa dela esan daiteke.

Konpetentzien definizioa.

PISA bizitzan zeharreko ikaskuntza-eredu dinamiko batean oinarritzen da, non ezagutza eta

abilezia berriak behar diren mundu aldakor batera arrakastaz egokitu ahal izateko.

Ikuspegi horrek curriculumaren eta edukien ikaskuntzaz haraindi doan gaitasunen ebaluazio bat

eskatzen du, erantzuna eman eta planteaturiko egoera-arazoa ebatzi ahal izateko ikasleak

bereganatuta dituen ikaskuntza, abilezia, jarrera eta antzeko osagai guztiak batzea eskatzen duten

ebaluazio-unitateak planteatzen baitira. Ondokoa da gaitasunen definizioa PISAn:

Matematikarako konpetentzia:

Testuinguru ezberdinetan matematikak formulatu, erabili eta interpretatzeko pertsonak duen

gaitasuna da. Fenomenoak deskribatu, azaldu eta aurreikusteko aplikaturiko arrazoiketa matematikoa

eta kontzeptu, prozedura, datu eta erreminta matematikoen erabilera hartzen ditu barne. Matematikek

munduan duten paperaz ohartzen laguntzen dio pertsonari, bai eta hiritar konstruktiboek,

konprometituek eta gogoetatsuek behar dituzten iritziak ematen eta erabakiak hartzen ere.

Irakurtzeko konpetentzia:

Idatzitako testuak ulertu, erabili, arrazoitu eta konprometitzeko pertsonek duten gaitasunari dagokio,

norberaren helburuak lortu, bere ezagutza eta potentziala garatu eta gizartean parte ahal izateko.

Zientzietarako konpetentzia:

Pertsonek zientziari eta zientziaren ideiei loturiko gaietan murgiltzeko duten gaitasunari dagokio.

Zientzien inguruko ezagutzak dituen hiritar gogoetatsu gisa zientziaren eta teknologiaren inguruko

solasaldi arrazoitu batean parte hartzeko prest ageri da eta, horretarako, ondoko gaietarako gaitasunak

behar ditu: (1) Fenomenoak zientifikoki azaltzea: azalpenak aitortzea, eskaintzea eta ebaluatzea

fenomeno natural eta teknologiko ezberdinetarako. (2) Zientzia ikerketa ebaluatzea eta diseinatzea:

zientzia ikerketak deskribatzea eta ebaluatzea eta gaiei zientifikoki aurre egiteko erak proposatzea; eta

(3) zientzia datuak eta probak interpretatzea: datuak aztertzea eta ebaluatzea, argudio eta arrazoiak

irudikapen ezberdinetan eta ondorio zientifiko egokiak ateratzea.

Matematikarako, irakurtzeko eta zientzietarako konpetentziak ebaluatzerakoan ikaslea

ikasitakoa estrapolatu eta egoera berrietan aplikatzeko gai den ala ez aztertuko du PISAk, ez du

ezagutza zehatzen erreprodukzioa eskatzen, edukien inguruko proba ez den heinean. PISAk,

horrenbestez, prozesuen kontrolean, kontzeptuen ulermenean eta ikasleak gaitasun bakoitzaren

egoera ezberdinetan aipatuak aplikatzeko duen gaitasunean jartzen du bere arreta.

Page 10: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 10

Emaitza motak eta PISAn erabili den eskala.

PISA ebaluazioak emaitza mota ezberdinak eskaintzen ditu, ondokoak, besteak beste: (I) 15

urteko ikasleen ezagutza- eta abilezia-profilen oinarrizko adierazleak; (2) testuinguru-adierazleak,

emaitzak ikasleen eta zentroen ezaugarriekin lotzeko demografia-, gizarte-, ekonomia- eta

hezkuntza-aldagaien arabera; eta (3) datuen bilketaren ondoriozko joera-adierazleak, emaitzen

mailan eta banaketan egondako aldaketak adierazten dituztenak.

Ebaluazioaren emaitzak adierazteko, bataz beste 500 puntu eta 100 puntuko desbideratze

tipikoa dituen eskala bat erabiltzen du PISAk, hau da, N (500, 100) eskala bat. Balio horiek erabat

arbitrarioak dira eta beste batzuk izan litezkeen ere, N (250, 50) adibidez, Euskal Herriko

Diagnostiko ebaluazioan bezalaxe.

Era berean, batez besteko 500eko zenbaki hori ez da hezkuntza kalifikazioetan ohikoa den 0tik

10erako eskalako 5 horren baliokidea. Hau da, 500 puntu lortzeak ez du esan nahi, inolaz ere,

nahikoaren eta gutxiegiaren arteko muga gainditu denik. Konbentziozko balio bat baino ez da,

nazioarteko batez besteko bat ezartzeko eta edozein ikasle, zentro edo herrialderen emaitza

eskala komun baten baitan kokatzeko eta, honela, emaitzen azterketari esanahia emateko balio

duena.

Ikasleen emaitzak zenbakizko eskala huts batean adierazteak dakartzan mugak arintzeko eta

gaitasuna nola garatzen den inguruko teoria batean eta geroz eta zailtasun handiagoa duten

galderek neurtzen ari ei diren horren inguruko post hoc interpretazio batean oinarrituta, PISAk

ebakipuntu-metodologiak erabiltzen ditu eskalan, ikasleen emaitzak errendimendu-maila gisa

adierazi ahal izateko.

Hasieran, PISAren errendimendu-mailak sei ziren, I. mailatik (gaitasun-mailarik baxuena) 6.

mailara (altuena) zihoaztenak. PISAk, halere, zazpigarren maila bat sortzen joan da gaitasun

bakoitzean, mailarik baxuena bi mailatan banatuz (Ia eta Ib mailak). Ib mailak ikasleen gaitasun

mailarik baxuena adieraztea du helburu, aurreko PISA zikloetan puntuaziorik baxuena lortu zuten

ikasleen gaitasunak adierazi gabe eta emaitza-eskaletan sartu gabe gelditzen baitziren.

Aipatu mailek ikasleen gaitasunen progresioa adierazten dute eta, ondorioz, hierarkikoak eta

inklusiboak dira. Hau da, gorago dagoen maila batean kokatutako ikasleek azpiko mailetan dauden

horiek baino menderatze handiagoa agertzen dute eta, aldi berean, aurreko mailetako gaitasunak

menderatzen dituzte. Ondo egindako produktu bat da, erantzun bakoitzak eskatzen duen ataza

edo erantzun motaren azterketan oinarritua eta lau faktoreren inguruan antolatua.

Itemak eskatzen dituen ezagutza-osagaien kopurua eta zailtasun maila.

Ikasleek dagokion edukien, prozedura-ezagutzaren eta ezagutza epistemikoaren

inguruan ikasleek izan dezaketen aurretiazko trebantzia maila eta ezagutza.

Galderak eskatzen duen funtzionamendu kognitiboa; adibidez, memoria, analisia,

ebaluazioa.

Erantzun bat ematea zenbateraino dagoen eredu edo ideia zientifiko abstraktuen

mende.

Page 11: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 11

1, II y III eranskinek, hurrenez hurren, Zientziak, Irakurketa eta Matematika gaitasunen

errendimendu mailen azalpena egiten dute.

1.2. APLIKAZIOAREN EZAUGARRIAK 2015EAN

2015eko edizioan, lehen aldiz, aplikazio guztia ordenagailu bidez egin da, familientzako galdetegia

kenduta.

2015eko PISA azterketa Zientzietarako konpetentzian jarri du bere arreta. Irakurketa,

Matematika eta Arazoen elkarlaneko ebazpena bigarren mailako ebaluazio-arloak izan dira. PISA

2015ean Finantzarako konpetentziaren inguruko hautazko ebaluazio bat sartu da ere. Aipatua Euskal

Herriko ikasleen lagin bati aplikatu zitzaion baina ez da txosten honetan sartua izan, nazioarteko

emaitzak aurkeztu gabe daudelako oraindik.

Proba kognitiboez gain, PISAk ikasleei zein eskola-komunitateko beste kide zenbaiti

zuzenduriko galdetegiak aplikatu ditu ere.

Zein izan da PISAren bilakaera 2006tik 2015era, Zientziak aintzat hartu dituzten

edizioetan?

2006 2015

Parte hartu duten herrialdeak 57 72

Zientzietarako konpetentzian

emaitzarik altuena lortu duen

herrialdea

Finlandia (563) Singapur (556 puntu)

Erantzunak

… ikastetxeak

… ordezkatutakoak

400.000 ikasle inguru

14.364 ikastetxe

15 urteko 25 milioi gaztetik

gora

540.000 ikasle inguru

18.618 ikastetxe

15 urteko 29 milioi gaztetik gora

Aplikazioaren euskarria Arkatza eta papera Ordenagailua

Zientziak ebaluatzeko erabili

diren itemak

103 184 (horietako 85 2006ko PISA

edizioan erabili ziren ere)

Ebaluazioaren iraupena 2 ordu (ikasle bakoitzak item guztietako zati bati baino ez dio

erantzun eta item taldeak ikasleen arabera aldatzen dira)

PROBAK

PISA 2015 aplikazioan, esan bezala, proba guztiak ordenagailu bidez egin ziren lehen aldiz. Ikasle

bakoitzari bi orduko proba bat esleitu zitzaion. Probak hogeita hamar minutuko lau bloke hartzen

zituen barnean. Finantzarako konpetentzia egin zuten ikasleek 65 minutu gehiago izan zituzten

proba hori egiteko.

Probek aukera anitzeko galderak eta ikasleari bere erantzuna ematea eskatzen zioten galderak

konbinatzen dituzte. 2015en, zenbait erantzun emateko animazioak eta simulazioak zituzten ataza

interaktiboak egin beharra zegoen; esaterako, ikasle baten aukerak aldagaiak maneiatu ahal izateko

simulaturiko zientzia ikerketa batean.

Page 12: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 12

GALDESORTAK

PISA 2015 azterketan parte hartu zuten herrialdeentzako derrigorrezkoak ziren galdesorta

batzuk aplikatu ziren, bai eta hautazko beste zenbait ere.

Derrigorrezko galdesortak:

- Ikasleentzako galdesorta: ikasleak testuinguruko galdetegi bati erantzun zio, 35

minutuko iraupenekoa. Bertan, berari, bere familiari, ikastetxe esperientziari eta

ikaskuntzari buruzko informazioa eskaini zuen.

- Ikastetxerako galdesorta: ikastetxeetako zuzendaritzek ikastetxea sistemari eta

ikaskuntza-inguruari buruzko galdetegi bat bete zuten.

Hautazko galdesortak.

- Irakasleentzako galdesorta: informazio gehiago biltzeko, ekonomia edo herrialde

batzuek irakasleentzako galdetegi bat banatzea erabaki zuten, zientziak irakasten zuten,

irakasleentzako bat eta beste irakasle guztientzako beste bat. Parte hartu zuten

herrialdeei irakasleentzako hautazko galdetegi bat banatu zitzaien lehen aldia izan zen.

- Familientzako galdesorta: beren seme-alaben ikastetxeari buruz eta bere partaidetzari

buruz zuten pertzepzioaren, etxean zuten laguntzaren eta beren seme alabentzako

zituzten karrera itxaropenen -zientzietan batez ere- inguruan galdetu zitzaien.

- Ikasleentzako galdesorta:

- Informazio eta komunikazio teknologien ezagutzari buruzko galdera-sorta

(IKT).

- Ikasleak ordura arte izan duen hezkuntza ibilbideari (HI) buruzko galdetegia,

ikasketetan egondako etenak eta etorkizuneko balizko karrera bati begira

egiten ari diren prestaketa barne.

Galdesorta guztiak ordenagailu bidez bete ziren, familientzako galdesorta ezik, paperean egin

zena.

Euskal Herriaren kasuan, parte hartu zuten ikastetxe guztiek ikasleentzako eta ikastetxeko

galdesorta aplikatu zituzten; aldiz, 14 zentrok (Estatuko laginari dagozkion horiek) baino ez

zituzten galdetegi guztiak bete, derrigorrezkoak zein hautazkoak.

2015eko laginaren 119 zentroen artean, 26k bakarrik utzi zuten ikastetxerako galdesorta bete

gabe (25 Euskal Herriko laginekoak ziren eta bestea, Estatuko laginekoa). Galdetegi honen

aplikazio informatikoa, ordenagailu bidez egin zena, Hezkuntza Ministerioak ebaluazio-fase

honetarako kontratatu zuen enpresak zuzenean kudeatu zuen eta ISEI-IVEI erakundeak,

horrenbestez, ez zuen bere garapena kontrolatzeko aukerarik izan, aurreko ebaluazioetan egin

zuen bezalaxe.

Page 13: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 13

1.3. APLIKAZIO PROZESUA ETA GERTAKARIAK

PISA 2015 aplikatzeko prozesuak hiru ezberdintasun nagusi agertu ditu aurreko edizioetan

gauzaturiko aplikazio-prozesuarekiko:

Bi enpresa ezberdinen kontratazioa. PISA 2015 probara arte enpresa berberak Estatuko

lagineko ikasleen probak eta Euskadiko lagin handituko ikasleen probak kudeatu zituen.

PISAko edizio honetan, Hezkuntza Ebaluaziorako Institutu Nazionalak (INEE) erabaki zuen

enpresa bat kontratatzea Estatuko lagineko ikasle guztien probak kudeatzeko eta, ondorioz,

bi enpresa egon dira Euskadiko proben aplikazioa garatzen: Estatuko enpresa eta Euskadiko

lagin handituko ikasleen proben aplikaziorako kontratatutako enpresa.

Euskarri informatikoa duen aplikazioa. PISA ebaluazioaren proben aplikazioa euskarri

informatikoan egin denez, enpresa ezberdinak kontratatu behar izan da ebaluaziorako

beharrezkoa zen azpiegitura berma dezaten ikastetxe guztietan. Ondorioz, kontrataturiko

enpresek probak egiteko beharrezkoak ziren ordenagailuak eraman zituzten eskoletara.

Hirugarren enpresa baten kontratazioa, Estatu mailan, zuzenketa prozesua egiteko.

Hezkuntza Ebaluaziorako Institutu Nazionalak (INEE) erabaki zuen hirugarren enpresa bat

kontratatzea zuzenketa prozesuaz ardura zedin, bai Estatuko lagineko ikasleena bai

Autonomia Erkidegoetako lagin handituko ikasleena ere. 2015era arte, ISEI-IVEI erakundeak

izan zuen PISA ebaluazioan parte hartzeko aukeratuak izan ziren Euskadiko ikasleen probak

zuzentzeko ardura: zuzenketa egiteko kontrataturiko langileen hasierako heziketaz eta

prozesu guztia gainbegiratzeaz arduratu zen. Nolanahi ere, esan beharra dago PISAk

zuzenketa-irizpide eta -prozesu oso zehatzak ezartzen dituela eta parte hartzen duten

herrialde guztiak aipatuak jarraitzera behartuta daudela.

Beheko taulak PISA 2015 azterketaren aplikazio prozesuaren diseinua azaltzen du.

Faseak

Ikastetxeekin harremanetan jartzea, datuak biltzea eta

ebaluazio saioak antolatzea Proben aplikazioa Zuzenketa

1. enpresa (Estatuko lagina) 2. enpresa (Euskadiko lagin

handitua)

1. enpresa (Estatuko lagina) 2. enpresa (Euskadiko lagin

handitua)

3. enpresa (Estatuko lagina eta Autonomia Erkidegoetako lagin

handituak)

GAINBEGIRATZEA

INEE-ISEI-IVEI (1. enpresa) ISEI-IVEI (2. enpresa)

INEE-ISEI-IVEI (1. enpresa) ISEI-IVEI (2. enpresa)

INEE

PISA 2015eko ebaluazio saioak

Ikasle gehienen PISA ebaluazioak 3 ordu eta 50 minutu iraun zituen, jarraibideak irakurtzeko,

materialak banatzeko eta ebaluazioaren zati ezberdinen arteko denbora barne hartuta. Ondokoa

izan zen denbora horren banaketa:

Page 14: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 14

Jarduera Denbora

Ikasleen sarrera, gakoak, materialen banaketa eta

probaren aurkezpena 15 minutu (gutxi gorabehera)

Proba kognitiboaren lehen zatia 60 minutu (zehazki)

Atseden laburra 5 minutu inguru

Proba kognitiboaren 2. zatiaren aurkezpena 5 minutu (gutxi gorabehera)

Proba kognitiboaren bigarren zatia 60 minutu (zehazki)

Atsedena 15 minutu (gutxi gorabehera)

Ikasleentzako galdetegia 35 minutu + 20 minutu (gutxi gorabehera)

Materialak biltzea eta saioaren amaiera 5 minutu (gutxi gorabehera)

Guztira 3 ordu eta 50 minutu

Ikastetxe bakoitzeko 12 ikasle inguruk, halaber, Finantzarako konpetentziaren proba egin zuten.

Proba horren denbora honela banatu zen:

Jarduera Denbora

Ikasleen sarrera, gakoak eta probaren aurkezpena 15 minutu (gutxi gorabehera)

Finantzarako konpetentziaren ebaluazioa egitea 65 minutu (zehazki)

Materialak biltzea eta saioaren amaiera. 5 minutu (gutxi gorabehera)

Guztira Ordu 1 eta 25 minutu (gutxi gorabehera)

Page 15: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 15

PISA 2015eko LAGINAREN 2.

ANALISIA

Page 16: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 16

Page 17: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 17

2.1. 2015EAN EBALUATURIKO LAGINA ETA ALDERAKETA

AURREKO EDIZIOEKIN

PISA 2015 Partzuergoa izan zen Euskal Herriko laginaren tamaina eta aukeraturiko ikastetxeak

erabaki zituena, antolakuntzaren eskakizun teknikoei eta ISEI-IVEItik zehazturiko laginketa-

baldintzei jarraiki. PISA 2015eko edizioan parte hartu zuten ikasleen eta ikastetxeen lagina ondoko

tauletan ageri dena da:

IKASTETXEAK

HIZKUNTZA EREDUAK

GUZTIRA

A B D

SARE PUBLIKOA 10 8 33 51

ITUNPEKO SAREA 21 25 22 68

GUZTIRA 31 33 55 119

PISA 2015eko Euskal Herriko lagina ez zen aurreko edizioetan erabilitakoaren berdina izan.

Aldaketa nagusia izan zen 2003 eta 2012 bitarteko edizioetan ez bezala, azken edizioan hezkuntza

sarearen eta hizkuntza ereduen araberako lagin bat aukeratu zela, aurreko edizioetako laginetan

aplikaturiko sei estratuen ordez.

Erabaki horren zioak ekonomikoak izan ziren gehienbat, ordenagailu bidezko aplikazioa 2012ra

arte erabili zen paperezko hura baino askoz ere garestiagoa baitzen. Garrantzitsuena da aipatu

erabakiak bi ondorio izan zituela:

alde batetik, lagina txikiagoa izan da, 2012n 4.739 ikasle eta 174 ikastetxe izan baziren ere,

2015en 3.612 ikasle eta 119 ikastetxe izan ziren. Nolanahi ere, baliodun lagina da eta

nahikoa sistema mailan datu konparatiboak emateko, bai eta ikerketaren edizio ezberdinen

arteko emaitzen bilakaera aztertu ahal izateko ere;

bestetik, lagina euskal hezkuntza sistema egituratzen duten hiru hizkuntza ereduetan

oinarrituta geruzatu zen, 2012ra arte laginaren erreferentzia gisa erabili ziren sei estratuen

ordez. Horrek esan nahi du, estatistikaren ikuspegitik, datuak eta emaitzak alderagarriak

IKASLEAK

HIZKUNTZA EREDUAK

GUZTIRA

A B D

SARE PUBLIKOA 225 128 1.138 1.491

ITUNPEKO SAREA 601 786 734 2.121

GUZTIRA 826 914 1872 3.612

Page 18: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 18

direla hizkuntza ereduen mailaraino; ondorioz, hezkuntza estratuen mailan txosten honetan

agertzen diren alderaketak tentu handiz hartu beharko dira.

Beheko 2.1. grafikoak Euskadin egin diren PISA bost edizioetan parte hartu duten ikasleak eta

ikastetxeak jasotzen ditu, bai eta haztatutako ikasleen kopurua ere.

2.2. 15 URTEKO EUSKADIKO BIZTANLERIAREN ANALISIA: 2012-2015

ALDERAKETA.

Jarraian ageri den alderaketa konparatiboak, aldagai ezberdinetan oinarritua, 2012ko eta

2015eko 15 urteko Euskadiko ikasle guztiak aztertzen ditu (lagin haztatua delakoari dagokiona).

Aintzat hartu beharra dago lagin haztatua emaitzak kalkulatu ahal izateko erabiltzen dela, azken

laginak 15 urteko biztanleria osoak gure azterketaren laginaren aldagai bakoitzean duen egiazko

pisua ahalik eta era zorrotzenean ager dezan. Lehen esan bezala, 2015en 15 urteko 17.424 ikasle

zeuden, 2012n baino 1.281 ikasle gehiago.

HEZKUNTZA SAREEN ARABERA: ez da aldaketa aipagarririk ikusi bi azken edizioetako

haztatutako portzentajeen artean. Bietan, itunpeko sareak sare publikoak baino % 5eko pisu

handiagoa dauka.

16.979 14.707 15.471 16.143

17.424

3.885 3.929 4.768 4.739

3.612

141 151

177 174

119

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

20000

2003 2006 2009 2012 2015

2.1 grafikoa. PISA. Laginen bilakaera PISA ebaluazioan (ikasleak eta ikastetxeak)

Ikasleen kopurua (haztatua) Ikasleen kopurua (ez haztatua) Ikastetxeen kopurua

Page 19: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 19

Ikastetxe motaren banaketa, titulartasunaren arabera, asko aldatzen da herrialde batetik

bestera. ELGAko herrialdeen artean, ikastetxeen % 82a titulartasun publikokoak dira;

portzentaje hori % 84 da EB osoan. Espainian, ikastetxeen % 69a dira publikoak. Gaztela-

Mantxa da ikastetxe publiko gehien dituen erkidegoa (% 81) eta Euskal Herria ikastetxe

publiko gutxien dituena (% 45).

HIZKUNTZA EREDUEN ARABERA: portzentajeak aldatzen dira, % 3,5eko

beherakadarekin A ereduan; % 0,7ko jaitsiera txikia B ereduan eta % 4,2ko gorakadarekin D

ereduan; azken honek, 2015eko lagin haztatuan, 15 urteko ikasle guztien % 61,6a suposatzen

du.

GERUZEN ARABERA: aipatu den bezalaxe, 2012ko lagina geruzen arabera antolatu zen,

ez ordea PISA 2015ekoa. Hori horrela bada ere, interesgarria da bi edizioetako haztatutako

portzentajeak aztertzea aldaketa esanguratsuren bat egon den ala ez ikusteko. Aurreko

grafikoetan aipatua aintzat hartuz, A ereduko estratuen beherakada nabari daiteke bi sareetan

(% -1,1 A publikoan eta % -2,7 itunpeko An) eta gorakada aipagarria D ereduko geruzetan: %

2,9 D publikoan eta % 1,7 itunpeko Dn.

D publiko eta itunpeko B eta D estratuak dira beren ikasle-portzentajea 2012arekiko

handitu egin duten hiru estratu bakarrak.

45,0

55,0

45,1

54,9

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

Publikoa Itunpekoa

2.2.a grafikoa. PISA. Ikasleen ehunekoa hezkuntza sareen arabera. 2012-2015.

2012

2015

15,5

27,1

57,4

12,0

26,4

61,6

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

A eredua B eredua D eredua

2.2.b grafikoa. PISA. Ikasleen portzentajea hizkuntza ereduen arabera. 2012-2015.

2012 2015

Page 20: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 20

Hezkuntza sare bakoitzaren barruan, PISA 2015eko estratu bakoitzaren banaketa portzentuala

ondoko grafikoetan jasota dagoena da.

2.3. LAGINAREN BESTE ANALISI BATZUK (lagin haztatua).

Atal honetan, 2015eko lagin haztatuaren aldagai zehatzen analisia aurkeztuko da eta aipatua

2012ko edizioko laginaren datuekin (haztatutakoak ere) alderatuko da. Portzentajeen arteko

aldeak ebaluazio honen aurreko edizioetan emaitzengan eraginen bat izan duten sei aldagaitan

adierazten dira.

2.3.1. ISEKAREN ARABERA

Familien maila sozioekonomiko eta kulturalaren (ISEK) eta ikasleen errendimenduaren arteko

lotura hezkuntza sistemen ekitatea neurtzeko osagaitzat hartu ohi da, bien arteko lotura txiki

batek hezkuntza sistemek ikasleen giro sozial eta familiarraren artean dauden aldeak hein

txikiagoan islatzen dituztela esan nahi bailezake.

5,0 5,3

34,7

10,5

21,8 22,7

3,9 3,6

37,6

7,8

22,7 24,4

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

50,0

A publikoa B publikoa D publikoa Itunpeko A Itunpeko B Itunpeko D

2.2.c grafikoa. PISA. Ikasleen ehunekoa geruzen arabera. 2012-2015.

2012 2015 +1,7 +0,9

-2,7

+2,9

-1,7 -1,1

8,6

8,0

83,4

2.2.d. grafikoa. PISA 2015. Sare publiko geruzetako ikasleen portzentajeak.

A eredua

B eredua

D eredua

14,3

41,3

44,4

2.2.e grafikoa. PISA 2015. Sare itunpeko geruzetako ikasleen portzentajeak.

A eredua

B eredua

D eredua

Page 21: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 21

Ikasleen jatorri sozial eta familiarraren alderdi ezberdinak neurtu ahal izateko Indize

Sozioekonomiko eta Kulturala (ESCS ingelesezko siglak, ISEK euskarazkoak) sortu zen. Aipatuak

familiaren ogibideak eta hezkuntza maila islatzen ditu, bai eta etxean eskuragarri dauden

baliabideak ere (liburuak, gailu digitalak, etab.). Sozioekonomikoki egoera ahulean daude

Indizearen beheko kuartilean dauden ikasleak.

ELGAko herrialdetako ISEKa -0,04 da, EBk duen indizearen oso antzekoa (-0,07). Islandia da

ISEK handiena duen herrialdea, 0,73 punturekin, eta aldea handia ateratzen dio atzetik datorren

Danimarkari (0,59). Horien atzetik datoz Kanada (0,53) eta Norvegia (0,48). ELGAko batez

bestekoaren azpitik 19 herrialde daude, Espainia tartean (-0,51).

Autonomia erkidego guztietako, Euskadi barne, ISEK indizea ELGAko batez bestekoaren azpitik

dago: Madrilgo -0,10etik Andaluziako -0,87ra arte. Euskadi bigarren ISEKik altuena duen

autonomia erkidegoa da (-0,25).

Ondoko grafikoak Euskal Herriko sare publikoaren eta itunpekoaren 2012ko eta 2015eko

ISEKa alderatzen du. Ikus daitekeenez, jaitsiera nabaria egon da, sare publikoan batez ere, bere

ISEKak 0,33 puntu egin baitu behera, itunpeko sarean aipatu jaitsiera 0,22koa izan denean.

Aldagai hau hizkuntza ereduen arabera aztertuz gero, aldaketarik handiena A ereduan eman da,

ISEKak 0,41 puntu egin baitu behera. D ereduak 0,27 puntuko jaitsiera izan du, Euskadiko batez

bestekoaren oso antzekoa dena, lehen ikusi dugun bezala aipatu ereduak biztanleria osoaren % 62a

suposatzen baitu.

-0,17

0,19

0,03

-0,50

-0,03

-0,25

-0,60

-0,50

-0,40

-0,30

-0,20

-0,10

0,00

0,10

0,20

0,30

Sare publikoa Sare itunpekoa Guztia

2.3.1.a. grafikoa. PISA. Hezkuntza sare bakoitzeko ISEKa 2012n eta 2015ean.

ISEK 2012 ISEK 2015

Page 22: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 22

Azkenik, geruzen arabera aldagaia aztertuz gero, indizeak bi edizioen artean agertzen duen

aldaketarik nabariena hiru estratu publikoetan eta itunpeko A estratuan ematen da. Itunpeko

estratuek ez dute, 2015en, Euskadiko batez besteko ISEKaren azpitik dagoen ISEKik; estratu

publikoetan, aldiz, kontrakoa gertatzen da.

Datu deigarri ezberdinak daude. Lehenik, A publiko estratuaren ISEKa, -1,29; bigarrenik, B

publiko estratuan egondako beherakada, 0,66 puntukoa eta, azkenik, itunpeko A estratuan eman

den aldaketa nabaria, PISAren aurreko edizio guztietan ISEKik altuena izan duen estratu honek

0,38 puntu galdu baitu; horrek esan nahi du aldaketa handiren bat egon dela estratu horren osaera

sozioekonomikoan.

ISEK indizeak estratu bakoitzean izan duen bilakaera argiago ikusi ahal izateko, ondoko

grafikoak Euskal Herriko partaidetza (lagin handitua) izan duten edizio guztien datuak islatzen ditu.

0,02

0,10

0,00

0,03

-0,39

-0,11

-0,27 -0,25

-0,50

-0,40

-0,30

-0,20

-0,10

0,00

0,10

0,20

A eredua B eredua D eredua Guztia

2.3.1.b .grafikoa. PISA. Hizkuntza eredu bakoitzaren ISEKa 2012n eta 2015ean.

ISEK 2012 ISEK 2015

-0,89

-0,32

-0,05

0,43 0,20

0,06 0,03

-1,29

-0,98

-0,38

0,05 0,03

-0,11 -0,25

-1,40

-1,20

-1,00

-0,80

-0,60

-0,40

-0,20

0,00

0,20

0,40

0,60

A publikoa B publikoa D publikoa Itunpeko A Itunpeko B Itunpeko D Guztia

2.3.1.c. grafikoa. PISA. Geruza bakoitzaren ISEKa 2012n eta 2015ean.

ISEK2012 ISEK 2015

Page 23: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 23

2.3.2. IKASMAILAREKIKO ADIN-EGOKITASUNAREN ARABERA

PISA nazioarteko ebaluazioak 15 urteko ikasleak aztertzen ditu. Ondorioz, ez da hezkuntza

maila zehatz bat ebaluatzen, adin jakin bat baino, zeinak ELGAko herrialde gehienetan

derrigorrezko eskolaratzearen amaierarekin bat doan. Ondorioz, interesgarria da aztertzea

ebaluazioan parte hartu duten ikasleek zein hezkuntza mailan dauden, ikasleen zati bat ez baitago

bere adinagatik berarentzat egokia den ikasmailan ikasten. Emaitzetan eragin handienetakoa duten

aldagaietako bat dela azpimarratu beharra dago.

2015en, ikasle errepikatzaileak ikasle guztien % 12a dira ELGAko herrialdetan eta EB 28aren

baitan % 15a dira. Espainian, portzentaje horrek % 31raino egiten du gora eta Euskal Herriaren

kasuan, dagokien ikasmailan ez dauden ikasleak % 24,3 dira.

PISA 2012 eta 2015eko lagin haztatuetako 15 urteko ikasleak ikasten ari diren hezkuntza

mailaren arabera, dagokien ikasmailan ez dauden, hau da, DBHko 4. mailan ez dauden ikasleek %

2,2 egin dute gora.

Beheko grafikoak PISA 2015 ebaluazioan parte hartu duten 15 urteko ikasleek ikasten ari diren

DBHko hiru maila ezberdinetan autonomia erkidego bakoitzak dituen ikasleen portzentajeak

-0,3 -0,42

-0,17 -0,1 -0,14

0

-0,01

-0,75

-0,44

-0,1

0,18

0,03 0,09

-0,04

-0,71 -0,46

-0,22

0,29

-0,04

0,11

-0,06

-0,89

-0,32

-0,05

0,43

0,2

0,06 0,03

-1,29

-0,98

-0,38

0,05 0,03

-0,11

-0,25

-1,4

-1,2

-1

-0,8

-0,6

-0,4

-0,2

0

0,2

0,4

0,6

A publikoa B publikoa D publikoa Itunpeko A Itunpeko B Itunpeko D Euskadi

2.3.1.d. PISA. Geruza bakoitzaern ISEKaren bilakaera.

2003ko ISEK 2006ko ISEK 2009ko ISEK 2012ko ISEK 2015eko ISEK

0 5,1

17

77,9

0 0,0 6,1

18,1

75,7

0,1 0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

DBHko 1 DBHko 2 DBHko 3 DBHko 3 Batxilergoko 1

2.3.2.a. grafikoa. PISA. Ikasleen portzentajea hezkuntza mailen arabera 2012n eta 2015ean.

PISA 2012 PISA 2015

-2,2

Page 24: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 24

islatzen ditu. Grafikoa dagokion ikasmaila izango litzatekeen DBHko 4. mailaren portzentajearen

arabera antolatuta dago.

Euskadi, Kataluniaren atzetik, DBHko 4. mailan 15 urteko ikasle gehien dituen erkidegoa da

(% 75,8), Espainiako batez bestekoa baino 7,8 puntu gorago. Halaber, DBHko 3. mailan ikasle

gutxien dituen erkidegoa da eta hirugarrena bi urteko atzerapena daramaten ikasleen

portzentajeari dagokionean. Horrek esan nahi du euskal hezkuntza sistema egoera onean dagoela

eta ELGAko gomendioa jarraitu duela, errepikatzen duten ikasleak gutxitzea alegia.

2.3.3. IKASLEEN SEXUAREN ARABERA

Ikasleen sexuaren araberako portzentajeak ia berdinak dira bi edizioetan. Aldaketa bakarra da

0,2 puntuko gorakada 2015eko neskatoen portzentajean.

3,1 6,1 5,9 8,2 8,4 8,6 7,7 8,8 9,8 7,9 7,5 9,4 11,4 11,8 10,3 11,6 12,3 12,5

19,1 18,1 19,2 20,5 23,4 23,4 24,4 24,3 23,8

26,8 29,2 28,0 26,3 26,2 28,3 27,2 27,3 30,6

77,8 75,8 74,9 71,2

68,3 68,0 67,9 66,9 66,4 65,3 63,3 62,6 62,3 62,1 61,4 61,3 60,3 56,8

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

2.3.2.b. grafikoa. PISA 2015. Ikasleen portzentajea hezkuntza mailaren arabera, AE bakoitzean (DBHko 4. maileko %aren arabera antolatua).

DBHko 2. maila DBHko 3. maila DBHko 4. maila

50,4 49,6 50,6 49,4

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

NESKA MUTILA

2.3.3. grafikoa. PISA. Ikasleen portzentajea sexuaren arabera 2012n eta 2015en.

% PISA 2012 % PISA 2015

Page 25: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 25

2.3.4. PROBRAKO HIZKUNTZAREN ARABERA

Euskal ikasleen kasuan, proba euskaraz edo gazteleraz egin daiteke eta, ia kasu guztietan,

hautatutako hizkuntza familia-hizkuntza izan da. Irizpide orokorra da familia-hizkuntza euskara

dutenek soilik egin dutela proba euskaraz eta beste ikasle guztiek, familia-hizkuntza gaztelera edo

beste hizkuntzaren bat duten ikasleek, proba gazteleraz egin dutela. 2015eko edizioan, baina,

familia hizkuntza euskara duten ikasleez aparte etxean gazteleraz egiten duten ikasletako zati batek

proba euskaraz egin du ere.

Grafikoan ikus daitekeenez, aldaketa garrantzitsua eman da 2012tik 2015era, proba euskaraz

egin duten ikasleek 9,1 puntu egin baitute gora. Emaitzak familia-hizkuntzaren arabera eta proba

egiteko hautatutako hizkuntzaren arabera aztertzean ikusiko dugunez, ikasle horiek ez dute

aurreko edizioetan ikusitako jarrera berbera agertzen.

2.3.5. FAMILIA-HIZKUNTZAREN ARABERA

Ikasle bakoitzaren familia-hizkuntza identifikatu ahal izateko ondoko galderari emandako

erantzuna erabili da: Zein da etxean gehien erabiltzen duzun hizkuntza? Ondorioz, ikasleak berak

zehaztu du zein den bere familia-hizkuntza, ISEI-IVEIk erabiltzen dituen diagnostiko-ebaluazioetan

ez bezala, zeinetan galdera gehiago egiten diren horretarako.

Ondoko bi grafikoek ikasleak beren familia-hizkuntzaren arabera banatzen dituzte (euskara,

gaztelera edo beste hizkuntzaren bat), 2012 eta 2015eko edizioetako datuak alderatuz. Bi

edizioetako biztanleria osoaren lagina aintzat hartuz gero, beren familia-hizkuntza euskara dela

adierazten duten ikasleen portzentajeak 2,4 puntu egin du behera. Aipatu beherakada are

handiagoa da oraindik D ereduko ikasleak bakarrik aztertzen baditugu, beherakada 6,4ko puntukoa

izan baita talde horretan.

16,2

83,8

25,3

74,7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Euskara Gaztelania

2.3.4. grafikoa. PISA. Ikasleen portzentajean probako hizkuntzaren arabera 2012an eta 2015ean.

PISA 2012 PISA 2015

+9,1

Page 26: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 26

Aurrekoa buruan izanda, interesgarria da PISAko edizio bakoitzean euskara familia-hizkuntza

duten ikasleek agertu dituzten portzentajeak aztertzea. Aipatua ondoko grafikoan ikus daiteke.

20,6

76,2

3,2

18,2

77,8

4,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

Euskara Gaztelania Beste hizkuntza bat

2.3.5.a. grafikoa. PISA. Ikasleen portzentajearen bilakaera, familia- hizkuntzaren arabera 2012-2015.

% 2012 lagin haztatua % 2015 lagin haztatua

34,3

64,0

1,8

27,9

69,2

2,8

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

Euskara Gaztelania Beste hizkuntza bat

2.3.5.b. grafikoa. PISA. D ereduko ikasleen portzentajea familia -hizkuntzaren arabera 2012-2015.

% 2012 lagin haztatua % 2015 lagin haztatua

Page 27: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 27

Biztanleria guztia aintzat hartuz gero, euskara familia-hizkuntza duten ikasleen portzentajerik

handiena duen edizioa 2009koa izan zela ikus daiteke, bai eta beherakada progresibo bat egon dela

ere hurrengo bi edizioetan, 2015eko % 18,2ra iritsi arte. Beherakada hori garrantzitsuagoa da,

gainera, D ereduko bilakaera zehatza aztertzen badugu, 2009 eta 2015 bitarteko beherakada 8,5

puntukoa izan baita.

2.3.6. IKASLEEN JATORRIAREN ARABERA: BERTAKOAK ETA ETORKINAK.

PISAk, beste azterketa batzuek bezalaxe, ikasle bertakoak eta etorkinak bereizten ditu eta,

orokorrean, ikasle etorkinak dira proba hartzen duen herrialdean jaio ez diren eta, halaber, aita

edo/eta ama herrialde horretakoa ez duten ikasleak. Aipatu egoera herrialde bakoitzeko lagin

adierazgarria zehazteko unetik bertatik hartzen da aintzat, hizkuntz-gaitasun minimo bat eta

eskolaratze minimo bat beharrezkoak baitira ebaluazio honetan parte hartu ahal izateko.

Geroz eta zehaztugabeagoak diren kategoria horien konplexutasuna ikusita, aldiz, ikasle

etorkinak bi multzotan banatzen dira: lehen belaunaldiko ikasle etorkinak (ikaslea eta bere

gurasoak atzerrian jaio dira) eta bigarren belaunaldiko ikasle etorkinak (ikaslea proba hartzen duen

herrialdean jaio da; bere gurasoak, aldiz, atzerrian).

Ikasle etorkinek % 12a suposatzen dute ELGAko herrialdetan; EB 28aren baitan, bestalde,

% 10a. Espainiaren kasuan, ikasle etorkinek % 11 suposatzen dute.

Beheko grafikoak 2012 eta 2015eko edizioetako Euskadiko haztatutako portzentajeak islatzen

ditu, aipaturiko hiru tipologietan. Ikus daitekeenez, ez da aldaketarik egon portzentajeetan eta

aipagarria den datu bakarra bigarren belaunaldiko ikasle etorkinen arteko gorakada txikia da, ia

bikoiztu egin dena, portzentajeak oso txikiak bada ere.

20,0 21,2 20,6 18,2

34,6 36,4

34,3

27,9

0

10

20

30

40

50

PISA 2006 PISA 2009 PISA 2012 PISA 2015

2.3.5.c grafikoa. Etxean euskaraz egiten duten ikasleen* portzentajearen bilakaera (biztanleria osoan eta D ereduan).

Ikasle guztiak D eredukoak

* Etxean euskaraz gehien erabiltzen duten hizkuntza PISAko galdera-sortan erantzuten duten ikasleek.

Page 28: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 28

2.4. PISA 2015EAN HAUTATUTAKO IKASTETXEEN ADIERAZGARRITASUNA.

Lehen esan bezala, Euskal Herriko PISA 2015 lagina aldatu egin da, bai estratifikazioari

dagokionean bai aplikazioan parte hartu duten ikasleen eta ikastetxeen kopuruari dagokionean ere.

Horrek, noski, ez du inolako eraginik emaitzen adierazgarritasunaren eta aurreko edizioetako

horiekin alderaketak gauzatzeko duten gaitasunaren ikuspuntutik, ez eta barne analisien

sendotasun estatistikoari dagokionean ere. Nazioarteko erakundeak osotasunean hautatu eta

kontrolatu duen lagin bat da: bai hautatutako ikastetxeak eta balizko ordezkoak, bai ebaluazioan

parte hartu zuten 15 urteko ikasleak ere. Hezkuntza Saila, ISE-IVEI erakundearen bidez, laginaren

estratifikazio-maila zehaztera mugatu zen.

Kontrol guzti horiek direnak direla ere, 2012 eta 2015eko laginen artean egon den irizpide-

aldaketak laginak euskal hezkuntza sistema osoa ordezkatzeko duen egokitasuna kolokan jar

dezake eta, ondorioz, ezin da esan erabaki horrek gure sistemak lortu dituen emaitzetan eraginik

izan ez duenik. Gai hori egiaztatzeko, azterketak funtsezko errendimendu-erreferentzia bat

erabiliko du.

- DBHko 2. mailako ikasleei aplikatu zitzaien 2015eko Ebaluazio diagnostikoaren emaitzak.

Honela, urte horretan bertan Ebaluazio diagnostikoan parte hartu zuten ikasletako

ikastetxetan emandako ED15 emaitzak alderatuko lirateke. Kasu honetan,

erreferentziaren garrantzia da euskal hezkuntza sistemak egin zuen azken neurketari

dagokiola eta, horrenbestez, PISA nazioarteko emaitzak izan aurretik eskuragarri

zeuden azken emaitzak zirela.

Jarraian, PISA 2015en parte hartu zuten ikastetxeek 2015eko Ebaluazio diagnostikoan lortu

zituzten emaitzak aurkeztu eta alderatzen dira, bai eta Ebaluazio diagnostiko horretan parte hartu

zuten ikasleen emaitzak ere. Honela, PISA taldea euskal hezkuntza sistema osoa ordezkatzen ala

ez baieztatzen saiatuko gera, EDn neurturiko lau konpetentzietan lortu den errendimenduaren

ikuspuntutik.

91,3

0,6 8,2

91,2

1,0 7,8

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

BERTAKOA ETORKINA 2. belaunaldia ETORKINA 1. belaunaldia

2.3.6 grafikoa. PISA. Bertakoen eta etorkinen portzentajea 2012an eta 2015ean, Euskadin.

PISA 2012 PISA 2015

Page 29: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 29

a) Emaitzen alderaketa, 2015eko Ebaluazio diagnostikoan oinarrituta

2.4. grafikoa PISA 2015 ikasleak dituzten ikastetxeek ED15en lortu zituzten emaitzak azaltzen

ditu, bai eta DE15eko DBHko 2. mailako ikasle guztien emaitzak ere.

Aldeak oso txikiak dira (0,1 Gazteleran, 0,3 Matematikan eta 0,6 Zientzietan), Euskara arloan

gertatutakoa bakarrik da aipagarria, PISA 2015 ikasleen emaitza ED15eko erroldarena baino 2,5

puntu txarragoa baita. Nolanahi ere, ez dirudi aldeak esanguratsuak direnik eta horrek PISA 2015

laginaren adierazgarritasun egokia baieztatuko luke euskal hezkuntza sistemaren errendimendua

aztertutako gaitasunetan baloratu ahal izateko.

246,1 253,5

246,3 241,5

248,6 253,4

246,0 240,9

150,0

170,0

190,0

210,0

230,0

250,0

270,0

290,0

Euskara K. Gaztelania K. Matematikarako K. Zientzietarako K.

2.4. grafikoa. PISA. PISA15ean parte hartu duten ikasleen eta ED15ean parte hartu duten ikasle guztien ED15 eta PISA15 emaitzen alderaketa.

PISA 2015 ikasleak ED15 ikasleak

Page 30: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 30

Page 31: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 31

PISA 2015eko EMAITZEN 3.

ANALISIA ETA BILAKAERA

Page 32: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 32

Page 33: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 33

PISA 2015EKO EMAITZEN AZTERKETA ETA BILAKAERA

Jarraian, ebaluatutako hiru konpetentzietako emaitzen bilakaeraren grafikoak aurkeztu ditugu.

Grafiko horiek irakurtzean, kontuan hartu behar dira hiru alderdi:

- PISA azterketak edizio bakoitzean arlo jakin batean jartzen du arreta, eta hurrengo

ebaluazioetarako oinarriak jartzen ditu, baina kontuz hartu behar dira tarteko emaitzen

arteko alderaketak, konpetentzia neurtzeko erabilitako itemen arteko desorekak direla

eta. Beraz, 2015eko edizio honetako alderaketa sendoena 2006 eta 2015 artean

Zientzietarako konpetentziako datuen artean ezarritakoa izango da, bi urte horietan izan

baitzen konpetentzia hori ebaluazioaren arlo nagusia. Beste bi konpetentzietan, ikusi

beharreko alderdi gakoa emaitzen bilakaeraren joera izan da. Grafiko bakoitzean izar hori

batekin markatuta dago ebaluazioaren arlo nagusia izan den konpetentzia bakoitza.

- Emaitzak interpretatzeko, puntuazioetako aldeen adierazgarritasuna kontuan hartu behar

da, ezinbestean. Estatistikoki adierazgarria den aldetzat hartzen dugu % 95eko konfiantza

maila ematen denean; hau da, egindako 100 neurketatatik 95ean, jasotako balioa

errorearekiko gutxi gorabehera 1,96ekoa denean. Horrek esan nahi du, adibidez, 483,1

puntuko emaitza dugunean, 3,02ko errorearekin, esan dezakegula proba gure ikasleen

beste ehun lagini egingo bagenie 95etan puntuazioa 477,2 eta 489 puntu artekoa izango

litzatekeela (483,1 +/- 3,02*1,96).

Bi emaitzaren arteko puntuen alde berak ez du adierazgarritasun maila bera ematen,

alderatutako neurketetako laginketa-errorearen mende baitaude. Ikus ditzagun adibide

batzuk:

2006 Errorea 2015 Errorea Aldea Adierazgarritasuna

Israel 454 3,7 467 3,4 13 EZ

Norvegia 487 3,1 498 2,3 11 BAI

Israelek Zientzietarako konpetentzian 2006 eta 2015 artean 13 puntuko aldea du, baina ez

da adierazgarria; aldiz, Norvegiak puntuazioetan alde txikiagoa du, 11 puntukoa, baina alde

hori estatistikoki adierazgarria da. Izan ere, bi neurketetan Israeleko laginetako errorea

handiagoa da Norvegiakoena baino.

- Azkenik, konpetentzia bakoitzeko emaitzen azterketa zuzena egiteko, oso kontuan hartu

behar da aldagai bakoitzean kontuan hartutako talde bakoitzaren garrantzia ehunekoari

dagokionez, eta beraz, kasu bakoitzak 2012 eta 2015eko edizioen artean izandako

puntuazioen aldakuntzan duen eragin espezifikoa. Esate baterako, ikusiko dugun bezala, A

eredu publikoak 25,8 puntutan hobetu du irakurketako puntuazioa, baina emaitza

orokorretan eragina txikia da, haztatutako laginaren % 3,9 soilik ordezkatzen baitu; aldiz,

D geruza publikoan 7,1 puntuko galerak –lagin osoaren % 37,6– eragin handiagoa du

puntuazioen aldakuntzan.

Page 34: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 34

Page 35: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 35

3.1. ZIENTZIETARAKO KONPETENTZIA

Zientzietarako konpetentziaren arrazoia eta ezaugarriak interpretatzeko erreferentzia PISA 2015

ebaluazio-markoa1 da, Zientzietarako konpetentzia menderatzeko zehaztapenari buruzkoa, hori baita

azken ebaluazio-zikloko konpetentzia nagusia. Dokumentu horretan deskribatutakoaren arabera,

Zientzietarako konpetentziak bilakaera izan du definizioan.

PISAren lehen bi edizioetan (2000 eta 2003), Zientzietarako konpetentzia honela definitu zen:

“frogetan oinarrituta, galderak identifikatzeko eta ondorioak ateratzeko ezagutza zientifikoa erabiltzeko

gaitasuna, mundu naturala eta giza jardueraren bidez bertan egindako aldaketak ulertzeko eta horien

gaineko erabakiak hartzen laguntzeko”.

PISA 2006an, konpetentzia nagusia zientifikoa zenean, “ezagutza zientifikoa” adierazpena bi

osagaitan zatitu zen: “zientziaren ezagutza” eta “zientziari buruzko ezagutza” eta definizioa indartu

egin zen, zientziaren eta teknologiaren arteko erlazioari buruzko ezagutza sartu baitzen.

PISA 2015ek sakontasun eta aberastasun maila handiagoa ekarri du definizioan; izan ere, 2006an

sartutako “zientziari buruzko ezagutzak” kontzeptua beste bi osagaitan zatitu da: prozeduraren

inguruko ezagutza eta ezagutza epistemikoa. Aldaketa horiekin, Zientzietarako konpetentziaren

definizioa PISA 2015ean honela ezarrita geratu da:

Zientzietarako konpetentzia da, herritar erreflexibo garen heinean, zientziarekin eta

zientziaren ideiekin lotutako gaiekin elkarreragiteko gaitasuna. Ezagutza zientifikoak dituen

pertsona bat prest dago zientziaren eta teknologiaren gaineko diskurtso arrazoituan parte

hartzeko, eta horretarako konpetentzia hauek behar ditu:

Fenomenoak zientifikoki azaltzea: fenomeno natural eta teknologiko multzo

baterako azalpenak ezagutzea, eskaintzea eta ebaluatzea.

Ikerketa zientifikoa ebaluatzea eta diseinatzea: ikerketa zientifikoak deskribatzea

eta ebaluatzea eta gaiak zientifikoki lantzeko moduak proposatzea.

Datuak eta frogak zientifikoki interpretatzea: adierazpen ugariren datuak,

eskaerak eta argudioak aztertzea eta ebaluatzea eta ondorio zientifiko egokiak ateratzea.

I. eranskinean Zientzietarako konpetentziaren errendimendu mailen deskribapen osoagoa topa

dezakegu.

3.1.1. EMAITZA OROKORRAK ETA BILAKAERA

Zientzietarako konpetentzian gertatu da jaitsiera handiena Euskadin ebaluatutako hiru

konpetentzietan emaitzetan, 2012ko edizioarekiko 23 puntuko alde adierazgarriarekin (2015ean

errorea 3,02koa izan da). 2003tik egindako edizio guztietako emaitza baxuena izan da, orduko

puntuazio berarekin.

Hurrengo grafikoan, Euskadik lagin propioarekin parte hartu duen bost edizioetako puntuazioak

ikus ditzakegu. Era berean, gezi eta berdin ikurraren bidez adierazita dago jarraian egindako

1 OECD (2016). PISA 2015 Assessment and Analytical Framework: Science, Reading,

Mathematic and Financial Literacy, PISA, OECD Publishing, Paris.

http://dx.doi.org/10.1787/9789264255425-en Gaztelaniara egindako itzulpena hemen eskuragarri:

http://www.mecd.gob.es/dctm/inee/internacional/pisa2015webok.pdf?documentId=0901e72b82253e

08

Page 36: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 36

edizioen arteko aldeen adierazgarritasuna. Hala, 2003ko emaitza 2006koa baino nabarmen

baxuagoa izan zen; 2006koa 2009koaren berdina izan zen eta 2012koa baino baxuagoa. Azkenik,

adierazi dugun bezala, 2012ko puntuazioa 2015eko ediziokoa baino nabarmen altuagoa izan zen.

2015eko emaitzak 2006ko edizioarekin alderatuz gero (urte horretan izan zen lehen aldiz

ebaluazioaren arlo nagusia eta oinarrizko erreferentzia da 2015eko emaitzak alderatzeko, berriz

ere azterketaren arlo nagusia izan baita), aldea txikixeagoa da, 12 puntukoa, baina alde hori ere

estatistikoki adierazgarria da. 2015eko puntuazioa izan da edizio guztietatik baxuena, 2003koa

kenduta.

3.1.1.b. eta 3.1.1.c. grafikoetan, Euskadiko, ELGAko eta Espainiako batez besteko puntuazioak

alderatu ditugu. ELGAri dagokionez, bilakaera aldakorra izan da edizio hauetan: 2003a da

ELGArekin alde handienak dauden urtea, 16 puntuko aldea, hain zuzen ere. Alde hori ez da berriz

errepikatu. 2006an, zientziak ebaluazioaren arlo nagusi izan zirenean, Euskadik nazioarteko batez

bestekoarekin alde adierazgarria gainditzea lortu zuen, puntuazioan igoera handia izan baitzuen, 11

puntukoa, eta ELGAko batez bestekoa 500 puntutan mantendu baitzen. 2009an, Euskadik 495

puntutan mantendu zuen puntuazioa, baina nazioarteko batez bestekotik puntu bat igo zenez,

aldea berriz ere adierazgarria izan zen eta ELGAko batez bestekoaren azpitik geratu ginen.

2012an, berriz ere adierazgarria izan zen Euskadiko emaitzen igoera eta nazioarteko batez

bestekoan geratu zen. 2015eko edizioaren emaitzak nabarmen jaitsi dira eta Euskadiko puntuazioa

ELGAko batez bestekoaren azpitik geratu da. Hau da, konpetentzia honetako Euskadiko emaitzek

ez dute bilakaera egonkorra izan nazioarteko batez bestekoarekin alderatuta, baina egia da

Euskadiko puntuazioek 2003tik 2012ra goranzko joera izan dutela eta edizio honetan hautsi dela

joera hori.

Testuinguru horretan, bereziki deigarria da ELGAko batez besteko puntuazioaren jaitsiera

handia, 8 puntukoa. Horrelako egoerarik ez zen izan orain arte, egonkortasun handiko emaitzak

izan baitira beti, orain arte izan zituzten aldeak ez baitira puntu batekoak baino gehiagokoak izan.

Aurrerago, 3.1.1.d. grafikoan 2012 eta 2015 arteko ELGAko herrialde eta komunitate autonomo

guztien puntuazioen aldeak ikus daitezke.

Espainiako batez bestekoari dagokionez, 2003an eta berriz ere 2015ean izan ezik, Euskadiren

emaitza beti Espainiako batez besteko puntuazioaren gainetik egon da, 2006an eta 2009an, gainera,

alde hori estatistikoki adierazgarria zen. 2015ean, Espainiako batez besteko emaitzarekin 10

puntuko aldea izatea adierazgarria da. Espainian, 2012ra arte goranzko lerroa adierazten zuten

484 495 495 506 483

300

350

400

450

500

550

600

2003 2006 2009 2012 2015

3.1.1.a. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentziako emaitzen bilakera.

Page 37: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 37

datuek, igoera arinarekin, baina 2015ean 3 puntu galdu ditu, nahiz eta jaitsiera hori arindu egin

duen ELGAko batez bestekoak galera handiagoa izateak.

3.1.1.d. grafikoan, 2015eko edizioan parte hartu duten ELGAko herrialde guztietan lortutako

batez besteko puntuazioak jaso ditugu, baita 17 komunitate autonomoen emaitzak ere. Grafikoan,

batez besteko puntuazioaz gain, ebaluatutako populazioaren batez bestekorako % 95eko

konfiantza-tarteak ikus daitezke. Kolore arrosako zutabe bertikalarekin nabarmendu dugu

Euskadiko konfiantza-tartea.

Euskadiko emaitzek ez dute alde adierazgarririk Luxenburgokoekin, Hungariakoekin,

Italiakoekin, Errusiar Federaziokoekin, Lituaniakoekin eta Extremadura, Balear Uharteak,

Andaluzia, Kanariar Uharteak eta Murtzia komunitateetakoekin.

500

487 484

500

488

495

501

488

495

501

496

506

493 493

483

460

470

480

490

500

510

520

ELGA / Espania/Euskadi ELGA/ Espania/Euskadi ELGA/ Espania/Euskadi ELGA/ Espania/Euskadi ELGA/ Espania/Euskadi

3.1.1.b. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentziako emaitzen bilakaera: Euskadi-ELGA-Espainia.

484 495 495 506 483 500 500 501 501 493 487 488 488 496 493

0

100

200

300

400

500

600

PISA 2003 PISA 2006 PISA 2009 PISA 2012 PISA 2015

3.1.1.c. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentziako emaitzen bilakaera: Euskadi-ELGA-Espainia.

Euskadi ELGAko batez bestekoa Espaniako batez bestekoa

Page 38: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 38

400 425 450 475 500 525 550 575

(ELGA/OCDE493)

EB 28 (494)

Mexiko (415)

Turkia (425)

Txile (446)

Grezia (454)

Eslovakiar Errepublika…

Israel (466)

Andaluzia (473)

Islandia (473)

Extremadura (474)

Kanariar Uhartea (475)

Hungaria (476)

Italia (480)

Luxenburgo (482)

Euskadi (483)

Murtzia (483)

Balear uharteak (484)

Espainia (492)

Txekiar Errepublika (492)

Suedia (493)

Valentziako Erkidegoa…

Frantzia (494)

Austria (495)

Kantabria (495)

Estatu Batuak (496)

Gaztela - Mantxa (497)

Errioxa (498)

Norvegia (498)

Portugal (501)

Asturias (501)

Polonia (501)

Danimarka (501)

Belgika (501)

Irlanda (502)

Katalunia (504)

Suitza (505)

Aragoi (507)

Herbehereak (508)

Alemania (509)

Erresuma Batua (509)

Australia (509)

Galizia (511)

Nafarroa (511)

Eslovenia (512)

Zeelanda Berria (513)

Madril (515)

Korea (515)

Gaztela-Leon (518)

Kanada (527)

Finlandia (530)

Estonia (534)

Japonia (538)

1. maila 2. maila 3. maila 4. maila

3.1.1.c. grafikoa. PISA 2015. ELGAko herrialdeetako Zientzietarako konpetentziako batez besteko

puntuazioak, populazioaren batez bestekorako % 95eko konfiantza-tartearekin batera

Page 39: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 39

ELGAko eta EB28ko herrialde gehienek zientzietako eskalako 3. mailari dagokion tartean

dagoen batez besteko puntuazioa lortu dute, hau da, 484 eta 559 puntu arteko puntuazioa.

Euskadi, 483 punturekin, eskalako 2. mailako puntu altuenean dago, 3. mailatik puntu bakarrera,

eta ELGAko, EB-28ko eta 11 komunitate autonomotako batez bestekoa baino nabarmen baxuago,

horiek errendimenduaren 3. mailan baitaude.

Ez dago zalantzarik, beraz, ikusi dugun bezala, Euskadiko emaitzak 2015ean ez direla positiboak

izan. Hala ere, kontuan hartu behar da ELGAko herrialde gehienetan, EBko herrialde ia guztienak

barne, Zientzietarako konpetentziako emaitzak okertu egin direla azken hiru urteetan. Hurrengo

orrialdeko 3.1.1.e. grafikoan, konpetentzia horretan 2012 eta 2015 artean izandako puntuazioaren

aldea ikus daiteke.

Grafikoan sartutako 39 herrialde eta 14 komunitate autonomoetatik 5ek 20 puntu baino

gehiago galdu dituzte, 15ek puntuazioan 10 puntu baino gehiago jaitsi dute (horien artean

Finlandia, Alemania, Herbehereak edo Irlanda). Portugalek eta Suediak soilik lortu dute bi edizioen

artean puntuazioa funtsean hobetzea.

2012-2015eko datuak alderatzen baditugu, komunitate autonomoen arabera, grafiko berean

sartuta, antzeko egoera gertatzen da; izan ere, bi edizioetan parte hartu zuten 14 komunitateetatik

10ek emaitzak okertu dituzte, proportzio desberdinetan izan den arren. Edonola ere, agerikoa da

Euskadiko puntuazio-galera dela komunitate guztietan handiena eta jaitsiera handiena izan duen

bigarren komunitatearekin, Asturiasekin, alderatuta 7 puntu gehiago direla.

2015eko emaitzak 2006koekin alderatuz gero, orduan izan baitzen ebaluaziorako arlo nagusia

lehen aldiz (ikus 3.1.1.f. grafikoa), ikus dezakegu ELGAko 24 herrialdeek emaitzak okertu dituztela

azken bederatzi urte hauetan, kasu batzuetan oso modu deigarrian, Finlandiaren kasuan bezala, 32

puntu galdu baititu, ELGAko jaitsiera handiena.

Komunitate autonomoen arabera, 10ek hartu dute parte 2006an eta 2015ean, eta horietatik

bik bakarrik (Katalunia eta Galizia) hobetu dituzte bederatzi urte hauetan. 7 komunitatek lortu

dituzte emaitza okerragoak, batzuetan nabarmen, esaterako Errioxak, 22 puntu galduta, edo

Kantabriak, 14 galduta. Euskadi, alderaketa horretan, adierazi dugun bezala, aurreko grafikoarekiko

egoera hobean dago, puntuazioen galera erdira murriztu baitu, 12 puntu.

Datu horiek irakurri eta aztertu ondoren, agerikoa dirudi 2015eko edizioan egoera espezifiko

batzuk gertatu direla, ziurrenik identifikatzeko zailak direnak, eta agian nazioartean maila

okertzeko joera orokortu horretan eragina izan zezaketenak.

Page 40: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 40

-38 -25

-23 -22

-21 -19

-17 -16 -16

-15 -15

-14 -13 -13 -13

-12 -12 -12

-11 -11

-10 -9 -9 -9

-8 -8

-7 -6

-5 -5 -5

-4 -3 -3 -3 -3 -3

-2 -1 -1 -1 -1

0 1 1

2 3 3 3

4 4

8 12 12

-50 -40 -30 -20 -10 0 10 20

TurkiaPolonia

Euskadi

KoreaLituania

IrlandaHungaria

Kroazia

AsturiasAlemania

Txekiar ErrepublikaFinlandia

HerbehereakItalia

AndaluziaLetonia

Grezia

ErrioxaAustralia

AustriaEslovakiar E.

Japonia

SuitzaExtremaduraELGA/OCDE

Luxenburgo

EstoniaKantabria

Erresuma BatuaIslandia

Txiipre

FrantziaZeelanda B.

BelgikaEspainia

IsraelNafarroa

MadrilEslovenia

Estatu Batuak

Gaztela eta LeonGalizia

BulgariaMexiko

Balear U.

TxileKanada

Norvegia

Aragoi

DanimarkaMurtzia

SuediaPortugal

Katalunia

3.1.1.e. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentziako emaitzen aldea 2012 eta 2015 artean ELGAko herrialdeetan.

Page 41: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 41

-32 -27 -27

-22 -20

-18 -18 -18 -17 -17

-16 -16

-14 -13 -12

-10 -8

-7 -7 -7 -6 -6 -6 -6 -6 -6 -5

-3 -2

-1 0

0 0 1

3 3

5 6 6 6 6 7 7

9 11 12

13 13

27

-40 -30 -20 -10 0 10 20 30

Finlandia

Eslovakiar Errepublika

Hungaria

Errioxa

Txekiar Errepublika

Grezia

Kroazia

Islandia

Zeelanda Berria

Australia

Herbehereak

Austria

Kantabria

Lituania

Euskadi

Suedia

Belgika

ELGA/OCDE

Asturias

Alemania

Kanada

Korea

Aragoi

Eslovenia

Erresuma Batua

Suitza

Irlanda

Luxenburgo

Gaztela eta Leon

Andaluzia

Frantzia

Nafarroa

Letonia

Turkia

Estonia

Polonia

Espainia

Italia

Galizia

Danimarka

Mexiko

Japonia

Estatu Batuak

Txile

Norvegia

Bulgaria

Katalunia

Israel

Portugal

3.1.1.f. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentziako emaitzen aldea 2006 eta 2015 artean ELGAko herrialdeetan.

Page 42: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 42

3.1.2. BATEZ BESTEKO PUNTUAZIOEN ARTEKO ERLAZIOA ETA

ALDAKORTASUNA.

Atal honetan, kalkulatutako batez besteko puntuazioen eta aldakortasunaren arteko erlazioa

ezartzen da, eta 95 eta 5 pertzentilen batez besteko puntuazioen arteko aldeari dagokio.

Hezkuntza-sistema ontzat hartzen da batez besteko puntuazio altuak lortzeaz gain, aldakortasun

baxua dutenak; hau da, puntuazio altueneko ikasleen (95eko pertzentila) eta baxuenekoaren (5eko

pertzentila) artean alde handirik ez dagoenean, horrek adierazten du sistema homogeneoa dela.

Grafiko honetan ELGAko herrialde guztien eta komunitate autonomo guztien zerrenda bildu

dugu. Lau koadrante bereizi ditugu, eta erdian dago ELGAko batez bestekoa.

- Eskuineko goiko koadrantea, bertan daude emaitzak batez bestekotik gora dituzten eta

aldakortasun baxua duten herrialdeak; hezkuntza arloko bikaintasun gisa har litekeen

egoera da. Herrialde hauek ditugu: Estonia, Kanada, Irlanda eta Danimarka, eta komunitate

autonomo hauek: Gaztela eta Leon, Madril, Nafarroa eta Galizia, besteak beste.

- Ezkerreko goiko koadrantea, emaitza altuak, baina muturretako pertzentilen arteko alde

handiagoa duten herrialde eta komunitateak daude, eta beraz, ez da hain homogeneoa.

Hemen daude, besteak beste, Singapur (emaitza onenak izan arren muturren arteko

distantzia batez bestekoa baino handiagoa dute), Finlandia, Korea eta Zeelanda Berria.

Koadrante honetan ez dago komunitate autonomorik.

- Eskuineko beheko koadrantea, bertan daude batez bestekoaren azpitik dauden emaitzak eta

aldakortasuna duten herrialde eta komunitateak, sistema ekitatiboak dira, baina

puntuazioari dagokionez erdipurdikoak. Atal honetan daude 6 komunitate autonomo,

Euskadi barne, eta Italia, Letonia eta Islandia herrialdeak.

- Azkenik, ezkerreko beheko koadrantean, emaitza okerrenak eta ekitate gutxieneko

hezkuntza-sistemak daude. Koadrante honetan ez dago komunitate autonomorik, baina

herrialde hauek daude: Luxenburgo, Eslovakia eta Israel, besteak beste.

Euskadik aldakortasun nahiko baxua du (279), grafikoan ageri diren komunitate eta herrialde

guztien artean bosgarren baxuena. Aldakortasuna ELGAko, Espainiako eta komunitate autonomo

gehienetako batez bestekoaren azpitik dago, eta horrek adierazten du nahiko sistema ekitatiboa

dela, baina emaitzak (483 puntu) hobetu egin beharko lirateke bikaintasunezko sistema bihurtzeko.

Page 43: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 43

3.1.3. EMAITZAK ERRENDIMENDU MAILEN ARABERA

Hezkuntza-sistema bakoitzari esleitutako batez besteko puntuazioen esanahia hobeto

interpretatzeko, PISAk ebaluatutako konpetentzia bakoitzeko errendimendu mailen eskala bat

ezartzen du. Zientzietarako konpetentzian zazpi maila deskribatzen dira, aurreratuenetik (6. maila)

oinarrizkoenera arte (1b. maila). Errendimendu maila horien definizioak rol argia du emaitzak

balioesteko eta interpretatzeko, haietan deskribatzen baitira deskribatutako maila bakoitza

lortzeko ikasleak izan behar dituen ezagutzak eta konpetentziak, baita planteatutako problemak

ebazteko egin beharreko zereginak eta beharrezko trebeziak ere. Errendimendu mailen

deskribapena maila bakoitzean sartutako galderen edo itemen zailtasunaren araberakoa da. I.

eranskinean Zientzietarako konpetentziaren errendimendu mailen deskribapen osoagoa topa

dezakegu.

3.1.3.a. grafikoan, 2012an eta 2015ean zazpi errendimendu mailetako bakoitzean ebaluatutako

ikasleen ehunekoak jaso ditugu, baita bien arteko aldea ere. Konpetentzia horretan, 2015ean,

Euskadiren kasuan eskalarako hiru maila baxuenetan dauden ikasleen ehunekoa handiagoa da (1.

Aragoi

Asturias

Balear uharteak

EUSKADI

Kanariar Uhartea

Kantabria

Gaztela eta Leon

Gaztela - Mantxa

Katalunia

Valentziako Erkidegoa

Extremadura

Galizia

Errioxa

Madril

Murtzia

Nafarroa Australia

Austria

Belgika

Kanada

Txile

Txekiar Errepublika

Danimarka

Estonia

Finlandia

Frantzia

Alemania

Grezia

Hungaria

Islandia

Irlanda

Israel

Italia

Japonia

Korea

Letonia

Luxenburgo

Herbehereak

Zeelanda Berria

Norvegia

Polonia

Portugal

Eslovakiar Errepublika

Eslovenia

Espainia Suedia

Suitza

Turkia

Erresuma Batua

Estatu Batuak

Europar Batasuna

400

420

440

460

480

500

520

540

560

250270290310330350

Emai

tzak

Zie

ntz

ieta

rako

ko

np

eten

tzia

n

Aldakortasuna (5eko percentila- 95eko percentila) Zientzietarako konpetentzian

3.1.2.a. grafikoa. PISA 2015. ELGAko herrialdeen eta komunitate autonomoen banaketa Zientzietarako konpetentzian lortutako puntuazioaren eta emaitzen banaketa mailaren

arabera.

ELGA

Emai

tza

ho

bea

k

Aldakortasun txikiago

Page 44: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 44

mailan ehuneko 7,1 puntu arteko igoera eta 4,3 puntu artekoa 2. mailan); aldiz, tarteko 3 eta 4

mailetan ikasleen ehunekoak behera egin du eta, leunago izan arren, baita bikaintasunaren bi

mailetan ere.

2012an, Euskadik ikasleen % 11,7 zuen errendimendu maila baxuetan PISAn, Europar

Batasuneko 2020 adierazle gisa adierazitako % 152 baino hiru puntu baxuago; 2015ean, ordea,

ehuneko hori bikoiztu egin da eta % 20ra iritsi da, eta Europako adierazletik asko urrundu da.

Bikaintasun mailetan jaitsiera txikiagoa gertatu da, ehuneko 1,7 puntukoa.

Jarraian Euskadiko eta ELGAko ehunekoen bilakaera ikus daiteke konpetentzia horretako

errendimendu maila bakoitzean. Alderaketa errazteko, zazpi errendimendu mailak lautan

multzokatzen dira: Bikaintasuna, altua, ertaina eta baxua.

2 Hezkuntza eta Prestakuntza 2020 Estrategiak proposatu zuen PISA ebaluazioa erabil zitekeela Europako

sistemen hezkuntza mailako errendimendua balioesteko, hala, 2020rako Europar Batasuneko hezkuntza-

helburuen artean, adostu zuten Zientzietarako konpetentzian, Irakurmenean eta Matematikarako konpetentzian

1. mailan edo baxuagokoan dauden 15 urteko ikasleen ehunekoak ezin duela % 15 gainditu.

2,9

8,9

25,3

36,8

21,4

4,4 0,3

4,2

16,0

29,6 30,5

16,6

3,1 0,1

1,3

7,1 4,3

-6,4 -4,8 -1,3 -0,2

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

40

-1 maila 1. maila 2. maila 3.maila 4.maila 5.maila 6. maila

3.1.3.a grafikoa. PISA 2015. Zientzietarako konpetentzia. Ikasleen ehunekoak errendimendu mailen arabera 2012-2015 eta aldeak.

2012 2015 2015-2012 aldea

BIKAINTASUN MAILA

2012: %4,7 2015: %3

MAILA BAXUA

2012: %11,7 2015: %20

Page 45: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 45

Errendimendu maila baxuetan dauden euskal ikasleen ehunekoa beti egon izan da ELGAko

herrialdeen batez bestekoaren azpitik, baita 2015ean ere; ELGAk maila horietan ehunekoa 4

puntutan handitu baitu eta % 22ra iritsi baita. Aurreko edizioetan, Euskadiren eta ELGAren arteko

ehunekoen arteko aldea % 4 puntu ingurukoa zen, eta aldiz, 2015ean, alde hori bi puntutara

murriztu da, Euskadiko datuen igoera nabarmenaren eraginez. PISAk egiten dituen mailen

deskribapenaren arabera, maila horretan dauden ikasleek fenomeno sinple eta familiarraren

alderdi zientifiko batzuk identifikatzeko, datu batzuetatik eredu sinpleak identifikatzeko edo

oinarriko baldintzak ezagutzeko eta prozedura zientifikoa egiteko jarraibide esplizituak betetzeko

soilik dira gai.

Bikaintasuneko mailetan, Euskadi beti ELGAko ehunekoen azpitik egon izan da. Edizio

guztietan, 2012an izan ezik, bikaintasun mailan dauden euskal ikasleak ELGAko batez bestekoaren

erdia baino gutxiago dira.

Azkenik, hurrengo orrialdeko 3.1.3.c. grafikoan, ELGAko herrialde guztien, EBko guztizkoaren

eta komunitate autonomo guztien mailen araberako banaketa ikus daiteke, errendimendu maila

baxuetan dauden ikasleen ehuneko handienetik txikienera ordenatuta.

Euskadik EBko batez bestekoaren (% 21), Estatu Batuetako, Suitzako, Norvegiako, Austriako

eta Txekiar Errepublikako errendimendu maila baxuko ehuneko antzekoak ditu. Komunitate

autonomoei dagokienez, berriz, Balear Uharteetako edo Murtziako ehunekoen antzekoak. Baina

urrun dago herrialde eta komunitate hauetatik: Finlandia eta Gaztela eta Leon (% 11rekin), Madril

eta Nafarroa (% 12rekin) edo Irlanda (% 15ekin).

Bikaintasun mailetan, grafikoan ikus daitekeen moduan, Euskadiko ehunekoa, % 3koa,

baxuenetakoa da komunitate autonomo guztien artean (inork ez du Euskadikoa baino ehuneko

baxuagorik) eta ELGAko herrialdeen artean, honako hauek izan ezik: Grezia, Turkia, Txile eta

Mexiko.

16 16 14 12 20 19 19 18 18 22

61 61 65 62 60

51 51 53 53 52

19 19 18 21 17

20 20 21 20 19

4 4 3 5 3 9 9 8 8 8

0

20

40

60

80

100

2003 2006 2009 2012 2015 2003 2006 2009 2012 2015

Euskadi . ELGA

3.1.3.b. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentziako errendimendu mailetan ikasleen ehunekeotan izan den bilakaera: Euskadi-ELGA.

Bikaintasun maila 5-6 Maila altua 4 Erdi maila 2-3 Maila baxua 1

Page 46: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 46

35 32

25 22 20 20 18 19 19 19 18 18 17 15 15 16 16 16 16 15 16 15 16 14 14 14 14 14 13 13 14 14 14 12 13 13 13 13 13 13 12 12 12 11 11 11 10 10 9 9 9 8 8

12 12

9 9

9 9

7 6 6 6 5 5 5 6 6 5 4 5 4 5 4 4 4 5 4 4 4 4 4 4 3 3 3 4 4 3 3 3 3 2 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 1

1 1

1 1 2 2

1 1

1

1 1 1 1

1

1

1

1

1

35 31 31

28 24 28

25 25

29 29 29 30

27 22 24 25 28

24 26 25

29 25

30 22 25

22 23

27 22 22 23 25 27 25

23 24 27 27 26 29

24 26

23 22 23 22 22 25

19 20 23

18 20

15 19

24 25

23 25 27

25 28 27 28 27

29 26

27 27

30 28

28 28

30 27

30 27

29 26 26

31 27 26 28

29 32

31 28

32 30 32

31 33

31 31

29 29

33 33 32

33 29 30

34 28

31

2 5

9 12

15 13

17 17

15 15 15 16

17 21 19 19

17 19 18 20

17 19

16 22

20 22 23

19 22

22 22

21 20

20 22

22 20

20 20

18 22 20

22 24

22 24 26

23 26

26 24

29 27

1 2 5

3 4

6 3 3 3 3 4

7 7 7

4 7 6 7

4 7

3 8 7

9 9

5 9

10 9

7 4 5

9 5

6 5

6 4

6 6

9 9

6 7 7 6

12 10

8 13

12

1

1

1 1 1

1 1 1

1

1 1 2 1

2 3 2 1

1 2

1

1

1 2 1

1

1 2 2 1 2 2

60 40 20 0 20 40 60 80 100

MexikoTurkiaTxile

GreziaIsrael

Eslovakiar ErrepublikaHungaria

LuxenburgoAndaluzia

IslandiaExtremadura

Kanariar UharteaItalia

FrantziaSuedia

ELGA/OCDEMurtziaAustria

Txekiar ErrepublikaEB 28

Balear uharteakEstatu Batuak

EuskadiBelgika

NorvegiaHerbehereak

SuitzaEspainia

AustraliaZeelanda BerriaErresuma Batua

PortugalKantabria

ErrioxaAlemania

AsturiasPolonia

Gaztela - MantxaDanimarka

Valentziako ErkidegoaKatalunia

IrlandaEslovenia

KoreaAragoiGaliziaMadril

NafarroaFinlandia

KanadaGaztela eta Leon

JaponiaEstonia

3.1.3.c. grafikoa. PISA 2015. ELGAko eta komunitate autonomoetako ikasleen

banaketa Zientzietarako konpetentziako errendimendu mailaren arabera.

1. maila <1a. Maila <1b. Maila 2.maila 3. maila 4. maila 5. maila 6. maila

Page 47: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 47

ELGAko herrialdeetako ikasleen % 8k inguruk (eta Singapurreko ikasleen % 24) emaitza

bikainak lortu ditu zientzietan, hau da, 5. edo 6. mailan daude. Maila horietan, ikasleek ezagutza eta

trebezia zientifiko nahikoak dituzte dakitena modu sortzailean eta autonomoan egoera ugaritan

aplikatu ahal izateko, egoera horiek ezezagunak izan arren.

ELGAko herrialdeetako ikasleen % 20 inguruk 2. mailaren azpiko errendimendua du. Maila hori

da konpetentzia zientifikorako oinarrizko atalasea. 2. mailan, ikasleek ezagutzen dituzten

oinarrizko eduki eta prozedura zientifikoak erabil ditzakete azalpen egokia identifikatzeko, datuak

interpretatzeko eta esperimentu sinple bati dagokion gaia ezagutzeko. ELGAren arabera, eta

Europar Batasunak ere helburutzat hartua du, ikasle guztiek konpetentzien 2. maila lortu beharko

lukete derrigorrezko hezkuntza amaitzean.

Aldera daitezkeen datuak dituzten herrialde gehienetan, zientzietan ikasleen batez besteko

errendimendua ia gorabeherarik gabe mantendu da 2006tik. Aldiz, 2006 eta 2015 artean,

zientzietako batez besteko emaitzak hobeto egin ziren Kolonbian, Israelen, Macaun (Txina),

Portugalen, Qatarren eta Errumanian. Aldi horretan, Macaun (Txina) eta Portugalen eta Qatarren

5. mailako emaitzak edo hobeak dituzten ikasleen proportzioa handitu egin zen, eta aldi berean,

oinarrizko konpetentzietako mailaren (2. maila) azpiko errendimendua zuten ikasleen proportzioa

murriztu egin zen.

3.1.4. EMAITZAK AZPIKONPETENTZIEN ARABERA

Jarraian, PISAk neurtutako azpieskala guztietan lortutako puntuazioak datoz, eta Zientzietarako

konpetentzian Euskadiko batez besteko puntuazioa. Hurrengo grafikoan ikus daitekeen bezala,

azpikonpetentzia guztiak batez besteko puntuazioaren inguruan daude, ez dago 3 edo 4 puntu

baino gehiago urruntzen den bat ere.

480 483 485 484

480 487

480 483 483

450

460

470

480

490

500

510

520

530

540

550

450

460

470

480

490

500

510

520

530

540

550

Ikerketazientifikoa

ebaluatzeko etadiseinatzeko

Fenomenoakzientifikokiazaltzeko

Datuak etafrogak

interpretatzeko

Edukiarenezagutza

Prozedurareninguruko

ezagutza etaezagutza

epistemikoa

Lurreko etaespaziokosistemak

Sistema fisikoak Sistema biziak Zientzietarakokonpetentzia

3.1.4.a. grafikoa. PISA 2015. Zientzietarako konpetentzia. Puntuazioak eta erroreak (konfiantza maila % 95) azpikonpetentzien arabera.

Zientzietako azpikonpetentziak Zientzietako edikien arloak Zientzien ezagutza

Page 48: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 48

3.1.4.1. Zientzietako azpikonpetentziak

Euskadiko datuak Zientzietarako konpetentziako 3 azpikonpetentzietan ELGAren batez

bestekoarekin alderatzen baditugu, ‘fenomenoak zientifikoki azaltzeko’ azpieskalan aldea ikus daiteke

10 puntuko distantziarekin eta ‘datuak eta frogak interpretatzeko’ azpieskalan 8 puntuko aldearekin.

Emaitzak ELGAko batez bestekoaren berdinak dira ‘ikerketa zientifikoa ebaluatzeko eta diseinatzeko’

azpieskalan.

Ikerketa zientifikoa ebaluatzeak eta diseinatzeak berekin dakar, lehenik eta behin, ikerketa

zientifikoak ebaluatzeko ezagutza erabiltzea eta iritsitako ondorioak justifikatzeko beharrezko

prozedurak bete diren erabakitzea. Bigarrenik, ezagutza hori duten pertsonek gai izan beharko

lukete galdera zientifiko bati ikerketa egokia proposatzeko.

Aurrez adierazitako azpikonpetentziak sexuaren aldagaia kontuan hartuta bereizten badira, ikus

daiteke mutilen emaitzak nabarmen altuagoak direla neskenak baino 'fenomenoak zientifikoki

azaltzeko’ azpikonpetentzian; aldiz, ez dago alde adierazgarririk beste 2 eskaletan.

493 493 493 483 493 485

0

100

200

300

400

500

600

Fenomenoak zientifikokiazaltzeko

Ikerketa zientifikoaebaluatzeko eta diseinatzeko

Datuak eta frogakinterpretatzeko

3.1.4.1.a. grafikoa. PISA 2015. ELGAko eta Euskadiko emaitzak Zientzietarako konpetentziako azpikonpetentzietan.

OCDE/ELGA Euskadi

490 478 486 477 481 485

0

200

400

600

Fenomenoak zientifikokiazaltzeko

Ikerketa zientifikoa ebaluatzekoeta diseinatzeko

Datuak eta frogakinterpretatzeko

3.1.4.1.b. grafikoa. PISA 2015. Zientzietarako konpetentziako azpikonpetentzietako emaitzak sexuaren arabera.

MUTILAK NESKAK

Page 49: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 49

3.1.4.2. Zientzien ezagutza

Zientzietarako konpetentziaren ebaluaziorako markoaren beste alderdi bat da zientzien ezagutza,

eta ezagutza zientifikoen oinarrian dauden gertakari nagusiak, kontzeptuak eta teoriak ulertzeari

dagokio. Zientzien ezagutza 2 motatakoa da:

- Edukiaren ezagutza, bai mundu naturalarena, bai gailu teknologikoena.

- Prozeduraren inguruko ezagutza eta ezagutza epistemikoa, hau da, ideiak nola sortzen diren

jakitea eta sistemen oinarriak ulertzea eta erabiltzeko justifikazioa.

PISAk proposatutako zientziaren ezagutzaren neurketak 2 eskala sortzen ditu, bakoitza

edukiaren ezagutza nahiz prozeduraren inguruko ezagutza eta ezagutza epistemikoa neurtzeko.

Jarraian ageri den grafikoan ikus daiteke Euskadik eta ELGAko batez bestekoak lortutako

puntuazioen arteko aldea, 9 eta 13 puntukoa, hurrenez hurren.

3.1.4.3. Zientzietako edukien arloak

PISAk ebaluatu beharreko edukien ezagutzak arlo nagusi hauetakoak dira: fisika, kimika,

biologia, lurreko zientziak eta espazioko zientziak. Ezagutzak bizitza errealean garrantzitsua izan

behar du, kontzeptu zientifikoa edo azalpenezko teoria izan behar du, eta 15 urteko ikasleen

garapen mailarako egokia izan beharko du. Zientzietako edukien arloak atal hauetan banatzen dira:

- Sistema fisikoak

- Sistema biziak

- Lurreko eta espazioko sistemak

Eta 3 arloetako bakoitzak bere neurketa-eskala du.

Jarraian datorren grafikoan Euskadik lortutako batez besteko emaitzak ELGAko batez

bestekoarekin alderatu dira, Zientzietako edukia osatzen duten 3 azpieskaletan. Batez ere sistema

fisikoekin lotutako edukietan ikus daitezke puntuazioen arteko aldeak, 13 puntu baino gehiagokoak

baitira.

493 493 484 480

0

200

400

600

Edukiaren ezagutza Prozeduraren inguruko ezagutza etaezagutza epistemikoa

3.1.4.2.a grafikoa. PISA 2015 . Zientzietako ezagutzaren azpieskalako emaitzak.

OCDE/ELGA Euskadi

Page 50: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 50

3.1.5. EMAITZAK LAGINAREN ALDAGAIEN ARABERA: HEZKUNTZA SAREA

ETA HIZKUNTZA EREDUAK

Jarraian datorren grafikoan ikus daiteke 2012an ebaluatutako eta 2015ean ebaluatutako

ikasleek lortutako puntuazioen arteko aldea, bi aldagai kontuan izanda: ikaslea eskolatuta dagoen

hezkuntza-sarea eta hizkuntza-eredua. Bi aldagaietan, azterketak haztatutako laginaren gainean egin

dira. Erreferentzia gisa batez besteko Euskadiko puntuazioa eta aldea ere ageri da.

Hezkuntza-sareen arabera, Zientzietarako konpetentzian, itunpeko sareak sare publikoak

baino emaitza nabarmen hobeak lortu ditu, 20 puntu inguruko aldearekin. Itunpeko sarearen

494 493 492 487 480 483

0

100

200

300

400

500

600

Lurreko eta espaziokosistemak

Sistema fisikoak Sistema biziak

3.1.4.3.a. grafikoa. PISA 2015. Zientzietako edukiaren azpieskalako emaitzak.

OCDE/ELGA Euskadi

506 490 518 499 509 506 483 473 492 472 490 482

-23 -18

-27 -27 -19

-24

-30

-20

-10

0

10

20

30

600,0

400,0

200,0

0,0

200,0

400,0

600,0

Euskadi Publikoa Itunpekoa A eredua B eredua D eredua

Sarea Eredua

3.1.5.a. grafikoa. PISA 2015. Zientzietarako konpetentzia. 2012 eta 2015 arteko puntuazio aldeak hezkuntza-sarearen eta hizkuntza-ereduen arabera.

2012 2015 Aldea

Page 51: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 51

emaitzak komunitateko batez bestekoa baino 9 puntu gorago dago, aldiz, publikoarena batez

besteko hori baino 10 puntu beherago dago. Hala ere, bi alderdi hartu behar dira kontuan:

- 2012 eta 2015 arteko alderaketan, puntuazioen jaitsiera nabarmen handiagoa da itunpeko

sarean publikoan baino. Hain zuzen ere, itunpeko sareak ia 10 puntu gehiago galdu ditu

sare publikoak baino.

- Kontuan hartu beharreko datua da sare publikoaren eta itunpekoaren artean dagoen

puntuazio-aldea, 2012an 28 puntukoa zena, nabarmen murriztu dela, adierazitako 19

puntu horietara arte. PISAren edizio guztietan bi sareen artean izandako puntuazio-alde

txikiena da.

- 3.1.8.1.c. atalean ikusiko dugun moduan, bi sareetako aldeak murriztearen eraginez, bi

sareen arteko alde adierazgarria desagertu egiten da, emaitzetan ISEKen eragina kendu

ondoren.

Hizkuntza-ereduen arabera, Zientzietarako konpetentzian, B ereduak soilik ditu emaitzak

Euskadiko batez bestekoaren gainetik, aldiz, D eredua ia batez besteko horretan dago eta A

ereduaren emaitza komunitateko batez bestekoa baino 11 puntu beherago dago. Hala ere, hiru

hizkuntza-ereduen artean 2015ean izandako puntuazioen aldeak ez dira estatistikoki

adierazgarriak.

2012 eta 2015eko emaitzak alderatzen baditugu, ikus dezakegu A ereduak 26,6 puntu galdu

dituela; eredu guztien artean galera handiena honek izan du. Gertu dago D eredua ere, 23,6

puntuko jaitsierarekin, baina D ereduaren lagina (% 61,1) A eredukoa (% 12) baino bost aldiz

handiagoa izanik, konpetentzia horretako puntuazio orokorreko jaitsieraren zati garrantzitsuena D

ereduko ikasleek lortutako emaitzarekin lotuta dago. B ereduak izan du galera txikiena bi

edizioetan, baina hark ere nahiko garrantzitsua, 19 puntukoa.

2015ean A eta B ereduen arteko puntuazio-aldea 18 puntukoa zen, 2012an ikusitako

distantziaren ia bikoitza (10 puntu). B eta D ereduen arteko distantzia ere nabarmen aldatu da bi

edizioen artean: 2012an 8 puntukoa zen eta 2015ean erdira baino zerbait gehiago murriztu zen, 5

puntura.

2015ean errendimendu maila bakoitzeko ehunekoari begiratuz gero, ez dira ikastetxe

publikoen eta itunpeko ikastetxeen artean alde handiak ikusten. Maila baxuetan, itunpeko

ikastetxeek ia ehuneko puntu bat gehiago dute ikastetxe publikoek baino, eta aldiz, bikaintasun

mailetan, itunpeko ikastetxeek ia bikoiztu egiten dute ikastetxe publikoen ehunekoa (kontuan

hartu behar da sare publikoko ISEKen eta itunpeko sarekoaren artean distantzia handia dagoela, -

0,50 eta -0,25, hurrenez hurren).

Page 52: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 52

Hizkuntza-ereduen artean, errendimendu mailen arabera alde handiak daude, batez ere maila

baxuetan: B ereduak du errendimendu baxuko ikasleen ehuneko txikiena, A ereduak baino ia

ehuneko 10 puntu gutxiago eta D ereduak baino ia 3 puntu gutxiago. Aldiz, bikaintasun mailetan,

hiru hizkuntza-ereduen ehunekoak oso gertukoak dira, baita B ereduaren kasuan ere; datu hobeak

ditu.

3.1.6. EMAITZAK GERUZEN ARABERA

Gogoratu behar da eta kontuan izan behar da, adierazi dugun bezala, 2015ean lagin geruzatu

batzuk aukeratu zirela hezkuntza-sareen eta hizkuntza-ereduen arabera, baina ez aurreko

edizioetako laginetan erabilitako sei geruzen arabera (sarea+eredua). Horrek azterketarako

3,8

15,9

31,3 31,6

15,1

2,3 0,1

4,6

16,0

28,0 29,3

17,9

4,0

0,2 0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

-1 maila 1. maila 2. maila 3.maila 4.maila 5.maila 6. maila

3.1.5.b. grafikoa. PISA 2015. Zientzietarako konpetentzia. Ikasleen ehunekoa errendimendu mailen eta hezkuntza sarearen arabera.

PUBLIKOAK ITUNPEKOAK

6,3

19,8

29,4

25,9

15,6

3,0

0,1

3,3

14,1

29,8 30,5

18,6

3,6

0,2

4,2

16,1

29,6 31,3

15,8

3,0

0,1 0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

-1 maila 1. maila 2. maila 3.maila 4.maila 5.maila 6. maila

3.1.5.c grafikoa. PISA 2015. Zientzietarako konpetentzia. Ikasleen ehunekoak errendimendu mailetan hizkuntza-ereduaren arabera.

A eredua B eredua D eredua

BIKAINTASUN MAILA

Publikoak: %2,4 Itunpekoak: %4,2

MAILA BAXUA

Publikoak: %19,7 Itunpekoak: %20,6

BIKAINTASUN MAILA

A eredua: %3,1 B eredua: %3,8 D eredua: %3,1

MAILA BAXUA

A eredua: %26,1 B eredua: %17,4 D eredua: %20,3

Page 53: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 53

aukerak mugatzen dituen eta ondorioetan zuhurrak izatea eskatzen duen arren, interesgarria

izaten jarraitzen du eta garatu beharrekoa da.

Hurrengo grafikoan geruza bakoitzeko 2012ko eta 2015eko batez besteko emaitzak eta bi

edizioetan Euskadik izandako batez besteko puntuazioa ikus daitezke. Era berean, bi puntuazioen

arteko aldea ere jaso dugu.

2015ean, itunpeko geruza guztiek lortu dituzte edozein geruza publikoetakoak baino emaitza

hobeak eta Euskadiko batez bestekoaren gainetik daude emaitza horiek. Sare publikoko hiru

geruzetako puntuazioak, ordea, komunitateko batez bestekoaren azpitik daude.

Puntuazioetan alde horiek izan arren, ez dira kasu guztietan estatistikoki adierazgarriak. Taula

honetan ikus daiteke hori:

Desberdintasunen adierazgarritasuna geruzen arabera Zientzietarako konpetentzian

A publikoa B Publikoa D Publikoa Itunpeko A itunpeko B Itunpeko D

A publikoa =

B publikoa = =

D publikoa = = =

Itunpeko A = = = =

Itunpeko B = =

Itunpeko D = = = =

Taula ezkerretik eskuinera irakurri behar da : % 95eko alde adierazgarri positiboa.

: % 95eko alde adierazgarri negatiboa. = : % 95eko alde adierazgarririk ez dago.

Ikus daitekeen moduan, A eredu publikoak soilik du alde adierazgarria gainerako geruzekin

alderatuta, B publikoarekin izan ezik. B eredu publikoaren emaitzak nabarmen baxuagoak dira

itunpeko sareko geruzetakoak baino D eredu publikoak bakarrik ditu itunpeko B geruzak baino

506 435 471 501

529 519 512 483 435 460 478 491 495 489

-23

0 -11

-24

-39

-24 -24

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

600,0

400,0

200,0

0,0

200,0

400,0

600,0

Euskadi A publikoa B publikoa D publikoa Itunpeko A Itunpeko B Itunpeko D

Geruza

3.1.6.a. grafikoa. PISA 2015. Zientzietarako konpetentzia. Puntuazioen aldeak 2012 eta 2015 artean geruzen arabera.

2012 2015 Aldea

Page 54: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 54

emaitza nabarmen okerragoak. Itundutako geruzen artean estatistikoki ez dago alde

adierazgarririk.

2012ko eta 2015eko Zientzietarako konpetentziako emaitzak alderatuz gero, geruza guztietan

jaitsi da puntuazioa, A geruza publikoan izan ezik, emaitza mantentzen baitu. Alde handienak

itunpeko hiru geruzetan eta D geruza publikoan daude. Nabarmentzekoa da itunpeko A geruzaren

jaitsiera handia, 39 puntukoa, baina kontuan hartu behar da geruza horrek haztatutako laginaren

% 7,8 besterik ez duela jasotzen eta, beraz, Euskadiko batez besteko emaitzen beherakadan beste

geruzek baino eragin txikiagoa duela.

Aldiz, D ereduko bi geruzetan izandako puntuazio-galeraren eragina handia da (24 puntu

bietan), bien artean populazio osoaren % 62 biltzen baitute. Antzeko zerbait gertatzen da itunpeko

B geruzan; % 22,7 biltzen du.

Eredu bakoitzeko bi geruzen artean 2012 eta 2015 arteko puntuazio-aldea aztertuz gero, ikus

dezakegu D ereduko bi geruzen artean soilik mantentzen dela 11 puntuko aldea. Beste bi

ereduetan geruza publikoaren eta itunpeko geruzaren arteko puntuazioen distantzia murriztu

egiten da: A ereduko geruzetan, 2012an 94 puntukoa zen aldea, eta 2015ean 56 puntukoa da; B

ereduan, 2012an 48 puntukoa zen eta 2015ean 35ekoa da.

Errendimendu mailen arabera, maila baxuetan geruzen arteko ehunekoen aldeak ez du

gainditzen ehuneko puntua, denak daude % 20 eta % 21 artean. Bikaintasun mailetan, A eredu

publikoa eta itunpekoa soilik bereizten da, % 2,1ekin, bi sareetako B eta D ereduen ehunekoetatik

(% 4,2koak).

3.1.6.1. ALDAGAIEN LABURPENA: TITULARTASUNA, EREDUAK ETA

GERUZAK

Hurrengo grafikoan, PISA 2012ko eta PISA 2015eko emaitzen arteko aldeak erakutsiko ditugu,

aurrez aztertutako hiru aldagaietan: titulartasuna edo hezkuntza-sarea, hizkuntza-ereduak (ikusi

4

16

31 32

15

2 0,1

5

16

28 29

18

4

0,2

4

16

31 32

15

2 0,1

5

16

28 29

18

4

0,2

4

16

31 32

15

2 0,1

5

16

28 29

18

4

0,2 0

5

10

15

20

25

30

35

-1 maila 1. maila 2. maila 3.maila 4.maila 5.maila 6. maila

3.1.6.b. grafikoa. PISA 2015. Zientzietarako konpetentzia. Ikasleen ehunekoa errendimendu mailetan geruzen arabera.

A Publikoa B Publikoa D Publikoa A itunpekoa B itunpekoa D itunpekoa

BIKAINTASUN MAILA

MAILA BAXUA

Page 55: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 55

dugun moduan, laginketako aldagaiak izan dira) eta hezkuntza-geruzak (laginketako aldagai izan

gabe ere, euskal hezkuntza-sistema sakonago aztertzeko aukera eskaintzen digu).

Grafikoan bi edizioen arten Euskadik izan duen batez bestekoaren aldea gehitu dugu eta,

emaitzen alde hori erreferentzia gisa hartuta, ertz gorriarekin seinalatu ditugu alde horiek

komunitateko batez besteko puntuazioaren jaitsiera gainditzen duten kasu guztiak.

Grafikoa aztertuta ondorio ugari atera daitezke:

- Sare publikoan funtsean D ereduan daude puntuazio-galera handienak, beste bi ereduei

dagokienez, A ereduan puntuazioa ez da jaitsi, eta B ereduan, beste geruzetakoaren erdia

jaitsi da. Gogoratu behar da D geruza publikoan komunitateko 15 urteko populazio

osoaren % 37,8 daudela eta sare publiko osoaren % 83,4 biltzen duela, eta horren

ondorioz, puntuazio-galeran A eta B eredu publikoen eragina oso txikia da.

- Itunpeko sarean geruza guztiak jaitsi dira nabarmen puntuazioan 2012 eta 2015 artean,

kasu guztietan Euskadi mailako batez besteko jaitsieraren gainetik. Oso deigarria da

itunpeko A geruzako emaitzetan izandako jaitsiera eta sareko beste bi geruzetan izandako

galeraren antzekotasuna. Itunpeko sarea 15 urteko populazio guztiaren % 55 da eta, denek

maila sozioekonomikoa galdu duten arren, ISEK onena duten geruzak dira.

3.1.7. ITEMEN AZTERKETA.

Zientzietarako konpetentziaren ebaluazioan, guztira 184 galdera erabili ziren, ebaluazio-

unitateetan antolatuta. Galderak bi item multzo handitakoak ziren:

-22,6

-18

-27 -27

-19

-24

0

-11

-24

-39

-24 -24

-45

-40

-35

-30

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

Euskadi Publikoa Itunpekoa A eredua B eredua D eredua Apublikoa

Bpublikoa

Dpublikoa

ItunpekoA

ItunpekoB

ItunpekoD

Sarea Eredua Geruza

3.1.6.1.a. grafikoa. PISA. PISA 2012 eta 2015en arteko aldeak Zientzietarako konpetentzia lagineko aldagaien arabera.

Page 56: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 56

Ainguraketa-itemak: PISAk ebaluatutako konpetentzia guztietan daude aurreko edizioetan

erabili diren item batzuk, edizio bakoitzeko emaitzak aurrekoekin alderatu ahal izatea

bermatzeko.

Item berriak: edizio jakin horretarako prestatu diren eta aurrez existitzen ez ziren itemak

dira. Kasu honetan, zientzietako item berriak ordenagailurako prestatu ziren, horietan

simulazio digital batzuk erabiliz.

Atal honetan PISA 2015eko Zientzietarako konpetentziako ebaluazioan bi item multzo horien

aurrean Euskadiko ikasleek izandako jokaera aztertuko dugu.

Ainguraketa-itemak

PISA 2015 edizioan, Zientzietarako konpetentzian, 85 ainguraketa-item ebaluatu ziren guztira.

Grafiko honetan ELGAko eta Espainiako guztizkoarekiko Euskadiko ikasleek item bakoitzean

emandako batez besteko erantzun zuzenen ehunekoa alderatu dugu:

Grafikoan ikus daitekeen moduan, Euskadiko ikasleek batez beste ELGAko ikasleek baino

erantzun zuzenen ehuneko handiagoa dute 40 ainguraketa-itemetan, eta 28tan, Espainiakoekin

alderatuz gero. Aldiz, Euskadiko ikasleek batez beste Espainiakoek baino erantzun zuzenen

ehuneko txikiagoa dute 57 ainguraketa-itemetan, eta 45etan, ELGAkoekin alderatuz gero.

Euskadiko ikasleek ez dute erantzun zuzenen ehuneko bera item bakarrean ere, ez ELGAkoekin

alderatuta, ezta Espainiakoekin alderatuta ere.

Beraz, Euskadiko ikasleek egoera okerragoa dute Espainiakoekin alderatuta ELGAkoekin

alderatuta baino Zientzietarako konpetentziako ainguraketa-itemen erantzun zuzenen batez besteko

ehunekoari dagokionez.

Bestalde, Euskadiko ikasleek ELGAkoek baino erantzun zuzenen batez besteko ehuneko

baxuagoa lortu duten Zientzietarako konpetentziako ainguraketa-itemen azterketa egin da

ezaugarriak bat datozen jakiteko, baina ez da aldeak egotz dakizkiokeen itemen eredurik aurkitu.

Hau da, Euskadiko ikasleen erantzun zuzenen batez besteko ehunekoa ELGAkoenak baino

baxuagoa duten itemak eduki, azpikonpetentzia, zailtasun maila, testuinguru, formatu eta abar

ugaritakoak dira.

Handiago Gutxiago Berdina

40 45

0

28

57

0

3.1.7.a. grafikoa. PISA 2015. Euskadiko ikasleek Espainiako edo ELGAkoek baino erantzun zuzenen ehuneko handiagoa, txikiagoa edo berdina lortu

duten Zientzietarako konpetentziako ainguraketa-itemen kopurua.

OCDE/ELGA

Espania

Page 57: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 57

Item berriak

PISA 2015 edizioan guztira 99 item berri ebaluatu ziren Zientzietarako konpetentzian. Hurrengo

grafikoan ELGAkoekiko eta Espainiakoekiko Euskadiko ikasleek item bakoitzean batez beste

emandako erantzun zuzenen ehunekoa alderatu dugu.

Grafikoan ikus daitekeen bezala, Euskadiko ikasleek batez beste ELGAko ikasleek baino

erantzun zuzenen ehuneko handiagoa dute 33 item berritan, eta 17tan, Espainiakoekin alderatuz

gero Aldiz, Euskadiko ikasleek batez beste ELGAkoek baino erantzun zuzenen ehuneko txikiagoa

dute 63 itemetan, eta 82tan, Espainiakoekin alderatuz gero. Batez besteko erantzun zuzenen

ehunekoen aldea zero da hiru itemetan ELGArekiko eta Espainiarekin alderatuta, item bakarrean

ere ez.

Bestalde, Euskadiko ikasleek ELGAkoek baino erantzun zuzenen batez besteko ehuneko

baxuagoa lortu duten Zientzietarako konpetentziako item berrien azterketa egin da ezaugarriak bat

datozen jakiteko, baina ez da aldeak egotz dakizkiokeen itemen eredurik aurkitu. Hau da,

Euskadiko ikasleen erantzun zuzenen batez besteko ehunekoa ELGAkoenak baino baxuagoa duten

itemak eduki, azpikonpetentzia, zailtasun maila, testuinguru, formatu eta abar ugaritakoak dira.

3.1.8. ERRENDIMENDUARI LOTUTAKO FAKTOREAK

Hezkuntza-sistema baten errendimendua ezin da ikasleen emaitzen arabera soilik neurtu, ezta

modu isolatuan eta testuingurutik kanpo jasotako emaitzen arabera ere. Hori dela eta, atal

honetan aldagai eta faktore batzuk aztertu ditugu, ebaluatutako konpetentzietan emaitzekin lotuta

garrantzitsuenak direla detektatutakoak, hain zuzen ere. Faktore ugarik eragiten dute ikasleen

errendimenduan: alde batetik, faktore sozial, ekonomiko eta kulturalak, bai herrialdeetakoak, bai

hezkuntza-sistemenak; beste alde batetik, ikastetxeen ezaugarriei eta ikasleen berezkoei eta

familia-inguruneari lotutakoak.

Handiago Gutxiago Berdina

33

63

3

17

82

0

3.1.7.b. grafikoa. PISA 2015. Euskadiko ikasleek Espainiako edo ELGAkoek baino erantzun zuzenen ehuneko handiagoa, txikiagoa edo berdina lortu

duten Zientzietarako konpetentziako item berrien kopuru.

OCDE/ELGA

Espania

Page 58: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 58

3.1.8.1. Emaitzak ISEKen arabera

A) ISEKen eta emaitzen arteko erlazioa: Euskadi, ELGA eta Komunitate

Autonomoak.

Jarraian ELGAko herrialdeetako eta komunitate autonomoetako Zientzietarako konpetentziako

emaitzen eta ISEKen arteko erlazioa ikus daiteke. Aurreko edizioetan bezala, batez besteko

puntuazioen eta ISEKen arteko korrelazioa positiboa da, hau da, zenbat eta ISEK handiagoa izan,

orduan eta emaitza hobeak izango dira. Urdinez dagoen diagonalak, erregresio-zuzen deitutakoak,

herrialde edo komunitate bateko ISEKen arabera esperotako puntuazioa adieraziko luke. Era

berean, lerro eten bertikal eta horizontalen bidez, ELGAko batez besteko ISEKa eta puntuazioa

adierazi ditugu. Oro har, PISAren arabera, Indize horrek azaltzen du ikasle batek lortutako batez

besteko puntuazioen aldakortasunaren % 38,8.

ELGA/OCDE

UE 28

Alemania Australia

Austria

Belgika

Kanada

Korea

Txile

Danimarka

Eslovakiar Errepublika

Eslovenia

Espainia Estatu Batuak

Estonia Finlandia

Frantzia

Grezia

Hungaria

Irlanda

Islandia

Israel

Italia

Japonia

Luxenburgo

Norvegia

Zeelanda B.

Herbehereak Polonia

Portugal

E. Batua

Txekiar E. Suedia

Suitza

Euskadi

Andaluzia

Aragoi Asturias

Balear uharteak

Valentziako E.

Kanariar U.

Kantabria

Gaztela eta Leon

Gaztela-Mantxa Katalunia

Extremadura

Galizia

Madril

Murtzia

Nafarroa

Errioxa

R² = 0,2431

420

440

460

480

500

520

540

560

-1,00 -0,80 -0,60 -0,40 -0,20 0,00 0,20 0,40 0,60 0,80 1,00

PIS

A 2

01

5 P

un

tuaz

ioa

Zien

tzie

tan

ISEK (Indize sozioekonomiko eta kulturala)

3.1.8.1.a. grafikoa. PISA 2015. ELGAko herrialdeen eta komunitate autonomoen Zientzietarako konpetentziako puntuazioen eta ISEKen arteko erlazioa.

Page 59: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 59

Diagonalaren gainetik dauden herrialde eta komunitateek ISEKen arabera espero izandakoaren

gainetik dauden emaitzak lortu dituzte, eta kontrakoa, berriz, erregresio-zuzenaren azpitik

daudenean. Euskadi diagonala baino pixka bat beherago dago, eta horrek adierazi nahiko luke

emaitzak egoera sozioekonomikoaren arabera legokiokeena baino pixka bat baxuagoak direla.

Datu deigarriena da egoera horretan dagoen komunitate bakarra dela; gainerako guztiak

zuzenaren gainetik baitaude, eta nabarmentzekoak dira Gaztela eta Leon, Nafarroa, Madril eta

Galiziaren kasuak, espero izatekoa zena baino askoz gorago baitaude horien emaitzak.

Herrialde eta komunitate batzuek zientzietan ISEK mailaren arabera esperotakoak baino

emaitza nabarmen altuagoak lortu dituzte, esaterako, Japoniak, Estoniak eta Finlandiak. Aldiz, beste

batzuetan kontrakoa gertatu da, esaterako, Suedian, Norvegian, Danimarkan eta Islandian;

gogoratu beharrekoa da ELGAko ISEK handiena duela azken horrek.

B) Emaitzak ISEK mailen arabera (kuartilak) PISA 2012an eta PISA 2015ean.

Maila sozioekonomiko eta kulturalarekin lotuta irudi desberdina eman diezaguke azterketa

egiteko garaian emaitzak ikasle guztiak lau ISEK mailatan edo kuartiletan banatuta aztertzen

baditugu. Agerikoa da 2015eko ISEK mailen araberako datuetan, hurrengo grafikoan ikus

ditzakegunetan, bi datuen arteko korrelazioa (puntuazioa eta ISEKa) argi dagoela: ISEK maila

altueneko ikasleek indize horretako maila baxua dutenak baino 50 puntu goragoko emaitzak lortu

dituzte. Gainera, aldea estatistikoki adierazgarria da ISEK maila guztien artean.

Aldagai hau 2012 eta 2015 artean alderatzean (ikusi hurrengo grafikoa), kontuan izan behar da

Euskadiko batez besteko ISEKa 2012an (+0,03) eta 2015ean (-0,25) desberdina dela, eta beraz,

horrek Indizearen maila bakoitzeko batez besteko ISEKen eragiten du. Jarraian dauden bi grafikoen

bidez, ISEK mailen araberako 2015eko emaitzak 2012koekin aldera ditzakegu eta aldaketa hauek

ikus ditzakegu:

- 2015ean nabarmen jaitsi da ISEK maila guztien emaitza, 20 puntu baino gehiago kasu

guztietan. ISEK altuko ikasleek izan dute puntuazioaren galera handiena, eta maila ertain-

baxukoak datoz jarraian.

455,1

475,3

488,9

505,4

-1,09

-0,48

-0,12

0,50

-1,20

-1,00

-0,80

-0,60

-0,40

-0,20

0,00

0,20

0,40

0,60

420

430

440

450

460

470

480

490

500

510

Maila Baxua Maila Ertain-baxua Maila Ertain-altua Maila Altua

3.1.8.1.b. grafikoa. PISA 2015. Zientzietarako konpetentziako emaitzak ISEK mailen arabera

2015eko emaitzak 2015eko ISEKa

Page 60: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 60

- Indizearen lau mailetan ISEKen aldakuntza garrantzitsua ikus daiteke. Alde handiena maila

baxuan gertatzen da, eta aldiz, maila altua da bi edizioetan ISEKen datutik hurbilen

dagoena.

- Datu horiek argi islatzen digute konpetentzia honetan dagoeneko deskribatu dugun

bikaintasuneko errendimendu mailetako egoera prekarioa; izan ere, maila altuko ikasleak

izan diren arren 2012 eta 2015 artean ISEK maila gutxien galdu dutenak, horien

errendimendu maila da galera handiena izan duena.

478,1

501,5 510,7

534,8

455,1

475,3 488,9

505,4

-0,57

-0,16

0,13

0,67

-1,09

-0,48

-0,12

0,50

-1,20

-0,90

-0,60

-0,30

0,00

0,30

0,60

0,90

1,20

400

420

440

460

480

500

520

540

ISEK maila baxua ISEK maila ertain-baxua ISEK maila ertain-altua ISEK maila altua

3.1.8.1.c. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentziako emaitzen alderaketa ISEK mailen arabera 2012 eta 2015 artean.

2012ko Zientziak 2015eko Zientziak 2012eko ISEKa 2015eko ISEKa

-23,00 -26,13

-21,75

-29,42 -0,52

-0,32

-0,25

-0,17

-35,00

-30,00

-25,00

-20,00

-15,00

-10,00

-5,00

0,00

ISEK maila baxua ISEK maila ertain-baxua

ISEK maila ertain-altua ISEK maila altua

-0,60

-0,50

-0,40

-0,30

-0,20

-0,10

0,00

3.1.8.1.d. grafikoa. PISA. 2012-2015 arteko aldeak Zientzietarako konpetentziako emaitzetan eta ISEK mailen arabera.

Zientzietarako K. 2012-15 emaitzen arteko aldeak 2012-15 ISEKen arteko aldeak

Page 61: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 61

C) Maila sozioekonomiko eta kulturalaren (ISEK) eragina emaitzetan sarearen,

ereduen eta geruzen arabera.

Badakigu aldagaien arteko errendimenduko alde horiek aldatu egin ohi direla neurri batean

ikaslearen eta zentroaren maila sozioekonomiko eta kulturalaren eragina aztertzean. Hori dela

eta, ISEKekin lotutako azterketa honetan interesgarria da ISEKen eragina kenduta ateratako

emaitzak, hala, baldintza sozioekonomiko berdinetan aldera baitaitezke puntuazioak. Jarraian,

Zientzietarako konpetentziako emaitzen azterketa jaso dugu sarearen, ereduen eta geruzen arabera,

ikaslearen ISEKen eragina kenduta. Kolore urdineko zutabeek ikasleek lortutako zuzeneko

puntuazioak adierazten dituzte, eta granateek, ISEK eragina kendutako emaitzak.

- Hezkuntza-sareen emaitzak ISEKen eragina kenduta.

Hezkuntza-sareen arabera, ISEKa kontrolatu ondoren, publikoak 5,6 puntutan hobetu du

puntuazioa, eta aldiz, itunpekoak 3,1 puntu gutxiago ditu emaitzan. Sareen arteko aldea murriztu

egin da, hasierako puntuazioan zituzten 18,9 puntutatik ISEKen eragina kendu ostean 10,2

puntutara; hala, ISEKen eragina emaitzetatik kenduz gero, ez litzateke alde adierazgarririk izango

sare publikoaren eta itunpeko sarearen artean.

- Hizkuntza-ereduen araberako emaitzak ISEKen eragina kenduta.

Hizkuntza-ereduen arabera, ISEKen eragina kontrolatuta, A ereduak emaitza 8,3 puntu

hobetzen du, B ereduak 3,2 puntu okertzen du eta D ereduak 1,2 puntu hobetzen du. Lehen

gertatzen zen bezala, Indize honen eragina kentzean aldeak ez dira adierazgarriak hemen ere.

472,7 491,6

478,3 488,5

300,0

350,0

400,0

450,0

500,0

550,0

600,0

Sare publikoa Sare itunpekoa

3.1.8.1.e. grafikoa. PISA 2015. Sareen araberako puntuazioa ISEKen eragina kontrolatuta Zientzietarako konpetentzian.

Hasierako puntuazioa Puntuazioa ISEKa kontrolatua

Page 62: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 62

- Geruzen araberako emaitzak ISEKen eragina kenduta.

Geruzen arabera, ISEKen eragina kendu ondoren puntuazioetan izandako aldaketek joera

desberdina dute geruza publikoetan eta itunpekoetan: publiko guztietan emaitzak hobetuko

lirateke (26 A ereduan; 9 B ereduan eta 3 D ereduan), aldiz, itunpeko guztietan puntuazioak

okertuko lirateke (1 A ereduan, 5 B ereduan eta 2 D ereduan).

ISEKen eragina kendu ostean puntuazioetan izandako aldaketen eraginez ia desagertu egiten

dira alde adierazgarri ia guztiak, A geruza publikoak gainerako geruzekin duen aldea soilik

mantentzen da, B publikoarekin duen aldea izan ezik, alde hori ez baita adierazgarria.

3.1.8.2. Emaitzak ikasleen sexuaren arabera

PISAk ebaluatutako hiru konpetentzietatik, tradizioz honako hau da nesken eta mutilen

puntuazioen artean alde txikien izaten dituena. Hain zuzen ere, zientzietan nazioarte mailan

472,5 490,0 482,1 480,8 486,8 483,3

300,0

350,0

400,0

450,0

500,0

550,0

600,0

A eredua B eredua D eredua

3.1.8.1.f. grafikoa. PISA 2015. Ereduen araberako puntuazioa ISEKen eragina kontrolatuta Zientzietarako konpetentzian.

Hasierako puntuazioa Puntuazioa ISEKa kontrolatua

435 460

478 491 495 489

461 468 481 490 490 487

300

350

400

450

500

550

600

A publikoa B publikoa D publikoa Itunpeko A Itunpeko B Itunpeko D

3.1.8.1.g. grafikoa. PISA 2015. Geruzen araberako puntuazioa ISEKen eragina kontrolatuta Zientzietarako konpetentzian.

Hasierako puntuazioa Puntuazioa ISEKa kontrolatua

Page 63: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 63

sexuaren araberako aldeak batez beste txikiak izaten dira. Hurrengo grafikoak erakusten duen

bezala, mutilek Zientzietarako konpetentzian neskek baino puntuazio hobea lortu dute, bai 2012an,

bai 2015ean, baina bien arteko aldea murriztu egin da: 2012an 9 puntukoa zen eta 2015ean 5,3koa.

Oraingo edizioan, bi sexuen arteko aldea ez da adierazgarria, baina 2012an bai.

Bi edizioen arteko puntuazio-jaitsiera handixeagoa izan da mutilen artean; 24 puntu galdu

dituzte mutilek, eta aldiz, neskek, 21.

Jarraian datorren grafikoan, konpetentzia honetan nesken eta mutilen emaitzen bilakaera osoa

dator. Ikus daitekeen moduan, 2003an eta 2006an izan ezik, gainerako edizioetan mutilek neskek

baino emaitza hobeak lortu dituzte. Alde handiena 2012an izan zen, eta aipatu dugun bezala,

2015ean erdia baino zerbait gehiagora murriztu da.

Laginketako aldagaien arabera egindako azterketek erakusten digute bai sareen arabera, bai

ereduen arabera, nesken emaitzak edozein kasutan mutilenen azpitik daudela. Distantzia txikiena

D ereduan ikus daiteke; bi sexuen arteko aldea puntu bakarrekoa da, aldiz, beste bi ereduetan

puntuazioen arteko aldea 10 puntu baino gehiagokoa da.

501

480

510

486 506

483

400

420

440

460

480

500

520

2012 2015

3.1.8.2.a. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentziako emaitzak ikasleen sexuaren arabera 2012-2015ean.

NESKA MUTILA Euskadi

487 496 492 501 480 481 493 498 510 486

6

3

-6

-9

-5

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

0

100

200

300

400

500

PISA 2003 PISA 2006 PISA 2009 PISA 2012 PISA 2015

3.1.8.2.b. grafikoa. PISA. Zientzietararako konpetentziako emaitzen bilakaera sexuaren arabera.

NESKA MUTILA Aldea

Page 64: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 64

Geruzen arabera, distantziak oso aldakorrak dira: A geruza publikoan diferentzia ia 40 puntu

artekoa da, aldiz, D publikoan 2 puntu eskasera iristen da eta itunpeko D geruzan, 0,5 puntutara.

Joera hori ebaluazio honen aurreko edizioetan ikusitakoaren antzekoa da.

Beraz, ez dirudi konpetentzia honetan batez besteko puntuazioetan izandako jaitsiera handiak,

sistemaren ikuspegi orokorretik, aldagai horrekin lotura argirik duenik, aurreko edizioetan

izandakoaren antzeko joera baitu, eta puntuazio-galerak antzera eragiten die mutilei nahiz neskei.

Jarraian ageri diren bi grafikoetan PISA 2012an eta 2015ean errendimendu maila bakoitzeko

ehunekoen arteko alderaketa ageri da ikasleen sexuaren arabera bereizita. Neskek eta mutilek

antzeko ehunekoak dituzte errendimendu maila baxuetan, eta gainera, ebaluazio honetako bi

edizioetan Euskadiko batez besteko ehunekoaren oso antzekoak dira. 2015ean, errendimendu

maila baxuan mutilak baino % 1 neska gehiago daude, 2012an, distantzia hori % 0,4koa zen soilik.

Bikaintasun mailetan, aldiz, mutilen eta nesken joerak desberdinak dira: 2012an % 2,4 mutil

gehiago zeuden neskak baino, eta aldiz, 2015ean, distantzia hori 1,8 puntura murriztu da. Izan ere,

nesken artean, 2012tik 2015era bikaintasunaren ehunekoa 1,1 puntu jaitsi da, eta aldiz, mutilen

artean jaitsiera hori ehuneko 1,7 puntukoa izan da.

-5,3 -6,8 -4,2

-11,4 -14,6

-1,1

-39,9

-21,9

-2,0

6,0

-13,5

0,5

-50,0

-40,0

-30,0

-20,0

-10,0

0,0

10,0

20,0

Pu

blik

oa

Itu

np

eko

a A B D

A p

ub

liko

a

B p

ub

liko

a

D p

ub

liko

a

Itu

np

eko

A

Itu

np

eko

B

Itu

np

eko

D

Euskadi Sarea Eredua Geruza

3.1.8.2.c. grafikoa. PISA 2015. Nesken puntuazioen diferentzia mutilek lortutakoekin alderatuta Zientzietarako konpetentzian laginaren aldagaien arabera.

Page 65: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 65

3.1.8.3. Emaitzak ikasmailarekiko adin-egokitasun egoeraren arabera

2.3.2. atalean ikusi dugun moduan, Euskadiko ikasleen % 75,7 dagokion ikasmailan zegoen

2015ean; hau da, DBHko 4. mailan eskolatuta zegoen. Datu horrek 2012an baino % 2,2 puntu

gutxiagoko datua erakusten du. Errepikatu duen ikasleen artean izandako bi puntuko igoera

horren eraginez, puntu bat egin du gora DBHko 2. mailan eta 3. mailan eskolatutako ikasleen

ehunekoak.

Ohikoa izan ohi den moduan, dagokien ikasmailan dauden ikasleen eta ikasmaila bateko edo

biko atzerapena duten ikasleen arteko puntuazio-aldea, kasu guztietan, adierazgarria da, eta

gainera, aztertutako aldagai guztien alderik handienetako bat da.

Jarraian, PISA 2015ean parte hartu duten ikasleen emaitzak aurkeztu ditugu, eskolatuta dauden

ikasmailaren arabera eta 2012ko emaitzekin alderatu ditugu. Ikus daitekeen moduan, bi

2,9

9

26,6

38,5

19,4

3,3 0,2

3,8

15,9

31,3 31,6

15,1

2,3 0,1

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

-1 maila 1. maila 2. maila 3.maila 4.maila 5.maila 6. maila

3.1.8.2.c. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentzia. Nesken ehunekoa errendimendu mailen arabera 2012an eta 2015ean.

NESKAK 2012 NESKAK 2015

2,8

8,7

24,1

35,1

23,5

5,4

0,5

4,6

16,0

28,0 29,3

17,9

4,0

0,2 0

5

10

15

20

25

30

35

40

-1 maila 1. maila 2. maila 3.maila 4.maila 5.maila 6. maila

3.1.8.2.d. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentzia. Mutilen ehunekoa errendimendu mailen arabera 2012an eta 2015ean.

MUTILAK 2012 MUTILAK 2015

BIKAINTASUN MAILA

2012: 3,5% 2015: 2,4%

MAILA BAXUA

2012: 11,9% 2015: 19,7%

BIKAINTASUN MAILA

2012: 5,9% 2015: 4,2%

MAILA BAXUA

2012: 11,5% 2015: 20,6%

Page 66: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 66

ikasmailako atzerapena duten ikasleen puntuazioa ez da aldatzen, baina ikasmaila bateko

atzerapena dutenena eta adinaren arabera dagokien ikasmailan (DBHko 4. maila) daudenena 21

puntu baino gehiago jaitsi da. DBHko 4. mailako ikasleen artean konpetentzia honetan Euskadiko

puntuazioan izan den jaitsieraren eragina, populazio osoaren hiru laurden direnez, DBHko 3.

mailako ikasleena baino askoz ere handiagoa da, haiek % 18,1 baitira.

2003tik mailaren araberako puntuazioek izan duten bilakaera aintzat hartzen baldin badugu,

ikasmailarekiko adin-egokitasun egoeran dauden ikasleen emaitza edizio guztien artetik baxuena

da; hala ere, 2003rekin alderatuta puntu bateko aldea bakarrik dago. Antzeko zerbait gertatzen da

DBH3ko 3. mailako ikasleekin ere; izan ere, 2015ean, gainerako edizioetako emaitzetatik (ostera

ere 2003koan izan ezik) 8 puntu baino gehiagora dagoen emaitza lortu du. DBHko 2. mailako

ikasleen emaitzak, aldiz, 2003tik ehunekoa hirukoiztuta, edizio guztietako bigarren emaitzarik

onena lortu du.

391,4 442,8

526,8 505,7

392,0 421,3

505,2 483,1

0,6

-21,5 -21,6 -22,6

-30,0

-20,0

-10,0

0,0

10,0

20,0

30,0

-550,0

-350,0

-150,0

50,0

250,0

450,0

DBHko 2. maila DBHko 3. maila DBHko 4. maila Euskadiko batezbestekoa

3.1.8.3.a. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentziako emaitzak ikasmailarekiko adin-egokitasunaren arabera. 2012-2015.

PISA 2012 PISA 2015 Aldeak

Page 67: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 67

Hurrengo taulan, emaitzez gain, Euskadik lagin handiagoarekin parte hartu duen bost edizioetan

maila bakoitzean eskolatutako ikasleen ehunekoa barne hartzen da.

EUSKADI

PISA 2003 PISA 2006 PISA 2009 PISA 2012 PISA 2015

%* Batez

bestekoa %*

Batez

bestekoa %*

Batez

bestekoa %*

Batez

bestekoa %*

Batez

bestekoa

DBHko 2. maila 1,8 382 3,9 366 4,4 397 5,1 391 6,1 392

DBHko 3. maila 22,6 419 19,6 430 16,6 439 16,9 443 18,1 421

DBHko 4. maila 75,3 506 76,3 518 78,9 513 77,9 527 75,7 505

3.1.8.3.c. grafikoan, ikasmailarekiko adin-egokitasun egoeran dauden ikasleen eta errepikatutako

ikasleen (DBHko 3. edo 2. mailan eskolatuta) arteko aldeen bilakaera erakusten da. Ikus daitekeen

moduan, DBHko 4. mailako ikasleen eta DBHko 3. mailakoen artean egonkortasun handia dago

aldeetan; izan ere, edizio guztietan, puntuazio-aldea 85 puntu ingurukoa da (2009an izan ezik;

edizio horretan aldea 74 puntura murriztu zen).

Hala eta guztiz ere, bi ikasmailako atzerapena dutenekiko aldea aldakorragoa da; horrela,

DBHko 2. mailako ikasleek, 2015ean, edizio guztietakoen artetik puntuazio-alde baxuena dute, 113

puntu; horrek esan nahi du 2006an baino 39 puntu gutxiago lortu dituztela: urte horretan,

Zientzietarako konpetentzia izan zen arlo nagusia PISAn.

382 366

397 391 392

419 430

439 443

421

506 518

533 527

505

300

350

400

450

500

550

2003 2006 2009 2012 2015

3.1.8.3.b. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentziako emaitzen bilakaera ikasmailen arabera.

DBHko 2. maila DBHko 3. maila DBHko 4. maila

Page 68: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 68

3.1.8.3.d. grafikoan, komunitate autonomo guztien emaitza ikasleak eskolatuta dauden Bigarren

Hezkuntzako ikasmailaren arabera erakusten da, DBHko 4. mailako ikasleek lortutako

emaitzetatik abiatuta ordenatuta. Ikasmailarekiko adin-egokitasun egoeran dauden Euskadiko

ikasleek, hau da, DBHko 4. mailan daudenek, lortu dute komunitate autonomo guztien artetik

puntuaziorik baxuena. Era berean, DBHko 3. mailako Euskadiko ikasleak ere azken lekuan daude,

Andaluziarekin batera. Aldiz, Euskadiko DBHko 2. mailako ikasleak (15 urteko populazioaren

% 6,1 soilik ordezkatzen dutenak) tarteko egoeran daude.

Gogoratu behar da Euskadi dela, Kataluniarekin, Nafarroarekin eta Asturiasekin batera,

% 70eko baino altuagoko DBHko 4. mailako ikasleen ehunekoak dituen komunitateetako bat; hala

eta guztiz ere, Euskadiko emaitza Kataluniatik 18 puntura, Asturiasetik 26ra eta Nafarroatik 30era

dago. DBHko 3. mailako ikasleen artean, Euskadiren eta hiru komunitate autonomo horien arteko

aldea honakoa da: Kataluniarekin 22koa eta Nafarroarekin 28koa. Aldiz, DBHko 2. mailan

eskolatutako ikasleen puntuazioa hiru komunitate autonomo horietan maila berbereko ikasleek

lortutakoaren ia antzekoa da.

-84

-84

-74

-88

-87

-113

-136

-116

-152

-124

-160 -140 -120 -100 -80 -60 -40 -20 0

PISA 2015

PISA 2012

PISA 2009

PISA 2006

PISA 2003

3.1.8.3.c grafikoa. PISA. Errepikatutako ikasleek DBHko 4. mailan daudenekiko Zientizetarako konpetentzian izandako emaitzen aldearen bilakaera

2º ESO 3º ESO

416 411 397 399 406

392 408

384 400

388 406 404

393 392 380 379 381

392

466 458 464 455 449 451 456

444 443 439 450 446 443 439

426 423 421 421

550 549 547 541 536 535 532 531 529 525 525 524 523 523 515 514 512 505

350

400

450

500

550

600

3.1.8.3.d. grafikoa. PISA 2015. Zientzietarako konpetentziako emaitzak komunitate autonomoen eta eskolatutako ikasmailaren arabera (DBHko 4. mailako emaitzen arabera

ordenatuta).

DBHko 2. maila DBHko 3. maila DBHko 4. maila

Page 69: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 69

3.1.8.4. Emaitzak probako hizkuntzaren eta familia-hizkuntzaren arabera

PISA ebaluazioa egiteko, 2003tik erabakita zegoen A eta B ereduko ikasleek probak gaztelaniaz

egingo zituztela, familian gehienak gaztelania-hiztunak zirelako eta D ereduko ikasleek familia-

hizkuntzan egingo zituztela probak erabaki zen: euskal hiztunak izan edo gaztelania-hiztunak izan.

ISEI-IVEIk egindako ikerketetan oinarrituta, erabaki horren hipotesia honako hau zen: ikasle

elebidunek errendimendu hobea zutela ondoen menderatzen zuten hizkuntzan, hau da, "familia-

hizkuntzan", eta ikasleen konpetentzia mailak behera egiten zuela probak bigarren hizkuntzan,

probako hizkuntzan, egitean. Errendimenduan izandako aldeak ez ziren adierazgarriak izan edizio

bakar batean ere.

Atal honetan, emaitzen azterketa bereizia aurkezten da probako hizkuntzaren arabera eta

ikaslearen familia-hizkuntzaren arabera. Era berean, D ereduko ikasleei zuzendutako atal zehatza

barne hartzen da. Bertan, bi hizkuntza-aldagaien azterketa bateratua egiten da.

3.1.8.4.1. Emaitzak probako hizkuntzaren arabera.

Ikasle gehienek probak gaztelaniaz egin zituzten; hala ere, laginaren deskribapenean adierazi zen

moduan (ikus 2.3.5. atala), 2012tik 2015era % 9 puntuko jaitsiera dago proba gaztelaniaz egin

zuten ikasleen artean, eta ondorioz, euskaraz erantzun zuten ikasleen artean antzeko igoera izan

da.

Hurrengo grafikoan, PISA 2012 eta 2015eko edizioetan euskaraz eta gaztelaniaz egindako

probako emaitzen alderaketa erakusten da. Gainera, edizio bakoitzean hizkuntza horietan

erantzun zuten ikasleen ehunekoa ere jasotzen da. Proba gaztelaniaz egin zuten ikasleek, bi

edizioen artean, 22 puntuko beherakada izan zuten. Aldiz, proba euskaraz egin zutenek ia 30

puntu egin dute behera.

503,5

516,9

481,6 487,4

84

16

75

25

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

400,0

420,0

440,0

460,0

480,0

500,0

520,0

540,0

Gaztelania Euskara

3.1.8.4.1.a. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentziako emaitzak eta ehunekoa probako hizkuntzaren arabera.

PISA 2012

PISA 2015

2012 % ikasle

2015 % ikasle

- 29,5 - 21,9

Page 70: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 70

2012an, bi hizkuntza-bertsioen artean, puntuazio-aldea 13,4 puntukoa zen, euskaraz egin

zutenen mesedetarako; gainera, alde hori adierazgarria zen ikuspegi estatistikotik. 2015ean, aldea

5,8 puntura murriztu da eta dagoeneko ez da estatistikoki adierazgarria. Gogoan izan behar da

probako bi hizkuntza-bertsioen arteko aldeetan adierazgarritasunik ezaren egoera hori izan dela

2003tik 2009etara (ikus 3.1.8.4.1.b. grafikoa). 2012an, joera hori aldatu egin zen eta euskarazko

bertsioak, 2009ko emaitzekin alderatuta, 28 puntu egin zuen gora ezohiko moduan; 2015ean,

joera hori guztiz aldatu da eta ia 30 puntuko galera adierazgarria gertatu da3.

Jarraian, laginketako aldagaien araberako azterketa aurkezten da (sarea, hizkuntza-eredua eta

geruzak), probako hizkuntzaren arabera. Grafiko bakoitzean, ikaslearen puntuazioa eta ehunekoa

jasotzen da aldagai bakoitzean.

Hezkuntza-sareen arabera, ikusten da 2015ean, itunpeko sarean ez dagoela alde adierazgarririk

euskarazko eta gaztelaniazko bertsioen artean. Aldiz, sare publikoan 15,2 puntuko aldea dago. Sare

publikoan itunpeko sarean baino % 7,1 ikasle gehiagok egin zuten proba euskaraz.

3 Egindako barneko eta nazioarteko ikerketetatik ondorioztatzen zen bigarren hizkuntzan sortutako

ezagutzak hobeto adierazten zirela ikaslearen familia-hizkuntzan, menderatzen duen hizkuntzan, eta bere

konpetentzia maila txikitu egiten zela ikasleak probak bigarren hizkuntzan egiten zituenean. Horrela frogatu

zen PISA 2003, 2006 eta 2009an; horietan, bi taldeetako emaitzetako aldea ez zen adierazgarria eta PISA-L

izeneko ISEI-IVEIko ikerketako ondorioekin ere bat egiten zuen. PISA 2012 txostenean adierazi zen moduan,

euskarazko eta gaztelaniazko bertsioko emaitzen artean edizio horretan aintzat hartutako joera-aldaketak

hurrengo edizioetako probako hizkuntzaren arabera errendimenduaren bilakaerari arreta eskaintzea

eskatzen zuen. Ostera ere, 2015ean, probako bi hizkuntzen artean puntuazioak adierazgarriak ez izateko

ohiko joerara itzuli dira.

475 495 489 517 487 486 495 496 503 482

-10

0

-7

13

6

-16

-6

4

14

-600

-500

-400

-300

-200

-100

0

100

200

300

400

500

600

PISA 2003 PISA 2006 PISA 2009 PISA 2012 PISA 2015

3.1.8.4.1.b. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentziako aldeen bilakaera probako hizkuntzaren arabera.

Euskara Gaztelania Aldea

Page 71: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 71

Hizkuntza-ereduen arabera, A ereduko ikasle bakar batek ere ez zuen proba euskaraz egin eta

B ereduko ikasleen % 0,5ek soilik egin zuen proba euskaraz. D ereduan, populazioaren % 41

inguruk egin zuen proba euskaraz. Ondorioz, probako bi bertsioen arteko emaitzen alderaketa D

ereduan soilik ezar daiteke modu egokian, eta bistakoa denez, D ereduko euskarazko bertsioaren

emaitzak ia-ia bat egiten du Euskadiko batez bestekoarekin 3.1.8.4.a. grafikoan adierazitako

hizkuntza horretan.

Probako bi hizkuntzen arteko D ereduko emaitzetako aldea ez da estatistikoki adierazgarria.

483,4

468,2

491,8

491,5

29,2

70,8

22,1

77,9

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

400,0

410,0

420,0

430,0

440,0

450,0

460,0

470,0

480,0

490,0

500,0

Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania

Sare publikoa Sare itunpekoa

3.1.8.4.1.c. grafikoa. PISA 2015. Zientzietarako konpetentziako emaitzak eta ehunekoak probako hizkuntzaren eta sareen arabera.

Zientzietarako K. 2015 % ikasle

472,5

401,9

490,4 487,9

478,2

100

0,5

99,5

40,6

59,4

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

400,0

420,0

440,0

460,0

480,0

500,0

520,0

540,0

Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania

A eredua B eredua Modelo D

3.1.8.4.1.d. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentziako emaitzak eta ehunekoa probako hizkuntzaren eta ereduen arabera.

Zientzietarako K. 2015 % ikasle

Page 72: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 72

Jarraian, D ereduan Zientzietarako konpetentziako emaitzen bilakaeraren grafikoa aurkezten da

probako hizkuntzaren arabera. Ikus daitekeen moduan, bilakaerarekin bat egiten ez duen edizio

bakarra 2012koa da. Bertan, bi bertsioetan, 500 puntuak gainditu zituzten eta bi bertsioen arteko

aldea estatistikoki adierazgarria da. Gainerako edizioetan ez dago alde adierazgarririk.

Geruzen arabera, A eredu publikoan eta itunpeko sareko A eta B ereduetan??? (alguno sí) ez

zen izan proba euskaraz egin zuen ikaslerik. B eredu publikoan proba euskaraz egin zutenen

ehunekoa oso txikia izan zen, % 0,5ekoa; 6 ikasle soilik. Ondorioz, azterketa honetan, daturik

interesgarrienak D eredu publikoan eta itunpeko ereduan topatuko ditugu ostera ere.

Itunpeko D ereduan, ikasleen % 50ek proba euskaraz egin zuen eta D eredu publikoan % 35ek

egin zuen euskaraz. Geruza D publikoan 10 puntuko aldea dago bi hizkuntzetako emaitzen artean.

Aldiz, itunpeko D geruzan, alde hori 6 puntura iristen da; bi geruzetan euskarazko bertsioaren

mesedetarako. Hala eta guztiz ere, aztertutako hizkuntza-taldeen artean ez dago alde

adierazgarririk.

476

495

489

517

488

474

493 496 501

478

400

420

440

460

480

500

520

540

PISA 2003 PISA 2006 PISA 2009 PISA 2012 PISA 2015

3.1.8.4.1.e. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentziako emaitzen bilakaera D ereduan probako hizkuntzaren arabera.

Euskara Gaztelania

Page 73: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 73

3.1.8.4.2. Emaitzak familia-hizkuntzaren arabera.

Ikasleen familia-hizkuntzaren araberako azterketa hasi baino lehen, hainbat arlo gogoratu behar

dira:

- Hasteko, A eta B ereduetako ikasleek gaztelaniaz egin zituztela probak; izan ere, ia guztiek

gaztelaniaz hitz egiten dute familian (B ereduan, ebaluazioan parte hartu zuten ereduko

893ren artetik, 27 ikasle soilik dira familian euskaraz hitz egiten dutenak). D ereduan,

euskara familia arloan ohikotasunez erabiltzen den hizkuntza gisa identifikatu zutenek

soilik egin zuten proba euskaraz (haztatutako laginaren % 27,9k); aldiz, eredu horretako

gainerako ikasleek (% 69,2) gaztelaniaz erantzun zuten;

- eta bigarrenik, testuinguruko galdetegian ikasle bakoitzak hizkuntzari egindako

autoesleipenetik datorrela datua.

2.3.5. atalean, familian euskaraz eta gaztelaniaz hitz egiten duten ikasleen ehuneko haztatuak

ageri dira, baita PISA 2006tik egungo ediziora arte bi hizkuntza-taldeen bilakaera ere. 2015ean, 15

urteko populazioaren % 18,2 familiako euskal hiztuna da; aldiz, ehuneko hori % 27,9ra iristen da D

ereduko ikasleen artean.

Probako hizkuntza aztertzean ikusi dugun moduan, emaitzen hizkuntza-ikuspegitik egindako

azterketarik egokiena D ereduko geruzekin dago zehazki lotuta; izan ere, bertan topatzen ditugu

familia-hizkuntzaren eta probako hizkuntzaren arabera bereizitako emaitzak. A ereduko eta B

ereduko ikasle bakar batek ere ez zituen probak euskaraz egin; hori dela eta, emaitzak ezin ditugu

familia-hizkuntzaren edo probako hizkuntzaren arabera kontrastatu. Hori dela eta, D ereduko

ikasleen azterketan oinarrituko gara eta horien familia-hizkuntza (euskara, gaztelania edo beste

hizkuntza bat) eta probako aplikazio-hizkuntza (euskaraz edo gaztelaniaz) lotuko ditugu.

435

402

462

484 474

491 495 492 486

100

4

96

35

65

100 100

50 50

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

400,0

420,0

440,0

460,0

480,0

500,0

520,0

540,0

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

A publikoa B publikoa D publikoa A itunpekoa B itunpekoa D itunpekoa

3.1.8.4.1.f . grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentziako emaitzak eta ehunekoa probako hizkuntzaren eta geruzen arabera.

Zientzietarako K. 2015 % ikasle

Page 74: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 74

Hurrengo grafikoan, familia-hizkuntzaren araberako emaitza orokorrak ageri dira. Hiru

hizkuntza talde bereizten dira: familia-hizkuntza euskara dutenak, familia-hizkuntza gaztelania

dutenak eta familia-hizkuntza Beste hizkuntza bat dutenak; horrek euskara edo gaztelania ez den

beste familia-hizkuntza batean proba egin zutenak eta galdera horri erantzun ez zietenak biltzen

ditu (talde honetan biltzen den lagin aplikatuko 203 ikasletatik 43 soilik dira).

2012an ez zegoen alde adierazgarririk familia-hizkuntza euskara zutenen eta familia-hizkuntza

gaztelania zutenen artean, eta adierazgarritasun-gabezia hori mantendu egin da 2015ean ere. Beste

hizkuntza bat taldeko emaitzak beste hizkuntza taldeetakoak baino nabarmen baxuagoak dira.

Familia-hizkuntzako hiru taldeek puntuazioan behera egin dute 2012tik 2015era; familia-

hizkuntza gaztelania dutenek ia 27 puntu egin dute behera eta alde hori adierazgarria da; talde

euskaldunak berriz, 19 puntura arte egin du behera eta puntuazio-aldea ere adierazgarria da.

Jarraian, D ereduko ikasleen emaitzen azterketan oinarrituko gara eta emaitzak familia-

hizkuntzaren konbinaziotik (euskara, gaztelania, beste hizkuntza bat) eta probako hizkuntzatik

(euskara eta gaztelania) abiatuta alderatuko ditugu. Konbinazio honetatik, familia-hizkuntzako +

probako hizkuntzako bost hizkuntza talde sortzen dira:

- Gaztelania/Gaztelania: familia-hizkuntza gaztelania dutenak eta probak gaztelaniazko

bertsioan egin zituztenak dira. Talde honek D ereduko lagin haztatuaren % 53,7

ordezkatzen du.

- Euskara/Euskara: familia-hizkuntza euskara dutenak eta proben bertsioa euskaraz egin

duten ikasleak dira. Haztatutako laginaren % 24 da.

- Gaztelania/Euskara: talde honetan daude familia-hizkuntza gaztelania duten ikasleak, baina

proba euskaraz egin zutenak. Talde honek D ereduko laginaren % 16,3 ordezkatzen du.

- Euskara/Gaztelania: familia-hizkuntza euskara izanik, probetan gaztelaniazko bertsioa erabili

zuten ikasleak dira. Talde txikia da, lagin haztatuaren % 4,3 ordezkatzen du.

513,5 510,6 432,9

494,9 483,9 428,5

-18,6

-26,7

-4,4

-30,0

-20,0

-10,0

0,0

10,0

20,0

30,0

-550,0

-450,0

-350,0

-250,0

-150,0

-50,0

50,0

150,0

250,0

350,0

450,0

550,0

Euskara Gaztelania Beste hizkuntza bat-ED/EDE

3.1.8.4.2.a. grafikoa. PISA. Zientzietarako konpetentziako 2012-2015 emaitzak familia-hizkuntzaren arabera.

2012 2015 2012-2015 aldea

Page 75: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 75

- Beste hizkuntza bat/Gaztelania: hemen sartzen dira familia-hizkuntza ez euskara, ez

gaztelania ez duten ikasleak (gehienak ikasle atzerritarrak dira, baina badira familia-

hizkuntza katalana, galegoa edo valentziera dutela esan duten ikasleak ere) eta proben

gaztelaniazko bertsioa egin zuten. Talde honek haztatutako laginaren % 1,7 soilik

ordezkatzen du (aplikatutako laginean 27 ikasle soilik kalkulatu zituzten); hori dela eta,

hurrengo grafikoetan emaitza horiek sartu gabe daude. 3.1.8.4.2.a. grafikoan ikusi dugu oso

emaitza baxuak lortu dituela.

Hurrengo grafikoan, PISA 2015ean Zientzietarako konpetentzian bost hizkuntza talde horien

emaitzak biltzen dira. D ereduaren eta Euskadiren batez bestekoa ere biltzen da.

53,7

16,3

4,3

24,0

1,7

3.1.8.4.2.b. grafikoa. PISA 2015. D ereduko ikasleen ehunekoa hizkuntza taldeen, familia-hizkuntzaren eta

probako hizkuntzaren arabera.

Gaztelania + Gaztelania

Gaztelania + Euskara

Euskara + Gaztelania

Euskara + Euskara

Beste hizkuntzabat/Gaztelania

498,7 480,6 475,3 474,1 482,1 483,1

15,7

-2,5

-7,7 -8,9

-0,9

-20,0

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

-500,0

-400,0

-300,0

-200,0

-100,0

0,0

100,0

200,0

300,0

400,0

500,0

Eus + Eus Gaz + Gaz Gaz + Eus Eus + Gaz D* eredua Euskadi

3.1.8.4.2.c. grafikoa. PISA 2015. D ereduko ikasleen Zientzietarako konpetentziako emaitzak hizkuntza taldeen arabera: familia-

hizkuntza/probako hizkuntza.

Zientzietarako K. emaitzak Euskadiko batez bestekoarekiko aldea

Page 76: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 76

Euskara/Euskara taldeak soilik lortu ditu emaitzak Euskadiko batez bestekoaren gainetik

(+15,7). Gaztelania/Gaztelania taldeak, laginaren erdia baino gehiago ordezkatzen duenak, aurreko

taldearenak baino 18 puntu baxuagoko emaitzak lortu ditu. Probako hizkuntza eta familia-

hizkuntza bat ez datozen taldeak dira emaitzarik baxuenak dituztenak; bien artean puntuazio-aldea

oso txikia da eta ez da adierazgarria.

Jarraian, emaitza horiek PISA 2012ko edizioari dagozkion emaitzekin alderatuko ditugu.

Alderaketa horretan, arlo garrantzitsu bat kontuan izan behar da: 2012an eta 2015ean aplikatutako

lagineko ikasleen kopurua aintzat hartzen baldin bada, talde horietako batzuen ehunekoak aldatu

egingo dira edizio baten eta bestearen artean, hurrengo grafikoan islatzen den moduan4:

Aldaketa hauek hartzen dira aintzat: Gaztelania/Gaztelania taldeak, 2015ean, 2012an baino

% 10,5 ikasle gutxiago ditu. Aldiz, Gaztelania/Euskara taldeak % 15,5 egin du gora 2015ean. Beste bi

hizkuntza taldek % 2 baino zertxobait gehiago galdu dute edizio batetik bestera. Aldaketa hori

kontuan hartuta, 2012an eta 2015eko lau taldeen emaitzak hurrengo grafikoan ageri dira.

3.1.8.4.2.e. grafikoan, D ereduko ikasleen 2012ko eta 2015eko emaitzen alderaketa biltzen da,

betiere, aurrez aztertutako 4 taldeetan familia-hizkuntza eta probako hizkuntza-bertsioa kontuan

hartuta. D ereduaren eta Euskadiren arteko batez bestekoa biltzen da.

4 Grafiko honetako 2015eko ehunekoak ez datoz bat 3.1.8.4.2.b. grafikoan adierazitakoekin; izan ere, grafiko

honetan, bi edizioetan benetan aplikatutako lagineko datua erabiltzen da, eta aurreko grafikoan haztatutako

laginaren datuak erabiltzen dira.

62,6

1,8 8,6

26,9

52,2

17,3

6,0

24,5

1670

49

230

717

968

322

111

455

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

Gaz + Gaz Gaz + Eus Eus + Gaz Eus + Eus

3.1.8.4.2.d. grafikoa. PISA. D eredua 2012an eta 2015ean: ikasleak eta ehunekoa.

2012 ehunekoa 2015 ehunekoa 2012 ikasleak 2015 ikasleak

Page 77: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 77

Familia-hizkuntza gaztelania izan arren, proba euskaraz egin zuten ikasleak dira 2012tik 2015era

puntu gehien galdu dituztenak, 28,4 puntu hain zuzen. Gogoan izan behar da 2012an ikasle horiek

laginaren % 1,8 baino ez zirela, eta 2015ean % 17,3 zirela. Familia-hizkuntza gaztelania duten eta

proba ere hizkuntza horretan egin zuten ikasleek 26 puntu baino gehiagoko galera dute.

3.1.9. ALDAGAIEN BESTE AZTERKETA BATZUK.

3.1.9.1. Zientziekin zerikusia duten eskolaz kanpoko jarduerak.

PISA 2015ek zientziekin zerikusia duten eskolaz kanpoko jarduerei buruzko datuak biltzen ditu

ohiko curriculuma kontuan hartu gabe. Zientzien kasuan, oro har, ez dira modu arautuan soilik

irakasten eskola-ordutegian, baizik eta batzuetan, emandako curriculumeko eduki zientifikoetatik

harago doaz, haiek, oro har, natura-zientzietara mugatuta egoten baitira: espazioaren zientzia edo

astronomia, biologia, kimika, lurreko zientziak edo geologia eta fisika.

Ikastetxeetako zuzendaritzek bidalitako galdetegietan agerian jartzen da hainbat ikastetxek

curriculum ofiziala alde batera utzita, Zientzien inguruko hainbat jarduera eta tailer antolatzen

dituztela.

Hurrengo grafikoan, zuzendaritzak emandako informazioaren arabera, ikastetxeak berak

eskainitako eskolaz kanpoko jardueretan parte hartzen duen ikasleen ehunekoa adierazten da.

Antolatutako jarduerak 2 multzotan taldekatu dira:

- Zientzietako klubak edo tailerrak.

- Zientziei buruzko txapelketak edo lehiaketak.

Euskadiko, ELGAko eta Espainiako datuak biltzen dira grafikoan, beste ataletan erabilitako

konparaziorako erreferentzia gisa.

Euskadin, ikasleek, aztertutako zientzia-izaerako eskolaz kanpoko bi jarduera motatan,

ELGAren batez bestekoak eta Espainiako batez bestekoak baino gutxiago hartzen dute parte.

506,9 503,7 485,3 518,1 505,7 505,7 480,6 475,3 474,1 498,7 482,1 483,1

-26,3 -28,4

-11,2 -19,4 -23,6 -22,6

-30,0

-20,0

-10,0

0,0

10,0

20,0

30,0

-550,0-450,0-350,0-250,0-150,0

-50,050,0

150,0250,0350,0450,0550,0

Gaz + Gaz Gaz + Eus Eus + Gaz Eus + Eus D eredua Euskadi

3.1.8.4.2.e grafikoa. PISA. D ereduko ikasleen 2012ko eta 2015eko emaitzak Zientzietarako konpetentzian familia-hizkuntzaren eta probako hizkuntzaren arabera.

2012 2015 2012-2015 aldea

Page 78: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 78

Zientzietako tailerretan, Euskadiko ikasleek ELGAkoek baino % 34,4 puntu gutxiago eta Espainiako

batez bestekoak baino ia 11 puntu gutxiago hartzen dute parte. Antzeko zerbait gertatzen da

Zientzietako txapelketetan ere; bertan, Euskadiko ikasleen maiztasuna ELGAkoa eta Espainiakoa

baino % 28 puntu inguru txikiagoa da.

3.1.9.2. Ikasleek zientzietara begira duten jarrera, motibazioa eta interesa

Pertsona baten prestakuntza zientifikoak hainbat jarrera, sinesmen, motibazio-orientazio,

autoeraginkortasun eta balio barne hartzen ditu. Frogatuta dago zientziarekiko errespetuarekin

lotutako sinesmenak eta jarrerak modu positiboan daudela lotuta konpetentzia honetan ikasleek

duten errendimenduarekin (ELGA, 2007)5. Harreman hori elkarrekikoa da: zientziarekin zerikusia

duten sinesmenak eta jarrerak zientzietan errendimendu hobea izatearen ondorioa eta arrazoia

izan daitezke. PISA 2006an parte hartu zuten herrialdeen artetik 52tan (ELGAko herrialde guztiak

sartuta), zientziekiko interes orokor handiagoa zuten ikasleek emaitza hobeak lortu zituzten

zientzietan.

2006an, PISA testuingurua zabaldu egin zen, Zientzietarako konpetentzia eraikitzearen arloan gai

zientifikoetan eta teknologikoetan ikasleen erantzunen jokabidearekin lotutako alderdiak

txertatzeko. Beraz, 2006an, jokabideak bi modutara neurtu ziren: ikasleentzako galdetegiaren

bidez eta ikaslearen Zientzietarako konpetentzia proban txertatutako elementuen bidez. Aldeak

nabaritu ziren txertatutako galderen erantzunen eta ikasleen galdetegiko erantzunen artean.

Garrantzitsuagoa dena, txertatutako elementuek probaren iraupena luzatu zuten. Hori dela eta,

PISA 2015ean, jokabidearekin lotutako alderdiak ikasleen galdetegiaren bidez soilik neurtu dira.

Atal honetan, Euskadiko ikasleek zientziarekiko duten jokabide batzuk aztertzen dira, betiere,

ELGAko eta Espainiako batez bestekoarekin alderatuta. Zientziekiko interesa, zaletasuna eta beste

jokabide batzuk barne hartzen dira, baita ikasleek erakusten duten gogoa ere. Gainera,

5 ELGA (2007), PISA 2006: Science Competencies for Tomorrow’s World: Volume 1: Analysis, PISA, OECD

Publishing, París, http://dx.doi.org/10.1787/9789264040014-en.

4,9

39,3

15,7

38

66,5 65,6

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Euskadi ELGA Espainia

3.1.9.1.2.a. grafikoa. PISA 2015. Zientziekin lotutako eskolaz kanpoko jardueretan parte hartzen duen ikasleen ehunekoa.

Zientzien tailerrak

Zientzien gaineko lehiaketak

Page 79: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 79

zientzietako ibilbide profesionaletako itxaropenetan dituzten aldeak ere aztertzen dira, motibazio

intrintsekoa eta estrintsekoa zientziak ikasteko, eta ikasleek zientzietako beren gaitasunei buruz

duten pertzepzioa.

a) Zientziarekiko interesa

Lanpostu-itxaropenak zientziekin zerikusia duten lanetan

Jarraian, ikasleek galdera hauei eman dizkieten erantzunak aztertzen dira: Zer lan mota espero

duzu egitea 30 urte dituzunean?

Euskadiko ikasleen % 30ek zientziekin zerikusia duten lanpostuetan lan egiteko itxaropena

dute; ehuneko hori ELGAren batez besteko ehunekoa (% 24,5) baino % 5,5 altuago kokatzen da

eta Espainiakoa baino (% 28,6) % 1,4 altuago.

Euskadiko nesken (% 27,5) baino mutilen (% 32,6) ehuneko altuagoak espero ditu zientziekin

zerikusia duten lanak egitea. Lan mota horiek egiteko itxaropena duen Euskadiko mutilen

ehunekoa altuagoa da Espainiakoa (% 29,5) eta ELGAkoa (% 25) baino. Neskei dagokienez,

Euskadiko ehunekoa ELGAkoa (% 23,9) baino altuagoa da, baina Espainiakoa baino zertxobait

baxuagoa (% 27,8).

Ikus daiteke zientziekin zerikusia duten lanak egiteko itxaropena duten ikasleen ehunekoa

altuagoa dela Zientzietarako konpetentzian errendimendu maila altuagoa den heinean eta hori

gertatzen da Euskadin, Espainian eta ELGAn. Euskadin, Zientzietarako konpetentziaren 6ko

errendimendu mailan edo altuagoan dauden ikasleek zientziekin zerikusia duten lanak egitea

espero dute eta ikasleen % 14,3k konpetentzia horretan 2ko edo gutxiagoko errendimendu maila

dute. Nabarmendu beharrekoa da Zientzietarako konpetentzian errendimendu maila edozein izanda

ere, Euskadiko ikasleek Espainiako edo ELGAko ikasleek baino itxaropen handiagoak dituztela.

b) Zientziekiko motibazioa

Zientziekiko zaletasuna (motibazio intrintsekoa)

PISA 2015ean, beren motibazio intrintsekoari edo zientziarekiko zaletasunari buruzko

baieztapen jakin batzuekiko adostasun edo desadostasun mailaren inguruan galdetu zitzaien

ikasleei, baita gai zientifikoak ikasiz ondo pasatzen duten, zientziari buruz irakurtzea gustatzen

zaien, zientzietako gauzak ikastea gustatzen eta abar. Arlo honi buruz lortutako ikasleen

galdetegiaren informazioarekin, PISAk zientziekiko zaletasunaren indize bat sortu du.

Euskadik zientzia-gaiekiko batez besteko indize-interes negatiboa du (-0,05), Espainiakoa

(+0,03) eta ELGAkoa baino baxuagoa (+0,02).

Jarraian, zientziekiko zaletasun-indizearen eta Zientzietarako konpetentziako errendimenduaren

erlazioa ageri da kuartiletan banatuta.

Page 80: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 80

Ikus daiteke Euskadin, Espainian eta ELGAn, zientziekiko zaletasun-indizeak gora egin ahala,

errendimendua ere altuagoa dela. Bestalde, ikus daiteke muturreko errendimenduko (altua eta

baxua) kuartilen artean aldeak oso deigarriak direla.

Hurrengo taulan, Zientzietarako konpetentziako errendimenduaren kuartil altua eta baxua

aurkezten dira Euskadin, Espainian eta ELGAn zientziekiko dagoen zaletasun-indizearen arabera.

Herrialdea Batez bestekoa

Kuartil altua

Batez bestekoa

Kuartil baxua Aldea

Euskadi 531 446 85

Espainia 543 458 85

ELGA 538 463 75

Taulan, Zientzietarako konpetentzian, errendimenduko 75 eta 85 puntu arteko aldea nabari da

zientziekiko zaletasun-indize maila altuko eta maila baxuko kuartilean kokatutako ikasleen artean.

Euskadin aldea 85 puntukoa da, Espainiakoaren moduan.

Zientzia-gaiekiko interesa (motibazio intrintsekoa)

PISA 2015ean ikasleei galdetu zitzaien zenbat interesatzen zitzaizkien zientzia-gai jakin batzuk:

biosfera, mugimendua, indarra eta eraldaketa, unibertsoa eta horren historia eta abar. Erantzuteko

bosgarren aukeran “ez dakit zer den” markatzeko aukera ematen zitzaien. Ikaslearen informazio

horrekin guztiarekin, PISAk zientzia-gaiekiko intereses-indize bat egin du.

Euskadik zientzia-gaiekiko batez besteko interes-indize positiboa (0,04) du, ELGAkoaren

gainetik (0,00) eta Espainiakoren azpitik (+0,10).

Jarraian, zientzia-gaiekiko intereses-indizearen eta Zientzietarako konpetentziako

errendimenduaren erlazioa ageri da kuartiletan banatuta.

446

463 458

531 538 543

400

420

440

460

480

500

520

540

560

580

600

Euskadi ELGA Espainia

3.1.9.2.a. grafikoa. PISA 2015. Zientziekiko zaletasunaren indizea Euskadin, Espainian eta ELGAn Zientzietarako konpetentziako errendimenduaren kuartilen

arabera.

Maila baxua Maila ertain-baxua Maila ertain-altua Maila altua

Page 81: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 81

Aurreko grafikoan ikus daiteke zientzia-gaietan interes-indizea zenbat eta altuagoa izan,

zientzietako errendimendua orduan eta handiagoa dela. Hori gertatzen da Euskadin, Espainian eta

ELGAn. Hala eta guztiz ere, Espainian, zientzia-gaiekiko interes-indizea maila ertain-altuan maila

ertain-baxuan baino hobea den arren, errendimendua puntu bat baxuagoa da. Bestalde, ikus

daiteke muturreko errendimenduko (altua eta baxua) kuartilen artean aldeak oso deigarriak direla.

Hurrengo taulan, Zientzietarako konpetentziako errendimenduaren kuartil altua eta baxua

aurkezten dira Euskadin, Espainian eta ELGAn zientziekiko dagoen zaletasun-indizearen arabera.

Herrialdea

Batez

bestekoa

Kuartil altua

Batez bestekoa

Kuartil baxua Aldea

Euskadi 523 452 72

Espainia 531 467 65

ELGA 532 466 66

Taulan, Zientzia-kulturarako konpetentzian, errendimenduko 65 eta 72 puntu arteko aldea nabari

da zientziekiko zaletasun-indize maila altuko eta maila baxuko kuartilean kokatutako ikasleen

artean. Euskadin, alde hori ia 72 puntukoa da, altuena Espainiakoarekin (65) eta ELGAkoarekin

(66) alderatuz gero.

Zientziak ikasteko motibazio instrumentala (motibazio estrintsekoa)

PISAk ebaluatzen du ikaslea zientziak arrazoi pragmatikoak direlako dagoen ikasteko

motibatuta, ikasketak jarraitzeko erabilgarria izango zaiola nabaritzen duelako, bere ibilbide

profesionalerako edo beste helburu baterako. Horretarako, ikaslearen galdetegian galdetzen zaie

zer neurritan dauden ados edo ez dauden ados baieztapen jakin batzuekin, hauekin esate baterako:

merezi duela zientzietako ikasgaietan ahalegina egitea horrek aurrerago egin nahi duen lanbiderako

balioko diolako, zientziak ikasgaian ikasi dituen gauza askok lana bilatzen lagunduko diola eta abar.

Ikasleek galdera horiei emandako erantzunekin, PISAk motibazio instrumentaleko indizea prestatu

du zientziak ikasteko.

452 466 467

523 532 531

400

420

440

460

480

500

520

540

560

580

600

Euskadi ELGA Espainia

3.1.9.2.b grafikoa. PISA 2015. Zientzia-gaiekiko interes-indizea Euskadin, Espainian eta ELGAn Zientzietarako konpetentziako errendimenduaren kuartilen

arabera.

Maila baxua Maila ertain-baxua Maila ertain-altua Maila altua

Page 82: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 82

Euskadik motibazio instrumentaleko batez besteko indize positiboa (+0,19) du, ELGAren batez

besteko indizearen gainetik (+0,14) eta Espainiakoaren azpitik (+0,26).

Jarraian, zientziak ikasteko motibazio instrumentaleko indizearen eta zientzietako

errendimendu mailaren arteko erlazioa ikus daiteke, kuartilen arabera.

Zientziak ikasteko motibazio instrumentaleko indize handiena duten ikasleek dute

errendimendurik altuena Zientzietarako konpetentzian. Gainerako egoeretan ez da jokabide-eredu

uniformerik antzematen.

Hurrengo taulan Zientzietarako konpetentziaren errendimenduko kuartil altuak eta baxuak

aurkezten dira aurkeztutako herrialdeetan eta komunitate autonomoetan zientziak ikasteko

dagoen motibazio instrumentaleko indizearen arabera.

Herrialdea

Batez

bestekoa

kuartil altua

Batez bestekoa

kuartil baxua Aldea

Euskadi 522 472 50

Espainia 530 487 43

ELGA 518 493 25

Taulan, Zientzietarako konpetentzian, errendimenduko 50 eta 25 puntu arteko aldea nabari da

zientziak ikasteko motibazio instrumentaleko indize maila altuko eta maila baxuko kuartilean

kokatutako ikasleen artean. Euskadik du alderik handiena muturreko errendimendu-kuartilen

artean (50 puntu), eta ELGAk txikiena (25 puntu).

c) Norberaren gaitasunaren pertzepzioa zientziei dagokienez

Autoefikazia

Ikasleen galdetegian, ikasle bakoitzak zientziekin zerikusia duten zeregin jakinetarako bere ustez

duen gaitasun mailari buruz galdetzen zaio. Honelako galderak dira: osasunarekin zerikusia duen

gai bati buruz aldizkari-artikulu baten azpian dagoen arazo zientifikoa identifikatzea, azaltzea

472

493 487

522 518 530

400

420

440

460

480

500

520

540

560

580

600

Euskadi ELGA Espainia

3.1.9.2.c. grafikoa. PISA 2015. Zientziak ikasteko motibazio instrumentaleko indizea errendimenduko kuartilen arabera Zientzietarako konpetentzian herrialde

eta komunitate autonomo batzuetan.

Maila baxua Maila ertain-baxua Maila ertain-altua Maila altua

Page 83: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 83

zergatik lurrikarak eremu batzuetan besteetan baino maizago gertatzen diren, aurresatea

ingurumen-aldaketak zer neurritan eragingo dien espezie jakin batzuen biziraupenari eta abar.

Ikasleek galdera mota horiei emandako erantzunekin, PISAk autoefikazia-indizea prestatu du.

Euskadik du autoefikaziaren batez besteko indizerik baxuena (-0,34). Espainiak ere indize

negatiboa du (-0,14); ELGAk, ordea, positiboa du (+0,04).

Jarraian, autoefikazia-indizearen eta Zientzietarako konpetentziako errendimendu mailaren

arteko erlazioa erakusten da kuartiletan banatuta.

Aurreko grafikoan ikus daiteke zientziekin zerikusia duten gaietan parte-hartze indizea zenbat

eta handiagoa izan, Zientzietarako konpetentziako errendimendua orduan eta handiagoa dela. Hori

gertatzen da Euskadin, Espainian eta ELGAn. Bestalde, ikus daiteke muturreko errendimenduko

(altua eta baxua) kuartilen artean aldeak oso handiak direla.

Hurrengo taulan Zientzietarako konpetentziaren errendimenduko kuartil altuak eta baxuak

aurkezten dira aukeratutako herrialdeetan eta komunitate autonomoetan zientziak ikasteko duten

autoefikazia-indizearen arabera.

HERRIALDEA

Batez

bestekoa

Kuartil altua

Batez bestekoa

Kuartil baxua Aldea

Euskadi 522 452 70

Espainia 537 461 76

ELGA 534 466 68

Taulan, Zientzietarako konpetentzian, errendimenduko 68 eta 76 puntu arteko aldea nabari da

zientzietako autoefikazia-indizearen maila altuko eta maila baxuko kuartilean kokatutako ikasleen

artean. Euskadik 70 puntuko aldea du muturreko errendimenduko bi kuartilen artean (altua eta

baxua).

3.1.9.3. Arlo metodologikoak eta didaktikoak

452 466 461

522 534 537

400

420

440

460

480

500

520

540

560

580

600

Euskadi ELGA Espainia

3.1.9.2.d. grafikoa. PISA 2015. Autoefikazia-indizea Euskadin, Espainian eta ELGAn Zientzietarako konpetentziako errendimenduaren kuartilen arabera.

Maila baxua Maila ertain-baxua Maila ertain altua Maila altua

Page 84: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 84

Ikasleen galdetegian, arlo metodologikoekin eta irakaskuntza-ikaskuntzakoekin zerikusia duten

hainbat gai galdetzen dira. PISAk jarraian aztertzen diren indize batzuk eginez aztertu ditu galdera

horiek.

Ikerketan oinarritutako zientzietako irakaskuntza-ikaskuntza praktiketako indizea

Ikaslearen galdetegian galdetzen zaie zientzietako eskoletan zer maiztasunekin gertatzen diren

hurrengo gauza hauek. Esate baterako, ikasleari bere ideiak azaltzeko aukera ematen zaio, ikasleak

esperimentu praktikoak egiten ditu laborategian, ikerketari buruzko elkarrizketak gauzatzen dira,

egin dituen esperimentuaren ondorioak ateratzeko eskatzen zaio eta abar. Ikasleek galdera horiei

emandako erantzunekin, PISAk ikerketan oinarritutako zientzietako irakaskuntza-ikaskuntzako

praktiken indizea egin du.

Kasu honetan, Euskadiko batez besteko indizea negatiboa (-0,34) da eta aztertutako

herrialdeetako eta komunitate autonomoetako baxuenetako bat da; Madrilgo (-0,37) eta Gaztela

eta Leongo (-0,37) batez besteko indizeen gainetik soilik kokatzen da.

Indize honek Zientzietarako konpetentzietan emaitzekiko erlazio zertxobait negatiboa erakusten

du bai ELGAko herrialdeekin egindako azterketan, bai komunitate autonomo guztien datuekin

egindakoan eta aukeratutako herrialde eta komunitate autonomo batzuekin egindako azterketan.

Euskadin ikusten da indize honetan kuartil baxuenean kokatzen den ikasleak, konpetentzia

honetan, kuartil altuenean kokatzen denak baino 9 puntu gehiagoko batez bestekoa duela.

Irakaskuntza-indizea zientzietako irakasleek zuzenduta

Ikaslearen galdetegian galdetzen zaie zientzietako eskoletan zer maiztasunekin gertatzen diren

hurrengo gauza hauek. Esate baterako, irakasleak kontzeptu zientifikoak azaltzen ditu, irakasleak

kontzeptu bat frogatzen du, eskola osoaren eta irakasleen artean elkarrizketa bat gauzatzen da eta

abar. Ikasleek gai horiei emandako erantzunekin, PISAk irakasleek zuzendutako zientzietako

irakaskuntza-indizea egin du.

Kasu honetan, Euskadiko batez besteko indizea negatiboa da (-0,01) eta ELGAren batez

besteko indizea baino zertxobait baxuago dago (0,00). Aztertutako herrialdeen eta komunitate

autonomoen artetik, Euskadiko batez besteko indizea Irlandakoaren (-0,02), Gaztela eta

Leongoaren (-0,02), Frantziakoaren (-0,05) eta Alemaniakoaren (-0,23) gainetik dago.

Indize honek Zientzietarako konpetentzian emaitzekiko erlazio positibo samarra erakusten du

bai ELGAko herrialdeen datuekin egindako azterketan, bai aukeratutako herrialdeekin eta

komunitate autonomo guztien datuekin egindakoan. Hala eta guztiz ere, komunitate autonomo

guztiekin egindako azterketaren kasuan, kontrako joera nabari da.

Indize honetako kuartil altuenean kokatzen diren Euskadiko ikasleek kuartil baxuenean

kokatzen diren ikasleek baino batez beste 32 puntu gehiagoko indizea dute.

Feed-backen pertzepzio-indizea zientzietan

Ikaslearen galdetegian galdetzen zaie zientzietako eskoletan zer maiztasunekin gertatzen diren

hurrengo gauza hauek. Esate baterako, irakasleak bere errendimenduaren gaineko informazioa

ematen dio ikasleari, errendimendua nola hobetu dezakeen esaten dio, ikaskuntzako helburuak

Page 85: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 85

nola lortu gomendatzen dio... Ikasleek gai horiei emandako erantzunekin, PISAk zientzietako feed-

back pertzepzio-indizea egin du.

Kasu honetan, Euskadiko batez besteko indizea positiboa da (0,06) eta ELGAren batez besteko

indizea baino zertxobait altuxeago dago (-0,01). Aztertutako herrialdeen eta komunitate

autonomoen artetik, Euskadiko batez besteko indizea Nafarroakoaren (0,07), Kataluniakoaren

(0,10), Portugalgoaren (0,12) eta Espainiakoaren (0,13) gainetik dago.

Indize honek Zientzietarako konpetentzietan emaitzekiko erlazio negatiboa erakusten du bai

ELGAko herrialdeetako datuekin egindako azterketan, bai komunitate autonomo guztien datuekin

egindakoan eta aukeratutako herrialde eta komunitate autonomo batzuekin egindako azterketan.

ELGAko herrialdeen kasuan, Zientzietarako konpetentzian, indizearen eta emaitzen arteko erlazioa

da ahulena.

Kasu honetan, Euskadiko ikasleek aztertutako gainerako herrialdeen eta komunitate

autonomoen kontrako joera erakusten du; izan ere, zientzietan feed-backen batez besteko

pertzepzio-indizearen eta Zientzietarako konpetentziako errendimenduaren arteko erlazioa

positiboa da. Indize honetako kuartil altuenean kokatzen diren Euskadiko ikasleek kuartil

baxuenean kokatzen diren ikasleek baino batez beste 32 puntu gehiagoko indizea dute.

Irakaskuntzako egokitze-indizea zientzietan

Ikasleen galdetegian, ikasleei galdetu zaie zer maiztasunekin gertatzen den zientzietako

eskoletan irakasleak ikasgaia gelako beharretara eta ezagutzetara egokitzea, ikasleari banaka

laguntzea gai bat edo ariketa bat ulertzeko zailtasunak dituenean, eta azkenik, zer maiztasunekin

aldatzen duen egitura gaia ikasle gehienentzat ulertzeko zaila denean. Ikasleek gai horiei emandako

erantzunekin, PISAk zientzietako irakaskuntzaren egokitzapen-indizea egin du.

Kasu honetan, Euskadiko batez besteko indizea positiboa da (0,07) eta ELGAren batez besteko

indizea baino altuago dago (-0,01). Aztertutako herrialdeen eta komunitate autonomoen artetik,

Euskadiko batez besteko indizea Madrilgoaren (0,09), Nafarroakoaren (0,10), Portugalgoaren

(0,12), Espainiakoaren (0,13) eta Gaztela eta Leongoaren (0,14) azpitik dago.

Indize honek Zientzietarako konpetentzian emaitzekiko nahiko erlazio negatiboa erakusten du

bai ELGAko herrialdeen datuekin egindako azterketan, bai aukeratutako herrialdeekin eta

komunitate autonomo guztien datuekin egindakoan. Zientzietarako konpetentzian indizearen eta

emaitzen arteko erlazioa zorrotzagoa da azterketa komunitate autonomo guztien datuekin eginda.

Kasu honetan, aztertutako herrialdeen eta komunitate autonomoen jokabideak ez du eredu

argirik jarraitzen. Indize honetako kuartil altuenean kokatzen diren Euskadiko ikasleek kuartil

baxuenean kokatzen diren ikasleek baino batez beste 8 puntu gehiagoko indizea dute.

Ondorioa

Herrialde eta komunitate autonomo jakin batzuetan, lau indize horien azterketatik eta

Zientzietarako konpetentzian emaitzekin duen korrelaziotik, ez da ondorioztatu 2015ean

konpetentzia honetan emaitzen jaitsiera azalduko duen informaziorik.

Aipatu den moduan, indize horietako batzuek aztertutako herrialdeetako eta komunitate

autonomoetako emaitzetan duten eraginak ez ditu eredu egonkorrak jarraitzen; batzuetan,

korrelazio positibo arina ikusten da, eta besteetan, korrelazio negatiboa.

Page 86: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 86

Page 87: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 87

PISA 2015EKO EMAITZAK ETA PISA 2012KO EMAITZEKIKO ALDEAK.

LABURPENA.

ZIENTZIETARAKO KONPETENTZIA.

Euskadin Zientzietarako konpetentzian 2015eko emaitza (483,1 puntu) 2012koa baino

nabarmenki apalagoa izan da (23 puntuko aldea), eta, baita ere, 2006koa baino apalagoa (12

puntuko aldea). Konpetentzia hau urte hartan izan zen lehenengoz PISA ebaluazioaren arlo

nagusia. Euskadiko puntuazioa ELGAko herrialdeetako batez bestekoa eta Espainiako batez

bestekoa baino nabarmenki apalagoa izan da.

ELGAKO herrialde gehienetan, eta baita autonomia erkidego askotan ere, puntuazioak jaitsi

egin dira 2012tik 2015era. ELGAKO nazioarteko batez bestekoa 8 puntu jaitsi da. ELGAko 39

herrialdeen arteko 7ek bakarrik hobetu dituzte emaitzak bi ebaluazio horien artean.

Euskadiko emaitzen aldakortasuna, 95 eta 5 pertzentileetako puntuazioen arteko aldea,

baxua da, eta horrek adierazten du Euskadiko hezkuntza-sistema ekitate handikoa dela,

nazioarteko batez bestekoa baino askoz handiagokoa. Hala ere, bikaintasun-sistema

bilakatzeko emaitzak hobetu egin beharko lirateke.

Euskadin errendimendu-maila baxuetako ikasleen ehunekoa igo egin da 2012ko

% 11,7tik 2015eko % 20ra, 2020 adierazle europarretik (% 15) urrundu delarik. Hala ere,

2015 ehunekoa ELGAko herrialdeetako batez bestekoa (% 22) baino txikiagoa izan da.

Itunpeko sareko emaitzak (492 puntu) sare publikokoak (473 puntu) baino nabarmenki

hobeagoak izan dira, baina ISEK indizeak emaitzetan duen eragina kentzen denean

desagertzen da alde adierazgarria. Hala ere, itunpeko sarean 2012tik 2015era 27 puntuko

jaitsiera izan da, sare publikoan izan den jaitsiera (18 puntu) baino 9 puntu handiagoa.

A eredu publikoko batez bestekoa 2015ean 472 puntukoa izan da, eta 2012ko

puntuazioarekiko puntu gehien galdu duen irakasteredua izan da. Ebaluazio honetan

puntuaziorik altuena (490 puntu) B ereduan lortu da, 19 puntuko jaitsiera izan den arren.

Azkenik, D ereduko puntuazioa (482 puntu) batez bestekotik oso hurbil geratu da, eta

puntuazio-jaitsiera (24 puntu) ere Euskadiko batez bestekoaren parekoa izan da. 2015eko

ebaluazioan ez da alde nabarmenik egon hiru irakastereduetako puntuazioen artean.

Puntuazioak geruza guztietan jaitsi dira 2012tik 2015era, A eredu publikoaren kasuan izan

ezik, eredu horretan puntuazioa mantendu egin baita. Jaitsierarik handiena (38,5 puntu)

itunpeko A ereduan gertatu da, eta hurrena (24 puntu) itunpeko B eta D ereduetan eta D

eredu publikoan. Errendimendu-maila baxuetako ikasleen ehunekoa antzekoa da (% 20

ingurukoa) geruza guztietan.

Euskadin ISEK indizea jaitsi egin da 2012ko 0,03tik 2015eko -0,25era. Euskadin 2015eko

emaitzak eta maila sozio-ekonomikoa eta kulturala kontuan izanik espero zitezkeenak oso

antzekoak dira.

Ikasleen sexuari dagokionez, ez dago alde nabarmenik nesken eta mutilen puntuazioen

artean, 480 eta 486 puntu hurrenez hurren. Bi sexuen arteko aldea 2012an nabarmena izan

zen (9 puntu), baina 6 puntura murriztu da 2015ean. Bai neskek bai mutilek 20 puntu baino

gehiagoko jaitsiera izan dute 2012tik 2015era.

Ikasmailarekiko adin-egokitasunak, ohi den bezala, eragin handia izan du emaitzetan:

2015ean 84 puntuko aldea izan da DBHko 4. mailan dauden ikasleen eta irakasmaila bat

atzeraturik doazenen ikasleen artean; DBHko 2. mailan dauden ikasleekiko aldea 113

Page 88: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 88

puntukoa izan da. 2012tik 2015era DBHko 3. mailako ikasleek eta 4. mailako ikasleek 22

puntu inguru jaitsi dute puntuazioa. DBHko 2. mailakoek, berriz, hobekuntza txiki bat (0,6

puntu) izan dute. Autonomia erkidego guztien arteko puntuaziorik apalena Euskadiko DBHko

3. eta 4 mailako ikasleek lortu dute.

Probako hizkuntzari dagokionez, ez da alde nabarmenik egon proba euskaraz eta

gaztelaniaz egin duten ikasleen artean. Proba euskaraz egin duten ikasleen puntuazioan

2012tik 2015era 30 punturainoko jaitsiera handia izan da, eta 22 punturainokoa proba

gaztelaniaz egin duten ikasleen puntuazioan.

Familia-hizkuntzari dagokionez, ez da alde nabarmenik egon etxean euskaraz hitz egiten

duten eta etxean gaztelaniaz hitz egiten duten ikasleen puntuazioen artean, 2012an gertatu

zen bezala. Bi ikasle-multzo horietako puntuazioak jaitsi egin dira 2012tik 2015era, 27 puntu

etxean euskaraz hitz egiten duten ikasleen kasuan eta 19 puntu etxean gaztelania erabiltzen

duten ikasleen kasuan.

Euskadiko ikasleek ELGAko herrialdeetako eta Espainiako ikasleek baino askoz maiztasun

txikiagoarekin hartzen dute parte zientziari lotutako eskolaz kanpoko jardueretan.

Euskadiko ikasleen % 4,9k bakarrik hartzen du parte zientzia-tailerretan, ELGAko

herrialdeetako ikasleen % 39,3k parte hartzen duelarik. Zientzia-lehiaketetan Euskadiko

ikasleen % 38k parte hartzen du, eta ELGAko herrialdeetan, ikasleen % 66,5ek.

Page 89: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 89

3.2. IRAKURTZEKO KONPETENTZIA

3.2.1. EMAITZA OROKORRAK ETA BILAKAERA

Konpetentzia honetan, esan daiteke, emaitzek lehengoan jarraitzen dutela eta ez dela

aldaketarik izan euskal ikasleen konpetentzia mailan. 2015ean eskuratutako puntuazioa 2012koa

baino 7 puntu baxuagoa den arren, aldea ez da adierazgarria; izan ere, 2015ean 4,7koa izan da

errorea. Aurreko urteetan bai, izan dira alde handiagoak eta hala ere, aldea ez zen estatistikoki

adierazgarria; 2003ko eta 2006ko emaitzen artean, adibidez, 10 puntuko aldea zegoen.

2015eko emaitza alderatzen badugu konpetentzia hau ebaluazioaren arlo nagusi izan zen urteko

(2009) emaitzarekin, ikus daiteke aldea 3 puntukoa dela eta ez dago alde adierazgarririk bi

puntuazioen artean.

Hurrengo bi grafikoetan, Euskadiko, ELGAko eta Espainiako batez besteko puntuazioak

alderatu ditugu eta errorea eta aldeen adierazgarritasuna erakuste dira.

497 487 494 498 491

300

350

400

450

500

550

600

2003 2006 2009 2012 2015

3.2.1.a. grafikoa. PISA. Irakurmenako emaitzen bilakaera.

494

481

497 492

461

487 493

481

494 496

488

498 493

496 491

430

440

450

460

470

480

490

500

510

ELGA/Espainia/Euskadi ELGA/ Espainia/Euskadi ELGA/ Espainia/Euskadi ELGA/ Espainia/Euskadi ELGA/ Espainia/Euskadi

3.2.1.b. grafikoa. PISA. Irakurtzeko konpetentziako emaitzen bilakaera: ELGA-Espainia-Euskadi.

Page 90: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 90

3.2.1.c. grafikoan ikus daiteke nola Euskadik azterketan lagin propioarekin parte hartu duen bost

edizioetan ELGAko emaitzen eta Euskadikoen arteko aldea ez den adierazgarria izan. Aldiz,

Espainiako batez besteko emaitzei dagokienez, Euskadiren puntuazioa altuagoa izan da era

adierazgarrian 2003tik 2012ra, baina 2015ean berdindu egin dira estatistikoki.

3.2.1.d. grafikoan, 2015eko edizioan parte hartu duten ELGAko herrialde guztietan lortutako

batez besteko puntuazioak jaso ditugu, baita 17 komunitate autonomoen emaitzak ere. Grafikoan,

batez besteko puntuazioaz gain, ebaluatutako populazioaren batez bestekorako % 95eko

konfiantza tarteak ikus daitezke. Koloreko zutabe bertikalarekin nabarmendu dugu Euskadiko

konfiantza-tartea.

Ez dago alde adierazgarririk Euskadiko emaitzen eta Austria, Belgika, Txekia, Danimarka,

Frantzia, Islandia, Italia, Letonia, Portugal, Espainia, Suedia, Suitza, Erresuma Batua, Estatu Batuak,

ELGAko batez bestekoa, UE 28ren batez bestekoa eta Aragoi, Asturias, Balear Uharteak,

Kantabria, Gaztela-Mantxa, Katalunia, Valentziako Komunitatea, Galizia eta Errioxakoen artean.

ELGAko eta EB28ko herrialde gehienek Irakurmena eskalako 3. mailari dagokion tartean

dagoen batez besteko puntuazioa lortu dute; hau da, 480 eta 553 puntu arteko puntuazioa..

Euskadi, 491 puntu lortuta, eskalako 3. mailan dago.

497 487 494 498 491 494 492 493 496 493 481 461

481 488 496

0

100

200

300

400

500

600

PISA 2003 PISA 2006 PISA 2009 PISA 2012 PISA 2015

3.2.1.c. grafikoa. PISA. Irakurtzeko konpetentziako emaitzen bilakaera: Euskadi-ELGA-Espainia.

Euskadi ELGA Espainia

Page 91: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 91

3.2.1.d. grafikoa. PISA 2015. ELGAko herrialdeek Irakurmenean lortutako puntuazioak eta % 95eko

konfiantza-tartea populazioaren batez bestekoarentzat.

400 425 450 475 500 525 550 575

ELGA/OCDE (492)

EB 28 (494)

Mexiko (423)

Turkia (428)

Eslovakiar Errepublika (452)

Txile (458)

Grezia (467)

Hungaria (469)

Extremadura (475)

Andaluzia (478)

Israel (478)

Luxenburgo (481)

Islandia (481)

Kanariar Uhartea (482)

Balear uharteak (484)

Italia (484)

Austria (484)

Murtzia (486)

Txekiar Errepublika (487)

Errioxa (490)

Euskadi (491)

Suitza (492)

Espainia (495)

Estatu Batuak (496)

Asturias (497)

Erresuma Batua (497)

Portugal (498)

Belgika (498)

Valentziako Erkidegoa (499)

Gaztela - Mantxa (499)

Frantzia (499)

Katalunia (499)

Danimarka (499)

Suedia (500)

Kantabria (500)

Australia (502)

Herbehereak (502)

Eslovenia (505)

Polonia (505)

Aragoi (506)

Galizia (509)

Alemania (509)

Zeelanda Berria (509)

Norvegia (513)

Nafarroa (514)

Japonia (515)

Korea (517)

Estonia (519)

Madril (520)

Irlanda (520)

Gaztela eta Leon (521)

Finlandia (526)

Kanada (526)

2. maila 3. maila 4. maila

Page 92: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 92

3.2.2. BATEZ BESTEKO PUNTUAZIOEN ARTEKO ERLAZIOA ETA

ALDAKORTASUNA (95-5 PERTZENTILEN ARTEKO ALDEA)

Atal honetan, kalkulatutako batez besteko puntuazioen eta aldakortasunaren arteko erlazioa

ezartzen da, eta 95 eta 5 pertzentilen batez besteko puntuazioen arteko aldeari dagokio.

Hezkuntza-sistema ontzat hartzen da batez besteko puntuazio altuak lortzeaz gain, aldakortasun

baxua duena; hau da, puntuazio altueneko ikasleen (95eko pertzentila) eta baxuenekoaren (5eko

pertzentila) artean alde handirik ez dagoenean, horrek adierazten du sistema homogeneoa dela.

Grafiko honetan ELGAko herrialde guztien eta komunitate autonomo guztien zerrenda bildu

dugu. Lau koadrante bereizi ditugu, eta erdian dago ELGAko batez bestekoa.

- Eskuineko goiko koadrantea; bertan daude emaitzak batez bestekotik gora dituzten eta

aldakortasun baxua duten herrialdeak; hezkuntza arloko bikaintasun gisa har litekeen

egoera da. Herrialde hauek ditugu: Estonia, Kanada, Irlanda eta Finlandia eta 10

komunitate autonomo; tartean hauek: Gaztela eta Leon, Madril, Nafarroa eta Galizia.

- Ezkerreko goiko koadrantea; emaitza altuak, baina muturretako pertzentilen arteko alde

handiagoa duten herrialde eta komunitateak daude, eta beraz, homogeneotasuna txikiagoa

da. Hemen ditugu Korea, Norvegia, Alemania eta beste herrialde eta komunitate batzuk.

Koadrante honetan ez dago komunitate autonomorik.

- Eskuineko beheko koadrantea; bertan daude batez bestekoaren azpitik dauden emaitzak eta

aldakortasuna duten herrialde eta komunitateak. Sistema ekitatiboak dira, baina

puntuazioari dagokionez erdipurdikoak. Euskadi eskuineko koadranteak bereizteko

lerroan dago. Atal honetan daude 6 komunitate autonomo eta Italia eta Letonia

herrialdeak.

- Azkenik, ezkerreko beheko koadrantean, emaitza okerrenak eta homogeneotasun

gutxieneko hezkuntza-sistemak daude. Koadrante honetan ez dago komunitate

autonomorik, baina herrialde hauek daude: Luxenburgo, Islandia eta Txekia, besteak beste.

Euskadik aldakortasun nahiko baxua du (288), grafikoan ageri diren komunitate eta herrialde

guztiak aintzat hartuta. ELGAko batez bestekoa eta komunitate autonomo batzuetakoa (Aragoi,

Murtzia, Galizia, Asturias, Extremadura, Kanariak eta Errioxa) baino aldakortasun baxuagoa du

Euskadik. Aldakortasun horrek adierazten du nahiko sistema ekitatiboa dugula, baina emaitzak

(491 puntu) hobetu egin beharko lirateke bikaintasunezko sistema bihurtzeko.

Page 93: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 93

3.2.3. EMAITZAK ERRENDIMENDU MAILEN ARABERA

Hurrengo grafikoan 2012an eta 2015ean ebaluatutako ikasleen ehunekoa ageri da, PISAk

konpetentzia honetan ezarritako errendimendu mailetako bakoitzean kokatuta, eta bi ehunekoen

arteko aldea ere bai. II. eranskinean Irakurtzeko konpetentziaren errendimendu mailen deskribapen

osoagoa topa dezakegu.

Konpetentzia honetan, puntuazio-galera erdiko mailetan, 3 eta 4, eta 1a. mailan dago

kontzentratuta. 2012an, Euskadi PISAk errendimendu baxuko mailetan, 2020 adierazlean

jasotakoetan, kokatutako ikasleen % 15etik behera zegoen. 2015ean, berriz, helburu horren

gainetik jarri zen berriro. Bikaintasunezko mailetan igoera txiki bat izan da.

Andaluzia

Aragoi

Asturias

Balear U.

EUSKADI Kanariar U.

Kantabria

Gaztela-Leon

Gaztela-Mantxa

Katalunia Valentziako E.

Extremadura

Galizia

Errioxa

Madril

Murtzia

Nafarroa

Australia

Austria

Belgika

Kanada

Txile

Txekiar Errepublika

Danimarka

Estonia

Finlandia

Alemania

Grezia Hungaria

Islandia

Irlanda

Italia

Japonia Korea

Letonia

Luxenburgo

Mexiko

Herbehereak

Zeelanda B.

Norvegia

Polonia Portugal

Eslovakiar Errepublika

Eslovenia

Espainia Suedia

Suitza

Turkia

Erresuma Batua

Estatu Batuak

EU28

400

420

440

460

480

500

520

540

560

220240260280300320340360

Ira

kurt

zeko

ko

np

eten

tzia

ko e

mai

tzak

PIS

A 2

01

5

Aldakortasuna (5eko pertzentila-95eko pertzentil) Irakurtzeko konpetentzian

3.2.2.a. grafikoa. PISA 2015. ELGAko herrialdeen eta komunitate autonomoen banaketa Irakurtzeko konpetentzian eskuratutako puntuazioaren arabera eta emaitzen sakabanatze

maila.

ELGA

Aldakortasun txikiago

Emai

tza

ho

bea

k

Page 94: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 94

Jarraian Euskadiko eta ELGAko ehunekoen bilakaera ikus daiteke konpetentzia honetako

errendimendu maila bakoitzean. Alderaketa errazago egiteko, lau taldetan banatu dira zazpi

errendimendu mailak: bikaina, altua, ertaina eta baxua.

Errendimendu maila baxuetan dauden euskal ikasleen ehunekoa beti egon izan da ELGAko

herrialdeen batez bestekoaren azpitik, baita 2015ean ere; ELGAk maila horietan ehunekoa 2

puntutan handitu baitu eta % 20ra iritsi baita. Aurreko edizioetan, Euskadiren eta ELGAren

ehunekoen arteko distantzia ehuneko 2 eta 4 punturen artean zegoen, eta 2015ean, berriz, 3

puntukoa izan da aldea, Euskadiren eta ELGAren datua handitu egin baita. PISAk mailen inguruan

egiten duen deskribapenaren arabera, maila honetan daudenak honetarako bakarrik dute

gaitasuna: informazio esplizituko pieza independente bat edo gehiago aurkitzeko; gai ezagun bati

buruzko testu batean gai nagusia edo egilearen helburua zein den jakiteko; edo testuko

informazioaren eta eguneroko gaiei lotutako ezagutza partekatuaren arteko lotura sinplea egiteko.

Normalean, testuan eskatzen den informazioa nabarmena izaten da eta konpetentziaren inguruko

informazio gutxi izaten da, edo batere informaziorik ez. Irakurlea zereginean eta testuan

garrantzitsuak diren faktoreak aintzat hartzera bideratuta egoten da, esplizituki.

Bikaintasuneko mailetan, Euskadi beti ELGAko ehunekoen azpitik egon izan da. Edizio

guztietan, 2003an izan ezik, bikaintasun mailan dauden euskal ikasleak ELGAko batez bestekoaren

erdia inguru dira.

1 3,5

9,9

23,5

35

22,1

4,6

0,4 0,6 3,8

13,0

25,5

31,9

19,7

5,0

0,4

-0,4 0,3 3,1 2,0

-3,1 -2,4 0,4 0,0

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

40

-1 maila 1b. Maila 1a. Maila 2. maila 3.maila 4.maila 5.maila 6. maila

3.2.3.a. grafikoa. PISA2015. Irakurtzeko konpetentzia. Ikasleen ehunekoa errendimendu mailen arabera 2012-2015 eta aldeak.

2012 2015 2015-2012 aldea

BIKAINTASUN MAILA

2012: %5 2015: %5,4

MAILA BAXUA

2012: %14,4 2015: %17,4

Page 95: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 95

Azkenik, hurrengo orrialdeko 3.2.3.c. grafikoan, ELGAko herrialde guztien, EBko guztizkoaren

eta komunitate autonomo guztien errendimendu mailen araberako banaketa ikus daiteke,

errendimendu maila baxuetan dauden ikasleen ehuneko handienetik txikienera ordenatuta.

Euskadik errendimendu baxuko mailetan dituen ehunekoak (% 18) antzekoak dira hauekin

alderatuta: EBko batez bestekoa (% 19), Belgika, Estatu Batuak, Suedia, Australia, Herbehereak,

Erresuma Batua, Zeelanda Berria, Portugal eta Murtzia, Balear Uharteak, Errioxa eta Asturias

komunitateak. Baina urrun dago herrialde eta komunitate hauetatik: Irlanda (% 10), Finlandia

(% 12), Gaztela eta Leon (% 9), Madril (% 10) eta Nafarroa (% 11).

Bikaintasuneko mailetan, grafikoan hala ikusten da, Euskadiren ehunekoa txikiagoa da Gaztela

eta Leon, Madril, Nafarroa, Galizia, Aragoi eta Asturias komunitateena eta ELGAko herrialdeena

baino, Alemania, Grezia, Hungaria, Txile, Eslovakia, Turkia eta Mexiko salbu.

17 18 15 14 17 19 20 19 18 20

54 59 60 59 57 52 51 53 53 51

23 19 20 22 20

21 21 21 21 20

7 4 4 5 5 8 9 8 8 8

0

20

40

60

80

100

2003 2006 2009 2012 2015 2003 2006 2009 2012 2015

Euskadi . ELGA

3.2.3.b. grafikoa. PISA. Ikasleen ehunekoaren bilakaera errendimendu mailen arabera, Irakurmenean: Euskadi-ELGA

Bikaintasun maila 5-6 Maila altua 4 Erdi maila 2-3 Maila baxua 1

Page 96: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 96

28 27

18 20 18 17 15 16 16 14 16 14 15 13

15 15 14 14 13 13 14 14 13 12 12 12 13 13 13 11 13 12 12 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 10 10 9 9 8 8 8 8 8 7

0

11 11

9 7 8 8

8 8 6 7

5 6 6 6

5 5 5 5 5 5 4 4 5 5 4 5 4 4 4 5 4 4 3 4 4 3 3 3 4 3 3 3 3 3 3 3 2 3 2 2 2 2 2

0

2 2

4 1 1 2 3 2

1 2 1 2 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1

1

1 1 1

1

0

34 33

26 30

24 25

22 22

27 23 26 26

23 19

26 25

23 23 23 21

26 27

23 22 24

21 22 24 26

21 23 23 24

21 23 23 24 23

20 24

22 25

22 19 22 20 22

18 20 19 22 21 21

0

20 21

25 27

27 27

24 25

29 27

29 27

28 24

29 29

28 28 28

27 31 31

28 27

32 28 27

28 32

26 30 33 32

28 33

30 32 33

29 33

31 33

32 29

32 30

33 30

31 30

31 32 33

0

4 6 14

12 17 16

19 19

17 20

18 18

19 23

19 19

20 21 21

23 19 18

21 22

21 22 23

20 20

22 22

22 22

24 22

23 22 23

24 21

23 21

24 25

26 26

26 28

28 27

25 26 27

0

1 3

2 4 4

8 7

3 6 4

6 7

10 5 5 7 7 8 8

4 4

8 8

5 9 9 8

5 11

7 6 5

10 6

8 6 6

10 6 7 5 7

11 7

10 8

12 9

12 10 9

9 0

60 40 20 0 20 40 60 80 100

Mexiko

Turkia

Eslovakiar Errepublika

Txile

Hungaria

Grezia

Israel

Luxenburgo

Extremadura

Austria

Andaluzia

Islandia

Txekiar Errepublika

Frantzia

Kanariar Uhartea

Italia

ELGA/OCDE

Suitza

EB 28

Belgika

Murtzia

Balear uharteak

Estatu Batuak

Suedia

Errioxa

Australia

Herbehereak

Erresuma Batua

Euskadi

Zeelanda Berria

Portugal

Asturias

Espainia

Alemania

Katalunia

Eslovenia

Danimarka

Kantabria

Norvegia

Gaztela - Mantxa

Polonia

Valentziako Erkidegoa

Aragoi

Korea

Galizia

Japonia

Nafarroa

Finlandia

Madril

Kanada

Estonia

Irlanda

Gaztela-Leon

3.2.3.c. grafikoa. PISA 2015. ELGAko eta komunitate autonomoetako ikasleen

banaketa Irakurtzeko konpetentziako errendimendu mailaren arabera.

1. Maila <1a. Maila <1b. Maila 2. Maila 3. Maila 4. Maila 5. Maila

Page 97: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 97

3.2.4. EMAITZAK LAGINAREN ALDAGAIEN ARABERA: HEZKUNTZA SAREA

ETA HIZKUNTZA EREDUAK

Hurrengo grafikoan ikus daitezke 2012an eta 2015ean ebaluatutako ikasleek eskuratutako

puntuazioaren arteko aldeak, hiru aldagai kontuan hartuta: hezkuntza-sarea, hizkuntza-eredua eta

ikasleak eskolatuta dauden geruza. Hiru aldagaietan, lagin haztatuari egin zaizkio azterketak.

Hezkuntza-sareak aintzat hartuta, 2015ean, Irakurmenean, sare publikoko emaitzak itunpeko

sarekoak baino baxuagoak dira, era adierazgarrian. Hala ere, 2012ko eta 2015eko edizioetako

aldeak aztertuta ikusten da puntuazioan izandako galera ia osoa itunpeko sarean izandako

puntuazio-galerak sorrarazitakoa dela. Sare publikoan, hurrengo puntuan aztertuko ditugun

geruzei dagozkien datuek erakusten duten moduan, D ereduko ikasleek bakarrik izan dute

beherakada.

Hizkuntza-ereduka aztertuta, Irakurmenean ez dago alde adierazgarririk 2015eko hiru

eredutako emaitzen artean.

2012-2015 alderaketa eginda, puntuazio-galera D ereduan dago kontzentratuta eta jaitsiera B

eredukoaren bikoitza baino handiagoa da eta A eredukoaren boskoitza. Kontuan izanik D ereduak

ebaluatutako laginaren erdia baino gehiago (% 61,6) ordezkatzen duela, eredu honek puntuazio-

galerari egindako ekarpena oso handia da.

Laginaren bi aldagai hauetan errendimendu mailaren arabera egindako azterketa dago hurrengo

bi grafikoetan adierazita. Hezkuntza-sareei erreparatuta, itunpeko sareak, % 13,4 lortuta, sare

publikoak baino ehuneko ia 8 puntu gutxiago ditu maila baxuetako ikasleetan. Bikaintasun mailetan,

itunpeko sareak sare publikoak baino ia ehuneko 3 puntu gehiago ditu.

498 479 514 485 508 497 491 479 502 483 504 488

-7 0

-12

-2 -4

-10

-15

-10

-5

0

5

10

15

600,0

400,0

200,0

0,0

200,0

400,0

600,0

Euskadi Publikoa Itunpekoa A eredua B eredua D eredua

Sarea Eredua

3.2.4.a. grafikoa. PISA 2015. Irakurtzeko konpetentzia. 2012ko eta 2015eko puntuazioen arteko aldeak hezkuntza-sarearen eta hizkuntza-ereduaren arabera.

2012 2015 Aldea

Page 98: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 98

Errendimendu mailak hizkuntza-ereduen arabera aztertuta ikusten da B ereduak dituela balio

onenak, bai maila baxuetan behintzat (A ereduak baino 9 puntu gutxiago eta D ereduak baino

ehuneko 4,3 puntu gutxiago). Bikaintasuneko mailetan ere berdina gertatzen da. A ereduak baino

ia ehuneko bi puntu gehiago ditu B ereduak eta D ereduak baino 3 puntu pasatxo gehiago.

3.2.5. EMAITZAK GERUZEN ARABERA

Geruzen arabera, Irakurtzeko konpetentzian, itunpeko geruzek sare publikokoak baino

emaitza hobeak eskuratu dituzte 2015ean, baina aldea da ez da kasu guztietan estatistikoki

adierazgarria. Hala erakusten du ondorengo taula honek:

5,8

15,4

27,4

31,1

16,5

3,6

0,3

3,4

11,0

24,1

32,6

22,3

6,3

0,5

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

-1 maila 1. maila 2. maila 3.maila 4.maila 5.maila 6. maila

3.2.4.b. grafikoa. PISA 2015. Irakurtzeko konpetentzia. Ikasleen ehunekoa errendimendu mailen eta hezkuntza-sarearen arabera.

PUBLIKOAK ITUNPEKOAK

5,7

17,2

24,7

28,2

18,5

5,4

0,4 3,3

10,4

24,3

31,6

22,7

7,1

0,5

4,7

13,3

26,2

32,8

18,6

4,1

0,3 0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

-1 maila 1. maila 2. maila 3.maila 4.maila 5.maila 6. maila

3.2.4.c. grafikoa. PISA 2015. Irakurtzeko konpetentzia. Ikasleen ehunekoa errendimendu mailen eta hizkuntza-ereduaren arabera.

A eredua B erdua D eredua

BIKAINTASUN MAILA

A eredua: %5,8 B eredua: %7,6 D eredua: %4,4

MAILA BAXUA

A eredua: %22,9 B eredua: %13,7 D eredua: %18

BIKAINTASUN MAILA

Publikoak: %3,9 Itunpekoak: %6,8

MAILA BAXUA

Publikoak: %21,2 Itunpekoak: %13,4

Page 99: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 99

Irakurtzeko konpetentzian geruzen artean dauden aldeen adierazgarritasuna.

A publikoa B publikoa D publikoa Itunpeko A Itunpeko B Itunpeko D

A publikoa =

B publikoa = = = =

D publikoa = = =

Itunpeko A = = = =

Itunpeko B = =

Itunpeko D = = = =

Taula ezkerretik eskuinera irakurri behar da. : %95eko alde adierazgarri positiboa.

: %95eko alde adierazgarri negatiboa.

= : % 95eko alde adierazgarririk ez dago.

Ikus daitekeen moduan A publikoa ereduak bakarrik ditu alde adierazgarriak gainerako

geruzekin, B publikoarekin izan ezik. B eta D eredu publikoen emaitzak itunpeko B geruzenak

baino baxuagoak dira, era adierazgarrian. Itunpeko geruzen artean ez dago estatistikoki

adierazgarri den alderik.

2012 eta 2015eko edizioak alderatuta, galera handienak itunpeko hiru geruzetan izan dira,

batez ere A eta D ereduetan (laginaren % 37 ordezkatzen dute) eta gutxixeago B ereduan (galera

orokorrean eragin handia duen arren, lagin osoaren % 21,8 ordezkatzen baitu). Geruza publikoek

puntuazioaren beherakadari egiten dioten ekarpena txikixeagoa da eta lehen aipatu dugun

moduan, D geruza publikoari bakarrik dagokio.

3.2.5.b. grafikoan azalduko dugu geruza bakoitzean errendimendu mailak nola dauden banatuta.

Errendimendu maila baxuetan, A geruza publikoak ikasleen % 34 du, eta itunpeko A geruzak,

berriz, % 17. B publikoa maila horietako ikasleen % 25era iristen da. Itunpeko sarean eredu horrek

berak duenaren (% 12) bikoitza baino gehiago. Azkenik, D eredu publikoak ikasleen % 19 ditu

maila hauetan; hau da itunpeko D geruzak (% 16) baino ehuneko 3 gehiago. Beraz, A ereduko

498 419

462 490 516 519 508 491 444 469 483 502 510 494

-7

26

7

-7 -14

-9 -13

-30

-20

-10

0

10

20

30

600,0

400,0

200,0

0,0

200,0

400,0

600,0

Euskadi A publikoa B publikoa D publikoa Itunpeko A Itunpeko B Itunpeko D

Geruza

3.2.5.a. grafikoa. PISA 2015. Irakurtzeko konpetentzian. 2012an eta 2015ean puntuazioan izandako aldeak geruzen arabera.

2012 2015 Aldea

Page 100: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 100

geruzen artean dago distantziarik handiena eta atzetik du B eredua. D ereduan daude gertuen bi

geruzetako ehunekoak.

Bikaintasun mailei dagokienez, geruzen arabera ikusi dugun jokabideak beheko mailetan

deskribatutako joera berdina du: tarte handiak A ereduko geruzetako ehunekoen artean (% 1,2

publikoa/% 8 itunpekoa) eta B eredukoen artean ere bai (% 3,3 publikoa/% 8,4 itunpekoa). D

ereduko geruzen artean dagoen tartea ez da hain nabarmena: % 4,2 publikoa eta % 4,8 itunpekoa.

3.2.5.1. TITULARTASUNA, EREDUAK ETA GERUZAK ALDAGAIEN

LABURPENA

Hurrengo grafikoan PISA 2012 eta PISA 2015en emaitzen arteko aldeak ikusiko ditugu lehen

aztertutako hiru aldagaiei begiratuta: titulartasuna edo hezkuntza-sarea, hizkuntza-ereduak (ikusi

dugu lehen ere, laginketako aldagaiak izan dira) eta hezkuntzako geruzak (laginketako aldagai ez

den arren, euskal hezkuntza-sistema hobeto aztertzeko aukera ematen digu).

Grafikoan gehitu dugu bi edizioen artean Euskadin izandako batez besteko aldea eta emaitzei

lotutako alde hori erreferentzia gisa hartuta, aldeak komunitateko batez bestekoa gainditzen duten

kasu guztiak adierazi ditugu.

Zenbait ondorio atera daitezke grafikoa aztertuta:

- Sare publikoan, batez ere D ereduan daude puntuazio-galera handienak, beste bi geruza

publikoek errendimenduan hobera egin baitute 2015ean, baina kontuan izan behar da

sarean A eta B ereduek % 17 baino gutxiago osatzen dutela.

- Itunpeko sarean izan ditu konpetentzia honek jaitsierarik handienak. Itunpeko geruza

guztietako puntuazio-galerak gainditu egiten du Euskadiko galeren batez bestekoa eta A

eta D ereduek bikoiztu egin dute.

- Hala ere eta puntuazioan beherakadak izan diren arren, ikuspegi estatistikotik begiratuta,

komunitatearen 2015eko batez besteko puntuazioa 2012koaren berdina da.

9

25

31

25

9

1 0

6

19

33

25

15

3

0

5

14

26

32

17

4

0

4

13

22

30

23

7

1 3

9

23

33

24

8

1

4

12

26

33

20

4

0 0

5

10

15

20

25

30

35

40

-1 maila 1. maila 2. maila 3.maila 4.maila 5.maila 6. maila

3.2.5.b. grafikoa. PISA 2015. Irakurtzeko konpetentzian. Ikasleen ehunekoak errendimendu mailen eta geruzen arabera.

A publikoa B publikoa D publikoa A itunpekoa B itunpekoa D itunpekoa

BIKAINTASUN MAILA MAILA BAXUA

Page 101: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 101

3.2.6. ERRENDIMENDUARI LOTUTAKO FAKTOREAK

Hezkuntza-sistema baten errendimendua ez dago ikasleen emaitzei begiratuta bakarrik

neurtzerik; ezta modu isolatuan eta testuingurutik aterata hartzen diren emaitzei bakarrik

begiratuta ere. Horregatik, ebaluatutako konpetentzietan eskuratutako emaitzei lotuta

garrantzitsuenak iruditu zaizkigun aldagai eta faktore batzuk aztertu ditugu atal honetan.

Askotarikoak dira ikasleen errendimenduari eragiten dioten faktoreak: batetik, faktore sozial,

ekonomiko eta kulturalak daude, bai herrialdeenak, bai herrialde bakoitzeko hezkuntza-

sistemenak; bestetik, ikastetxeen, ikasleen eta haien familia-inguruaren ezaugarriei lotutakoak.

3.2.6.1. Emaitzak ISEKen arabera

A) ISEKen eta emaitzen arteko lotura: Euskadi, ELGA eta komunitate autonomoak.

Hurrengo grafikoan ISEKen eta ELGAko herrialdeek eta komunitate autonomoek Irakurtzeko

konpetentzian izandako emaitzen arteko lotura dago adierazita. Aurreko edizioetan bezala, batez

besteko puntuazioen eta ISEKen arteko korrelazioa positiboa da; hau da, ISEK balioa zenbat eta

altuagoa izan, orduan eta emaitza hobeak. Lerro diagonal urdinak, erregresio-zuzena esaten zaion

horrek, ISEKi lotuta, herrialde edo komunitate batengandik zer puntuazio espero den adierazten

du. Era berean, lerro bertikal eta horizontal etenen bidez puntuazioa eta ELGAko batez besteko

ISEK daude adierazita. Oro har, PISAren arabera, ikasle batek eskuratutako batez besteko

puntuazioen aldakortasunaren % 38,8 azaltzen du indize horrek.

Diagonalaren gainetik dauden herrialde eta komunitate guztiek ISEKi lotuta haiengandik espero

denaren gainetik dauden emaitzak eskuratu dituzte eta, alderantziz, berriz, erregresio-zuzenaren

azpitik daudenek. Euskadi diagonala baino goraxeago dago eta horrek adieraziko luke Euskadiren

emaitzak bertako egoera sozioekonomikoari lotuta legozkiokeenak baino altuxeagoak direla.

Aztertzen ari garen konpetentzia honetan, komunitate autonomo guztiak daude erregresio-

zuzenaren gainetik, baina ISEK baxuagoa duten komunitate autonomo batzuek emaitza altuagoak

lortu dituzte; adibidez, Gaztela eta Leonek, Gaztela-Mantxak eta Galiziak.

-6,7

-0,4

-11,8

-1,9 -3,5

-9,5

25,8

6,9

-7,1

-14,2

-9,1 -13,1

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

Eusk

adi

Pu

blik

oa

Itu

np

eko

a

A e

red

ua

B e

red

ua

D e

red

ua

A p

ub

liko

a

B p

ub

liko

a

D p

ub

liko

a

Itu

np

eko

A

Itu

np

eko

B

Itu

np

eko

D

Sarea Eredua Geruza

3.2.5.1.a. grafikoa. PISA. PISA 2012 eta 2015en arteko aldeak Irakurtzeko konpetentzian lagineko aldagaien arabera.

Page 102: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 102

Herrialde eta komunitate batzuek haien ISEK mailari begiratuta haiengandik esperotako

emaitzak baino askoz altuagoak eskuratu dituzte Irakurtzeko konpetentzian; adibidez, Japoniak,

Estoniak eta Finlandiak. Beste batzuetan, aldiz, alderantzizkoa gertatu da; hala nola Luxenburgon,

Austrian, Eslovakian, Grezian eta Islandian. Azken horrek du, hain zuzen, ELGAko ISEK altuena.

B) Emaitzak ISEK mailen arabera (kuartilak) PISA 2012an eta PISA 2015ean.

Ikasleak haien ISEKen arabera lau taldetan banatu dira eta hemen ikusiko ditugu lau maila

horien emaitzak. Aurreko grafikoan ikusi dugun moduan, argi ikusten da bi datuen arteko

korrelazioa, puntuazioaren eta ISEKen artekoa, alegia: ISEK maila altueneko ikasleek lortu dituzten

emaitzak indize horren maila baxuena duten ikasleek lortutakoak baino 48 puntu gorago daude.

Irakurtzeko konpetentzian, ISEK maila altuaren eta gainerako mailen artean eta maila ertain-

altuaren eta maila baxuenaren artean bakarrik da aldea adierazgarria.

ELGA UE 28

Alemania

Australia

Austria

Belgika

Kanada

Korea

Txile

Danimarka

Eslovakiar Errepublika

Eslovenia

España Estatu Batuak

Estonia

Finlandia

Frantzia

Grezia Hungaria

Irlanda

Islandia

Israel

Italia

Japonia

Luxenburgo

Norvegia Zeelanda B.

Herbehereak Polonia

Portugal Erresuma Batua

Txekiar E.

Suedia

Suitza

Euskadi

Andaluzia

Aragoi

Asturias

Balear uharteak

Valentziako E.

Kanariar U.

Kantabria

Gaztela eta Leon

Gaztela - Mantxa Katalunia

Extremadura

Galizia

Madril

Murtzia

Nafarroa

Errioxa

R² = 0,2568

420

440

460

480

500

520

540

560

-1,00 -0,80 -0,60 -0,40 -0,20 0,00 0,20 0,40 0,60 0,80 1,00

PIS

A 2

01

5 P

un

tuaz

ioa

Ira

kurt

zeko

ko

np

eten

tzia

n

ISEK (Indize sozioekonomico eta kulturala)

3.2.6.1.a. grafikoa. PISA 2015. ISEKen eta ELGAko herrialdeek eta komunitate autonomoek Irakurtzeko konpetentzian eskuratutako puntuazioaren arteko lotura.

Page 103: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 103

Aipatu dugu lehen ere aldagai honek 2012an eta 2015ean izandako balioak alderatzean kontuan

izan behar dela Euskadiko batez besteko ISEK ezberdina izan dela 2012an (+0,03) eta 2015ean (-

0,25) eta, beraz, hori indizearen maila bakoitzeko batez besteko ISEKen ikusten da. Hurrengo bi

grafikoen bidez alderatu egin daitezke 2015eko emaitzak eta 2012koak, ISEK mailen arabera:

- 2015ean, askotarikoak izan dira egoerak: asko jaitsi da ISEK altua eta ertain-baxua

mailetako emaitza, 14-15 puntu. Aldiz, maila baxuan dauden ikasleek 2012ko emaitzari

eutsi diote. Okertzea, beraz, nahiz eta askoz proportzio txikiagoan izan, Zientzietarako

konpetentzian adierazitako bi maila horietan gertatu da; hau da, altuan eta ertain-baxuan.

- ISEKek aldakuntza garrantzitsua izan du indizearen lau mailetan. Bi edizioen arteko alderik

handiena maila baxuan izan da eta maila altuan daude ISEK datuak elkarrengandik gertuen.

- Datu hauek berriro erakusten dute proba honen emaitzetan bikaintasunak bilakaera

negatiboa izan duela; izan ere, maila altuko ikasleek galdu dute ISEK maila gutxien 2012tik

2015era, baina haien errendimendu mailak bilakaera negatiboa izan du.

464,4

482,1

497,3

515,2

-1,09

-0,48

-0,12

0,50

-1,2

-1

-0,8

-0,6

-0,4

-0,2

0

0,2

0,4

0,6

430

440

450

460

470

480

490

500

510

520

Maila baxua Maila ertain-baxua

Maila ertain-altua Maila altua

3.2.6.1.b grafikoa. PISA 2015. Irakurtzeko konpetentziako emaitzak ISEK mailen arabera

2015eko emaitzak 2015eko ISEKa

465,1

497,0 503,6

528,9

464,4

482,0

497,3

515,2

-0,57

-0,16

0,13

0,67

-1,09

-0,48

-0,12

0,50

-1,20

-0,90

-0,60

-0,30

0,00

0,30

0,60

0,90

1,20

400

420

440

460

480

500

520

540

ISEK maila baxua ISEK maila ertain-baxua

ISEK maila ertain-altua ISEK maila altua

3.2.6.1.c. grafikoa. PISA. 2012ko eta 2015eko Irakurtzeko konpetentziako emaitzen alderaketa ISEK mailen arabera.

2012ko Irakurmena 2015eko Irakurmena 2015eko ISEKa 2015eko ISEKa

Page 104: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 104

3.2.6.2. Emaitzak ikaslearen sexuaren arabera

PISAk ebaluatutako hiru konpetentzietatik honetan ikusi izan ditugu mutilen eta nesken

puntuazioen arteko alde gehien, nahiz eta PISA ebaluazioaren edizioek aurrera egin ahala distantzia

txikitu egin den. Ondorengo grafikoak erakusten du mutilek baino puntuazio hobea eskuratu

dutela neskek Irakurtzeko konpetentzian, bai 2012an, bai 2015ean, baina bi edizioetako datuen

arteko distantzia txikitu egin da. 2012an 30 puntukoa izan zen eta 2015ean 15koa.

ELGAko herrialdeetan, batez beste, irakurmenean nesken alde zegoen aldea 12 puntu txikitu

zen PISAn 2009tik 2015era: mutilen errendimendua hobetu egin zen, batez ere, emaitza onenak

eskuratutakoen artean, eta neskena, berriz, okertu egin zen, batez ere emaitza okerrenak

eskuratutakoen artean.

Bi edizioen artean puntuazioan izandako jaitsierak oso intentsitate ezberdina izan du sexu

batekoen eta bestekoen artean. Neskak 12 puntu jaitsi dira eta mutilak 2 puntu.

-0,7

-14,9

-6,3

-13,7 -0,52

-0,32

-0,25

-0,17

-16,0

-14,0

-12,0

-10,0

-8,0

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

ISEK maila baxua ISEK maila ertain-baxua

ISEK maila ertain-altua ISEK maila altua

-0,60

-0,50

-0,40

-0,30

-0,20

-0,10

0,00

3.1.6.1.d. grafikoa. PISA. 2012tik 2015erako aldeak Irakurtzeko konpetentzian eta ISEK mailetan.

Irakurtzeko K. 2012-15 emaitzen arteko aldeak 2012-15 ISEKen arteko aldeak

513 501

483 486

498 491

400

420

440

460

480

500

520

2012 2015

3.2.6.2.a. grafikoa. PISA. 2012ko eta 2015eko Irakurtzeko konpetentzian emaitzak ikasleen sexuaren arabera.

NESKA MUTILA Euskadi

Page 105: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 105

Ondorengo grafikoan ikusten da mutilen eta nesken puntuazioak Euskadik bere lagin

propioarekin parte hartu zuen lehen ediziotik izandako eboluzioa eta emaitzen ezberdintasuna.

2015ean izan zuen sexuen arteko puntuazioak serie osoko distantziarik laburrena. Aldea erdia

baino gehiago murriztu da 2003an izandako aldearekin alderatuta. 2015ean mutilek lortutako

puntuazioa da altuena 2012koarekin batera, eta neskek, berriz, etengabeko puntuazio-galera izan

dute; 18 puntukoa 2003tik 2015era.

Laginaren aldagaika eginiko azterketek erakusten dute nesken emaitzak, bai sareen, bai ereduen

arabera, mutilenen gainetik daudela kasu guztietan. Distantziarik handiena D ereduan dago. D

ereduan, bi sexuen arteko aldea ia 23 puntukoa da, nahiz eta beste bi ereduetako puntuazioen

arteko distantzia 13 puntutik gorakoa izan.

Geruzen arabera, distantziak aldakorrak dira: A itunpekoa geruzan, aldea 30 puntura (altuena)

iritsi da eta B publikoan 9,5 puntura (baxuena). D publikoa eta D itunpekoa geruzetan, nesken

batez bestekoak 21 puntutik gorako aldearekin gainditzen du mutilena.

519 506

513 513 501

474 469 477

483 481

-45 -37 -36

-30

-20

-50

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

400

450

500

550

PISA 2003 PISA 2006 PISA 2009 PISA 2012 PISA 2015

3.2.6.2.b. grafikoa. PISA. Irakurtzeko konpetentzian emaitzen bilakaera sexuaren arabera.

NESKA MUTILA Aldea

20,1 17,7

21,9

13,1 14,1

22,9

-14,3

9,5

21,6

30,0

14,7

24,8

-25,0

-15,0

-5,0

5,0

15,0

25,0

35,0

Pu

blik

oa

Itu

np

eko

a A B D

A p

ub

liko

a

B p

ub

liko

a

D p

ub

liko

a

Itu

np

eko

A

Itu

np

eko

B

Itu

np

eko

D

Euskadi Sarea Eredua Geruza

3.2.6.2.c. grafikoa. PISA 2015. Nesken puntuazioen diferentzia mutilek lortutakoekin alderatuta Irakurtzeko konpetentzian laginaren aldagaien arabera.

Page 106: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 106

Hurrengo grafikoan errendimendu mailen arabera eginiko banaketa ikus daiteke, ikasleen

sexuaren arabera.

2 errendimendu mailara iristen ez den mutilen ehunekoa % 21,6ra iristen da, errendimendu

baxuko nesken ehunekoa baino ehuneko 8 zertxobait gehiago. Mutilak gainditu egiten dituzte

neskek bikaintasun mailetan.

3.2.6.3. Emaitzak ikasmailarekiko adin-egokitasun egoeraren arabera

Jarraian, emaitzak PISA 2015ean parte hatu duten ikasleak eskolatuta dauden ikasmailaren

arabera aurkezten dira eta 2012ko emaitzekin alderatzen dira. Ikus daitekeen moduan, bi

ikasmailako atzerapena duten ikasleen puntuazioa da gehien aldatzen dena; izan ere 2015ean

horien puntuazioa 27,8 puntu igo zen eta ikasmaila bateko atzerapena dutenek 6 puntu pasatxoko

jaitsiera izan dute. Adinari begiratuta dagokien ikasmailan dauden ikasleek (DBHko 4. maila) ia 9

puntuko jaitsiera izan dute puntuazioan. Euskadik konpetentzia honetan puntuazioan izandako

jaitsiera ez-adierazgarrian (-6,7 puntu) izandako inpaktua DBHko 4. mailako ikasleengatik gertatu

da; izan ere, haien ordezkaritza (ebaluatutako populazioaren % 75,7) DBHko 3. mailako ikasleena

(% 18,1) eta DBHko 2. mailako ikasleena (% 6,1 bakarrik) baino askoz handiagoa da.

2,9

10,5

25,0

34,0

21,4

5,7

0,5

6,0

15,6

26,1

29,8

17,9

4,4

0,3 0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

-1 maila 1. maila 2. maila 3.maila 4.maila 5.maila 6. maila

3.2.6.2.d. grafikoa. PISA 2015. Irakurtzeko konpetentzia. Ikasleen ehunekoa errendimendu mailen eta ikasleen sexuaren arabera.

NESKAK MUTILAK

BIKAINTASUN MAILA

NESKAK: %6,2 MUTILAK: %4,7

MAILA BAXUA

NESKAK: %13,4 MUTILAK: %21,6

Page 107: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 107

2003tik mailaren araberako puntuazioek izan duten bilakaera aintzat hartzen baldin badugu

(ikusi hurrengo grafikoa), ikasmailarekiko adin-egokitasun egoeran dauden ikasleen emaitza edizio

guztien artetik ia baxuena da, 2006rekin alderatuta puntu bateko aldea bakarrik dago. DBHko 2.

mailako ikasleen emaitzak, aldiz, 2003tik ehunekoa hirukoiztuta, edizio guztietako emaitzarik

onena lortu du.

3.2.6.3.c grafikoan, adin-egokitasun egoeran dauden ikasleen eta errepikatutako ikasleen

(DBHko 3. edo 2. mailan eskolatuta) arteko aldeen bilakaera erakusten da. Ikus daitekeen

moduan, DBHko 4. mailako ikasleen eta DBHko 3. mailakoen artean egonkortasun handia dago

aldeetan; izan ere, edizio guztietan, puntuazio-aldea 95 puntu ingurukoa da (2009 eta 2015ean izan

ezik; edizio horretan aldea 83 eta 84 puntura murriztu zen hurrenez hurren).

364,6

424,1

522,9 498,1

392,4 430,3

514,1 491,4

27,8

6,2

-8,9 -6,7

-30,0

-20,0

-10,0

0,0

10,0

20,0

30,0

-550,0

-350,0

-150,0

50,0

250,0

450,0

DBHko 2. maila DBHko 3. maila DBHko 4. maila Euskadiko batezbestekoa

3.2.6.3.a. grafikoa. PISA. Irakurtzeko konpetentziako emaitzak ikasmailarekiko adin-egokitasunaren arabera. 2012-2015.

2012 2015 Aldeak

376 348

385 365

392

423 418 432 424 430

522 513 515 523 514

300

350

400

450

500

550

600

2003 2006 2009 2012 2015

3.2.6.3.b. grafikoa. PISA. Irakurtzeko konpetentziako emaitzen bilakaera ikasmailen arabera.

DBHko 2. maila DBHko 3. maila DBHko 4.

Page 108: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 108

Hala eta guztiz ere, bi ikasmailako atzerapena dutenekiko aldea aldakorragoa da; horrela,

DBHko 2. mailako ikasleek, 2015ean, edizio guztietakoen artetik puntuazio-alde baxuena dute, 122

puntu; horrek esan nahi du 2006an baino 43 puntu gutxiago lortu dituztela.

3.2.6.3.d. grafikoan, komunitate autonomo guztien emaitza ikasleak eskolatuta dauden

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako ikasmailaren arabera erakusten da, DBHko 4. mailako

ikasleek lortutako emaitzen arabera ordenatuta (puntuazio handienetik txikienera).

Ikasmailarekiko adin-egokitasun egoeran dauden Euskadiko ikasleek, hau da, DBHko 4. mailan

daudenek, lortu dute komunitate autonomo guztien artetik puntuaziorik baxuena. Era berean,

DBHko 3. mailako euskal ikasleak ere azken postuetan daude, Andaluzia eta Kanariekin batera.

Aldiz, Euskadiko DBHko 2. mailako ikasleak (15 urteko populazioaren % 6,1 soilik ordezkatzen

dutenak) tarteko egoeran daude.

Gogoratu behar da Euskadi izan zela, Kataluniarekin, Nafarroarekin eta Asturiasekin batera,

% 70eko baino altuagoko DBHko 4. mailako ikasleen ehunekoak zituen komunitateetako bat; hala

eta guztiz ere, Euskadiko emaitza Nafarroakotik 25 puntura, Asturiaskotik 14ra eta Kataluniakotik

5era dago. DBHko 3. mailako ikasleen artean, Euskadiren eta hiru komunitate autonomo horien

arteko aldea honakoa da: Nafarroarekin 21ekoa eta Kataluniarekin 7koa. Hala ere, DBHko 2.

mailan eskolatutako euskal ikasleen puntuazioa altuagoa da maila bereko ikasleek Asturiasen

lortutakoa baino (+13 puntu), Kataluniakoaren antzekoa eta Nafarroakoa baino baxuagoa (-14

puntu).

Madrilgo eta Gaztela eta Leongo DBHko 4. mailako ikasleek lortu dituzte emaitza onenak; 553

eta 552 puntu, hurrenez hurren; hau da, maila bereko euskal ikasleek baino 39 eta 38 puntu

gehiago. Gaztela eta Leongo DBHko 3. mailako eta 2. mailako ikasleek lortu dute batez besteko

altuena, 40 eta 24 puntu, hurrenez hurren, Euskadiren batez bestekoaren gainetik.

-84

-99

-83

-95

-99

-122

-158

-130

-165

-146

-180 -160 -140 -120 -100 -80 -60 -40 -20 0

PISA 2015

PISA 2012

PISA 2009

PISA 2006

PISA 2003

3.2.6.3.c. grafikoa. PISA. Errepikatutako ikasleek DBHko 4. mailan daudenekiko Irakurtzeko konpetentzian izandako emaitzen aldearen bilakaera.

DBHko 2. maila DBHko 3. maila

Page 109: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 109

3.2.6.4. Emaitzak probako hizkuntzaren eta familia-hizkuntzaren arabera

3.2.6.4.1. Emaitzak probako hizkuntzaren arabera.

Laginaren deskribapenean adierazitako moduan (ikusi 2.3.5. atala), ikasle gehienek proben

gaztelaniazko bertsioa egin zuten. 2012tik 2015era ehuneko 9 puntu jaitsi da probako gaztelaniako

bertsioa egin zutenen kopurua eta, beraz, antzeko igoera izan du probako euskarazko bertsioa

egin zutenen kopuruak.

2015ean, probako hizkuntza gaztelania izandakoan lortutako emaitzaren (494,5 puntu) eta

euskara izandakoan lortutako emaitzaren (482,4 puntu) arteko aldea ez da estatistikoki

adierazgarria.

Ondorengo grafikoan ikusten dira PISA 2012an eta PISA 2015ean, Irakurtzeko konpetentziako

probako euskarazko eta gaztelaniazko bertsioetan lortutako emaitzak alderatuta eta hor ikusten

da bi edizioetan probako hizkuntza horietako bakoitzean egin zuten ikasleen ehunekoa ere. Proba

gaztelaniaz egindako ikasleen puntuazioa jaitsi egin zen pixka bat (1,8 puntu) bi edizioen artean eta

euskaraz egin zutenen puntuazioak beherakada handia izan zuen (25 puntu).

413 416

390 395 407

396 405 404

379 382 392 389

376

399

374 391

369

392

464 470 461 455 451 448

458 452 440 446 444 443

433 447

428 437

425 430

553 552 544 540 539 535 535 532 528 527 527 526 525 524 520 519 517 514

350

400

450

500

550

600

3.2.6.3.d. grafikoa. PISA 2015. Irakurtzeko konpetentziako emaitzak komunitate autonomoen arabera, ikasleak zer ikasmailatan eskolatuta dauden aintzat hartuta

(DBHko 4. mailako emaitzen arabera ordenatuta).

DBHko 2. maila DBHko 3. maila DBHko 4. maila

Page 110: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 110

3.2.6.4.1.b. grafikoan probako hizkuntzaren araberako aldeen bilakaera erakusten da. 2012an

euskarazko bertsioak aparteko igoera izan zuen, 25 puntukoa, 2009ko emaitzekin alderatuta.

2012an, bi hizkuntza-bertsioen arteko puntuazioaren aldea 11,2 puntukoa zen euskaraz egin

zutenen alde eta aldea estatistikoki adierazgarria zen.

2015ean, joera horrek erabat aldatu zuen norabidea eta aipatutako 25 puntuko galera hori

gertatzen da. Gaztelaniazko bertsioak du 12,1 puntuko aldea euskarazko bertsioarekiko. Aldea,

hala ere, ez da estatistikoki adierazgarria.

496,3

507,5

494,5

482,4

84

16

75

25

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

400,0

420,0

440,0

460,0

480,0

500,0

520,0

540,0

Gaztelania Euskara

3.2.6.4.1.a. grafikoa. PISA. Irakurtzeko konpetentziako emaitzak eta ehunekoak probako hizkuntzaren arabera.

PISA 2012

PISA 2015

2012 %ikasle

2015 %ikasle

483 484 482 507 482 499 488 497 496 494

-17

-4

-14

11

-12

-20

-10

0

10

20

-550

-450

-350

-250

-150

-50

50

150

250

350

450

550

PISA 2003 PISA 2006 PISA 2009 PISA 2012 PISA 2015

3.2.6.4.1.b. grafikoa. PISA. Irakurtzeko konpetentizan dauden aldeen bilakaera probako hizkuntzaren arabera.

Euskara Gaztelania Aldea

-25,1 -1,8

Page 111: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 111

Hemen behean, laginketako aldagaika (sarea, hizkuntza-eredua eta geruzak) aurkeztuko dugu

azterketa, probako hizkuntzaren arabera. Grafiko bakoitzean aldagai bakoitzean lortutako

puntuazioa eta ikasleen ehunekoa daude adierazita.

Hezkuntza-sareei erreparatuta ikusten da 2015ean, itunpeko sarean, 18,2 puntuko aldea

dagoela bi bertsioen artean eta estatistikoki adierazgarria da alde hori. Aldiz, sare publikoan 1,5

puntuko aldea besterik ez dago eta alde hori ez da adierazgarria. Sare publikoan, itunpeko sarean

baino % 7 ikasle gehiagok egin zuten proba euskaraz.

Hizkuntza-ereduka aztertuta, A ereduko ikasleetatik inork ere ez zuen proba euskaraz egin eta

B ereduko ikasleen % 0,5ek bakarrik egin zuten euskaraz. D ereduan, dagokion populazioaren

% 41ek egin zuen euskarazko bertsioa. Beraz, probako bi bertsioen emaitzen alderaketa D

ereduan bakarrik ezar daiteke modu egokian eta, jakina, D ereduko euskarazko bertsioaren

emaitza ia bat dator Euskadiko euskarazko batez bestekoarekin. 7,8 puntura iristen da aldea,

gaztelaniazko bertsioaren alde eta aldea ez da adierazgarria.

477,6

479,1

487,7

505,9

29,2

70,8

22,1

77,9

400,0

420,0

440,0

460,0

480,0

500,0

520,0

Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania

Sare publikoa Sare itunpekoa

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

3.2.6.4.1.c. grafikoa. PISA. Irakurtzeko konpetentziako emaitzak eta ehunekoa probako hizkuntzaren eta sarearen arabera.

Irakurmena 2015 % ikasle

Page 112: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 112

Jarraian, D ereduan Irakurtzeko konpetentziako emaitzen bilakaeraren grafikoa aurkezten da

probako hizkuntzaren arabera. Ikus daitekeen moduan, bilakaerarekin bat egiten ez duen edizio

bakarra 2012koa da. Gainerako edizioetan ez dago alde adierazgarririk. Gogoan izan behar da

probako bi hizkuntza-bertsioen arteko aldeetan adierazgarritasunik ezaren egoera hori ohikoa izan

dela edizio gehienetan.

Geruzaka, ez da probako euskarazko bertsioa egin duen ikaslerik izan A eredu publikoan, ez

eta itunpeko sareko A eta B ereduetan ere. B eredu publikoan proba euskaraz eginikoen

ehunekoa oso txikia izan zen, % 0,5; 6 ikasle bakarrik, datua ez da adierazgarria. Beraz, analisi

honetako datu interesgarrienak, oraingoan ere, D eredu publikoan eta itunpekoan aurkitu ditugu.

482,7

505,0

483,0

490,8

100

0,5

99,5

40,6

59,4

400,0

420,0

440,0

460,0

480,0

500,0

520,0

540,0

Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania

A eredua B eredua Modelo D

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

3.2.6.4.1.d. grafikoa. PISA. Irakurtzeko konpetentziako emaitzak eta ehunekoa probako hizkuntzaren eta ereduaren arabera.

Irakurmena 2015 % ikasle

483

484

482

507

483 485 483

492 493 491

400

420

440

460

480

500

520

540

PISA 2003 PISA 2006 PISA 2009 PISA 2012 PISA 2015

3.2.6.4.1.e. grafikoa. PISA. Irakurtzeko konpetentziako emaitzen bilakaera D ereduan probako hizkuntzaren arabera.

Euskara Gaztelania

Page 113: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 113

Itunpeko D ereduan, ikasleen % 50ek probako euskarazko bertsioa egin zuten eta D eredu

publikoan, berriz, ikasleen % 35ek. Geruza D publikoan 7 puntuko aldea dago bi hizkuntzetako

emaitzen artean, eta itunpeko D ereduan, berriz, 13,5 puntutara iristen da aldea bi geruzetan,

gaztelaniazko bertsioaren alde. Nolanahi ere, aldea ez da adierazgarri aztertutako hizkuntza-talde

hauen artean.

3.2.6.4.2. Emaitzak familia-hizkuntzaren arabera.

2.3.5. atalean, ikasle euskaldunen eta familian gaztelaniaz hitz egiten dutenen ehuneko haztatuak

ikus daitezke; baita bi hizkuntza-taldeek PISA 2006 egin zenetik oraingo ediziora arte izandako

bilakaera ere. 2015ean, 15 urteko populazioaren % 18,2k familian euskaraz aritzen direla diote eta

ehuneko hori % 27,9koa da D ereduko ikasleen artean. A eta B ereduetako ikasleetatik bakarrak

ere ez zituen probak euskaraz egin, beraz ezin ditugu emaitzak haien familia-hizkuntzarekin

alderatuta egiaztatu.

Ondorengo grafikoan ikus daitezke emaitza globalak familia-hizkuntzaren arabera. Hiru

hizkuntza-talde daude: familian euskaraz aritzen direnak, familian gaztelaniaz aritzen direnak eta

familia-hizkuntza beste bat dutenak. Azken talde horretan sartzen dira proba euskara edo

gaztelania ez den beste hizkuntza batean egin zutenak eta galdera honi erantzun ez ziotenak (43

ikasle bakarrik dira lagina aplikatutako 203 ikasleetatik).

Ez 2012an, ezta 2015ean ere ez zegoen alde adierazgarririk familian euskaraz aritzen direnen

eta familian gaztelaniaz aritzen direnen artean. Familian Beste hizkuntza bat egiten dutenen

taldearen emaitzak beste bi hizkuntza-taldeenak baino baxuagoak (era adierazgarrian) izan dira bi

edizioetan.

Familia-hizkuntza euskara eta familia-hizkuntza gaztelania duten taldeek behera egin dute

puntuazioan 2012tik 2015era. Lehen kasuan 14 puntu galdu dituzte, eta bigarrenean, 9.

0,0

444,4 380,4

472,2 478,6 485,6

0,0

501,6

0,0

510,0 487,7 501,2 100

4

96

35

65

100 100

50 50

0,0

100,0

200,0

300,0

400,0

500,0

600,0

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

A publikoa B publikoa D publikoa A itunpekoa B itunpekoa D itunpekoa

0102030405060708090100

3.2.6.4.1.f. grafikoa. PISA. . Irakurtzeko konpetentziako emaitzak eta ehunekoa probako hizkuntzaren eta geruzen arabera.

Irakurmena 2015 % ikasle

Page 114: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 114

D ereduko ikasleen emaitzen analisiari erreparatuko diogu orain eta emaitzak haien familia-

hizkuntzaren (euskara, gaztelania, beste hizkuntza bat) konbinaziotik eta probako aplikazio-

hizkuntzatik (euskara eta gaztelania) abiatuta alderatuko ditugu. Bost hizkuntza-talde sortzen dira

konbinazio horretatik:

- Gaztelania/Gaztelania: familian gaztelaniaz aritzen direla esan eta proben gaztelaniazko

bertsioa egin zutenak sartzen dira hemen. Talde honetan zeuden D ereduko lagin

haztatuaren % 53,7.

- Euskara/Euskara: hemen sartzen dira familian euskaraz egin eta proben euskarazko

bertsioa egin zuten ikasleak. Lagin haztatuaren % 24 osatzen dute.

- Gaztelania/Euskara: talde honetan daude familia-hizkuntza gaztelania izan eta probak

euskaraz egin zituzten ikasleak. D ereduko laginaren % 16,3 osatzen dute.

- Euskara/Gaztelania: familian euskaraz aritu eta proben gaztelaniazko bertsioa egin zutenak.

Talde txikia da eta lagin haztatuaren % 4,3 osatzen dute.

- Beste hizkuntza bat/Gaztelania: hemen sartzen dira familia-hizkuntza ez euskara, ez

gaztelania ez duten ikasleak (gehienak ikasle atzerritarrak dira, baina badira familia-

hizkuntza katalana, galegoa edo valentziera dutela esan duten ikasleak ere) eta proben

gaztelaniazko bertsioa egin zuten. Talde honek lagin haztatuaren % 1,7 bakarrik osatzen du

(27 ikasle bakarrik aplikatutako laginean), beraz, horien emaitzak ez ditugu hurrengo

grafikoetan sartuko. Ikusi dugu 3.2.6.4.2.a. grafikoan oso emaitza baxuak eskuratu dituztela.

Hurrengo grafikoan daude jasota bost hizkuntza-talde horiek PISA 2015ean Irakurtzeko

konpetentzian eskuratutako emaitzak. D ereduko eta Euskadiko batez bestekoak ere sartu ditugu.

505,2 504,5

412,0

491,4 495,2

435,8

-13,9

-9,3

23,8

-25,0

-20,0

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

-550,0

-450,0

-350,0

-250,0

-150,0

-50,0

50,0

150,0

250,0

350,0

450,0

550,0

Euskara Gaztelania Beste hizkuntza bat

3.2.6.4.2.a. grafikoa. PISA. 2012-2015eko emaitzak Irakurtzeko konpetentzian familia-hizkuntzaren arabera.

2012 2015 2012-2015 aldea

Page 115: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 115

Konpetentzia honetan, probako hizkuntza eta familia-hizkuntza berdina duten bi taldeek

Euskadiko batez bestekoaren gainetik dauden emaitzak eskuratu dituzte 2015ean, nahiz eta aldea

nahiko txikia izan. Probako hizkuntza eta familia-hizkuntza berdina ez duten taldeek izan dituzte

emaitza baxuenak; batez ere, familia-hizkuntza gaztelania izan eta proba euskaraz egin dutenek,

komunitateko batez bestekoaren azpitik 18 puntura baitaude.

Ondoren, emaitza horiek PISA 2012ko emaitzekin alderatuko ditugu. Alderaketan, kontuan

izan behar da alderdi garrantzitsu hau: 2012an eta 2015ean aplikatutako lagineko ikasleen kopurua

aintzat hartuta, talde horietakoren baten ehunekoak asko aldatzen dira edizio batetik bestera. Hala

ikusten da 3.1.8.4.2.d. grafikoan (Gaztelania/Gaztelania taldeak % 10,5 ikasle gutxiago izan ditu

2015ean 2012an baino, eta Gaztelania/Euskara taldeak, berriz, ehuneko 15,5 puntu handiagoko

presentzia izan du 2015ean).

Ondorengo grafikoan ikus daitezke D ereduko ikasleek 2012an eta 2015ean izandako emaitzak

alderatuta, lehen aztertutako 4 taldeetan, haien familia-hizkuntza eta probako hizkuntza-bertsioa

aintzat hartuta. D ereduko eta Euskadiko batez bestekoa ere hor sartu dugu.

493,8 473,3 482,3 491,9 487,6 491,4

2,3

-18,1

-9,2

0,4

-3,8

-20,0

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

-550,0

-450,0

-350,0

-250,0

-150,0

-50,0

50,0

150,0

250,0

350,0

450,0

550,0

Gaz + Gaz Gaz + Eus Eus + Gaz Eus + Eus D* eredua Euskadi

3.2.6.4.2.b. grafikoa. PISA 2015. D ereduko ikasleek Irakurtzeko konpetentzian eskuratutako emaitzak Familia-hizkuntza/Probako hizkuntza hizkuntza-taldearen

arabera.

Irakurkzeko K. emaitzak Euskadiko batez bestekoarekiko aldea

Page 116: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 116

Familian gaztelaniaz hitz egin eta proba gaztelaniaz egin zuten ikasleek 6 puntu galdu dituzte

2012tik 2015era. Hala ere, familian euskaraz aritu eta proba euskaraz egin zuten ikasleek 17 puntu

galdu dituzte; hau da, ereduak eta Euskadik galdutako puntuak baino gehiago.

Aipagarria da familian gaztelaniaz hitz egin eta proba euskaraz egin zutenei buruzko datua. 28

puntu jaitsi zaie puntuazioa eta lehen aipatu dugun moduan, haien presentzia handitu egin da

2015eko laginean; % 1,8 izatetik % 17,3 izatera igaro dira.

499,7 501,5 477,8 508,9 497,1 498,1

-6,0

-28,1

4,4

-17,0

-9,5 -6,7

-30,0

-20,0

-10,0

0,0

10,0

20,0

30,0

-550,0

-450,0

-350,0

-250,0

-150,0

-50,0

50,0

150,0

250,0

350,0

450,0

550,0

Gaz + Gaz Gaz + Eus Eus + Gaz Eus + Eus D eredua Euskadi

3.2.6.4.2.c. grafikoa. PISA. D ereduko ikasleen 2012ko eta 2015eko emaitzak Irakurtzeko konpetentzian Familia-hizkuntzaren eta Probako hizkuntzaren arabera.

2012 2015 2012-2015 aldea

Page 117: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 117

PISA 2015EKO EMAITZEN LABURPENA ETA PISA 2012KO EMAITZEKIKO

ALDEAK. LABURPENA.

IRAKURTZEKO KONPETENTZIA.

Euskadin 2015ean Irakurtzeko konpetentziako emaitza 491 puntukoa izan da. 2012ko

puntuazioarekiko 7 puntu jaitsi bada ere, aldea ez da adierazgarria izan. Euskadiko puntuazioa,

aurreko ebaluazioetan bezala, ELGAko batez bestekoaren parean dago. Euskadiko batez

bestekoa puntuazioa 3 errendimendu-mailan dago, Europar Batasuneko herrialde gehienetan

bezala.

Euskadin Irakurtzeko konpetentziako emaitzen (288) aldakortasuna, 95 eta 5

pertzentileetako puntuazioen arteko aldea, baxua izan da, eta horrek adierazten du Euskadiko

hezkuntza-sistema ekitate handikoa dela, nazioarteko batez bestekoa baino askoz

handiagokoa. Hala ere, bikaintasun-sistema bilakatzeko emaitzak hobetu egin beharko

lirateke.

Euskadin errendimendu-maila baxuetako ikasleen ehunekoa igo egin da 2012ko %

14,4tik 2015eko % 17,4ra, 2020 adierazle europarra (% 15) berriz ere gainditu delarik. Hala

ere, bikaintasun-mailetan igoera txiki bat izan da 2012ko % 5etik 2015eko % 5,4ra.

Errendimendu-maila baxuetako ikasleen ehunekoa ELGAko herrialdeetako batez bestekoa (%

20) baino txikiagoa izan da.

2015ean sare publikoko emaitzak (479 puntu) itunpeko sarekoak (502 puntu) baino

nabarmenki apalagoak izan dira. Hala ere, bi sareek 2012tik 2015era izan duten bilakaera oso

ezberdina izan da: sare publikoan emaitzak mantendu egin dira, baina itunpeko sarean 12

puntuko jaitsiera izan da.

Irakastereduen artean 2015ean ez da alde adierazgarririk izan, baina guztietan gertatu da

jaitsiera bat 2012ko emaitzekiko, eta bereziki D ereduan, irakasteredu horretan 10 puntuko

jaitsiera izan baita.

Geruzei dagokienez, 2012tik 2015era a eta B eredu publikoek bakarrik hobetu dute

puntuazioa. Gainerako guztietan jaitsiera bat izan da. Aipatu beharrekoak dira itunpeko A

ereduan izan den 14 puntuko jaitsiera, eta itunpeko D ereduan izandakoa (13 puntu).

Euskadin ISEK indizea jaitsi egin da 2012ko 0,03tik 2015eko -0,25era. Euskadin 2015ean

Irakurtzeko konpetentziako emaitzak maila sozio-ekonomikoa eta kulturala kontuan izanik

espero zitezkeenak baino altuagoak izan dira.

Ikasleen sexuari dagokionez, ohi den bezala, nesken puntuazioa (501 puntu) mutilena (486

puntu) baino nabarmenki altuagoa izan da. Bi sexuen arteko aldea 2012an nabarmena izan zen

(30 puntu), baina 15 puntura murriztu da 2015ean. Bai neskek bai mutilek puntuazio-jaitsiera

bat izan dute 2012tik 2015era, batez ere neskek (12 puntuko jaitsiera). Mutilen % 21,6 eta

nesken % 13,4 errendimendu-maila baxuetan daude.

Ikasmailarekiko adin-egokitasunak, ohi den bezala, eragin handia izan du emaitzetan:

2015ean Irakurtzeko konpetentzian 84 puntuko aldea izan da DBHko 4. mailan eta 3. mailan

dauden ikasleen artean; bi irakasmailetako atzerapena daramaten ikasleekiko aldea 122

puntukoa izan da. 2012tik 2015era DBHko 4. mailako ikasleek bakarrik jaitsi dute puntuazioa

(9 puntu). DBHko 3. mailako ikasleek 6 puntuko igoera izan dute eta DBHko 2. mailakoek, 28

puntukoa. Autonomia erkidego guztien arteko puntuaziorik apalena Euskadiko DBHko 4

mailako ikasleek lortu dute.

Page 118: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 118

Probako hizkuntzari dagokionez, 2015ean ez da alde nabarmenik egon proba euskaraz eta

gaztelaniaz egin duten ikasleen artean, 2012an ez bezala, proba euskaraz egin zutenek

puntuazio hobea lortu baitzuten. Aldagai honetako joera aldeak adierazgarriak ez izatea izan

ohi da. Baina bi bertsioek 2012tik 2015era izan duten bilakaera oso ezberdina izan da: proba

euskaraz egin duten ikasleen puntuazioan 25 puntuko jaitsiera handia izan da, eta proba

gaztelaniaz egin duten ikasleen puntuazioan 2 puntuko jaitsiera bakarrik izan da.

Familia-hizkuntzari dagokionez, ez da alde nabarmenik egon etxean euskaraz hitz egiten

duten eta etxean gaztelaniaz hitz egiten duten ikasleen puntuazioen artean, 2012an gertatu

zen bezala. Bi ikasle-multzo horietako puntuazioak jaitsi egin dira 2012tik 2015era, 9,3 puntu

etxean gaztelaniaz hitz egiten duten ikasleen kasuan eta 13,9 puntu etxean euskara erabiltzen

duten ikasleen kasuan.

Page 119: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 119

3.3. MATEMATIKARAKO KONPETENTZIA

3.3.1. EMAITZA OROKORRAK ETA BILAKAERA

Matematikarako konpetentzia PISA ebaluazioaren edizioetako biren gaitasun nagusia izan da:

2003koa eta 2012koa.

Beheko grafikoak Euskadik PISAko lehen ediziotik (2003) azkenera arte (2015) gaitasun

honetan lortu duen emaitzen bilakaera agertzen du.

Matematikarako konpetentzian lorturiko puntuazioa 13 puntu baxuagoa da 2012ko

edizioarekiko. Alde hori esanguratsua da, errorea 3,69koa izan baita 2015en. 2003tik lortu den

emaitzarik txarrena da.

Hurrengo bi grafikoetan, Euskadiko, ELGAko eta Espainiako batez besteko puntuazioak

alderatu ditugu eta errorea eta aldeen adierazgarritasuna erakuste dira.

502 501 510 505 492

300

350

400

450

500

550

600

2003 2006 2009 2012 2015

3.3.1.a. grafikoa. PISA. Matematikarako konpetentzian emaitzen bilakaera.

496

476

502 498

480

501

496

483

510

494

484

505

490 486

492

460

470

480

490

500

510

520

ELGA/ Espainia/Euskadi ELGA/ Espainia/Euskadi ELGA/ Espainia/Euskadi ELGA/ Espainia/Euskadi ELGA/ Espainia/Euskadi

3.3.1.b. grafikoa. PISA. Matematikarako konpetentziako emaitzen bilakaera: ELGA-Espainia-Euskadi.

Page 120: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 120

3.3.1.c. grafikoan ikusten da Euskadi ELGAko batez bestekoan egon zela 2003n eta 2006en.

2009ko eta 2012ko edizioetan, aldiz, ELGAko batez bestekoa baino dezente gorago zegoen.

2015eko edizioan egon den beherakada esanguratsu horren ondorioz, Euskadi ELGAko batez

bestekora bueltatu da.

3.3.1.d. grafikoak PISA 2015 edizioan parte hartu duten ELGAko herrialde guztiek

Matematikarako konpetentzian lortu duten batez besteko puntuazioak jasotzen ditu, bai eta 17

autonomia erkidegoen emaitzak ere. Grafikoak, batez besteko puntuazioaz gain, % 95ean dauden

konfiantza-tarteak islatzen ditu aztertutako biztanleriaren batez besterako. Euskadiko konfiantza-

tartea kolorezko zutabe bertikal baten bidez nabarmendu da.

Euskadiko emaitzek ez dute alde esanguratsurik agertzen ondoko herrialde eta autonomia

erkidegoen emaitzekiko: Australia, Austria, Txekiar Errepublika, Frantzia, Islandia, Italia,

Luxenburgo, Zeelanda Berria, Portugal, Espainia, Suedia, Erresuma Batua, ELGAko batez bestekoa,

Aragoi, Asturias, Kantabria, Gaztela-Mantxa, Katalunia, Valentziako Erkidegoa, Galizia eta Errioxa.

ELGAko eta Europar Batasuna 28ko herrialde gehienek Matematikarako konpetentzian eskalako

3. mailari dagokion tartean (482-545 puntu bitartean) kokatzen den batez besteko puntuazioa

lortu dute. Euskal Herria, 492 punturekin, 3. mailan kokatzen da.

502 501 510 505 492 500 498 496 494 490 485 480 483 484 486

0

100

200

300

400

500

600

PISA 2003 PISA 2006 PISA 2009 PISA 2012 PISA 2015

3.3.1.c. grafikoa. PISA. Matematikarako konpetentziako emaitzen bilakaera: Euskadi-ELGA-Espainia.

Euskadi ELGA Espainia

Page 121: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 121

3.3.1.d. grafikoa. PISA 2015. ELGAko herrialdeek Matematikarako konpetentzian lortu dituzten

batez besteko puntuazioak eta biztanleriaren batez besterako % 95ean dagoen konfiantza-

tartea.

400 425 450 475 500 525 550 575

ELGA/OCDE (490)

EB 28 (492)

Mexiko (408)

Turkia (420)

Txile (422)

Kanariar Uhartea (452)

Grezia (453)

Andaluzia (465)

Estatu Batuak (469)

Israel (469)

Murtzia (470)

Extremadura (473)

Eslovakiar Errepublika (475)

Balear uharteak (476)

Hungaria (476)

Valentziako Erkidegoa (485)

Luxenburgo (485)

Espainia (485)

Gaztela - Mantxa (486)

Islandia (488)

Italia (489)

Asturias (491)

Portugal (491)

Euskadi (491)

Txekiar Errepublika (492)

Erresuma Batua (492)

Frantzia (492)

Galizia (493)

Australia (493)

Suedia (493)

Kantabria (494)

Zeelanda Berria (495)

Austria (496)

Katalunia (499)

Aragoi (500)

Norvegia (501)

Madril (503)

Irlanda (503)

Polonia (504)

Errioxa (504)

Alemania (505)

Gaztela eta Leon (506)

Belgika (506)

Eslovenia (509)

Finlandia (511)

Danimarka (511)

Herbehereak (512)

Kanada (515)

Nafarroa (518)

Estonia (519)

Suitza (521)

Korea (524)

Japonia (532)

1. maila 2. maila 3. maila 4. maila

Page 122: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 122

3.3.2. BATEZ BESTEKO PUNTUAZIOEN ETA ALDAKORTASUNAREN ARTEKO

LOTURA (95-5 PERTZENTILEN ARTEKO ALDEA)

Atal honetan lorturiko batez besteko puntuazioaren eta 95 eta 5 pertzentiletako batez besteko

puntuazioen arteko aldeari dagokion aldakortasunaren arteko lotura bat ezartzen da. Hezkuntza

sistema ontzat hartzen da batez besteko puntuazio altuak lortzeaz gain aldakortasun txikia lortzen

duen sistema hori; hau da, puntuaziorik altuena lortu duten ikasleen (95 pertzentila) eta

puntuaziorik txikiena lortu duten ikasleen artean alde handirik ez egotea, sistema homogeneoa

dela esan nahi baitu horrek.

Beheko grafikoak ELGAko herrialde guztien eta autonomia erkidego guztien aipatu lotura

islatzen du eta lau koadrante bereizten dira; ELGAko batez bestekoa erdian kokatzen da:

- Eskuin goialdeko koadrantea, non batez bestekoaren gainetik dauden eta aldakortasun txikia

duten herrialde eta erkidegoak kokatuta dauden; hezkuntza bikaintasuntzat har dezakegun

egoera bati dagokio. Japonia, Estonia, Kanada edo Danimarka eta 10 erkidego ikusten dira,

Gaztela eta Leon, Madril, Nafarroa edo Katalunia tartean. Euskadi koadrante hau

behealdeko horretatik bereizten duen marraren alboan dago.

- Ezker goialdeko koadrantea, emaitza onak lortu baina muturreko pertzentilen artean alde

handia eta, ondorioz, homogeneotasun txikiagoa duten herrialde eta erkidegoak hartuko

lituzke. Hego Korea, Suitza edo Herbehereak daude bertan. Koadrante honek ez du

autonomia erkidegorik hartzen barnean.

- Eskuin behealdeko koadrantea, aldakortasuna eta emaitzak batez bestekoaren azpitik lortu

dituzten herrialdeak eta erkidegoak dira; sistema ekitatiboak dira, baina puntuazioari

dagokionez erdipurdikoak. Koadrante honek 7 autonomia erkidego eta Estatu Batuak,

Letonia edo Grezia bezalako herrialdeak hartzen ditu.

- Azkenik, ezker behealdeko koadrantea, non emaitzarik txarrenak eta ekitaterik txikiena

duten hezkuntza sistemak aurkituko ditugun. Koadrante honek ez du autonomia

erkidegorik hartzen barnean; bai, ordea, Hungaria, Eslovakia edo Israel bezalako

herrialdeak.

Euskadik aldakortasun nahiko txikia agertzen du (265) grafikoan sarturiko herrialde eta

erkidego guztien artean. Bere aldakortasuna ELGAko batez bestekoaren, Espainiaren eta

autonomia erkidego gehienen azpitik dago eta, ondorioz, nahiko bidezkoa den sistema da, baino

bere emaitzak hobetu beharko lituzke (492 puntu) bikaintasuneko sistema bat bilakatzeko.

Page 123: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 123

3.3.3. EMAITZAK ERRENDIMENDU MAILEN ARABERA

Beheko grafikoak errendimendu mailen araberako analisia agertzen du: 2012n, Euskadiko

ikasleen % 15a PISAko errendimendu maila baxuetan kokatzen zen, 2020rako Europak

erreferentzia gisa ezarri duen mugan alegia; 2015en, ordea, Europako adierazletik dezente aldendu

eta % 20ra gerturatu da. Bikaintasun mailetan, % 3ko beherakada egon da. III. eranskinean

Matematikarako konpetentziako errendimendu maila ezberdinen deskribapen osoa ikus daiteke.

Grafikoak 2012n eta 2015en ebaluatutako ikasleen portzentajeak agertzen ditu zazpi

errendimendu maila bakoitzean, bai eta bien arteko aldea ere. Gaitasun honetan, puntuazioan egon

den beherakada maila altuenetan eman da (4., 5. eta 6.a). Hau da, gaitasun honetan bikaintasun

maila galdu dugu; gora egin dugu, ordea, 1. eta 2. mailetan bereziki.

Andaluzia

Aragoi

Asturias

Balear uharteak

EUSKADI

Kanariar Uhartea

Kantabria

Gaztela-Leon

Gaztela - Mantxa

Katalunia

Valentziako E.

Extremadura

Galizia Errioxa

Madril

Murtzia

Nafarroa

Australia

Austria

Belgika

Kanada

Txile

Txekiar E.

Danimarka

Estonia

Finlandia

Frantzia

Alemania

Grezia

Hungaria

Islandia

Irlanda

Israel

Italia

Japonia

Korea

Letonia

Luxenburgo

Mexiko

Herbehereak

Zeelanda B.

Norvegia Polonia

Portugal

Eslovakiar E.

Eslovenia

Espainia

Suedia

Suitza

Turkia

Erresuma Batua

Estatu Batuak

EU28

400

420

440

460

480

500

520

540

560

220240260280300320340360

Ma

tem

ati

kara

ko k

on

pet

entz

iako

em

aitz

ak P

ISA

20

15

Aldakortasuna (5eko pertzentila-95eko pertzentil) Matematikarako konpetentzian

3.3.2.a. grafikoa. PISA 2015. ELGAko herrialdeen eta autonomia erkidegoen banaketa Matematikarako konpetentzian lortu duten puntuazioaren eta emaitzen dispertsio mailaren

arabera

ELGA

Aldakortasun txikiago

Emai

tza

ho

bea

k

Page 124: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 124

Jarraian, Euskal Herriko eta ELGAko portzentajeen bilakaera ikus daiteke gaitasun honetako

errendimendu maila bakoitzean. Alderaketa errazteko, zazpi mailak lau multzotan bildu dira:

bikaintasuna, altua, ertaina eta baxua.

Errendimendu maila baxuetan dauden euskal ikasleen portzentajea ELGAko herrialdetako batez

bestekoaren azpitik egon da beti, baita 2015en ere. Aurreko edizioetan, Euskadiren eta ELGAren

portzentajeen arteko aldea % 4-7 bitartean zegoen baina 2015en aipatu aldea hiru puntura

murriztu da, Euskal Herriko datuetan egon den gorakada esanguratsua dela eta. PISAk egiten

dituen mailen deskribapenaren arabera, maila horretan daudenek ezagunak dituzten testuinguruei

5

10,5

22

28,9

23,1

8,6

1,9

5,3

14,2

24,9

29,1

19,2

6,4

1

0,3

3,7 2,9 0,2

-3,9 -2,2 -0,9

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

-1 maila 1. maila 2. maila 3.maila 4.maila 5.maila 6. maila

3.3.3.a. grafikoa. PISA 2015. Matematikarako konpetentzia. Ikasleen ehunekoak errendimendu mailen arabera 2012-2015 eta aldeak.

2012 2015 2015-2012 aldea

16 17 15 16 20 21 21 22 23 23

52 51 49 51

54 45 46 46 46 48

22 22 23 23

19 19 19 19 18 19

10 10 13 10 7

15 13 13 13 10

0

20

40

60

80

100

2003 2006 2009 2012 2015 2003 2006 2009 2012 2015

Euskadi . ELGA

3.3.3.b grafikoa. PISA. Ikasleen portzentajearen bilakaera Matematika Gaitasuneko errendimendu mailen arabera: Euskadi-OCDE

Bikaintasun maila 5-6 Maila altua 4 Erdi maila 2-3 Maila baxua 1

BIKAINTASUN MAILA

2012: %10,4 2015: %7,4

MAILA BAXUA

2012: %15,5 2015: %19,5

Page 125: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 125

loturiko galderei erantzuteko gaitasuna dute soilik, beharrezko informazio matematiko guztia

emanda badago eta galderak argiro eginda badaude. Halaber, informazioa identifikatzeko eta ohiko

prozedurak gauzatzeko gai dira, jarraibide zuzenei jarraituz egoera zehatzetan. Eta, azkenik,

aurkeztutako bizigarrietatik berehala uler daitezkeen jarduketa nabariak egin ditzakete.

Bikaintasuneko mailetan, Euskadi beti egon da ELGAko portzentajeen azpitik, 2009ko edizioan

ezik, aipatu edizioan bi portzentajeak berdinak izan baitziren. 2012n eta 2015en Euskadi ELGAk

maila horretan duen portzentajea baino 3 puntu beherago dago.

Azkenik, hurrengo orrialdeko grafikoak ELGAko herrialde guztietako eta autonomia erkidego

guztietako banaketa islatzen du, errendimendu mailen arabera, errendimendu maila baxuetan

portzentajerik handiena duten horietatik txikiena duten horietaraino antolatuta.

Euskadik errendimendu maila baxuetan dituen portzentajeak (% 19) ondokoak dituztenen

antzekoak dira: herrialdeen artean, Polonia, Herbehereak, Norvegia, Alemania, Txekiar

Errepublika, Suedia eta Belgika; autonomia erkidegoen artean, Gaztela-Mantxa, Madril, Katalunia,

Aragoi, Galizia, Kantabria, Valentziako Erkidegoa eta Asturias. Baina ondoko herrialde eta

erkidegoetatik aldendu egin da: Estonia (% 11), Danimarka (% 13), Finlandia (% 14), Irlanda (% 15),

Nafarroa (% 12) edo Gaztela eta Leon (% 15).

Bikaintasuneko mailetan, grafikoan ikus daitekeenez, Euskadiko portzentajeak (% 7) beste

autonomia erkidego batzuek dituztenak baino beherago dago: Aragoi, Katalunia, Errioxa, Gaztela

eta Leon eta Nafarroa (% 10-13 bitarteko portzentajea dute guztiek); eta Andaluziak (% 5) eta

Kanariar Irlak (% 3) duten portzentajearen gainetik. ELGAko herrialdeei dagokienean,

bikaintasuneko mailetan Euskadik baino portzentaje txikiagoa duten herrialde bakarrak dira AEB,

Mexiko, Turkia, Txile eta Grezia.

Page 126: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 126

31 28 26

21 22

17 19 20 16 17 19 19 17 17 15 15 15 15 15 14 14 15 15 14 14 14 15 13 14 15 14 14 13 12 12 12 13 12 12 12 12 11 11 11 10 11 11 10 10 9 9 8

26 23 23

15 14

15 11 10

12 11 9 8 9 8 9 9 8 8 8 8 8 7 7 8 7 7 6 7 6 5 5 5 6 5 5 5 4 5 5 5 4 5 5 4 5 4 4 4 3 3 2 3

27 25 25 26 28

21 26 27

24 23 27 27

23 28

21 22 23 24 23 23 21 25 23 23 23 23 26

19 24 28

25 24 24 22 24

20 23 23 23 22 21

18 22 20

17 24 23 22 22 20 21

17

13 16 17

22 22

22 24 25

24 24

26 26

24 26

24 24 25 25 25 25

25 28

25 26 26 26

28 23

28 29

29 28 30

27 28

25 27 29 29 29

27 24

29 27

24 30 30

29 29

29 29

26

3 6 6

12 12

16 15 13

17 16

14 15

18 16

21 19 19 18 18 19

20 18

19 19 18 19

18 22

20 18

19 21 20

21 21

23 21

22 20 23

22 23

21 23

23 21 23

24 23 25 24

26

0 1 1

3 3 7

5 4 7

7 4 4 8

5 10 9 8 8 8 9

10 6

9 8 8 8

6 12

7 5

6 7 7

10 9

12 9

8 9 9

10 14

9 11

14 8 9 9

10 11 11

15

2 1 1

1 1

1 2 1 2

3 2 2 2

3 3 1 3 2 2 2 1 4 1 1 1 1 1 3 2

3 3 2 2 1

3 5 2 4

7 2 2 2 2 2 3 5

80 60 40 20 0 20 40 60 80 100

Mexiko

Turkia

Txile

Grezia

Kanariar Uhartea

Israel

Estatu Batuak

Andaluzia

Eslovakiar Errepublika

Hungaria

Murtzia

Extremadura

Luxenburgo

Balear uharteak

Frantzia

Portugal

ELGA/OCDE

Islandia

Italia

Australia

Austria

Espainia

Zeelanda Berria

Erresuma Batua

Txekiar Errepublika

Suedia

Gaztela - Mantxa

Belgika

Asturias

Valentziako Erkidegoa

Euskadi

Kantabria

Galizia

Alemania

Norvegia

Herbehereak

Polonia

Aragoi

Katalunia

Madril

Eslovenia

Suitza

Errioxa

Kanada

Korea

Irlanda

Gaztela eta Leon

Finlandia

Danimarka

Nafarroa

Estonia

Japonia

3.3.3.c grafikoa. PISA 2015. ELGAko eta AEetako ikasleen banaketa,

Matematikarako konpetentziako errendimendu mailen arabera.

1. Maila <1a. Maila 2. Maila 3. Maila 4. Maila 5. Maila 6. Maila

Page 127: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 127

3.3.4. EMAITZAK LAGINAREN ALDAGAIEN ARABERA: HEZKUNTZA SAREA

ETA HIZKUNTZA EREDUAK

Ondoko grafikoan 2012n aztertutako ikasleek lortu zuten portzentajearen eta 2015eko

edizioan aztertutako ikasleek lortu zuten portzentajearen arteko aldeak ageri dira, ondoko bi

aldagaiak aintzat hartuz: ikaslearen hezkuntza sarea et hizkuntza eredua. Bi aldagaiei dagokienean,

azterketak lagin haztatua erabiliz egin dira.

Hezkuntza sareen arabera, Matematikarako konpetentzian, itunpeko sareak 2015en lortu

dituen emaitzak sare publikoarenak baino dezente altuagoak dira. Halere, 2012 eta 2015 bitartean

itunpeko sareak izan duen puntuazio beherakadak sare publikoak izan duena bikoiztu du. Estratuen

datuak xehetasunez aztertuz gero (ikus hurrengo atala, estratuen araberako emaitzak), agerian

gelditzen da sare publikoak izan duen beherakada D ereduak izan duen emaitzaren ondorio dela

gehienbat; itunpeko sarean, aldiz, estratu guztiek egin dute behera, eta A eta D ereduak bereziki.

Hizkuntz ereduen arabera, Matematikarako konpetentzian, 2015en ez dago alde

esanguratsurik B ereduaren eta D ereduaren emaitzen artean; bai ordea bi eredu horien eta A

ereduaren artean. 2012tik 2015era, D ereduak 18 puntu egin du behera, beste bi ereduak baino ia

bi aldiz gehiago.

Hezkuntza sare bakoitzaren errendimendu mailaren araberako portzentajeen banaketa

ondoko grafikoan ikus daitekeena da. Itunpeko ikastetxeek publikoek baino 8 puntu portzentual

gutxiago dituzte errendimendu baxuko mailei dagokienean. Bikaintasuneko mailetan Euskadik lortu

dituen emaitzarik onenak gaitasun honetan eman dira; sareen arabera, itunpeko sareak sare

publikoak baino portzentaje hobeagoa lortu du.

505 488 520 484 506 511 492 481 501 474 497 493

-14

-7

-19

-11 -9

-18

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

600,0

400,0

200,0

0,0

200,0

400,0

600,0

Euskadi Publikoa Itunpekoa A eredua B eredua D eredua

Sarea Eredua

3.3.4.a. grafikoa. PISA 2015. Matematikarako konpetentzia. 2012ko eta 2015eko puntuazioen arteko aldeak hezkuntza-sarearen eta hizkuntza-ereduaren arabera.

2012 2015 Aldea

Page 128: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 128

Hizkuntz ereduen arabera, B eredua da daturik positiboenak agertzen dituena: ikasleen

portzentaje txikiagoa maila baxuan eta portzentaje handiagoa bikaintasuneko mailetan. A ereduak

portzentaje bereziki altua agertzen du maila baxuetan: bere ikasleen ia % 29a. Eredu guztiek

2020rako Europako adierazleak zehaztu duen % 15 hori gainditzen dute.

6,5

17,4

26,5 27,3

16,4

5,2

0,7

4,4

11,6

23,5

30,5

21,4

7,5

1,2

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

-1 maila 1. maila 2. maila 3.maila 4.maila 5.maila 6. maila

3.3.4.b. grafikoa. PISA 2015. Matematikarako konpetentzia. Ikasleen ehunekoa errendimendu mailen eta hezkuntza sarearen arabera.

PUBLIKOAK ITUNPEKOAK

9,6

19,1

25,3 23,4

16,1

5,7

0,7

4,7

12,8

24,0

30,4

20,0

7,0

1,2

4,8

13,9

25,1

29,6

19,4

6,3

0,9

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

-1 maila 1. maila 2. maila 3.maila 4.maila 5.maila 6. maila

3.3.4.c. grafikoa. PISA 2015. Matematikarako konpetentzia. Ikasleen ehunekoak errendimendu mailetan hizkuntza-ereduaren arabera.

A eredua B eredua D eredua

BIKAINTASUN MAILA

A eredua: %6,4 B eredua: %8,2 D eredua: %7,2

MAILA BAXUA

A eredua: %28,7 B eredua: %17,5 D eredua: %18,7

BIKAINTASUN MAILA

PUBLIKOAK: %5,9 ITUNPEKOAK: %8,7%

MAILA BAXUA

PUBLIKOAK: %23,9 ITUNPEKOAK: %16

Page 129: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 129

3.3.5. EMAITZAK GERUZEN ARABERA

Estratuen arabera, Matematikarako konpetentzian, 2015en, itunpeko estratuek sare

publikoaren estratuek baino emaitza hobeagoak lortu dituzte baina alde hori ez da estatistikoki

esanguratsua kasu guztietan, ondoko taulan ikus daitekeenez:

Geruzan arteko aldeen esanguratsutasuna Matematikarako konpetentzian

A Publikoa B Publikoa D Publikoa Itunpeko A Itunpeko B Itunpeko D

A Publikoa =

B Publikoa = =

D Publikoa = = = =

Itunpeko A = = =

Itunpeko B = = =

Itunpeko D = = =

Koadroa ezkerretik eskuinera irakurtzen da. : Alde esanguratsu positiboa % 95ean. : Alde esanguratsu negatiboa % 95ean.

= : Ez dago alde esanguratsurik % 95ean.

A eredu publikoa da beste estraturekiko alde esanguratsua agertzen duen bakarra, B

publikorekiko izan ezik. B eredu publikoaren emaitzak itunpeko sareko estratuek lortu dituztenak

baino dezente baxuagoak dira. D eredu publikoak ez du alde esanguratsurik agertzen inolako

estraturekin, A eredu publikoa kenduta. Ez dago estatistikoki esanguratsua den alderik itunpeko

estratuen artean.

2012 eta 2015 edizioak estratuen arabera aztertuz gero, Matematikarako konpetentzian, estratu

guztiek behera egin dute, A eredu publikoa ezik; bere gorakada nabariak (+22), halere, oso eragin

txikia izan du puntuazio globalean, laginean duen pisu txikia (% 3,9) dela eta. Itunpeko bi estratuk,

A eta D ereduek, 23 eta 25 puntu galdu dituzte hurrenez hurruen.

505

410 465

503 519 516 523 492 432 459 488 495 503 500

-14

22

-7 -15

-25

-13

-23

-30

-20

-10

0

10

20

30

600,0

400,0

200,0

0,0

200,0

400,0

600,0

Euskadi A publikoa B publikoa D publikoa Itunpeko A Itunpeko B Itunpeko D

Geruza

3.3.5.a. grafikoa. PISA 2015. Matematikarako konpetentzia. 2012an eta 2015ean puntuazioan izandako aldeak geruzen arabera.

2012 2015 Aldea

Page 130: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 130

Geruza bakoitzeko errendimendu mailen araberako portzentajeen banaketa behean ageri da.

Arreta deitzen duten datu batzuk daude:

- A eredu publikoko ikasleen ia erdiak ez du errendimendu maila baxua gainditu.

- Itunpeko estratuek errendimendu baxuko ikasle gutxiago dituzte, publikoek baino. Izan

ere, itunpeko bi estratu dira 2020 adierazlean kokatu diren estratu bakarrak: itunpeko B

eta D.

3.3.5.1. ALDAGAIEN LABURPENA: TITULARTASUNA, EREDUAK ETA

ESTRATUAK

Hurrengo grafikoak PISA 2012ko eta PISA 2015eko emaitzen arteko aldeak azaltzen ditu,

arestian azterturiko hiru aldagaietan: titulartasuna edo hezkuntza sarea, hizkuntz ereduak (ikusi

dugun bezala, laginaren aldagaiak izan direnak) eta hezkuntza estratuak (laginaren aldagaia ez bada

ere euskal hezkuntza sistema sakontasunez aztertzea ahalbidetzen baitigu).

Grafikoan, bi edizioen artean Euskadik lortu duen batez besteko aldea sartu da ere eta

puntuazio-alde hori abiapuntu gisa hartuz, aldea erkidegoaren batez bestekoaren gainetik dagoen

guztietan gertakari hori azpimarratu egin da ere.

Ondoko ondorioak atera daitezke grafikoaren azterketatik:

- Sare publikoan B ereduak bere puntuazioak jaitsi ditu, eta baita D ereduak ere, dezente

gainera, A ereduko puntuazioak dezente gora egin duten bitartean; bere eragina emaitza

globaletan, halere, oso txikia da sare publikoko 15 urteko ikasleen % 8,6a baino ez baitu

ordezkatzen.

- Itunpeko sarean, estratu guztiek izan dute beherakada nabaria 2012ko eta 2015eko beren

puntuazioan, A eta D ereduek biziki gainera, Euskadi mailan egon den batez besteko

beherakada ia bikoizteraino.

16

31 28

17

6

1 0

10

24

28

22

10

5

0

5

15

26

29

18

6

1

6

13

24

26

21

8

1

4

11

23

32

22

7

1

4

12

24

31

21

7

1

0

5

10

15

20

25

30

35

-1 maila 1. maila 2. maila 3.maila 4.maila 5.maila 6. maila

3.3.6.b. grafikoa. PISA 2015. Matematikarako konpetentzia. Ikasleen ehunekoa errendimendu mailetan geruzen arabera.

A publikoa B publikoa D publikoa A itunpekoa B itunpekoa D itunpekoa

BIKAINTASUN MAILA MAILA BAXUA

Page 131: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 131

3.3.6. ERRENDIMENDUARI LOTURIKO FAKTOREAK

Hezkuntza sistema baten errendimendua neurtzeko ez da nahikoa ikasleen emaitzak

neurtzearekin, ez eta emaitza horiek era isolatuan eta testuingururik gabe aztertzearekin ere.

Horrexegatik, atal honetan, ebaluatutako gaitasunetako emaitzei dagokienean garrantzitsutzat jo

diren zenbait aldagai eta faktore aztertuko dira. Ikasleen errendimenduan eragiten duten faktore

ugari dira: alde batetik, gizarte-, ekonomia- eta kultura-faktoreak, herrialdetakoak zein hezkuntza

sistemetakoak; bestetik, ikastetxeen, ikasleek berezkoak dituzten eta beren familien ezaugarriei

loturiko horiek.

3.3.6.1. Emaitzak ISEKen arabera

A) ISEKaren eta emaitzen arteko lotura: Euskadi, ELGA eta autonomia erkidegoak.

Beheko grafikoak ISEKaren eta ELGAko herrialdeek eta autonomia erkidegoek Matematikarako

konpetentzian lortu dituzten emaitzen arteko lotura aurkezten du. Aurreko edizioetan bezala,

batez besteko puntuazioen eta ISEKaren arteko korrelazioa positiboa da; hau da, zenbat eta

handiagoa izan ISEKa, are eta hobeagoak dira emaitzak. Diagonal urdina, erregresio-lerroa

deiturikoa, herrialde edo erkidego batek duen ISEKa ikusita aurreikusi beharko litzatekeen

puntuazioa adierazten du. Eta, halaber, lerro eten bertikal eta horizontalen bidez, ELGAko batez

besteko puntuazioa eta ISEKa adierazi dira. Orokorrean, PISAren arabera, Indize honek ikasle

batek lortu dituen batez besteko puntuazioen aldakortasunaren % 38,8a azalduko luke.

Diagonaletik gainean kokatuta dauden herrialde eta erkidego guztiek beren ISEKa ikusita lortu

beharko lituzkeen emaitzak baino emaitza hobeagoak lortu dituzte; eta, alderantziz, erregresio-

lerroaren azpitik daudenak. Euskadi diagonaletik gora dago eta, ondorioz, lortu dituen emaitzak

bere egoera sozioekonomikoaren arabera lortu beharko lituzkeen emaitzak baino hobeagoak dira.

Autonomia erkidego guztiak daude lerroaren gainetik kokatua, Kanariar Irlak ezik.

-13,7

-7,3

-19,0

-10,6 -8,9

-18,0

21,5

-6,6

-14,7

-24,9

-12,7

-23,0 -30,0

-20,0

-10,0

0,0

10,0

20,0

30,0

Eusk

adi

Pu

blik

oa

Itu

np

eko

a

A e

red

ua

B e

red

ua

D e

red

ua

A p

ub

liko

a

B p

ub

liko

a

D p

ub

liko

a

Itu

np

eko

A

Itu

np

eko

B

Itu

np

eko

D

SAREA EREDUAK GERUZAK

3.3.5.1.a. grafikoa. PISA. PISA 2012-2015 aldeak Matematikarako konpetentzian, laginaren aldagaien arabera.

Page 132: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 132

Nabarmentzekoa da Nafarroaren kasua, Matematikarako konpetentzian lortu dituen emaitzak

espero litezkeenak baino askoz hobeagoak baitira.

Beren ISEK maila aintzat hartuz Matematikarako konpetentzian lortu beharko lituzketen

emaitzak baino emaitza askoz hobeagoak lortu dituzten herrialdeak eta erkidegoak daude, Japonia,

Estonia edo Suitza kasu baterako; beste batzuetan, aldiz, kontrakoa gertatu da: AEB, Grezia edo

Israelen.

B) ISEK mailen araberako emaitzak (kuartilak) PISA 2012n eta PISA 2015en.

Maila sozioekonomikoari eta kulturalari dagokienean irudi ezberdin bat eman dezaken beste

azterketa bat da emaitzak ikasle guztiak lau ISEK maila edo kuartil ezberdinetan banatuz aztertzea.

Agerikoa da 2015eko ISEK mailen araberako datuetan, beheko grafikoan aurkeztu direnak, bi

datuen arteko korrelazioa, puntuazioaren eta ISEKaren artekoa alegia, argiro ikusten dela: ISEK

maila handiagoa duten ikasleen emaitzak indize honetako maila baxuan daudenek lortu dituztenak

baino 57 puntu gorago daude. Eta gainera, aldea estatistikoki esanguratsua da ISEK maila guztien

artean, erdiko bi mailetan ezik.

ELGA

EB 28

Alemania

Australia

Austria

Belgika Kanada

Korea

Txile

Danimarka

Eslovakiar Errepublika

Eslovenia

España

Estatu Batuak

Estonia

Finlandia

Frantzia

Grezia

Hungaria

Irlanda

Islandia

Israel

Italia

Japonia

Luxenburgo

Norvegia

Zeelanda B.

Herbehereak

Polonia

Portugal E. Batua

Txekiar E. Suedia

Suitza

Euskadi

Andaluzia

Aragoi

Asturias

Balear uharteak Valentziako E.

Kanariar U.

Kantabria

Gaztela eta Leon

Gaztela - Mantxa

Katalunia

Extremadura

Galizia

Madril

Murtzia

Nafarroa

Errioxa

420

440

460

480

500

520

540

560

-1,00 -0,80 -0,60 -0,40 -0,20 0,00 0,20 0,40 0,60 0,80 1,00PIS

A 2

01

5 P

un

tuaz

ioa

Ma

tem

ati

kara

ko k

on

pet

entz

ian

ISEK (Indize sozioekonomiko eta kulturala)

3.3.6.1.a. grafikoa. PISA 2015. ISEKaren eta ELGAko herrialdeek eta AEek Matematikarako konpetentzian lortu duten puntuazioaren arteko lotura.

Page 133: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 133

Aipatu dugu dagoeneko aldagai honen alderaketa 2012ren eta 2015en artean egin ahal izateko

ondokoa aintzat hartu beharra dagoela: Euskadik 2012n zuen batez besteko ISEKa (+0,03) eta

2015en zuena (-0,25) ezberdinak zirela eta, horrenbestez, horrek bere isla duela Indizearen maila

bakoitzeko batez besteko ISEkean. Ondoko bi grafikoen bidez, ISEK mailen arabera 2015en

lorturiko emaitzak 2012ko beren baliokideekin aldera ditzakegu:

- 2015en, ISEK maila guztiek emaitza okerragoak lortu dituzte eta, gainera, logikotzat har

genezakeen ordenaren aurkako noranzkoan egiten dute: maila altuko ikasleek beherakada

handiagoa dute, 23,7 puntu, maila baxukoak baino, erdia baino gutxiago egin dutenek

behera. Ondorioz, ISEK mailaren araberako emaitzen portaera espero zitekeenaren

aurkakoa izan da: Indizeko maila baxuen hobekuntza eta igoera ere ISEKeko maila

altuetan.

- Aldaketa esanguratsua ikus daiteke Indizeko lau mailetako ISEKean. Alderik handiena maila

baxuan eman da; mailarik altuena, aldiz, bi edizioetan ISEK datu antzekoena lortu duena

izan da.

- Datu horiek, beste behin, bikaintasunak proba honetan izan duen bilakaera negatiboa

berresten dute, maila altuko ikasleak 2012 eta 2015 bitartean ISEKean beherakadarik

txikiena izan dutenak badira ere, beren errendimendu mailak oso bilakaera negatiboa izan

baitu.

458

486,8

497,1

515,1

-1,09

-0,48

-0,12

0,50

-1,2

-1

-0,8

-0,6

-0,4

-0,2

0

0,2

0,4

0,6

420

430

440

450

460

470

480

490

500

510

520

Maila baxua Maila ertain-baxua

Maila ertain-altua Maila altua

3.3.6.1.b grafikoa. PISA 2015. Matematikarako konpetentziako emaitzak ISEK mailen arabera

2015eko emaitzak 2015eko ISEKa

Page 134: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 134

3.3.6.2. Emaitzak ikasleen sexuaren arabera

Beheko grafikoak islatzen duenez, mutilek neskatoek baino puntuazio hobeagoa lortu dute

Matematikarako konpetentzian, 2012n zein 2015en. Bi edizioetan egon den bien arteko aldea,

halere, 2012ko 14 puntuetatik 2015eko 9 puntuetara murriztu da.

468,6

502,2 513,7

537,8

458,0

486,8 497,1

515,1

-0,57

-0,16

0,13

0,67

-1,09

-0,48

-0,12

0,50

-1,20

-0,90

-0,60

-0,30

0,00

0,30

0,60

0,90

1,20

400

420

440

460

480

500

520

540

ISEK maila baxua ISEK maila ertain-baxua

ISEK maila ertain-altua ISEK maila altua

3.3.6.1.c grafikoa. PISA. Matematikarako konpetentziako emaitzen alderaketa ISEK mailen arabera 2012 eta 2015 artean.

2012ko Matematikak 2015eko Matematikak

-10,6

-15,4 -16,6

-22,7

-0,52

-0,32

-0,25

-0,17

-0,60

-0,50

-0,40

-0,30

-0,20

-0,10

0,00

ISEK maila baxua ISEK maila ertain-baxua

ISEK maila ertain-altua ISEK maila altua

-25,0

-20,0

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

3.3.6.1.d grafikoa. PISA. 2012-2015 arteko aldeak Matematikarako konpetentziako emaitzetan eta ISEK mailen arabera.

Matematikarako K. 2012-15 emaitzen arteko aldeak 2012-15 ISEKen arteko aldeak

Page 135: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 135

Bi edizioen artean egon den puntuazio beherakadak intentsitate ezberdina du bi sexuetan:

neskatoek 11 puntu egin dute behera; mutilek, 9 puntu.

Laginaren aldagaien arabera egindako analisiek diote sareen zein ereduen arabera, mutikoen

emaitzak kasu guztietan daudela neskatoen emaitzen gainetik. Alderik txikiena D ereduan eman da,

non bi sexuen arteko aldea 5 puntutik gorakoa den. Beste bi ereduen kasuan, ordea,

puntuazioaren arteko aldea 16 puntutik gora dago.

Estratuen arabera, aldeak asko aldatzen dira: A estratu publikoan aldea 40 puntutik zertxobait

gorakoa da (gehienekoa) eta itunpeko A estratuan, aldiz, 0,5 puntukoa da (gutxienekoa).

Ondoko grafikoak Euskadi bere berezko laginarekin PISA ebaluazioan parte hartzen hasi

zenetik neskatoen eta mutikoen puntuazioek egin duten bilakaera agertzen du, bai eta emaitzen

arteko aldea ere. 2015ekoa bi sexuen artean egon den bigarren alderik handiena da, 2012koaren

498 487

512 496

505

492

400

420

440

460

480

500

520

2012 2015

3.3.6.2.a. grafikoa. PISA. Matematikarako konpetentziako emaitzak ikasleen sexuaren arabera 2012-2015ean.

NESKA MUTILA Euskadi

-9,1 -10,5 -8,2

-16,1 -16,7

-5,6

-40,2

-22,0

-6,4 -0,5

-15,9

-4,3

-45,0

-35,0

-25,0

-15,0

-5,0

5,0

15,0

25,0

35,0

Pu

blik

oa

Itu

np

eko

a A B D

A p

ub

liko

a

B p

ub

liko

a

D p

ub

liko

a

Itu

np

eko

A

Itu

np

eko

B

Itu

np

eko

D

Euskadi Sarea Eredua Geruza

3.3.6.2.b grafikoa. PISA 2015. Nesken puntuazioen diferentzia mutilek lortutakoekin alderatuta Matematikarako konpetentzian laginaren aldagaien

arabera.

Page 136: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 136

atzetik, urte hartan neskatoek izan zuten emaitzen beherakadaren ondorioz emaitzen arteko aldea

14 puntukoa izan baitzen.

Ondoko grafikoak errendimendu mailaren banaketa agertzen du, sexuak bereiziz.

2. errendimendu mailara iristen ez diren neskatoen portzentajea % 20,1ekoa da, errendimendu

baxuko mutikoek baino % 1 gainetik bakarrik. Mutikoek neskatoak ia bikoiztu dituzte ia

bikaintasuneko mailetan.

501 500 506 498 487 502 502 513 512 496

1 2

7

14

9

0

2

4

6

8

10

12

14

16

0

100

200

300

400

500

PISA 2003 PISA 2006 PISA 2009 PISA 2012 PISA 2015

3.3.6.2.c. grafikoa. PISA. Matematikarako konpetentziako emaitzen bilakaera sexuaren arabera.

NESKA MUTILA Aldea

5,2

14,9

26,0

30,2

18,0

5,1

0,6

5,4

13,5

23,7

27,9

20,4

7,8

1,3

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

-1 maila 1. maila 2. maila 3.maila 4.maila 5.maila 6. maila

3.3.6.2.d. grafikoa. PISA 2015. Matematikarako konpetentzia. Ikasleen ehunekoa errendimendu mailen eta ikasleen sexuaren arabera.

NESKAK MUTILAK

BIKAINTASUN MAILA

NESKAK: %5,7 MUTILAK: %9,1

MAILA BAXUA

NESKAK: %20,1 MUTILAK: %18,9

Page 137: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 137

3.3.6.3. Emaitzak ikasmailarekiko adin-egokitasun egoeraren arabera

Jarraian, PISA 2015 edizioan parte hartu duten ikasleek ikasten ari diren hezkuntza mailaren

araberako emaitzak aurkeztu eta 2012ko horiekin alderatzen dira. Ikus daitekeenez, bi urte

atzerago dauden ikasleen puntuazioa 19 puntu baino gehiago igo da; urte bat atzerago daudenen

eta beraiei dagokien mailan, DBHko 4. mailan dauden horien puntuazioek 2,5 puntu eta 15,5 puntu

egin dute behera, hurrenez hurren. DBHko 4. mailako Euskadiko ikasleek, biztanleria osoaren hiru

laurden direnez, gaitasun honetan izan duten puntuazio beherakadak eragin askoz handiagoa izan

du DBHko 3. mailako ikasleek izan duten beherakadak baino, lehenak biztanleria osoaren hiru

laurden direlako eta bigarrenak % 18,1a baino ez direlako eta beren beherakada txikiagoa izan

delako ere.

2003tik mailaren araberako puntuazioek izan duten bilakaera aintzat hartzen baldin badugu

(ikusi hurrengo grafikoa), ikasmailarekiko adin-egokitasun egoeran dauden ikasleen emaitza edizio

guztien artetik ia baxuena da, 2006rekin alderatuta puntu bateko aldea bakarrik dago. DBHko 2.

mailako ikasleen emaitzak, aldiz, 2003tik ehunekoa hirukoiztuta, edizio guztietako emaitzarik

onena lortu du.

376,9

430,8

530,0 505,4

396,0 428,2

514,5 491,6

19,1

-2,5

-15,5 -13,7

-30,0

-20,0

-10,0

0,0

10,0

20,0

30,0

-550,0

-350,0

-150,0

50,0

250,0

450,0

DBHko 2. maila DBHko 3. maila DBHko 4. maila Euskadiko batezbestekoa

3.3.6.3.a grafikoa. PISA. Matematikarako konpetentziako emaitzak ikasmailarekiko adin-egokitasunaren arabera. 2012-2015.

2012 2015 Aldeak

Page 138: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 138

3.3.6.3.c. grafikoan, ikasmailarekiko adin-egokitasun egoeran dauden ikasleen eta errepikatutako

ikasleen (DBHko 3. edo 2. mailan eskolatuta) arteko aldeen bilakaera erakusten da. Ikus daitekeen

moduan, DBHko 4. mailako ikasleen eta DBHko 3. mailakoen artean egonkortasun handia dago

aldeetan. Hala eta guztiz ere, bi ikasmailako atzerapena dutenekiko aldea aldakorragoa da; horrela,

DBHko 2. mailako ikasleek, 2015ean, edizio guztietakoen artetik puntuazio-alde baxuena dute, 118

puntu; horrek esan nahi du 2006an baino 48 puntu gutxiago lortu dituztela.

3.3.6.3.d. grafikoak autonomia erkidego guztiek ikaslea ikasten ari den DBHko mailaren arabera

lortu duten emaitza irudikatzen du, DBHko 4. mailako ikasleen emaitzaren arabera antolatuta

(altuenetik baxuenera). Egokitasun egoeran dauden, hau da, DBHko 4. mailan dauden euskal

ikasleek lortu duten emaitza autonomia erkidego guztien arteko sei txarrenen artean dago.

Halaber, DBHko 3. mailako euskal ikasleak azkeneko postuetan daude Extremadura, Murtzia,

Andaluzia eta Kanariar Irlekin batera. DBHko 2. mailako euskal ikasleek (15 urteko ikasleen % 6,1a

suposatzen dute), aitzitik, sailkapen horretako erdialdera dagoen emaitza bat lortu dute.

391

361 382 377

396

433 429 439 431 428

525 527 533 530 515

300

350

400

450

500

550

600

2003 2006 2009 2012 2015

3.3.6.3.b. grafikoa. PISA. Matematikarako konpetentziako emaitzen bilakaera ikasmailen arabera.

DBHko 2. maila DBHko 3. maila DBHko 4.

-86

-99

-94

-98

-92

-118

-153

-151

-166

-134

-180 -160 -140 -120 -100 -80 -60 -40 -20 0

PISA 2015

PISA 2012

PISA 2009

PISA 2006

PISA 2003

3.3.6.3.c. grafikoa. PISA. Matematikarako konpetentziako emaitzen bilakaera ikasmailen arabera.

DBHko 2. maila DBHko 3. maila

Page 139: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 139

Gogoratu beharra dago Euskadi, Katalunia, Nafarroa eta Asturias direla ikasle guztien % 70a

baino gehiago DBHko 4. maila ikasten duten erkidego bakarrak; halere, Euskadiko emaitza

Kataluniatik 4 puntura dago, Asturiasetik 6ra eta Nafarroatik 29ra. DBHko 3. mailako ikasleei

dagokienean Euskadi Nafarroa baino 29 puntu beherago dago eta Asturiasetik 4 puntura. DBHko

2. mailako ikasleei dagokienean, azkenik, euskal ikasleak nafar eta kataluniar ikasleen atzetik daude

(-13 eta -15 puntu), baina asturiarren aurretik (+ 13 puntu).

Nafarroako eta Errioxako DBHko 4. mailako ikasleek lortu dituzte emaitzarik onenak, 543 eta

541 puntu hurrenez hurren; hau da, maila bereko euskal ikasleekiko beren aldea 29 eta 27

puntukoa da. Errioxako DBHko 3. mailako ikasleak dira puntuaziorik altuena lortu dutenak (458

puntu) eta DBHko 2. mailako ikasle nafarrek puntuaziorik altuena lortu dute (411); maila

horietako euskal ikasleak 30 puntu atzerago daude lehen kasuan, 15 puntu atzerago bigarrenean.

3.3.6.4. Emaitzak probako hizkuntzaren eta familia-hizkuntzaren arabera

3.3.6.4.1. Emaitzak probako hizkuntzaren arabera

Aurreko gaitasunetan esan bezala, ikasle gehienek Matematikarako konpetentziako gaztelerazko

bertsioa erabili zuten. 2015en proba gazteleraz egin duten ikasleen portzentajeak % 9ko

beherakada izan zuen 2012ko edizioarekiko (ikus 2.3.5. atala) eta, horrenbestez, proba euskaraz

egin zutenek portzentaje berberean egin zuten gora.

2015eko proba euskaraz egin dutenen emaitza (501,9) proba gazteleraz egin dutenen emaitza

baino ia 14 puntu altuagoa da (488,2 puntu). Alde hori, halere, ez du garrantzirik estatistikaren

ikuspegitik.

411 404 406

399 394 402

391 383

396 409

383

402 396 401

382 384 379

362

452 458 454

448 448 442 447

432 445

438 435 442

428 439

425 428 416

404

543 541 536 535 534 528 526 521 520 518 517 515 515 514 511 508 503 490

350

400

450

500

550

600

3.3.6.3.d. grafikoa. PISA 2015. Matematikarako konpetentziako emaitzak komunitate autonomoen arabera, ikasleak zer ikasmailatan eskolatuta dauden

aintzat hartuta (DBHko 4. mailako emaitzen arabera ordenatuta).

DBHko 2. maila DBHko 3. maila DBHko 4. maila

Page 140: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 140

Beheko grafikoak Matematikarako konpetentzia 2012n eta 2015en euskaraz eta gazteleraz egin

dutenen emaitzen arteko alderaketa agertzen du; halaber, edizio bakoitzean hizkuntza bat zein

bestea erabili zutenen portzentajeak azaltzen ditu. Proba gazteleraz egin dutenen emaitzak 13

puntu egin du behera edizio batetik bestera; proba euskaraz egin dutenen puntuazioak, bere

aldetik, 24 puntu egin du behera, bi aldiz ia-ia.

3.3.6.4.1.b. grafikoan probako hizkuntzaren araberako aldeen bilakaera erakusten da Hizkuntza

bat zein bestea 2012ko edizioan erabili zutenen arteko aldea 25 puntukoa zen, euskaraz erantzun

zutenen alde; aldea hori, gainera, esanguratsua zen estatistikoki. 2015en, aldea erdira murriztu da,

13,7 puntura, eta estatistikoki esanguratsua izateari utzi dio.

2003tik 2009etara bilakaera aztertzen badugu, bi hizkuntza bertsioen artean ez dago alde

esanguratsurik. 2012n, ordea, joera hori aldatu eta bi hizkuntz bertsioen arteko aldea 25

punturaino iritsi zen eta horrenbestez, eta lehen aldiz, aldea esanguratsua izan zen euskarazko

probaren alde. 2015en, ikusi dugun bezala, proba euskaraz egin dutenek aipatua gazteleraz egin

dutenek baino emaitza hobeagoa lortu dute, baina aldea erdira murriztu da.

501,4

526,2

488,2

501,9

84

16

75

25

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

400,0

420,0

440,0

460,0

480,0

500,0

520,0

540,0

Gaztelania Euskara

3.3.6.4.1.a. grafikoa. PISA. Matematikarako konpetentziako emaitzak eta portzentajea probako hizkuntzaren arabera.

PISA 2012

PISA 2015

2012 %ikasle

2015 %ikasle

-24,3 -13,2

Page 141: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 141

Jarraian, laginaren aldagaien (sarea, hizkuntz eredua eta estratuak) analisia aurkezten da,

probako hizkuntzaren arabera. Grafiko bakoitzean ikasleek aldagai bakoitzean lortu duten

puntuazioa eta portzentajea ikus daitezke.

Hezkuntza sareen arabera ikus daiteke 2015en, itunpeko sarean, ez zela alde esanguratsurik

egon euskarazko eta gaztelaniazko bertsioen artean; sare publikoan, ordea, aldea 26 puntukoa da,

bai eta estatistikoki esanguratsua ere. Proba euskaraz egin zuten sare publikoko ikasleak itunpeko

sareko beren baliokideen baino % 7 gehiago izan ziren.

495 512 519 526 502 503 499 508 501 488

-7

13 11

25 14

-30

-20

-10

0

10

20

30

-550-500-450-400-350-300-250-200-150-100

-500

50100150200250300350400450500550

PISA 2003 PISA 2006 PISA 2009 PISA 2012 PISA 2015

3.3.6.4.1.b. grafikoa. PISA. Matematikarako konpetentziako aldeen bilakaera probako hizkuntzaren arabera.

Euskara Gaztelania Aldea

499,1

473,1

505,0

499,4

29,2

70,8

22,1

77,9

400,0

420,0

440,0

460,0

480,0

500,0

520,0

Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania

Sare publikoa Sare itunpekoa

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

3.3.6.4.1.c. grafikoa. PISA. Matematikarako konpetentziako emaitzak eta ehunekoa probako hizkuntzaren eta sarearen arabera.

Matematikarako K. 2015 % ikasle

Page 142: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 142

Hizkuntz ereduen arabera, A ereduko ikasle bakar batek ere ez zuen proba euskaraz egin; eta

B ereduko ikasleen % 0,5a baino ez zuen proba euskaraz egin. D ereduan, ikasleen % ia 41ak

proba euskaraz egin zuen. Ondorioz, probako bi bertsioen arteko emaitzen alderaketa D ereduan

soilik ezar daiteke modu egokian eta, nola ez, D ereduko euskarazko bertsioaren emaitza hizkuntz

horretako Euskadiko batez bestekoarekin (3.3.6.4.a. grafikoa) bat doa. D ereduko bi bertsioen

arteko aldea ez da estatistikoki esanguratsua.

Jarraian, D ereduak probako hizkuntzaren arabera Matematikarako konpetentzian lortu dituen

emaitzen bilakaera irudikatzen da. Ikus daitekeenez, bilakaeraren joera jarraitzen ez duen edizio

bakarra 2012koa da, aipatuan bi bertsioek 500 puntu baino gehiago lortu baitzituzten eta bien

arteko aldea estatistikoki esanguratsua izan baitzen. Beste edizio guztietan ez dago alde

esanguratsurik. Gogoratu beharra dago probako bi hizkuntz bertsioen arteko aldea ez zela

estatistikoki esanguratsua izan edizio gehienetan eta konpetentzi guztietan.

473,7

437,0

497,2 502,3 486,3

100

0,5

99,5

40,6

59,4

400,0

420,0

440,0

460,0

480,0

500,0

520,0

540,0

Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania Euskara Gaztelania

A eredua B eredua Modelo D

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

3.3.6.4.1.d. grafikoa. PISA. Matematikarako konpetentziako emaitzak eta ehunekoa probako hizkuntzaren eta ereduaren arabera.

Matematikarako K. 2015 % ikasle

496

512 519

526

502

496 503

512 505

486

400

420

440

460

480

500

520

540

PISA 2003 PISA 2006 PISA 2009 PISA 2012 PISA 2015

3.3.6.4.1.e . grafikoa. PISA. Matematikarako konpetentziako emaitzen bilakaera D ereduan probako hizkuntzaren arabera.

Euskara Gaztelania

Page 143: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 143

Estratuen arabera, ez zen proba euskaraz egin zuen A eredu publikoko eta itunpeko sareko A

eta B ereduetako ikaslerik egon. B eredu publikoan euskaraz izan zuen portzentajea ñimiñoa da,

% 0,5, 6 ikasle bakarrik. Ondorioz, azterketa honetako daturik interesgarrienak, beste behin, D

eredu publikoan eta itunpeko bere baliokidean aurkitzen dira.

Itunpeko D ereduan, ikasleen % 50a proba euskaraz egin zuen; D ereduan portzentaje hori

% 35ekoa izan zen ordea. Estratu publikoan 18 puntuko aldea dago bi hizkuntzen artean; itunpeko

D ereduaren baitan, aldiz, aldea 9 puntukoa da, euskararen alde bi estratuetan.

Aldeen esanguratsutasuna D ereduko estratuetako emaitzetan oinarritzen da soilik. Proba

euskaraz egin zuten itunpeko D ereduko ikasleen emaitzaren eta gaztelerazko proba egin zuten D

eredu publikoko ikasleen emaitzaren artean dagoen 23,5 puntuko aldea da estatistikoki

esanguratsua den bakarra.

3.3.6.4.2. Emaitzak familia-hizkuntzaren arabera

2.3.5. atalak etxean euskaraz eta gazteleraz egiten duten ikasleen portzentaje haztatuak

irudikatzen ditu, bai eta bi hizkuntz talde horiek PISA 2006tik azken ediziora arte izan duten

bilakaera ere. 2015en, 15 urteko ikasleen % 18,2ak dio etxean euskaraz hitz egiten duela; D

ereduko ikasleen artean portzentaje hori % 27,9raino igotzen da. A ereduko edo B ereduko ikasle

bakar batek ere ez zuen proba euskaraz egin eta, ondorioz, ez dago emaitzak eta familia-hizkuntza

alderatzerik.

Beheko grafikoak familia-hizkuntzaren araberako emaitza globalak irudikatzen ditu. Hiru

hizkuntza talde bereizten dira: familia-hizkuntza euskara dutenek, familia-hizkuntza gaztelera dutenek

eta familia-hizkuntza beste hizkuntza bat dutenek. Azken talde horretan familia-hizkuntza zein den

galdetzen duen itemari erantzunez euskara edo gaztelera ez den beste hizkuntza bat idatzi dutenak

eta galderari erantzun ez diotenak sartu dira (talde honetan aplikatu den laginak hartzen dituen

203 ikasletatik 43 baino ez dira).

0,0

431,5 437,0 459,5 499,8 481,5

0,0

494,6

0,0

503,0 505,0 496,0

100

4

96

35

65

100 100

50 50

0,0

100,0

200,0

300,0

400,0

500,0

600,0

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

Eusk

ara

Gaz

tela

nia

A publikoa B publikoa D publikoa A itunpekoa B itunpekoa D itunpekoa

0102030405060708090100

3.3.6.4.1.f. grafikoa. PISA. Matematikarako konpetentziako emaitzak eta ehunekoa probako hizkuntzaren eta geruzen arabera.

Matematikarako K. 2015 % ikasle

Page 144: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 144

2012n alde esanguratsua zegoen familia-hizkuntza euskara dutenen eta familia-hizkuntza

gaztelera dutenen artean; esanguratsutasun hori 2015en desagertzen da. Beste hizkuntza bat

taldeko ikasleen emaitzak beste bi taldetako ikasleen emaitzak baino kaskarragoak dira bi

edizioetan.

Familia-hizkuntza euskara eta familia-hizkuntza gaztelera duten taldeek puntuazioa galdu dute

2012tik 2015era; 12,5 puntu lehen kasuan; 16,6 puntu bigarrenean.

Jarraian, D ereduko ikasleen emaitzak aztertzera mugatuko gara eta beren emaitzak familia-

hizkuntza (euskara, gaztelera, beste bat) eta probako hizkuntza (euskara eta gaztelania) aldagaiak

konbinatuz alderatuko dira. Konbinazio horretatik abiatuta, bost hizkuntz talde sortzen dira.

- Gaztelera/Gaztelera: etxean gazteleraz egiten eta proba gazteleraz egin dutenei dagokie.

Talde honek D ereduko lagin haztatuaren % 53,7a suposatzen du.

- Euskara/Euskara: etxean euskaraz egin eta proba euskaraz egin zutenak dira. Lagin

haztatuaren % 24a dira.

- Gaztelera/Euskara: etxean gazteleraz egiten badute ere proba euskaraz egin zutenak dira.

D ereduko laginaren % 16,3a suposatzen du talde honek.

- Euskara/Gaztelera: etxean euskaraz egiten badute ere proba gazteleraz egin zutenak dira.

Talde txikia da, lagin haztatuaren % 4,3a.

- Beste hizkuntza bat/Gaztelera: etxean euskara edo gaztelera ez den beste hizkuntzaren bat

hitz egin (atzerriko ikasleak gehienbat, bere familia-hizkuntza katalanera, galiziera edo

valentziera dela erantzun duen ikasleren bat badago ere) eta proba gazteleraz egin zuten

ikasleak dira. Talde honek lagin haztatuaren % 1,7a suposatzen du bakarrik (27 ikasle lagin

haztatuan) eta, ondorioz, bere emaitzak ez daude sartuta ondoko grafikoetan. 3.2.6.4.2.a.

grafikoan ikusi bezala, oso emaitza kaskarrak lortu ditu.

Ondoko grafikoak bost hizkuntza talde horiek PISA 2015eko Matematikarako konpetentzian

lortu dituzten emaitzak irudikatzen ditu. D ereduko eta Euskadiko batez bestekoak sartuta daude

ere.

521,2 507,8 437,5

508,8 491,1 439,1

-12,5

-16,6

1,6

-20,0

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

-550,0

-450,0

-350,0

-250,0

-150,0

-50,0

50,0

150,0

250,0

350,0

450,0

550,0

Euskara Gaztelania Beste hizkuntza bat

3.3.6.4.2.a. grafikoa. PISA. 2012-2015eko emaitzak Matematikarako konpetentzian familia-hizkuntzaren arabera.

2012 2015 2012-2015 aldea

Page 145: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 145

Gaitasun honetan, Euskadiko batez bestekoarekiko aldeak nahiko txikiak dira. Nabarmentzekoa

den datu bakarra da etxean euskaraz egin eta proba euskaraz egin zuten ikasleek 2015en lortu

duten puntuazioa erkidegoko batez bestekoa baino 20 puntu gorago dagoela.

Jarraian, aurreko emaitzak PISA 2012 edizioko emaitzekin alderatuko ditugu. Adierazi bezala,

2012ko eta 2015eko lagin haztatuetako ikasleen kopurua eta portzentajea nabarmenki aldatu dira

talde hauetako bitan, 3.1.8.4.2.d. grafikoan ikus daitekeen bezalaxe: Gaztelera/Gaztelera taldeak

% 10,5 ikasle gutxiago ditu 2015en, 2012n baino; Gaztelera/Euskara taldeak, aldiz, % 15,5eko

gorakada izan du 2015en.

Beheko grafikoak D ereduko ikasleen 2012ko eta 2015eko emaitzak alderatzen ditu, beren

familia-hizkuntza eta probako hizkuntza aintzat hartuz arestian azterturiko 4 taldetan. D ereduko

eta Euskadiko batez bestekoak sartu dira ere.

487,8 491,4 491,4 512,0 492,8 491,6

-3,8

-0,2 -0,3

20,4

1,2

-20,0

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

-550,0

-450,0

-350,0

-250,0

-150,0

-50,0

50,0

150,0

250,0

350,0

450,0

550,0

Gaz + Gaz Gaz + Eus Eus + Gaz Eus + Eus D* eredua Euskadi

3.3.6.4.2.b grafikoa. PISA 2015. D ereduko ikasleen Matematikarako konpetentziako emaitzak hizkuntza taldeen arabera: familia-hizkuntza/probako

hizkuntza.

Matematikarako K. emaitzak Euskadiko batez bestekoarekiko aldea

Page 146: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 146

Etxean gazteleraz egin eta proba gazteleraz egin dutenek 22 puntu galdu dituzte 2012 eta 2015

bitartean eta etxean euskaraz egin eta proba euskaraz egin dutenek 18 puntu egin dute behera.

Beherakada horiek Euskadiko batez besteko beherakada baino handiagoak dira. Etxean gazteleraz

egin eta proba euskaraz egin zutenek 18 puntuko beherakada izan dute ere beren puntuazioan.

509,5 509,4 489,5 527,6 510,8 505,4 487,8 491,4 491,4 512,0 492,8 491,6

-21,6 -18,0

1,8

-15,6 -18,0

-13,7

-25,0

-20,0

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

-550,0

-450,0

-350,0

-250,0

-150,0

-50,0

50,0

150,0

250,0

350,0

450,0

550,0

Gaz + Gaz Gaz + Eus Eus + Gaz Eus + Eus D eredua Euskadi

3.3.6.4.2.c grafikoa. PISA. D ereduko ikasleen 2012ko eta 2015eko emaitzak Matematikarako konpetentzian familia-hizkuntzaren eta probako hizkuntzaren arabera.

2012 2015 2012-2015 aldea

Page 147: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 147

PISA 2015EKO EMAITZEN LABURPENA ETA PISA 2012KO EMAITZEKIKO

ALDEAK. LABURPENA.

MATEMATIKARAKO KONPETENTZIA

Euskadin 2015ean Matematikarako konpetentziako emaitza 492 puntukoa izan da, 2012ko

emaitza (505 puntu) baino nabarmenki apalagoa. Euskadiko puntuazioa, berriz ere, ELGAko

batez bestekoaren parean dago, aurreko ebaluazioan nazioarteko batez bestekoa baino

altuagoa izan bazen ere. Euskadiko batez bestekoa puntuazioa 3 errendimendu-mailan dago,

Europar Batasuneko herrialde gehienetan bezala.

Euskadin Matematikarako konpetentziako emaitzen (265) aldakortasuna, 95 eta 5

pertzentileetako puntuazioen arteko aldea, baxua izan da, eta horrek adierazten du Euskadiko

hezkuntza-sistema ekitate handikoa dela, nazioarteko, Espainiako eta autonomia erkidego

gehienetako batez bestekoa baino askoz handiagokoa. Hala ere, bikaintasun-sistema

bilakatzeko emaitzak hobetu egin beharko lirateke.

Euskadin errendimendu-maila baxuetako ikasleen ehunekoa 4 puntu igo da 2012tik,

2015ean % 19,5era heldu delarik. Ehunekoa adierazle europarretik (% 15) urrundu da.

Bikaintasun-mailetan ere jaitsiera bat izan da 2012ko % 10,4etik 2015eko % 7,4ra.

Errendimendu-maila baxuetako ikasleen ehunekoa ELGAko herrialdeetako batez bestekoa

(% 23) baino txikiagoa izan da, baina bikaintasun-mailetan ere (% 10) txikiagoa izan da.

2015ean sare publikoko emaitzak (481 puntu) itunpeko sarekoak (501 puntu) baino

nabarmenki apalagoak izan dira. Hala ere, bi sareek 2012tik 2015era izan duten bilakaera

ezberdin samarra izan da: sare publikoan emaitzak 7 puntu jaitsi dira, baina itunpeko sarean

19 puntuko jaitsiera izan da.

Irakastereduen artean 2015ean B eta D ereduen artean ez da alde adierazgarririk izan,

baina bai, berriz, bi irakasteredu horien eta A ereduaren artean. Emaitzarik altuena (497

puntu) B ereduan lortu da, 2012an emaitzarik altuena lortu zuen D eredua ordezkatuz.

Irakasteredu guztietan gertatu da jaitsiera bat 2012ko emaitzekiko, eta bereziki D ereduan,

irakasteredu horretan 18 puntuko jaitsiera izan baita.

A eredu publikoaren geruzan bakarrik izan da gainerakoetan baino puntuazio nabarmenki

apalagoa. D eredu publikoaren eta itunpeko geruzen arteko puntuazio-aldea ez da

adierazgarria izan. Puntuazioen bilakaerari dagokionez, itunpeko A eta D ereduek puntuazio-

jaitsiera bat izan dute 2012tik 2015era, 25 eta 23 puntu hurrenez hurren.

Euskadin ISEK indizea jaitsi egin da 2012ko 0,03tik 2015eko -0,25era. Euskadin 2015ean

Matematikarako konpetentziako emaitzak maila sozio-ekonomikoa eta kulturala kontuan

izanik espero zitezkeenak baino altuagoak izan dira. Bi emaitza horien arteko alderik handiena

Matematikarako konpetentzian izan da.

Ikasleen sexuari dagokionez, mutilen puntuazioa (496 puntu) neskena (487 puntu) baino

altuagoa izan da. Bi sexuen arteko aldea 14 puntutik 9 puntura murriztu da 2015ean. Bai

neskek bai mutilek puntuazio-jaitsiera bat izan dute 2012tik 2015era, handiagoa mutilen

kasuan (16 puntuko jaitsiera) nesken kasuan baino (11 puntuko jaitsiera).

Adin-egokitasunak, ohi den bezala, eragin handia izan du emaitzetan: 2015ean Irakurtzeko

konpetentzian 86 puntuko aldea izan da DBHko 4. mailan eta 3. mailan dauden ikasleen

artean; bi irakasmailetako atzerapena daramaten ikasleekiko aldea 118 puntukoa izan da.

2012tik 2015era DBHko 2. mailako ikasleek bakarrik hobetu dute puntuazioa (19 puntu), adin

egokiko ikasleek 16 puntu gutxiago lortu dutelarik.

Page 148: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 148

Probako hizkuntzari dagokionez, 2015ean ez da alde nabarmenik egon proba euskaraz eta

gaztelaniaz egin duten ikasleen artean, 2012an ez bezala, proba euskaraz egin zutenek

puntuazio hobea lortu baitzuten. Aldagai honetako joera aldeak adierazgarriak ez izatea izan

ohi da. Baina bi bertsioek 2012tik 2015era izan duten bilakaera oso ezberdina izan da: proba

gaztelaniaz egin duten ikasleen puntuazioan 13 puntuko jaitsiera izan da, eta proba euskaraz

egin duten ikasleen puntuazioan jaitsiera 24 puntukoa izatera heldu da.

Familia-hizkuntzari dagokionez, 2012an ez bezala, 2015ean ez da alde nabarmenik egon

etxean euskaraz hitz egiten duten eta etxean gaztelaniaz hitz egiten duten ikasleen

puntuazioen artean. Bi ikasle-multzo horietako puntuazioak jaitsi egin dira 2012tik 2015era,

16,6 puntu etxean gaztelaniaz hitz egiten duten ikasleen kasuan eta 12,5 puntu etxean euskara

erabiltzen duten ikasleen kasuan.

Page 149: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 149

4. ERANSKINAK

Page 150: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 150

Page 151: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 151

1. ERANSKINA: ZIENTZIETARAKO KONPETENZIAKO

ERRENDIMENDU MAILEN DESKRIBAPENA.

PISA 2015. Zientzia-kulturarako konpetentziako errendimendu mailen deskribapena

Maila Puntuazioa Deskribapena

6. maila 708tik gora

6. mailako ikaslea gai da kontzeptuen eta prozeduren ezaguera eta ezaguera

epistemikoa bizitzako askotariko egoera konplexuetan azalpenak emateko,

ikerlan zientifikoak ebaluatzeko eta diseinatzeko eta datuak interpretatzeko.

Askotariko testuinguruetan ondorio egokiak ateratzen ditu eta urrats anitzeko

erlazio kausalak azaltzen ditu. Gai da informazio garrantzitsua eta garrantzirik

gabekoa bereizteko eta ohiko curriculumetik kanpoko ezagupenekin

erlazionatzeko. Gai da froga eta teoria zientifikoetan oinarritutako argudioak

eta bestelako kontsiderazioetan oinarritutakoak bereizteko. 6. mailako ikaslea

datuen azalpenak, ereduak eta interpretazioak kritikatzeko eta ebaluatzeko

argudioak garatzeko gai da, eta, baita ere, proposatutako diseinu esperimentalak

testuinguru pertsonaletan, tokikoetan eta globaletan kritikatzeko eta

ebaluatzeko argudioak.

5. maila 633tik 708ra

5. mailako ikaslea gai da kontzeptuen eta prozeduren ezaguera eta ezaguera epistemikoa fenomeno ezezagun konplexuak eta kate kausal hierarkizatuak eta

aniztunak dituzten prozesuak azaltzeko. Diseinu esperimental alternatiboak

ebaluatzeko ezaguera epistemiko nahiko aurreratua erabiltzen du, bere aukera

justifikatzen du, eta bere ezaguera teorikoa informazioa erabiltzeko era

predikzioak egiteko erabiltzen du. 5. mailako ikasleak galdera bat zientifikoki

aztertzeko moduak ebaluatu ahal ditu eta datu-multzoak interpretatzerakoan

mugak identifikatu ahal ditu, datu zientifikoen iturria eta ziurgabetasunaren

ondorioak barne.

4. maila 559tik 633ra

4. mailako ikaslea gai da kontzeptuen eta prozeduren ezaguera eta ezaguera

epistemikoa bizitzako askotariko egoeretan –batez ere eskakizun kognitibo

ertainekoetan– azalpenak emateko, ikerlan zientifikoak ebaluatzeko eta

diseinatzeko eta datuak interpretatzeko. Diseinu esperimentalak justifikatu ahal

ditu, eta multzo nahiko konplexuko datuak interpretatu ahal ditu testuinguru

ezezagunetan, eta, baita ere, datuetatik haranzko ondorioak atera eta bere

baieztapenak justifikatu.

3. maila 484tik 559ra

3. mailako ikasleak konplexutasun mugatuko kontzeptuak erabili ahal ditu

fenomeno ezagunak identifikatzeko edo azaltzeko. Testuinguru anitzetan

askotariko datu-iturrietatik zenbait ondorio atera ahal ditu, eta erlazio kausal

errazak neurri batean deskribatu eta azaldu ahal ditu. Datu sinpleak eraldatzeko

eta interpretatzeko gai da, eta, baita ere, baieztapen zientifikoen

fidagarritasunari buruzko iruzkinak egiteko. Gai zientifikoak eta ez-zientifikoak

bereizten ditu, eta gai da enuntziatu zientifiko bat oinarritzen duten zenbait

froga identifikatzeko.

2. maila 410etik 484ra

2. mailako ikasleak bizitza arrunteko kontzeptuak eta oinarrizko prozedurak

erabili ahal ditu azalpen zientifiko bat identifikatzeko, datuak interpretatu eta

diseinu esperimental erraz bati dagokion galdera identifikatu ahal ditu. Erlazio

kausal errazak deskribatu ahal ditu. Oinarrizko ezaguera epistemikoa erakusten

du, zientifikoki ikertu daitezkeen galderak identifikatu ahal baititu.

Page 152: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 152

1a maila 335etik 410era

1a mailako ikaslea gai da kontzeptuen eta prozeduren ezaguera eta ezaguera

epistemikoa hein apal batean azalpenak emateko, ikerlan zientifikoak

ebaluatzeko eta diseinatzeko eta datuak interpretatzeko, betiere bizitzako –eta

zailtasun kognitibo apaleko– zenbait egoera ezagunetan. Datu-iturri sinpleak

erabili ahal ditu, testuinguru jakinetan eta erlazio kausal oso errazak deskribatu

ahal ditu. Gai zientifiko eta ez-zientifiko errazak bereiztu ahal ditu, eta ikerlan

zientifiko jakin batean edo bere diseinu esperimental batean aldagai askea

identifikatu ahal du. Datu sinpleak neurri batean eraldatu eta deskribatu ahal

ditu, eta egoera ezagun gutxi batzuetan zuzenean erabili ahal ditu. Testuinguru

pertsonal, tokiko eta global oso ezagunetan azalpen, datuen interpretazio eta

diseinu esperimental batzuk konparatu eta euren ezaugarriei buruzko iruzkinak

egin ahal ditu.

1b maila 261etik 335era

1b mailako ikasleak oinarrizko eta eguneroko kontzeptuen ezaguera erabili ahal

du fenomeno sinple eta ezagun baten zenbait alderdi antzemateko. Datuen

eredu sinpleak identifikatzen ditu, oinarrizko termino zientifikoak ezagutzen ditu, eta prozedura zientifiko bat gauzatzeko jarraibide esplizituak jarraitzen

ditu.

Page 153: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 153

2. ERANSKINA: IRAKURTZEKO KONPETENTZIAKO

ERRENDIMENDU MAILEN DESKRIBAPENA.

PISA 2015. Irakurtzeko konpetentziako errendimendu mailen deskribapena

Maila Puntuazioa Deskribapena

6. maila 698tik gora

Maila honetako lanak egiteko, irakurleak askotariko inferentzia, alderaketa eta

konparazio zehatzak eta zehaztuak egiten jakin behar du. Testu baten edo

gehiagoren ulermen osatua eta zehaztua izan behar du, eta testu ugaritako

informazioa txertatu behar du. Irakurleak ohikoak ez dituen ideiak landu behar

ditu, informazioa atera eta ulertzeko kategoria abstraktuak sortu behar ditu.

Gogoetarekin eta ebaluazioarekin lotutako lanetarako hipotesiak egin edo gai

ezezaguna duen testu konplexu bat kritikoki ebaluatu behar izan dezake,

ikuspegi eta irizpide askotarikoak kontuan hartuta, testutik harago ulermen-

prozesu sofistikatuak aplikatuz. Maila honetan informazioa jasotzeari eta

berreskuratzeari dagokionez, eskatutako lanei buruzko datu gutxi daude, baina

nabarmentzeko modukoa da testuan oharkabean pasatutako xehetasunen

arreta selektiboa eta analisia egiteko zehaztasuna.

5. maila 626tik 698ra

Maila honetako lanetan, informazioa berreskuratzeari dagokionez, batere

agerikoak ez diren informazio zati batzuk topatu eta antolatu behar dira,

informazio garrantzitsuari buruzko inferentziak eginez. Gogoetari dagokionez,

ezagutza espezializatutik abiatuta, hipotesiak formulatzea edo modu kritikoan

ebaluatzea. Bi lanetan, interpretazioa eta gogoeta egitean, edukiaren eta

formaren aldetik ohikoa ez den testu bat osorik eta zehaztasunez ulertu behar

da. Maila honetako lanetan itxaropenen kontrakoak diren kontzeptuak landu

behar dira.

4. maila 553tik 626ra

Informazioa berreskuratzeari dagokionez, maila honetako lanetan testuko

informazio inplizituak kokatu eta ordenatu behar dira. Batzuetan, esanahi

zorrotza interpretatu behar izaten da, testua osotasunean hartuta. Interpretazio

arloari lotutako beste lan batzuek ulermena eta kategoriak aplikatzea eskatzen

dute, testuinguru ez oso ezagunean. Gogoeta arloko lanetarako, ezagupen

formalak edo publikoak erabili behar dira testu baten inguruko hipotesiak

ezartzeko edo modu kritikoan ebaluatzeko. Irakurleek testu luze edo

konplexuen ulermen zehatza erakutsi behar dute, testuetako edukia edo forma

ezezagunak izan arren.

3. maila 480tik 553ra

Irakurleak informazio jakinen arteko lotura topatzen, eta zenbait kasutan

ezagutzen, jakin behar du, irizpide batzuen arabera. Interpretazioari dagokionez,

testu baten zati ugariak bateratu behar dira ideia nagusia identifikatzeko, lotura ulertu edo hitz edo esaldi baten esanahia ezarri. Alderatzeko edo

kategorizatzeko ezaugarri ugari kontuan izan behar dira. Eskatzen den

informazioa ez da toki nabarian izaten edo elkarren aurkako informazio asko

izaten dira; edo testuan beste eragozpen batzuk izaten dira, adibidez, espero

denarenen kontrako ideiak edo modu negatiboan adierazitakoak. Gogoetarekin

lotutako lanetan konexioak edo alderaketak egin behar dira, azalpenak eman

edo testu baten aspektu bat ebaluatu. Horietako ariketa batzuek testua ohiko

ezagupenetan oinarriturik zehatz-mehatz ulertzea eskatzen dute. Beste batzuek

ez dute eskatzen testuaren ulermen zehatza, baina bai, aitzitik, irakurleak hain

ohikoak ez diren ezagupenak erabili behar izatea.

Page 154: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 154

2. maila 407tik 480ra

Ondorioztatu behar den informazio zati bat edo gehiago aurkitu behar dira

irizpide batzuen arabera. Testu baten ideia nagusia ezagutu behar du, loturak

ulertu edo testu zati baten esanahia finkatu, informazioa nabarmenduta agertzen

ez denean edo ondorio sinpleak atera behar direnean. Ariketetan testuaren

ezaugarri bakar batean oinarritutako konparazioak edo kontrasteak sar

daitezke. Gogoetaren arloko lan tipikoa, maila honetan, testuaren eta kanpoko

ezagupenen arteko alderaketak edo konexioak egitea da, norberaren

esperientzietatik edo jarreretatik abiatuta.

1a. maila 335tik 407ra

Irakurleak modu esplizituan adierazitako informazio zati bat edo gehiago

kokatzen badaki. Egilearen helburua edo gai nagusia ulertzen du gai ezagun bati

buruzko testu batean; testuaren informazioaren eta ezagutza arrunt eta

ohikoaren arteko lotura soila egiteko gai da. Eskatzen den informazioa testuko

leku nabarian dago, eta elkarren kontrako informaziorik ez dago edo

egotekotan, bakan batzuk. Irakurlea espresuki bideratzen du ariketako eta

testuko faktore garrantzitsuak aintzat har ditzan.

1b. maila 262tik 335ra

Azpi-maila honetan, irakurleak testu labur bateko toki aipagarri batean esplizituki zehaztutako edo testuinguru arruntean modu soilean adierazitako

informazioa aurki dezake, sintaktikoki sinplea narrazio batean zein zerrenda soil

batean. Testua, gehienetan, irakurlearentzat lagungarria da informazioa, irudiak

edo ohiko ikurrak errepikatzen dituelako. Ia ez da informazio osagarririk

ematen. Interpretazioa eskatzen duten lanetan, irakurleak agian gertuko

informazioen arteko lotura soilak egin behar izango ditu.

Page 155: PISA 2015 EUSKADI EMAITZEN TXOSTENA...PISA 2015 Euskadiko Txostena 2 2017ko urtarrila. ISEI-IVEI Irakas-sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundea Egileak: Francisco Luna, Mª Dolores

PISA 2015 Euskadiko Txostena 155

3. ERANSKINA: MATEMATIKARAKO KONPETENTZIAKO

ERRENDIMENDU MAILEN DESKRIBAPENA.

PISA 2015. Matematikarako konpetentziako errendimendu mailen deskribapena

Maila Puntuazioa Deskribapena

6. maila 669tik gora

Maila hau lortzen duten pertsonak gai dira Ikerketetan oinarritutako

informazioa eta problema konplexuen egoeren ereduak kontzeptualizatzeko,

orokortzeko eta erabiltzeko. Informazio iturri eta irudikapen ugari elkarrekin

lotu eta modu malguan adieraz ditzakete. Pentsaera eta arrazoibide matematiko

aurreratua dute. Erlazio eta eragiketa matematiko sinboliko eta formalak

ulertzeko eta menperatzeko gai dira, eta baita egoera berriei aurre egiteko

ikusmolde eta estrategia berriak sortzeko ere. Maila honetako ikasleak gai dira

euren aurkikuntzei, interpretazioei eta argudioei dagozkien ekintzak eta

gogoetak zehazki formulatzeko eta komunikatzeko eta, gainera, egoera berriei

egokitzeko.

5. maila 607tik 669ra

Maila honetan gai dira ereduak sortzeko eta egoera konplexuetan lantzeko,

baldintzak identifikatuz eta suposizioak zehaztuz. Eredu horiei dagozkien

problema konplexuak ebazteko beharrezkoak diren estrategiak aukeratzeko,

parekatzeko eta ebaluatzeko gai dira. Pentsatzeko abileziak eta ondo garatutako

arrazoibide zabala erabiliz, estrategikoki lan egin dezakete eta, halaber, egoki

erlazionatutako irudiak, karakterizazio sinbolikoak eta formalak eta egoera

horiei dagozkien intuizioak erabiliz. Era berean, beren ekintzen inguruko

gogoeta egiteko eta interpretazioak eta arrazonamenduak jakinarazteko gai dira.

4. maila 545tik 607ra

Maila honetako ikasleak eredu esplizituekin egoera konplexu eta zehatzetan

eraginkortasunez lan egiteko gai dira, nahiz eta egoerak baldintzapekoak izan eta

suposizioak formulatzea eskatu. Errepresentazio desberdinak, sinbolikoak

barne, aukeratu eta bateratu ditzakete benetako munduko egoerekin zuzenean lotuz. Gai dira ongi garatutako trebetasunak erabiltzeko eta testuinguru

horietan malgutasunez eta nolabaiteko zorroztasunez arrazoitzeko. Beren

interpretazioetan, argudioetan eta ekintzetan oinarritutako argudioak eta

azalpenak eraiki eta jakinaraz ditzakete.

3. maila 482tik 545ra

Argi azaldutako prozedurak azal ditzakete, ondoz ondoko sekuentziazko

erabakiak eskatzen dituztenak barne. Problema errazak ebazteko estrategiak

aukeratzen eta aplikatzen dituzte. Gai dira askotariko informazio iturrietan

oinarritutako irudikapenak interpretatzeko eta erabiltzeko, eta horietatik zuzen

arrazoitzeko. Txosten laburrak egin ditzakete beren interpretazioak, emaitzak

eta arrazonamenduak adieraziz.

2. maila 420tik 482ra

Inferentzia zuzenak soilik eskatzen dituzten testuinguruetan, egoerak ezagutu

eta interpreta ditzakete. Informazio garrantzitsua atera dezakete informazio

iturri bakarretik, eta adierazteko modu bakarrean erabiltzen dute. Oinarrizko

algoritmoak, formulak, prozedurak eta konbentzioak erabiltzeko gai dira.

Arrazonamendu zuzena eta emaitzen interpretazio literalak egin ditzakete.

1. maila 358tik 420ra

Informazio garrantzitsu guztia eta problema modu argian adierazita baldin

badago, testuinguru arruntetan aurkeztutako gaiei erantzuten diete. Informazioa

identifikatzeko eta ohiko prozedurak aplikatzeko gai dira egoera zehatzetan eta

emandako argibide zuzenen arabera. Emandako estimuluetatik berehala

ondorioztatu daitezkeen begien bistako ekintzak gauzatu ditzakete.